Συσκευασία Τροφίµων. Μεταλλική Συσκευασία. Εισαγωγή

Transcript

1 Συσκευασία Τροφίµων Μεταλλική Συσκευασία Εισαγωγή Συνηθέστερα χρησιµοποιούµενα µέταλλα: Σίδηρος (σαν ανοξείδωτος χάλυβας σε σκεύη και εξοπλισµό) Κασσίτερος (λευκοσίδηρος σε συνδυασµό µε σίδηρο στις κονσέρβες τριών τεµαχίων) Χρώµιο (στην κατασκευή επιχρωµιωµένου χάλυβα) Αλουµίνιο (κονσέρβες 2 τεµαχίων και σκεύη) Χαλκός (κατασκευή εξοπλισµού) Άλλα µέταλλα σε µικρότερες αναλογίες Βασικός Κανόνας: «Τα µεταλλικά αντικείµενα που έρχονται σε επαφή µε τα τρόφιµα δεν θα πρέπει να περιέχουν µόλυβδο πάνω από 0.5% και αρσενικό πάνω από 0.01%». Κώδικας Τροφίµων & Ποτών. 1

2 Σίδηρος Στην φύση απαντάται µε την µορφή οξειδίων Αιµατίτης (Fe 2 O 3 ) Μαγνητίτης (Fe 3 O 4 ) Λειµωνίτης (Fe 2 O 3 3H 2 O) Σιδηρίτης (FeCO 3 ) σιδυροπυρίτης Κατεργάζεται σε θερµοκρασίες έως 1800 ο Cπροκειµένου να µειωθεί η περιεκτικότητα σε άνθρακα. Σε συνδυασµό µε άλλα µέταλλα (π.χ. 18%χρώµιο, 8% νικέλιο, 2-4% µολυβδαίνιο) αποκτά ανθεκτικότητα στην διάβρωση, έχει λείες επιφάνειες και είναι σχετικά αδρανές (ανοξείδωτος χάλυβας). Λευκοσίδηρος Επικασσιτερωµένο φύλλο σιδήρου πάχους 0,15 έως 0,5 mm µε χαµηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα. Αν και εµφανίστηκε για πρώτη φορά το 1812 εξακολουθεί να χρησιµοποιείται στην κατασκευή κονσερβών έως σήµερα. Αυξηµένη σκληρότητα Αντοχή σε υψηλές πιέσεις κατά την θερµική επεξεργασία Πλήρη στεγανότητα Αντίσταση στην διάβρωση Μπορεί να λακαριστεί και να λιθογραφηθεί Καλή θερµική αγωγιµότητα Χαµηλό κόστος Χηµική σύνθεση: Τύποι L, MR, N και D (ανάλογα µε την περιεκτικότητα σε κράµατα & άνθρακα) Επεξεργασία: Εξέλαση Επικασσιτέρωση (θερµή εµβάπτιση ή ηλεκτρολυτική) Στίλβωση Παθητικοποίηση (µε επεξεργασία χρωµικού οξέως ή διχρωµικού καλίου) Λίπανση Ο Επιχρωµιωµένος χάλυβας είναι ένα εναλλακτικό υλικό που χρησιµοποιείται αντί του επικασσιτερωµένου λόγω υψηλού κόστους. 2

3 Αλουµίνιο Απαντάται στην φύση σαν βωξίτης (Al 2 O 3 3H 2 O) και κρυόλιθος (Na 3 AlF 6 ). Από το βωξίτη µε θερµική επεξεργασία προκύπτει η αλουµίνα (Al 2 O 3 )που µετά από ηλεκτρόλυση δίνει καθαρό αλουµίνιο.το πλέον ακριβό από τα µέταλλα που χρησιµοποιούνται. Σε τρόφιµα χρησιµοποιούνται κράµατα αλουµινίου (Mn, Mg, Si, Fe, Cu, Cr, Zn,Ti). Πλεονεκτήµατα: Ελαφρύ (18g ένα κουτάκι αντί για 35gµια κονσέρβα και 185gµια γυάλινη συσκευασία ίδιου όγκου) Ανθίσταται στην διάβρωση Αδιαπέραστο από υγρασία εν επηρεάζει την γεύση και το άρωµα των τροφών Μαλακό και εύκαµπτο Καλές θερµικές ιδιότητες Ανακυκλώνεται εύκολα (> 95%) Προϊόντα: Κονσέρβες, φόρµες, σωληνάρια Φύλλο αλουµινίου (µε αδιάβροχο χαρτί ή χωρίς) Χαλκός Απαντάται στην φύση µε την µορφή κραµάτων ή και πιο καθαρόςπ.χ. χαλκοσίνης (CuCO 3 Cu(OH) 2 ) Έχει πολύ καλές ηλεκτρικές ιδιότητες και µέτρια αντίσταση στην διάβρωση. Πολύ ακριβός σαν υλικό και δεν επιτρέπεται να έρχεται σε επαφή µε τα τρόφιµα. Στο παρελθόν χρησιµοποιήθηκε σε σκεύη µαγειρικής και συσκευές απόσταξης (άµβυκες) 3

4 Κονσέρβες ιεθνώς παράγονται > 400 εκατ. τεµάχια /έτος (80% αναψυκτικά, 20% τρόφιµα) Πλεονεκτήµατα: Ανθεκτικότητα σε υψηλές θερµοκρασίες παστερίωσης & αποστείρωσης και χαµηλές θερµοκρασίες ψύξης. Πλήρη στεγανότητα (φώς, αέρια, υγρασία, µικρόβια). ιασφαλίζουν έναντι της νοθείας Ανακυκλώνονται Μειονεκτήµατα: Υψηλό κόστος κατασκευής Σχετικά µεγάλο βάρος Είδη κονσερβών Τριών τεµαχίων (λευκοσίδηρο και περιορισµένα µε επιχρωµιωµένο χάλυβα) Αποτελείται από τον κορµό και τα δύο καπάκια Οι ενώσεις γίνονται µε την µέθοδο της διπλής ραφής, της ηλεκτροσυγκόλλησης και της χρήσης laser ύο τεµαχίων (Αλουµίνιο και λευκοσίδηρο µετά από πίεση σε καλούπια) Αποτελούνται από το δοχείο και το καπάκι του Συσκευασίες για προϊόντα χωρίς θερµική επεξεργασία οχεία λευκοσιδήρου Συσκευασία αεροζόλ Σωληνάρια αλουµινίου Μηχανισµοί εύκολου ανοίγµατος κονσερβών 4

5 Αλληλεπίδραση µετάλλου και περιέκτη Φαινόµενα δίαβρωσηςεξαιτίας ηλεκτροχηµικών αντιδράσεων ιδιαίτερα σε αλακάριστες κονσέρβες Αποκασσιτέρωση Βραδεία ή ταχεία ιάβρωση βελονισµού Οδηγούν σε δηλητηρίαση και αλλοίωση του τροφίµου Η σύσταση του τροφίµου παίζει ιδιαίτερο ρόλο Οργανικά οξέα Φωσφορικά Χρωστικές Επιταχυντές διάβρωσης (οξυγόνο, νιτρικά, θειούχες ενώσεις) Βερνίκωµα κονσερβών Αδρανοποίηση του µετάλλου µε την επικάλυψη του µε αδρανές υλικό Τα βερνίκια διακρίνονται σε: Ελαιορητινώδη Φαινολικά Εποξυφαινολικά Ακρυλικά Βινυλικά Οικολογικά Organosols Βερνίκια νερού Βερνίκια πούδρας 5

6 Ανακύκλωση µετάλλων Ανακύκλωση λευκοσιδήρου (44% στην EE, 10-15% στην Ελλάδα) Λευκοσίδηρος παραγωγής Λευκοσίδηρος κατανάλωσης Ανακύκλωση αλουµινίου (50-60% στην ΕΕ, 25% στην Ελλάδα) Απαιτούν το 5% της ενέργειας για να ξανασχηµατιστούν σε κονσέρβες κατάλληλες για τρόφιµα Έχουν υψηλό κόστος µεταπώλησης Συµπιέζονται εύκολα και συσκευάζονται 6