ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ

Transcript

1 Φ Φ Φ Φ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ Τετάρτη, 09 Απριλίου 2014 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οµιλία Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη στο Συνέδριο Exposec Defence World µε θέµα «Προστασία των Ευρωπαϊκών συνόρων και αποτελεσµατική διαχείριση των µεταναστευτικών ροών», που διοργάνωσε το Ελληνο - Αµερικανικό Εµπορικό Επιµελητήριο Οµιλία Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη: Τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα µετά την θωράκιση του Έβρου µε τον γνωστό φράχτη, όλες οι µεταναστευτικές ροές και όλη η πίεση των µεταναστευτικών ροών στη χώρα µας έχουν µετατοπισθεί στην θάλασσα. Το 2012 είχαµε ανθρώπους, οι οποίοι µπήκαν από το Αν. Αιγαίο παρανόµως στην Ελλάδα, το 2013 ο αριθµός αυτός εκτοξεύτηκε στα άτοµα και η σηµερινή κατάσταση δείχνει ότι έχουµε µία ροή περίπου ατόµων τον µήνα. Άρα, αν διατηρηθεί αυτή την ροή, τουλάχιστον άνθρωποι θα προσπαθήσουν να διέλθουν τα σύνορά µας φέτος. Η δική µας εκτίµηση είναι ότι όσο ηρεµούν οι θάλασσες, όσο βελτιώνονται οι καιρικές συνθήκες, τόσο αυτή η ροή θα αυξηθεί. Αντιµετωπίζουµε, δηλαδή, ένα τεράστιο και πραγµατικό πρόβληµα. Ένα πρόβληµα το οποίο έχει πολλές και διαφορετικές όψεις. Ένα

2 πρόβληµα καταρχάς εθνικής ασφάλειας. Ένα πρόβληµα το οποίο αφορά την προστασία των θαλασσίων συνόρων. Σήµερα, όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιµετωπίζει το θέµα της παράνοµης µετανάστευσης και ως «security threat», ως πρόβληµα ασφάλειας. Και αυτό το βλέπουµε γιατί, πλέον, στο πλαίσιο της Ένωσης διαµορφώνονται πολιτικές οι οποίες έχουν να κάνουν µε την αντιµετώπιση του φαινοµένου σε επίπεδο ασφάλειας και σε επίπεδο προστασίας συνόρων, καθώς, βέβαια, και σε επίπεδο ανθρωπιστικό. εν είναι τυχαίο ότι στο άτυπο Συµβούλιο των Εσωτερικών Υποθέσεων που έγινε τον περασµένο Ιανουάριο στην Αθήνα, συζητήθηκε πάρα πολύ και σε πάρα πολύ µεγάλο βάθος το θέµα της διασύνδεσης της παράνοµης µετανάστευσης µε την τροµοκρατία. Μπορεί να µην καταλήξαµε σε κοινή πρόταση αλλά είναι ένα θέµα το οποίο προβληµατίζει. Βεβαίως, σήµερα, αντιµετωπίζουµε λόγω της κατάρρευσης των κρατών στην Μεσογειακή Λεκάνη, λόγω της Συριακής κρίσης και µία ανθρωπιστική κρίση. Έχουµε ένα πολύ αυξηµένο προσφυγικό ρεύµα από Σύριους. Αυτή τη στιγµή, αν δεν κάνω λάθος, το 50% περίπου των παρανόµων µεταναστών που εισέρχονται στη χώρα µας είναι Σύριοι. Οι Σύριοι, βεβαίως, είναι άνθρωποι οι οποίοι δικαιούνται ασύλου γιατί προέρχονται από εµπόλεµες περιοχές. Στη µεγάλη τους πλειοψηφία δεν είναι άνθρωποι οι οποίοι αναζητούν οικονοµική αποκατάσταση ή δουλειά. Αυτό που ζητούν είναι ένα ασφαλές καταφύγιο για όσο διαρκεί η κρίση στην χώρα τους. εν είναι τυχαίο ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις, αυτοί οι άνθρωποι είναι υψηλού µορφωτικού επιπέδου. Ήταν χαρακτηριστικό αυτό που ο Μαλτέζος Πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της επίσκεψης µας µε τον Πρωθυπουργό, στο πλαίσιο µιας προσπάθειας να διαµορφώσουµε τα Μεσογειακά κράτη, µια κοινή φωνή στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής

3 Ένωσης. Έλεγε χαρακτηριστικά ότι «ανάµεσα στους µετανάστες που έχουµε δει ήταν ένας νευροχειρούργος µε τέτοια ειδίκευση που δεν είχαν κανέναν άλλον στην Μάλτα και ο οποίος θα µπορούσε να προσφέρει άµεσα τις υπηρεσίες τους στα Μαλτέζικα νοσοκοµεία». Αυτή η πολύπλοκη αντιµετώπιση του ζητήµατος και οι πάρα πολλές διαστάσεις του έχουν οδηγήσει βεβαίως και σε ακραία φαινόµενα. Έχουν οδηγήσει την αντιπολίτευση να µιλάει για «εν ψυχρώ δολοφονίες», έχουν οδηγήσει ακραίους σχολιαστές αλλά και ανθρώπους που δυστυχώς είχαν την ευθύνη της διακυβέρνηση της χώρας να κάνουν ατυχέστατες δηλώσεις, κατηγορώντας το Λιµενικό Σώµα και τα στελέχη του ότι συµπεριφέρονται απάνθρωπα και µε την ευκαιρία του Φαρµακονησίου να ανοίξει µία τεράστια κουβέντα, σε εντελώς λάθος βάσεις. Τα στοιχεία - παρότι δεν έχει ακόµα κλείσει η εισαγγελική έρευνα, ελπίζω το πόρισµα να έρθει σύντοµα, απέδειξαν και µετά την ανέλκυση εκείνου του µοιραίου σκάφους, ότι όλοι οι ισχυρισµοί, όλοι αυτοί οι ισχυρισµοί για το ότι πρόκειται περί µιας εν ψυχρώ δολοφονίας, για το ότι αφήσαµε ανθρώπους στην θάλασσα να χαθούν ήταν αναληθείς. Όλοι οι ισχυρισµοί ότι είχαµε την δυνατότητα να εντοπίσουµε και άλλους και δεν προστρέξαµε για να τους βοηθήσουµε κατερρίφθησαν. Γιατί, αυτό που ανακαλύφθηκε, ακόµα και µετά την ανέλκυση του σκάφους και αυτό ήταν το τραγικό της υπόθεσης, αφού είχαν πάει τρεις φορές βατραχάνθρωποι της ΜΥΑ και έλεγξαν το σκάφος, ότι βρισκόντουσαν εγκλωβισµένοι άνθρωποι στο αµπάρι του σκάφους και επιπλέον, κάτω από ένα ταµπούρι, σε ένα χώρο περίπου ούτε µισού τ.µ., βρισκόταν κρυµµένο ένα ακόµα παιδί. Εδώ υπάρχει και µια τεράστια ευθύνη των παράνοµων διακινητών, οι οποίοι κάθε µέρα βάζουν τη ζωή εκατοντάδων ανθρώπων και ιδιαίτερα γυναικών και παιδιών σε κίνδυνο, βάζοντάς

4 τους στις πιο απίθανες κρύπτες, στέλνοντάς τους χωρίς καµία γνώση του θαλασσίου περιβάλλοντος, σε πολλές περιπτώσεις σε άγρια νερά, µε ακατάλληλα προς ναυσιπλοΐα σκάφη, σε συνθήκες πραγµατικά απάνθρωπες. Και µετά αναζητούνται ευθύνες από το Λιµενικό Σώµα για δήθεν αποτυχηµένη επιχείρηση διάσωσης. Εµείς, είµαστε, πολύ περήφανοι γιατί πάνω από άνθρωποι έχουν σωθεί στη θάλασσα τον τελευταίο χρόνο. Γιατί αν δεν δεις την εικόνα, δεν µπορείς να καταλάβεις το µέγεθος του προβλήµατος. Αν δεν δεις την εικόνα, δηλαδή την φουσκωτή αυτή βάρκα που µπορεί να µεταφέρει 6 άτοµα µόνο, να είναι φορτωµένη µε άτοµα, την οποία οι ίδιοι µόνοι τους ή ο διακινητής την ώρα που φθάνει το σκάφος του Λιµενικού, την βουλιάζουν τρυπώντας τη µε µαχαίρι, ώστε να µετατραπεί το περιστατικό από έρευνας σε περιστατικό διάσωσης στην θάλασσα δεν αντιλαµβάνεσαι το πραγµατικό πρόβληµα. Μόλις προχθές, την προηγούµενη εβδοµάδα έγινε µια τεράστια επιχείρηση διάσωσης 350 ανθρώπων. Ένα σκάφος το πολύ 35 µ., παλιό, σάπιο και µέσα σε αυτό το σάπιο σκάφος, άνθρωποι που ξεκίνησαν από την Αίγυπτο και πήγαιναν προς την Ιταλία διασχίζοντας την µισή Μεσόγειο. Ευτυχώς, για αυτούς και µε τη συνδροµή ενός δεξαµενόπλοιου του Οµίλου Ωνάση, καταφέραµε να κάνουµε µια πολύ επιτυχηµένη διάσωσης, χωρίς να χάσουµε καµία ανθρώπινη ζωή. επιχείρηση Παράλληλα, και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης της οποίας την ευθύνη της Προεδρίας η χώρα µας έχει, ήδη από τον Οκτώβρη του 2013 µε τον Πρωθυπουργό ξεκινήσαµε µια διαδικασία αφύπνισης της Ευρωπαϊκής Κοινής Γνώµης, σε συνεργασία µε Κράτη - Μέλη τα οποία αντιµετωπίζουν το φαινόµενο. Με πολλαπλές επισκέψεις στη Μάλτα και στην Ιταλία καταφέραµε να διαµορφώσουµε ένα αρχικό πυρήνα, όπου εν συνέχεια σε αυτόν µπήκαν και άλλες χώρες, όπως η Κύπρος και η Ισπανία. Και σήµερα

5 έχει αναδειχθεί το θέµα της παράνοµης µετανάστευσης ως κυρίαρχο στην ατζέντα της Ευρώπης. Επιπλέον, βάλαµε ορισµένες αρχές µέσα από τις οποίες πιστεύουµε ότι πρέπει να υπηρετήσουµε για να αντιµετωπίσουµε το φαινόµενο. Η πρώτη αρχή είναι καταρχάς να µη χάνουµε κανέναν άνθρωπο στη θάλασσα, είναι µια αρχή την οποία τουλάχιστον η Ελλάδα έχει την πρωτοκαθεδρία της επιτυχίας, γιατί είναι ελάχιστες οι απώλειες των ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα. Κάθε µία απώλεια ζωής, είναι τραγική, είναι συγκλονιστική. Κάθε µια απώλεια δηµιουργεί συναισθήµατα βαθιάς θλίψης και πόνου, ιδίως αν υπήρχε επιχείρηση διάσωσης που εξελισσόταν. Όµως, επειδή στο τέλος της ηµέρας αποτυχίες και επιτυχίες µετρώνται σε µια ποσοτική βάση δυστυχώς, θα σας πω ότι η Ελλάδα είναι µια χώρα που έχει χάσει σε σχέση µε τις υπόλοιπες χώρες της Ένωσης που έχουν θαλάσσια σύνορα, τους λιγότερους ανθρώπους και σε απόλυτο αριθµό αλλά και ως ποσοστό. Αυτό σηµαίνει ότι κάνουµε µια καλή δουλειά επιτήρησης στο Αιγαίο. Αυτό δεν σηµαίνει όµως ότι µπορούµε να αντιµετωπίσουµε την πολυπλοκότητα του φαινοµένου απόλυτα. Πλέον, αρχίζουµε να αντιµετωπίζουµε και νέα φαινόµενα εισροών τα οποία έχουν να κάνουν µε τις ροές µεταναστών από τις χώρες της Β. Αφρικής προς τη χώρα µας. Αρχίζουµε δηλαδή να συζητάµε για φαινόµενα και περιστατικά τα οποία θα αντιµετωπίζουµε στην ανοιχτή θάλασσα. Όµως, δεν έχουµε ούτε τα µέσα, ούτε την υλικοτεχνική επάρκεια, ούτε το προσωπικό να διαθέσουµε σε µια τέτοια επιχείρηση. Αυτή είναι η πραγµατικότητα. Γι αυτό και για την αντιµετώπιση αυτής της έλλειψης, την οποία δεν είναι µόνο η Ελλάδα που έχει, είναι και οι γειτονικές χώρες, δηµιουργείται η Task Force Mediterranean, στην οποία θα

6 συνδράµουν και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ακριβώς σαν µια επιχείρηση η οποία θα είναι µια εκτεταµένη επιχείρηση επιτήρησης και διάσωσης σε όλη τη Μεσογειακή λεκάνη. Προσβλέπουµε στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο που θα γίνει στην Αθήνα να οριστικοποιηθεί η πρόταση της Επιτροπής για το πώς θα διαµορφωθεί η Task Force Mediterranean. Συγχρόνως, έχουµε βάλει την αρχή της ισότιµης αντιµετώπισης, δηλαδή του ισοµερώς επιµερισµού του βάρους των προσφύγων που δικαιούνται Ασύλου σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουµε µια συζήτηση η οποία έχει ανοίξει και από τις χώρες του Βορρά, η οποία νοµίζω ότι ήδη βρίσκεται σε µια πολύ καλή κατεύθυνση. Το τελευταίο το οποίο θέτουµε και ακόµα δεν έχει γίνει δεκτό είναι οι Υπηρεσίες Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα πρέπει να λειτουργούν µόνο στις χώρες της, αλλά θα πρέπει να λειτουργούν και στις χώρες από τις οποίες προέρχονται αυτοί που αιτούνται Άσυλο. ηλαδή, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να έχει γραφείο στο οποίο να εξετάζει τις αιτήσεις Ασύλου στην Τουρκία, στα προσφυγικά «στρατόπεδα» της Τουρκίας. Ακόµα και στην ίδια τη Συρία. εν µπορεί µπαίνουν άνθρωποι στην απίστευτη οικονοµική αιµοραγία και µε ρίσκο την ίδια τους τη ζωή όπως σας περιέγραψα πριν από λίγο, για να φτάσουν πλέον στη δική µας πόρτα κι εµείς να εξετάσουµε την παράνοµη είσοδο, ώστε να διαπιστώσουµε την επόµενη µέρα αν δικαιούνται ή όχι Ασύλου. Είναι µια απάνθρωπη συµπεριφορά. Αν θέλουµε πραγµατικά να πούµε ότι οι υπηρεσίες Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα λειτουργήσουν, πρέπει πρωταρχικά να λειτουργήσουν εκεί και όχι εκ των υστέρων εδώ. Ούτε να δεχόµαστε κριτική όπως δεχόµαστε σήµερα, από κάποιους οι οποίοι λένε, «αφήστε τα σύνορα αφύλακτα, ας µπει όποιος

7 θέλει», γιατί µέσα από την επιχείρηση φύλαξης των θαλασσίων συνόρων, ενδεχοµένως αποτρέπεται να µπουν και κάποιοι που δικαιούνται Ασύλου. Η κριτική που δεχόµαστε τόσο από τα Ευρωπαϊκά όργανα και από τις δυνάµεις της Αντιπολίτευσης, οι οποίες υποστηρίζουν ότι κακώς κάνουµε αυτή τη επιχείρηση, κακώς προστατεύουµε τα σύνορά µας, θα έπρεπε να αφήνουµε τους µετανάστες να µπαίνουν ελευθέρως στη χώρα και να εξετάζουµε ποιοι δικαιούνται Ασύλου και ποιοι δεν δικαιούνται. Με αποτέλεσµα τι; Να φτιάξουµε πολύ µεγαλύτερα Κέντρα Φύλαξης και χώρους Υποδοχής και φιλοξενίας σε όλη τη χώρα; Αυτή είναι η αντιµετώπιση; Να παραβιάσουµε τις αρχές της Συνθήκης Schengen, βάση της οποίας είµαστε υποχρεωµένοι να τηρούµε κανόνες για την είσοδο στη χώρα; Γιατί όταν προστατεύουµε τα θαλάσσια σύνορα µας, δεν κάνουµε κάτι το οποίο βρίσκεται εκτός από την Ευρωπαϊκή λογική και πρακτική, προστατεύουµε τα σύνορά µας σύµφωνα µε τους κανόνες της Συνθήκης Schengen. Επιτρέπεται η ελεύθερη πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Όχι. Η πρόσβαση στην Ε.Ε. γίνεται µε συγκεκριµένο τρόπο, άλλες χώρες έχουν ελεύθερη πρόσβαση και άλλες χώρες πρέπει να έχουν βίζα. Το αντιµετωπίζουµε το πρόβληµα µε τους τουρίστες µας. Θέλουµε να φέρουµε Ρώσους τουρίστες στην Ελλάδα και τουρίστες από Αραβικές χώρες και πολλές φορές δεν µπορούµε να τους δώσουµε βίζα εύκολα. Και θα χαλαρώσουµε στο θέµα της παράτυπης και παράνοµης µετανάστευσης; Νοµίζω, ότι είναι τρελός ως ισχυρισµός. Όµως, θέλω να σας πω ότι προσπαθούµε παράλληλα -µε τη διαδικασία επιτήρησης και προστασίας των θαλασσίων συνόρων - να διεξάγουµε και µια ανθρωπιστική επιχείρηση. Εµείς προσπαθούµε µέσα στις πρώτες 24 µε 48 ώρες, κατά τις οποίες

8 διαχειρίζεται το Λιµενικό Σώµα το περιστατικό, πριν παραδώσει τους ανθρώπους αυτούς στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, να τους παρέχουµε ορισµένες υπηρεσίες. Υπηρεσίες υγείας σε περιστατικά, εκκενώθηκε ολόκληρος όροφος για να µείνει µαζί της και ο σύζυγός της. Γιατί, όπως ξέρετε, απαγορεύεται η διανυκτέρευση ανδρών στα µαιευτήρια. Προσπαθούµε δηλαδή να παρέχουµε αυτές τις υπηρεσίες υγείας που έχουν κατά περίπτωση ανάγκη οι άνθρωποι αυτοί, προσπαθούµε να τους παρέχουµε φαγητό, νερό και ένα προσωρινό κατάλυµα. Βρισκόµαστε, µάλιστα, ήδη και σε µια συζήτηση και µε το ιεθνή Οργανισµό Μετανάστευσης και µε την Ύπατη Αρµοστεία για τους Πρόσφυγες για να µπορέσουµε να αξιοποιήσουµε και δικές τους πηγές για την αντιµετώπιση του φαινοµένου. Κλείνοντας, θέλω να σας πω, ότι δε θεωρώ σε καµία περίπτωση ότι η Ελλάδα ή το Λιµενικό Σώµα αποκρούοντας την οποιαδήποτε κατηγορία, επιδεικνύει ένα άσχηµο πρόσωπο απέναντι στους µετανάστες. εν πιστεύω ότι η Ελλάδα µέσα στο πλαίσιο αυτής της πολύ µεγάλης οικονοµικής κρίσης δεν κάνει ότι µπορεί. Σε ένα Λιµενικό Σώµα του οποίου ο προϋπολογισµός το 2014 είναι ο µισός από ότι ήτανε το 2008, το ότι έχουµε καταφέρει να διατηρήσουµε αυτό το ρυθµό εισόδου και αυτό το ρυθµό αποτροπών και αυτό το ρυθµό διασώσεων, πραγµατικά πιστεύω ότι είναι ένας άθλος. Πιστεύω ότι οφείλει η ελληνική κοινωνία ένα µεγάλο ευχαριστώ και ένα µεγάλο µπράβο προς τα στελέχη, τους άντρες και τις γυναίκες του Λιµενικού Σώµατος. Στα στελέχη του Λιµενικού και ιδίως στα χιλιάδες, περίπου, που καθηµερινά δίνουν αυτόν τον αγώνα σε όλα τα θαλάσσια σύνορα της χώρας. Τέλος, νοµίζω ότι οφείλουµε εθνικά και όχι αποσπασµατικά, εθνικά, να κινητοποιήσουµε τις δυνάµεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η

9 συµµετοχή, η οικονοµική συµµετοχή της Ε.Ε. είναι σηµαντική στην αγορά νέου εξοπλισµού, γιατί για πρώτη φορά και το Λιµενικό θα αγοράζει σήµερα, εξοπλισµό µε ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση, καθώς από τον κρατικό προϋπολογισµό, τα κονδύλια για νέο εξοπλισµό είναι µηδενικά. Με ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση έχουµε αγοράσει αυτοκίνητα, µηχανές, µικρά περιπολικά σκάφη και πάµε να συµβασιοποιήσουµε και την αγορά ενός πλοίου ανοιχτής θαλάσσης. Μάλιστα, εφ όσον η χώρα µπαίνει στη διαδικασία να αξιοποιήσει τον υποθαλάσσιο ενεργειακό της πλούτο θα πρέπει να είµαστε και εµείς κατάλληλα εξοπλισµένοι για να µπορέσουµε να παρέχουµε τις σωστές συνθήκες ασφάλειας και προστασίας απέναντι στις ασύµµετρες απειλές. Χρειάζεται µία εθνική προσπάθεια. Αυτό είναι το µήνυµα που θέλω να βγει από τη σηµερινή τοποθέτηση µου. Χρειάζεται µία εθνική προσπάθεια, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ ότι κάποιοι λένε ότι είναι εθνικά επωφελές για τη χώρα να έχουµε έναν από τους υποψήφιους προέδρους της Κοµισιόν τον Έλληνα αρχηγό της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης, τον κ. Τσίπρα, παρ όλα αυτά, δεν έχω ακούσει ούτε µία κουβέντα για την αντιµετώπιση του φαινοµένου και για τη διαµόρφωση µιας ευρωπαϊκής πολιτικής. Τα θέµατα της ασφάλειας, τα θέµατα της προστασίας των συνόρων, τα θέµατα της προστασίας του θαλάσσιου πεδίου, πρέπει παραµένουν ψηλά στην ατζέντα. ιότι οι προκλήσεις είναι µεγάλες αφού ζούσαµε, πριν από κάποια χρόνια την ευφορία της «Αραβικής Άνοιξης» και τώρα για «Αραβικό Χειµώνα», όπως έχω πει ξανά στο παρελθόν. Στην προσπάθεια της η Ελλάδα για την αντιµετώπιση της παράνοµης µετανάστευσης δεν είναι µόνη της, είναι και άλλες χώρες που αντιµετωπίζουν τα ίδια φαινόµενα. Θεωρώ, λοιπόν, ότι µπορούµε βγάζοντας συµπεράσµατα και από τις επιχειρήσεις που κάνουν άλλες χώρες, που κάνει η ίδια η Ευρώπη σ άλλες περιοχές να