Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης

Transcript

1 Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Προπτυχιακό Πρόγραμμα Ακαδημαϊκό Έτος: Διδάσκων: Δρ. Γρηγόριος Παινέσης

2 Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Εισαγωγή στα Οικονομικά και βασικές γνώσεις

3 Πριν Αρχίσουμε Βάλτε το κινητό σας τηλέφωνο στο ΑΘΟΡΥΒΟ! Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 2

4 Agenda Παρουσίαση του περιεχομένου της Οικονομικής Επιστήμης. Επεξήγηση του τρόπου σκέψης της Οικονομικής Επιστήμης και των συστατικών της στοιχείων. Αναφορά στα κύρια μαθήματα που απορρέουν από το χώρο των οικονομικών. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 3

5 Εισαγωγή Είναι τα οικονομικά «καταθλιπτική επιστήμη»; (dismal science, Thomas Carlyle vs. Malthus) Επιτόκια, πληθωρισμός, προσφορά χρήματος και τιμές Χρήση ζώνης ασφαλείας αυξάνει ή μειώνει τα ατυχήματα; Αν κάψω χαρτονομίσματα κάνω τους συμπολίτες μου πλουσιότερους ή φτωχότερους; Ποιό μπορεί να είναι ένα πολύ δημοφιλές όνομα για μωρά το 2015; 1. Τι είναι τα οικονομικά; 2. Ποιος ο τρόπος σκέψης των οικονομολόγων; 3. Μερικά μαθήματα από το χώρο των οικονομικών Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 4

6 Τι Είναι Η Οικονομική Επιστήμη; Η μελέτη της κατανομής περιορισμένων πόρων (scarce resources) Αγελάδες vs. βουβάλια Ελέφαντες στην Ζιμπάμπουε vs. ελέφαντες στην Κένυα Ατύχημα πετρελαιοφόρου Exxon Valdez 1989 Οικονομολόγοι υπολόγισαν την ζημιά στα $5 δις Οφέλη αποτροπής υπερθέρμανσης vs. κόστος Άριστο επίπεδο ρύπανσης (!) Νευρική δραστηριότητα του εγκεφάλου στα πλαίσια οικονομικής δραστηριότητας (behavioral economics) Εισοδηματική ανισότητα μεταξύ ανδρών-γυναικών, μαύρων-λευκών κτλ. (labor economics) Θέματα αγροτικής παραγωγής κ τροφίμων (agricultural economics) Ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 5

7 Ο Τρόπος Σκέψης Τα οικονομικά δεν είναι «σκληρή» επιστήμη (hard science) Οι φυσικοί νόμοι που διέπουν τον φυσικό κόσμο (π.χ. νόμος της βαρύτητας) δεν διέπουν με την ίδια αυστηρότητα την οικονομία Είναι προτιμότερο να μιλάμε για τις «δυνάμεις» της οικονομίας Λειτουργούν όπως οι θερμοστάτες στον έλεγχο της θερμοκρασίας Τα τρία Ι (οι τρεις δυνάμεις) της οικονομικής θεωρίας: Incentives (Κίνητρα) Interactions (Αλληλεπιδράσεις) Indifference (Αδιαφορία) Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 6

8 Ο Τρόπος Σκέψης: Κίνητρα Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στα κίνητρα προσπαθούν να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση Περισσότεροι φόροι επί του εισοδήματος μείωση εργασίας Αύξηση τιμής βενζίνης λιγότερη οδήγηση Αύξηση τιμής αλκοόλ μικρότερη εγκληματικότητα Ακόμα και τα ζώα ανταποκρίνονται στα κίνητρα: αύξηση κόστους απόκτησης τροφής μείωση κατανάλωσης Πιο ασφαλή αμάξια περισσότερα ατυχήματα Τι επίπτωση μπορεί να έχει: Η βελτίωση της ιατρικής σε σχέση με τη συμπεριφορά των ταυρομάχων; Η υποχρέωση χρήσης της ζώνης ασφαλείας; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 7

9 Ο Τρόπος Σκέψης: Κίνητρα ΙΙ Τι γίνεται άμα δε δώσουμε κίνητρα στους ανθρώπους; Ένα καθηγητής οικονομικών εφάρμοσε το ακόλουθο σύστημα βαθμολόγησης: Τρείς πρόοδοι και μία τελική εξέταση Ο βαθμός σε κάθε εξέταση ήταν ο μέσος όρος όλων των φοιτητών, δηλαδή όλοι οι φοιτητές έπαιρναν τον ίδιο βαθμό Τι νομίζετε ότι συνέβη; Θα συμφωνούσατε σε αναδιανομή των βαθμών των πανελληνίων; Το top 5% να δώσει μερικούς από τους βαθμούς του στο bottom 5%; Τι κίνητρο έχει ένας εργάτης να κάνει καλά την δουλειά του όταν η αμοιβή του είναι ακριβώς η ίδια με άλλων εργατών ανεξαρτήτως του πόσο καλά την κάνει; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 8

10 Ο Τρόπος Σκέψης: Αλληλεπιδράσεις Τα άτομα προβαίνουν σε ενέργειες ανάλογα με τα κίνητρα τους και οι ενέργειες αυτές επηρεάζουν όχι μόνο άλλους ανθρώπους αλλά και τιμές (no man is an island) Η διαδικασία αυτή της αλληλεπίδρασης μπορεί να μεταβάλλει τα κίνητρα Δύο ουρές ταμείων στο σουπερ μάρκετ: μία μεγάλη κ μία μικρή Ποιο είναι το κίνητρο των ατόμων που διαλέγουν σε ποια ουρά να σταθούν; Τι θα συμβεί με τα κίνητρα των υπολοίπων ατόμων όταν κάποιοι επιλέξουν σε ποια ουρά να σταθούν; Έστω ότι υπάρχουν κατασκευαστες κότερων και αγοραστές κότερων. Τι θα συμβεί εάν αυξήσουμε την φορολόγηση των κότερων ώστε εμμέσως να φορολογήσουμε τους πολύ πλούσιους; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 9

11 Ο Τρόπος Σκέψης: Αδιαφορία Τα κίνητρα οδηγούν σε αλληλεπιδράσεις και οι αλληλεπιδράσεις μεταβάλλουν τα κίνητρα Μήπως όλο αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος; Όταν τα κίνητρα εξαφανίζονται και τα άτομα αδιαφορούν για μια μεταβολή της συμπεριφοράς τους Η αρχή της αδιαφορίας περιγράφει μια ισορροπία στην οποία τα άτομα δεν έχουν κίνητρα να τροποποιήσουν την συμπεριφορά τους Η έννοια της αδιαφορίας δεν είναι ταυτόσημη με την έννοια του «δεν με ενδιαφέρει» αλλά με την έννοια του «εξίσου επιθυμητό» Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 10

12 Ο Τρόπος Σκέψης: Αδιαφορία ΙΙ Η αρχή της αδιαφορίας δεν περιγράφει πάντα και όλες τις καταστάσεις: π.χ. αν είμαι φανατικός οπαδός του ποδοσφαίρου δεν υπάρχει τίποτα που να με κάνει αδιάφορο. Περιγράφει όμως τον μέσο όρο Δύο ουρές ταμείων στο σουπερ μάρκετ: μία μεγάλη κ μία μικρή Μετά από λίγο θα είναι αδιάφορο σε ποια ουρά να σταθείς Σε ποια λωρίδα πρέπει να σταθείς στα διόδια; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 11

13 Κίνητρα Αλληλεπιδράσεις Αδιαφορία Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε κίνητρα. Κάνουν μια ενέργεια όταν το αντιλαμβανόμενο όφελος υπερβαίνει το αντιλαμβανόμενο κόστος. Οι άνθρωποι συνεχώς ανταποκρίνονται σε κίνητρα και η ανταπόκριση τους συνεχώς μεταβάλλει τα κίνητρα. Ο κύκλος συνεχίζεται μέχρι να ικανοποιηθεί η Αρχή της Αδιαφορίας. Η Αρχή της Αδιαφορίας δηλώνει ότι όλες οι ενέργειες πρέπει να είναι εξίσου επιθυμητές. Όταν ικανοποιείται η Αρχή της Αδιαφορίας, οι άνθρωποι δεν επιθυμούν να μεταβάλλουν την συμπεριφορά τους. Το σύνολο των ενεργειών των ανθρώπων (αλληλεπιδράσεις) μπορεί να μεταβάλλει αυτά τα οφέλη και κόστη. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 12

14 Οι Αγροτικές Επιδοτήσεις Ωφελούν Τους Αγρότες; Μπορεί μια επιδότηση να μην ωφελεί τον αγρότη; Ο Τάσος καλιεργεί σιτάρι Από την πώληση του σιταριού βγάζει από τα οποία δίνει στον γαιοκτήμονα Γιώργο από τον οποίο νοικιάζει την γη Η εναλλακτική του Τάσσου είναι να γίνει εργάτης στο γειτονικό εργοστάσιο από το οποίο θα αμοίβεται με Αφού ο Τάσσος παραμένει αγρότης μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα που δίνει σε ενοίκιο είναι η αξία της «αγροτικής ζωής» Οφέλη ως «Αγρότης» Τζίρος: ενοίκιο: αξία αγροτικής ζωής: = Οφέλη ως «Εργάτης» Μισθός: Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 13

15 Οι Αγροτικές Επιδοτήσεις Ωφελούν Τους Αγρότες; ΙΙ Μπορεί μια επιδότηση να μην ωφελεί τον αγρότη; Έστω ότι η κυβέρνηση αποφασίζει ότι ο Τάσσος πρέπει να αμοίβεται περισσότερο κατά Πόσο μπορεί να αυξήσει το ενοίκιο ο γαιοκτήμονας Γιώργος χωρίς να κάνει τον Τάσσο να αναζητήσει εργασία στο εργοστάσιο; Οφέλη ως «Αγρότης» Τζίρος: ενοίκιο: επιδότηση αξία αγροτικής ζωής: > Οφέλη ως «Εργάτης» Μισθός: Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 14

16 Οι Αγροτικές Επιδοτήσεις Ωφελούν Τους Αγρότες; ΙΙΙ Μπορεί μια επιδότηση να μην ωφελεί τον αγρότη; Έστω ότι η κυβέρνηση αποφασίζει ότι ο Τάσος πρέπει να αμοίβεται περισσότερο κατά Πόσο μπορεί να αυξήσει το ενοίκιο ο γαιοκτήμονας Γιώργος χωρίς να κάνει τον Τάσο να αναζητήσει εργασία στο εργοστάσιο; Η επιδότηση καταλήγει να επιδοτεί τον γαιοκτήμονα και όχι τον αγρότη Οφέλη ως «Αγρότης» Τζίρος: ενοίκιο: επιδότηση αξία αγροτικής ζωής: = Οφέλη ως «Εργάτης» Μισθός: Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 15

17 Οι Αγροτικές Επιδοτήσεις Ωφελούν Τους Αγρότες; ΙV Μπορεί μια επιδότηση να μην ωφελεί τον αγρότη; Ο αγρότης θα ωφεληθεί από την επιδότηση μονο εάν ταυτόχρονα είναι και γαιοκτήμονας Σε αυτή την περίπτωση όμως επιδοτείται όχι γιατί είναι αγρότης αλλά γιατί είναι γαιοκτήμονας Μόνο ιδιοκτήτης πάγιου πόρου μπορει να αποφύγει την αρχή της αδιαφορίας Έρευνες στις ΗΠΑ δείχνουν ότι το 45% της τιμής της αξίας της γης οφείλεται σε κυβερνητικές επιδοτήσεις Οφέλη ως «Αγρότης» Τζίρος: ενοίκιο: επιδότηση αξία αγροτικής ζωής: = Οφέλη ως «Εργάτης» Μισθός: Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 16

18 Oι Αγρότες Ωφελούνται Από Γ.Τ. Σπόρους; Μια ποικιλία βαμβακιού (Bt) μπορεί να παράγει το δικό της παρασιτοκτόνο Θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής ( τιμή αγαθού) εάν οι σπόροι κόστιζαν το ίδιο με τους συμβατικούς Η εταιρία παραγωγής όμως έχει πατέντα στους σπόρους και λογικά θέλει να καρπωθεί μέρος της εξοικονόμησης των παρασιτοκτόνων Έστω ότι η εξοικονόμηση είναι 12 /στρέμμα Αν ο συμβατικός σπόρος κοστίζει 15 /στρέμμα ποια τιμή του ΓΤ σπόρου μεγιστοποιεί τα κέρδη της εταιρίας; Τι θα συμβει αν η εταιρία χρεώνει τον σπόρο 30 /στρέμμα; Ποια τιμή προβλέπει η αρχή της αδιαφορίας; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 17

19 Οι Αγρότες Ωφελούνται Από Γ.Τ. Σπόρους; ΙΙ Έστω ότι οι αγρότες λαμβάνουν υπόψη τους την έννοια της δικαιοσύνης Απαιτούν δηλαδή ένα «δίκαιο» μερίδιο από το όφελος της εξοικονόμησης του παρασιτοκτόνου (12 /στρέμμα) Αυτό προσομοιάζει με το «παίγνιο του τελεσιγράφου» (ultimatum game) Στο παίγνιο αυτό προσφορές 30%-50% της «πίττας» γίνονται συνήθως αποδεκτές Τι τιμή θα δεχτεί να πληρώσει ο αγρότης; Είναι αυτό συμβατό με την αρχή της αδιαφορίας; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 18

20 Ο Νόμος / Δύναμη Της Μίας Τιμής Τιμή αγαθού = Τιμή συναλλαγής + κόστος συναλλαγής Τιμή συναλλαγής = χρήματα που δίνει ο αγοραστής στον πωλητή Κόστος συναλλαγής = όλο το υπόλοιπο κόστος με το οποίο επιβαρύνεται μια συναλλαγή Έστω ότι επιθυμείτε να αγοράσετε ένα γεωργικό ελκυστήρα Ζείτε στα Τρίκαλα και ο τύπος του ελκυστήρα που σας ενδιαφέρει υπάρχει σε δύο εκθέσεις: στην Καρδίτσα και στις Σέρρες Η τιμή συναλλαγής είναι η ίδια και στις δύο εκθέσεις Από πού θα αγοράσετε τον ελκυστήρα; Σε ένα ιδεατό κόσμο όπου το κόστος συναλλαγής είναι μηδενικό, πως θα διαφέρει η τιμή ενός πανομοιότυπου αγαθού μεταξύ εμπόρων; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 19

21 Ο Νόμος / Δύναμη Της Μίας Τιμής ΙΙ Σε ένα ιδεατό κόσμο όπου το κόστος συναλλαγής είναι μηδενικό, πως θα διαφέρει η τιμή ενός πανομοιότυπου αγαθού μεταξύ εμπόρων; Έστω ότι ένας έμπορος χρεώνει αρχικά μια χαμηλότερη τιμή Αυξημένη ζήτηση αύξηση τιμής μείωση τιμής των άλλων εμπόρων λόγω μειωμένης ζήτησης Η διαδικασία θα συνεχιστεί μέχρι να ισχύσει η αρχή της αδιαφορίας Νόμος της Μίας Τιμής Ο κόσμος δεν είναι ιδεατός κόστος συναλλαγής 0 Δύναμη της Μίας Τιμής Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 20

22 Ο Νόμος / Δύναμη Της Μίας Τιμής ΙΙΙ Πως εξηγεί η αρχή της αδιαφοριάς τις διαφορες τιμών σιταριού; (1 bushel = 35,2 liters) Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 21

23 Ο Νόμος / Δύναμη Της Μίας Τιμής ΙV H τιμή συναλλαγής μειώνεται τόσο ώστε να εξισορροπεί το κόστος συναλλαγής Πως μπορούμε να υπολογίσουμε το κόστος διακίνησης του σιταριού (κόστος συναλλαγής) από μια περιοχή χαμηλης τιμής συναλλαγής (κόκκινο) προς μια περιοχή υψηλής τιμής συναλλαγής (μπλε); Ας υποθέσουμε ότι το κόστος μεταφοράς είναι 0.3$/bushel Η τιμή συναλλαγής σε μια κόκκινη περιοχή του χάρτη είναι 3$/bushel και η τιμή συναλλαγής σε μια μπλε περιοχή του χάρτη είναι 3.7$/bushel Πως μπορεί κάποιος να βγάλει κέρδος; Εξισορροπητική κερδοσκοπία (arbitrage) (κέρδος λόγω διαφορετικής τιμής συναλλαγής μεταξύ περιοχών) Γιατί λέγεται εξισορροπητική κερδοσκοπία και όχι απλώς κερδοσκοπία; Μέχρι πότε θα συνεχίσει η εξισορροπητική κερδοσκοπία; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 22

24 Ο Νόμος / Δύναμη Της Μίας Τιμής V Η αρχή της αδιαφορίας προβλέπει ότι οι τιμές θα διαφέρουν μόνο κατά το ποσό του κόστους μεταφοράς Εάν οι διαφορές των τιμών είναι μεγαλύτερες του κόστους μεταφοράς κίνητρα (arbitrage) αλληλεπιδράσεις μεταβολές των τιμών Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 23

25 Τιμές Αγροτικών Προϊόντων Μεταξύ Σοδειών Συγκομιδή σιταριού γίνεται Ιούνιο-Ιούλιο Οι ανάγκες τους υπόλοιπους μήνες καλύπτονται με αποθήκευση Ποιος, πόσο και γιατί αποθηκεύει; Αν δεν υπήρχαν κίνητρα κέρδους, τα σιτηρά θα πωλούνταν για άμεση κατανάλωση Τον Ιούλιο η τιμή του σιταριού είναι 5$/bushel και το κόστος αποθήκευσης είναι 0,15$/bushel/μήνα (φυσικό κόστος αποθήκευσης + κόστος ευκαιρίας των χρημάτων) Αν προβλέπω ότι η τιμή του σιταριού τον επόμενο μήνα θα είναι >5,15$/bushel arbitrage Τι θα γίνει αν πολλοί προβλέπουν τιμή >5,15$/bushel και αρχίσουν να αποθηκεύουν σιτάρι; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 24

26 Τιμές Αγροτικών Προϊόντων Μεταξύ Σοδειών ΙΙ Οι τιμές θα αλλάζουν μέχρι ώστε οι διαφορές μεταξύ μηνών να εξισωθούν με το αποθηκευτικό κόστος Αρχή της αδιαφορίας: η διαφορά τιμών ενός αποθηκευμένου αγροτικού προϊόντος σε διαφορετικές χρονικές περιόδους θα πρέπει να ισούται με το κόστος αποθήκευσης μεταξύ των περιόδων (αρκεί να μην υπάρχει νέα σοδειά εν τω μεταξύ) Η κάλυψη της ζήτησης σε αγροτικά προϊόντα μεταξύ σοδειών βασίζεται στο γεγονός ότι υπάρχουν άτομα που αναζητούν το κέρδος «Δεν είναι η καλοσύνη του χασάπη, του ζυθοποιού, ή του αρτοποιού που παρέχει το δείπνο μας, αλλά το προσωπικό τους συμφέρον» Adam Smith Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 25

27 Πότε Θα Ξεμείνουμε Από Πετρέλαιο; Αποθέματα/ετήσια κατανάλωση = χρόνια ;; Πως μεταβάλλονται τα κίνητρα των ατόμων καθώς μειώνονται τα αποθέματα; 1. Oι έρευνες για πετρέλαιο εντείνονται όταν η τιμή του προβλέπεται να αυξηθεί 2. Κοιτάσματα που σήμερα είναι λιγότερο κερδοφόρα να εξορυχθούν, μπορεί να συμφέρει να εξορυχθούν σε αυξημένες τιμές 3. Η τεχνολογία εξεύρεσης κοιτασμάτων βελτιώνεται (λόγω επενδύσεων) όταν η τιμή αυξάνεται 4. Τα αυτοκίνητα γίνονται περισσότερο αποδοτικά 5. Εναλλακτικές πηγές ενέργειας Το πετρέλαιο δε θα τελειώσει ποτέ, απλά θα σταματήσουμε κάποια στιγμή να το αντλούμε Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 26

28 Μάθημα 1: Ο Νόμος Των Ακούσιων Συνεπειών Ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα Δακτύλιος (μονά - ζυγά) Κίνητρο στους ανθρώπους να αγοράσουν δεύτερο αυτοκίνητο για να κυκλοφορούν κάθε μέρα της εβδομάδας Το δεύτερο αυτοκίνητο, κατά κανόνα, είναι παλιότερο, φθηνότερο, μεταχειρισμένο πιο πολλά αυτοκίνητα στους δρόμους, παλιότερης τεχνολογίας, μολύνουν πιο πολύ Αυστηρότερη νομοθεσία για τη χρήση κινητών κατά την οδήγηση περισσότερα ατυχήματα Πως αλλάζουν τα κίνητρα των ατόμων αν το κράτος επεμβαίνει να σώσει μια τράπεζα που κινδυνεύει να χρεωκοπήσει; Επιδοτούμενη ασφαλιστική κάλυψη για σπίτια χτισμένα σε περιοχές προβλέψιμου υψηλού κινδύνου φυσικών καταστροφών; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 27

29 Μάθημα 2: Οι Αγορές Λειτουργούν Καλά (υπό προϋποθέσεις) Η αγορά αποτελείται από αγοραστές και πωλήτες που έρχονται σε συμφωνία ανταλλαγής Δεν θα έρχονταν σε συμφωνία ανταλλαγής αν η συμφωνία τους έφερνε σε χειρότερη θέση Κάποιες φορές χρειάζεται κρατική παρέμβαση: Αγοράζετε κοτόπουλο από το σουπερ μάρκετ Το σούπερ μάρκετ αγοράζει κοτόπουλο από την ορνιθοτροφική μονάδα Όλοι είναι σε καλύτερη κατάσταση Όλοι; Τι γίνετε εάν η ορνιθοτροφική μονάδα μολύνει τα ύδατα της περιοχής; Κάποιοι είναι σε καλύτερη κατάσταση, κάποιοι σε χειρότερη Η κοινωνία ως σύνολο;;; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 28

30 Μάθημα 2: Οι Αγορές Λειτουργούν Καλά (υπό προϋποθέσεις) ΙΙ Όταν μια συναλλαγή ωφελεί τον αγοραστή και των πωλητή αλλά βλάπτει ένα τρίτο μέρος, αυτό είναι μια αποτυχία της αγοράς (market failure) Η ζημιά λέγεται εξωτερικότητα (negative externality) Πως διορθώνεις την εξωτερικότητα; Φόρος στους παραγωγούς ίσο με το κόστος της μόλυνσης αποζημιώνεις το τρίτο μέρος ή καθαρίζεις τα ύδατα Ο φόρος δίνει κίνητρο στην επιχείρηση μείωσης της ζημιάς Θετική εξωτερικότητα: το κράτος συναλάσσεται με πανεπιστημιακούς καθηγητές με την συμφωνία της παροχής διδακτικού (κ ερευνητικού) έργου Η κοινωνία συμπεριλαμβανομένου και των φοιτητών ωφελούνται επιδότηση σπουδών («δωρεάν» παιδεία) Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 29

31 Μάθημα 3: Η Έννοια Της Αξίας Οικονομική αξία ενός αγαθού είναι το μέγιστο που είναι κάποιος διατεθειμένος να πληρώσει για να το αποκτήσει Αξία είναι η μέτρηση της ωφέλειας (ευτυχίας) που μας δίνει ένα αγαθό σε μονάδες χρήματος Υποκειμενική «Απεριόριστη αξία» δεν υπάρχει στα οικονομικά Πολύ μεγάλης αξίας Όσο πιο φαρδιά η διαχωριστική νησίδα σε δρόμο διπλής κατεύθυνσης, τόσο περισσότερες ζωές σώζονται. Πόσο φαρδιά πρέπει να είναι η νησίδα; Value of a statistical life: $3-$7 εκ. Πόσα παραπάνω θα έδινες για να αποκτήσεις ένα αμάξι μέσα στο οποίο είσαι ασφαλής από κάθε είδους ατύχημα; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 30

32 Μάθημα 3: Η Έννοια Της Αξίας ΙΙ Κάθε φορά που καταναλώνεις ένα τρόφιμο έχεις ένα ρίσκο τροφικής δηλητηρίασης 21% των ατόμων που μολύνονται με Listeria monocytogenes πεθαίνουν Συστήματα ιχνηλασιμότητας της τροφής, περαιτέρω επεξεργασίας του τροφίμου κτλ κοστίζουν κ αυξάνουν τις τιμές των τροφίμων Οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν την τιμή αυτή; Ένα άστεγος, δεν έχει φάει εδώ και τρείς μέρες και δεν έχει χρήματα Ποια είναι η ατομική αξία ενός γεύματος για αυτόν; Ποια είναι η κοινωνική αξία ενός γεύματος; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 31

33 Σταυρόλεξο Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 32

34 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΘΕΡΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 33