ηε ζπλέρεηα, αθνινπζεί ε δηαδηθαζία έγθξηζεο ησλ κειεηψλ απφ ηνλ ελδηάκεζν θνξέα θαη κεηά απφ ηελ Γεκνηηθή Αξρή.

Transcript

1 ρεδηάδνληαο ηε Μεηάβαζε πξνο Δλεξγεηαθά Απνδνηηθέο Πόιεηο Δμνηθνλόκεζε Δλέξγεηαο ζε επίπεδν Γήκσλ θαη Γεκνηώλ Σςμπεπάζμαηα επγαζηηπίων ΓΙΑΣΙ ΔΞΟΙΚΟΝΟΜΗΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ Δ ΓΗΜΟΙΑ ΚΣΙΡΙΑ Σα βαζηθά πιενλεθηήκαηα ηεο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο δεκνζίσλ θηεξίσλ αθνξνχλ ζε: - εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο πνπ κεηαθξάδεηαη θαη κείσζε δαπαλψλ γηα ηελ ελέξγεηα, - αχμεζε ηεο αίζζεζεο εζσηεξηθήο άλεζεο θη εμαζθάιηζε ελφο πγηνχο εξγαζηαθνχ θη εθπαηδεπηηθνχ πεξηβάιινληνο, - παξάηαζε / πξνέθηαζε ηνπ θχθινπ δσήο ηνπ θηεξίνπ, - επίηεπμε πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο θαη κείσζε εθπνκπψλ «αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ» πνπ ζπκβάινπλ ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή, - πξναγσγή ηεο θνηλσληθήο θαη πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο, - αλαδσνγφλεζε πνιιψλ θιάδσλ ηεο νηθνλνκίαο, - δεκηνπξγία λέσλ ή δηαηήξεζε ππαξρφλησλ ζέζεσλ εξγαζίαο, - ελίζρπζε έκκεζα ηεο έξεπλαο θαη θαηλνηνκίαο ζε ζρεηηθνχο ηνκείο (λέα πιηθά, ζρεδηαζκφο θηηξίσλ, ηερλνινγία IT, επηζηήκεο ηεο ζπκπεξηθνξάο, πεξηβαιινληηθέο επηζηήκεο, κεραληθή, αξρηηεθηνληθή θα), - ζπκκφξθσζε κε ηνπο ζηφρνπο ηεο επξσπατθήο θη εζληθήο λνκνζεζίαο γηα ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε ησλ θηηξίσλ. Δξγαζηήξην 1 Δλεξγεηαθή Αλαβάζκηζε Γεκνηηθώλ Κηηξίσλ ύλζεζε νκάδαο: ηειέρε δεκνηηθψλ αξρψλ, εθπξφζσπνη αλαπηπμηαθψλ ΟΣΑ, ζηειέρε Κέληξνπ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλεξγείαο (ΚΑΠΔ), ζηειέρε ηεο Μνλάδαο Οξγάλσζεο ηεο Γηαρείξηζεο Αλαπηπμηαθψλ Πξνγξακκάησλ (ΜΟΓ), ζηειέρε Σερληθνχ Δπηκειεηεξίνπ (ΣΔΔ), αθαδεκατθνί, θνηηεηέο Παξνπζίαζε ηεο ππόζεζε εξγαζίαο: Σην πιαίζην ησλ δεζκεύζεσλ ηνπ γηα αύμεζε ηεο ελεξγεηαθήο απόδνζεο θαη ηεο ρξήζεο αλαλεώζηκσλ πεγώλ ελέξγεηαο ζηελ πεξηνρή ηνπ, ν Δήκνο Χ έρεη εθπνλήζεη Σρέδην Δξάζεο γηα κείσζε ησλ εθπνκπώλ CO2. Επηζπκεί λα πξνρσξήζεη ζηελ ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε ζρνιηθνύ ζπγθξνηήκαηνο (Δεκνηηθό-Γπκλάζην) ηνπ Οξγαληζκνύ Σρνιηθνύ Κηηξίνπ, ειηθίαο 15 εηώλ, επηθάλεηαο 800 η.κ. πνπ βξίζθεηαη ζε νηθόπεδν ζπλνιηθήο επηθάλεηαο η.κ. Τπό εμέηαζε εξσηήκαηα: (α) Πνηα είλαη θαηά ηε γλώκε ζαο ηα απαηηνύκελα βήκαηα γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ (θάζε ζρεδηαζκνύ/εθηέιεζεο); (β) Με πνηόλ ηξόπν ζα κπνξνύζε ην έξγν απηό λα έρεη πέξα από ηελ πξνθαλή εμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο θαη επηπιένλ νθέιε γηα ηελ θνηλόηεηα; (γ) Με πνηνπο θνξείο ζα έπξεπε λα ζπλεξγαζηεί ν Δήκνο θαη κέζα από πνηεο δηαδηθαζίεο; Πνηεο είλαη νη αλαγθαίεο αδεηνδνηήζεηο; (δ) Χξεκαηνδνηηθά εξγαιεία Απάληεζε ζηα εξσηήκαηα: (α) Ποια είναι καηά ηη γνώμη ζαρ ηα απαιηούμενα βήμαηα για ηην ςλοποίηζη ηος έπγος (θάζη ζσεδιαζμού/εκηέλεζηρ); 1

2 Αξρηθά δηεξεπλάηαη ε ππάξρνπζα θαηάζηαζε, εζηηάδνληαο θπξίσο ζε δχν ζέκαηα: 1. Έιεγρνο ηεο (ζπλ) ηδηνθηεζηαθήο θαηάζηαζεο ηνπ αθηλήηνπ γηαηί γηα λα εθπνλεζεί κία κειέηε / έξγν γηα ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε αθηλήηνπ πξέπεη λα έρεη μεθαζαξίζεη ην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο, 2. Αλάιπζε / επί ηφπνπ αξρηθή επίβιεςε / ελεξγεηαθή θαηαγξαθή ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο. Δπηιέγεηαη απφ ηνλ αληίζηνηρν δεκφζην θνξέα ν εμσηεξηθφο κειεηεηήο. Πξφθεηηαη γηα κηα ρξνλνβφξα δηαδηθαζία γηα ηηο δεκφζηεο αξρέο γηα εγθξίζεηο θαη αδεηνδνηήζεηο, ηδίσο φηαλ έρνπκε αξρηηεθηνληθφ ζπκβνχιην, λνκηκνπνηήζεηο απζαηξέησλ, έγθξηζε ή απαιιαγή απφ θηηξηνινγηθφ πξφγξακκα. ηε ζπλέρεηα, αθνινπζεί ε δηαδηθαζία έγθξηζεο ησλ κειεηψλ απφ ηνλ ελδηάκεζν θνξέα θαη κεηά απφ ηελ Γεκνηηθή Αξρή. Αθνινπζνχλ δηαδηθαζίεο δεκνπξάηεζεο, δηαδηθαζίεο αλάζεζεο, ζρεδηαζκνχ, ζπκθσλεηηθνχ. Πξνρσξψληαο πξνο ηηο ηειηθέο απηέο δηαδηθαζίεο ηα εξσηήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ είλαη ηα εμήο: Όηαλ ππάξρεη έλα έξγν ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ππάξρεη επηινγή ελεξγεηαθνχ πξνηχπνπ ή ε ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε επηδηψθεηαη κέζσ ησλ πξνδηαγξαθψλ πνπ ηέζεθαλ ζην πιαίζην ηνπ ΔΠΑ (π.ρ. θνπθψκαηα, ζεξκνκφλσζε δψκαηνο θιπ); Πνηνο είλαη ν ξφινο ηνπ ελεξγεηαθνχ επηζεσξεηή ή κειεηεηή; Ση πξέπεη λα παξαδίδεη; Έθδνζε ελεξγεηαθνχ πηζηνπνηεηηθνχ ηεο αξρηθήο θαηάζηαζεο ή βέιηηζηε πξφηαζε εξγαζίαο; Έθδνζε ηνπ ηειηθνχ πηζηνπνηεηηθνχ; Πνηνο θάλεη πξαγκαηηθά ηελ ελεξγεηαθή κνληεινπνίεζε ελφο θηηξίνπ; Ση ζεκαίλεη αξρηθή ελεξγεηαθή επίβιεςε ζε έλα θηίξην; εκαίλεη ελεξγεηαθή κνληεινπνίεζε; Ση ζεκαίλεη παξαδνηέν γηα έλαλ ελεξγεηαθφ επηζεσξεηή ζε κηα δεκνηηθή αξρή; εκαίλεη ελεξγεηαθφ πηζηνπνηεηηθφ; εκαίλεη ελεξγεηαθή κειέηε; εκαίλεη θαηαζθεπαζηηθά ζρέδηα; εκαίλεη επίβιεςε εθαξκνγήο; Πνηνο θάλεη ηελ επίβιεςε εθαξκνγήο; Παξέκβαζε: Γηα λα γίλεη κία παξέκβαζε ζην θηίξην ζα πξέπεη λα ππάξρεη κία κειέηε εθαξκνγήο. Σν πξψην ελεξγεηαθφ πηζηνπνηεηηθφ ζα καο δείμεη ηελ θαηαλαιηζθφκελε πξσηνγελή ελέξγεηα. Σν πηζηνπνηεηηθφ θαηαηάζζεη ην θηίξην ζε κία ελεξγεηαθή θαηεγνξία. Αθνχ ην θηίξην θαηαηαγεί ζε κία ελεξγεηαθή θιάζε, μεθηλάεη ην ζελάξην ηεο επέκβαζεο ζην θηίξην. Ο ελεξγεηαθφο κειεηεηήο απνθαζίδεη, ζχκθσλα βέβαηα θαη κε ηα πξνζδνθφκελα απφ ην θνξέα απνηειέζκαηα, πνηεο ζα είλαη νη παξεκβάζεηο, νη νπνίεο ζα πξέπεη λα είλαη θαη θνζηνινγεκέλεο θαη ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεηαη θαη ν ρξφλνο πνπ ην έξγν ζα θάλεη ην pay back. Όιεο νη παξεκβάζεηο ζε έλα θηίξην είλαη a la carte θαηά πεξίπησζε. Γελ ππάξρεη έλα πξφηππν ελεξγεηαθήο παξέκβαζεο πνπ λα ηζρχεη γηα φια ηα θηήξηα. Δλεξγεηαθά πξόηππα Δξώηεζε: Ση ζεκαίλεη αξρηθά «ειέγρσ ελεξγεηαθά έλα θηίξην»; Απάληεζε: Κηλνχκαζηε ζχκθσλα κε ηνλ ΚΔΝΑΚ, βάζεη ηεο ειιεληθήο λνκνζεζίαο. Βέβαηα εθηφο απφ ηνλ ΚΔΝΑΚ γλσζηά είλαη θαη ην Passive House, ην Energy Plus, θ.α κε πνιχ θαιχηεξα απνηειέζκαηα. Βξηζθφκαζηε θνληά ζην 2018 θαη ην 2020 θαη ηα θηίξηα πνπ αλαβαζκίδνληαη πξέπεη λα είλαη Κηίξηα ρεδφλ Μεδεληθήο Δλέξγεηαο - ΝΕΔΒ. Δξώηεζε: Πψο μέξνπκε φηη είλαη ε βέιηηζηε παξέκβαζε; Απάληεζε: Όιεο νη παξεκβάζεηο ζην δεκφζην ηνκέα ζα πξέπεη λα θηλεζνχλ ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη θαη ειάρηζην ζηελ εζληθή λνκνζεζίαο. Μπνξεί λα ππάξρεη θαιχηεξν πξφηππν θαη ππάξρεη θαιχηεξν πξφηππν, ε εζληθή λνκνζεζία είλαη ε βάζε. Παξέκβαζε: Τπάξρνπλ πξνβιήκαηα ζηε λνκνζεζία. Ο ΚΔΝΑΚ αληηκεησπίδεη ηα ζρνιεία φπσο ηα άιια θηίξηα. Αλάγθε αιιαγήο ηεο λνκνζεζίαο. Παξαδνηέα ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο θηηξίνπ Παξέκβαζε: Ζ εξψηεζε ηεο νκάδαο ήηαλ ε εμήο: ηελ ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε ελφο ζρνιηθνχ θηηξίνπ, ν ελεξγεηαθφο κειεηεηήο / επηζεσξεηήο ηη παξαδίδεη; Πνηνο θάλεη ηελ αλαιπηηθή ελεξγεηαθή κειέηε; Πνηνο είλαη ππεχζπλνο θα αλ ππάξρνπλ θαηαζθεπαζηηθά ζρέδηα εθαξκνγήο / πινπνίεζεο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο; Πνηνο είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ επίβιεςε εθαξκνγήο ησλ κέηξσλ; Πνηνο παξαδίδεη ην έξγν; 2

3 Πψο δηαζθαιίδεηαη φηη ην έξγν κεηά απφ έλα ρξφλν παξάδνζεο ζα έρεη ηελ ελεξγεηαθή ιεηηνπξγία πνπ έρνπκε πηζηνπνηήζεη φηη ζα έρεη; Μπνξνχκε λα βξνχκε επξσπατθά πξνγξάκκαηα γηα monitoring ηνπ έξγνπ. Παξέκβαζε: Οη ελεξγεηαθνί επηζεσξεηέο είλαη θαη κειεηεηέο. Οη ελεξγεηαθνί κειεηεηέο δελ είλαη απαξαίηεην λα είλαη θαη πηζηνπνηεκέλνη επηζεσξεηέο. Ζ ζσζηή θαη ζχλλνκε πξαθηηθή είλαη ε εμήο: γηα έλα ζπγθεθξηκέλν θηήξην άιινο κεραληθφο εθπνλεί ηελ ελεξγεηαθή κειέηε θαη δχλαηαη λα επηβιέςεη ηηο θαηαζθεπαζηηθέο εξγαζίεο θαη κεηά ην πέξαο ησλ εξγαζηψλ πξέπεη λα επηζεσξεζεί απφ άιινλ κεραληθφ (πηζηνπνηεκέλν ελεξγεηαθφ επηζεσξεηή), νπνίνο δελ ελεπιάθε θαζφινπ ζην έξγν - νχηε ζαλ κειεηεηήο, νχηε ζαλ επηβιέπσλ. Έηζη κπνξεί λα εθζέζεη ζηνλ ηδηνθηήηε ηνπ θηεξίνπ, κε κία αλεπεξέαζηε καηηά, ηα πξαγκαηηθά ελεξγεηαθά δεδνκέλα. Σν ηδαληθφ είλαη λα γίλεηαη κία επηζεψξεζε πξηλ θαη κία κεηά γηα ηελ πηζηνπνίεζε ησλ πξνβιεπφκελσλ βειηηψζεσλ. Βήκαηα γηα ηελ πινπνίεζε ελόο έξγνπ ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ζρνιηθνύ θηεξίνπ Αλαθνξηθά κε ηε ζεηξά ησλ απαηηνχκελσλ βεκάησλ γηα ηελ πινπνίεζε ελφο έξγνπ ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο δεκνηηθνχ-δεκφζηνπ θηεξίνπ θαη δε ζρνιηθνχ ζπγθξνηήκαηνο: (i) Πηινηηθά εκηλάξηα: ηα πξνο επηινγή δεκνηηθά - ζρνιηθά θηήξηα, πξηλ ηελ έλαξμε ησλ εξγαζηψλ ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο, είλαη ρξήζηκν λα πξνεγείηαη κηα πεξίνδνο δηεμαγσγήο πηινηηθώλ ζεκηλαξίσλ θαη εθπαηδεπηηθώλ θύθισλ πνπ ζα απαληνύλ ζε δηαθνξεηηθά target groups δεκνζίσλ ππαιιήισλ θαη θνηλνχ: επηζηάηεο, δηεπζπληέο θηεξηαθψλ ζπλφισλ, δηδαθηηθφ θαη κε πξνζσπηθφ, πξνζσπηθφ ηνπ αληίζηνηρνπ δήκνπ πνπ αζρνιείηαη κε ην ελ ιφγσ έξγν, γνλείο θαη καζεηέο. Οη ζηφρνη ησλ ελ ιφγσ πηινηηθψλ - εθπαηδεπηηθψλ ζεκηλαξίσλ είλαη: ζπλεηδεηνπνίεζε ηεο πθηζηάκελεο ελεξγεηαθήο θαηάζηαζεο ησλ δσηηθψλ ηνπο ρψξσλ, επαηζζεηνπνίεζε ζρεηηθά κε ηε ζπαηάιε ελέξγεηαο θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ, θαηαλφεζε ηεο δηαδηθαζίαο πνπ ζα αθνινπζεζεί ψζηε λα ζπκκεηέρνπλ φινη ζπλεηδεηά, ζπκθσλία σο πξνο ηελ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ ελεξγεηαθνχ πξφηππνπ εθαξκνγήο, απφθηεζε ησλ αλαγθαίσλ γλψζεσλ ψζηε λα δηαηεξεζνχλ καθξνρξφληα νη παξεκβάζεηο θαη ηα ζεηηθά απνηειέζκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ, αμηνιφγεζε αιιά θαη δηαηήξεζε ησλ ηειηθψλ ελεξγεηαθψλ απνδφζεσλ ησλ ρψξσλ, νξζή ελεξγεηαθή ρξήζε θαη ιεηηνπξγία απηψλ κεηά ηελ παξάδνζή ηνπο. Έξεπλεο ζε επξσπατθφ επίπεδν έρνπλ δείμεη φηη ε κε ελεκέξσζε, εθπαίδεπζε θαη νπζηαζηηθή ζπκκεηνρή ηνπ ζπλφινπ ησλ εκπιεθνκέλσλ πξηλ ηελ έλαξμε ησλ εξγαζηψλ, έρνπλ σο απνηέιεζκα ηε κε νξζή ρξήζε ησλ αλαβαζκηζκέλσλ θηεξηαθψλ ζπλφισλ θαη ίζσο εμνπδεηέξσζε ησλ επηηεπγκάησλ ή ηνπιάρηζηνλ κε ηθαλνπνηεηηθή εθκεηάιιεπζε ησλ δπλαηνηήησλ θαη πξνδηαγξαθψλ. Βαζηθφ είλαη λα ηνληζηεί πσο νη θνξείο νξγάλσζεο, δνκήο, εθηέιεζεο θαη παξάδνζεο ηνπ ηειηθνύ πιηθνύ εθπαίδεπζεο (toolkit) ζα πξέπεη λα είλαη ν αληίζηνηρνο δεκνηηθφο θνξέαο κε ηε ζχκπξαμε ηεο επηιεγκέλεο νκάδαο πεξηβαιινληηθνχ ζρεδηαζκνχ / ζπκβνχισλ (Environmental Designers Consultant). Σν παξαδνηέν πιηθό, ηφζν ζην Γήκν φζν θαη ζηε δηεχζπλζε ηνπ εθάζηνηε ζρνιείνπ - δεκνηηθνχ θηεξίνπ, κε ην πέξαο ησλ ζεκηλαξίσλ αιιά θαη ησλ παξεκβάζεσλ, αθνξά ζε: Δγρεηξίδην Υξήζεο θαη Φπιιάδηα κε ζχληνκε πεξηγξαθή ηνπ θχξηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ έξγνπ πνπ έγηλε. Γηα παξάδεηγκα: (ii) Καζνξηζκόο Δλεξγεηαθώλ Πξνδηαγξαθώλ: Καζνξηζκφο ελεξγεηαθνχ ζηφρνπ ζε ζπλάξηεζε κε ην θφζηνο θαη ην ηζνδχγην CO2 ή θαη επηινγήο Δλεξγεηαθνχ Πξνηχπνπ (BREEAM - LEED - PASSIVE HOUSE STANDARD). Γηα παξάδεηγκα: κείσζε ηνπ CO2 θαηά 50% θαη ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο θαηά 45%, εηζαγσγή αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο πνπ ηαηξηάδνπλ κε ηηο ζχγρξνλεο θαηαζθεπέο θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ δεκφζησλ θηεξίσλ. Βαζηθφ ζηνηρείν απνηειεί ε δεκηνπξγία κηαο βάζεο δεδνκέλσλ πνπ ζα πεξηιακβάλεη φια ηα πθηζηάκελα δεκφζηα θηήξηα. Δθεί ν δήκνο ζα έρεη ζπγθεληξσκέλα φια ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία γηα λα ραξάμεη νξζή ελεξγεηαθή πνιηηηθή, δειαδή: βαζηθά ζηνηρεία ηαπηφηεηαο θηεξίνπ (κέγεζνο, ρξνλνινγία θαηαζθεπήο, αξηζκφο ρξεζηψλ, ψξεο ιεηηνπξγίαο), ζέζε θηεξίνπ, πξνζαλαηνιηζκφο, ηξφπνο ζέξκαλζεο (θπζηθφ αέξην, πεηξέιαην, ειεθηξηθή ελέξγεηα), εηήζηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο γηα ζέξκαλζε, εηήζηα θφζηε θηι (iii) Καζνξηζκόο Πξνδηαγξαθώλ όζνλ αθνξά ηελ πνηόηεηα, ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο απαηηήζεηο σο πξνο ηηο ππεξεζίεο ηνπ Δλεξγεηαθνχ πκβνχινπ (Specifications for Energy Quality Consulting). ην βαζηθφ απηφ ζηάδην, είλαη ζεκαληηθφο ν θαζνξηζκφο ησλ εηδηθνηήησλ θαη ησλ αληίζηνηρσλ δπλαηνηήησλ γηα παξνρή ππεξεζηψλ αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο θαη ηνλ ηειηθφ ζηφρν ηνπ έξγνπ. Βάζε ηεο θαηαγξαθήο ησλ 3

4 θξηηεξίσλ, πνπ ζα απνηεινχλ αλαπφζπαζην θνκκάηη κε ηνλ ελεξγεηαθφ ζηφρν ηνπ έξγνπ, νη δεκνηηθνί θνξείο ζα κπνξνχλ λα πξνρσξνχλ ζε απφιπηα ζηνρεπκέλν αλνηρηφ θάιεζκα ζπλεξγαηψλ. (iv) Καζνξηζκόο Παξαδνηένπ Τιηθνύ, Τπνρξεώζεσλ, Ρόινπ & Μειεηώλ ηνπ Δμσηεξηθνύ πλεξγάηε - Δλεξγεηαθνχ Μειεηεηή (Integrated Design Process) (v) Έρνληαο θαζνξηζκέλα ηα παξαπάλσ ζηάδηα αθνινπζνχλ νξγαλσκέλα ηα βήκαηα πνπ έρνπλ θαηαγξαθεί ζην ζρέδην (vi) Δθαξκνγή, Δπίβιεςε, Παξάδνζε & Απνδνρή ηνπ εθηειεζκέλνπ έξγνπ απφ ηνλ αξκφδην Δλεξγεηαθφ Μειεηεηή ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ αξκφδην δεκνηηθφ ππάιιειν ηερληθψλ ππεξεζηψλ. Σειηθή επηζεψξεζε ηνπ θηεξίνπ (vii) Μεηξήζεηο (επί 2 έηε, θαη ειάρηζηνλ) παξαδνηένπ θαη ελ ιεηηνπξγία αλαβαζκηζκέλνπ θηεξίνπ. ηηο αλάινγεο δηαδηθαζίεο ζε άιιεο Δπξσπατθέο Υψξεο (Γεξκαλία, Απζηξία, Ηζπαλία, Ηηαιία, Γαιιία θηι) κέζα ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ Δλεξγεηαθνχ Μειεηεηή είλαη θαη ην ελδερφκελν αλάγθεο ζεκεηαθψλ δηνξζσηηθψλ επεκβάζεσλ ζηελ πεξίπησζε πνπ νη εηήζηεο κεηξήζεηο θαηαδείμνπλ θάπνηα ζνβαξή αζηνρία. Απηφο ν φξνο έρεη απνδεηρζεί ζεκαληηθή δηθιίδα αζθαιείαο γηα ηελ νξζή εθαξκνγή θαη παξάδνζε ησλ ελεξγεηαθψλ επεκβάζεσλ. ε απηή ηελ θάζε, επίζεο, εηδηθά εξσηεκαηνιφγηα κνηξάδνληαη ζε πξνζσπηθφ θαη ρξήζηεο κε ζηφρν ηε ζπγθέληξσζε πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ζηελ θαηαγξαθή ηεο εζσηεξηθήο πνηφηεηαο αέξα θαη ηεο ζεξκηθήο άλεζεο. (β) Με ποιόν ηπόπο θα μποπούζε ηο έπγο αςηό να έσει πέπα από ηην πποθανή εξοικονόμηζη ενέπγειαρ και επιπλέον οθέλη για ηην κοινόηηηα; Σν πξνθαλή είλαη: Α. Οηθνλνκηθά νθέιε, ιφγσ ηεο κείσζεο ησλ ινγαξηαζκψλ ειεθηξηζκνχ ζέξκαλζεο/ςχμεο ηνπ θηηξίνπ Β. Βειηίσζε ηεο πεξηβαιινληηθήο απφδνζεο ηνπ θηηξίνπ κέζσ ηεο κείσζεο ησλ ξχπσλ θαη ησλ εθπνκπψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ πνπ αλαινγνχλ ζηελ ελέξγεηα πνπ θαηαλαιψλεηαη Γ. Μείσζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο ζεξκηθήο λεζίδαο Άιια νθέιε: Γηακφξθσζε λέαο ζπλείδεζεο θαη πεξηβαιινληηθά θαη θνηλσληθά πην ππεχζπλεο ζπκπεξηθνξάο. Αλαπηχζζεηαη, επίζεο, ε αληίιεςε φηη απηνί νη ρψξνη πνπ ήδε έρνπλ αλαβαζκηζηεί ελεξγεηαθά, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη λα παξακείλνπλ αλνηρηνί πεξηζζφηεξεο ψξεο ηεο εκέξαο θαη λα ιεηηνπξγνχλ θνηλσληθά ζπκπιεξσκαηηθά γηα ηελ θάιπςε θη άιισλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ. Π.ρ. ζε θάπνηεο αίζνπζεο ζα κπνξνχζαλ λα ιεηηνπξγνχλ ηαηξεία ζπληαγνγξάθεζεο ή λα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα δξαζηεξηφηεηεο ςπραγσγίαο ή θνηλσληθήο έληαμεο. Δπηπιένλ, ε ζπκπεξηθνξά ησλ πνιηηψλ φηαλ ζπκκεηέρνπλ ζε κία νκάδα είλαη πνιχ δηαθνξεηηθή. Παχνπλ λα ιεηηνπξγνχλ κε ην εγψ θαη ιεηηνπξγνχλ κε ην εκείο. Γηακνξθψλεηαη κηα άιιε ζπκπεξηθνξά ησλ πνιηηψλ. Να ζεκεησζεί, επίζεο, ε πνηφηεηα πνπ δίλεηαη ζην ζρνιείν θαη ηνπο καζεηέο, θαζψο θαη ηα λέα παηδαγσγηθά κνληέια πνπ αλαπηχζζνληαη κέζα απφ απηή ηε δηαδηθαζία. Ζ αχμεζε ηεο ρξνληθήο δηάξθεηαο ιεηηνπξγίαο έκκεζα κεηψλεη ηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο ηνπ θηηξίνπ. Αλ γίλνληαη ιεηηνπξγίεο ην απφγεπκα ε θαηαλάισζε ελέξγεηαο κεηψλεηαη αλαινγηθά θαηά θάπνην ηξφπν, ρσξίο ηδηαίηεξν θφζηνο. (γ) Με ποιοςρ θοπείρ θα έππεπε να ζςνεπγαζηεί ο Δήμορ και μέζα από ποιερ διαδικαζίερ, αναγκαίερ αδειοδοηήζειρ; Αδεηνδνηήζεηο: Tν πξψην ζέκα είλαη εάλ έρεη ην θηίξην νηθνδνκηθή άδεηα, αλ ζέιεη ηαθηνπνίεζε απζαηξέησλ. Απαηηείηαη ελεξγεηαθή επηζεψξεζε πνπ πξέπεη λα γίλεη ζηελ αξρή θαη ζην ηέινο ηνπ έξγνπ. Πηζαλφλ απαηηνχληαη μερσξηζηέο αδεηνδνηήζεηο αλάινγα κε ην ηη παξεκβάζεηο ζα γίλνπλ, π.ρ. ΓΔΖ, Πεξηθέξεηα θιπ. πκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο: Όζνλ αθνξά ζηηο δηαδηθαζίεο, ζηελ αξρή θαη πξηλ μεθηλήζεη ην έξγν ζα πξέπεη λα πξνεγεζεί δηάινγνο κε ηε ζρνιηθή θνηλφηεηα, λα δεηεζεί ε γλψκε ησλ ρξεζηψλ γηα απηά πνπ έρνπλ εληνπίζεη. Απηφ ζα πξέπεη λα γίλεη θαη κεηά ην πέξαο ηνπ έξγνπ, ην νπνίν ζα πξέπεη φρη κφλν λα εμεγεζεί, 4

5 αιιά ρξεηάδεηαη θαη κηα ζεηξά δξάζεσλ θαη εθδειψζεσλ θαη δηαξθήο, ζπζηεκαηηθή ελεκέξσζε, πνιχ πεξηζζφηεξν πνπ ηα παηδηά θαη νη εθπαηδεπηηθνί αιιάδνπλ. Φνξέαο πινπνίεζεο είλαη ν Γήκνο θαη κέζα απφ εθεί ζα εξεπλεζνχλ ζέκαηα άδεηαο, θηεκαηνιφγην, ζπκβφιαηα θπξηφηεηα. πλεξγαζία κπνξεί λα ππάξμεη κε: - ηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε - ηηο ζρνιηθέο επηηξνπέο, - ην ζχιινγν γνλέσλ θαη θεδεκφλσλ ηνπ ζρνιείνπ, - ηνπο ζπιιφγνπο εξγαδνκέλσλ-εθπαηδεπηηθψλ, - ηελ Πεξηθέξεηα, - ην ΚΑΠΔ, - ην Σερληθφ Δπηκειεηήξην, - ηηο δεκνηηθέο θνηλφηεηεο θαη - ηα ηνπηθά ΜΜΔ - ηνπηθνχο ζπιιφγνπο θαη πεξηβαιινληηθέο νξγαλψζεηο. Σα θέληξα κέζα απφ ηα νπνία πξέπεη λα δηαθηλεζεί ε πιεξνθνξία είλαη ηα παηδηά θαη ην ζρνιείν. Παξνπζίαζε θαιώλ θαη θαθώλ παξαδεηγκάησλ: ην Γήκν Λάξηζαο, εγθαηαζηάζεθαλ ζε 15 ζρνιεία θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα. Όκσο φηαλ έγηλε έιεγρνο ησλ ινγαξηαζκψλ γηα ην ηη εμνηθνλφκεζε επηηπγράλνληαλ δηαπηζηψζεθε φηη ππήξραλ ζρνιεία φπνπ ην ζχζηεκα θάιππηε κφλν ην 1/3 ηεο θαηαλάισζήο ηνπο. Δληνπίζηεθε φηη ην πξφβιεκα ήηαλ φηη μερλνχζαλ ηα θψηα αλνηρηά φιε ηελ εκέξα. Υξεηάδεηαη, ινηπφλ, λα ζπκκεηέρνπλ φινη ζηελ πξνζπάζεηα λα κεησζεί ε ζπαηάιε ελέξγεηαο. Καιφ παξάδεηγκα απφ Λάξηζα: Ο δηεπζπληήο ζρνιείνπ ζηε Λάξηζα, πξηλ απφ 10 πεξίπνπ ρξφληα, είρε δεκηνπξγήζεη ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο καζεηέο έλα ζρνιηθφ ζπλεηαηξηζκφ θαη βξήθε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηνλ ΟΠΑΠ γηα εγθαηάζηαζε ειηαθψλ ζπιιεθηψλ. Απεπζχλζεθε ζην Γήκν πξνθεηκέλνπ λα πινπνηήζεη ηελ ηδέα ηνπ. Ο Γήκνο δηαπίζησζε φηη απφ κφλνη ηνπο νη ειηαθνί ζπιιέθηεο γηα ηε ζέξκαλζε δελ ζα βνεζνχζαλ πάλσ απφ 10%. Οη ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ζπκπιήξσζαλ ηε κειέηε, πξφζζεζαλ θαη ζπζηήκαηα αληηζηάζκηζεο θαη ζεξκνζηαηηθνχο δηαθφπηεο ζην ζρνιείν γηα λα πάεη νινθιεξσκέλε κειέηε ζηνλ ΟΠΑΠ. Ζ ρξεκαηνδφηεζε δελ έθηαλε γηα λα αιιαρηνχλ θαη νη ιέβεηεο. Σν έξγν πινπνηήζεθε θαη ζηε ζπλέρεηα ν Γήκνο έθαλε θαη ηερληθέο βειηηψζεηο. Σν κεγάιν θελφ εληνπίδεηαη ζηε ζπλέρεηα ηνπ έξγνπ. Φηηάρλνληαη σξαία θηίξηα αιιά δελ ζπληεξνχληαη ζσζηά θαη δελ εμαζθαιίδεηαη ζπλέρεηα. Καιφ παξάδεηγκα απφ Γήκν Ρεζχκλεο: Αλαθχθισζε ηεγαλειαίσλ θαη απφδνζε εζφδσλ ζηηο ζρνιηθέο επηηξνπέο. πιιέγνληαη ιάδηα θαη ζηα ζρνιεία θαη ζην Γήκν, ηα ρξήκαηα δελ απνδίδνληαη, φκσο, ζηνλ Γήκν αιιά ζηηο ζρνιηθέο επηηξνπέο. Σν πξφγξακκα ηξέρεη πεξίπνπ ηέζζεξηο κήλεο θαη ηα απνηειέζκαηα είλαη ηδηαηηέξσο ζεηηθά. Καιφ παξάδεηγκα αληηθαηάζηαζεο δεκφζηνπ ειεθηξηζκνχ απφ ην Δλεξγεηαθφ Γξαθείν Κππξίσλ Πνιηηψλ: 20 Γήκνη θαη θνηλφηεηεο επεμεξγαζηήθαλ απφ θνηλνχ - γηα νηθνλνκία θιίκαθαο - ηα ηεχρε δεκνπξάηεζεο θαη ζα πξνρσξήζνπλ ζηελ αληηθαηάζηαζε ιακπηήξσλ κε LED κέζσ third party financing. Πξνβιήκαηα πνπ εληόπηζε ε νκάδα: (η) Γηα ηε δηαθίλεζε ησλ ηδεψλ θαη ηηο ζπκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο ζηνπο δήκνπο ( Bottom-up, απφ θάησ πξνο ηα πάλσ) δηαπηζηψζεθε φηη δελ ππάξρεη ζηειέρσζε θαη ζπγθξφηεζε κε απηή ηε ινγηθή ζηνπο θνξείο πνπ εκπιέθνληαη. Υξεηάδεηαη εθπαίδεπζε ζε κεζνδνινγίεο θαη θαιέο πξαθηηθέο. (ηη) Έλα δεχηεξν ζέκα είλαη ε ζπλεξγαζία δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα. Ζ ηερλνγλσζία είλαη θησρή θαη βειηηψλεηαη ζηγά ζηγά θαη ζην δεκφζην θαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, αδπλακίεο ππάξρνπλ παληνχ. Σν δεκφζην πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα θξίλεη βάζεη ησλ αλαγθψλ ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο ηηο παξερφκελεο απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα ππεξεζίεο, πρ. κειέηεο αιιά θαη λα πξνσζεί ζπλεξγαζίαο ζηε βάζε θαλφλσλ θαη δηαθάλεηαο. (δ) Χπημαηοδοηικά επγαλεία 5

6 Γπλαηφηεηα ρξεκαηνδφηεζεο έξγσλ γηα ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε δεκφζησλ θηεξίσλ: Μέζσ Πεξηθεξεηαθψλ Πξνγξακκάησλ (λέα πξνγξακκαηηθή πεξίνδνο ) Mέζσ ηνπ ΔΠΑ δπλαηφηεηα γηα ηερληθή βνήζεηα Μέζσ πξνγξακκάησλ ηνπ Δπξσπατθνχ Οηθνλνκηθνχ Υψξνπ Υξεκαηνδνηηθά εξγαιεία ηχπνπ Jessica θαη Elena Υξεκαηνδφηεζε κέζσ Σακείνπ Παξαθαηαζεθψλ θαη Γαλείσλ ή ηεο Δπξσπατθήο Σξάπεδαο Δπελδχζεσλ Μέζσ επξσπατθψλ πξνγξακκάησλ, π.ρ. smart cities γηα ρξεκαηνδφηεζε κειεηψλ θαη ππνδνκψλ ή Horizon 2020 Μέζσ ζρεκάησλ ελεξγεηαθψλ ζπλεηαηξηζκψλ. Υξεηάδεηαη ζπληνληζκέλε πίεζε πξνο ηελ εθάζηνηε Πεξηθέξεηα γηα ηελ νξζνινγηθή θη απνηειεζκαηηθή θαηαλνκή ησλ πφξσλ πξνο ηνπο Γήκνπο αιιά θη ελεξγνπνίεζε ησλ ΟΣΑ θαη ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ γηα αμηνπνίεζε ρξεκαηνδνηηθψλ κέζσλ θαη εξγαιείσλ πνπ ζα επηθέξνπλ απνηέιεζκα θαη ζα έρνπλ θαιή επίδνζε. Δλεξγεηαθέο ζπκβάζεηο ελεξγεηαθνί ζπλεηαηξηζκνί: Απφ ηα λέα ζέκαηα πνπ πξέπεη λα δνπιεπηνχλ πεξηζζφηεξν, είλαη ε ζπλεξγαζία θαη ε ζπλέξγεηα κε ηελ ηνπηθή θνηλσλία αιιά θαη κε (ελεξγεηαθνχο) ζπλεηαηξηζκνχο, ψζηε λα έρνπκε εκπινθή φισλ ησλ κεηφρσλ ηεο θνηλσλίαο θαη πνιιαπιαζηαζηηθά θαη αληαπνδνηηθά νθέιε. Υξεηάδεηαη λα απνθηεζεί κεγαιχηεξε εκπεηξία θαη απφ ηε ζπλεξγαζία κε ESCOs θαη ζε ζρέζε κε ηηο ζπκβάζεηο κε εηαηξείεο παξνρήο ελεξγεηαθψλ ππεξεζηψλ (πκβάζεηο ελεξγεηαθήο απνηειεζκαηηθφηεηαο). Γελ ππάξρεη αθφκα ε απαηηνχκελε ψζεζε γηα παξφκνηεο ζπλεξγαζίεο. ην πξνζερέο κέιινλ, εθφζνλ θαη νη ηξάπεδεο ην ζπκπεξηιάβνπλ ζηηο δπλαηφηεηεο ρξεκαηνδφηεζεο ηέηνησλ εξγαιείσλ, ζα δνζεί κεγαιχηεξε ψζεζε, κε δεδνκέλν φηη ην 2019 ηα θηίξηα ζα πξέπεη λα είλαη ζρεδφλ κεδεληθήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο. Απαηηνχκελα: νηθνλνκία θιίκαθαο, ζσζηή ζπλεξγαζία θαη ζπλέξγεηεο, ηζνξξνπεκέλε ζχκπξαμε, ζπζηεκαηηθή θαη ζηνρεπκέλε ελεκέξσζε θη επαηζζεηνπνίεζε, ζπληνληζκφο, νξηδφληηεο δξάζεηο, δηθηχσζε κε θνξείο ηεο απηνδηνίθεζεο θαη άιινπο θνξείο πνπ έρνπλ αλαδείμεη θαιέο πξαθηηθέο ζε δηαδεκνηηθφ, πεξηθεξεηαθφ, εζληθφ θη επξσπατθφ επίπεδν. Δξγαζηήξην 2 Δλεξγεηαθή Αλαβάζκηζε θαηνηθηώλ θαη επηρεηξήζεσλ κε ελεξγή ζπκκεηνρή ΟΣΑ ύλζεζε νκάδαο: ηειέρε δεκνηηθψλ αξρψλ, εθπξφζσπνη αλαπηπμηαθψλ ΟΣΑ, ζηειέρε ΚΑΠΔ, ΜΟΓ, ΣΔΔ, αθαδεκατθνί, εξεπλεηέο, θνηηεηέο Παξνπζίαζε ηεο ππόζεζε εξγαζίαο: Σν ζελάξην εξγαζίαο ηξνπνπνηήζεθε ηειηθψο θαη πεξηέιαβε ηελ «αλαβάζκηζε κηαο πεξηνρήο πνπ πεξηιακβάλεη καγαδηά θαη θαηνηθίεο θαη πώο ζα κπνξνύζε λα ζπλδπαζηεί θαη κε ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε ησλ καγαδηώλ, ησλ θαηνηθηώλ θαη ηνπ δεκόζηνπ ρώξνπ». Σν αξρηθφ ζελάξην πξνέβιεπε ηα εμήο: Σηελ πεξηνρή ηνπ Δήκνπ Χ βξίζθεηαη ζπγθξόηεκα εξγαηηθώλ θαηνηθηώλ ηνπ ΟΕΚ, πνπ ρξνλνινγείηαη από ηε δεθαεηία ηνπ 1960 γη απηό δηαζέηεη κεγάιν δπλακηθό εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο. Επηπιένλ, νη έλνηθνη ησλ δηακεξηζκάησλ αλήθνπλ ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ζε νκάδεο ρακεινύ εηζνδήκαηνο θαη επηβαξύλνληαη ηδηαίηεξα από ηελ θαθή πνηόηεηα ησλ θαηνηθηώλ, ηόζν νηθνλνκηθά όζν θαη ζηελ πγεία ηνπο. Ο Δήκνο ζην πιαίζην ηεο ελεξγεηαθήο θαη θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηνπ, επηζπκεί λα πξνρσξήζεη ζε πηινηηθή αλαβάζκηζε 2 πνιπθαηνηθηώλ (από ζύλνιν 8 θηηξίσλ). Λόγσ ηνπ ηδηνθηεζηαθνύ θαζεζηώηνο ε εκπινθή θαη ελεξγόο ζπκκεηνρή ησλ ηδηνθηεηώλ είλαη πξναπαηηνύκελν γηα ηελ επηηπρία ηνπ εγρεηξήκαηνο. Τπό εμέηαζε εξσηήκαηα: (α) Με πνηόλ ηξόπν ή πηζαλά ζρήκαηα ζπλεξγαζίαο ζα κπνξνύζε θαηά ηε γλώκε ζαο λα επηηεπρζεί ε ελεξγόο ζπκκεηνρή ησλ ηδηνθηεηώλ; (β) Τη επηπιένλ νθέιε θαη ζε πνηνπο ηνκείο ζα κπνξνύζε λα έρεη ην έξγν απηό γηα ηελ επξύηεξε θνηλόηεηα; 6

7 (γ) Με πνηνπο θνξείο ζα έπξεπε λα ζπλεξγαζηεί ν Δήκνο θαη κέζα από πνηεο δηαδηθαζίεο; Πνηεο είλαη νη αλαγθαίεο αδεηνδνηήζεηο; (δ) Πνηα ρξεκαηνδνηηθά εξγαιεία ζα κπνξνύζε λα αμηνπνηήζεη Απάληεζε ζηα εξσηήκαηα: πκκεηνρηθόο ζρεδηαζκόο θαη αιιαγή θνπιηνύξαο: Πξέπεη λα δνζεί έκθαζε ζηελ αιιαγή θνπιηνχξαο ησλ αλζξψπσλ. Σξφπνο επαηζζεηνπνίεζεο: Πέξα απφ ηνπο θιαζηθνχο ηξφπνπο επαηζζεηνπνίεζεο, π.ρ. δηαθεκηζηηθφ ζπνη, θπιιάδην, εξσηεκαηνιφγηα, πξέπεη νη πνιίηεο λα θαηαζηνχλ ζπκκέηνρνη θαη φρη απινί απνδέθηεο ηνπ κελχκαηνο. Δπηπιένλ, θαηά ηελ θάζε επαηζζεηνπνίεζεο πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε νη εηδηθέο θαηά πεξίπησζε ζπλζήθεο. Πξέπεη λα δνπιεπηεί ν ζπλεξγαηηθφο ηξφπνο, λα απνθηεζεί ηερλνγλσζία θαη λα εθπαηδεπηνχλ ζηειέρε ηεο απηνδηνίθεζεο ζε ζέκαηα νπζηαζηηθήο δηαβνχιεπζεο θαη ζπκκεηνρηθνχ ζρεδηαζκνχ. Παξφιν πνπ ν Γήκνο ηππηθά δελ έρεη αξκνδηφηεηα ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ζηηο θαηνηθίεο θαη ζηα καγαδηά, κέζα απφ κηα ζπλεξγαζία κπνξεί λα παίμεη ην ξφιν ηνπ θαηαιχηε ψζηε λα ππάξμεη κηα θαηλνχξηα πξνζέγγηζε ζηα ζέκαηα εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, κία win-win θαηάζηαζε αιιά θαη λα δεκηνπξγεζνχλ λέα ζρήκαηα ζπλεξγαζίαο γηα ηελ ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε ησλ θαηνηθηψλ, ψζηε λα μεπεξαζηνχλ νη ζεκεξηλέο δπζθνιίεο θαη δπζιεηηνπξγίεο. Καηλνηνκία ζηελ πξνζέγγηζε: Υξεηάδεηαη κηα λέα πξνζέγγηζε ζην πνηνο κπνξεί λα ζεσξείηαη παξαγσγφο ελέξγεηαο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα πξέπεη λα πεξάζνπκε απφ έλα ζπγθεληξσηηθφ κνληέιν παξαγσγήο ελέξγεηαο ζε έλα πην απνθεληξσκέλν θαη πνιχκνξθν κνληέιν. ην πιαίζην κηαο γεηηνληάο, γηα παξάδεηγκα, παξαγσγφο ελέξγεηαο κπνξεί λα είλαη θαη έλα ζνπβιαηδίδηθν ή έλα εζηηαηφξην γηαηί έρεη ζεξκηθή ελέξγεηα πνπ απειεπζεξψλεη θαη ζήκεξα ράλεηαη. Αθφκα θαη ν θσηηζκφο απφ καγαδηά κε ηνλ θαηάιιειν ζρεδηαζκφ ζα κπνξνχζε λα ρξεζηκεχεη θαη σο θσηηζκφο ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ, ζπκκεηέρνληαο κε βάζε νξηζκέλα θίλεηξα θαη ξπζκίζεηο ζην θσηηζκφ ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ. Παξέκβαζε: Πνιχ ζεκαληηθφ είλαη ην θνκκάηη ηεο ζπλεηδεηνπνίεζεο ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο θαη ηνπ θφζηνπο πνπ ζπλεπάγεηαη. Ο Γήκνο κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ θαηαλφεζε απηνχ απφ ηνπο πνιίηεο, π.ρ. κε κεηξεηέο θαη δηάθνξνπο άιινπο ηξφπνπο. Τπάξρνπλ παξαδείγκαηα απφ άιιεο ρψξεο πνπ δείρλνπλ φηη αληηιακβαλφκελνη νη πνιίηεο ην φθεινο πνπ κπνξεί λα πξνθχςεη απφ ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, κπνξνχλ λα πξνρσξήζνπλ ζε κηθξέο ιεηηνπξγηθέο παξεκβάζεηο θαη λα κεηψζνπλ ηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζή ηνπο, θαζψο θαη ζε άιια ζρήκαηα αλαβάζκηζεο. Δίλαη, ινηπφλ, ζεκαληηθή φρη κφλν ε επαηζζεηνπνίεζε αιιά θαη ε ελεκέξσζε θαη ε αληίιεςε ηνπ ζέκαηνο «νηθνλνκηθφηεηα ηεο ελέξγεηαο γηα φινπο/εο». Δξγαζηήξην 3: Δλεξγεηαθή αλαβάζκηζε δεκόζηνπ ρώξνπ ύλζεζε νκάδαο: ηειέρε δεκνηηθψλ αξρψλ, εθπξφζσπνη αλαπηπμηαθψλ ΟΣΑ, ζηειέρε ΚΑΠΔ, ΜΟΓ, αθαδεκατθνί, εξεπλεηέο, εθπξφζσπνη εηαηξεηψλ παξνρήο ζπκβνπιεπηηθψλ θαη κειεηεηηθψλ ππεξεζηψλ Παξνπζίαζε ηεο ππόζεζε εξγαζίαο: Ο Δήκνο Χ δηαπηζηώλνληαο ην έληνλν πξόβιεκα ζεξκηθήο άλεζεο ζηελ πιαηεία ηνπ Δεκαξρείνπ απνθάζηζε λα πξνρσξήζεη ζηελ αλάπιαζε ηεο πιαηείαο κε πεξηβαιινληηθά θξηηήξηα γηα ηελ δεκηνπξγία ζπλζεθώλ ζεξκηθήο άλεζεο, ηελ αύμεζε ηνπ πξαζίλνπ θαη ηελ νηθεηνπνίεζε ηνπ ρώξνπ από ηνπο πνιίηεο. Μέζα ζηηο πξνζέζεηο ηνπ είλαη θαη ε πεδνδξόκεζε νδηθνύ άμνλα πνπ μεθηλάεη από ηελ πιαηεία ηνπ Δεκαξρείνπ θαη θαηαιήγεη ζηελ θεληξηθή πιαηεία γηα ηελ βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο θαη ηελ αλάδεημε ζεκείσλ ηδηαίηεξεο ηζηνξηθήο αμίαο. Η είδεζε ηεο πεδνδξόκεζεο έγεηξε θύκα αληηδξάζεσλ από ηελ ηνπηθή θνηλσλία (θόβνο γηα θαηαθιπζκό ηνπ πεδόδξνκνπ από ηξαπεδνθαζίζκαηα, όμπλζε ηνπ θπθινθνξηαθνύ πξνβιήκαηνο θαη ηεο ζηάζκεπζεο) αιιά θαη από ηνπο θαηαζηεκαηάξρεο ηεο πεξηνρήο (δήηεκαηα ηξνθνδνζίαο, θίλδπλνο ζπξξίθλσζεο ηεο νηθνλνκηθήο ηνπο δξαζηεξηόηεηαο). Τπό εμέηαζε εξσηήκαηα: Οη ππννκάδεο εξγαζίαο επεμεξγάζηεθαλ ζπλδπαζηηθά ηα εξσηήκαηα (α) θαη (γ), θαη καδί ηα εξσηήκαηα (β) θαη (δ). 7

8 (α) Πνηα βήκαηα ζα κπνξνύζε λα αθνινπζήζεη ν Δήκνο ώζηε λα επηηεπρζεί θνηλσληθή ζπλαίλεζε από ηελ θάζε ηνπ ζρεδηαζκνύ αθόκα; (β) Πνηα βήκαηα πξέπεη λα αθνινπζήζεη ν Δήκνο γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ; (γ) Με πνηνπο θνξείο ζα έπξεπε λα ζπλεξγαζηεί ν Δήκνο θαη κέζα από πνηεο δηαδηθαζίεο; (δ) Πνηα ρξεκαηνδνηηθά εξγαιεία ζα κπνξνύζε λα αμηνπνηήζεη; Απάληεζε ζηα εξσηήκαηα: (α) Ποια βήμαηα θα μποπούζε να ακολοςθήζει ο Δήμορ ώζηε να επιηεςσθεί κοινωνική ζςναίνεζη από ηην θάζη ηος ζσεδιαζμού ακόμα; (γ) Με ποιοςρ θοπείρ θα έππεπε να ζςνεπγαζηεί ο Δήμορ και μέζα από ποιερ διαδικαζίερ; Γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ απνδνρή ηεο θνηλσλίαο ν Γήκνο ζα πξέπεη λα θνηλσλήζεη ζηνπο πνιίηεο πσο ην έξγν απηφ ζα κπνξνχζε λα απνηειεί κέξνο ηνπ πνιηηηθνχ ηνπ νξάκαηνο. 1 ν Βήκα: Αξρηθά, ν Γήκνο κέζσ ηεο αξκφδηαο Γηεχζπλζεο Πξνγξακκαηηζκνχ, ζα πξέπεη λα μεθηλήζεη εζσηεξηθή δηαβνχιεπζε ζπζηήλνληαο νκάδεο εξγαζίαο νη νπνίεο θαινχληαη λα παίμνπλ ηνλ ξφιν ηνπ θνηλσλνχ ηνπ πνιηηηθνχ ηνπ νξάκαηνο. ε απηή ηε θάζε ζα πξέπεη λα δηεξεπλεζνχλ ζπλεξγαζίεο κε εμσηεξηθνχο θνξείο (π.ρ. εξεπλεηηθά θέληξα, δηεζλή δίθηπα, πεξηβαιινληηθνχο θαη θνηλσληθνχο θνξείο θιπ). 2 ν Βήκα: ε δεχηεξν επίπεδν ν Γήκνο πξέπεη λα κεηαθέξεη ηελ δηαβνχιεπζε ζηελ επξχηεξε θνηλσλία, ιακβάλνληαο ππφςελ πσο πξφθεηηαη γηα κηα δπλακηθή δηαδηθαζία πνπ απαηηεί ρξφλν, επειημία, θαιή πξνηενηκαζία θαη εηδηθέο γλψζεηο γηα ην πψο νξγαλψλεηαη κηα ζπκκεηνρηθή δηαβνχιεπζε. Απαξαίηεην βήκα είλαη ε θαηαγξαθή ησλ νκάδσλ ζπκθεξφλησλ πνπ έρνπλ ιφγν επί ηεο αλάπιαζεο ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη: θάηνηθνη, επηζθέπηεο, θαηαζηεκαηάξρεο, λένη, κεγαιχηεξεο ειηθίαο πνιίηεο, ΑΜΔΑ, εξγαδφκελνη, αιιειέγγπεο νκάδεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ πεξηνρή θιπ. ε απηήλ ηελ θάζε ν Γήκνο, θαιείηαη λα αμηνπνίεζεη ηηο φπνηεο ζπλέξγεηεο κε νξγαλψζεηο θαη θνξείο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζπκβάιινπλ κε ηελ εκπεηξία θαη ηελ ηερλνγλσζία ηνπο ζε ζέκαηα ζπκκεηνρηθήο δηαθπβέξλεζεο, ψζηε λα αμηνπνηεζνχλ ζην κέγηζην ηα εξγαιεία πνπ έρεη ζηε δηάζεζε ηνπ: χληαμε εξσηεκαηνινγίσλ, δηαδηθηπαθέο πιαηθφξκεο δηαβνχιεπζεο, δηνξγάλσζε εθδειψζεσλ φπνπ κπνξνχλ λα κνηξαζηνχλ εξσηεκαηνιφγηα, εθδειψζεηο ζηνλ ίδην ηνλ ρψξν θιπ πλαληήζεηο κεηαμχ ησλ νκάδσλ εξγαζίαο θαη ησλ νκάδσλ ζπκθεξφλησλ κε θχξην ζηφρν ηελ επεμεξγαζία ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ηε ζπδήηεζε γχξσ απφ ηηο αληηδξάζεηο ηνπ θφζκνπ Γεκηνπξγία πηινηηθψλ εθαξκνγψλ πνπ απνηππψλνπλ ην πλεχκα ησλ ζρεδίσλ ηνπ Γήκνπ θαη δίλνπλ ηελ επθαηξία γηα θαηαγξαθή αληηδξάζεσλ 3 ν Βήκα: Αθνινπζψο ν Γήκνο πξέπεη λα πξνρσξήζεη ζηελ θνηλνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο δηαδηθαζίαο δηαβνχιεπζεο θαη λα απνδείμεη φηη ε δηαβνχιεπζε έρεη απνηειέζκαηα ζηνλ ζρεδηαζκφ, δελ ήηαλ πξνζρεκαηηθή. Δξώηεκα: γηαηί θάπνηνο πνιίηεο λα ζπκκεηάζρεη ζηε δηαδηθαζία; Ζ νκάδα θαηέιεμε πσο κηα ζσζηή δηαβνχιεπζε απνηειεί ην κεγαιχηεξν θαη θαιχηεξν θίλεηξν ζπκκεηνρήο. (β) Ποια βήμαηα ππέπει να ακολοςθήζει ο Δήμορ για ηην ςλοποίηζη ηος έπγος; (δ) Ποια σπημαηοδοηικά επγαλεία θα μποπούζε να αξιοποιήζει; Σεθκεξίσζε αλαγθαηόηεηαο: Πξέπεη λα απνδεηρζεί φηη ην έξγν ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο δεκφζηνπ ρψξνπ αθνξά ζε επηβαξπκέλε πεξηνρή θαη φηη ην έξγν δελ γίλεηαη ρσξίο ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα ππάξρεη ηεθκεξίσζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο πεξηνρήο θαη απηφ ζπλεπάγεηαη λα έρνπλ γίλεη νξηζκέλεο κεηξήζεηο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα, ηελ ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ, ηελ πγξαζία, ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία θιπ. Οπφηε πξέπεη λα γίλεη κία απνηχπσζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο κε επαξθή ζηνηρεία. Δπηπιένλ, πξέπεη λα ππάξμεη επαθή κε ηνπ νξγαληζκνχο θνηλήο σθέιεηαο, κε ηα δίθηπα θιπ, ψζηε φηαλ αξρίζεη λα θαηαζθεπάδεηαη ην έξγν λα κελ θαηαζηξαθεί θάηη πνπ ππάξρεη. Ζ ραξηνγξάθεζε ησλ δηθηχσλ πξέπεη λα είλαη γλσζηή. 8

9 Κπθινθνξηαθή κειέηε: Πηζαλψο ππάξρεη αλάγθε γηα ζπκπιεξσκαηηθέο κειέηεο, φπσο ζπγθνηλσληαθή κειέηε ηεο πεξηνρήο, γηαηί δελ γίλεηαη γηα παξάδεηγκα πεδνδξφκεζε ρσξίο λα έρεη πξνεγεζεί κειέηε ησλ επηπηψζεσλ ζηελ θπθινθνξία ηεο πφιεο. Ή θαιχηεξα, Οινθιεξσκέλν ρέδην Βηψζηκεο Αζηηθήο Κηλεηηθφηεηαο. Έλαο Γήκνο κπνξεί λα κελ δηαζέηεη ηα φξγαλα γηα λα θάλεη απηέο ηηο κεηξήζεηο, απηφ σο επί ησ πιείζηνλ πξέπεη λα αλαηεζεί ζε έλαλ εμσηεξηθφ ζχκβνπιν. Πξνζνκνηώζεηο: Θα πξέπεη λα γίλνπλ θαη θάπνηεο πξνζνκνηψζεηο ησλ κέηξσλ πνπ ζα πξνηείλνπκε ζηε κειέηε, θαζψο θαη ησλ απνηειεζκάησλ, δειαδή ησλ επηπηψζεσλ πνπ ζα έρνπλ ζηε ζεξκνθξαζία, ηελ ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ θιπ. Ηδαληθά νη κεηξήζεηο απηέο ζα πξέπεη λα γίλνληαη φιν ηνλ ρξφλν, αιιά επεηδή δελ ππάξρεη ζπρλά ην ρξνληθφ πεξηζψξην, πξέπεη λα γίλνληαη ηνπιάρηζηνλ ην θαινθαίξη πνπ ππάξρεη ζπλήζσο κεγαιχηεξε επηβάξπλζε (εμαξηηέηαη βέβαηα θαη απφ ηελ πεξηνρή κειέηεο). Παξεκβάζεηο: Οη παξεκβάζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εμεηαζηνχλ γηα ηελ ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε αθνξνχλ: - Σα πιηθά o ηελ άζθαιην θαη ζηα πεδνδξφκηα (ςπρξά πιηθά, θσηνθαηαιπηηθά πιηθά θηι) - Σν πξάζηλν o Πξέπεη λα γίλεη αχμεζε ησλ ρψξσλ πξαζίλνπ ή/θαη πχθλσζε πθηζηακέλσλ ζηνηρείσλ o Ο ηξφπνο ρξήζεο ηνπ πξαζίλνπ νθείιεη λα κελ απμάλεη ζεκαληηθά ηα θφζηε ρξήζεο λεξνχ o Ζ ρξήζε θπιινβνιψλ θπηψλ πξνηηκάηαη γηα αμηνπνίεζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαηά ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν θαη ηε ζθίαζε θαηά ηε ζεξηλή - Ζ ρξήζε ζηνηρείσλ ζθηαζκνχ (πρ πέξγθνιεο) - Ζ ρξήζε ζηνηρείσλ λεξνχ - Ζ ζπλνιηθή ρσξνζέηεζε θαη ν πξνζαλαηνιηζκφο ησλ παξεκβάζεσλ Σέζεθαλ ζέκαηα φπσο φηη ε ρξήζε ςπρξψλ πιηθψλ ζπλεπάγεηαη επηβάξπλζε ηεο ηάμεο ηνπ 25% ζην θφζηνο. Τπάξρεη φκσο θαη ν αληίινγνο, βάζεη ηνπ νπνίνπ φζν απμάλεηαη ε ρξήζε ησλ ςπρξψλ πιηθψλ ηφζν θαηεβαίλνπλ νη ηηκέο κνλάδνο. Υξεκαην-νηθνλνκηθά εξγαιεία: Όζνλ αθνξά ζηα ρξεκαηνδνηηθά εξγαιεία ην Δ/λέν ΔΠΑ, ηα πεξηθεξεηαθά, φζν θαη ηα ηνκεαθά πξνγξάκκαηα πξνζθέξνπλ δπλαηφηεηεο γηα ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε δεκφζησλ ρψξσλ, αιιά ην ζέκα είλαη πνιπδηάζηαην. Γελ πξφθεηηαη πιένλ γηα κεκνλσκέλεο παξεκβάζεηο ζην πιαίζην κίαο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, αιιά γηα νινθιεξσκέλεο παξεκβάζεηο πνπ εληάζζνληαη πιένλ ζε έλαλ ζηξαηεγηθό ζρεδηαζκό. Γηα παξάδεηγκα, ε χπαξμε «ρεδίνπ Γηαρείξηζεο Αεηθφξνπ Δλέξγεηαο» (ΓΑΔ) βνεζά ζεκαληηθά ζε απηήλ ηελ θαηεχζπλζε. Άξα, ην πξφηππν «επηιέγσ κία πιαηεία θαη θάλσ βηνθιηκαηηθή αλάπιαζε» θαη ζηακαηάσ εθεί δελ είλαη ην πξφηππν πνπ δεηείηαη ζην πιαίζην ησλ επξσπατθψλ ρξεκαηνδνηηθψλ εξγαιείσλ (είηε πξφθεηηαη γηα ην Δ/λέν ΔΠΑ ή ηα άιια ρξεκαηνδνηηθά κέζα ηεο ΔΔ). Απηφ πνπ δεηείηαη είλαη κία νινθιεξσκέλε ρσξηθή παξέκβαζε πνπ ζα ιακβάλεη ππφςε θαη ηα θηίξηα, ην κηθξνθιίκα, ηελ θπθινθνξία, ηα πιηθά, ηελ ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα θηι. Καη κπνξεί αξρηθά ε νηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα λα κελ είλαη εκθαλήο, αιιά καθξνπξφζεζκα ππάξρεη βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο θη άιια νθέιε, φπσο πρ ε κείσζε ηεο θπθινθνξίαο. Πιένλ, ζηα λέα ΔΠ ππάξρεη νξηδφληηα δηείζδπζε ηεο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο. Πέξα απφ ηελ θιαζηθή πεγή ρξεκαηνδφηεζεο - ην ΔΠΑ πξηλ, Δ/λέν ΔΠΑ πιένλ - ππάξρνπλ πνιιά innovative funding θαηλνηφκα ρξεκαην-νηθνλνκηθά κέζα πνπ είλαη δηαζέζηκα ζε επξσπατθφ επίπεδν. Τπάξρνπλ ειιεληθνί Γήκνη πνπ έρνπλ απεπζπλζεί ζε απηά κε επηηπρή απνηειέζκαηα. ηα θαηλνηφκα εξγαιεία εληάζζνληαη θαη ηα ζπκκεηνρηθά ζρήκαηα θαη νη ζπλεηαηξηζκνί. Δξγαζηήξην 4: Βηώζηκεο δεκόζηεο πξνκήζεηεο γηα έξγα ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο δεκόζηνπ ρώξνπ ύλζεζε νκάδαο: ηειέρε δεκνηηθψλ αξρψλ, εθπξφζσπνη αλαπηπμηαθψλ ΟΣΑ, ζηειέρε ΚΑΠΔ, ΜΟΓ, εθπξφζσπνη εηαηξεηψλ παξνρήο ζπκβνπιεπηηθψλ θαη κειεηεηηθψλ ππεξεζηψλ, θνηηεηέο Παξνπζίαζε ηεο ππόζεζε εξγαζίαο: 9

10 Ο Δήκνο Χ πηζηόο ζην όξακα ηνπ γηα κείσζε ηνπ νηθνινγηθνύ απνηππώκαηόο ηνπ νινθιήξσζε ζεηξά επηκνξθσηηθώλ ζεκηλαξίσλ ησλ ππαιιήισλ ηνπ ζρεηηθά κε ηελ νξζνινγηζηηθή ρξήζε ελέξγεηαο. Παξάιιεια δηνξγάλσζε ελεκεξσηηθή θακπάληα θη έλαλ άηππν δηαγσληζκό εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο κεηαμύ ησλ επηκέξνπο ηκεκάησλ θαη ππεξεζηώλ ηνπ, ηα ζεακαηηθά απνηειέζκαηα ηνπ νπνίνπ ν Δήκνο επηθνηλώλεζε ζηελ ηνπηθή θνηλσλία θαη ππήξμε κεγάιε αληαπόθξηζε. Ωο αληαπόδνζε πξνο ηνπο δεκνηηθνύο ππαιιήινπο αιιά θαη ηνπο πνιίηεο, ζπλππνινγίδνληαο ηα επηπιένλ νθέιε εμνηθνλόκεζεο θαη βειηίσζεο ηνπ κηθξνθιίκαηνο, ν Δήκνο απνθάζηζε ηελ δηακόξθσζε ησλ ηαξαηζώλ ησλ δεκνηηθώλ θηηξίσλ ζε πξάζηλεο ζηέγεο πνπ ζα ιεηηνπξγνύλ αθελόο σο ρώξνη αλάπαπιαο γηα ηνπο ππαιιήινπο αθεηέξνπ σο αλνηρηνί δεκόζηνη ρώξνη γηα ηνπο πνιίηεο. Επηπιένλ, ν Δήκνο ζρεδίαζε ηελ αληηθαηάζηαζε θαη βειηίσζε ηνπ θσηηζκνύ κε ζπζηήκαηα εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο. Τπό εμέηαζε εξσηήκαηα: (α) Καηά ηε γλώκε ζαο πνηα βήκαηα πξέπεη λα αθνινπζήζεη ν Δήκνο γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ ησλ πξάζηλσλ ηαξαηζώλ; Αλαθνξηθά κε ηελ πξνκήζεηα πιηθώλ θαη ππεξεζηώλ κπνξείηε λα επηζεκάλεηε νξηζκέλα θξηηήξηα πνπ ζα θάλνπλ ηελ πξνκήζεηα ηνπο βηώζηκε; (β) Καηά ηε γλώκε ζαο πνηα βήκαηα πξέπεη λα αθνινπζήζεη ν Δήκνο γηα ηελ πινπνίεζε ηεο αληηθαηάζηαζεο θαη βειηίσζεο ηνπ θσηηζκνύ; Αλαθνξηθά κε ηελ πξνκήζεηα πιηθώλ θαη ππεξεζηώλ κπνξείηε λα επηζεκάλεηε νξηζκέλα θξηηήξηα πνπ ζα θάλνπλ ηελ πξνκήζεηα ηνπο βηώζηκε; Απάληεζε ζηα εξσηήκαηα: (α) Καηά ηη γνώμη ζαρ ποια βήμαηα ππέπει να ακολοςθήζει ο Δήμορ για ηην ςλοποίηζη ηος έπγος ηων ππάζινων ηαπαηζών; Αναθοπικά με ηην ππομήθεια ςλικών και ςπηπεζιών μποπείηε να επιζημάνεηε οπιζμένα κπιηήπια πος θα κάνοςν ηην ππομήθεια ηοςρ βιώζιμη; Καη αξράο δηαπηζηψζεθαλ ζηεγαλά πνπ ππάξρνπλ αλάκεζα ζην έξγν θαη ζηελ πξνκήζεηα ζε φηη αθνξά ηελ εμέιημε θαη ηελ έγθξηζε. Έλα «πξάζηλν έξγν» είλαη ζπρλά έλα ηερληθφ έξγν θαη πξνηάζεθε λα πάςεη λα ππάξρεη ε δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηελ πξνκήζεηα θαη ζην έξγν, νχησο ψζηε λα ππάξρεη ζχγθιηζε θαη λα κπνξνχλ λα πξνρσξνχλ ηαπηφρξνλα. Μηα «πξάζηλε πξνκήζεηα» (green procurement) εμαθνινπζεί, αθφκα θαη ζήκεξα, λα αληηκεησπίδεηαη ζαλ κία πην «αθξηβή» επηινγή. Γηα απηφ, κία κειέηε ζθνπηκφηεηαο πξέπεη λα απνδεηθλχεη φηη ε απφδνζε ζε βάζνο ρξφλνπ ζα είλαη ηέηνηα πνπ αμίδεη ηνλ θφπν θαη ε «πξάζηλε πξνκήζεηα» είλαη νηθνλνκηθά ζπκθέξνπζα (πέξα από νηθνινγηθά ή θνηλσληθά ζπκθέξνπζα), ζπλεθηηκψληαο ην θφζηνο αγνξάο, ην θφζηνο ρξήζεο, ζπληήξεζεο, αληηθαηάζηαζεο θαη πηζαλήο απφξξηςεο, ιακβάλνληαο ππφςελ δειαδή φιν ηνλ θχθιν δσήο ηνπ πξντφληνο ζην νπνίν αλαθέξεηαη ε πξνκήζεηα. Αλαθνξηθά κε ηελ επηινγή ηνπ θηηξίνπ ζην νπνίν ζα κπνξνύζε λα πξνβεί ν Γήκνο ζε θύηεπζε δώκαηνο: Με δεδνκέλε ηελ εηδηθφηεηα ηεο θαηαζθεπήο (επηπιένλ θνξηία πνπ δελ είραλ αξρηθά ππνινγηζηεί ζηελ ζηαηηθή κειέηε) δηαπηζηψλεηαη φηη είλαη πην εχθνιν λα ελζσκαησζεί έλα θπηεκέλν δψκα ζε έλα λέν θηίξην παξά ζε έλα πθηζηάκελν. Δληνχηνηο, αλαγλσξίδνληαο ηα νθέιε ηεο επαλάρξεζεο ησλ θηηξίσλ, έλα βαζηθφ θξηηήξην κε βάζε ην νπνίν πξέπεη λα γίλεηαη ε επηινγή ηεο εθαξκνγήο ζε έλα πθηζηάκελν ή έλα λέν θηίξην, είλαη ε δηελέξγεηα ζπγθξηηηθήο κειέηεο ε νπνία ζα ζπλεθηηκά ηα πξφζζεηα ζηαηηθά θνξηία ηα νπνία ζα πξνθχςνπλ εθηφο απφ ην ίδην βάξνο, απφ ηελ θχηεπζε θαη ηα σθέιηκα θνξηία απφ ηελ νπνία ζα πξνθχπηεη, ηελ επηπιένλ ελίζρπζε πνπ κε καζεκαηηθή αθξίβεηα ζα πξνθχςεη θαζψο θαη ην θφζηνο. Γηαπηζηψζεθε φηη είλαη πην ζπκθέξνπζα απφ θάζε άπνςε ε αμηνπνίεζε ελφο ηδηφθηεηνπ δεκνηηθνχ αθηλήηνπ αληί ελφο άιινπ θηηξίνπ, ην νπνίν ζα έρεη (θαη) άιινπο ηδηνθηήηεο πιελ ηνπ Γήκνπ. ε φηη αθνξά εθηφο απφ ην αηζζεηηθφ ζθέινο, ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε ηνπ θηηξίνπ θαη ηελ αληαπνδνηηθφηεηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ, πξέπεη θαηά ηε ζπγγξαθή ησλ ππνρξεψζεσλ θαη ησλ επηινγψλ, λα έρνπλ ήδε ηεζεί νη πξνδηαγξαθέο αλαθνξηθά κε ηε θχηεπζε, πνπ ζεκαίλεη φηη ζα δεηεζεί απφ ηνλ εξγνιάβν λα ηνπνζεηήζεη ελδεκηθά θπηά θαηά πξνηίκεζε, θπηά πνπ δελ απαηηνχλ ππεξβνιηθφ πφηηζκα θαη δελ ρξεηάδνληαη ιηπάζκαηα, ψζηε απνθεπρζεί θάηη ελεξγνβφξν απφ άιιε άπνςε. Θα πξέπεη λα αμηνπνηεζεί ε ηερλνγλσζία θαη ε καθξά παξάδνζε απφ ην εμσηεξηθφ, εηζάγνληαο φκσο ηνπο δηθνχο καο δείθηεο βάζεη ησλ ειιεληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη θιηκαηνινγηθψλ δεδνκέλσλ. 10

11 Σέινο, ζε φηη αθνξά ηε ζπληήξεζε ηνπ δψκαηνο, εάλ ππάξρεη επαλδξσκέλε θαη εμνπιηζκέλε ππεξεζία πξαζίλνπ ηνπ Γήκνπ, ζα πξέπεη λα είλαη απηή πνπ ζπληεξεί θη αλαδεηθλχεη απηφ ην έξγν. Δλαιιαθηηθά, ζα κπνξνχζε λα δεκηνπξγεζεί έλα roof garden, ην νπνίν ζα εθκεηαιιεχεηαη ν Γήκνο, βγάδνληάο ην ίζσο θαη ζε δεκνπξαζία, θαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ ρξήζηε λα είλαη ε δηαξθήο ζπληήξεζε θαη αλάδεημε ηνπ ρψξνπ, κε δηπιή σθέιεηα γηα ην Γήκν, πεξηβαιινληηθή θαη νηθνλνκηθή. (β) Καηά ηη γνώμη ζαρ ποια βήμαηα ππέπει να ακολοςθήζει ο Δήμορ για ηην ςλοποίηζη ηηρ ανηικαηάζηαζηρ και βεληίωζηρ ηος θωηιζμού; Αναθοπικά με ηην ππομήθεια ςλικών και ςπηπεζιών μποπείηε να επιζημάνεηε οπιζμένα κπιηήπια πος θα κάνοςν ηην ππομήθεια ηοςρ βιώζιμη; ηξαηεγηθόο ζρεδηαζκόο: Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ππάξρεη ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο θαη πξνγξακκαηηζκφο. Βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ ράξαμε ηνπ είλαη ε θαηαγξαθή θαη απνηχπσζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο. Δίλαη απαξαίηεηεο νη θσηνηερληθέο κειέηεο θαη ε θαηεγνξηνπνίεζε ησλ δξφκσλ γηαηί δηαθνξεηηθνί δξφκνη ρξήδνπλ δηαθνξεηηθψλ παξεκβάζεσλ βάζεη ησλ δηεζλψλ πξνηχπσλ. Οη εμσηεξηθέο ζπλεξγαζίεο εηδηθά ζε επίπεδν κειεηψλ είλαη αλαπφθεπθηεο ηδηαίηεξα γηα κηθξνχο δήκνπο κε πεξηνξηζκέλν αξηζκφ πξνζσπηθνχ. ε θάζε πεξίπησζε πξέπεη λα γίλνληαη κε δηαθάλεηα. Απνζήθεπζε πιηθνύ πνπ αληηθαζίζηαηαη: Ωο θαιή πξαθηηθή φζνλ αθνξά ηελ επηινγή αλαδφρσλ γηα αληηθαηάζηαζε ιακπηήξσλ αλαθέξζεθε ε ππνρξέσζε ηνπ αλαδφρνπ πνπ ζα αληηθαηαζηήζεη ηνπο ιακπηήξεο λα ηνπο απνζεθεχζεη ζε ρψξνπο ηνπ Γήκνπ, ψζηε λα δεκηνπξγεζεί έλα δηαζέζηκν απνζεκαηηθφ ζην Γήκν. Δπεηδή είλαη αδχλαην λα αληηθαηαζηαζνχλ κνλνκηάο φινη νη ιακπηήξεο παιαηάο ηερλνινγίαο, ην απνζεκαηηθφ πνπ δεκηνπξγείηαη επηηξέπεη ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπο ρσξίο λα απαηηείηαη ε εθ λένπ πξνκήζεηά ηνπο. πληήξεζε δηθηύνπ: Πνιχ ζεκαληηθφ είλαη ην ζέκα ηεο ζπληήξεζεο ηνπ δηθηχνπ. Ζ πξφηαζε ήηαλ λα ππάξμεη κέζσ ησλ δηεπζχλζεσλ πξνγξακκαηηζκνχ ησλ Γήκσλ έλαο θαζνξηζκφο ηεο δηαδηθαζίαο, κία πξνηππνπνίεζε γηα ην πνηα είλαη ε βέιηηζηε πξαθηηθή γηα ηε ζπληήξεζε ηνπ δηθηχνπ ηνπ θάζε Γήκνπ, βάζεη ησλ ηδηαίηεξσλ αλαγθψλ ηνπ. Άιιν πξφβιεκα πνπ αλαδείρζεθε ήηαλ ε έιιεηςε κέηξσλ πξνζηαζίαο θαη αζθάιεηαο ηεο ΓΔΖ ζην δίθηπφ ηεο κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγνχληαη πξνβιήκαηα θαη ην θφζηνο απνθαηάζηαζεο ησλ δεκηψλ λα κεηαθπιίεηαη ζηνπο ΟΣΑ. Δζληθό ρέδην Πξάζηλσλ θαη Βηώζηκσλ Πξνκεζεηώλ: Θίρηεθε ην ζέκα ηεο αλππαξμίαο Δζληθνχ ρεδίνπ Γξάζεο γηα ηηο Πξάζηλεο Γεκφζηεο πκβάζεηο, πνπ ζα φθεηιε λα έρεη ε ρψξα θαη λα ην έρεη θαηαζέζεη ζηελ ΔΔ πνπ λα πεξηιακβάλεη θαη πξνηεηλψκελεο πξάζηλεο πξνδηαγξαθέο γηα πξντφληα νδνθσηηζκνχ, εμηδεηθεπκέλε ηηκνιφγεζε γηα «πξάζηλα» πξντφληα ψζηε λα κελ ζπγθξίλνληαη κε ην θφζηνο ησλ ζπκβαηηθψλ. Έλα βαζηθφ δήηεκα πνπ εληνπίζηεθε είλαη ν εζεινληηθφο ραξαθηήξαο ησλ πξάζηλσλ δεκφζησλ ζπκβάζεσλ. πλεξγαζία γηα αληαιιαγή εκπεηξηώλ: Τπάξρεη αλάγθε ελεξγνπνίεζεο θαη δηθηχσζεο ησλ Γήκσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ θνηλά πξνβιήκαηα, ψζηε λα ππάξρεη δπλαηφηεηα πίεζεο ζε θεληξηθφ επίπεδν αιιά θαη αληαιιαγήο εκπεηξηψλ θαη θαιψλ πξαθηηθψλ. Παξνπζίαζε θαιώλ παξαδεηγκάησλ: Ο Γήκνο Κνδάλεο πνπ δελ είρε ηε δπλαηφηεηα λα θάλεη θσηνηερληθέο κειέηεο ηηο αλέζεζε ζηε ΓΔΖ, πιεξψλνληάο ηελ κέζσ αληαπνδνηηθψλ ηειψλ. Δπίζεο, ν Γήκνο Κνδάλεο, πξνρψξεζε απφ ην 2008 ζε ζπλνιηθή θαηαγξαθή φισλ ησλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ. Πιένλ είλαη φια ραξηνγξαθεκέλα, δηεπθνιχλνληαο ηελ άκεζε αληηκεηψπηζε ηπρφλ πξνβιεκάησλ Ο Γήκνο Ρεζχκλνπ πξνρψξεζε ζε απνηχπσζε ζε ζχζηεκα GIS ηνπ δηθηχνπ νδνθσηηζκνχ (40% εδαθηθήο θάιπςεο θαη 80% ηεο πιεζπζκηαθήο). 11