ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΜΙΛΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Transcript

1 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΜΙΛΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

2 Σύγχρονο Λογιστήριο Οργάνωση με κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων Μηχανογράφηση ERP MIS Έμπειρα στελέχη με πολύπλευρες γνώσεις (ΕΓΛΣ-ΔΛΠ- ΔΠΧΠ - φορολογία) Καταγραμμένες εσωτερικές διαδικασίες Σωστή αντιμετώπιση ελέγχων (εσωτερικών-εξωτερικών - φορολογικών) Έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση διοίκησης Κατάρτιση τριμηνιαίων ισολογισμών, προϋπολογισμού, ταμιακού προγραμματισμού business plan. Ανταπόκριση στις υποχρεώσεις (φορολογικές, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ΧΑ) 2

3 Λογιστική Η Λογιστική είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε θέματα: Εμπορικού Δικαίου Φορολογικού Δικαίου Εργατικού Δικαίου Δικαίου εταιριών Διοικητικής Δικονομίας Πτωχευτικού Δικαίου Ευρωπαϊκού Δικαίου 3

4 Τα τελευταία χρόνια από την έννοια του ιστορικού κόστους μετατοπίζεται στην εύλογη αξία (fair value). Προεξόφληση μελλοντικών Ταμιακών Ροών ΔΛΠ ΔΠΧΠ Ελεγκτική Αναλογιστική πρόβλεψη Στατιστικά 4

5 Ιστορική αναδρομή της Ενοποίησης Θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η υποχρεωτικότητα σύνταξης ενοποιημένων καταστάσεων 1938 Αυστραλία 1947 Μεγάλη Βρετανία 1965 Γερμανία 1967 Γαλλία 7η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έθεσε τις γενικές γραμμές σύνταξης ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων Η Ελληνική Νομοθεσία με το Π.Δ. 498/1987 προσαρμόσθηκε προς την 7η Οδηγία 5

6 Από το Φθινόπωρο 1997 οι Όμιλοι επιχειρήσεων υποχρεούνται κάθε τρίμηνο να δημοσιεύουν ετήσιες και ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις. Από εφαρμόζονται τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα για τις εισηγμένες στο ΧΑ εταιρίες που δημοσιεύουν ενδιάμεσες, εξαμηνιαίες και ετήσιες ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις. 6

7 Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις Τι είναι οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και για ποιο λόγο καταρτίζονται. π.χ. εταιρία εισηγμένη στο ΧΑ στο παρελθόν στο τέλος της χρήσης εξέδιδε τιμολόγια στις θυγατρικές, με αποτέλεσμα να μετατρέπει τις ζημιές σε κέρδη και να διανέμει μέρισμα, ενώ η τιμή της μετοχής στο ΧΑ παρέμενε σε ικανοποιητικά επίπεδα. Βασική αρχή σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων είναι ότι απαλείφονται οι μεταξύ των εταιριών του Ομίλου οικονομικές πράξεις και συναλλαγές. 7

8 Πως σχηματίζονται Οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις σχηματίζονται με την ενοποίηση των επί μέρους ετησίων (ατομικών) οικονομικών καταστάσεων που περιλαμβάνονται στον όμιλο, για αυτό και ονομάζονται ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις. 8

9 Ποιες είναι Ενοποίηση είναι η κατάρτιση (άρθρο 90, παρ.2, ν.2190/1920 των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων και της ενοποιημένης έκθεσης διαχείρισης. Οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις περιλαμβάνουν (άρθρο 100, παρ.1, ν.2190/1920): Ενοποιημένο ισολογισμό (κατάσταση οικονομικής θέσης) Ενοποιημένη κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης (κατάσταση συνολικών εσόδων) Ενοποιημένο πίνακα κίνησης ιδίων κεφαλαίων Ενοποιημένη κατάσταση ταμιακών ροών Ενοποιημένο προσάρτημα Ενοποιημένη κατάσταση διάθεσης κερδών (προαιρετική) 9

10 Όμιλος Επιχειρήσεων Δύο επιχειρήσεις συνιστούν έναν Όμιλο Επιχειρήσεων όταν μια επιχείρηση μπορεί να διοικήσει την άλλη. Κάθετος Όμιλος είναι η απλούστερη μορφή Ομίλου όταν μια μητρική επιχείρηση ελέγχει άμεσα μια ή περισσότερες θυγατρικές. Οριζόντιος Όμιλος συνδεδεμένων επιχειρήσεων υπάρχει όταν: Οι επιχειρήσεις έχουν τεθεί υπό ενιαία διεύθυνση κατόπιν συμβάσεων ή του καταστατικού τους και Τα διοικητικά, διαχειριστικά ή εποπτικά όργανα των επιχειρήσεων αποτελούνται κατά πλειοψηφία από τα ίδια πρόσωπα. 10

11 Συνδεδεμένη ή Συγγενής Επιχείρηση Συνδεδεμένη ή εξαρτημένη επιχείρηση: Όταν μια επιχείρηση έχει την πλειοψηφία, δηλαδή ποσοστό μεγαλύτερο του 50% του κεφαλαίου μιας άλλης, τότε οι δύο αυτές επιχειρήσεις είναι συνδεδεμένες ή εξαρτημένες επιχειρήσεις. Μητρική, είναι η εταιρία που έχει την πλειοψηφία (Holding, Parent). Θυγατρική, είναι η επιχείρηση που ελέγχεται. Συγγενής, είναι η επιχείρηση στην οποία η μητρική (ή θυγατρική) ασκεί επιρροή χωρίς να έχει την πλειοψηφία του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου αυτής (20% - 50%) 11

12 Υποκείμενες σε ενοποίηση Επιχειρήσεις υποκείμενες σε ενοποίηση (άρθρο 90, παρ.2, ν.2190/1920) Μητρική Θυγατρικές Θυγατρικές των θυγατρικών 12

13 Διάκριση των συμμετοχών Τις συμμετοχές στο κεφάλαιο άλλων επιχειρήσεων, οποιασδήποτε νομικής μορφής, τις διακρίνουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Σε συμμετοχές σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις (ή εξαρτημένες επιχειρήσεις), οι οποίες παρακολουθούνται στο λογαριασμού του Ε.Γ.Λ.Σ Σε συμμετοχές σε μη συνδεδεμένες επιχειρήσεις (ή συγγενείς επιχειρήσεις), οι οποίες παρακολουθούνται στο λογαριασμό του Ε.Γ.Λ.Σ

14 Η διάκριση αυτή έχει σπουδαία σημασία, αφού ο Ν.2190/1920 στο άρθρο 42ε (σχετ.παρ.5) επιβάλλει όπως οι συμμετοχές σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις καθώς και οι απαιτήσεις και υποχρεώσεις από και σε αυτές καταχωρούνται μόνο στους λογαριασμούς που έχουν προβλεφθεί για τις περιπτώσεις αυτές από το υπόδειγμα του Ισολογισμού του άρθρου 42γ, δηλαδή από το υπόδειγμα του Ισολογισμού του Ε.Γ.Λ.Σ. Οι λογαριασμοί αυτοί είναι οι εξής: 14

15 Κωδικός και και Λογαριασμός ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Συμμετοχές και άλλες μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές απαιτήσεις Συμμετοχές σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεδεμένων επιχειρήσεων ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Απαιτήσεις Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεδεμένων επιχειρήσεων και και ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις προς συνδεδεμένες επιχειρήσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Υποχρεώσεις προς συνδεδεμένες επιχειρήσεις 15

16 Σχέσειςμητρικήςπροςθυγατρική Ε 25% Α (Μητρική) 30% Δ 60% 75% 25% Β Γ 55% 80% 65% 100% Β1 Β2 Γ1 Γ2 ΗΑ. έχει 30% άμεση συμμετοχή και 25% έμμεση συμμετοχή στη Δ. ΗΕ. είναι συγγενής εταιρία. 16

17 Παράδειγμα Μητρική (Α) Θυγατρική (Β) Κατέχει μετοχές της Β Έχει την πλειοψηφία των μετοχών της Β μετά από συμφωνία με τρίτους λόγω: Επικαρπίας των μετοχών Ενεχύρου των μετοχών Μέτοχοι % Ανάλυση μετοχών Α 25 Μετά ψήφου Τρίτοι 27 «Λοιποί 48 «Οι άνω επιχειρήσεις Α και Β είναι συνδεδεμένες, επειδή υπάρχει σχέση μητρικής (Α) επιχείρησης προς θυγατρική (Β) αφού η Α συμμετέχει στο κεφάλαιο και στα δικαιώματα ψήφου της Β, ύστερα από συμφωνία με άλλους μετόχους της Β, με ποσοστό 52%, τότε η συμμετοχή της Α στη Β, θα καταχωρηθεί στα βιβλία της Α στο λογαριασμό

18 Δικαιώματα μειοψηφίας Όταν μια μητρική επιχείρηση συμμετέχει στα κεφάλαια μιας θυγατρικής επιχείρησης όχι κατά 100% αλλά με μικρότερο ποσοστό, τότε τα κεφάλαια της θυγατρικής διαχωρίζονται με βάση τα ποσοστά συμμετοχής σε: Κεφάλαια που ανήκουν στη μητρική Δικαιώματα μειοψηφίας (κεφάλαια που ανήκουν σε τρίτους Όμιλος Εταιρία Α Θυγατρική 100% Μ.Κ.200 Εταιρία Β 70% Τρίτοι μέτοχοι 30% Μ.Κ.100 Στον Ενοποιημένο Ισολογισμό (Α+Β): Μετοχικό Κεφάλαιο 200 Δικαιώματα Μετόχων

19 Διαδικασία (λογιστική) των Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων Εγγραφές αναμόρφωσης λόγω ενοποίησης Απάλειψη ενδοεταιρικών συναλλαγών Προσδιορισμός δικαιωμάτων μειοψηφίας Υιοθέτηση ιδίων μεθόδων απογραφής Πρόβλεψη φόρων από μελλοντικούς φορολογικούς ελέγχους Αντιλογισμός πρόσθετων αποσβέσεων και των προβλέψεων φορολογικών κινήτρων Αποτίμηση συμμετοχών σε συγγενείς επιχειρήσεις (μεθόδους καθαρής θέσης) Διόρθωση στοιχείων ατομικών καταστάσεων 19

20 Πλήρης ή Ολική ενοποίηση (άρθρα , ν.2190/1920) Αφού αναμορφωθούν οι ατομικές οικονομικές καταστάσεις ώστε να είναι κατάλληλες για ενοποίηση, τότε, όλα τα ομοειδή στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού, τωνεσόδωνκαιτωνεξόδωναθροίζονταικαι το σύνολό τους εμφανίζεται στους οικείους λογαριασμούς των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων ως εάν η μητρική και οι θυγατρικές αποτελούσαν μια ενιαία οικονομική μονάδα. Ο κανόνας της πλήρους ενοποίησης προβλέπει: 1. Την πλήρη (γραμμή προς γραμμή και ολική) ενοποίηση 2. Το διαχωρισμό των κεφαλαίων στα ανήκοντα στη μητρική και στα δικαιώματα μειοψηφίας. 20

21 Μέθοδος της καθαρής θέσης Ενοποίηση της μιας σειράς Η ενοποίηση των λογιστικών καταστάσεων μιας μητρικής και μιας συγγενούς σύμφωνα με το ΔΛΠ 28. ΔΛΠ 28: η επένδυσηκαταχωρείταιαρχικάστο κόστος και αναπροσαρμόζεται μετέπειτα για τη μεταβολή του μεριδίου του επενδυτή στην καθαρή θέση της εκδότριας δηλ. ο λογαριασμός της επένδυσης αυξομειώνεται περιοδικά ως εξής: 21

22 Αυξάνεται με την αναλογία της επένδυσης στα κέρδη που πραγματοποίησε η συγγενής εταιρία Μειώνεται με την αναλογία της επένδυσης στη ζημιά που πραγματοποίησε η συγγενής εταιρία Μειώνεται με τα μερίσματα που εισπράττει η μητρική από συγγενή εταιρία Αν το κόστος κτήσης >αναλογίας στη λογιστική καθαρή θέση της συγγενούς, η διαφορά θεωρείται goodwill και αποσβένεται σε περίοδο όχι μεγαλύτερη από 40 χρόνια. 22

23 Συγγενής εταιρία στην Ενοποίηση Όταν μια εταιρία εκδίδει ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και δεν προτίθεται στο μέλλον να διαθέσει την επένδυση πρέπει: Είτε να απεικονίζει την επένδυση στο κόστος κτήσης Είτε να λογιστικοποιεί την επένδυση με τη μέθοδο της καθαρής θέσης Είτε να λογιστικοποεί την επένδυση στην κατηγορία των διαθεσίμων προς πώληση σύμφωνα με το ΔΛΠ

24 Όρια σύνταξης Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων (Για πρώτη φορά οι επιχειρήσεις που υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 κριτήρια επί δύο συνεχείς χρήσεις) Αριθμητικά όρια (άρθρο 92, ν.2190/1920) Ισχύουν από Μετά την αφαίρεση των ενδοεταιρικών συναλλαγών Χωρίς την αφαίρεση των ενδοεταιρικών συναλλαγών Ενεργητικό Κύκλος εργασιών Προσωπικό 250 άτομα 250 άτομα 24

25 Διαφορά Ενοποίησης Κατά την απάλειψη της συμμετοχής της μητρικής στα ίδια κεφάλαια της θυγατρικής δημιουργείται κατά την πρώτη ενοποίηση χρεωστική ή πιστωτική διαφορά ενοποίησης. Αιτίες δημιουργίας «Διαφοράς ενοποίησης» Δημιουργείται χρεωστική διαφορά Όταν η αξία των συμμετοχών της μητρικής είναι μεγαλύτερη από τα ίδια κεφάλαια της θυγατρικής Δημιουργείται πιστωτική διαφορά ενοποίησης Όταν η αξία των συμμετοχών της μητρικής είναι μικρότερη από τα ίδια κεφάλαια της θυγατρικής 25

26 Λογιστική Αντιμετώπιση διαφοράς ενοποίησης Ο Ν. 2190/1920 (άρθρο 103, παρ.3) επιτρέπει όπως για τις διαφορές ενοποίησης εφαρμόζεται η εξής λογιστική αντιμετώπιση: Διαφορές ενοποίησης Καταχωρούνται στους λογαριασμούς της μητρικής Υπόκεινται σε απόσβεση από τη μητρική Εμφανίζονται στον ενοποιημένο ισολογισμό Χρεωστικές «Ασώματες ακινητοποιήσεις-διαφορά ενοποίησης» ή «Αποθεματικά - Διαφορά ενοποίησης» Εφάπαξ ή τμηματικά και ισόποσα εντός πέντε ετών όχι Ασώματες ακινητοποιήσεις Αποθεματικά κεφάλαια Πιστωτικές «Ασώματες ακινητοποιήσεις-διαφορά ενοποίησης όχι Ίδια κεφάλαια Όποια από τις άνω δύο δυνατότητες εμφανίσεως της χρεωστικής διαφοράς ενοποίησης επιλέξει η μητρική επιχείρηση κατά την πρώτη ενοποίηση, είναι υποχρεωμένη από το Ν.2190/1920 (άρθρο 104 παρ.2) να εφαρμόζει παγίως και κατά τις επόμενες ενοποιήσεις. 26

27