ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ & ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΣ ΑΝΕΜΟΣ

Transcript

1 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ & ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΣ ΑΝΕΜΟΣ Ο άνεμος τον οποίο αντιλαμβάνεται ένας ακίνητος παρατηρητής ή ένα ακίνητο ανεμόμετρο λέγεται πραγματικός άνεμος γιατί τα χαρακτηριστικά του δεν διαφέρουν από αυτά του ανέμου ο οποίος φυσά την στιγμή της παρατήρησης. Αν όμως ο παρατηρητής ή το ανεμόμετρο κινούνται, είναι φυσικό η κίνησή τους να επηρεάζει τα χαρακτηριστικά του ανέμου που αντιλαμβάνονται. Αν πχ κινούμαστε αντίθετα από τον άνεμο τότε μας φαίνεται ότι φυσά πιο δυνατά. Τα χαρακτηριστικά του ανέμου που αντιλαμβάνεται ο κινούμενος παρατηρητής είναι συνδυασμός της κίνησής του και των χαρακτηριστικών του πραγματικού ανέμου. Έτσι ο άνεμος που αντιλαμβάνεται λέγεται φαινόμενος άνεμος. Ο φαινόμενος άνεμος διαφέρει από τον πραγματικό σε ένταση και διεύθυνση. Όταν ταξιδεύουμε, εμείς αλλά και το σκάφος μας (όργανα, πανιά) αντιλαμβανόμαστε τον φαινόμενο άνεμο. Αν συνδέσουμε όμως το ανεμόμετρο με το δρομόμετρο μπορεί να μας δώσει τα χαρακτηριστικά του πραγματικού ανέμου. Αν κινούμαστε εντελώς αντίθετα προς τον άνεμο τότε η ένταση του φαινόμενου είναι μεγαλύτερη από αυτή του πραγματικού ανέμου: (η ταχύτητά του συν την ταχύτητά μας). Αν κινούμαστε μαζί με τον άνεμο τότε η ένταση του φαινόμενου είναι μικρότερη από αυτήν του πραγματικού: (η ταχύτητά του μείον την ταχύτητά μας). Αν κινούμαστε σε οποιαδήποτε άλλη διεύθυνση ως προς τον πραγματικό άνεμο τότε ο φαινόμενος άνεμος θα μας έρχεται πάντα από πιο μπροστά από ότι ο πραγματικός. Ο πραγματικός άνεμος είναι κατά κανόνα πιο ισχυρός ψηλά από ότι κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας. Έτσι και ο φαινόμενος είναι πιο ευνοϊκός ψηλά παρά χαμηλά γεγονός που πρέπει να εκμεταλλευτούμε επιτρέποντας στο πανί μας να είναι πιο ανοιχτό ψηλά απ ότι χαμηλά. Δίνουμε δηλαδή περισσότερο twist όπως θα δούμε παρακάτω.

2 ΣΙΓΟΝΤΑ ΦΑΤΣΕΣ Μία στιγμιαία ενίσχυση της έντασης του πραγματικού ανέμου (πριν μεταβληθεί αισθητά η ταχύτητα του σκάφους), θα στρέψει τον φαινόμενο άνεμο πιο κοντά στη διεύθυνση του πραγματικού (σιγόντο) ενώ αντίθετα μία στιγμιαία εξασθένηση του πραγματικού θα στρέψει τον φαινόμενο άνεμο πιο μπροστά (φάτσα) και θα μας αναγκάσει να φερμάρουμε τη σκότα ή να ποδίσουμε. Σιγόντο Στο σχήμα βλέπουμε τη σωστή αντίδραση σε μία ενίσχυση του πραγματικού ανέμου. Ο φαινόμενος ενισχύεται επίσης και έρχεται από πιο ευνοϊκή γωνία. Προσαρμόζουμε το πανί μας ώστε να διατηρήσει σωστή γωνία με τον φαινόμενο άνεμο. Αυτό γίνεται είτε ορτσάροντας το σκάφος είτε λασκάροντας τη σκότα. Στην αλλαγή της διεύθυνσης του φαινόμενου ανέμου αντιδράσαμε λασκάροντας τη σκότα. Η πορεία μας έμεινε σταθερή. Στην αλλαγή της διεύθυνσης του φαινόμενου ανέμου αντιδράσαμε ορτσάροντας. Κατά κανόνα, εκτός από περιπτώσεις όπου θέλουμε να κερδίσουμε όρτσα (όπως π.χ. για να περάσουμε ένα κάβο ή μια σημαδούρα), είναι προτιμότερο να χαλαρώνουμε πρώτα τη σκότα και μετά να ορτσάρουμε φερμάροντάς την συγχρόνως. Φάτσα Αν μειωθεί η ένταση του πραγματικού ανέμου και πριν ελαττωθεί η ταχύτητά μας θα πρέπει είτε να φερμάρουμε τη σκότα μας είτε να ποδίσουμε για να διατηρήσουμε σταθερή τη γωνία του πανιού μας με τον φαινόμενο άνεμο ο οποίος θα έρχεται τώρα από πιο μπροστά. Μερικές φορές, όπως πχ αν μπαίνουμε σε λαδιά, δεν υπάρχει λόγος να ποδίσουμε αλλά αντίθετα να χρησιμοποιήσουμε την αδράνεια του σκάφους για να κερδίσουμε μερικά μέτρα όρτσα κι ας παίζουν τα πανιά μας.

3 ΒΙΡΑ ΤΑ ΠΑΝΙΑ Το βιράρισμα αλλά και το μαϊνάρισμα των πανιών απαιτεί προσοχή και σωστή προετοιμασία ώστε να γίνουν γρήγορα και χωρίς ζημιές. Βιράρισμα της μεγίστης Συνήθως βιράρουμε πρώτα την μεγίστη αυτό όμως δεν είναι κανόνας. Μπορούμε να ανοίξουμε ή να βιράρουμε πρώτα τη τζένοα ή το φλόκο και στη συνέχεια την μεγίστη. Γνωρίζοντας πόσο χρόνο χρειαζόμαστε για να βιράρουμε και να στρώσουμε τη μεγίστη, επιλέγουμε κατάλληλο σημείο για να αρχίσουμε. Το σημείο αυτό αλλά και η διαδρομή που θα ακολουθήσουμε πρέπει να είναι μακριά από πορείες άλλων σκαφών, εισόδους λιμανιών και γενικά περιοχές όπου θα παρενοχλήσουμε ή θα μας παρενοχλήσουν κατά τη διάρκεια της μανούβρας. Καλό είναι να βρίσκουμε περιοχές με λιγότερο κυματισμό. Να προβληματιστούμε για την πορεία μας μετά το βιράρισμα. Αν πχ βρισκόμαστε υπήνεμα σε έναν στενό όρμο και βιράρουμε ταξιδεύοντας αργά προς το μυχό, να σκεφτούμε ότι μετά θα φύγουμε από εκεί με πλεύση πρίμα. Είναι κάτι που θέλουμε ή είναι καλύτερα να αποφύγουμε τις τσίμες σε περιορισμένο χώρο; Η πορεία του σκάφους πρέπει να είναι όρτσα και όχι εντελώς αντίθετα στον άνεμο. Έτσι το σκάφος περνά τα κύματα πιο σωστά, η μάτσα είναι έξω από το cockpit οπότε έχουμε καλύτερη ορατότητα χωρίς να κινδυνεύουμε να μας χτυπήσει ή να μας κουκουλώσουν το πανί και τα μουδόσχοινα. Δοκιμάστε να βιράρετε τη μεγίστη ενώ ταξιδεύετε μόνο με τη τζένοα σε όρτσα πλεύση. Η ταχύτητά μας πρέπει να είναι τόση όση χρειάζεται για να ελέγχουμε την πορεία μας με το τιμόνι. Πριν αρχίσουμε το βιράρισμα ελέγχουμε προσεκτικά: Τα μουδόσχοινα πρέπει να είναι ελεύθερα. Το boom-vang πρέπει να είναι χαλαρό. Η σκότα πρέπει να είναι ελεύθερη αλλά κάποιος να τη χειρίζεται. Βιράρουμε το μαντάρι προσέχοντας να ανεβαίνει το πανί ελεύθερο. Φερμάρουμε ανάλογα με την πλεύση και την ένταση του ανέμου. Χαλαρώνουμε το μπαλαντσίνι και ανάλογα με την πορεία ρυθμίζουμε το boom-vang, τη σκότα, το outhaul κλπ. Μαϊνάρισμα της μεγίστης Πάλι σε όρτσα πλεύση. Χαλαρώνουμε τη σκότα και το boom-vang. Δεν ξεχνάμε να φερμάρουμε το μπαλαντσίνι πριν χαλαρώσουμε το μαντάρι. Μαϊνάρουμε το πανί μας και το διπλώνουμε πάνω στη μάτσα. Φερμάρουμε τη σκότα για να σταθεροποιήσουμε τη μάτσα και να μπορέσουμε να μαζέψουμε το πανί πάνω της.

4 Βιράρισμα της τζένοας Είναι πιο εύκολη μανούβρα από το βιράρισμα της μεγίστης. Δεν απαιτεί ορτσάρισμα. Με χαλαρές σκότες θα φερμάρουμε το μαντάρι μας μέχρι να εμφανιστεί στο πανί μια ζάρα παράλληλη με το γραντί. Φερμάρουμε τη σταβέντο σκότα και παίρνουμε τα πολλά μπόσικα από τη σοφράνο. Αν το σκάφος έχει roller τότε να προσέχουμε το ξετύλιγμα ή το τύλιγμα του πανιού να γίνονται πάντα με χαλαρές τις σκότες. Μαϊνάρισμα της τζένοας Κάποιος πάει στην πλώρη για να βοηθήσει στο κατέβασμα καθώς λασκάρουμε το μαντάρι και να δέσει το πανί στα ρέλια ή να το βάλει στο σάκο. Προέχουμε να μην πέσουν οι άκρες από τις σκότες στο νερό. Αν δέσουμε το πανί στα ρέλια το σκεπάζουμε με την ποδιά ώστε να μη μαζεύει νερά από το σπρέι ή τη βροχή.

5 TWIST και τσιφτετέλια Όπως είπαμε, κατά κανόνα ο φαινόμενος άνεμος είναι πιο ευνοϊκός ψηλότερα όπου ο πραγματικός άνεμος είναι πιο ισχυρός, απ ότι κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας. Έτσι για να δουλεύει σωστά το πανί μας πρέπει να είναι πιο ανοιχτό ψηλά απ ότι χαμηλά. Να είναι δηλαδή στριμμένο (twisted) ή «να έχει twist». Το πόσο έξω όμως δεν είναι το ίδιο κάθε φορά όπως δεν είναι πάντα δεδομένο το σχήμα του πανιού μας. Το ζητούμενο είναι να έχει σωστή γωνία με τον άνεμο και να εξασφαλίζει ομαλή ροή του ανέμου κυρίως στην υπήνεμη πλευρά του. Για να το ελέγχουμε χρησιμοποιούμε τα μαλλάκια, μικρές μάλλινες κλωστές που βρίσκονται λίγο πίσω από το γραντί στην τζένοα και στον αετό της μεγίστης. Αν είναι οριζόντιες σημαίνει ότι ο άνεμος ακολουθεί το σχήμα του πανιού μας ενώ αν χορεύουν τσιφτετέλια τότε στο σημείο αυτό η ροή είναι στροβιλώδης και πρέπει να αλλάξουμε τη γωνία του πανιού μας με τον άνεμο. Τζένοα Όταν χορεύει το σοφράνο μαλλάκι αυτό σημαίνει ότι η γωνία του πανιού μας με τον άνεμο είναι πολύ μικρή, ένα κλικ δηλαδή από το να χάσει το σχήμα του και να παίζει όπως μια σημαία. Πρέπει είτε να πάρουμε σκότα ή να ποδίσουμε λίγο. Όταν χορεύει το σταβέντο μαλλάκι αυτό σημαίνει ότι η γωνία του πανιού με τον άνεμο είναι μεγάλη με αποτέλεσμα να δημιουργούνται δίνες στην υπήνεμη πλευρά του. Το πανί δεν χάνει το σχήμα του αλλά μας δίνει μεγάλη Π και σχεδόν καθόλου Ε για να θυμηθούμε τις συνιστώσες της F. Πρέπει να λασκάρουμε το πανί μας ή να ορτσάρουμε. Αν και τα δύο μαλλάκια κρέμονται προς τα κάτω σημαίνει ότι έχουν κουραστεί να χορεύουν χωρίς να τους δίνετε σημασία. Το πανί σας είναι πάρα πολύ μέσα για την πλεύση που ταξιδεύετε. Εννοείται ότι τα μαλλάκια τα κοιτάμε στις όρτσα πλεύσεις και όχι όταν ταξιδεύουμε πρίμα ή δευτερόπριμα. Μεγίστη Η μεγίστη έχει τα μαλλάκια στον αετό. Μας ενδιαφέρει το πώς αφήνει ο άνεμος την ιστιοφορία μας. Τον κρατήσαμε μέχρι τέλους ώστε να πάρουμε την μέγιστη δυνατή ενέργεια ή συνέχισε το δρόμο του από κάποιο σημείο και μετά; Όταν λοιπόν τα μαλλάκια κρύβονται στην υπήνεμη πλευρά του πανιού τότε κάτι δεν πάει καλά εκεί πίσω. Ο άνεμος έχει αποκολληθεί και στο σημείο αυτό δημιουργούνται δίνες. Πρέπει να λασκάρουμε σκότα. Θα μπορούσαμε να ορτσάρουμε αλλά την πορεία μας την έχουμε ήδη ρυθμίσει και αποφασίσει κατά τη ρύθμιση της τζένοας. Τι γίνεται όμως αν άλλα μας λένε τα χαμηλά μαλλάκια και άλλα τα ψηλά; Απλά μας λένε ότι αλλιώς φυσά ψηλά κι αλλιώς χαμηλά. Άλλη η διεύθυνση του φαινόμενου ανέμου χαμηλά και άλλη ψηλά. Εμείς, που ξέρουμε πώς να ελέγξουμε με τα μαλλάκια αν το πανί δουλεύει σωστά, θα χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία μας (μαντάρια, cunningham, σκότες, βαγονάκια, boom-vang) για να το καταφέρουμε.