ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΤΗΣΗ

Transcript

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρακάτω κείμενο βασίζεται σε δημοσιευμένο υλικό του περιοδικού DHV info (τεύχη Νο 114 και Νο 140) της Γερμανικής ομοσπονδίας. Παρ όλα αυτά, δεν μπορώ να πάρω καμία ευθύνη και συνιστώ να συμβουλευτεί ο κάθε ένας τον εκπαιδευτή του όταν προσπαθήσει να εφαρμόσει κάποιες ενέργειες που περιγράφονται στο κείμενο. Όμως τι σημαίνει ενεργή πτήση; Κατά την προσωπική μου άποψη είναι κάτι πολύ περισσότερο από το να τραβάς σκοινάκια αριστερά και δεξιά, για να κρατήσεις την πτέρυγα σε ισορροπία. Ενεργή πτήση είναι το σύνολο των αποφάσεων και των ενεργειών με σκοπό να μειώσουμε τον κίνδυνο ή και εφόσον το επιθυμούμε να βελτιώσουμε την απόδοση μας. Αυτό σημαίνει ότι τόσο κατά την προετοιμασία αλλά και τόσο κατά τη διάρκεια της πτήσης είμαστε σε συνεχή παρατήρηση και εγρήγορση. Για παράδειγμα, όταν αποφασίσουμε να πάμε για πτήση αρχικά έχουμε ενημερωθεί για τον καιρό. Στο δρόμο για την απογείωση, παρατηρούμε τα σημάδια του καιρού για να κάνουμε τη δική μας πρόγνωση για το τι θα συναντήσουμε στην απογείωση και στον αέρα (να μην ξεχάσουμε όμως και το «τιμόνι»!!!). Φτάνοντας στην απογείωση, προσαρμόζουμε την αρχική μας πρόγνωση, εφόσον είναι ανάγκη, και θα προβληματιστούμε όταν οι συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που είχαμε προβλέψει. Έχοντας συναίσθηση του επιπέδου μας, αποφασίζουμε αν ο καιρός είναι κατάλληλος για να πετάξουμε εμείς οι ίδιοι, ανεξαρτήτως αν κάποιοι άλλοι πετάνε. 1. ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΤΗΣΗ Εικόνα 1: Καθόμαστε όρθιοι με το βλέμμα σε κατεύθυνση πτήσης. Είμαστε χαλαροί αλλά και συγκεντρωμένοι με το φρένο στην «αρχική φάση» και νοιώθουμε την πίεση στα φρένα Το αλεξίπτωτο πλαγιάς είναι μια πτητική συσκευή που έχει το κέντρο βάρους πολύ πιο χαμηλά από την πτέρυγα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να είναι αεροδυναμικά μη ισορροπημένο σύστημα. Χωρίς την παρέμβαση του πιλότου η πτέρυγα πετάει με ασφαλή γωνία προσβολής μόνο σε συνθήκες ηρεμίας (χωρίς αναταράξεις). Σε συνθήκες με θερμικά ή και άλλες αναταράξεις μεταβάλλεται συνέχεια η γωνία προσβολής και χωρίς την παρέμβαση του πιλότου η πτέρυγα μπορεί να φτάσει σε ακραίες κατάστάσεις. Σε αναταράξεις μια μη ελεγχόμενη πτέρυγα πετάει σαν «βάρκα στο γιαλό». Για τους λόγους αυτούς, 1

2 ο πιλότος πρέπει να ελέγχει ενεργά την γωνία προσβολής. Θα πρέπει να αντιδρά έγκαιρα με το σώμα του αλλά και με τα φρένα σε αλλαγές των πιέσεων στα φρένα και στα σημάδια που του δίνει το κάθισμά του από τους ιμάντες. Αυτό θέλει πολύ προπόνηση αλλά είναι βασική προϋπόθεση για να πετάει κάποιος σε αναταράξεις με ασφάλεια. Κάποιοι πιλότοι με εμπειρία κατέχουν αυτό το παιχνίδι τόσο τέλεια, ώστε η πτέρυγα να είναι σχεδόν πάντα ακριβώς από πάνω τους και να είναι σε ισορροπημένη κατάσταση. Ένας θεατής θα μπορούσε (λανθασμένα) να νομίζει ότι οι συνθήκες είναι πολύ ήρεμες. ΕΥΘΕΊΑ ΠΤΉΣΗ Ενεργή πτήση σε ευθεία πορεία σημαίνει να κρατάμε το αλεξίπτωτο στη περιοχή ασφαλούς γωνίας προσβολής, με ιδανικό η πτέρυγα να είναι ακριβώς κάθετα πάνω από εμάς. Οι μεταβολές στην ένταση του αέρα αλλάζουν την γωνία προσβολής πολλές φορές. Όταν μπαίνουμε σε ένα ανοδικό, η πτέρυγα μένει πίσω, η γωνία προσβολής μεγαλώνει και αυξάνεται ο κίνδυνος να στολάρει η πτέρυγα. Όταν μπαίνουμε σε ένα καθοδικό τα πράγματα είναι αντίθετα: Η πτέρυγα έρχεται μπροστά, η γωνία προσβολής μικραίνει και αυξάνεται ο κίνδυνος μπροστινού κλεισίματος. Και τα δύο μπορεί να συμβούν συμμετρικά (και στις δύο μεριές) ή ασύμμετρα (μόνο σε μια μεριά). ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΩΝΙΑΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ Εικόνα 2: Η ενεργή πτήση ξεκινάει από την απογείωση-απαιτείται ιδανική πίεση στα φρένα και προσαρμοσμένη ταχύτητα τρεξίματος Καμιά φορά παρατηρούμε πιλότους να κοιτάνε συχνά την πτέρυγα. Ο έλεγχος της γωνίας προσβολής δε γίνεται με αυτό τον τρόπο, γιατί οι πληροφορίες που θα λάβουμε δεν είναι ακριβείς, τις αντιλαμβανόμαστε με καθυστέρηση και δεν έχουμε σημείο αναφοράς. Ακόμα πολύ σημαντικό είναι ότι χάνεται η επαφή με το γύρω περιβάλλον. Οπότε, ο έλεγχος της γωνίας προσβολής με οπτικό έλεγχο της πτέρυγας είναι επικίνδυνος, δεν φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα και πρέπει να αποφεύγεται. 1. Το βλέμμα μας το έχουμε στην κατεύθυνση πτήσης Το τι κάνει η πτέρυγα από πάνω μας, μας το μεταδίδει η αλλαγή του ορίζοντα. Με το βλέμμα στην κατεύθυνση πτήσης, ο ορίζοντας κατεβαίνει όταν η πτέρυγα μένει πίσω από τον πιλότο, ενώ ανεβαίνει όταν η πτέρυγα προσπερνάει τον πιλότο. Μόνο με το βλέμμα στην κατεύθυνση πτήσης, μας επιτρέπεται να αντιλαμβανόμαστε τη θέση μας στο χώρο. Αυτό ισχύει στην ουσία, για όλες τις καταστάσεις πτήσης και είναι από τους βασικότερους κανόνες για να κατευθύνεις με επιτυχία τη πτέρυγα. Όσο πιο κάθετα κάθεται κάποιος στο κάθισμα, τόσο καλύτερα εφαρμόζεται αυτό (βλέπε Εικόνα 1.). 2

3 2. Η πτέρυγα μας προσπερνά-επιβάλλεται να φρενάρουμε Η πτέρυγα πέφτει προς τα πίσω-απαγορεύεται να φρενάρουμε Εάν μας προσπερνά η πτέρυγα, μικραίνει η γωνία προσβολής. Όταν αυτή η κίνηση προς τα μπροστά είναι έντονη, κινδυνεύουμε από μπροστινό κλείσιμο λόγω της πολύ μικρής γωνίας προσβολής. Στη περίπτωση αυτή, ο πιλότος πρέπει να σταματήσει τη κίνηση της πτέρυγας προς τα εμπρός τραβώντας και τα δύο φρένα. Αντίθετα μεγαλώνει η γωνία προσβολής όταν η πτέρυγα μένει πίσω από το πιλότο, για παράδειγμα όταν μπαίνουμε σε ανοδικό ρεύμα. Η πτέρυγα βρίσκεται τώρα πιο κοντά στο σημείο stall. Έντονο φρενάρισμα σε αυτή τη κατάσταση, μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να στολάρει η πτέρυγα ολοκληρωτικά (οπότε έχουμε stall) ή από τη μία πλευρά (spin). Για αυτό απαγορεύεται το φρενάρισμα όταν η πτέρυγα πέφτει πίσω, ή ανάλογα πρέπει να χαλαρώσουμε τη πίεση στα φρένα αν προηγουμένως τα είχαμε τραβήξει πολύ. 3. Σταθερή πίεση στα φρένα Κάθε αλλαγή της γωνίας προσβολής την αντιλαμβανόμαστε άμεσα από την αλλαγή της πίεσης στα φρένα. Αυτή η πίεση δίνει στο πιλότο άμεσα πληροφορίες για το μέγεθος της γωνίας προσβολής, δηλαδή τί κίνηση κάνει η πτέρυγα εκείνη τη στιγμή τί κίνηση πρόκειται να κάνει. Η πτέρυγα μας προσπερνά η γωνία προσβολής μικραίνει η πίεση στα φρένα μειώνεται. Η πτέρυγα πάει να κλείσει η γωνία προσβολής μικραίνει η πίεση στα φρένα ελαττώνεται. Η πτέρυγα μένει πίσω η γωνία προσβολής μεγαλώνει η πίεση στα φρένα αυξάνεται. Εικόνα 3: (α) το βλέμμα σε ισορροπημένη πτήση κοιτάει τον ορίζοντα. (β) Όταν μένει πίσω η πτέρυγα το βλέμμα πάει πιο ψηλά. Ο ορίζοντας κατεβαίνει. (γ) Όταν μας προσπερνά η πτέρυγα το βλέμμα κατεβαίνει. Ο ορίζοντας ανεβαίνει. ΑΡΧΙΚΗ ΦΑΣΗ ΕΝΕΡΓΟΥΣ ΠΤΗΣΗΣ Για να νοιώθουμε την πίεση στην «αρχική φάση» πετάμε ελαφρά φρεναρισμένοι με ταχύτητα ανάμεσα καλύτερου λόγου κατολίσθησης και ταχύτητα min sink (καλύτερου βαθμού καθόδου). Αυτή τη γνωστή μας πίεση (συνήθως 2-3 kg), προσπαθούμε να τη διατηρήσουμε σε κάθε φρένο. Η πίεση ελαττώνεται φρενάρουμε μέχρι να νοιώσουμε τη γνωστή μας πίεση. 3

4 Η πίεση αυξάνεται ελαττώνουμε τα φρένα, μέχρι να νοιώσουμε τη γνωστή πίεση. Ενεργός πτήση σημαίνει συνεχείς διορθώσεις και με τα δύο φρένα. Οι διορθωτικές κινήσεις ακολουθούν την αύξηση ή τη μείωση της πίεσης στα φρένα άμεσα χωρίς καθυστέρηση. Συνήθως αυτές οι διορθώσεις είναι μικρές (10-30 cm). Μπορεί όμως όταν η πτέρυγα πάει απότομα να μας προσπεράσει να είναι πιο έντονες. Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΦΡΕΝΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ Μόνο όταν πετάμε ευθεία χωρίς επιτάχυνση ή επιβράδυνση της πτέρυγας η διαδρομή των φρένων για να πετύχουμε μια συγκεκριμένη κίνηση είναι η ίδια. Αυτές οι διαδρομές αλλάζουν ανάλογα με τη γωνία προσβολής που έχει το αλεξίπτωτο τη συγκεκριμένη στιγμή. Μικρή γωνία προσβολής (η πτέρυγα μας προσπερνά ή κινδυνεύει να κλείσει) μεγαλώνει η διαδρομή των φρένων. Όταν είναι μπροστά μας η πτέρυγα (μικρή γωνία προσβολής) η εκμεταλλεύσιμη διαδρομή στα φρένα μεταφέρεται προς τα κάτω. Η «νεκρή» περιοχή των φρένων μεγαλώνει και το φρένο πιάνει σε αρκετά βαθύτερο τράβηγμα. Μεγάλη γωνία προσβολής (αλεξίπτωτο μένει πίσω) μικραίνει η διαδρομή των φρένων. Όταν μένει πίσω η πτέρυγα (μεγάλη γωνία προσβολής) η εκμεταλλεύσιμη διαδρομή των φρένων μεταφέρεται προς τα επάνω. Η «νεκρή περιοχή των φρένων μικραίνει ή παύει να υπάρχει και η αντίδραση της πτέρυγας αρχικά με μικρότερο τράβηγμα των φρένων ή και χωρίς τράβηγμα αυτών. Για την ενεργή πτήση αυτό σημαίνει: ΜΑΘΕ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ (2-3 kg) ΚΑΙ ΤΡΑΒΑ ΤΑ ΦΡΕΝΑ ΠΑΝΤΑ ΩΣΤΕ ΝΑ ΝΟΙΩΘΕΙΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΓΝΩΣΤΗ ΠΙΕΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΞΕΧΝΑ ΤΗΝ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΦΡΕΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΟΥ ΣΤΗ ΠΙΕΣΗ. ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ ΚΡΑΤΗΜΑ ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ Σκληρές, γρήγορες, επιθετικές κινήσεις με τα φρένα δεν είναι ενδεδειγμένες για το αλεξίπτωτο πλαγιάς. Υπάρχουν όμως εξαιρέσεις όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις. Αυτό για παράδειγμα συμβαίνει σε δυνατές αναταράξεις ή μετά από λανθασμένο χειρισμό σε έξοδο από μανούβρες όταν η πτέρυγα μας προσπερνάει με μεγάλη ενέργεια. Τότε και ο πιλότος πρέπει να αντιδράσει με την ίδια επιθετικότητα, με γρήγορο, αποφασιστικό, βαθύ φρενάρισμα μέχρι να σταματήσει την μπροστινή κίνηση της πτέρυγας. Και εδώ η πίεση στα φρένα μας κατευθύνει για το μέγεθος του φρεναρίσματος. Συνηθισμένο για αυτή τη κατάσταση είναι η πίεση στα φρένα να αρχίζει σε πολύ χαμηλό σημείο. Το φρενάρισμα μπορεί να φτάσει σε σημείο που σε ισορροπημένη πτήση το αλεξίπτωτο θα στόλαριζε. Με το που θα σταματήσουμε την κίνηση της πτέρυγας προς τα εμπρός, πρέπει να υποχωρήσουμε μαλακά και άμεσα με τα φρένα. Η γωνία προσβολής θα επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα από την έντονη κίνηση του πιλότου προς τα εμπρός. Αν σε αυτή τη περίπτωση επιμέναμε με το φρένο, θα ελαττώνονταν πάρα πολύ η ταχύτητα της πτέρυγας και θα μπορούσαμε να μπούμε σε απώλεια στήριξης (stall). Τις πληροφορίες ο πιλότος πάλι τις παίρνει από την πίεση στα φρένα. Θα αυξάνει η πίεση 4

5 σταδιακά πάλι λόγω της μεταβολής της γωνίας προσβολής. Ιδανική αντίδραση του πιλότου: αφήνουμε τα φρένα σταδιακά ώστε να διατηρούμε τη γνωστή αρχική πίεση. Παρόμοιο είναι όταν πάει να κλείσει η πτέρυγα: Η πτέρυγα πάει για μπροστινό συμμετρικό κλείσιμο αποφασιστικό φρενάρισμα και στις δύο μεριές μέχρι να ξανανιώσουμε πίεση και σταδιακή επαναφορά. Η πτέρυγα πάει για ασύμμετρο κλείσιμο αποφασιστικό τράβηγμα της μεριάς που πάει να κλείσει και σταδιακή επαναφορά. Με ενεργή πτήση μπορούμε να γλιτώσουμε μέχρι και το 95% των κλεισιμάτων. Ενεργή πτήση συνοπτικά: 1. Ο πιλότος κάθεται κάθετα στο κάθισμα και το βλέμμα πάει σε κατεύθυνση πτήσης. 2. Αντιδρά συνέχεια σε μειώσεις ή αυξήσεις της πίεσης των φρένων με στόχο τη σταθερή πίεση και στις δύο μεριές. 3. Όταν ελαττώνεται η πίεση ο πιλότος φρενάρει αποφασιστικά, όταν αυξάνει υποχωρεί. 2. ΕΝΕΡΓΗ ΠΤΗΣΗ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Εικόνα 4: Καμιά φορά τα θερμικά έχουν πιο πολλές αναταράξεις από το φαινόμενο Föhn A. Απογείωση σε έδαφος με μεγάλη κλίση: Όταν η πτέρυγα, ιδιαίτερα σε μεγάλη κλίση εδάφους ή και με αέρα ανεβαίνει δυναμικά, η κατάσταση είναι παρόμοια όπως όταν στη πτήση πάει η πτέρυγα να μας περάσει επιθετικά. Ο πιλότος πρέπει άμεσα, αποφασιστικά και δυναμικά να φρενάρει, συνήθως πριν ακόμα η πτέρυγα φτάσει από πάνω του για να μην τον προσπεράσει ώστε να αποφύγει το μπροστινό κλείσιμο επαναφέροντας τα φρένα σταδιακά καθώς τρέχοντας επιταχύνει. B. Απογείωση με μικρή κλίση: Οι κινήσεις του πιλότου πρέπει να είναι παρόμοιες με τις κινήσεις όταν στο αέρα η πτέρυγα μένει πίσω του. Ένα πρόωρο άφημα των Α ιμάντων ή και φρενάρισμα στη φάση του φουσκώματος θα είχε σαν αποτέλεσμα να μην καταφέρει η πτέρυγα να έρθει πάνω από το πιλότο αλλά και όταν επιταχύνουμε το τρέξιμο σε έδαφος με μικρή κλίση μπορεί ένα μικρό φρενάρισμα να μεγαλώσει τόσο την γωνία προσβολής ώστε να μην απογειωθεί το αλεξίπτωτο. 5

6 C. Κύκλωμα θερμικών: Στο θερμικό τα σημεία με διαφορετική άνοδο και η επαφή με καθοδικά ρεύματα στις άκρες απαιτούν ενεργή πτήση. Το εξωτερικό φρένο που πάντα το κρατάμε το ελάχιστο με μια μικρή πίεση, δείχνει στον ευαίσθητο πιλότο ότι μια μείωση της πίεσης μπορεί να φέρει κλείσιμο της εξωτερικής πλευράς. Αμέσως το φρενάρουμε μέχρι που να ξανανιώσουμε τη γνωστή πίεση. Το πιο βαθιά τραβηγμένο εσωτερικό φρένο μας προειδοποιεί όταν αυξάνει και άλλο η πίεσή του, ότι μεγαλώνει ακόμα η γωνία προσβολής και απαιτεί εφόσον η αύξηση της πίεσης είναι σημαντική, μια υποχώρηση των φρένων για να μην προκαλέσουμε spin. Σωστή εκμετάλλευση θερμικών με δυνατές αναταράξεις είναι το αποκορύφωμα της ενεργής πτήσης. D. Κλεισίματα: Αν παρ όλο που πετάμε ενεργά μας κλείσει τη πτέρυγα, πάλι ισχύει ο κανόνας της ενεργής πτήσης. 1. Μπροστινό κλείσιμο: Μετά από ένα μπροστινό κλείσιμο αρχικά η πτέρυγα μένει πίσω ενώ ο πιλότος λόγω αδράνειας συνεχίζει την πορεία του προς τα εμπρός. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η γωνία προσβολής να αυξάνει πολύ και δεν πρέπει να φρενάρουμε για να μην μπούμε σε απώλεια στήριξης. Η πτέρυγα πρέπει να φτάσει τουλάχιστον πάνω από τον πιλότο για να μπορεί να επέμβει. Σε περίπτωση τώρα που η πτέρυγα θέλει να τον προσπεράσει δυναμικά πρέπει υποχρεωτικά να σταματήσει αυτή τη κίνηση με αποφασιστικό φρενάρισμα. 2. Περιστροφή: Όταν σε κάποιο κλείσιμο στρίβει η πτέρυγα, έχουμε να κάνουμε με μία νέα διάσταση εκτός της κίνησης της πτέρυγας εμπρός ή πίσω. Φεύγει προς τη μία πλευρά και επιταχύνει. Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι αλλάζει μία παράμετρος: η πίεση στα φρένα. Για αυτό το λόγο η ενεργή πτήση σε περιστροφή είναι πιο πολύπλοκη. 3. Ασύμμετρο κλείσιμο: Βρίσκεται η πτέρυγα μετά το ασύμμετρο κλείσιμο, μπροστά από τον πιλότο, πρέπει άμεσα και αποφασιστικά να φρενάρουμε την ανοικτή μεριά για να προλάβουμε μια ανεξέλεγκτη περιστροφή. Και εδώ ισχύει ο κανόνας: Η πτέρυγα μπροστά φρένο απαραίτητο. Κάποιες φορές όμως, η γωνία προσβολής της ανοικτής μεριάς είναι σχετικά μεγάλη, δηλαδή η πτέρυγα βρίσκεται πίσω από τον πιλότο. Εδώ, ένα σημαντικό φρενάρισμα, θα έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια στήριξης με πιθανές επικίνδυνες αντιδράσεις της πτέρυγας που θα ακολουθήσουν. Όταν έχουμε ασύμμετρα κλεισίματα, το τι θα κάνει ο πιλότος εξαρτάται από τη συμπεριφορά της πτέρυγας. Αν η τάση για περιστροφή είναι μεγάλη (η πτέρυγα μπροστά) θα φρενάρουμε αποφασιστικά την ανοιχτή πλευρά. Αν η τάση για στροφή είναι πολύ μικρή (η πτέρυγα βρίσκεται από πίσω) θα φρενάρουμε την ανοιχτή μεριά λίγο ή καθόλου. Ε. Σπειροειδή βύθιση: Σε μια ελεγχόμενη σπειροειδή βύθιση πετάμε τόσο ενεργά όσο και στο θερμικάρισμα. Η μεγάλη φυγόκεντρος δύναμη όμως, αλλάζει την πίεση στα φρένα. Ήδη, σε μία σπειροειδή βύθιση με μέτρια κάθοδο φτάνουμε 6

7 στα 2G. Ανάλογα διπλασιάζεται και η πίεση στα φρένα. Ο σκοπός μας είναι να αποτρέψουμε μια ανεξέλεγκτη επιτάχυνση της πτέρυγας. Επειδή η πτέρυγα πάντα μας προσπερνά από την εξωτερική μεριά, ελέγχουμε τη ταχύτητα με το εξωτερικό φρένο (πετάμε ενεργά). Αν αυξάνεται η ταχύτητα χωρίς να θέλουμε, φρενάρουμε την πτέρυγα με το εξωτερικό φρένο πιο πολύ για να ελαττώσουμε ταχύτητα. Εφόσον η πτέρυγα επιβραδύνει πολύ, χαλαρώνουμε το εξωτερικό φρένο και αυξάνουμε ταχύτητα. 3. ΕΝΕΡΓΗ ΠΤΗΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗΣ (Για τους πιο έμπειρους) Η επιτάχυνση δεν είναι μόνο ένα εργαλείο για να μπορούμε να αυξάνουμε περαιτέρω την ταχύτητά μας, αλλά μπορούμε με αυτήν να ελέγχουμε ενεργά τη γωνία προσβολής. Για παράδειγμα, όταν πετάμε με κλειστά «αυτιά» είναι καλό να χρησιμοποιούμε και την επιτάχυνση για να κρατήσουμε τη γωνία προσβολής σε «φυσιολογικά» επίπεδα για να μειώσουμε τον κίνδυνο στολαρίσματος. Επειδή σε αυτή τη φάση δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα φρένα για να πετάξουμε ενεργά, πρέπει, όταν πάει η πτέρυγα να μας προσπεράσει ή να μείνει πίσω, με την επιτάχυνση να την κρατήσουμε σε ισορροπία. Αρχική στάση είναι περίπου στο μισό ή στα 2/3 πατημένη επιτάχυνση. Αν θέλει να μείνει πίσω η πτέρυγα, πατάμε τόσο την επιτάχυνση ώστε να μείνει πάνω από τον πιλότο. Αν πάει να μας περάσει η πτέρυγα, μειώνουμε την επιτάχυνση τόσο για να κρατήσουμε την πτέρυγα ακριβώς από πάνω μας. Όπως στην ενεργή πτήση, με χρήση φρένων πρέπει να προπονηθούμε και σε αυτό. Μετά από κάποια προπόνηση, θα καταφέρουμε να κάνουμε τις διορθωτικές κινήσεις την ώρα που πρέπει και να αντιδράμε σε αλλαγή της πίεσης της επιτάχυνσης ώστε να προλαβαίνουμε έτσι τις κινήσεις της πτέρυγας. Αλλά και σε φυσιολογική πτήση (χωρίς «αυτιά») και σε συνθήκες με αναταράξεις, μπορεί ο πεπειραμένος πιλότος να χρησιμοποιεί την επιτάχυνση όταν πάει να μείνει πίσω η πτέρυγα (για παράδειγμα όταν μπαίνουμε σε ένα θερμικό). Την αύξηση της γωνίας προσβολής, μπορούμε να την αποφύγουμε όταν ταυτόχρονα χαλαρώνουμε τα φρένα και χρησιμοποιούμε την επιτάχυνση (μικρό ελαφρύ πάτημα). Η χρήση της επιτάχυνσης για διορθωτικές κινήσεις (ενεργή πτήση) πρέπει να γίνεται με ευαισθησία και εντός κάποιων ορίων. Οι διορθωτικές κινήσεις αφορούν λιγοστούς πόντους. 4. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΝΟΝΑΣ ΧΩΡΙΣ ΕΞΑΙΡΕΣΗ Όπως έχουμε πει και πιο πάνω, οι κανόνες της ενεργής πτήσης μπορούν να εφαρμοστούν σχεδόν σε όλες τις καταστάσεις της πτέρυγας. Μια μεγάλη εξαίρεση είναι τα stall. Full Stall: Η πτέρυγα έχει στολάρει και στις δύο μεριές και τα φρένα είναι τραβηγμένα τέρμα κάτω. Η ενεργή πτήση δεν μπορεί να εφαρμοστεί πια, γιατί έχουμε ξεφύγει από την ασφαλή περιοχή της γωνίας προσβολής. Η επιστροφή σε φυσιολογική πτητική κατάσταση μπορεί να γίνει μόνο με ένα τρόπο: να αφήσουμε τα φρένα. Σε αντίθεση με την ενεργή πτήση, τα φρένα δεν πρέπει να ελευθερωθούν όταν η πτέρυγα είναι πίσω από τον πιλότο. Αυτό θα έχει σαν συνέπεια μια επικίνδυνη δυναμική κίνηση της πτέρυγας προς τα εμπρός. Η απελευθέρωση των φρένων πρέπει να γίνει τη στιγμή που η πτέρυγα είναι μπροστά από τον πιλότο. 7

8 Εικόνα 5. Όταν αφήσουμε σε κατάστασης απώλειας στήριξης τα φρένα, εφόσον βρίσκεται πίσω μας η πτέρυγα, αυτή θα κινηθεί προς τα εμπρός και κάτω, ενώ εμείς προς τα πίσω και επάνω. Η πτέρυγα θα συνεχίσει να προσπερνά, μέχρι που να σταματήσει η κίνησή μας προς τα πάνω. Σε ακραία κατάσταση αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να πέσουμε μέσα στη πτέρυγα. Εικόνα 6. Αν σε περίπτωση απώλειας στήριξης αφήσουμε τα φρένα εφόσον η πτέρυγα είναι μπροστά μας, οι κινήσεις και της πτέρυγας αλλά και η δική μας θα είναι προς τα εμπρός και κάτω. Γρήγορα το βάρος μας θα φέρει τη γωνία προσβολής σε φυσιολογικά επίπεδα. B-Stall: Στην ενεργή πτήση όταν η πτέρυγα έρχεται πολύ μπροστά από τον πιλότο, την κρατάμε με δυνατό φρενάρισμα και στις δύο μεριές. Αυτό δεν ισχύει για την έξοδο από B-Stall. Εδώ δεν πρέπει να φρενάρουμε την πτέρυγα στην κίνησή της προς τα εμπρός για να μπορέσει να αποκτήσει ταχύτητα και να μπει ξανά σε πτήση. Εικόνα 7. Σε «φυσιολογική» πτήση. Η γωνία προσβολής ορίζεται σαν γωνία ανάμεσα κεντρικής χορδής (διακεκομένη γραμμή) και κατεύθυνση πτήσης (βέλος). Όταν μας προσπεράσει η πτέρυγα, σχετικά γρήγορα η γωνία προσβολής μικραίνει σημαντικά ή γίνεται και αρνητική. Το αποτέλεσμα είναι το μπροστινό κλείσιμο. Εικόνα 8.Στο B-Stall, και την έξοδο από αυτό, η ροή του αέρα έρχεται σχεδόν κάθετα από κάτω. Και με μεγάλη κίνηση της πτέρυγας προς τα εμπρός, η γωνία προσβολής διατηρείται πάντα αρκετά μεγάλη και αποφεύγουμε έτσι το μπροστινό κλείσιμο. 8

9 5. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ (Control) Η πτήση σε καιρό με αναταράξεις έχει μεγάλες απαιτήσεις από τον πιλότο. Μέχρι που να αποκτήσουμε ένα ενεργό στυλ πτήσης θα χρειαστούν πολλές ώρες πτήσεων σε θερμικές συνθήκες. Μια πολύ καλή ευκαιρία προπόνησης προσφέρει το control. Ειδικά οι επόμενες πρακτικές ασκήσεις προσφέρονται για να προπονηθούμε στον τομέα της ενεργής πτήσης. Εικόνα 9: Playing on the ground. Προκαλώντας κλεισίματα μαθαίνουμε για τη συμπεριφορά της πτέρυγας 1. Προπονήσου στα βασικά του control για να μπορείς να κρατάς την πτέρυγα από πάνω σου. 2. Γύρισε μετά το φούσκωμα σαν να θες να απογειωθείς. Κράτα και τα δύο φρένα στην αρχική θέση και προσπάθησε να αντιδράσεις στις αυξομειώσεις της πίεσης των φρένων, για να κρατήσεις την πτέρυγα από πάνω σου. 3. Προσπάθησε να κρατάς την πτέρυγα χωρίς να την κοιτάς, αλλά από την πίεση στα φρένα να καταλαβαίνεις πού βρίσκεται και τί διορθωτικές κινήσεις πρέπει να κάνεις. 4. Φούσκωσε την πτέρυγα πιο δυναμικά από όσο πρέπει (για να έχει τάση να σε προσπεράσει) και σώσε αυτή την κατάσταση με ενεργό βαθύ τράβηγμα των φρένων χωρίς να κλείσει η πτέρυγα. 5. Σταθεροποίησε τη πτέρυγα από πάνω σου και τράβα ένα μπροστινό ιμάντα για να προκαλέσεις μπροστινό κλείσιμο και προσπάθησε να την επαναφέρεις. 9