ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ"

Transcript

1 ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Δημήτρης Σάββας Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών ΑΘΗΝΑ

2 1. Καθορισμός σύνθεσης θρεπτικού διαλύματος Τα ανώτερα φυτά έχουν ανάγκη από 16 χημικά στοιχεία για να αναπτυχθούν και να ολοκληρώσουν τον βιολογικό τους κύκλο. Από τα στοιχεία αυτά, τα 9 είναι απαραίτητα σε μεγάλες ποσότητες και ονομάζονται μακροστοιχεία ενώ τα υπόλοιπα 7 είναι απαραίτητα μόνο σε ίχνη, δηλαδή σε πολύ μικρότερες ποσότητες σε σχέση με τα μακροστοιχεία και γι' αυτό ονομάζονται ιχνοστοιχεία. Τα μακροστοιχεία είναι ο άνθρακας (C), το οξυγόνο (O), το υδρογόνο (H), το άζωτο (N), ο φώσφορος (P), το θείο (S), το κάλιο (K), το ασβέστιο (Ca), και το μαγνήσιο (Mg). Τα ιχνοστοιχεία είναι ο σίδηρος (Fe), το μαγγάνιο (Mn) ο ψευδάργυρος (Zn), ο χαλκός (Cu) το βόριο (B), το μολυβδαίνιο (Mo) και το χλώριο (Cl). Εκτός από τον άνθρακα, όλα τα άλλα θρεπτικά στοιχεία που είναι απαραίτητα στα φυτά περιέχονται είτε ως συστατικά (H, O) είτε σε διαλυμένη μορφή στο εδαφικό νερό και από εκεί προσλαμβάνονται από τις ρίζες. Αν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία προστεθούν σε νερό σε κατάλληλες ποσότητες, προκύπτει ένα υδατικό διάλυμα το οποίο καλείται θρεπτικό διάλυμα γιατί μπορεί να καλύψει πλήρως τις θρεπτικές ανάγκες των φυτών. Για να παρασκευασθεί ένα θρεπτικό διάλυμα θα πρέπει αρχικά να καθορισθεί πλήρως η επιθυμητή του σύνθεση με βάση είτε τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του συγκεκριμένου φυτού σε θρεπτικά στοιχεία είτε συγκεκριμένες ερευνητικές ή άλλες σκοπιμότητες. Η σύνθεση ενός θρεπτικού διαλύματος είναι ορισμένη όταν έχουν καθοριστεί επιθυμητές τιμές (τιμές-στόχοι) για τα παρακάτω χαρακτηριστικά του θρεπτικού διαλύματος: Ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) ως μέτρο της συνολικής συγκέντρωσης αλάτων στο θρεπτικό διάλυμα. Τιμή ph στο θρεπτικό διάλυμα. Επίπεδα K, Ca και Mg στο θρεπτικό διάλυμα. Για τον καθορισμό τους υπάρχουν δύο εναλλακτικές επιλογές: o αναλογία K:Ca:Mg (mmol/mmol) η οποία συμβολίζεται με X:Y:Z, ή o συγκεντρώσεις (mmol/l) για το καθένα από τα τρία μακροκατιόντα, Καθορισμός επιπέδων αζώτου. Ο καθορισμός του επιθυμητού επιπέδου αζώτου στο θρεπτικό διάλυμα μπορεί να γίνει με τέσσερις εναλλακτικούς τρόπους: o καθορισμός αναλογίας ολικού αζώτου προς κάλιο, δηλ. N:K (R, mol/mol) και αναλογίας αμμωνιακού προς συνολικό άζωτο (N r, mol/mol), o καθορισμός αναλογίας ολικού αζώτου προς κάλιο (R, mol/mol) και συγκεκριμένης συγκέντρωσης (mmol/l) αμμωνιακού αζώτου (ΝΗ 4 -Ν), 2

3 o καθορισμός επιθυμητής συγκέντρωσης (mmol/l) νιτρικού αζώτου (ΝΟ 3 - Ν) και αναλογίας αμμωνιακού προς συνολικό άζωτο (N r, mol/mol), o καθορισμός επιθυμητών συγκεντρώσεων (mmol/l) τόσο για το νιτρικό (ΝΟ 3 -Ν) όσο και για το αμμωνιακό άζωτο (ΝΗ 4 -Ν). συγκέντρωση φωσφορικών ιόντων (H 2 PO - 4 σε mmol/l), και συγκεντρώσεις (μmol/l) ιχνοστοιχείων ([G] tj, όπου j = Fe, Mn, Zn, Cu, B και Mo). Εκτός από τις παραπάνω τιμές που είναι επιλεγόμενες, για να υπολογισθούν οι ποσότητες των λιπασμάτων που είναι αναγκαίες για την παρασκευή του συγκεκριμένου θρεπτικού διαλύματος πρέπει να είναι γνωστά και τα εξής δεδομένα: 1) η περιεκτικότητα του νερού σε όλα τα ανόργανα διαλυτά συστατικά που σχετίζονται με την θρέψη του φυτού, 2) το ph του νερού, 3) η εκατοστιαία περιεκτικότητα του χηλικού σιδήρου σε ανόργανο Fe (P Fe ) και 4) επιθυμητό λίπασμα για την προσθήκη ορισμένων θρεπτικών στοιχείων. 2. Δυσκολίες κατάρτισης σύνθεσης ενός θρεπτικού διαλύματος σε μακροστοιχεία Ακόμη και αν έχουν καθοριστεί συγκεκριμένες τιμές για όλα τα παραπάνω δεδομένα, ο υπολογισμός των απαιτούμενων ποσοτήτων λιπασμάτων και η παρασκευή του θρεπτικού διαλύματος παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες για τον μη ειδικό. Οι δυσκολίες οφείλονται στους παρακάτω λόγους: 2.1. Σύνδεση ανιόντων - κατιόντων Χορήγηση ενός ιόντος συνοδεύεται απαραίτητα από την χορήγηση ενός άλλου ιόντος αντίθετου φορτίου στην ίδια κανονική συγκέντρωση. Παράδειγμα: Προσθήκη καλίου (Κ). Υπάρχουν οι εξής δυνατές επιλογές: KCl K + + Cl - KNO 3 K NO 3 KH 2 PO 4 K H 2 PO 4 K 2 SO 4 K SO 4 3

4 2.2. Σύσταση νερού άρδευσης Συχνά το νερό άρδευσης περιέχει σημαντικές ποσότητες των θρεπτικών μακροστοιχείων Ca, Mg, S-SO 2-4, των ιχνοστοιχείων Mn 2+, Zn 2+, Cu 2+, B και Cl -, καθώς και των μη θρεπτικών μακροϊόντων HCO - 3 και Na +. Μερικές φορές οι συγκεντρώσεις των παραπάνω στοιχείων στο νερό προσεγγίζουν ή υπερβαίνουν τις τιμές - στόχο για το θρεπτικό διάλυμα. Επομένως πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τους υπολογισμούς Ρύθμιση ph Η παρουσία HCO - 3 στο νερό άρδευσης το καθιστά αλκαλικό. Για να μειωθεί το ph του νερού απαιτείται η προσθήκη οξέως (Η + ) για την απομάκρυνση των ιόντων HCO - 3. Η παροχή Η + όμως συνοδεύεται και από την προσθήκη ενός ανιόντος (συνήθως ΝΟ - 3 ) που πρέπει να συνυπολογισθεί στις χορηγούμενες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων. 3. Υπολογισμός θρεπτικού διαλύματος Οι δυσκολίες που εκτέθηκαν παραπάνω έχουν οδηγήσει στην δημιουργία κατάλληλων προγραμμάτων Η/Υ τα οποία επιτρέπουν τον εύκολο και γρήγορο υπολογισμό των λιπασμάτων που απαιτούνται για την παρασκευή ενός θρεπτικού διαλύματος με δεδομένη επιθυμητή σύνθεση. Η επιθυμητή σύνθεση του θρεπτικού διαλύματος θεωρείται δεδομένη εφόσον έχουν οριστεί συγκεκριμένες τιμές για τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο Γενικές αρχές Το πρόγραμμα περιλαμβάνεται σε ένα φύλλο ενός αρχείου EXCEL της Microsoft. Όλες οι περιοχές του φύλλου που είναι επισημασμένες με πράσινο χρώμα αντιστοιχούν σε δεδομένα που πρέπει να εισαχθούν στο πρόγραμμα από τον χρήστη ως πληροφορίες ή επιθυμητές τιμές. Αντίστοιχα, όλες οι περιοχές που είναι επισημασμένες με γαλάζιο χρώμα αντιστοιχούν στο αποτέλεσμα που προκύπτει από την εφαρμογή του προγράμματος και συνιστούν την συνταγή παρασκευής του θρεπτικού διαλύματος. Τα δεδομένα που πρέπει να εισαχθούν στο πρόγραμμα περιγράφονται αναλυτικά στη συνέχεια. Το θεωρητικό υπόβαθρο καθώς και η χημική και μαθηματική τεκμηρίωση του προγράμματος υπολογισμού θρεπτικών διαλυμάτων εκτίθενται αναλυτικά σε δύο δημοσιευμένες εργασίες (Savvas and Adamidis, 1999 και Savvas, 2001). 4

5 3.2. Συμβολισμοί Όλα τα εισαγόμενα δεδομένα που προσδιορίζονται με σύμβολα περιγράφονται αναλυτικά στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 1. Επεξηγήσεις συμβόλων. V r, m 3 Όγκος πυκνών διαλυμάτων Α, Β και οξέως σε κυβικά μέτρα (m 3 ) A Αναμενόμενη ή επιθυμητή αναλογία αραίωσης πυκνών διαλυμάτων (αντιστοιχεί στον συντελεστή συμπύκνωσης που υποδηλώνει πόσες φορές πυκνότερο είναι το συγκεκριμένο πυκνό διάλυμα σε σύγκριση με το αραιωμένο τελικό διάλυμα που χορηγείται στα φυτά). E t Η επιθυμητή ηλεκτρική αγωγιμότητα του τελικού θρεπτικού διαλύματος που χορηγείται στα φυτά (διάλυμα τροφοδοσίας) σε ds/m. X (K) Επιθυμητή αναλογία καλίου στο σύνολο των θρεπτικών μακροκατιόντων (K+Ca+Mg) σε μοριακή βάση (mol/mol). Μαθηματικά ορίζεται ως εξής: X = C K /(C K + C Ca + C Mg ) όπου C υποδηλώνει συγκέντρωση σε mmol/l. Y (Ca) Επιθυμητή αναλογία ασβεστίου στο σύνολο των θρεπτικών μακροκατιόντων (K+Ca+Mg) σε μοριακή βάση (mol/mol). Μαθηματικά ορίζεται ως εξής: Y = C Ca /(C K + C Ca + C Mg ) όπου C υποδηλώνει συγκέντρωση σε mmol/l. Z (Mg) Επιθυμητή αναλογία μαγνησίου στο σύνολο των θρεπτικών μακροκατιόντων (K+Ca+Mg) σε μοριακή βάση (mol/mol). Μαθηματικά ορίζεται ως εξής: Z = C Mg /(C K + C Ca + C Mg ) όπου C υποδηλώνει συγκέντρωση σε mmol/l. R (total-n/k) Επιθυμητή αναλογία ολικού αζώτου (ΝΗ 4 Ν + ΝΟ 3 -Ν) προς κάλιο (Κ) στο θρεπτικό διάλυμα, σε μοριακή βάση (mol/mol).. N r (NH 4 /total-n) Επιθυμητή αναλογία αμμωνιακού αζώτου (ΝΗ 4 Ν) στο σύνολο του αζώτου που περιέχεται στο θρεπτικό διάλυμα (ΝΗ 4 Ν + ΝΟ 3 -Ν) σε μοριακή βάση (mol/mol). [K], [Ca], [Mg], Επιθυμητές συγκεντρώσεις καλίου, ασβεστίου, μαγνησίου, νιτρικού [NO 3 ], [NH 4 ] αζώτου και αμμωνιακού αζώτου στο θρεπτικό διάλυμα σε mmol/l. 5

6 [H 2 PO - 4 ] Επιθυμητή συγκέντρωση φωσφόρου στο θρεπτικό διάλυμα σε mmol/l. [Fe] t Επιθυμητή συγκέντρωση σιδήρου στο θρεπτικό διάλυμα σε μmol/l. [Mn] t Επιθυμητή συγκέντρωση μαγγανίου στο θρεπτικό διάλυμα σε μmol/l. [Zn] t Επιθυμητή συγκέντρωση ψευδαργύρου στο θρεπτικό διάλυμα σε μmol/l. [Cu] t Επιθυμητή συγκέντρωση χαλκού στο θρεπτικό διάλυμα σε μmol/l. [B] t Επιθυμητή συγκέντρωση βορίου στο θρεπτικό διάλυμα σε μmol/l. [Mo] t Επιθυμητή συγκέντρωση μολυβδαινίου στο θρεπτικό διάλυμα σε μmol/l. Καθαρό HNO 3 % κατά βάρος καθαρό νιτρικό οξύ στο εμπορικό σκεύασμα νιτρικού οξέως που χρησιμοποιείται ως λίπασμα. Καθαρό H 3 PO 4 % κατά βάρος καθαρό φωσφορικό οξύ στο εμπορικό σκεύασμα φωσφορικού οξέως που χρησιμοποιείται ως λίπασμα. % Fe στον χηλικό σίδηρο % κατά βάρος καθαρός σίδηρος στο εμπορικό σκεύασμα χηλικού σιδήρου που χρησιμοποιείται ως λίπασμα. Χημική σύσταση νερού Ηλεκτρική αγωγιμότητα, ph και συγκεντρώσεις επιμέρους στοιχείων και ιόντων στο νερό που χρησιμοποιείται για την παρασκευή του KNO 3 στο Π.Δ. Α (%) θρεπτικού διαλύματος (Ca, Mg, K, NH 4, Na, SO 4, NO 3, H 2 PO 4, HCO 3 και Cl σε mmol/l, Fe, Mn, Zn, Cu, B και Mo σε μmol/l). Επιθυμητό ποσοστό νιτρικού καλίου (σε βάρος) που θα τοποθετηθεί στο δοχείο Α. Το υπόλοιπο νιτρικό κάλιο θα τοποθετηθεί στο δοχείο Β (το αντίστοιχο ποσοστό υπολογίζεται αυτόματα). Το ποσοστό του νιτρικού καλίου στο δοχείο Α πρέπει να λαμβάνει τέτοια τιμή, ώστε το συνολικό βάρος των λιπασμάτων στο δοχείο Α να ισούται κατά προσέγγιση με το αντίστοιχο βάρος στο δοχείο Β. Κατά τον υπολογισμό των μαζών των λιπασμάτων που απαιτούνται για την παρασκευή ενός θρεπτικού διαλύματος για ανοιχτό υδροπονικό σύστημα, οι παραπάνω επιθυμητές τιμές EC, ph, αναλογιών κύριων θρεπτικών στοιχείων και συγκεντρώσεων ιχνοστοιχείων αναφέρονται στο τελικό θρεπτικό διάλυμα που χορηγείται στα φυτά (διάλυμα τροφοδοσίας). Οι τιμές που θα εισαχθούν στο πρόγραμμα για τα παραπάνω μεγέθη θα πρέπει να είναι εφικτές (κατά ένα μέρος αυτό εξαρτάται από την σύσταση του χρησιμοποιούμενου νερού σε κάθε περίπτωση) και συμβατές μεταξύ τους. Αν αυτή η προϋπόθεση δεν πληρείται, το 6

7 πρόγραμμα μπορεί να δώσει αρνητική μάζα για κάποια λιπάσματα, κάτι που είναι φυσικά ανέφικτο σε συνθήκες καλλιεργητικής πράξης. Στην περίπτωση αυτή τα επιθυμητά δεδομένα θα πρέπει να τροποποιούνται κατάλληλα, ώστε να προκύπτουν θετικές τιμές βάρους για όλα τα λιπάσματα. Είναι προφανές για παράδειγμα ότι η συγκέντρωση ασβεστίου ή μαγνησίου στο θρεπτικό διάλυμα δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από τις αντίστοιχες τιμές στο χρησιμοποιούμενο νερό. Το σύνολο των συγκεντρώσεων των κατιόντων θρεπτικών στοιχείων (σε meq/l) στο νερό άρδευσης θα πρέπει να ισούται με το αντίστοιχο σύνολο των ανιόντων. Αν αυτό δεν συμβαίνει και η διαφορά είναι μεγαλύτερη από 0,2 meq/l, τότε το πρόγραμμα προβάλλει αντίστοιχο μήνυμα. Αυτό σημαίνει ότι η ανάλυση νερού δεν ήταν ακριβής και θα πρέπει να επαναληφθεί, πιθανόν σε ένα άλλο, πιο αξιόπιστο εργαστήριο. Μικρές αποκλίσεις μέχρι 1 meq/l μπορούν να εξισορροπούνται και κατ εκτίμηση από τον χρήστη του προγράμματος. 4. Βιβλιογραφία Savvas, D. and C. Adamidis, Automated management of nutrient solutions based on target electrical conductivity, ph, and nutrient concentration ratios. Journal of Plant Nutrition 22 (9): Savvas, D., Nutritional Management of Vegetables and Ornamental Plants in Hydroponics. In: Dris, R. Niskanen, R., and S.M. Jain (Eds). Crop Management and Postharvest Handling of Horticultural Products. Volume I: Quality Management. Science Publishers, Enfield, N.H., U.S.A.: pp

8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Συνιστώμενα χαρακτηριστικά θρεπτικών διαλυμάτων για δύο αντιπροσωπευτικά είδη κηπευτικών Πίνακας 1. Αριθμητικά δεδομένα για την παρασκευή θρεπτικού διαλύματος τροφοδοσίας για καλλιέργειες τομάτας σε ανοιχτά και κλειστά υδροπονικά συστήματα. Η ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) δίνεται σε ds m -1, oι συγκεντρώσεις των μακροστοιχείων σε mmol L -1, των ιχνοστοιχείων σε μmol L -1 και οι μεταξύ τους αναλογίες σε γραμμομοριακή βάση. Επιθυμητά χαρακτηριστικά θρεπτικού διαλύματος Διαβροχή υποστρώματος Βλαστικό στάδιο (μέχρι άνθηση 1 ου άνθους 3 ης ) Άνθηση 1 ου άνθους 3 ης μέχρι άνθηση 1 ου άνθους 5 ης Άνθηση 1 ου άνθους 5 ης μέχρι άνθηση 1 ου άνθους 10 ης Μετά την άνθηση του 1 ου άνθους της 10 ης EC * 2,80 2,50 2,40 2,40 2,30 ph 5,60 5,60 5,60 5,60 5,60 [K + ] 6,80 7,00 7,50 8,00 7,50 [Ca 2+ ] 6,40 5,10 4,70 4,50 4,40 [Mg 2+ ] 3,00 2,40 2,20 2,10 2,00 [NH4 + ] 0,80 1,50 1,20 1,20 1,20 [SO4 2- ] 4,50 3,60 4,10 4,00 3,60 [NO3 - ] 15,50 14,30 12,30 12,40 12,30 [H2PO4 - ] 1,40 1,50 1,50 1,50 1,50 [Fe] 20,0 15,00 15,00 15,00 15,00 [Mn] 12,00 10,00 10,00 10,00 10,00 [Zn] 6,00 5,00 5,00 5,00 4,00 [Cu] 0,80 0,80 0,80 0,70 0,70 [B] 40,00 35,00 30,00 30,00 25,00 [Mo] 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 [K] : ([Κ]+[Ca]+[Mg]) 0,42 0,48 0,52 0,55 0,54 [Ca] : ([K]+[Ca]+[Mg]) 0,40 0,35 0,33 0,31 0,32 [Mg] : ([Κ]+[Ca]+[Mg]) 0,20 0,17 0,15 0,14 0,14 ([NH4]+[NO3]) : [K] 2,40 2,25 1,80 1,70 1,80 [NH4] : ([NH4]+[NO3]) 0,05 0,09 0,09 0,09 0,09 * Οι τιμές της EC αντιστοιχούν σε 1-2 mmol L -1 NaCl στο νερό άρδευσης. Αν η συγκέντρωση NaCl στο νερό άρδευσης είναι υψηλότερη, η EC θα πρέπει να αναπροσαρμόζεται λαμβάνοντας υπόψη ότι, για κάθε αύξηση της συγκέντρωσης NaCl κατά 0,85 mmol L -1 στο νερό άρδευσης, η EC θα πρέπει να αυξάνεται κατά 0,1 ds m -1. 8

9 Πίνακας 2. Μέσες αναμενόμενες συγκεντρώσεις απορρόφησης θρεπτικών μακροστοιχείων (mmol L -1 ) και ιχνοστοιχείων (μmol L -1 ) καθώς και αντιστοιχούσες τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας (EC, ds m -1 ) και αναλογιών μακροστοιχείων (γραμμομοριακή βάση) σε καλλιέργειες τομάτας εκτός εδάφους σε διάφορα στάδια ανάπτυξης των φυτών*. Επιθυμητά χαρακτηριστικά θρεπτικού διαλύματος Βλαστικό στάδιο (μέχρι άνθηση 1 ου άνθους 3 ης ) Άνθηση 1 ου άνθους 3 ης μέχρι άνθηση 1 ου άνθους 5 ης Άνθηση 1 ου άνθους 5 ης μέχρι άνθηση 1 ου άνθους 10 ης Μετά την άνθηση του 1 ου άνθους της 10 ης EC * 2,00 1,90 1,85 1,80 K + 6,40 7,00 7,50 7,00 Ca 2+ 3,10 2,60 2,30 2,40 Mg 2+ 1,50 1,30 1,10 1,00 + NH 4 2- SO 4 - NO 3 H 2 PO 4-1,60 1,40 1,40 1,40 1,50 1,65 1,50 1,50 12,40 11,20 11,00 10,50 1,30 1,20 1,20 1,20 [Fe] t 15,00 15,00 15,00 12,00 [Mn] t 10,00 10,00 10,00 8,00 [Zn] t 4,00 4,00 4,00 3,50 [Cu] t 0,80 0,80 0,70 0,70 [B] t 20,00 20,00 20,00 20,00 [Mo] t 0,50 0,50 0,50 0,50 [K] : ([Κ]+[Ca]+[Mg]) 0,58 0,64 0,69 0,67 [Ca] : ([K]+[Ca]+[Mg]) 0,28 0,24 0,21 0,23 [Mg] : ([Κ]+[Ca]+[Mg]) 0,14 0,12 0,10 0,10 ([NH4]+[NO3]) : [K] 2,20 1,80 1,65 1,70 [NH4] : ([NH4]+[NO3]) 0,11 0,11 0,11 0,12 * Οι παραπάνω μέσες συγκεντρώσεις απορρόφησης ισχύουν κατά προσέγγιση για μέσες κλιματικές συνθήκες (Άνοιξη - Φθινόπωρο). Σε συνθήκες πολύ χαμηλής ή πολύ έντονης ηλιοφάνειας είναι ανάλογα αυξημένες ή μειωμένες και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κυρίως ως αναλογίες και όχι ως απόλυτες συγκεντρώσεις απορρόφησης. 9

10 Πίνακας 3. Συνιστώμενες συγκεντρώσεις μακροστοιχείων (mmol L -1 ) και ιχνοστοιχείων (μmol L -1 ), καθώς και τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας (E tr ), ph και αναλογιών μακροστοιχείων στο περιβάλλον των ριζών τομάτας που καλλιεργείται εκτός εδάφους σε διάφορα στάδια ανάπτυξης των φυτών. Θρεπτικό στοιχείο Βλαστικό στάδιο (μέχρι άνθηση του 1 ου άνθους της 3 ης ) Μέχρι άνθηση του 1 ου άνθους της 6 ης Μέχρι άνθηση του 1 ου άνθους της 10 ης Μετά την άνθηση του 1 ου άνθους της 10 ης E tr (ds m -1 ) 3,20 3,40 3,50 3,70 ph 5,80 6,70 5,80 6,70 5,80 6,70 5,80 6,70 K + 7,50 8,20 8,50 8,80 Ca 2+ 7,80 8,00 8,00 8,50 Mg 2+ 3,40 3,40 3,50 3,60 NH 4 + <0,80 <0,50 <0,50 <0,50 Na + <6,00 <8,00 <9,00 <10,00 SO 4 2- NO 3 - H 2 PO 4-5,00 6,75 6,75 7,40 19,00 16,50 16,50 17,25 1,00 1,00 1,00 1,00 [Fe] t 25,00 25,00 25,00 20,00 [Mn] t 8,00 8,00 8,00 6,00 [Zn] t 7,00 7,00 7,00 8,00 [Cu] t 0,80 0,80 0,80 1,00 [B] t 50,00 50,00 50,00 60,00 [Mo] t [Cl] t <6,00 <8,00 <10,00 <12,00 [K] : ([Κ]+[Ca]+[Mg]) 0,40 0,42 0,43 0,42 [Ca] : ([K]+[Ca]+[Mg]) 0,42 0,41 0,40 0,41 [Mg] : ([Κ]+[Ca]+[Mg]) 0,18 0,17 0,17 0,17 ([NH4]+[NO3]) : [K] 2,40 2,10 2,00 2,05 10

11 Πίνακας 4. Αριθμητικά δεδομένα για την παρασκευή θρεπτικών διαλυμάτων και τον έλεγχο της θρέψης των φυτών σε καλλιέργειες αγγουριάς σε ανοιχτά και κλειστά υδροπονικά συστήματα. Παρατίθενται δεδομένα για το διάλυμα τροφοδοσίας (Δ.Τ.), τις εκτιμώμενες συγκεντρώσεις απορρόφησης (Σ.Α.) και το διάλυμα ριζοστρώματος (Δ.Ρ.). Η ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) δίνεται σε ds m -1, oι συγκεντρώσεις των μακροστοιχείων σε mmol L -1, των ιχνοστοιχείων σε μmol L -1 και οι μεταξύ τους αναλογίες σε γραμμομοριακή βάση. Επιθυμητά χαρακτηριστικά Διαβροχή υποστρώματος Βλαστικό στάδιο Στάδιο καρποφορίας Δ.Τ. Σ.Α.** Δ.Ρ. Δ.Τ. Σ.Α.** Δ.Ρ. EC * 2,40 2,20 1,90 2,50 2,10 1,80 2,70 ph 5,60 5,60-5,30-6,40 5,60-5,20-6,40 [K + ] 6,30 6,20 6,00 6,40 7,20 6,50 8,00 [Ca 2+ ] 5,00 4,15 3,20 6,00 3,40 2,60 5,50 [Mg 2+ ] 2,00 1,60 1,10 2,30 1,40 1,00 2,50 [NH4 + ] 0,80 1,40 1,60 <0,50 1,40 1,50 1,50 [SO4 2- ] 1,90 1,30 1,00 2,20 1,40 1,00 2,60 [NO3 - ] 15,60 14,75 12,50 17,00 13,70 11,50 17,20 [H2PO4 - ] 1,20 1,25 1,20 1,00 1,20 1,20 1,00 [Fe] 20,00 15,00 15,00 25,00 15,00 15,00 25,00 [Mn] 12,00 10,00 10,00 8,00 10,00 10,00 7,00 [Zn] 6,00 5,00 5,00 7,00 5,00 5,00 8,00 [Cu] 0,80 0,80 0,80 1,30 0,80 0,70 1,50 [B] 40,00 25,00 30,00 50,00 25,00 25,00 50,00 [Mo] 0,50 0,50 0,50-0,50 0,50 - [K] : ([Κ]+[Ca]+[Mg]) 0,47 0,52 0,58 0,44 0,60 0,64 0,50 [Ca] : ([K]+[Ca]+[Mg]) 0,38 0,35 0,31 0,40 0,28 0,26 0,34 [Mg] : ([Κ]+[Ca]+[Mg]) 0,15 0,13 0,11 0,16 0,12 0,10 0,16 ([NH4]+[NO3]) : [K] 2,60 2,60 2,35 2,65 2,10 2,00 2,15 [NH4] : ([NH4]+[NO3]) 0,05 0,09 0,11-0,09 0,12 - * Οι τιμές της EC αντιστοιχούν σε 1-2 mmol L -1 NaCl στο νερό άρδευσης. Αν η συγκέντρωση NaCl στο νερό άρδευσης είναι υψηλότερη, η EC θα πρέπει να αναπροσαρμόζεται λαμβάνοντας υπόψη ότι, για κάθε αύξηση της συγκέντρωσης NaCl κατά 0,85 mmol L -1 στο νερό άρδευσης, η EC θα πρέπει να αυξάνεται κατά 0,1 ds m -1. ** Οι παραπάνω μέσες συγκεντρώσεις απορρόφησης ισχύουν κατά προσέγγιση για μέσες κλιματικές συνθήκες (Άνοιξη - Φθινόπωρο). Σε συνθήκες πολύ χαμηλής ή πολύ έντονης ηλιοφάνειας είναι ανάλογα αυξημένες ή μειωμένες και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κυρίως ως αναλογίες και όχι ως απόλυτες συγκεντρώσεις απορρόφησης. 11

Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους

Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους Θρεπτικά Διαλύματα Για Διδάσκοντες: Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Εργαστήριο. Ενότητα 10 η : Θρεπτικά Διαλύματα Για Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ.

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Εργαστήριο. Ενότητα 10 η : Θρεπτικά Διαλύματα Για Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ Εργαστήριο Τμήμα: Διδάσκοντες: Ενότητα 10 η : Θρεπτικά Διαλύματα Για Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεση θρεπτικού διαλύματος. Υπολογισμός μακροστοιχείων

Σύνθεση θρεπτικού διαλύματος. Υπολογισμός μακροστοιχείων Σύνθεση θρεπτικού διαλύματος Υπολογισμός μακροστοιχείων Βασική σύνθεση μακροστοιχείων για διάφορες καλλιέργειες Είδος ΝΟ 3 Η 2 PO 4 SO 4 NH 4 K + Ca ++ Mg ++ EC mmol/l mmol/l mmol/l mmol/l mmol/l mmol/l

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση θρεπτικών διαλυμάτων σε κλειστά υδροπονικά συστήματα

Ανακύκλωση θρεπτικών διαλυμάτων σε κλειστά υδροπονικά συστήματα Ανακύκλωση θρεπτικών διαλυμάτων σε κλειστά υδροπονικά συστήματα Κλειστά υδροπονικά συστήματα Πλεονεκτήματα Εξοικονόμηση λιπασμάτων και νερού Μείωση απορροής υπολειμμάτων λιπασμάτων (νιτρικά, φωσφορικά)

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΕΨΗ ΛΙΠΑΝΣΗ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΘΡΕΨΗ ΛΙΠΑΝΣΗ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΘΡΕΨΗ ΛΙΠΑΝΣΗ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα στο νερό: είτε ως ιόντα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ Δημήτρης Σάββας ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ Καλλιέργεια σε πλάκες υποστρώματος σταθερού σχήματος (π.χ. πετροβάμβακας)

Διαβάστε περισσότερα

Η προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων στο διάλυµα, επιβάλει την εφαρµογή απλών υδατοδιαλυτών λιπασµάτων και οξέων, ενώ για την κάλυψη των αναγκών σε

Η προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων στο διάλυµα, επιβάλει την εφαρµογή απλών υδατοδιαλυτών λιπασµάτων και οξέων, ενώ για την κάλυψη των αναγκών σε ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Υ ΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Χρησιµοποιούµενα λιπάσµατα Η προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων στο διάλυµα, επιβάλει την εφαρµογή απλών υδατοδιαλυτών λιπασµάτων και οξέων, ενώ για την κάλυψη των αναγκών

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στις καλλιεργειες εκτός εδάφους

Εισαγωγή στις καλλιεργειες εκτός εδάφους ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Εισαγωγή στις καλλιεργειες εκτός εδάφους Σηµειώσεις εργαστηρίου ηµήτριος Σάββας Επίκουρος Καθηγητής Αθήνα, 2007

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος θρέψης σε κλειστά υδροπονικά συστήματα

Έλεγχος θρέψης σε κλειστά υδροπονικά συστήματα Έλεγχος θρέψης σε κλειστά υδροπονικά συστήματα Κλειστά υδροπονικά συστήματα Πλεονεκτήματα Εξοικονόμηση λιπασμάτων και νερού Μείωση απορροής υπολειμμάτων λιπασμάτων (νιτρικά, φωσφορικά) στα επιφανειακά

Διαβάστε περισσότερα

Υδρολίπανση λαχανικών

Υδρολίπανση λαχανικών Υδρολίπανση λαχανικών Σκοπιμότητα υδρολίπανσης Αφορά την παροχή θρεπτικών στοιχείων στα φυτά σε δόσεις μετά την εγκατάστασή τους στον χώρο καλλιέργειας. Αποσκοπεί στην αναπλήρωση των θρεπτικών στοιχείων

Διαβάστε περισσότερα

Λίπανση Κηπευτικών Καλλιεργειών

Λίπανση Κηπευτικών Καλλιεργειών Λίπανση Κηπευτικών Καλλιεργειών Βασική λίπανση Η βασική λίπανση διενεργείται κατά το στάδιο της προετοιµασίας του εδάφους και πριν την εγκατάσταση των φυτών σε αυτό. Οι ποσότητες των λιπασµάτων καθορίζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΕΔΑΦΩΝ Web: http://www.ismc.gr/ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια

Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια Χημικές ιδιότητες εδάφους Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία Ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων Οξύτητα εδάφους (ph) Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία Ολική περιεκτικότητα

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία

Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία Α) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Στοιχείο Σύμβολο Σθένος Νάτριο Να 1 Κάλιο Κ 1 Μαγνήσιο Mg 2 Ασβέστιο Ca 2 Σίδηρος Fe 2 ή 3 Χαλκός Cu 2 Ψευδάργυρος Zn 2 Λίθιο Li 1 Άργυρος

Διαβάστε περισσότερα

Θρέψη Φυτών. Ενότητα 1 η Εισαγωγή (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Δ. Μπουράνης Όνομα καθηγητή: Σ. Χωριανοπούλου Τμήμα: Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής

Θρέψη Φυτών. Ενότητα 1 η Εισαγωγή (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Δ. Μπουράνης Όνομα καθηγητή: Σ. Χωριανοπούλου Τμήμα: Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής Θρέψη Φυτών Ενότητα 1 η Εισαγωγή (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Δ. Μπουράνης Όνομα καθηγητή: Σ. Χωριανοπούλου Τμήμα: Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής Στόχοι ενότητας 1. Περιγραφή της ύλης του μαθήματος. 2. Κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

H ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ ΚΑΙ Η ΦΥΛΛΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ

H ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ ΚΑΙ Η ΦΥΛΛΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΕΔΑΦΩΝ H ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ ΚΑΙ Η ΦΥΛΛΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση θρεπτικών διαλυμάτων σε κλειστά υδροπονικά συστήματα

Ανακύκλωση θρεπτικών διαλυμάτων σε κλειστά υδροπονικά συστήματα Ανακύκλωση θρεπτικών διαλυμάτων σε κλειστά υδροπονικά συστήματα Κλειστά υδροπονικά συστήματα Πλεονεκτήματα Εξοικονόμησηλιπασμάτων και νερού Μείωση απορροής υπολειμμάτων λιπασμάτων (νιτρικά, φωσφορικά)

Διαβάστε περισσότερα

2 η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ. Ημερομηνία: Σάββατο 4 Μαΐου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

2 η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ. Ημερομηνία: Σάββατο 4 Μαΐου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ Ημερομηνία: Σάββατο 4 Μαΐου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. Να βρεθεί η δομή των παρακάτω ατόμων: 23 11 Na, 40 20 Ca, 33 16 S, 127 53 I, 108

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου

Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου Τα οφέλη του καλίου, γενικά Προάγει την φωτοσύνθεση Επιταχύνει την μεταφορά των προϊόντων μεταβολισμού Ενισχύει την

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Γονιμότητα Εδάφους Θρεπτικά στοιχεία για

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Διάλεξης: Ο ρόλος του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείωνστηνανάπτυξηκαιτην. Χ. Λύκας

Τίτλος Διάλεξης: Ο ρόλος του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείωνστηνανάπτυξηκαιτην. Χ. Λύκας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Μάθημα: «Επίδραση του αβιοτικού και βιοτικού περιβάλλοντος στην παραγωγή των φυτών» Τίτλος

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας

Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας Ιανουάριος 2016 1 Την 16.08.2015 με ευθύνη του συλλόγου του Χωριού Ζυγός Άρτας, έγινε δειγματοληψία νερού από: το δίκτυο ύδρευσης του χωριού (από

Διαβάστε περισσότερα

All from a Single Source

All from a Single Source All from a Single Source Το PeKacid TM είναι μια νέα, καινοτόμος λύση για τον φώσφορο σε ασβεστούχα εδάφη και νερά με μεγάλη σκληρότητα. Στερεό φωσφορικό οξύ σε σάκους Μονοκρυσταλλικό, με χαμηλό ph (2.2)

Διαβάστε περισσότερα

Soil Fertility & Plant Nutrition

Soil Fertility & Plant Nutrition Soil Fertility & Plant Nutrition E. Katsalirou Spring 2015 Γονιμότητα Εδάφους & Θρέψη Φυτών Εισαγωγή Στόχοι Πως βασικές εδαφικές ιδιότητες& λειτουργίες επηρεάζουν την διαθεσιμότητα των απαραίτητων θρεπτικών

Διαβάστε περισσότερα

Ανόργανη διατροφή φυτών στις υδροπονικές καλλιέργειες

Ανόργανη διατροφή φυτών στις υδροπονικές καλλιέργειες Ανόργανη διατροφή φυτών στις υδροπονικές καλλιέργειες Χρήση θρεπτικών διαλυμάτων σε εκτός εδάφους καλλιέργειες Η σύνθεση του θρεπτικού διαλύματος σε ανόργανα θρεπτικά στοιχεία είναι το βασικό εργαλείο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΜΠΕΛΩΝΑ

ΑΡΧΕΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ Ταχ. /νση: T.Θ: 2222 Τηλέφωνο: 2810.331290 Καστοριάς και Θερµοπυλών

Διαβάστε περισσότερα

Soil Fertility & Plant Nutrition

Soil Fertility & Plant Nutrition Soil Fertility & Plant Nutrition E. Katsalirou Spring 2015 Γονιμότητα Εδάφους & Θρέψη Φυτών Πηγές& Πρόσληψη Θρεπτικών Στοιχείων Φωτοσύνθεση Φως 6 CO 2 +12 H 2 O C 6 H 12 O 6 +6O 2 +6H 2 O Χλωροφύλλη Ο

Διαβάστε περισσότερα

Γονιμότητα εδάφους. Ένα γόνιμο έδαφος χαρακτηρίζεται από:

Γονιμότητα εδάφους. Ένα γόνιμο έδαφος χαρακτηρίζεται από: Λίπανση λαχανικών Γονιμότητα εδάφους Ένα γόνιμο έδαφος χαρακτηρίζεται από: Υψηλή διαθεσιμότητα νερού Ικανοποιητική αεροπερατότητα Υψηλή ανταλλακτική ικανότητα Κατάλληλο ph Υψηλή βιολογική δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ

ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ Κίνηση στα αγγεία του ξύλου Κίνηση μέσω του φλοιού Τρόποι μετακίνησης των θρεπτικών στοιχείων στο εσωτερικό της ρίζας: Κίνηση με διάχυση

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία: Μεταθετικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole

Χημεία: Μεταθετικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole Χημικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole 46 Να γραφούν οι αντιδράσεις διπλής αντικατάστασης με τις οποίες μπορούν να παρασκευαστούν: α ΗΒr β Pb(OH) γ KNO α Το HBr είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Εργ. Περιβαλλοντικών Αναλύσεων, Σίνδος Σελ. 1/5 ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Πελάτης: ΗΜΗΤΡΙΑ ΗΣ ΣΥΜΕΩΝ ιεύθυνση Πελάτη: ΠΑΡΝΗΘΟΣ 22,ΑΘΗΝΑ Περιγραφή ειγµάτων: έδαφος ειγµατοληψία: από πελάτη Ηµεροµηνία

Διαβάστε περισσότερα

Υδροπονία ή καλλιέργεια εκτός εδάφους (soilless culture) καλλιέργεια σε καθαρό θρεπτικό δ/μα (NFT) καλλιέργεια σε υπόστρωμα αεροπονία

Υδροπονία ή καλλιέργεια εκτός εδάφους (soilless culture) καλλιέργεια σε καθαρό θρεπτικό δ/μα (NFT) καλλιέργεια σε υπόστρωμα αεροπονία Υδροπονία ή καλλιέργεια εκτός εδάφους (soilless culture) καλλιέργεια σε καθαρό θρεπτικό δ/μα (NFT) καλλιέργεια σε υπόστρωμα αεροπονία Υδροπονικά συστήματα ανοικτά το πλεονάζων θρεπτ. δ/μα δεν συλλέγεται,

Διαβάστε περισσότερα

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Αθανάσιος Κουκουνάρας Λέκτορας Εργαστήριο Λαχανοκομίας Τμήμα Γεωπονίας ΑΠΘ thankou@agro.auth.gr 9 Μαρτίου 2015, Λάρισα Κύρια σημεία Η ανάγκη για λίπανση Οργανική

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Ι Ενότητα 9: Μόρια και ενώσεις, Ονοματολογία Ανόργανων Ενώσεων

ΧΗΜΕΙΑ Ι Ενότητα 9: Μόρια και ενώσεις, Ονοματολογία Ανόργανων Ενώσεων ΧΗΜΕΙΑ Ι Ενότητα 9: Μόρια και ενώσεις, Ονοματολογία Ανόργανων Ενώσεων Χρυσή Κ. Καραπαναγιώτη Τμήμα Χημείας Περιεχόμενα Μαθήματος 5. Χημικοί δεσμοί, Μόρια και ενώσεις Χημικοί Τύποι Ονοματολογία Χημικοί

Διαβάστε περισσότερα

Υδατοδιαλυτά λιπάσματα

Υδατοδιαλυτά λιπάσματα Υδατοδιαλυτά λιπάσματα Ultrasol Πρώτες Ύλες Ultrasol Πρώτες ύλες K Plus 13,7-0-46,3 Νιτρικό Κάλιο Νιτρικό Άζωτο (ΝΟ3-N) 13,7% Oξείδιο του Καλίου (Κ2Ο) 46,3% Κάλιο (Κ) 38,4% Διαλυτότητα (g/l σε 20ºC) 316

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο: Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση. Αξιολόγηση :

Ονοματεπώνυμο: Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση. Αξιολόγηση : Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση : Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση Τσικριτζή Αθανασία Θέμα Α 1. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφολογικές και καλλιεργητικές ανάγκες της Κάνναβης (L. Cannabis Sativa, Cannabaceae)

Εδαφολογικές και καλλιεργητικές ανάγκες της Κάνναβης (L. Cannabis Sativa, Cannabaceae) Εδαφολογικές και καλλιεργητικές ανάγκες της Κάνναβης (L. Cannabis Sativa, Cannabaceae) Σταυρινός Ελευθέριος Δρ Γεωπόνος - Εδαφολόγος Μέλος του ΔΣ Εδαφολογικής Εταιρείας www.edafologiki.gr Περιεχόμενα Παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

ΛΑΒΑ A.E. Υπόστρωμα ελαφρόπετρας OΔΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ. σε υδροπονικές καλλιέργειες ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΛΑΒΑ A.E. Υπόστρωμα ελαφρόπετρας OΔΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ. σε υδροπονικές καλλιέργειες ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΛΑΒΑ A.E. Υπόστρωμα ελαφρόπετρας OΔΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ σε υδροπονικές καλλιέργειες ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Τι είναι η ελαφρόπετρα σελ. 03 2. Υπόστρωμα ελαφρόπετρας για υδροπονικές καλλιέργειες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-14 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΤΑΞΗ :Γ ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ ΒΑΘΜΟΣ:.. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 04/06/14 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ (Βιολογία Χημεία) Αριθμός σελίδων γραπτού:7

Διαβάστε περισσότερα

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 2 ο Γυμνάσιο Καματερού 1 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ 1. Πόσα γραμμάρια είναι: ι) 0,2 kg, ii) 5,1 kg, iii) 150 mg, iv) 45 mg, v) 0,1 t, vi) 1,2 t; 2. Πόσα λίτρα είναι: i) 0,02 m 3, ii) 15 m 3, iii) 12cm

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά σωματίδια της ύλης

Βασικά σωματίδια της ύλης 1 Βασικά σωματίδια της ύλης Τα βασικά σωματίδια της ύλης είναι τα άτομα, τα μόρια και τα ιόντα. «Άτομο ονομάζουμε το μικρότερο σωματίδιο της ύλης που μπορεί να πάρει μέρος στο σχηματισμό χημικών ενώσεων».

Διαβάστε περισσότερα

(Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

(Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ EL 17.2.2011 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 43/1 II (Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 137/2011 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 16ης Φεβρουαρίου 2011 για τροποποίηση του κανονισμού

Διαβάστε περισσότερα

H ολοκληρωμένη σειρά υδατοδιαλυτών λιπασμάτων από την SQM

H ολοκληρωμένη σειρά υδατοδιαλυτών λιπασμάτων από την SQM H ολοκληρωμένη σειρά υδατοδιαλυτών λιπασμάτων από την SQM ΣΥΜΒΑΤΟ- ΤΗΤΕΣ ΛΙΠΑ- ΣΜΑΤΩΝ Nιτρικό Κάλιο Ουρία Νιτρική Αμμωνία Θειϊκή Αμμωνία Θειϊκό Κάλιο Νιτρικό Μαγνήσιο Θειϊκό Μαγνήσιο Νιτρικό Ασβέστιο Φωσφορική

Διαβάστε περισσότερα

9/5/2015. Απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για τα φυτά

9/5/2015. Απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για τα φυτά Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Τµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Θρεπτικά στοιχεία» Θρεπτικές ουσίες Απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την αύξηση των φυτών: Μακροστοιχεία: C, H, O, N, P, S, K,

Διαβάστε περισσότερα

Θρεπτικά συστατικά. Κατηγορίες θρεπτικών συστατικών

Θρεπτικά συστατικά. Κατηγορίες θρεπτικών συστατικών ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Από: Κατερινόπουλο, Α. & Σταματάκη, Μ. 1995. Εφαρμοσμένη Ορυκτολογία Πετρολογία. Τα Βιομηχανικά Ορυκτά και Πετρώματα και οι Χρήσεις τους. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Γεωλογίας,

Διαβάστε περισσότερα

2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ Αρδευτικό Νερό Πηγές Αρδευτικού Νερού Οι πηγές προελεύσεως του αρδευτικού νερού μπορεί να είναι: η βροχή (βρόχινο) ποτάμια ή λίμνες (επιφανειακό) γεωτρήσεις, πηγάδια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ. ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα- Ιδιότητες - είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ. ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα- Ιδιότητες - είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ 1.1 Τα οξέα ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα Ιδιότητες είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1. Ποιες χηµικές ενώσεις ονοµάζονται οξέα; Με ποιόν χηµικό τύπο παριστάνουµε γενικά τα οξέα; Οξέα είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α: (μονάδες 4) Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. Ερώτηση 1

ΜΕΡΟΣ Α: (μονάδες 4) Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. Ερώτηση 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA (20/100) ΤΑΞΗ: Γ Γυμνασίου ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/6/2015 ΧΡΟΝΟΣ: 2 Ώρες (Χημεία + Βιολογία) ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ Αριθμητικά:.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 10 η : Λίπανση Λαχανικών. ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Τμήμα: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 10 η : Λίπανση Λαχανικών. ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Τμήμα: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ Ενότητα 10 η : Λίπανση Λαχανικών Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Γονιμότητα εδάφους Ένα γόνιμο έδαφος χαρακτηρίζεται από: Υψηλή διαθεσιμότητα νερού

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 6 η : ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 6 η : ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ Ενότητα 6 η : ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκων: Δ. ΣΑΒΒΑΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ (ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Το ριζικό σύστημα αναπτύσσεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ανόργανη θρέψη των φυτών

Η ανόργανη θρέψη των φυτών Η ανόργανη θρέψη των φυτών Φυσιολογία Φυτών 3 ου Εξαμήνου Δ. Μπουράνης, Σ. Χωριανοπούλου 1 Η μελέτη της πρόσληψης και αξιοποίησης των ανόργανων θρεπτικών από τα φυτά H αξιοποίηση περιλαμβάνει τη: διακίνηση

Διαβάστε περισσότερα

Έλλειψη διοξειδίου του άνθρακα co2 και ελλείψεις θρεπτικών micro macro στοιχείων.

Έλλειψη διοξειδίου του άνθρακα co2 και ελλείψεις θρεπτικών micro macro στοιχείων. Άρθρο του Νίκου Παπανικόλα (nicpapa) Είναι δύσκολη η διάγνωση των ελλείψεων, μιας και παίζουν παρά πολλοί παράγοντες ρόλο σε ένα ενυδρείο. Για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε φυτά σε ένα ενυδρείο, θα πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 4/6/2014 ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Γ Αριθμητικά.. ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες Ολογράφως:...

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Γονιμότητα Εδάφους Γονιµότητα εδάφους ονοµάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (ΚΕΦΑΛΑΙΑ 2-3) ( ) ΘΕΜΑ Α Α1.

Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (ΚΕΦΑΛΑΙΑ 2-3) ( ) ΘΕΜΑ Α Α1. Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (ΚΕΦΑΛΑΙΑ 2-3) (5 2 2017) ΘΕΜΑ Α Α1. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες ερωτήσεις : 1. Σε ποια από τις επόμενες ενώσεις το χλώριο έχει μεγαλύτερο αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο H XHΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Χημεία της ζωής 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο H XHΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Χημεία της ζωής 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο H XHΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Χημεία της ζωής 1 2.1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Η Βιολογία μπορεί να μελετηθεί μέσα από πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Οι βιοχημικοί, για παράδειγμα, ενδιαφέρονται περισσότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Στις επόµενες ερωτήσεις να επιλέξετε την σωστή απάντηση : 1. Το µικρότερο σωµατίδιο ενός στοιχείου που µπορεί να πάρει µέρος στον σχηµατισµό χηµικών

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Λήψης Αποφάσεων Για την Ασφαλή Επαναχρησιμοποίηση Υγρών Αστικών Αποβλήτων και Βιοστερεών στην Γεωργία

Σύστημα Λήψης Αποφάσεων Για την Ασφαλή Επαναχρησιμοποίηση Υγρών Αστικών Αποβλήτων και Βιοστερεών στην Γεωργία Για την Ασφαλή Επαναχρησιμοποίηση Υγρών Αστικών Αποβλήτων και Βιοστερεών στην Γεωργία Οδηγίες Χρήσης 2019 Εργαστήριο Τεχνολογιών Αειφορικής Διαχείρισης Αποβλήτων Για την Ασφαλή Επαναχρησιμοποίηση Υγρών

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων)

ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων) ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων) 1. Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές. i. H σχετική ατομική μάζα μετριέται σε γραμμάρια. ii. H σχετική ατομική μάζα είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΠΕΖΩΝ & ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟΥ, 2011 και 2013)

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΠΕΖΩΝ & ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟΥ, 2011 και 2013) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ- ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός:

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013)

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ- ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΟΛΕΜΙΔΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:10 /06 /2017 ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες (ΧΗΜΕΙΑ /ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ:..

Διαβάστε περισσότερα

Βουκλής Χ. Αλέξανδρος Αριθμός οξείδωσης, χημικοί τύποι, γραφή - ονοματολογία χημικών ενώσεων Παρουσίαση σε μορφή ερωτωαπαντήσεων

Βουκλής Χ. Αλέξανδρος Αριθμός οξείδωσης, χημικοί τύποι, γραφή - ονοματολογία χημικών ενώσεων Παρουσίαση σε μορφή ερωτωαπαντήσεων Βουκλής Χ. Αλέξανδρος Αριθμός οξείδωσης, χημικοί τύποι, γραφή ονοματολογία χημικών ενώσεων Παρουσίαση σε μορφή ερωτωαπαντήσεων 1. Τι εννοούμε όταν λέμε «η γλώσσα της Χημείας»; Η χημεία είναι μια συμβολική

Διαβάστε περισσότερα

Φ ΣΙ Σ Ο Ι Λ Ο Ο Λ Γ Ο Ι Γ Α

Φ ΣΙ Σ Ο Ι Λ Ο Ο Λ Γ Ο Ι Γ Α Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Τµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Θρεπτικά στοιχεία» Ορεστιάδα 2017 Απαραίτητο θεωρείται ένα στοιχείο όταν: 1. Η έλλειψη του εµποδίζει την ολοκλήρωση του φυτικού

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 4η: Καλλιέργεια λαχανικών εκτός εδάφους. ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Τμήμα: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ.

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 4η: Καλλιέργεια λαχανικών εκτός εδάφους. ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Τμήμα: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ Ενότητα 4η: Καλλιέργεια λαχανικών εκτός εδάφους Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Καλλιέργεια εκτός εδάφους ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Το ριζικό σύστημα

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός καλλιέργειας τομάτας και μαρουλιού σε υδροπονία στην Κύπρο

Οδηγός καλλιέργειας τομάτας και μαρουλιού σε υδροπονία στην Κύπρο Έργο HYDROFLIES Οδηγός καλλιέργειας τομάτας και μαρουλιού σε υδροπονία στην Κύπρο στo πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΒΙΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ Η συγκέντρωση συμβολίζεται γενικά με το σύμβολο C ή γράφοντας τον μοριακό τύπο της διαλυμένης ουσίας ανάμεσα σε αγκύλες, π.χ. [ΝΗ 3 ] ή [Η 2 SO 4 ]. Σε κάθε περίπτωση,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Εργαστήριο Εδαφολογίας. Υπεύθυνη Εργαστηρίου: Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Εργαστήριο Εδαφολογίας. Υπεύθυνη Εργαστηρίου: Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου Για την κανονική ανάπτυξη των φυτών είναι απαραίτητα ορισμένα θρεπτικά στοιχεία, τα οποία προσλαμβάνονται είτε από το έδαφος είτε από την ατμόσφαιρα. Τα μακροστοιχεία είναι: C,H, O,N, P, K, Ca, Mg, S Ιχνοστοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ασκήσεις

Επαναληπτικές Ασκήσεις Επαναληπτικές Ασκήσεις Ενότητα 1: Εισαγωγή στη Χημεία 1.1 Στον επόμενο πίνακα δίνονται τα σημεία τήξης και τα σημεία ζέσης διαφόρων υλικών. Υλικό Σημείο Tήξης ( ο C) Σημείο Zέσης ( ο C) Α 0 100 Β 62 760

Διαβάστε περισσότερα

1 o ΓΕΛ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ-ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ - Τι πρέπει να γνωρίζουμε

1 o ΓΕΛ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ-ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ - Τι πρέπει να γνωρίζουμε 1 o ΓΕΛ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ-ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ - Τι πρέπει να γνωρίζουμε 1. Βασικά μεγέθη και μονάδες αυτών που θα χρησιμοποιηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Ευρωπαϊκό Έργο LIFE- Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία tου εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ 17/4/2018. «Θρεπτικά στοιχεία» Θρεπτικές ουσίες. Καλή θρέψη. Απόδοση Ποιότητα. Τιμή/ Εισόδημα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ 17/4/2018. «Θρεπτικά στοιχεία» Θρεπτικές ουσίες. Καλή θρέψη. Απόδοση Ποιότητα. Τιμή/ Εισόδημα ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Θρεπτικά στοιχεία» Η απόδοση των γεωργικών φυτών και η ποιότητα της παραγωγής σχετίζονται στενά µε την θρεπτική τους κατάσταση* Καλή θρέψη Απόδοση Ποιότητα Τιμή/ Εισόδημα 2018 Απαραίτητο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Εδαφικά κολλοειδή Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) ή οργανική ουσία (χούμος) με διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ηάργιλος(

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: 3.250,00 ΕΥΡΩ ΚΩΔΙΚΟΣ CPV : 85111820-4

ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: 3.250,00 ΕΥΡΩ ΚΩΔΙΚΟΣ CPV : 85111820-4 ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΗΛΜ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Αγγελάκη 13, 546 21 Πληροφορίες: Ε. Μάμμος Τηλέφωνο:2313318447 Fax: 2310233532 E-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Τρόπος Δράσης. Ιδιότητες. Κυριότερα Πλεονεκτήματα

Τρόπος Δράσης. Ιδιότητες. Κυριότερα Πλεονεκτήματα Η αύξηση των αποδόσεων των καλλιεργειών και η υψηλή ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων εξαρτάται από την αρμονική και προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις των φυτών θρέψη. Για την εξασφάλιση της ιδανικής θρεπτικής

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα 2ο 2.1. Α) Β) α) 2.2. Α) Θέμα 4ο

Θέμα 2ο 2.1. Α) Β) α) 2.2. Α) Θέμα 4ο 2.1. Α) Το στοιχείο X έχει 17 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 3 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια, να υπολογισθούν ο ατομικός και ο μαζικός αριθμός του στοιχείου Χ. (μονάδες 6) Β) α) Να γίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: 1. Οι εδαφικές ιδιότητες μεταβάλλονται: Α. Κατά μήκος των τριών αξόνων (x, y, z) Β. Με το πέρασμα του

Διαβάστε περισσότερα

Παράδειγµα κριτηρίου σύντοµης διάρκειας

Παράδειγµα κριτηρίου σύντοµης διάρκειας 3.9. Κριτήρια αξιολόγησης Παράδειγµα κριτηρίου σύντοµης διάρκειας ΟΜΑ Α Α Αντικείµενο εξέτασης: Οξέα - βάσεις (ιδιότητες - ονοµατολογία) Στοιχεία µαθητή: Επώνυµο:... Όνοµα:... Τάξη:... Τµήµα:...Μάθηµα:...

Διαβάστε περισσότερα

Αριθµόςοξείδωσηςενός ιόντος σε µια ιοντική (ετεροπολική) ένωση είναι το πραγµατικό ηλεκτρικό φορτίο του ιόντος.

Αριθµόςοξείδωσηςενός ιόντος σε µια ιοντική (ετεροπολική) ένωση είναι το πραγµατικό ηλεκτρικό φορτίο του ιόντος. Αριθµόςοξείδωσηςενός ιόντος σε µια ιοντική (ετεροπολική) ένωση είναι το πραγµατικό ηλεκτρικό φορτίο του ιόντος. Αριθµόςοξείδωσηςενός ατόµου σε µια οµοιοπολική ένωση είναι το φαινοµενικό ηλεκτρικό φορτίο

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ πρωτονίων. ηλεκτρονίω Γ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ πρωτονίων. ηλεκτρονίω Γ Αµυραδάκη 20, Νίκαια (210-4903576) ΘΕΜΑ 1 Ο : 1. Ποια είναι η δοµή του ατόµου; ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012 2. Ποιος αριθµός ονοµάζεται ατοµικός και ποιος µαζικός; Ποιος από τους δύο αποτελεί την ταυτότητα του χηµικού

Διαβάστε περισσότερα

Σενάρια Βέλτιστης Διαχείρισης Υδροπονικών Συστημάτων

Σενάρια Βέλτιστης Διαχείρισης Υδροπονικών Συστημάτων Σενάρια Βέλτιστης Διαχείρισης Υδροπονικών Συστημάτων στo πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΒΙΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ ΚΑΙ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ» HYDROFLIES

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΟΞΕΩΝ Αλλάζουν το χρώμα των δεικτών. Αντιδρούν με μέταλλα και παράγουν αέριο υδρογόνο (δες απλή αντικατάσταση) Αντιδρούν με ανθρακικά άλατα και παράγουν αέριο CO2. Έχουν όξινη

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήριο ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο

Φροντιστήριο ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου ΘΕΜΑ 1 ο Για τις ερωτήσεις 1.1 έως 1.4 να επιλέξετε τη σωστή απάντηση: 1.1 Δίνεται το χημικό στοιχείο 15 Χ. Για το στοιχείο αυτό ισχύει: α. όταν ενώνεται

Διαβάστε περισσότερα

3. Όταν χλωριούχο νάτριο πυρωθεί στο λύχνο Bunsen, η φλόγα θα πάρει χρώμα: Α. Κόκκινο Β. Κίτρινο Γ. Μπλε Δ. Πράσινο Ε. Ιώδες

3. Όταν χλωριούχο νάτριο πυρωθεί στο λύχνο Bunsen, η φλόγα θα πάρει χρώμα: Α. Κόκκινο Β. Κίτρινο Γ. Μπλε Δ. Πράσινο Ε. Ιώδες Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από οκτώ (8) σελίδες Ερωτήσεις 1-22: Για κάθε μια από τις ερωτήσεις που ακολουθούν δίνονται πέντε πιθανές απαντήσεις. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση. Για κάθε ερώτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΘΕΜΑ 1ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις Α1-Α3 να μεταφέρετε στο φύλλο απαντήσεων τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα μόνο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

Διαγώνισμα Χημείας Α Λυκείου Αριθμοί Οξείδωσης & Χημικές Αντιδράσεις 29/03/2015. Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.10 επιλέξτε τη σωστή απάντηση:

Διαγώνισμα Χημείας Α Λυκείου Αριθμοί Οξείδωσης & Χημικές Αντιδράσεις 29/03/2015. Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.10 επιλέξτε τη σωστή απάντηση: Διαγώνισμα Χημείας Α Λυκείου Αριθμοί Οξείδωσης & Χημικές Αντιδράσεις 29/03/2015 1 ο Θέμα. Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.10 επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1.1. Ο αριθμός οξείδωσης του μαγγανίου (Mn) στην ένωση

Διαβάστε περισσότερα

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ XHMEIAΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:. ΑΡ:...

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ XHMEIAΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:. ΑΡ:... ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ XHMEIAΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 05 /06 /15 ΔΙΑΡΚΕΙΑ : Χημεία Βιολογία 2 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:. ΑΡ:...

Διαβάστε περισσότερα

1 ο Γυμνάσιο Αργυρούπολης. Χημεία Γ Γυμνασίου. 1. Γενικά να γνωρίζεις Α. τα σύμβολα των παρακάτω στοιχείων

1 ο Γυμνάσιο Αργυρούπολης. Χημεία Γ Γυμνασίου. 1. Γενικά να γνωρίζεις Α. τα σύμβολα των παρακάτω στοιχείων 1 ο Γυμνάσιο Αργυρούπολης Π. Γκίνης 1. Γενικά να γνωρίζεις Α. τα σύμβολα των παρακάτω στοιχείων Β. τις παρακάτω ρίζες Χημεία Γ Γυμνασίου Οξυγόνο O Βρώμιο Br Χαλκός Cu Υδρογόνο H Ιώδιο I Αργίλιο Al Άζωτο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 Ο ( 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ)

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 Ο ( 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ) ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 Ο ( 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ) ΘΕΜΑ 1 Ο Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και να διορθώσετε τις λανθασµένες: 1. Τα άτοµα όλων των στοιχείων είναι διατοµικά.. Το 16 S έχει ατοµικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 11 Χημεία Μερικών Στοιχείων και Ενώσεων

Κεφάλαιο 11 Χημεία Μερικών Στοιχείων και Ενώσεων Κεφάλαιο 11 Χημεία Μερικών Στοιχείων και Ενώσεων Σύνοψη Τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών διακρίνονται σε μακροστοιχεία και ιχνοστοιχεία, ανάλογα με

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΒΑΘΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Αριθμητικά... ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/06/2015 ΒΑΘΜΟΣ:... Ολογράφως..... ΤΑΞΗ: Γ Υπ. Καθηγητή... ΧΡΟΝΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph

Περιεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph Αριάδνη Αργυράκη 1 Περιεχόμενα Σύστημα υπόγειου νερού Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών Ρύθμιση ph 2 Σύστημα υπόγειου νερού εξέλιξη σύστασης 1. Είσοδος - χημική σύσταση κατακρημνισμάτων 2. Ζώνη αερισμού

Διαβάστε περισσότερα

Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών. Εγχειρίδιο Υδροπονίας Εκπαιδευτικό Κέντρο Υδροπονίας ΙΓΕ

Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών. Εγχειρίδιο Υδροπονίας Εκπαιδευτικό Κέντρο Υδροπονίας ΙΓΕ Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών Εγχειρίδιο Υδροπονίας Εκπαιδευτικό Κέντρο Υδροπονίας ΙΓΕ Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2

ΧΗΜΕΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2 ΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2 Η ύλη συναντάται σε τρεις φυσικές καταστάσεις: Στερεή: έχει καθορισμένη μάζα, σχήμα και όγκο. Υγρή: έχει καθορισμένη μάζα και όγκο, ενώ σχήμα κάθε φορά παίρνει το σχήμα του δοχείου που το

Διαβάστε περισσότερα

Newsletter THE CONDENSE MANAGING SYSTEM: PRODUCTION OF NOVEL FERTILIZERS FROM MANURE AND OLIVE MILL WASTEWATER ΑΓΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ

Newsletter THE CONDENSE MANAGING SYSTEM: PRODUCTION OF NOVEL FERTILIZERS FROM MANURE AND OLIVE MILL WASTEWATER ΑΓΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ 1 Newsletter 6 η Έκδοση THE CONDENSE MANAGING SYSTEM: PRODUCTION OF NOVEL FERTILIZERS FROM MANURE AND OLIVE MILL WASTEWATER ΑΓΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ Το ολοκληρωμένο διαχειριστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΤΆΛΟΓΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΤΆΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΤΆΛΟΓΟΣ WSF straights Nitrophoska special 12-12-17 (+2MgO+8S+TE) 12% Ν Ολικό Άζωτο 7% NH 4 -N Αμμωνιακό Άζωτο 5% ΝΟ 3 -Ν Νιτρικό Άζωτο 12% P 2 O 5 Πεντοξείδιο του Φωσφόρου διαλυτό 7,8% P

Διαβάστε περισσότερα