PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS LTD ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ & ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Β.ΜΑΡΓΙΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ι.Κ.Ε.

Transcript

1 ΙΔΡΥΤΙΚΗ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - Ν.Π.Ι.Δ. ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 7 & 8 ΤΟΥ Ν. 3029/2002 PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS LTD ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ & ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Β.ΜΑΡΓΙΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ι.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ, 13/04/2017 PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΑ/ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΚΟΠΟΣ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ-ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΡΟΕΣ ΚΛΑΔΟΥ ΕΦΑΠΑΞ ΚΛΑΔΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 2

3 ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα αναλογιστική μελέτη εκπονήθηκε στα πλαίσια της ίδρυσης του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8 του Ν. 3029/2002 και τις εκάστοτε υπουργικές αποφάσεις και είναι προαιρετικής προσχώρησης. Το Ταμείο είναι προαιρετικής προσχώρησης και θα λειτουργούν δύο κλάδοι ασφάλισης: Α) ο κλάδος εφάπαξ, και Β) ο κλάδος σύνταξης Στον κλάδο εφάπαξ εφαρμόζεται το κεφαλαιοποιητικό σύστημα καθορισμένων εισφορών και το ύψος της παροχής καθορίζεται από τη συσσώρευση των εισφορών του ατομικού λογαριασμού κάθε ασφαλισμένου συν τις όποιες αποδόσεις επενδύσεων. Το Ταμείο στον κλάδο εφάπαξ δεν εγγυάται κανένα βιομετρικό κίνδυνο ή τεχνικό επιτόκιο. Ο κλάδος σύνταξης δίνει την δυνατότητα στον ασφαλισμένο να λάβει, υπό προϋποθέσεις, τη συσσώρευση της εφάπαξ παροχής του σε μορφή τακτικών περιοδικών καταβολών. Η σύνταξη είναι μη εγγυημένη (δεν εγγυάται κανένα τεχνικό επιτόκιο, ούτε αναλαμβάνει κάποιο βιομετρικό κίνδυνο) μεταβαλλόμενη (το ετήσιο ποσό μεταβάλλεται, ανάλογα με τις επενδυτικές αποδόσεις). Τέλος, παρουσιάζεται αναλυτική προβολή χρηματοροών για την μελλοντική πορεία των εξόδων του Ταμείου. Με εκτίμηση, PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 3

4 Β. ΜΑΡΓΙΟΣ Β. ΜΠΕΤΣΗΣ Κ.ΝΙΚΟΛΑΟΥ Αδειούχος Σύμβουλος Σύμβουλος Αναλογιστής, Αναλογιστής Αναλογιστής B.Sc., M.Sc. Επαγγ.Ασφάλισης, Επαγγ.Ασφάλισης, B.Sc., M.Sc, PhDc M.Sc.,MBA,Trustee PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 4

5 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΑ/ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 1.1. Η θεμελίωση της αρχής της κοινωνικής αλληλεγγύης Η κατοχύρωση της κοινωνικής ασφάλισης στο άρθρο 22 παρ. 5 του Συντάγματος αποτελεί θεμέλιο για τη διασφάλιση ενός ελάχιστου ορίου διαβίωσης των ασφαλισμένων. Υπό το πρίσμα τόσο της αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου όσο και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου κατά το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, η κοινωνική ασφάλιση διευρύνεται πέραν της ασφαλιστικής αρχής ενσωματώνοντας και την αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης δεν καλύπτει μόνο την αναπλήρωση του επαγγελματικού εισοδήματος σε περιπτώσεις επέλευσης συγκεκριμένων κινδύνων, αλλά εγγυάται ταυτόχρονα ένα ελάχιστο όριο αγαθών ή προϋποθέσεων που κρίνονται αναγκαίες για τη διαβίωση των ασφαλισμένων. Με γνώμονα την αναγνώριση της αρχής της κοινωνικής αλληλεγγύης ως στοιχείου του πυρήνα του κοινωνικοασφαλιστικού θεσμού, εκτιμώνται ως αντισυνταγματικές εκείνες οι επιλογές του κοινού νομοθέτη που περιορίζουν υπέρμετρα τα ελάχιστα όρια κοινωνικοασφαλιστικών παροχών. Η σχετικοποίηση του αμιγώς ανταποδοτικού χαρακτήρα των ασφαλιστικών παροχών αποτελεί εφαρμογή των αρχών της κοινωνικής αλληλεγγύης και της αλληλεγγύης μεταξύ των ασφαλισμένων, που απορρέουν επίσης από τη συστηματική ερμηνεία του άρθρου 22 παρ. 5 του Συντάγματος με τη συνταγματική επιταγή για πραγματοποίηση της κοινωνικής προόδου μέσα σε δικαιοσύνη, όπως εξαγγέλλεται στο άρθρο 25 παρ.2 και 4 του Συντάγματος και κωδικοποιείται ως κοινωνική αρχή στο άρθρο 25 παρ. 1 αυτού. Η συγκρότηση του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης θεμελιώθηκε, κατά την πρώτη φάση διαμόρφωσής του, στην αποδέσμευση του ύψους των εισφορών και παροχών από τις πιθανότητες επέλευσης του κινδύνου και συνδέθηκε με την ικανότητα εισφοράς των ασφαλισμένων. Ήδη, με το σταδιακό αναπροσανατολισμό της κοινωνικής ασφάλισης προς την επιδίωξη ευρύτερων στόχων κοινωνικής ασφάλειας, PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 5

6 υπό το πρίσμα και της αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου, η επαγγελματική αλληλεγγύη εμπλουτίζεται με το αίτημα αναδιανομής του κοινωνικού προϊόντος, συναρτώντας το ύψος των παροχών όχι αποκλειστικά με την ικανότητα εισφοράς των ασφαλισμένων αλλά και με τη διασφάλιση ενός ελάχιστου ορίου διαβίωσης. Ασφαλώς η συναγωγή των πολύπλευρων εκφάνσεων συνταγματικής προστασίας που απορρέουν από το άρθρο 22 παρ.5 του Συντάγματος προϋποθέτει την εξαντλητική επεξεργασία του κανονιστικού περιεχομένου της εν λόγω διάταξης. Οι ενίοτε νεωτεριστικές αυτές εκφάνσεις παραμένουν σε λανθάνουσα κατάσταση μέχρις ότου επιτακτικές ανάγκες της Ελληνικής κοινωνίας επιβάλλουν στο Δικαστήριο να τις αφυπνίσει. Πέραν, βέβαια των κανονιστικών δεσμεύσεων που τίθενται στον κοινό νομοθέτη από τη διάταξη του άρθρου 22 παρ. 5 του Συντάγματος, σημαντικοί περιορισμοί και εγγυήσεις του κοινωνικοασφαλιστικού θεσμού προκύπτουν επίσης από μια σειρά άλλων συνταγματικών επιταγών, κυρίως από την αρχή της ισότητας (άρθρο 4 παρ. 1 και 2 Συντ.), την προστασία της περιουσίας (άρθρο 17 παρ. 1 Συντ.), την αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 εδ. δ' Συντ.) και την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης. Η μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης προφανώς καθιστά ακόμη επιτακτικότερη τη διαρκή αναγωγή όλων των κρατικών εξουσιών στις συνταγματικές αυτές εγγυήσεις Τα απρόσβλητα χαρακτηριστικά του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης Ο απαραβίαστος πυρήνας του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης, τον οποίο διασφαλίζει η θεσμική εγγύηση του άρθρου 22 παρ. 5 Συντ., καλύπτει τα βασικά χαρακτηριστικά της κοινωνικοασφαλιστικής προστασίας ως προς την οργάνωση, τη διοίκηση και τη χρηματοδότηση των ασφαλιστικών οργανισμών, την έκταση των ασφαλιζόμενων κινδύνων και τις προϋποθέσεις των ασφαλιστικών παροχών. Η επιδίωξη του συνταγματικού σκοπού της κοινωνικής ασφάλισης είναι νοητή στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης τεχνικής και υλοποιείται με κάποια ιδιαίτερα οργανωτικά μέσα, των οποίων η αλλοίωση αντίκειται στη συνταγματική προστασία PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 6

7 του κοινωνικοασφαλιστικού θεσμού. Υπό αυτό το πρίσμα, οι νομοθετικές μεταρρυθμίσεις του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης δεν είναι συνταγματικώς ανεκτό να θίξουν τον πυρήνα του θεσμού, η δε ενδεχόμενη μείωση της παρεχόμενης προστασίας πρέπει αφενός να υπακούει στις αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας και, αφετέρου, να δικαιολογείται από ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον ή μια αδήριτη οικονομική αναγκαιότητα. Ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης διέπεται εν πρώτοις από έξι θεμελιώδεις αρχές: την αρχή της ανταποδοτικότητας, την αρχή της καθολικότητας, την αρχή της υποχρεωτικότητας, την αρχή του δημόσιου χαρακτήρα της υποχρεωτικής ασφάλισης, την αρχή της προστασίας του ασφαλιστικού κεφαλαίου και την αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης. Η αλληλεπίδραση των αρχών αυτών και η συνεκτική του αποτύπωση στη θεσμική διάπλαση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης συνεπάγεται τη συγκρότηση ενός πλαισίου απρόσβλητου από τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις του κοινού νομοθέτη. Η συναγωγή των εν λόγω αρχών επιτυγχάνεται με την ανάλυση του εννοιολογικού περιεχομένου της κοινωνικής ασφάλισης, την οποία κατευθύνει αφενός η κατά την εν ισχύ θέσει του Συντάγματος υφιστάμενη νομοθετική διαμόρφωση της εν τω συνταγματικώ κειμένω χρησιμοποιούμενης έννοιας και, αφετέρου, η επελθούσα μεταγενέστερη διαμόρφωση. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 7

8 ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Τα ασφαλιστικά συστήματα που λειτουργούν έχοντας ως στόχο την χορήγηση οικονομικών παροχών σε πληθυσμιακές ομάδες οι οποίες για αντικειμενικούς λόγους αδυνατούν να εξασφαλίσουν εισοδήματα από εργασία, θεωρούνται πλέον, κοινωνικά αναγκαία. Τέτοια ασφαλιστικά συστήματα στοχεύουν στην οικονομική εξασφάλιση των ατόμων που αποχωρούν από την εργασία τους λόγω γήρατος ή αναπηρίας καθώς και των μελών της οικογένειας των θανόντων. Στο επίπεδο της κοινωνικής ασφάλισης, τη σοβαρή ευθύνη της υλοποίησης αυτών των παροχών έχουν αναλάβει οι κοινωνικοί φορείς (ταμεία) κύριας και επικουρικής ασφάλισης. Η επιτυχία ενός ασφαλιστικού συστήματος κρίνεται αποκλειστικά από έναν παράγοντα: από τη δυνατότητά του να αντεπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του, να υλοποιεί δηλαδή τις παροχές που εκ των προτέρων καθορίζει και υπόσχεται στα ασφαλισμένα μέλη του. Για να είναι σε θέση να φέρει εις πέρας το έργο του, το ασφαλιστικό σύστημα οφείλει ανά πάσα στιγμή να συναθροίζει τους αναγκαίους πόρους. Συγκεκριμένα, για να θεωρηθεί ένα ασφαλιστικό σύστημα επιτυχημένο, δεν αρκεί μόνον να μπορεί να ανταπεξέλθει στο μέσο κόστος των παροχών, αλλά να έχει τη δυνατότητα να καλύψει και το κόστος των μελλοντικών παροχών όταν έρθει η στιγμή να καταβληθούν. Το κεντρικό πρόβλημα της χρηματοδότησης των ασφαλιστικών παροχών και κυρίως των συντάξεων, αφορά στη χρονική κατανομή των πόρων σε σχέση με τις υποχρεώσεις του φορέα. Το άμεσο κόστος για ένα συνταξιοδοτικό φορέα προέρχεται από την καταβολή συντάξεων στους ήδη συνταξιούχους του. Πέρα από αυτό όμως ο φορέας πρέπει να είναι σε θέση να καλύπτει συνεχώς στο μέλλον το κόστος των παροχών τόσο των συνταξιούχων όσο και των ενεργών μελών του. Καθώς το δεύτερο αυτό κόστος έχει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, αποκτά ιδιαίτερη σημασία ποιο τμήμα του συνολικού κόστους καλούνται να καλύψουν οι εισφορές, που αποτελούν τη βασική πηγή εσόδων του φορέα. Με άλλα λόγια, το κρίσιμο σημείο που διαχωρίζει PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 8

9 τα διαφορετικά συστήματα χρηματοδότησης είναι τμήμα του συνολικού κόστους που «αναγνωρίζεται» και χρηματοδοτείται. Εάν αναγνωρίζεται μόνο το άμεσο κόστος, τότε η εισφορά τίθεται σε τέτοιο επίπεδο, ώστε το σύνολο των εισφορών που εισπράττονται να είναι επαρκές για να καλύψει τις άμεσες υποχρεώσεις προς τους τωρινούς συνταξιούχους. Αντίθετα, εάν αναγνωρίζεται το μακροπρόθεσμο κόστος, η εισφορά τίθεται σε ύψος που επιτρέπει την ολική ή εν μέρει κεφαλαιοποίηση ώστε να αντιμετωπισθούν οι μελλοντικές υποχρεώσεις του φορέα. Οι δυο αυτές μέθοδοι (συστήματα) χρηματοδότησης είναι γνωστές ως «διανεμητικό σύστημα» και «κεφαλαιοποιητικό σύστημα» αντίστοιχα Το διανεμητικό σύστημα Το διανεμητικό σύστημα χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση του μεγαλύτερου τμήματος των παροχών της κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα αλλά και σε πλήθος άλλων χωρών. Θεωρείται θεμελιώδης παράγοντας στο κοινωνικό οικονομικό σύστημα και στην κουλτούρα του ελληνικού λαού και αναγκαίο σύστοιχο της κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής των γενεών. Η βασική αρχή της λειτουργίας του είναι εξαιρετικά απλή. Από τις εισφορές της παρούσας γενιάς εργαζομένων χρηματοδοτούνται οι παροχές της παρούσας γενιάς συνταξιούχων. Όταν με τη σειρά της η τωρινή γενιά των εργαζομένων αποχωρίσει από την εργασία, οι τότε εργαζόμενοι θα κληθούν να χρηματοδοτούν το κόστος των συντάξεων με τις εισφορές που καταβάλουν. Επομένως, σε ένα θεωρητικά ιδανικό διανεμητικό σύστημα, οι δαπάνες θα πρέπει να είναι ίσες με τις εισπράξεις από τις εισφορές, χωρίς να δημιουργείται ούτε αποθεματικό από τυχόν πλεονάσματα ούτε και χρέη από τυχόν ελλείμματα. Πίσω από αυτή την θεμελιώδη αρχή που συνήθως αποκαλείται «συμβόλαιο των γενεών» (το οποίο βεβαίως πάντοτε «υπογράφεται» μονομερώς από την παρούσα γενιά, αλλά βαρύνει την επόμενη), εμφωλεύει η απαίτηση ικανοποίησης μιας απλής παραδοχής: Για να λειτουργεί αποτελεσματικά το διανεμητικό σύστημα PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 9

10 χρηματοδότησης, θα πρέπει να υπάρχει συνεχώς επαρκής αριθμός ενεργών ασφαλισμένων, σημαντικά υψηλότερος του αντίστοιχου των συνταξιούχων. Αυτός είναι ουσιαστικά ο μοναδικός τρόπος για να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση των παροχών που έχει «εγγυηθεί» το σύστημα ασφάλισης, με δεδομένο το ποσοστό εισφορών επί της μισθοδοσίας. Επιπλέον, σε αυτή τη φαινομενικά απλή σχέση λειτουργίας, είναι εντυπωσιακό το πλήθος των λοιπών μεταβλητών, πέρα από τον αριθμό των ενεργών ασφαλισμένων σε σχέση με τον αντίστοιχο των συνταξιούχων, που υπεισέρχονται και επηρεάζουν με την σειρά τους τη λειτουργία και τη βιωσιμότητα του διανεμητικού συστήματος. Ενδεικτικά αναφέρουμε το επίπεδο της παραγωγικότητας, τις ηλικίες έναρξης και λήξης της ενεργούς υπηρεσίας, τις μισθολογικές ή συνταξιοδοτικές δαπάνες κλπ. Στη πράξη, διάφοροι παράγοντες μπορούν να διαταράξουν σημαντικά το λόγο του αριθμού των ενεργών προς τους συνταξιούχους, επηρεάζοντας σημαντικά την οικονομική ισορροπία του συστήματος. Λόγω δε του μακροπρόθεσμου χαρακτήρα τόσο των παροχών όσο και της φύσης που διαταράσσουν την ισορροπία, τα προβλήματα χρηματοδότησης που ανακύπτουν είναι σοβαρά και συχνά μη αναστρέψιμα. Η υπογεννητικότητα και η ανεργία οδηγούν σε σταδιακή μείωση του αριθμού των εργαζομένων ανά συνταξιούχο, ενώ η συνεχής αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης διογκώνει περαιτέρω τον αριθμό των συνταξιούχων. Το αποτέλεσμα είναι να καθίσταται αναγκαία η επέμβαση στο επίπεδο των παροχών, στο επίπεδο των εισφορών ή και στα δύο. Η μεν αύξηση του ποσοστού των εισφορών, έχει προφανή αποτελέσματα τόσο στο βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων όσο και στο κόστος της εργασίας, την παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα, την ανεργία κ.λπ. Η δε μείωση των παροχών καταβαλλομένων ή μελλοντικών, αθετεί μια από τις βασικές και εκ των προτέρων δεσμεύσεις του ασφαλιστικού συστήματος (δηλαδή το ύψος της παροχής) έναντι των ασφαλισμένων του μελών, υποσκάπτοντας την αξιοπιστία του, αλλά κυρίως θίγει μια από τις πλέον ευπαθείς ομάδες της κοινωνίας, αυτές που για διάφορους λόγους αδυνατούν να εξασφαλίσουν εισοδήματα από προσωπική PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 10

11 εργασία. Δυστυχώς, ακόμη και τόσο επώδυνες επεμβάσεις στο επίπεδο παροχών - εισφορών συχνά δεν είναι ικανές να λύσουν το πρόβλημα μακροπρόθεσμα, εφόσον οι αιτίες που το δημιουργούν εξακολουθούν να υφίστανται ενώ από την άλλη μπορούν να οδηγήσουν σε φαύλο κύκλο διόγκωσης του. Είναι φανερό ότι στην περίπτωση που ο αριθμός των ασφαλισμένων που εισφέρουν δεν αυξάνεται με το πέρασμα του χρόνου και εφόσον η μόνη πηγή χρηματοδότησης είναι οι εισφορές των ενεργών, το διανεμητικό σύστημα χρηματοδότησης είναι καταδικασμένο να διαβρώνεται μέχρις ότου υποστεί αργά ή γρήγορα οικονομική κατάρρευση. Η μόνη οδός για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του σε αυτές τις συνθήκες, είναι η ύπαρξη εξωτερικής και ανεξάρτητης πηγής χρηματοδότησης η οποία θα είναι σε θέση να καλύπτει επαρκώς το έλλειμμα που συνεχώς θα δημιουργείται. Στις αμέσως προσεχείς δεκαετίες, το νέο δημογραφικό σκηνικό που διαμορφώνεται για τις χώρες της Ε.Ε., με κύρια χαρακτηριστικά τη συρρίκνωση και την αναπόφευκτη γήρανση τόσο του συνολικού πληθυσμού όσο και του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, θέτει υπό σοβαρή αμφισβήτηση τους θεσμούς και τις πολιτικές που διαμορφώθηκαν σε εποχές κατά τις οποίες οι δημογραφικές προοπτικές ήταν εντελώς διαφορετικές Το κεφαλαιοποιητικό σύστημα (Αρχή Ανταποδοτικότητας) Η αρχή πάνω στην οποία στηρίζεται η λειτουργία του κεφαλαιοποιητικού συστήματος είναι λιγότερο απλή, αλλά περισσότερο ορθολογική και αποτελεσματική. Σε γενικές γραμμές, η λειτουργία του βασίζεται στην απαίτηση της ύπαρξης σε κάθε χρονική στιγμή ισότητας μεταξύ της παρούσας αξίας των υποχρεώσεων του ασφαλιστικού φορέα και της παρούσας αξίας των περιουσιακών του στοιχείων. Στα περιουσιακά στοιχεία συμπεριλαμβάνονται οι εισφορές που αναμένεται να λάβει ο φορέας καθώς και το απόθεμα που έχει δημιουργηθεί μέχρι εκείνη την στιγμή και οι πρόσοδοι που προκύπτουν από την επένδυση του. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 11

12 Στη πράξη, εφαρμογή αυτής της αρχής σε ένα νεοϊδρυόμενο φορέα που δεν έχει ακόμη συνταξιούχους, σημαίνει κεφαλαιοποίηση των εισφορών και δημιουργία αποθέματος που επενδύεται. Με την πάροδο των ετών το απόθεμα διογκώνεται τόσο από τις εισφορές όσο και από τις αποδόσεις της επένδυσης του και χρηματοδοτεί τις παροχές όταν αρχίσουν να καταβάλλονται. Με ένα τέτοιο σχεδιασμό, η κάθε γενιά ασφαλισμένων ουσιαστικά αποταμιεύει για να καλύψει τις δικές της κυρίως παροχές και έτσι παύει η ισορροπία του συστήματος να εξαρτάται από τους σχετικούς αριθμούς ενεργών ασφαλισμένων και συνταξιούχων. Ακόμη και αν ο αριθμός των συνταξιούχων είναι πολλαπλάσιος αυτού των ενεργών, δεν παρουσιάζεται πρόβλημα στη χρηματοδότηση των παροχών τους, εφόσον με τις εισφορές που η παρούσα γενιά των συνταξιούχων κατέβαλε όταν ήταν ενεργή, έχει δημιουργηθεί επαρκές απόθεμα. Πέρα από την ανεξαρτησία του από τους δημογραφικούς παράγοντες, ίσως το πιο βασικό πλεονέκτημα που έχει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα είναι ότι εισάγει μία επιπλέον πηγή χρηματοδότησης, τα έσοδα από την επένδυση του αποθέματος. Πράγματι, ένα τμήμα του συνολικού κόστους των παροχών καλύπτεται από τις αποδόσεις των επενδύσεων. Κατά συνέπεια, για δεδομένο ύψος παροχών, όσο μεγαλύτερες είναι οι πρόσοδοι από την επένδυση του αποθέματος, τόσο χαμηλότερες είναι οι εισφορές που απαιτούνται. Στο πλαίσιο του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, υπάρχουν πολλές διαφορετικές μέθοδοι χρηματοδότησης αποθεματοποίησης, οι οποίες διαφέρουν στο ρυθμό «αναγνώρισης» και κάλυψης του κόστους των παροχών. Σε αντίθεση όμως με το διανεμητικό σύστημα, κάθε μια από αυτές μπορεί να εξασφαλίσει ευστάθεια και επάρκεια στη χρηματοδότηση των παροχών σε μακρόχρονη βάση Η αναλογιστική μελέτη ενός ασφαλιστικού φορέα Η επαρκής χρηματοδότηση προϋποθέτει ρεαλιστικές εκτιμήσεις για το κόστος των παροχών που ο ασφαλιστικός φορέας θα κληθεί να καταβάλλει στο μέλλον. Η εκτίμηση του κόστους των παροχών όμως, δεν είναι ένα απλό πρόβλημα, κυρίως PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 12

13 λόγω της φύσης των οικονομικών υποχρεώσεων του ασφαλιστικού φορέα. Πράγματι, σε φυσιολογικές συνθήκες, το μεγαλύτερο τμήμα των υποχρεώσεων του φορέα έχει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Όταν δε, όπως είναι και το συνηθέστερο, το ύψος των παροχών εξαρτάται από τη διάρκεια ασφάλισης των μελών, η οικονομική υποχρέωση που έχει αναλάβει ο φορέα ασφάλισης «κτίζεται» σταδιακά με την πάροδο του χρόνου και συνεπώς είναι συνεχώς μεταβαλλόμενη. Η καταβολή κάθε παροχής χαρακτηρίζεται επιπλέον και από άλλες πηγές αβεβαιότητας. Όταν πρόκειται για συντάξεις γήρατος, το ποσό που θα απαιτηθεί για την κάλυψη τους είναι αβέβαιο, καθώς η διάρκεια ζωής του κάθε ασφαλιζομένου μέλους δεν είναι εκ των προτέρων γνωστή. Ακόμη, αβέβαιες είναι και οι υποχρεώσεις που σχετίζονται με τυχαίους κινδύνους όπως είναι η αναπηρία ή ο θάνατος, καθώς ούτε το ύψος τους είναι γνωστό αλλά ούτε και ο χρόνος που θα απαιτηθεί να καταβληθούν. Η αναλογιστική επιστήμη έχει αναπτύξει μεθόδους που αντιμετωπίζουν με επιτυχία τόσο την αβεβαιότητα όσο και το μακροπρόθεσμο χαρακτήρα των υποχρεώσεων ενός συνταξιοδοτικού φορέα. Μία αναλογιστική μελέτη χρησιμοποιεί αυτές τις μεθόδους ώστε να αποδώσει μια ολοκληρωμένη και ρεαλιστική εικόνα της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης του φορέα. Κατά τη συνήθη πρακτική, μία αναλογιστική μελέτη περιλαμβάνει δύο τμήματα: την αναλογιστική αποτίμηση και την προβολή χρηματοροών. Κύριο έργο της αναλογιστικής αποτίμησης είναι η αποτίμηση των μακροπρόθεσμων οικονομικών υποχρεώσεων και τα έσοδα του συνταξιοδοτικού φορέα (actuarial valuation). Με αυτό τον τρόπο, εξετάζεται εάν μακροπρόθεσμα, ο φορέας χρηματοδοτείται επαρκώς. Όταν η αναλογιστική παρούσα αξία των μελλοντικών υποχρεώσεων υπερβαίνει αυτή των μελλοντικών εσόδων, τότε ο φορέας παρουσιάζει αναλογιστικό έλλειμμα. Δηλαδή, με βάση τη παρούσα κατάσταση και λογικές παραδοχές για το μέλλον, σε μια τέτοια περίπτωση ο συνταξιοδοτικός φορέας δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις μελλοντικές (συχνά δε και στις παρούσες) υποχρεώσεις του, χωρίς αλλαγή τόσο του ύψους των εισφορών όσο και PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 13

14 των παροχών. Το αναλογιστικό έλλειμμα αφορά ουσιαστικά στη μη χρηματοδοτούμενη υποχρέωση, στο τμήμα δηλαδή των παροχών το οποίο δεν αντικρίζεται από ίσης αξίας περιουσιακά στοιχεία (υπάρχοντα ή μελλοντικά) και το οποίο κατά συνέπεια, δεν θα μπορεί να καλυφθεί όταν ανακύψει. Αντίθετα, όταν η αναλογιστική παρούσα αξία των εσόδων είναι υψηλότερη από αυτή των παροχών, ο φορέας παρουσιάζει αναλογιστικό πλεόνασμα. Σε αυτή την περίπτωση, τα τρέχοντα περιουσιακά στοιχεία του φορέα και αυτά που αναμένεται να αποκτηθούν μελλοντικά, υπερκαλύπτουν την συνολική υποχρέωση για την καταβολή των παροχών. Κατ επέκταση, το αναλογιστικό πλεόνασμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί με σκοπό είτε τη μείωση των εισφορών, είτε την αύξηση των παροχών είτε και τα δύο. Τα αποτελέσματα μίας αναλογιστικής αποτίμησης παρουσιάζονται συνήθως σε μορφή ισοζυγίου, το οποίο αναφέρεται συχνά ως αναλογιστικό ισοζύγιο. Η προβολή χρηματοροών (Cash Flow) εξετάζει την εξέλιξη της ταμειακής ροής του φορέα για ένα συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα. Στην πράξη, τα έσοδα και έξοδα του φορέα προβάλλονται για ένα συγκεκριμένο αριθμό ετών στο μέλλον, με βάση εύλογες υποθέσεις για τους δημογραφικούς και οικονομικούς παράγοντες, από τους οποίους επηρεάζονται. Ένας από τους κύριους στόχους της είναι να διερευνήσει την πιθανή δημιουργία ταμειακών ελλειμμάτων στο προσεχές μέλλον και να εντοπίσει τα χρονικά σημεία της δημιουργίας τους. Η προβολή χρηματοροών είναι απαραίτητη διαδικασία σε κάθε αναλογιστική μελέτη ώστε να αναφανεί η πλήρης οικονομική εικόνα του φορέα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και όταν ο φορέας παρουσιάζει αναλογιστικό πλεόνασμα, μπορεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις να αντιμετωπίσει ταμειακά προβλήματα βραχυπρόθεσμα, ενώ αντίστροφα, ακόμη και φορείς με υψηλό αναλογιστικό έλλειμμα μπορεί να παρουσιάζουν ταμειακά πλεονάσματα για μία σειρά ετών. Γνώση της μελλοντικής εξέλιξης των εσόδων και εξόδων του φορέα, επιτρέπει μεταξύ άλλων σωστό προγραμματισμό και επιλογή της καλύτερης δυνατής επενδυτικής πολιτικής. Πράγματι, τα αποτελέσματα της προβολής των χρηματοροών επιτρέπουν PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 14

15 στον φορέα να κατανείμει τις επενδύσεις του με τρόπο ώστε να επιτύχει τη μέγιστη δυνατή απόδοση αλλά και να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα ώστε να μπορούν να καταβάλλονται οι παροχές όταν προκύπτουν. Καθώς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της ασφαλισμένης ομάδας, αλλά πολύ περισσότερο, οι οικονομικές συνθήκες μεταβάλλονται με τον χρόνο, η αναλογιστική μελέτη πρέπει να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εμβόλιμες μελέτες είναι αναγκαίο να διενεργούνται σε κάθε περίπτωση κατά την οποία η οικονομική κατάσταση του φορέα ενδέχεται να μεταβληθεί, για παράδειγμα σε κάθε αλλαγή στο καθεστώς εισφορών - παροχών, συγχώνευση φορέων, μεταβολή κοινωνικών πόρων κλπ. Η αναλογιστική μελέτη αποτελεί ουσιαστικά το μοναδικό εργαλείο με βάση το οποίο μπορούν να ληφθούν αποφάσεις σχετικές με το μέλλον ενός φορέα ασφάλισης. Τα αποτελέσματά της πρέπει να μελετώνται προσεκτικά και να λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, πριν την υιοθέτηση οποιασδήποτε απόφασης. Εξάλλου, η προσαρμογή στα συμπεράσματα της μελέτης, αποτελεί ουσιαστικά μονόδρομο προς την εξασφάλιση των παροχών και τη συνέχιση της λειτουργίας του ταμείου χωρίς προβλήματα. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 15

16 2. ΣΚΟΠΟΣ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 2.1. Σκοπός των αναλογιστικών μελετών Όπως προαναφέρθηκε και στην εκτελεστική περίληψη, η παρούσα αναλογιστική μελέτη εκπονείται για την Ίδρυση του ΤΕΑ ΙΣΘ - ΝΠΙΔ, το οποίο θα λειτουργεί με βάση τα άρθρα 7 και 8 του Ν. 3029/2002 και τις εκάστοτε υπουργικές αποφάσεις. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 16

17 2.2. Βασικές Καταστατικές Διατάξεις Συνοπτικά, οι σημαντικότερες καταστατικές διατάξεις του Ταμείου μέσω των οποίων επηρεάζονται τα σχετικά αναλογιστικά και εν γένει χρηματοοικονομικά του μεγέθη, είναι οι ακόλουθες: Άρθρο 2 Σκοπός 1. Σκοπός του Ταμείου είναι η παροχή στους ασφαλισμένους του επαγγελματικής ασφαλιστικής προστασίας, πέραν της παρεχομένης από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, για την κάλυψη των ασφαλιστικών κινδύνων του γήρατος, της αναπηρίας από ατύχημα και του θανάτου από ατύχημα. 2. Προς επίτευξη αυτού του σκοπού ιδρύονται οι ακόλουθοι κλάδοι: α) Κλάδος Σύνταξης για παροχή μη εγγυημένης μεταβαλλόμενης σύνταξης β) Κλάδος Εφάπαξ Καθορισμένων Εισφορών για παροχή εφάπαξ ποσού 3. Οι ως άνω κλάδοι έχουν οργανωτική, λογιστική και οικονομική αυτοτέλεια. Το Διοικητικό Συμβούλιο με πλειοψηφία των Μελών του μπορεί να δημιουργήσει και άλλους κλάδους ασφάλισης, π.χ. Υγείας. Άρθρο 3 Υπαγωγή στην ασφάλιση Χρόνος ασφάλισης Στην ασφάλιση του Ταμείου, υπάγονται ως μέλη αυτής, ύστερα από απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) του Ταμείου: α) οι ιατροί μέλη του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (εφεξής Ι.Σ.Θ.) β) οποιοδήποτε μέλος του ιατρικού, φαρμακευτικού, οδοντιατρικού και κτηνιατρικού κλάδου Για την υπαγωγή στην ασφάλιση του Ταμείου υποβάλλονται σ αυτό, από τον ενδιαφερόμενο: α) αίτηση, η οποία επέχει και θέση υπεύθυνης δήλωσης περί ανεπιφύλακτης αποδοχής των διατάξεων του παρόντος καταστατικού και PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 17

18 β) συμπληρωμένο «δελτίο απογραφής ασφαλισμένου». Ο τύπος της αίτησης και του «δελτίου απογραφής ασφαλισμένου», τα αναγκαία δικαιολογητικά καθώς και κάθε άλλο σχετικό διαδικαστικό θέμα καθορίζονται με απόφαση του Δ.Σ. του Ταμείου. 3. Για την υπαγωγή ή όχι των αιτούντων στην ασφάλιση του Ταμείου αποφασίζει το Δ.Σ., εφόσον η απόφασή του είναι θετική, καθορίζεται δια αυτής και η ημερομηνία έναρξης της εγκρινόμενης ασφάλισης. 4. Ως χρόνος πραγματικής ασφάλισης στο Ταμείο, λογίζεται ο χρόνος για τον οποίο έχουν καταβληθεί οι προβλεπόμενες από το καταστατικό εισφορές. Άρθρο 19 Πόροι Πόροι του Ταμείου είναι: α) Τακτικές εισφορές των ασφαλισμένων. β) Έκτακτες προαιρετικές εισφορές των ασφαλισμένων. γ) Αποδόσεις επενδύσεων των περιουσιακών στοιχείων του Ταμείου. δ) Κάθε άλλο νόμιμο έσοδο. Άρθρο 20 Ατομικός Συνταξιοδοτικός Λογαριασμός Για καθέναν από τους ασφαλισμένους στο Ταμείο δημιουργείται Ατομικός Συνταξιοδοτικός Λογαριασμός στον Κλάδο Εφάπαξ, ο οποίος σχηματίζεται από το σύνολο των εισφορών του κλάδου εφάπαξ, που έχει καταβάλει ο ασφαλισμένος, αφαιρουμένων των σχετικών κρατήσεων που προβλέπονται στο άρθρο 34 για την κάλυψη των διαχειριστικών εξόδων του Ταμείου. Στις ανωτέρω καταβαλλόμενες εισφορές προστίθενται οι αναλογούσες αποδόσεις των επενδύσεων (θετικές ή αρνητικές). PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 18

19 Για κάθε έναν που συνταξιοδοτείται από το Ταμείο και επιλέγει να λάβει σύνταξη αντί του εφάπαξ, ο ΑΣΛ του θα μεταφέρεται στον κλάδο Σύνταξης. Στη συνέχεια και καθόλη τη διάρκεια μέχρι το θάνατό του, ο ΑΣΛ θα προσαυξάνεται με τις όποιες θετικές ή αρνητικές αποδόσεις θα του αντιστοιχούν και θα μειώνεται α) με τα ποσά των συντάξεων που θα έχει λάβει β) με το ελάχιστο μηνιαίο ποσό εξόδων όπως περιγράφεται στο άρθρο 36. Κλάδος Σύνταξης Άρθρο 21 Αίτηση Συνταξιοδότησης Ο ασφαλισμένος στο Ταμείο εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 22 του παρόντος Καταστατικού έχει το δικαίωμα, κατόπιν αιτήσεώς του, προς το Δ.Σ. να ζητήσει αντί για καταβολή εφάπαξ, την καταβολή σύνταξης από το Ταμείο. Η αίτηση αυτή πρέπει να υποβληθεί στο Ταμείο τουλάχιστον τρεις (3) μήνες πριν την ημερομηνία έναρξης της συνταξιοδότησης. Άρθρο 22 Προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος Συνταξιοδότησης Ο ασφαλισμένος δικαιούται σύνταξης από το Ταμείο εφόσον είναι τουλάχιστον εξήντα επτά (67) ετών. Άρθρο 23 Ποσό Σύνταξης 1. Το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης από το Ταμείο διαμορφώνεται αναλογιστικά και επανακαθορίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, με βάση τους διεθνείς κανόνες της αναλογιστικής πρακτικής, τεχνικό επιτόκιο και αναλογιστικούς πίνακες με τις εκάστοτε ισχύουσες δημογραφικές και οικονομικές συνθήκες και αποδεκτούς από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή και λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη το PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 19

20 ύψος του ποσού του ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ του Κλάδου Εφάπαξ, την ηλικία του ασφαλισμένου κατά την ημερομηνία συνταξιοδότησης, τα έξοδα διαχείρισης, καθώς και κάθε άλλο δεδομένο που κρίνεται σημαντικό για τη βιωσιμότητα του κλάδου. Το ποσό της σύνταξης λαμβάνει υπόψη τη διάρκεια καταβολής της σύνταξης, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 25. Σε κάθε περίπτωση όταν το ύψος του ΑΣΛ καταστεί μικρότερο από ευρώ τότε σταματά η διαδικασία επανυπολογισμού της σύνταξης, λήγει η περίοδος συνταξιοδότησης και καταβάλλεται το υπόλοιπο του ΑΣΛ στον συνταξιούχο Άρθρο 24 Μηνιαία Σύνταξη 1. Δικαίωμα συνταξιοδότησης έχουν οι ασφαλισμένοι στους οποίους συντρέχουν, τουλάχιστον, οι προϋποθέσεις του άρθρου 22. Η σύνταξη της ως άνω κατηγορίας είναι μεταβαλλόμενη μη εγγυημένη. 2. Η σύνταξη καταβάλλεται στον δικαιούχο, το πρώτο δεκαήμερο κάθε μήνα. 3. Σύνταξη θα καταβάλλεται στους δικαιούχους, μόνο εφόσον το ποσό τη σύνταξης που διαμορφώνεται αναλογιστικά, με βάση το άρθρο 23 είναι ανώτερο των 100 ευρώ μηνιαίως. Εφόσον η παροχή δεν ξεπερνά τα 100 ευρώ μηνιαίως, τότε θα καταβάλλεται μόνο εφάπαξ. 4. Κάθε εν ενεργεία συνταξιούχος θα συμμετέχει στην επιτευχθείσα θετική ή αρνητική απόδοση των αποθεματικών του κλάδου Σύνταξης και θα αναπροσαρμόζεται κατάλληλα η σύνταξή του. Άρθρο 25 Καταβολή Σύνταξης 1. Η δικαιούμενη σύνταξη θα καταβάλλεται με βάση το αναλογιστικό ισοδύναμο. Στο πλαίσιο της ίσης μεταχείρισης, το αναλογιστικό ισοδύναμο υπολογίζεται με ενιαία ράντα για άνδρες και γυναίκες. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 20

21 2. Εάν κατά τη χρονική περίοδο που ο ασφαλισμένος λαμβάνει σύνταξη επέλθει ο θάνατός του, τότε το υπόλοιπο του ποσού του ΑΣΛ του μέλους, αποδίδεται στους νόμιμους κληρονόμους του. 3. Η καταβολή της σύνταξης θα γίνεται υπό την προϋπόθεση ότι ο ασφαλισμένος δεν θα έχει επιλέξει την καταβολή αυτής εφάπαξ. Κλάδος Εφάπαξ Άρθρο 26 Προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος Εφάπαξ Παροχής Ο ασφαλισμένος δικαιούται εφάπαξ παροχής από το Ταμείο εφόσον έχει τουλάχιστον 5 χρόνια πραγματικής συμμετοχής στο Ταμείο. Σε περίπτωση που έχει από 1 έως 5 έτη στο Ταμείο και αποχωρήσει, τότε ο ασφαλισμένος αποκτά την ιδιότητα του ανενεργού ασφαλισμένου και η λήψη της παροχής θα είναι δυνατή με τη συμπλήρωση των 5 ετών από την ημερομηνία εγγραφής του στο Ταμείο. Άρθρο 27 Εισφορές Κλάδου Εφάπαξ 1. Κάθε μέλος που έχει επιλέξει τον Κλάδο Εφάπαξ, υποχρεούται να καταβάλλει στον Κλάδο εισφορά κάθε ημερολογιακό μήνα. 2. Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς δεν μπορεί να είναι κατώτερο από πενήντα (50) ευρώ ούτε ανώτερο από τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ. Το κατώτατο και ανώτατο αυτό ποσό μηνιαίας εισφοράς αναπροσαρμόζεται με αναλογιστικά αιτιολογημένη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου, μετά από σύμφωνη γνώμη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής. Η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου περί αναπροσαρμογής του ποσού της εισφοράς γνωστοποιείται στην Εθνική Αναλογιστική Αρχή. 3. Κάθε μέλος επιλέγει το ποσό της εισφοράς που καταβάλει στον Κλάδο Εφάπαξ του Ταμείου μεταξύ του εκάστοτε ισχύοντος κατώτατου και ανώτατου ποσού μηνιαίας εισφοράς, μια φορά κάθε χρόνο, κάθε Δεκέμβριο, που θα ισχύει για το PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 21

22 επόμενο έτος. Το δικαίωμα επιλογής του ποσού της εισφοράς ασκείται με έγγραφη δήλωση που το μέλος υποβάλει στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου μαζί με την αίτηση εγγραφής του σε αυτό 4. Κάθε μέλος έχει δικαίωμα να μεταβάλει το ύψος της μηνιαίας εισφοράς που καταβάλει στον Κλάδο Εφάπαξ του Ταμείου, υπό τον περιορισμό του εκάστοτε ισχύοντος κατώτατου και ανώτατου ποσού εισφορών. 5. Επί καταβολής εισφοράς μεγαλύτερης από την οφειλόμενη, το υπερβάλλον ποσό δεν επιφέρει καμιά συνέπεια και επιστρέφεται από το Ταμείο άτοκα στο μέλος. 6. Επί καταβολής εισφοράς μικρότερης από την οφειλόμενη δεν λαμβάνεται υπόψη ως χρόνος ασφάλισης ο μήνας στο οποίο ανάγεται η μη καταβληθείσα εξ ολοκλήρου μηνιαία εισφορά. Η εισφορά αυτή επιστρέφεται από το ταμείο άτοκα στο μέλος. 7. Όταν με υπαιτιότητα του ασφαλισμένου καθυστερείται συστηματικά η καταβολή των εισφορών παρά την σχετική όχληση του Ταμείου, τότε ο ασφαλισμένος διαγράφεται κατόπιν σχετικής αποφάσεως του ΔΣ. 8. Κάθε μέλος δικαιούται να καταβάλλει στο Ταμείο έκτακτες προαιρετικές εισφορές, μία φορά το χρόνο με μορφή εφάπαξ. Το ποσό της ετήσιας έκτακτης εισφοράς που θα καταβάλλεται θα είναι από χίλια (1.000) έως εκατό χιλιάδες ( ) ευρώ. To ποσό καταβολής θα καθορίζει το ίδιο το μέλος, ενώ το ύψος αυτών δύναται να μεταβάλλεται ανά έτος. Άρθρο 28 Ποσό Εφάπαξ Παροχής 1. Ο Κλάδος Εφάπαξ εφαρμόζει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα προκαθορισμένης εισφοράς. Δεν εγγυάται το ύψος της εφάπαξ παροχής, ούτε το ύψος της επενδυτικής απόδοσης, ούτε το ύψος των επενδυτικών εξόδων. 2. Σε κάθε ασφαλισμένο που πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 27 του παρόντος Καταστατικού, απονέμεται εφάπαξ παροχή ίση με το Κεφάλαιο που έχει PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 22

23 σωρευθεί στον Ατομικό του Λογαριασμό από τις τακτικές και προαιρετικές εισφορές, καθώς και τις αντίστοιχες αποδόσεις των επενδύσεων. 3. Στην περίπτωση θανάτου, αναπηρίας ή παραίτησης εν ενεργεία ασφαλισμένου, τότε ο ασφαλισμένος ή οι δικαιοδόχοι (στην περίπτωση θανάτου) λαμβάνει σε εφάπαξ παροχή το ύψος του συσσωρευμένου ποσού του ατομικού του λογαριασμού μέχρι την χρονική στιγμή που επήλθε το συμβάν. Άρθρο 29 Τρόπος καταβολής εισφορών Η καταβολή της τακτικής εισφοράς για όλους του Κλάδους του Ταμείου γίνεται μέσω πάγιας εντολής χρέωσης του τραπεζικού λογαριασμού του μέλους υπέρ του Ταμείου. Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου μπορεί να καθορίζονται και άλλοι τρόποι καταβολής της εισφοράς. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 23

24 3. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ-ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 3.1. Η βάση δεδομένων, η ποιότητα και αξιοπιστία των στοιχείων. Από το ταμείο παραδόθηκε στους αναλογιστές, μια βάση δεδομένων με ανά άτομο στοιχεία για τους ενεργούς ασφαλισμένους, η οποία περιλάμβανε στοιχεία όπως η ημερομηνία γέννησης, το φύλο και ο αριθμός μητρώου. Η αξιοπιστία των στοιχείων είναι αποκλειστική ευθύνη του ΙΣΘ, όσο για την ποιότητα, μετά από έλεγχο και ανάλυση αυτών, βρέθηκε ότι είχαν ικανοποιητικό βαθμό ποιότητας, αφού δεν υπήρχαν ελλείψεις, κενά ή λάθη. 3.2 Στατική Ανάλυση των στοιχείων Με βάση τη συλλογή των δημογραφικών στοιχείων των μελών του ΙΣΘ (πηγή: μηχανογράφηση ΙΣΘ), κατά τις 31/12/2015, το ταμείο παρουσίαζε την ακόλουθη εικόνα: Παρατηρήσεις: Πίνακας 3.1: Στατιστικά Στοιχεία Πληθυσμού Κατηγορία Πλήθος Κατανομή Μέση Ηλικία Μέση Μελλοντική Υπηρεσία Άνδρες ,0% 47,6 19,8 Γυναίκες ,0% 43,7 23,3 Σύνολο ,0% 46,0 21,3 Το 58% του πληθυσμού είναι άνδρες και το 42% γυναίκες. Οι άνδρες μέλη του Ταμείου έχουν μέση ηλικία τα 48 έτη και οι γυναίκες τα 43 έτη. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 24

25 Διάγραμμα 3.1: Ηλικιακή Κατανομή μελών του Ταμείου Κατανομή Ηλικιών PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 25

26 Πίνακας 3.2: Ηλικιακή Κατανομή και αθροιστική κατανομή των ασφαλισμένων. Ηλικία Πλήθος Κατανομή Αθροιστική Κατανομή ,9% 0,9% ,1% 2,0% ,2% 3,2% ,3% 4,5% ,6% 6,1% ,8% 7,9% ,9% 9,8% ,6% 11,4% ,0% 13,3% ,9% 15,2% ,6% 17,8% ,1% 20,9% ,8% 24,7% ,1% 28,8% ,9% 32,7% ,1% 36,8% ,5% 40,3% ,3% 44,6% ,3% 47,9% ,1% 51,0% ,2% 54,3% ,5% 56,7% ,4% 59,2% ,6% 61,8% ,4% 64,2% ,9% 67,1% ,3% 69,3% ,0% 71,4% ,9% 73,2% ,9% 75,1% ,2% 77,3% ,1% 79,4% ,0% 81,4% ,1% 83,5% ,1% 85,5% ,0% 87,5% ,5% 88,9% ,6% 90,5% ,3% 91,8% ,3% 93,1% ,3% 94,4% ,2% 95,6% ,9% 96,4% ,5% 97,0% ,4% 97,4% ,4% 97,8% ,5% 98,3% ,4% 98,8% ,3% 99,0% ,2% 99,2% ,1% 99,4% ,2% 99,5% ,1% 99,6% ,1% 99,7% ,1% 99,8% ,1% 99,9% ,0% 99,9% ,0% 99,9% ,0% 100,0% ,0% 100,0% ,0% 100,0% ,0% 100,0% % PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 26

27 4. ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ Για τις αναλογιστικές προβολές ελήφθησαν υπόψη οι ακόλουθες παραδοχές: 4.1. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ 1. Αναλογιστικοί Πίνακες EVK Προϋποθέσεις Λήψης Παροχής Σύμφωνα με τις προϋποθέσεις όπως καθορίζονται στο άρθρο 26 του καταστατικού. 3. Πληθυσμιακά Στοιχεία Μας δόθηκαν σε ηλεκτρονική μορφή και σε ατομική βάση (ανά άτομο) στοιχεία ενεργών. Όπως αναφέρθηκε και στην ενότητα 3, η ποιότητα των στοιχειών ήταν ικανοποιητική, δεν υπήρχαν ελλείψεις ή λάθη και δεν χρειάστηκαν να γίνουν εξομαλύνσεις. 4. Μεθοδολογία Εισόδου Νέας Γενιάς ασφαλισμένων 5. Παροχή σε περίπτωση θανάτου ή αναπηρίας Σχετικά με την είσοδο νέων ασφαλισμένων στο Ταμείο, ακολουθήθηκε η μεθοδολογία του σταθερού πληθυσμού, δηλ. για κάθε μια αποχώρηση ασφαλισμένου θεωρήθηκε μια νέα είσοδος ασφαλισμένου (1:1). Οι είσοδοι της νέας γενεάς βασίστηκαν στην εμπειρική κατανομή διατηρώντας τη σταθερή, όπως αυτή προέκυψε από την ανάλυση των πληθυσμιακών δεδομένων. Η ηλικία εισόδου γίνεται με την εμπειρική κατανομή στις ηλικίες των 29, 30, 31 λόγω της φύσης του επαγγέλματος των γιατρών οι οποίοι ολοκληρώνουν τις σπουδές τους σε μεγάλη ηλικία. Όπως καθορίζεται στα άρθρο 28, παράγραφος 3, του καταστατικού. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 27

28 4.2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ 1. Μέσος Ρυθμός Πληθωρισμού Η μελέτη εκπονείται σε περιβάλλον σταθερών τιμών. Συνεπώς, για τους σκοπούς της μελέτης, ο πληθωρισμός λαμβάνει μηδενική (0) τιμή. 2. Τεχνικό Επιτόκιο 2,5% 3. Μέσος Μακροχρόνιος ρυθμός 2,5% (αφού έχουν αφαιρεθεί τα έξοδα απόδοσης επενδύσεων σε επενδύσεων) σταθερές τιμές (δηλαδή απόδοση καθαρή από πληθωρισμό) 4. Εισφορές Ασφαλισμένων Από 50 έως μηνιαίως, σύμφωνα με το άρθρο 27 του Καταστατικού. Οι προβολές έγιναν θεωρώντας μηνιαία εισφορά ποσών 60, 75, 80, 85 και 95 ανάλογα με την ηλικία κάθε μέλους. Συνεπώς η μέση μηνιαία εισφορά εισόδου στο ταμείο διαμορφώνεται στα 75 (73,125 για παροχή και 1,875 για Ίδια Κεφάλαια). 5. Αύξηση Εισφορών 1% ετησίως εισφορών στην προβολή των χρηματοροών για να ισχύει η ανωτέρω παραδοχή Ίδια Κεφάλαια 2,5% της μηνιαίας εισφοράς καταβάλλεται για την δημιουργία των ιδίων κεφαλαίων του κλάδου για τη κάλυψη των λειτουργικών δαπανών. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 28

29 4.3. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ 1. Ημερομηνία Αναφοράς 31/12/2015 (αναφέρεται κυρίως στα μητρώα των ασφαλισμένων που δόθηκαν από το Ταμείο). 2. Δαπάνες Διαχείρισης Οι δαπάνες διαχείρισης θεωρήθηκε για τις προβολές ότι ισούνται με 2,5% των ετήσιων εισφορών. Το σύνολο των δαπανών αυτών καλύπτονται από τα ΙΚ του άρθρου 36 του καταστατικού του Ταμείου. 3. Περιουσιακά στοιχεία κατά την 31/12/2015 (αρχικό αποθεματικό). Το Ταμείο λόγω της φύσης των παροχών του δεν επιβάλλεται να καταβάλλει κάποιο αρχικό αποθεματικό. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 29

30 5. ΧΡΗΜΑΤΟΡΟΕΣ ΚΛΑΔΟΥ ΕΦΑΠΑΞ Στον Κλάδο Εφάπαξ, το Ταμείο δεν αναλαμβάνει καμία εγγύηση, ως π.χ. το ύψος της Εφάπαξ παροχής ή το ύψος της επενδυτικής απόδοσης. Ο Κλάδος λειτουργεί με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, μέσω ατομικών μηνιαίων εισφορών, από 50 έως 3.000, κάθε μέλους και τη δημιουργία αντίστοιχων συσσωρευτικών ατομικών λογαριασμών. Η βασική παραδοχή που έχει γίνει, αναφέρεται στο ύψος της μέσης μηνιαίας εισφοράς, στα 75 ευρώ. Στον πίνακα 5.1. και 5.2. παρουσιάζονται το αναλογιστικό ισοζύγιο και οι χρηματοροές του κλάδου εφάπαξ. Πίνακας 5.1. Αναλογιστικό Ισοζύγιο Κλάδου Εφάπαξ Αναλογιστικό Ισοζύγιο Εφάπαξ (2,5%Τεχνικό Επιτόκιο) ΤΕΑ ΙΣΘ ΝΠΙΔ ΠΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΠΑ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΠΑ Εισφορών Παρούσας Γενιάς (97,5%) ΠΑ Παροχών Παρούσας Γενιάς ΠΑ Εισφορών Μέλλουσας Γενιάς (97,5%) ΠΑ Παροχών Μέλλουσας Γενιάς ΠΑ Εισφορών για ΙΚ (2,5%) ΠΑ Λοιπών Εσόδων 0 Περιουσία 0 ΠΑ Εξόδων Αναλογιστικό Έλλειμμα 0 Αναλογιστικό Πλεόνασμα Ενεργητικό Παθητικό Δείκτης Ελλείμματος 0,0% ΠΑ Παροχών Παρούσας Γενιάς με βάση την Προϋπηρεσία 0 Αύξηση Εισφορών 0,0% ΠΑ Παροχών Παρούσας Γενιάς για την μελλοντική υπηρεσία Μείωση Παροχών 0,0% Παρατηρήσεις: H παρούσα αξία των εισφορών (παρούσας και νέας γενιάς) είναι ελαφρώς μεγαλύτερη (κατά περίπου 0,5%) από την αντίστοιχη παρούσα αξία παροχών. Κανονικά λόγω της φύσης του κλάδου (τυπικό σχήμα καθορισμένων εισφορών) θα έπρεπε οι παρούσες αξίες εισφορών και παροχών να ήταν ίσες. Η πολύ μικρή αυτή απόκλιση του 0,5% που παρατηρείται, οφείλεται στο ότι το ταμείο δίνει την παροχή στον ασφαλισμένο από την στιγμή που έχει καταβάλει τις απαιτούμενες τακτικές εισφορές ενός τουλάχιστον έτους (άρθρο 26 του καταστατικού). Στην περίπτωση όπου ένα μέλος εισφέρει για παράδειγμα τακτικές εισφορές ενός εξαμήνου και μετά PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 30

31 σταματήσει να καταβάλλει εισφορές, επειδή επιθυμεί να διαγραφεί από το Ταμείο, το συγκεκριμένο μέλος θα χάσει τις εισφορές αυτές, οι οποίες θα μεταφερθούν στα ίδια κεφάλαια του ταμείου για την κάλυψη των λειτουργικών του δαπανών. PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 31

32 Πίνακας 5.2.: Προβολή Χρηματοροών Κλάδου Εφάπαξ ΕΤΟΣ 31/12/EEEE ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ (97,5% ) ΠΡΟΣΟΔΟΙ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ (ΚΙΝΗΤΗΣ & ΑΚΙΝΗΤΗΣ) ΛΟΙΠΑ ΕΣΟΔΑ ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΡΟΩΝ ΠΑΡΟΧΕΣ ΓΗΡΑΤΟΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΘΑΝΑΤΟΥ ΠΑΡΟΧΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΕΦΑΠΑΞ Σύνολο (Γήρατος, Αναπηρίας, Θανάτου) ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΟΧΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΙΚ (2,5% ) ,00 0, ,00 0, ,07 0, ,82 0, ,68 0, ,12 0, ,44 0, ,25 0, ,86 0, ,60 0, ,06 0, , , ,58 0, , , ,45 0, , , ,71 0, , , ,58 0, , , ,05 0, , , ,29 0, , , ,79 0, , , ,07 0, , , ,50 0, , , ,50 0, , , ,99 0, , , ,68 0, , , ,67 0, , , ,87 0, , , ,24 0, , , ,72 0, , , ,68 0, , , ,05 0, , , ,65 0, , , ,85 0, , , ,99 0, , , ,19 0, , , ,26 0, , , ,23 0, , , ,04 0, , , ,06 0, , , ,04 0, , , ,59 0, , , ,45 0, , , ,94 0, , , ,79 0, , , ,53 0, , , ,57 0, , , ,10 0, , , ,82 0, , , ,10 0, , , ,92 0, , , ,12 0, , , ,95 0, , , ,18 0, , , ,64 0, , , ,77 0, , , ,89 0, , , ,03 0, , , PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 32

33 Παρατηρήσεις: Η στήλη των ΙΚ αποτελεί την προβολή των εκτιμώμενων εσόδων για τα ίδια κεφάλαια το κλάδου εφάπαξ. Ακολούθως παρουσιάζονται τα διαγράμματα της περιουσίας (Διάγραμμα 5.1), του ετήσιου αποτελέσματος χρήσης (Διάγραμμα 5.2). Διάγραμμα 5.1.: Προβολή Περιουσίας Κλάδου Εφάπαξ Προβολή Περιουσίας ΤΕΑ ΙΣΘ ΝΠΙΔ Έτος 31/12/EEEE PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 33

34 Διάγραμμα 5.2.: Προβολή Ετήσιου Αποτελέσματος Χρήσης Κλάδου Εφάπαξ Αποτέλεσμα Χρήσης ΤΕΑ ΙΣΘ ΝΠΙΔ Έτος ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 34

35 Έτος Ετήσιες Εισφορές Κλάδου Εφάπαξ (97,5%) Έσοδα Κλάδου Εφάπαξ ΙΚ 2,5%, άρθρο 36, του καταστατικού Ετήσιες Εισφορές Κλάδου Αλληλοβοήθ εια (97,5%) Πίνακας 5.3. Ανάλυση Εξόδων Διαχείρισης και Προβολή μέχρι το 2035 Έσοδα Κλάδου Αλληλοβοήθειας ΙΚ 2,5%, άρθρο 36, του καταστατικού Σύνολο Εσόδων ΙΚ Έξοδα παράστασης & αμοιβές μελών ΔΣ Εισφορά ΕΑΑ + Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Ενοίκιο Λογιστική Υποστήριξη - Μηχανογράφηση - Μητρώο - Site - Γραμματεία Εισφορών/Παροχών Ορκωτός Λογιστής - Εσωτερικός Έλεγχος - Νομικός Σύμβουλος Αναλογισμός & Διαχείριση Κινδύνου Γραφική ϋλη, Ταχυδρομικά, ΔΕΚΟ, έκτακτα και ανόργανες δαπάνες Σύνολο Εκτιμώμενων Διαχειριστικών Εξόδων (Και για τους τρείς Κλάδους του Ταμείου) Εκτιμώμενο % κάλυψης Λειτουργικών Δαπανών από τα ΙΚ Εκτιμώμενο % Λειτουργικών Δαπανών ως προς τις Εισφορές ΕΣΟΔΑ ΙΚ ΜΕΙΟΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ ΙΚ ΜΕ ΜΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 2% % 1,72% % 1,73% % 1,74% % 1,75% % 1,75% % 1,76% % 1,76% % 1,77% % 1,77% % 1,78% % 1,78% % 1,79% % 1,80% % 1,80% % 1,80% % 1,80% % 1,81% % 1,81% % 1,82% % 1,79% * Οι δαπάνες αυξάνονται με 0,5% ετησίως. Μέσος όρος 144% 1,78% * στο κόστος συμπεριλαμβάνεται το ΦΠΑ PRUDENTIAL ACTUARIAL SOLUTIONS Page 35