Η μζκοδοσ CLIL: Από τθ Θεωρία ςτθ Διδακτικι Πράξθ και Σάξθ

Transcript

1 Η μζκοδοσ CLIL: Από τθ Θεωρία ςτθ Διδακτικι Πράξθ και Σάξθ Μαρίνα Ματθαιουδάκη Αναπλ. Καθηγήτρια Εφαρμ. Γλωςςολογίασ Τμήμα Αγγλικήσ Γλώςςασ & Φιλολογίασ Α.Π.Θ.

2 4/11/2015

3 Οι 8 βαςικζσ ικανότθτεσ για τθ δια βίου μάκθςθ: Ευρωπαϊκό Πλαίςιο Αναφοράσ Η επικοινωνία ςτθ μθτρικι γλϊςςα, θ επικοινωνία ςε ξζνεσ γλϊςςεσ, μακθματικι ικανότθτα και βαςικζσ ικανότθτεσ ςτθν επιςτιμθ και ςτθν τεχνολογία. θ ψθφιακι ικανότθτα οι μεταγνωςτικζσ ικανότθτεσ (Learning to learn) κοινωνικζσ ικανότθτεσ και ικανότθτεσ που ςχετίηονται με τθν ιδιότθτα του πολίτθ. το αίςκθμα πρωτοβουλίασ και θ επιχειρθματικότθτα: θ ικανότθτα του ατόμου να μετατρζπει τισ ιδζεσ του ςε πράξθ. θ πολιτιςτικι γνϊςθ και ζκφραςθ 4/11/2015

4 Η εκπαίδευςη ςτην Ευρϊπη Η εκπαίδευςθ πρζπει να προωκεί τθν απόκτθςθ γνϊςεων αλλά και τθν ανάπτυξθ αυτϊν των ικανοτιτων Οι 8 αυτζσ ικανότθτεσ είναι απαραίτθτεσ για τθν εφρεςθ εργαςίασ φνδεςθ τθσ εκπαίδευςθσ με τθν εφρεςθ εργαςίασ 4/11/2015

5 Η εκμάθηςη γλωςςϊν ςτην Ευρϊπη Βαςικζσ προτεραιότθτεσ τθσ ευρωπαϊκισ εκπαιδευτικισ πολιτικισ: Γριγορθ και αποτελεςματικι εκμάκθςθ γλωςςϊν Διατιρθςθ και ενίςχυςθ τθσ πολυγλωςςίασ μεταξφ των κρατϊν μελϊν τθσ. Η Λευκι Βίβλοσ προτείνει όλοι οι Ευρωπαίοι να αποκτιςουν γλωςςικι ικανότθτα ςε 3 ευρωπαϊκζσ γλϊςςεσ Λευκή Βίβλος για την Εκπαίδευση και την Κατάρτιση, 1995) 4/11/2015

6 Η ξενόγλωςςη εκπαίδευςη ςτην Ευρϊπη Αναηθτικθκαν νζοι τρόποι εκμάκθςθσ και διδαςκαλίασ τθσ δεφτερθσ/ξζνθσ γλϊςςασ (Wolff 2010). 2 ι 3 ϊρεσ διδαςκαλίασ τθν εβδομάδα: ανεπαρκείσ Ωσ μζκοδοσ ςτθν κατεφκυνςθ αυτι επιλζχκθκε θ ςυνδυαςτικι διδαςκαλία γλϊςςασ περιεχομζνου, Η ιδζα και πρόταςθ βαςίςτθκαν ςτθν δίγλωςςθ εκπαίδευςθ εμβάπτιςθσ του Καναδά: πιο αποτελεςματικι ςε ςχζςθ με τθν αυτόνομθ γλωςςικι διδαςκαλία (Echevarria et al 2000, Munoz 2002). 4/11/2015

7 CLIL: μία ςυνδυαςτική μζθοδοσ γλϊςςασ και περιεχομζνου Ο όροσ Content and Language Integrated Learning (Ολοκλθρωμζνθ Εκμάκθςθ Περιεχομζνου και Γλϊςςασ) υιοκετικθκε το 1994 από το EUROCLIL (European Network of Administrators, Researchers and Practitioners) Coyle et al /11/2015

8 Διδαςκαλία Γλϊςςασ και Περιεχομζνου (CLIL: Content and Language Integrated Learning) Εκπαιδευτικι προςζγγιςθ θ οποία χρθςιμοποιεί τθ Γ2 των μακθτϊν για τθ διδαςκαλία των γνωςτικϊν αντικειμζνων. Στόχοσ: Η ταυτόχρονθ εςτίαςθ ςτο γνωςτικό περιεχόμενο και ςτθ δεφτερθ γλϊςςα προκειμζνου να μπορζςει ο μακθτισ να αναπτφξει τισ γλωςςικζσ αλλά και τισ γνωςτικζσ του δεξιότθτεσ. 4/11/2015

9 Διδαςκαλία τησ Γλϊςςασ με βάςη το Περιεχόμενο Η εκμάθηςη του γνωςτικοφ αντικειμένου με τη χρήςη τησ δεύτερησ γλώςςασ (Γ2) Διπλή εστίαση Η εκμάθηςη τησ δεύτερησ γλώςςασ (Γ2) μέςω τησ μελζτθσ του γνωςτικού αντικειμένου 6/11/2015

10 Η διπλή εςτίαςη......δθμιουργεί κίνθτρα ςτουσ μακθτζσ: Για να κατανοιςουν το γνωςτικό αντικείμενο, πρζπει να αποκωδικοποιιςουν τθ γλϊςςα Ζτςι, μζςα από αυκεντικά και με νόθμα κείμενα ςτα οποία επικεντρϊνεται θ προςοχι και το ενδιαφζρον τουσ αςφνειδα καταλιγουν να δίνουν τθν απαραίτθτθ βαρφτθτα και ςτθ γλϊςςα. 4/11/2015

11 Θεωρητικό υπόβαθρο Θεωρητικό ςτόριξη ςτη ςυνδυαςτικό διδαςκαλύα γλώςςασ και περιεχομϋνου προςφϋρουν οι: θεωρύεσ γλωςςικόσ εκμϊθηςησ μεθοδολογύα διδαςκαλύασ θεωρύεσ γνωςτικόσ ψυχολογύασ 4/11/2015

12 Το πλαίςιο αρχϊν του CLIL Σο πλαίςιο αρχϊν του CLIL είναι θ εφαρμογι των 4C: Content, Communication, Cognition, Culture (ΠΕΕΚ) Περιεχόμενο (κατάκτθςθ του περιεχομζνου των γνωςτικϊν αντικειμζνων), Επικοινωνία (χριςθ τθσ γλϊςςασ ωσ μζςου και ωσ εργαλείου μάκθςθσ), Επίγνωςθ (ανάπτυξθ μεταγνωςτικϊν δεξιοτιτων) Κουλτοφρα (αμοιβαία κατανόθςθ και επίγνωςθ τθσ διαφορετικότθτασ ςε ζνα πολφγλωςςο και πολυπολιτιςμικό περιβάλλον) (Doyle, 2002) 4/11/2015

13 Δφο τφποι CLIL κλθρό (hard) CLIL (βαςιςμζνο ςτο περιεχόμενο) μάκθμα που διδάςκεται μζςω μιασ ξζνθσ γλϊςςασ Μαλακό (soft) CLIL (βαςιςμζνο ςτθ γλϊςςα) το syllabus είναι γλωςςικό αλλά περιλαμβάνει αρκετό εννοιολογικό περιεχόμενο Ενδεχομζνωσ είναι χριςιμθ θ διάκριςθ μεταξφ των δφο αλλά ίςωσ πρζπει να γεφυρϊςουμε τθ διαφορά (Phil Ball, 2015) Σ αυτό το βιντεάκι τι βλέπετε; 6/11/2015

14 τθ διδαςκαλία ενόσ μακιματοσ, (π.χ. Γεωγραφίασ) παραβλζπουμε τον ρόλο τθσ γλϊςςασ ωσ μζςο μάκθςθσ και διδαςκαλίασ, ενϊ ςτθ διδαςκαλία του γλωςςικοφ μακιματοσ παραβλζπουμε το γεγονόσ ότι θ γλϊςςα χρθςιμοποιείται για να επικοινωνιςουμε κάποιο περιεχόμενο (Mohan, B. Language and content; 1986) 6/11/2015

15 Η ελλθνικι γλϊςςα ςτα βιβλία Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων Ε' και Στ' δημοτικού: "αφηγητήσ" "Ποιεσ εικόνεσ παρουςιάζονται ςτο ποίημα;" "Διαλέξτε μια εικόνα του ποιήματοσ και αποδώςτε την με την τεχνική του κολάζ." "Με αναφορά ςε φράςεισ του κειμένου χαρακτηρίςτε την Ηλιογέννητη (...)" "Να δραματοποιήςετε το κείμενο" Εικαστικά (Ε' και Στ' δημοτικού): "Σε ποια ςημεία του αγγείου τοποθετεί τα χέρια και με ποιον τρόπο;" "Από ποιεσ διαδοχικέσ φόρμεσ πέραςε το αγγείο ώςπου να καταλήξει ςτην τελική;" "Η ςυνθετική μέθοδοσ - η τεχνική τησ προςθετικήσ" "Ένα πήλινο έργο μπορεί να γίνει με την ένωςη των επιμέρουσ κομματιών του που πλάθονται χωριςτά και κολλιούνται"

16 Ποια είναι τα αποτελζςματα τθσ ςφνδεςθσ μεταξφ περιεχομζνου και γλϊςςασ; Οι δάςκαλοι/κακθγθτζσ άλλων μακθμάτων αποκτοφν γλωςςικι επίγνωςθ Οι κακθγθτζσ ξζνων γλωςςϊν αποκτοφν επίγνωςθ του περιεχομζνου 6/11/2015

17 Ζνα από τα προβλιματα με τθ γλωςςικι διδαςκαλία είναι το ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Σι περιεχόμενο επιλζγουμε να χρθςιμοποιιςουμε; Σι εννοοφμε με περιεχόμενο ; 6/11/2015

18 τόχοι Οι κακθγθτζσ γλωςςϊν χρθςιμοποιοφν διδακτικά εγχειρίδια των οποίων ο ςτόχοσ είναι κακαρά γλωςςικόσ Οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί ζχουν ςτόχουσ εννοιολογικοφσ και διαδικαςτικοφσ 6/11/2015

19 Γλωςςικόσ ςτόχοσ: Τποκετικόσ Λόγοσ 2 ου τφπου Θεματικι: Σο φαινόμενο του κερμοκθπίου If I were President of the World, I would. Σα κριτιρια αξιολόγθςθσ είναι γλωςςικά, όχι εννοιολογικά Αν χρθςιμοποιιςω ςωςτά τον υποκετικό λόγο, πολφ λίγο μασ ενδιαφζρει αν αυτό που προτείνω κα ςϊςει τον πλανιτθ 6/11/2015

20 Μαθηςιακοί ςτόχοι ςτο CLIL: «Πϊσ θα ςϊςεισ τον πλανήτη;» Θεματικι: Σο φαινόμενο του κερμοκθπίου If I were President of the world, I would. Κριτιρια αξιολόγθςθσ: εννοιολογικά και διαδικαςτικά (Οι προτάςεισ που κα κάνουμε μποροφν να ςϊςουν τον πλανιτθ;) Η χριςθ του υποκετικοφ λόγου είναι το μζςο για τθ δθμιουργία των προτάςεων (και ενδεχομζνωσ για να ςϊςουμε τον πλανιτθ) 6/11/2015

21 Οι 3 διαςτάςεισ του CLIL Σο περιεχόμενο δραςτθριοποιεί υψθλότερα επίπεδα επικοινωνίασ ςτθν τάξθ διότι υπάρχουν περιςςότερεσ πλθροφορίεσ για ςυηιτθςθ (Γλωςςικι) Η ςυηιτθςθ για τα κζματα που προκφπτουν βοθκά ςτθ γνωςτικι ανάπτυξθ (δεξιότθτεσ ςκζψθσ) (Διαδικαςτικι) Όςο περιςςότερο μιλοφμε, τόςο περιςςότερα κζλουμε να μάκουμε (εννοιολογικι) Phil Ball, /11/2015

22 Θυμάςτε τθν τεχνικι ΠΠΠ; Παρουςίαςθ Πρακτικι (εξάςκθςθ) Παραγωγι Η εφαρμογι τθσ μεκόδου CLIL αρχίηει με τθν παραγωγι και όχι με τθν παρουςίαςθ Languages are not learned first and then used later ; languages are acquired while they are being used (J.M. Artigal) 6/11/2015

23 Με ποιον τρόπο κα ιςορροπιςω μεταξφ περιεχομζνου και γλϊςςασ; Ασ ςκεφοφμε τισ 3 διαςτάςεισ του CLIL Γλωςςικι Εννοιολογικι Διαδικαςτικι 6/11/2015

24 τόχοι Η διάκριςη μεταξύ των πλανητών του Ηλιακού Συςτήματοσ (οι έννοιεσ/το περιεχόμενο) Με ποιον τρόπο; Ερμηνεύοντασ και περιγράφοντασ (Δεξιότητεσ που θα μασ βοηθήςουν να καταλάβουμε τισ έννοιεσ) Με τη χρήςη επιθέτων, ςυγκριτικών και υπερθετικών (Το γλωςςικό μέςο για να μιλήςω για το περιεχόμενο) 6/11/2015

25 Γιατί υπάρχει ενδιαφζρον για το CLIL; Η ανάπτυξη τησ διγλωςςίασ ςτο πλαίςιο τησ ςχολικήσ εκπαίδευςησ: καταπολέμηςη τησ ανεργίασ και αντιμετώπιςη των κοινωνικών ανιςοτήτων Η επίτευξη των καλύτερων δυνατών μαθηςιακών αποτελεςμάτων ςτον μικρότερο δυνατό χρόνο. Η πολυγλωςςία ςε μία χώρα θεωρείται προςτιθέμενη μαθηςιακή αξία (Marsh 2002). 4/11/2015

26 Δεν είναι όμωσ μόνο αυτά... Η μέθοδοσ CLIL δεν είναι απλά ένασ δυναμικόσ τρόποσ εκμάθηςησ ξένων γλωςςών Η ταυτόχρονη εκμάθηςη ξένησ γλώςςασ και γνωςτικού αντικειμένου έχει ςημαντικέσ ςυνέπειεσ ςτισ γνωςτικέσ δεξιότητεσ του παιδιού και ςτη λειτουργία του εγκεφάλου γενικότερα (Blakemore & Frith 2005). 6/11/2015

27 Τα γλωςςικά οφζλη τησ μεθόδου Ανάπτυξθ τθσ Γ2: ανάπτυξθ ακουςτικισ δεξιότθτασ: επίπεδα φυςικοφ ομιλθτι ανάπτυξθ προφορικισ δεξιότθτασ: ςε πολφ υψθλά επίπεδα Δεν υπάρχει καμμία ζνδειξθ αυτι τθ ςτιγμι ότι θ μζκοδοσ CLIL ζχει αρνθτικι επίπτωςθ ςτθν ανάπτυξθ τθσ Γ1 (μθτρικισ γλϊςςασ) Αντίκετα, τα αποτελζςματα είναι μάλλον κετικά παρά αρνθτικά (Bialystok 2004; Van de Craen et al. 2007a and b). 4/11/2015

28 Η εκμάθηςη του γνωςτικοφ αντικειμζνου Η εκμάκθςθ του γνωςτικοφ αντικειμζνου με τθ μζκοδο CLIL είναι πιο αποτελεςματικι απ ό,τι ςτισ τάξεισ παραδοςιακισ διδαςκαλίασ ςτθ μθτρικι γλϊςςα, ιδιαίτερα ςτο μάκθμα των Μακθματικϊν (Van de Craen et al. 2007a και 2007b, Lamsfuss-Schenk 2002, Vollmer et al. 2006, Mattheoudakis et al., 2013). 6/11/2015

29 Γνωςτικζσ πτυχζσ Πϊσ εξθγείται αυτό το παράδοξο; Σο CLIL απαιτεί μεγαλφτερθ γνωςτικι δραςτθριότθτα κατά τθ διάρκεια τθσ μακθςιακισ διαδικαςίασ (Bamford & Mizokawa 1991; Bialystok et al. 2005; Bialystok 2004, 2005; Cook 1997; Jäppinen 2005; Van de Craen et al. 2007a). Οι υπόρρθτεσ μακθςιακζσ διεργαςίεσ που απαιτεί το CLIL από τουσ μακθτζσ τουσ οδθγοφν να αναπτφξουν όχι μόνο χαμηλοφ επιπζδου γνωςτικζσ δεξιότητεσ (πχ απομνθμόνευςθ) αλλά γνωςτικζσ δεξιότητεσ υψηλότερου επιπζδου (Ηigher Order Thinking) 4/11/2015

30 Από τα LOTs ςτα HOTs 4/11/2015

31 Πλεονεκτήματα του CLIL Σα πλεονεκτιματα του CLIL υπερβαίνουν τθν απλι γνϊςθ δφο γλωςςϊν Κοινωνικά, πολιτιςτικά, οικονομικά και πολιτικά (Marsh 2002, Mattheoudakis et al. 2014). Οι δίγλωςςοι είναι καλφτεροι πολίτεσ αυτοφ του κόςμου Σο CLIL αξιοποιεί μεκόδουσ και τεχνικζσ τθσ γλωςςικισ διδαςκαλίασ για τθ διδαςκαλία γνωςτικϊν αντικειμζνων (Cekrezi / Bicaku 2011), Επιτυγχάνεται θ ςυνεργαςία εκπαιδευτικϊν από διαφορετικζσ ειδικότθτεσ. Δθμιουργεί διακεματικζσ ςυνδζςεισ Αναπτφςςει τον ακαδθμαϊκό λόγο ςτθ Γ2 4/11/2015

32 Σας εσταριστώ!