ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΩΣ ΕΘΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΩΣ ΕΘΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ"

Transcript

1 ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΩΣ ΕΘΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ Νικολέττα Ροβίνα Πνευμονολόγος Λέκτορας Π.Δ. 407, Κλινική Εντατικής Θεραπείας Ευαγγελισμού

2 Καπνός τσιγάρου Καπνιστική συνήθεια Εξάρτηση από τη νικοτίνη Νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα Επιδημία καπνίσματος Κάπνισμα = η μοναδική σημαντική αιτία νοσηρότητας και θανάτου που μπορεί να αποφευχθεί.

3 Στόχοι της παρουσίασης Η ενημέρωση Γύρω από την εθιστική φύση της καπνιστικής συνήθειας για τις στρατηγικές διακοπής καπνίσματος, όπως εφαρμόζονται στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος, με βάση τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες και γύρω από τις νεότερες θεραπείες για τη διακοπή του καπνίσματος

4 Κάπνισμα: μια παγκόσμια επιδημία που ο έλεγχός της αποτελεί προτεραιότητα 1,1 δις καπνιστές παγκοσμίως, 800 εκατομμύρια στις αναπτυσσόμενες χώρες Μέχρι το 2030: 10 εκατομμύρια θάνατοι/έτος και ο καπνός η κυριότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως Η βαρύτητα του προβλήματος αυξάνεται στις αναπτυσσόμενες χώρες Παγκοσμίως νέοι ξεκινούν το κάπνισμα καθημερινά Οι καπνιστές δεν είναι ενήμεροι για τους κινδύνους από το κάπνισμα Ο καπνός είναι μια πολύ εθιστική ουσία και είναι πολύ δύσκολο να διακόψει κανείς το κάπνισμα μόνος του Πηγή: Curbing the Epidemic, 1999

5 Τα τέσσερα στάδια της επιδημίας του καπνίσματος

6 Επιπολασμός Καπνίσματος με Βάση το Φύλο σε Ολόκληρο τον Κόσμο Άνδρες Γυναίκες Καναδάς 22% 17% ΗΠΑ 24% 19% Μεξικό 13% 5% Χιλή 48% 37% Βραζιλία 22% 14% Ισλανδία 25% 20% Πορτογαλία 33% 10% Ισπανία 39% 25% Γαλλία 30% 21% Αίγυπτος 45% 12% Σουηδία 17% 18% Ιταλία 33% 17% Γερμανία 37% 28% Ιράν 22% 2% Κένυα 21% 1% Νότια Αφρική 23% 8% Ομοσπονδία της Ρωσίας 60% 16% Λευκορωσία 53% 7% Ινδία 47% 17% Κίνα 67% 2% Φιλιππίνες 41% 8% Αυστραλία 19% 16% 1. Mackay J, et al. The Tobacco Atlas. Second Ed. American Cancer Society Myriad Editions Limited, Atlanta, Georgia, Διατίθεται επίσης στην ηλεκτρονική διεύθυνση:

7 Κατανάλωση τσιγάρων/έτος στην Ελλάδα Eurostat, 2001

8 Κατανάλωση τσιγάρων/κεφαλή στην Ελλάδα (>15 ετών) Eurostat, 2001

9 Κάπνισμα: εθιστική διαταραχή Σύμφωνα με τη WHO πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια της εθιστικής συνήθειας Έντονη επιθυμία για χρήση καπνού Αδυναμία για έλεγχο της χρήσης καπνού Συμπτώματα στέρησης Ανάπτυξη ανοχής Προτεραιότητα στη χρήση καπνού σε σχέση με άλλες απολαύσεις Χρήση καπνού παρά τις απαγορεύσεις και τους περιορισμούς Χρήση καπνού παρά τις ενδείξεις για τη βλαπτική επίδραση του καπνού στην υγεία Υψηλά ποσοστά υποτροπής χρήσης καπνού μετά από επιτυχή διακοπή του καπνίσματος John et al, 2004

10 Η νικοτίνη είναι κυρίως υπεύθυνη για τον εθισμό στο κάπνισμα Είναι η τρίτη πιο εθιστική ουσία μετά την κοκαϊνη και τα οπιοειδή Συνδέεται με τους υποδοχείς νικοτίνης στο ΚΝΣ και πυροδοτεί την έκλυση ντοπαμίνης και νοραδρεναλίνης Οι καπνιστές καπνίζουν για να διατηρούν τους υποδοχείς νικοτίνης «δεσμευμένους» Το νευρικό σύστημα αντιδρά προσπαθώντας να ανταγωνιστεί τη δράση της νικοτίνης NAchR ανοχήστηνικοτίνη, φυσική εξάρτηση και συμπτώματα στέρησης Επιπλέον της εθιστικής δράσης της νικοτίνης, κάποιοι καπνιστές καπνίζουν για τη διέγερση που προκαλεί το κάπνισμα (καλύτερη συγκέντρωση, ενεργητικότητας) αντίστοιχα π.χ. με την κατανάλωση καφεϊνης Fagerström & Balfour, 2006

11 Μηχανισμοί Εθισμού στη Νικοτίνη Νικοτίνη Άμεση δράση Αποχή από τη νικοτινη Ευχαρίστηση η άλλη ανταμοιβή DA, NA Φυσιολογικά επίπεδα DA, NA/ δραστηριότητα Ανοχή Μακροπρόθεσμα αποτελεσματα αποτελεσματα Διαφοροποίηση DA, NA επίπεδα/ δραστηριότητα Νικοτίνη DA = ντοπαμίνη NA = νοραδρεναλίνη Αύξηση υποδοχέων Συμπτώματα απόσυρσης και έντονη επιθυμία

12 Οι οδοί του εθισμού Οδός ανταμοιβής (ντοπαμινεργικοί νευρώνες) Οδός στέρησης (νοραδρενεργικοί νευρώνες)

13 Νικοτινικοί υποδοχείς Φυσιολογική κατάσταση = ενεργοποιημένοι = ευαίσθητοι = απευαισθητοποιημένοι

14 Νικοτινικοί υποδοχείς Έναρξη καπνίσματος = ενεργοποιημένοι = ευαίσθητοι = απευαισθητοποιημένοι

15 Νικοτινικοί υποδοχείς Αύξηση του καπνίσματος = ενεργοποιημένοι = ευαίσθητοι = απευαισθητοποιημένοι

16 Εθισμός στη νικοτίνη Οχρόνοςημίσειαςζωήςτηςνικοτίνηςείναιμικρός(~2 ώρες) και τα επίπεδα νικοτίνης στο αίμα εξαρτώνται από το χρόνο του τελευταίου τσιγάρου Γιατολόγοαυτό, το πρώτο τσιγάρο της ημέρας αποτελεί και έμμεσο δείκτη του βαθμού εξάρτησης από τη νικοτίνη (μετά από μια νύκτα στέρησης λήψης νικοτίνης οι NAchR είναι ευαισθητοποιημένοι ανάγκη πρόσληψης νικοτίνης). Όταν ξεκινά το κάπνισμα αυξάνεται σιγά-σιγά ο αριθμός των απευαισθητοποιημένων υποδοχέων και επέρχεται κορεσμός της «πείνας» για κάπνισμα Όταν διακόπτεται το κάπνισμα, χρειάζεται περίπου ένας χρόνος για να ελαττωθεί ο αριθμός των υποδοχέων NAchR

17 Πόσο δύσκολο είναι να διακόψει κανείς το κάπνισμα; Σύνολο καπνιστών ~70% Επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα ~30% Προσπαθούν να διακόψουν ~2 3% το επιτυγχάνουν μόνοι τους 1. Bridgwood et al, General Household Survey West, Getting serious about stopping smoking Arnsten, Prim Psychiatry 1996.

18 Γιατί είναι τόσο δύσκολο να διακόψει κανείς το κάπνισμα; Γιατί υπάρχει ο εθισμός στη νισκοτίνη Υπάρχουν συμπτώματα στέρησης Αναπτύσσονται συμπεριφορές (κοινωνικές/ψυχολογικές) που μαθαίνουμε να συνδυάζουμε με το κάπνισμα

19 Σύνδρομο Στέρησης: ένας Συνδυασμός Σωματικών και Ψυχολογικών Καταστάσεων, ο Οποίος Καθιστά Δύσκολη τη Διακοπή του Καπνίσματος 1,2 Σύνδρομο Στέρησης Ευερεθιστότητα, απογοήτευση ή θυμός (<4 εβδομάδες) 2 Άγχος (μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί με τη διακοπή του καπνίσματος) 1,2 Νευρικότητα ή ανυπομονησία (<4 εβδομάδες) 2 Αϋπνία / διαταραχές ύπνου (<4 εβδομάδες) 2 Αυξημένη όρεξη ή πρόσληψη σωματικού βάρους (>10 εβδομάδες) 2 Δυσφορία ή καταθλιπτική διάθεση (<4 εβδομάδες) 2 Δυσκολία Συγκέντρωσης (<4 εβδομάδες) 2 1. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, IV-TR. Washington, DC: APA; 2006: Διατίθεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση Πρόσβαση: 7Νοεμβρίου West RW, et al. Fast Facts: Smoking Cessation. 1st ed. Oxford, United Kingdom. Health Press Limited

20 Γιατί να διακόψει κανείς το κάπνισμα; Παγκόσμια θνησιμότητα από το κάπνισμα Θνησιμότητα Εκατ/ρια καπνιστών εκατ/ρια 7 εκατ/ρια Developed countries Developing countries Έτος

21 Αίτια θανάτου παγκοσμίως (εκατομμύρια) Αρτηριακή υπέρταση 7 Κάπνισμα 4,9 HIV/AIDS 2,7 Διάρροια 1,8 Ελονοσία 1,3 Τροχαία ατυχήματα 1,2 Αυτοκτονία 0,9 Βία/πόλεμοι 0,7 10 εκατομμύρια θάνατοι/έτος από νοσήματα που σχετίζονται με το Κάπνισμα μέχρι το 2030, περίπου 25% πριν την ηλικία συνταξιοδότησης Πηγή: WHO, 2003

22 Η ελάττωση του καπνίσματος των ενηλίκων είναι σημαντική για την ελάττωση των θανάτων τα επόμενα 30 χρόνια Θάνατοι από το κάπνισμα (εκατ/ρια) Αρχικά Αν οι νέοι ελαττώσουν κατά 50% μέχρι το 2020 Αν οι ενήλικες ελαττώσουν κατά 50% μέχρι το Έτος World Bank. Curbing the epidemic: Governments and the economics of tobacco control. World Bank Publications, p80.

23 Κάπνισμα: η Κυρίαρχη Δυνάμενη να Προληφθεί Αιτία Νόσου και Θανάτου 1 Οι 3 Κορυφαίες Αποδιδόμενες στο Κάπνισμα Αιτίες Θανάτου στις ΗΠΑ Καρκίνος Πνεύμονα (# 1)* Λευχαιμία (ΟΜΛ, ΟΛΛ, ΧΜΛ) 2-4 Στοματικής κοιλότητας / φάρυγγα Λάρυγγα Οισοφάγου Παγκρέατος Ουροδόχου Κύστης Στομάχου Νεφρού Τραχήλου Μήτρας Καρδιαγγειακές παθήσεις Ισχαιμική καρδιοπάθεια (# 2)* Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Αγγειακή άνοια 5 Περιφερική αγγειοπάθεια 6 Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής Αναπνευστικές παθήσεις ΧΑΠ (# 3)* Πνευμονία Πτωχός έλεγχος του άσθματος #1 Καρκίνος πνεύμονα #2 Ισχαιμική καρδιοπάθεια #3 ΧΑΠ Αναπαραγωγικές Παθήσεις Χαμηλό βάρος γέννησης Επιπλοκές της κύησης Μειωμένη γονιμότητα Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου Άλλες Ανεπιθύμητες χειρουργικές εκβάσεις / επούλωση πληγών Κατάγματα ισχίου Χαμηλή οστική πυκνότητα Καταρράκτης Πεπτικό έλκος *Οι 3 κορυφαίες αποδιδόμενες στο κάπνισμα αιτίες θανάτου. Σε ασθενείς που είναι θετικοί στο Helicobacter pylori. ΟΜΛ = Οξεία μυελογενής λευχαιμία, ΟΛΛ = οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, ΧΛΛ = χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία, ΧΑΠ = χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, SIDS = σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. 1. Surgeon General s Report. The Health Consequences of Smoking; Sandler DP, et al. J Natl Cancer Inst. 1993;85(24): Crane MM, et al. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 1996;5(8): Miligi L, et al. Am J Ind Med. 1999;36(1): Roman GC. Cerebrovasc Dis. 2005;20(Suppl 2): Willigendael EM, et al. J Vasc Surg. 2004;40:

24 Οι Σχετιζόμενοι με το Κάπνισμα Θάνατοι Αυξάνονται Αποδιδόμενοι στο Κάπνισμα Θάνατοι Θάνατοι (σε εκατομμύρια) 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 0,3 Αναπτυγμένες Χώρες Αναπτυσσόμενες Χώρες 1,3 0,2 2,4 2, Εκτός και εάν οι νέοι δεν ξεκινήσουν να καπνίζουν και οι ενεργοί καπνιστές διακόψουν το κάπνισμα, ο καπνός μπορεί να σκοτώσει 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους κατά τον 21ο αιώνα 2 1. Mackay J, Eriksen M. The Tobacco Atlas. World Health Organization; Mackay J, Eriksen M. The Tobacco Atlas. World Health Organization; 2006.

25 Υπάρχει αναγκαιότητα για την εφαρμογή προγραμμάτων διακοπής καπνίσματος Γιατί: Το κάπνισμα θεωρείται: Χρόνια νόσος Εξάρτηση Μπορεί να αντιμετωπισθεί Χρειάζεται ιατρική παρέμβαση Συχνά υποτροπή Συνεχής και επαναλαμβανόμενη αντιμετώπιση Κινητοποίηση ιατρών και καπνιστών Θεραπεία φαρμακευτική και ψυχ. υποστήριξη

26 Fiore MC, Resp Care 2000, West R, Thorax 2000, Simon JA, Am J Med, 2003 Κάπνισμα: Μία χρόνια νόσος Θεραπευτική παρέμβαση Φάρμακα συμβουλευτική παραίνεση και/ή ψυχολογική υποστήριξη Καλύτερα αποτελέσματα από το συνδυασμό των δυο προσεγγίσεων

27 Ιατρεία διακοπής καπνίσματος Η θεραπευτική προσέγγιση βασίζεται : Στην κινητοποίηση των καπνιστών να διακόψουν το κάπνισμα Στην ενθάρρυνση των καπνιστών να διακόψουν το κάπνισμα Στη διευκόλυνση της περιόδου απόσυρσης Στην πρόληψη των υποτροπών Η επιτυχής αποχή συνήθως επιτυγχάνεται μετά από πολλές απόπειρες διακοπής του καπνίσματος Οι γιατροί πρέπει να έχουν συγκεκριμένο τρόπο προσέγγισης των καπνιστών που επιθυμούν ή πρέπει να «θεραπευτούν» (όπως και στα άλλα χρόνια νοσήματα)

28 Ιατρεία διακοπής καπνίσματος στην Ελλάδα Year

29 Πώς στελεχώνονται τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος; Γιατρός πνευμονολόγος Γενικός γιατρός ψυχίατρος Νοσοκόμα Ψυχολόγος Γραμματειακή υποστήριξη

30 Πρόγραμμα διακοπής καπνίσματος Στόχοι προγράμματος - Ενημέρωση και κινητοποιήση των καπνιστών - Επιλογή τρόπου θεραπευτικής παρέμβασης - Υποστηρικτική ψυχολογική αγωγή - Πρόληψη υποτροπής

31 Η διαδικασία διακοπής του καπνίσματος Καθόρισε ημερομηνία διακοπής Ask - Εκτίμησε Advise ε την καπνιστική συνήθεια καπνίσματος - Ενημέρωσε για τους κινδύνους από το κάπνισμα στην υγεία A A A A Assist - Βοήθησε τον καπνιστή να διακόψει το κάπνισμα: ψυχολογική στήριξη και φαρμακοθεραπεία οι αποτελεσματικότερες στρατηγικές Arrange Παρακολούθησε - Πρόσφερε στήριξη και παρακολούθα την πρόοδο της αποχής από το κάπνισμα Raw et al, Thorax Consensus Statement JAMA 2000

32 Η διαδικασία διακοπής του καπνίσματος ASK Άρχισε να καταγράφεις τους καπνιστές

33 Η διαδικασία διακοπής του ASK Άρχισε να καταγράφεις τους καπνιστές καπνίσματος ADVISE Συμβούλευσε σε προσωπικό τόνο Δώσε πληροφορίες για τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος

34 Επίδραση της απλής συμβουλής από γιατρό στην αποχή από το κάπνισμα για ένα χρόνο Percent not smoking Group A : Control (asked whether they smoke or not) Group B : same + questionnaire concerning smoking habits Group C : 60 ~ 120 sec firm, simple, unequivocal advice to stop smoking Group D : same as C, + education booklet + announce of follow up Consensus Statement JAMA 2000, Russell et al BMJ1979

35 Οφέλη στην υγεία από τη διακοπή του καπνίσματος Οι καπνιστές που διακόπτουν σε ηλικία έχουν προσδόκιμο επιβίωσης παρόμοιο με των μη καπνιστών Η διακοπή του καπνίσματος σε οποιαδήποτε ηλικία βελτιώνει σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης Ο κίνδυνος καρδιοπαθειών ελαττώνεται στα επίπεδα των μη καπνιστών μέσα σε λίγα χρόνια Ο κίνδυνος καρκίνου σταματά να αυξάνεται εκθετικά

36 Οφέλη στην υγεία από τη διακοπή του Χρόνος μετά τη διακοπή 20 λεπτά Βελτίωση περιφερικής κυκλοφορίας ΑΠ, ΚΡ 8 ώρες Πτώση επιπέδων νικοτίνης & CO στο 50%. PaO - N 2 24 ώρες Εξάλειψη νικοτίνης από την κυκλοφορία Βελτίωση γεύσης και όσφρησης 48 ώρες CO κφ, βλεννοκροσσωτή κάθαρση, κινδύνου ΕΜ καπνίσματος 72 ώρες Καλύτερη αναπνοή, βρογχοδιαστολή 3-9 μήνες Βελτίωση βήχα, απόχρεμψης 2-12 εβδομάδες 1 χρόνος Ελάττωση κινδύνου ΕΜ κατά 50%. Βελτίωση κυκλοφορίας 15 χρόνια Κίνδυνος εγκεφαλικού στα επίπεδα του πληθυσμού 10 χρόνια Ελάττωση κινδύνου καρκίνου κατά 50%. Κίνδυνος για ΕΜ στα επίπεδα πληθυσμού

37 Η διαδικασία διακοπής του ASK Άρχισε να καταγράφεις τους καπνιστές καπνίσματος ADVISE Συμβούλευσε σε προσωπικό τόνο Δώσε πληροφορίες για τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος Εκτίμησε Την κινητοποίηση για διακοπή

38 Εκτίμησε την κινητοποίηση για διακοπή Θέλει να διακόψει το κάπνισμα ο καπνιστής; Πόσο σημαντικό είναι για αυτόν να διακόψει; Είναι έτοιμος να ξεκινήσει την προσπάθεια στις επόμενες 2 εβδομάδες;

39 Υπάρχουν διάφοροι τύποι καπνιστών

40 Η διαδικασία διακοπής του καπνίσματος ASK Άρχισε να καταγράφεις τους καπνιστές Εκτίμησε Την κινητοποίηση για διακοπή ADVISE Συμβούλευσε σε προσωπικό τόνο Δώσε πληροφορίες για τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος Βοήθησε Τον καπνιστή να διακόψει το κάπνισμα

41 Στάδια αλλαγής της συμπεριφοράς Δράση Ολοκληρωμένη αλλαγή Προετοιμασία Συντήρηση Περίσκεψη Υποτροπή Προπερίσκεψη Prochaska and DiClemente

42 Κινητοποίηση Για να βοηθηθεί ο καπνιστής να περάσει από τη φάση προετοιμασίας στη φάση δράσης πρέπει: Να πειστεί ότι είναι σημαντικό να το κάνει Να νοιώσει την αυτοπεποίθηση ότι μπορεί να το πετύχει μόνος του Οι γιατροί/ψυχολόγοι Συμβουλέυουν και ενημερώνουν για τους κινδύνους στην υγεία Τονίζουν το προσωπικό/ατομικό όφελος του καπνιστή από τη διακοπή Υποδεικνύουν τρόπους εκπαίδευσης για να αποσυνδεθούν από κάποιες συνήθειες

43 Εκτίμηση κινητοποίησης

44 Προσωπική εικόνα Δώστε πληροφορίες σε σχέση με τις βλαπτικές δράσεις του καπνίσματος σε σχέση Με το ατομικό αναμνηστικό Το οικογενειακό ιστορικό Την κοινωνική κατάσταση Άλλα χαρακτηριστικά Βρες τι ικανοποιεί τον καπνιστή και τόνισέ το Φυσική δραστηριότητα Ρυτίδες/γήρανση Κινητοποίηση

45 Η διαδικασία διακοπής του καπνίσματος ASK Άρχισε να καταγράφεις τους καπνιστές Εκτίμησε Την κινητοποίηση για διακοπή ADVISE Συμβούλευσε σε προσωπικό τόνο Δώσε πληροφορίες για τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος Βοήθησε Προγραμμάτισε Τον καπνιστή ναεπισκέψεις παρακολούθησης!!! διακόψει το κάπνισμα

46 Η διαδικασία διακοπής του καπνίσματος στην κλινική πράξη Πρώτη επίσκεψη Ειδική ενημέρωση (έντυπο υλικό-video) Ερωτηματολόγια Εξάρτηση (Fagerström) Κινητοποίηση Στέρηση (Wisconsin)

47 Έντυπο υλικό με συμβουλές και πληροφορίες

48 Διαγνωστική Εκτίμηση Καπνιστών Βαρύτητα καπνίσματος (πακέτα/έτη) Εξάρτηση (Fagerström) score 1-3, 4-6, 7-10, χρόνος 1ου τσιγάρου Στέρηση (Wisconsin) Άγχος-αϋπνία-ευερεθιστότητα-κατάθλιψη

49 Ερωτηματολόγιο εξάρτησης Fagerström 0-2 χωρίς εξάρτηση 3-6 μέτρια εξάρτηση 7-10 μεγάλη εξάρτηση

50 Κλίμακα στέρησης από το κάπνισμα Wisconsin, ικανοποίησης από το τσιγάρο και DSM IV

51 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Λήψη λεπτομερούς ιστορικού, κατά σύστημα (αναπνευστικό, καρδιαγγειακό κ.λ.π.), με έμφαση στο νευρολογικό και ψυχιατρικό ιστορικό (ιστορικό σπασμών, επιληπτικών κρίσεων, κατάθλιψης κ.λ.π.) Καταγραφή φαρμακευτικών σκευασμάτων που πιθανά να λαμβάνονται για κάποιες παθήσεις και προσοχή στη χρήση ψυχοενεργών φαρμάκων (π.χ. αναστολείς ΜΑΟ, φλουοξετίνη κ.λ.π.) Καταγραφή ιστορικού αλκοολισμού ή χρήσης/εξάρτησης από άλλες ουσίες (χασίς, κοκαϊνη, ηρωϊνη κ.λ.π.)

52 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Καταγραφή προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών για διακοπή καπνίσματος στο παρελθόν Καταγραφή χρήσης θεραπείας υποκατάστασης με νικοτίνη, χρήσης βουπροπιόνης ή άλλης μεθόδου για τη διακοπή του καπνίσματος στο παρελθόν

53 Βήματα παρέμβασης για τη Διακοπή του Καπνίσματος ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Επιλογή θεραπευτικού προγράμματος που ταιριάζει στο συγκεκριμένο καπνιστή Καθορισμός της ημερομηνίας διακοπής καπνίσματος 7-14 ημέρες από την ημερομηνία ένταξης στο πρόγραμμα Ενημέρωση για συμπτώματα στέρησης Εργαστηριακός λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής, μέτρηση εκπνεόμενου CO, καταγραφή βάρους, αρτηριακής πίεσης)

54 Φαρμακευτική Αγωγή για τη Διακοπή Καπνίσματος Α Γραμμής Υποκατάστατα νικοτίνης Βουπροπιόνη Β Γραμμής Κλονιδίνη Νορτρυπτιλίνη Consensus Statement JAMA 2000

55 Pharmacotherapy for Smoking Cessation Κλινικές μελέτες *Ασφάλεια *Αποτελεσματικότητα Επιλογή φαρμακευτικής αγωγής με βάση τις ανάγκες του ασθενούς

56 Φαρμακοθεραπεία για την Εξάρτηση από τον Καπνό Θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης (NRT) 1 Μακράς δράσης 1-3 Επίθεμα Βραχείας δράσης 1-3 Τσίκλα Συσκευή εισπνοών Ρινικό εκνέφωμα Υπογλώσσια δισκία/παστίλιες Αντικαταθλιπτικά 4 Βουπροπιόνη SR 4 Νορτριπτυλίνη 3 (δεν έχει εγκριθεί για τη διακοπή του καπνίσματος) Βαρενικλίνη 1. Silagy C, et al. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(3):CD Stead L, et al. Int J Epidemiol. 2005;34: Henningfield JE, et al. CA Cancer J Clin. 2005;55: Hughes JR et al. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(4):CD

57 Θεραπεία Υποκατάστασης Νικοτίνης (NRT) Ένδειξη Η NRT έχει καταδειχθεί ότι είναι ασφαλής και αποτελεσματική στην υποβοήθηση των ατόμων που επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα, όταν χρησιμοποιείται στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου προγράμματος διακοπής του καπνίσματος 1 Απελευθερώνει νικοτίνη που προσδένεται στους υποδοχείς nachr 1 Σε γενικές γραμμές, δεν αντιμετωπίζει την επιπρόσθετη ικανοποίηση από το κάπνισμα 1 Οι NRT ενδέχεται να μην απελευθερώνουν νικοτίνη στην κυκλοφορία τόσο γρήγορα όσο το κάπνισμα 2 1. American Heart Association website: πρόσβαση 5 Νοεμβρίου Sweeney CT, et al. CNS Drugs. 2001;15:

58 Θεραπεία Υποκατάστασης Νικοτίνης (NRT): Απελευθέρωση Νικοτίνης από Τσιγάρα και Προϊόντα NRT Συγκέντρωση Νικοτίνης στο Πλάσμα (μg/l) Τσιγάρο (απελευθέρωση νικοτίνης, 1-2 mg) Τσίκλα (απελευθέρωση νικοτίνης, 4 mg) Ρινικό εκνέφωμα (απελευθέρωση νικοτίνης, 1 mg) Διαδερμικό επίθεμα Χρόνος μετά τη χορήγηση (λεπτά) 1. Sweeney CT, et al. CNS Drugs. 2001;15:

59 Αποτελεσματικότητα Θεραπείας Υποκατάστασης Νικοτίνης (NRT) 1,2 Σύγκριση N Μελέτες N Συμμετέχοντες Συγκεντρωτική OR (95% CI) Τσίκλα ,66 (1,52 1,81) Επίθεμα ,81 (1,63 2,02) Ρινικό εκνέφωμα ,35 (1,63 3,38) Συσκευή εισπνοών ,14 (1,44 3,18) Δισκία/παστίλιες ,05 (1,62 2,59) Συνδυασμός έναντι ενός τύπου ,42 (1,14 1,76) Οποιαδήποτε NRT έναντι παράγοντα ελέγχου ,77 (1,66 1,88) 1. Silagy C et al. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(3):CD Stead L, Lancaster T. Int J Epidemiol. 2005;34:

60 Βουπροπιόνη SR (Zyban ) Το ZYBAN (υδροχλωρική βουπροπιόνη SR) είναι ένα μη νικοτινούχο δισκίο παρατεταμένης αποδέσμευσης για τη διακοπή του καπνίσματος Αναπτύχθηκε αρχικά ως αντικαταθλιπτικό, στη συνέχεια βρέθηκε ότι είναι αποτελεσματικό για τη διακοπή του καπνίσματος 1 Υπάρχουν 2 πιθανοί μηχανισμοί δράσης: Εμποδίζει την επαναπρόσληψη ντοπαμίνης 2,3 Μη ανταγωνιστική αναστολή των α3β2 και α4β2 νικοτινικών υποδοχέων 4,5 1. Ένθετο Συσκευασίας. bupropion SR hydrocloride [Zyban ]. GlaxoSmithKline. 2. Henningfield JE, et al. CA Cancer J Clin. 2005;55: Foulds J, et al. Expert Opin Emerg Drugs. 2004;9: Slemmer JE, et al. J Pharmacol Exp Ther. 2000;295: Roddy E. Br Med J. 2004;328:

61 Σύγκριση Θεραπείας Υποκατάστασης Νικοτίνης (NRT) και Θεραπείας με Βουπροπιόνη SR για τη Διακοπή του Καπνίσματος 1 Η μοναδική μελέτη που συνέκρινε την NRT και τη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά για τη διακοπή του καπνίσματος 2 Ποσοστό Αποχής (%) Εικονικό φάρμακο (n = 160) Επίθεμα Νικοτίνης (n = 244) Βουπροπιόνη SR (n = 244) Βουπροπιόνη SR + Επίθεμα (n = 245) 5,6 9,8 18,4* 1 Έτος Συνεχούς Αποχής (Εβδομάδα 2 έως Εβδομάδα 52) 22,5* *P 0,001 έναντι εικονικού φαρμάκου και επιθέματος ως μονοθεραπείας. 1. Jorenby DE, et al. N Engl J Med. 1999;340: Talwar A et al. Med Clin North Am. 2004;88:

62 Θεραπευτικά σχήματα Υδροχλωρική βουπροπιόνη: 1 χάπι τις πρώτες 6 ημέρες, 2 χάπια από την 7η ημέρα και για 7 εβδομάδες NRTs: 15mg/16 ώρες για 8 εβδομάδες, 10 mg/16h για 2 εβδομάδες, 5 mg/16h για 2 εβδομάδες Θεραπεία συνδυασμού: Υδροχλωρική βουπροπιόνη για 12 εβδομάδες και NRTs 15mg/16 ώρες για 5 εβδομάδες, 10 mg/16h για 2 εβδομάδες, 5 mg/16h για 2 εβδομάδες

63 Θεραπευτικά σχήματα 0-2 εβδομάδες 2-7 εβδομάδες 7-12 εβδομάδες Υδροχλωρική βουπροπιόνη Zyban 150 mg 2 χάπια/ημέρα Εξακολουθεί το κάπνισμα Ημερομηνία διακοπής (10-14ημέρες) Zyban 150mg, 1 χάπι/ημέρα Από την ημέρα 7, 2 χάπια/ημέρα Διακοπή καπνίσματος Υδροχλωρική βουπροπιόνη + NRTs NRTs Διακοπή καπνίσματος Zyban 150 mg 2 χάπια/ημέρα Συν αυτοκόλλητα NRT (15mg/16h για 5 εβδ, 10mg/16h για 2 εβδ, 5mg/16h για 2 εβδ) Αυτοκόλλητα NRT (15mg/16h για 5 εβδ, 10mg/16h για 2 εβδ, 5mg/16h για 2 εβδ) F O L L O W - U P

64 Ανεπιθύμητες ενέργειες Αϋπνία 21 % Ξηροστομία 16 % Πονοκέφαλο 8 % Ναυτία 7 % Ευερεθιστότητα 6 % Διαταραχή συγκέντρωσης 5 % Αλλεργικές αντ/σεις 5 % Δυσκοιλιότης 3 % Άλλα 6 % (ταχυκαρδία, διαταραχές γεύσεως, υπνηλία)

65 Μέτρηση CO Η μέτρηση του εκπνεόμενου CO μας δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε με εύκολο τρόπο την κατανάλωση καπνού.

66 Μέτρηση CO Φτηνή συσκευή (~ 400 ευρώ) Άμεση εκτίμηση της καπνιστικής κατάστασης Μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα στην καθημερινή κλινική πράξη, στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο κινητοποίησης των καπνιστών.

67 Επίπεδα έκθεσης μονοξειδίου του άνθρακα Πούρο 80 ppm 60 τσιγάρα 1 πακέτο Φυσιολογικά όρια Παθητικό κάπνισμα Μη καπνιστές 50 ppm 35 ppm ppm 914,5p ppm 8,5 pm 5 ppm 0 ppm

68 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Μια φορά την εβδομάδα, τον πρώτο μήνα θεραπείας (μέτρηση εκπνεόμενου CO, καταγραφή βάρους, αρτηριακής πίεσης, συμπλήρωση ερωτηματολογίου Wisconcin, συμβουλευτική υποστήριξη, συζήτηση τυχόν προβλημάτων από τη θεραπεία) Κάθε 3 εβδομάδες μέχρι την ολοκλήρωση της θεραπείας (Όλα τα παραπάνω) Κάθε τρεις μήνες, μέχρι τη συμπλήρωση ενός έτους (Όλα τα παραπάνω συν επανάληψη του λειτουργικού ελέγχου με σπιρομέτρηση

69 Συμπτώματα στέρησης σύμφωνα με το DSM M IV Αν υπάρχουν 4 κριτήρια από τα παρακάτω: - καταθλιπτική διάθεση - αϋπνία - ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, θυμός - άγχος, ανυπομονησία - δυσκολία συγκέντρωσης - agitation - επιβράδυνση του σφυγμού - αύξηση της όρεξης και/ή γρήγορη πρόσληψη βάρους Αυτά τα σημεία προκαλούν κλινική επιβάρυνση και μερικές φορές κοινωνική ή οικογενειακή διαφοροποίησ προς τη συμπεριφορά Αυτά τα σημεία δεν εξηγούνται από ψυχιατρικές νόσους Smoke-free hospital European Training guide Nico-hosp-ad. 5.5

70 Δημογραφικά στοιχεία καπνιστές έχουν επισκεφθεί τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος Ηλικία: ετών (πλειοψηφία έτη) 60% άνδρες / 40 % γυναίκες 65% μέσης εκπαίδευσης ( 45% ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης) > 55% με βαθμό εξάρτησης (7-10 / Fagerström)

71 Εμπειρία από τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος Τα προγράμματα διακοπής καπνίσματος βοηθούν πολύ αποτελεσματικά τους καπνιστές στην προσπάθειά τους (2 σους 3 διακόπτουν το κάπνισμα στο τέλος της θεραπείας, 1 στους 3 εξακολουθεί να μην καπνίζει μετά από ένα χρόνο) Οι επισκέψεις παρακολούθησης μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος είναι εξαιρετικά σημαντικές!!!

72 Τρόποι Διακοπής Καπνίσματος % αποχή επί 1 έτος Προσωπική προσπάθεια 3% Ενημερωτικά έντυπα 4% Συμβουλή ιατρού 5% Συμβουλή ιατρού & NRT 6% Ειδικά Κέντρα 10% Ειδικά Κέντρα & NRT 20% Ειδικά Κέντρα & βουπροπιόνη 30-50% * Parrot et al, Thorax ** Richmond, Int J Tuberc Lung Dis 1999.

73 Η σημερινή πραγματικότητα ατικότητα... % αποχή επί 1 έτος Προσωπική προσπάθεια 3% Ενημερωτικά έντυπα 4% Συμβουλή ιατρού 5% Συμβουλή ιατρού & NRT 7-9% ΝRT μόνο 6% Ειδικά Κέντρα & NRT 20% Βουπροπιόνη μόνο 21-23% Ειδικά Κέντρα & συνδυασμός φαρμάκων 30-50% Parrot, 1998, Richmond, 1999, Shiffman 2002, Hughes 2003, Hurt 1997, Tonnesen 2003

74 Φαρμακευτική Αγωγή για τη Διακοπή Καπνίσματος NRT Πλεονεκτήματα Αποτελεσματικά Διαθεσιμότητα στην αγορά Ασφαλή στη χορήγηση Διαθέσιμα σε πολλές μορφές, δυνατότητα επιλογής Περιορισμοί Συμμόρφωση στη θεραπεία Χαμηλές δόσεις Αργή βιοδιαθεσιμότητα Αύξηση βάρους μετά το τέλος της θεραπείας Κόστος, δεν καλύπτονται από τα ταμεία

75 Φαρμακευτική Αγωγή για τη Διακοπή Καπνίσματος Βουπροπιόνη Πλεονεκτήματα Αποτελεσματική θεραπεία Σύντομη διάρκεια θεραπείας (7 εβδομάδες) Καλά ανεκτή Περιορισμοί Συμμόρφωση στη θεραπεία Αντενδείξεις χορήγησης Ανεπιθύμητες ενέργειες Πρόσληψη βάρους μετά το τέλος της θεραπείας Κόστος, δεν καλύπτεται από τα ταμεία Δεν προλαμβάνεται η υποτροπή

76 Πιθανότητα διατήρησης της διακοπής του καπνίσματος μετά από α ό ένα χρόνο NRT έναντι placebo 1,73 (108 μελέτες) (95% CI: 1,62-1,85) Τσίχλες νικοτίνης 1,66 Αυτοκόλλητα νικοτίνης 1,76 Ρινικό σπρέϋ νικοτίνης 2,27 Εισπνοές νικοτίνης 2,08 Υπογλώσσια νικοτίνη 1,73 Βουπροπιόνη έναντι placebo 2,06 (16 μελέτες) (95% CI: 1,7-2,4) Cochrane Library, 2002

77 Αναγκαιότητα εισαγωγής νέων φαρμακευτικών ουσιών για βελτίωση των ποσοστών επιτυχίας αλλά και των στρατηγικών προσέγγισης Σε Ειδικούς Πληθυσμούς Εφήβους Εγκυμοσύνη Καπνιστές με μικρή καπνιστική συνήθεια Ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα Πάσχοντες από κατάθλιψη Πρόληψη Υποτροπών Πρόληψη έναρξης καπνιστικής συνήθειας;

78 ΛΟΓΟΙ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ

79 Διαδικασία της διακοπής του καπνίσματος Ναι Καπνίζει ο ασθενής; Αρχειοθέτηση Όχι Αποφασισμένος να διακόψει το κάπνισμα Πρώην καπνιστής Ναι όχι Ναι Όχι Ενημέρωση για τις θεραπευτικές επιλογές Κινητοποίηση Πρόληψη υποτροπής Καμία παρέμβαση

80 Υποτροπή του καπνίσματος Ποια είναι η συχνότητά της; Μετά από επιτυχή διακοπή του καπνίσματος, υποτροπή εμφανίζεται σε ποσοστό 60% - 90% των καπνιστών μέσα σε 12 μήνες. Οι πρώην καπνιστές που εξακολουθούν να μην καπνίζουν τουλάχιστον για 2 χρόνια έχουν έναν κίνδυνο υποτροπής 2-4% κάθε χρόνο μεταξύ του 2ου και 6ου έτους και 1% ετησίως μετά από 10 χρόνια συνεχούς αποχής από το κάπνισμα. Kral et al. Normative aging Study. Prospective study in 483 smokers for 35 years. Nic.Tobacco Research 2002;4:95-100

81 Υποτροπή του καπνίσματος Ποια είναι η συχνότητά της; Στους καπνιστές που διακόπτουν μόνοι τους το κάπνισμα: Μέσα σε 8 ημέρες στην πλειοψηφία των καπνιστών 3-5 % των καπνιστών που διακόπτουν μόνοι τους το κάπνισμα διατηρούν πλήρη αποχή για 6-12 μήνες μετά από την προσπάθεια διακοπής Απαιτούνται απόπειρες για διακοπή του καπνίσματος πριν να καταφέρει ο καπνιστής να διακόψει μόνιμα το κάπνισμα Hughes J. et al, Addiction 2004;99,29-38 Review

82 Κυριότεροι λόγοι που οδηγούν σε υποτροπή Συμπτώματα στέρησης Έντονη επιθυμία για κάπνισμα Αρνητική διάθεση-κατάθλιψη Φτωχή κινητοποίηση Κακή συμμόρφωση στη θεραπεία Ισχυρή αυτοπεποίθηση Αύξηση βάρους

83 Παράγοντες κινδύνου που συσχετίζονται με την υποτροπή στο κάπνισμα Φύλο (γυναίκες) Χρόνιες παθήσεις (Καρδιαγγειακά νοσήματα, Χ.Α.Π.) Κατάθλιψη Smoke -free hospital European Training guide Nico-hosp-ad. 5.10

84 Παράγοντες κινδύνου και φύλο Οι παρεμβάσεις για τη διακοπή του καπνίσματος μπορεί να απαιτούν προσαρμογή ανάλογα με το φύλο του καπνιστή. Το οικογενειακό περιβάλλον Το άγχος Παράμετροι που σχετίζονται με την εργασία Η σωματική δραστηριότητα συσχετίζονται με υποτροπή στο κάπνισμα σε διαφορετικό βαθμό σε άνδρες και γυναίκες Swan G. et al Addictive Behaviors 1998 ; 13:253

85 Προγνωστικοί παράγοντες Νεαρή ηλικία Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο Μεγαλύτερη καπνιστική συνήθεια Αδιαφορία για τα ζητήματα της υγείας Φιλικό περιβάλλον καπνιστών Κάπνισμα πίπας ή πούρων Μεγάλη κατανάλωση καφέ Μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ

86 Υποτροπή σε ασθενείς νόσο σχετιζόμενη με Υποτροπή στο κάπνισμα 50% σε χειρουργημένο καρκίνο λάρυγγα το κάπνισμα 30% μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου 40 % μετά από λαρυγγεκτομή

87 Αύξηση βάρους: ΠΟΣΟ Άνδρες Γυναίκες Williamson Flegal Nides O Hara % gained more than 10 Kg Hays Kgs (2 y) Rodu Kgs (9y)

88 Αύξηση βάρους: ΠΟΣΟ Συνήθως 2 ως 4 κιλά (μπορεί να φτάσει στο 10% του αρχικού βάρους στους άνδρες και στο 13% στις γυναίκες) μακροπρόθεσμα (μέση τιμή 2-6 έτη)

89 Αύξηση βάρους: ΠΟΙΟΙ Συνήθως δεν μπορέί να γίνει πρόβλεψη Ποιος κινδυνεύει περισσότερο: Νεότεροι ασθενείς Γυναίκες Παχύσαρκοι ασθενείς (> BMI) Πιο εξαρτημένοι ασθενείς (Filozof C et al, Obes Rev. 2004; 5: 95)

90 Αύξηση βάρους: Γενετικοί παράγοντες Έχει βρεθεί συσχέτιση με τον πολυμορφισμό του υποδοχέα ντοπαμίνης DRD2 Taq1 (έλλειψη αισθήματος ανταμοιβής μετά τη διακοπή του καπνίσματος): Μεγαλύτερος βαθμός ικανοποίησης από το φαγητό προβλέπουν την πρόσληψη βάρους Η Bupropion μπορεί να ελαττώσει αυτό το αίσθημα (P=0.006) (Lerman C et al; Psychopharmacology 2004; 174: 571)

91 Αύξηση βάρους: ΓΙΑΤΙ; Αύξηση του σωματικού βάρους: Αύξηση πρόσληψης θερμίδων Ελάττωση μετβολικού ρυθμού Και πιθανά: Αλαγή στο μεταβολισμό του λίπους

92 Αύξηση βάρους: ΓΙΑΤΙ; Αύξηση θερμιδικής πρόσληψης Η νικοτίνη ελαττώνει την όρεξη Καθυστερεί την τροφή στο στομάχι Αυξάνει τη δίοδο της τροφής από το λεπτό έντερο. Το κάπνισμα ελαττώνει την πρόσληψη τροφής Επίσης,συνήθως σηματοδοτεί το τέλος του γεύματος Ελάττωση του μεταβολικού ρυθμού Η νικοτίνη διεγείρει το μεταβολισμό

93 ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΘΥΣΤΕΡΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΒΑΡΟΥΣ, ΔΕΝ ΤΗΝ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ Τα NRT και η BUPROPION Είναι αποτελεσματικά στην ελάττωση πρόσληψης τροφής στους καπνιστές που έχουν διακόψει αλλά Το βάρος προσλαμβάνεται ξανά όταν διακόπτεται η αγωγή

94 Τι κάνουμε; 1) Αγνοούμε την αύξηση του βάρους: σε ανθρώπους που προσλαμβάνουν μικρό-μέτριο βάρος 2) Αύξηση σωματικής άσκησης για τον έλεγχο του βάρους. 3) Αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες. Όχι δίαιτα παράλληλα με την προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος

95 Υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία για την πρόληψη της υποτροπής;

96 Αντιμετώπιση της υποτροπής στο κάπνισμα Η υποτροπή στο κάπνισμα μετά από επιτυχή διακοπή του καπνίσματος εμφανίζεται μέσα σε 12 μήνες, σε 60% - 90% των καπνιστών Η εκμάθηση τρόπων αντιμετώπισης των δυσκολιών που μπορεί να εμφανιστούν μπορεί να μειώσει αυτό τον κίνδυνο Μικρότερο όφελος παρέχουν άλλες θεραπείες συμπεριφοράς Hall S et al. J. Consult Clin Psychol. 1984;52,372 Shiffman S. et al J. Consult Clin Psychol.1996 ; 64 :366

97 Αντιμετώπιση καπνιστών υψηλού κινδύνου 893 καπνιστές τυχαιοποιήθηκαν σε 4 θεραπετικά σχήματα (εικονικό φάρμακο, βουπροπιόνη, βουπροπιόνη και NRT αυτοκόλλητα, NRT αυτοκόλλητα) Αποτελέσματα Θεραπεία με βουπροπιόνη για 8 εβδομάδες τριπλασίασε τα ποσοστά συνεχούς αποχής σε ένα χρόνο Στις γυναίκες και Σε άτομα με κατάθλιψη Αυτοκόλλητα NRT (21mg/ημέρα) Δεν βελτίωσαν σημαντικά τα ποσοστά αποχής από το κάπνισμα σε καμία ομάδα Smith et al, Nic.Tobacco Res. 2003; 5,

98 Αντιμετώπιση καπνιστών υψηλού κινδύνου Smith et al, Nic.Tobacco Res. 2003; 5, Άνδρες Γυναίκες Εικονικό φάρμακο Εικονικό Αυτοκόλλητα φάρμακο NRT Βουπροπιόνη Βουπροπιόνη & NRT

99 Αντιμετώπιση καπνιστών υψηλού κινδύνου Smith et al, Nic.Tobacco Res ; 5, Xωρίς κατάθλιψη Κατάθλιψη 10 0 Εικονικό φάρμακο Placebo Αυτοκόλλητα Βουπροπιόνη & NRT NRT Βουπροπιόνη

100 Η χρόνια θεραπεία προλαμβάνει την υποτροπή; 429 καπνιστές πήραν θεραπεία για 1 χρόνο με βουπροπιόνη ή εικονικό φάρμακο Αποτελέσματα Η θεραπεία με βουπροπιόνη για 12 μήνες καθυστέρησε το ρυθμό υποτροπής (156 ημέρες έναντι 65 ημερών) Αυτή η δράση διατηρήθηκε κατά τους πρώτους 6 μήνες παρακολούθησης αλλά όχι για τα 2 χρόνια της μελέτης. Hays T. et al. Annals of Internal Medicine 2001;135(6),

101 Μπορεί η επανάληψη της θεραπείας σχετικά σύντομα μετά τη διακοπή του καπνίσματος να προλάβει την υποτροπή; Σχεδιασμός 583 καπνιστές με αυτοκόλλητο NRT (προσαρμογή της δόσης mg/ημέρα) για 2 μήνες (αποχή στο 32 %) και στη συνέχεια Θεραπεία με βουπροπιόνη ή εικονικό φάρμακο για 6 μήνες Hurt R. et al. J.Clin. Oncol 2003; J.Clin.Oncol 21:

102 Μπορεί η επανάληψη της θεραπείας σχετικά σύντομα μετά τη διακοπή του καπνίσματος να προλάβει την υποτροπή; Αποτελέσματα Η βουπροπιόνη δεν ελάττωσε την υποτροπή στους καπνιστές που διέκοψαν το κάπνισμα με αυτοκόλλητα NRT Η βουπροπιόνη δεν οδήγησε σε διακοπή του καπνίσματος τους καπνιστές που είχαν αποτύχει να διακόψουν το κάπνισμα με τα NRT Hurt R. et al. J.Clin. Oncol 2003; J.Clin.Oncol 21:

103 Πρόληψη της υποτροπής με φάρμακα Προγνωστικοί δείκτες αποτελέσματος 784 καπνιστές Βουπροπιόνη για 7 εβδομάδες Οι 461 διέκοψαν (58,8 %) Εικονικό φάρμακο (45 εβδομάδες) Βουπροπιόνη Hurt et al. Addictive behavior 2002;

104 ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΓΩΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

105 Νέα Φάρμακα Αποκλειστές των τετραϋδροκανναβινοειδών υποδοχέων (rimonabant) Ανταγωνιστές των υποδοχέων της νικοτίνης (μεκαμυλαμίνη, GTS-21, anabasine, varenicline) Εμβόλια κατά της νικοτίνης (TA-NIC (Xenova Group), Nic Vax (Nabi Pharmaceuticals) Τροποποιητές της δράσης των ηπατικών ενζύμων που μεταβολίζουν τη νικοτίνη (CYP2A6, CYP2B6) (Mexsalen) Αντιεπιληπτικά φάρμακα (αναστολείς GABA)

106 Ανταγωνιστές των τετραϋδροκανναβινοειδών υποδοχέων Rimonabant (εκλεκτικός CB 1 αναστολέας)

107 Κανναβινοειδείς Υποδοχείς CH 3 OH O (-)-Δ 9 -tetrahydrocannabinol (THC, oil) 1 M L 1 CB1: Ιππόκαμπος Βασικά γάγγλια Φλοιός Παρεγκεφαλίδα Υποθάλαμος Λιμπικό σύστημα Εγκεφαλικό στέλεχος Γαστρ/κό σύστημα CB 1, CB 2 E CB2: Ανοσοκύτταρα και ιστοί

108 Νευροανατομία Κανναβινοειδείς Υποδοχείς CB 1 Το αίσθημα της ανταμοιβής (και από τη λήψη φαγητού ) και από ουσίες εξαρτησιογόνες προκαλείται από την έκλυση ντοπαμίνης στον επικλινή πυρήνα CB 1 CB 1 Glu GABA DA CB 1 παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία έκλυσης ντοπαμίνης από το NAc μέσω αναστολής έκλυσης GABA

109 Δράση Νικοτίνης και Εθισμός ΕΞΑΡΤΗΣΗ Νικοτίνη στο αίμα ΑΝΤΑΜΟΙΒΗ Αιματοεγκεφαλικός φραγμός X Έκλυση ντοπαμίνης Νικοτινικοακετυλοχινεργικοί υποδοχείς στον εγκέφαλο

110 Εξάρτηση από νικοτίνη προκαλεί υπερδιέγερση των ενδοκανναβινοειδών Μπλοκάροντας τους CB 1 μειώνεται η ανάγκη αναζήτησης νικοτίνης πιθανά επηρεάζοντας την έκλυση της ντοπαμίνης από τον επικλινή πυρήνα

111 Rimonabant (εκλεκτικός CB 1 αναστολέας): γιατί έχει θέση στην απεξάρτηση από τη νικοτίνη; Ανταγωνιστής CB 1 - υποδοχέων T ½ : 8-15 ημέρες Μεταβολισμός στο ήπαρ Μελέτες σε πειραματόζωα Τα ενδοκανναβινοειδή αυξάνονται με τη λήψη νικοτίνης (Gonzalez et al, 2002) Το rimonabant μπλοκάρει το αίσθημα ανταμοιβής που προκαλείται από τη νικοτίνη Το rimonabant μειώνει την ανάγκη λήψης νικοτίνης σε πειραματόζωα (Cohen et al, 2002) Το rimonabant προκαλεί απώλεια βάρους

112 Αύξηση βάρους μετά τη διακοπή!!

113 Rimonabant 5 ή 20 mg/ημέρα Παρατεταμένη αποχή από το κάπνισμα (10 εβδομάδες) Εικονικό φάρμακο Rimonabant 5 mg Rimonabant 20 mg OR=2.0-95% CI=[1.296; 3.046] P=0.004 Αποχή (%) n=261 n=262 n=261 P. Tonnessen, ERS2005

114 Rimonabant (εκλεκτικός CB 1 αναστολέας) Κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ (7 μελέτες) Έλεγχος σωματικού βάρους σε διαβητικούς, υπερλιπιδαιμικούς Πολυκεντρική μελέτη (RIO Europe Study, Rimonabant In Obesity) Rio Europe Study, Van Gaal et al. Lancet 2005;365:

115 RIO Europe Study Μελέτη διάρκειας ενός έτους, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο 1507 ασθενείς με ΒΜΙ 30 kg/m 2 ήβμι 27 kg/m 2 έλαβαν rimonabant 5 και 20 mg και placebo σε συβδυασμό με ήπια υποθερμιδική δίαιτα (-600 kcal) Στόχος: Εκτίμηση της αποτελεσματικότητας, της ασφάλειας και την ανοχής 2 δοσολογικών σχημάτων rimonabant (5 και 20 mg) μετά από ένα χρόνο θεραπείας, σε σχέση με την ελάττωση του βάρους και τη βελτίωση καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου Rio Europe Study, Van Gaal et al. Lancet 2005;365:

116 Μέση αλλαγή % από τις αρχικές μετρήσεις σε ένα χρόνο Βάρος Χοληστερίνη Περιφέρεια μέσης *P < 0,001 έναντι placebo, +p < 0,002 έναντι placebo Τριγλυκερίδια Rio Europe Study, Van Gaal et al. Lancet 2005;365:

117 Ανεπιθύμητες ενέργειες Rio Europe Study, Van Gaal et al. Lancet 2005;365:

118 RIO Europe Study-2ος χρόνος μελέτης Βάρος Περιφέρεια μέσης Pi-Sunyer et al, JAMA 2006;295:

119 RIO Europe Study-2ος χρόνος μελέτης Pi-Sunyer et al, JAMA 2006;295:

120 Rimonabant Φάρμακο και για μεταβολικά σύνδρομα; Ένδειξη σε ειδικούς πληθυσμούς Υπέρταση, καρδιαγγειακά, Σ. Διαβήτη υπερχοληστεριναιμία, υπέρβαροι

121 Rimonabant Προβληματισμοί Σχετικά χαμηλό ποσοστό αποτελεσματικότητας στη διακοπή του καπνίσματος Δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία για τα μακροχρόνια αποτελέσματα του φαρμάκου στη διακοπή του καπνίσματος Πρόληψη αύξησης βάρους μόνο;

122 Ανταγωνιστές των υποδοχέων της νικοτίνης Varenicline

123 Δράση Νικοτίνης και Εθισμός ΕΞΑΡΤΗΣΗ Νικοτίνη στο αίμα ΑΝΤΑΜΟΙΒΗ Αιματοεγκεφαλικός φραγμός Έκλυση Ντοπαμίνης X Νικοτινικοακετυλοχινεργικοί υποδοχείς στον εγκέφαλο

124 Εξάρτηση στην νικοτίνη και υποδοχείς Χολινεργική δράση nach -υποδοχέας Προ-συναπτική μεμβράνη Συναπτική σχισμή Μετά-συναπτική μεμβράνη Κυτταρικό σώμα ντοπαμινεργικού νευρώνα 1997 Palo Alto Center for Pulmonary Disease Prevention and David P. L. Sachs, MD. All rights reserved.

125 Varenicline Δεν είναι θεραπεία υποκατάστασης με νικοτίνη Δεν αναπτύχθηκε ως αντικαταθλιπτικό H N N S-(-)-Nicotine NH Varenicline N N

126 Varenicline Νέος τρόπος δράσης Η Varenicline είναι μερικός διεγέρτης (partial agonist) των α4β2 νικοτινικών ακετυλιχονεργικών υποδοχέων (συνδυάζει δράση διεγέρτη και συγχρόνως ανταγωνιστή σε μία ουσία)

127 Varenicline: μερικός διεγέρτης των α4β2 νικοτινικών υποδοχέων 100% Τρόπος δράσης στην απεξάρτηση από νικοτίνη Μέγιστη δράση Πλήρης διεγέρτης Μπλοκάρει την ανταμοιβή Δράση 50% Μερικός διεγέρτης Έντονη επιθυμία, ανακούφιση στέρησης 0% Δόση, έκθεση

128 Varenicline Φαρμακολογικά χαρακτηριστικά Απορρόφηση Κατανομή Καλή απορρόφηση από το στόμα Απορροφάται στο 99 % Έχει πολύ μικρή σύνδεση με πρωτείνες Μεταβολισμός Δεν μεταβολίζεται, δεν αντιδρά με κυτόχρωμα Ρ450 Αποβολή Αποβάλλεται από τα ούρα, σχεδόν αμετάβλητη Δεν έχει αλληλεπιδράσεις με τροφές Δεν αναμένονται αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

129 Αποτελεσματικότητα της Varenicline στη διακοπή του καπνίσματος Μελέτη διάρκειας 12 εβδομάδων, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο Εκτίμηση της αποτελεσματικότητας, της ασφάλειας και την ανοχής της varenicline σε σχέση με τη βουπροπιόνη και το εικονικό φάρμακο Παρακολούθηση των καπνιστών για ένα χρόνο Jorenby et al, Varenicline Phase III Study Group, JAMA, 2006;296:56-63

130 Αξιολόγηση της συνεχούς αποχής 12 εβδομάδων Ποσοστό αποχής από το κάπνισμα (%) * 43,9 29,8 17, mg δις/ημέρα (n=344) Bupropion 150 mg δις/ημέρα (n=342) Placebo (n=341) Odds ratio: 3,85 1,90 (95% CI): (2,69-5,50) (1.38-2,62) *p<0.001 και p<0.001 έναντι placebo. Jorenby et al, Varenicline Phase III Study Group, JAMA, 2006;296:56-63

131 Συνεχής αποχή σε βάθος 52 εβδομάδων Ποσοστό αποχής από το κάπνισμα (%) Βαρενικλίνη, n=344 Βουπροπιόνη, n=342 Εικονικό φάρμακο, n=341 Εβδομάδες 9-12 Εβδομάδες 9-24 Εβδομάδες 9-52 Σε όλα τα χρονικά σημεία: varenicline έναντι βουπροπιόνης: p<0.001 varenicline έναντι placebo: p<0.001 και βουπροπιόνη έναντι placebo: p<0.005 Jorenby et al, Varenicline Phase III Study Group, JAMA, 2006;296:56-63

132 Ανεπιθύμητες ενέργειες Συμμετέχοντες (%)( Ανεπιθύμητες ενέργειες Varenicline 1,00 mg δις/ημέρα (n= ) (%) Bupropion 150 mg δις/ημέρα (n= ) (%) Εικονικό φάρμακο (n= ) (%) Ναυτία 29,4 7,4 9.7 Αϋπνία 14,3 21,2 12,4 Πονοκέφαλος 12,8 7,9 12,6 Εφιάλτες 13,1 5,9 3,5 Ξηροστομία 5,5 7,6 3,2 Ευερεθιστότητα 4,4 5,3 3,8 Ζάλη 6,4 7,4 7,1 Αίσθημα κόπωσης 7,3 3,8 6,5 Δυσπεψία 5,5 2,9 3,5 Δυσκοιλιότητα 9 6,5 1,5 Jorenby et al, Varenicline Phase III Study Group, JAMA, 2006;296:56-63

133 Συγκριτικές Μελέτες: Ανεπιθύμητες Ενέργειες (AE) 1-3 Συχνότερες AE (βαρενικλίνη) 5% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο Μελέτη 1 Μελέτη 2 Βαρενικλίνη N=343 Βουπροπιόνη N=340 Εικονικό Φάρμακο N=340 Βαρενικλίνη N=349 Βουπροπιόνη N=329 Εικονικό Φάρμακο N=344 % % % % % % Ναυτία Ήπια* Μέτρια* Σοβαρή* 29,4 71,3 23,8 5,0 7,4 56,0 40,0 4,0 9,7 90,9 9,1 0 28,1 71,4 26,5 2,0 12,5 65,9 29,3 4,9 8,4 75,9 17,2 6,9 Κεφαλαλγία 12,8 7,9 12,6 15,5 14,3 12,2 Ανώμαλα Όνειρα 13,1 5,9 3,5 10,3 5,5 5,5 Αϋπνία 14,3 21,2 12,4 14,0 21,9 12,8 Ζάλη 6,4 7,4 7,1 6,0 5,8 5,8 *Οι τιμές ενδέχεται να μην αθροίζουν σε 100% λόγω στρογγυλοποίησης. 1. Jorenby DE, et al. JAMA. 2006;296: Gonzales D, et al. JAMA. 2006;296: Tonstad S, et al. AHA

134 Ναυτία Η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια (AE) που σχετίζεται με τη θεραπεία βαρενικλίνης 1-3 Αναφέρθηκε σχεδόν στο 30% των καπνιστών 1 Περιγράφεται ως ήπιας ή μέτριας βαρύτητας στην πλειοψηφία των περιπτώσεων 1,2 Η εμφάνισή της παρατηρείται γενικά κατά την έναρξη της θεραπείας 1,2 Συνήθως υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου Σχετίζεται με διακοπή της θεραπείας σε <3% των καπνιστών 1,2 1. Σύνοψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος Champix. Pfizer Ltd. Sandwich, UK Ένθετο Συσκευασίας Chantix. Pfizer Inc. New York, NY, USA, Tonstad S, et al. AHA

135 Ένδειξη και Χορήγηση Η βαρενικλίνη ενδείκνυται για τη διακοπή του καπνίσματος σε ενήλικες Οι θεραπείες διακοπής του καπνίσματος φαίνεται ότι είναι πιθανότερο να έχουν επιτυχία για ασθενείς στους οποίους παρέχονται επιπρόσθετες συμβουλές και υποστήριξη Ο ασθενής θα πρέπει να ορίσει μία ημερομηνία για τη διακοπή του καπνίσματος. Η δοσολογία της βαρενικλίνης θα πρέπει να ξεκινά 1-2 εβδομάδες πριν από αυτή την ημερομηνία Τα δισκία της βαρενικλίνης θα πρέπει να καταπίνονται ολόκληρα μαζί με νερό Τα δισκία της βαρενικλίνης μπορούν να λαμβάνονται ανεξάρτητα από την πρόσληψη τροφής Τα δισκία της βαρενικλίνης προορίζονται για χορήγηση από το στόμα, με τιτλοποίηση ως ακολούθως: Ημέρες 1 3: Ημέρες 4 7: 0,5 mg άπαξ ημερησίως 0,5 mg δις ημερησίως Ημέρα 8 Ολοκλήρωση θεραπείας: 1 mg δις ημερησίως Για τους ασθενείς που εμφανίζουν δυσανεξία στις ανεπιθύμητες ενέργειες, η δόση μπορεί να ελαττωθεί προσωρινά ή οριστικά (0,5 mg BID) 1. Σύνοψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος Champix. Pfizer Ltd, Sandwich, UK

136 Προβληματισμοί Περισσότερες μελέτες Εκτίμηση αποτελεσματικότητας Μακρόχρονη χορήγηση Προστασία υποτροπών Πρόληψη αύξηση βάρους Συνδυασμένη χορήγηση

137 Τροποποιητές των ηπατικών ενζύμων που μεταβολίζουν τη νικοτίνη Aναστολείς του ενζύμου CYP2A6 Μethoxsalen Tranylcypromine

138 Τροποποιητές των ηπατικών ενζύμων που μεταβολίζουν τη νικοτίνη Νικοτίνη CYP2A6 Κοτινίνη CYP2A6 3-υδροξυκοτινίνη Σήμερα είναι γνωστοί 26 πολυμορφισμοί του γονιδίου CYP2A6 που μπορεί να τροποποιούν τη δράση του ενζύμου Έχουν αναγνωριστεί 17 αλλήλια με απλούς πολυμορφισμούς σε νουκλεοτίδια του CYP2A6

139 Aναστολείς του CYP2A6 Μethoxsalen (φάρμακο για ψωρίαση) 10mg, 30 mg Tranylcypromine (αναστολέας MAO) 2,5mg, 10mg Αύξηση νικοτίνης στο πλάσμα Μείωση διάθεσης και αναζήτησης Sellers et al.research focus Zhang et al. Drug Metab. Dispos.2001

140 Χαμηλή δραστηριότητα του CYP2A6 Διευκολύνει τη δράση και αποτελεσματικότητα των NRTs. Μειώνει τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζονται Αυξάνει τα μεσοδιαστήματα αναζήτησης τσιγάρου Ελέγχει τη καπνιστική διάθεση Μειώνει την ενεργοποίηση προκαρκινογόνων ουσιών σε καρκινογόνες Μειώνει το κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα Malaiyandi V et al, Clin Pharmacol Ther 2005;77:145-58

141 CYP2A6 και θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης Μελέτη της επίδρασης του αργού μεταβολισμού της νικοτίνης (καθορισμός από το γονότυπο του CYP2A6, δραστηριότητα 50%): Στην καπνιστική συνήθεια Στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης με αυτοκόλλητα ή ρινικό σπρέϋ νικοτίνης για τη διακοπή του καπνίσματος 394 καπνιστές έλαβαν θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης για τη διακοπή του καπνίσματος (193 έλαβαν αυτοκόλλητα νικοτίνης και 203 έλαβαν ρινικό σπρέϋ νικοτίνης) Γονοτυπική ανάλυση σε όλους για προσδιορισμό της δραστηριότητας του CYP2A6 Μέτρηση επιπέδων νικοτίνης, κοτινίνης και 3-υδροξυκοτινίνης στο πλάσμα Malaiyandi V et al, Molecular Psychiatry 2006;11:400-9

142 CYP2A6 και θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης Αποτελέσματα Στους καπνιστές με χαμηλή δραστηριότητα του ενζύμου Χαμηλότερο ποσοστό 3HC/COT στο πλάσμα Μικρότερος αριθμός τσιγάρων που καπνίζονταν πριν την έναρξη της θεραπείας (p < 0,04) Καθυστέρηση πρώτου τσιγάρου της ημέρας (p = 0,04) Υψηλότερα επίπεδα νικοτίνης στο πλάσμα Μικρότερη χρήση του σπρέϋ νικοτίνης (p < 0,02) Malaiyandi V et al, Molecular Psychiatry 2006;11:400-9

Κριτήρια επιλογής του καπνιστή υποψήφιου για διακοπή

Κριτήρια επιλογής του καπνιστή υποψήφιου για διακοπή Κριτήρια επιλογής του καπνιστή υποψήφιου για διακοπή Νικολέττα Ροβίνα Α Πανεπιστηµιακή Πνευµονολογική Κλινική Νοσοκοµείο «η Σωτηρία» Πόσο δύσκολο είναι να διακόψει κανείς το κάπνισµα; Σύνολο καπνιστών

Διαβάστε περισσότερα

3. ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΙΑΚΟΠΗ. Σταυρούλα Μπουσμουκίλια /ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν.Ν.Καβάλας

3. ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΙΑΚΟΠΗ. Σταυρούλα Μπουσμουκίλια /ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν.Ν.Καβάλας 3. ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΙΑΚΟΠΗ Σταυρούλα Μπουσμουκίλια /ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν.Ν.Καβάλας Κάπνισμα: η κυρίαρχη αιτία νόσων και θανάτων δυνάμενων να προληφθούν Οι 3 Κορυφαίες Αποδιδόμενες

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Νίκος Δ. Χαΐνης, Πνευμονολόγος

Γράφει: Νίκος Δ. Χαΐνης, Πνευμονολόγος Γράφει: Νίκος Δ. Χαΐνης, Πνευμονολόγος Η πλέον διαδεδομένη κατάχρηση ουσίας που γίνεται παγκοσμίως είναι η νικοτίνη. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, 1,1 δισεκατομμύρια άτομα σε όλο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞ/ΣΙΑ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞ/ΣΙΑ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞ/ΣΙΑ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ Π.Ο.Υ. ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΟ ΜΕ ΕΞΑΡΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΦΕΣΕΙΣ. Ενότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞ/ΣΙΑ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΠΕΖΙΡΚΙΑΝΙΔ

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞ/ΣΙΑ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΠΕΖΙΡΚΙΑΝΙΔ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞ/ΣΙΑ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΠΕΖΙΡΚΙΑΝΙΔ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ Π.Ο.Υ. ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΟ ΜΕ ΕΞΑΡΣΕΙΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους. Είναι εφικτό;

Η Ελλάδα δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους. Είναι εφικτό; Η Ελλάδα δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους. Είναι εφικτό; Δ. ΡΙΧΤΕΡ, MD, FESC, FAHA -Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Ευρωκλινικής Αθηνών Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Λιπιδιολογίας Μέλος ΔΣ ΕΛΙΚΑΡ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ.Α.Ο.Ν.Α. Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ.Α.Ο.Ν.Α. Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ.Α.Ο.Ν.Α. Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΌ ΤΗ ΝΙΚΟΤΙΝΗ Επιτακτική, επαναλαμβανόμενη λήψη νικοτίνης από ένα άτομο, με σκοπό τη βίωση των αποτελεσμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ

Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΝΩΣΤΑ ΕΩΣ ΠΑΣΙΓΝΩΣΤΑ Το κάπνισμα αποτελεί τη μόνη αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί Η νικοτίνη προκαλεί αληθινή εξάρτηση παρόμοια με της ηρωίνης, της

Διαβάστε περισσότερα

Διακοπή καπνίσματος. Μπισιρτζόγλου Δανάη, MD, PhD Πνευμονολόγος, Επιμελήτρια Α, ΓΑΝΑ «Ο Άγιος Σάββας»

Διακοπή καπνίσματος. Μπισιρτζόγλου Δανάη, MD, PhD Πνευμονολόγος, Επιμελήτρια Α, ΓΑΝΑ «Ο Άγιος Σάββας» Διακοπή καπνίσματος Μπισιρτζόγλου Δανάη, MD, PhD Πνευμονολόγος, Επιμελήτρια Α, ΓΑΝΑ «Ο Άγιος Σάββας» Η εξάρτηση από τη νικοτίνη είναι ένας νευροβιολογικός εθισμός και έχει ταξινομηθεί επίσημα ως ιατρική

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ

ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΟΜΑΔΙΚΗ ΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΜΑΔΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Τεχνικές συμπεριφοράς Αμοιβαία κατανόηση Παροχή αλληλοβοήθειας COST EFFECTIVE Διαταραχές συμπεριφοράς Αδυναμία επικοινωνίας με την ομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Υποτροπή - Αντιμετώπιση Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος

Υποτροπή - Αντιμετώπιση Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος Υποτροπή - Αντιμετώπιση Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία Ομαδα Εργασίας Διακοπής Καπνίσματος και Προαγωγης Υγείας Υποτροπή Ορισμοί συχνότητα Παράγοντες κινδύνου Εργαλεία πρόβλεψης

Διαβάστε περισσότερα

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Διακοπή Καπνίσματος Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος TOB.g Tobacco Cessation Guidelines for High Risk Populations

Διαβάστε περισσότερα

Άμεσα αποτελέσματα διακοπής του καπνίσματος. Στερητικά Συμπτώματα. Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος

Άμεσα αποτελέσματα διακοπής του καπνίσματος. Στερητικά Συμπτώματα. Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος Άμεσα αποτελέσματα διακοπής του καπνίσματος Στερητικά Συμπτώματα Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος Εκδηλώσεις αμέσως μετά τη διακοπή του καπνίσματος Στερητικές εκδηλώσεις - ταξινόμηση Εργαλεία διάγνωσης και καταγραφής

Διαβάστε περισσότερα

Κάπνισμα στον Ελληνικό πληθυσμό. Εφαρμογή των νέων μέτρων απαγόρευσης, τρόποι διακοπής και καρδιολογική προσέγγιση

Κάπνισμα στον Ελληνικό πληθυσμό. Εφαρμογή των νέων μέτρων απαγόρευσης, τρόποι διακοπής και καρδιολογική προσέγγιση Κάπνισμα στον Ελληνικό πληθυσμό. Εφαρμογή των νέων μέτρων απαγόρευσης, τρόποι διακοπής και καρδιολογική προσέγγιση Γεώργιος Σ. Γκουμάς MD, PhD, FESC Αν. Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ, 31 ΜΑΙΟΥ 2019

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ, 31 ΜΑΙΟΥ 2019 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ, 31 ΜΑΙΟΥ 2019 Το Υπουργείο Υγείας ακολουθώντας τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έχει αναπτύξει ένα πλαίσιο δράσεων που στοχεύει στην πρόληψη και στη

Διαβάστε περισσότερα

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 1 Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α.Π.Θ., Γ.Π.Ν. «Γ.Παπανικολάου» 2 Τμήμα Ιατρικής, Δημοκρίτειο

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους. Είναι εφικτό;

Η Ελλάδα δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους. Είναι εφικτό; Η Ελλάδα δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους. Είναι εφικτό;. ΡΙΧΤΕΡ, MD, FESC, FAHA - ιευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Ευρωκλινικής Αθηνών Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Λιπιδιολογίας Μέλος Σ ΕΛΙΚΑΡ

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό Κάπνισμα Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη προλήψιμη αιτία θνησιμότητας. «Ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός (καπνός

Διαβάστε περισσότερα

Κάπνισμα και καρδιαγγειακός κίνδυνος. Νεότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις

Κάπνισμα και καρδιαγγειακός κίνδυνος. Νεότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις Κάπνισμα και καρδιαγγειακός κίνδυνος. Νεότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις. ΡΙΧΤΕΡ, MD, FESC, FAHA - ιευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Ευρωκλινικής Αθηνών -τ. Πρόεδρος ΟΕ Πρόληψης Στ. Νόσου της Ελληνικής Καρδιολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Το κάπνισμα στην Ελλάδα

Το κάπνισμα στην Ελλάδα Το οικονομικό φορτίο του καπνίσματος για το ιατροασφαλιστικό σύστημα σε κρίση στην Ελλάδα Tσαλαπάτη Κωνσταντίνα ΒScEcon, MSc Τομέας Οικονομικών της Υγείας Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Απρίλιος 2013 Το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΔΓ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ + ΠΑΠΑΊΏΑΝΝΟΥ+ΑΝΤΩΝΙΟΣ τ.+ειδικευόμενος+πνευμονολογικήςdογκολογικής Κλινικής++ Α.Ν.Θ.++ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ Ειδικευόμενος++Πνευμονολογικής+Κλινικής+Α.Π.Θ. Γ.Ν.Θ.+++Γ.+ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα προαγωγής και αγωγής υγείας: Κάπνισμα. Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια tpsaltop@med.uoa.gr

Πρόγραμμα προαγωγής και αγωγής υγείας: Κάπνισμα. Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια tpsaltop@med.uoa.gr Πρόγραμμα προαγωγής και αγωγής υγείας: Κάπνισμα Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Παθολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια tpsaltop@med.uoa.gr 1 Επιδημιολογικά στοιχεία 2 Καπνισματικές συνήθειες ανά χώρα (2012) Ανασκόπηση για

Διαβάστε περισσότερα

Διακοπή καπνίσματος σε ασθενείς με ΧΑΠ ή άλλες σημαντικές συννοσηρότητες. Φέκετε Κάταλιν Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας Γ. Π. Ν. «Γ.

Διακοπή καπνίσματος σε ασθενείς με ΧΑΠ ή άλλες σημαντικές συννοσηρότητες. Φέκετε Κάταλιν Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας Γ. Π. Ν. «Γ. Διακοπή καπνίσματος σε ασθενείς με ΧΑΠ ή άλλες σημαντικές συννοσηρότητες Φέκετε Κάταλιν Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας Γ. Π. Ν. «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΤΟΣΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΤΟ, ΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες LDL-C HDL-C < 40 mg/dl Τριγλυκερίδια 150-199 mg/dl : οριακά

Διαβάστε περισσότερα

Άν καπνίζεις... Η ιστορία του καπνίσματος

Άν καπνίζεις... Η ιστορία του καπνίσματος Άν καπνίζεις... Η ιστορία του καπνίσματος Οι πρώτοι που ανακάλυψαν τις χαλαρωτικές ιδιότητες του καπνού ήταν οι Ινδιάνοι. Συνήθιζαν να καπνίζουν πίπα ή πούρο. Με την άφιξη των πρώτων ευρωπαίων στην αμερικανική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ. «μια αμαρτωλή ιστορία»

ΚΑΠΝΙΣΜΑ. «μια αμαρτωλή ιστορία» ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δημήτρης Γκιουλέκας, Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ ΚΑΠΝΙΣΜΑ «μια αμαρτωλή ιστορία» Ετήσια παραγωγή καπνού > 7εκ.τόνοι /κόσμο Υπάρχουν 1.7 δισεκατομμύρια καπνιστές/κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ. Στέλιος Αθανασιάς φαρμακοποιός

ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ. Στέλιος Αθανασιάς φαρμακοποιός ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ Στέλιος Αθανασιάς φαρμακοποιός ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ Πολύ σύντομη συμβουλή Υπηρεσία διακοπής καπνίσματος Φαρμακευτική υποστήριξη Συμβουλευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΡΑΧΕΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΗ (Brief Advice)

ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΡΑΧΕΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΗ (Brief Advice) ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΡΑΧΕΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΗ (Brief Advice) ΜΑΡΘΑ ΑΝ ΡΙΤΣΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ Α Κλινική Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Α. «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΥΓΕΙΑΣ Το κάπνισμα είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΕΙΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΙΑΤΡΕΙΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΕΙΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Το κάπνισμα πήρε διαστάσεις πανδημίας τον 20ο αιώνα, που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 1 δισεκατομμύριο καπνιστές παγκοσμίως, ενώ έως το 2025 ο αριθμός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΛΤΡΕΞΟΝΗ (NALTREXONE) ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ Η Ναλτρεξόνη

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΛΤΡΕΞΟΝΗ (NALTREXONE) ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ Η Ναλτρεξόνη ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΛΤΡΕΞΟΝΗ (NALTREXONE) ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ Η Ναλτρεξόνη Στη θεραπεία της εξάρτησης από το αλκοόλ Οδηγίες για τους ασθενείς και τις οικογένειες τους. Η Ναλτρεξόνη

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι μια νόσος που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευθεί, και περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες στην πρωτογενή πρόληψη Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων Πρωτογενής πρόληψη : το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Μ. Μηνάς, Ε. Γκουντουβά, Ε. Αποστολίδου, Η. Μακρής, Κ. Γουργουλιάνης, Χ. Χατζόγλου

Μ. Μηνάς, Ε. Γκουντουβά, Ε. Αποστολίδου, Η. Μακρής, Κ. Γουργουλιάνης, Χ. Χατζόγλου Μ. Μηνάς, Ε. Γκουντουβά, Ε. Αποστολίδου, Η. Μακρής, Κ. Γουργουλιάνης, Χ. Χατζόγλου Ιατρικό Τμήμα, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Η ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

«ΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ» ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ

«ΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ» ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ «ΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ» ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ Το κάπνισμα, αδιαμφισβήτητα, αποτελεί μια «μάστιγα» των σύγχρονων καιρών. Αποτελεί μια σοβαρή σύγχρονη επιδημία,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Παχυσαρκία και νεφρική νόσος ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Κριτήρια* Η διαπίστωση για 3 μήνες: Νεφρικής βλάβης GFR < 60 ml/min/1.73m2 με ή χωρίς νεφρική

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος 2014-2015

Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος 2014-2015 Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος 2014-2015 Περιεχόμενα: Η νικοτίνη και ο εγκέφαλος Τι είναι η ακετυλοχολίνη; Συνέπειες Η νικοτίνη και ο εγκέφαλος Ο καπνός προέρχεται από το φυτό Nicotiana tabacum. Αν και

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορική αναδρομή. Έκταση του φαινομένου. Κάπνισμα και ιατροί. Ουσίες του τσιγάρου. Βλαπτική δράση της πίσσας 14/3/2013 ΚΑΠΝΙΣΜΑ & ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ

Ιστορική αναδρομή. Έκταση του φαινομένου. Κάπνισμα και ιατροί. Ουσίες του τσιγάρου. Βλαπτική δράση της πίσσας 14/3/2013 ΚΑΠΝΙΣΜΑ & ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ Ιστορική αναδρομή ΚΑΠΝΙΣΜΑ & ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ Πνευμονολογική Κλινική ΠΓΝΠατρών 600 π.χ. Εμφάνιση του φυτού στην Αμερική 1492 μ.χ. Rodrigo de Jerez- 7 έτη φυλάκιση 1600 Καθολική Εκκλησία 1633 Τουρκία Σουλτάνος

Διαβάστε περισσότερα

Διακοπή καπνίσµατος: Tips and tricks

Διακοπή καπνίσµατος: Tips and tricks Διακοπή καπνίσµατος: Tips and tricks Αγγελική Φλώρου, MD MSc Πνευµονολόγος Ευγενίδειο Θεραπευτήριο 37 ο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο Δήλωση συµφερόντων Κανένα συµφέρον σχετικό µε το αντικείµενο της

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμία και άνοια Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Επιδημιολογία άνοιας Υπολογίζεται ότι 24,3 εκατομμύρια άτομα στον

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα: Νίκος Γ. Τάξη-Τμήμα: Ά-1. Κάπνισμα

Όνομα: Νίκος Γ. Τάξη-Τμήμα: Ά-1. Κάπνισμα Όνομα: Νίκος Γ. Τάξη-Τμήμα: Ά-1 Κάπνισμα Κάπνισμα ονομάζεται η πρακτική της εισπνοής καπνού προερχόμενου από την καύση φύλλων του φυτού καπνός. Η καύση γίνεται συνήθως σε τσιγάρο, πούρο ή με άλλο τρόπο.

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Μέλη Ομάδας. Κυριακοπούλου Νεκταρία Μαγκαβίλα Δήμητρα Παίδαρου Δήμητρα Ράπτη Ιωάννα

Μέλη Ομάδας. Κυριακοπούλου Νεκταρία Μαγκαβίλα Δήμητρα Παίδαρου Δήμητρα Ράπτη Ιωάννα Κάπνισμα Μέλη Ομάδας Κυριακοπούλου Νεκταρία Μαγκαβίλα Δήμητρα Παίδαρου Δήμητρα Ράπτη Ιωάννα Ορισμός Καπνίσματος Το κάπνισμα είναι μία συνήθεια, που ξαφνιάζει και αναστατώνει τον ανθρώπινο οργανισμό, τον

Διαβάστε περισσότερα

Σημαντικές πληροφορίες για το κάπνισμα

Σημαντικές πληροφορίες για το κάπνισμα ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Σημαντικές πληροφορίες για το κάπνισμα Το κάπνισμα του τσιγάρου είναι η πιο διαδεδομένη μορφή κατανάλωσης του καπνού. Πρόκειται για μια συνήθεια που σε αρχικό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΕΥΠ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΟΒΤΣΙΝΙΚΟΒΑ ΞΕΝΙΑ ΝΟΝΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Αντικαπνιστική Παρουσίαση

Αντικαπνιστική Παρουσίαση Αντικαπνιστική Παρουσίαση Αntismoking by Health & Life 6 Μύθοι για το Κάπνισμα 1. Ήταν δική μου επιλογή να το ξεκινήσω 2. Μπορώ να το σταματήσω εύκολα 3. Μπορεί να με κάνει δημοφιλή 4. Το κάπνισμα με διατηρεί

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ 7ο ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Δρ. Μαρία Τζητηρίδου- Χατζοπούλου Παιδίατρος Νεογνολόγος-Αναπτυξιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Π.Ο.Υ

Διαβάστε περισσότερα

Το κάπνισμα ως απειλή για την υγεία και την οικονομία. Υπάρχουν λύσεις; Τομέας Οικονομικών της Υγείας, ΕΣΔΥ. Εισαγωγή

Το κάπνισμα ως απειλή για την υγεία και την οικονομία. Υπάρχουν λύσεις; Τομέας Οικονομικών της Υγείας, ΕΣΔΥ. Εισαγωγή Το κάπνισμα ως απειλή για την υγεία και την οικονομία. Υπάρχουν λύσεις; Κώστας Αθανασάκης, BScHS, BScEcon, MSc, PhD Τομέας Οικονομικών της Υγείας, ΕΣΔΥ Εισαγωγή Το κάπνισμα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες και σακχαρώδης διαβήτης Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος Μετα-ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση; Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΡΗΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ M.D,PhD,FEBU ΚΑΠΝΙΣΜΑ H ΣΤΥΣΗ? XΕΙΡ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ- ΑΝ ΡΟΛΟΓΟΣ XΕΙΡ. ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ- ΑΝ ΡΟΛΟΓΟΣ Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ Τί είναι Lifestyle? Μία έκφραση προσωπικών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ Διπλωματική Εργασία Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Κλινική Φαρμακολογία και Θεραπευτική» Ιούλιος 2015 Ορισμοί Σύνδρομο

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον Σακχαρώδη Διαβήτη Όλοι

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Χαροκόπος Νικόλαος

Δρ. Χαροκόπος Νικόλαος Δρ. Χαροκόπος Νικόλαος Oι μεγαλύτεροι εχθροί για την υγεία δεν είναι τα μικρόβια οι ιοί και ο καρκίνος, αλλά η φτώχεια η άγνοια και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, Τριχοπουλος,1982 ΧΡΟΝΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ Λαζάρου Βασιλική Επιμελήτρια Β Πνευμονολογικού Τμήματος ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΧΟΡΗΓΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ: AMGEN,

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φαρμακολογία Ι Φάρμακα Κ.Ν.Σ. Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ. Αντωνίου, Γ. Λεονταρίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια Βασικές έννοιες Εθισμός Μερικές από τις ουσίες που καταναλώνει ο άνθρωπος προκαλούν εθισμό, δηλαδή μεταβάλλουν τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Βασιλική Ψάρρα, MSc Επιμελήτρια Β Ψυχιατρικής Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής

Βασιλική Ψάρρα, MSc Επιμελήτρια Β Ψυχιατρικής Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Βασιλική Ψάρρα, MSc Επιμελήτρια Β Ψυχιατρικής Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Εισαγωγή Η διάγνωση καρκίνου του μαστού αποτελεί ιδιαίτερα τραυματικό γεγονός 1,2 Στην τελευταία έκδοση του Diagnostic and Statistical

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ

ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Αίτιο Χαλάρωση σφιγκτήρα κατώτερου οισοφάγου Συχνή παλινδρόμηση (μετακίνηση προς τα πάνω) υγρών του

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Αφροδίτη Ελισσαίου-Ξενοφώντος

Δρ Αφροδίτη Ελισσαίου-Ξενοφώντος ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΕΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΤΡΙΜΗΝΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟ Σύνδρομο

Διαβάστε περισσότερα

Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων?

Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων? Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων? Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Α Προπαιδευτική Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα

Προσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα Προσδιοριστής Το χαρακτηριστικό (συγγενές, περιβαλλοντικό ή συμπεριφοράς) των ατόμων από το οποίο εξαρτάται η συχνότητα εμφάνισης της μελετώμενης έκβασης Προσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα Έκθεση Μελετώμενος

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιδημιολογία της Καρδιαγγειακής Νόσου στην Ελλάδα, από το 1950

Η Επιδημιολογία της Καρδιαγγειακής Νόσου στην Ελλάδα, από το 1950 Η Επιδημιολογία της Καρδιαγγειακής Νόσου στην Ελλάδα, από το 1950 ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ Β. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Χ ΑΡ Ο ΚΟ Π Ε Ι Ο Π ΑΝ Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Keys A et al. Epidemiological studies related to coronary

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Τυλιγάδα Επίκουρη Καθηγήτρια Φαρµακολογίας ΚΤ 2008. Αντικαταθλιπτικά

Κατερίνα Τυλιγάδα Επίκουρη Καθηγήτρια Φαρµακολογίας ΚΤ 2008. Αντικαταθλιπτικά Κατερίνα Τυλιγάδα Επίκουρη Καθηγήτρια Φαρµακολογίας ΚΤ 2008 Αντικαταθλιπτικά ΚΤ 2008 Vincent van Gogh, 1890 ιαταραχές σε Συναίσθηµα Όρεξη Ύπνο Ενεργητικότητα lipido Μονοπολική Μείζων κατάθλιψη θλίψη -

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΚΡΕΚΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΛΙΟΠΑΝΟΥ ΝΑΝΤΙΑ ΤΣΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΚΡΕΚΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΛΙΟΠΑΝΟΥ ΝΑΝΤΙΑ ΤΣΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΚΡΕΚΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΛΙΟΠΑΝΟΥ ΝΑΝΤΙΑ ΤΣΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ Είναι αναµφισβήτητη αλήθεια πια ότι η νικοτίνη(τοτσιγάρο) προκαλείταχύτατα

Διαβάστε περισσότερα

Ευάγγελος Π. Δημακάκος Παθολόγος Αγγειολόγος MD, PhD, EDA/VM, MLD/CDT

Ευάγγελος Π. Δημακάκος Παθολόγος Αγγειολόγος MD, PhD, EDA/VM, MLD/CDT Ευάγγελος Π. Δημακάκος Παθολόγος Αγγειολόγος MD, PhD, EDA/VM, MLD/CDT Υπεύθυνος του Αγγειολογικού Ιατρείου της Γ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινική του Νοσοκομείου Η ΣΩΤΗΡΙΑ UEMS Angiology/ Vascular Medicine

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΑΛ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΩΡΩΠΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ» Παρακαλούμε να απαντήσετε ανώνυμα ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1.Καπνίζεις; Αν ναι γιατί; 2. Αν καπνίζεις πότε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς Μεταβολικό Σύνδρομο Γλυκόζης νηστείας 110mg/dl Σπλαχνική παχυσαρκία [>102cm (m) >88cm (f)] TG 150mg/dl αρτηριακή

Διαβάστε περισσότερα

Φορέας Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Κεφαλαίου. Λάθος ή Πάθος;

Φορέας Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Κεφαλαίου. Λάθος ή Πάθος; 31 Μαΐου: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Λάθος ή Πάθος; Εξάρτηση: Κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την έντονη προσήλωση του ατόμου σε ένα αντικείμενο ή πρόσωπο, χωρίς το οποίο αδυνατεί να λειτουργήσει

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Πανταζής Α. Ιορδανίδης Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Α.Π.Θ Καθηγητής Ψυχολογίας & Διατροφής, ΑΤΕΙ Ιορδανίδης,, 10/3/11 1 ρ.πανταζής Ιορδανίδης, 10/3/11 2

Διαβάστε περισσότερα

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία»

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» Μερόπη Κοντογιάννη Επίκουρη Καθηγήτρια Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής ρ ήμ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Μεσογειακή δίαιτα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Αλλεργία και άσθμα; Αν πάσχετε από αυτές τις παθήσεις, θα υποφέρετε για όλη σας τη ζωή ; ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΛΕΝΕ ΟΧΙ. Η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) Ο Σακχαρώδης Διαβήτης γενικά είναι μια πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός και συγκεκριμένα το πάγκρεας δεν παράγει ή δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ Απλά

Διαβάστε περισσότερα

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΝΝΟΙΩΝ ΑΛΚΟΟΛ

ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΝΝΟΙΩΝ ΑΛΚΟΟΛ ΑΛΚΟΟΛ ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΝΝΟΙΩΝ "Αλκοολούχα ποτά" ονομάζονται όλα τα ποτά που περιέχουν αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) γεωργικής προέλευσης, σε οποιοδήποτε ποσοστό. ΤΣΙΓΑΡΟ Είναι το κάπνισμα των φύλλων του καπνού

Διαβάστε περισσότερα

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ LDL-C : μείζων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Π. ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΤΑΚΑΑΤΑΚΑ Κίνητρο Είναι ο δυναμικός παράγοντας ο οποίος διεγείρει, καθορίζει και κατευθύνει τη συμπεριφορά του ατόμου προς ένα σκοπό. Model of

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

Τροπάνιο: Πυρρολιδίνη Πυρρολιζιδίνη Πυρρολιδίνη + Πιπεριδίνη Νικοτινικό οξύ (Νιασίνη, Β3) Ινδολιζιδίνη Κινολιζιδίνη Γλουταμικό οξύ Ορνιθίνη

Τροπάνιο: Πυρρολιδίνη Πυρρολιζιδίνη Πυρρολιδίνη + Πιπεριδίνη Νικοτινικό οξύ (Νιασίνη, Β3) Ινδολιζιδίνη Κινολιζιδίνη Γλουταμικό οξύ Ορνιθίνη COOH Πυρρολιδίνη Πυρρολιζιδίνη Τροπάνιο: Πυρρολιδίνη + Πιπεριδίνη Νικοτινικό οξύ (Νιασίνη, Β3) Ινδολιζιδίνη HOOC COOH H 2 H 2 H 2 COOH Κινολιζιδίνη Γλουταμικό οξύ Ορνιθίνη HOOC COOH HOOC COOH O H 2 Α-κετογλουταρικό

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Τα προηγούµενα δύο χρόνια έχω λάβει τιµητικές αµοιβές ως σύµβουλος ή οµιλητής από τις ακόλουθες φαρµακευτικές εταιρείες:

ΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Τα προηγούµενα δύο χρόνια έχω λάβει τιµητικές αµοιβές ως σύµβουλος ή οµιλητής από τις ακόλουθες φαρµακευτικές εταιρείες: Φαρµακευτική προσέγγιση της διακοπής του καπνίσµατος Γεώργιος Σ. Γκουµάς MD, PhD, FESC Αν. ιευθυντής Β Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών Πρόεδρος Οµάδας Εργασίας Πρόληψης κι Επιδηµιολογίας της

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Αυτή η Περίληψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος, η επισήμανση

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό;

Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό; Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό; H υπέρταση δεν είναι αυτή καθ αυτή πάθηση, αλλά παθολογική κατάσταση, που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει βλάβη ζωτικών οργάνων και νόσο, ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Ο καρκίνος αποτελεί μια ασθένεια που το άκουσμά του και μόνο προκύπτει τρόμος και πανικός. Όπως όλες οι μορφές καρκίνου του πνεύμονα τρομάζει τους

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα»

Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα» Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα» Πως υπολογίζουµε εάν ένα παιδί έχει φυσιολογικό βάρος ; ΒΜΙ = Βάρος/Ύψος² (σε kg/m²) Χρησιμοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Ασθενής που εμφανίζει μυαλγίες κατά τη χορήγηση στατινών

Ασθενής που εμφανίζει μυαλγίες κατά τη χορήγηση στατινών Ασθενής που εμφανίζει μυαλγίες κατά τη χορήγηση στατινών Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης,

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Μέτρα συχνότητας (measures of frequency) Μέτρα σχέσης (measures

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας Γυναικολόγος Νεότερες απόψεις και θεραπείες Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι η συχνότερη ορμονική πάθηση της σύγχρονης γυναίκας. Υπολογίζεται ότι περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο

Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο Ανδρέας Φλωράκης Βιολόγος, Ψυχίατρος, PhD, Γ.Ν. Ελευσίνας Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία Σεμινάρια Εργασίας Θεσσαλονίκη 2 ος

Διαβάστε περισσότερα

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Σ. Θ. Λιάτης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό»

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι MK1118 ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΚΛΙΝΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΔΙΑΛΕΞΗ 4 ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΛΤΣΑΤΟΥ, PHD ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΑΝΑΤΩΝ 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΚΑΡΚΙΝΟΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΚΑΡΚΙΝΟΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S The "Annual Report to the Nation on the Status of Cancer,, 1975-2001*"

Διαβάστε περισσότερα

Αλκοολισμός. Α'2 Ομάδα -5Δημήτρης Τέκος. Άννα-Μαρία Τότσι Αναστάσης Μπαρκούτσης Αντώνης Ποταμίτης Περικλής Μωραΐτης

Αλκοολισμός. Α'2 Ομάδα -5Δημήτρης Τέκος. Άννα-Μαρία Τότσι Αναστάσης Μπαρκούτσης Αντώνης Ποταμίτης Περικλής Μωραΐτης Αλκοολισμός Α'2 Ομάδα -5Δημήτρης Τέκος Άννα-Μαρία Τότσι Αναστάσης Μπαρκούτσης Αντώνης Ποταμίτης Περικλής Μωραΐτης Ορισμός Ο όρος αλκοολισμός αναφέρεται για πρώτη φορά από έναν Ολλανδό γιατρό στα τέλη της

Διαβάστε περισσότερα