ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ. Οµιλία του. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Ν. ΜΑΓΓΙΝΑ Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας

Transcript

1 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Οµιλία του ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Ν. ΜΑΓΓΙΝΑ Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας στην Κοινή Συνεδρίαση των ιαρκών Επιτροπών Οικονοµικών και Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής Αθήνα, 28 Νοεµβρίου 2007

2 2 Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, Κύριοι Εκπρόσωποι των Κοινωνικών Εταίρων, Εισερχόµαστε σήµερα στο Γ Κύκλο του διαλόγου στη Βουλή για την αναµόρφωση του Ασφαλιστικού Συστήµατος. Θέλω να επαναλάβω ότι η συµµετοχή σας σε αυτή τη δηµοκρατική διαδικασία, αποτελεί πράξη ευθύνης. Οι πολίτες ζητούν από όλους υπευθυνότητα και από την Κυβέρνηση τόλµη, για αλλαγές που εγγυώνται τη δική τους ευηµερία. Και το ζητούν κυρίως οι νέοι εργαζόµενοι. Κάποιοι αρνούνται να ακούσουν τα µηνύµατα αυτά. Αρνούνται το διάλογο. Επιλέγουν το λαϊκισµό και την παραπληροφόρηση. Προτιµούν τον εύκολο ρόλο του ανέξοδου σχολιαστή, στη θέση του συνοµιλητή. Αυτός όµως δεν είναι ρόλος ευθύνης. Τη στασιµότητα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, την επιλέγουν όσοι στερούνται προτάσεων, όσοι αρνούνται το διάλογο. Θέλω και πάλι να υπογραµµίσω ότι η Κυβέρνηση Καραµανλή, θα προχωρήσει στην αναµόρφωση του Ασφαλιστικού Συστήµατος µε τρόπο ήπιο, χωρίς ανατροπές και σε βάθος χρόνου. Η ασφαλιστική µεταρρύθµιση είναι για µας θέµα πολιτικής βούλησης και κοινωνικής ευαισθησίας. Μοναδικό γνώµονα των κυβερνητικών αποφάσεων, αποτελεί η υπηρέτηση των πραγµατικών συµφερόντων των συνταξιούχων και των ασφαλισµένων και κυρίως των νέων εργαζοµένων. Αυτοί, οι τελευταίοι, θα αντιµετωπίσουν, σύντοµα, οξύτατα προβλήµατα εάν δεν πραγµατοποιηθούν οι επιχειρούµενες παρεµβάσεις. Και θέλω στο σηµείο αυτό, για µια ακόµη φορά, κατηγορηµατικά να τονίσω ότι δεν πρόκειται να µειωθεί καµία σύνταξη και ότι δεν αλλάζουν οι χρόνοι και τα µεγέθη ή ο τρόπος υπολογισµού των συντάξεων. Θα πρέπει επιτέλους να καταλάβουν ορισµένοι ότι και η παραπληροφόρηση έχει τα όριά της.

3 3 Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, Η πρότασή µας είναι σαφής: Α. Εκσυγχρονισµός του θεσµού των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελµάτων. Σήµερα, ο Κανονισµός Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελµάτων του ΙΚΑ ΕΤΑΜ αριθµεί 537 επαγγέλµατα (156 εργασίες και 381 ειδικότητες), µε τον αριθµό των δικαιούχων να ανέρχεται σε περίπου. Στις Χώρες- Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχύουν τελείως διαφορετικοί όροι και προϋποθέσεις, προκειµένου ο εργαζόµενος να δικαιούται πρόωρης συνταξιοδότησης. Στη Γερµανία και τη Γαλλία, χώρες µε εκτεταµένη βαριά βιοµηχανία, µόνο µία επαγγελµατική κατηγορία, αυτή των ανθρακωρύχων, δικαιούται πρόωρη σύνταξη και στο 60ο έτος της ηλικίας, το οποίο τελευταίως αυξήθηκε στο 62ο. Στη Πορτογαλία και την Ισπανία αναγνωρίζονται µόνο 5 επαγγελµατικές κατηγορίες εργαζοµένων, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία καµία. Στην Ελλάδα, ο κατάλογος των 537 επαγγελµάτων, υπήρξε αποτέλεσµα πιέσεων, άναρχης κατάταξης και πολλές φορές, «φωτογραφικών» και εντελώς αποσπασµατικών ρυθµίσεων (π.χ. «ράπτριες του Υποκαταστήµατος ΙΚΑ των οδών Ματζαγριωτάκη και Εσπερίδων στην Καλλιθέα»).

4 4 Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, Ο όρος, «βαρέα και ανθυγιεινά», σε διεθνές επίπεδο, ιστορικά, έχει προκύψει ως µηχανισµός οικονοµικής και συνταξιοδοτικής αντιστάθµισης των κακών συνθηκών εργασίας, που υπήρχαν πριν από την εφαρµογή των σύγχρονων µέτρων υγιεινής και ασφάλειας. Στη Χώρα µας, δυστυχώς, η έννοια των ΒΑΕ, έχει καταχρηστικά χρησιµοποιηθεί ως διαδικασία επιδοµατικής πολιτικής και παροχών προς συγκεκριµένες οµάδες εργαζοµένων, χωρίς σαφή,επιστηµονικά κριτήρια επιλογής. Η εκτεταµένη χρήση του όρου στην ελληνική πρακτική, εκθέτει διεθνώς το κύρος της Χώρας, η οποία εµφανίζει το 32% και πλέον του εργατικού της δυναµικού, να εργάζεται κάτω από συνθήκες, δια νόµου αναγνωριζόµενες ως «Ιδιαζόντως Βαρείες και Ανθυγιεινές», άρα ακατάλληλες. Η περαιτέρω εφαρµογή του, έρχεται σε σαφή αντίθεση µε τη σύγχρονη, διεθνή νοµοθεσία, για υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία. Προκύπτουν ηθικά ζητήµατα καθώς, αντί για τη λήψη µέτρων βελτίωσης των κακών συνθηκών εργασίας, χορηγούνται παροχές που επιβαρύνουν, σε τελική ανάλυση, το κοινωνικό σύνολο και στρεβλώνουν ουσιωδώς την ασφαλιστική λειτουργία. Καθίσταται, συνεπώς, αναγκαίος ο εκσυγχρονισµός του σχετικού καταλόγου, µε την αφαίρεση ασχολιών και ειδικοτήτων που είτε χαρακτηρίζονται παρωχηµένες ή ακόµη και µη υφιστάµενες στη σηµερινή εποχή είτε δεν δικαιολογείται η παρουσία τους στη λίστα µε βάση τα σηµερινά δεδοµένα και τις εξελίξεις στον τοµέα της ιατρικής, της τεχνολογίας και, συνακόλουθα, της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας. Από την άλλη πλευρά, είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να εξεταστεί η είσοδος στον κατάλογο των ΒΑΕ νέων ασχολιών ή ειδικοτήτων, οι οποίες θα πληρούσαν τους σχετικούς όρους και προϋποθέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, και µετά από προσπάθειες πολλών ετών χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσµα, µε απόφαση των Υπουργείων Οικονοµίας & Απασχόλησης, συγκροτήθηκε και ήδη συνεδριάζει 12µελής Επιτροπή, µε αντικείµενο τον επανακαθορισµό των επαγγελµάτων και των εργασιών που θα υπάγονται στον Κανονισµό Βαρέων και Ανθυγιεινών επαγγελµάτων. Το Πόρισµα της Επιτροπής θα υποβληθεί, εκτιµώ, έως το τέλος του χρόνου και θα λαµβάνει υπόψη του όρους, που αντιστοιχούν σήµερα σε επιστηµονικά προσδιοριζόµενα και µετρήσιµα µεγέθη, διεθνώς αποδεκτά. Στο πλαίσιο αυτό, θα µπορούσε να εξεταστεί η προοπτική διαφοροποίησης του βαθµού κατάταξης των επαγγελµάτων σε ΒΑΕ µε ανάλογη, κατά κατηγορία, µέριµνα της Πολιτείας, όπως είναι η κρατούσα Ευρωπαϊκή Πρακτική.

5 5 Β. Προαιρετική, µε κίνητρα, παραµονή στην εργασία. Πολύ συζήτηση έχει γίνει, αλλά και ατυχείς απόπειρες στρέβλωσης έχουν επιχειρηθεί, σχετικά µε την προαιρετική, την εκούσια παραµονή στην εργασία, πέραν του ορίου συνταξιοδότησης. Η ελεύθερη επιλογή, του κάθε πολίτη, για τη διάθεση του χρόνου του, δεν µπορεί να εντάσσεται και να υπακούει σε ιδεοληπτικές προσεγγίσεις. Ένα από τα πλέον σηµαντικά µειονεκτήµατα της ισχύουσας ασφαλιστικής νοµοθεσίας, είναι η έλλειψη ουσιαστικών κινήτρων παραµονής στην εργασία. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα την επιλογή της πρόωρης συνταξιοδότησης, η οποία αφενός µεν επιβαρύνει σηµαντικά τους Ασφαλιστικούς Οργανισµούς της Χώρας, αφετέρου έχει δυσµενή επίπτωση στους ίδιους τους συνταξιούχους, οι οποίοι ανακαλύπτοντας ότι το ποσό της πρόωρης σύνταξης δεν είναι επαρκές για την αντιµετώπιση των αναγκών διαβίωσης, προσπαθούν εκ νέου να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Για την αντιµετώπιση των στρεβλώσεων του Συστήµατος και των ανισοτήτων µεταξύ των ασφαλισµένων, η Κυβέρνηση εξετάζει την υιοθέτηση σειράς ρυθµίσεων, όπως: 1. Καθιέρωση ουσιαστικής προσαύξησης της σύνταξης για τους ασφαλισµένους που παραµένουν στην εργασία τους, επί 3 έτη, µετά τη συµπλήρωση του γενικού ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης και του οριζόµενου αντίστοιχα χρόνου ασφάλισης. Η προσαύξηση θα ισούται µε 3,3%, αντί του 2%, για κάθε έτος παραµονής στην εργασία, µε ανώτατο όριο το 10% και θα υπολογίζεται στο οργανικό ποσό της σύνταξης τους ή, για τους δικαιούχους κατώτατων ορίων, επί του κατώτατου ορίου καταβαλλόµενης σύνταξης. Που σηµαίνει ότι το ποσοστό αναπλήρωσης 70% σύµφωνα µε το Νόµο Ρέππα, θα καταλήγει στο 80% για τους συγκεκριµένους δικαιούχους. 2. Μείωση των εργατικών εισφορών κλάδου κύριας σύνταξης των ασφαλισµένων, οι οποίοι, παρότι έχουν συµπληρώσει τον απαιτούµενο για πλήρη σύνταξη χρόνο ασφάλισης, επιλέγουν να παραµείνουν στην εργασία τους µετά τη συµπλήρωση του 60ου έτους οι γυναίκες και του 65ου οι άνδρες. 3. Η ισχύουσα ρύθµιση της 37ετίας, δεν µεταβάλλεται, αλλά εξετάζεται να συνδυασθεί µε α) το συνυπολογισµό χρόνου ασφάλισης που έχει διανυθεί τόσο σε φορείς αυτοτελώς απασχολούµενων όσο και µισθωτών (επέκταση δηλαδή της διαδοχικής ασφάλισης), β) το συνυπολογισµό του χρόνου στρατιωτικής θητείας και γ) τη δυνατότητα συνυπολογισµού του πλασµατικού χρόνου απόκτησης παιδιών, που θα αναγνωρίζεται στις µητέρες ως Κοινωνική Θητεία.

6 6 Γ. Θωράκιση του συστήµατος απονοµής Αναπηρικών Συντάξεων. Κάθε πλασµατική, κάθε ψεύτικη αναπηρική σύνταξη, επιβαρύνει υπέρµετρα το Σύστηµα, στερεί πόρους από όσους έχουν πραγµατική ανάγκη και ενθαρρύνει τα φαινόµενα της συναλλαγής και της διαφθοράς. Είναι απαράδεκτο το φαινόµενο να υπάρχουν περιοχές της Χώρας, στις οποίες το ποσοστό των συντάξεων αναπηρίας ξεπερνά το 25% του συνόλου των συντάξεων. Παρά τα σηµαντικά βήµατα που έγιναν τα τελευταία χρόνια και οδήγησαν σταδιακά στη µείωση του ποσοστού, η ανάγκη για τον ουσιαστικό εξορθολογισµό και την περαιτέρω θωράκιση του συστήµατος απονοµής των συντάξεων αναπηρίας, κρίνεται επιτακτική. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η θέσπιση των παρακάτω ρυθµίσεων: 1. Επέκταση του θεσµού του Ειδικού Σώµατος γιατρών Υγειονοµικών Επιτροπών Αναπηρίας, που σήµερα λειτουργεί µόνο στην Αθήνα, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη και στις υπόλοιπες Ανώτατες Υγειονοµικές Επιτροπές. Έτσι, θα επιτευχθεί ο ενιαίος τρόπος της υγειονοµικής κρίσης σε όλες τις Υγειονοµικές Επιτροπές της Επικράτειας και θα εξαλειφθεί το φαινόµενο της εντοπιότητας των γιατρών στις µικρές κοινωνίες, µε τα συνακόλουθα αποτελέσµατα. 2. Αναθεώρηση και επικαιροποίηση του «Κανονισµού Εκτίµησης Βαθµού Αναπηρίας» (ΚΕΒΑ). Ο ισχύων Κανονισµός χρήζει επικαιροποίησης και αναθεώρησης. Από το 2006, συστάθηκε Ειδική Συντονιστική Επιτροπή µε έργο τη µελέτη του συστήµατος τροποποίησης, συµπλήρωσης και εκσυγχρονισµού του Κανονισµού αυτού καθώς και προσαρµογής του, στα διεθνή πρότυπα ταξινόµησης και αξιολόγησης της αναπηρίας. 3. Εντατικοποίηση του εκπαιδευτικού προγράµµατος των γιατρών και γραµµατέων των Υγειονοµικών Επιτροπών Αναπηρίας, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη από το Ενίσχυση του δειγµατοληπτικού ελέγχου γνωµατεύσεων Υγειονοµικών Επιτροπών Αναπηρίας. 5. Εξετάζεται ακόµη η αναθεώρηση του θεσµού της λεγόµενης Ασφαλιστικής Αναπηρίας και η επικράτηση του θεσµού της Ανατοµοφυσιολογικής Αναπηρίας.. Ενίσχυση Χαµηλών και Μεσαίων Συντάξεων. Βασικό στόχο των επιλογών µας, κύριο µέληµα της Ασφαλιστικής Μεταρρύθµισης, αποτελεί η ενδυνάµωση της Κοινωνικής Συνοχής και του Κοινωνικού Κράτους, µε στοχευµένες µεταβιβάσεις και αναδιανοµή του µερίσµατος της ανάπτυξης, στους οικονοµικά ασθενέστερους.

7 7 Είναι πρόδηλο ότι η αναµόρφωση και ορθολογικοποίηση του Ασφαλιστικού Συστήµατος, θα αποδεσµεύσει σηµαντικούς πόρους σε τρόπο ώστε σύντοµα, στο ορατό µέλλον, να καταστεί δυνατή η βελτίωση του εισοδήµατος των χαµηλοσυνταξιούχων. Κανείς δεν µπορεί να αισθάνεται ικανοποίηση όταν εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχοι εισπράττουν σήµερα ευρώ το µήνα. Στην αρνητική αυτή πραγµατικότητα, οφείλουµε να απαντήσουµε µε τόλµη και δικαιοσύνη. Στο πλαίσιο αυτό: 1. Αυξάνεται, από την 1 η Ιανουαρίου 2008, το Επίδοµα Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το ΕΚΑΣ και φθάνει στα 230 ευρώ, από 195 ευρώ. Αύξηση της τάξης του 18%. 2. Αυξάνονται οι συντάξεις του ΟΓΑ, κατά 52 ευρώ και φθάνουν στα 330 ευρώ, από 280 ευρώ, που είναι σήµερα. Αύξηση 19%. 3. Αυξάνεται το κατώτατο επίδοµα ανεργίας και φθάνει στα 404 ευρώ, από 367,50 ευρώ. Αύξηση 10%. 4. Συγκροτείται Εθνικό Ταµείο Κοινωνικής Συνοχής, οι πόροι του οποίου θα φθάσουν σταδιακά, την επόµενη τετραετία, στα 2 δις ευρώ. 5. Καθιερώνεται Κατώτατη Εθνική Σύνταξη στο πλαίσιο της Ασφαλιστικής Μεταρρύθµισης πάνω από το όριο της φτώχειας, συνυπολογιζοµένων εισοδηµατικών κριτηρίων. Ε. Προστασία της Μητρότητας. Η Ελλάδα, αντιµετωπίζει έντονο δηµογραφικό πρόβληµα, γεγονός που καθιστά επιτακτική τη λήψη µέτρων για την ενίσχυση της οικογένειας. Ήδη έχουν ληφθεί µέτρα από πλευράς κοινωνικής ασφάλισης, τα οποία, ωστόσο, δεν είναι γενικά, αλλά αποσπασµατικά και ως εκ τούτου, δεν συµβάλλουν αποτελεσµατικά στην τόνωση του θεσµού της οικογένειας και τη διευκόλυνση των µητέρων που ταυτόχρονα εργάζονται. Ούτε βεβαίως συµβάλλει η πρόωρη έξοδος από την εργασία µιας µητέρας, της οποίας το παιδί διανύει το 15ο - 16ο ή 17ο έτος της ηλικίας του, περίοδος που την έχει πολύ λιγότερο ανάγκη από τα πρώτα βρεφικά χρόνια, όπως άλλωστε υιοθετεί η Ευρωπαϊκή Πρακτική. Η Κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας την εξαιρετική σηµασία της µητρότητας και το ρόλο της εργαζόµενης µητέρας στην ελληνική κοινωνία, εξετάζει: 1. Καθιέρωση του δικαιώµατος αναγνώρισης πλασµατικού χρόνου για κάθε παιδί, σε όλους τους Ασφαλιστικούς Οργανισµούς Μισθωτών, Αυτοαπασχολούµενων και τον ΟΓΑ.

8 8 2. Αύξηση του αναγνωριζόµενου πλασµατικού χρόνου. Ο χρόνος που πλέον θα αναγνωρίζεται, θα ανέρχεται κατ ανώτατο όριο σε 5 έτη (1 για το πρώτο παιδί και 2 για κάθε επόµενο παιδί και µέχρι το τρίτο). Ο χρόνος αυτός θα είναι επιπλέον του χρόνου γονικής άδειας ανατροφής παιδιών. 3. Ουσιαστική αξιοποίηση του αναγνωριζόµενου χρόνου, ο οποίος θα χρησιµοποιείται εκτός από τη θεµελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώµατος και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης. 4. ραστική µείωση των εισφορών που καταβάλλουν οι ασφαλισµένες µητέρες, κατά το πρώτο έτος µετά τη γέννηση του κάθε παιδιού και µέχρι το τρίτο. Εξυπακούεται, βέβαια, ότι η εν λόγω µείωση θα αφορά κάθε γέννηση που θα χωρήσει µε την ψήφιση του νέου νόµου. Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, Η στρατηγική της Κυβέρνησης και στο µείζον θέµα της αναµόρφωσης του Ασφαλιστικού Συστήµατος, είναι δεδοµένη. εν πρόκειται να ακολουθήσουµε πολιτικές που υποθηκεύουν το µέλλον των συντριπτικά πολλών και µάλιστα των νέων εργαζοµένων. Από τις αλλαγές θα βγουν ωφεληµένοι οι οικονοµικά ασθενέστεροι, οι οποίοι είναι και οι συντριπτικά πολλοί. Ο δρόµος των εύκολων επιλογών είναι αδιέξοδος. Αντιθέτως, ο δρόµος των µεγάλων, αλλά ήπιων αλλαγών, οδηγεί στην κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή. Πορευόµαστε µε υπευθυνότητα, αποφασιστικότητα και ρεαλισµό. Είµαστε πάντοτε έτοιµοι να ακούσουµε κάθε γόνιµη πρόταση και κάθε επισήµανση. Σας ευχαριστώ.