ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 562/2006 όσον αφορά τη χρήση του συστήματος εισόδου/εξόδου (ΣΚΕΕ) και του προγράμματος καταχώρισης ταξιδιωτών (ΠΚΤ) Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων Συνεισηγητές: Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Tanja Fajon DT\ doc PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 1. Εισαγωγή Το παρόν έγγραφο εργασίας εξετάζει τα οριζόντια στοιχεία της δέσμης για τα ευφυή σύνορα. Ξεκινά με επισκόπηση των εργασιών της τελευταίας κοινοβουλευτικής περιόδου, οι οποίες οδήγησαν στο αίτημα και στη συνέχεια στην κατάρτιση μιας περαιτέρω τεχνικής μελέτης (μέρος I). Στη συνέχεια παρουσιάζει τα αποτελέσματα της μελέτης σχετικά με τα οριζόντια στοιχεία (αρχιτεκτονική και κόστος) (μέρος ΙΙ). Στο μέρος ΙΙΙ συνοψίζονται τα επόμενα βήματα. 2. Εργασίες κατά την τελευταία κοινοβουλευτική περίοδο α) Συζήτηση των νομοθετικών προτάσεων Τον Φεβρουάριο του 2013 η Επιτροπή παρουσίασε τις νομοθετικές προτάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τη δέσμη μέτρων για τα ευφυή σύνορα: 1) την πρόταση σχετικά με το σύστημα εισόδου/εξόδου (COM(2013)95), με το οποίο θα καταγράφεται ο χρόνος και ο τόπος εισόδου και εξόδου υπηκόων τρίτων χωρών που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα, θα υπολογίζεται η διάρκεια διαμονής τους, ενώ επίσης θα αποστέλλεται ειδοποίηση όταν εκπνεύσει η εγκεκριμένη διάρκεια διαμονής. 2) την πρόταση για το Πρόγραμμα Καταχώρισης Ταξιδιωτών (COM(2013)97), το οποίο θα επιτρέπει σε ορισμένες κατηγορίες ατόμων που ταξιδεύουν συχνά από τρίτες χώρες (π.χ. επιχειρηματίες, μέλη των οικογενειών τους κ.λπ.) να εισέρχονται στην Ένωση, εφόσον υποβληθούν σε κατάλληλο προηγούμενο έλεγχο και σε απλοποιημένους συνοριακούς ελέγχους σε αυτοματοποιημένες πύλες. 3) μια πρόταση, η οποία τροποποιεί τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν «ως προς τη χρήση του συστήματος εισόδου/εξόδου (ΣΚΕΕ) και του προγράμματος καταχώρισης ταξιδιωτών (ΠΚΤ)» στα σύνορα (COM(2013)96). Η Επιτροπή είχε ορίσει ως εισηγητές την Renate Sommer (EPP, Γερμανία) για το ΣΚΕΕ και τον Ioan Enciu (S&D, Ρουμανία) για το ΠΚΤ. Και οι δύο ορίστηκαν συνεισηγητές για την πρόταση, η οποία τροποποιεί τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν. Οι προτάσεις παρουσιάστηκαν στην ακρόαση «Σένγκεν / συνοριακή διαχείριση: επικρατούσα κατάσταση και περαιτέρω εξελίξεις», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 20 και 21 Μαρτίου Κατά την ακρόαση αυτή παρουσιάστηκε επίσης η μελέτη που ζήτησε η επιτροπή LIBE «Αξιολογώντας τις τρέχουσες και μελλοντικές προτάσεις για βάσεις δεδομένων ΔΕΥ και ένα ευφυές σύστημα ελέγχου των συνόρων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ» 2. Στις 17 Σεπτεμβρίου 2013 διεξήχθη ανταλλαγή απόψεων στη LIBE, κατά την οποία οι εισηγητές παρουσίασαν έγγραφα εργασίας 3, ενώ ο ΕΠΠΔ και η ομάδα εργασίας του άρθρου 1 Πρόγραμμα με συνδέσμους σε βοηθητικά έγγραφα: df PE v /6 DT\ doc

3 29 παρουσίασαν τις απόψεις τους 1. Στις 9 Οκτωβρίου 2013 ο πρόεδρος της επιτροπής AFET έστειλε επιστολή στον πρόεδρο της LIBE, στην οποία επισημαίνει ότι η λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων ενδέχεται να προκαλεί καθυστερήσεις στη διέλευση των συνόρων και εφιστά την προσοχή σε πιθανές επιπτώσεις για τις σχέσεις με τρίτες χώρες. Τον Οκτώβριο 2013 δημοσιεύτηκε μία ακόμα μελέτη που ζήτησε η επιτροπή LIBE με τίτλο «Οι νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής για τα ευφυή σύνορα: η σκοπιμότητα και το κόστος που συνεπάγονται» 2. β) Αίτημα για μία επιπλέον τεχνική μελέτη Υπό το φως των αυξημένων ερωτημάτων σχετικά, μεταξύ άλλων, με την τεχνική σκοπιμότητα των προτάσεων, το κόστος των συστημάτων, τον αντίκτυπο στα σύνορα, αλλά και την αναλογικότητα, καθώς και τις συνέπειες για τα θεμελιώδη δικαιώματα, οι εισηγητές πρότειναν να ζητηθεί μία επιπλέον μελέτη. Ενώ οι σκέψεις αυτές συνεχίζονταν εντός του Κοινοβουλίου, οι υπηρεσίες της Επιτροπής άρχισαν να εξετάζουν μία παρόμοια επιλογή με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν συζητήσεις επί του θέματος ανάμεσα στις υπηρεσίες της Επιτροπής και τους εισηγητές/σκιώδεις εισηγητές. Οι εισηγητές και οι σκιώδεις εισηγητές θεώρησαν ότι η μελέτη θα πρέπει να αναλύει περισσότερες επιλογές, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη το κόστος, τις συνέπειες για τα θεμελιώδη δικαιώματα (συμπεριλαμβανομένης της προστασίας δεδομένων), την τεχνική σκοπιμότητα, τις πρακτικές επιπτώσεις στα σύνορα (συμπεριλαμβανομένου του χρόνου αναμονής και επεξεργασίας), τη δυνατότητα αντιμετώπισης των προβλημάτων που εντοπίζονται και την αναλογικότητα. Οι επιλογές που πρότειναν προς εξέταση ήταν οι εξής: 1) Παρούσα κατάσταση 2) «Μη τεχνολογικές λύσεις»: τροποποίηση του κώδικα συνόρων Σένγκεν, η οποία θα προβλέπει περαιτέρω διαφοροποίηση ανάμεσα στους ταξιδιώτες (για παράδειγμα μόνο στοιχειώδης έλεγχος στους κατόχους θεώρησης πολλαπλών εισόδων) 3) Διευκόλυνση των μετακινήσεων για τους πολίτες της ΕΕ μέσω αυτοματοποιημένου συνοριακού ελέγχου (ABC) 4) Προσθήκη λειτουργίας εισόδου/εξόδου στο VIS α) για υπηκόους τρίτων χωρών που υπόκεινται στην κατοχή θεώρησης 1 on_en.pdf nion206_en.pdf 2 LIBE_ET%282013% _EN.pdf DT\ doc 3/6 PE v01-00

4 β) για όλους τους υπηκόους τρίτων χωρών 5) Σύστημα εισόδου/εξόδου με σύνδεση των εθνικών συστημάτων (διαλειτουργικότητα των υφιστάμενων συστημάτων) 6) ΣΚΕΕ και ΠΚΤ όπως έχει προταθεί 6.1) Προτεινόμενη χρήση του αδειοπλαισίου για το ΠΚΤ και εναλλακτικές προτάσεις 7) ΣΚΕΕ με πρόσβαση των αρχών επιβολής νόμου 7.1) Παράταση της περιόδου διατήρησης δεδομένων σε περίπτωση πρόσβασης των αρχών επιβολής νόμου; 8) ΠΚΤ μόνο για επιλεγμένα μεγάλα αεροδρόμια 9) Εξαρχής χρήση βιομετρικών στοιχείων; Τι είδους βιομετρικά στοιχεία; Επιστήμη και τεχνολογία αιχμής; Διασφάλιση της χρήσης βιομετρικών στοιχείων σύμφωνα με τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως το δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων 10) Πιθανές πρόσθετες ρυθμίσεις με γειτονικές χώρες για ανταλλαγή προηγμένων δεδομένων επιβατών (για παράδειγμα για τη διέλευση των χερσαίων συνόρων με τρένο); Ζήτησαν επίσης να τους παρασχεθούν πιο λεπτομερείς και αξιόπιστες βασικές πληροφορίες (τονίζοντας για παράδειγμα την ανάγκη για κατάλληλες στατιστικές και πληροφορίες σχετικά με τις εμπειρίες επί του αυτοματοποιημένου συνοριακού ελέγχου, τις εμπειρίες άλλων χωρών και τη χρήση του VIS). Αυτές οι προτάσεις συζητήθηκαν σε συνεδρίαση με υπηρεσίες της Επιτροπής τον Ιανουάριο γ) Περαιτέρω διαδικασίες Από 18 έως 20 Δεκεμβρίου 2013 οι εισηγητές και οι σκιώδεις εισηγητές επισκέφτηκαν τη Φινλανδία. Σκοπός της αντιπροσωπείας ήταν να διαπιστώσει την τρέχουσα κατάσταση στη Φινλανδία, και ιδίως την κατάσταση στις περιοχές που συνορεύουν με τη Ρωσία, εξετάζοντας την τρέχουσα κατάσταση, αλλά και τα προβλήματα και τον τρόπο με τον οποίο οι προτάσεις της δέσμης για τα ευφυή σύνορα επηρεάζουν την κατάσταση στα σύνορα. Η αντιπροσωπεία ήθελε επίσης να δει το εθνικό ΣΚΕΕ σε λειτουργία, να μάθει από την εμπειρία της Φινλανδίας με μια σειρά πιλοτικών προγραμμάτων για τον αυτοματισμό και τους συνοριακούς ελέγχους στα τρένα 1. Στις 23 Ιανουαρίου 2014 πραγματοποιήθηκε συζήτηση στη LIBE. Τα μέλη συζήτησαν για τις εντυπώσεις τους από την επίσκεψη στη Φινλανδία και το αίτημα για την επιπλέον μελέτη, Στη συνέχεια καταρτίστηκε η τεχνική μελέτη μεταξύ Φεβρουαρίου και Οκτωβρίου Η παρουσίαση της μελέτης πραγματοποιήθηκε στη LIBE στις 16 Οκτωβρίου. 1 Έκθεση της αντιπροσωπείας: PE v /6 DT\ doc

5 3. Αποτελέσματα της τεχνικής μελέτης Η μελέτη καταπιάστηκε με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων (ιδίως διαδικασίες συνοριακού ελέγχου, χρήση βιομετρικών στοιχείων, δεδομένα, χρόνος διατήρησης δεδομένων, πρόσβαση των αρχών επιβολής νόμου, αρχιτεκτονική, στατιστική και προβλέψεις). Εισήγαγε επίσης την έννοια των Μοντέλων Λειτουργίας Στόχου (TOM) ως υποθετικά σενάρια για την εφαρμογή των συστημάτων στα συμπεράσματα. Ωστόσο, δεν υπάρχει συστηματική επισκόπηση άλλων συμπερασμάτων και συστάσεων. Επίσης, δεν υπάρχει κάποια επισκόπηση που να συγκρίνει τα αποτελέσματα της μελέτης με τις παρατηρήσεις του Συμβουλίου ή του Κοινοβουλίου. Παρακάτω δίνονται περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την αρχιτεκτονική και το κόστος. Άλλα ζητήματα καλύπτονται στα αντίστοιχα έγγραφα εργασίας για το ΣΚΕΕ και το ΠΚΤ. α) Αρχιτεκτονική Το πρώτο ζήτημα, το οποίο αναλύεται στο κεφάλαιο της αρχιτεκτονικής είναι το αν τα συστήματα πρέπει να αναπτυχθούν ως δύο ξεχωριστά συστήματα όπως είχε προταθεί αρχικά (επιλογή 1) ή αν πρέπει να αναπτυχθεί ένα ενιαίο σύστημα (επιλογή 2). Τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τα μειονεκτήματα των δύο επιλογών τίθενται υπό συζήτηση. Στη σελίδα 278 υπάρχει επισκόπηση της επιλογής 1 και στη σελίδα 281 της επιλογής 2. Η επακόλουθη σύγκριση των επιλογών (σ. 282) καταδεικνύει κυρίως τις ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις ως προς το κόστος σε ό,τι αφορά την επιλογή 1 και ως προς τη δυσκολία εφαρμογής σε ό,τι αφορά την επιλογή 2. Στην σύνοψη αναφέρεται ότι σύμφωνα με τη μελέτη το ενιαίο σύστημα θεωρείται «το πιο ενδεδειγμένο» (σελ. 19). Το δεύτερο ζήτημα στο κεφάλαιο της αρχιτεκτονικής είναι το αν το ΣΚΕΕ/ ΠΚΤ πρέπει να είναι ανεξάρτητο από το VIS (επιλογή 1), να είναι ενσωματωμένο στο VIS (επιλογή 2) ή να επαναχρησιμοποιεί διατάξεις του VIS (επιλογή 3). Συζητούνται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των επιλογών (σ. 286, 287, 290, 291, 292, 294, 295). Τα σχετικά επιχειρήματα περιλαμβάνουν: η διατήρηση της ανεξαρτησίας από το VIS θα ήταν λιγότερο περίπλοκη αλλά θα διπλασίαζε την ικανότητα με οριακά διαφορετικούς τρόπους η ενσωμάτωση στο VIS θα είχε «σοβαρό αντίκτυπο στο νομικό μέσο του VIS» (σ. 288) και θα «είχε ως αποτέλεσμα μια πιο περίπλοκη δοκιμαστική φάση και έναρξη λειτουργίας» (σ. 19) η επαναχρησιμοποίηση διατάξεων του VIS θα απέτρεπε την παρέμβαση σε ένα σύστημα εν λειτουργία και θα μετρίαζε τους κινδύνους της περίπλοκης διαχείρισης έργου, ενώ θα επέτρεπε πλήρη ενσωμάτωση στο VIS σε μετέπειτα στάδιο. Στη σελίδα 297 συγκρίνονται οι επιλογές. Η μελέτη δεν καταλήγει σε κάποιο σαφές συμπέρασμα αλλά τα ευρήματα σχετικά με την επιλογή 3 διατυπώνονται με τρόπο που υποδεικνύει ότι η αυτή είναι προτιμητέα. β) Ανάλυση κόστους Η ανάλυση κόστους παρουσιάστηκε στις 27 Οκτωβρίου ως ξεχωριστό κεφάλαιο της μελέτης. Στοχεύει στην παροχή νέου, ενημερωμένου υπολογισμού του κόστους για τα συστήματα, καθώς και λεπτομερών υπολογισμών κόστους για τις διάφορες επιλογές που αναλύονται στη μελέτη. Σύμφωνα με αυτή τα συστήματα θα είναι αρκετά φτηνότερα απ' ότι είχε υπολογιστεί αρχικά: DT\ doc 5/6 PE v01-00

6 το συνολικό κόστος για τέσσερα χρόνια, δηλαδή για τρία χρόνια ανάπτυξης και ένα χρόνο λειτουργίας ανέρχεται στα 381 εκατομμύρια ευρώ για το ΣΚΕΕ και το ΠΚΤ, εφόσον αυτά αναπτυχθούν μαζί, και στα 430 εκατομμύρια ευρώ, εφόσον αυτά αναπτυχθούν ξεχωριστά, ενώ η αρχική χρηματοδότηση ΠΔΠ ανέρχεται στα 791 εκατομμύρια ευρώ. Ο τελευταίος αριθμός οφείλεται σε μια σειρά από λόγους μεταξύ αυτών είναι το μειωμένο κόστος δικτύου και η εισαγωγή εθνικών ενιαίων διεπαφών. Η ανάλυση κόστους υπολογίζει επίσης το κόστος των επιλογών, οι οποίες αποκλίνουν από τη βασική γραμμή, όπως για παράδειγμα η πρόσβαση στην επιβολή του νόμου, οι διαφορετικές περίοδοι διατήρησης δεδομένων ή η ενσωμάτωση στο VIS. 4. Τα επόμενα βήματα Όπως υπογραμμίζεται στη μελέτη το επόμενο βήμα θα ήταν μια δοκιμαστική φάση, η οποία θα συνεχιστεί κατά τη διάρκεια του 2015 και στην οποία θα ελεγχθούν κάποια τεχνικά ζητήματα σε μια σειρά από τοποθεσίας στην ΕΕ. Οι εισηγητές σκοπεύουν να συνεχίσουν τις πολιτικές συζητήσεις εν αναμονή των αναθεωρημένων νομοθετικών προτάσεων που ανακοίνωσε ο Επίτροπος Αβραμόπουλος για το τέλος του 2015/τις αρχές του Στο πλαίσιο αυτών των πολιτικών συζητήσεων θα γίνει συνεδρίαση με τα εθνικά κοινοβούλια στο τέλος Φεβρουαρίου. PE v /6 DT\ doc