Περιεχόμενα. Πρόλογος 1. Εισαγωγή - ιστορική ανασκόπηση

Transcript

1 Περιεχόμενα Πρόλογος 1. Εισαγωγή - ιστορική ανασκόπηση 2. Ορισμοί - συχνότητα και κόστος νοσοκομειακών λοιμώξεων 2.1. Ορισμοί Λοίμωξη - Σήψη Νοσοκομειακή λοίμωξη Λοίμωξη μεταδιδόμενη από άρρωστο σε άρρωστο ή ετερολοίμωξη ( Cross-infection, heteroinfection ) Ενδογενής λοίμωξη ή αυτολοίμωξη ( Αutoinfection ) Εξωγενής λοίμωξη Πηγή της λοίμωξης - Μεταφορέας ή μεταβιβαστής 2.2. Συχνότητα, κόστος και άλλες επιπτώσεις των νοσοκομειακών λοιμώξεων 3. Μικροοργανισμοί και ιδιότητες τους 3.1. Η μικροβιακή χλωρίδα του ανθρώπου και του νοσοκομείου 3.2. Βακτήρια 3.3. Ιοί και ιογενείς λοιμώξεις Γενικά Ιογενείς ηπατίτιδες Σύνδρομο επίκτητης ανοσιακής ανεπάρκειας (AIDS) 3.4. Μυκητιάσεις 3.5. Ρικετσιώσεις 3.6. Παρασιτικές λοιμώξεις 3.7. Nέοι παθογόνοι παράγοντες: πριόνες 3.8. Μικροβιολογικές εξετάσεις Γενικά - Λήψη και μεταφορά δειγμάτων για καλλιέργεια Μικροβιολογική έρευνα 4. Λοίμωξη και διασπορά των μικροοργανισμών 4.1. Γενικά 4.2. Διασπορά της λοίμωξης Γενικά Μετάδοση Παρεντερική διασπορά Διασπορά με τη γαστρεντερική οδό Διασπορά με την αναπνευστική οδό 5. Προέλευση της λοίμωξης στους νοσοκομειακούς ασθενείς 5.1. Γενικά 5.2. Εξωγενής προέλευση λοιμώξεων 5.3. Ενδογενείς λοιμώξεις 6. Επιδημικές εξάρσεις ( outbreaks ) νοσοκομειακών λοιμώξεων 6.1. Γενικά 6.2. Διάγνωση και εντοπισμός των επιδημικών εξάρσεων 6.3. Ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε περίπτωση επιδημικής έξαρσης 6.4. Ειδικές περιπτώσεις Επιδημικές εξάρσεις από Staphylococcus aureus

2 Επιδημικές εξάρσεις από Gram αρνητικά βακτήρια Εντερικές νοσοκομειακές επιδημίες Επιδημικές εξάρσεις διαπύησης χειρουργικών τραυμάτων Επιδημικές εξάρσεις νοσοκομειακής πνευμονίας 7. Προδιαθεσικοί παράγοντες 7.1. Γενικά 7.2. Τοπικοί αμυντικοί και προδιαθεσικοί παράγοντες 7.3. Γενικοί αμυντικοί και προδιαθεσικοί παράγοντες 7.4. Ειδικοί (νοσοκομειακοί) προδιαθεσικοί παράγοντες 8. Αντιμικροβιακή χημειοθεραπεία - Χημειοπροφύλαξη 8.1. Γενικά. Χρήση - κατάχρηση αντιμικροβιακών φαρμάκων 8.2. Αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά 8.3. Αρχές αντιμικροβιακής χημειοθεραπείας 8.4. Αντιμικροβιακή χημειοπροφύλαξη Γενικά Αντιμικροβιακή χημειοπροφύλαξη σε μη χειρουργικούς αρρώστους Χημειοπροφύλαξη μετεγχειρητικών λοιμώξεων α. Γενικά β. Χημειοπροφύλαξη ειδικών περιπτώσεων 9. Διοικητικά καθήκοντα, παρακολούθηση, υπευθυνότητες (επιτροπή λοιμώξεων) πρόγραμμα έλεγχου νοσοκομειακών λοιμώξεων 9.1. Ιστορικά στοιχεία 9.2. Διοικητική μέριμνα στην Ελλάδα 9.3. Νοσηλεύτρια (-τής) με απασχόληση τον έλεγχο των λοιμώξεων (ΝΕΛ) 9.4. Καταγραφή/παρακολούθηση των λοιμώξεων στα νοσοκομεία ( επαγρύπνηση / surveillance ) 9.5. Eπιλογή νέων προϊόντων της αγοράς 10. Το περιβάλλον του νοσοκομείου Γενικά Αρχιτεκτονική - Κατασκευές Δάπεδα - Τοίχοι - Οροφές Υδραυλικές εγκαταστάσεις - Αποχετεύσεις Επίπλωση Αέρας - Εξαερισμός 11. Αρχές πρόληψης νοσοκομειακών λοιμώξεων Γενικά Διαχωρισμός μεταξύ καθαρού και βρόμικου Πλύσιμο χεριών Γάντια Μάσκες προστασίας Μπλούζες και ποδιές Διάρκεια νοσηλείας Άσηπτη τεχνική 12. Απομόνωση ασθενών Γενικά Απομόνωση ανάλογα με την κατηγορία της νόσου Αυστηρή απομόνωση Απομόνωση επαφής Αναπνευστική απομόνωση Απομόνωση φυματικών Εντερική απομόνωση

3 Μέτρα απομόνωσης εκκρίσεων-παροχετεύσεων Μέτρα απομόνωσης αίματος/βιολογικών υγρών Προστατευτική απομόνωση Απομόνωση κατά νόσο Γενικές οδηγίες 13. Ενέργειες που ευνοούν την ανάπτυξη νοσοκομειακών λοιμώξεων Γενικά Καθετηριασμός της ουροδόχου κύστης Αγγειακός καθετηριασμός Προεγχειρητικό ξύρισμα των ασθενών Αλλαγές τραυμάτων, εγκαυμάτων κ.λπ Περιποίηση ασθενών με ενδοτραχειακό σωλήνα και τραχειοστομία Το πλύσιμο και το λουτρό των ασθενών 14. Συνήθης φροντίδα των ασθενών, της τροφής και του εξοπλισμού Ασθενείς Ατομική υγιεινή Τροφή Εξοπλισμός Κρεβάτια, κλινοσκεπάσματα, ασπρόρουχα κ.τ.ό Διάφορα σκεύη και όργανα 15. To χειρουργείο Γενικά Το χειρουργικό συγκρότημα Στοιχεία αρχιτεκτονικής Τοποθεσία Χώροι χειρουργείου Χειρουργική αίθουσα Χώρος ή αίθουσα προετοιμασίας του προσωπικού της χειρουργικής αίθουσας Χώρος αποστείρωσης Αίθουσες προετοιμασίας-παρακολούθησης ασθενών Αίθουσες προετοιμασίας, διευθέτησης και αποθήκευσης υλικών και μηχανικού εξοπλισμού Κλιματισμός - Αέρας αίθουσας χειρουργείου Καθαρισμός - απολύμανση αίθουσας χειρουργείου Προετοιμασία και προφύλαξη του ασθενούς Προετοιμασία της χειρουργικής ομάδας - προσωπικού χειρουργείου 16. Ειδικές μονάδες και τμήματα Μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) Γενικά Προέλευση των λοιμώξεων στις ΜΕΘ Προφύλαξη και έλεγχος των λοιμώξεων στις ΜΕΘ Μονάδες εγκαυμάτων Γενικά Χώροι νοσηλείας και μονάδες εγκαυματιών Aρχές πρόληψης λοιμώξεων Μονάδες νεογνών Γενικά Αίτια - Παθογένεια Πρόληψη - Προφυλάξεις Mονάδες Τεχνητού Νεφρού (ΜΤΝ) Γενικά Πρόληψη και έλεγχος των λοιμώξεων

4 16.5. Ειδικά Τμήματα Νοσηλείας Αγγειοχειρουργικό - Καρδιοχειρουργικό Δερματολογικό Ορθοπεδικό Οφθαλμολογικό Παιδιατρικό Ωτορινολαρυγγολογικό (ΩΡΛ) Εξωτερικά ιατρεία (ΕΙ) 17. Αποστείρωση, απολύμανση και καθαριότητα Γενικά - Ορισμοί Αποστείρωση Μέθοδοι αποστείρωσης Κανόνες αποστείρωσης Κεντρική αποστείρωση Απολύμανση/Αντισηψία Απολυμαντικά - αντισηπτικά Παρατηρήσεις στη χρήση των απολυμαντικών/ αντισηπτικών ουσιών Καθαριότητα Γενικά Καθημερινή καθαριότητα (διαδικασίες ρουτίνας ) Ειδικές περιπτώσεις Έντομα, τρωκτικά, αδέσποτα ζώα κλπ Νοσοκομειακά απορρίμματα 18. Προφύλαξη του προσωπικού του νοσοκομείου από τις νοσοκομειακές λοιμώξεις Γενικά AIDS και ηπατίτιδες Β και C Γενικά Προληπτικά μέτρα κατά της έκθεσης στους ιούς HIV, HBV, HCV Προληπτικά μέτρα και αγωγή μετά την έκθεση Πρόληψη της μετάδοσης HIV, HBV και HCV από τους εργαζομένους στους νοσηλευόμενους ασθενείς Λοιμώξεις και ιατρικά εργαστήρια Εργασία και λοιμώξεις του προσωπικού 19. Σημαντικότερες νοσοκομειακές λοιμώξεις Νοσοκομειακές λοιμώξεις των ουροφόρων οδών Νοσοκομειακή πνευμονία και βρογχοπνευμονία Νοσοκομειακές χειρουργικές λοιμώξεις Nοσοκομειακή σηψαιμία Παραρτημα Α Ειδικά προφυλακτικά μέτρα κατά των λοιμώξεων στα νοσοκομεία Αγαμμασφαιριναιμία AIDS Ακτινομυκητίαση Αμοιβάδωση Ανεμευλογία Άνθραξ Ανοσοκαταστολή με βλάβη Τ-λεμφοκυττάρων Απλαστική αναιμία Ασπεργίλλωση Αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα Βλαστομυκητίαση Βοοφλυζακίαση (Vaccinia)

5 Βουβωνικό κοκκίωμα του Donovan Γάγγραινα αεριογόνος Γαστρεντερίτιδες Γρίππη Διφθερίτις Δοθιήνωση Εγκαύματα Εγκεφαλίτιδες ιογενείς και από αρθρόποδα. Εγκεφαλομυελίτιδες Εγκεφαλοπάθεια σπογγοειδής (νόσος Creutzfeldt-Jacob, CJD) Ελονοσία Εντεροκολίτις απο Yersinia Επιγλωττίτις (βακτηριακή croup) Επιπεφυκίτις γονοκοκκική και γονοκοκκική οφθαλμία Επιπεφυκίτιδες (πλην γονοκοκκικής) Ερπης ζωστήρ Eρπητική κυνάγχη (Herpangina) Ερυθρά Ηπατίτις Α Ηπατίτις Β Herpes simplex Ιλαρά Ιογενείς αιμορραγικοί πυρετοί (Lassa, Marburg κλπ.) Ιστοπλάσμωση Καντιντίαση Κερατοεπιπεφυκίτιδες (λοιμώδεις) Κοινό κρυολόγημα (οξεία ρινίτις) Κοκκιδιομυκητίαση ( Valley fever ) Κοκκύτης Κρυπτοκοκκίαση Κυνάγχη Ludwig και Vincent Λαμβλίαση Λαρυγγο-τραχειο-βρογχίτις Croup Λέπρα Λεπτοσπείρωση (αιμορραγικός πυρετός) Λευχαιμία με ουδετεροπενία Λιστερίωση Λοιμώδες ερύθημα (πέμπτη νόσος) Λοιμώδης μονοπυρήνωση Λοιμώξεις από άτυπα μυκοβακτηρίδια Λοιμώξεις από δερματόφυτα Λοιμώξεις από μεγαλοκυταροϊό (CMV) Λοιμώξεις από σταφυλόκοκκους Λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο Λοιμώξεις από ψευδομονάδα Λοιμώξεις σε κλειστές κοιλότητες Λοιμώξεις τραυμάτων (εκτός από τις ειδικά αναφερόμενες) Λύσσα Μαλακό έλκος Μελιταίος πυρετός (βρουκέλλωση) Μηνιγγίτις βακτηριακή Μηνιγγίτις μη βακτηριακή ( άσηπτη, ιογενής) Μολυσματικό κηρίο Νοκαρδίαση Οξυουρίαση Ουρολοιμώξεις Πανώλης Παρατυφοειδής πυρετός Παροχετευθέν εμπύημα θώρακος Παροχετευθέντα αποστήματα-συλλογές Παρωτίτις Περιτονίτις Πνευμονίες

6 Πολιομυελίτις (οξεία φάση) Πυρετός άγνωστης αιτιολογίας Πυρετός Q Ρευματικός πυρετός Ρικετσιώσεις Σαλμονελλώσεις Σιγκέλλωση (δυσεντερία) Σποροτρίχωση Σύφιλις (ενεργός) Σχιστοσωμίαση (βιλαρτσίαση) Ταινίαση Τροφικές δηλητηριάσεις Τουλαραιμία Τυφοειδής πυρετός Τύφος (κοιλιακός) Φθειρίαση Φυματίωση Χολέρα Χοριομηνιγγίτις λεμφοκυτταρική Ψιττάκωση Ψώρα Παράρτημα Β Γενικές προφυλάξεις των εργαζόμενων στα νοσοκομεία ( universal precautions ) Παράρτημα Γ Νοσοκομεία που διαθέτουν κέντρα υποστήριξης Ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων(κυελ) και Νοσοκομεία που υπάγονται στην αρμοδιότητά τους (υυπ, υαα1/οικ7875/ ) Παράρτημα Δ Πρωτόκολλο ΚΕΕΛ καταγραφής ενδονοσοκομειακής λοίμωξης Παράρτημα Ε Κέντρα αναφοράς AIDS στην Ελλάδα Bιβλιογραφία Α. Βιβλία-μονογραφίες 301 Β. Άρθρα & άλλες δημοσιεύσεις 304