ΕΘΝΙΚΗ ΦΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ K ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ

Transcript

1 Ε ΕΘΝΙΚΗ ΦΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ K ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΔΙΑΦΕΙΡΙΗ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΑΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ΣΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ Θέμα: ΑΡΦΕ ΚΑΙ ΕΥΑΡΜΟΓΕ ΔΙΑΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗΝ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΤΓΕΙΑ Επιβλϋπων: Καπόπουλοσ Δημότριοσ Σπουδαςτόσ: Τςιμπουκϋλησ Κων/νοσ ΑΘΗΝΑ 2010

2 Περύληψη Ο φξνο "ειεθηξνληθή πγεία" (ehealth) θαιχπηεη έλα επξχ θάζκα εξγαιείσλ θαη ππεξεζηψλ βαζηζκέλσλ ζηηο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ θαιχηεξε πξφιεςε, δηάγλσζε, ζεξαπεία, παξαθνινχζεζε θαη δηαρείξηζε ηεο πγείαο θαη ηνπ ηξφπνπ δσήο ησλ πνιηηψλ. Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο είλαη απαξαίηεηε ε επηθνηλσλία θαη αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ θαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο εηεξνγελψλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πνπ ζπρλά δηαπεξλνχλ ηα φξηα νξγαληζκψλ ή αθφκα θαη θξαηψλ. Ζ δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ έξρεηαη λα αληηκεησπίζεη απηά ηα δεηήκαηα επηθνηλσλίαο. ηελ παξνχζα εξγαζία αλαιχνληαη αξρηθά ηα επίπεδα δηαιεηηνπξγηθφηεηαο (ηερληθφ, ζεκαζηνινγηθφ, νξγαλσηηθφ, ζεζκηθφ) φπσο απηά νξίδνληαη ζην «Διιεληθφ Πιαίζην Παξνρήο Τπεξεζηψλ Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο», ελψ ζηε ζπλέρεηα πεξηγξάθνληαη ηα ζεκαληηθφηεξα δηεζλή πξφηππα επηθνηλσλίαο θαη κεηαθνξάο κελπκάησλ ζην ρψξν ηεο πγείαο (HL7, DICOM) θαη νη ζεκαληηθφηεξεο δηεζλείο θσδηθνπνηήζεηο ηαηξηθψλ φξσλ (ICD, LOINC, SNOMED), ζηνηρεία πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ επίηεπμε ζεκαζηνινγηθήο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζηα ηαηξηθά πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα. Ηδηαίηεξε έκθαζε δίλεηαη ζηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο, κε αλαθνξά ζην επξσπατθφ πξφηππν EHRcom. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε πξνσζεί ηε δεκηνπξγία ελφο "επξσπατθνχ ρψξνπ ειεθηξνληθήο πγείαο", ζπληνλίδνληαο δξάζεηο θαη δηεπθνιχλνληαο ηε ζπλέξγεηα κεηαμχ ζπλαθψλ πνιηηηθψλ θαη ελδηαθεξνκέλσλ θνξέσλ κε ζηφρν ηελ εμεχξεζε θαιχηεξσλ ιχζεσλ, ηελ απνθπγή ηνπ θαηαθεξκαηηζκνχ ηεο αγνξάο θαη ηε δηάδνζε νξζψλ πξαθηηθψλ. ηελ εξγαζία αλαθέξνληαη νη ζεκαληηθφηεξεο πνιηηηθέο θαη ζηξαηεγηθέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ πξνψζεζε ησλ ζεκάησλ ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο, ελψ ζηε ζπλέρεηα γίλεηαη πεξηγξαθή βέιηηζησλ πξαθηηθψλ πνπ έρνπλ εθαξκνζηεί ζε θξάηε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Ζ αλαθνξά πεξηιακβάλεη ηνλ νξγαληζκφ MedCom ηεο Γαλίαο, ην δίθηπν E-Tervis ηεο Δζζνλίαο, ηνλ νξγαληζκφ Carelink ηεο νπεδίαο, ηελ ινβεληθή θάξηα αζθάιηζεο πγείαο θαη ηέινο ην παξάδεηγκα ηνπ Χλάζεηνπ Καξδηνρεηξνπξγηθνχ Κέληξνπ γηα ηελ Διιάδα. Δμεηάδεηαη ζηε ζπλέρεηα ε πξνζπάζεηα εηζαγσγήο ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ ζην ζχζηεκα ηεο Διιεληθήο Γεκφζηαο Τγείαο κε ηα έξγα ησλ Οινθιεξσκέλσλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ ησλ πξψελ 1

3 ΠεΤΠ, πνπ ρξεκαηνδνηήζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Γ ΚΠ απφ ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο». Παξφιν πνπ ν ζθνπφο ησλ έξγσλ δελ ήηαλ ζε απηή ηε θάζε ε πιήξεο νινθιήξσζε ησλ ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο θαη ηδηαηηέξσο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν, εληνχηνηο ε εξγαζία αζρνιείηαη κε ηελ αμηνιφγεζε ησλ πξνδηαγξαθψλ δηαιεηηνπξγηθφηεηαο πνπ έζεηαλ νη δηαθεξχμεηο ησλ έξγσλ, κε ζθνπφ λα αλαδείμεη ην βαζκφ ηεο ζπκβαηφηεηάο ηνπο κε ην «Διιεληθφ Πιαίζην Γηαιεηηνπξγηθφηεηαο» θαη ηε δπλαηφηεηα ηεο κειινληηθήο νινθιήξσζεο ησλ παξερφκελσλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ ζε εζληθφ επίπεδν. Ζ αλάιπζε θαηαδεηθλχεη ην έιιεηκκα πνπ ππήξρε (θαη ελ κέξεη εμαθνινπζεί λα ππάξρεη) ζηα δηάθνξα επίπεδα δηαιεηηνπξγηθφηεηαο. ην ηειεπηαίν κέξνο ηεο εξγαζίαο, ιακβάλνληαο πάληα ππφςε ηελ ππνδνκή πνπ ζα δεκηνπξγήζεη ε επηηπρήο νινθιήξσζε ησλ έξγσλ ΟΠΤ ησλ πξψελ ΠεΤΠ, επηρεηξείηαη ε νινθιήξσζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε εζληθή θιίκαθα. Πξνηείλεηαη έηζη ε αξρηηεθηνληθή ελφο εζληθνχ ζπζηήκαηνο παξνρήο ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο, ζην νπνίν ζα νινθιεξψλεηαη ν εζληθφο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο θαη ζα κπνξνχλ λα πξνζηίζεληαη θαη άιιεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο φπσο ε ειεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε, ηα ειεθηξνληθά παξαπεκπηηθά θιπ. Σέινο, γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα επέθηαζεο ηεο πξνηεηλφκελεο αξρηηεθηνληθήο θαη ζε παλεπξσπατθφ επίπεδν. Σν ζπκπέξαζκα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ κειέηε ησλ πινπνηνχκελσλ έξγσλ θαη βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ζηνλ ηνκέα ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο είλαη φηη δελ αξθεί ε εηζαγσγή πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ θαη ε ζπκκφξθσζε κε ηερληθά πξφηππα (ηερληθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα) γηα λα επηηεπρζεί ε δεηνχκελε νινθιήξσζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ ζε επξεία θιίκαθα. Απαξαίηεηε ζεσξείηαη ε ζπκκφξθσζε κε θνηλά πξφηππα επηθνηλσλίαο θαη θνηλέο θσδηθνπνηήζεηο (ζεκαζηνινγηθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα), ζπλνδεπφκελε απφ ηνπο απαξαίηεηνπο νξγαλσηηθνχο κεηαζρεκαηηζκνχο θαη πξνζαξκνγέο (νξγαλσηηθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα), ελψ ην ζχζηεκα ζα πξέπεη λα εληζρχεηαη κε ηηο απαξαίηεηεο ζεζκηθέο παξεκβάζεηο (ζεζκηθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα). Μφλν εάλ ζπλδπαζηνχλ φια ηα παξαπάλσ επίπεδα δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζα κπνξέζνπλ λα πξνθχςνπλ ηα πνιιαπιά νθέιε ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο γηα ηνπο πνιίηεο, ηνπο επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο θαη ην ίδην ην θξάηνο. Λέμεηο θιεηδηά : Ζιεθηξνληθή πγεία, Ζιεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο, Γηαιεηηνπξγηθφηεηα, Πξφηππα δηαιεηηνπξγηθφηεηαο, Οινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα Τγείαο, Πιεξνθνξηθή Τγείαο. 2

4 Summary The term "ehealth" covers a wide range of tools and services based on Information and Communication Technologies (ICT) which aim at improving prevention, diagnosis, treatment, monitoring and management of public health. The objectives of e-health can be achieved by establishing communication between different and mostly heterogeneous information systems that often cross the boundaries of organizations or even nations. The interoperability of information systems aims at addressing these communication problems. In the present study, the levels of interoperability, as defined in the "Greek Framework for the provision of e-government Services" (technical, semantic, organizational, institutional) are being analyzed. There is also a description of the major international communication and message exchange standards in the health domain (HL7, DICOM) and the major international coding standards of medical terminology (ICD, LOINC, SNOMED). As explained in the study, all these standards are essential in order to achieve semantic interoperability of health information systems. Particular emphasis is given on the architecture of Electronic Health Record, with reference to the European standard EHRcom. European Union promotes the development of a "European ehealth Area" by coordinating activities and facilitating synergy between the relevant policies and stakeholders in order to find better solutions, to prevent market segmentation and to disseminate best practices. The study includes a short description of the major European Union policies and strategies for the promotion of e-health issues and also includes a summary of best practices that have been implemented in EU countries. The report includes the Danish organization MedCom, the Estonian network E-Tervis, the Swedish organization Carelink, the Slovenian health insurance card and finally the example of the Onassio Cardiac Surgery Center in Greece. In the next chapter of the study, we try to investigate the introduction of ICT systems in the Greek Public Health sector, by analyzing the Integrated Information Systems projects that were carried out in the Regions and were funded by the Operational Programme "Information Society" of the 3rd CSF. Although the purpose of those projects was not the full integration of e-health services at this early stage, especially the Integrated Electronic Health Record at the national level, we evaluate the interoperability standards that were set in the project RFPs, in order to highlight the level of their compatibility with the 3

5 Greek Interoperability Framework guidelines and to examine the possibility of future integration of e-health services at the national level. The analysis reveals a deficit in different interoperability levels. In the last part of the study, we attempt to integrate the e-health system at a national level, by taking into account the ICT infrastructure that was developed by the successful implementation of the regional Integrated Information Systems projects. Thus, we propose an architecture of a national e-health services system, which will integrate the National Electronic Health Record as well as other electronic services such as eprescription, ereferral etc. Finally, there is an attempt to extend the proposed architecture at the European level. Finally, we reach to the conclusion that the introduction of Information Systems in e-health projects and the compliance with technical standards (technical interoperability) is not sufficient in order to achieve the desired integration of electronic services on a broad scale. The compliance with common standards and encoding schemes (semantic interoperability) is considered essential. Additionally, the necessary organizational transformations and process reengineering should take place (organizational interoperability) and the system should be enhanced with the necessary institutional interventions (institutional interoperability). Only the combination of all the interoperability levels can provide the multiple benefits of ehealth for the citizens, the health professionals and the State. Keywords: e-health, Electronic Health Record, EHR, Interoperability, Interoperability standards, Integrated Health Information System, Health Informatics. 4

6 Περιεχόμενα Πεξίιεςε... 1 Summary... 3 Πεξηερόκελα... 5 Δηζαγσγή - Δπραξηζηίεο... 8 Κεθάιαην 1 ν : Γηεζλή Πξόηππα Γηαιεηηνπξγηθόηεηαο Δηζαγσγή Γηαιεηηνπξγηθφηεηα Οξηζκφο Δπίπεδα δηαιεηηνπξγηθφηεηαο Health Level 7 (HL7) Γεληθά HL7 V2.x HL7 Version DICOM Γεληθά Πιεξνθνξηαθφ κνληέιν (Information model) Μνξθή κελπκάησλ (Message format) Μνξθή αξρείσλ (File format) ΓΗΔΘΝΔΗ ΚΧΓΗΚΟΠΟΗΖΔΗ International Classification of Diseases (ICD-10) Logical Observation Identifiers Names and Codes (LOINC) Systematized Nomenclature of Medicine - Clinical Terms (SNOMED -CT) Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) Γεληθά Μεζνδνινγία Ζιεθηξνληθφο Φάθεινο Τγείαο (Electronic Health Record EHR)

7 Γεληθά Ζιεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο θνπφο θαη εχξνο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο πζηήκαηα ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο Σν πξφηππν EHRcom (ΔΝ 13606) Δηζαγσγή Σερληθή πξνζέγγηζε Αξρηηεθηνληθή Αζθάιεηα EHRcom Κεθάιαην 2ν : Καηεπζύλζεηο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ Ηιεθηξνληθή Τγεία Βέιηηζηεο Πξαθηηθέο Ζιεθηξνληθή Τγεία (ehealth) Δπξσπατθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ ειεθηξνληθή πγεία Δπίηεπμε ζηφρσλ ηνπ ζρεδίνπ δξάζεο Δπξσπατθνί νξγαληζκνί ειεθηξνληθήο πγείαο Δπξσπατθά εξεπλεηηθά έξγα Βέιηηζηεο Δπξσπατθέο Πξαθηηθέο Γαλία MedCom Δζζνλία (e-tervis) νπεδία Carelink ινβελία Κάξηα Αζθάιηζεο Τγείαο Διιάδα Ο ηδησηηθφο ηνκέαο πγείαο πκπεξάζκαηα Κεθάιαην 3 ν : Αμηνιόγεζε έξγσλ ΟΠΤ ησλ πξώελ ΠεΤΠ σο πξνο ηε δηαιεηηνπξγηθόηεηα Δηζαγσγή Αληηθείκελν ησλ έξγσλ Αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο Απαηηήζεηο ινγηζκηθνχ Γηαιεηηνπξγηθφηεηα Γηαζπλδεζηκφηεηα

8 3.6. Αλάιπζε θαη αμηνιφγεζε απαηηήζεσλ δηαιεηηνπξγηθφηεηαο Θεζκηθφ επίπεδν Οξγαλσηηθφ επίπεδν εκαζηνινγηθφ επίπεδν Σερληθφ επίπεδν πκπεξάζκαηα Κεθάιαην 4 Ο : ρεδίαζε Δζληθνύ πζηήκαηνο Τπεξεζηώλ Ηιεθηξνληθήο Τγείαο Δηζαγσγή Γηθηπαθή ππνδνκή Αξρηηεθηνληθή εζληθνχ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο Αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο Βαζηθά δνκηθά ζηνηρεία ηνπ ΔΚΓΤ Δληαίνο Αξηζκφο Μεηξψνπ Αζζελνχο (ΔΑΜΑ) Ζιεθηξνληθή θάξηα πγείαο Αζθάιεηα δεδνκέλσλ θαη αζθάιεηα πξφζβαζεο Ννκνζεηηθφ πιαίζην Αζθάιεηα ηνπ ζπζηήκαηνο Βαζηθέο Γηαδηθαζίεο Σαπηνπνίεζε αζζελνχο Δλεκέξσζε ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο Πξφζβαζε ζηνλ εζληθφ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο Ζιεθηξνληθά παξαπεκπηηθά εμεηάζεσλ ειεθηξνληθή έγθξηζε Ζιεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε Παλεπξσπατθφ ζχζηεκα ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο Οθέιε ηνπ ζπζηήκαηνο Δπίινγνο Βηβιηνγξαθία - Αλαθνξέο

9 Ειςαγωγό - Ευχαριςτύεσ Ζ παξνχζα ηειηθή εξγαζία εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ηνπ ηκήκαηνο Γηαρείξηζεο Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ ηεο Κ εθπαηδεπηηθήο ζεηξάο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Αληηθείκελν ηεο εξγαζίαο απνηέιεζε ε κειέηε ηερληθψλ θαη πξνηχπσλ δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζηα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα Τγείαο θαη ε εθαξκνγή ηνπο ζηελ παξνρή νινθιεξσκέλσλ ππεξεζηψλ Ζιεθηξνληθήο Τγείαο. Ηδηαίηεξε έκθαζε δφζεθε ζηελ κειέηε ζπζηήκαηνο Οινθιεξσκέλνπ Ζιεθηξνληθνχ Φαθέινπ Τγείαο. ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηδηαηηέξσο ηνλ επηβιέπνληα ηελ εξγαζία θ. Καπφπνπιν Γεκήηξην, ζηέιερνο ηεο Γ/λζεο Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ ηνπ Γεληθνχ Λνγηζηεξίνπ ηνπ Κξάηνπο θαη επηζηεκνληθφ ζπλεξγάηε ηνπ ΣΔΗ Αζήλαο γηα ηελ ζπκβνιή ηνπ ζηελ νινθιήξσζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Δπίζεο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θ. Ρνβφια Παλαγηψηε, ζηέιερνο ηεο Τπεξεζίαο Πξνγξακκαηηζκνχ θαη ρεδηαζκνχ ηεο «Κνηλσλίαο ηεο Πιεξνθνξίαο Α.Δ.», γηα ηελ παξνρή ησλ δηαθεξχμεσλ θαη ησλ κειεηψλ εθαξκνγήο ησλ έξγσλ Οινθιεξσκέλσλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ Τγείαο ησλ πξψελ Πε..Τ.Π. πνπ ρξεκαηνδνηήζεθαλ απφ ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο» ζηα πιαίζηα ηνπ Γ ΚΠ. Μάηνο 2010 Σζηκπνπθέιεο Κσλ/λνο 8

10 Κεφϊλαιο 1 ο : Διεθνό Πρότυπα Διαλειτουργικότητασ 1.1. Δηζαγσγή ην θεθάιαην απηφ πεξηγξάθνληαη δηεζλή πξφηππα επηθνηλσλίαο θαη αληαιιαγήο κελπκάησλ ζηνλ ηνκέα ηεο ηαηξηθήο πιεξνθνξηθήο θαζψο επίζεο θαη δηεζλείο θσδηθνπνηήζεηο θαη ηαμηλνκήζεηο ηαηξηθψλ φξσλ πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζηελ επίηεπμε ζεκαζηνινγηθήο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο. Αλαιχνληαη επίζεο ζέκαηα αξρηηεθηνληθήο ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθνχ ηαηξηθνχ θαθέινπ πγείαο Γηαιεηηνπξγηθόηεηα Οξηζκόο Γεληθά σο δηαιεηηνπξγηθφηεηα νξίδεηαη ε ηθαλφηεηα δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ ή νξγαληζκψλ λα ζπλεξγαζηνχλ (δηαιεηηνπξγήζνπλ). Σν ιεμηθφ νξηζκψλ ηνπ νξγαληζκνχ IEEE νξίδεη ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα σο ηελ ηθαλφηεηα δχν ή πεξηζζνηέξσλ ζπζηεκάησλ ή εθαξκνγψλ λα αληαιιάζνπλ πιεξνθνξίεο θαη λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ έρνπλ αληαιιάμεη. Γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε 1, ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ζεκαίλεη ηελ ηθαλφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ, αιιά θαη ησλ επηρεηξεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ απηά ηα ζπζηήκαηα εμππεξεηνχλ, λα αληαιιάζνπλ δεδνκέλα θαη λα κπνξνχλ λα κνηξάδνληαη πιεξνθνξίεο θαη γλψζε. Σέινο, έλαο πην εμεηδηθεπκέλνο νξηζκφο 2 ζην ρψξν ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ νξίδεη ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα σο ηελ δπλαηφηεηα λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ηειηθέο εθαξκνγέο ρξεζηψλ, ρξεζηκνπνηψληαο δηαθνξεηηθά είδε ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ, ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ θαη εθαξκνγψλ ινγηζκηθνχ, ηα νπνία είλαη δηαζπλδεκέλα κε δηαθνξεηηθά είδε δηθηχσλ. 1 Πξφγξακκα IDABC (Interoperable Delivery of European egovernment Services to public Administrations, Businesses and Citizens) 2 James A. O'Bien and George M. Marakas 9

11 Δπίπεδα δηαιεηηνπξγηθόηεηαο Σν Διιεληθφ Πιαίζην Γηαιεηηνπξγηθφηεηαο 3 νξίδεη ηα εμήο επίπεδα δηαιεηηνπξγηθφηεηαο: Θεζµηθή Γηαιεηηνπξγηθόηεηα, ε νπνία αλαθέξεηαη ζηελ ελαξκφληζε ησλ λνκνζεηηθψλ δηαηάμεσλ πνπ δηέπνπλ ηε ιεηηνπξγία δχν ή πεξηζζνηέξσλ θνξέσλ πνπ επηζπκνχλ λα ζπλεξγαζηνχλ γηα ηε κεηαμχ ηνπο αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ή/θαη ηελ παξνρή νινθιεξσκέλσλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πξνο πνιίηεο, επηρεηξήζεηο θαη άιινπο θνξείο. Δπηπιένλ απνζθνπεί ζην λα δηαζθαιίζεη φηη νη ειεθηξνληθά αληαιιαζζφκελεο πιεξνθνξίεο έρνπλ ηελ ίδηα λνκηθή ηζρχ γηα φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο. Ζ ζεζµηθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα δηαζθαιίδεηαη µέζσ λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ θαη δηαηάμεσλ. Οξγαλσζηαθή Γηαιεηηνπξγηθόηεηα, ε νπνία αλαθέξεηαη ζηνλ θαζνξηζκφ ζηφρσλ, ηε δηακφξθσζε δηαδηθαζηψλ θαη ηελ επίηεπμε ζπλεξγαζίαο ησλ θνξέσλ πνπ επηδηψθνπλ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη ίζσο έρνπλ δηαθνξεηηθέο εζσηεξηθέο δνκέο θαη δηαδηθαζίεο. Ζ Οξγαλσζηαθή Γηαιεηηνπξγηθφηεηα δηαζθαιίδεηαη µέζσ λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ θαη δηαηάμεσλ θαη µέζσ γεληθψλ ζπκθσληψλ κεηαμχ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ. εκαζηνινγηθή Γηαιεηηνπξγηθόηεηα, ε νπνία αθνξά ζηε δηαζθάιηζε φηη ε αθξηβήο έλλνηα - ζεκαζία ησλ αληαιιαζζφκελσλ πιεξνθνξηψλ είλαη θαηαλνεηή απφ νπνηαδήπνηε εθαξκνγή. Ζ επίηεπμε δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζε ζεκαζηνινγηθφ επίπεδν επηηξέπεη ζηα ζπζηήµαηα λα ζπλδπάδνπλ πιεξνθνξίεο απφ άιιεο πεγέο θαη λα ηηο επεμεξγάδνληαη απνηειεζκαηηθά. Ζ ζεκαζηνινγηθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα επηηπγράλεηαη νξίδνληαο θαη πηνζεηψληαο θνηλφ ιεμηιφγην θαη νξνινγία ζε φια ηα ζπζηήµαηα θαη ππεξεζίεο. Ο νξηζµφο θαη ε ζπληήξεζε ελφο ηέηνηνπ «ιεμηθνχ» γίλεηαη ζπλήζσο απφ µηα θεληξηθή ππεξεζία. Σερληθή Γηαιεηηνπξγηθόηεηα, ε νπνία νξίδεηαη σο ε ηθαλφηεηα κεηαθνξάο θαη ρξεζηκνπνίεζεο ηεο πιεξνθνξίαο µε νκνηνγελή θαη απνηειεζκαηηθφ ηξφπν κεηαμχ ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο θαη νξγαληζµψλ. Σν επίπεδν απηφ αθνξά ζε ηερληθέο πξνδηαγξαθέο γηα 3 «Διιεληθφ Πιαίζην Παξνρήο Τπεξεζηψλ Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο θαη Πξφηππα Γηαιεηηνπξγηθφηεηαο» 10

12 ηελ απνζήθεπζε, δφµεζε, κεηαθνξά, παξνπζίαζε θαη αζθάιεηα δεδνκέλσλ θαη ππεξεζηψλ. Ζ ηερληθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα αληηπξνζσπεχεη ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ππνδνµψλ θαη ηνπ ινγηζµηθνχ. Σα δηάθνξα επίπεδα δηαιεηηνπξγηθφηεηαο απεηθνλίδνληαη ζην αθφινπζν ζρήκα: Εικόνα 1 : Τα επίπεδα διαλειηοςπγικόηηηαρ ζύμθωνα με ηο Ελληνικό Πλαίζιο Παποσήρ Υπηπεζιών Ηλεκηπονικήρ Διακςβέπνηζηρ 1.3. Health Level 7 (HL7) Γεληθά Ο νξγαληζκφο HL7 απνηειεί έλαλ δηεζλή κε-θεξδνζθνπηθφ νξγαληζκφ, δηαπηζηεπκέλν απφ ην Ακεξηθάληθν Δζληθφ Ηλζηηηνχην Πξνηχπσλ (American National Standards Institute - ANSI), πνπ έρεη κεηαμχ άιισλ σο απνζηνιή ηελ 11

13 αλάπηπμε θαη δηάδνζε ελφο νινθιεξσκέλνπ πιαηζίνπ θαη ησλ απαξαίηεησλ πξνηχπσλ γηα ηελ αληαιιαγή, νινθιήξσζε, δηακνηξαζκφ θαη αλάθηεζε ειεθηξνληθψλ πιεξνθνξηψλ πγείαο, κε ζθνπφ ηελ θαιχηεξε ππνζηήξημε ηεο ιεηηνπξγίαο θαη δηαρείξηζεο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. Ο νξγαληζκφο HL7 έρεη πάλσ απφ 2300 κέιε ζε 55 ρψξεο, εθ ησλ νπνίσλ 500 πεξίπνπ κέιε είλαη κεγάιεο εηαηξείεο πνπ αληηπξνζσπεχνπλ πάλσ απφ ην 90% ησλ θαηαζθεπαζηψλ ζπζηεκάησλ ηαηξηθήο πιεξνθνξηθήο. ηε Διιάδα ιεηηνπξγεί ηνπηθφ παξάξηεκα κε ηνλ ηίηιν HL7 Hellas. Σν HL7 είλαη ζήκεξα ην πην θαηαμησκέλν δηεζλέο πξφηππν δηαζχλδεζεο εθαξκνγψλ ζηνλ ρψξν ηεο Τγείαο, ην νπνίν δίλεη ζηνπο Φνξείο (Ννζνθνκεία, Αζθαιηζηηθνί Οξγαληζκνί θιπ) ηελ δπλαηφηεηα λα ζέηνπλ ζπγθεθξηκέλεο πξνδηαγξαθέο θαη λα πξνζδηνξίδνπλ επαθξηβψο ηνλ ηξφπν δηαζχλδεζεο ηφζν ησλ ππαξρφλησλ φζν θαη ησλ λέσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, έηζη ψζηε λα ιεηηνπξγνχλ θάησ απφ εληαίν πιαίζην, ζαλ έλα εληαίν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα. Δπηπξφζζεηα παξέρεη ζε φινπο ηνπ Φνξείο Τγείαο ηε δπλαηφηεηα λα ηππνπνηήζνπλ ηηο θαζεκεξηλέο ηνπο ιεηηνπξγίεο θαη δηαδηθαζίεο, λα εμαζθαιίζνπλ ηνλ νξγαληζκφ έλαληη ησλ πξνκεζεπηψλ ζηε δηαδηθαζία πξνκήζεηαο θαη εγθαηάζηαζεο πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ θαη λα πεηχρνπλ ζεκαληηθά νηθνλνκηθά νθέιε κέζα απφ ηελ ηππνπνίεζε θαη ηελ δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ. Ο φξνο Level 7 αλαθέξεηαη ζην 7 ν επίπεδν ηνπ κνληέινπ αλαθνξάο OSI (Open Systems for Interconnection), δειαδή ζην επίπεδν εθαξκνγήο (application layer), δειψλνληαο έηζη φηη ην πξφηππν HL7 αζρνιείηαη κφλν κε ηηο δηεπαθέο επηθνηλσλίαο θαη ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο κεηαμχ δηαζπλδεκέλσλ εθαξκνγψλ, αλεμάξηεηα απφ ηα ππνθείκελα πξσηφθνιια επηθνηλσλίαο. Ζ πξψηε έθδνζε ηνπ πξνηχπνπ HL7 δεκνζηεχηεθε ην Απφ ηφηε ε έθδνζε 2.0 βξίζθεηαη ζε δηαξθή εμέιημε έρνληαο θηάζεη ζήκεξα ζηελ έθδνζε 2.6, ελψ ήδε έρεη αξρίζεη ε επεμεξγαζία ηεο επφκελεο έθδνζεο 2.7. Παξάιιεια, άξρηζε λα αλαπηχζζεηαη ήδε απφ ην 1995 ε έθδνζε 3.0 ηνπ πξνηχπνπ HL7 ε νπνία δεκνζηεχηεθε επίζεκα ην 2005 θαη ε νπνία ήξζε λα θαιχςεη θάπνηεο αδπλακίεο ηεο έθδνζεο 2.x, νη νπνίεο ζα αλαιπζνχλ παξαθάησ. 12

14 HL7 V2.x Καλόλεο θσδηθνπνίεζεο κελπκάησλ (Encoding Rules) Σα κελχκαηα πνπ πξνδηαγξάθνληαη ζην πξφηππν HL7 απνηεινχληαη απφ πεδία δεδνκέλσλ κεηαβιεηνχ κήθνπο πνπ δηαρσξίδνληαη κε ραξαθηήξεο ειέγρνπ. Οη θαλφλεο ηνπ πξνηχπνπ θαζνξίδνπλ πσο θσδηθνπνηνχληαη νη δηάθνξνη ηχπνη δεδνκέλσλ ζε έλα πεδίν θαη αλ ηα πεδία κπνξνχλ λα είλαη επαλαιακβαλφκελα. Σα πεδία δεδνκέλσλ ζπλδπάδνληαη ζε ινγηθέο νκάδεο πνπ νλνκάδνληαη ηκήκαηα (segments). Σα ηκήκαηα δηαρσξίδνληαη επίζεο κε ραξαθηήξεο ειέγρνπ. Κάζε ηκήκα μεθηλά κε κηα νλνκαζηηθή ηηκή ηξηψλ ραξαθηήξσλ πνπ ηαπηνπνηεί ην ηκήκα κέζα ζην κήλπκα. Σα ηκήκαηα κπνξεί λα νξίδνληαη σο ππνρξεσηηθά ή πξναηξεηηθά θαη κπνξεί λα επηηξέπεηαη ε επαλάιεςή ηνπο ή φρη. Σα δηάθνξα πεδία δεδνκέλσλ βξίζθνληαη κέζα ζηα κελχκαηα ζε ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο ησλ αληίζηνηρσλ ηκεκάησλ. Σα δεδνκέλα αλαπαξίζηαληαη κε ραξαθηήξεο ελφο επηιεγφκελνπ ζπλφινπ ραξαθηήξσλ. Δμ νξηζκνχ ρξεζηκνπνηνχληαη νη νξαηνί (visible) ραξαθηήξεο ASCII (hex 20 7E) εθηφο αλ νξίδεηαη δηαθνξεηηθά ζηελ θεθαιίδα ηνπ ηκήκαηνο MSH. ηελ πεξίπησζε πνπ απαηηνχληαη θαη άιινη ραξαθηήξεο Δπξσπατθψλ γισζζψλ, ην πξφηππν HL7 κπνξεί λα ππνζηεξίμεη θαη άιιεο θσδηθνπνηήζεηο ραξαθηήξσλ κήθνπο 8-bit, φπσο ην πξφηππν ISO Μπνξνχλ επίζεο λα ππνζηεξηρζνχλ θαη θσδηθνπνηήζεηο πνιιαπιψλ γισζζψλ κε κήθνο κεγαιχηεξν ησλ 8-bit, φπσο ην πξφηππν UNICODE ύληαμε κελπκάησλ (Message Syntax) Σα κελχκαηα ηνπ πξνηχπνπ HL7 ζηέιλνληαη σο απφθξηζε ζε γεγνλφηα (event driven). Σν φλνκα ηνπ κελχκαηνο παξάγεηαη σο ζπλδπαζκφο ηνπ ηχπνπ ηνπ κελχκαηνο θαη ηνπ γεγνλφηνο ππξνδφηεζεο. Ο ηχπνο ηνπ κελχκαηνο είλαη ε γεληθή θαηεγνξία ζηελ νπνία εληάζζεηαη θάζε κήλπκα. Γηα παξάδεηγκα, ηα κελχκαηα δηαρείξηζεο αζζελψλ αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία ADT (Admission, Discharge, Transfer). Σα γεγνλφηα ππξνδφηεζεο (trigger events) ππνδειψλνπλ πνηα αηηία πξνθάιεζε ηε δεκηνπξγία ηνπ κελχκαηνο. Γηα θάζε ηχπν κελχκαηνο νξίδνληαη ηα γεγνλφηα ππξνδφηεζήο ηνπ. Γηα παξάδεηγκα γηα ην κήλπκα ADT θάπνηα απφ ηα γεγνλφηα ππξνδφηεζεο είλαη: 13

15 Event Message type - Description A01 ADT/ACK - Admit/visit notification A02 ADT/ACK - Transfer a patient A03 ADT/ACK - Discharge/end visit A04 ADT/ACK - Register a patient A05 ADT/ACK - Pre-admit a patient Δπνκέλσο έλα πηζαλφ φλνκα κελχκαηνο κπνξεί λα είλαη ην: ADT^A01 (Σν ζχκβνιν ^ είλαη ν ραξαθηήξαο δηαρσξηζκνχ πεδίσλ γηα ην HL7). Κάζε κήλπκα HL7 V2 πεξηιακβάλεη έλα ζχλνιν απφ ηκήκαηα (segments). Ζ ζπλνιηθή δνκή θαη ην επηηξεπηφ πεξηερφκελν θάζε κελχκαηνο νξίδεηαη ζε έλαλ πίλαθα αθεξεκέλεο ζχληαμεο κελχκαηνο (abstract message syntax table), ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηα ηκήκαηα ελφο κελχκαηνο ζηε ζεηξά κε ηελ νπνία εκθαλίδνληαη. Γηα παξάδεηγκα ν πίλαθαο αθεξεκέλεο ζχληαμεο ηνπ κελχκαηνο εηζαγσγήο αζζελνχο ζην λνζνθνκείν ADT^A01 είλαη ν εμήο: 14

16 Ζ αθεξεκέλε ζχληαμε ππνδειψλεη επίζεο πνηα ηκήκαηα είλαη πξναηξεηηθά θαη πνηα κπνξεί λα είλαη επαλαιακβαλφκελα. Σα πξναηξεηηθά ηκήκαηα εκθαλίδνληαη κέζα ζε αγθχιεο [ ]. Σα ηκήκαηα πνπ επηηξέπεηαη λα επαλαιακβάλνληαη εκθαλίδνληαη κέζα ζε άγθηζηξα { }. Αλαθέξεηαη αθφκα ην θεθάιαην ηνπ πξνηχπνπ HL7 V2 ζην νπνίν πεξηέρεηαη ν ιεπηνκεξήο νξηζκφο θάζε ηκήκαηνο. Κάζε ηκήκα ηαπηνπνηείηαη κε έλα φλνκα ηξηψλ ραξαθηήξσλ (π.ρ. MSH). Σα ηκήκαηα (segments) πεξηέρνπλ πεδία (fields) ηα νπνία κε ηε ζεηξά ηνπο απνηεινχληαη απφ εμαξηήκαηα (components). Κάζε εμάξηεκα κπνξεί λα απνηειείηαη απφ ππν-εμαξηήκαηα (sub-components). Ο δηαρσξηζκφο φισλ απηψλ ησλ ζπζηαηηθψλ ελφο κελχκαηνο γίλεηαη κε ηνπο ραξαθηήξεο νξηνζέηεζεο (delimiters). ην πξφηππν HL7 V2 ππάξρνπλ πίλαθεο πνπ νξίδνπλ αθξηβψο ην πεξηερφκελν θάζε ηκήκαηνο. Έλα παξάδεηγκα ηέηνηνπ πίλαθα παξνπζηάδεηαη παξαθάησ γηα ην ηκήκα PID (Patient Identification). 15

17 ηνπο πίλαθεο απηνχο νξίδεηαη κεηαμχ άιισλ ε ζεηξά θάζε πεδίνπ κέζα ζην ηκήκα (SEQ), ην κέγηζην επηηξεπφκελν κήθνο ηνπ πεδίνπ (LEN), ν ηχπνο ηνπ πεδίνπ (DT), ε ππνρξεσηηθφηεηα ηνπ πεδίνπ (OPT: (R) Required, (O) Optional, (C) Conditional, (B) Backward compatibility), ε επαλαιεςηκφηεηά ηνπ (RP/#) θαη ν πίλαθαο νξηζκνχ ησλ επηηξεπηψλ ηηκψλ ηνπ πεδίνπ (TBL#). Σα components θαη sub-components θάζε πεδίνπ νξίδνληαη επίζεο κε αθξίβεηα ζηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ πξνηχπνπ. Γηα παξάδεηγκα ην πεδίν Patient Identifier List νξίδεηαη σο εμήο: 16

18 πλνςίδνληαο φια ηα παξαπάλσ, κπνξνχκε λα δνχκε έλα πξαγκαηηθφ κήλπκα HL7 V2 γηα ηελ πεξίπησζε ηεο εηζαγσγήο ελφο αζζελνχο ζην λνζνθνκείν (κήλπκα ADT^A01 : Patient Admission) Ζ εξκελεία ηνπ παξαπάλσ κελχκαηνο έρεη σο εμήο: ν αζζελήο William A. Jones, III έθαλε εηζαγσγή ζηηο 18 Απγνχζηνπ 1988 ζηηο 11:23 κε επηβιέπνληα γηαηξφ ηνλ Sidney J. Lebauer γηα εγρείξεζε (SUR). Σνπνζεηήζεθε ζην δσκάηην 2012, θξεβάηη 01, ηεο λνζειεπηηθήο κνλάδαο Χο πιεζηέζηεξε ζπγγελήο ηνπ δειψζεθε ε Barbara K. Jones (ζχδπγνο). Σν κήλπκα ζηάιζεθε απφ ηελ εθαξκνγή ADT1 ηνπ ζπζηήκαηνο MCM ζηελ εθαξκνγή LABADT ηνπ ίδηνπ ζπζηήκαηνο, ζηηο 11:26 ηεο ίδηαο εκεξνκελίαο κε ηελ εηζαγσγή Λεηηνπξγίεο Οη ιεηηνπξγίεο πνπ πεξηγξάθνληαη ζηελ έθδνζε 2.x ηνπ πξνηχπνπ HL7 ππάγνληαη ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: Καηεγνξία κελπκάησλ Δξσηήζεηο (Query) Γηαρείξηζε αζζελνύο (Patient Administration) Βαζηθά Μελύκαηα QRY EQQ VQQ SPQ RQQ ADT Λεηηνπξγίεο Τπνζηεξίδνληαη εξσηήζεηο ζε κνξθή κελχκαηνο HL7 θαζψο θαη ελζσκαησκέλε SQL. Γηαβίβαζε λέσλ ή δηνξζσκέλσλ δεκνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ θαη πιεξνθνξηψλ επίζθεςεο ζην λνζνθνκείν (εηζαγσγή κεηαθνξά εμαγσγή αζζελνχο, εηζαγσγή ηξνπνπνίεζε αθχξσζε ζπγρψλεπζε ζηνηρείσλ αζζελνχο θιπ.) Δληνιέο πιηθώλ ή ππεξεζηώλ (Order Entry) ORM Γηαβίβαζε εληνιψλ γηα πιηθά ή ππεξεζίεο, φπσο θάξκαθα, θιηληθέο παξαηεξήζεηο, εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο, απεηθνληζηηθέο εμεηάζεηο, δηαηξνθηθέο εληνιέο θιπ. 17

19 Οηθνλνκηθή δηαρείξηζε (Financial management) DFT BAR Δηζαγσγή θαη δηαρείξηζε πιεξνθνξηψλ γηα ινγαξηαζκνχο αζζελψλ, πιεξσκέο, ρξεψζεηο, δηαθαλνληζκνχο, αζθαιηζηηθέο θαιχςεηο θιπ Γηαρείξηζε θιηληθώλ αλαθνξώλ (Observation reporting) ORU Απνζηνιή δνκεκέλσλ θιηληθψλ αλαθνξψλ γηα αζζελείο ζρεηηθά κε απνηειέζκαηα εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ, απνηειέζκαηα απεηθνληζηηθψλ εμεηάζεσλ (φρη φκσο ηηο εηθφλεο), δσηηθά ζεκεία, αιιεξγίεο, ζπκπηψκαηα, δηαγλψζεηο, ηαηξηθφ ηζηνξηθφ θιπ. Γηαρείξηζε θεληξηθώλ αξρείσλ (Master files) MFN MFD MFQ Γηαρείξηζε θεληξηθψλ αξρείσλ φπσο ηαηξψλ, εμνπιηζκνχ, εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ, θαηεγνξίαο αζζελψλ θιπ. Γηαρείξηζε ηαηξηθώλ θαθέισλ/ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο (Medical records/information management) MDM Γηαρείξηζε (δεκηνπξγία, ελεκέξσζε, πξνζζήθε, αληηθαηάζηαζε, αθχξσζε) ηαηξηθψλ εγγξάθσλ πνπ κπνξεί λα είλαη ηκήκα ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ ηνπ αζζελνχο. Υξνλνπξνγξακκαηηζκόο ππεξεζηώλ θαη πόξσλ (Scheduling) SRM SIU Υξνλνπξνγξακκαηηζκφο ξαληεβνχ (θιείζηκν, ηξνπνπνίεζε, αθχξσζε, κεηαθνξά, δηαγξαθή) γηα ππεξεζίεο ή ρξήζε πφξσλ Παξαπεκπηηθά αζζελώλ (Patient referral) Ιαηξηθή θξνληίδα αζζελνύο (Patient care) RQI RQP RQC PIN RQA REF PGL PPR PPP PPG PRR PPV PTR PPT Γηαρείξηζε παξαπεκπηηθψλ αλάκεζα ζε δηαθνξεηηθέο νληφηεηεο θξνληίδαο πγείαο (ηαηξνί, λνζνθνκεία, εξγαζηήξηα, αζθαιηζηηθνί νξγαληζκνί, θπβεξλεηηθνί θνξείο θιπ.) ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ εγθξίζεσλ γηα αζθαιηζηηθή θάιπςε Τπνζηήξημε επηθνηλσλίαο ζρεηηθά κε θιηληθά πξνβιήκαηα, ζεξαπεπηηθνχο ζηφρνπο θαη θιηληθά πξσηφθνιια. 18

20 HL7 Version Η αλάγθε γηα λέν κνληέιν Σν πξφηππν HL7 V2.x έηπρε επξείαο απνδνρήο θαη ζεκείσζε κεγάιε επηηπρία, ε νπνία νθεηιφηαλ θπξίσο ζηελ επειημία θαη πξνζαξκνζηηθφηεηά ηνπ. Σν πξφηππν πεξηιακβάλεη πάξα πνιιά πξναηξεηηθά πεδία δεδνκέλσλ θαη ηκεκάησλ έηζη ψζηε λα κπνξεί λα πξνζαξκνζηεί ζε δηάθνξεο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο. Χζηφζν ην HL7 V2.x παξνπζηάδεη θαη κηα ζεηξά κεηνλεθηήκαηα πνπ εκπνδίδνπλ ηελ παξαπέξα αλάπηπμή ηνπ. Ζ αλάπηπμε ηνπ πξνηχπνπ HL7 V2.x έγηλε ρσξίο δνκεκέλν ηξφπν, αιιά θαηά πεξίπησζε (ad hoc) αλάινγα κε ηηο αλάγθεο πνπ πξνέθππηαλ. Σα πνιιά πξναηξεηηθά πεδία δεκηνπξγνχζαλ πξφβιεκα ζηελ πινπνίεζε εθαξκνγψλ απφ δηαθνξεηηθνχο θαηαζθεπαζηέο, αθνχ ην ίδην απνηέιεζκα κπνξεί λα πινπνηεζεί κε πνιινχο ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο. Γελ ππάξρεη απζηεξφ κνληέιν δεδνκέλσλ αιιά ε πεξηγξαθή ησλ κελπκάησλ θαη ησλ δεδνκέλσλ γίλεηαη κφλν ζε θπζηθή γιψζζα. Σέινο, ε αληαιιαγή κελπκάησλ κε απινχο ραξαθηήξεο, ρσξίο πεξηγξαθή ησλ δεδνκέλσλ θαη ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ηνπο, δελ βνεζά ζηελ επίηεπμε ζεκαζηνινγηθήο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο. Ζ έθδνζε 3 ηνπ πξνηχπνπ HL7 ήξζε γηα λα αληηκεησπίζεη απηά ηα κεηνλεθηήκαηα πηνζεηψληαο κηα απζηεξά θαζνξηζκέλε κεζνδνινγία πνπ βαζίδεηαη ζε έλα πιεξνθνξηαθφ κνληέιν αλαθνξάο. Υξεζηκνπνηψληαο κηα απζηεξή αλαιπηηθή κέζνδν γηα ηε δεκηνπξγία κελπκάησλ θαη εμαιείθνληαο ή ειαρηζηνπνηψληαο ηελ χπαξμε πξναηξεηηθψλ πεδίσλ, ε έθδνζε 3 είρε σο ζηφρν λα πξνζθέξεη έλα πξφηππν ζαθέο θαη ειέγμηκν θαη λα πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα πηζηνπνίεζεο ησλ θαηαζθεπαζηψλ σο πξνο ηε ζπκκφξθσζή ηνπο κε απηφ Πιαίζην αλάπηπμεο κελπκάησλ (Message Development Framework) Σν πξφηππν HL7 V3 βαζίδεηαη ζε κηα αληηθεηκελνζηξαθή (object-oriented) κεζνδνινγία αλάπηπμεο θαη ζε έλα πιεξνθνξηαθό κνληέιν αλαθνξάο (Reference Information Model RIM) γηα ηελ αλάπηπμε κελπκάησλ. ην παξαθάησ ζρήκα παξνπζηάδνληαη ηα ζηάδηα αλάπηπμεο θαη ηα κνληέια πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην πιαίζην αλάπηπμεο κελπκάησλ ηνπ πξνηχπνπ HL7 V3. 19

21 The HL7 V3 Message Development Framework Εικόνα 2 : Πλαίζιο ανάπηςξηρ μηνςμάηων HL7 V3 ηε ζπλέρεηα αθνινπζεί ζπλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ δηαθφξσλ κνληέισλ: Use Case model Ζ αλάιπζε πεξηπηψζεσλ ρξήζεο (Use Case Analysis) πξνζπαζεί λα θαηαγξάςεη ηηο απαηηήζεηο ηνπ ρξήζηε θαη λα δεκηνπξγήζεη κηα ζεηξά απφ κνληέια ρξήζεο (Use Case models) ηα νπνία πεξηγξάθνπλ ηηο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο. Απηφ απαηηεί ηελ θαηαλφεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ απαηηνχλ ηελ αληαιιαγή κελπκάησλ κεηαμχ εθαξκνγψλ. Ζ κνληεινπνίεζε κπνξεί λα γίλεη κε ηε ρξήζε δηαγξακκάησλ πεξηπηψζεσλ ρξήζεο UML, ησλ νπνίσλ βαζηθά ζηνηρεία είλαη νη δξψληεο (Actors), νη πεξηπηψζεηο ρξήζεο (Use Case) θαη νη ζπζρεηίζεηο (Associations). Μηα πεξίπησζε ρξήζεο (Use Case) πεξηγξάθεη ηε δξαζηεξηφηεηα ή ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ εθηεινχληαη απφ ην ζχζηεκα ψζηε λα επηηεπρζεί θάπνην απνηέιεζκα. ηα πιαίζηα ηνπ HL7, κηα πεξίπησζε ρξήζεο ελεξγνπνηείηαη απφ θάπνην γεγνλφο ππξνδφηεζεο (trigger event) πνπ ιακβάλεηαη απφ κηα 20

22 εθαξκνγή-απνζηνιέα θαη νινθιεξψλεηαη φηαλ κηα εθαξκνγή-παξαιήπηεο ιάβεη ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα. Χο δξψληεο (Actors) νξίδνληαη γηα ην HL7 νη νληφηεηεο (π.ρ. θπζηθά πξφζσπα, νξγαληζκνί, ξφινη, ζπζηήκαηα) πνπ εκπιέθνληαη ζηελ απνζηνιή ή ιήςε πιεξνθνξίαο κέζα ζηα πιαίζηα θάπνηαο πεξίπησζεο ρξήζεο. Με άιια ιφγηα, νη δξψληεο ηνπ HL7 είλαη ξφινη εθαξκνγψλ πνπ ελεξγνχλ γηα ινγαξηαζκφ νληνηήησλ ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ. Οη ζπζρεηίζεηο (Associations) ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε δηαζχλδεζε ησλ δξψλησλ κε ηηο αληίζηνηρεο πεξηπηψζεηο ρξήζεηο θαη πεξηιακβάλνπλ ηνπο ηχπνπο ηεο εμεηδίθεπζεο (specialize), ηεο επέθηαζεο (extend) θαη ηεο ζπκπεξίιεςεο (include). Reference Information model (RIM) Σν πιεξνθνξηαθφ κνληέιν αλαθνξάο (RIM) απνηειεί ζεκειηψδε ζπζηαηηθφ ηεο κεζνδνινγίαο αλάπηπμεο HL7 V3, αθνχ παξέρεη κηα ζαθψο θαζνξηζκέλε αλαπαξάζηαζε ησλ ζεκαζηνινγηθψλ θαη ιεμηινγηθψλ δηαζπλδέζεσλ πνπ ππάξρνπλ ζηελ πιεξνθνξία πνπ αληαιιάζζεηαη κέζσ HL7 κελπκάησλ. Σν κνληέιν αλαθνξάο RIM ζρεδηάζηεθε σο ην θαζνιηθφ κνληέιν δηαιεηηνπξγηθόηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ ηαηξηθήο πιεξνθνξηθήο. Κάζε πξνδηαγξαθή κελχκαηνο HL7 απνηειεί κηα φςε απηνχ ηνπ κνληέινπ. Σν κνληέιν πεξηγξάθεη ηα δνκηθά ζηνηρεία ηνπ ζπζηήκαηνο, ηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο θαη ηνπο ηχπνπο ησλ δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Σν κνληέιν αλαθνξάο RIM απνηειείηαη απφ έμη κφλν θιάζεηο θαη θάπνηεο επηηξεπφκελεο ζρέζεηο κεηαμχ ηνπο. Οξίδνληαη επίζεο θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά (attributes) γηα θάζε θιάζε θαη κφλν απηά επηηξέπεηαη λα πεξηιακβάλνληαη ζηα κελχκαηα. Γηα θάζε ραξαθηεξηζηηθφ νξίδεηαη έλαο ηχπνο δεδνκέλσλ. Σα ραξαθηεξηζηηθά θαη νη ηχπνη δεδνκέλσλ κεηαηξέπνληαη ζε εηηθέηεο XML (tags) θαηά ην ζρεκαηηζκφ ησλ κελπκάησλ. Έηζη, ε δνκή θάζε κελχκαηνο HL7 V3 πεξηγξάθεηαη ζε έλα ζρήκα XML (schema), ην νπνίν πξνζδηνξίδεη πνηεο εηηθέηεο θαη ραξαθηεξηζηηθά είλαη απαξαίηεηα ή επηηξέπνληαη, ε ζεηξά ηνπο θαη ν αξηζκφο ησλ επαλαιήςεσλ πνπ επηηξέπνληαη καδί κε ζρφιηα γηα ηε ρξήζε θάζε εηηθέηαο. ηε ζπλέρεηα πεξηγξάθνληαη νη βαζηθέο θιάζεηο ηνπ κνληέινπ αλαθνξάο: 21

23 Act (Γξάζε): είλαη κηα θαηαγξαθή ελφο γεγνλφηνο πνπ έρεη ή πξφθεηηαη λα ζπκβεί. Πεξηιακβάλεη ραξαθηεξηζηηθά γηα ην είδνο ηεο ελέξγεηαο, ην ππνθείκελν ηεο ελέξγεηαο θαη ην αληηθείκελν πνπ αθνξά ε δξάζε. Δπηπιένλ ζηνηρεία πνπ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη είλαη ε ηνπνζεζία, ν ρξφλνο, ν ηξφπνο ηεο δξάζεο, νη αηηίεο, ηα θίλεηξα θιπ. Δμεηδηθεχζεηο ηεο θιάζεο Act απνηεινχλ νη θιάζεηο : observation (παξαηήξεζε), procedure (δηαδηθαζία), substance administration (δηαρείξηζε νπζίαο), supply (πξνκήζεηα) θαη patientencounter (επίζθεςε αζζελνχο). Entity (Οληόηεηα): είλαη νπνηνδήπνηε δσληαλή ή κε-δσληαλή νληφηεηα, φπσο θπζηθφ πξφζσπν, δψν, νξγαληζκφο, αληηθείκελν ην νπνίν ππάξρεη ή ζα ππάξμεη ζην κέιινλ. Δμεηδηθεχζεηο ηεο θιάζεο Entity απνηεινχλ νη θιάζεηο: LivingSubject (δσληαλφο νξγαληζκφο), Material (πιηθφ), Place (ηφπνο), Organization (νξγαληζκφο). Role (Ρόινο): είλαη ε ηθαλφηεηα κηαο νληφηεηαο λα δηαδξακαηίζεη θάπνην ξφιν. Γηα ηνπο αλζξψπνπο νη ξφινη είλαη ζπλήζσο εξγαζηαθέο ζέζεηο ηηο νπνίεο θαηαιακβάλνπλ. Γηα ηα αληηθείκελα νη ξφινη είλαη ζπλήζσο ε ρξήζε γηα ηελ νπνία πξννξίδνληαη. Ζ ζπνπδαηφηεξε εμεηδίθεπζε ηεο θιάζεο Role είλαη ν αζζελήο (patient). ActRelationship (ρέζε δξάζεσλ): είλαη κηα ζρέζε κεηαμχ δχν θιάζεσλ Act (Γξάζε) πνπ ζπλδέεη κηα δξάζε-πεγή κε κηα δξάζεπξννξηζκφ. Τπάξρνπλ πνιιά είδε ζχλδεζεο φπσο: composition (ζχλζεζε), documentation (ηεθκεξίσζε), fulfillment (εθπιήξσζε) θιπ. Participation (πκκεηνρή): νξίδεη ηελ εκπινθή ελφο ξφινπ ζε κηα δξάζε. Οξίδεη ηνλ ηξφπν πνπ κηα νληφηεηα πνπ δηαδξακαηίδεη έλα ζπγθεθξηκέλν ξφιν, ιεηηνπξγεί κέζα ζηα πιαίζηα κηαο δξάζεο. Οη ζπκκεηέρνληεο παίξλνπλ κέξνο ζηηο δξάζεηο είηε σο ελεξγνχληεο είηε σο ζηφρνη ηεο δξάζεο. Role Link (ύλδεζε ξόινπ): είλαη κηα ζρέζε κεηαμχ δχν ξφισλ, π.ρ. ζέζεηο εξγαζίαο ζε νξγαλφγξακκα, κέιε νηθνγέλεηαο θιπ. 22

24 Interaction Model Σν κνληέιν αιιειεπίδξαζεο πεξηγξάθεη ηα κέξε πνπ αληαιιάζνπλ κελχκαηα HL7 θαη ηηο αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ηνπο. Πεξηιακβάλεη έλλνηεο πνπ πεξηγξάθνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ησλ κελπκάησλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ εθπιήξσζε ζπγθεθξηκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ ξφισλ. Σν κνληέιν αιιειεπίδξαζεο απνηειείηαη απφ ηα εμήο βαζηθά ζηνηρεία: Trigger event (γεγνλόο ππξνδόηεζεο): είλαη έλα ζπκβάλ ζηνλ ηνκέα ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο ή ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πνπ ην ππνζηεξίδεη, ην νπνίν πξνθαιεί ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξίαο δηακέζνπ ηεο απνζηνιήο κελπκάησλ. Application role (ξόινο εθαξκνγήο): είλαη αθαηξεηηθέο έλλνηεο πνπ ηππνπνηνχλ ηνπο ξφινπο ησλ ηαηξηθψλ πιεξνθνξηαθψλ εθαξκνγψλ γηα ηελ απνζηνιή ή ιήςε κελπκάησλ HL7. Interaction (αιιειεπίδξαζε): είλαη ε κνλφδξνκε κεηαθνξά πιεξνθνξίαο απφ κηα εθαξκνγή πνπ παίδεη ην ξφιν ηνπ απνζηνιέα πξνο κηα εθαξκνγή πνπ παίδεη ην ξφιν ηνπ παξαιήπηε γηα έλα ζπγθεθξηκέλν γεγνλφο ππξνδφηεζεο. Σα βαζηθά ζηνηρεία ηνπ κνληέινπ αιιειεπίδξαζεο απεηθνλίδνληαη ζην παξαθάησ ζρήκα: Εικόνα 3 : Μονηέλο αλληλεπίδπαζηρ HL7 V3 23

25 Σν κνληέιν αιιειεπίδξαζεο κπνξεί λα αλαπαξαζηαζεί γξαθηθά είηε κε UML δηαγξάκκαηα αιιεινπρίαο (UML Sequence diagram) είηε κε UML δηαγξάκκαηα ζπλεξγαζίαο (UML Collaboration diagram). Hierarchical Message Definitions (HMD) Σν κνληέιν ηεξαξρηθνχ νξηζκνχ κελπκάησλ (HMD) νξίδεη πιήξσο ηε δνκή ησλ ηχπσλ ησλ κελπκάησλ θαη ηελ αληηζηνίρεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ (attributes) θαη ησλ ζπζρεηίζεσλ (associations) ησλ αληηθεηκέλσλ ησλ θιάζεσλ ηνπ πιεξνθνξηαθνχ κνληέινπ κελπκάησλ (Message Information Model MIM). Σν κνληέιν MIM παξάγεηαη απφ θιάζεηο θαη ηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο πνπ πεξηέρνληαη ζην πιεξνθνξηαθφ κνληέιν αλαθνξάο RIM, είλαη δειαδή ππνζχλνιν ηνπ κνληέινπ RIM θαη πεξηέρεη ηα δεδνκέλα πνπ ζρεηίδνληαη κε έλα κήλπκα ή κηα νκάδα κελπκάησλ. Σν κνληέιν ηεξαξρηθνχ νξηζκνχ κελπκάησλ απνηειείηαη απφ έλαλ πίλαθα ηεζζάξσλ ζηειψλ, νη νπνίεο πεξηιακβάλνπλ (απφ αξηζηεξά πξνο δεμηά): - Σηο αληηζηνηρήζεηο ηνπ πιεξνθνξηαθνχ κνληέινπ: πεξηγξάθεη θιάζεηο (class), ραξαθηεξηζηηθά (attributes) θαη ζπζρεηίζεηο (associations) ηνπ κνληέινπ MIM. - Σα ζηνηρεία (elements) ησλ κελπκάησλ: πεξηγξάθεη ηα ζηνηρεία ηνπ κελχκαηνο πνπ αληηζηνηρνχλ γξακκή πξνο γξακκή ζηηο θιάζεηο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ κνληέινπ. - Σνπο γεληθνχο πεξηνξηζκνχο θαη ηηο εμνξηζκνχ ηηκέο: πεξηνξηζκνί γηα ην πψο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα ζηνηρεία ηνπ κελχκαηνο φηαλ δεκηνπξγνχληαη νη ηχπνη κελχκαηνο πνπ πεξηγξάθνληαη ζην κνληέιν HMD. - Σε δνκή ησλ ηχπσλ ησλ κελπκάησλ: πεξηέρεη παξφκνηεο πιεξνθνξίεο κε ηε ζηήιε ησλ γεληθψλ πεξηνξηζκψλ θαη επαλαιακβάλεηαη γηα θάζε ηχπν κελχκαηνο πνπ νξίδεηαη ζην κνληέιν. Κάζε ηχπνο κελχκαηνο ηαπηίδεηαη κε κηα αιιειεπίδξαζε ζην κνληέιν αιιειεπίδξαζεο. Απηή ε ζηήιε, αλ δελ είλαη θελή, ππεξηζρχεη ηεο ζηήιεο ησλ γεληθψλ πεξηνξηζκψλ. Implementation Technology Specification (ITS) ην βήκα απηφ ηεο κεζνδνινγίαο πεξηγξάθεηαη ν κεηαζρεκαηηζκφο ησλ κεκνλσκέλσλ ζηηγκηφηππσλ ησλ ηχπσλ ησλ κελπκάησλ ζε κνξθή XML γηα ηελ 24

26 κεηάδνζή ηνπο κέζσ δηθηχνπ θαζψο θαη ε δνκή ησλ XML ζρεκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ επηθχξσζε θάζε ζηηγκηφηππνπ κελχκαηνο. Ζ παξαγσγή ησλ XML ζρεκάησλ θαη ηεο αλαπαξάζηαζεο ησλ κελπκάησλ ζε XML γίλνληαη απηφκαηα DICOM Γεληθά Ζ εκθάληζε ηεο ππνινγηζηηθήο (ή αμνληθήο) ηνκνγξαθίαο (Computed Tomography, CT) θαζψο θαη άιισλ ςεθηαθψλ δηαγλσζηηθψλ απεηθνληζηηθψλ ηερληθψλ ηε δεθαεηία ηνπ 1970 θαη ε απμαλφκελε ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ ζε θιηληθέο εθαξκνγέο, νδήγεζαλ ην Ακεξηθαληθφ Κνιιέγην Αθηηλνινγίαο (American College of Radiology - ACR) θαη ηελ (Ακεξηθάληθε) Δζληθή Έλσζε Καηαζθεπαζηψλ Ζιεθηξηθψλ Μεραλεκάησλ (National Electrical Manufacturers Association - NEMA) ζην ζρεκαηηζκφ ην 1983 κηαο θνηλήο επηηξνπήο γηα ηε δεκηνπξγία ελφο πξνηχπνπ κε ζθνπφ λα: Πξνσζεζεί ε δπλαηφηεηα αληαιιαγήο ςεθηαθψλ εηθφλσλ αλεμάξηεηα απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή ηνπ εμνπιηζκνχ Γηεπθνιπλζεί ε δεκηνπξγία ζπζηεκάησλ αξρεηνζέηεζεο θαη επηθνηλσλίαο κε άιια πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ησλ λνζνθνκείσλ Καηαζηεί δπλαηή ε δεκηνπξγία δηαγλσζηηθψλ πιεξνθνξηαθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ νη νπνίεο ζα κπνξνχλ λα πξνζπειαζηνχλ απφ γεσγξαθηθά δηάζπαξηεο εθαξκνγέο Ζ πξψηε έθδνζε ηνπ πξνηχπνπ εθδφζεθε ην 1985 κε ην φλνκα ACR-NEMA. ήκεξα ην πξφηππν βξίζθεηαη ζηελ ηξίηε έθδνζή ηνπ θαη έρεη ήδε κεηνλνκαζηεί ζε DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine). Σν DICOM είλαη έλα πξφηππν δηαρείξηζεο, απνζήθεπζεο, εθηχπσζεο θαη κεηάδνζεο ςεθηαθψλ ηαηξηθψλ απεηθνληζηηθψλ δεδνκέλσλ. Δπηηξέπεη ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ ηαηξηθνχ απεηθνληζηηθνχ εμνπιηζκνχ θαζψο θαη κεηαμχ άιισλ πιεξνθνξηαθψλ δηαηάμεσλ. Σν πξφηππν αζρνιείηαη ηφζν κε ηε κνξθή ησλ αξρείσλ εηθφλαο φζν θαη κε ηα δηθηπαθά πξσηφθνιια επηθνηλσλίαο πνπ απαηηνχληαη γηα ηε κεηάδνζε ηαηξηθψλ εηθφλσλ πνπ δεκηνπξγνχληαη κε 25

27 δηάθνξεο απεηθνληζηηθέο ηερληθέο φπσο: καγλεηηθή ηνκνγξαθία (MRI), ππξεληθή ηαηξηθή (PET), ππνινγηζηηθή (αμνληθή) ηνκνγξαθία (CT), ππέξερνη, ειεθηξνθαξδηνγξαθήκαηα (ECG) θιπ. Σν πξφηππν DICOM επηηξέπεη ηε δηαιεηηνπξγηθόηεηα κεηαμχ ζπζθεπψλ ή εθαξκνγψλ πνπ ζπκκνξθψλνληαη κε απηφ δηφηη: Αληηκεησπίδεη ηε ζεκαζηνινγία ησλ εληνιψλ θαη ησλ ζρεηηθψλ δεδνκέλσλ πνπ αληαιιάζζνληαη. Αληηκεησπίδεη ηε ζεκαζηνινγία ηεο ππεξεζίαο αξρεηνζέηεζεο θαη ηεο κνξθήο ησλ αξρείσλ πνπ απνζεθεχνληαη off-line. Οξίδεη ζαθψο ηηο απαηηήζεηο ζπκκφξθσζεο κε ην πξφηππν. Δπηηξέπεη ηε ιεηηνπξγία ζε δηθηπαθφ πεξηβάιινλ (κέζσ πξσηνθφιινπ TCP/IP) Δίλαη δνκεκέλν κε ηξφπν πνπ λα επηηξέπεη ηελ εηζαγσγή λέσλ ππεξεζηψλ, άξα κπνξεί λα ππνζηεξίμεη ηελ εκθάληζε κειινληηθψλ ηαηξηθψλ απεηθνληζηηθψλ ηερληθψλ. Κάλεη ρξήζε δηεζλψο αλαγλσξηζκέλσλ πξνηχπσλ εηθφλαο, φπνπ απαηηείηαη (π.ρ. JPEG, MPEG2) Πιεξνθνξηαθό κνληέιν (Information model) Σν πξφηππν DICOM ρξεζηκνπνηεί έλα αληηθεηκελνζηξαθέο (object-oriented) αθεξεκέλν κνληέιν δεδνκέλσλ γηα λα πεξηγξάςεη ηα αληηθείκελα ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ. Απηφ ην κνληέιν νλνκάδεηαη Information Object Definition (IOD) θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αληηπξνζσπεχεη κηα θιάζε αληηθεηκέλσλ ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ κε θνηλέο ηδηφηεηεο (attributes). Οξίδνληαη επίζεο ππεξεζίεο (services) πνπ επελεξγνχλ πάλσ ζηα IODs. Γηα on-line επηθνηλσλία νξίδνληαη νη ππεξεζίεο DIMSE νη νπνίεο επηηξέπνπλ ζε κηα εθαξκνγή λα θαιέζεη κηα ιεηηνπξγία ή λα ζηείιεη εηδνπνίεζε κέζσ δηθηχνπ ή ζχλδεζεο ζεκείν πξνο ζεκείν. Γηα ιεηηνπξγίεο απνζήθεπζεο ζε θπζηθφ κέζν νξίδνληαη νη ππεξεζίεο Media Storage Services. Οη ππεξεζίεο νκαδνπνηνχληαη ζε Service Groups. 26

28 Ο ζπλδπαζκφο ελφο Service Group θαη ηνπ αληίζηνηρνπ ηχπνπ IOD ζην νπνίν εθαξκφδεηαη, νξίδεηαη σο Service-Object Pair (SOP) Class θαη πεξηιακβάλεη ηνπο θαλφλεο θαη ηε ζεκαζηνινγία ηεο εθαξκνγήο ησλ ππεξεζηψλ πάλσ ζηα πιεξνθνξηαθά αληηθείκελα. Σα SOPs απνηεινχλ ην ζεκέιην ζην νπνίν βαζίδεηαη ε ζπκκφξθσζε κε ην πξφηππν DICOM θαη επηηξέπνπλ ζηνπο δηάθνξνπο θαηαζθεπαζηέο λα δειψζνπλ κε πνηεο δπλαηφηεηεο ηνπ πξνηχπνπ ζπκκνξθψλνληαη. ε θάζε SOP class αληηζηνηρεί έλαο κνλαδηθφο αξηζκφο ηαπηφηεηαο (UID) ν νπνίνο θαζνξίδεηαη απφ ηελ επηηξνπή DICOM. Ζ ιίζηα ησλ SOP θιάζεσλ είλαη πνιχ κεγάιε θαη ζπλερίδεη λα κεγαιψλεη θαζψο πξνζηίζεληαη λέεο απεηθνληζηηθέο ηερληθέο. Σέινο, ην Service Class Specification πεξηιακβάλεη κία ή πεξηζζφηεξεο SOP θιάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε κηα ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία πνπ επηηπγράλεηαη κε ηελ επηθνηλσλία νληνηήησλ ησλ εθαξκνγψλ. Οη εθαξκνγέο κπνξεί λα ζπκπεξηθέξνληαη είηε σο ρξήζηεο ππεξεζηψλ (Service Class User SCU) είηε σο παξνρείο ππεξεζηψλ (Service Class Provider SCP) ζε έλα κνληέιν ιεηηνπξγίαο client/server. Χο παξάδεηγκα ελφο Service Class κπνξεί λα αλαθεξζεί ην Storage Service Class, ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε κεηαθνξά θαη απνζήθεπζε πιεξνθνξηαθψλ αληηθεηκέλσλ. Ζ ιεηηνπξγία πινπνηείηαη κέζσ ηεο ππεξεζίαο C-STORE. Μηα εθαξκνγή-ρξήζηεο (SCU) κπνξεί λα δεηήζεη κέζσ ηεο ππεξεζίαο C-STORE απφ κηα άιιε εθαξκνγή-παξνρέα (SCP) ηελ απνζήθεπζε ελφο πιεξνθνξηαθνχ αληηθεηκέλνπ. Πξηλ γίλεη ε κεηαθνξά θαη απνζήθεπζε ηνπ αληηθεηκέλνπ, ζα πξέπεη λα πξνεγεζεί ε ζπζρέηηζε (association) κεηαμχ ησλ εθαξκνγψλ. Απηή είλαη κηα αξρηθή δηαδηθαζία handshaking, ε νπνία επηηξέπεη ζε εθαξκνγέο ή ζπζθεπέο λα αληαιιάμνπλ πιεξνθνξίεο γηα ην πνηεο δπλαηφηεηεο ηνπ πξνηχπνπ DICOM ππνζηεξίδνπλ. ηνλ παξαθάησ πίλαθα πεξηιακβάλνληαη φιεο νη κέρξη ζηηγκήο πινπνηεκέλεο θιάζεηο ππεξεζηψλ. Παξαθάησ απεηθνλίδεηαη ζρεκαηηθά ην πιεξνθνξηαθφ κνληέιν δεδνκέλσλ ηνπ πξνηχπνπ DICOM: 27

29 Εικόνα 4 : Πληποθοπιακό μονηέλο δεδομένων ηος πποηύπος DICOM Μνξθή κελπκάησλ (Message format) Οη πιεξνθνξίεο κεηαθέξνληαη ζε έλα δίθηπν DICOM κέζσ αληαιιαγήο κελπκάησλ. Έλα κήλπκα απνηειείηαη απφ έλα ζχλνιν εληνιψλ (Command Set) αθνινπζνχκελα απφ έλα ζχλνιν δεδνκέλσλ (Data Set). Σν ζχλνιν εληνιψλ θαζνξίδεη ηηο ελέξγεηεο πνπ ζα εθηειεζηνχλ ζην ζχλνιν ησλ δεδνκέλσλ. ην παξαθάησ ζρήκα απεηθνλίδεηαη ε κνξθή ελφο κελχκαηνο DICOM. 28

30 Εικόνα 5 : Μοπθή μηνύμαηορ DICOΜ Έλα ζχλνιν εληνιψλ (Command Set) απνηειείηαη απφ ζηνηρεία εληνιψλ (Command Elements). Σα ζηνηρεία εληνιψλ πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο ηξία πεδία: Tag: Length: Value: Γηαηεηαγκέλν δεχγνο 16-bit αθεξαίνπ ρσξίο πξφζεκν, ν νπνίνο θαζνξίδεη κε κνλαδηθφ ηξφπν ην ζηνηρείν εληνιήο. Απνηειείηαη απφ ηνλ αξηζκφ νκάδαο (Group Number) θαη ηνλ αξηζκφ ζηνηρείνπ (Element Number). Αθέξαηνο 32-bit ρσξίο πξφζεκν, ν νπνίνο θαζνξίδεη ηνλ αξηζκφ ησλ bytes πνπ θαηαιακβάλεη ην ηκήκα Value. Πεξηηηφο αξηζκφο bytes ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηελ ηηκή (ή ηηο ηηκέο) ηνπ ζηνηρείνπ εληνιήο. Έλα ζχλνιν δεδνκέλσλ (Data Set) αληηπξνζσπεχεη έλα ζηηγκηφηππν ελφο πιεξνθνξηαθνχ αληηθεηκέλνπ ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ. Έλα ζχλνιν δεδνκέλσλ απνηειείηαη απφ ζηνηρεία δεδνκέλσλ (Data Elements). Σα ζηνηρεία δεδνκέλσλ πεξηέρνπλ θσδηθνπνηεκέλεο ηηκέο ησλ ηδηνηήησλ (attributes) ηνπ πιεξνθνξηαθνχ αληηθεηκέλνπ. 29

31 Έλα ζηνηρείν δεδνκέλσλ (Data Element) απνηειείηαη απφ ηα εμήο πεδία: Tag Γηαηεηαγκέλν δεχγνο 16-bit αθεξαίνπ ρσξίο πξφζεκν ν νπνίνο θαζνξίδεη κε κνλαδηθφ ηξφπν ην ζηνηρείν εληνιήο. Απνηειείηαη απφ ηνλ αξηζκφ νκάδαο (Group Number) θαη ηνλ αξηζκφ ζηνηρείνπ (Element Number). Value Representation Value Length Πξναηξεηηθφ πεδίν ην νπνίν (φηαλ ππάξρεη) πεξηγξάθεη ηνλ ηχπν θαη ηε κνξθή ησλ δεδνκέλσλ πνπ ππάξρνπλ ζην πεδίν value ηνπ ζηνηρείνπ δεδνκέλσλ. Δίηε 16-bit ή 32-bit (εμαξηάηαη απφ ην VR) αθέξαηνο ρσξίο πξφζεκν, ν νπνίνο δειψλεη ηνλ αξηζκφ ησλ bytes πνπ βξίζθνληαη ζην πεδίν Value Δίηε 32-bit ηηκή πνπ ππνδειψλεη απξνζδηφξηζην κήθνο (FFFFFFFFH). Value Πεξηηηφο αξηζκφο bytes ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηελ ηηκή (ή ηηο ηηκέο) ηνπ ζηνηρείνπ δεδνκέλσλ. ην παξαθάησ ζρήκα απεηθνλίδεηαη ε κνξθή ελφο ζπλφινπ δεδνκέλσλ DICOM. 30

32 Εικόνα 6 : Σύνολο δεδομένων DICOM Μνξθή αξρείσλ (File format) Σν πξφηππν DICOM παξέρεη ηε δπλαηφηεηα απνζήθεπζεο ζε αξρείν ησλ ζπλφισλ δεδνκέλσλ (Data Set) ηα νπνία αληηπξνζσπεχνπλ έλα ζηηγκηφηππν ελφο SOP class ην νπνίν ζρεηίδεηαη φπσο είδακε κε έλα πιεξνθνξηαθφ αληηθείκελν (IOD). πσο θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα, ζε θάζε αξρείν δεδνκέλσλ απνζεθεχεηαη έλα ζηηγκηφηππν κηαο θιάζεο SOP. Κάζε αξρείν απνηειείηαη απφ κεηαδεδνκέλα ηα νπνία ζπλνδεχνπλ ηα δεδνκέλα ελφο Data Set. 31

33 Εικόνα 7 : Μοπθή απσείος DICOM Σα κεηαδεδνκέλα πνπ απνζεθεχνληαη ζε θάζε αξρείν πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ αξρείνπ θαη απνηεινχληαη απφ έλα πξννίκην (preamble) 128-bit, αθνινπζνχκελν απφ έλα πξφζεκα 4-bit θαη ζηε ζπλέρεηα απφ ηα δηάθνξα ζηνηρεία κεηαδεδνκέλσλ ΓΙΔΘΝΔΙ ΚΩΓΙΚΟΠΟΙΗΔΙ Ζ ρξήζε πξφηππσλ θσδηθνπνηήζεσλ ζηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ θαη ηαπηνπνίεζε δηαθφξσλ ηαηξηθψλ νληνηήησλ, φπσο αζζελεηψλ, δηαγλψζεσλ, θαξκάθσλ, εξγαζηεξηαθψλ θαη θιηληθψλ εμεηάζεσλ θαη κεηξήζεσλ θιπ., είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ επίηεπμε ζεκαζηνινγηθήο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζηελ επηθνηλσλία θαη αληαιιαγή ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ. Παξαθάησ πεξηγξάθνληαη ζπλνπηηθά ηα ζεκαληηθφηεξα δηεζλή πξφηππα θσδηθνπνίεζεο ζηνλ ηαηξηθφ ηνκέα. 32

34 International Classification of Diseases (ICD-10) Ζ «Γηεζλήο ηαηηζηηθή Σαμηλφκεζε Αζζελεηψλ θαη ρεηηδνκέλσλ Πξνβιεκάησλ Τγείαο» (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems ή πην γλσζηή ζπλνπηηθά σο International Classification of Diseases - ICD), απνηειεί κηα θσδηθνπνίεζε γηα ηελ ηαμηλόκεζε λόζσλ θαη πιήζνο άιισλ ζπκπησκάησλ, επξεκάησλ, παξαπφλσλ, θνηλσληθψλ πεξηζηαηηθψλ θαη εμσηεξηθψλ αηηίσλ ηξαπκαηηζκνχ ή αζζέλεηαο. Ζ «Γηεζλήο Σαμηλφκεζε ησλ Αζζελεηψλ» (ICD) εγθξίζεθε απφ ηελ 43 ε Παγθφζκηα πλέιεπζε Τγείαο ην 1990 θαη ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηηο ρψξεο-κέιε ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο (World Health Organization WHO) απφ ην ήκεξα ην πξφηππν βξίζθεηαη ζηε 10 ε έθδνζή ηνπ θαη έρεη κεηαθξαζηεί ζε πνιιέο γιψζζεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ε ειιεληθή 4. Ζ 11 ε έθδνζε έρεη πξνγξακκαηηζηεί λα εθδνζεί ην θνπφο ηεο ηαμηλόκεζεο ICD είλαη λα επηηξέςεη ηε ζπζηεκαηηθή θαηαγξαθή, αλάιπζε, εξκελεία θαη ζχγθξηζε ησλ δεδνκέλσλ γηα παζνινγηθά αίηηα θαη αίηηα ζαλάηνπ πνπ ζπγθεληξψλνληαη ζε δηάθνξεο ρψξεο ή πεξηνρέο, ζε δηάθνξεο ρξνληθέο ζηηγκέο. Ζ ηαμηλφκεζε ICD ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αληηζηνίρεζε ησλ δηαγλψζεσλ ησλ αζζελεηψλ θαη άιισλ πξνβιεκάησλ πγείαο απφ θείκελν ζε αιθαξηζκεηηθφ θψδηθα, πξάγκα πνπ επηηξέπεη ηελ απνζήθεπζε, αλάθιεζε θαη αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ κε ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα. Αλ θαη ην ICD είλαη θαηάιιειν γηα δηάθνξεο εθαξκνγέο, δελ επηηξέπεη πάληα ηελ εηζαγσγή ηθαλνπνηεηηθνχ βαζκνχ ιεπηνκέξεηαο γηα θάπνηεο ηαηξηθέο εηδηθφηεηεο. Έρεη πξνηαζεί επίζεο φηη ην ICD ζα πξέπεη λα ελζσκαηψζεη ηαμηλνκήζεηο επηπξφζζεησλ πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ή ηε θξνληίδα πγείαο. Ζ αίζζεζε πνπ επηθξαηεί είλαη φηη ε θχξηα ηαμηλφκεζε ηνπ ICD δελ ζα κπνξνχζε λα ελζσκαηψζεη φιεο ηηο επηπξφζζεηεο ιεπηνκέξεηεο πνπ ζα απαηηνχληαλ. Έλαο ιφγνο γη απηφ είλαη ην ζρεηηθά απιντθφ κνληέιν θσδηθνπνίεζεο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε ζπλδπαζκφ κε ην πεξηνξηζκέλν βάζνο ηαμηλφκεζεο. Έηζη, γελλήζεθε ε ηδέα γηα ηε δεκηνπξγία κηαο νηθνγέλεηαο ηαμηλνκήζεσλ αλά εηδηθή θαηεγνξία αζζέλεηαο, πνπ ζα ρξεζηκνπνηείηαη παξάιιεια κε ηελ θχξηα ηαμηλφκεζε ηνπ ICD, φπνπ θξίλεηαη απαξαίηεην

35 Σν ICD-10 απνηειείηαη απφ ηξεηο ηφκνπο. Ο 1 νο ηφκνο πεξηέρεη ηελ θχξηα ηαμηλφκεζε, ν 2 νο ηφκνο πεξηιακβάλεη νδεγίεο πξνο ηνπο ρξήζηεο θαη ν 3 νο ηφκνο απνηειεί ην αιθαβεηηθφ επξεηήξην ηεο ηαμηλφκεζεο. Ζ ηαμηλφκεζε απνηειείηαη απφ 22 θεθάιαηα (ιαηηληθνί αξηζκνί Η ΥΥΗΗ). Κάζε θεθάιαην ρσξίδεηαη ζε νκνγελήο νκάδεο (block) πνπ ραξαθηεξίδνληαη κε έλα θσδηθφ ηξηψλ ραξαθηήξσλ (έλα γξάκκα αθνινπζνχκελν απφ δχν αξηζκνχο). Απηή ε ηαμηλφκεζε ηξηψλ ραξαθηήξσλ είλαη ε «βαζηθή» ηαμηλφκεζε πνπ απαηηείηαη απφ ηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Τγείαο γηα ηελ αλαθνξά ησλ αηηίσλ ζλεζηκφηεηαο θαη γηα ηε δηεμαγσγή ζπγθξίζεσλ ζε παγθφζκηα βάζε. Αλ θαη δελ απαηηείηαη ζηηο αλαθνξέο ζε παγθφζκην επίπεδν, πνιιέο απφ ηηο θχξηεο νκάδεο ηαμηλφκεζεο ησλ ηξηψλ ραξαθηήξσλ δηαρσξίδνληαη ζε επηπιένλ ππνθαηεγνξίεο κε ηε ρξήζε ελφο πξφζζεηνπ ηέηαξηνπ αξηζκεηηθνχ ραξαθηήξα, δηαρσξηζκέλνπ κε κηα ηειεία. Απηέο νη ππνθαηεγνξίεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα πξνζδψζνπλ επηπιένλ ιεπηνκέξεηα φπνπ απαηηείηαη θαη ε ζεκαζία ηνπο εμαξηάηαη απφ ηελ «βαζηθή» θαηεγνξία πνπ πξνζδηνξίδνπλ. Δάλ ρξεηαζηεί, κπνξνχλ λα νξηζηνχλ θαη επφκελα επίπεδα ππνθαηεγνξηψλ κε ηε ρξήζε 5 νπ θαη 6 νπ πξφζζεηνπ ραξαθηήξα. Δπνκέλσο νη πηζαλνί θσδηθνί κπνξνχλ λα πάξνπλ ηηκέο απφ Α00.0 έσο Ε99.9 (εμαηξείηαη ην γξάκκα U πνπ δελ ρξεζηκνπνηείηαη) Logical Observation Identifiers Names and Codes (LOINC) Ζ θσδηθνπνίεζε LOINC παξνπζηάζηεθε γηα πξψηε θνξά ζην Internet ην Απφ ηφηε έρνπλ παξνπζηαζηεί δεθαηξείο αλαζεσξήζεηο θαη ζήκεξα (Φεβξνπάξηνο 2010) ε βάζε δεδνκέλσλ LOINC πεξηέρεη πάλσ απφ εγγξαθέο. Ζ βάζε δεδνκέλσλ LOINC παξέρεη έλα θαζνιηθφ ζχλνιν νλνκάησλ θαη θσδηθψλ γηα ηελ ηαπηνπνίεζε εξγαζηεξηαθώλ θαη θιηληθώλ εμεηάζεσλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ κπνξεί λα επηηεπρζεί ε πιήξεο θαηαλφεζε ησλ ηαηξηθψλ απνηειεζκάησλ θαηά ηελ ειεθηξνληθή αληαιιαγή κελπκάησλ κεηαμχ ηαηξηθψλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ. Σα αλαγλσξηζηηθά LOINC κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηελ αληαιιαγή ηαηξηθψλ αλαθνξψλ κέζσ κελπκάησλ ησλ θπξηφηεξσλ πξνηχπσλ φπσο ηα ASTM E1238, HL7, CEN TC251, DICOM θιπ. Δηδηθά γηα ην HL7, ηα αλαγλσξηζηηθά ηνπ LOINC κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο θσδηθνπνηεκέλεο ηηκέο ζην πεδίν «Observation Identifier» ηνπ ηκήκαηνο OBX ελφο κελχκαηνο ORU (Unsolicited transmission of an observation message). ηελ πεξίπησζε 34

36 ησλ κελπκάησλ HL7, ε θσδηθνπνίεζε LOINC ραξαθηεξίδεηαη σο θσδηθφ ζχζηεκα «LN». Κάζε εγγξαθή ηεο βάζεο δεδνκέλσλ LOINC πεξηέρεη απαξαηηήησο ηα εμήο βαζηθά ζηνηρεία: ην φλνκα ηνπ ζηνηρείνπ ή αλαιχηε πνπ κεηξάηαη, ηελ κεηξνχκελε ηδηφηεηα, ηνλ ρξνληθφ ηχπν ηεο κέηξεζεο, ηνλ ηχπν ηνπ δείγκαηνο, ηελ θιίκαθα ηεο κέηξεζεο θαη φπνπ έρεη λφεκα, ηελ κέζνδν ηεο κέηξεζεο. Σα ζηνηρεία απηά απνηεινχλ ην πιήξεο φλνκα ηεο εμέηαζεο (fully-specified name). Απφ ην 2002 έρεη γίλεη πξνζπάζεηα λα εηζαρζνχλ θαη ζπλνπηηθά νλφκαηα (short names). ε θάζε έλα απφ ηα πιήξε νλφκαηα έρεη απνδνζεί ελφο κνλαδηθφο θσδηθφο (LOINC code) κε ηνλ νπνίν ηα δηάθνξα ζπζηήκαηα εληνπίδνπλ ηα εξγαζηεξηαθά απνηειέζκαηα ζηηο ειεθηξνληθέο αλαθνξέο. Απηφο ν θσδηθφο δελ έρεη θάπνηα εζσηεξηθή δνκή, εθηφο ηνπ φηη ν ηειεπηαίνο ραξαθηήξαο είλαη έλα ςεθίν ειέγρνπ mod-10 πνπ παξάγεηαη κε ζπγθεθξηκέλν αιγφξηζκν. ιε ε δνκή πνπ ζρεηίδεηαη κε έλαλ ζπγθεθξηκέλν θσδηθφ LOINC απνζεθεχεηαη ζηα ππφινηπα πεδία ηεο βάζεο δεδνκέλσλ LOINC Systematized Nomenclature of Medicine - Clinical Terms (SNOMED -CT) Σν SNOMED-CT είλαη κηα ζπζηεκαηηθά νξγαλσκέλε, ειεθηξνληθά πξνζβάζηκε, ζπιινγή ηαηξηθήο νξνινγίαο πνπ θαιχπηεη ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηνρέο θιηληθώλ πιεξνθνξηώλ, φπσο αζζέλεηεο, θιηληθά επξήκαηα, δηαδηθαζίεο, θαξκαθεπηηθνχο φξνπο θιπ. Παξέρεη έλαλ ζπλεπή ηξφπν γηα γξήγνξε απνζήθεπζε, αλάθιεζε θαη ζπλάζξνηζε θιηληθψλ δεδνκέλσλ δηαθφξσλ ηαηξηθψλ εηδηθνηήησλ. Βνεζά επίζεο ζηελ νξγάλσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηαηξηθψλ θαθέισλ. θνπφο ηνπ SNOMED-CT είλαη λα βνεζήζεη ζηελ αλάπηπμε ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο, ηα νπνία ζα επηηξέπνπλ ηελ δηαηήξεζε, επεμεξγαζία θαη αληαιιαγή θιηληθψλ αξρείσλ κε ζαθείο πιεξνθνξίεο. Σν SNOMED-CT δεκηνπξγήζεθε ην 2002 απφ ηελ έλσζε, επέθηαζε θαη αλαδηνξγάλσζε ηνπ SNOMED-RT (Reference Terminology) ηεο Έλσζεο Ακεξηθαλψλ Παζνιφγσλ (College of American Pathologists) θαη ησλ Κιηληθψλ ξσλ ηεο (Αγγιηθήο) Δζληθήο Τπεξεζίαο Τγείαο (National Health Service NHS), γλσζηψλ θαη σο Read codes. πλδπάδνληαο απηά ηα δχν ζπζηήκαηα, ην SNOMED-CT έγηλε ην πιεξέζηεξν ιεμηθφ θιηληθψλ φξσλ ζε νπνηαδήπνηε 35

37 γιψζζα, θαιχπηνληαο ηηο πεξηζζφηεξεο πηπρέο ηεο θιηληθήο ηαηξηθήο. Σνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2009, ην SNOMED-CT πεξηιάκβαλε ελεξγέο έλλνηεο (concepts), αγγιηθέο πεξηγξαθέο (descriptions) θαη 1,38 εθαηνκκχξηα ζρέζεηο (relationships). πγθξηηηθά, ην ICD-10 πεξηιακβάλεη θαηεγνξίεο. Σν 2007, ηα δηθαηψκαηα ηνπ SNOMED-CT απνθηήζεθαλ απφ ηνλ κεθεξδνζθνπηθφ νξγαληζκφ IHTSDO (International Health Terminology Standards Development Organization). Σν SNOMED-CT απνηειεί έλα ζχζηεκα θσδηθνπνίεζεο γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ελλνηψλ θαη φξσλ, αιιά ηαπηφρξνλα θαη έλα πνιπεπίπεδν ζχζηεκα ηαμηλόκεζεο, νξίδνληαο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ θαη επηηξέπνληαο νκαδνπνηήζεηο θαη αλαιχζεηο κε δηάθνξα θξηηήξηα. Σν ζχζηεκα SNOMED-CT ρξεζηκνπνηείηαη κφλν κε ηε βνήζεηα ππνινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο, αθελφο επεηδή είλαη πνιχ κεγάιν ζε έθηαζε θαη αθεηέξνπ επεηδή βαζίδεηαη ζε εληειψο δηαθνξεηηθή θηινζνθία απφ άιια ζπζηήκαηα, ρξεζηκνπνηψληαο πάλσ απφ 1 εθαηνκκχξην ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ. Σν SNOMED-CT απνηειείηαη απφ ζηνηρεία, ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ έλλνηεο (concepts), ζρέζεηο (relationships) θαη πεξηγξαθέο (descriptions), θάζε έλα απφ ηα νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ έλαλ θσδηθφ ηαπηνπνίεζεο SCTID (SNOMED CT Identifier). Σν SCTID είλαη έλαο αθέξαηνο κε κήθνο απφ 6 σο 18 ςεθία. Σν SNOMED-CT δνκείηαη κε βάζε ηηο έλλνηεο (concepts). Ζ έλλνηα είλαη απιψο κηα θιηληθή νληφηεηα ζηελ νπνία απνδίδεηαη έλαο κνλαδηθφο θσδηθφο ConceptID (πνπ είλαη ηαπηφρξνλα θαη SCTID). Οη έλλνηεο επίζεο έρνπλ έλαλ κνλαδηθφ πιήξεο αλαγλσξηζηηθφ φλνκα (Fully Specified Name FSN) θαη κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ επίζεο θαη κε έλαλ αξηζκφ απφ πεξηγξαθέο (descriptions). Οη έλλνηεο κπνξεί λα έρνπλ ηδηφηεηεο (attributes) θαη ζρέζεηο ηχπνπ «IS_A» κε άιιεο έλλνηεο. Με ηνλ ηξφπν απηφ νη έλλνηεο ζρεκαηίδνπλ πνιπεπίπεδεο ηεξαξρίεο, κε ηηο πην γεληθέο έλλνηεο ζηα αλψηεξα επίπεδα. ην αλψηεξν επίπεδν έρνπλ νξηζηεί κέρξη ζηηγκήο 19 γεληθέο ηεξαξρίεο πνπ μεθηλνχλ απφ ηε ξίδα SNOMED CT. Παξαδείγκαηα γεληθψλ ηεξαξρηψλ είλαη: θιηληθφ εχξεκα, δηαδηθαζία, παξαηεξνχκελε νληφηεηα, νξγαληζκφο, θαξκαθεπηηθφ/βηνινγηθφ πξντφλ, γεγνλφο, πεξηβαιινληηθή/γεσγξαθηθή ηνπνζεζία θιπ. Έλα κνληέιν ελλνηψλ (concept model) θαζνξίδεη ηνπο θαλφλεο ζχκθσλα κε ηνπο νπνίνπο νη έλλνηεο επηηξέπεηαη λα ζρεκαηίζνπλ ζρέζεηο κεηαμχ ηνπο. 36

38 1.6. Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) Γεληθά Ζ πξσηνβνπιία IHE (Integrating the Healthcare Enterprise) ζρεδηάζηεθε γηα λα πξνσζήζεη ηελ νινθιήξσζε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηα ζχγρξνλα ηδξχκαηα παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Απνηειεί ηαπηφρξνλα κηα δηαδηθαζία θαη έλα forum πνπ ελζαξξχλεη ηηο πξνζπάζεηεο νινθιήξσζεο ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζην ρψξν ηεο πγείαο. ηελ πξσηνβνπιία IHE ζπκκεηέρνπλ ηφζν επαγγεικαηίεο απφ ην ρψξν ηεο πγείαο φζν θαη ε βηνκεραλία. Ζ πξνζέγγηζε πνπ πηνζεηήζεθε ζηελ πξσηνβνπιία IHE δελ είλαη ε αλάπηπμε λέσλ πξνηχπσλ νινθιήξσζεο, αιιά ε ππνζηήξημε ρξήζεο ππαξρφλησλ πξνηχπσλ (φπσο ην HL7, DICOM, OASIS, W3C θιπ.) κε έλαλ νινθιεξσκέλν ηξφπν, δηακνξθψλνληαο φζεο επηινγέο ρξεηάδεηαη. πνπ ρξεηάδνληαη δηεπθξηλήζεηο ή επεθηάζεηο ησλ πξνηχπσλ, ην IHE θάλεη πξνηάζεηο ζηνπο αληίζηνηρνπο νξγαληζκνχο αλάπηπμεο Μεζνδνινγία Ζ κεζνδνινγία ηνπ IHE νξίδεηαη ζην πξφηππν ISO Ξεθηλά κε πξνηάζεηο πνπ πεξηγξάθνπλ έλα ζπγθεθξηκέλν πξφβιεκα δηαιεηηνπξγηθόηεηαο. Απηέο νη πξνηάζεηο ζπδεηνχληαη θαη ηεξαξρνχληαη απφ κηα επηηξνπή ζρεδηαζκνχ. Σα αληηθείκελα εξγαζίαο νξγαλψλνληαη ζε έλα ζχλνιν απφ «πξνθίι» αλά ηνκέα εμεηδίθεπζεο. Απηά ηα «πξνθίι» απνηεινχλ ιεπηνκεξείο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ επηθνηλσλία ζπζηεκάησλ πνπ εμππεξεηνχλ βαζηθέο θιηληθέο πεξηπηψζεηο ρξήζεο, βαζηζκέλα πάληα ζε θαζηεξσκέλα πξφηππα επηθνηλσλίαο. Σα «πξνθίι» ΗΖΔ απνζθνπνχλ ζηελ αληηκεηψπηζε θξίζηκσλ ζεκάησλ δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζρεηηθά κε ηελ πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ παξφρνπο ππεξεζηψλ πγείαο, αζζελείο, θιηληθέο δηαδηθαζίεο, αζθάιεηα θαη δηαρείξηζε πιεξνθνξηαθψλ ππνδνκψλ θιπ. ε θάζε «πξνθίι» νξίδνληαη νη δξψληεο (actors), νη ζπλαιιαγέο (transactions) θαη ην πιεξνθνξηαθφ πεξηερφκελν (information content) πνπ απαηηνχληαη γηα θάζε πεξίπησζε ρξήζεο, κε αλαθνξά ζηα θαηάιιεια πξφηππα. 37

39 Έλα «πξνθίι» δελ ζεσξείηαη πνηέ φηη βξίζθεηαη ζε ηειηθή κνξθή, παξά κφλν φηαλ ηξεηο ηνπιάρηζηνλ αλεμάξηεηνη πξνκεζεπηέο/θαηαζθεπαζηέο απνδείμνπλ ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηά ηνπ ζε δηεζλέο επίπεδν. Με ηνλ ηξφπν απηφ, κφλν ηα πινπνηήζηκα «πξνθίι» IHE πνπ είλαη πιήξσο ηεθκεξησκέλα, απνθηνχλ ηειηθή αλαγλψξηζε. Σα Σερληθά Πιαίζηα IHE πνπ έρνπλ εθδνζεί κέρξη ζηηγκήο (Μάηνο 2010) βξίζθνληαη ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ νξγαληζκνχ IHE ( Απηά είλαη: Αλαηνκηθή Παζνινγία Καξδηνινγία Οθζαικνινγία Τπνδνκή Πιεξνθνξηθήο Δξγαζηήξηα πληνληζκφο θξνληίδαο αζζελνχο Πνηφηεηα, Έξεπλα θαη Γεκφζηα Τγεία Αθηηλνζεξαπεία Αθηηλνδηαγλσζηηθή 1.7. Ηιεθηξνληθόο Φάθεινο Τγείαο (Electronic Health Record EHR) Γεληθά Ο δηεζλήο νξγαληζκφο πξνηππνπνίεζεο ISO (International Organization for Standardization) έρεη δεκηνπξγήζεη ηελ Σερληθή Δπηηξνπή (Technical Committee, TC) 215 πνπ εηδηθεχεηαη ζηνλ ηνκέα ηεο Πιεξνθνξηθήο ηεο Τγείαο (Health Informatics). Ζ Σερληθή Δπηηξνπή ISO/TC 215 αζρνιείηαη κε ηελ πξνηππνπνίεζε ζηνλ ηνκέα ηεο Σερλνινγίαο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ ηεο Τγείαο (Health Information and Communication Technology Health ICT), κε ζθνπφ ηε ζπκβαηφηεηα θαη δηαιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ αλεμαξηήησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ. Ζ χπαξμε πνιιψλ θαη δηαθνξεηηθψλ νξηζκψλ ζρεηηθά κε ηνλ Ζιεθηξνληθφ Φάθειν Τγείαο, νδήγεζε ηνλ νξγαληζκφ ISO ζηελ αλάγθε λα δηαζαθελίζεη νξηζκέλα ζέκαηα γχξσ απ απηφ ην δήηεκα, δεκηνπξγψληαο ηελ ηερληθή 38

40 αλαθνξά ISO/TR 20514:2005. Οη βαζηθφηεξνη νξηζκνί απηήο ηεο αλαθνξάο αλαιχνληαη παξαθάησ Ηιεθηξνληθόο θάθεινο πγείαο ηελ νηθνγέλεηα πξνηχπσλ ISO/TC 215 γηα ηνλ Ζιεθηξνληθφ Φάθειν Τγείαο πεξηιακβάλνληαη νη εμήο νξηζκνί: Ηιεθηξνληθόο Φάθεινο Τγείαο (Electronic Health Record EHR): Μηα απνζήθε πιεξνθνξηψλ ζρεηηθψλ κε ηελ θαηάζηαζε πγείαο ελφο ππνθεηκέλνπ ηαηξηθήο θξνληίδαο, ε νπνία βξίζθεηαη ζε κνξθή θαηάιιειε γηα επεμεξγαζία απφ ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα. Γηακνηξαδόκελνο Ηιεθηξνληθόο Φάθεινο Τγείαο (Shareable EHR SEHR): Έλαο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο πνπ επηπιένλ δηαζέηεη έλα πξνηππνπνηεκέλν πιεξνθνξηαθφ κνληέιν (Information model) πνπ πξνζθέξεη αλεμαξηεζία απφ ζπζηήκαηα πινπνίεζεο, θαη ν νπνίνο απνζεθεχεηαη θαη κεηαδίδεηαη κε αζθάιεηα θαη είλαη πξνζβάζηκνο απφ πνιινχο εμνπζηνδνηεκέλνπο ρξήζηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθέο εθαξκνγέο. Ηιεθηξνληθόο Φάθεινο Τγείαο Οινθιεξσκέλεο Φξνληίδαο (Integrated Care EHR ICEHR): Έλαο δηακνηξαδφκελνο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο πνπ έρεη σο θχξην ζθνπφ ηελ ππνζηήξημε ζπλερφκελεο, απνηειεζκαηηθήο θαη πνηνηηθήο νινθιεξσκέλεο θξνληίδαο πγείαο. Πεξηέρεη πιεξνθνξίεο γηα ην ηαηξηθφ ηζηνξηθφ, ηελ παξνχζα θαηάζηαζε θαη ηα κειινληηθά ζρέδηα γηα ηελ πγεία ελφο αηφκνπ θνπόο θαη εύξνο ηνπ ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο Ο θχξηνο ζθνπφο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο είλαη ε παξνρή ελφο ηεθκεξησκέλνπ αξρείνπ ηαηξηθήο θξνληίδαο πνπ λα κπνξεί λα ππνζηεξίμεη φρη κφλν παξνχζεο αιιά θαη κειινληηθέο ππεξεζίεο πγείαο απφ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο ηαηξνχο. Απηφ ην αξρείν παξέρεη έλα κέζν επηθνηλσλίαο αλάκεζα ζηνπο δηάθνξνπο ηαηξνχο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε θξνληίδα πγείαο ελφο αηφκνπ. Κχξηνη σθειεκέλνη είλαη νη αζζελείο θαη νη ηαηξνί. Γεπηεξεχνπζεο ρξήζεηο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο είλαη: 39

41 - Ηαηξν-λνκηθέο : απφδεημε παξνρήο ηαηξηθήο θξνληίδαο, απφδεημε ζπκκφξθσζεο κε ηε λνκνζεζία θιπ. - Γηαρείξηζε πνηφηεηαο : πξφζβαζε ζε ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα κειέηεο πνηφηεηαο ππεξεζηψλ πγείαο, παξαθνινχζεζε απνδνηηθφηεηαο, ζπγθξηηηθέο αμηνινγήζεηο θιπ. - Έξεπλα θαη Δθπαίδεπζε : αλάπηπμε θαη αμηνιφγεζε λέσλ δηαγλσζηηθψλ ηερληθψλ, κέηξα πξφιεςεο αζζελεηψλ θαη ζεξαπείεο, επηδεκηνινγηθέο κειέηεο, αλάιπζε ηεο πγείαο νκάδσλ πιεζπζκνχ θιπ. - Γεκφζηα πγεία : πξφζβαζε ζε πνηνηηθέο πιεξνθνξίεο γηα δηαρείξηζε θαη πξφιεςε πηζαλψλ θηλδχλσλ γηα ηε δεκφζηα πγεία. - Γεκφζηα Πνιηηηθή : αλάιπζε ζηαηηζηηθψλ πγείαο, αλάιπζε ηάζεσλ θιπ. - Γηαρείξηζε ππεξεζηψλ πγείαο : θαηαλνκή πφξσλ, δηαρείξηζε θφζηνπο, ζηξαηεγηθέο marketing, δηαρείξηζε επηρεηξεκαηηθνχ θηλδχλνπ θιπ. - Οηθνλνκηθή δηαρείξηζε : αζθαιηζηηθά ηακεία, παξνρέο, αζθαιηζηηθέο εηαηξείεο θιπ. Αλάινγα κε ηελ έθηαζε ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο θαη ηνπο επηδησθφκελνπο ζθνπνχο, νξίδνληαη νη εμήο θαηεγνξίεο : Βαζηθόο ειεθηξνληθόο θάθεινο πγείαο (Core EHR): Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ είλαη φηη πεξηέρεη κφλν θιηληθέο πιεξνθνξίεο. Δθηεηακέλνο ειεθηξνληθόο θάθεινο πγείαο (Extended EHR): Πεξηιακβάλεη φρη κφλν θιηληθέο πιεξνθνξίεο αιιά νπζηαζηηθά φια φζα πεξηιακβάλνληαη ζην επξχηεξν πεξηβάιινλ ηεο πιεξνθνξηθήο ηεο πγείαο. Απνηειεί ππεξζχλνιν ηνπ βαζηθνχ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο. Παξαδείγκαηα ιεηηνπξγηψλ πνπ κπνξεί λα ππνζηεξίμεη έλαο εθηεηακέλνο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο είλαη: - Γηαρείξηζε αζζελνχο - Υξνλνπξνγξακκαηηζκφο - Υξεψζεηο - Τπνζηήξημε ιήςεο απνθάζεσλ - Έιεγρνο πξφζβαζεο θαη πνιηηηθή αζθάιεηαο - Γεκνγξαθηθά ζηνηρεία - Γηαρείξηζε εμεηάζεσλ 40

42 - πζηάζεηο - Οξνινγία - Καηαγξαθή, αλαδήηεζε, αλάιπζε θαηάζηαζεο πγείαο πιεζπζκηαθψλ νκάδσλ - Καηαγξαθή, αλαδήηεζε, αλάιπζε επαγγεικαηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο - Καηαγξαθή, αλαδήηεζε, αλάιπζε επηρεηξεζηαθψλ ιεηηνπξγηψλ - Καηαλνκή πφξσλ πζηήκαηα ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο πσο θαη κε ηνλ νξηζκφ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο, ππάξρνπλ αληίζηνηρα πνιινί νξηζκνί θαη γηα ην ζχζηεκα ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο. Ζ νηθνγέλεηα πξνηχπσλ ISO/TC 215 νξίδεη σο ζύζηεκα ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο ην ζχλνιν ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζρεκαηίδνπλ ηνλ κεραληζκφ κε ηνλ νπνίν δεκηνπξγνχληαη, ρξεζηκνπνηνχληαη, απνζεθεχνληαη θαη αλαδεηνχληαη ειεθηξνληθνί θάθεινη πγείαο. ην ζχζηεκα πεξηιακβάλνληαη άλζξσπνη, πιεξνθνξίεο, θαλφλεο θαη δηαδηθαζίεο, ζπζθεπέο επεμεξγαζίαο θαη απνζήθεπζεο θαη εμνπιηζκφο επηθνηλσληψλ. Σα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο δηαρσξίδνληαη ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: Σνπηθά ζπζηήκαηα ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο (Local EHR systems): ηα πεξηζζφηεξα ζπζηήκαηα πγείαο, νη κεκνλσκέλνη πάξνρνη ππεξεζηψλ πγείαο ζε επίπεδν ηνπηθήο θνηλφηεηαο, δηαηεξνχλ έλαλ ηνπηθφ θάθειν πγείαο ηνπ αζζελνχο. Έλα ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ απηψλ ησλ αξρείσλ είλαη φηη πεξηέρνπλ ιεπηνκεξείο ηαηξηθέο πιεξνθνξίεο πνπ έρνπλ ζπγθεληξσζεί κεηά απφ πνιιέο επηζθέςεηο ζηνλ ζπγθεθξηκέλν πάξνρν πγείαο. πλήζσο πεξηιακβάλνπλ επίζεο πιηθφ απφ εμσηεξηθέο πεγέο, φπσο δηαγλσζηηθέο εμεηάζεηο, παξαπεκπηηθά θιπ. Χζηφζν ε πξφζβαζε ζηηο πιεξνθνξίεο ησλ ηνπηθψλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ είλαη ζπλήζσο πεξηνξηζκέλε ζε εμνπζηνδνηεκέλνπο επαγγεικαηίεο κέζα ζηα πιαίζηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ παξφρνπ πγείαο. Κχξηνο ζθνπφο απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ε ηαηξηθή θξνληίδα ηνπ αζζελνχο κέζα ζηα πιαίζηα ελφο κεκνλσκέλνπ λνζνθνκείνπ, θιηληθήο ή άιινπ νξγαληζκνχ πγείαο. Γηακνηξαδόκελα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο (Shared EHR systems): ε απηά ηα ζπζηήκαηα επηδηψθεηαη ε νινθιεξσκέλε 41

43 παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο ζηα πιαίζηα κηαο θνηλφηεηαο ηαηξηθήο θξνληίδαο. Τπνζηεξίδεηαη ε απνζηνιή θαη ιήςε απνζπαζκάησλ ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ θαη νη νινθιεξσκέλεο δηαδηθαζίεο. Ζ θνηλφηεηα ηαηξηθήο θξνληίδαο πεξηιακβάλεη ζπλήζσο κηα πεξηνξηζκέλε γεσγξαθηθή πεξηνρή γχξσ απφ ηελ θαηνηθία ηνπ αζζελή, κέζα ζηελ νπνία είλαη πνιχ πηζαλφ λα παξέρνληαη φιεο νη ππεξεζίεο ηαηξηθήο θξνληίδαο. Χζηφζν ηα ζπζηήκαηα απηά κπνξνχλ λα επεθηαζνχλ θαη ζε πεξηθεξεηαθφ ή αθφκα θαη εζληθφ επίπεδν. Με ηα δηακνηξαδφκελα ζπζηήκαηα κπνξεί λα πινπνηεζεί ν νινθιεξσκέλνο ειεθηξνληθόο θάθεινο πγείαο (ICEHR), αθνινπζψληαο ηα εμήο κνληέια πινπνίεζεο: - Σα νκφζπνλδα ζπζηήκαηα (Federated), ζηα νπνία ν νινθιεξσκέλνο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο δεκηνπξγείηαη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν (real time) ηε ζηηγκή αθξηβψο πνπ αλαδεηνχληαη ηα ζηνηρεία. Θεσξείηαη θαη σο «εηθνληθφο» ειεθηξνληθφο θάθεινο, ν νπνίνο ζρεκαηίδεηαη κε κεηαθνξέο δεδνκέλσλ απφ δηάθνξα ηνπηθά ζπζηήκαηα ηε ζηηγκή ηεο αλαδήηεζεο. Έρεη πνιιέο δπζθνιίεο πινπνίεζεο θπξίσο ιφγσ απφδνζεο ηνπ ζπζηήκαηνο φηαλ ππάξρνπλ πνιιά ηνπηθά ζπζηήκαηα EHR (ηνπηθνί θφκβνη) κε πνιιέο εγγξαθέο. Τπάξρνπλ επίζεο δεηήκαηα ζπκβαηφηεηαο ηεο πνιηηηθήο αζθάιεηαο ησλ δηαθφξσλ ηνπηθψλ ζπζηεκάησλ. - Σα ελνπνηεκέλα ζπζηήκαηα (Consolidated), ζηα νπνία ν νινθιεξσκέλνο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο ζρεκαηίδεηαη φηαλ δεκηνπξγνχληαη ή ελεκεξψλνληαη νη εγγξαθέο ζηα ηνπηθά ζπζηήκαηα θαη φρη φηαλ γίλεηαη ε αλαδήηεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Ζ ζπλεηζθνξά απφ ηα ηνπηθά ζπζηήκαηα δελ ζπκβαίλεη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν, αιιά ζε ρξφλν θνληηλφ κε ην πξαγκαηηθφ ηαηξηθφ ζπκβάλ. Μπνξεί λα πξνζηίζεηαη πιεξνθνξία θαη απεπζείαο ζην θεληξηθφ ζχζηεκα. Παξνπζηάδνπλ πιενλεθηήκαηα ζε φηη αθνξά ηε δηαρείξηζε αζθάιεηαο θαη ηελ ζρέζε θφζηνπο/απφδνζεο. ύζηεκα ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο ππεξεζίαο θαηαιόγνπ (Directory Service EHR system): Γελ πεξηιακβάλεη πξαγκαηηθά ηαηξηθά δεδνκέλα, αιιά κεηαδεδνκέλα πνπ απνηεινχλ ζπλδέζκνπο (links) κε ηα θαηαλεκεκέλα ηνπηθά ζπζηήκαηα EHR. Σα ζπζηήκαηα απηά κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ θαη δηαζπλνξηαθνχο ειεθηξνληθνχο θαθέινπο πγείαο 42

44 κεηαμχ θξαηψλ, σζηφζν ππάξρεη πνιχ κηθξή εκπεηξία ζηελ πινπνίεζή ηνπο Σν πξόηππν EHRcom (ΔΝ 13606) Δηζαγσγή θνπφο απηνχ ηνπ Δπξσπατθνχ 5 πξνηχπνπ είλαη ν νξηζκφο κηαο απζηεξήο θαη ζηαζεξήο πιεξνθνξηθήο αξρηηεθηνληθήο γηα ηελ επηθνηλσλία ηκήκαηνο ή νιφθιεξνπ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο (EHR) ελφο ππνθεηκέλνπ ππεξεζηψλ θξνληίδαο πγείαο (αζζελνχο). ηνρεχεη επνκέλσο ζηελ ππνζηήξημε ηεο δηαιεηηνπξγηθόηεηαο αλάκεζα ζε ζπζηήκαηα πνπ πξέπεη λα επηθνηλσλήζνπλ γηα ηελ πξφζβαζε, κεηαθνξά, πξνζζήθε ή ηξνπνπνίεζε δεδνκέλσλ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο (EHR) κέζσ ειεθηξνληθψλ κελπκάησλ ή κε ηε κνξθή θαηαλεκεκέλσλ αληηθεηκέλσλ, έηζη ψζηε: λα δηαηεξείηαη ε απζεληηθή ζεκαζία πνπ επηδηψθεηαη απφ ηνλ ηαηξφζπγγξαθέα ηνπ θαθέινπ λα δηαηεξείηαη ε εκπηζηεπηηθφηεηα ησλ δεδνκέλσλ φπσο επηδηψθεηαη απφ ηνλ ηαηξφ θαη ηνλ αζζελή Σν πξφηππν EHRcom αληηκεησπίδεη ηνλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο σο ην ζηαζεξφ, δηαρξνληθφ θαη ελ δπλάκεη θαηαλεκεκέλν ζε πνιιαπινχο νξγαληζκνχο, αθφκα θαη ζε δηαθνξεηηθέο ρψξεο, αξρείν πγείαο θαη παξνρήο ηαηξηθήο θξνληίδαο, πνπ ζρεηίδεηαη κε έλα ζπγθεθξηκέλν ππνθείκελν ηαηξηθήο θξνληίδαο (αζζελή) θαη πνπ βξίζθεηαη απνζεθεπκέλνο ζε έλα ή πεξηζζφηεξα θπζηθά ζπζηήκαηα, κε ζθνπφ λα παξέρεη πιεξνθφξεζε γηα ηελ θαηάζηαζε πγείαο ηνπ αζζελνχο αιιά λα ιεηηνπξγήζεη θαη σο ηαηξν-λνκηθφ αξρείν ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο. 5 Πξνσζείηαη απφ ηελ Σερληθή Δπηηξνπή 251 (Technical Committee 251) ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο Πξνηππνπνίεζεο (European Committee for Standardization ή Comité Européen de Normalisation - CEN). Ζ Σερληθή Δπηηξνπή 251 ηνπ CEN είλαη κηα νκάδα εξγαζίαο κέζα ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο πνπ εξγάδεηαη πάλσ ζηελ πξνηππνπνίεζε ηνπ ηνκέα ηεο Σερλνινγίαο ηεο Ηαηξηθήο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ. Ο νξγαληζκφο CEN είλαη έλαο κε θεξδνζθνπηθφο νξγαληζκφο πνπ έρεη ζθνπφ ηελ πξνψζεζε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη επεκεξίαο ηεο Δπξψπεο, παξέρνληαο έλα πιαίζην γηα ηελ αλάπηπμε, δηαηήξεζε θαη δηάδνζε πξνηχπσλ θαη πξνδηαγξαθψλ. 43

45 Αλ θαη έλα ζχζηεκα ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο (EHR) ρξεηάδεηαη λα αιιειεπηδξάζεη θαη κε πνιιά άιια ζπζηήκαηα (π.ρ. νξνινγίαο, ξνψλ εξγαζίαο, αζθάιεηαο δεδνκέλσλ, δεκνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ, ρξεψζεσλ θιπ.), ην πξφηππν EHRcom ζίγεη ειάρηζηα ηέηνηα ζέκαηα, φπνπ ρξεηάδεηαη κηα ηέηνηα αιιειεπίδξαζε Σερληθή πξνζέγγηζε Σν πξφηππν EHRcom (EN 13606) βαζίδεηαη ζην πξνγελέζηεξν Δπξσπατθφ πξφηππν ENV 13606, ην νπνίν αλαβαζκίδεηαη ψζηε λα γίλεη πεξηζζφηεξν απζηεξφ θαη πιήξεο, λα θαιχςεη λέεο απαηηήζεηο, λα ελζσκαηψζεη κηα εχξσζηε κέζνδν εθαξκνγήο γεληθεπκέλσλ κνληέισλ ζε εμεηδηθεπκέλα θιηληθά πεδία θαη λα επηηξέςεη ηελ επηθνηλσλία κε ρξήζε κελπκάησλ HL7 v3. Ζ ηερληθή πξνζέγγηζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ λένπ πξνηχπνπ έρεη ιάβεη ππφςε ηηο εμήο ζχγρξνλεο απαηηήζεηο: Δθηφο απφ ηελ παξαδνζηαθή επηθνηλσλία κέζσ κελπκάησλ αλάκεζα ζε κεκνλσκέλα θιηληθά πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα, ν ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο ζα κπνξεί λα πινπνηείηαη ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο θαη σο ζηνηρείν middleware, κε ρξήζε ηερλνινγίαο θαηαλεκεκέλσλ αληηθεηκέλσλ ή/θαη ηερλνινγίαο web services. Οη «ρξήζηεο» απηψλ ησλ ππεξεζηψλ δελ ζα είλαη κφλν άιια ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο αιιά θαη άιια ζηνηρεία middleware, φπσο ζπζηήκαηα αζθάιεηαο, ξνήο εξγαζηψλ, ζπζηήκαηα ιήςεο απφθαζεο, ζπζηήκαηα ηαηξηθήο γλψζεο θιπ. Ζ ζπλεξγαζία κε ην HL7 v3 έρεη ζεσξεζεί σο ζεκαληηθφο ζηφρνο, έηζη ψζηε λα θαηαζηεί δπλαηή ε ζπκκφξθσζε κε ην πξφηππν EN κέζα ζε έλα πεξηβάιινλ HL7 v Αξρηηεθηνληθή Ζ πξφθιεζε γηα ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο είλαη λα δεκηνπξγεζεί κηα γεληθεπκέλε κέζνδνο αλαπαξάζηαζεο θάζε πηζαλήο δνκήο δεδνκέλσλ πγείαο κε έλαλ ζηαζεξφ ηξφπν. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζα πξέπεη λα ιεθζεί κέξηκλα γηα αξρεία πνπ ζα θαιχπηνπλ θάζε πηζαλφ επάγγεικα, 44

46 εηδηθφηεηα ή ππεξεζία πγείαο θαη ηαπηφρξνλα ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε φηη ηα ηαηξηθά δεδνκέλα, ηα πξφηππα, νη θσδηθνπνηήζεηο θιπ. πνπ απαηηνχληαη ζε δηάθνξνπο ηαηξηθνχο ηνκείο ζα είλαη πνηθίια, πνιχπινθα θαη ζα κπνξνχλ λα αιιάδνπλ ζπρλά, θαζψο ε θιηληθή πξαθηηθή θαη ε ηαηξηθή γλψζε εμειίζζνληαη. Απηή ε απαίηεζε είλαη κέξνο ηεο πξφθιεζεο πνπ αληηκεησπίδεη ε ηαηξηθή πιεξνθνξηθή γηα ζεκαζηνινγηθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα. Ζ πξνζέγγηζε πνπ πηνζεηήζεθε απφ ην πξφηππν EHRcom είλαη ε δηάθξηζε αλάκεζα ζε δχν κνληέια: ην κνληέιν αλαθνξάο (Reference Model), ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ησλ γεληθψλ ηδηνηήησλ ηεο πιεξνθνξίαο πνπ πεξηέρεηαη ζην θάθειν πγείαο θαη ην κνληέιν αξρεηχπσλ (Archetypes Model), ην νπνίν πεξηιακβάλεη κεηαδεδνκέλα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα νξίζνπλ κνηίβα γηα ηα ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θιηληθψλ δεδνκέλσλ, πνπ αλαπαξηζηνχλ ηηο απαηηήζεηο θάζε ζπγθεθξηκέλνπ επαγγέικαηνο, εηδηθφηεηαο ή ππεξεζίαο. ην κνληέιν αλαθνξάο (Reference Model) νξίδεηαη ην ζχλνιν ησλ θιάζεσλ πνπ απαξηίδνπλ ηα γεληθά δνκηθά ζηνηρεία ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο (EHR). Αληηθαηνπηξίδεη ηα ζηαζεξά ραξαθηεξηζηηθά ελφο ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ηα νπνία ζα κπνξνχζαλ λα ελζσκαησζνχλ ζε έλα θαηαλεκεκέλν (νκφζπνλδν) πεξηβάιινλ EHR σο ζπγθεθξηκέλα κελχκαηα ή δηεπαθέο. Έλα αξρέηππν (Archetype) είλαη ν ηππηθφο νξηζκφο θαζνξηζκέλσλ ζπλδπαζκψλ ησλ δνκηθψλ θιάζεσλ πνπ νξίδνληαη ζην κνληέιν αλαθνξάο γηα εηδηθά θιηληθά πεδία ή νξγαληζκνχο. Έλα αξρέηππν είλαη κηα ηππηθή έθθξαζε κηαο δηαθξηηήο έλλνηαο ζε έλα εμεηδηθεπκέλν πεδίν, πνπ παίξλεη ηε κνξθή πεξηνξηζκψλ ζε δεδνκέλα ησλ νπνίσλ ηα ζηηγκηφηππα (instances) ζπκκνξθψλνληαη κε ηηο θιάζεηο ηνπ κνληέινπ αλαθνξάο. Σν κνληέιν αλαθνξάο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο νξίδεη κηα ηεξαξρηθή πιεξνθνξηαθή δνκή, έηζη ψζηε λα εθπιεξψλνληαη νη απαηηήζεηο γηα πηζηή απφδνζε ηνπ απζεληηθνχ θιηληθνχ πιαηζίνπ θαη γηα δηαηήξεζε ηνπ λνήκαηνο θαηά ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ εηεξνγελψλ θιηληθψλ ζπζηεκάησλ. Σα θπξηφηεξα ζπζηαηηθά κέξε (θιάζεηο) ηνπ κνληέινπ αλαθνξάο ηνπ πξνηχπνπ EHRcom αλαθέξνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: 45

47 RECORD_COMPONENTS ΙΔΡΑΡΥΙΑ ΚΛΑΔΩΝ ΗΦΤ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑΣΑ EHR_EXTRACT (ΑΠΟΠΑΜΑ ΖΦΤ) FOLDER (ΦΑΚΔΛΟ) COMPOSITION (ΔΚΘΔΖ) Ζ αλψηεξε ηεξαξρηθά δνκή πνπ πεξηιακβάλεη ηκήκα ή ην ζχλνιν ελφο ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ελφο αζζελνχο. Σν πςειφηεξν επίπεδν νξγάλσζεο πιεξνθνξίαο κέζα ζε έλαλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο, πνπ ηνλ δηαρσξίδεη ζε ηκήκαηα ζρεηηθά κε ηελ θξνληίδα πγείαο πνπ παξέρεηαη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε θαηάζηαζε ή απφ κηα ζπγθεθξηκέλε θιηληθή νκάδα ή ίδξπκα ή κέζα ζε ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα. Σν ζχλνιν ηεο πιεξνθνξίαο πνπ θαηαγξάθεηαη ζε έλαλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο απφ έλαλ δξψληα (ξφινο ή ζχζηεκα) σο απνηέιεζκα κηαο θιηληθήο επίζθεςεο ή ελφο γεγνλφηνο ελεκέξσζεο αξρείνπ. Θεξαπεία δηαβεηηθψλ, Παηδηαηξηθή, Ννζνθνκείν Λατθφ, Δπεηζφδηα 2007 θιπ. Φφξκα εξγαζηεξηαθψλ απνηειεζκάησλ, παξαπεκπηηθφ, εμηηήξην, ηαηξηθφ ζεκείσκα θιπ. SECTION (ΣΜΖΜΑ) ENTRY (ΔΓΓΡΑΦΖ) CLUSTER (ΤΣΑΓΑ) Γεδνκέλα EHR κέζα ζε κηα έθζεζε (composition) πνπ αλήθνπλ ζε κηα θιηληθή ελφηεηα θαη πνπ ζπλήζσο αληηθαηνπηξίδνπλ ηε ξνή πιεξνθνξίαο πνπ ζπιιέγεηαη ζε κηα θιηληθή επίζθεςε ή δνκείηαη γηα επθνιία αλάγλσζεο. Ζ πιεξνθνξία πνπ θαηαγξάθεηαη ζε έλαλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο σο απνηέιεζκα κηα θιηληθήο ελέξγεηαο, κηαο παξαηήξεζεο ή κηαο θιηληθήο δηάγλσζεο. Σξφπνο νξγάλσζεο δνκψλ δεδνκέλσλ πνπ απνηεινχληαη απφ πνιιά κέξε ή αλαπαξάζηαζε Λφγνο ηεο επίζθεςεο, Ηαηξηθφ ηζηνξηθφ, Οηθνγελεηαθφ ηζηνξηθφ, Αιιεξγίεο, πκπηψκαηα, Θεξαπεία θιπ. Έλα ζχκπησκα, κηα παξαηήξεζε, έλα απνηέιεζκα εξγαζηεξηαθήο εμέηαζεο, έλα ζπληαγνγξαθνχκελν θάξκαθν, κηα δηαθνξηθή δηάγλσζε θιπ. Απνηειέζκαηα αθνπνγξάκκαηνο, εξκελεία ειεθηξνεγθεθαινγξαθήκαηνο 46

48 πηλάθσλ. θιπ. ELEMENT (ΣΟΗΥΔΗΟ) Ο θαηψηεξνο ηεξαξρηθά θφκβνο ελφο ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο πνπ πεξηιακβάλεη κηα ηηκή ελφο δεδνκέλνπ. πζηνιηθή πίεζε, φλνκα θαξκάθνπ, ζχκπησκα, βάξνο ζψκαηνο θιπ. Έλα απφζπαζκα ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο (EHR_EXTRACT) πεξηιακβάλεη δεδνκέλα σο εθζέζεηο (COMPOSITIONS), νη νπνίεο πξναηξεηηθά κπνξεί λα νξγαλψλνληαη ζε θαθέινπο (FOLDERS). Οη εθζέζεηο πεξηιακβάλνπλ εγγξαθέο (ENTRIES), νη νπνίεο πξναηξεηηθά κπνξεί λα νξγαλψλνληαη ζε κηα ηεξαξρία ηκεκάησλ (SECTIONS). Οη εγγξαθέο πεξηέρνπλ ζηνηρεία (ELEMENTS), ηα νπνία πξναηξεηηθά εκπεξηέρνληαη ζε ηεξαξρία ζπζηάδσλ (CLUSTERS). Σν ηεξαξρηθφ κνληέιν αλαθνξάο ελφο ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο απεηθνλίδεηαη ζην παξαθάησ ζρήκα: 47

49 Εικόνα 8: Μονηέλο ηλεκηπονικού θακέλος ςγείαρ EHRcom 48

50 Αζθάιεηα EHRcom Ζ επηθνηλσλία ηκήκαηνο ή νιφθιεξνπ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο πνπ κπνξεί λα δηαπεξλά ηα φξηα νξγαληζκψλ ή αθφκα θαη θξαηψλ, επηβάιιεη απζηεξέο πξνθιήζεηο γηα ηελ ηήξεζε ηεο αζθάιεηαο ησλ δεδνκέλσλ. Σα αξρεία πγείαο πξέπεη λα δεκηνπξγνχληαη, λα πθίζηαληαη επεμεξγαζία θαη λα δηαρεηξίδνληαη κε ηέηνηνπο ηξφπνπο ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη ε εκπηζηεπηηθφηεηα ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο θαη ε δπλαηφηεηα ηνπ αζζελνχο λα ειέγρεη ηνλ ηξφπν ρξήζεο ηνπο. Ζ Δπξσπατθή νδεγία 95/46/EC γηα ηελ πξνζηαζία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ θαη ε ζχζηαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο R(97)5 πεξί πξνζηαζίαο ησλ ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ, πξνζθέξνπλ ηε λνκηθή βάζε γηα ηηο απαηηήζεηο αζθάιεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη ζην πξφηππν EHRcom. Ζ βαζηθή αξρή πνπ επηβάιιεηαη απφ ηα λνκηθά θείκελα είλαη φηη ην ππνθείκελν ησλ ππεξεζηψλ πγείαο (αζζελήο) έρεη ην δηθαίσκα λα παίδεη θεληξηθφ ξφιν ζε απνθάζεηο ζρεηηθά κε ην πεξηερφκελν θαη ηε δηαλνκή ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο, φπσο επίζεο θαη ην δηθαίσκα ηεο πιεξνθφξεζεο γηα ην πεξηερφκελφ ηνπ. Ζ επηθνηλσλία ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζε ηξίηα κέξε πξέπεη λα γίλεηαη κφλν κε ηε ζπλαίλεζε ηνπ αζζελνχο. Σν επξχηεξα απνδεθηφ πξφηππν πνπ παξέρεη θαλφλεο αζθάιεηαο γηα πεξηβάιινληα πνπ δηαρεηξίδνληαη πξνζσπηθά θαη επαίζζεηα δεδνκέλα (φπσο είλαη ηα δεδνκέλα πγείαο) είλαη ην πξφηππν ISO/IEC ε απηφ αλαθέξνληαη ηα κέηξα αζθάιεηαο πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη γηα ηελ πξνζηαζία πφξσλ φπσο ηα δεδνκέλα ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο θαη ηξφπνη αζθαινχο επηθνηλσλίαο απηψλ ησλ δεδνκέλσλ, κέζα ζε έλα θαηαλεκεκέλν ππνινγηζηηθφ πεξηβάιινλ. Δπνκέλσο, νη απαηηήζεηο αζθάιεηαο πνπ πξέπεη λα θαιχπηεη ην πξφηππν ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο είλαη: Απζεληηθνπνίεζε ησλ νληνηήησλ (άλζξσπνη, ζπζηήκαηα θιπ.) πνπ λφκηκα δηθαηνχληαη λα έρνπλ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο. Γηαρείξηζε εμνπζηνδνηήζεσλ, πξνλνκίσλ θαη ειέγρνπ πξφζβαζεο Αθεξαηφηεηα ησλ δεδνκέλσλ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο θαηά ηελ απνζήθεπζε, επεμεξγαζία θαη κεηάδνζε. 49

51 Καηεγνξηνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο σο πξνο ηελ επαηζζεζία ηνπο θαη ηηο απαηηήζεηο αζθάιεηαο Καζνξηζκφο θαη εθαξκνγή πνιηηηθψλ αζθάιεηαο αλάκεζα ζε φιεο ηηο εκπιεθφκελεο νληφηεηεο. Γπλαηφηεηα ειέγρνπ πξφζβαζεο θαη ηρλειαζηκφηεηα γηα ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πθίζηαληαη επεμεξγαζία ή κεηάδνζε (Audit log). Ζ πινπνίεζε ησλ απαηηήζεσλ αζθάιεηαο ζην πξφηππν EHRcom γίλεηαη κε ηνλ νξηζκφ ησλ εμήο δχν ραξαθηεξηζηηθψλ: Σαμηλόκεζε ηεο επαηζζεζίαο ησλ δεδνκέλσλ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζε επίπεδν εγγξαθψλ (RECORD_COMPONENTS). Καηεγνξηνπνίεζε ησλ δξψλησλ ζε ιεηηνπξγηθνύο ξόινπο (functional roles) Ζ επαηζζεζία (sensitivity) ησλ εγγξαθψλ (RECORD_COMPONENTS) ελφο ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο κπνξεί λα πάξεη ηηο εμήο ηηκέο: Σηκή επαηζζεζίαο Δπίπεδν επαηζζεζίαο Πεξηγξαθή πξόζβαζεο Personal care 5 Πιεξνθνξία ζηελ νπνία έρεη πξφζβαζε κφλν ην ππνθείκελν ηεο θξνληίδαο πγείαο θαη ίζσο έλα ή δχν αθφκα άηνκα πνπ απηφ εκπηζηεχεηαη πεξηζζφηεξν. Privileged care 4 Πιεξνθνξία ζηελ νπνία ε πξφζβαζε είλαη πεξηνξηζκέλε ζε κηα κηθξή νκάδα, π.ρ. νκάδα άκεζεο θιηληθήο θξνληίδαο ή θάπνηνο εηδηθφο. Clinical care 3 Ζ εμ νξηζκνχ ηηκή γηα ηελ θαλνληθή πξφζβαζε απφ ην ηαηξηθφ πξνζσπηθφ πνπ έρεη ελεξγή ζπκκεηνρή ζηε θξνληίδα πγείαο ηνπ αζζελνχο. Clinical management 2 Ληγφηεξν επαίζζεηε πιεξνθνξία ζηελ νπνία κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε θαη πξνζσπηθφ πνπ δελ έρεη ελεξγή ζπκκεηνρή ζηε θξνληίδα πγείαο ηνπ αζζελνχο (π.ρ. αθηηλνιφγνη) Care management 1 Πιεξνθνξία ζηελ νπνία κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε ην δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ 50

52 Οη ιεηηνπξγηθνί ξφινη (functional roles) πνπ νξίδνληαη ζην πξφηππν EHRcom είλαη νη εμήο: Λεηηνπξγηθόο ξόινο Πεξηγξαθή Subject of care Ο αζζελήο Subject of care agent Γνλέαο, θεδεκφλαο ή άιινο λφκηκνο εθπξφζσπνο ηνπ αζζελνχο. Personal healthcare professional Ο επαγγεικαηίαο πγείαο κε ηε ζηελφηεξε ζρέζε κε ηνλ αζζελή, π.ρ. ν νηθνγελεηαθφο ηαηξφο Privileged healthcare professional Ο ηίηινο απνλέκεηαη είηε απφ ηνλ ίδην ηνλ αζζελή είηε απφ ην λνζειεπηηθφ ίδξπκα. Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηείηαη π.ρ. γηα παξάθακςε πεξηνξηζκψλ αζθάιεηαο ζε επείγνπζεο θαηαζηάζεηο. Healthcare professional Δκπιέθεηαη κε ηελ άκεζε παξνρή θξνληίδαο πγείαο ζηνλ αζζελή. Health-related professional Δκπιέθεηαη έκκεζα κε ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο, ηελ έξεπλα, ηελ εθπαίδεπζε θιπ. Administrator Τπνζηήξημε παξνρήο ππεξεζηψλ ζηνλ αζζελή. Ζ αληηζηνίρεζε ησλ δηθαησκάησλ πξφζβαζεο αλά ιεηηνπξγηθφ ξφιν θαη αλά θαηεγνξία επαηζζεζίαο ηεο πιεξνθνξίαο είλαη ε εμήο: Δπαηζζεζία εγγξαθώλ (RECORD_COMPONENTS) Λεηηνπξγηθφο Ρφινο Care management Clinical management Clinical care Privileged care Personal care Subject of care NAI NAI NAI NAI NAI Subject of care agent NAI NAI NAI NAI NAI 51

53 Personal healthcare professional NAI NAI NAI NAI NAI Privileged healthcare professional NAI NAI NAI NAI* ΝΑΗ** Healthcare professional NAI NAI NAI Health-related professional NAI NAI Administrator NAI Δπεμήγεζε ζπκβφισλ: NAI: Τπνδειψλεη πξφζβαζε ζηηο εγγξαθέο, εθηφο αλ νξίδεηαη δηαθνξεηηθά απφ άιινπο πεξηνξηζκνχο πξφζβαζεο (βι. παξάδεηγκα παξαθάησ). ΝΑΗ* : Παξέρεηαη πξφζβαζε αλ ν παξαιήπηεο ηεο πιεξνθνξίαο αλήθεη ζηελ ίδηα εηδηθφηεηα ή θιηληθή ππεξεζία κε ηελ νπνία έρεη δεκηνπξγεζεί ε εγγξαθή (π.ρ. παζνινγηθή θιηληθή θιπ.) ΝΑΗ** : Τπνδειψλεη πξφζβαζε θαη εληνιή ζε θάπνηεο εηδηθέο πεξηπηψζεηο. Οη θαλφλεο γηα ηελ πνιηηηθή πξφζβαζεο ζηα δεδνκέλα ελφο ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο απνζεθεχνληαη ζε κία ή πεξηζζφηεξεο εθζέζεηο (COMPOSITIONS) πνπ βξίζθνληαη κέζα ζε έλαλ εηδηθφ θάθειν (FOLDER) γηα ηηο πνιηηηθέο πξφζβαζεο (Access policies) θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ ελεξγνπνηνχληαη θάζε θνξά πνπ δεηείηαη ε πξφζβαζε ζε ηκήκα ή ζε νιφθιεξν ηνλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο. Αθνινπζνχλ παξαδείγκαηα εθαξκνγήο θαλφλσλ πξφζβαζεο ζε ειεθηξνληθνχο θαθέινπο πγείαο ζχκθσλα κε ην πξφηππν EHRcom: 52

54 Εικόνα 9: Κανόνερ ππόζβαζηρ ζε ηλεκηπονικό θάκελο ςγείαρ ζύμθωνα με ηο ππόηςπο EHRcom Ο Fred έρνληαο ην ξφιν ηνπ Personal Clinician κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε ζε φιεο ηηο εθζέζεηο ηεο Joanna. Αληίζεηα, ν Brian δελ κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε ζην HIV test, δηφηη αλ θαη εκπίπηεη ζηελ θαηεγνξία ηεο θιηληθήο εηδηθφηεηάο ηνπ, εληνχηνηο ν ίδηνο έρεη εηδηθά εμαηξεζεί απφ ην λα έρεη πξφζβαζε ζε απηή ηελ έθζεζε (βι. παξαθάησ ζρήκα): 53

55 Εικόνα 10 : Κανόνερ ππόζβαζηρ ζε ηλεκηπονικό θάκελο ςγείαρ ζύμθωνα με ηο ππόηςπο EHRcom Σέινο, ε κεηέξα ηεο Joanna έρνληαο ην ξφιν ηνπ θεδεκφλα (guardian) έρεη εηδηθά εμαηξεζεί απφ ην λα έρεη πξφζβαζε ζηελ θαηεγνξία ησλ εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ (Lab test), φπσο θαίλεηαη ζην παξαθάησ ζρήκα: Εικόνα 11 : Κανόνερ ππόζβαζηρ ζε ηλεκηπονικό θάκελο ςγείαρ ζύμθωνα με ηο ππόηςπο EHRcom 54

56 Κεφϊλαιο 2ο : Κατευθύνςεισ τησ Ευρωπαώκόσ Ένωςησ για την Ηλεκτρονικό Υγεύα Βϋλτιςτεσ Πρακτικϋσ 2.1. Ηιεθηξνληθή Τγεία (ehealth) Ο φξνο 6 "ειεθηξνληθή πγεία" (ehealth) θαιχπηεη έλα επξχ θάζκα εξγαιείσλ θαη ππεξεζηψλ βαζηζκέλσλ ζηηο ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ θαιχηεξε πξφιεςε, δηάγλσζε, ζεξαπεία, παξαθνινχζεζε θαη δηαρείξηζε ηεο πγείαο θαη ηνπ ηξφπνπ δσήο ησλ πνιηηψλ. Ζ ειεθηξνληθή πγεία πεξηιακβάλεη ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ πνιηηψλ θαη θνξέσλ παξνρήο πγεηνλνκηθψλ ππεξεζηψλ, ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ δηαθφξσλ ηδξπκάησλ θαη ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ πνιηηψλ ή απαζρνινπκέλσλ ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. Πεξηιακβάλεη επίζεο δίθηπα πιεξνθνξηψλ γηα ηελ πγεία, ειεθηξνληθά κεηξψα πγείαο, ππεξεζίεο ηειεταηξηθήο θαζψο θαη αηνκηθά θαη θνξεηά επηθνηλσλνχληα ζπζηήκαηα γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη ζηήξημε ησλ αζζελψλ Δπξσπατθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ ειεθηξνληθή πγεία Ζ Δπξσπατθή Έλσζε πξνσζεί ηε δεκηνπξγία ελφο "επξσπατθνχ ρψξνπ ειεθηξνληθήο πγείαο", ζπληνλίδνληαο δξάζεηο θαη δηεπθνιχλνληαο ηε ζπλέξγεηα κεηαμχ ζπλαθψλ πνιηηηθψλ θαη ελδηαθεξνκέλσλ θνξέσλ κε ζηφρν ηελ εμεχξεζε θαιχηεξσλ ιχζεσλ, ηελ απνθπγή ηνπ θαηαθεξκαηηζκνχ ηεο αγνξάο θαη ηε δηάδνζε νξζψλ πξαθηηθψλ. Δηδηθφηεξνη ζηφρνη ηεο είλαη ε δεκηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ κεηξψσλ πγείαο κε ηε ζηήξημε ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη ηεο ηππνπνίεζεο, ε αλάπηπμε δηθηχσλ αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ γηα ηελ πγεία κεηαμχ θνξέσλ πεξίζαιςεο, ψζηε λα ππάξρεη ν ζπληνληζκφο ησλ δξάζεσλ ζε πεξίπησζε θηλδχλνπ γηα ηε δεκφζηα πγεία, ε παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο ζε απεπζείαο ζχλδεζε, φπσο πιεξνθνξηψλ γηα κηα πγηεηλή δσή θαη πξφιεςε ησλ αζζελεηψλ θαη, ηέινο, ε αλάπηπμε ζπζηεκάησλ ηειεζπκβνπιεπηηθήο (teleconsultation), ειεθηξνληθήο ζπληαγνγξάθεζεο

57 (eprescribing), ειεθηξνληθήο παξαπνκπήο (ereferral) θαη ειεθηξνληθήο επηζηξνθήο ησλ ηαηξηθψλ εμφδσλ. Ζ Δπξσπατθή πνιηηηθή ζηεξίδεηαη ζην έγγξαθν ζηξαηεγηθήο COM(2005) 356 «Αλαθνίλσζε Σεο Δπηηξνπήο ην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Καη Κνηλσληθή Δπηηξνπή Καη ηελ Δπηηξνπή Πεξηθεξεηψλ: Ζιεθηξνληθή Τγεία βειηίσζε ησλ ππεξεζηψλ ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο γηα ηνπο πνιίηεο ηεο Δπξψπεο: ρέδην δξάζεο γηα έλαλ Δπξσπατθφ Υψξν Ζιεθηξνληθήο Τγείαο» (ehealth Action plan). Οξηζκέλεο απφ ηηο δξάζεηο πνπ πεξηγξάθνληαη ζην έγγξαθν ζηξαηεγηθήο COM(2005) 356 βαζίδνληαη ζε κέηξα πνιηηηθήο πνπ πξνζδηνξίζηεθαλ ζην ζρέδην δξάζεο eeurope ζεκείν αλαθνξάο γηα αλάιεςε δεζκεχζεσλ πνπ αθνξνχλ ηελ πξνψζεζε ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο ζε επξσπατθφ επίπεδν - ηδίσο ζηα πεδία ηεο ει- πγείαο, ηεο ει-θπβέξλεζεο, ηεο αζθάιεηαο, ησλ επξπδσληθψλ ηερλνινγηψλ, θαζψο θαη ηεο αλάπηπμεο, αλάιπζεο θαη δηάδνζεο νξζήο πξαθηηθήο. Οη θπξηφηεξεο δξάζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζην έγγξαθν COM(2005) 356 είλαη: Έσο ην ηέινο ηνπ 2005, πξέπεη θάζε θξάηνο µέινο λα θαηαξηίζεη εζληθφ ή πεξηθεξεηαθφ ρξνλνδηάγξακκα γηα ηελ ει-πγεία. Σνχην ζα πξέπεη λα εζηηάδεη ζηελ εηζαγσγή θαη εγθαηάζηαζε ζπζηεκάησλ ει-πγείαο, ζηνλ θαζνξηζκφ ζηφρσλ γηα δηαιεηηνπξγηθφηεηα θαη γηα ρξήζε ειεθηξνληθνχ ηαηξηθνχ θαθέινπ, θαζψο θαη ζηελ αληηκεηψπηζε ζεκάησλ φπσο ε επηζηξνθή ησλ δαπαλψλ γηα ππεξεζίεο ει-πγείαο. Έσο ην ηέινο ηνπ 2006, ηα θξάηε µέιε, ζε ζπλεξγαζία µε ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ζα πξέπεη λα έρνπλ πξνζδηνξίζεη θνηλή κεζνδνινγία αλαθνξηθά µε ηαπηνπνίεζε αζζελώλ. ηε κεζνδνινγία απηή ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε πεξηπηψζεηο βέιηηζηεο πξαθηηθήο θαη εμειίμεηο ζε πεδία φπσο ε επξσπατθή θάξηα αζθάιηζεο πγείαο θαη ε δηαρείξηζε ηαπηφηεηαο γηα επξσπαίνπο πνιίηεο. Έσο ην ηέινο ηνπ 2006, ηα θξάηε µέιε, ζε ζπλεξγαζία µε ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ζα πξέπεη λα πξνζδηνξίζνπλ θαη λα πεξηγξάςνπλ πξόηππα δηαιεηηνπξγηθόηεηαο αλαθνξηθά µε κελχκαηα δεδνκέλσλ πγείαο θαη ειεθηξνληθνχο ηαηξηθνχο θαθέινπο, ιακβάλνληαο ππφςε 7 Ζ ζηξαηεγηθή eeurope νινθιεξψζεθε ζην ηέινο ηνπ πλέρεηά ηεο απνηειεί ε ζηξαηεγηθή i2010, ε νπνία κε ηε ιήμε ηεο ην 2010 ζα αληηθαηαζηαζεί κε ηε δξάζε Digital Agenda. 56

58 πεξηπηψζεηο βέιηηζηεο πξαθηηθήο θαη ζπλαθείο πξνζπάζεηεο ηππνπνίεζεο. Καηά ηε ρξνληθή πεξίνδν , ηα θξάηε µέιε ζα πξέπεη λα ππνζηεξίμνπλ ηελ εγθαηάζηαζε δηθηύνπ πιεξνθνξηώλ πγείαο γηα ειπγεία, πνπ ζα βαζίδνληαη ζε ζηαζεξέο θαη αζχξκαηεο επξπδσληθέο θαη θηλεηέο ππνδνκέο θαη ηερλνινγίεο πιέγκαηνο (Grid 8 ). Έσο ην ηέινο ηνπ 2008, ε πιεηνλφηεηα ησλ επξσπατθψλ νξγαληζµψλ θαη πεξηθεξεηψλ πγείαο (θνηλφηεηεο, λνκνί, πεξηθέξεηεο) ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα παξέρνπλ επηγξαµµηθέο ππεξεζίεο φπσο ηειεπίζθεςε (δεχηεξε ηαηξηθή γλψκε), ειεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε, ειεθηξνληθά παξαπεκπηηθά, ηειεπαξαθνινχζεζε θαη ηειεπεξίζαιςε. Πξνψζεζε ηεο ρξήζεο θαξηώλ ζηνλ ηνκέα ηεο ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο. Έγθξηζε ηεο πινπνίεζεο ειεθηξνληθήο θάξηαο αζθάιηζεο πγείαο έσο ην εκείσζε : Τπάξρνπλ δχν ηχπνη θαξηψλ πνπ δχλαληαη λα ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο: θάξηεο πγείαο θαη θάξηεο αζθάιηζεο πγείαο. Οη θάξηεο πγείαο κπνξνχλ λα πεξηιακβάλνπλ δεδνκέλα έθηαθηεο αλάγθεο (φπσο νκάδα αίκαηνο, παζνινγηθφ ηζηνξηθφ, ζεξαπείεο) ή ηαηξηθφ θάθειν ή λα παξέρνπλ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα απηά µέζσ αζθαινχο δηθηχνπ. Οη θάξηεο αζθάιηζεο πγείαο παξέρνπλ δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θαη λα δηεπθνιχλνπλ ηε δηαρείξηζε θαη ηε ρξέσζε Δπίηεπμε ζηόρσλ ηνπ ζρεδίνπ δξάζεο Οη ζηφρνη ηνπ ζρεδίνπ δξάζεο γηα ηελ ειεθηξνληθή πγεία πνπ έρνπλ επηηεπρζεί κέρξη ζήκεξα είλαη: Γεκηνπξγία δηαθφξσλ forum γηα ηελ δηάδνζε βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ζε εηαίξνπο απφ δηάθνξεο ρψξεο, πεξηθέξεηεο θαη νξγαληζκνχο. Σα ζεκαληηθφηεξα απφ απηά είλαη: 8 Ζ ηερλνινγία πιέγκαηνο (Grid computing) αλαθέξεηαη ζηνλ ζπλδπαζκφ πνιιψλ αλεμάξηεησλ ππνινγηζηηθψλ πφξσλ, ζπλδεδεκέλσλ κέζσ δηθηχνπ, πνπ εξγάδνληαη ζπληνληζκέλα γηα ηελ επίηεπμε ελφο θνηλνχ ζθνπνχ. 57

59 - i2010 High-Level Group, φπνπ ζπκκεηέρνπλ αληηπξφζσπνη ησλ ηα θξαηψλ-κειψλ, νη νπνίνη ραξάζζνπλ πνιηηηθέο ζρεηηθά κε ηνλ νξηζκφ θαη ηελ πινπνίεζε εζληθψλ πξσηνβνπιηψλ γηα ηελ ειεθηξνληθή πγεία. - ehealth Stakeholders' Group, φπνπ ζπκκεηέρνπλ ζεκαληηθνί παξάγνληεο πνπ εθπξνζσπνχλ Δπξσπατθνχο νξγαληζκνχο πξνηππνπνίεζεο (CEN, CENELEC, ETSI), ηνπο παξφρνπο ππεξεζηψλ πγείαο, ηε βηνκεραλία, ηνπο επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο θαη ηνπο πνιίηεο. Έθδνζε ηεο ζχζηαζεο ηεο Δπηηξνπήο ηεο 2αο Ηνπιίνπ 2008 πεξί ηεο δηαζπλνξηαθήο δηαιεηηνπξγηθόηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθψλ κεηξψσλ πγείαο [COM(2008) 3282](2008/594/ΔΚ), φπνπ πξνηείλεηαη ε ιήςε δξάζεσλ απφ ηα θξάηε-κέιε ζε πνιηηηθφ (ζεζκηθφ), νξγαλσηηθφ, ηερληθφ θαη ζεκαζηνινγηθφ επίπεδν γηα ηελ επίηεπμε ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθψλ κεηξψσλ πγείαο ζε δηαζπλνξηαθφ επίπεδν. Η Δπξσπατθή θάξηα αζθάιηζεο αζζέλεηαο: Ζ Δπξσπατθή Κάξηα Αζθάιηζεο πγείαο δηεπθνιχλεη ηα άηνκα απφ ηα 27 θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαζψο θαη απφ ηελ Ηζιαλδία, ην Ληρηελζηάηλ, ηε Ννξβεγία θαη ηελ Διβεηία λα έρνπλ πξφζβαζε ζε ππεξεζίεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο ζηε δηάξθεηα πξνζσξηλψλ επηζθέςεσλ ζην εμσηεξηθφ. Ζ θάξηα εμαζθαιίδεη φηη ζα παξέρεηαη ζηνπο επηζθέπηεο ησλ άιισλ θξαηψλ ε ίδηα πξφζβαζε ζηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα κε ηνπο ππεθφνπο ηεο ρψξαο επίζθεςεο. Οπζηαζηηθά πξφθεηηαη γηα θάξηα θάιπςεο ησλ εμφδσλ γηα ηηο ππεξεζίεο πγείαο. Ζ απνδεκίσζε ζα γίλεηαη είηε ακέζσο είηε κε ηελ επηζηξνθή ζηε ρψξα θαηαγσγήο. ην ζχζηεκα ζπκκεηέρεη θαη ε Διιάδα κέζσ ηνπ Τπνπξγείνπ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο (ιεπηνκέξεηεο ζηελ ηζηνζειίδα Δπξσπατθνί νξγαληζκνί ειεθηξνληθήο πγείαο European Institute for Health Records (EuroRec ): Με θεξδνζθνπηθφο νξγαληζκφο πνπ ηδξχζεθε ην 2002 σο κέξνο ηεο πξσηνβνπιίαο ProRec. Αζρνιείηαη κε ηελ πξνψζεζε πςειήο πνηφηεηαο ζπζηεκάησλ 58

60 Ζιεθηξνληθνχ Φαθέινπ Τγείαο. Παίδνληαο ην ξφιν ηεο εμνπζηνδνηεκέλεο Δπξσπατθήο αξρήο πηζηνπνίεζεο, έρεη σο θχξηα απνζηνιή ηελ ππνζηήξημε ηεο αλάπηπμεο δηαδηθαζίαο πηζηνπνίεζεο, ειέγρνπ θαη αμηνιφγεζεο ζπζηεκάησλ ΖΦΤ, νξίδνληαο ιεηηνπξγηθά θαη άιια θξηηήξηα. European Health Telematics Association (EHTEL): Με θεξδνζθνπηθφο νξγαληζκφο ν νπνίνο παξέρεη κηα θνηλή πιαηθφξκα ζε φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ ειεθηξνληθήο πγείαο ζηελ Δπξψπε γηα αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο. European Health Telematics Observatory (EHTO): Με θεξδνζθνπηθφο νξγαληζκφο πνπ ζπγθεληξψλεη, αλαιχεη θαη δηαδίδεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ πξφνδν ηεο ηειεκαηηθήο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. πλεηζθέξεη επίζεο ζηελ αλάπηπμε εθαξκνγψλ θαη πξνηχπσλ ηειεκαηηθήο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ζηελ Δπξψπε Δπξσπατθά εξεπλεηηθά έξγα Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ππνζηεξίδεη ηελ έξεπλα θαη αλάπηπμε ζηνλ ηνκέα ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο κέζσ ησλ Πξνγξακκάησλ-Πιαηζίσλ (Framework Programmes) γηα πάλσ απφ 20 ρξφληα, έρνληαο ππνζηεξίμεη κέρξη ζήκεξα πάλσ απφ 450 εξεπλεηηθά έξγα κε θνηλνηηθή ζπκκεηνρή πάλσ απφ 1 δηο. Μεξηθά απφ ηα ζεκαληηθφηεξα επξσπατθά εξεπλεηηθά έξγα ζην ρψξν ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο, κε έκθαζε ζηνλ ηνκέα ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθήο πγείαο θαη ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο είλαη ηα αθφινπζα: Q-REC : European Quality Labeling and Certification of Electronic Health Record systems (EHRs) (FP6) Κχξηνο ζηφρνο ηνπ είλαη ε αλάπηπμε ηππηθψλ κεζφδσλ θαη ε δεκηνπξγία κεραληζκνχ γηα ηελ πνηνηηθή ζήκαλζε θαη ηελ πηζηνπνίεζε ησλ ζπζηεκάησλ Ζιεθηξνληθψλ Φαθέισλ Τγείαο ζηελ Δπξψπε. RIDE: A Roadmap for Interoperability of ehealth Systems in Support of COM 356 with Special Emphasis on Semantic Interoperability (FP6) 59

61 Σν έξγν ζα αζρνιεζεί κε ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθήο πγείαο θαη εηδηθά κε ην ζέκα ηεο ζεκαζηνινγηθήο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο, θαηαιήγνληαο ζε πξνηάζεηο γηα δξάζεηο ζε Δπξσπατθφ επίπεδν. Διιεληθή ζπκκεηνρή: ΔΜΠ ARTEMIS (FP6) θνπφο ηνπ έξγνπ είλαη ε αλάπηπμε ελφο πιαηζίνπ δηαιεηηνπξγηθφηεηαο πνπ βαζίδεηαη ζε ππεξεζίεο ζεκαζηνινγηθνχ ηζηνχ (semantic web). Διιεληθή ζπκκεηνρή: ALTEC s.a. epsos: Smart Open Services for European Patients (FP7) θνπφο ηνπ έξγνπ είλαη ε αλάπηπμε ελφο πξαθηηθνχ πιαηζίνπ ειεθηξνληθήο πγείαο θαη κηαο ππνδνκήο ΣΠΔ πνπ ζα επηηξέςεη ηελ αζθαιή πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο πγείαο αζζελψλ, εηδηθά ζε φηη αθνξά ζχλνςε θαθέινπ αζζελνχο (patient summary) θαη ειεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε (eprescription) αλάκεζα ζε δηαθνξεηηθά Δπξσπατθά ζπζηήκαηα πγείαο. Διιεληθή ζπκκεηνρή: Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο, Pharmaxis s.a. CALLIOPE: Call for Interoperability θνπφο ηνπ έξγνπ είλαη ε ζχζηαζε ελφο αλνηρηνχ forum πνπ ζηνρεχεη ζηελ ππνζηήξημε ησλ θξαηψλ-κειψλ γηα ηελ πινπνίεζε δηαιεηηνπξγηθψλ ιχζεσλ ειεθηξνληθήο πγείαο, ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο θπξίσο εκπιεθφκελνπο θνξείο. Σν δίθηπν αλακέλεηαη λα παξαδψζεη έλαλ νδηθφ ράξηε γηα ηελ επίηεπμε δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζηελ ειεθηξνληθή πγεία θαη κηα πξφηαζε γηα αλαζεψξεζε ηεο πξφζθαηεο ζχζηαζεο ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο. Διιεληθή ζπκκεηνρή: ΔΠΗΔΤ (ζπληνληζηήο) 2.3. Βέιηηζηεο Δπξσπατθέο Πξαθηηθέο Γαλία MedCom Ο νξγαληζκφο MedCom είλαη έλαο κε θεξδνζθνπηθφο νξγαληζκφο πνπ έρεη ζαλ ζθνπφ ηελ αλάπηπμε θαη δηάδνζε ηεο ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Σν Γαλέδηθν Γίθηπν Γεδνκέλσλ Τγείαο (Danish Healthcare Data Network DHDN) ή αιιηψο MedCom, απνηειεί έλα εγρείξεκα 60

62 πνπ βαζίδεηαη ζηε ζπλεξγαζία αξρψλ, νξγαληζκψλ θαη ηδησηηθψλ εηαηξεηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ηεο Γαλίαο. Ζ ζπλεξγαζία μεθίλεζε ην 1994 σο έλα πξνζσξηλφ έξγν πιεξνθνξηθήο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ην νπνίν έγηλε κφληκν έξγν ην 1999, κεηά απφ νηθνλνκηθή ζπκθσλία κεηαμχ ηεο Κπβέξλεζεο θαη ησλ επαξρηψλ. Ζ αλάπηπμε ηνπ MedCom έγηλε ζηαδηαθά ζε δηάθνξεο θάζεηο: - MedCom I: , κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε πξνηχπσλ ζε εζληθφ επίπεδν γηα ηελ αληαιιαγή ειεθηξνληθψλ εγγξάθσλ (Electronic data interchange - EDI). - MedCom II: , κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε πξνηχπσλ επηθνηλσλίαο. - MedCom III: , κε ζηφρν ηε δηάδνζε ηεο ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο ζε κεγάιε θιίκαθα. - MedCom IV: , κε ζηφρν ηελ πηνζέηεζε ηεο ηερλνινγίαο ηνπ Γηαδηθηχνπ θαη ησλ δηαδηθηπαθψλ ππεξεζηψλ. - MedCom V: , κε ζηφρν ηελ πηνζέηεζε λέσλ ηερλνινγηθψλ πξνηχπσλ (OIO-XML) θαη αξρηηεθηνληθήο πξνζαλαηνιηζκέλεο ζε ππεξεζίεο (Service Oriented Architecture). - MedCom VI: , κε ζηφρν ηελ πηνζέηεζε ηεο εζληθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ ςεθηνπνίεζε ηνπ ηνκέα ηεο πγείαο. Ζ αλάπηπμε ηνπ φινπ εγρεηξήκαηνο βαζίζηεθε ζε κηα ζεηξά απφ έξγα (projects), ηα θπξηφηεξα ησλ νπνίσλ αλαθέξνληαη παξαθάησ Η δηθηπαθή ππνδνκή (The Infrastructure Project) Σν έξγν δεκηνχξγεζε έλα παλεζληθφ δίθηπν βαζηζκέλν ζηελ ηερλνινγία ηνπ δηαδηθηχνπ, ην νπνίν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ αζθαιή επηθνηλσλία ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. Σν Γίθηπν Γεδνκέλσλ Τγείαο (Healthcare Data Network) ζρεδηάζηεθε γηα λα δηαζπλδέζεη ηα ππάξρνληα αζθαιή δίθηπα ησλ επαξρηψλ, ησλ ηνπηθψλ αξρψλ θαη άιισλ νξγαληζκψλ. Σν 61

63 δίθηπν ήξζε λα ζπκπιεξψζεη ηηο ήδε εθηεηακέλεο αληαιιαγέο εγγξάθσλ ηχπνπ EDIFACT 9 ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο θαη κε άιιεο κνξθέο επηθνηλσλίαο, φπσο αζθαιή αλαδήηεζε ζε βάζεηο δεδνκέλσλ, αληαιιαγή εηθφλσλ θαη δηαζθέςεηο video. Απηφ ην δίθηπν ρξεζηκνπνηείηαη επίζεο απφ ην portal ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο sundhed.dk γηα ηελ αζθαιή δηαζχλδεζε κε άιια ζπζηήκαηα. Οη επαξρίεο, νη ηνπηθέο αξρέο, ηα δεκφζηα θαη ηδησηηθά λνζνθνκεία, νη επαγγεικαηίεο ηνπ εζληθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο, ηα θαξκαθεία θαη ηα ηδησηηθά εξγαζηήξηα ζπλδένληαη κε VPN ζπλδέζεηο κε θφκβνπο ηνπ Γηθηχνπ Γεδνκέλσλ Τγείαο, αθνχ ππνγξάςνπλ ζπκθσλία ζπλεξγαζίαο κε ην MedCom Σν εζληθό portal ειεθηξνληθήο πγείαο sundhed.dk Σν Γεθέκβξην ηνπ 2003 μεθίλεζε ε ιεηηνπξγία ηνπ portal ειεθηξνληθήο πγείαο sundhed.dk. Σν portal θέξλεη ζην Γηαδίθηπν νιφθιεξν ηνλ ηνκέα ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο ηεο Γαλίαο, πξνζθέξνληαο ζηνπο αζζελείο, ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο θαη ζηνπο επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο έλαλ ελνπνηεκέλν ειεθηξνληθφ ηξφπν αλαδήηεζεο πιεξνθνξίαο, επηθνηλσλίαο θαη ελεκέξσζεο. Σν portal ζεκείσζε κεγάιε επηηπρία πνιχ γξήγνξα, δηφηη βαζίζηεθε ζην ήδε αλεπηπγκέλν Γίθηπν Γεδνκέλσλ Τγείαο (HDN). Οη θπξηφηεξεο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ην portal είλαη: Πξόζβαζε ζε εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο: νη επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε κέζσ δηαδηθηχνπ ζηα απνηειέζκαηα εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ ησλ αζζελψλ ηνπο, πνπ βξίζθνληαη απνζεθεπκέλα ζε βάζεηο δεδνκέλσλ ζε άιιεο επαξρίεο, λνζνθνκεία ή εξγαζηήξηα. Πξόζβαζε ζε ειεθηξνληθνύο θαθέινπο αζζελώλ: νη επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε κέζσ δηαδηθηχνπ ζε ηνπηθνχο ειεθηξνληθνχο θαθέινπο πγείαο αζζελψλ ηνπο. Ζ πξφζβαζε εθρσξείηαη θαηφπηλ απζεληηθνπνίεζεο κε εζληθά ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά πνπ 9 United Nations/Electronic Data Interchange For Administration, Commerce and Transport (UN/EDIFACT): Γηεζλέο πξφηππν δνκεκέλεο αληαιιαγήο δεδνκέλσλ κεηαμχ νξγαληζκψλ κε ειεθηξνληθά κέζα. Βαζίδεηαη ζε ηεξαξρηθή δνκή κελπκάησλ πνπ απνηεινχληαη απφ ραξαθηήξεο ASCII. 62

64 βαζίδνληαη ζην Γαλέδηθν πξφηππν OCES θαη αθνχ θαηαρσξεζεί ε ζπλαίλεζε ηνπ αζζελή. Ηιεθηξνληθά ξαληεβνύ: νη αζζελείο κπνξνχλ λα αηηεζνχλ κέζσ ηνπ portal ξαληεβνχ κε ζπγθεθξηκέλν ηαηξφ. Οη αζζελείο ηαπηνπνηνχληαη κε πξνζσπηθφ φλνκα ρξήζηε θαη θσδηθφ πξφζβαζεο πνπ δηαλέκεηαη απφ ηνλ ζπγθεθξηκέλν ηαηξφ. Σν αίηεκα απνζηέιιεηαη κε ην πξφηππν αληαιιαγήο ειεθηξνληθψλ εγγξάθσλ EDIFACT κέζσ ηνπ δηθηχνπ HDN θαη απνζεθεχεηαη ζην εκεξνιφγην ηνπ ηαηξνχ. Ο ηαηξφο κπνξεί λα δερηεί ή λα απνξξίςεη ην αίηεκα. ε θάζε πεξίπησζε, ν αζζελήο ιακβάλεη ελεκεξσηηθφ ζηελ αζθαιή ζπξίδα ηνπ ζηνλ ηζηνρψξν ηνπ ηαηξνχ. Αλαλέσζε ζπληαγώλ: Γηα αζζελείο κε ρξφληεο παζήζεηο, είλαη δπλαηή ε ηαθηηθή αλαλέσζε ησλ ζπληαγψλ, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη θαλ λα επηζθεθηνχλ ηνλ ηαηξφ. Ζ ππεξεζία ιεηηνπξγεί κε παξφκνην ηξφπν φπσο θαη ην θιείζηκν ξαληεβνχ. Ο αζζελήο ζπκπιεξψλεη κηα θφξκα ζην portal κε ηα ζηνηρεία ηεο θαξκαθεπηηθήο αγσγήο πνπ επηζπκεί λα αλαλεψζεη. ηαλ ν ηαηξφο εγθξίλεη ηελ αλαλέσζε, ε ζπληαγή απνζηέιιεηαη ειεθηξνληθά ζην θαξκαθείν πνπ έρεη επηιέμεη ν αζζελήο, ν νπνίνο εηδνπνηείηαη κε . Ηιεθηξνληθή ζπκβνπιή: Οη αζζελείο κπνξνχλ λα ππνβάιινπλ κέζσ e- mail εξσηήζεηο ζηνπο ηαηξνχο, δεηψληαο ηαηξηθέο ζπκβνπιέο θαη λα ιάβνπλ απαληήζεηο ζρεηηθά γξήγνξα. Ηιεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε: Ζ ιχζε βαζίδεηαη ζηελ πιήξε νινθιήξσζε ηεο ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο αλάκεζα ζηνλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο ησλ ηαηξψλ θαη ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ησλ θαξκαθείσλ. Ο θαηάινγνο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ είλαη κεγάινο θαη ζα δηεπξχλεηαη ζπλερψο ηα πξνζερή ρξφληα Ηιεθηξνληθόο θάθεινο πγείαο (SUP/e-record) Σν έξγν SUP/e-record είλαη ζπλέρεηα ηνπ έξγνπ SUP (πξνηππνπνηεκέλν απφζπαζκα πιεξνθνξηψλ αζζελνχο). Σα ειεθηξνληθά αξρεία (e-records) δεκηνπξγνχληαη ζε κηα θεληξηθή βάζε δεδνκέλσλ, ιακβάλνληαο ζπλερψο πιεξνθνξίεο απφ ηνπηθά ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ θαθέισλ αζζελψλ 63

65 (electronic patient records EPR) θαη ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο αζζελψλ (patient administrative systems PAS). Ζ πιεξνθνξία είλαη δηαζέζηκε ζην Γηαδίθηπν κέζσ ηνπ portal sundhed.dk κε ρξήζε απινχ web browser. Ζ επηθνηλσλία γίλεηαη πάλσ ζην Γίθηπν Γεδνκέλσλ Τγείαο (HDN) θαη είλαη θξππηνγξαθεκέλε. Πξφζβαζε κπνξνχλ λα έρνπλ νη επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο θαη νη ίδηνη νη πνιίηεο, κε ηε ρξήζε ςεθηαθψλ ππνγξαθψλ. ην ηέινο ηνπ 2009, είραλ θαηαγξαθεί ζηε βάζε δεδνκέλσλ ησλ ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο πιεξνθνξίεο γηα ην 80% πεξίπνπ ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Γαλίαο. Οη ειεθηξνληθνί θάθεινη ησλ αζζελψλ είλαη κέξνο ελφο επφκελνπ έξγνπ (National Patient Index), ην νπνίν ζα δεκηνπξγεί κηα πεξίιεςε κε δεδνκέλα απφ ηα ειεθηξνληθά αξρεία αζζελψλ, ην Δζληθφ Μεηξψν αζζελψλ, ην ειεθηξνληθφ πξνθίι θαξκάθσλ θαη ηα εξγαζηεξηαθά απνηειέζκαηα Τπνζηεξηδόκελεο δηαδηθαζίεο ην επφκελν δηάγξακκα απεηθνλίδεηαη νιφθιεξνο ν θχθινο ησλ δηαδηθαζηψλ θξνληίδαο πγείαο πνπ ππνζηεξίδεη ην Γίθηπν Γεδνκέλσλ Τγείαο ηεο Γαλίαο (DHDN). Εικόνα 12: Κύκλορ διαδικαζιών δικηύος DHDN 64

66 Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε επαθή ηνπ αζζελνχο κε ην ζχζηεκα πγείαο ηεο Γαλίαο γίλεηαη πξψηα κέζσ ησλ γεληθψλ ηαηξψλ (General Practitioners), νη νπνίνη θαζνξίδνπλ ηελ παξαπέξα πνξεία ηεο ηαηξηθήο δηαδηθαζίαο Γηαζπλδεκέλνη θνξείο ην αθφινπζν δηάγξακκα απεηθνλίδνληαη φιεο νη εκπιεθφκελεο νληφηεηεο ηνπ ηνκέα πγείαο ηεο Γαλίαο πνπ έρνπλ δηαζπλδεζεί ζην Γίθηπν Γεδνκέλσλ Τγείαο ηεο Γαλίαο (DHDN). Εικόνα 13 : Διαζςνδεμένοι θοπείρ ζηο δίκηςο DHDN πσο θαίλεηαη θαη ζην ζρήκα, ζην δίθηπν πγείαο ζπλδένληαη νη Πεξηθέξεηεο, θεληξηθνί θπβεξλεηηθνί θνξείο, Γεκφζηα θαη ηδησηηθά λνζνθνκεία, ηδηψηεο ηαηξνί, θαξκαθεία θιπ. 65

67 ηαηηζηηθά ζηνηρεία ιεηηνπξγίαο Σα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ην έηνο 2009 δείρλνπλ: κνλαδηθνί ειεθηξνληθνί θάθεινη πγείαο (80% ηνπ πιεζπζκνχ πεξίπνπ) Γηαθηλνχκελνο φγθνο κελπκάησλ αλά θαηεγνξία: ζπλνιηθά ζπληαγέο εμηηήξηα εξγαζηεξηαθά απνηειέζκαηα αηηήζεηο εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ παξαπεκπηηθά ρξεψζεηο Οηθνλνκηθά απνηειέζκαηα 10 : - Πξψην έηνο κε θαζαξφ εηήζην θέξδνο : Δθηηκψκελν εηήζην θαζαξφ θέξδνο ην έηνο 2008 : πεξίπνπ 80 εθαηνκκχξηα - Δθηηκψκελν ζσξεπηηθφ θέξδνο κέρξη ην έηνο 2008 : πεξίπνπ 1,4 δηο - σξεπηηθφ θφζηνο επέλδπζεο (+ ιεηηνπξγηθά θφζηε) : πεξίπνπ 725 εθαηνκκχξηα - Δθηηκψκελν θέξδνο παξαγσγηθφηεηαο (κείσζε θφζηνπο αλά ζπλαιιαγή) : 97% Σα νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα ζπλνςίδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: 10 ehealth Impact 7.7 DG INFSO October

68 Εικόνα 14 : Παπούζερ αξίερ ηος εκηιμώμενος εηήζιος κόζηορ κέπδοςρ ζε Μ s (Πηγή : ehealth Impact 7.7 DG INFSO October Δζζνλία (e-tervis) Σελ ηειεπηαία δεθαεηία, ε Δζζνλία έγηλε επξχηαηα γλσζηή σο κηα ρψξα κε πξνεγκέλεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο, φρη κφλν ζε επηρεηξεκαηηθφ επίπεδν (θπξίσο ηξαπεδηθέο ππεξεζίεο) αιιά θαη ζε ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο (e-tax, e-voting, e-school θιπ). Σν θξάηνο έρεη ήδε δεκηνπξγήζεη κηα ηερληθή ππνδνκή ζε εζληθφ επίπεδν πνπ νλνκάδεηαη X-road, ε νπνία επηηξέπεη ηελ αζθαιή δηαζχλδεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξίαο κεηαμχ φισλ ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Άιιεο ιχζεηο πιεξνθνξηθήο, φπσο νη ςεθηαθέο ππνγξαθέο θαη ε απζεληηθνπνίεζε κε ςεθηαθή ηαπηφηεηα είλαη πξφζθαηεο θαηλνηνκίεο πνπ έρνπλ επηβιεζεί κε λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο. Απηέο νη εμειίμεηο απνηεινχλ ηε βάζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνκεαθψλ πνιηηηθψλ φπσο ε δεκηνπξγία ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν. Ζ ηδέα ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο θαη ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο είρε ήδε αλαδπζεί απφ ην θνπφο ήηαλ ε αλάπηπμε κηαο παλεζληθήο βάζεο δεδνκέλσλ, ε νπνία ζα δηεπθφιπλε ηελ αληαιιαγή ςεθηαθψλ ηαηξηθψλ εγγξάθσλ θαη ζα επέηξεπε ηε δηάρπζε ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο πνπ βξηζθφηαλ 67

69 κέρξη ηφηε ζε ηνπηθέο βάζεηο δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πνπ δελ κπνξνχζαλ λα επηθνηλσλήζνπλ κεηαμχ ηνπο. Σν 2005, ην εζζνληθφ Τπνπξγείν Κνηλσληθψλ Τπνζέζεσλ μεθίλεζε ηέζζεξα έξγα ζηνλ ηνκέα ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο: ηνλ Ζιεθηξνληθφ Φάθειν Τγείαο, ηηο Φεθηαθέο Απεηθνλίζεηο, ηελ Φεθηαθή Δγγξαθή θαη ηελ Φεθηαθή πληαγνγξάθεζε Γηαρείξηζε ηνπ έξγνπ Σα έξγα ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο ήηαλ πνιχπινθα έξγα ηα νπνία δελ απαηηνχζαλ κφλν αλάπηπμε έξγσλ πιεξνθνξηθήο αιιά αθνξνχζαλ θαη άιινπο ηνκείο φπσο αλάπηπμε πξνηχπσλ θσδηθνπνίεζεο ηαηξηθψλ φξσλ, ζέκαηα δενληνινγίαο θαη λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο. Σν εζζνληθφ Τπνπξγείν Κνηλσληθψλ Τπνζέζεσλ έδσζε ηηο θαηεπζχλζεηο θαη έπαημε ζπληνληζηηθφ ξφιν ζηελ πινπνίεζε ησλ έξγσλ. Γηα λα δηαζθαιηζηεί ε απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηνπ έξγνπ, ηδξχζεθε ην 2005 ην Δζζνληθφ Ίδξπκα Ζιεθηξνληθήο Τγείαο, ην νπνίν είρε ηελ επίβιεςε ησλ ηεζζάξσλ έξγσλ. Ζ ζηαδηαθή αλάπηπμε ηνπ ζπζηήκαηνο ζα ζπλερηζηεί κέρξη ην Θεζκηθή θαηνρύξσζε Γχν λνκνζρέδηα 11 πνπ ςεθίζηεθαλ απφ ηελ εζζνληθή βνπιή ην Γεθέκβξην ηνπ 2007 έζεζαλ ηηο ζεζκηθέο βάζεηο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ εζληθνχ ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθήο πγείαο. Σα λνκνζρέδηα φξηδαλ φηη, κέρξη ηελ 1ε επηεκβξίνπ 2008, νη πάξνρνη ππεξεζηψλ πγείαο ήηαλ ππνρξεσκέλνη λα πξνσζνχλ ηαηξηθέο πιεξνθνξίεο ζην Δζζνληθφ Δζληθφ χζηεκα Πιεξνθνξηψλ Τγείαο (National Health Information System - ENHIS). Σν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πγείαο είλαη κηα βάζε δεδνκέλσλ ε νπνία είλαη ηκήκα ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ θξάηνπο. χκθσλα κε ηε λνκνζεζία, ηα δεδνκέλα πγείαο πθίζηαληαη επεμεξγαζία ζ απηή ηε βάζε δεδνκέλσλ έηζη ψζηε λα ηθαλνπνηείηαη ε ζχκβαζε παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο, λα δηαζθαιίδνληαη ηα δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ, λα πξνζηαηεχεηαη ε δεκφζηα πγεία θαη ε πνηφηεηα ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο, λα δηαηεξνχληαη νη δείθηεο ηεο θαηάζηαζεο πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ θαη λα γίλεηαη δηαρείξηζε ηνπ ηνκέα ηεο πγείαο. Νφκηκε επεμεξγαζία κπνξεί λα αζθήζεη ην Τπνπξγείν 11 Health Services Organization Act and Associated Acts Amendment Act 68

70 Κνηλσληθψλ Τπνζέζεσλ ελψ εμνπζηνδνηεκέλε επεμεξγαζία κπνξεί λα αζθήζεη ην Δζζνληθφ Ίδξπκα Ζιεθηξνληθήο Τγείαο. Οη πάξνρνη ππεξεζηψλ πγείαο ζα πξέπεη λα ζπλάςνπλ ζχκβαζε κε ην Δζζνληθφ Ίδξπκα Ζιεθηξνληθήο Τγείαο έηζη ψζηε λα δηαζπλδεζνχλ ζην ζχζηεκα ENHIS. Ζ λνκνζεζία νξίδεη φηη κφλν ν εθάζηνηε ζεξάπσλ ηαηξφο έρεη δηθαίσκα λα θάλεη αλαδεηήζεηο ζηε βάζε δεδνκέλσλ θαη λα βιέπεη ηα ηαηξηθά δεδνκέλα ελφο αζζελνχο. Οη αζζελείο κπνξνχλ λα νξίδνπλ δηθαηψκαηα πξφζβαζεο ζηα ηαηξηθά ηνπο δεδνκέλα κέζσ portal, αλαιακβάλνληαο ηαπηφρξνλα ηελ επζχλε γηα ηνπο πηζαλνχο θηλδχλνπο πνπ δηαηξέρεη ε πγεία ηνπο αλ εηζάγνπλ ιαλζαζκέλα θξηηήξηα (νη πεξηνξηζκνί δελ αλαηξνχληαη νχηε ζε επείγνπζεο πεξηπηψζεηο) Σερληθή πεξηγξαθή Καηά βάζε, ην Δζζνληθφ Δζληθφ χζηεκα Πιεξνθνξηψλ Τγείαο (ENHIS) απνηειεί έλα πεξηβάιινλ νινθιήξσζεο πνπ ζα αλαπηπρζεί ρσξίο ηξνπνπνίεζε ησλ ππαξρφλησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ησλ λνζνθνκείσλ θαη ησλ ηαηξηθψλ ηνπο εθαξκνγψλ (ηα ζπζηήκαηα ζα ρξεηαζηνχλ κηθξέο κφλν ξπζκίζεηο ψζηε λα κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ αληαιιαγή κελπκάησλ κε ην θεληξηθφ ζχζηεκα). ζνη ζπλδένληαη κε ην ζχζηεκα ENHIS, ρξεζηκνπνηνχλ κηα ελνπνηεκέλε κνλάδα κελπκάησλ πνπ ιέγεηαη agent centre. Απηή πξνζθέξεη ζηνπο ζπλδεδεκέλνπο ρξήζηεο ηηο εμήο ππεξεζίεο: θεληξηθή πνιηηηθή αζθάιεηαο, δηαρείξηζε ρξεζηψλ θαη δηθαησκάησλ, απζεληηθνπνίεζε θαη εμνπζηνδφηεζε, δηαρείξηζε κελπκάησλ θαη νινθιήξσζε κε άιια πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα θαη θαηαγξαθή ελεξγεηψλ. Ζ κνλάδα αληαιιαγήο κελπκάησλ ηνπ ζπζηήκαηνο ENHIS έρεη σο ζθνπφ ηελ πξνηππνπνίεζε ηνπ πξσηνθφιινπ αληαιιαγήο ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ κεηαμχ φισλ ησλ δηαζπλδεκέλσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ. Ο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο αληαιιάζεη παλεζληθά φια ηα εγθεθξηκέλα ηαηξηθά έγγξαθα ζε επίπεδν κελχκαηνο. Σα κεκνλσκέλα έγγξαθα πνπ παξέρνληαη ζηνλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο ζρεκαηίδνπλ ην ηαηξηθφ ηζηνξηθφ θάζε πξνζψπνπ. Σα πξφηππα γηα ηελ αληαιιαγή κελπκάησλ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο έρνπλ θαζηεξσζεί ζε εζληθφ επίπεδν θαη βαζίδνληαη ζην δηεζλέο πξφηππν HL7 V3. 69

71 Δπίζεο γηα ηελ θσδηθνπνίεζε ηνπ ηαηξηθνχ πεξηερνκέλνπ ησλ κελπκάησλ ρξεζηκνπνηνχληαη δηεζλή πξφηππα φπσο SNOMED, LOINC θιπ. Οη πάξνρνη ππεξεζηψλ πγείαο είλαη ππνρξεσκέλνη απφ ην λφκν λα είλαη ζπκβαηνί κε απηά ηα πξφηππα. Σα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πνπ είλαη δηαζπλδεκέλα κε ηνλ θεληξηθφ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο, πξνσζνχλ κελχκαηα φηαλ ζπκβαίλνπλ ζπγθεθξηκέλα γεγνλφηα (event driven), δειαδή ηελ ίδηα αθξηβψο ζηηγκή πνπ ε ηαηξηθή πιεξνθνξία πνπ απαξηίδεη ην πεξηερφκελν ηνπ κελχκαηνο δεκηνπξγείηαη θαη απνζεθεχεηαη ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ παξφρνπ ππεξεζηψλ πγείαο. Σν θαλάιη αληαιιαγήο πιεξνθνξίαο είλαη αζθαιέο δεκφζην θαλάιη επηθνηλσλίαο (X-tee) Αζθάιεηα Λφγσ ησλ απαηηήζεσλ γηα πςειφ επίπεδν αζθάιεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο, έρνπλ ιεθζεί ηα εμήο κέηξα: Γηαθνξνπνίεζε ξφισλ (δελ ππάξρνπλ super administrators κε πξφζβαζε ζε φια ηα δεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο ρσξίο λα αθήλνπλ ίρλε) Κσδηθνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ, δηαρσξηζκφο ησλ πξνζσπηθψλ απφ ηα ηαηξηθά δεδνκέλα, θξππηνγξάθεζε ησλ απνζεθεπκέλσλ πιεξνθνξηψλ. Αλάιπζε φισλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ ρξεζηψλ γηα απνθάιπςε θαθφβνπισλ ελεξγεηψλ. Αζθαιήο απζεληηθνπνίεζε φισλ ησλ ρξεζηψλ κε ρξήζε ςεθηαθήο θάξηαο (απαγφξεπζε απζεληηθνπνίεζεο κε password) ιεο νη ελέξγεηεο ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο αθήλνπλ ίρλε πνπ δελ κπνξνχλ λα αιινησζνχλ εθ ησλ πζηέξσλ (νη αζζελείο κπνξνχλ κέζσ portal λα δνπλ πνηνη είραλ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα ηνπο) Οχηε νη δηαρεηξηζηέο ηνπ ζπζηήκαηνο δελ έρνπλ δπλαηφηεηα παξαβίαζεο ή αιινίσζεο ησλ αξρείσλ θαηαγξαθήο ηνπ ζπζηήκαηνο. ια ηα έγγξαθα ηνπ ζπζηήκαηνο θέξνπλ ςεθηαθέο ππνγξαθέο ηνπ ζπληάθηε ή απνζηνιέα ηνπ εγγξάθνπ. 70

72 ηαηηζηηθά ζηνηρεία ρξήζεο Μέρξη ζηηγκήο 12, ην ζχλνιν ζρεδφλ ησλ 1021 αδεηνδνηεκέλσλ παξφρσλ ππεξεζηψλ πγείαο ηεο Δζζνλίαο έρεη ππνγξάςεη ηε ζχκβαζε κε ην Δζζνληθφ Ίδξπκα Ζιεθηξνληθήο Τγείαο, εθ ησλ νπνίσλ νη 309 ζπκκεηέρνπλ ήδε ζηελ αληαιιαγή ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ. Σα δεδνκέλα άξρηζαλ λα αληαιιάζζνληαη ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 2008, θαη κέρξη ην Μάξηην ηνπ 2010 έρνπλ εηζαρζεί ζην ζχζηεκα ηα έγγξαθα πνπ θαίλνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα: Document Type 2009 January 2010 February 2010 March 2010 Medical Documents Inpatient Discharge Letters Outpatient Discharge Letters Daycare Discharge Letters Links to digital images Referrals Referral's answers Birth Discharge Letters eprescriptions (launched in ) Dispensed medication information νπεδία Carelink Ο ζνπεδηθφο νξγαληζκφο carelink είλαη κηα εζεινληηθή ζπλέλσζε ζηελ νπνία θαινχληαη λα ζπκκεηάζρνπλ ηα επαξρηαθά ζπκβνχιηα, νη πεξηθέξεηεο, νη ηνπηθέο αξρέο θαη ηδησηηθνί πάξνρνη ππεξεζηψλ πγείαο ηεο νπεδίαο. Σα κέιε ηνπ carelink έρνπλ σο ζθνπφ λα ζπλεηζθέξνπλ ζηε βειηίσζε ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο κέζσ ηεο απνηειεζκαηηθήο ρξήζεο ησλ Σερλνινγηψλ 12 Σειεπηαία ελεκέξσζε 7 Απξηιίνπ

73 Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ. Ο νξγαληζκφο ρξεκαηνδνηείηαη απφ δηθαηψκαηα ρξήζεο ησλ κειψλ ηνπ θαη απφ θεθάιαηα ησλ επαξρηαθψλ ζπκβνπιίσλ θαη ηεο θπβέξλεζεο. Ο ξφινο ηνπ νξγαληζκνχ carelink είλαη λα ζπληνλίδεη εζληθά έξγα θαη δίθηπα πνπ θαιχπηνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο πιεπξέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάπηπμε ησλ ΣΠΔ ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. (Οη ηαμηλνκήζεηο απνηεινχλ σζηφζν αξκνδηφηεηα ηνπ Δζληθνχ πκβνπιίνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο). Ο νξγαληζκφο carelink ιεηηνπξγεί κε δηάθνξεο ππνζηεξηθηηθέο ππνδνκέο γηα δίθηπα, ππεξεζίεο θαηαιφγνπο θαη αζθάιεηα δεδνκέλσλ. Άιια ζεκαληηθά θαζήθνληά ηνπ είλαη ε δηάρπζε ηεο πιεξνθφξεζεο θαη ε δηάδνζε θαιψλ πξαθηηθψλ. Ο ξφινο ηνπ carelink πεξηιακβάλεη θαη ηελ πξνψζεζε ηεο αλάπηπμεο θνηλώλ πξνηύπσλ δηαιεηηνπξγηθόηεηαο θαη ηεο πηνζέηεζήο ηνπο απφ φινπο ηνπο νξγαληζκνχο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην ζχζηεκα πγείαο θαη θνηλσληθήο θξνληίδαο Τπνδνκέο Γηα λα παξέρεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ, ν νξγαληζκφο carelink ζηεξίδεηαη ζηηο εμήο ππνδνκέο: SJUNET Secure Network Σν Sjunet απνηειεί ην αζθαιέο δίθηπν επηθνηλσλίαο ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. SITHS Secure IT in Health Services Σν ίδξπκα SITHS παξέρεη ηελ πιεξνθνξηαθή ππνδνκή, ε νπνία επηηξέπεη ηελ αζθαιή ειεθηξνληθή επηθνηλσλία αλάκεζα ζε νξγαληζκνχο. Ζ ππνδνκή ηνπ SITHS επηηξέπεη ζε έλαλ πάξνρν ππεξεζηψλ πγείαο λα απνδείμεη ηελ ηαπηφηεηά ηνπ, αλεμαξηήησο νξγαλσηηθψλ θαη γεσγξαθηθψλ νξίσλ. ην κνληέιν SITHS, νη ππάιιεινη ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ εθνδηάδνληαη κε πξνζσπηθή ειεθηξνληθή θάξηα ηαπηνπνίεζεο, ε νπνία δηαζέηεη ειεθηξνληθφ ςεθηαθφ πηζηνπνηεηηθφ δεκφζηνπ θιεηδηνχ (PKI). Απηφ ην ςεθηαθφ πηζηνπνηεηηθφ είλαη απνδεηθηηθφ ηεο εξγαζηαθήο ζρέζεο θαη ηεο εμνπζηνδφηεζεο θαη επηηξέπεη ηελ επηβεβαίσζε ηεο ηαπηφηεηαο. Δπηπιένλ, έρεη λνκηθή ηζρχ 72

74 ππνγξαθήο. Ζ ίδηα θάξηα πνπ θέξεη ην ςεθηαθφ πηζηνπνηεηηθφ, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ζαλ θάξηα εηζφδνπ, ρξεσζηηθή θάξηα θαη ηαπηφηεηα. HSA - Health Services Address Registry Σν κεηξψν HSA απνηειεί έλα εζληθφ επξεηήξην θαη θεληξηθφ ζεκείν επηθνηλσλίαο γηα ην ζνπεδηθφ ζχζηεκα ππεξεζηψλ πγείαο, ην νπνίν επηηξέπεη ηνλ εληνπηζκφ αηφκσλ, ξφισλ, ζέζεσλ εξγαζίαο θαη ζπζηεκάησλ Τπεξεζίεο Πξόζβαζε ζε πιεξνθνξίεο θξνληίδαο πγείαο Σν κεγαιχηεξν έξγν ζ απηφ ηνλ ηνκέα είλαη ν εζληθφο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο, πνπ ζηε νπεδία νλνκάδεηαη Δζληθή χλνςε Αζζελνχο (National Patient Summary). Σν έξγν αλαηέζεθε ζηνλ νξγαληζκφ carelink ην έηνο 2007 θαη αλακέλεηαη κέζα ζην 2010 λα έρεη πινπνηεζεί κηα ιχζε ζε πιήξε θιίκαθα. Τπάξρνπλ σζηφζν θάπνηα εκπφδηα γηα ηελ πιήξε πηνζέηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο, ηα νπνία ζα επηιπζνχλ κε αιιαγέο ζηε λνκνζεζία. Δπηπξφζζεηα, πξέπεη λα επηιπζεί θαη ην δήηεκα ησλ θνηλψλ θσδηθνπνηήζεσλ. Καζψο νη πιεξνθνξίεο ησλ αζζελψλ ζα δηαθηλνχληαη κεηαμχ δηαθφξσλ νξγαληζκψλ, είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο ε επαχμεζε ηνπ επηπέδνπ αζθάιεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ πξφζβαζε ζην ζχζηεκα ζα επηηξέπεηαη κε ηε ρξήζε ειεθηξνληθψλ θαξηψλ κε ππνδνκή δεκνζίνπ θιεηδηνχ (PKI), νη νπνίεο ζα δηαζπλδένληαη κε ηνλ θεληξηθφ θαηάινγν HSA. Κάζε πεξηθέξεηα ζα δηαρέεη ηνλ ηνπηθφ ηεο θαηάινγν ζε εζληθφ επίπεδν. Δπίζεο, αλ έλαο πάξνρνο ππεξεζηψλ πγείαο επηζπκεί λα ζπκβνπιεπηεί ηα δεδνκέλα αζζελνχο πνπ δεη ζε δηαθνξεηηθή πεξηθέξεηα, ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη φηη ππάξρεη ζρέζε αζζελνχο ηαηξνχ θαη φηη ν αζζελήο δίλεη ηε ζπγθαηάζεζή ηνπ. Ηιεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε ήκεξα, φια ηα θαξκαθεία ζηε νπεδία έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ιάβνπλ θαη λα εθηειέζνπλ ειεθηξνληθέο ζπληαγέο (e-prescription). Με ηνλ ηξφπν απηφ επηηπγράλεηαη έλαο απνηειεζκαηηθφο θαη γξήγνξνο κεραληζκφο επηθνηλσλίαο 73

75 κεηαμχ παξφρσλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη θαξκαθείσλ. Δπίζεο, κε ηνλ κεραληζκφ απηφ απμάλεηαη θαη ε αζθάιεηα ησλ αζζελψλ, αθνχ κεηψλνληαη νη πεξηπηψζεηο ιαλζαζκέλεο ζπληαγνγξάθεζεο. Αιιά θαη ην νηθνλνκηθφ φθεινο είλαη ζεκαληηθφ, αθνχ ε ιαλζαζκέλε ή αλαπνηειεζκαηηθή ζπληαγνγξάθεζε εθηηκάηαη φηη επηθέξεη έλαο θφζηνο αλάκεζα ζε επηά θαη δέθα δηο ζνπεδηθέο θνξψλεο ην ρξφλν. Απφ ην έηνο 2004, ππάξρεη ην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ζπληαγψλ, ην νπνίν επηηξέπεη ηελ παξαιαβή ησλ ζπληαγνγξαθεκέλσλ θαξκαθεπηηθψλ πξντφλησλ ζε νπνηνδήπνηε επηζπκεηφ θαξκαθείν ζε εζληθή θιίκαθα. Μηα άιιε ζρεηηθή ππεξεζία είλαη ε ειεθηξνληθή δνζνινγία (e-dose). ηαλ έλαο αζζελήο δελ κπνξεί λα ρεηξηζηεί ηνλ κεγάιν αξηζκφ δηαθνξεηηθψλ θαξκάθσλ πνπ παίξλεη θαη ηε ιήςε ηνπ ζσζηνχ θαξκάθνπ ζην ζσζηφ ρξφλν, ηφηε ε ιχζε κπνξεί λα είλαη ε απνζηνιή ησλ θαηάιιεισλ δφζεσλ κέζσ ηεο θξαηηθήο θαξκαθεπηηθήο αιπζίδαο Apoteket. Ζ παξαγγειία κπνξεί λα γίλεηαη απφ ηνλ αζζελή κέζσ web εθαξκνγήο. Απηέο νη ππεξεζίεο ζπκπιεξψλνληαη απφ ηελ Δζληθή Βάζε Γεδνκέλσλ πληαγψλ, ε νπνία ζα ζπγθεληξψλεη φιεο ηηο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο θαξκαθεπηηθέο αγσγέο πνπ ιακβάλεη έλαο αζζελήο ζε έλα θεληξηθφ ζεκείν ινβελία Κάξηα Αζθάιηζεο Τγείαο Δηζαγσγή Ζ θάξηα αζθάιηζεο πγείαο (Health Insurance Card HIC) είλαη έλα (ειεθηξνληθφ) έγγξαθν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ άζθεζε δηθαησκάησλ πνπ πεγάδνπλ απφ ηελ ππνρξεσηηθή θαη εζεινληηθή αζθάιηζε ζηε ινβελία. Δθδίδεηαη δσξεάλ θαηά ηελ πξψηε εγγξαθή θάζε αηφκνπ ζε θνξέα ππνρξεσηηθήο αζθάιηζεο. Ζ θάξηα αζθάιηζεο πγείαο ηεο ινβελίαο εηζήρζεθε ζε εζληθφ επίπεδν ην έηνο Σν ζχζηεκα παξέρεη ζηνπο αζθαιηζκέλνπο κηα «έμππλε» θάξηα θαη ππνζηεξίδεη δηαζπλδέζεηο αλάκεζα ζηνπο παξφρνπο ππεξεζηψλ πγείαο θαη ζηνπο παξφρνπο αζθάιηζεο πγείαο (ην Ηλζηηηνχην Αζθάιηζεο Τγείαο θαη δχν θνξείο πξναηξεηηθήο αζθάιηζεο). Σν ζχζηεκα ζπλδπάδεη κε απνηειεζκαηηθφ ηξφπν ηελ ηερλνινγία ησλ «έμππλσλ» θαξηψλ κε ηηο δηαδηθηπαθέο ππεξεζίεο, θέξλνληαο ηα εμήο νθέιε: 74

76 Αμηφπηζηε ηαπηνπνίεζε ησλ αζθαιηζκέλσλ ζε φια ηα ζεκεία παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Βειηίσζε ζηε ξνή δεδνκέλσλ αλάκεζα ζε φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο (αζθαιηζκέλνη, πάξνρνη ππεξεζηψλ πγείαο, αζθαιηζηηθνί θνξείο πγείαο). Τςειφηεξε αζθάιεηα θαη πξνζηαζία δεδνκέλσλ. Δλίζρπζε ηνπ επηπέδνπ ηερλνινγηθήο κφξθσζεο γηα ηνπο επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο. Μεγαιχηεξε ιεηηνπξγηθή απνδνηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο αζθάιηζεο κε κείσζε ησλ δηνηθεηηθψλ βαξψλ Σερληθά ζηνηρεία Σν ζχζηεκα HIC απνηειείηαη απφ ηηο ειεθηξνληθέο θάξηεο αζθάιηζεο πγείαο, ηηο ειεθηξνληθέο θάξηεο ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο, ην δίθηπν ηεξκαηηθψλ εμππεξέηεζεο, ην θεληξηθφ ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα θαη ηα δεδνκέλα ηνπ θνξέα ππνρξεσηηθήο αζθάιηζεο θαη ηα ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα θαη ηα δεδνκέλα ησλ εηαηξεηψλ πξναηξεηηθήο αζθάιηζεο. ην ζχζηεκα ζπκκεηέρνπλ επίζεο νη πάξνρνη ππεξεζηψλ πγείαο θαη θπζηθά νη αζθαιηζκέλνη πνπ είλαη θαη νη θάηνρνη ησλ θαξηψλ. Οη θάξηεο αζθάιηζεο πγείαο απνηεινχληαη απφ έλαλ κηθξνεπεμεξγαζηή θαη δηαζέηνπλ κλήκε 16 ΚΒ. Ζ αλάγλσζε θαη ε ηξνπνπνίεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο θάξηαο ππφθεηηαη ζε απζηεξνχο πεξηνξηζκνχο αζθάιεηαο, απαηηψληαο ηελ παξνπζία κηαο επαγγεικαηηθήο θάξηαο πγείαο θαζψο θαη ηνπ απαξαίηεηνπ ινγηζκηθνχ θαη εμνπιηζκνχ (αλαγλψζηεο θαξηψλ). Ζ θάξηα πεξηέρεη έλα (πεξηνξηζκέλν) αληίγξαθν ησλ δεδνκέλσλ πνπ ππάξρνπλ ζηηο θεληξηθέο βάζεηο δεδνκέλσλ. Καηά ηε δηαδηθαζία ηεο ελεκέξσζεο κέζσ ελφο ηεξκαηηθνχ εμππεξέηεζεο, ηα πην ελεκεξσκέλα δεδνκέλα κεηαθέξνληαη απφ ηελ θεληξηθή βάζε δεδνκέλσλ ζηελ θάξηα. Οη επαγγεικαηηθέο θάξηεο πγείαο επηηξέπνπλ ζηνπο θαηφρνπο ηνπο λα έρνπλ πξφζβαζε ζε φζα δεδνκέλα είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο ηνπο ζηνλ ηνκέα ηεο εμεηδίθεπζήο ηνπο. Απνηεινχληαη απφ κηθξνεπεμεξγαζηή θαη κλήκε 8 KB θαη πξνζηαηεχνληαη κε PIN. ηελ ειεθηξνληθή θάξηα απνζεθεχνληαη νη εμήο θαηεγνξίεο ζηνηρείσλ: 75

77 - Γεκνγξαθηθά ζηνηρεία ηνπ θαηφρνπ - Αζθαιηζηηθή ελεκεξφηεηα ηνπ ππφρξενπ - ηνηρεία ππνρξεσηηθήο αζθάιηζεο (εγθπξφηεηα) - ηνηρεία πξναηξεηηθήο αζθάιηζεο (θνξέαο, είδνο αζθάιηζεο, εγθπξφηεηα) - ηνηρεία πξνζσπηθψλ ηαηξψλ - Υνξεγεζέληα ηαηξηθά βνεζήκαηα - Δζεινληηθή ζπκκεηνρή ζε πξφγξακκα δσξεάο νξγάλσλ - Φαξκαθεπηηθή αγσγή Ζ ελεκέξσζε ησλ θαξηψλ κε ηα ζηνηρεία αζθάιηζεο πγείαο γίλεηαη απηφκαηα κέζσ ηνπ δηθηχνπ ησλ ηεξκαηηθψλ εμππεξέηεζεο κε γξήγνξν θαη εχθνιν ηξφπν απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο αζθαιηζκέλνπο. Σα ηεξκαηηθά απηά βξίζθνληαη ηνπνζεηεκέλα ζε πεξηνρέο πνπ γίλεηαη ζπρλή ρξήζε ησλ θαξηψλ (λνζνθνκεία, θέληξα πγείαο, γξαθεία αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ θιπ). Σα ηεξκαηηθά εμππεξέηεζεο ζπλδένληαη κέζσ δηθηχνπ κε ηα θεληξηθά ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ. Ζ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ δηθηχνπ ησλ ηεξκαηηθψλ εμππεξέηεζεο είλαη θξίζηκε γηα φιν ην ζχζηεκα, δηφηη κέζσ απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο γίλεηαη ε ελεκέξσζε ησλ θαξηψλ αζθάιηζεο γηα ηελ εγθπξφηεηα ηεο αζθαιηζηηθήο θάιπςεο. Οη ζπληαμηνχρνη θαη ηα παηδηά νθείινπλ λα ελεκεξψλνπλ ηελ θάξηα ηνπο κε ηα ζηνηρεία ηεο ππνρξεσηηθήο αζθάιηζεο πγείαο κία θνξά ην ρξφλν, ελψ νη ππφινηπνη αζθαιηζκέλνη κία θνξά ην ηξίκελν. Έλαο αζθαιηζκέλνο ρσξίο επηβεβαησκέλε ζηελ θάξηα ηνπ ηελ αζθαιηζηηθή θάιπςε πγείαο ζα επηβαξπλζεί κε ηα ηαηξηθά έμνδα, εθηφο αλ πξφθεηηαη γηα επείγνπζα πεξίπησζε. Αλ ε ελεκέξσζε ηεο θάξηαο δελ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί γηα ιφγνπο αλσηέξαο βίαο (π.ρ. ηερληθά πξνβιήκαηα), ηφηε δελ ζα ππάξρεη πξφβιεκα θάιπςεο. ε θακηά πεξίπησζε δελ ζα ππάξμεη άξλεζε παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο ηαηηζηηθά ζηνηρεία Ο αξηζκφο ησλ θαξηψλ αζθάιηζεο πγείαο πνπ βξίζθνληαη ζε θπθινθνξία είλαη πεξίπνπ , ελψ ν αξηζκφο ησλ επαγγεικαηηθψλ θαξηψλ αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηηο (ζηνηρεία Γεθεκβξίνπ2007). Ο αξηζκφο ησλ θαξηψλ πνπ εθδίδνληαη ζε εηήζηα βάζε είλαη πεξίπνπ (γελλήζεηο, αληηθαηάζηαζε ιφγσ απψιεηαο ή θαηαζηξνθήο, αιιαγή νλφκαηνο θιπ.). Σν ίδην έηνο θαηαγξάθεθαλ ζπλνιηθά 7,6 εθαηνκκχξηα ζπλαιιαγέο ελεκέξσζεο κέζσ ησλ ηεξκαηηθψλ εμππεξέηεζεο. 76

78 Διιάδα Ο ηδησηηθόο ηνκέαο πγείαο ηελ Διιάδα, ελψ ν Γεκφζηνο ηνκέαο βξίζθεηαη αξθεηά πίζσ ζηελ εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηνλ ηνκέα ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο θαη ζηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ πιεξνθνξηαθψλ ηνπ ζπζηεκάησλ, ν ηδησηηθφο ηνκέαο έρεη εθαξκφζεη ηελ πιήξε ειεθηξνληθνπνίεζε ησλ εζσηεξηθψλ ιεηηνπξγηψλ ησλ λνζνθνκείσλ θαη δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ. Έλα απφ ηα πξσηνπνξηαθά παξαδείγκαηα είλαη ε πεξίπησζε ηνπ Χλάζεηνπ θαξδηνρεηξνπξγηθνχ θέληξνπ Σν παξάδεηγκα ηνπ Ωλαζείνπ Καξδηνρεηξνπξγηθνύ Κέληξνπ 13 Σν Ωλάζεην Καξδηνρεηξνπξγηθφ Κέληξν (ΩΚΚ), ήδε απφ ηελ αξρή ιεηηνπξγίαο ηνπ ην 1993, δηαβιέπνληαο ηνλ θαηαιπηηθφ ξφιν ηεο Πιεξνθνξηθήο, αλάπηπμε ην πξψην ζηελ Διιάδα Οινθιεξσκέλν Ννζνθνκεηαθφ Πιεξνθνξηαθφ Πεξηβάιινλ απνηεινχκελν απφ µηα ζεηξά Πιεξνθνξηαθά πζηήµαηα θαη Δθαξκνγέο πνπ ιεηηνπξγνχζαλ δηαζπλδεκέλα σο έλα ζχλνιν. Απφ ην 2000 ιεηηνπξγεί ζην ΩΚΚ λέν Πιεξνθνξηαθφ Πεξηβάιινλ πνπ πεξηιακβάλεη, κεηαμχ άιισλ, ην Ννζνθνκεηαθφ Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα (ΝΠ) Medico//s ηεο Siemens θαη ην Δξγαζηεξηαθφ Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα (LIS) MediLab ηεο Διιεληθήο CCS. Καη ηα δχν ζπζηήµαηα είλαη HL7-compliant, αθνχ ε ζπκκφξθσζε πξνο ην HL7 είρε ηεζεί σο µία απφ ηηο βαζηθέο απαηηήζεηο ζηηο πξνδηαγξαθέο ησλ ζρεηηθψλ δηαγσληζκψλ. ην ΩΚΚ έρεη πινπνηεζεί πιήξεο ακθίδξνκε επηθνηλσλία ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ, µε πινπνίεζε ηνπ πξσηνθφιινπ HL7. χκθσλα µε ην ζρήκα απηφ, ην ΝΠ ζηέιλεη ζην LIS ειεθηξνληθέο παξαγγειίεο εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ, νη νπνίεο ηαπηνπνηνχληαη θαη επαιεζεχνληαη µε βάζε ηα εξγαζηεξηαθά δείγκαηα (µε πιήξε ρξήζε barcodes γηα ηαρχηεηα θαη αζθάιεηα). Αθνχ εθηειεζζνχλ νη εμεηάζεηο αλαιφγσο ηνπ είδνπο ησλ, είηε απηφκαηα απφ ηνπο Δξγαζηεξηαθνχο Αλαιπηέο πνπ ειέγρνληαη απφ LIS, είηε ρεηξσλαθηηθά απφ ηνπο 13 Σν παξαπάλσ πεξηγξαθηθφ θείκελν έρεη ζπληαρζεί απφ ηνλ θ. Μηράιε Παπαδάθε, Πξντζηάκελν ηνπ Σκήκαηνο Οξγάλσζεο & Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ ηνπ ΩΚΚ θαη έρεη αληιεζεί απφ ην ηειηθφ παξαδνηέν ηεο ΟΜΑΓΑ ΔΡΓΑΗΑ Ε3: «ηαιεηηνπξγηθφηεηα πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζηελ Τγεία Πξφλνηα θαη Κνηλσληθή Αζθάιηζε: πξννπηηθέο θαη αλάγθεο ηειηθψλ ρξεζηψλ» ηνπ ebusiness forum. 77

79 Δξγαζηεξηαθνχο Ηαηξνχο (π.ρ. θαιιηέξγεηεο), ηα απνηειέζκαηα ζπιιέγνληαη απφ ην LIS, θαη κεηά ηε δηαδηθαζία ειεθηξνληθήο επηθχξσζεο θαη έγθξηζεο απφ ηνλ θαηάιιειν εξγαζηεξηαθφ ηαηξφ, απνζηέιινληαη απηφκαηα ζην ΝΠ γηα ηελ ελεκέξσζε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Ηαηξηθνχ Φαθέινπ ηνπ Αζζελνχο θαη ηε δηάζεζή ηνπο πξνο επηζθφπεζε ή εθηχπσζε ζην ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ ή ζην Ηαηξηθφ Αξρείν. Ζ φιε δηαδηθαζία είλαη εμαηξεηηθά ηαρεία, αζθαιήο (έσο ζήκεξα ζηα 12 έηε ιεηηνπξγίαο ηνπ ΩΚΚ έρνπλ εθηειεζζεί πάλσ απφ 2,5 εθαηνκκχξηα εμεηάζεηο, ρσξίο λα έρνπλ αλαθεξζεί ζθάικαηα) θαη απνδνηηθή (δελ απαηηείηαη πξφζζεην πξνζσπηθφ γηα µκεηαθνξά απνηειεζκάησλ κεηαμχ Δξγαζηεξίσλ- Οξφθσλ, θαη επίζεο απνθεχγεηαη ε επηθίλδπλε πξαθηηθή εθθψλεζεο απνηειεζκάησλ µέζσ ηειεθψλνπ). Έηζη εμαζθαιίδεηαη πςειήο πνηφηεηαο εμππεξέηεζε ηφζν ησλ ρξεζηψλ ηνπ ζπζηήκαηνο (ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ), φζν θαη θαη επέθηαζε, ησλ αζζελψλ. Δπίζεο, ζήκεξα ιεηηνπξγεί ζην ΧΚΚ ζχζηεκα δηαρείξηζεο απεηθνληζηηθψλ εμεηάζεσλ κε πξσηφθνιιν DICOM, ην νπνίν φκσο δελ νινθιεξψλεη (αθφκα) ηα δεδνκέλα ζηνλ Ζιεθηξνληθφ Ηαηξηθφ Φάθειν ηνπ Αζζελνχο. Σν Οινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηαθφ Πεξηβάιινλ ηνπ ΩΚΚ εθηφο ησλ δχν βαζηθψλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ ΝΠ θαη LIS πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ θαη ηα νπνία αθνξνχλ ηηο θχξηεο εξγαζίεο παξνρήο λνζειεπηηθήο θξνληίδαο (line-of-business applications), πεξηιακβάλεη αθφκε ηα αθφινπζα Πιεξνθνξηθά πζηήµαηα θαη Δθαξκνγέο ηα νπνία επηθνηλσλνχλ κεηαμχ ηνπο µε δηάθνξνπο ηξφπνπο (on-line, batch, ζε επίπεδν Βάζεο Γεδνκέλσλ, κνλφδξνκα ή ακθίδξνκα, θηι): - ην Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα ERP «Singular Enterprise», - ην Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα Γηνηθεηηθήο Πιεξνθφξεζεο MIS «M-Plus», - ηηο εθαξκνγέο Γηαρείξηζεο Πξνζσπηθνχ, Μηζζνδνζίαο θαη Ωξνµέηξεζεο «MONEY» θαη «TIMER», - ηα Ηαηξηθά Πξσηφθνιια «ΑΗΜΟΓΤΝΑΜΗΚΟΤ», «ΚΑΡΓΗΟΥΔΗΡΟΤΡΓΗΚΟΤ CardioPro», «ΑΝΑΗΘΖΗΟΛΟΓΗΚΟΤ», «ΤΠΔΡΖΥΩΝ ΚΑΡ ΗΑ», - ηελ εθαξκνγή Σηκνιφγεζεο Αζζελψλ «Doc//Billing», - ηηο εθαξκνγέο δηαρείξηζεο Γηαηηνινγηθνχ θαη Φαξκαθείνπ - ην ζχζηεκα on-line ζχλδεζεο µε ειεθηξνληθέο ηαηξηθέο βηβιηνζήθεο θαη ζπλδξνκεηηθέο ππεξεζίεο ηαηξηθήο βηβιηνγξαθίαο 78

80 πκπεξάζκαηα Απφ ηελ κειέηε ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ πξνθχπηνπλ θάπνηα ζπκπεξάζκαηα πνπ εγγπψληαη κηα επηηπρή κέζνδν πινπνίεζεο έξγσλ απηήο ηεο θιίκαθαο. Απηά είλαη: Όπαξμε ζαθψο δηαηππσκέλεο θεληξηθήο ζηξαηεγηθήο θαηεχζπλζεο. Λήςε θαη εθαξκνγή αλαγθαίσλ ζεζκηθψλ κέηξσλ. πλεξγαζία φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ ζε ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη θεληξηθφ επίπεδν. Γεκηνπξγία επέιηθηνπ νξγαληζκνχ γηα ην ζπληνληζκφ φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θαη έξγσλ. Γεκηνπξγία πξναπαηηνχκελσλ ππνδνκψλ (π.ρ. αζθαιή δίθηπα, εζληθά κεηξψα, ππνδνκή αζθάιεηαο θιπ.). Γεκηνπξγία θαη δηάδνζε εζληθψλ πξνηχπσλ δηαιεηηνπξγηθφηεηαο. Τινπνίεζε ησλ έξγσλ ζε ζηάδηα, ζπλερήο αλάπηπμε λέσλ ππεξεζηψλ θαη δηαζχλδεζή ηνπο. 79

81 Κεφϊλαιο 3 ο : Αξιολόγηςη ϋργων ΟΠΣΥ των πρώην ΠεΣΥΠ ωσ προσ τη διαλειτουργικότητα 3.1. Δηζαγσγή ηα πιαίζηα ηνπ Γ ΚΠ επηρεηξήζεθε ε εηζαγσγή ησλ ζχγρξνλσλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ ζηα Γεκφζηα λνζνθνκεία, κε ηελ πξνθήξπμε έξγσλ Οινθιεξσκέλσλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ Τγείαο (ΟΠΤ) ζε φιεο ηηο πγεηνλνκηθέο πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο, πνπ ρξεκαηνδνηήζεθαλ απφ ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο». ηφρνο ηνπ έξγσλ, φπσο δηαηππσλφηαλ ζηηο δηαθεξχμεηο, ήηαλ ε ελζσκάησζε θαη νινθιήξσζε ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) ζηνπο κεραληζκνχο δηνίθεζεο θαη ζηηο Μνλάδεο Τγείαο, κε αλακελφκελε ζπκβνιή: Άκεζα: ζηελ ππνζηήξημε ησλ ζεζκηθψλ θαη νξγαλσηηθψλ παξεκβάζεσλ θαη κεηαξξπζκίζεσλ. Έκκεζα: ζηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ, ζηελ αλαδηνξγάλσζε ησλ εζσηεξηθψλ δηεξγαζηψλ θαη ζηελ εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε Αληηθείκελν ησλ έξγσλ Με κηθξέο δηαθνξέο ζε θάζε Πεξηθέξεηα, νη δηαθεξχμεηο ησλ έξγσλ πξνέβιεπαλ ζε γεληθέο γξακκέο ηελ πινπνίεζε ησλ εμήο πιεξνθνξηαθψλ ππνζπζηεκάησλ: Γηνηθεηηθφ Οηθνλνκηθφ ππνζχζηεκα Τπνζχζηεκα Γηαρείξηζεο Αζζελψλ Ηαηξηθφ Τπνζχζηεκα γηα φιεο ηηο βαζκίδεο Τγείαο (HIS) Τπνζχζηεκα Δπηρεηξεκαηηθήο Δπθπΐαο Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα Δξγαζηεξίσλ (LIS) Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα Γηαρείξηζεο Βηνταηξηθήο Σερλνινγίαο 80

82 Γηαδηθηπαθή πχιε χζηεκα επηθνηλσλίαο δηαζχλδεζεο εθαξκνγψλ Σν ΟΠΤ ζα έπξεπε λα έρεη ηε δπλαηφηεηα δηαζπλδεζηκφηεηαο κε κειινληηθά εμεηδηθεπκέλα ππνζπζηήκαηα κνλάδσλ φπσο: χζηεκα δηαρείξηζεο ρεηξνπξγείσλ θαη αλαηζζεζηνινγηθνχ ηκήκαηνο (OR) χζηεκα παξαθνινχζεζεο θπζηνινγηθψλ παξακέηξσλ αζζελψλ (ICU). χζηεκα δηαρείξηζεο απεηθνληζηηθψλ εξγαζηεξίσλ (RIS) χζηεκα δηαρείξηζεο θαη αξρεηνζέηεζεο εηθφλσλ (PACS) Δμεηδηθεπκέλεο θιηληθέο εθαξκνγέο. Δθαξκνγέο Σειεταηξηθήο. Οινθιεξσκέλνο Ζιεθηξνληθφο Φάθεινο Τγείαο πζηήκαηα δηαρείξηζεο θαη νίθνλ ζεξαπείαο θαη πξν-λνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο Αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο Χο βαζηθή αξρηηεθηνληθή επηινγή, πξνηάζεθε ε πινπνίεζε θαη ιεηηνπξγία Πεξηθεξεηαθνχ Κέληξνπ Γεδνκέλσλ (ΠΚΓ) ζε θάζε ΠεΤΠ κε ζηφρν ηε δηαζχλδεζε φισλ ησλ ζρεηηθψλ κε ην έξγν κνλάδσλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο θαη πξφλνηαο ηνπ ΠεΤΠ (λνζνθνκεία, θέληξα πγείαο, πεξηθεξεηαθά ηαηξεία) κε ηελ θεληξηθή ππεξεζία. H θεληξηθή ππεξεζία ηνπ ΠεΤΠ. ζα έπαηδε ξφιν θφκβνπ ζπληνληζηήο γηα ηελ αζθαιή πξφζβαζε, αληαιιαγή θαη νινθιήξσζε ηεο πιεξνθνξίαο κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ κνλάδσλ παξνρήο θξνληίδαο πγείαο. Σν ΠΚΓ ζα ζηέγαδε ηνπο θεληξηθνχο εμππεξεηεηέο κε φια ηα δεδνκέλα ηνπ ΠεΤΠ. ην ΠΚΓ επίζεο ηνπνζεηνχληαη κηα ζεηξά απφ ππεξεζίεο πνπ ππνζηεξίδνπλ φιεο ηηο κνλάδεο πγείαο θαη δηαζπλδένπλ ηα ππνζπζηήκαηα κεηαμχ ηνπο (πρ ηαπηνπνίεζε αζζελή κε εληαίν θσδηθφ, ηαπηνπνίεζε ρξεζηψλ, δεδνκέλα πνπ ρξήδνπλ θεληξηθήο δηαρείξηζεο, νινθιεξσκέλνο θάθεινο αζζελή θιπ). 81

83 ρεηηθά κε ηε ζπλνιηθή αξρηηεθηνληθή ηνπ ΟΠΤ ζηηο δηαθεξχμεηο ησλ έξγσλ πξνηεηλφηαλ ηα εμήο: Σν ηαηξηθφ ππνζχζηεκα πξνηηκάηαη λα είλαη θαηαλεκεκέλν ζηηο Μνλάδεο Τγείαο θαη λα απνζεθεχνληαη ηα ηαηξηθά δεδνκέλα ζην ζεκείν φπνπ παξάγνληαη (δηαζθάιηζε ηαηξηθνχ απνξξήηνπ). Σα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα Δξγαζηεξίσλ ησλ Μνλάδσλ Τγείαο δχλαηαη λα ιεηηνπξγνχλ απηφλνκα απφ ινγηθήο ή/θαη θπζηθήο άπνςεο ζηηο Μνλάδεο Τγείαο, ιακβάλνληαο ππφςε φια ηα αλαγθαία ζελάξηα δηαζχλδεζεο κέζσ HL7 κε ηηο ινηπέο εθαξκνγέο ηνπ ΟΠΤ. Ζ αξρηηεθηνληθή απηή πξνηείλεηαη λα νινθιεξσζεί κε ηε ρξήζε θαη ηνπηθψλ εμππεξεηεηψλ ζε θάζε λνζνθνκείν γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ αλαγθψλ δηαζχλδεζεο ηνπ ΟΠΤ κε ηνλ αλαγθαίν ηαηξνηερλνινγηθφ εμνπιηζκφ ζην πιαίζην ηεο κεραλνγξαθηθήο ππνζηήξημεο ησλ εξγαζηεξίσλ ησλ Μνλάδσλ Τγείαο θαη ηεο απνζήθεπζεο ησλ ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ (απνηειέζκαηα, πνξίζκαηα, ηαηξηθφ ηζηνξηθφ, θιπ). Ζ απνζήθεπζε ηκεκάησλ ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ θαηαλεκεκέλα ζε θάζε Μνλάδα Τγείαο πνπ επηζθέπηεηαη ν αζζελήο (απνηειέζκαηα εμεηάζεσλ, ηαηξηθέο δηαγλψζεηο-πνξίζκαηα) απαηηεί ηελ χπαξμε ελφο Κεληξηθνχ Μεηξψνπ Αζζελψλ (Master Patient Index) ην νπνίν ζα ρξεζηκνπνηείηαη σο βάζε γηα λα παξαπέκπεη (πξνηείλεηαη λα αμηνπνηεζνχλ ζελάξηα ρξήζεο ηνπ HL7) ζηε Μνλάδα Τγείαο θαη ζην ππνζχζηεκα πνπ είλαη απνζεθεπκέλε ε δεηνχκελε πιεξνθνξία. Ζ ηαπηνπνίεζε ηνπ αζζελή θαη ε απφδνζε κνλαδηθνχ αξηζκνχ κε ηαπηφρξνλε ηελ απνζήθεπζε θεληξηθά ησλ βαζηθψλ δεκνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ αζζελή (Master Patient Index) γεγνλφο πνπ επηηειείηαη κε απφδνζε εληαίνπ αξηζκνχ κεηξψνπ αζζελή γηα φιν ην ΠεΤΠ θαη δπλαηφηεηα κειινληηθήο δηαζχλδεζεο ηνπ κε ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο (ΤΤΚΑ) Απαηηήζεηο ινγηζκηθνύ Γηα ηηο απαηηήζεηο ηνπ ινγηζκηθνχ θαη εηδηθφηεξα ζε φηη αθνξά ην Τπνζύζηεκα δηαρείξηζεο Αζζελώλ θαη ην Ιαηξηθό ππνζύζηεκα πνπ παξνπζηάδνπλ θαη ην 82

84 κεγαιχηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ παξνρή ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο, νη δηαθεξχμεηο ησλ έξγσλ έζεηαλ ηνπο εμήο ζηφρνπο: Να είλαη αζζελνθεληξηθό θαη ν αζζελήο λα ζεσξείηαη σο καθξνρξφληνο ζπλεξγάηεο ζηε δηαδηθαζία ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ απαίηεζε ζηφρνο είλαη φηη ε νληφηεηα ηνπ αζζελνχο είλαη ε θεληξηθή νληφηεηα ζην ΟΠΤ ησλ ΠεΤΠ, θαη κε ηελ ρξήζε ελφο βαζηθνχ πξσηεχνληνο αξηζκνχ κεηξψνπ ηεο νληφηεηαο ζα πξέπεη λα απνθηάηαη πξφζβαζε ζε φια ηα ππφινηπα ζηνηρεία, αλάινγα κε ηα δηθαηψκαηα ηνπ θάζε ρξήζηε. Ζ επηινγή απηή ζηνρεχεη ζηελ νινθιήξσζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ ΠεΤΠ κέζσ ηνπ Δληαίνπ Αξηζκνχ Μεηξψνπ Αζζελνχο (ΔΑΜΑ). Σν ζχζηεκα πξέπεη λα αμηνπνηεί ηελ έλλνηα ηνπ πεξηζηαηηθνύ (episode) ζην πιαίζην ηνπ κειινληηθνχ Ζιεθηξνληθνχ Φαθέινπ Τγείαο (ΖΦΤ) εληφο κηαο Μνλάδαο Τγείαο θαη ζηαδηαθά κεηαμχ ησλ Μνλάδσλ Τγείαο θαη ησλ βαζκίδσλ πγείαο, ψζηε ζε θάζε επίζθεςε ή επαθή ηνπ πνιίηε κε ην ΟΠΤ ησλ ΠεΤΠ λα ππάξρεη έλαο κνλαδηθφο αξηζκφο πεξηζηαηηθνχ ν νπνίνο ζα αλαθέξεηαη ζην κεηξψν ηνπ αζζελή. Ζ έλλνηα ηνπ πεξηζηαηηθνχ επηηξέπεη ηελ ηήξεζε κε ζπλεθηηθφ ηξφπν φισλ ησλ ζηνηρείσλ ησλ αζζελψλ (ρξεψζεηο, ξαληεβνχ, ηαηξηθέο πξάμεηο, ηαηξηθά ζηνηρεία θιπ) είηε πξφθεηηαη γηα εζσηεξηθφ αζζελή (λνζειεία) είηε πξφθεηηαη γηα εμσηεξηθφ αζζελή (επίζθεςε ζε εμσηεξηθά ή απνγεπκαηηλά ηαηξεία, επίζθεςε ζε θέληξν πγείαο ή πεξηθεξεηαθφ ηαηξείν θιπ). Η ππνζηήξημε ηεο πεξηθεξεηαθήο δηάζηαζεο ηνπ ΟΠΤ ησλ ΠεΤΠ Γηαζθάιηζε Γηαιεηηνπξγηθόηεηαο. Σα δεδνκέλα πνπ ζπγθεληξψλνληαη ζε έλα Ννζνθνκείν ή Κέληξν Τγείαο ή Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν, ζα πξέπεη λα είλαη δηαζέζηκα ζε επίπεδν ΠεΤΠ (ηεξνπκέλσλ ησλ πξνυπνζέζεσλ ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο πξνζηαζίαο ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ). Δπίζεο, πξέπεη λα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο ησλ δεδνκέλσλ ελφο ΠεΤΠ κε ηα δεδνκέλα άιινπ ΠεΤΠ (κε ηε ρξήζε πξνηππνπνηεκέλεο επηθνηλσλίαο π.ρ. HL7 ή άιινπ πξνηχπνπ). Η ηθαλόηεηα λα απνηειέζεη ηνλ θνξκό επέθηαζεο ηεο πιεξνθνξηθήο ζην ΠεΤΠ. Ζ ππνδνκή πνπ ηίζεηαη κε απηφλ ην δηαγσληζκφ ζα πξέπεη λα είλαη ηθαλή λα νινθιεξψζεη αξγφηεξα ζε δεχηεξε θάζε επηρεηξεζηαθνχο ζηφρνπο φπσο ε ιεηηνπξγία ηαηξηθνχ θαθέινπ πγείαο ζην επίπεδν ηνπ ΠεΤΠ αιιά θαη ζην εζληθφ επίπεδν, 83

85 φπσο πξνβιέπεηαη θαη ζην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο γηα ην Γ ΚΠ. Σππνπνίεζε θαη ζπκβαηόηεηα κε πξόηππα. Σν ζχζηεκα, φπσο ζα παξακεηξνπνηεζεί, ζα πξέπεη λα είλαη ζπκβαηφ κε δηεζλή πξφηππα θαη λα πηνζεηήζεη κεζφδνπο ηππνπνίεζεο πνπ ζπλάδνπλ ζηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ ΠεΤΠ αιιά θαη επξχηεξα ζηε δψλε ηεο Δ.Δ., θαζψο θαη ζηελ έθδνζε πνηνηηθψλ θαη αμηφπηζησλ ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ (φπσο γηα παξάδεηγκα ICD-Ηnternational Classification of Diseases, LOINC Logical Observation Identifiers Names and Codes v 2.08 θηι). Σν ΤΤΚΑ αλακέλεηαη λα θαζνξίζεη ηηο απαηηνχκελεο πνιηηηθέο ζε επίπεδν θσδηθνπνηήζεσλ θαη Δζληθνχ πλφινπ Γεδνκέλσλ Γηαιεηηνπξγηθόηεηα Γηαζπλδεζηκόηεηα Οη απαηηήζεηο δηαζπλδεζηκφηεηαο ζηνπο δηαγσληζκνχο νξίδνληαλ σο εμήο: Γηαζπλδεζηκφηεηα κε ηελ ππάξρνπζα πθηζηάκελε κεραλνγξαθηθή θαηάζηαζε κε ζθνπφ ηελ αμηνπνίεζε θαηά ην δπλαηφλ ηεο ππαξθηήο ππνδνκήο ζε ινγηζκηθφ θαη εθαξκνγέο. Γηαζπλδεζηκφηεηα κεηαμχ ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ φισλ ησλ ηκεκάησλ ηνπ έξγνπ φπνπ απαηηείηαη (ΟΠ ΠεΤΠ, LIS θιπ.) Γηαζπλδεζηκφηεηα κε δηαθξηηά ζπζηήκαηα πνπ νινθιεξψλνπλ ηελ ιεηηνπξγηθφηεηα ζε κειινληηθή επέθηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο (π.ρ. RIS θαη PACS) θαζψο θαη ζχζηεκα δηαρείξηζεο δεδνκέλσλ ηαηξηθνχ θαθέινπ αζζελνχο. Ζ δηαζπλδεζηκφηεηα απηή πξέπεη λα πξνβιεθζεί απφ ηνλ Αλάδνρν ρσξίο φκσο λα εληάζζεηαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ παξφληνο δηαγσληζκνχ. Γηαζπλδεζηκφηεηα κε άιια ζπζηήκαηα πνπ πξφθεηηαη λα αλαπηπρζνχλ ζηα ππφινηπα ΠεΤΠ ηεο ρψξαο (παξάδεηγκα ε κεηαθνξά δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ ΠεΤΠ) αιιά θαη θεληξηθά απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο (Υάξηεο Τγείαο, ΔΚΑΒ, ΔΤΔ, Αηκνδνζία, ΔΟΦ, θηι.). Οη επηπιένλ αλάγθεο απηήο ηεο δηαζπλδεζηκφηεηαο πξέπεη λα πξνβιεθζνχλ απφ ηνλ Αλάδνρν ρσξίο φκσο λα εληάζζνληαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ παξφληνο δηαγσληζκνχ. 84

86 Δπηπιένλ φιεο νη δηαθεξχμεηο αλέθεξαλ ξεηά φηη πξνθεηκέλνπ λα δηαιεηηνπξγήζνπλ θαη λα αληαιιάζζνπλ δεδνκέλα ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα θαη νη εθαξκνγέο πνπ ζα εγθαηαζηαζνχλ ζηηο κνλάδεο πγείαο ηνπ ΠεΤΠ, είλαη απαξαίηεην λα ππάξρεη έλα θνηλφ πιαίζην δηαιεηηνπξγηθφηεηαο. Λφγσ ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ηνπ ρψξνπ θαη ησλ ιεηηνπξγηθψλ απαηηήζεσλ ηνπ ΠεΤΠ ην πιαίζην απηφ ζα βαζηζηεί ζην πξσηόθνιιν HL7, ζηελ έθδνζε 2.2 ή λεφηεξε. Καηά ηε θάζε θαηάζεζεο πξνζθνξψλ δεηείηαη απφ ηνλ Αλάδνρν έλα «πινπνηήζηκν πξνθίι ζπκκφξθσζεο» - constrainable message profile, ην νπνίν ν ηειηθφο Αλάδνρνο ζα πξέπεη χζηεξα απφ ηε κειέηε δηαζπλδεζηκφηεηαο πνπ ζα δηελεξγήζεη ζηε θάζε αλάιπζεο απαηηήζεσλ ηνπ έξγνπ, λα ην ηξνπνπνηήζεη ψζηε λα απνηειεί βαζηθφ έγγξαθν ηεο ηεθκεξίσζεο ηεο δηαζχλδεζεο (implementation message profiles). Οη ζπλνιηθέο αλάγθεο επηθνηλσλίαο θαη αληαιιαγήο δεδνκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο απεηθνλίδνληαη ζην παξαθάησ ζρήκα: 85

87 Εικόνα 15 : Απαιηήζειρ διαζςνδεζιμόηηηαρ διαλειηοςπγικόηηηαρ έπγων ΟΠΣΥ ηων ππώην ΠεΣΥΠ 3.6. Αλάιπζε θαη αμηνιόγεζε απαηηήζεσλ δηαιεηηνπξγηθόηεηαο ηηο επφκελεο παξαγξάθνπο, ζα αλαιπζνχλ θαη αμηνινγεζνχλ νη πξνδηαγξαθέο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο πνπ έζεηαλ νη δηαθεξχμεηο ησλ έξγσλ ησλ ΠεΤΠ ηφζν γηα ηα ηξέρνληα έξγα φζν θαη γηα ηηο πξννπηηθέο κειινληηθψλ επεθηάζεσλ. Ζ αλάιπζε ζα γίλεη αλά επίπεδν δηαιεηηνπξγηθφηεηαο (ζεζκηθφ, νξγαλσηηθφ, ζεκαζηνινγηθφ θαη ηερληθφ) φπσο αλαιχζεθε ζην πξψην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο. 86

88 Θεζκηθό επίπεδν Οιφθιεξν ην ζεζκηθφ πιαίζην ηεο πεξηφδνπ αζρνιήζεθε θπξίσο κε δηνηθεηηθέο αλαθαηαηάμεηο ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο. Έηζη: - Με ηνλ λφκν 2889/2001 («Βειηίσζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο θαη άιιεο δηαηάμεηο») εηζήρζεθε ε απνθέληξσζε ηεο δηνίθεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο Τγείαο. χκθσλα κε ην λφκν, ε ρψξα δηαηξέζεθε ζε 17 Τγεηνλνκηθέο Πεξηθέξεηεο, ελψ ζε θάζε κία απφ ηηο Τγεηνλνκηθέο Πεξηθέξεηεο ηδξχζεθε ην Πεξηθεξεηαθφ χζηεκα Τγείαο θαη Πξφλνηαο ηεο πεξηθέξεηαο σο λνκηθφ πξφζσπν δεκνζίνπ δηθαίνπ. Σα λνζνθνκεία ηνπ ΔΤ κεηαηξέπνληαη ζε απνθεληξσκέλεο κνλάδεο ησλ ΠεΤΠ. - Δλψ ηα πξψηα έξγσλ ησλ ΠεΤΠ έρνπλ ήδε πξνθεξπρζεί, κε ην Ν.3329/2005 («Δζληθφ χζηεκα Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο θαη ινηπέο δηαηάμεηο») ηα ΠεΤΠ κεηνλνκάδνληαη ζε Γηνηθήζεηο Τγεηνλνκηθήο Πεξηθέξεηαο (ΓΤΠΔ), ελψ ηα λνζνθνκεία ηνπ ΔΤ κεηαηξέπνληαη ζε ΝΠΓΓ ππφ ηνλ έιεγρν θαη επνπηεία ηεο αληίζηνηρεο ΓΤΠΔ. - Σειηθά, θαη ελψ ηα πεξηζζφηεξα έξγα ΟΠΤ βξίζθνληαη ζε εμέιημε, κε ην Ν.3527/2007, ε επηθξάηεηα δηαηξείηαη ζε επηά Τγεηνλνκηθέο Πεξηθέξεηεο, νη νπνίεο πξνθχπηνπλ απφ ζπγρσλεχζεηο δηα απνξξνθήζεσο ησλ παιηψλ 17 ΓΤΠΔ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ην ζεζκηθφ πιαίζην δεκηνχξγεζε επηπιένλ εκπφδηα ζηελ νκαιή εμέιημε θαη ιεηηνπξγία ησλ έξγσλ ΟΠΤ ησλ παιαηψλ ΠεΤΠ, αθνχ πιένλ ζε κία πγεηνλνκηθή πεξηθέξεηα θαινχληαη λα ιεηηνπξγήζνπλ απφ δχν έσο θαη ηέζζεξα νινθιεξσκέλα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα δηαθνξεηηθψλ αλαδφρσλ. Δπηπιένλ, ζε θαλέλα λνκνζεηηθφ θείκελν εθείλεο ηεο πεξηφδνπ δελ ππάξρεη αλαθνξά ζε φξνπο φπσο «ειεθηξνληθή πγεία», «ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο», νχηε έρεη γίλεη θακηά πξφβιεςε γηα ζεζκνζέηεζε ζεκάησλ πνπ ζα πξνσζνχζαλ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο ζηε ρψξα. Οη κφλεο ζρεηηθέο αλαθνξέο ζε ηέηνηα ζέκαηα κπνξνχλ λα βξεζνχλ ζην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο», κέζσ ηνπ νπνίνπ ρξεκαηνδνηήζεθαλ ηα έξγα, νη νπνίεο φκσο απφ κφλεο ηνπο δελ κπνξνχλ λα ππνθαηαζηήζνπλ ηελ έιιεηςε ζεζκηθνχ πιαηζίνπ. Αθφκα θαη ζήκεξα, ζην «Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηε Γεκφζηα Τγεία », ππάξρεη κηα απιή αλαθνξά ζηνλ «Ζιεθηξνληθφ θάθειν θαη θάξηα πγείαο» σο ηξνθνδφηεο ηνπ 87

89 «Τγεηνλνκηθνχ Υάξηε», ελψ ε δξάζε «Φεθηαθή χγθιηζε ζηε Γεκφζηα Τγεία» απέρεη πνιχ απφ ην λα ζεσξεζεί φηη πξνσζεί ζέκαηα ειεθηξνληθήο πγείαο. Ζ έιιεηςε απηή είλαη εκθαλήο θαη ζηηο δηαθεξχμεηο ησλ έξγσλ, φπνπ γηα παξάδεηγκα αλαθέξεηαη: «Η νινθιήξσζε ηνπ θαθέινπ απηή ζα πινπνηεζεί βάζεη ησλ κειεηώλ ηνπ Υπνπξγείνπ Υγείαο Πξόλνηαο πνπ ζα πξνεγεζνύλ ζε θεληξηθό επίπεδν θαη βάζεη ησλ πθηζηάκελσλ δηεζλώλ θσδηθνπνηήζεσλ (όπσο γηα παξάδεηγκα RIM, CDA ηνπ HL7, ην ENV ηνπ CEN TC251 θιπ). Δηεπθξηλίδεηαη όηη ε αλσηέξσ αλαθνξά ζηελ νινθιήξσζε ηαηξηθώλ θαθέισλ αθνξά ζηνλ πιήξε ειεθηξνληθό θάθειν πγείαο (ΗΦΥ) ηνπ πνιίηε (ηαηξηθέο εηθόλεο, πνξίζκαηα, απνηειέζκαηα εμεηάζεσλ, θιπ) ν νπνίνο ζα είλαη ζεκείν αλαθνξάο γηα ηνλ θάζε πνιίηε. Σηελ παξνύζα ρξνληθή ζηηγκή, νη κειέηεο απηέο δελ έρνπλ νινθιεξσζεί θαη θαηά ζπλέπεηα από ηα αλαθεξόκελα ζηνπο Πίλαθεο Σπκκόξθσζεο θαζώο θαη από ηα ινηπά αλαγξαθόκελα, πξνθύπηεη όηη ζηελ παξνύζα θάζε δεν είλαη κέξνο ηνπ έξγνπ ν ζπλνιηθόο ηαηξηθόο θάθεινο πγείαο ηνπ πνιίηε». Παξαηεξείηαη επίζεο απνπζία ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα εζληθέο θσδηθνπνηήζεηο ζε δηάθνξα ζέκαηα φπσο νλνκαζίεο αζζελεηψλ, νλνκαζίεο θαξκάθσλ, νλνκαζίεο δηαγλσζηηθψλ εμεηάζεσλ θιπ. ηηο δηαθεξχμεηο έρεη εληνπηζηεί απηφ ην έιιεηκκα θαη πξνηείλεηαη ζηνπο αλαδφρνπο λα αθνινπζήζνπλ ηηο επίζεκεο θαηεπζχλζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ (φηαλ ππάξμνπλ). Αλαθέξεηαη ραξαθηεξηζηηθά: «Σρεηηθά κε ηηο θσδηθνπνηήζεηο ζα ιεθζνύλ ππόςε νη θαηεπζύλζεηο ηνπ ΥΥΚΑ. ή από ην ΠεΣΥΠ εθόζνλ απηέο ιάβνπλ επίζεκε κνξθή πξηλ ην ηέινο ησλ πηινηηθώλ δνθηκώλ. Σε πεξίπησζε πνπ δελ ππάξρνπλ ζπγθεθξηκέλεο θαηεπζύλζεηο από ην ΥΥΚΑ ή από ην ΠεΣΥΠ, ηόηε δελ ππάξρεη άιινο επίζεκνο θνξέαο γηα λα αληηθαηαζηήζεη ην ξόιν απηό.» Να ζεκεησζεί φηη κέρξη θαη ζήκεξα, ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο ππάξρεη ε επίζεκε κεηάθξαζε κφλν ηνπ πξνηχπνπ ICD-10 ζηελ ειιεληθή γιψζζα, ρσξίο θακία άιιε αλαθνξά. Βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ πινπνίεζε νινθιεξσκέλνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν απνηειεί ε ζεζκνζέηεζε εληαίνπ εζληθνχ αξηζκνχ ηαπηνπνίεζεο αζζελψλ. Καη ζε απηφ ηνλ ηνκέα παξαηεξείηαη απνπζία ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ηελ επνρή ησλ δηαθεξχμεσλ ησλ έξγσλ θαη αδπλακία πξφβιεςεο ησλ φπνησλ κειινληηθψλ εμειίμεσλ. Υαξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη: 88

90 «Τν ζέκα απηό απνηειεί ζηξαηεγηθό ζηόρν ηνπ ΠεΣΥΠ ώζηε λα θαιπθζνύλ νη αλάγθεο δηαζύλδεζεο θαη αληαιιαγήο δεδνκέλσλ ζε εζληθή θιίκαθα (εζληθόο αξηζκόο κεηξώνπ, ΑΜΚΑ ή άιιν). Πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνύλ νη ζεκεξηλέο αλάγθεο αιιά θαη νη κειινληηθέο εμειίμεηο, ν Αλάδνρνο ζα πξέπεη λα δηαζθαιίζεη ηε δπλαηόηεηα ηήξεζεο πνιιαπιώλ θσδηθώλ αζζελνύο ζην κεηξών ηνπ θάζε αζζελή θαη λα δηαηεξεί ειεύζεξα πεδία γηα απηή ηε ρξήζε πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνύλ νη πηζαλέο αιιαγέο ηνπ ζεζκηθνύ πιαηζίνπ (ΕΑΜΑ ζε Εζληθή θιίκαθα)». Αθφκα θαη ζήκεξα, πνπ έρεη θαζηεξσζεί κε ην N.3655/2008 ε ππνρξεσηηθφηεηα ηνπ ΑΜΚΑ σο εληαίνπ αξηζκνχ εξγαζηαθήο θαη αζθαιηζηηθήο ηαπηνπνίεζεο φισλ ησλ πνιηηψλ ηεο ρψξαο, εληνχηνηο δελ ππάξρεη ππνρξεσηηθή απεπζείαο ζχλδεζή ηνπ κε ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο. Παξαηεξνχκε επνκέλσο φηη ην απαξαίηεην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ ζα ζπλέβαιιε ζηελ πξνψζεζε ησλ ζεκάησλ ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο ζηελ Διιάδα ήηαλ αλχπαξθην ηελ επνρή ησλ δηαθεξχμεσλ ησλ έξγσλ ΟΠΤ ησλ ΠεΤΠ, κε απνηέιεζκα λα κελ κπνξνχλ λα ηεζνχλ νη απαξαίηεηεο πξνδηαγξαθέο ζηνπο Αλαδφρνπο ησλ έξγσλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, νη ζπρλέο δηνηθεηηθέο αλαθαηαηάμεηο επηβάξπλαλ κε πεξηζζφηεξα εκπφδηα ηελ επηηπρή νινθιήξσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ έξγσλ Οξγαλσηηθό επίπεδν Ζ εηζαγσγή ησλ ΟΠΤ ζηα ΠεΤΠ ηεο ρψξαο δελ ζπλνδεχηεθε απφ θακηά αλαδηνξγάλσζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ, ψζηε λα εμππεξεηεζνχλ νη λέεο απαηηήζεηο ησλ ειεθηξνληθνπνηεκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο. Αληηζέησο, απηφ πνπ επηρεηξήζεθε λα γίλεη ήηαλ ε κεραλνξγάλσζε ησλ ήδε πθηζηάκελσλ δηαδηθαζηψλ, ρσξίο λα επηβιεζεί θακηά πξνζπάζεηα πξνζαξκνγήο ηνπ νξγαληζκνχ ζηηο απαηηήζεηο ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ ην αθφινπζν απφζπαζκα απφ φιεο ηηο δηαθεξχμεηο ησλ έξγσλ: «Με ζθνπό λα θαηαγξαθνύλ όζν ην δπλαηόλ θαιύηεξα νη δηαδηθαζίεο πνπ αθνινπζνύληαη, νη ιεηηνπξγίεο ησλ λνζνθνκείσλ ρσξίζηεθαλ ζε ελόηεηεο (Δηαρείξηζε Αζζελώλ, Οηθνλνκηθνύ, Πξνκεζεηώλ, Δηνηθεηηθνύ, Δηαρείξηζε Υιηθνύ-Φαξκαθείσλ, Τερληθνύ, Εξγαζηεξίσλ). Πξέπεη λα ζεκεησζεί όηη νη δηαδηθαζίεο απηέο ζα πξέπεη λα ζεσξεζνύλ σο δεδνκέλεο γηα ηνλ κεζνπξόζεζκν ρξνληθό νξίδνληα ηξηώλ κε πέληε ρξόλσλ γηα όιεο ηηο κνλάδεο πγείαο ηνπ Πε.Σ.Υ.Π. Η ειαθξάο κνξθήο αλαδηνξγάλσζε επηρεηξεζηαθώλ 89

91 δηαδηθαζηώλ πνπ ζα πξνθύςεη από ηελ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ σο απνηέιεζκα ησλ δπλαηνηήησλ πνπ παξέρεη ην ινγηζκηθό είλαη απνδεθηή, αξθεί λα κελ επηβάιιεη ξηδηθέο αιιαγέο ζηε ιεηηνπξγία ηνπ θνξέα». Δπηπιένλ, παξφιε ηελ νκνηνκνξθία ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο, δελ είλαη θαζφινπ βέβαην φηη φιεο νη δηαδηθαζίεο φισλ ησλ Μνλάδσλ Τγείαο ηεο ρψξαο είλαη αθξηβψο νη ίδηεο. Υσξίο ηελ απαξαίηεηε νκνγελνπνίεζε φισλ ησλ επηρεηξεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ ησλ Μνλάδσλ Τγείαο ηεο ρψξαο, είλαη βέβαην φηη δελ ζα κπνξέζνπλ λα πξνζθεξζνχλ ελνπνηεκέλεο ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν. Γεληθά, φιε ε θηινζνθία ησλ έξγσλ θηλείηαη ζηε ινγηθή ηεο ππνζηήξημεο κε κέζα πιεξνθνξηθήο ησλ ππαξρφλησλ δηαδηθαζηψλ είηε ζε επίπεδν λνζνθνκείνπ είηε ζηελ θαιχηεξε πεξίπησζε ζε επίπεδν πγεηνλνκηθήο πεξηθέξεηαο. Γελ ππάξρεη θακηά αλαθνξά ζε ξφινπο, δηθαηψκαηα πξφζβαζεο θαη δηαδηθαζίεο πξφζβαζεο ζε δεδνκέλα ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν. Αιιά αθφκα θαη ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο ή Μνλάδαο Τγείαο, δελ είλαη βέβαην φηη νη ππάξρνληεο ξφινη θαη νξγαλσηηθά ζρήκαηα ζα κπνξέζνπλ λα ππνζηεξίμνπλ ηηο λέεο αλάγθεο πνπ επηβάιιεη ε ειεθηξνληθνπνίεζε ησλ ππεξεζηψλ. Θα πξέπεη επίζεο λα ζεκεησζεί φηη απφ ηηο κειέηεο εθαξκνγήο ησλ αλαδφρσλ πξνθχπηεη φηη κφλν κία κειέηε πεξίπησζεο αλαθέξεηαη ζε δηαδηθαζία αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ κνλάδσλ πγείαο ηεο ίδηαο πγεηνλνκηθήο πεξηθέξεηαο κέζσ πξνηχπνπ αληαιιαγήο κελπκάησλ HL7. Αθφκα, νη δηαδηθαζίεο απφδνζεο εληαίνπ αξηζκνχ ηαπηνπνίεζεο ησλ αζζελψλ έρνπλ ζρεδηαζηεί κφλν ζε επίπεδν πγεηνλνκηθήο πεξηθέξεηαο (ιφγσ θαη ηεο απνπζίαο ηνπ απαξαίηεηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ). Δπνκέλσο, φιν ην νξγαλσηηθφ πιαίζην ησλ έξγσλ Ο.Π..Τ θηλείηαη ζηε ινγηθή ηεο κεραλνξγάλσζεο ησλ πθηζηάκελσλ ιεηηνπξγηψλ ησλ κνλάδσλ πγείαο ζε επίπεδν λνζνθνκείνπ ή ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν εκαζηνινγηθό επίπεδν ε ζεκαζηνινγηθφ επίπεδν αλαγλσξίδεηαη ε αλάγθε ηήξεζεο ελφο θνηλνχ πξνηχπνπ αληαιιαγήο κελπκάησλ ηφζν αλάκεζα ζηηο κνλάδεο πγείαο ηεο πγεηνλνκηθήο πεξηθέξεηαο φζν θαη κεηαμχ πγεηνλνκηθψλ πεξηθεξεηψλ. Πξνηείλεηαη κάιηζηα ζηηο δηαθεξχμεηο λα πινπνηεζεί ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα κέζσ ηνπ δηεζλνχο πξνηχπνπ HL7 v2.x. 90

92 Χζηφζν ε ζπκκφξθσζε κε ην πξφηππν HL7 v2.x δελ απνηειεί απφ κφλε ηεο αλαγθαία ζπλζήθε γηα ηελ επίηεπμε ζεκαζηνινγηθήο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο. Καη απηφ γηαηί φπσο αλαιχζεθε ζην πξψην θεθάιαην, ην πξφηππν HL7 είλαη παξακεηξνπνηήζηκν ζε κεγάιν βαζκφ θαη δηαζέηεη πάξα πνιιά πξναηξεηηθά πεδία. Δίλαη επνκέλσο αλαγθαίν λα πινπνηεζεί ζπγθεθξηκέλν πξνθίι γηα ηηο δηάθνξεο ιεηηνπξγίεο πνπ ζα ππνζηεξίδνληαη. Οη δηαθεξχμεηο αθήλνπλ ζηε δηαθξηηηθή επρέξεηα ηνπ θάζε αλαδφρνπ ηελ πινπνίεζε ζπγθεθξηκέλνπ πξνθίι HL7, πξάγκα πνπ θαζηζηά πνιχ δχζθνιε ηε ζπκθσλία κεηαμχ φισλ ησλ δηαθνξεηηθψλ αλαδφρσλ ρσξίο πξνεγνχκελε ζπλελλφεζε. Δπηπιένλ, ε κε ππνζηήξημε απφ ην HL7 v2.x ηεο γιψζζαο XML δελ επηηξέπεη ηελ θαηαλφεζε ηεο δνκήο θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο αληαιιαζζφκελεο πιεξνθνξίαο. ε θακία δηαθήξπμε δελ πξνβιέπεηαη ε πινπνίεζε ελφο θνηλνχ πξνθίι HL7 ζε εζληθφ επίπεδν θαη ε ζπκκφξθσζε φισλ ησλ αλαδφρσλ ησλ έξγσλ κε απηφ. Γελ πξνβιέπνληαη επίζεο πνπζελά δνθηκέο νινθιήξσζεο (integration tests) κεηαμχ ησλ ζπζηεκάησλ ησλ δηαθνξεηηθψλ αλαδφρσλ. Αλαγλσξίδεηαη επίζεο ζε φιεο ηηο δηαθεξχμεηο ε αλάγθε πηνζέηεζεο εζληθψλ θσδηθνπνηήζεσλ γηα δηάθνξα ζέκαηα φπσο ηαπηνπνίεζε αζζελψλ ζε εζληθή θιίκαθα, νλνκαζίεο θαξκάθσλ, πιηθψλ, δηαγλσζηηθψλ εμεηάζεσλ, αζζελεηψλ θιπ. πγθεθξηκέλα νη δηαθεξχμεηο φξηδαλ: «Ο ππνςήθηνο Αλάδνρνο ζα πξέπεη ζηελ πξνζθνξά ηνπ κε ζαθήλεηα λα πεξηγξάςεη πνηεο θσδηθνπνηήζεηο (δηεζλείο, εζληθέο, βάζε βέιηηζησλ πξαθηηθώλ, θιπ) κπνξεί λα πινπνηήζεη θαζώο θαη λα εμεγήζεη πσο ζα πεηύρεη ηελ ηήξεζε θνηλώλ θσδηθνπνηήζεσλ γηα όιεο ηηο κνλάδεο ηνπ Πε.Σ.Υ.Π.. Σρεηηθά κε ηηο θσδηθνπνηήζεηο ζα ιεθζνύλ ππόςε νη θαηεπζύλζεηο ηνπ ΥΥΚΑ ή από ην ΠεΣΥΠ εθόζνλ απηέο ιάβνπλ επίζεκε κνξθή πξηλ ην ηέινο ησλ πηινηηθώλ δνθηκώλ». Ζ απνπζία επίζεκσλ εζληθψλ θσδηθνπνηήζεσλ δεκηνπξγνχζε άιινλ έλαλ παξάγνληα θηλδχλνπ γηα ηελ επίηεπμε ζεκαζηνινγηθήο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζε εζληθφ επίπεδν, ν νπνίνο ζα ήηαλ δχζθνιν λα θαιπθζεί κε πξσηνβνπιίεο ησλ αλαδφρσλ. (Ήδε ζε θάπνηεο κειέηεο εθαξκνγήο θαίλνληαη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο). Δηδηθφηεξα, γηα ην ζέκα ηεο ηαπηνπνίεζεο ησλ αζζελψλ κε κνλαδηθφ εζληθφ αξηζκφ ηαπηνπνίεζεο, νη αλάδνρνη ζρεδηάδνπλ ην ζχζηεκά ηνπο κε απφδνζε εληαίνπ αξηζκνχ ζε επίπεδν πγεηνλνκηθήο πεξηθέξεηαο, φπσο πξνθχπηεη απφ ηηο κειέηεο εθαξκνγήο (δελ ζα κπνξνχζε λα γίλεη δηαθνξεηηθά αθνχ ππήξρε έιιεηςε ζεζκηθνχ πιαηζίνπ). Οη δηαθεξχμεηο πξνβιέπνπλ ηε δπλαηφηεηα πνιιαπιψλ κεζφδσλ αλαδήηεζεο, ζηελ πεξίπησζε πνπ πηνζεηεζεί ν ΑΜΚΑ ζε 91

93 εζληθφ επίπεδν. Χζηφζν απηφ δελ είλαη αξθεηφ γηα ηελ ιεηηνπξγία ζπζηήκαηνο νινθιεξσκέλνπ θαθέινπ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν, αθνχ δελ αξθεί ε δπλαηφηεηα ηεο αλαδήηεζεο ησλ αζζελψλ κε έλαλ εληαίν αξηζκφ. Απαξαίηεηε ζεσξείηαη ε ζπκκεηνρή ελφο εληαίνπ αξηζκνχ ζηελ ηαπηνπνίεζε φισλ ησλ εγγξαθψλ πνπ ραξαθηεξίδνπλ έλαλ αζζελή (εμεηάζεηο, παξαπεκπηηθά, δηαγλψζεηο, θάξκαθα θιπ.) Σερληθό επίπεδν ε ηερληθφ επίπεδν ππήξρε ή πξνβιεπφηαλ ε δπλαηφηεηα δηαζχλδεζεο φισλ ησλ Μνλάδσλ Τγείαο ηεο ρψξαο κέζσ ηνπ δηθηχνπ «ΤΕΔΤΞΗ», πξάγκα πνπ δηαζθάιηδε ηελ δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο ηνπιάρηζηνλ ζε επίπεδν δηθηχνπ. Δπίζεο, φιεο νη δηαθεξχμεηο πξνέβιεπαλ παξφκνηεο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ησλ ηερλνινγηψλ ινγηζκηθνχ. Χζηφζν απηφ δελ απνθιείεη ηελ πεξίπησζε λα πξνθχςνπλ αζπκβαηφηεηεο ζηηο πινπνηήζεηο πνπ ζα επηιέμεη ν θάζε αλάδνρνο. Γηα παξάδεηγκα δελ είλαη βέβαην φηη ζα επηιεγνχλ απνιχησο ζπκβαηέο ηερλνινγίεο βάζεσλ δεδνκέλσλ νχηε φηη ζα πξνθχςνπλ θνηλά ζρήκαηα ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ, ρσξίο πξνεγνχκελε ζπλελλφεζε. ε θαλέλα ζεκείν επίζεο ησλ δηαθεξχμεσλ, αιιά νχηε θαη ησλ κειεηψλ εθαξκνγήο, δελ ππάξρεη αλαθνξά γηα ηελ αξρηηεθηνληθή πνπ ζα αθνινπζήζεη ν αλάδνρνο γηα ηελ πινπνίεζε (έζησ θαη κειινληηθά) ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο, αθφκα θαη ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Γηαθνξεηηθέο αξρηηεθηνληθέο ιχζεηο ελδέρεηαη λα πξνθαιέζνπλ πξνβιήκαηα ζηελ κειινληηθή πξνζπάζεηα νινθιήξσζεο ησλ πεξηθεξεηαθψλ ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν. Δπηπξφζζεηνη θίλδπλνη κπνξεί λα πξνθχςνπλ θαη απφ ηε ζπγρψλεπζε ησλ πγεηνλνκηθψλ πεξηθεξεηψλ ελψ ηα έξγα βξίζθνληαλ ζε εμέιημε, κε απνηέιεζκα λα πξέπεη λα δηαιεηηνπξγήζνπλ ηα έξγα πεξηζζφηεξσλ ηνπ ελφο αλαδφρσλ, ρσξίο λα έρνπλ πξνβιεθζεί δηαδηθαζίεο νινθιήξσζεο ησλ ζπζηεκάησλ ηνπο. 92

94 3.7. πκπεξάζκαηα Απφ ηε κειέηε ησλ έξγσλ ΟΠΤ ησλ πξψελ ΠεΤΠ πξνθχπηεη φηη απνηέιεζαλ κηα πξνζπάζεηα γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ζε πξψηε θάζε ηεο ηερλνινγηθήο ππνδνκήο ησλ Μνλάδσλ Τγείαο ηεο ρψξαο, κε απψηεξν ζθνπφ ηελ πξνεηνηκαζία γηα ηελ κειινληηθή νινθιήξσζε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζε εζληθφ επίπεδν θαη ηελ παξνρή νινθιεξσκέλσλ ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο, φπσο ν νινθιεξσκέλνο ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο. Γηα ην ζθνπφ απηφ θαηαβιήζεθε πξνζπάζεηα ψζηε ηα λέα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα λα είλαη ηνπιάρηζηνλ ζπκβαηά κε δηεζλή πξφηππα δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο ηαηξηθήο πιεξνθνξηθήο (HL7). Ζ αλάιπζε σζηφζν έδεημε φηη ηα έξγα δελ ζα κπνξέζνπλ εχθνια λα δηαιεηηνπξγήζνπλ ζε εζληθή θιίκαθα ρσξίο ηε δηαζθάιηζε κηαο ζεηξάο άιισλ ζεκαληηθψλ παξαγφλησλ φπσο είλαη ην θαηάιιειν ζεζκηθφ πιαίζην πνπ ζα επηβάιιεη ηηο αλαγθαίεο αιιαγέο, νη απαξαίηεηεο νξγαλσηηθέο αιιαγέο κέζα ζηνπο νξγαληζκνχο πγείαο, θαη ν θαζνξηζκφο ησλ αλαγθαίσλ εζληθψλ πξνηχπσλ πνπ ζα θαιχςνπλ ηηο απαηηήζεηο γηα ζεκαζηνινγηθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα. Δλδερνκέλσο νξζφηεξε ζα ήηαλ κηα πξνζέγγηζε πνπ ζα αθνινπζνχζε ηα εμήο βήκαηα πινπνίεζεο: Καζνξηζκφο ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν. Τπνζηήξημε ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ κε ην θαηάιιειν ζεζκηθφ πιαίζην. Καζνξηζκφο εζληθψλ πξνηχπσλ δηαιεηηνπξγηθφηεηαο θαη εληαίσλ εζληθψλ θσδηθνπνηήζεσλ. Τινπνίεζε πξναπαηηνχκελσλ ππνδνκψλ (π.ρ. αζθαιέο δίθηπν δηαζχλδεζεο φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ, εζληθά κεηξψα θιπ.) Καζνξηζκφο γεληθψλ ηερληθψλ πξνηχπσλ θαη πξνδηαγξαθψλ κέζσ πινπνίεζεο πηινηηθνχ έξγνπ. Γηάρπζε ησλ ηερληθψλ πξνηχπσλ θαη πξνδηαγξαθψλ ζε φιεο ηηο πγεηνλνκηθέο πεξηθέξεηεο κέζσ πεξηθεξεηαθψλ έξγσλ. 93

95 Κεφϊλαιο 4 Ο : Σχεδύαςη Εθνικού Συςτόματοσ Υπηρεςιών Ηλεκτρονικόσ Υγεύασ 4.1. Δηζαγσγή ην θεθάιαην απηφ επηρεηξείηαη ε ζρεδίαζε ελφο ζπζηήκαηνο παξνρήο ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο ην νπνίν, κεηαμχ ησλ άιισλ, ζα νινθιεξψλεη ζε εζληθφ επίπεδν ηνλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο ηνπ αζζελνχο. Ζ ζρεδίαζε ζα βαζηζηεί ζηα έξγα ησλ Οινθιεξσκέλσλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ Τγείαο ησλ Τγεηνλνκηθψλ Πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο, φπσο απηά πξνθεξχρζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Γ ΚΠ θαη ηα νπνία ελνπνηνχληαη πιένλ ζε εζληθφ επίπεδν. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο κειέηεο ζα ζεσξεζεί φηη ηα έξγα ΟΠΤ ησλ πξψελ ΠεΤΠ νινθιεξψζεθαλ ζχκθσλα κε ηηο πξνβιέςεηο ησλ δηαθεξχμεψλ ηνπο. ην ζχζηεκα ζα ζπλδένληαη ζηαδηαθά, εθηφο απφ ηα Γεκφζηα Ννζνθνκεία, θαη νη ππφινηπνη ζπκκεηέρνληεο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, κε ζθνπφ λα νδεγεζνχκε ηειηθά ζε έλα νινθιεξσκέλν εζληθφ ζχζηεκα ειεθηξνληθήο πγείαο Γηθηπαθή ππνδνκή Γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ εζληθνχ δηθηχνπ δεδνκέλσλ πγείαο ζεσξείηαη απαξαίηεηε ε πινπνίεζε ελφο αζθαινύο εζληθνύ δηθηύνπ δεδνκέλσλ ην νπνίν ζα δηαζπλδέεη φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο ηνπ ηνκέα ηεο πγείαο. Χο βάζε απηνχ ηνπ δηθηχνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ην δίθηπν «ΤΕΔΤΞΗ». Σν δίθηπν «ΤΕΔΤΞΗ» δηαζπλδέεη φινπο ηνπο θνξείο ηεο ειιεληθήο Γεκφζηαο δηνίθεζεο. Πξφθεηηαη γηα έλα δίθηπν πξφζβαζεο θαη θνξκνχ γηα ηνπο θνξείο ηνπ Γεκνζίνπ, κε ζθνπφ λα θαιχςεη φιεο ηηο αλάγθεο γηα ηε κεηαμχ ηνπο επηθνηλσλία κε Σειεθσλία (ηειεθσληθή επηθνηλσλία αλάκεζα ζηνπο θνξείο), Γεδνκέλα (επηθνηλσλία ππνινγηζηψλ - Internet) θαη Video (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ δηαθφξσλ ηειε-ππεξεζηψλ). Ζ αξρηηεθηνληθή ηνπ βαζίδεηαη ζηνλ δηαρσξηζκφ ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο ζε έμη γεσγξαθηθέο ηειεπηθνηλσληαθέο «λεζίδεο». Δπηπξφζζεηα έρεη επηβιεζεί δηνηθεηηθή δηαίξεζε ησλ Γεκφζησλ θνξέσλ, νη νπνίνη δηαζπλδένληαη ζε ηδεαηά θιεηζηά δίθηπα (VPN). Δηδηθά γηα ηνπο Γεκφζηνπο θνξείο ηνπ ηνκέα πγείαο (Ννζνθνκεία, Κέληξα Τγείαο, Πεξηθεξεηαθά Ηαηξεία, ΓΤΠΔ) έρεη δεκηνπξγεζεί ην θιεηζηφ ηδεαηφ δίθηπν VPN-2. 94

96 Σα θιεηζηά ηδεαηά δίθηπα (VPN) ζπλδένπλ ινγηθά δχν sites ρξεζηκνπνηψληαο κηα ππνθείκελε ππνδνκή δεκφζηνπ δηθηχνπ θαη κε ηε ρξήζε ηεο ηερληθήο ηεο ελζπιάθσζεο (encapsulation) ησλ δεδνκέλσλ, δηαηεξνχλ ηελ θίλεζε ζε απζηεξά ηδησηηθά πιαίζηα. Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα έλα ηδεαηφ θαλάιη κεηαμχ δχν ζεκείσλ πνπ απνκνλψλεη ηελ θίλεζε απφ ην ππφινηπν δεκφζην δίθηπν. Σαπηφρξνλα είλαη δπλαηφλ λα εθαξκνζηνχλ ηερληθέο θαη πξσηφθνιια θξππηνγξάθεζεο (π.ρ. IPSec, SSL/TLS θιπ.) πνπ εληζρχνπλ ηελ εκπηζηεπηηθφηεηα θαη αθεξαηφηεηα ησλ δεδνκέλσλ. Σν δίθηπν θνξκνχ ηνπ «ΤΕΔΤΞΗ» ρξεζηκνπνηεί ηελ ηερληθή MPLS/VPN γηα ηε δηαζχλδεζε ησλ VPN λεζίδσλ. Ζ ηερληθή MPLS/VPN πξνζθέξεη πςειά επίπεδα αζθάιεηαο κε ηελ πιήξε απνκφλσζε ησλ δεδνκέλσλ θάζε VPN ζχλδεζεο απφ ηελ ππφινηπε θίλεζε ηνπ δεκφζηνπ δηθηχνπ, σζηφζν δελ εθαξκφδεη ηερληθέο θξππηνγξάθεζεο ζε επίπεδν δηθηχνπ, επνκέλσο ζεσξεηηθά είλαη επάισηε ζε επηζέζεηο πάλσ ζηνλ εμνπιηζκφ (routers) ηνπ ηειεπηθνηλσληαθνχ παξφρνπ πνπ δηέξρεηαη ε θίλεζε. Δπεηδή ηα δεδνκέλα πγείαο ζεσξνχληαη εμαηξεηηθά επαίζζεηα, πξνηείλεηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ηερληθή θξππηνγξάθεζεο ζε επίπεδν δηθηχνπ κε ρξήζε επηπξφζζεηα ηνπ πξσηνθφιινπ IPSec απφ ζεκείν ζε ζεκείν, ζε φζνπο θφκβνπο ηνπ δηθηχνπ θξηζεί απαξαίηεην. Απηφ ζα επηθέξεη θάπνηα αχμεζε ηεο πνιππινθφηεηαο ησλ ξπζκίζεσλ ζηνπο θφκβνπο ηνπ δηθηχνπ, σζηφζν πξνζθέξεη πςειφ επίπεδν αζθάιεηαο θαη εγγχεζε ηεο εκπηζηεπηηθφηεηαο θαη αθεξαηφηεηαο ησλ δεδνκέλσλ. Δπεηδή ζην ζχζηεκα ζα πξέπεη λα εληαρζνχλ θαη ηδησηηθνί θνξείο πγείαο, ε ρξήζε ηερληθψλ θξππηνγξάθεζεο ζε επίπεδν δηθηχνπ ζεσξείηαη επηβεβιεκέλε. Γηα ηε δηαζχλδεζε ζην ζχζηεκα θαη ησλ ηδησηηθψλ παξφρσλ ππεξεζηψλ πγείαο (ηδησηηθά λνζνθνκεία θαη δηαγλσζηηθά θέληξα) ζα πξέπεη λα ιεθζεί κέξηκλα ψζηε λα δεκηνπξγεζνχλ αζθαιή θιεηζηά ηδεαηά δίθηπα κεηαμχ θφκβσλ ηνπ «ΤΕΔΤΞΗ» θαη θφκβσλ ησλ ηδησηηθψλ ηειεπηθνηλσληαθψλ παξφρσλ. ην παξαθάησ ζρήκα παξνπζηάδεηαη ε αξρηηεθηνληθή ελφο πξνηεηλφκελνπ δηθηχνπ δεδνκέλσλ κέζσ ηεο πινπνίεζεο αζθαιψλ ηδεαηψλ δηθηχσλ VPN: 95

97 Εικόνα 16 : Αζθαλέρ εθνικό δίκηςο μεηαθοπάρ δεδομένων ςγείαρ ην ζεκείν απηφ αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην «ΤΕΔΤΞΗ» παξέρεη ήδε ηελ ππνδνκή γηα ηειεδηαζθέςεηο (ήρνο, εηθφλα, δεδνκέλα), πξάγκα πνπ ζα κπνξνχζε λα αμηνπνηεζεί γηα ηελ εθαξκνγή ππεξεζηψλ ηειε-πγείαο, ελψ επίζεο παξέρεη θαη ππνδνκή δεκφζηνπ θιεηδηνχ (PKI), πξάγκα πνπ ζα κπνξνχζε λα αμηνπνηεζεί ζηελ ελίζρπζε ηεο αζθάιεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο κε ρξήζε ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ Αξρηηεθηνληθή εζληθνύ ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο Ζ αλάγθε αμηνπνίεζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο πνπ πξνέθπςε (ή ζα πξνθχςεη ζχληνκα) κε ηελ νινθιήξσζε ησλ έξγσλ ησλ πξψελ ΠεΤΠ, καο νδεγεί ζηελ πινπνίεζε κηαο δηακνηξαδφκελεο (shared) αξρηηεθηνληθήο νινθιεξσκέλνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν. Ζ αξρηηεθηνληθή απηή ζα εθκεηαιιεχεηαη ην γεγνλφο ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ δεδνκέλσλ πγείαο ησλ αζζελψλ ζε έλα πξψην επίπεδν νινθιήξσζεο ζην 96

98 Πεξηθεξεηαθφ Κέληξν Γεδνκέλσλ Τγείαο (ΠΚΓΤ) ησλ επηά ΤΠΔ ηεο ρψξαο. Σν γεγνλφο ηεο κείσζεο ηνπ αξηζκνχ ησλ ΤΠΔ ηεο ρψξαο απφ δεθαεπηά ζε επηά απμάλεη ζεκαληηθά ηελ πηζαλφηεηα ηεο ζπγθέληξσζεο φισλ ησλ δεδνκέλσλ πγείαο ελφο αζζελνχο ζε κία κφλν Τγεηνλνκηθή Πεξηθέξεηα θαη επνκέλσο κεηψλεη ηελ αλάγθε πνιιαπιψλ αλαδεηήζεσλ θαη κεηαθνξψλ απφ ηα ΠΚΓΤ ζην θεληξηθφ ζχζηεκα ηνπ εζληθνχ θαθέινπ πγείαο. Σν γεγνλφο απηφ ζεσξείηαη θπζηνινγηθφ, αθνχ ε πηζαλφηεηα φια ηα δεδνκέλα ελφο αζζελνχο λα βξίζθνληαη ζε κία κφλν ΤΠΔ απμάλεηαη κε ηελ επέθηαζε ησλ γεσγξαθηθψλ νξίσλ ηεο ΤΠΔ ζηελ νπνία αλήθεη ε θαηνηθία ηνπ. Δμ άιινπ ε απαίηεζε γηα ειαρηζηνπνίεζε ηνπ πιενλαζκνχ ζηελ απνζήθεπζε ηεο πιεξνθνξίαο καο νδεγεί ζε κηα ιχζε ηχπνπ «ππεξεζίαο θαηαιόγνπ» (Directory Service EHR), φπνπ ζην θεληξηθφ ζχζηεκα δελ ζα επαλαιακβάλνληαη ηα δεδνκέλα πνπ ήδε ππάξρνπλ ζρεκαηηζκέλα ζηα ΠΚΓΤ, αιιά ζα απνζεθεχνληαη κεηαδεδνκέλα κε ζπλδέζκνπο ζηα πξαγκαηηθά δεδνκέλα. Δπίζεο ν ειεθηξνληθφο θάθεινο πγείαο απηνχ ηνπ ηχπνπ δηεπθνιχλεη ηελ κειινληηθή ππνζηήξημε δηαζπλνξηαθψλ θαθέισλ πγείαο κεηαμχ θξαηψλ, πξάγκα πνπ είλαη θαηεχζπλζε θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. ηελ πεξίπησζε πνπ δελ ππήξρε ε ππνδνκή ησλ έξγσλ ησλ πξψελ ΠεΤΠ, ηφηε κηα ζπγθεληξσηηθή (consolidated) αξρηηεθηνληθή δηακνηξαδφκελνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζα ήηαλ ίζσο πξνηηκφηεξε, αθνχ απηή ε ιχζε επηηξέπεη απινχζηεξε πινπνίεζε θαη θαιχηεξν θεληξηθφ έιεγρν αζθάιεηαο. Γηα ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο πξνηείλεηαη λα πηνζεηεζεί ην κνληέιν EHRcom ην νπνίν πεξηγξάθεθε ζην πξψην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο θαη πξνσζείηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε Αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο χκθσλα κε ηηο δηαθεξχμεηο ησλ έξγσλ ησλ πξψελ ΠεΤΠ, ζηελ έδξα θάζε Τγεηνλνκηθήο Πεξηθέξεηαο ζα δεκηνπξγεζεί έλα Πεξηθεξεηαθφ Κέληξν Γεδνκέλσλ Τγείαο (ΠΚΓΤ), ην νπνίν ζα ππνζηεξίδεη θαη ζα νινθιεξψλεη ηηο ιεηηνπξγίεο ησλ δεκφζησλ λνζνθνκείσλ, ησλ θέληξσλ πγείαο θαη ησλ πεξηθεξεηαθψλ ηαηξείσλ ηεο πεξηθέξεηάο ηνπ. Σα δεκφζηα λνζνθνκεία ζα δηαζέηνπλ ην δηθφ ηνπο ΟΠΝ, ην νπνίν ζα εμππεξεηεί ηηο αλάγθεο ιεηηνπξγίαο ηνπο ζε δηνηθεηηθφ, νηθνλνκηθφ, ηαηξηθφ, λνζειεπηηθφ θαη εξγαζηεξηαθφ επίπεδν, ελψ ζα δηαζπλδένληαη κε ην ΠΚΓΤ γηα 97

99 ηελ νινθιήξσζε ησλ δεδνκέλσλ ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. χκθσλα κε απηή ηε ζρεδίαζε, θάζε δεκφζην λνζνθνκείν ιεηηνπξγεί σο απηφλνκε νληφηεηα θαη δηαηεξεί ηα δηθά ηνπ ηαηξηθά δεδνκέλα θαη ηνπο δηθνχο ηνπ ηαηξηθνχο θαθέινπο γηα ηνπο αζζελείο πνπ ην επηζθέπηνληαη. Σα Κέληξα Τγείαο ζα δηαζέηνπλ έλα πην πεξηνξηζκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ην νπνίν ζα αληαπνθξίλεηαη ζηηο θαζεκεξηλέο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο (εμεηάζεηο αζζελψλ, παξαπεκπηηθά γηα εμεηάζεηο θιπ.), σζηφζν δελ ζα δηαζέηνπλ ηνπηθή βάζε δεδνκέλσλ κε ηαηξηθφ θάθειν γηα ηνπο αζζελείο πνπ εμεηάδνπλ. Αληίζεηα, ζα δηαζπλδένληαη ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ δεκφζηνπ λνζνθνκείνπ ζην νπνίν ππάγνληαη. Σα Πεξηθεξεηαθά Ηαηξεία δελ ζα δηαζέηνπλ πιεξνθνξηαθή ππνδνκή, ζχκθσλα πάληα κε ηηο κειέηεο εθαξκνγήο πνπ εμεηάζζεθαλ, αιιά ζα δηαζπλδένληαη απ επζείαο κέζσ δηαδηθηπαθψλ εθαξκνγψλ ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ησλ Ννζνθνκείσλ. ηα Πεξηθεξεηαθά Κέληξα Γεδνκέλσλ Τγείαο ζα πξέπεη λα εληαρζνχλ θαη ηα ηδησηηθά λνζνθνκεία θαη δηαγλσζηηθά θέληξα ηεο θάζε Τγεηνλνκηθήο Πεξηθέξεηαο, ηα νπνία ζα είλαη επίζεο απηφλνκα ζε φηη αθνξά ηελ ιεηηνπξγία ηνπο θαη ηελ ηήξεζε ηνπηθψλ ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο θαη ηα νπνία ζα πξέπεη λα δηαζέηνπλ ην δηθφ ηνπο ΟΠ θαη ηνπηθή βάζε δεδνκέλσλ κε φια ηα ηαηξηθά ζηνηρεία ησλ αζζελψλ. Εικόνα 17 : Δίκηςο Υγείαρ Υγειονομικήρ Πεπιθέπειαρ 98

100 ια ηα ηαηξηθά δεδνκέλα απφ ηηο ηνπηθέο βάζεηο δεδνκέλσλ ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ θαη δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ ζα ελεκεξψλνπλ ηελ πεξηθεξεηαθή βάζε δεδνκέλσλ πνπ ζα βξίζθεηαη ζην ΠΚΓΤ θάζε πεξηθέξεηαο θαη ε νπνία ζα νινθιεξψλεη ηα δεδνκέλα ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν θαη ζα πινπνηεί ηνλ πεξηθεξεηαθό ειεθηξνληθό θάθειν πγείαο ηνπ αζζελνύο. Πξνηείλεηαη ε δεκηνπξγία ελφο Δζληθνύ Κέληξνπ Γεδνκέλσλ Τγείαο (ΔΚΓΤ), ην νπνίν ζα θηινμελεί φιεο ηηο απαξαίηεηεο ππνδνκέο γηα ηελ ιεηηνπξγία ελφο εζληθνχ ζπζηήκαηνο ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο. Σα επηά ΠΚΓΤ πνπ πθίζηαληαη ζήκεξα ζα δηαζπλδένληαη ζην Δζληθφ Κέληξν Γεδνκέλσλ Τγείαο (ΔΚΓΤ) κέζσ ηνπ αζθαινχο δηθηχνπ δεδνκέλσλ πνπ πεξηγξάςακε παξαπάλσ. Σν ΔΚΓΤ, κεηαμχ άιισλ ιεηηνπξγηψλ ζα νινθιεξψλεη ηα δεδνκέλα ησλ πεξηθεξεηαθψλ ειεθηξνληθψλ θαθέισλ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν, πινπνηψληαο έηζη ηνλ Δζληθό Ηιεθηξνληθό Φάθειν Τγείαο ηνπ αζζελνχο. Δπνκέλσο, ην εζληθφ δίθηπν δεδνκέλσλ πγείαο, πνπ ζα δηαζπλδέεη ηα ΠΚΓΤ ησλ επηά Τγεηνλνκηθψλ Πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο κε ην Δζληθφ Κέληξν Γεδνκέλσλ Τγείαο, ζα έρεη σο εμήο: Εικόνα 18 : Εθνικό Δίκηςο Δεδομένων Υγείαρ 99

101 Σν ΔΚΓΤ ζα θηινμελεί, κεηαμχ άιισλ, ηελ θεληξηθή βάζε δεδνκέλσλ, ε νπνία ζα πινπνηεί ηνλ εζληθφ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο. Δπεηδή ε ιεηηνπξγία φινπ ηνπ ζπζηήκαηνο βαζίδεηαη ζηελ χπαξμε ελφο κνλαδηθνχ εζληθνχ αλαγλσξηζηηθνχ αξηζκνχ ηνπ αζζελνχο, ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ΔΚΓΤ ζα πξέπεη λα ηεξείηαη ε εζληθή βάζε δεδνκέλσλ ηνπ Δληαίνπ Αξηζκνύ Μεηξώνπ Αζζελνύο (ΔΑΜΑ). Σν ξφιν απηφ κπνξεί λα παίμεη ν αξηζκφο ΑΜΚΑ (ππφ ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ αλαιχνληαη παξαθάησ). Ζ βάζε απηή ζα πξέπεη λα ηεξεί επίζεο θαη ηα δεκνγξαθηθά δεδνκέλα ησλ αζζελψλ ζε θεληξηθφ επίπεδν. Σν ζχζηεκα ζα κπνξεί εχθνια λα επεθηαζεί θαη λα ππνζηεξίμεη θαη άιιεο ππεξεζίεο. Γηα παξάδεηγκα ζην ΔΚΓΤ ζα κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί θαη ε εζληθή βάζε δεδνκέλσλ ειεθηξνληθψλ ζπληαγψλ, ζηελ νπνία ζα βξίζθεηαη ε ινγηθή κνξθή φισλ ησλ ειεθηξνληθψλ ζπληαγψλ (eprescription) ησλ αζζελψλ. Δπίζεο ζην ΔΚΓΤ ζα πξέπεη λα πινπνηεζεί έλα portal κέζσ ηνπ νπνίνπ ζα επηηξέπεηαη ε πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζηνλ αηνκηθφ ηνπο ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο αιιά θαη ησλ εμνπζηνδνηεκέλσλ ηδησηψλ ηαηξψλ θαη ησλ ηδησηηθψλ θαξκαθείσλ. ην ζχζηεκα ζα κπνξνχλ λα εληάζζνληαη ζηαδηαθά θαη άιινη θνξείο πνπ εκπιέθνληαη ζην ζχζηεκα πγείαο θαη θνηλσληθήο αζθάιηζεο, φπσο γηα παξάδεηγκα νη αζθαιηζηηθνί θνξείο, νη νπνίνη ζα εγθξίλνπλ πιένλ κε απηνκαηνπνηεκέλν, ειεθηξνληθφ θαη αζθαιέο ηξφπν ηηο εμεηάζεηο ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπο θαη ζα κπνξνχλ λα πξνρσξνχλ ζε ειεθηξνληθή εθθαζάξηζε ησλ νηθνλνκηθψλ απαηηήζεσλ ησλ παξφρσλ ππεξεζηψλ πγείαο. Δπεηδή ην ζχζηεκα πξνηείλεηαη λα ιεηηνπξγήζεη ζην άκεζν ή ζην απψηεξν κέιινλ κε ηαπηνπνίεζε ησλ αζζελψλ θαη ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο κέζσ «έμππλσλ» θαξηψλ πνπ ζα δηαζέηνπλ ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά, είλαη απαξαίηεηε ε έληαμε ζην ζχζηεκα κηαο Δζληθήο Αξρήο Πηζηνπνίεζεο, ε νπνία ζα εθδίδεη ηα ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά θαη ζα παίδεη ην ξφιν ηεο ηξίηεο έκπηζηεο νληφηεηαο πνπ ζα εγγπάηαη ηελ ηαπηφηεηα ησλ θαηφρσλ ησλ θαξηψλ. ην παξαθάησ ζρήκα απεηθνλίδνληαη νη δηαζπλδεφκελεο νληφηεηεο ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τπεξεζηψλ Ζιεθηξνληθήο Τγείαο: 100

102 Εικόνα 19: Εθνικό Σύζηημα Υπηπεζιών Ηλεκηπονικήρ Υγείαρ 4.5. Βαζηθά δνκηθά ζηνηρεία ηνπ ΔΚΓΤ ην Δ.Κ.Γ.Τ ζα πξέπεη θαη ειάρηζηνλ λα πινπνηεζνχλ ηα εμήο βαζηθά δνκηθά ζηνηρεία ηνπ ζπζηήκαηνο: Δζληθό Μεηξών Αζζελώλ (ΔΜΑ): Πξφθεηηαη γηα ηε βάζε δεδνκέλσλ πνπ ζα δηαηεξεί ηα ζηνηρεία ηαπηνπνίεζεο ησλ αζζελψλ. Απαξαίηεην ζηνηρείν γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ αζζελψλ θαη ηελ νινθιήξσζε ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ πγείαο ζε εζληθφ επίπεδν απνηειεί ν εζληθφο Δληαίνο Αξηζκφο Μεηξψνπ Αζζελνχο (ΔΑΜΑ), ην ξφιν ηνπ νπνίνπ κπνξεί λα παίμεη (ππφ θάπνηεο πξνυπνζέζεηο) ν αξηζκφο ΑΜΚΑ. Κάπνηα βαζηθά ζηνηρεία πνπ κπνξεί λα θπιάζζνληαη ζε απηή ηε βάζε δεδνκέλσλ είλαη: - ΔΑΜΑ (ΑΜΚΑ) 101

103 - Γεκνγξαθηθά ζηνηρεία (φλνκα, επίζεην, εκεξνκελία γέλλεζεο) - ηνηρεία επηθνηλσλίαο (Γηεχζπλζε, ηειέθσλν, fax, ) - ηνηρεία αζθάιηζεο (αζθαιηζηηθνί θνξείο, ηζρχο αζθαιηζηηθψλ θαιχςεσλ) Πνιιά απφ απηά ηα ζηνηρεία ππάξρνπλ ήδε ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ ΑΜΚΑ, ε νπνία κπνξεί λα παίμεη θαη ην ξφιν ηνπ Δζληθνχ Μεηξψνπ Αζζελψλ. Απηή ε βάζε δεδνκέλσλ ζα ζπγρξνλίδεηαη κε ηηο πεξηθεξεηαθέο βάζεηο δεδνκέλσλ ησλ ΠΚΓΤ, έηζη ψζηε φιν ην ζχζηεκα λα κνηξάδεηαη θνηλά ζηνηρεία ηαπηνπνίεζεο γηα ηνπο αζζελείο. Σα ίδηα ζηνηρεία ζα ππάξρνπλ θαη ζηελ θάξηα πγείαο ηνπ αζζελνχο. Δζληθόο ειεθηξνληθόο θάθεινο πγείαο αζζελνύο (EHR): Βάζε δεδνκέλσλ ε νπνία ζα ζπγθεληξψλεη φιεο ηηο ηαηξηθέο πξάμεηο (επηζθέςεηο, εμεηάζεηο, δηαγλψζεηο, πνξίζκαηα, θαξκαθεπηηθή αγσγή θιπ.) πνπ αθνξνχλ έλαλ αζζελή απφ ηηο αληίζηνηρεο βάζεηο δεδνκέλσλ ησλ ΠΚΓΤ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα εδψ ζα απνζεθεχνληαη κεηαδεδνκέλα πνπ ζα απνηεινχλ ζπλδέζκνπο κε ηα πξαγκαηηθά δεδνκέλα πγείαο γηα θάζε αζζελή πνπ ζα βξίζθνληαη απνζεθεπκέλα ζηνπο πεξηθεξεηαθνχο ειεθηξνληθνχο θαθέινπο πγείαο. Δζληθή βάζε δεδνκέλσλ ειεθηξνληθώλ ζπληαγώλ (eprescription): ε απηή ηε βάζε δεδνκέλσλ ζα ζπγθεληξψλνληαη κε ειεθηξνληθφ ηξφπν φιεο νη ζπληαγέο πνπ ζα αθνξνχλ έλαλ αζζελή. ην ζχζηεκα ζα έρνπλ πξφζβαζε ηα θαξκαθεία γηα ηελ εθηέιεζε ησλ ζπληαγψλ, αιιά θαη νη αζθαιηζηηθνί θνξείο, νη νπνίνη ζα κπνξνχλ λα δηεμάγνπλ ζηαηηζηηθέο έξεπλεο θαη ειέγρνπο γηα ην είδνο θαη ην θφζηνο ησλ ζπληαγνγξαθνχκελσλ θαξκάθσλ. Σν ζχζηεκα απηφ ζα δηαζπλδέεηαη θαη κε ηελ εζληθή ιίζηα θαξκάθσλ. Καηά αληηζηνηρία κε ηνλ εζληθφ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο, θαη απηή ε βάζε δεδνκέλσλ ζα κπνξεί λα απνζεθεχεη ηα κεηαδεδνκέλα ησλ ζπληαγψλ πνπ ζα είλαη ζχλδεζκνη ζηα πξαγκαηηθά δεδνκέλα πνπ ζα βξίζθνληαη ζηνπο πεξηθεξεηαθνχο ειεθηξνληθνχο θαθέινπο πγείαο. Δζληθή βάζε εληαίσλ θσδηθνπνηήζεσλ πγείαο: Απηή ε βάζε δεδνκέλσλ ζα πεξηιακβάλεη ηηο εληαίεο θσδηθνπνηήζεηο πνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθήο πγείαο ζε εζληθφ (ή αθφκα θαη επξσπατθφ επίπεδν). Ακέζσο κφιηο γίλεηαη κηα αιιαγή ζε απηή ηε βάζε δεδνκέλσλ, ζα ελεκεξψλνληαη απηφκαηα θαη νη 102

104 αληίζηνηρεο ηνπηθέο βάζεηο ησλ ΠΚΓΤ. Ζ ελεκέξσζε απηήο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ ζα είλαη επζχλε ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο (ΤΤΚΑ). Δζληθό portal ειεθηξνληθήο πγείαο: Απηφ ην portal ζα είλαη ην θνηλφ ζεκείν πξφζβαζεο ησλ πνιηηψλ θαη ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο ζην εζληθφ ζχζηεκα ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο θαη ζα παξέρεη κηα ζεηξά απφ ππεξεζίεο φπσο: - Πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζηνλ αηνκηθφ ηνπο εζληθφ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο. - Δλεκέξσζε ησλ πνιηηψλ γηα ζέκαηα πγείαο. - Πξνγξακκαηηζκφο ηαηξηθψλ επηζθέςεσλ ζε φια ηα λνζνθνκεία ηεο ρψξαο - Πξφζβαζε ησλ ηδησηψλ ηαηξψλ ζε εζληθνχο ειεθηξνληθνχο θαθέινπο πγείαο ησλ αζζελψλ ηνπο. - Τινπνίεζε web εθαξκνγψλ γηα ηνπο ηδηψηεο ηαηξνχο (ζπληαγέο, παξαπεκπηηθά, γλσκαηεχζεηο). - Πξφζβαζε ησλ ηδησηηθψλ θαξκαθείσλ ζην ζχζηεκα ειεθηξνληθήο ζπληαγνγξάθεζεο γηα εθηέιεζε ησλ ζπληαγψλ. Γηάθνξνη application servers: ην ΔΚΓΤ ζα ππάξρνπλ θαη νη απαξαίηεηνη application servers γηα ηελ ιεηηνπξγία ησλ εθαξκνγψλ ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ επνπηεία θαη ν έιεγρνο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ φινπ ζπζηήκαηνο ζα αλήθεη ζην ΤΤΚΑ, ελψ γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ΔΚΓΤ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί ε εκπεηξία θαη νη ππνδνκέο ηεο ΖΓΗΚ.Α 14 Α.Δ. Λφγσ ηεο θνκβηθήο ζεκαζίαο ηνπ ΔΚΓΤ γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ φινπ ζπζηήκαηνο ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο, θξίλεηαη 14 Ζ Ηιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο (Ζ.ΓΗ.Κ.Α. Α.Δ.), πξψελ Κέληξν Ζιεθηξνληθνχ Τπνινγηζηνχ Κνηλσληθψλ Τπεξεζηψλ (Κ.Ζ.Τ.Κ.Τ.), είλαη θνξέαο παξνρήο Τπεξεζηψλ Πιεξνθνξηθήο. Έρεη θνηλσθειή ραξαθηήξα, επνπηεχεηαη απφ ην Τπνπξγείν Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη εηδηθφηεξα απφ ηελ Γεληθή Γξακκαηεία Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ (ΓΓΚΑ). θνπφο ηεο Ζ.ΓΗ.Κ.Α Α.Δ. ζχκθσλα κε ηνλ ηδξπηηθφ λφκν είλαη ε πιεξνθνξηθή εμππεξέηεζε ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, πγείαο θαη θνηλσληθήο πνιηηηθήο, θαζψο θαη ε παξνρή ππεξεζηψλ πξνο άιινπο θνξείο ηνπ Γεκνζίνπ. 103

105 απαξαίηεηε ε δεκηνπξγία θαη ελφο δεχηεξνπ site απνθαηάζηαζεο γηα αληηκεηψπηζε θαηαζηξνθήο (Disaster Recovery site) Δληαίνο Αξηζκόο Μεηξώνπ Αζζελνύο (ΔΑΜΑ) Βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ εζληθνχ νινθιεξσκέλνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο είλαη ε ηαπηνπνίεζε ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ κε Δληαίν Αξηζκφ Μεηξψνπ Αζζελνχο (ΔΑΜΑ), ν νπνίνο ζα παξακέλεη ζηαζεξφο ζε φιν ην βίν ηνπ αηφκνπ. Απηφ ην ξφιν κπνξεί λα παίμεη ν αξηζκφο ΑΜΚΑ (Αξηζκφο Μεηξψνπ Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο) πνπ θπιάζζεηαη ζην Δζληθφ Μεηξψν Αζθαιηζκέλσλ, Δξγνδνηψλ, πληαμηνχρσλ (ΔΜΑΔ). Σν Δζληθφ Γεληθφ Μεηξψν φισλ ησλ Αζθαιηζκέλσλ θαη πληαμηνχρσλ ηεο Υψξαο, θαζψο θαη ην Δζληθφ Γεληθφ Μεηξψν Δξγνδνηψλ ζεζκνζεηήζεθαλ κε ηνλ Ν. 2084/92 (άξζξν 64). Απφ ν Α.Μ.Κ.Α θαζίζηαηαη ππνρξεσηηθφο γηα εξγαζηαθή θαη αζθαιηζηηθή ηαπηνπνίεζε (Ν.3655/08, άξζξν 153). Σελ επζχλε ηήξεζεο ησλ Δζληθψλ Μεηξψσλ Αζθαιηζκέλσλ, Δξγνδνηψλ θαη πληαμηνχρσλ (ΔΜΑΔ) έρεη ε Γεληθή Γξακκαηεία Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ (ΓΓΚΑ), νη δε Αζθαιηζηηθνί Φνξείο ηεο ρψξαο έρνπλ ηελ ππνρξέσζε λα ηξνθνδνηνχλ ην ζχζηεκα κε ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο έρεη αλαηεζεί ζηελ ΖΓΗΚΑ Α.Δ. πνπ επνπηεχεηαη απφ ην Τπνπξγείν Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη εηδηθφηεξα απφ ηελ Γεληθή Γξακκαηεία Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ (ΓΓΚΑ). Ζ δνκή ηνπ ΑΜΚΑ πνπ έρεη θαζηεξσζεί είλαη έλαο 11ςήθηνο αξηζκφο πνπ απνηειείηαη απφ 3 ηκήκαηα. Σν πξψην ηκήκα είλαη 6ςήθην θαη δειψλεη ηελ εκεξνκελία γέλλεζεο. Σν επφκελν ηκήκα είλαη 4ςήθην θαη δειψλεη ηνλ αχμνληα αξηζκφ θαηαρψξεζεο ζην Δζληθφ Μεηξψν κέζα ζηελ ίδηα εκεξνκελία γέλλεζεο. Γηα ηνπο άλδξεο ν αξηζκφο απηφο είλαη πεξηηηφο γηα δε ηηο γπλαίθεο άξηηνο. Σν ηξίην θαη ηειεπηαίν ηκήκα απνηειείηαη απφ 1ςεθίν θαη είλαη ραξαθηήξαο ειέγρνπ πνπ δίλεηαη απφ ηελ κεραλνγξάθεζε. Γηα ηελ θαηαρψξεζε ελφο αζθαιηζκέλνπ ή ζπληαμηνχρνπ ζην ΔΜΑΔ ζα πξέπεη ππνρξεσηηθά λα ππάξρνπλ ηα παξαθάησ ζηνηρεία ηνπ : - Δπψλπκν θαηά ηελ γέλλεζε - εκεξηλφ επψλπκν - λνκα - λνκα παηέξα 104

106 - λνκα κεηέξαο - Ζκεξνκελία γέλλεζεο - Φχιν - Τπεθνφηεηα - Φνξέαο ζηνλ νπνίν αζθαιίδεηαη - Αξηζκφο Μεηξψνπ (Α.Μ.) ζην Φνξέα ή Κιάδν - Ζκεξνκελία έλαξμεο αζθάιηζεο ή ζπληαμηνδφηεζεο ζην Φνξέα ή Κιάδν - Καηεγνξία ζχληαμεο (κφλν γηα ζπληαμηνχρνπο) - Γ/λζεο θαηνηθίαο ή εξγαζίαο γηα ηελ απνζηνιή ηεο Κάξηαο Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο - Αξηζκφο Αζηπλνκηθήο Σαπηφηεηαο ή Γηαβαηεξίνπ - Έηνο πξψηεο αζθάιηζεο ζε Φνξέα Κχξηαο Αζθάιηζεο (κφλν γηα αζθαιηζκέλνπο) Σα ζηνηρεία απηά θξίλνληαη ηθαλνπνηεηηθά γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ελφο αηφκνπ ζην εζληθφ ζχζηεκα πγείαο θαη θνηλσληθήο αζθάιηζεο. ε θάζε πεξίπησζε, ε βάζε δεδνκέλσλ ΔΜΑΔ κπνξεί λα ζπκπιεξσζεί θαη κε φζα άιια ζηνηρεία θξηζνχλ απαξαίηεηα ζην κέιινλ. Δπεηδή έρεη θαηαβιεζεί πξνζπάζεηα λα εληαρζνχλ ζε απηή ηε βάζε δεδνκέλσλ φινη νη αζθαιηζκέλνη ηεο ρψξαο, κπνξεί λα απνηειέζεη ηελ θεληξηθή βάζε δεδνκέλσλ γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ αζζελψλ ζην εζληθφ ζχζηεκα ειεθηξνληθήο πγείαο. Χζηφζν, ππάξρνπλ κεξηθά δεηήκαηα πνπ ίζσο ρξεηαζηεί λα αληηκεησπηζηνχλ ζρεηηθά κε ηνλ αξηζκφ ΑΜΚΑ θαη ηε ρξήζε ηνπ σο Δληαίνπ Αξηζκνχ Μεηξψνπ Αζζελψλ. Ο αξηζκφο ΑΜΚΑ ζεζκνζεηήζεθε γηα ηελ εληαία ηαπηνπνίεζε ησλ αζθαιηζκέλσλ ζην ζχζηεκα θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Δπνκέλσο απνδίδεηαη ζε εξγαδφκελνπο ή ζπληαμηνχρνπο, αζθαιηζκέλνπο ζε θάπνηνλ θνξέα θχξηαο αζθάιηζεο θαη ζηα πξνζηαηεπφκελα κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο. Απηφ πηζαλφηαηα δελ είλαη αξθεηφ λα θαιχςεη φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ζην ρψξν ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Καη ηνχην δηφηη δελ απνθιείεηαη λα ππάξρνπλ πνιίηεο πνπ δηαβηνχλ λνκίκσο ή παξαλφκσο ζηε ρψξα θαη δελ είλαη αζθαιηζκέλνη ζε θαλέλα αζθαιηζηηθφ θνξέα (κεηαλάζηεο κε αλαζθάιηζηε εξγαζία, εηζνδεκαηίεο, ηνπξίζηεο θιπ.). ινη απηνί είλαη δπλαηφλ λα έξζνπλ ζε επαθή κε ην ζχζηεκα πγείαο θαη ζα πξέπεη λα ππάξρεη αξηζκφο ηαπηνπνίεζήο ηνπο γηα ηε δεκηνπξγία θαθέινπ πγείαο. Δπίζεο θαηά ηε γέλλεζε ελφο παηδηνχ, απηφ δελ είλαη αθφκα αζθαιηζκέλν θαη δελ ηνπ έρεη απνδνζεί ΑΜΚΑ, σζηφζν ν ηαηξηθφο ηνπ θάθεινο ζα πξέπεη λα αξρίζεη λα ζπκπιεξψλεηαη ακέζσο. 105

107 Δπνκέλσο ζα πξέπεη λα αλαζεσξεζεί ε έλλνηα ηνπ ΑΜΚΑ θαη λα απνδίδεηαη ζε φια αλεμαηξέησο ηα θπζηθά πξφζσπα πνπ έξρνληαη ζε επαθή κε ην ζχζηεκα πγείαο. Πξνηείλεηαη κάιηζηα ε δηαδηθαζία απφδνζεο ΑΜΚΑ λα γίλεηαη κε ειεθηξνληθφ ηξφπν κέζα απφ ηα ίδηα ηα λνζειεπηηθά ηδξχκαηα, κε ηε γέλλεζε ελφο παηδηνχ ή κε ηελ πξνζέιεπζε ελφο αζζελνχο πνπ δελ δηαζέηεη ΑΜΚΑ (θαη δηαζέηεη επαξθή ζηνηρεία ηαπηνπνίεζεο). Ζ δνκή ηνπ ΑΜΚΑ πνπ έρεη θαζηεξσζεί, εθηφο ηεο εκεξνκελίαο γέλλεζεο θαη ηνπ θχιινπ ηνπ αηφκνπ, δελ εκπεξηέρεη θακία άιιε ρξήζηκε πιεξνθνξία. Απηφ ίζσο δεκηνπξγήζεη πξφβιεκα ζην κέιινλ, ζηελ πεξίπησζε πνπ ρξεηαζηεί λα πινπνηεζεί έλα παλεπξσπατθφ ζχζηεκα ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο. ε κηα ηέηνηα πεξίπησζε θξίλεηαη απαξαίηεην ν εληαίνο αξηζκφο ηαπηνπνίεζεο αζζελνχο λα αθνινπζεί κηα ζπγθεθξηκέλε δνκή πνπ ζα ππνδειψλεη ηνπιάρηζηνλ ηε ρψξα πξνέιεπζεο ηνπ αζζελνχο (ή αθφκα θαη ηνλ ηφπν γέλλεζεο). Αλ θαη απηφ ζα απαηηήζεη ζπκθσλία ζε παλεπξσπατθφ επίπεδν, ε απινχζηεξε ιχζε πνπ ζα κπνξνχζε λα πξνηαζεί γηα ην κεηαζρεκαηηζκφ ηνπ ΑΜΚΑ ζε παλεπξσπατθφ αξηζκφ ηαπηνπνίεζεο αζζελνχο, είλαη ε πξνζζήθε δχν ςεθίσλ ή δχν ραξαθηήξσλ πνπ λα ππνδειψλνπλ ηε ρψξα πξνέιεπζεο ηνπ αζζελνχο (π.ρ. αιθαξηζκεηηθφ GR ή δχν αξηζκεηηθά ςεθία) Ηιεθηξνληθή θάξηα πγείαο Αλ θαη ην ζχζηεκα ζα κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη κε ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν (βηβιηάξηα πγείαο, ζπληαγνιφγηα θιπ.) ή κε ηε ρξήζε απιψλ θαξηψλ κε αλαγξαθή κφλν ηνπ ΔΑΜΑ (π.ρ. ε ππάξρνπζα Κάξηα Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο κε ηνλ ΑΜΚΑ ζε νπηηθά αλαγλψζηκε κνξθή θαη κνξθή barcode), σζηφζν πξνηείλεηαη ζην κέιινλ ε πηνζέηεζε ησλ ειεθηξνληθψλ «έμππλσλ» θαξηψλ πγείαο, πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ πνιιαπιά νθέιε ζε φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. Οη ζχγρξνλεο «έμππλεο» θάξηεο (smart cards) πεξηιακβάλνπλ κηθξνεπεμεξγαζηή θαη ειεθηξηθά επαλεγγξάςηκε κλήκε κφληκεο απνζήθεπζεο EEPROM, κε ηππηθέο ρσξεηηθφηεηεο 2 32 ΚΒ, ελψ έρνπλ ήδε θπθινθνξήζεη θαη θάξηεο κε ρσξεηηθφηεηα 256 ΚΒ, πνπ κπνξνχλ λα απνζεθεχζνπλ έλα ζρεηηθά πεξηνξηζκέλν αιιά ζεκαληηθφ ζχλνιν δεδνκέλσλ. Σαπηφρξνλα νη «έμππλεο» θάξηεο δηαζέηνπλ ινγηζκηθφ πνπ επηηξέπεη ηελ εθηέιεζε εθαξκνγψλ, 106

108 φπσο γηα παξάδεηγκα αιγφξηζκνπο θξππηνγξάθεζεο PKI. Ζ πξφζβαζε ζε επηιεθηηθά δεδνκέλα ηεο θάξηαο είλαη δπλαηφλ λα πξνζηαηεχεηαη κε θσδηθφ PIN. Ζ ηερλνινγία ησλ «έμππλσλ» θαξηψλ είλαη ηδαληθή γηα ηελ δηαθχιαμε ηεο εκπηζηεπηηθφηεηαο, αθεξαηφηεηαο θαη δηαζεζηκφηεηαο ησλ επαίζζεησλ δεδνκέλσλ πγείαο, εηδηθά αλ ζπλδπαζηνχλ κε ηελ ππνδνκή δεκφζηνπ θιεηδηνχ (PKI). ηελ πεξίπησζε απηή νη «έμππλεο» θάξηεο ζα πξέπεη λα απνζεθεχνπλ ηα ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά πνπ εθδίδεη ε έκπηζηε Αξρή Πηζηνπνίεζεο ηνπ ειιεληθνχ Γεκνζίνπ θαη ζα πξέπεη λα είλαη ηθαλέο λα εθηεινχλ ηνπο αιγφξηζκνπο θξππηνγξάθεζεο PKI. Οη ιεηηνπξγίεο πνπ κπνξνχλ λα επηηειέζνπλ νη «έμππλεο» θάξηεο κπνξεί λα είλαη: Αζθαιήο απζεληηθνπνίεζε: Ζ πηνζέηεζε ησλ ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ θαη ε απνζήθεπζή ηνπο ζηηο «έμππλεο» θάξηεο (κε πξνζηαζία θσδηθνχ PIN) παξέρεη πςειφηεξν επίπεδν αζθάιεηαο γηα ηελ ηαπηνπνίεζε θαη απζεληηθνπνίεζε ησλ αζζελψλ θαη επαγγεικαηηψλ πγείαο, απφ ηελ απιή απζεληηθνπνίεζε κε θσδηθφ ρξήζηε θαη ζπλζεκαηηθφ (username, password). Αζθαιήο ππνγξαθή: Οη επαγγεικαηίεο πγείαο αιιά θαη νη αζζελείο ζα κπνξνχλ λα ππνγξάθνπλ ςεθηαθά έγγξαθα, κε ρξήζε ςεθηαθήο ππνγξαθήο κε ηα ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά πνπ ζα βξίζθνληαη απνζεθεπκέλα ζηελ πξνζσπηθή ηνπο «έμππλε» θάξηα. Ζ ςεθηαθή ππνγξαθή παξέρεη ζαθψο πςειφηεξν επίπεδν αζθάιεηαο απφ ηελ θνηλή ρεηξφγξαθε ππνγξαθή θαη κε ηε ζπλδξνκή ηεο ηξίηεο έκπηζηεο νληφηεηαο εμαζθαιίδεηαη ε κε-απνθήξπμε (non-repudiation). Σαρύηεηα πξόζβαζεο ζε πξνζσπηθά δεδνκέλα: Ζ θάξηα πγείαο ζα θέξεη ηνλ εληαίν αξηζκφ ηαπηνπνίεζεο ηνπ αζζελνχο θαη ηα δεκνγξαθηθά ηνπ δεδνκέλα, επνκέλσο κε ηελ επίζθεςε ηνπ αζζελνχο ζην ίδξπκα παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο ηα δεδνκέλα ηαπηνπνίεζεο ζα δηαβάδνληαη κε ηαρχηεηα θαη αθξίβεηα, κε απνηέιεζκα ηελ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ θαη ηελ απνθπγή δηπινεγγξαθψλ. Άκεζε πξόζβαζε ζε βαζηθέο ηαηξηθέο πιεξνθνξίεο: ηελ «έμππλε» θάξηα είλαη δπλαηφλ λα απνζεθεχνληαη βαζηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ ηαηξηθνχ ηζηνξηθνχ ηνπ αζζελνχο, φπσο νκάδα αίκαηνο, εκβνιηαζκνί, ρξφληεο παζήζεηο, ρξφληα θαξκαθεπηηθή αγσγή, αιιεξγίεο θιπ. Έηζη, νη πιεξνθνξίεο απηέο ζα είλαη άκεζα δηαζέζηκεο ζηνλ επαγγεικαηία πγείαο 107

109 (κε ηελ παξνπζία ηεο δηθήο ηνπ επαγγεικαηηθήο θάξηαο πγείαο), θάηη πνπ ζα έρεη σο ζθνπφ ηελ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ κε ηελ απνθπγή επαλάιεςεο ησλ ίδησλ πιεξνθνξηψλ ζε θάζε επίζθεςε θαη ηελ πηζαλή θαιχηεξε ηαηξηθή αληηκεηψπηζε επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ. Αζθαιήο κεηαθνξά δεδνκέλσλ: ηελ «έμππλε» θάξηα είλαη δπλαηφλ λα απνζεθεχνληαη θαη θάπνηα πεξηνξηζκέλεο έθηαζεο δεδνκέλα, φπσο νη πην πξφζθαηεο ζπληαγνγξαθήζεηο ή ηα πην πξφζθαηα παξαπεκπηηθά εμεηάζεσλ. Έηζη, ζηελ πεξίπησζε πνπ δελ είλαη δπλαηή ε άκεζε (online) επηθνηλσλία ελφο θαξκαθείνπ ή ελφο δηαγλσζηηθνχ θέληξνπ κε ην εζληθφ ζχζηεκα ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο, λα είλαη δπλαηή ε εθηέιεζε κηαο ζπληαγήο ή εμέηαζεο κε κεηαθνξά ησλ δεδνκέλσλ κέζσ ηεο «έμππλεο» θάξηαο θαη αλάγλσζήο ηνπο κε ηελ εηζαγσγή θσδηθνχ PIN. Πξνηείλεηαη λα εληαρζνχλ ζην ζχζηεκα δχν εηδψλ θάξηεο πγείαο: ε θάξηα πγείαο ηνπ αζζελνχο θαη ε θάξηα πγείαο ηνπ επαγγεικαηία πγείαο. Γηα ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο ζα κπνξεί λα ππάξρεη πεξαηηέξσ δηαβάζκηζε ζε λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ, ηαηξηθφ πξνζσπηθφ, εηδηθνχο ηαηξνχο, θαξκαθνπνηνχο, δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ θιπ. Ζ δηαβάζκηζε απηή κπνξεί λα εγγξαθεί κε αζθάιεηα ζηα ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά ηαπηνπνίεζεο πνπ ζα απνζεθεχνληαη ζε θάζε θάξηα θαη ζα κπνξνχλ λα αληηζηνηρνχλ ζε δηθαηψκαηα πξφζβαζεο ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο πιεξνθνξηψλ. Ζ έθδνζε θαη δηαρείξηζε ησλ θαξηψλ πγείαο ζα ηειεί ππφ ηελ επνπηεία θαη ησλ έιεγρν ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. Σν ζχζηεκα ζα πξέπεη λα ζπκπιεξψλεηαη φπσο αλαθέξζεθε κε ηελ Δζληθή Αξρή Πηζηνπνίεζεο ε νπνία ζα δηαρεηξίδεηαη ηα ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά θαη ζα παίδεη ην ξφιν ηεο ηξίηεο έκπηζηεο νληφηεηαο. Θα πξέπεη επίζεο λα ππάξρεη ζχζηεκα θαζνξηζκνχ ξφισλ θαη επηπέδσλ πξφζβαζεο γηα ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο, φπσο γηα παξάδεηγκα απηφ πνπ πεξηγξάθεηαη ζην πξφηππν EHRcom Αζθάιεηα δεδνκέλσλ θαη αζθάιεηα πξόζβαζεο Ννκνζεηηθό πιαίζην Σα δεδνκέλα ηνπ αηφκνπ ζρεηηθά κε ηελ πγεία ηνπ απνηεινχλ δεδνκέλα πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα, ηα νπνία πξνζηαηεχνληαη ζην εζληθφ, θνηλνηηθφ θαη δηεζλέο δίθαην. 108

110 Ο Ν.2472/97 κεηαθέξεη ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε ηελ επξσπατθή νδεγία 95/46/ΔΚ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ αηφκνπ απφ ηελ επεμεξγαζία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ. ην λφκν απηφ ηα δεδνκέλα πγείαο ραξαθηεξίδνληαη σο επαίζζεηα, γη απηφ θαη θαζνξίδνληαη απζηεξνί θαλφλεο γηα ηελ θάζε είδνπο επεμεξγαζία ηνπο θαη επηβάιιεηαη ε ιήςε απζηεξψλ κέηξσλ πξνζηαζίαο ηνπο. Ζ γεληθή θαηεχζπλζε ηεο λνκνζεζίαο είλαη φηη ε επεμεξγαζία επαίζζεησλ δεδνκέλσλ πξέπεη λα γίλεηαη ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο έγγξαθεο ζπγθαηάζεζεο ηνπ αηφκνπ πνπ αθνξνχλ απηά ηα δεδνκέλα. Ο λφκνο αλαγλσξίδνληαο ηελ ηδηαηηεξφηεηα ηνπ ηαηξηθνχ επαγγέικαηνο επηηξέπεη ηελ εμαίξεζε απφ ηνλ θαλφλα ηεο ζπλαίλεζεο φηαλ «ε επεμεξγαζία αθνξά ζέκαηα πγείαο θαη εθηειείηαη από πξόζσπν πνπ αζρνιείηαη θαη επάγγεικα κε ηελ παξνρή ππεξεζηώλ πγείαο θαη ππόθεηηαη ζε θαζήθνλ ερεκύζεηαο ή ζε ζπλαθείο θώδηθεο δενληνινγίαο, ππό ηνλ όξν όηη ε επεμεξγαζία είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ ηαηξηθή πξόιεςε, δηάγλσζε, πεξίζαιςε ή ηε δηαρείξηζε ππεξεζηώλ πγείαο». Δμ άιινπ, ην ηαηξηθό απόξξεην θαηνρπξψλεηαη ζην άξζξν 371 ηνπ Πνηληθνχ Κψδηθα ζχκθσλα κε ην νπνίν θάζε παξαβίαζε ηνπ απνξξήηνπ απφ ηνλ ηαηξφ ή ηνπο βνεζνχο ηνπ απνηειεί αδίθεκα. Γελ απνηειεί αδίθεκα ε πξάμε εάλ ν ηαηξφο θαλεξψζεη πιεξνθνξίεο ζην πιαίζην ηεο εθπιήξσζεο θαζήθνληνο ή ηεο δηαθχιαμεο έλλνκνπ ή γηα άιιν ιφγν δηθαηνινγεκέλνπ, νπζηψδνπο ζπκθέξνληνο ηνπ ίδηνπ ή θάπνηνπ άιινπ, ην νπνίν δελ κπνξνχζε λα δηαθπιαρζεί δηαθνξεηηθά. Σν ηαηξηθφ απφξξεην σο ππνρξέσζε ηνπ ηαηξνχ πνπ παξέρεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ ηδησηηθά ή κέζσ νξγαληζκψλ δεκνζίνπ ή ηδησηηθνχ δηθαίνπ θαηνρπξψλεηαη επίζεο ζηνλ Καλνληζκφ Ηαηξηθήο Γενληνινγίαο (B.Γ. ηεο 25/5/1955). H πξνζηαζία ηεο ηδησηηθήο δσήο ηνπ αζζελνχο θαη ν απφξξεηνο ραξαθηήξαο ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ θαηνρπξψλνληαη επίζεο ζην άξζξν 47 ηνπ N.2071/92 (Νφκνο EY.) Δπηπιένλ ε λνκνζεζία επηβάιιεη ζηνπο νξγαληζκνχο πνπ δηαηεξνχλ θαη επεμεξγάδνληαη πξνζσπηθά ή επαίζζεηα δεδνκέλα, λα ιακβάλνπλ φια ηα αλαγθαία νξγαλσηηθά θαη ηερληθά κέζα ψζηε λα δηαθπιάζζεηαη ε εκπηζηεπηηθφηεηα, αθεξαηφηεηα θαη δηαζεζηκφηεηα ησλ δεδνκέλσλ απηψλ. Ζ ειιεληθή λνκνζεζία ζπκπιεξψλεηαη κε ην Ν.3471/2006 (ελζσκάησζε ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο 2002/58/ΔΚ) γηα ηελ πξνζηαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα θαη ηεο ηδησηηθήο δσήο ζηνλ ηνκέα ησλ ειεθηξνληθψλ επηθνηλσληψλ. 109

111 Αζθάιεηα ηνπ ζπζηήκαηνο Αλάκεζα ζηα δηάθνξα κέηξα θαη πνιηηηθέο αζθάιεηαο πνπ κπνξνχλ λα ζρεδηαζηνχλ, επηιέμακε κηα πινπνίεζε πνπ πξνζπαζεί λα εμηζνξξνπήζεη ηελ αλάγθε απμεκέλεο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθήο δσήο ηνπ πνιίηε κε ηελ αλάγθε ηεο απξφζθνπηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ηαηξηθνχ επαγγέικαηνο θαη ηεο πξνζηαζίαο ηεο δσήο ηνπ αζζελνχο. Ζ αζθάιεηα ηνπ φινπ ζπζηήκαηνο πξνηείλεηαη λα βαζίδεηαη ζηα εμήο κέηξα: Αζθάιεηα ζε επίπεδν δηθηχνπ κέζσ θιεηζηψλ ηδεαηψλ δηθηχσλ (MPLS/VPN) θαη θξππηνγξάθεζεο ζε επίπεδν δηθηχνπ (IPSec) Γηαρσξηζκφο ησλ δεδνκέλσλ πγείαο απφ ηα δεκνγξαθηθά δεδνκέλα ησλ αζζελψλ κε ηε θχιαμή ηνπο ζε δηαθνξεηηθνχο servers. Κξππηνγξάθεζε ησλ δεδνκέλσλ πγείαο ζε θπζηθφ επίπεδν (ζηνπο δίζθνπο απνζήθεπζεο) Υξήζε ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ γηα ηελ ηαπηνπνίεζε θαη απζεληηθνπνίεζε ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο θαη ησλ αζζελψλ κε ηερλνινγία ππνδνκήο δεκφζηνπ θιεηδηνχ (PKI). Φεθηαθέο ππνγξαθέο ησλ ηαηξηθψλ πξάμεσλ απφ ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο θαη ηνπο αζζελείο. Δμνπζηνδφηεζε πξφζβαζεο κέζσ θαηάιιεισλ ξφισλ, φπσο γηα παξάδεηγκα απηνί πνπ πεξηγξάθνληαη ζην πξφηππν EHRcom. Απνζήθεπζε πιήξνπο ηζηνξηθνχ πξφζβαζεο θαη ελεξγεηψλ ζηνπο ηαηξηθνχο θαθέινπο (audit logs), ρσξίο δπλαηφηεηα δηαγξαθήο ηνπ νχηε απφ ηνπο δηαρεηξηζηέο ηνπ ζπζηήκαηνο. Δπηπξφζζεηα ζα κπνξνχζαλ λα εθαξκφδνληαη θαη εηδηθνί αιγφξηζκνη ειέγρνπ ηεο πξφζβαζεο ζηα ηαηξηθά δεδνκέλα, νη νπνίνη γηα παξάδεηγκα ζα ειάκβαλαλ ππφςε ηε ζρέζε αζζελνχο-ζεξάπνληνο ηαηξνχ, ηελ εηδηθφηεηα ηνπ ηαηξνχ ζε ζρέζε κε ηα ηαηξηθά δεδνκέλα πγείαο πνπ κπνξεί λα βιέπεη, ηνλ αξηζκφ ησλ αλαδεηήζεσλ πνπ εθηειεί έλαο ηαηξφο θαη νπνηαδήπνηε άιια θξηηήξηα θξηζνχλ απαξαίηεηα. Οη αιγφξηζκνη απηνί ζα κπνξνχζαλ λα παξάγνπλ εηδνπνηήζεηο (alerts) ζε πεξίπησζε πνπ αλίρλεπαλ πξνζπάζεηεο κε εγθεθξηκέλεο πξφζβαζεο ζην ζχζηεκα. 110

112 Ζ πξόζβαζε ζηα δεδνκέλα πγείαο ησλ αζζελψλ πξνηείλεηαη λα αθνινπζεί ηνπο εμήο θαλφλεο: Ζ θάξηα πγείαο ηνπ αζζελή ζα δηαζέηεη έλα ηκήκα δεδνκέλσλ πνπ δελ ζα πξνζηαηεχεηαη κε PIN. Σν ηκήκα απηφ ζα πεξηιακβάλεη ηα δεκνγξαθηθά δεδνκέλα θαη ηνλ ΔΑΜΑ (άιισζηε ζπλήζσο ην νλνκαηεπψλπκν ηνπ θαηφρνπ θαη ν αξηζκφο ηαπηνπνίεζήο ηνπ ηππψλνληαη θαη πάλσ ζηελ θάξηα). Με ηνλ ηξφπν απηφ εμαζθαιίδεηαη ε ηαρχηαηε αλάγλσζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ αζζελή θαηά ηελ επαθή ηνπ κε ηνπο θνξείο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Δπίζεο θάπνηα ειάρηζηα βαζηθά ηαηξηθά δεδνκέλα πνπ απνζεθεχνληαη ζηελ θάξηα πγείαο ηνπ αζζελνχο θαη αθνξνχλ ην ηαηξηθφ ηνπ ηζηνξηθφ, φπσο νκάδα αίκαηνο, αιιεξγίεο, εκβνιηαζκνί, ρξφληα λνζήκαηα, θαξκαθεπηηθή αγσγή θιπ., ζα κπνξνχζαλ επίζεο λα κελ πξνζηαηεχνληαη απφ PIN, γηα λα εμαζθαιηζηεί έηζη φηη ζα είλαη δηαζέζηκα θαη ζε επείγνπζεο πεξηπηψζεηο φπνπ πηζαλφλ ν αζζελήο δελ ζα είλαη ζε ζέζε λα μεθιεηδψζεη ηελ θάξηα ηνπ κε PIN. Σα δεδνκέλα απηά ζα κπνξνχλ λα δηαβάδνληαη ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο παξνπζίαο ζην ζχζηεκα κηαο επαγγεικαηηθήο θάξηαο πγείαο ηαηξηθνχ ή λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ (medical role). Ζ πξφζβαζε ζηνλ πιήξε ηαηξηθφ θάθειν ηνπ αζζελνχο, είηε ζε ηνπηθφ είηε ζε εζληθφ επίπεδν, ζα πξέπεη λα γίλεηαη ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο απζεληηθνπνίεζεο ηνπ ηαηξνχ κέζσ ηεο επαγγεικαηηθήο ηνπ θάξηαο πγείαο κε ηερλνινγία ππνδνκήο δεκφζηνπ θιεηδηνχ θαη ζα απαηηείηαη επηπξφζζεηα ε εηζαγσγή θσδηθνχ PIN γηα ην μεθιείδσκα ηεο θάξηαο. Ζ εμνπζηνδφηεζε πξφζβαζεο ζηα δεδνκέλα πγείαο ζα παξέρεηαη απφ ην ζχζηεκα κε ηελ πινπνίεζε θαηάιιεισλ ξφισλ θαη δηθαησκάησλ πξφζβαζεο (π.ρ. EHRcom). Ζ ζπκκεηνρή ζην ζχζηεκα κηαο ηξίηεο έκπηζηεο αξρήο (Δζληθή Αξρή Πηζηνπνίεζεο) ζα εγγπάηαη ηελ ηαπηφηεηα ηνπ θαηφρνπ ησλ θαξηψλ. ηελ πεξίπησζε ηεο πξφζβαζεο ησλ ηδησηψλ ηαηξψλ ζηνλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο κέζσ ηνπ portal, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε ηαπηφρξνλε παξνπζία ζην ζχζηεκα θαη ηεο θάξηαο πγείαο ηνπ αζζελνχο. Κάζε εγγξαθή πνπ ζα εηζάγεηε απφ έλαλ επαγγεικαηία πγείαο ζηνλ ειεθηξνληθφ ηαηξηθφ θάθειν ηνπ αζζελνχο, ζα ππνγξάθεηαη ςεθηαθά κε ηα πηζηνπνηεηηθά πνπ ζα ππάξρνπλ απνζεθεπκέλα ζηελ θάξηα πγείαο. Σελ ίδηα δπλαηφηεηα ζα έρνπλ θαη νη αζζελείο λα ππνγξάθνπλ ςεθηαθά 111

113 κε ηελ θάξηα πγείαο ηνπο, φπνπ απαηηείηαη ε έγγξαθε ζπλαίλεζή ηνπο. Ζ πξφζβαζε ζηα ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά ππνγξαθήο ζα γίλεηαη κε ρξήζε PIN. Οη αζζελείο ζα κπνξνχλ λα εηζέξρνληαη κέζσ ηνπ εζληθνχ portal ζην ζχζηεκα θαη λα βιέπνπλ ηνλ πιήξε ειεθηξνληθφ ηνπο ηαηξηθφ θάθειν, ρσξίο δπλαηφηεηα αιινίσζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ. Θα κπνξνχλ επίζεο λα βιέπνπλ ην πιήξεο ηζηνξηθφ πξφζβαζεο ζηνλ ειεθηξνληθφ ηνπο ηαηξηθφ θάθειν (audit logs). Ζ πξφζβαζε ζην ζχζηεκα ζα γίλεηαη κε απζεληηθνπνίεζε ηεο θάξηαο πγείαο ηνπο (ηερλνινγία PKI + εηζαγσγή PIN) θαη επηπξφζζεηε απζεληηθνπνίεζε κε θσδηθφ φλνκα (username) θαη ζπλζεκαηηθφ (password). Οη δηνηθεηηθνί ππάιιεινη ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ θαη ησλ θνξέσλ πγείαο ζα έρνπλ δηθαίσκα πξφζβαζεο κφλν ζε δηνηθεηηθέο πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηνπο αζζελείο. Θα κπνξνχλ επίζεο λα ιακβάλνπλ ζηαηηζηηθά δεδνκέλα απφ ην ζχζηεκα, ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο απφθξπςεο ησλ πιεξνθνξηψλ ηαπηνπνίεζεο ζπγθεθξηκέλσλ πξνζψπσλ (Ν.2472/97). Ζ πξφζβαζή ηνπο ζην ζχζηεκα ζα γίλεηαη κε ρξήζε επαγγεικαηηθήο θάξηαο πγείαο θαηάιιεισλ πξνλνκίσλ πξφζβαζεο (administrative role). Οη ππάιιεινη ησλ θαξκαθείσλ ζα εθνδηάδνληαη επίζεο κε επαγγεικαηηθή θάξηα πγείαο εηδηθψλ πξνλνκίσλ (pharmacist role), ε νπνία ζα ηνπο επηηξέπεη λα έρνπλ πξφζβαζε ζηελ ειεθηξνληθή ζπξίδα ησλ αζζελψλ φπνπ ζα απνζεθεχνληαη νη ειεθηξνληθέο ζπληαγέο πνπ δελ έρνπλ εθηειεζηεί αθφκα. Γηα ηελ πξφζβαζε ζην ζχζηεκα ζα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα λα επηηξέπεηαη κε απζεληηθνπνίεζε ηεο επαγγεικαηηθήο θάξηαο πγείαο ηνπ θαξκαθνπνηνχ ηαπηφρξνλα κε ηελ παξνπζία ηεο θάξηα πγείαο ηνπ αζζελνχο, κέζσ θαη πάιη ηερλνινγίαο PKI θαη εηζαγσγήο PIN. Οη εθηεινχκελεο ζπληαγέο ζα ππνγξάθνληαη ειεθηξνληθά απφ ηνλ θαξκαθνπνηφ θαη ηνλ αζζελή. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ζα νινθιεξψλνληαη νη δηαδηθαζίεο ηνπ «αηνκηθνχ ζπληαγνινγίνπ». 112

114 4.9. Βαζηθέο Γηαδηθαζίεο Σαπηνπνίεζε αζζελνύο ην παξαθάησ δηάγξακκα ξνήο παξνπζηάδεηαη ε δηαδηθαζία ηαπηνπνίεζεο αζζελνχο θαηά ηελ επαθή ηνπ κε ηνπο παξφρνπο ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ παξνπζηαδφκελε δηαδηθαζία ζηεξίδεηαη ζηελ πηνζέηεζε «έμππλσλ» θαξηψλ πγείαο, αλ θαη ην ζχζηεκα ζα κπνξνχζε λα ιεηηνπξγήζεη θαη κε ηα παξαδνζηαθά κέζα ηαπηνπνίεζεο, ππφ ηελ απαξαίηεηε βέβαηα πξνυπφζεζε φηη ν αζζελήο δηαζέηεη κε θάπνην ηξφπν ηνλ εληαίν αξηζκφ κεηξψνπ αζζελνχο (ΔΑΜΑ). ηελ πεξίπησζε πνπ ν αζζελήο δελ δηαζέηεη ΔΑΜΑ, αιιά δηαζέηεη επαξθή ζηνηρεία ηαπηνπνίεζεο, ηφηε ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ λνζειεπηηθνχ ηδξχκαηνο ζα κπνξεί λα απνζηέιιεη απεπζείαο ειεθηξνληθή αίηεζε ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πνπ δηαρεηξίδεηαη ην εζληθφ κεηξψν αζζελψλ (ΔΜΑ) γηα έιεγρν θαη απηφκαηε απφδνζε ΔΑΜΑ. ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ ΔΜΑ ζα ηξέρνπλ θπζηθά δηάθνξνη αιγφξηζκνη ειέγρνπ ησλ ζηνηρείσλ ηαπηνπνίεζεο ηνπ αζζελνχο γηα ηελ απνθπγή έθδνζεο ΔΑΜΑ ζε πξφζσπν πνπ δηαζέηεη ήδε ηέηνηνλ αξηζκφ. Σέινο ν αζζελήο ζα επηβεβαηψλεη θαη ζα επηθαηξνπνηεί ηα δεκνγξαθηθά ηνπ ζηνηρεία, ηα νπνία ζα απνζεθεχνληαη ζηελ ειεθηξνληθή ηνπ θάξηα πγείαο θαη ζα ελεκεξψλνληαη ηαπηφρξνλα θαη φιεο νη βάζεηο δεδνκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο (πεξηθεξεηαθή, εζληθή). ην ζχζηεκα, ζα πξέπεη λα ιεθζεί ηδηαηηέξσο ππφςε θαη ε πεξίπησζε πνπ ν αζζελήο δελ είλαη ζε ζέζε λα δψζεη ζηνηρεία ηεο ηαπηφηεηάο ηνπ θαη δελ δηαζέηεη ηελ ειεθηξνληθή θάξηα πγείαο άκεζα (π.ρ. ζε θάπνην επείγνλ πεξηζηαηηθφ). ηελ πεξίπησζε απηή ην ηνπηθφ ζχζηεκα ηνπ ηδξχκαηνο πγείαο ζα πξέπεη λα απνδίδεη ζηνλ αζζελή έλαλ πξνζσξηλφ αλαγλσξηζηηθφ αξηζκφ θαη ζα δεκηνπξγείηαη έλαο πξνζσξηλφο θάθεινο πγείαο. ηαλ ν αζζελήο ζα είλαη ζε ζέζε λα δψζεη ζηνηρεία γηα ηελ ηαπηφηεηά ηνπ ή λα πξνζθνκίζεη ηελ ειεθηξνληθή ηνπ θάξηα πγείαο, ηφηε ν πξνζσξηλφο αξηζκφο αλαγλψξηζεο ζα αληηθαζίζηαηαη κε ηνλ πξαγκαηηθφ ΔΑΜΑ ηνπ αζζελνχο θαη φιεο νη εγγξαθέο πνπ έγηλαλ κε ηνλ πξνζσξηλφ αξηζκφ ζα ελεκεξψλνληαη θαηάιιεια γηα ηελ αιιαγή θαη ζα ζπγρσλεχνληαη ζηνλ πξαγκαηηθφ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο ηνπ αζζελνχο (γη απηέο ηηο ελέξγεηεο ππάξρνπλ ζρεηηθά κελχκαηα ζην πξφηππν HL7) Αθνινπζεί ην δηάγξακκα ξνήο ηεο δηαδηθαζίαο ηαπηνπνίεζεο αζζελνχο ππφ θαλνληθέο ζπλζήθεο (φρη επείγνλ πεξηζηαηηθφ): 113

115 Εικόνα 20 : Διαδικαζία ηαςηοποίηζηρ αζθενούρ 114

116 Δλεκέξσζε ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο Ζ δηαδηθαζία ελεκέξσζεο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ηνπ αζζελνχο απαηηεί φπσο έρνπκε πξναλαθέξεη ηελ απζεληηθνπνίεζε ηνπ επαγγεικαηία πγείαο κέζσ ηεο πξνζσπηθήο ηνπ επαγγεικαηηθήο ειεθηξνληθήο θάξηαο. Σν ζχζηεκα ελεκεξψλεη πξψηα ηηο ηνπηθέο εγγξαθέο ηνπ θαθέινπ πνπ θπιάζζνληαη ζην θεληξηθφ ίδξπκα παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο (π.ρ. λνζνθνκείν) θαη απηφ κε ηε ζεηξά ηνπ ηνλ Πεξηθεξεηαθφ Ζιεθηξνληθφ Φάθειν Τγείαο ηνπ αζζελνχο πνπ θπιάζζεηαη ζην Πεξηθεξεηαθφ Κέληξν Γεδνκέλσλ Τγείαο. Δθεί, ζα δεκηνπξγεζνχλ ηφηε κεηαδεδνκέλα πνπ ζα ραξαθηεξίδνπλ ηηο λέεο εγγξαθέο πνπ απνζεθεχηεθαλ ζην ζχζηεκα θαη ηα νπνία ζα ζηαινχλ γηα απνζήθεπζε ζην θεληξηθφ ζχζηεκα ηνπ Δζληθνχ Ζιεθηξνληθνχ Φαθέινπ Τγείαο. Οη ειάρηζηεο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο κεηαδεδνκέλα πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ραξαθηεξίδνπλ κηα εγγξαθή ζα ήηαλ: - Δ.Α.Μ.Α (γηα πνηφλ αζζελή πξφθεηηαη) - Π.Κ.Γ.Τ (ζε πνην ΠΚΓΤ ππάξρνπλ δεδνκέλα ηνπ αζζελνχο) - ID (κνλαδηθφο αξηζκφο ηαπηνπνίεζεο ηεο εγγξαθήο) - Ζκεξνκελία/Χξα - Δλέξγεηα (πξνζζήθε, ηξνπνπνίεζεο, αθχξσζε) - Σχπνο ηεο εγγξαθήο (απνηειέζκαηα εμεηάζεσλ, δηάγλσζε, ζεξαπεία, αγσγή θιπ.) Αθνινπζεί ην δηάγξακκα ξνήο ηεο δηαδηθαζίαο εθηεινχκελε απφ λνζνθνκεηαθφ ηαηξφ: 115

117 Εικόνα 21 : Διαδικαζία ενημέπωζηρ ηλεκηπονικού θακέλος ςγείαρ 116

118 Πξόζβαζε ζηνλ εζληθό ειεθηξνληθό θάθειν πγείαο Ζ πξφζβαζε ζηνλ εζληθφ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο ζα γίλεηαη κέζσ ηνπ εζληθνχ portal πνπ ζα βξίζθεηαη ζην ΔΚΓΤ γηα ηνπο εμνπζηνδνηεκέλνπο ηδηψηεο ηαηξνχο αιιά θαη γηα ηνπο ίδηνπο ηνπο αζζελείο, κέζσ αζθαινχο ζχλδεζεο απφ ην Γηαδίθηπν. Οη λνζνθνκεηαθνί ηαηξνί ζα έρνπλ πξφζβαζε κέζσ ηνπ ΟΠ ηνπ λνζνθνκείνπ. Γηα ιφγνπο αθεξαηφηεηαο ησλ δεδνκέλσλ, ε πξφζβαζε κέζσ ηνπ portal δελ ζα δίλεη δπλαηφηεηα ηξνπνπνίεζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ εζληθνχ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο. Απηή ζα είλαη δπλαηή κφλν απφ ηνπο επί κέξνπο ηνπηθνχο ηαηξηθνχο θαθέινπο ησλ ηδξπκάησλ πγείαο θαη ππφ ηηο πξνυπνζέζεηο εμνπζηνδφηεζεο πνπ ζα έρεη θάζε επαγγεικαηίαο πγείαο. Δπηπιένλ ε πξφζβαζε ζηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο ζα δίλεηαη ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο απζεληηθνπνίεζήο ηνπ ζην ζχζηεκα κε ηελ επαγγεικαηηθή θάξηα ηνπο θαη θσδηθφ PIN. Γηα ηνπο ηδηψηεο ηαηξνχο ζα απαηηείηαη επηπιένλ ε ηαπηφρξνλε απζεληηθνπνίεζε ηεο θάξηαο πγείαο ηνπ αζζελνχο. Γηα ηελ πξφζβαζε ησλ αζζελψλ ζα απαηηείηαη επηπιένλ ηεο απζεληηθνπνίεζεο ηεο θάξηαο πγείαο ηνπο θαη ε εηζαγσγή θσδηθνχ θαη ζπλζεκαηηθνχ (username, password) Οη αζζελείο ζα κπνξνχλ επηπιένλ λα βιέπνπλ θαη ηα ίρλε πξφζβαζεο (audit logs) ζηνλ ειεθηξνληθφ ηνπο θάθειν πγείαο. H ηαπηνπνίεζε θαη απζεληηθνπνίεζε ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο θαη ησλ αζζελψλ ζα γίλεηαη κε ηερλνινγία ππνδνκήο δεκφζηνπ θιεηδηνχ (PKI). Σα ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά ζα βξίζθνληαη απνζεθεπκέλα ζηηο «έμππλεο» θάξηεο πγείαο θαη ε επηβεβαίσζε ηεο γλεζηφηεηαο θαη εγθπξφηεηάο ηνπο ζα γίλεηαη απφ ηελ Δζληθή Αξρή Πηζηνπνίεζεο (πνπ ζα πξέπεη λα ζπζηαζεί). Αθνινπζεί ην δηάγξακκα ξνήο ηεο δηαδηθαζίαο: 117

119 Εικόνα 22: Διαδικαζία ππόζβαζηρ ζηον ηλεκηπονικό θάκελο ςγείαρ 118

120 Ηιεθηξνληθά παξαπεκπηηθά εμεηάζεσλ ειεθηξνληθή έγθξηζε Σν ζχζηεκα ζα είλαη ζε ζέζε λα πξνζθέξεη ηελ απηνκαηνπνηεκέλε ειεθηξνληθή έγθξηζε ησλ παξαπεκπηηθψλ γηα δηαγλσζηηθέο εμεηάζεηο απεπζείαο απφ ηνπο αζθαιηζηηθνχο θνξείο, απαιιάζζνληαο έηζη ηνπο αζζελείο απφ πεξηηηά δηνηθεηηθά βάξε θαη ράζηκν ρξφλνπ κε γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο. Πξνυπφζεζε γη απηφ είλαη βέβαηα ε δηαζχλδεζε ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ ζην ζχζηεκα. Σν ειεθηξνληθφ παξαπεκπηηθφ είηε ζα δεκηνπξγείηαη θαηεπζείαλ ζην ΟΠ ηνπ λνζνθνκείνπ είηε, ζηελ πεξίπησζε ησλ ηδησηψλ ηαηξψλ, ζα κπνξεί λα πξνζθέξεηαη δηαδηθηπαθή εθαξκνγή απφ ην εζληθφ portal ειεθηξνληθήο πγείαο. ε θάζε πεξίπησζε, ην ειεθηξνληθφ παξαπεκπηηθφ ζα ππνγξάθεηαη ςεθηαθά απφ ηνλ ζεξάπνληα ηαηξφ θαη ζα δεηείηαη εθείλε αθξηβψο ηε ζηηγκή ε έγθξηζε ηεο δαπάλεο απφ ηνλ αζθαιηζηηθφ θνξέα. Ο αζθαιηζηηθφο θνξέαο ζα πξέπεη λα έρεη πξνζαξκφζεη θαηάιιεια ην πιεξνθνξηαθφ ηνπ ζχζηεκα, ψζηε ε έγθξηζε λα γίλεηαη εληειψο απηφκαηα, ρσξίο λα απαηηείηαη αλζξψπηλε παξέκβαζε (ή αιιηψο ζα πξέπεη λα είλαη ζπλδεκέλνη ζην ζχζηεκα νη ειεγθηέο ηαηξνί). Μεηά ηε ιήςε έγθξηζεο, ε νπνία ζα πηζηνπνηείηαη κε ςεθηαθή ππνγξαθή απφ ην ζχζηεκα ή ηνλ ειεγθηή ηαηξφ ηνπ αζθαιηζηηθνχ θνξέα, ην παξαπεκπηηθφ ζα απνζηέιιεηαη ειεθηξνληθά ζην επηιεγκέλν απφ ηνλ αζζελή δεκφζην ή ηδησηηθφ δηαγλσζηηθφ θέληξν. Σα απνηειέζκαηα ησλ εμεηάζεσλ ζα απνζεθεχνληαη ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ δηαγλσζηηθνχ θέληξνπ θαη αλ ε παξαπνκπή γηα εμεηάζεηο έρεη γίλεη απφ δεκφζην ή ηδησηηθφ λνζνθνκείν, ηφηε ηα απνηειέζκαηα ζα επηζηξέθνληαη απεπζείαο ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ αηηνχληνο ηηο εμεηάζεηο, φπσο πξνβιέπεηαη θαη απφ ην πξφηππν HL7. ηελ πεξίπησζε πνπ ην παξαπεκπηηθφ πξνέξρεηαη απφ ηδηψηε ηαηξφ, ηφηε ηα απνηειέζκαηα ησλ εμεηάζεσλ ζα δηνρεηεχνληαη απφ ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ δηαγλσζηηθνχ θέληξνπ ζην πιεξνθνξηαθφ θέληξν δεδνκέλσλ ηεο πγεηνλνκηθήο πεξηθέξεηαο θαη ζα ζπκπιεξψλνπλ ηνλ Πεξηθεξεηαθφ Ζιεθηξνληθφ Φάθειν Τγείαο ηνπ αζζελνχο. Σν ζχζηεκα κειινληηθά ζα κπνξεί λα ρεηξίδεηαη ειεθηξνληθά θαη ηηο νηθνλνκηθέο απαηηήζεηο ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ έλαληη ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ. ην παξαθάησ δηάγξακκα απεηθνλίδεηαη ε δηαδηθαζία παξαπνκπήο γηα εμεηάζεηο απφ ηδηψηε ηαηξφ, νη νπνίεο εθηεινχληαη ζε ηδησηηθφ δηαγλσζηηθφ θέληξν: 119

121 Εικόνα 23: Διαδικαζία ηλεκηπονικών παπαπεμπηικών για εξεηάζειρ 120

122 Ηιεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε Σν ζχζηεκα ζα κπνξεί λα πξνζθέξεη θαη κηα ιχζε ππνζηήξημεο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθήο ζπληαγνγξάθεζεο, κε ηελ εγθαηάζηαζε θεληξηθήο βάζεο δεδνκέλσλ ζην ΔΚΓΤ, ζηελ νπνία ζα απνζεθεχνληαη φιεο νη πξνο εθηέιεζε ζπληαγέο πνπ αθνξνχλ αζζελείο. (ηελ πξαγκαηηθφηεηα ζηελ θεληξηθή βάζε ζπληαγψλ ζα δεκηνπξγνχληαη ειεθηξνληθέο ινγηθέο ζπξίδεο γηα θάζε αζζελή πνπ ζα απνζεθεχνπλ κεηαδεδνκέλα γηα ηηο πξαγκαηηθέο ζπληαγέο). ηελ πεξίπησζε ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ λνζνθνκείσλ, νη ζπληαγέο ζα δεκηνπξγνχληαη ζην πιεξνθνξηαθφ ηνπο ζχζηεκα, φπσο πξνβιέπεη ην πξφηππν HL7, θαη απφ εθεί ζα ελεκεξψλνπλ ηνλ ειεθηξνληθφ θάθειν πγείαο ηνπ αζζελνχο θαη ζηε ζπλέρεηα ζα απνζεθεχνληαη ζηελ θεληξηθή βάζε ειεθηξνληθήο ζπληαγνγξάθεζεο. ηελ πεξίπησζε ησλ ηδησηψλ ηαηξψλ, ην εζληθφ portal πγείαο ζα κπνξεί λα παξέρεη ηε ζρεηηθή δηαδηθηπαθή εθαξκνγή. Οη ειεθηξνληθέο ζπληαγέο ζα πξέπεη λα θέξνπλ ηελ έγθπξε ςεθηαθή ππνγξαθή εμνπζηνδνηεκέλνπ επαγγεικαηία πγείαο. Σα θαξκαθεία ζα κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζην ζχζηεκα κέζσ ηνπ εζληθνχ portal πγείαο θαη ηεο απαξαίηεηεο γηα ηαπηνπνίεζε θαη απζεληηθνπνίεζε επαγγεικαηηθήο ειεθηξνληθήο θάξηαο κε ηα θαηάιιεια ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά. Ζ πξφζβαζε ζηελ ζπξίδα αλεθηέιεζησλ ζπληαγψλ ελφο αζζελνχο ζα είλαη θπζηθά δπλαηή κε ηελ ηαπηφρξνλε παξνπζία ηεο ειεθηξνληθήο θάξηαο πγείαο ηνπ αζζελνχο. Σν ζχζηεκα ζα κπνξεί λα πξνζθέξεη επηπξφζζεηεο ππεξεζίεο, φπσο έιεγρνο ηεο εζληθήο ιίζηαο θαξκάθσλ θαη απηφκαηε πξφηαζε αλάινγνπ ζθεπάζκαηνο, ίδηαο θαξκαθεπηηθήο νπζίαο, ζηελ πεξίπησζε πνπ δελ ππάξρεη έγθξηζε γηα θάπνην θάξκαθν, ειέγρνπο παξελεξγεηψλ κε άιια ζθεπάζκαηα πνπ παίξλεη ν αζζελήο, ειέγρνπο ζπκβαηφηεηαο θαξκάθνπ κε αζζέλεηα θιπ. Θα κπνξεί επίζεο λα γίλεηαη απηφκαηα ε θνζηνιφγεζε κε βάζε ηελ αζθαιηζηηθή θάιπςε θάζε αζθαιηζκέλνπ θαη ε απεπζείαο απνζηνιή ηεο απαίηεζεο ζηνλ αζθαιηζηηθφ θνξέα. Αθνινπζεί ην δηάγξακκα ξνήο κηαο δηαδηθαζίαο ειεθηξνληθήο ζπληαγνγξάθεζεο απφ ηδηψηε ηαηξφ θαη εθηέιεζεο ηεο ζπληαγήο ζε ηδησηηθφ θαξκαθείν: 121

123 Εικόνα 24: Διαδικαζία ηλεκηπονικήρ ζςνηαγογπάθηζηρ εκηέλεζηρ ζςνηαγήρ 122

124 4.10. Παλεπξσπατθό ζύζηεκα ειεθηξνληθνύ θαθέινπ πγείαο Σν ζχζηεκα ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο πνπ έρεη πεξηγξαθεί, κπνξεί λα επεθηαζεί θαη ζε παλεπξσπατθφ επίπεδν, ππφ ηηο εμήο πξνυπνζέζεηο: Θεζκηθή ελαξκφληζε φισλ ησλ θξαηψλ Οξγαλσηηθή ελαξκφληζε Τηνζέηεζε θνηλψλ πξνηχπσλ επηθνηλσλίαο θαη θνηλψλ θσδηθνπνηήζεσλ (π.ρ. HL7, DICOM, SNOMED θιπ.) Κνηλά ηερληθά πξφηππα (π.ρ. «έμππλεο» θάξηεο πγείαο, αξρηηεθηνληθή ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο θιπ.) Δπίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο γιψζζαο επηθνηλσλίαο Δηδηθή αλαθνξά ζα πξέπεη λα γίλεη ζηελ πηνζέηεζε ελφο εληαίνπ αξηζκνχ αλαγλψξηζεο αζζελνχο ζε επξσπατθή θιίκαθα. Ζ απινχζηεξε ηερληθά ιχζε πνπ πξνηείλνπκε είλαη ε πξνζζήθε δχν ραξαθηήξσλ ή ςεθίσλ πνπ ζα ραξαθηεξίδνπλ κνλαδηθά ηε ρψξα πξνέιεπζεο ηνπ αζζελνχο, ζηνπο ππάξρνληεο αξηζκνχο ηαπηνπνίεζεο αζζελψλ ηεο θάζε ρψξαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ δελ ζα ρξεηαζηεί λα αθπξσζνχλ νη δνκέο ηαπηνπνίεζεο αζζελψλ ή αζθαιηζκέλσλ πνπ έρεη πηνζεηήζεη κέρξη ζηηγκήο ε θάζε ρψξα, ελψ ηερληθά είλαη εθηθηφ κε απηνκαηνπνηεκέλν ηξφπν λα κεηαηξαπνχλ νη ππάξρνπζεο βάζεηο δεδνκέλσλ. ε απηή ηελ πεξίπησζε ην ζχζηεκα ζα κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο πξνέθηαζε ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ηχπνπ «ππεξεζίαο θαηαιφγνπ» ζε παλεπξσπατθφ επίπεδν, κε δηαζχλδεζε φισλ ησλ θεληξηθψλ εζληθψλ θφκβσλ δεδνκέλσλ πγείαο θάζε ρψξαο κέζσ αζθαινχο δηθηχνπ επξείαο δψλεο. Σν ξφιν απηφ κπνξεί λα παίμεη ην επξσπατθφ δίθηπν STESTA (Secure Trans European Services for Telematics between Administrations) πνπ πξνζθέξεη αζθαιή δηαζχλδεζε κεηαμχ ησλ δεκφζησλ θνξέσλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. ην παξαθάησ δηάγξακκα απεηθνλίδεηαη ζρεκαηηθά έλα παλεπξσπατθφ δίθηπν δεδνκέλσλ ειεθηξνληθήο πγείαο, κε ηελ αζθαιή δηαζχλδεζε φισλ ησλ εζληθψλ θέληξσλ δεδνκέλσλ πγείαο: 123

125 Εικόνα 25 : Πανεςπωπαϊκό Δίκηςο Δεδομένων Υγείαρ ηαλ έλαο αζζελήο ηαπηνπνηεζεί ζε έλα ηνπηθφ πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα λνζνθνκείνπ (π.ρ. κε αλάγλσζε ειεθηξνληθήο θάξηαο πγείαο ή κε νπνηνδήπνηε άιιν πξφζθνξν ηξφπν) ηφηε ζα αλαγλσξίδεηαη ακέζσο απφ ην ζχζηεκα ε ρψξα πξνέιεπζήο ηνπ, ειέγρνληαο ηα δχν πξψηα ςεθία ηνπ παλεπξσπατθνχ αξηζκνχ ηαπηνπνίεζεο. Έλα κήλπκα αλάγλσζεο ή ελεκέξσζεο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ηνπ αζζελνχο ζα θηάλεη πάληα ζηνλ θεληξηθφ εζληθφ θφκβν δεδνκέλσλ πγείαο ηεο θάζε ρψξαο. Δθεί, αλ ν αξηζκφο ηαπηνπνίεζεο ηνπ αζζελνχο ππνδειψλεη θάπνηα άιιε ρψξα πξνέιεπζεο ηνπ αζζελνχο, ηφηε ην κήλπκα αλάγλσζεο ή ελεκέξσζεο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ πγείαο ζα πξνσζείηαη ζηελ ελ ιφγσ ρψξα δηακέζνπ ηνπ αζθαινχο παλεπξσπατθνχ δηθηχνπ. Γηα λα είλαη δπλαηή ε απζεληηθνπνίεζε ησλ ρξεζηψλ ζε απηφ ην παλεπξσπατθφ ζχζηεκα ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο, ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεζεί κηα Παλεπξσπατθή Αξρή Πηζηνπνίεζεο ηελ νπνία ζα εκπηζηεχνληαη φιεο νη ππνθείκελεο Δζληθέο Αξρέο Πηζηνπνίεζεο. 124