ΓΕΝΙΚΗΑΝΘΟΚΟΜΙΑ. Ταξινόµηση -κατηγορίες. Κοτσίρης Γιώργος Γεωπόνος Ph.D. ΓΠΑ.

Transcript

1 ΓΕΝΙΚΗΑΝΘΟΚΟΜΙΑ Ταξινόµηση -κατηγορίες Κοτσίρης Γιώργος Γεωπόνος Ph.D. ΓΠΑ.

2 Τοιχογραφίες Αιγιακού Πολιτισµού wall painting Βιβλιογραφία Υποχρεωτική: Προαιρετική:Οι τοιχογραφίες της Θήρας, Ι ΡΥΜΑ ΘΗΡΑΣ,1992

3 Τα άνθη στην αρχαία column capital

4 Βοτανική ταξινόµηση Carl Linnaeus Το σύστηµα ταξινόµησης των φυτών γενικά όπως και κάθε έµβιου οργανισµού είναι Ιεραρχικό και διωνυµικό. Η ιεραρχία του βασίζεται στην φυλογενετική συγγένεια που είναι εξελικτική, δηλαδή µια αλυσίδα από τον κατώτερο προς τον ανώτερο οργανισµό,αν και η εξέλιξη είναι δενδριτική και όχι γραµµική. Η διωνυµία περιλαµβάνει δύο ονόµατα, του γένους και του είδους, γραµµένα λατινικά. ΤοΕΙ ΟΣείναιηθεµελιώδηςταξινοµικήοµάδα, ενόςγενετικάδιακεκριµένουπληθυσµού, που µοιράζεται µια κοινή δεξαµενή γονιδίων. Είναι η µεγαλύτερη δυνατή ενότητα ενός πληθυσµού στην οποία µπορεί να ανταλλαχθεί αποτελεσµατικά γενετικό υλικό, να γίνει δηλαδή αναπαραγωγή (αναπαραγωγική αποµόνωση).με εξαιρέσεις. Το ΓΕΝΟΣ είναι ένα σύνολο ειδών µε κοινά χαρακτηριστικά, έστω και ένα, αρκεί να είναι βασικό. Στο γένος Quercus για παράδειγµα το βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι ο καρπός τουςείναιβελανίδι( acorn)καιπεριλαµβάνειτηνφυλλοβόλοβελανιδιάτηνελώβιο, Quercus palustris, την αειθαλή Αριά, Quercus ilex και άλλα. The classification system of plants generally like any living organism is hierarchical and binomial. the hierarchy is based on the phylogenetic relationship that is evolving

5 Βοτανική ταξινόµηση Ευρύτερη ταξινοµική οµάδα είναι η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, που περιλαµβάνει συγγενικά γένη. Ο βαθµός της συγγένειας γίνεται αντιληπτός ως το όριο της δυνατότητας εµβολιασµού (grafting). Η Οικογένεια είναι η ανώτατη ταξινοµική βαθµίδα εντός της οποίας είναι δυνατός ο εµβολιασµός µεταξύ των µελών της. Υποδιαιρείται σε Υπο-οικογένειες. Συγγενείς βοτανικές οικογένειες συνιστούν µια ΤΑΞΗ. Υποδιαιρείται σε Υπεροικογένειες. Πολλές συγγενείς τάξεις απαρτίζουν µια ΚΛΑΣΗ. Π.χ. η Κλάση των Μονοκοτυλήδονων(monots)ήτων ικοτυλήδονων(dicotyledonous). ΟΙ δύο κλάσεις που αναφέραµε εντάσσονται στην ΥΠΟ ΙΑΙΡΕΣΗ Αγγειόσπερµα. Οι Υποδιαιρέσεις Αγγειόσπερµα και Γυµνόσπερµα, συνιστούν την ΙΑΙΡΕΣΗ Σπερµατόφυτα. Άλλες ιαιρέσεις είναι τα Πτεριδόφυτα, τα Βρυόφυτα. Από κοινού όλες οι διαιρέσεις αποτελούν το Βασίλειο των Φυτών. Τα φυτά εξελίχθηκαν από τα πράσινα Φύκη των γλυκών νερών. angiosperms gymnosperms spermatophytes ferns moss

6 Φυλογενετική συγγένεια κλασεις

7 Φυλογενετική συγγένεια -Βοτανική ταξινόµηση

8 Βοτανική ταξινόµηση: το Είδος Το Είδος δεν είναι µια παγιωµένη κατάσταση αλλά υπόκειται σε Εξέλιξη.Η βοτανική ταξινόµηση είναι απλά ένας αποτελεσµατικός τρόπος κωδικοποίησης πληροφοριών για κάθε ζωντανό οργανισµό. εν είναι φυσικός νόµος. Φυσικός νόµος είναι η εξέλιξη µέσω της Φυσικής επιλογής ( Natural selection). Ηδιαδικασίαέχειωςεξής: Ηφύσηήτοπεριβάλλοντωνοργανισµώνδιαρκώςµεταβάλλεται. ΑυτόπροκαλείΕπιλεκτικήπίεσηηοποίαασκείταιπάνωστην γενετικήποικιλοµορφία. Άτοµα ή οµάδες του ίδιου είδους παραλλάσσουν σε ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά. Κάποιες παραλλαγές ευνοούνται-επιλέγονται- από τις αλλαγές στο Περιβάλλον. Όταν η επιλεγµένη παραλλαγή θίγει την ικανότητα διασταύρωσης,οδηγεί στην αναπαραγωγική αποµόνωση, παράγει ένα νέο είδος. Η εξέλιξη µπορεί να είναι ανθρωποκατευθυνόµενη (επιλογή) µε σκόπιµες διασταυρώσεις η και µέσω γενετικής µηχανικής. Η ποικιλία λέγεται πραγµατική (variety), όταν τα χαρακτηριστικά µεταβιβάζονται µε ένα υψηλό δείκτη καθαρότητας ή βεβαιότητας, 80-90%, όταν τα φυτά αναπαράγονται µε σπόρο (εγγενήςπολλαπλασιασµός), καιγράφεταιµεένατρίτοόνοµαωςεξής: Berberis thunbergii var. atropurpurea. Όταν δεν θα αναπαραχθεί µε πιστότητα (stanchness) από σπόρο, ύστερα από πολλές γενιές, λέγεται καλλιεργούµενη ποικιλία (cultivar) και γράφεται: Acer rubrum cv. October glory Η διασταύρωση ειδών δηµιουργεί ένα Υβρίδιο (το οποίο είναι στείρο ή γενετικά ασταθές) που γράφεται: Abelia x grandiflora Βιβλιογραφία Εξελικτική Βιολογία, D. Futuyma, Πανεπ.εκδόσεις Κρήτης Υποχρεωτική: γενική ΑΝΘΟΚΟΜΙΑ, Σάββας., σελ Προαιρετική: Φυτά Κήπων, Bridwell, σελ.3-5

9 Καλλιεργητική ταξινόµηση των καλλωπιστικών φυτών Ταουσιώδηκριτήριαταξινόµησηςτωνκαλλωπιστικώνφυτώνείναι: 1. Η διάρκεια του βιολογικού κύκλου,όποτε κατατάσσονται σε ετήσια(annual)- διετή(biennial), καιπολυετή (perennials). 2. Ο βαθµός ξυλοποίησης των βλαστών, όποτε κατατάσσονται σε ποώδη και ξυλώδη. 3. Ο τρόπος ανανέωσης του φυλλώµατος, όποτε κατατάσσονται σε φυλλοβόλα(deciduous)καιαειθαλή(evergreen). 4. Ο τρόπος ανάπτυξης. ΜεβάσηαυτάτακριτήριαταξινοµούνταισεΕτήσιαΠοώδη, ΠολυετήΠοώδη, Θάµνοι φυλλοβόλοι και αειθαλείς, Αναρριχώµενα, ένδρα φυλλοβόλα και αειθαλή. Από τα ποώδη κατηγοριοποιούνται ξεχωριστά τα Γεώφυτα. Με κριτήριο την περιβαλλοντική τους προσαρµογή κατηγοριοποιούνται και άλλεςοµάδεςόπωςφρύγανα, Μακίαβλάστηση, Αλόφυτα, Παχύφυτα, Υδροχαρή. ιακριτή οµάδα µπορούν να αποτελέσουν τα Αρωµατικά φυτά, που περιλαµβάνουν φυτά από κάθε κατηγορία. brushwood halophytic aquatic maquis herbs essential oils Βιβλιογραφία Υποχρεωτική: γενική ΑΝΘΟΚΟΜΙΑ, Σάββας., σελ Προαιρετική: ENCYGLOPEDIA of GARDEN PLANTS, THE ROYAL HORTICULTURAL SOCIATY

10 Αρωµατικά φυτά Φυτά πλούσια σε ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ (0,01-10%). Συναντώνται στο 30% των Βοτανικώνοικογενειώνκαικυρίωςστις: Myrtaceae, Lauraceae, Putaceae, Apiaceae, Labiatae. Τααιθέριαέλαιαείναιπολυσύνθετα, αρωµατικήςοσµής, πτητικάµίγµατα, κυρίως Φαινύλπροπάνια και Τερπένια. Εκκρίνονται από αδενώδεις τρίχες, εκκριτικούς σωλήνες, κοιλότητες του παρεγχύµατος και ελαιοκύτταρα. Secreted by glandular hairs, secretory tubes and cavities of parenchyma elaiokyttara Είναι αντισηπτικά, διεγερτικά ή χαλαρωτικά και τοξικά σε µεγάλες δόσεις. Αρωµατικάφυτάσυναντάµεσεόλεςτιςκατηγορίες: Ετήσιαποώδη: Κατηφές. Γεώφυτα: Κρόκος. Πολυετήποώδη: ιγιτάλις, Αρµπαρόριζα. Φρύγανα: Λεβάντα, Λεβαντίνη. Θάµνοι: Σάλβια, άφνη, ενδρολίβανο. Αναρριχώµενα: Γιασεµί. Βιβλιογραφία Προαιρετική: ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΕΩΣ, Samuelsson G., Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Κρήτης