ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ 4 Ο Εξάµηνο Ακαδηµαϊκό Έτος

Transcript

1 Το µάθηµα: ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ 4 Ο Εξάµηνο Ακαδηµαϊκό Έτος Η Ι ΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ Α: Στέλλα Κοκκίνη, καθηγήτρια Ρεγγίνα Καρούσου, λέκτορας Σοφία Λαυρεντιάδου, ΕΕ ΙΠ ΙΙ 2 1

2 ΤΡΟΠΟΙ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ Παραδόσεις Εργαστήρια Αυτοµάθηση Συλλογή φυτών - Κατασκευή φυτολογίου ιαδίκτυο (προαιρετικό) 3 Ι ΑΚΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ Βιβλίο Το Φυτολόγιο σας ιαφάνειες παραδόσεων στη διεύθυνση 4 2

3 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Προφορικές Εξετάσεις Φυτολογίου (20%) Γραπτές Εξετάσεις (80%) 5 Γιατί φτιάχνω φυτολόγιο; Βλέπω τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα της οικογένειας και έτσι µπορώ να: Αναγνωρίσω άλλα µέλη της οικογένειας Αποµνηµονεύσω ευκολότερα το όνοµα της οικογένειας Οργανώσω καλύτερα τη µελέτη µου 6 3

4 Ταξιανθία σκιάδιο Οικ. Apiaceae Φύλλα πολυσχιδή 7 ΕΙ ΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΟΚΤΗΘΟΥΝ: Βασικές αρχές ταξινόµησης και επιστηµονικής ονοµασίας των φυτών Βασικά γνωρίσµατα των κυριότερων οικογενειών της ελληνικής χλωρίδας 8 4

5 ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ Άθροισµα Υποάθροισµα Κλάση Υπόκλαση Τάξη Οικογένεια Γένος Είδος Η «κουτί-µέσα σε-κουτί» προσέγγιση 9 Άθροισµα Υποάθροισµα Κλάση Υπόκλαση Τάξη Οικογένεια Α Γένος Α Γένος Β Οικογένεια Α Γένος Α Γένος Β Είδος Α1 Είδος Β1 Είδος Α1 Είδος Β1 Είδος Α2 Είδος Β2 Είδος Α2 Είδος Β2 Είδος Α3 Είδος Β3 Είδος Α3 Είδος Β3 10 5

6 ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ Άθροισµα (-phyta) Υποάθροισµα (-phytina) Κλάση (-ae) Υπόκλαση (idae) Τάξη (-ales) Οικογένεια (-aceae) Γένος Είδος Υποείδος Ποικιλία 11 ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ενα είδος προσδιορίζεται µε την αναγραφή δύο ονοµάτων (Γένος είδος) Γιατί; Ένα γενός είναι δυνατόν να περιλαµβάνει πολύ διαφορετικά φυτά Quercus coccifera (πουρνάρι) Quercus pubescens (βελανιδιά) 12 6

7 Γιατί πρέπει να µάθουµε τα επιστηµονικά ονόµατα των φυτών; Κοινά ονόµατα φυτών/ Τοπική χρήση των ονοµάτων επιστηµονικά ονόµατα των φυτών / ιεθνής χρήση των ονοµάτων 13 Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ Η χρήση της λατινικής «νεκρής» γλώσσας επιτρέπει τη διεθνή επικοινωνία αποτρέπει εθνικιστικές συγκρούσεις International Code of Botanical Nomenclature (ICBN) Code of Nomenclature for Cultivated Plants (ICNCP) 14 7

8 Ενα είδος γράφεται πάντοτε µε δύο ονόµατα Γένος + είδος ΚΕΦΑΛΑΙΟ µικρό Τα επιστηµονικά ονόµατα των ειδών italics 15 Rosmarinus officinalis Ροζµαρί - Αρισµαρί ενδρολίβανο 16 8

9 ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ - ONOMAΤΟΛΟΓΙΑ Άθροισµα: Spermatophyta Υποάθροισµα: Magnoliophytina Κλάση: Magnoliatae Υπόκλαση: Asteridae Τάξη: Lamiales Οικογένεια: Lamiaceae Γένος: Rosmarinus Είδος: officinalis Κoινό όνοµα: ενδρολίβανο, ροσµαρί, αρισµαρί Εµπορικό όνοµα: rosemary 17 Κοινό όνοµα ρίγανη: ό,τι µυρίζει ρίγανη Coridothymus capitatus Satureja thymbra Origanum onites Origanum vulgare 18 9

10 ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ - ONOMAΤΟΛΟΓΙΑ Άθροισµα: Spermatophyta Υποάθροισµα: Magnoliophytina Κλάση: Magnoliatae Υπόκλαση: Asteridae Τάξη: Lamiales Οικογένεια: Lamiaceae Γένος: Origanum Είδος: onites Κοινό όνοµα: ρίγανη Εµπορικό όνοµα: νησιωτική ρίγανη, Turkish oregano 19 Origanum onites Νησιωτική ρίγανη, Turkish oregano Γιατί νησιωτική ρίγανη; Στην Ελλάδα απαντάται κυρίως στα νησιά του Αιγαίου Γιατί Turkish oregano; ιότι εξάγεται κυρίως από την Τουρκία 20 10

11 ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ - ONOMAΤΟΛΟΓΙΑ Άθροσµα: Spermatophyta Υποάθροισµα: Magnoliophytina Κλάση: Magnoliatae Υπόκλαση: Asteridae Τάξη: Lamiales Οικογένεια: Lamiaceae Γένος: Origanum Είδος: vulgare Υποείδος: hirtum Κοινό όνοµα: ρίγανη Εµπορικό όνοµα: Greek oregano 21 Γιατί Greek oregano; Origanum vulgare subsp. hirtum ιότι εξάγεται κυρίως από την Ελλάδα Γιατί πρέπει να αναφέρεται το υποείδος; ιότι τα άλλα υποείδη του O. vulgare µπορεί να µην «µυρίζουν ρίγανη» και εποµένως να µην χρησιµοποιούνται ως ρίγανη 22 11

12 Τι σηµαίνει το η συντοµογραφία sp. δίπλα στο όνοµα ενός γένους; π.χ. Quercus sp. Είναι συντοµογραφία του λατινικού «species». Σηµαίνει ότι αναφερόµαστε σε κάποιο είδος του γένους χωρίς να προσδιορίζουµε ποιο 23 Τι σηµαίνει το η συντοµογραφία spp. δίπλα στο όνοµα ενός γένους; π.χ. Quercus spp. Είναι ο πληθυντικός του «species». Σηµαίνει ότι αναφερόµαστε σε περισσότερα του ενός είδη ενός γένους χωρίς να προσδιορίζουµε ποια

13 Τι σηµαίνει το η συντοµογραφία subsp. δίπλα στο όνοµα ενός είδους; π.χ. (Origanum vulgare subsp. hirtum) Είναι συντοµογραφία του λατινικού «subpecies» (= υποείδος). 25 Τι πρέπει να ξέρω για το φυτολόγιο; Να µπορώ να αναγνωρίζω την οικογένεια στην οποία ανήκει ένα φυτό βάσει ενός ή δύο χαρακτηριστικών γνωρισµάτων της, τα οποία βλέπω στο φυτό Το επιστηµονικό (λατινικό) όνοµα της οικογένειας Το επιστηµονικό (λατινικό) όνοµα του είδους 26 13

14 Ποιο ή ποια θεωρούνται χαρακτηριστικά (διαγνωστικά) γνωρίσµατα µιας οικογένειας; Τα διαγνωστικά γνωρίσµατα µιας οικογένειας αφορούν αναπαραγωγικούς χαρακτήρες: Μορφή άνθους, ταξιανθίας, είδος καρπού. Οι βλαστητικοί χαρακτήρες (βλαστός, φύλλα, ρίζα) χρησιµοποιούνται επικουρικά 27 Πώς οργανώνω τη µελέτη µου; Χρειάζεται να ξέρω την «οµάδα» στην οποία βρίσκοµαι και τα χαρακτηριστικά που τη διαφοροποιούν από άλλες οµάδες Συνδέω κάθε οµάδα µε λέξεις «κλειδιά» Μελετώ µε τη βοήθεια του φυτολογίου 28 14

15 Τι είναι τελικά η Συστηµατική; Η απόπειρα κωδικοποίησης της ποικιλότητας που συναντάµε στη φύση Ένα ορθολογιστικό σύστηµα οργάνωσης διαφορετικών καταστάσεων 29 Σε τι θα µου χρειαστούν οι γνώσεις που θα αποκτήσω; Συνάφεια µε άλλα µαθήµατα Μαθαίνω να διακρίνω Κατανοώ τι είναι και γιατί είναι διαφορετικό 30 15

16 Σε τι θα µου χρειαστούν οι γνώσεις που θα αποκτήσω; Ανακαλύπτω τον κόσµο των φυτών