Κυκλοφοριακή Τεχνική με Στοιχεία Οδοποιίας 5. Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα

Transcript

1 Κυκλοφοριακή Τεχνική με Στοιχεία Οδοποιίας 5. Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης Διδάσκων Γαλάνης Αθανάσιος Πολιτικός Μηχανικός MSc, PhD Επικοινωνία

2 Βιβλιογραφία Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ), Τεύχος 2: Διατομές (ΟΜΟΕ-Δ). Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων (ΟΜΟΕ), Τεύχος 10, Μέρος 1: Ισόπεδοι Κόμβοι (ΟΜΟΕ-ΙΚ). ΦΕΚ, Αρ. Φύλλου 1053, 14 Απριλίου Έγκριση Τεχνικών Οδηγιών για ποδηλατοδρόμους (Υποδομές ποδηλάτων), nomothesia.gr/sygkoinonies-metafores/upourgike-apophase-duo-oik html Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Χρήσιμες Συνδέσεις, Βιώσιμη Κινητικότητα, European Commission, Transport, Transport themes, Sustainable transport,

3 Βιβλιογραφία Pedestrian Road Safety Audit Guidelines and Prompt Lists, U.S. Department of Transportation, Federal Highway Administration, FHWA-SA , July 2007, Bicycle Road Safety Audit Guidelines and Prompt Lists, U.S. Department of Transportation, Federal Highway Administration, FHWA-SA , May 2012, Urban Bikeway Design Guide, National Association of City Transportation Officials, April 2011 Edition, esign_guide.pdf National Association of City Transportation Officials (website),

4 Βιώσιμη κινητικότητα Βιωσιμότητα Η κάλυψη των αναγκών του παρόντος χωρίς την πρόκληση κινδύνου για την κάλυψη των αναγκών μελλοντικών γενιών Κινητικότητα Η δυνατότητα της ελεύθερης μετακίνησης πολιτών και εμπορευμάτων και προσέγγισης ενός προορισμού σε ικανοποιητικό χρόνο και κόστος Βιώσιμη κινητικότητα Η δυνατότητα αύξησης της κινητικότητας με ισοστάθμιση του περιβαλλοντικού, κοινωνικού και οικονομικού κόστους που προκαλεί ένα σύστημα ή μέσο μεταφοράς Συνιστώσες της βιώσιμης κινητικότητας: Περιβάλλον Κοινωνία Οικονομία

5 Βιώσιμη Κινητικότητα Ιστορική εξέλιξη βιώσιμης κινητικότητας. Μετά το 2 ο Παγκόσμιο Πόλεμο η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη οδήγησε στην αύξηση της χρήσης του ΙΧ στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Στόχος της πολιτικής μεταφορών ήταν η κάλυψη της ζήτησης για μετακινήσεις με ΙΧ μέσω της προσφοράς νέας οδικής υποδομής. Οι επενδύσεις για δημόσια συγκοινωνία, ποδήλατο και περπάτημα ήταν αμελητέες στις ΗΠΑ, αλλά σημαντικές στην Ευρώπη (όχι στην Ελλάδα). Η πετρελαϊκή κρίση το 1973 και το 1979 απέδειξε την εξάρτηση των μετακινήσεων από τα ορυκτά καύσιμα. Η σταθεροποίηση των τιμών του πετρελαίου τις δεκαετίες του 1980 και 1990 αύξησε τη χρήση του ΙΧ και οδήγησε στην επέκταση των πόλεων και στην εξάρτηση των πολιτών από το αυτοκίνητο. Η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στις πόλεις και του αστικού οδικού περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, προώθησαν την ανάγκη ενός εναλλακτικού «βιώσιμου συστήματος μεταφορών».

6 Βιώσιμο Σύστημα Μεταφορών Βιώσιμο σύστημα μεταφορών: Καλύπτει τις ανάγκες προσβασιμότητας και κινητικότητας σε ατομικό, κοινωνικό και εταιρικό επίπεδο. Προστατεύει τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Προωθεί την ισότητα μεταξύ της παρούσας και των μελλοντικών γενεών. Προσφέρει εναλλακτικές επιλογές μεταξύ των μέσων μεταφοράς. Υποστηρίζει μια ανταγωνιστική οικονομία και μια ισορροπημένη περιφερειακή ανάπτυξη. Μειώνει τις εκπομπές ρύπων και αποβλήτων εντός των ορίων απορρόφησης του πλανήτη. Χρησιμοποιεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ελαχιστοποιεί την κατανάλωση αστικού χώρου και την πρόκληση θορύβου.

7 Βιώσιμα Μέσα Μετακίνησης Βιώσιμα αστικά μέσα μετακίνησης: Περπάτημα Ποδήλατο Δημόσια Συγκοινωνία Συνδυασμένες μετακινήσεις

8 Δείκτες Βιώσιμης Κινητικότητας Δείκτες βιώσιμης κινητικότητας: Οικονομικοί Κοινωνικοί περιβαλλοντικοί Ο «δείκτης μέτρησης» είναι μια επιλεγμένη και καθορισμένη μεταβλητή για τη μέτρηση της προόδου επίτευξης ενός στόχου. Ένας δείκτης πρέπει να αποτυπώνει την υφιστάμενη κατάσταση και να δημιουργεί βάσεις δεδομένων, ώστε να προβλέψει μελλοντικές συγκρίσεις και αξιολογήσεις. Ότι μπορεί να μετρηθεί είναι δυνατόν να διαχειριστεί!

9 Πόλη φιλική στη βιώσιμη μετακίνηση (πεζοί, ποδηλάτες) Χαρακτηριστικά πόλης φιλικής προς τους πεζούς και τους ποδηλάτες: Ασφαλές οδικό περιβάλλον. Αποκλειστική, συνεχής και επαρκώς συντηρημένη οδική υποδομή. Συνδυασμένες μετακινήσεις (ποδήλατα και δημόσια συγκοινωνία). Σχεδιασμός για όλους. Άνεση Ελκυστικότητα Walkability Bikeability Προσωπική ασφάλεια Οδική ασφάλεια Προσβασιμότητα

10 Έλεγχος οδικής ασφάλειας πεζών Pedestrian Road Safety Audit Έλεγχος οδικής ασφάλειας πεζών είναι η «επίσημη διαδικασία εξέτασης και αξιολόγησης μιας υφιστάμενης ή μελλοντικής οδικής υποδομής πεζών που διενεργείται από μια ανεξάρτητη, έμπειρη και διεπιστημονική ομάδα ειδικών». Τα κυριότητα οδικά χαρακτηριστικά που εξετάζονται είναι τα εξής: Ύπαρξη, σχεδιασμός και χωροθέτηση της οδικής υποδομής. Ποιότητα κατασκευής και συντήρησης της οδικής επιφάνειας. Μόνιμα και κινητά εμπόδια στον άξονα κίνησης των πεζών. Φωτισμός. Ορατότητα. Διαχείριση προσβάσεων. Σήμανση σηματοδότηση.

11 Μεθοδολογίες αξιολόγησης του αστικού οδικού περιβάλλοντος κίνησης πεζών Systematic Pedestrian and Cycling Environmental Scan (SPACES), (Pikora et al, 2002). Walking and Bicycling Suitability Assessment Instrument, (Emery et al, 2003). Walkable Places Survey (WPS), (Shriver et al, 2003). Saint Louis University Audit Tool (SLU), (Brownson et al, 2004). The Global Walkability Index, (Krambeck, 2006). Pedestrian Environmental Data Scan (PEDS), (Clifton et al, 2006). U-Maryland, (Ewing et al, 2006). Irvine-Minnesota Inventory (I-M), (Day et al, 2006). Neighborhood Environment Walkability Scale (NEWS), (Cerin et al, 2006).

12 Μεθοδολογίες αξιολόγησης του αστικού οδικού περιβάλλοντος κίνησης πεζών Οι μεθοδολογίες βασίζονται στη χρήση ενός εργαλείου ελέγχου (audit tool) για την εξέταση των χαρακτηριστικών του οδικού περιβάλλοντος. Το εργαλείο ελέγχου μπορεί να είναι αναλυτικό (analytic audit tool) ή συνοπτικό: κατάλογος ελέγχου (checklist), σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή. Η εφαρμογή του γίνεται είτε από ειδικά εκπαιδευμένους ελεγκτές, είτε από πολίτες με ελάχιστη εκπαίδευση και ειδίκευση. Το πεδίο της έρευνας κυμαίνεται μεταξύ πολεοδομικής ενότητας, οδού ή οδικού τμήματος (πεζοδρόμιο, διάβαση). Κανένα εργαλείο ελέγχου δεν είναι σχεδιασμένο για την εξέταση όλων των χαρακτηριστικών της οδικής υποδομής. Πλέον σημαντικός είναι ο έλεγχος και η αξιολόγηση του οδικού περιβάλλοντος για την κίνηση των πεζών και ποδηλατών οι πολίτες επηρεάζονται από τα χαρακτηριστικά του οδικού περιβάλλοντος για να επιλέξουν να μετακινηθούν πεζή ή με ποδήλατο.

13 Ποδηλατόδρομοι Κριτήρια επιλογής διατομής ποδηλατοδρόμου: Οδική ασφάλεια Κυκλοφοριακή ικανότητα Οικονομία

14 Ποδηλατόδρομοι: Βήματα σχεδιασμού Βήματα σχεδιασμού: Εντοπισμός και σύνδεση των πόλων παραγωγής - έλξης μετακινήσεων. Σχεδιασμός της διαδρομής κορμού για το ποδήλατο. Εντοπισμός των υπαρχουσών ή εν δυνάμει περιοχών ήπιας κυκλοφορίας. Σχεδιασμός των εσωτερικών δικτύων ποδηλάτου στις παραπάνω περιοχές. Σχεδιασμός των αρθρώσεων μεταξύ των συνιστωσών του συνολικού δικτύου (εσωτερικά δίκτυα, διαδρομή-κορμός, γειτονικά δίκτυα άλλων δήμων). Σχεδιασμός εξοπλισμού για τη σήμανση και τη στάθμευση του ποδηλάτου, δημιουργία δικτύου σημείων πρόσδεσης. Σχεδιασμός προαιρετικών διαμορφώσεων που αποβλέπουν στη συνολική αισθητική αναβάθμιση.

15 Ποδηλατόδρομοι: Κατηγορίες Οι ποδηλατόδρομοι (bikeways, cycle tracks, cycle routes) κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες - κλάσεις (Ι, ΙΙ και ΙΙΙ). Υποχρεωτικός διαχωρισμός (Κλάση Ι) Επιλέγεται σε επικίνδυνες συνθήκες κυκλοφορίας για το ποδήλατο που προκύπτουν είτε από υψηλούς κυκλοφοριακούς φόρτους, είτε από ταχύτητες οχημάτων, ενώ η ανάμειξη ποδηλάτων και λοιπής κυκλοφορίας περιορίζεται στις διασταυρώσεις. Επιλογές διαχωρισμού μεταξύ ποδηλάτου και αυτοκινήτου: Υποχρεωτικές λωρίδες στο οδόστρωμα. Αποκλειστικοί διάδρομοι φυσικά διαχωρισμένοι. Υποχρεωτικές λωρίδες στο πεζοδρόμιο χωρίς διαπλάτυνση. Υποχρεωτικές λωρίδες στο πεζοδρόμιο με διαπλάτυνση. Ένταξη του ποδηλάτου σε αποκλειστικές λωρίδες για τη δημόσια συγκοινωνία.

16 Ποδηλατόδρομοι: Κατηγορίες Προαιρετικός διαχωρισμός (Κλάση ΙΙ) Ενδιάμεση λύση που δίνεται σε δρόμους που δεν υπάρχει ο απαιτούμενος χώρος για τη δημιουργία αποκλειστικής λωρίδας, αν και οι κυκλοφοριακές συνθήκες το δικαιολογούσαν. Ορίζεται προαιρετική λωρίδα με διακεκομμένη διαγράμμιση μικρού πλάτους (0,75-1,2μ), που απλά συνίσταται στους ποδηλάτες. Απαγορεύεται η κίνηση οχημάτων και πεζών εντός της λωρίδας. Συνήθως λειτουργούν ως μιας κατεύθυνσης κίνησης. Συνύπαρξη (Κλάση ΙΙΙ) Τα αυτοκίνητα και τα ποδήλατα χρησιμοποιούν τον ίδιο χώρο με κατάλληλη σήμανση (οριζόντια ή κατακόρυφη). Βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη συνθηκών ήπιας κυκλοφορίας (ταχύτητα<30χλμ/ώρα).

17 Ποδηλατόδρομοι: Προδιαγραφές Ελάχιστα πλάτη ποδηλατοδρόμων Κλάσεων Ι και ΙΙ. Αριθμός λωρίδων Γερμανικοί κανονισμοί Ελάχιστο χρησιμοποιούμενο πλάτος (μ) Αυξημένα πρότυπα για άνετους ελιγμούς με ταχύτητα 16χλμ/ώρα 1 1,0 1,0 2 1,6 2,0 3 2,6 3,3 4 3,6 4,7 Ελάχιστα προτεινόμενα οριζόντια περιθώρια (buffer zone) από τα άκρα ενός ποδηλατοδρόμου (ελεύθερο ύψος 2,50μ). Ελάχιστα προτεινόμενα οριζόντια περιθώρια (μ) Οριζόντια περιθώρια από εμπόδια 0,2-0,5 Ποδηλατόδρομος Κλάσεως ΙΙ στο επίπεδο του πεζοδρομίου. Απόσταση από το κράσπεδο προς οδόστρωμα. Ποδηλατόδρομος Κλάσεως ΙΙ στο επίπεδο του οδοστρώματος. Απόσταση από το κράσπεδο στο πεζοδρόμιο. Περιθώριο από την άκρη ενός κεκλιμένου πρανούς Επιχώματος κλίσεως μικρότερης από 2:1 Μαλακό έρεισμα. Αύξηση ελάχιστου πλάτους πεζοδρομίου. 0,5-0,7 0,5 0,3 0,5

18 Ποδηλατόδρομοι (ΟΜΟΕ Δ) Όχημα μελέτης Το αντιπροσωπευτικό όχημα μελέτης για τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία έχει διαστάσεις: πλάτος 2,50μ και ύψος 4,00μ. Το πλάτος για έναν ποδηλάτη είναι 0,80μ και για έναν πεζό 0,75μ, ενώ το ύψος και για τους δυο είναι 2,00μ. Περιτύπωμα Το περιτύπωμα είναι ο χώρος της διατομής της οδού, στον οποίο δεν πρέπει να υπεισέρχονται σταθερά εμπόδια, πλην πινακίδων σήμανση και στηθαίων ασφαλείας. Αποτελείται από τους εξής χώρους: Χώρος κυκλοφορίας Πλευρικός χώρος ασφαλείας (SLi) Άνω χώρος ασφαλείας (SVi)

19 Ποδηλατόδρομοι (ΟΜΟΕ Δ) Σχήμα 2-4: Διατομές του περιτυπώματος Πηγή: Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων, Τεύχος 2: Διατομές (ΟΜΟΕ-Δ)

20 Ποδηλατόδρομοι (ΟΜΟΕ Δ) Πίνακας 2-1: Τυπικές διαστάσεις του περιτυπώματος Πηγή: Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων, Τεύχος 2: Διατομές (ΟΜΟΕ-Δ)

21 Ποδηλατόδρομοι (ΟΜΟΕ Δ) Χώρος κυκλοφορίας Ο χώρος κυκλοφορίας της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας αποτελείται από το χώρο που καταλαμβάνει το αντιπροσωπευτικό όχημα μελέτης, τον πλευρικό και άνω χώρο ελευθερίας κινήσεων, την προσαύξηση του πλάτους λόγω αντιθέτου ρεύματος κυκλοφορίας καθώς επίσης και από τους χώρους πάνω από τις λωρίδες καθοδήγησης, τα βατά ρείθρα και τα σταθεροποιημένα ερείσματα. Το ύψος του ανέρχεται σε 4,20μ. Ο χώρος κυκλοφορίας για την κυκλοφορία ποδηλάτων έχει ανά λωρίδα κυκλοφορίας ποδηλάτων 1μ πλάτος και 2,25μ ύψος. Ο χώρος κυκλοφορίας πεζών έχει ανά λωρίδα κυκλοφορίας πεζών 0,75μ πλάτος και 2,25μ ύψος. Ο κυκλοφοριακός χώρος των διαδρόμων που χρησιμοποιούνται από κοινού από τους ποδηλάτες και τους πεζούς, είναι αυτός που προβλέπεται για τους ποδηλάτες.

22 Ποδηλατόδρομοι (ΟΜΟΕ Δ) Άνω χώρος ασφαλείας (SU) Το ύψος του άνω χώρου ασφαλείας ανέρχεται για τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία σε 0,30 m. Έτσι το συνολικά απαιτούμενο ύψος περιτυπώματος ανέρχεται σε 4,50μ. Συνιστάται το ελεύθερο ύψος κάτω από γέφυρες να είναι 5μ, ώστε να είναι δυνατή η ανακατασκευή του ασφαλτοτάπητα με διάστρωση νέων επιπλέον στρώσεων. Ειδικά σε γέφυρες σήμανσης εφαρμόζεται ελεύθερο ύψος 5,50 m. Στην περίπτωση διασταύρωσης με αγωγούς ΟΚΩ το ελεύθερο ύψος καθορίζεται από τους αρμόδιους φορείς. Μείωση του ύψους του περιτυπώματος κάτω από 4,5μ μπορεί να γίνει σε ειδικές περιπτώσεις, όπου και εφόσον είναι δυνατός ο αποκλεισμός ορισμένων κατηγοριών οχημάτων με κατάλληλη σήμανση.

23 Ποδηλατόδρομοι (ΟΜΟΕ Δ) Πλευρικός χώρος ασφαλείας (SL) Κυκλοφορία ποδηλάτων (SLB) Το πλάτος του πλευρικού χώρου ασφαλείας είναι 0,25μ. Η προεξοχή των πινακίδων σήμανσης και των κυκλοφοριακών στοιχείων στο περιτύπωμα επιτρέπεται μέχρι τα όρια του κυκλοφοριακού χώρου. Κυκλοφορία πεζών (SLPD) Για τους πεζούς δεν προβλέπεται ιδιαίτερος πλευρικός χώρος ασφαλείας. Τα πεζοδρόμια που βρίσκονται σε επαφή με τις λωρίδες κυκλοφορίας αποτελούνται από τον κυκλοφοριακό χώρο των πεζών και το χώρο ασφαλείας, που ανήκει στον όμορο κυκλοφοριακό χώρο. Σύνθετες διατομές Στην περίπτωση δημιουργίας μιας σύνθετης διατομής που αποτελείται από λωρίδες κυκλοφορίας οχημάτων διαφόρων τύπων, πεζών ή/και ποδηλάτων, επιτρέπεται η επικάλυψη των επί μέρους πλευρικών χώρων ασφαλείας των μεμονωμένων περιτυπωμάτων.

24 Ποδηλατόδρομοι (ΟΜΟΕ Δ) Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων, Τεύχος 2: Διατομές (ΟΜΟΕ-Δ) Ποδηλατόδρομοι Οι ποδηλατόδρομοι με μια λωρίδα έχουν πλάτος 1μ ενώ με δύο λωρίδες, έχουν πλάτος 2μ. Οι ποδηλατόδρομοι πρέπει κατά κανόνα να κατασκευάζονται με δύο λωρίδες, ώστε να είναι δυνατή η συνάντηση αντίθετα κινουμένων ποδηλάτων, καθώς και η προσπέραση. Το πλάτος ενός ποδηλατοδρόμου με δύο λωρίδες μονής κατεύθυνσης μπορεί να μειωθεί σε 1,6μ σε συνθήκες περιορισμένου χώρου. Ανάλογα με τη θέση του ποδηλατοδρόμου στη διατομή μιας οδού πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια, ώστε η κίνηση στον ποδηλατόδρομο να μην παρενοχλείται από τις ανοικτές πόρτες των αυτοκινήτων. Για το λόγο αυτό σε ποδηλατοδρόμους δίπλα σε κράσπεδα είναι απαραίτητος ένας χώρος ασφαλείας πλάτους 0,75μ ως απόσταση ασφαλείας από το χώρο κυκλοφορίας και στάσης των μηχανοκίνητων οχημάτων.

25 Πεζόδρομοι (ΟΜΟΕ Δ) Πεζόδρομοι Το πλάτος των πεζοδρόμων που διαχωρίζονται από το οδόστρωμα κυκλοφορίας με κράσπεδα, καθορίζεται από το χώρο κυκλοφορίας των πεζών και το πλάτος του πλευρικού χώρου ασφαλείας. Το ελάχιστο πλάτος των πεζοδρόμων με δύο λωρίδες είναι 2,25μ. Οι πεζόδρομοι που διαχωρίζονται από τις λωρίδες κυκλοφορίας με παράπλευρες νησίδες, πρέπει να έχουν πλάτος τουλάχιστον 2μ προκειμένου να επιτρέπουν εργασίες συντήρησης, όταν δεν είναι δίπλα σε ποδηλατοδρόμους.

26 Συνδυασμός Πεζοδρόμων και Ποδηλατοδρόμων (ΟΜΟΕ Δ) Συνδυασμός πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων Οι πεζόδρομοι και οι ποδηλατόδρομοι κατά κανόνα διαμορφώνονται ως ενιαίες κυκλοφοριακές επιφάνειες με ελάχιστο πλάτος 2μ. Πλάτη μεγαλύτερα των 2,5μ δεν κρίνονται σκόπιμα στην προκειμένη περίπτωση, δεδομένου ότι η κοινή επιφάνεια των πεζών και των ποδηλάτων μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί λωρίδα κυκλοφορίας αυτοκινήτων.

27 Πεζοδρόμια (ΟΜΟΕ ΙΚ) Πεζοδρόμια Τα πεζοδρόμια είναι οι παράπλευρες της οδού υπερυψωμένες με κράσπεδα επιφάνειες, που διατίθενται για την κίνηση των πεζών. Η κατασκευή πεζοδρομίων χρειάζεται να γίνεται εκατέρωθεν του οδοστρώματος αντί ερεισμάτων σε αστικές και περιαστικές περιοχές, όπου υπάρχει κίνηση πεζών. Εντούτοις, σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπει να αποφεύγεται για λόγους ασφαλείας. Τέτοιες περιπτώσεις συχνά συντρέχουν, π.χ. σε περιοχές όπου στη μια πλευρά της οδού βρίσκεται παράλληλη σιδηροδρομική γραμμή, αποχετευτική τάφρος, αρδευτική διώρυγα, κλπ.

28 Πεζοδρόμια (ΟΜΟΕ ΙΚ) Πεζοδρόμια Το ελάχιστο πλάτος ενός πεζοδρομίου είναι 1,75 m (απολύτως ελάχιστο 1,20 m). Σ αυτό το πλάτος δεν συνυπολογίζεται ο χώρος που καταλαμβάνει τυχόν στηθαίο ασφαλείας. Οι κατά μήκος κλίσεις των πεζοδρομίων θα πρέπει να είναι 5%, όταν κατασκευάζονται μακριά και σε ανεξάρτητη στάθμη από το οδόστρωμα. Η εγκάρσια κλίση στα πεζοδρόμια πρέπει να είναι επαρκής για την ομαλή και ταχεία απορροή των όμβριων, αλλά όχι μεγαλύτερη του 2%, ώστε να μην προκαλούν δυσκολίες στη μετακίνηση των ΑμΕΑ.

29 Ποδήλατα (ΟΜΟΕ ΙΚ) Ποδήλατα Σε περιπτώσεις που υπάρχουν λωρίδες για ποδήλατα επί του οδοστρώματος ή και χώρος στα πεζοδρόμια κοινόχρηστος από πεζούς και ποδηλάτες, οι ισόπεδοι κόμβοι θα πρέπει να τροποποιούνται αναλόγως. Οι λωρίδες κυκλοφορίας για ποδήλατα συνίσταται να καθορίζονται με την ανάλογη οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση. Η απόφαση για τη σήμανση ή όχι των λωρίδων κυκλοφορίας ποδηλάτων στους ισόπεδους κόμβους εξαρτάται από την προσδοκώμενη χρήση, πχ τη συνέχεια του ποδηλατοδρόμου, την παρουσία ενός σημαντικού προορισμού για τους ποδηλάτες κλπ. Τα ασφαλτοστρωμένα ερείσματα πλάτους 1,5μ θεωρούνται επαρκή για την εξυπηρέτηση ποδηλάτων στη μια κατεύθυνση, ανεξάρτητα από την παρουσία ή μη της κατάλληλης σχετικής σήμανσης.

30 Ποδηλατόδρομοι: Ελληνικά Πρότυπα (ΟΜΟΕ ΙΚ) Ποδήλατα Σε οδούς με πλευρικά κρασπεδόρειθρα ένα πλάτος 1,20μ από την οριογραμμή κυκλοφορίας μέχρι το κρασπεδόρειθρο, είναι επαρκές για τους ποδηλάτες που κινούνται σε μια κατεύθυνση. Το τμήμα μεταξύ άκρου ρείθρου και όψης κρασπέδου δεν πρέπει να θεωρείται επιφάνεια βατή από τα ποδήλατα, ωστόσο θεωρείται ως χρήσιμη απόσταση ασφαλείας από την άκρη του κρασπέδου. Όταν προβλέπεται επιφάνεια για στάθμευση, η ποδηλατολωρίδα θα πρέπει να τοποθετείται ανάμεσα στη λωρίδα στάθμευσης και στη λωρίδα κυκλοφορίας, με ελάχιστο πλάτος 1,5μ.

31 Αρχές σχεδιασμού δικτύων ποδηλάτου Για την ένταξη υποδομών ποδηλάτου στο ήδη διαμορφωμένο αστικό περιβάλλον, κατά τον σχεδιασμό και τη μελέτη εφαρμογής, πρέπει να αντιμετωπιστούν δυο αντιφατικές απαιτήσεις: Το ποδήλατο (ως μεταφορικό μέσο) διεκδικεί χώρο, για την ασφαλή και άνετη κίνησή του. Ο διαθέσιμος δημόσιος χώρος, και ειδικά ο οδικός, είναι περιορισμένος. Η ένταξη του ποδηλάτου σε ήδη διαμορφωμένο αστικό περιβάλλον δύναται να επιτευχθεί: 1. Με το σχεδιασμό αποκλειστικών υποδομών ποδηλάτου. 2. Με το σχεδιασμό υποδομών μεικτής χρήσης του οδικού δικτύου.

32 Αρχές σχεδιασμού δικτύων ποδηλάτου Με την πάροδο των χρόνων, και ενώ το ποδήλατο αυξάνει ή επανακτά το μερίδιο του στις καθημερινές αστικές μετακινήσεις στις ελληνικές πόλεις, η εμπειρία απέδειξε ότι καμιά τεχνική σχεδιασμού δεν αποτελεί μοναδική επιλογή, διότι: Αποκλειστικά δίκτυα ποδηλάτου είναι δύσκολο να κατασκευαστούν σε όλες τις αστικές οδούς, λόγω περιορισμένου διαθέσιμου χώρου και υψηλού οικονομικού κόστους κατασκευής και συντήρησης. Η συνύπαρξη ποδηλάτου και μηχανοκίνητης κυκλοφορίας σε συνθήκες υψηλού κυκλοφοριακού φόρτου και ταχυτήτων δεν είναι επιθυμητή. Ένα δίκτυο ποδηλάτων δεν μπορεί να εκτείνεται σε μια ολόκληρη πόλη αξιοποιώντας μόνο τοπικές οδούς ή/και οδούς ήπιας κυκλοφορίας.

33 Σχεδιασμός δικτύων ποδηλάτου Ο σχεδιασμός ενός δικτύου ποδηλάτων (planning) πρέπει να ξεκινά από την ικανοποίηση των αναγκών μετακίνησης των χρηστών του, ανεξαρτήτως ή σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα μέσα μεταφοράς, και να στοχεύσει στη δημιουργία υποδομών σε περιοχές όπου σημειώνονται ή/και αναμένονται υψηλοί φόρτοι ποδηλάτων. Ένα δίκτυο ποδηλάτων αποτελείται από διαδρομές και όχι από διαδρόμους (tracks) ή λωρίδες (lanes) ποδηλάτων, που είναι τύποι υποδομής. Οι βασικές παράμετροι σχεδιασμού ενός δικτύου ποδηλάτων είναι τρεις: η οδική ασφάλεια, η συνοχή και η συντομία / αμεσότητα. Η ελκυστικότητα και η άνεση είναι δυο ακόμη παράμετροι, οι οποίες επίσης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη σύνταξη της μελέτης εφαρμογής (design) των επιμέρους τμημάτων του δικτύου.

34 Παράμετροι σχεδιασμού Οδική ασφάλεια (Road Safety) Οι ποδηλάτες είναι ευάλωτοι, κυρίως όταν μοιράζονται το χώρο με τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία, λόγω των σημαντικών διαφορών τους ως προς τον όγκο και την ταχύτητα κίνησης και της πλήρους έλλειψης παθητικής ασφάλειας του μέσου. Παρεμβάσεις βελτίωσης του επιπέδου οδικής ασφάλειας: Κατασκευή κατά το δυνατό συνεχόμενων και ομοιογενών διαδρομών ποδηλάτου, σαφώς καθορισμένων και αναγνωρίσιμων από όλους τους χρήστες της οδού. Σαφής διαχωρισμός του διαθέσιμου χώρου για το ποδήλατο, ειδικά όταν πρόκειται για οδούς με υψηλούς κυκλοφοριακούς φόρτους και μεγάλες ταχύτητες.

35 Οδική ασφάλεια (Road Safety) Παρεμβάσεις βελτίωσης του επιπέδου οδικής ασφάλειας (συνέχεια): Σαφής διαχωρισμός των υποδομών ποδηλάτου στα σημεία του αστικού δικτύου όπου αναπόφευκτα συναντώνται όλοι οι χρήστες της οδού (διασταυρώσεις και διαβάσεις), ώστε να καθίσταται από όλους έγκαιρα αντιληπτή η συνύπαρξη και να προσαρμόζουν κατάλληλα την οδική συμπεριφορά τους. Ελαχιστοποίηση της διαφοράς ταχυτήτων οχημάτων και ποδηλάτων στα σημεία του αστικού δικτύου όπου αναπόφευκτα συναντιούνται όλοι οι χρήστες της οδού (διασταυρώσεις και διαβάσεις). Μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου και περιορισμός της ταχύτητας κυκλοφορίας των οχημάτων σε 30χλμ/ώρα ή και χαμηλότερα, ώστε να είναι ασφαλής η συνύπαρξη ποδηλάτων και της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας.

36 Οδική ασφάλεια (Road Safety) Παρεμβάσεις βελτίωσης του επιπέδου οδικής ασφάλειας (συνέχεια): Εξασφάλιση ορατότητας για όλους τους χρήστες της οδού, σε όλες τις καιρικές συνθήκες. Επισημαίνεται η αναγκαιότητα επάρκειας του οδοφωτισμού, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ-EN 13201/2004. Ποιοτική κατασκευή και συντήρηση των υποδομών, ειδικά της επιφάνειας κύλισης, ώστε ο ποδηλάτης να εστιάζει αποκλειστικά στο οδικό περιβάλλον και τις ισχύουσες κυκλοφοριακές συνθήκες και να μην αποσπάται η προσοχή του από κακοτεχνίες του οδοστρώματος. Αποχέτευσης / αποστράγγιση της οδού, που εξασφαλίζεται με την κατασκευή και συστηματική συντήρηση των αναγκαίων υποδομών (φρεάτια και ρείθρα). Καθαριότητα της υποδομής, όσον αφορά θραύσματα από σπασμένα γυαλιά, δομικά υλικά (πέτρες, άμμος κλπ), φύλλα, σκουπίδια, κλπ.

37 Συντομία / Αμεσότητα (Directness) Η συντομία είναι η παράμετρος που σχετίζεται με τη δυνατότητα μετακίνησης του ποδηλάτη από ένα σημείο σε επόμενο, μέσω σύντομων σε μήκος και σε χρόνο διαδρομών. Η συντομία / αμεσότητα από την άποψη της απόστασης, αφορά στο βαθμό κατά τον οποίο ένα δίκτυο ποδηλάτων παρέχει δυνατότητα απ ευθείας συνδέσεων μεταξύ σημείων προέλευσης και προορισμού. Ο Οι παρακάμψεις θα πρέπει να αποφεύγονται ή, όπου αυτό δεν είναι εφικτό, να περιορίζονται σε μικρό μήκος/διάρκεια, ώστε το ποδήλατο να καθίσταται ανταγωνιστικότερο έναντι των μηχανοκίνητων μέσων, για αστικές μετακινήσεις. Η συντομία / αμεσότητα από την άποψη του χρόνου, αφορά στη διαμόρφωση συνθηκών, που διευκολύνουν τη ροή της κυκλοφορίας (αριθμός διασταυρώσεων, ρυθμίσεις φωτεινών σηματοδοτών, μεγάλες κατά μήκος κλίσεις).

38 Συνοχή (Coherence) Η συνοχή είναι η παράμετρος που μετατρέπει ένα σύνολο ποδηλατικών διαδρομών σε δίκτυο. Όσες περισσότερες διαδρομές συνδυάζονται, τόσες περισσότερες επιλογές έχουν οι ποδηλάτες να φτάσουν στον προορισμό τους. Η συνοχή αφορά στο βαθμό που μπορεί ένας ποδηλάτης να φτάσει στον προορισμό του από οποιαδήποτε αφετηρία, χωρίς καθυστερήσεις, παρακάμψεις, ασυνέχειες και διακοπές. Για να θεωρείται ένα δίκτυο ποδηλάτων συνεκτικό, θα πρέπει να καλύπτει μεγάλη γεωγραφική έκταση, να συνδέει ισχυρούς πόλους γένεσης/έλξης μετακινήσεων με τις περιοχές κατοικίας, να συνδέεται με τα διαθέσιμα δίκτυα συγκοινωνιών, τις στάσεις και τα σημεία μετεπιβίβασης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, τους διαθέσιμους χώρους στάθμευσης οχημάτων και τα δίκτυα πεζών.

39 Ελκυστικότητα (Attractiveness) Η ελκυστικότητα είναι η παράμετρος που σχετίζεται με τη δημιουργία ευχάριστού περιβάλλοντος σε ένα δίκτυο ποδηλάτων. Ο ποδηλάτης, όπως και ο πεζός, έρχονται σε άμεση επαφή με το περιβάλλον από το οποίο διέρχονται, διαδρομές μέσα σε υποβαθμισμένο αστικό περιβάλλον, οι οποίες δεν είναι ελκυστικές ή/και δεν ικανοποιούν το αίσθημα δημόσιας ασφάλειας, ιδιαίτερα τις νυχτερινές ώρες, δε χρησιμοποιούνται. Η ελκυστικότητα μιας διαδρομής καθορίζεται από στοιχεία «μακροκλίμακας», όπως η αρχιτεκτονική ταυτότητα, η ύπαρξη φυσικών στοιχείων, κλπ, και στοιχεία «μικροκλίμακας», όπως ο αστικός εξοπλισμός, τα υλικά επίστρωσης, η καθαριότητα, ο οδοφωτισμός κλπ.

40 Ελκυστικότητα (Attractiveness) Η ελκυστικότητα ενισχύεται με: Τη δημιουργία φυσικών ανεμοθραυστών (πχ φύτευση), οι οποίοι προσφέρουν προστασία και ευστάθεια και αναβαθμίζουν το αστικό περιβάλλον. Τη συστηματική συντήρηση των υποδομών, ιδιαίτερα της επιφάνειας κύλισης. Τον επαρκή οδοφωτισμό, ο οποίος εξασφαλίζει τη χρήση του δικτύου κατά τις νυχτερινές ώρες.

41 Άνεση (Comfort) Η άνεση είναι η παράμετρος που σχετίζεται με τη διαμόρφωση συνθηκών για ευχάριστη, ομαλή και εύκολη μετακίνηση με ποδήλατο, μέσω της ελαχιστοποίησης οχλήσεων και καθυστερήσεων. Το δίκτυο ποδηλάτων θα πρέπει να: Είναι σαφώς καθορισμένο, ώστε να γίνεται εύκολα αναγνωρίσιμο από όλους τους χρήστες της οδού. Εξασφαλίζει τη συνέχεια της κίνησης, δηλαδή να αποφεύγονται οι συχνές διακοπές και επανεκκινήσεις. Περιλαμβάνει υποδομές με επαρκές πλάτος για την ασφαλή μετακίνηση όλων των χρηστών της οδού. Μην περιλαμβάνει τμήματα με μεγάλες κατά μήκος κλίσεις. Διαθέτει καλής ποιότητας επιφάνειας κύλισης, ώστε να περιορίζονται οι κραδασμοί και να μην απαιτείται η πραγματοποίηση ελιγμών για την αποφυγή εμποδίων.

42 Σχεδιασμός δικτύων ποδηλάτου Βήμα 1: Καθορισμός σημείων προέλευσης/προορισμού και τμημάτων σύνδεσής τους. Τα σημεία προέλευσης/προορισμού ενός δικτύου ποδηλάτων εξαρτώνται από το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης. Στις αστικές περιοχές, η κεντρική/εμπορική περιοχή είναι ο σημαντικότερος πόλος γένεσης/έλξης μετακινήσεων και θεωρείται ως «ένα» σημείο προέλευσης/προορισμού. Η σύνδεση των εντοπισμένων πόλων γένεσης/έλξης μετακινήσεων μιας πόλης/περιοχής με ευθείες γραμμές σε έναν χάρτη αποτελεί το «θεωρητικό» δίκτυο ποδηλάτων.

43 Σχεδιασμός δικτύων ποδηλάτου Βήμα 2: Μετατροπή του «θεωρητικού» δικτύου σε πραγματικές διαδρομές ποδηλάτων. Τα σημεία προέλευσης/προορισμού, που εντοπίστηκαν προηγούμενα, συνδέονται αξιοποιώντας το υφιστάμενο οδικό δίκτυο, υποδομές ποδηλάτων που πιθανά υπάρχουν, κοινόχρηστους χώρους, κλπ. Οι συντομότερες διαδρομές θα πρέπει να εξετάζονται κατά προτεραιότητα. Ο καθορισμός των διαδρομών και των χαρακτηριστικών τους εξαρτάται από τη σημασία της σύνδεσης, δηλαδή από τον αριθμό των υπαρχόντων ή αναμενόμενων χρηστών. Σε περίπτωση που διατίθενται ή είναι εφικτό να προκύψουν στοιχεία φόρτων ποδηλάτων, συνίσταται να χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη της ζήτησης του νέου δικτύου.

44 Σχεδιασμός δικτύων ποδηλάτου Βήμα 2: Μετατροπή του «θεωρητικού» δικτύου σε πραγματικές διαδρομές ποδηλάτων Πρόσθετα, θα πρέπει να εξετάζονται (για την ένταξή τους στο σχεδιαζόμενο δίκτυο ποδηλάτων) «ποιοτικές» διαδρομές, όπως κατά μήκος παραλιακών ζωνών, ποταμών, αρχαιολογικών τειχών, σιδηροδρομικών γραμμών, γραμμικών πολεοδομικών κέντρων, γραμμικού πρασίνου, πεζόδρομων, οδών ήπιας κυκλοφορίας, κλπ.

45 Σχεδιασμός δικτύων ποδηλάτου Βήμα 3: Ιεράρχηση δικτύου Ένα εκτεταμένο δίκτυο ποδηλάτων είναι περισσότερο λειτουργικό όταν διέπεται από μια σαφή ιεράρχηση των επιμέρους διαδρομών του. Προκειμένου ένα δίκτυο ποδηλάτων να ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στις ανάγκες των χρηστών, απαιτείται οι επιμέρους διαδρομές να μπορούν να ταξινομηθούν στις ακόλουθες κατηγορίες: Κύριες/Πρωτεύουσες Διαδρομές (Main/Primary Routes): Ενδείκνυνται για την άμεση σύνδεση του κέντρου με τις περιοχές κατοικίας (γειτονιές). Καλύπτουν αποστάσεις που κυμαίνονται (ενδεικτικά) από 5-15 χλμ. Στον αστικό ιστό, διέρχονται από πόλους υψηλής συγκέντρωσης επισκεπτών και συνδέονται με άλλες διαδρομές, ώστε από κοινού να συγκροτήσουν ένα δίκτυο.

46 Σχεδιασμός δικτύων ποδηλάτου Βήμα 3: Ιεράρχηση δικτύου Κύριες Τοπικές/Δευτερεύουσες Διαδρομές (Top Local/Secondary Routes): Ενδείκνυνται για την άμεση σύνδεση εντοπισμένων προορισμών, εξασφαλίζοντας ουσιαστικά τη μετάβαση από τις Κύριες/Πρωτεύουσες Διαδρομές (με τους υψηλούς φόρτους και ταχύτητες) στις Τοπικές Διαδρομές (με τους χαμηλούς φόρτους και ταχύτητες). Τοπικές Διαδρομές (Local Routes): Ενδείκνυνται για μετακινήσεις σε επίπεδο γειτονιάς. Σε αυτήν την κατηγορία διαδρομών, συνήθως το ποδήλατο συνυπάρχει με τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία.

47 Υποδομές Ποδηλάτου Η υποδομή ποδηλάτου είναι εξίσου σημαντικό μέρος της διατομής της αστικής οδού όσο ο χώρος της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας, η ζώνη παρόδιας στάθμευσης και ο χώρος κίνησης των πεζών. Ο χώρος που απαιτείται για την ένταξη του ποδηλάτου στην αστική οδό προκύπτει από την ανακατανομή του διαθέσιμου στις λειτουργίες της κυκλοφορίας και της στάθμευσης. Τρόποι εξασφάλισης χώρου για την κυκλοφορία του ποδηλάτου είναι: Η μείωση του πλάτους των λωρίδων κυκλοφορίας (με την κατάλληλη μείωση της επιτρεπόμενης ταχύτητας κυκλοφορίας των οχημάτων όπου απαιτείται) ή/και των ζωνών παρόδιας στάθμευσης.

48 Υποδομές Ποδηλάτου Τρόποι εξασφάλισης χώρου για την κυκλοφορία του ποδηλάτου είναι: Η εφαρμογή μονοδρομήσεων. Η κατάργηση λωρίδας κυκλοφορίας ή ζώνης παρόδιας στάθμευσης. Η συνύπαρξη του ποδηλάτου με τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία γενικά, ή τα ΜΜΜ στις λεωφορειολωρίδες, τους πεζούς σε πεζοδρόμια επαρκούς πλάτους ή/και σε πεζοδρόμους. Λαμβάνοντας ανά περίπτωση τα απαραίτητα μέτρα για την ασφαλή και άνετη κίνηση όλων των χρηστών της οδού.

49 Κυκλοφοριακός χώρος του ποδηλάτου Ο κυκλοφοριακός χώρος για την ευθεία και σταθερή κίνηση του ποδηλάτου ορίζεται από το πλάτος και το ύψος όδευσης, και πρέπει να παραμένει ελεύθερος εμποδίων σε κάθε κατηγορία υποδομής ποδηλάτων. Το πλάτος όδευσης ποδηλάτου («δυναμικό πλάτος») προκύπτει από το άθροισμα του πλάτους του συστήματος «ποδήλατο-αναβάτης» και των πλευρικών χώρων ελευθερίας κινήσεων. Το ύψος του ποδηλάτου («ελεύθερο ύψος») προκύπτει από το άθροισμα του ύψους του συστήματος «ποδήλατο-αναβάτης» και του άνω χώρου ελευθερίας κινήσεων. Οι διαστάσεις των ποδηλάτων διαφέρουν μεταξύ τους ανάλογα με τον τύπο και το μέγεθος τους.

50 Πηγή: ΦΕΚ 1053/ (Υποδομές Ποδηλάτων)

54 Η ένταξη του ποδηλάτου στην αστική οδό Το αστικό οδικό δίκτυο περιλαμβάνει: Αστικές αρτηρίες (Γ III)και Κύριες συλλεκτήριες οδούς (Γ IV), οι οποίες κατά κύριο λόγο εξυπηρετούν τους σκοπούς τόσο της σύνδεσης όσο και δευτερευόντως της πρόσβασης και της παραμονής. Συλλεκτήριες οδούς (Δ IV) και Τοπικές οδούς (Δ V), οι οποίες κατά προτεραιότητα εξυπηρετούν σκοπούς άμεσης πρόσβασης (προσπέλασης) σε ιδιοκτησίες. Τοπικές οδούς (Ε V) και Τοπικές οδούς κατοικιών (Ε VI), οι οποίες εξυπηρετούν πρωταρχικά την παραμονή.

55 Η ένταξη του ποδηλάτου στην αστική οδό Σε ότι αφορά την κατά μήκος κλίση των οδικών τμημάτων όπου σχεδιάζονται υποδομές ποδηλάτων επισημαίνεται ότι: Τα μήκη μεγάλων κατά μήκος κλίσεων θα πρέπει να περιορίζονται στο ελάχιστο. Κατά μήκος κλίσεις >5% (ανωφέρεια ή κατωφέρεια) θα πρέπει να αποφεύγονται. Οι συνεχείς κλίσεις σε μεγάλο μήκος συνίσταται να διατηρούνται 3%. Συσχέτιση κατά μήκους κλίσεων και μήκους υποδομής ποδηλάτων (Πίνακας 3-4): [i=5-6%, L=240μ], [i=7%, L=120μ], [i=8%, L=90μ], [i=9%, L=60μ], [i=10%, L=30μ].

56 Λωρίδες ποδηλάτων Αποκλειστική λωρίδα ποδηλάτων παράλληλης ροής με την υπόλοιπη κυκλοφορία [cycle lane]. Πρόκειται για λωρίδα αποκλειστικής κίνησης ποδηλάτων, η οποία διαμορφώνεται στο οδόστρωμα και διαχωρίζεται οπτικά με συνεχή διαγράμμιση ή/και χρωματισμό (κόκκινο κεραμίδι) ή με χρήση διαφορετικού υλικού από το διαθέσιμο στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία χώρο. Σε αυτήν απαγορεύεται η κυκλοφορία, η στάση και η στάθμευση των μηχανοκίνητων οχημάτων. Η κίνηση των ποδηλάτων είναι ομόρροπη (παράλληλη ροή) με αυτήν της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας.

61 Λωρίδες ποδηλάτων Λωρίδα ποδηλάτων μη αποκλειστικής χρήσης παράλληλης ροής με την υπόλοιπη κυκλοφορία (Συνιστώμενη λωρίδα ποδηλάτων) [advisory cycle lane]. Πρόκειται για λωρίδα μη αποκλειστικής κίνησης ποδηλάτων, η οποία διαμορφώνεται στο οδόστρωμα και διαχωρίζεται με διακεκομμένη διαγράμμιση από το διαθέσιμο στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία χώρο. Με την απαραίτητη προϋπόθεση της ασφαλούς κίνησης των ποδηλάτων, η μηχανοκίνητη κυκλοφορία έχει το δικαίωμα να εισέρχεται σε αυτήν, όταν απαιτείται από τις παρόδιες χρήσεις ή όταν το πλάτος των λωρίδων κυκλοφορίας είναι περιορισμένο ( 3μ) και αναγκαστικά τμήμα της συνιστώμενης λωρίδας χρησιμοποιείται και από μεγάλα οχήματα.

62 Λωρίδες ποδηλάτων Λωρίδα ποδηλάτων μη αποκλειστικής χρήσης παράλληλης ροής με την υπόλοιπη κυκλοφορία (Συνιστώμενη λωρίδα ποδηλάτων) [advisory cycle lane]. Στη συνιστώμενη λωρίδα ποδηλάτων απαγορεύεται η στάθμευση μηχανοκίνητων οχημάτων, ενώ είναι δυνατόν να επιτρέπεται η στάση για φορτοεκφόρτωση (τροφοδοσία) και επιβίβαση/αποβίβαση επιβατών. Η κίνηση των ποδηλάτων είναι ομόρροπη (παράλληλη ροή) με αυτήν της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας. Η συνιστώμενη λωρίδα ποδηλάτων δε διαφέρει από το υπόλοιπο οδόστρωμα ως προς το υλικό διάστρωσης, ούτε είναι χρωματισμένη. Κατ εξαίρεση, χρωματισμός (κόκκινο κεραμιδί) ενδείκνυται σε σημεία εμπλοκής με τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία ή προς αποφυγή σύγχυσης με την παρόδια στάθμευση.

65 Λωρίδες ποδηλάτων Αποκλειστική λωρίδα ποδηλάτων αντίθετης ροής με την υπόλοιπη κυκλοφορία [contra-flow cycle lane]. Πρόκειται για λωρίδα αποκλειστικής κίνησης ποδηλάτων, η οποία διαμορφώνεται στο οδόστρωμα και διαχωρίζεται με φυσικό διαχωρισμό ή οπτικά με συνεχή διαγράμμιση ή/και χρωματισμό (κόκκινο κεραμιδί) ή με χρήση διαφορετικού υλικού από το διαθέσιμο στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία χώρο. Σε αυτήν απαγορεύεται η κίνηση, η στάση και η στάθμευση των μηχανοκίνητων οχημάτων. Η κίνηση των ποδηλάτων είναι αντίρροπη (αντίθετη ροή) με αυτήν της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας.

68 Λωρίδες ποδηλάτων Το ποδήλατο στις λεωφορειολωρίδες [bus and cycle lanes] Η συνύπαρξη ποδηλάτων και Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) είναι εφικτή, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα των διατάξεων του άρθρου 52 του νόμου 2696/1999, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Όταν η λωρίδα λεωφορείων καταλαμβάνει κεντρική λωρίδα της οδού, δε συνίσταται η χρήση της από τους ποδηλάτες για λόγους οδικής ασφάλειας, κυρίως κατά την είσοδο και έξοδό τους από αυτήν. Το ποδήλατο δε συνίσταται να κινείται σε λωρίδες λεωφορείων αντίθετης ροής χωρίς διαχωρισμό με φυσικό τρόπο από την υπόλοιπη κυκλοφορία. Σε κάθε περίπτωση συνύπαρξης ΜΜΜ και ποδηλάτων, η κίνησή τους πρέπει να είναι ομόρροπη (παράλληλη ροή).

73 Λωρίδες ποδηλάτων Διάδρομος ποδηλάτων [cycle track]. Πρόκειται για χώρο αποκλειστικής κίνησης των ποδηλάτων, ο οποίος διαμορφώνεται είτε ακολουθώντας ανεξάρτητη χάραξη, είτε κατά μήκος μιας οδού/οδικού τμήματος παράπλευρα της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας. Από το χώρο κίνησης της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας διαχωρίζεται με φυσικό τρόπο (υψομετρικά ή με στοιχείο διαχωρισμού). Από το χώρο κίνησης των πεζών διαχωρίζεται με φυσικό τρόπο (υψομετρικά ή με στοιχεία διαχωρισμού, όπως ζώνη φύτευσης) ή οπτικά (με διαγράμμιση ή/και χρωματισμό ή/και με χρήση διαφορετικού υλικού). Παρέχει υψηλό επίπεδο ασφάλειας κατά μήκος των οδικών τμημάτων, απαιτεί όμως ιδιαίτερο σχεδιασμό στις διασταυρώσεις. Η κίνηση των ποδηλάτων είναι ανεξάρτητη της κατεύθυνσης της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας.

78 Λωρίδες ποδηλάτων Οδός μεικτής χρήσης οχημάτων και ποδηλάτων [cycle street]. Πρόκειται για οδό όπου η κίνηση των ποδηλάτων είναι ομόρροπη με αυτήν της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας. Τα ποδήλατα έχουν προτεραιότητα έναντι της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας και το προσπέρασμα τους συνίσταται να γίνεται όταν οι ποδηλάτες το επιτρέψουν.

81 Λωρίδες ποδηλάτων Το ποδήλατο και οι πεζοί Οι πεζοί και οι ποδηλάτες είναι δυνατόν να συνυπάρξουν υπό προϋποθέσεις ασφαλείας και άνεσης. Η κίνηση των ποδηλάτων σε συνθήκες συνύπαρξης με τους πεζούς είναι διπλής κατεύθυνσης. Ο περιορισμός του διαθέσιμου χώρου για τους πεζούς είναι η λιγότερο επιθυμητή λύση για την ένταξη του ποδηλάτου στο αστικό οδικό δίκτυο, καθώς η ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών έχει σύμφωνα με την Απόφαση ΥΠΕΚΑ υπ αρίθμ , ΦΕΚ 2621/Β/ :

82 Λωρίδες ποδηλάτων Το ποδήλατο και οι πεζοί Ελάχιστο πλάτος (του κρασπέδου μη συνυπολογιζόμενου) ελεύθερο από κάθε είδους σταθερό ή κινητό εμπόδιο, ίσο με 1,5μ. Πραγματικό ελεύθερο ύψος όδευσης απολύτως ελεύθερο από οποιοδήποτε εμπόδιο (μαρκίζες, επιγραφές, σημάνσεις, πινακίδες, κλαδιά δέντρων, τέντες κλπ), ίσο με 2,2μ. Για τη συνύπαρξη πεζών και ποδηλάτων απαιτείται περίοδος προσαρμογής, με ανάλογες δράσεις ενημέρωσης. Σημαντική προϋπόθεση ασφαλείας είναι ο επαρκής φωτισμός κατά τις βραδινές ώρες.

83 Κριτήρια επιλογής υποδομών ποδηλάτων Ο λειτουργικός χαρακτήρας των οδικών τμημάτων της ποδηλατικής διαδρομής. Τα κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά των οδικών τμημάτων της διαδρομής (φόρτος μηχανοκίνητης κυκλοφορίας, επιτρεπόμενη ταχύτητα κυκλοφορίας των οχημάτων). Τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των οδικών τμημάτων της διαδρομής (αριθμός λωρίδων κυκλοφορίας, ύπαρξη λεωφορειολωρίδων, καθεστώς στάθμευσης). Η κατηγορία της ποδηλατικής διαδρομής (πρωτεύουσα, δευτερεύουσα, τοπική). Τα πολεοδομικά χαρακτηριστικά της περιοχής από την οποία διέρχεται η ποδηλατική διαδρομή (εντός ή εκτός σχεδίου πόλεως, χρήσεις γης).

84 Μεταβάσεις Υποδομών Ποδηλάτων Το αστικό περιβάλλον περιλαμβάνει πλήθος διαφορετικών χρήσεων γης και δραστηριοτήτων, οδούς με ποικίλα γεωμετρικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά τόσο όσον αφορά στο πλάτος του οδοστρώματος όσο και σε αυτό του πεζοδρομίου, καθώς και διασταυρώσεις διαφορετικών τύπων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα της ποικιλομορφίας του αστικού οδικού περιβάλλοντος κατά μήκος μια οδού/ενός οδικού τμήματος είναι: Οι μεταβολές του πλάτους του οδοστρώματος ή/και του πεζοδρομίου. Οι μεταβολές ως προς τις επιτρεπόμενες λειτουργίες πχ ύπαρξη ή μη ζώνης παρόδιας στάσης ή/και στάθμευσης. Η ύπαρξη εσοχών στα πεζοδρόμια για τη διαμόρφωση μεμονωμένων θέσεων ή ζωνών παρόδιας στάσης ή/και στάθμευσης. Η ύπαρξη επεκτάσεων στις γωνίες των οικοδομικών τετραγώνων για τη διαμόρφωση ήπιας κυκλοφορίας.

85 Μεταβάσεις Υποδομών Ποδηλάτων Η ύπαρξη υπερυψωμένων τμημάτων του οδοστρώματος για τη διαμόρφωση συνθηκών ήπιας κυκλοφορίας. Η ύπαρξη εισόδων/εξόδων εγκαταστάσεων. Η εναλλαγή σηματοδοτούμενων/ μη σηματοδοτούμενων διασταυρώσεων. Για το σχεδιασμό και την κατασκευή ασφαλών ποδηλατικών υποδομών είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη αυτές οι εναλλαγές και να σχεδιάζονται κατάλληλες υποδομές μετάβασης (ασφαλείς και άνετες) από έναν τύπο υποδομής ποδηλάτου σε άλλον.

86 Διαβάσεις Ποδηλάτων Οι διαβάσεις ποδηλάτων είναι σημαντικά σημεία ενός οδικού δικτύου, αφού ο τύπος και η θέσης τους επηρεάζουν την ασφάλεια, τη συνοχή, την αμεσότητα και την άνεση ενός δικτύου ποδηλάτων. Η επιλογή κατάλληλου τύπου διάβασης ποδηλάτων εξαρτάται από τα γεωμετρικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του οδικού τμήματος στη συγκεκριμένη θέση, τις υφιστάμενες κυκλοφοριακές συνθήκες καθώς και από τα ειδικά χαρακτηριστικά του σημείου σε σχέση με την προσβασιμότητα. Σε περιπτώσεις ύπαρξης διαβάσεων πεζών, οι διαβάσεις ποδηλάτων κατασκευάζονται παράλληλα και σε συνέχεια με αυτές.

87 Διαβάσεις ποδηλάτων σε μη σηματοδοτούμενες διασταυρώσεις Σε οδούς με χαμηλούς κυκλοφοριακούς φόρτους (συνήθως με μια λωρίδα κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση) και χαμηλές ταχύτητες, όπου δεν υπάρχουν σηματοδοτούμενες διαβάσεις, μπορούν να διαμορφωθούν διαβάσεις ποδηλάτων ή πεζών και ποδηλάτων. Στην περίπτωση που το πλάτος του οδοστρώματος είναι επαρκές, τότε συνίσταται η τοπική διαμόρφωση νησίδας, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν χώρος αναμονής ποδηλάτων και πεζών.

88 Διαβάσεις πεζών και υποδομές ποδηλάτων Οι πιο ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου είναι οι πεζοί. Στο σχεδιασμό διαβάσεων για πεζούς, είτε αυτές είναι σηματοδοτούμενες είτε όχι, θα πρέπει πάντα να διασφαλίζεται η κίνηση πεζών και ειδικότερα ατόμων με προβλήματα κινητικότητας και όρασης. Όπου οι διαβάσεις πεζών τέμνονται με υποδομές ποδηλάτων οι τελευταίες θα πρέπει πάντα να διακόπτονται πριν από αυτές. Όταν οι διαβάσεις πεζών διασχίζουν υποδομές ποδηλάτων θα πρέπει να εκτείνονται σε όλο το πλάτος του οδοστρώματος (από πεζοδρόμιο σε πεζοδρόμιο). Επίσης, θα πρέπει να υπάρχει κατάλληλη οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση, ώστε οι πεζοί και οι ποδηλάτες να ενημερώνονται για τις περιοχές συνύπαρξής τους.

89 Στάθμευση Ποδηλάτων Βασικές αρχές χωροθέτησης υποδομών στάθμευσης ποδηλάτων Οι υποδομές στάθμευσης ποδηλάτων θα πρέπει να χωροθετούνται: Κατά μήκος των διαδρομών ποδηλάτων για την εξυπηρέτηση των χρηστών τους αλλά και για την προσέλκυση επιπλέον ποδηλατών που πιθανά χρησιμοποιούν το υπόλοιπο αστικό οδικό δίκτυο. Πλησίον σημαντικών προορισμών, όπως η κεντρική περιοχή των πόλεων, δημόσια κτίρια, πλατείες, χώροι αναψυχής και άθλησης, χώροι πρασίνου, εκπαιδευτικά ιδρύματα, νοσοκομεία, εμπορικά κέντρα, πόλοι έλξης μετακινήσεων εκτός κεντρικής περιοχής, σταθμοί μέσων σταθερής τροχιάς, σταθμοί υπεραστικών λεωφορείων, αφετηρίες αστικών λεωφορείων, κλπ. Σε θέσεις ώστε οι ποδηλάτες να μπορούν να συνεχίσουν την πορεία προς τον προορισμό τους, αφότου έχουν σταθμεύσει το ποδήλατό τους.

92 Στάθμευση Ποδηλάτων Αρχές σχεδιασμού υποδομών στάθμευσης ποδηλάτων Οι υποδομές στάθμευσης ποδηλάτων θα πρέπει να διαμορφώνονται κατά τρόπο ώστε: Να τηρούνται οι διατάξεις του άρθρου 34 του ΚΟΚ. Να μην παρεμποδίζονται οι υπόλοιπες λειτουργίες του δημόσιου χώρου (κυκλοφορία και στάθμευση οχημάτων, κίνηση, πρόσβαση και παραμονή πεζών). Να είναι εύκολα προσβάσιμες, σε θέσεις μακριά από ογκώδη αντικείμενα, προσβάσεις και πιθανά εμπόδια, πχ κάδοι απορριμμάτων, είσοδοι/έξοδοι κτιρίων, σκάλες, αστικός εξοπλισμός κλπ. Να είναι εύκολα εντοπίσιμες σε όλες τις καιρικές συνθήκες, σε θέσεις με υψηλό επίπεδο φυσικής επιτήρησης και καλά φωτισμένες τη νύχτα, ώστε να ικανοποιείται το αίσθημα δημόσιας ασφάλειας των χρηστών.

93 Στάθμευση Ποδηλάτων Αρχές σχεδιασμού υποδομών στάθμευσης ποδηλάτων Οι υποδομές στάθμευσης ποδηλάτων θα πρέπει να διαμορφώνονται κατά τρόπο ώστε (συνέχεια): Να είναι κατάλληλες για όλους του τύπους και μεγέθη ποδηλάτων. Να μην καταλαμβάνονται από άλλα οχήματα (κυρίως μηχανοκίνητα δίκυκλα). Να αναβαθμίζουν αισθητικά το αστικό περιβάλλον και να προωθούν τη χρήση του ποδηλάτου ως μέσου καθημερινής αστικής μετακίνησης. Υποδομές στάθμευσης ποδηλάτων μικρής διάρκειας Η στάθμευσης ποδηλάτων μικρής διάρκειας αφορά την ασφάλισή τους για διάστημα έως δυο (2) ώρες και σε απόσταση έως 50μ από τον προορισμό του ποδηλάτη.

94 Στάθμευση Ποδηλάτων Υποδομές στάθμευσης ποδηλάτων μεγάλης διάρκειας Η στάθμευση ποδηλάτων για διαστήματα μεγαλύτερα των δυο (2) ωρών ή σε μεγάλη απόσταση από τον τελικό προορισμό του ποδηλάτη, θεωρείται αποθήκευση, μιας και σε αυτές τις περιπτώσεις ο κίνδυνος κλοπής ή βανδαλισμού ενός ποδηλάτου είναι μεγαλύτερος και υπάρχουν περισσότερες απαιτήσεις από την απλή πρόσδεση. Η στάθμευση διάρκειας 2-12 ωρών θεωρείται ημερήσια στάθμευση και τέτοια ζήτηση εμφανίζεται πλησίον χώρων εργασίας, σταθμών ΜΜΜ και συγκροτημάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων διαφόρων βαθμίδων. Οι χώροι στάθμευσης ποδηλάτων σε αυτές τις περιπτώσεις ενδείκνυται να απέχουν από τον προορισμό αποστάσεις της τάξεως των 30-50μ. Ζήτηση για 24ωρη στάθμευση και στάθμευση κατά τις νυχτερινές ώρες εμφανίζεται κυρίως σε περιοχές κατοικίας. Οι χώροι στάθμευσης ποδηλάτων σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αποδεκτό να απέχουν από τον τελικό προορισμό αποστάσεις της τάξεως των 100μ.

95 Κατακόρυφη Σήμανση Υπάρχουσες πινακίδες σήμανσης σύμφωνα με τον ΚΟΚ Κ-17, Ρ-11, Ρ-54, Ρ-65, Ρ-66, Πρ-16γ, Π-31δ Συμπληρωματικές πινακίδες κατακόρυφης σήμανσης υποδομής ποδηλάτων Κ-43, Κ-44, Ρ-66α, Ρ-67α, Ρ-68α, Π-21α, Π-21β, Π-21γ, Π-95α, Π-98α, Π-99α, Π-100α, Π-104α, Π-121, Π-121α, Π-122, Π-122α, Π-123, Π- 124, Π-125, Π-130, Π-131. Οριζόντια σήμανση Σχήματα 9-1 έως 9-7 (ΦΕΚ 1053/ )

96 Στοιχεία κατασκευής υποδομών ποδηλάτων Το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τον χρήστη / ποδηλάτη (άνεση, προσβασιμότητα, ελκυστικότητα, συνεκτικότητα) εξαρτάται από την ποιότητα της κατασκευής των υποδομών ποδηλάτων, δηλαδή από την επιλογή των κατάλληλων υλικών και τον έντεχνο τρόπο τοποθέτησής τους. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία υλικών τα οποία είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν. Η επιλογή τους επηρεάζεται από πολλές παραμέτρους όπως το κόστος, η ευκολία καθαρισμού, συντήρησης, επισκευής, ανακαίνισης ή επέκτασης, η διαθεσιμότητά τους, τα φυσικά χαρακτηριστικά τους, ο τύπος και η χρήση της υποδομής ποδηλάτων, οι κλιματικές συνθήκες, η φέρουσα ικανότητα και το είδος της υπόβασης, ο αστικός εξοπλισμός, η αισθητική της ανάπλασης και ο ιδιαίτερος τοπικός χαρακτήρας της περιοχής επέμβασης.

97 Στοιχεία κατασκευής υποδομών ποδηλάτων Σε κάθε περίπτωση λαμβάνονται υπόψη οι προδιαγραφές και οι τυπικές κατασκευαστικές αρχές και λεπτομέρειες που ισχύουν για την κατασκευή οδών κυκλοφορίας και πεζοδρόμων. Τα βασικότερα κριτήρια που ενδιαφέρουν τους χρήστες ποδηλάτες είναι η ποιότητα της ποδηλασίας, η ασφάλεια, η αξιοπιστία της επιφάνειας διαδρομής και η αντοχή της στη χρήση. Η βέλτιστη ποιότητα ποδηλασίας κάθε ποδηλατικής διαδρομής καθορίζεται από τα υλικά επίστρωσης και η κατασκευή πρέπει να είναι το ελάχιστο «τόσο καλή» όσο η αντίστοιχη του παρακείμενου δρόμου. Κατά συνέπεια, απαιτούνται επαρκώς σχεδιασμένες υποδομές με οδόστρωμα καλής ποιότητας και αποτελεσματικό δίκτυο αποχέτευσης.

98 Στοιχεία κατασκευής υποδομών ποδηλάτων Στις μεικτές υποδομές ποδηλάτων ακολουθούνται οι συμβατικές τεχνικές της τυπικής κατασκευής οδού για οχήματα με τις απαραίτητες παρεμβάσεις στην επιφάνεια του οδοστρώματος. Στις υποδομές ποδηλάτων, που κατασκευάζονται εκτός οδοστρώματος ακολουθούνται οι συμβατικές τεχνικές της τυπικής κατασκευής πεζοδρομίων και πεζοδρόμων, χωρίς να αποκλείεται σε αυτές η έστω και περιορισμένη, κίνηση βαρέων οχημάτων, όπως πυροσβεστικών οχημάτων, ασθενοφόρων και απορριμματοφόρων.

99 Γενικές κατασκευαστικές αρχές Κατασκευαστικές στρώσεις Η τελική επιφάνεια, σε όλους τους τύπους υποδομών ποδηλάτων, αποτελείται από τις ακόλουθες στρώσεις: υπόβαση βάση συνδετικά υλικά και τελική επίστρωση. Οι τρεις πρώτες στρώσεις επιλέγονται ως είδος υλικού και κατασκευάζονται σύμφωνα με τα πρότυπα κατασκευής οδών. Η τελική επίστρωση (άνω στρώση) υφίσταται τις καταπονήσεις από τη χρήση και τις περιβαλλοντικές συνθήκες, προβάλλοντας ταυτόχρονα τα αισθητικά χαρακτηριστικά της ποδηλατικής διαδρομής.

100 Γενικές κατασκευαστικές αρχές Κατασκευαστικές στρώσεις Το πάχος κάθε στρώσης καθορίζεται από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εδάφους, την ύπαρξη «ριζικού συστήματος» και την θέση των δικτύων των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας. Ενδεικτικά αναφέρεται πάχος της τελικής στρώσης 2,5 εκ περίπου, συνδετικού υλικού με τη βάση 5 εκ και υπόβαση 12,5-22,5 εκ. Σε κάθε στρώση αρχικά κατασκευάζονται τα τμήματα, που αποτελούνται από συμπυκνούμενα υλικά. Στη συνέχεια με τροχό κόβονται στο προβλεπόμενο όριο, προκειμένου η πλευρά της τομής να αποτελέσει «καλούπι» για τα χυτά υλικά ή πλαίσιο εγκιβωτισμού για τα τυποποιημένα (προκατασκευασμένα υλικά).

101 Γενικές κατασκευαστικές αρχές Κατασκευαστικές στρώσεις Το πορώδες της τελικής επιφάνειας επίστρωσης του συνδετικού υλικού και της βάσης, πρέπει να εξασφαλίζει βιώσιμη αποστράγγιση και ελαχιστοποίηση κραδασμών και θορύβου. Κάθε κατασκευή νέου οδοστρώματος, πρέπει να ακολουθεί τις προδιαγραφές οδοποιίας, εκτός εάν υπάρχει διαχωρισμός της υποδομής ποδηλάτων με κράσπεδο ή ρείθρο. Το βάθος της κατασκευής του νέου οδοστρώματος εξαρτάται από τις συνθήκες του εδάφους και αντίστοιχες στρώσεις ενδεικτικά αυτό κυμαίνεται περίπου στα 60 εκ γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη μετεγκατάσταση ή προστασία των δικτύων κοινής ωφέλειας.

102 Γενικές κατασκευαστικές αρχές Εγκιβωτισμός Οριοθέτηση παρειάς υποδομής ποδηλάτων Για τον περιορισμό της παραμόρφωσης και της διάβρωσης της τελικής επιφάνειας τους, αλλά και για την αναγνωρισιμότητα και τον σαφή διαχωρισμό τους από τους διαδρόμους ροής πεζών, οι υποδομές ποδηλάτων ενδείκνυται να εγκιβωτίζονται όπως οι κοινόχρηστοι πεζόδρομοι και τα κοινά πεζοδρόμια. Για το λόγο αυτό κατασκευάζεται κατάλληλη συγκράτηση των παρειών επαρκές ρείθρο, υπό μορφή λωρίδας διαχωρισμού πλαισίου ή κρασπέδου κατά περίπτωση. Στις περιπτώσεις που η κατασκευή αφορά διάδρομο ποδηλάτων στο επίπεδο του οδοστρώματος, ο οποίος διαχωρίζεται από τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία με κράσπεδο, απαιτείται σύνταξη υδραυλικής μελέτης για την απορροή των ομβρίων.

103 Γενικές κατασκευαστικές αρχές Συντήρηση Οι απαιτήσεις για υψηλό επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών στις υποδομές ποδηλάτων έχουν ως συνέπεια την αναγκαιότητα διατήρησης της σωστής πρόσφυσης για ασφαλή και άνετη οδήγηση. Η επιφάνεια κύλισης, μετά την κατασκευή της, πρέπει να διατηρείται με το πέρασμα του χρόνου, κοντά στα αρχικά πρότυπα και χρώματα (πχ διατήρηση οριζόντιας σήμανσης), χωρίς να παρουσιάζονται ρηγματώσεις ή παραμορφώσεις. Πρέπει να αποφεύγονται υλικά επίστρωσης που απαιτούν συνεχή συντήρηση ή συνθλίβονται εύκολα. Όταν, για οποιοδήποτε λόγο ή έργο, προκαλείται ζημιά ή καταστροφή στην τελική επιφάνεια κύλισης, τότε οι εργασίες αποκατάστασης πρέπει να εκτελούνται άμεσα, επομένως η επιλογή των υλικών απαιτεί την άμεση διαθεσιμότητα τους.

104 Γενικές κατασκευαστικές αρχές Συντήρηση Για την αποφυγή συγκέντρωσης λιμναζόντων υδάτων ή φερτών υλικών, που υποβαθμίζουν το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών και αναγκάζουν τους ποδηλάτες σε επικίνδυνους ελιγμούς με κίνδυνο συγκρούσεων με οχήματα ή πεζούς, πρέπει να λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για την αποστράγγιση της διαδρομής. Για το λόγο αυτό, πέραν των στοιχείων αποχέτευσης (σχάρες κλπ), η επιφάνεια κύλισης σε όλες τις νέες κατασκευές ενδείκνυται να επιστρώνεται με μηχανικά μέσα.

105 Γενικές κατασκευαστικές αρχές Συντήρηση Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στη συντήρηση της επιφάνειας κύλισης κατά τη διάρκεια του χειμώνα, λόγω των πρόσθετων κινδύνων για τους ποδηλάτες, που δημιουργούνται εξ αιτίας του χιονιού και του πάγου. Τα χιόνια και οι πάγοι, που καθαρίζονται από τις παρακείμενες επιφάνειες, δε θα πρέπει να σωρεύονται στις υποδομές ποδηλάτων. Τέλος, απαιτείται σε τακτά χρονικά διαστήματα η κοπή θάμνων, κλαδιών ή χόρτων στις παρακείμενες φυτεμένες επιφάνειες ή χώρους πρασίνου, καθώς και η γενικότερη καθαριότητα και απομάκρυνση εμποδίων από τις υποδομές ποδηλάτων.

106 Γενικές κατασκευαστικές αρχές Επιλογή υλικών τελικής επίστρωσης Αισθητικές παράμετροι Τα έργα αστικής οδοποιίας, στις υποδομές ποδηλάτων, είναι δυνατόν να αναδειχθούν σε μέσα ανάπλασης του αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος. Ο αισθητικά προσεγμένος σχεδιασμός, ιδιαίτερα σε μεγάλες πολεοδομικές ενότητες, συμβάλει και στην ιεράρχηση του οδικού δικτύου, που είναι πρωταρχικής σημασίας για τον ποδηλάτη, αλλά και τον πεζό και τα οχήματα. Οι αισθητικές παράμετροι που λαμβάνονται υπόψιν είναι οι εξής: Διαφοροποίηση των υλικών Φωτεινότητα και χρώμα Υφή

Δείτε περισσότερα