ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ"

Transcript

1 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΘΗΝΑ ΑΘΗΝΑ 2011

2 Κύριες δομικές μονάδες της γης Φλοιός - μανδύας πυρήνας Λιθόσφαιρα Ασθενόσφαιρα

3 Πυριγενή πετρώματα (υψηλή Τ ποικίλη Ρ) Ιζηματογενή πετρώματα (χαμηλή Τ &Ρ) Μεταμορφωμένα πετρώματα (προκύπτουν από προϋπάρχοντα πυριγενή ή μεταμορφωμένα με αλλαγές των συνθηκών Ρ & Τ -μεταβάλλεται η ορυκτολογική σύσταση [όχι πάντοτε] και ο ιστός) Μεταμόρφωση - ισοχημική διαδικασία Μετασωμάτωση - ανισοχημική διαδικασία - μερικές φορές διατηρείται ο αρχικός ιστός (πυριτίωση υπερβασικών) Τα όρια της μεταμόρφωσης: Στο κατώτερο όριο θερμοκρασίας η μεταμόρφωση μεταβαίνει στη διαγένεση. Το όριο είναι αυθαίρετο και γενικά κυμαίνεται μεταξύ 100 και 150 C. Μερικοί ζεόλιθοι πχ. θεωρούνται διαγενετικής και όχι μεταμορφικής προέλευσης. Στο ανώτερο όριο θερμοκρασίας η μεταμόρφωση μεταβαίνει στην τήξη δημιουργία μιγματιτών. Η μεταμόρφωση θεωρείται υπο-αγχιτηκτική διαδικασία. Ποια η χρησιμότητα της πετρολογίας των μεταμορφωμένων πετρωμάτων: Καταγραφή των απωλειών θερμότητας της Γης. Η εξέλιξη της Γης είναι κυρίως το αποτέλεσμα των απωλειών θερμότητας μέσα στο χρόνο. Αυτές οφείλονται σε διάφορα φαινόμενα και η μελέτη διαγραμμάτων P-T-t μας βοηθά να τα κατανοήσουμε. Τα μεταμορφωμένα πετρώματα είναι ανωμαλίες. Τα περισσότερα μεταμορφωμένα πετρώματα είναι αποτέλεσμα θερμικών διαταραχών στη γήινη λιθόσφαιρα, είτε αυτές είναι υψηλότερης θερμοκρασίας της κανονικής (π.χ. τύπου Barrow ή Buchan) είτε χαμηλότερης (π.χ. τύπου Κυκλάδων). Η κατανόηση της φύσης και των λόγων των διαταραχών αυτών είναι σημαντική στο να κατανοήσουμε πως λειτουργεί η γη.

4 Οι πορείες Ρ-Τ-t-d καταγράφουν τεκτονικές διεργασίες που μέσα στο χρόνο έδωσαν τη σημερινή μορφή στη λιθόσφαιρα (μπορούμε να υπολογίσουμε την κλίση και την ταχύτητα κατάδυσης λιθοσφαιρών και αν συνδέονταν με σεισμικότητα, μαγματισμό, κλπ.) Μετατροπές ορυκτών φάσεων και τεκτονική των πλακών. Αύξηση στην πυκνότητα που οφείλεται σε μετατροπές ορυκτών φάσεων (δηλ. μεταμορφικές αντιδράσεις) οδηγεί την κίνηση των πλακών (slab pull). Μεταμορφικές αντιδράσεις και σεισμικότητα. Μετατροπές ορυκτών φάσεων λόγω αφυδάτωσης προκαλούν σεισμικότητα σε ζώνες κατάδυσης. Μεταμόρφωση και ορογένεση. Τα βουνά είναι από τα πιο σημαντικά στοιχεία ενός ηπειρωτικού τοπίου, μας γοητεύουν, μας προσελκύουν για διάφορες δραστηριότητες και επηρέασαν την πορεία της ανθρώπινης ιστορίας. Μελέτη πορειών P-T-t-d διαφόρων ορογενών μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς γίνονται, πού βρίσκονταν παλιές οροσειρές, πώς ήταν (ύψος, πλάτος, ηλικία) και που θα γίνουν καινούργιες.

5 Μεταμόρφωση και ανακύκλωση πτητικών: ενυδάτωση και αφυδάτωση του ωκεάνιου φλοιού. Μεταμορφικές αντιδράσεις ενυδάτωσης του ωκεάνιου πυθμένα δεσμεύουν πτητικά συστατικά που βρίσκονται σε διάλυση στο νερό. Τα συστατικά αυτά αποδεσμεύονται από μεταμορφικές αντιδράσεις αφυδάτωσης σε ζώνες κατάδυσης. Σύγκρουση πλακών, ορογένεση και η ατμόσφαιρα. Κατά τη διάρκεια σύγκρουσης δύο ηπείρων, συμβαίνουν μεταμορφικές αντιδράσεις απομάκρυνσης πτητικών από ασβεστιτικά και πυριτικά ιζήματα με σημαντικές επιδράσεις στους κλιματικούς κύκλους. Μεταμορφικές αντιδράσεις απομάκρυνσης ρευστών / πτητικών και μαγματισμός τόξου. Γένεση κοιτασμάτων. Η μεταμορφική πετρολογία παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη γένεση κοιτασμάτων, είτε άμεσα (π.χ. σχέση μεταμορφικών ρευστών και ορισμένων υδροθερμικών κοιτασμάτων), είτε έμμεσα (π.χ. κατανοώντας τις θερμοτεκτονικές ανωμαλίες που ευνοούν τη μεταλλογένεση - π.χ. χρυσός Παγγαίου). Βιομηχανικά ορυκτά και πολύτιμοι-ημιπολύτιμοι λίθοι. Η μεταμόρφωση είναι υπεύθυνη για τη γένεση πολλών βιομηχανικών ορυκτών και πολύτιμων-ημιπολύτιμωv λίθων (γρανάτης, βολλαστονίτης, αμίαντος, ανδαλουσίτης, ρουμπίνι/ζαφείρι, σμαράγδι, γραφίτης, διαμάντι). Θερμοβαρομετρία σε εγκλείσματα μανδυακών περιδοτιτών σε κιμπερλίτες μας δείχνει αν έχουν δυναμικό σε διαμάντια. Μεταμόρφωση και απομόνωση CO 2. Οι αρχές της μεταμορφικής πετρολογίας και αυτά τα ίδια τα πετρώματα μπορούν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στη δέσμευση του CO 2 (αντιδράσεις ανθράκωσης απανθράκωσης, μετα-υπερβασικά πετρώματα σαν δυναμικές τοποθεσίες απομόνωσης του CO 2 ). Μεταμόρφωση και αρχαιολογία. Η μεταμορφική πετρολογία, χρησιμοποιείται στην ιχνηλάτηση της προέλευσης εργαλείων, λίθων, αγγείων κλπ. (π.χ. προέλευση του μαρμάρου διαφόρων γλυπτών, ναών, κλπ.). Βοηθά στην κατανόηση του τρόπου κατεργασίας πήλινων αγγείων (π.χ. θερμοκρασία ψησίματος).

6 Μεταμόρφωση και η προέλευση της ζωής. Μερικά από τα αρχαιότερα υπολείμματα ζωής έχουν βρεθεί σε μεταμορφωμένα πετρώματα - πρέπει να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την μεταμορφική επιτύπωση για να δούμε πιο πίσω στο χρόνο. Διατήρηση του άνθρακα μέσω διαδικασιών κατάδυσης λιθόσφαιρας - αποδείξεις από μικροδιαμάντια για ανακύκλωση του φλοιού σε υπερύψηλες πιέσεις. Σερπεντινίωση χαμηλής θερμοκρασίας ( C) οδηγεί σε δημιουργία μαγνητίτη και έκλυση μοριακού υδρογόνου επειδή ο ολιβίνης σε χαμηλές θερμοκρασίες δεν μπορεί να ισορροπήσει χημικά με τον παραγόμενο σερπεντίνη (λιζαρδίτη) λόγω χαμηλών ταχυτήτων διάχυσης ιόντων Fe & Mg. Επειδή ο ολιβίνης δεν αλλάζει σύσταση κατά τη σερπεντινίωση και επειδή ο λιζαρδίτης δεν μπορεί να φιλοξενήσει στη δομή του την ποσότητα σιδήρου που απελευθερώνεται από τη διάλυση του ολιβίνη, η περίσσεια σιδήρου δεσμεύει οξυγόνο από τη ρευστή φάση προς δημιουργία μαγνητίτη με συνέπεια την έκλυση ελεύθερου υδρογόνου. Το υδρογόνο είναι δότης ηλεκτρονίων για μία σειρά χημειο-αυτοτροφικών βιοχημικών διαδικασιών περιλαμβανομένης της μεθανογένεσης: CO 2 + 4H 2 = CH 4 + 2H 2 O. Ηλικία και εξέλιξη της γης. Ζιρκόνια ηλικίας 4,4 δισ. ετών σε μεταϊζήματα (Jack Hills, Αυστραλία). Δημιουργία μαφικού πρωτο-φλοιού μέσα σε 170 εκ. χρόνια από τον σχηματισμό της γης κατά την πήξη ενός ωκεανού μάγματος και επανειλημμένη τήξη του φλοιού αυτού και δημιουργία όξινου φλοιού. Η ηλικία των μεταϊζημάτων τοποθετείται μεταξύ 3.05 δισ. έτη (το νεότερο εκτριψιγενές ζιρκόνιο) και 2,65 δισ. έτη (μεταμορφικός μοναζίτης). Μέσα σε ζιρκόνιο ηλικίας 4,252 δισ. ετών βρέθηκαν εγκλείσματα διαμαντιού με τιμές ισοτόπων άνθρακα δ 13 C PDB μεταξύ -5 και -58, με μέση τιμή -31 που δείχνει (όχι όμως αποκλειστικά) επιφανειακό άνθρακα βιογενούς προέλευσης. Η μετατροπή σε διαμάντι πιθανότατα οφείλεται σε υπερπίεση λόγω σύγκρουσης μετεωριτών. Η μέση θερμοκρασία κρυστάλλωσης αυτών των ζιρκονίων με βάση το θερμόμετρο Ti-στο ζιρκόνιο είναι περίπου 680 C και υποδηλώνει προέλευση από τήξη φλοιού σε ένυδρες συνθήκες (ανατηκτικά ευτηκτικά τήγματα).

7 ΚΥΡΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Εξωτερικοί: Ρ - Τ - εφαπτομενικές τάσεις μετανάστευση ρευστών (H 2 O-CO 2 ) Εσωτερικοί: Σύσταση ολικού πετρώματος Πίεση - Τάσεις Λιθοστατική ή υδροστατική (ομοιόμορφη τάση προς όλες τις διευθύνσεις δηλ. είναι ισοτροπική σε επαρκώς εύπλαστα πετρώματα βάθος >3-4 km) Ασκείται από το βάρος της υπερκείμενης στήλης πετρωμάτων ή ύδατος Εφαπτομενική ή αποκλίνουσα τάση (ανομοιόμορφη πίεση σε διαφορετικές διευθύνσεις - ανισοτροπική τάση) αναπτύσσεται υπό την παρουσία τεκτονικών δυνάμεων επηρεάζει τις δομές και τις υφές αλλά όχι τα ορυκτά που βρίσκονται σε ισορροπία. Αναλύεται σε 3 κάθετες μεταξύ τους συνιστώσες: σ 1 : μέγιστη κύρια τάση σ 2 : ενδιάμεση κύρια τάση σ 3 : ελάχιστη κύρια τάση Αν η πίεση που δρα στο σύστημα κατά τη διεύθυνση της σ 1 είναι μεγαλύτερη από τη λιθοστατική πίεση τότε έχουμε το φαινόμενο της τεκτονικής υπερπίεσης σημαντικό μόνο σε χώρους πλησίον της επιφάνειας. Κύριοι τύποι εφαπτομενικών τάσεων: Εφελκυσμός (διάταση) boudinage

8 Συμπίεση πτυχές Διάτμηση (η κίνηση λαμβάνει χώρα σε επίπεδα υπό γωνία στη σ 1 ) ρωγμώσεις Φύλλωση: Διαμπερές επίπεδο στοιχείο Σχισμός: φύλλωση που οφείλεται σε προσανατολισμό πλακωδών ορυκτών (πχ. μαρμαρυγίες) Σχιστότητα: πιο αδρή από τον σχισμό - φύλλωση που οφείλεται σε προσανατολισμό συνδυασμού πλακωδών και μη πλακωδών ορυκτών (πχ. πλαγιόκλαστα) Γράμμωση: Διαμπερές γραμμικό στοιχείο σ 1 >σ 2 =σ 3 φύλλωση και όχι γράμμωση σ 1 =σ 2 >σ 3 γράμμωση και όχι φύλλωση σ 1 >σ 2 >σ 3 και φύλλωση και γράμμωση Η διατμητική τάση αποκτά μία μέγιστη τιμή 1,2 kb σε βάθος περίπου 8 km και θερμοκρασία 200 C (το όριο εύθραυστου-εύπλαστου φλοιού). Πιο κάτω η τιμή αυτή ελαττώνεται γρήγορα

9 ως αντίστροφη συνάρτηση της θερμοκρασίας. Καθίσταται αμελητέα σε εύπλαστο ηπειρωτικό φλοιό. Στην οροφή του εύθραυστου λιθοσφαιρικού άνω μανδύα η διατμητική τάση αποκτά και πάλι υψηλή τιμή (2kb) αλλά πέφτει στο μηδέν σε βάθος περίπου 100km. Κατά τη διάρκεια της μεταμόρφωσης, οι αναδιευθετήσεις των συστατικών ενός πετρώματος στην ατομική ή ιοντική κλίμακα υπακούουν σε μια θερμοδυναμική απαίτηση την ελαχιστοποίηση της συνολικής ενέργειας που είναι αποθηκευμένη στο σύστημα. Αυτή η ενέργεια βρίσκεται αποθηκευμένη στα πετρώματα σε τρεις κύριες μορφές: Ως επιφανειακή ενέργεια σε διαφασικές επιφάνειες Ως ενέργεια εκτόπισης που σχετίζεται με την παραμόρφωση Ως ενέργεια ηλεκτροστατικών δεσμών μεταξύ ατόμων (ελεύθερη ενέργεια) Η ελαχιστοποίηση της επιφανειακής ενέργειας οδηγεί σε τροποποίηση της γεωμετρίας των κόκκων προς μία υφή γνωστή ως ανόπτηση (annealing) ενώ η ελαχιστοποίηση της ενέργειας εκτόπισης οδηγεί σε συντεκτονική ανακρυστάλλωση. Η ελαχιστοποίηση της ελεύθερης ενέργειας είναι η κύρια αιτία των ορυκτολογικών αντιδράσεων, με άλλα λόγια της αστάθειας ορυκτών και/ή ορυκτών παραγενέσεων υπό συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης και της αντικατάστασής τους από άλλα είδη. Θερμοκρασία Ο σημαντικότερος παράγοντας μεταμόρφωσης Αύξηση Τ: Προωθεί την ανακρυστάλλωση (βοηθά στην υπερπήδηση των κινητικών εμποδίων για ανακρυστάλλωση) αύξηση μεγέθους κόκκων Κινεί τις αντιδράσεις εκείνες που καταναλώνουν ασταθή ορυκτά και δημιουργεί νέα ορυκτά που είναι σταθερά στις νέες συνθήκες Κύριες πηγές θερμότητας στο φλοιό: Πυριγενείς διεισδύσεις

10 Υποκείμενος μανδύας Ραδιενεργή διάσπαση στοιχείων (Κ, U, Th) Ταχεία ανύψωση φλοιού (αποκάλυψη συμπλεγμάτων μεταμορφικού πυρήνα μέσω ρηγμάτων αποκόλλησης). Πώς αλλάζει η Ρ & Τ - Τεκτονικές κινήσεις Πρόδρομη ανάδρομη μεταμόρφωση Κατανομή της θερμοκρασίας με το βάθος γεώθερμες Υψηλός λόγος Τ/Ρ σε περιοχές πλουτωνικής δραστηριότητας ή ρηξιγενών τάφρων Χαμηλός λόγος Τ/Ρ σε περιοχές λιθοσφαιρικής υπαγωγής

11 Πώς απεικονίζουμε τις μεταμορφικές διεργασίες; - Διαγράμματα Ρ-Τ - Θερμοβαρομετρία ή θερμικά μοντέλα Γεωχρονολόγηση - Διαγράμματα P-Τ-t Τις περισσότερες φορές η μεταμόρφωση και η παραμόρφωση είναι παράλληλες διαδικασίες: P-Τ-t-d (P=Pressure=Πίεση, T=Temperature=Θερμοκρασία, t=time=χρόνος, d=deformation=παραμόρφωση)

12 Ρευστά Αποδείξεις της ύπαρξης μεταμορφικών ρευστών: Ρευστά εγκλείσματα σε ορυκτά Η παρουσία ένυδρων ή ανθρακικών ορυκτών

13 ΤΥΠΟΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Σύμφωνα με την επικρατούσα διαδικασία ή παράγοντα: Δυναμική Θερμική Δυναμοθερμική Σύμφωνα με το περιβάλλον: Μεταμόρφωση επαφής Περιφερειακή (καθολική) μεταμόρφωση 1. Ορογενετική 2. Ταφής 3. Ωκεάνιου πυθμένα Υδροθερμική μεταμόρφωση Μεταμόρφωση ζώνης ρήγματος Μεταμόρφωση σύγκρουσης (τεκτονικού σοκ) Μεταμόρφωση υπερύψηλων πιέσεων

14

15 Μεταμόρφωση επαφής: Στη γειτονία πυριγενών διεισδύσεων Αποτέλεσμα θερμικής επίδρασης ζεστού μάγματος που διεισδύει σε ψυχρά πετρώματα σε μικρά βάθη Δημιουργία μεταμορφικής άλω Το μέγεθος και σχήμα της άλω εξαρτώνται από: Τη φύση του πλουτωνίτη (μέγεθος, σχήμα, προσανατολισμός, θερμοκρασία, σύσταση) Τη φύση των γειτονικών πετρωμάτων (σύσταση, βάθος, περατότητα) Τα πετρώματα που δημιουργούνται λέγονται γενικά κερατίτες Οι πυριγενείς διεισδύσεις απελευθερώνουν θερμότητα η οποία άγεται αλλά και μεταφέρεται από κατεισδύοντα ρευστά στα περιβάλλοντα πετρώματα παράγοντας έτσι μια θερμοβαθμίδα όπου η θερμοκρασία ελαττώνεται με την απόσταση από τη μαγματική πηγή θερμότητας. Μελέτες ισοτόπων οξυγόνου έδειξαν ότι τα υδροθερμικά ρευστά μπορεί να κινηθούν πολλά χιλιόμετρα μακριά από μια πλουτώνια διείσδυση. Αν τα περιβάλλοντα πετρώματα αποτελούν ένα κλειστό σύστημα η άλως που σχηματίζεται είναι στην ουσία ισοχημική θερμική (διακρίνεται μόνο μια μικρή μεταβολή στη χημική σύσταση των πετρωμάτων, εκτός από τις προοδευτικές αντιδράσεις αφυδάτωσης). Αν όμως τα περιβάλλοντα πετρώματα αποτελούν ένα ανοιχτό σύστημα, τότε ανάλογα με τη φύση των μετακινούμενων ρευστών και των περιβαλλόντων πετρωμάτων αναπτύσσεται και μια βαθμίδα σύστασης πλέον της θερμοβαθμίδας. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά παραδείγματα εμφανίζονται σε περιοχές διείσδυσης γρανιτών σε ανθρακικά πετρώματα τα οποία πυριτιώνονται έντονα στην άμεση γειτονία με τους γρανίτες καθώς αυτοί αποβάλλουν ρευστά πλούσια σε πυρίτιο. Τα προκύπτοντα ασβεστοπυριτικά μετασωματικά πετρώματα καλούνται skarn και απαρτίζονται από ακτινόλιθο, διοψίδιο, γρανάτη σύστασης ανδραδίτη-γροσσουλάριου, βεζουβιανίτη (ιδοκράση) και άλλα πυριτικά ορυκτά του Ca-Al-Mg-Fe. Η πηγή των μετασωματικών υδροθερμικών διαλυμάτων μπορεί να είναι:

16 Απομεμειγμένο νερό που απελευθερώθηκε κατά την κρυστάλλωση των μαγματικών διεισδύσεων Μετεωρικό νερό σε ανοίγματα των περιβαλλόντων πετρωμάτων Νερό που απελευθερώθηκε από εγγύς ευρισκόμενα αποσυντιθέμενα ένυδρα ορυκτά καθώς υφίστανται πρόδρομες αντιδράσεις αφυδάτωσης Ορογενετική μεταμόρφωση: Σε συγκλίνοντα περιθώρια πλακών (υψηλές γεωθερμικές βαθμίδες και παραμόρφωση) Η μεταμόρφωση συνεχίζεται και μετά το πέρας της παραμόρφωσης Ο μεταμορφικός βαθμός αυξάνεται από όλες τις διευθύνσεις προς την κεντρική περιοχή Διάφορα επεισόδια μεταμόρφωσης και παραμόρφωσης Βαθόλιθοι παρόντες στην κεντρική περιοχή Ηπειρωτική σύγκρουση Μεταμόρφωση ταφής: Σε ιζηματογενείς λεκάνες μακριά από ενεργά περιθώρια Σύγκλινο Southland, Ν. Ζηλανδία Πάχος Μεσοζωικών ηφαιστειοκλαστικών ιζημάτων >10km Ασθενής παραμόρφωση Όχι πυριγενείς διεισδύσεις Από συνθήκες διαγένεσης μέχρι σχηματισμό ζεολίθων, πρενίτη, πουμπελλυΐτη, λωμοντίτη Ριπίδιο Βεγγάλης Ιζήματα πάχους >22km (2 δισεκατομμύρια τόνοι ιζημάτων ετησίως, προερχόμενοι από την έντονη διάβρωση των Ιμαλαΐων, μεταφέρονται από το ποτάμιο σύστημα των Γάγγη και Βραχμαπούτρα). Στη βάση του σωρού: Τ~ C, P~0.6 GPa

17 Βάρος υπερκειμένων ιζημάτων αρκετό για δημιουργία φύλλωσης Μεταμόρφωση ωκεάνιου πυθμένα: Θεωρείται είδος υδροθερμικής μεταμόρφωσης Επηρεάζει τον ωκεάνιο φλοιό στα κέντρα διάνοιξης στις ωκεάνιες ράχες (ράχες σε περιοχές ταχείας διάνοιξης, τάφροι σε περιοχές αργής διάνοιξης, αμαγματική διάνοιξη σε περιοχές πολύ αργής επέκτασης) Μεγάλο εύρος θερμοκρασιών σε χαμηλές γενικά πιέσεις Τα μεταμορφικά πετρώματα δείχνουν σημαντική μετασωματική αλλοίωση, ιδιαίτερα απώλειες σε Ca και Si και κέρδη σε Mg και Na (σπιλίτες) Αυτές οι αλλαγές σχετίζονται με χημική ανταλλαγή μεταξύ βασάλτη και θερμού θαλάσσιου νερού Περιγραφή δομής ωκεάνιου φλοιού (οριζόντια ισόθερμη των 1300 C, άνοδος και τήξη ασθενόσφαιρας, γραμμές ροής μανδύα, γραμμές ροής τήγματος, δημιουργία μαγματικού θαλάμου, μέγεθος μαγματικού θαλάμου, το πρότυπο του άπειρου κρεμμυδιού, σωρειτικά πετρώματα, ισοτροπικοί γάββροι, πλαγιογρανίτες, δημιουργία φυλλώδους συμπλέγματος διαβασικών φλεβών, ροές λάβας)

18 Περιγραφή κάθετης μεταμορφικής ζώνωσης στον ωκεάνιο φλοιό (ζεολιθική στα υψηλότερα τμήματα, ακολούθως πρενιτική-πουμπελλυϊτική, πρασινοσχιστολιθική και αμφιβολιτική στα κατώτερα τμήματα επάνω από την οροφή του μαγματικού θαλάμου) Περιγραφή οριζόντιας μεταμορφικής ζώνωσης γύρω από μονοπάτια ανόδου υδροθερμικών ρευστών σημασία του λόγου νερό / πέτρωμα στη δημιουργία παραγενέσεων: επιδοτίτης (Ep), επιδοσίτης (Ep-Qtz, λωρίδες ωχροπράσινου χρώματος και πάχους 5-20 cm μέσα σε κυανότεφρο διαβάση παράλληλες με τα τοιχώματα των διαβασικών φλεβών, εμφανίζονται στη βάση του συμπλέγματος διαβασικών φλεβών ακριβώς επάνω από τους γάββρους, κατά παράταξη οδηγούν σε υπερκείμενα κοιτάσματα σουλφιδίων φιλοξενούμενα μέσα στις λάβες, απουσία πυριγενούς υφής, άφθονα ρευστά εγκλείσματα θερμοκρασίας εγκλωβισμού C ή και μεγαλύτερης και αλατότητας περίπου θαλάσσιου νερού, τα πετρώματα έχουν αποπλυθεί από το μεταλλικό τους περιεχόμενο 90% του Cu και 50% του Zn έχει αποπλυθεί, λόγος νερού/πέτρωμα~20), CQE (Chl-Qtz-Ep, μπλέ-πράσινο πέτρωμα), Ep-Qtz-Chl-Ab-Act. Περιγραφή δημιουργίας κοιτασμάτων τύπου Κύπρου

19 Μεταμόρφωση υπερύψηλων πιέσεων: Μεταμόρφωση σε συνθήκες πίεσης υψηλότερης των 2,5 GPa που αντιστοιχεί στην μετατροπή του χαλαζία σε κοουσίτη (πολύμορφο υψηλότερης πίεσης). Τύποι πρωτολίθων: Οι κοινοί τύποι πυριγενών και ιζηματογενών πετρωμάτων ταξινομούνται σε έξι κατηγορίες με βάση το χημισμό τους: Υπερβασικά: Πλούσια σε Mg, Fe, Ni, Cr Μετα-υπερβασικά Βασικά: Πλούσια σε Mg, Fe, Ca - Μεταβασικά Αργιλικά (πηλίτες): Πλούσια σε Si, Al, K - Μεταπηλίτες Ανθρακικά: Πλούσια σε Ca, Mg, CO 2 - Μάρμαρα Χαλαζιούχα (ψαμμίτες, αρενίτες): Πλούσια σε Si - Χαλαζίτες Χαλαζιοαστριούχα (γρανιτοειδή, αρκόζες): Πλούσια σε Si, Al, Na, K - Μεταγρανιτοειδή Ενδιάμεσες κατηγορίες: Ημιπηλίτες (ψαμμιτοπηλίτες): Μίγματα πηλού-άμμου (πηλίτες-ψαμμίτες) Ασβεστοπηλίτες ή μάργες: Μίγματα πηλού-ανθρακικών Ασβεστοπυριτικά Ονοματολογία & ιστοί Πορφυροβλάστης: Κόκκος που αναπτύχθηκε (σε στερεά κατάσταση) σε μεγαλύτερο μέγεθος από άλλους (Ιδιοβλάστης, Υπιδιοβλάστης, Ξενοβλάστης). Πορφυροκλάστης: Υπολειμματικός κόκκος μεγαλύτερος από τους γειτονικούς που επέζησε την παραμόρφωση. Η διαφορά με τον πορφυροβλάστη είναι ότι ο πορφυροβλάστης είναι μεγαλύτερος από τα γειτονικά ορυκτά λόγω βλάστησης (ανάπτυξης) ενώ ο πορφυροκλάστης λόγω ελάττωσης του μεγέθους των κόκκων των γειτονικών ορυκτών από παραμόρφωση.

20 Ποικιλοβλάστης: Ένας κρύσταλλος που κατά τη βλάστηση περιβάλλει εγκλείσματα από τα περιβάλλοντα ορυκτά. Τα ορυκτά αυτά προστατεύονται από περαιτέρω αντιδράσεις κατά τη μεταμορφική εξέλιξη του πετρώματος και διατηρούνται ως θωρακισμένα υπολείμματα. Ψευδόμορφος: Αντικατάσταση ενός ορυκτού από άλλο ή άλλα με διατήρηση του αρχικού σχήματος (π.χ. ψευδόμορφος γρανάτη κατά χλωρίτη) Γρανοβλαστική υφή: Περίπου ισομεγέθεις κόκκοι με επίπεδα όρια τεμνόμενοι σε γωνία 120 (υφή ανόπτησης) Μυλονίτης: Λεπτόκοκκο πέτρωμα λόγω έντονης πλαστικής παραμόρφωσης. Οι προϋπάρχοντες κόκκοι ανακρυσταλλώνονται σε μικρότερους κόκκους. Αποτελείται από πορφυροκλάστες (σκληρά ορυκτά, ανθεκτικά στην παραμόρφωση) και κύρια μάζα (πιό μαλακά ορυκτά). Πρωτομυλονίτης: 10-50% κύρια μάζα Μυλονίτης (υπό τη στενή έννοια του όρου): 50-90% κύρια μάζα Υπερμυλονίτης: >90% κύρια μάζα S-μυλονίτης: επικρατεί η φύλλωση L-μυλονίτης: επικρατεί η γράμμωση Βλαστομυλονίτης: Δείχνει στατική ανακρυστάλλωση Φυλλονίτης: Λεπτόκοκκος μυλονίτης πλούσιος σε μαρμαρυγία Οι μυλονίτες είναι το αποτέλεσμα πλαστικής παραμόρφωσης των πετρωμάτων. Η ελάττωση του μεγέθους των κόκκων των ορυκτών στους μυλονίτες οφείλεται σε ένα δυναμικό παιχνίδι μεταξύ καταστρεπτικής παραμόρφωσης των κόκκων υπό μη υδροστατικές τάσεις και οικοδομητικής δυναμικής ανακρυστάλλωσης. Αυτή είναι μία διαδικασία η οποία λαμβάνει χώρα υπό πλαστικές συνθήκες και κατά την οποία υψηλής ενέργειας παραμορφωμένοι κόκκοι καθίστανται ασταθείς (επειδή έχουν συσσωρεύσει έργο παραμόρφωσης της ατομικής τους

21 δομής) και αντικαθίστανται από χαμηλής ενέργειας κόκκους οι οποίοι είναι ελεύθεροι παραμόρφωσης και έχουν μικρότερο μέγεθος. Οι μυλονίτες τυπικά σχηματίζονται σε ζώνες πλαστικής διάτμησης όπου υψηλοί ρυθμοί παραμόρφωσης εστιάζονται σε σχετικά λεπτά στρώματα. Ποικιλοβαστικός ιστός: μεγάλα ορυκτά που περιέχουν πολλά, τυχαία προσανατολισμένα εγκλείσματα από τα γύρω ορυκτά Κοκκοβλαστικός ιστός: ένα μωσαϊκό ισοδιαμετρικών, υπιδιόμορφων ή αλλοτριόμορφων κόκκων Λεπιδοβλαστκός ιστός: επικράτηση πινακόμορφων ορυκτών κόκκων με ισχυρό επιπεδόμορφο προτιμητέο προσανατολισμό Νηματοβλαστικός ιστός: επικράτηση βελονόμορφων ή επιμήκων κόκκων με γραμμικό προτιμητέο προσανατολισμό Χιαστί ιστός: ένα συσσωμάτωμα αλληλοδιεισδύοντων πινακόμορφων (πλακωδών) ή επιμήκων (πρισματικών) κόκκων Σκιές παραμόρφωσης (πίεσης): κωνικές περιοχές παρακείμενες εκατέρωθεν ενός σχετικά άκαμπτου αντικειμένου, όπως π.χ. ένας μεγακρύσταλλος ή ένα boudin, πληρωμένες από ένα συσσωμάτωμα ορυκτών διαφορετικών από το αντικείμενο και την περιβάλλουσα κύρια μάζα και τα οποία κείνται παράλληλα προς τη φύλλωση της κύριας μάζας Κροσσοί παραμόρφωσης: σκιές παραμόρφωσης που χαρακτηρίζονται από συσσωμάτωμα ινωδών ορυκτών στην κωνική περιοχή Κορόνα: μανδύας από ορυκτά που περιβάλλει ένα αλλοτριόμορφο πυρήνα ορυκτού που έχει μερικώς αναλωθεί. Οφείλεται σε αντίδραση μεταξύ του ορυκτού στον πυρήνα και των γειτονικών φάσεων

22 Συμπλεκτίτης: σκωληκόμορφη σύμφυση δύο ορυκτών που άρχισαν να σχηματίζονται και αναπτύχθηκαν μαζί από τη διάσπαση κάποιας προηγούμενης ασταθούς φάσης ή από αντίδραση μεταξύ δύο παρακείμενων ασταθών φάσεων. Συνήθως ομοιάζει με κορόνα Κελυφίτης: Ιδιαίτερα λεπτόκοκκη έως κρυπτοκρυσταλλική κορόνα Σχέση πορφυροβλαστών κύριας μάζας Προ-τεκτονικοί: Σπάνιοι Συν-τεκτονικοί: Το πιο συχνό είδος πορφυροβάστη στη φύση. Αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια ενός παραμορφωτικού επεισοδίου. Άρα η παραμόρφωση έχει καταλυτική επίδραση στη δημιουργία πυρήνων ορυκτών και στους ρυθμούς διάχυσης. Μετατεκτονικοί: Λιγότερο συχνοί

23 Μεταμορφική φάση: Συνάθροισμα μεταμορφικών ορυκτών (διαφορετικό για πετρώματα διαφορετικής σύστασης) που σχηματίσθηκε σε συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης. Τα ονόματα των μεταμορφικών φάσεων έχουν ορισθεί από τα βασικά πετρώματα. Μεταμορφικές φάσεις σε βασάλτη μεσο-ωκεάνιας ράχης

24 Φάση Ορυκτά Σημειώσεις Βασαλτικοί και γαββρικοί πρωτόλιθοι πλαγιόκλαστο NaAlSi 3 O 8 -CaAl 2 Si 2 O 8 + πυρόξενος CaSiO 3 - MgSiO 3 -FeSiO 3 Ζεολιθική κοινοί ζεόλιθοι: λωμοντίτης: CaAl 2 Si 4 O 12.4H 2 O γουαϊρακίτης: CaAl 2 Si 4 O 12.2H 2 O χιουλανδίτης: (Ca,Νa 2 )Al 2 Si 7 O 18.6H 2 O ανάλκιμο: NaAlSi 2 O 6.H 2 O Γενικά: (Na,Ca)AlSiO.xH 2 O ζεόλιθοι: δομή σήραγγας - χρήσιμοι στη μηχανική συνήθεις υφές: σε διακλάσεις, αλλοίωση αστρίων ή υάλου Πρενιτική- Πουμπελλυϊτική Πρενίτης + πουμπελλυΐτης + χλωρίτης + αλβίτης + χαλαζίας Ca 4 Al 2 Si 3 O 10 (OH) 2 Ca 4 (MgFe)(Al,Fe 3+ ) 5 Si 6 O 23 (OH) 3.2H 2 O Ο πουμπελλυΐτης θεωρείται πρόδρομος των αμφιβόλων (ακτινόλιθου) Πρασινο-σχιστολιθική αλβίτης + επίδοτο + ακτινόλιθος + χλωρίτης + χαλαζίας αλβίτης: NaAlSi 3 O 8 συγκεντρώνει Na, Al, Si επίδοτο: Ca 2 Al 2 Fe 3+ Si 3 O 12 (OH) συγκεντρώνει Ca ακτινόλιθος Ca 2 (Fe,Mg) 5 Si 8 O 22 (OH) 2 συγκεντρώνει Fe, Mg χλωρίτης (Mg,Fe) 6 (Al,Si) 4 O 10 (OH) 8 συγκεντρώνει Fe, Mg Αλβιτο-επιδοτο αμφιβολιτική αλβίτης + επίδοτο + κεροστίλβη + χαλαζίας αλβίτης: NaAlSi 3 O 8 συγκεντρώνει Na, Al, Si επίδοτο Ca 2 Al 2 Fe 3+ Si 3 O 12 (OH) συγκεντρώνει Ca κεροστίλβη: (K,Na) Ca 2 (Fe,Mg) 5 Si 6-7,5 Al 0,5-2 O 22 (OH) 2 συγκεντρώνει Fe, Mg Ελαττώνεται η περιεκτικότητα σε αλβίτη, το Na εισέρχεται στην αμφίβολο ελαττώνεται η περιεκτικότητα σε χλωρίτη, Fe + Mg εισέρχονται στην αμφίβολο

25 Αμφιβολιτική πλαγιόκλαστο + κεροστίλβη + χαλαζίας Το επίδοτο αντικαθίσταται από ενδιάμεσο πλαγιόκλαστο τα υπόλοιπα στοιχεία συγκεντρώνονται στην κεροστίλβη Γρανουλιτική ορθοπυρόξενος + κλινοπυρόξενος + πλαγιόκλαστο + χαλαζίας Πρέπει να έχει 2 πυρόξενους μπορεί επίσης να έχει κεροστίλβη ή γρανάτη Κυανο-σχιστολιθική Γλαυκοφανής Na 2 (Fe,Mg) 3 Al 2 Si 8 O 22 (OH) 2 λωσονίτης (ή επίδοτο) CaAl 2 Si 2 O 7 (OH) 2.Η 2 Ο υψηλή P χαμηλή T Εκλογιτική ομφακίτης (Na,Al,Mg,Fe) 2 Si 2 O 6 γρανάτης (Ca,Mg,Fe,Mn) 3 Al 2 Si 3 O 12 υψηλή P μέση T Κοουσιτο-εκλογιτική κοουσίτης SiO 2 διαμάντι C μεϊτζορίτης Mg 4 Si 4 O 12 Ακραία πίεση

26 Αντιδράσεις ορίων μεταμορφικών φάσεων βασικών πετρωμάτων Όριο ζεολιθικής πρενιτικής - πουμπελυϊτικής 1: ανάλκιμο + χαλαζίας = αλβίτης + H 2 O Όριο πρενιτικής πουμπελυϊτικής κυανοσχιστολιθικής 2: τρεμολίτης + 10 αλβίτης + 2 χλωρίτης = 2 λωσονίτης + 5 γλαυκοφανής Όριο πρασινοσχιστολιθικής - κυανοσχιστολιθικής 3: 6 τρεμολίτης + 50 αλβίτης + 9 χλωρίτης = 25 γλαυκοφανής + 6 ζοϊσίτης + 7 χαλαζίας + 14 Η 2 Ο 13 αλβίτης + 3 χλωρίτης + χαλαζίας = 5 γλαυκοφανής + 3 παραγονίτης + 4 Η 2 Ο Όριο πρενιτικής - πουμπελυϊτικής πρασινοσχιστολιθικής

27 4: 25 πουμπελλυΐτης + 2 χλωρίτης + 29 χαλαζίας = 7 τρεμολίτης + 43 ζοϊσίτης + 67 Η 2 Ο Όριο πρασινοσχιστολιθικής - αμφιβολιτικής 5: 4 χλωρίτης + 18 ζοϊσίτης + 21 χαλαζίας = 5 Αl-αμφίβολος + 26 ανορθίτης + 20 Η 2 Ο 7 χλωρίτης + 13 τρεμολίτης + 12 ζοϊσίτης + 14 χαλαζίας = 25 Αl-αμφίβολος + 22 Η 2 Ο αλβίτης + τρεμολίτης = Αl-αμφίβολος + χαλαζίας Όριο αμφιβολιτικής - γρανουλιτικής 6: κεροστίλβη = κλινοπυρόξενος + ορθοπυρόξενος + Ca-πλαγιόκλαστο + Η 2 Ο

28 Γενικευμένα όρια μεταμορφικών φάσεων Σχεδιασμός στο χαρτί Άξονας Χ: Θερμοκρασία ( C) Άξονας Ψ διπλός: Αριστερά Πίεση (kb) δεξιά Βάθος (km) Σχέση Πίεσης Βάθους: Ρ = ρ. g. z Όριο συνθηκών μη εφικτών στη Γη: 5 C/km Τ: C, Ρ: 4-18 kb Όρια φάσεων με μικρή θετική κλίση (ΔΤ=50 C μεταξύ μικρότερης και μεγαλύτερης Ρ) Διαγένεση: T: C P: kb Μεταμόρφωση επαφής: T: C P: 3 kb Όρια: 300, 450, 650,750 Ονομασία: Κερατίτες Φάσεις: Αλβιτο-επιδοτο-κερατιτική, Κεροστιλβο-κερατιτική, Πυροξενο-κερατιτική, Σανιδινιτική Περιφερειακή μεταμόρφωση: Ζεολιθική - Πρενιτική-πουμπελλυϊτική: C Πρενιτική-πουμπελλυϊτική - Πρασινοσχιστολιθική: C Πρασινοσχιστολιθική - Αμφιβολιτική: C Αμφιβολιτική - Γρανουλιτική: C Κυανοσχιστολιθική Εκλογιτική: 13 kb / 500 C - 18 kb / 450 C

29 Γενικευμένα όρια μεταμορφικών φάσεων

30 Για να κατανοήσουμε την t-t ιστορία διάφορων περιοχών, οι μεταμορφικοί πετρολόγοι όρισαν τυπικές μεταμορφικές σειρές, δηλ. ιδεατές ακολουθίες συνδυασμών μεταμορφικών φάσεων, τυπικές διαφόρων καθεστώτων παραμόρφωσης.

31 Η μεταμορφική σειρά Franciscan Σειρά φάσεων: Υψηλής Ρ - Πολύ Χαμηλών Τ (ιαδεΐτης-γλαυκοφανής) Φαινόμενη Γεωθερμική Βαθμίδα: <10 C/km

32 Η μεταμορφική σειρά Sanbagawa Σειρά φάσεων: Υψηλής Ρ - Μέσων Τ Φαινόμενη Γεωθερμική Βαθμίδα: <10-20 C/km

33 Η μεταμορφική σειρά Barrovian Σειρά φάσεων: Μέσων Ρ - Υψηλών Τ Τύπου κυανίτη-σιλλιμανίτη Φαινόμενη Γεωθερμική Βαθμίδα: C/km

34 Η μεταμορφική σειρά Buchan Σειρά φάσεων: Χαμηλών Ρ Τύπου ανδαλουσίτη-σιλλιμανίτη Φαινόμενη Γεωθερμική Βαθμίδα: C/km

35 Η μεταμορφική σειρά πετρωμάτων Επαφής Σειρά φάσεων: Χαμηλών Ρ υψηλών Τ Φαινόμενη Γεωθερμική Βαθμίδα: >80 C/km Η μεταμορφική σειρά πετρωμάτων επαφής περιλαμβάνει τα πετρώματα που συνδέονται με την διείσδυση ενός σώματος πυριγενούς πετρώματος γνωστά συνήθως ως κερατίτες. Τα πετρώματα αυτά τυπικά δείχνουν μικρή ή καμία ανάπτυξη προτιμώμενων δομών και συχνά είναι σκοτεινόχρωμα, σκληρά και λεπτόκοκκα. Τα μόνα μεγασκοπικώς αναγνωρίσιμα ορυκτά είναι μεγάλοι πορφυροβλάστες, η φύση των οποίων εξαρτάται από τη θερμοκρασία και τη χημική σύσταση του πρωτόλιθου.

36 Σειρά φάσεων Μία σειρά φάσεων σε χαμηλή, μέση ή υψηλή πίεση. Μεταμορφικά πετρώματα που σχηματίσθηκαν λόγω εφελκυσμού του φλοιού χαρακτηρίζονται από μια σειρά φάσεων χαμηλής πίεσης. Μεταμορφικά πετρώματα που σχηματίσθηκαν κατά τη διάρκεια ηπειρωτικής σύγκρουσης χαρακτηρίζονται από μια σειρά φάσεων μέσης πίεσης. Μεταμορφικά πετρώματα που σχηματίσθηκαν σε ζώνες υπαγωγής χαρακτηρίζονται από μια σειρά φάσεων υψηλής πίεσης. Σειρά φάσεων Γεωτεκτονικό περιβάλλον Παρόντα ορυκτά Απόντα ορυκτά χαμηλής P (Buchan) Εφελκυσμός φλοιού ανδαλουσίτης, σιλλιμανίτης, κορδιερίτης σταυρόλιθος, κυανίτης μέσης P (Barrovian) Πάχυνση φλοιού κυανίτης, σιλλιμανίτης, σταυρόλιθος Κορδιερίτης υψηλής P (Franciscan) Υπαγωγή κυανίτης Σταυρόλιθος

37 Ορογενετική Περιφερειακή Μεταμόρφωση των Σκωτικών Υψιπέδων George Barrow (1893, 1912) ΝΑ Υψίπεδα της Σκωτίας Καληδόνια Ορογένεση ~ 500 Ma Τεκτονικά καλύμματα Γρανίτες Ο Barrow μελέτησε τα πηλιτικά πετρώματα Μπορούσε να χωρίσει την περιοχή σε μία σειρά από μεταμορφικές ζώνες, καθεμιά βασισμένη στην εμφάνιση ενός νέου ορυκτού καθώς αυξανόταν ο μεταμορφικός βαθμός. Οι γραμμές στην ύπαιθρο που ξεχωρίζουν τις ζώνες μεταξύ τους λέγονται ισόβαθμες και είναι γραμμές σταθερού μεταμορφικού βαθμού. Η ισόβαθμη αναπαριστά την πρώτη εμφάνιση ενός ιδιαίτερου μεταμορφικού ορυκτού-δείκτη όπως αυξάνεται ο βαθμός μεταμόρφωσης, άρα ορίζει και την είσοδο στη ζώνη του ορυκτού-δείκτη. Συνεπώς οι ζώνες φέρουν το όνομα της ισόβαθμης που αποτελεί το χαμηλού βαθμού όριό τους. Αφού οι ισόβαθμες βασίζονται στην πρώτη εμφάνιση ενός ορυκτού και όχι στην εξαφάνισή του, ένα ορυκτό-δείκτης μπορεί να εξακολουθήσει να είναι σταθερό σε ζώνες υψηλότερου βαθμού μεταμόρφωσης. Η ακολουθία των ζωνών που δεχόμαστε σήμερα ζώνες τύπου Barrow ή Barrovian - και η τυπική παραγένεση μεταμορφικών ορυκτών σε καθεμιά ζώνη είναι: Ζώνη του χλωρίτη: Τα πηλιτικά πετρώματα είναι αργιλικοί σχιστόλιθοι ή φυλλίτες και τυπικά περιέχουν χλωρίτη, μοσχοβίτη, χαλαζία και αλβίτη Ζώνη του Βιοτίτη: Οι αργιλικοί σχιστόλιθοι δίνουν τη θέση τους σε φυλλίτες και σχιστόλιθους με βιοτίτη, χλωρίτη, μοσχοβίτη, χαλαζία και αλβίτη Ζώνη του γρανάτη: Σχιστόλιθοι με πασίδηλο ερυθρό αλμανδινικό γρανάτη, συνήθως με βιοτίτη, χλωρίτη, μοσχοβίτη, χαλαζία και αλβίτη ή ολιγόκλαστο Ζώνη του σταυρόλιθου: Σχιστόλιθοι με σταυρόλιθο, βιοτίτη, μοσχοβίτη, χαλαζία, γρανάτη και πλαγιόκλαστο. Λίγος χλωρίτης μπορεί να επιμείνει

38 Ζώνη του κυανίτη: Σχιστόλιθοι με κυανίτη, βιοτίτη, μοσχοβίτη, χαλαζία, πλαγιόκλαστο και συνήθως γρανάτη και σταυρόλιθο. Ζώνη του σιλλιμανίτη: Σχιστόλιθοι και γνεύσιοι με σιλλιμανίτη, βιοτίτη, μοσχοβίτη, χαλαζία, πλαγιόκλαστο, γρανάτη και ίσως σταυρόλιθο. Λίγος κυανίτης μπορεί επίσης να είναι παρών (αν και κυανίτης και σιλλιμανίτης είναι αμφότεροι πολύμορφα του Al 2 SiO 5 ). Δεύτερη Ζώνη του σιλλιμανίτη ή Ζώνη Σιλλιμανίτη-Ορθόκλαστου: Γνεύσιοι με σιλλιμανίτη, ορθόκλαστο, χαλαζία, γρανάτη (βιοτίτη, κορδιερίτη) και τήγμα απουσία μοσχοβίτη. Οι Ρ-Τ συνθήκες αναφέρονται ως μεταμόρφωση τύπου Barrow ή Barrovian τύπου μεταμόρφωση και είναι αρκούντως τυπικές πολλών ορογενετικών ζωνών. Figure Regional metamorphic map of the Scottish Highlands, showing the zones of minerals that develop with increasing metamorphic grade. From Gillen (1982) Metamorphic Geology. An Introduction to Tectonic and Metamorphic Processes. George Allen & Unwin. London.

39 Ζώνες Barrow

40 Ζώνη χλωρίτη: σε πηλίτες με υψηλό περιεχόμενο σε αργίλιο: καολινίτης + χαλαζίας = πυροφυλλίτης + Η 2 Ο Ζώνη Βιοτίτη: φεγγίτης + χλωρίτης = βιοτίτης + μοσχοβίτης + χαλαζίας + Η 2 Ο σε πηλίτες με υψηλό περιεχόμενο σε αργίλιο: χλωρίτης + πυροφυλλίτης = χλωριτοειδές + χαλαζίας + Η 2 Ο πυροφυλλίτης = κυανίτης + χαλαζίας + Η 2 Ο Ζώνη γρανάτη: χλωρίτης + μοσχοβίτης = γρανάτης + βιοτίτης + χαλαζίας + Η 2 Ο σε πηλίτες με υψηλό περιεχόμενο σε αργίλιο: χλωριτοειδές + βιοτίτης + Η 2 Ο = γρανάτης + χλωρίτης Ζώνη σταυρόλιθου: γρανάτης + χλωρίτης + μοσχοβίτης = σταυρόλιθος + βιοτίτης + χαλαζίας + Η 2 Ο σε πηλίτες με υψηλό περιεχόμενο σε αργίλιο: χλωριτοειδές + χαλαζίας = σταυρόλιθος + γρανάτης + Η 2 Ο Ζώνη κυανίτη: σταυρόλιθος + χλωρίτης + μοσχοβίτης = κυανίτης + βιοτίτης+ χαλαζίας + Η 2 Ο σταυρόλιθος = κυανίτης + γρανάτης + βιοτίτης + Η 2 Ο Ζώνη σιλλιμανίτη:

41 κυανίτης = σιλλιμανίτης σταυρόλιθος + μοσχοβίτης + χαλαζίας = σιλλιμανίτης + γρανάτης + βιοτίτης + Η 2 Ο 2 η σιλλιμανιτική ισόβαθμη (στο υψηλής Τ όριο της ζώνης) μοσχοβίτης + χαλαζίας = σιλλιμανίτης + Κ-άστριος + Η 2 Ο μοσχοβίτης + χαλαζίας + Η 2 Ο = σιλλιμανίτης + τήγμα Πεδία σταθερότητας ορυκτών μεταπηλιτικών πετρωμάτων

42 Μεταμόρφωση υπερβασικών πετρωμάτων

43 Γενικές αντιδράσεις μετατροπής πρωτογενών μαγματικών ορυκτών υψηλής θερμοκρασίας σε δευτερογενή χαμηλής θερμοκρασίας ορυκτά με την παρουσία υδατικής ρευστής φάσης: Βιοτίτης + νερό χλωρίτης + ρουτίλιο (ή τιτανίτης) + Κ + Si Γρανάτης + νερό χλωρίτης + Si + Ca Κεροστίλβη + νερό χλωρίτης + ρουτίλιο (ή τιτανίτης) + Si + Ca Κλινοπυρόξενος + νερό ακτινόλιθος ή επίδοτο Ολιβίνης / ορθοπυρόξενος + νερό σερπεντίνης + Fe-οξείδια Πλαγιόκλαστο + Ca + Fe+ νερό επίδοτο [ΣΩΣΣΥΡΙΤΙΩΣΗ] Άστριοι + νερό (υψηλότερη θερμοκρασία) σερικίτης+ Si + Κ [ΣΕΡΙΚΙΤΙΩΣΗ] Άστριοι + νερό (χαμηλότερη θερμοκρασία) ορυκτά της αργίλου+ Si + Ca + Na [ΚΑΟΛΙΝΙΤΙΩΣΗ] Ο χαλαζίας παραμένει σταθερός υπό ένα μεγάλο εύρος γεωλογικών συνθηκών Σειρά κρυσταλλοβλάστησης Έχει παρατηρηθεί σε όλες τις μεταμορφικές υφές πως κατά τη διάρκεια της ανακρυστάλλωσης τα ορυκτά με τη μεγαλύτερη πυκνότητα (δηλαδή με τη σφιχτότερη ιοντική στοίβαξη) τείνουν να γίνουν πιο ιδιόμορφα καθώς ανταγωνίζονται για χώρο. Η σειρά κρυσταλλοβλάστησης είναι: ΠΛΕΟΝ ΙΔΙΟΜΟΡΦΑ Τιτανίτης, ρουτίλιο, σιδηροπυρίτης Γρανάτης, σιλλιμανίτης, σταυρόλιθος, τουρμαλίνης Επίδοτο, μαγνητίτης, ιλμενίτης Ανδαλουσίτης, πυρόξενος, αμφίβολος

44 Μαρμαρυγίες, χλωρίτης, δολομίτης, κυανίτης Ασβεστίτης, βεζουβιανίτης, σκαπόλιθος Άστριος, χαλαζίας, κορδιερίτης ΗΤΤΟΝ ΙΔΙΟΜΟΡΦΑ

Μεταμορφωμένα Πετρώματα

Μεταμορφωμένα Πετρώματα Μεταμορφωμένα Πετρώματα Προέρχονται από προϋπάρχοντα πετρώματα όταν βρεθούν σε συνθήκες P - T διαφορετικές από αυτές που επικρατούσαν κατά τη δημιουργία τους. Μεταμόρφωση Ορυκτολογική, ιστολογική ή/και

Διαβάστε περισσότερα

Π ΕΤΡΟΛΟΓΙΑ Μ ΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ Μ ΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ Π ΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 7

Π ΕΤΡΟΛΟΓΙΑ Μ ΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ Μ ΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ Π ΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 7 Π ΕΤΡΟΛΟΓΙΑ Μ ΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ Μ ΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ Π ΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 7 3 4 5 Κύριες συστασιακές κατηγορίες πετρωμάτων Συστασιακή κατηγορία Κυρίαρχα χημικά στοιχεία Πρωτόλιθος Σημαντικότερα ορυκτά Χαλαζιακά

Διαβάστε περισσότερα

Μαγματικά, πλουτώνια πετρώματα ΓΡΑΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΟΕΙΔΗ ΡΥΟΛΙΘΟΣ

Μαγματικά, πλουτώνια πετρώματα ΓΡΑΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΟΕΙΔΗ ΡΥΟΛΙΘΟΣ Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, 2011 Μαγματικά, πλουτώνια πετρώματα ΓΡΑΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΝΙΤΟΕΙΔΗ ΡΥΟΛΙΘΟΣ Καλιούχος Άστριος ή Πλαγιόκλαστο Χαλαζίας Βιοτίτης ή Κεροστίλβη + Μοσχοβίτης (όχι με Κεροστλίβη) + Μαγνητίτης

Διαβάστε περισσότερα

Είναι μίγματα ορυκτών φάσεων Οι ορυκτές φάσεις μπορεί να είναι ενός είδους ή περισσότερων ειδών Μάρμαρο

Είναι μίγματα ορυκτών φάσεων Οι ορυκτές φάσεις μπορεί να είναι ενός είδους ή περισσότερων ειδών Μάρμαρο Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, 2011 Είναι μίγματα ορυκτών φάσεων Οι ορυκτές φάσεις μπορεί να είναι ενός είδους ή περισσότερων ειδών Μάρμαρο Πολλοί κρύσταλλοι ασβεστίτη Γρανίτης Κρύσταλλοι χαλαζία, πλαγιοκλάστου,

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 8 η ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ

Διάλεξη 8 η ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ Μαγματικών και Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων Διάλεξη 8 η ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Ακαδημαϊκό Έτος 2015-16 Διδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος 1 Εισαγωγή Υγιής βασάλτης και εξαλλοιωμένος βασάλτης

Διαβάστε περισσότερα

Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ

Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, Απρίλιος 2007 ΠΥΡΙΤΙΚΆ ΟΡΥΚΤΆ 92% των ορυκτών του φλοιού της γης είναι πυριτικά 39% 12% 12% 11% 5% 5% 5% 3% 8% Πλαγιόκλαστα Αλκαλικοί άστριοι Χαλαζίας Πυρόξενοι Αμφίβολοι Μαρμαρυγίες

Διαβάστε περισσότερα

26/5/2016. Fig showing the three major types of metamorphic

26/5/2016. Fig showing the three major types of metamorphic Πετρολογία Μαγματικών και Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων ιάλεξη 12 η : Σειρά φάσεων μετρίων πιέσεων (Μεταμόρφωση τύπου Barrow) Ακαδημαϊκό Έτος 2015-16 ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος Fig. 25.3. Temperaturepressure diagram

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Ορυκτά και Πετρώματα

Δασική Εδαφολογία. Ορυκτά και Πετρώματα Δασική Εδαφολογία Ορυκτά και Πετρώματα Ορισμοί Πετρώματα: Στερεά σώματα που αποτελούνται από συσσωματώσεις ενός ή περισσοτέρων ορυκτών και σχηματίζουν το στερεό φλοιό της γης Ορυκτά Τα ομογενή φυσικά συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΑΦΗΣ (και σειρές φάσεων χαμηλών P της καθολικής μεταμόρφωσης).

Α. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΑΦΗΣ (και σειρές φάσεων χαμηλών P της καθολικής μεταμόρφωσης). Π ΕΤΡΟΛΟΓΙΑ Μ ΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ Μ ΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ Π ΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΕΝΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗ 9 η - 10 η Α. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΑΦΗΣ (και σειρές φάσεων χαμηλών P της καθολικής μεταμόρφωσης). Στα πετρώματα μεταμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

Έδαφος Αποσάθρωση - τρεις φάσεις

Έδαφος Αποσάθρωση - τρεις φάσεις Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Έδαφος Αποσάθρωση - τρεις φάσεις Στερεά (ανόργανα συστατικά οργανική ουσία) Υγρή (εδαφικό διάλυμα) Αέρια ( εδαφικός αέρας) Στερεά αποσάθρωση πετρωμάτων αποσύνθεση φυτικών και ζωικών

Διαβάστε περισσότερα

20/4/2016. Ακαδημαϊκό Έτος ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος

20/4/2016. Ακαδημαϊκό Έτος ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος Πετρολογία Μαγματικών και Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων ιάλεξη 11 η : Φάσεις μεταμόρφωσης επαφής Φάσεις πολύ χαμηλού βαθμού μεταμόρφωσης Ακαδημαϊκό Έτος 2015-16 ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος Αργιλικοί σχιστόλιθοι

Διαβάστε περισσότερα

Διπλή διάθλαση είναι το φαινόμενο, κατά το οποίο το φως διερχόμενο μέσα από έναν ανισότροπο κρύσταλλο

Διπλή διάθλαση είναι το φαινόμενο, κατά το οποίο το φως διερχόμενο μέσα από έναν ανισότροπο κρύσταλλο ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ 1. Συμπληρώστε τα κενά στις παρακάτω ερωτήσεις με τους σωστούς όρους. (30 μονάδες) Οι κρύσταλλοι, στους οποίους το φως διαδίδεται με ίδια ταχύτητα

Διαβάστε περισσότερα

Γένεση μάγματος στον ηπειρωτικό φλοιό. 1. Γενικά 2. Τήξη αφυδάτωσης 3. Υπολειμματικό υλικό στην πηγή 4. Μετανάστευση των υγρών

Γένεση μάγματος στον ηπειρωτικό φλοιό. 1. Γενικά 2. Τήξη αφυδάτωσης 3. Υπολειμματικό υλικό στην πηγή 4. Μετανάστευση των υγρών M1 Γένεση μάγματος στον ηπειρωτικό φλοιό 1. Γενικά 2. Τήξη αφυδάτωσης 3. Υπολειμματικό υλικό στην πηγή 4. Μετανάστευση των υγρών 5. Διαχωρισμός του μερικούτήγματος από την πηγή 1 1. Γενικά Η γένεση μάγματος

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟΠΥΡΙΤΙΚΑ

ΦΥΛΛΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΦΥΛΛΟΠΥΡΙΤΙΚΑ Σερπεντίνης Μοσχοβίτης Βιοτίτης Μαρμαρυγίες Χλωρίτης Τάλκης ΦΥΛΛΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΦΥΛΛΟΠΥΡΙΤΙΚΑ Τομή _ _ φύλλα Πρισματική μορφή Ένα σχισμό Έντονο πλεοχροϊσμό (άν το ορυκτό είναι έγχρωμο) Ορθή κατάσβεση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 2 η Εφαρμογή Βασικών Αρχών Θερμοδυναμικής - Διαγράμματα Φάσεων Δύο Συστατικών

ΑΣΚΗΣΗ 2 η Εφαρμογή Βασικών Αρχών Θερμοδυναμικής - Διαγράμματα Φάσεων Δύο Συστατικών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Πετρολογία Μαγματικών ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων Τομέας Ορυκτών Πρώτων Υλών Εξάμηνο 6 ο / Ακαδ. Έτος 2016-2017 Ονοματεπώνυμο: Αρ. Μητρώου: Oμάδα: Αριθμός Θέσης: Ημερομηνία:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Οι εργαστηριακές εξετάσεις αποτελούνται από: Α) Ένα ολιγόλεπτο τεστ. Το τεστ βαθμολογείται και, εφόσον ο βαθμός είναι 5, ακολουθεί Β) Εξέταση τεσσάρων λεπτών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη

ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Αριάδνη Αργυράκη Περιεχόμενα 2 1. ΟΡΙΣΜΟΣ- ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗΣ 2. ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ 3. ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ 4. ΔΙΑΓΕΝΕΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΗΛΟΥ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗ / ΟΡΙΣΜΟΣ & ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μοσχοβίτης Μοσχοβίτ Μοσχοβί ης Μοσχοβίτ Μοσχοβί ης Μοσχοβίτ Μοσχοβί ης

Μοσχοβίτης Μοσχοβίτ Μοσχοβί ης Μοσχοβίτ Μοσχοβί ης Μοσχοβίτ Μοσχοβί ης Μαρμαρυγίες Τομή _ _ φύλλα Τομή _ _ φύλλα Πρισματική μορφή Ένα σχισμό Έντονο πλεοχροϊσμό (άν το ορυκτό είναι έγχρωμο) Ορθή κατάσβεση Μαρμαρυγή (κοκκώδη επιφάνεια με φωτεινά στίγματα) Τομή // φύλλα Ψευδοεξαγωνικό

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι. Πηγή του υλικού Μάγμα Τήξη πετρωμάτων στο θερμό κάτω φλοιό ή άνω μανδύα. ιαδικασία γένεσης Κρυστάλλωση (στερεοποίηση μάγματος)

Τι είναι. Πηγή του υλικού Μάγμα Τήξη πετρωμάτων στο θερμό κάτω φλοιό ή άνω μανδύα. ιαδικασία γένεσης Κρυστάλλωση (στερεοποίηση μάγματος) Πυριγενή πετρώματα Τι είναι Πηγή του υλικού Μάγμα Τήξη πετρωμάτων στο θερμό κάτω φλοιό ή άνω μανδύα. ιαδικασία γένεσης Κρυστάλλωση (στερεοποίηση μάγματος) Είδη πυριγενών πετρωμάτων Ηφαιστειακά ή εκρηξιγενή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ

ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Θέμα 1: Επιλέξτε και απαντήστε σε 6 από τις ακόλουθες 10 ερωτήσεις (30 μονάδες) 1. Τι ονομάζουμε δείκτη διάθλασης ενός μέσου; Τι αριθμητικές

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη 1 ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Χριστίνα Στουραϊτη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑΣ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017 ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΗΜ/ΝΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ 1 η Τετ 22/2/17 Εισαγωγή-

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΟΡΥΚΤΩΝ ΦΑΣΕΩΝ & ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΕΝΕΣΕΩΝ 13/4/2016 1 ιαγραμματική απεικόνιση Μια ομάδα πετρωμάτων θα παρουσιάσει διαφορές στην ορυκτολογικη σύσταση που θα αντιστοιχούν στις διαφορές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ 4. Πετρολογία Διδάσκων: Μπελόκας Γεώργιος Επίκουρος

Διαβάστε περισσότερα

I. Προέλευση μαγμάτων ΙΙ.Μαγματικές σειρές. Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

I. Προέλευση μαγμάτων ΙΙ.Μαγματικές σειρές. Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος I. Προέλευση μαγμάτων ΙΙ.Μαγματικές σειρές Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Μερική τήξη του μανδύα & τεκτονικό περιβάλλον 2 Βασάλτες Ωκεάνιων Νησιών (OIB) Οι Θερμές κηλίδες (Hotspots)

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ. Β) Τι ονομάζουμε μαζικό αριθμό ενός στοιχείου και με ποιο γράμμα συμβολίζεται;

ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ. Β) Τι ονομάζουμε μαζικό αριθμό ενός στοιχείου και με ποιο γράμμα συμβολίζεται; ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ Α) Τι ονομάζουμε ατομικό αριθμό ενός στοιχείου και με ποιο γράμμα συμβολίζεται; Β) Τι ονομάζουμε μαζικό αριθμό ενός στοιχείου και με ποιο γράμμα συμβολίζεται; Γ) Πως συμβολίζεται

Διαβάστε περισσότερα

13/11/2013. Η Μάζα της Ροδόπης

13/11/2013. Η Μάζα της Ροδόπης Η Μάζα της Ροδόπης 1 Γεωτεκτονική θέση Περιλαμβάνει τον ορεινό όγκο της Ροδόπης, στη Θράκη, Ν. Βουλγαρία, Αν. Μακεδονία και τη Θάσο Παλιότερα συμπεριλάμβανε την Σερβομακεδονική Βρίσκεται μεταξύ ιναρικού

Διαβάστε περισσότερα

13/4/2016. Ακαδημαϊκό Έτος ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος. μ 13/4/2016 2

13/4/2016. Ακαδημαϊκό Έτος ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος. μ 13/4/2016 2 Πετρολογία Μαγματικών και Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων ιάλεξη 9 η : Ζώνες Ισόβαθμοι Φάσεις Μεταμόρφωσης ιαγραμματική απεικόνιση ορυκτολογικών παραγενέσεων (AFM, ACF διαγράμματα) Ακαδημαϊκό Έτος 2015-16 ιδάσκων:

Διαβάστε περισσότερα

Γρανάτες X 3Y 2 2( (SiO 4 4) 3 (X=Mg,Fe,Mn,Ca) (Y=Al,Cr,Fe Y=Al,Cr,Fe) Κυβικό

Γρανάτες X 3Y 2 2( (SiO 4 4) 3 (X=Mg,Fe,Mn,Ca) (Y=Al,Cr,Fe Y=Al,Cr,Fe) Κυβικό ΝΗΣΟΠΥΡΙΤΙΚΑ Γρανάτες Σταυρόλιθος Ζιρκόνιο Τιτανίτης Γρανάτες X 3Y 2 2( (SiO 4 4) 3 (X=Mg,Fe,Mn,Ca) (Y=Al,Cr,Fe Y=Al,Cr,Fe) Κυβικό Γρανάτες Χρώμα Ανάγλυφο Σχήμα-Μορφή Χρώματα πόλωσης Σχισμός Αλλοιώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΝΗΣΟΠΥΡΙΤΙΚΑ X 3 Y 2 (SiO 4 ) 3 (X=Mg,Fe,Mn,Ca) (Y=Al,Cr,Fe Y=Al,Cr,Fe) Κυβικό τα πόλωσης Σχισμός Γενικά άχρωμο, γκριζωπό. Υψηλό έως πολύ υψηλό θετικό. Ιδιόμορφες εξαπλευρικές ή οκταπλευρικές τομές. Aποστρογγυλεμένοι

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗ 1 Εκφώνηση Από την υπαίθρια έρευνα σε μία περιοχή προέκυψε ο γεωλογικός χάρτης του σχήματος 1. Σε αυτόν φαίνεται ότι ο γρανίτης έρχεται σε επαφή με σχιστόλιθο,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ Διαδικασίες της μεταμόρφωσης Γεωλογικός κύκλος πετρωμάτων Ιστοί (υφή) των μεταμορφωμένων πετρωμάτων Τύποι μεταμορφωμένων πετρωμάτων Βαθμός Μεταμόρφωσης Αναγνώριση των μεταμορφωμένων

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ

ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ Κεροστίλβη (πράσινη ή κοινή) (βασαλτική ή καστανή κεροστίλβη) μικρή κατασβεστική γωνία 0 ο 34 ο Ca 2 (Mg,Fe) 5 Si 8 O 22 (OH) 2 Αχρωμο (τρεμολίτης) έως ανοικτοπράσινο (ακτινόλιθος) Καθόλου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Χημική σύσταση. Η χημική σύσταση των μεταμορφωμένων πετρωμάτων ποικίλλει πάρα πολύ. Μπορεί βέβαια να αντιστοιχεί στη σύσταση του αντίστοιχου πυριγενούς ή ιζηματογενούς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΞΑΝΘΗ. Β Εξάμηνο.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΞΑΝΘΗ. Β Εξάμηνο. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΞΑΝΘΗ Β Εξάμηνο Θεσσαλονίκη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚ ΡΟΜΗΣ 1η ΗΜΕΡΑ Ξάνθη. Βολλαστονίτης (Σχ.

Διαβάστε περισσότερα

Ζοϊσίτης Ca 2 Al 3 O(Si 2 O 7 ) (SiO 4 )(OH) Ρομβικό

Ζοϊσίτης Ca 2 Al 3 O(Si 2 O 7 ) (SiO 4 )(OH) Ρομβικό ΣΩΡΟΠΥΡΙΤΙΚΑ Ζοϊσίτης Κλινοζοϊσίτης Επίδοτο Αλλανίτης Ζοϊσίτης Ca 2 Al 3 O(Si 2 O 7 ) (SiO 4 )(OH) Ρομβικό Ζοϊσίτης Χρώμα Ανάγλυφο Σχήμα-Μορφή Άχρωμο. Υψηλό θετικό. Σχισμός Τέλειος (001). Χρώματα πόλωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλα τα περιβάλλοντα, η χηµική αποσάθρωση εξαρτάται οπό την παρουσία νερού καθώς και των στερεών και αερίων

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλα τα περιβάλλοντα, η χηµική αποσάθρωση εξαρτάται οπό την παρουσία νερού καθώς και των στερεών και αερίων ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Η αποσάθρωση ορίζεται σαν η διάσπαση και η εξαλλοίωση των υλικών κοντά στην επιφάνεια της Γης, µε τοσχηµατισµό προιόντων που είναι σχεδόν σε ισορροπία µε τηνατµόσφαιρα, την υδρόσφαιρα και τη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2002 ΚΛΑΔΟΣ ΠΕ 04 ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΕΩΛΟΓΩΝ. EΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ «Γνωστικό Αντικείμενο: Γεωλογία»

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2002 ΚΛΑΔΟΣ ΠΕ 04 ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΕΩΛΟΓΩΝ. EΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ «Γνωστικό Αντικείμενο: Γεωλογία» ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2002 ΚΛΑΔΟΣ ΠΕ 04 ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΕΩΛΟΓΩΝ EΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ «Γνωστικό Αντικείμενο:

Διαβάστε περισσότερα

Χρονική σχέση με τα φιλοξενούντα πετρώματα

Χρονική σχέση με τα φιλοξενούντα πετρώματα 1 Χρονική σχέση με τα φιλοξενούντα πετρώματα Συγγενετικές ανωμαλίες: Προκύπτουν συγχρόνως με το σχηματισμό των πετρωμάτων Επιγενετικές ανωμαλίες: Έπονται του φιλοξενούντος πετρώματος, τροποποιούν την ορυκτολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ

ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΙΝΟΠΥΡΙΤΙΚΑ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ Ακτινόλιθος Κεροστίλβη (πράσινη ή κοινή) Οξυκεροστίλβη (βασαλτική ή καστανή κεροστίλβη) Γλαυκοφανής ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ ΑΜΦΙΒΟΛΟΙ μικρή κατασβεστική γωνία 0 ο 34 ο Ακτινόλιθος Ca

Διαβάστε περισσότερα

7 η ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ

7 η ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΕΧΝΙΚΑ ΥΛΙΚΑ 7 η ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ Ε. Βιντζηλαίου (Συντονιστής), Ε. Βουγιούκας, Ε. Μπαδογιάννης Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες Χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολή των ταχυτήτων των σεισµικών κυµάτων µε το βάθος

Μεταβολή των ταχυτήτων των σεισµικών κυµάτων µε το βάθος Μεταβολή των ταχυτήτων των σεισµικών κυµάτων µε το βάθος Image: METEOSAT 1/3/2005 Κυρατζή Α. "Φυσική της Λιθόσφαιρας" Φυσική της Λιθόσφαιρας Κεφάλαιο 2 Αναστασία Κυρατζή 02/2005 1 1/3/2005 Κυρατζή Α. "Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

Δυναμική Γεωλογία. Ενότητα 1: Οι Κύριες Τεκτονικές Μεγαδομές του Πλανήτη

Δυναμική Γεωλογία. Ενότητα 1: Οι Κύριες Τεκτονικές Μεγαδομές του Πλανήτη Δυναμική Γεωλογία Ενότητα 1: Οι Κύριες Τεκτονικές Μεγαδομές του Πλανήτη Στυλιανός Λόζιος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Οι Κύριες Τεκτονικές Μεγαδομές του Πλανήτη Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη 1 ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Χριστίνα Στουραϊτη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑΣ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2018-2019 ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ 1 η 2 η Εισαγωγή- Επεξηγήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ

ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΣΩΣΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Θέμα 1: Επιλέξτε και απαντήστε σε 6 από τις ακόλουθες 10 ερωτήσεις (30 μονάδες) 1. Τι ονομάζουμε ευθύγραμμα ή γραμμικά πολωμένο φως; Ποια είναι

Διαβάστε περισσότερα

26/5/2016. Ακαδημαϊκό Έτος ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος. Fig Temperaturepressure. showing the three major types of metamorphic

26/5/2016. Ακαδημαϊκό Έτος ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος. Fig Temperaturepressure. showing the three major types of metamorphic Πετρολογία Μαγματικών και Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων ιάλεξη 13 η : Σειρά φάσεων υψηλών πιέσεων Ακαδημαϊκό Έτος 2015-16 ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος 1 Fig. 25.3. Temperaturepressure diagram showing the three major

Διαβάστε περισσότερα

9 ΛΑΜΠΡΟΦΥΡΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΙΚΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΑΚΡΑΙΑΣ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ

9 ΛΑΜΠΡΟΦΥΡΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΙΚΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΑΚΡΑΙΑΣ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ 9 ΛΑΜΠΡΟΦΥΡΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΙΚΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΑΚΡΑΙΑΣ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ Εκτός από τα πετρώµατα τα οποία αναφέρθηκαν µέχρι τώρα, υπάρχουν και άλλα, τα οποία, αν και γενικά δεν είναι πολύ διαδεδοµένα, παρουσιάζουν ιδιαίτερο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΕ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ κ. ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΕΡΡΕΣ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αυλακογένεση. Ιδανικές συνθήκες: ένα μανδυακό μανιτάρι κινείται κατακόρυφα σε όλους τους βραχίονες (ράχες).

Αυλακογένεση. Ιδανικές συνθήκες: ένα μανδυακό μανιτάρι κινείται κατακόρυφα σε όλους τους βραχίονες (ράχες). Αυλακογένεση Αυλακογένεση Γένεση αύλακας Δημιουργία τάφρου, οριοθετημένης από ρήγματα μεγάλου μήκους και μεγάλης κλίσης Θεωρείται ότι είναι το αποτέλεσμα της εξέλιξης ενός τριπλού σημείου Τ-Τ-Τ ή Τ-Τ-F

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ.

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ. ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ. Η σύσταση του φλοιού ουσιαστικά καθορίζεται από τα πυριγενή πετρώματα μια που τα ιζήματα και τα μεταμορφωμένα είναι σε ασήμαντες ποσότητες συγκριτικά. Η δημιουργία των βασαλτικών-γαββρικών

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδος χρονολόγησης Rb-Sr

Μέθοδος χρονολόγησης Rb-Sr Μέθοδος χρονολόγησης Rb-Sr Γεωχημεία του Rb και του Sr To Rb ανήκει στα αλκάλια, όπως και το Κ. To Sr ανήκει στις αλκαλικές γαίες, όπως και το μαγνήσιο και το ασβέστιο. Τα ουδέτερα άτομα των αλκαλίων έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Αριάδνη Αργυράκη

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Αριάδνη Αργυράκη !1 ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Αριάδνη Αργυράκη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ!2 1. ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΘΕΡΜΕΣ ΠΗΓΕΣ 2. ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΑ ΡΕΥΣΤΑ 3. ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ 4. ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΥΣΤΑΣΗΣ 5.

Διαβάστε περισσότερα

Η δομή και η σύσταση της γης. Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Η δομή και η σύσταση της γης. Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Η δομή και η σύσταση της γης Χριστίνα Στουραϊτη Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος 10-3-2015 Γιατί μελετάμε τα πυριγενή πετρώματα? Τι θέλουμε να μάθουμε από την Γεωχημεία-Πετρολογία των πυριγενών πετρωμάτων?

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ

ΟΠΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ-ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΟΠΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΠΕΤΡΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Ε. ΜΠΟΣΚΟΣ Καθηγητής Α. ΟΡΦΑΝΟΥ ΑΚΗ Επ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Θερμοδυναμικής. Ι. Βασικές αρχές. Χριστίνα Στουραϊτη

Στοιχεία Θερμοδυναμικής. Ι. Βασικές αρχές. Χριστίνα Στουραϊτη Στοιχεία Θερμοδυναμικής Ι. Βασικές αρχές Χριστίνα Στουραϊτη Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή 2. Ορισμοί Σύστημα, Φάση, Συστατικό, Θερμοδυναμικές ιδιότητες 3. Χημική Ισορροπία 2 Εισαγωγή Ποιο είναι το αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 3: Γεωχημική διαφοροποίηση και Κρυσταλλοχημικοί κανόνες ενσωμάτωσης χημικών στοιχείων Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Τα Fe-Ni-ούχα λατεριτικά μεταλλεύματα της Ελλάδας. Συμβολή της Ορυκτολογίας- Πετρολογίας στην αξιοποίησή τους. Ευριπίδης Μπόσκος, Καθηγητής

Τα Fe-Ni-ούχα λατεριτικά μεταλλεύματα της Ελλάδας. Συμβολή της Ορυκτολογίας- Πετρολογίας στην αξιοποίησή τους. Ευριπίδης Μπόσκος, Καθηγητής Τα Fe-Ni-ούχα λατεριτικά μεταλλεύματα της Ελλάδας. Συμβολή της Ορυκτολογίας- Πετρολογίας στην αξιοποίησή τους. Ευριπίδης Μπόσκος, Καθηγητής Στον Τομέα Γεωλογικών Επιστημών η Ορυκτολογία-Πετρολογία που

Διαβάστε περισσότερα

3 ΜΑΓΜΑ ΚΑΙ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΣΗ ΤΟΥ

3 ΜΑΓΜΑ ΚΑΙ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΣΗ ΤΟΥ 3 ΜΑΓΜΑ ΚΑΙ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΣΗ ΤΟΥ 3.1 ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΜΑΓΜΑΤΟΣ 3.1.1 ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΓΜΑΤΟΣ Μάγµα είναι ένα φυσικό διάπυρο πυριτικό τήγµα, το οποίο περιέχει διαλυµένα αέρια ή και στερεά υλικά (π.χ. κρυστάλλους).

Διαβάστε περισσότερα

Αυλακογένεση Γένεση και εξέλιξη ενός µανδυακού µανιταριού, δηµιουργώντας τριπλά σηµεία συνάντησης

Αυλακογένεση Γένεση και εξέλιξη ενός µανδυακού µανιταριού, δηµιουργώντας τριπλά σηµεία συνάντησης Αυλακογένεση Αυλακογένεση Γένεση και εξέλιξη ενός µανδυακού µανιταριού, δηµιουργώντας τριπλά σηµεία συνάντησης Α: άνοδος µανδυακού µανιταριού που συνδέεται µε ηφαιστειότητα Β: δηµιουργία ραχών RRR C: εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ

ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ MΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝ. ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9, 157 80 ΖΩΓΡΑΦΟΥ, ΑΘΗΝΑ NATIONAL TECHNICAL

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος...xiii

Περιεχόμενα. Πρόλογος...xiii Πρόλογος...xiii ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγικές έννοιες...1 1.1 Εισαγωγή... 1 1.2 Η σημασία των ορυκτών... 3 1.3 Περιβάλλοντα κρυστάλλωσης των ορυκτών... 4 1.4 Τα κοινά ορυκτά στη φύση... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Βασικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας

Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας Μάθημα 2 ο ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Επικ. Καθ. Χ. Στουραϊτη Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας - Γεωχημείας Περιεχόμενα Σύγχρονες θεωρίες για το σχηματισμό της γης Κατανομή ιχνοστοιχείων Ιοντικές υποκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες

Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες Tεχνικο οικονομικοί παράγοντες για την αξιολόγηση της οικονομικότητας των γεωθερμικών χρήσεων και της «αξίας» του ενεργειακού προϊόντος: η θερμοκρασία, η παροχή

Διαβάστε περισσότερα

Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας

Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Βασίλης Μέλφος Λέκτορας Κοιτασματολογίας-Γεωχημείας Τομέας Ορυκτολογίας, Πετρολογίας, Κοιτασματολογίας Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης melfosv@geo.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

1. Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα)

1. Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) 1. Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) Υποκατάσταση Βαθμός Συναρμογής (CN) Ιοντική Ακτίνα Τύπος Παράδειγμα (C.N.) Å Fe +2 Mg +2 Fe +2 (6) 0.78 Mg +2 (6) 0.72 Πλήρης (Υψηλές T

Διαβάστε περισσότερα

4.11. Ορυκτά - Πετρώματα

4.11. Ορυκτά - Πετρώματα γκρατήσουν τον προστιθέμενο φώσφορο και συνεπώς ο φώσφορος μεταφέρεται στα υπόγεια νερά με όλες τις δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. 4.11. Ορυκτά - Πετρώματα 4.11.1 Ορυκτά Ορυκτά είναι φυσικά, στερεά

Διαβάστε περισσότερα

4.11 Ορυκτά& Πετρώµατα

4.11 Ορυκτά& Πετρώµατα 4.11 Ορυκτά& Πετρώµατα απλά εντυπωσιακά Μαστή Χριστίνα ΠΕ0401 Οπάλιο Αµέθυστος Χαλαζίας Αζουρίτης Ορυκτό Ορυκτά είναι φυσικά, στερεά και οµογενή σώµατα της λιθόσφαιρας που κάτω από ορισµένες συνθήκες πίεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΑΡΙΑΔΝΗ ΑΡΓΥΡΑΚΗ

ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΑΡΙΑΔΝΗ ΑΡΓΥΡΑΚΗ 1 ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΑΡΙΑΔΝΗ ΑΡΓΥΡΑΚΗ 2 Γεωλογικός (Γεωχημικός) κύκλος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3 1. ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 2. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ 3. ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗΣ 4. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ

ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΟ ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΔΑΦΟ- -ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Τι είναι η Γεωλογία; Γεωλογία είναι η επιστήμη που μελετά την Γη, και κυρίως το στερεό τμήμα της, δηλαδή τα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΥΚΤΑ. Ο όρος ορυκτό προέρχεται από το ρήμα «ορύσσω» ή «ορύττω» που σημαίνει «σκάβω». Χαλαζίας. Ορυκτό αλάτι (αλίτης)

ΟΡΥΚΤΑ. Ο όρος ορυκτό προέρχεται από το ρήμα «ορύσσω» ή «ορύττω» που σημαίνει «σκάβω». Χαλαζίας. Ορυκτό αλάτι (αλίτης) ΟΡΥΚΤΑ & ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΟΡΥΚΤΑ Ο όρος ορυκτό προέρχεται από το ρήμα «ορύσσω» ή «ορύττω» που σημαίνει «σκάβω». Χαλαζίας Ορυκτό αλάτι (αλίτης) Τα ορυκτά είναι φυσικά, στερεά και ομογενή σώματα της λιθόσφαιρας

Διαβάστε περισσότερα

Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα)

Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) Υποκατάσταση Ιοντική Ακτίνα Ionic Radii (C.N.) Å Τύπος Fe +2 Mg +2 Fe +2 (6) 0.78 Mg +2 (6) 0.72 Πλήρης (Υψηλές T προτιμάται το Mg). Fe +2

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Χημική αποσάθρωση Διάσπαση και εξαλλοίωση υλικών κοντά στην επιφάνεια της γης Σχηματισμός προϊόντων κοντά σε κατάσταση χημικής ισορροπίας με την ατμόσφαιρα,

Διαβάστε περισσότερα

Χαλαζίας - Άστριοι Qtz San Or Mic Plag Άχρωμα, Χαμηλό ανάγλυφο, Χαμηλά χρώματα πόλωσης Σχισμός ΟΧΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ιδυμίες Αλλοιώσεις Περθίτες Οπτικός

Χαλαζίας - Άστριοι Qtz San Or Mic Plag Άχρωμα, Χαμηλό ανάγλυφο, Χαμηλά χρώματα πόλωσης Σχισμός ΟΧΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ιδυμίες Αλλοιώσεις Περθίτες Οπτικός ΤΕΚΤΟΠΥΡΙΤΙΚΑ Χαλαζίας Σανίδινο Ορθόκλαστο Μικροκλινής Άστριοι Πλαγιόκλαστα Χαλαζίας - Άστριοι Qtz San Or Mic Plag Άχρωμα, Χαμηλό ανάγλυφο, Χαμηλά χρώματα πόλωσης Σχισμός ΟΧΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ιδυμίες Αλλοιώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph

Περιεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph Αριάδνη Αργυράκη 1 Περιεχόμενα Σύστημα υπόγειου νερού Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών Ρύθμιση ph 2 Σύστημα υπόγειου νερού εξέλιξη σύστασης 1. Είσοδος - χημική σύσταση κατακρημνισμάτων 2. Ζώνη αερισμού

Διαβάστε περισσότερα

1. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΟΚΚΩΝ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ 2. ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΝΕΡΟΥ 3. ΚΥΡΙΑ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ 4. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗ 5.

1. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΟΚΚΩΝ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ 2. ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΝΕΡΟΥ 3. ΚΥΡΙΑ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ 4. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗ 5. 1. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΟΚΚΩΝ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ 2. ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΝΕΡΟΥ 3. ΚΥΡΙΑ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ 4. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗ 5. ΒΙΟΓΕΝΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗ 1 Σχηματισμός μέσα σε λεκάνες απόθεσης κυρίως στη θάλασσα Θαλάσσια

Διαβάστε περισσότερα

Κυανίτης Al 2 SiO 5 Τρικλινές

Κυανίτης Al 2 SiO 5 Τρικλινές ΝΗΣΟΠΥΡΙΤΙΚΑ Κυανίτης Σιλλιμανίτης Ανδαλουσίτης Κυανίτης Al 2 SiO 5 Τρικλινές Κυανίτης Χρώμα Ανάγλυφο Σχήμα-Μορφή Σχισμός Χρώματα πόλωσης Άχρωμο. Υψηλό θετικό. Λεπιδοειδείς-στηλοειδείς κρύσταλλοι. Συχνά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 13: Ζώνη Ροδόπης. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 13: Ζώνη Ροδόπης. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 13: Ζώνη Ροδόπης Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

26/5/2016. Ακαδημαϊκό Έτος ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος

26/5/2016. Ακαδημαϊκό Έτος ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος Πετρολογία Μαγματικών και Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων ιάλεξη 14 η : Μεταμόρφωση υπερ-υψηλών υψηλών πιέσεων (UHP) Μεταμόρφωση και τεκτονική των λιθοσφαιρικών πλακών Ακαδημαϊκό Έτος 2015-16 ιδάσκων: Ι. Ηλιόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΓΜΑΤΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΓΜΑΤΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΓΜΑΤΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Ακαδημαϊκό Έτος 2016-2017 Μονάδες ECTS: 4 Ώρες εβδομαδιαίας Διδασκαλίας Θεωρίας & Φροντιστηρίου: 3 Ώρες εβδομαδιαίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ. Πετρολογικός κύκλος

ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ. Πετρολογικός κύκλος ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ Εκρηξιγενή - Μεταµορφωµένα - Ιζηµατογενή πετρώµατα Πετρολογικός κύκλος ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Πετρώµατα Πετρώµατα είναι φυσικά στερεά υλικά σε συµπαγή ή χαλαρή µορφή, που π αποτελούνται από

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφορά Πρότυπο διασποράς. Ευκίνητη φάση. Περιβάλλον κινητοποίησης στοιχείων. Περιβάλλον απόθεσης στοιχείων

Μεταφορά Πρότυπο διασποράς. Ευκίνητη φάση. Περιβάλλον κινητοποίησης στοιχείων. Περιβάλλον απόθεσης στοιχείων Ευκίνητη φάση Μεταφορά Πρότυπο διασποράς Περιβάλλον κινητοποίησης στοιχείων Περιβάλλον απόθεσης στοιχείων ΣΤΑΔΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΒΑΘΟΥΣ ΠΕΡΒΑΛΛΟΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ Διάχυση μετάλλων σε περιβάλλοντα πετρώματα

Διαβάστε περισσότερα

Γεωχημεία. Ενότητα 2: Γεωχημικές διεργασίες στην επιφάνεια της γης. Αριάδνη Αργυράκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Γεωχημεία. Ενότητα 2: Γεωχημικές διεργασίες στην επιφάνεια της γης. Αριάδνη Αργυράκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Γεωχημεία Ενότητα 2: Γεωχημικές διεργασίες στην επιφάνεια της γης Αριάδνη Αργυράκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Περιεχόμενα ενότητας 1. ΟΡΙΣΜΟΣ - ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗΣ 2.

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας. Μαρία Γεραγά Γεώργιος Ηλιόπουλος

Στοιχεία Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας. Μαρία Γεραγά Γεώργιος Ηλιόπουλος Στοιχεία Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας Μαρία Γεραγά Γεώργιος Ηλιόπουλος Ατμόσφαιρα Μοναδική μεταξύ των πλανητών Λόγω βαρύτητας Απορροφά ανεπιθύμητα φάσματα ακτινοβολίας Επιδρά στους ωκεανούς και χέρσο

Διαβάστε περισσότερα

Ορυκτά είναι όλα τα ομογενή, κρυσταλλικά υλικά, με συγκεκριμένη μοριακή δομή και σύσταση

Ορυκτά είναι όλα τα ομογενή, κρυσταλλικά υλικά, με συγκεκριμένη μοριακή δομή και σύσταση Ορυκτά - πετρώματα Ορυκτά είναι όλα τα ομογενή, κρυσταλλικά υλικά, με συγκεκριμένη μοριακή δομή και σύσταση Πετρώματα είναι οι μεγάλες μονάδες υλικών, που αποτελούν το στερεό συνεκτικό σύνολο από ένα ανακάτωμα

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Θερμοδυναμικής. Ι. Θερμότητα. Χριστίνα Στουραϊτη

Στοιχεία Θερμοδυναμικής. Ι. Θερμότητα. Χριστίνα Στουραϊτη Στοιχεία Θερμοδυναμικής Ι. Θερμότητα Χριστίνα Στουραϊτη Περιεχόμενα 1. Χημική Θερμοδυναμική 2. Ορισμοί Σύστημα Σταθερότητα φάσεων Θερμοδυναμικές ιδιότητες Θερμότητα 3. Θερμότητα 2 Εισαγωγή Ποιο είναι το

Διαβάστε περισσότερα

Γεωθερμία. Ενότητα 2: Πηγές Θερμότητας στο Εσωτερικό της Γης. Καθηγητής Κωνσταντίνος Λ. Κατσιφαράκης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ

Γεωθερμία. Ενότητα 2: Πηγές Θερμότητας στο Εσωτερικό της Γης. Καθηγητής Κωνσταντίνος Λ. Κατσιφαράκης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Πηγές Θερμότητας στο Εσωτερικό της Γης Καθηγητής Κωνσταντίνος Λ. Κατσιφαράκης ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδος Γεωχρονολόγησης Re-Os

Μέθοδος Γεωχρονολόγησης Re-Os Μέθοδος Γεωχρονολόγησης Re-Os Γεωχημεία Re-Os Γεωχημεία Re-Os Το όσμιο είναι ένα ευγενές μέταλλο και ανήκει στην ομάδα των μετάλλων του λευκόχρυσου (PGE) Έχει θερμοκρασία τήξης 3033 C, το 4o κατά σειρά

Διαβάστε περισσότερα

Υδροθερμική εξαλλοίωση - Υδροθερμική απόθεση

Υδροθερμική εξαλλοίωση - Υδροθερμική απόθεση Υδροθερμική εξαλλοίωση - Υδροθερμική απόθεση Τα πετρώματα, μέσα στα οποία κυκλοφορούν τα γεωθερμικά ρευστά στο υπέδαφος, επηρεάζουν όπως είναι φυσικό τη σύστασή τους, δηλαδή ορισμένα χημικά στοιχεία από

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 Δομή της Γης

Κεφάλαιο 1 Δομή της Γης Κεφάλαιο 1 Δομή της Γης Σύνοψη Στο κεφάλαιο 1 μελετάται εκτενώς η προέλευση των στοιχείων που προέρχονται από τα ορυκτά πετρώματα που βρίσκονται στον φλοιό της γης. Μελετώνται οι διεργασίες της υγροποίησης,της

Διαβάστε περισσότερα

KΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ. Το έδαφος είναι ένα μίγμα από διάφορα υλικά όπως:

KΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ. Το έδαφος είναι ένα μίγμα από διάφορα υλικά όπως: KΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Το έδαφος είναι ένα μίγμα από διάφορα υλικά όπως: ανόργανα συστατικά, οργανική ουσία, νερό και αέρα Τα ανόργανα συστατικά του εδάφους είναι τεμαχίδια πετρωμάτων, πρωτογενή

Διαβάστε περισσότερα

Γεωχημεία. Ενότητα 2: Γεωχημικές διεργασίες στην επιφάνεια της γης. Αριάδνη Αργυράκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Γεωχημεία. Ενότητα 2: Γεωχημικές διεργασίες στην επιφάνεια της γης. Αριάδνη Αργυράκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Γεωχημεία Ενότητα 2: Γεωχημικές διεργασίες στην επιφάνεια της γης Αριάδνη Αργυράκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Γεωχημικές διεργασίες στην επιφάνεια της γης Γεωχημικές διεργασίες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1 η. Ολική πυριτική Γη = ο σύγχρονος μανδύας + πρωτο-φλοιός = πρωταρχικός μανδύας

ΑΣΚΗΣΗ 1 η. Ολική πυριτική Γη = ο σύγχρονος μανδύας + πρωτο-φλοιός = πρωταρχικός μανδύας ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ (Υ4203) ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ ΑΣΚΗΣΗ 1 η Θεωρητικό μέρος 1. Η σύσταση της γης Ο προσδιορισμός της σύστασης της Γης και των επιμέρους τμημάτων της είναι θεμελιώδους σημασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΓΕΩΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1. 23 α) Στο στοιχείο π.χ. 11Na τι συμβολίζουν οι αριθμοί 23 και 11 αντίστοιχα; β) Τι ονομάζουμε ισότοπα στοιχεία; 39 87 235 87 86 85 40 γ) Με τα ακόλουθα στοιχεία σχηματίστε ζεύγη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΓΜΑΤΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΓΜΑΤΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΓΜΑΤΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Ακαδημαϊκό Έτος 2015-2016 Μονάδες ECTS: 4 Ώρες εβδομαδιαίας Διδασκαλίας Θεωρίας & Φροντιστηρίου: 3 Ώρες εβδομαδιαίας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ - ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΗ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ.

ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ - ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΗ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ. ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ - ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΗ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ Δ Εξάμηνο ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΝΤΗΡΑΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου

Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Κεφάλαιο 11 ο : Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούμε με τις δευτερογενείς μορφές του αναγλύφου που προκύπτουν από τη δράση της

Διαβάστε περισσότερα

Πετρολογία Μαγματικών & Μεταμορφωμένων μ Πετρωμάτων Μέρος 1 ο : Μαγματικά Πετρώματα

Πετρολογία Μαγματικών & Μεταμορφωμένων μ Πετρωμάτων Μέρος 1 ο : Μαγματικά Πετρώματα Πετρολογία Μαγματικών & Μεταμορφωμένων μ Πετρωμάτων Μέρος 1 ο : Μαγματικά Πετρώματα Ιωάννης Ηλιόπουλος Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Γεωλογίας Τομέας Ορυκτών Πρώτων Υλών Μάρτιος 2017 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Κρυσταλλοχημείας: Ιοντικές υποκαταστάσεις. Γεωχημεία (Υ4203) Χ. Στουραϊτη

Αρχές Κρυσταλλοχημείας: Ιοντικές υποκαταστάσεις. Γεωχημεία (Υ4203) Χ. Στουραϊτη Αρχές Κρυσταλλοχημείας: Ιοντικές υποκαταστάσεις Γεωχημεία (Υ4203) Χ. Στουραϊτη Υποκαταστάσεις μεταξύ κυρίων στοιχείων (στερεά διαλύματα) Υποκατάσταση Ιοντική Ακτίνα Ionic Radii (C.N.) Å Τύπος Fe +2

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 2. ΟΡΥΚΤΑ - ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ

ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 2. ΟΡΥΚΤΑ - ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 2. ΟΡΥΚΤΑ - ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ Μαρία Περράκη, Επίκουρη Καθηγήτρια ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

4. ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ

4. ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Κεφάλαιο 4: Τεχνική συµπεριφορά πετρωµάτων 4.1 4. ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ 4.1 ΓΕΝΙΚΑ Στα επόµενα γίνεται παρουσίαση της τεχνικής συµπεριφοράς των πετρωµάτων, που συνήθως αναπτύσσονται στον Ελλαδικό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. 22/9/2016 3:24:38 μμ

Πρόλογος. 22/9/2016 3:24:38 μμ Πρόλογος Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε φοιτητές γεωλογίας και συναφών τμημάτων αλλά και σε όποιον ενδιαφέρεται να αποκτήσει γνώσεις για τα ορυκτά της Γης. Δίνεται έμφαση στα ορυκτά του φλοιού της Γης και

Διαβάστε περισσότερα