Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ. Στην παθητική σύνταξη είναι συχνό το φαινόμενο να παραλείπεται το ποιητικό αίτιο:

Transcript

1 68 Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ Παθητική σύνταξη έχουμε όταν το ρήμα της πρότασης είναι στην παθητική φωνή, δηλαδή το υποκείμενο δέχεται την ενέργεια που εκφράζεται από το ρήμα. Σχηματίζεται με το βοηθητικό ρήμα ser ακολουθούμενο από τη μετοχή το ποιητικό αίτιο, το οποίο εισάγεται με την πρόθεση por: Βλέπε Para, por/σύνθετες προθετικές φράσεις που δηλώνουν τόπο, κεφάλαιο 29 La comida es preparada por la cocinera. ρήμα ser + μετοχή + por + ουσιαστικό/αντωνυμία Στην παθητική σύνταξη είναι συχνό το φαινόμενο να παραλείπεται το ποιητικό αίτιο: Este libro fue editado en Barcelona. es correcta la partición de palabra? Η μετοχή συμφωνεί σε γένος και αριθμό με το υποκείμενο: Los jarrones fueron decorados por los artesanos. Η μόνη περίπτωση που το ρήμα ser μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βοηθητικό είναι στην παθητική σύνταξη. El cuadro fue pintado por un artista desconocido. Las autopistas habían sido construidas con rapidez. Στους περιφραστικούς χρόνους η μετοχή του ρήματος ser παραμένει αμετάβλητη: Los libros han sido firmados por su autor. Las personas habían sido recibidas por el embajador. Σε κάποιες περιπτώσεις, το ρήμα estar μπορεί να αντικαταστήσει το ρήμα ser. Αυτό γίνεται όταν μας ενδιαφέρει να δώσουμε έμφαση στο αποτέλεσμα της ενέργειας: Los documentos están impresos. Las invitaciones están hechas. La decisión ya está tomada. No se puede hacer nada más. Το ίδιο ισχύει και με άλλα ρήματα που δηλώνουν αποτέλεσμα (resultar, quedar και salir): Algunos soldados resultaron heridos en la batalla. Los jóvenes quedaron sorprendidos con sus palabras. Los refugiados salieron ilesos de su desventura. ı 308 ı

2 es correcta la partición de palabra? Η pasiva refleja είναι μία δομή με παθητική σημασία, η οποία σχηματίζεται με την αντωνυμία se ακολουθούμενη από το ρήμα στο γ πρόσωπο ενικού ή πληθυντικού αριθμού. Στη σύνταξη αυτή το ποιητικό αίτιο δεν αναφέρεται: Aquí se compra fruta muy barata. Se comen buenos cocidos en este local. Οι περιφραστικοί χρόνοι σχηματίζονται με το βοηθητικό ρήμα haber: Se habían alquilado muchas plazas de garaje el año pasado. Se han vendido muchos chalés en la playa. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Aquí se compra fruta muy barata. Η παθητική σύνταξη 1. Μετάτρεψε την ενεργητική σε παθητική σύνταξη. a. Marta ha escrito la carta.. b. El tenor cantó una ópera de Verdi.. c. Hemos limpiado el piso esta mañana.. d. Mario preparó una tortilla el domingo pasado.. e. El técnico ha arreglado el ordenador.. 2. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας το ρήμα της παρένθεσης στην παθητική σύνταξη (σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μία λύσεις). a. Hoy el nuevo tema (explicar) por el profesor. b. La compra ya (pagar). ( Έμφαση στο αποτέλεσμα της ολοκληρωμένης πράξης) c. Tú crees que América (descubrir) por Colón? d. La semana pasada las flores (regar) por el jardinero. e. No te preocupes. El billete de avión ya (reservar). ( Έμφαση στο αποτέλεσμα της ολοκληρωμένης πράξης) 3. Χρησιμοποίησε τη σύνταξη se + ρήμα στο γ πρόσωπο για να σχηματίσεις προτάσεις: a. Lavar y cortar los tomates.. b. Pelar los pepinos.. c. Echar agua fría.. d. Batir todo con la batidora.. e. Añadir pan.. 4. Χρησιμοποίησε τη σύνταξη se + ρήμα στο γ πρόσωπο βάζοντας το ρήμα στο χρόνο που υποδεικνύεται στην παρένθεση. a. (Vender) (οριστική αορίστου) todos los artículos en oferta. b. (Prohibir) (οριστική παρακειμένου) la manifestación del jueves. c. En aquella tienda (necesitar) (οριστική ενεστώτα) dependientes. d. En este edificio (alquilar) (οριστική παρακειμένου) habitaciones a estudiantes. ı 309 ı

3 69 ΕΥΘΥΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Στον ευθύ λόγο τα λόγια κάποιου εκφέρονται άμεσα. Ακολουθούν ύστερα από άνω και κάτω τελεία και μπαίνουν σε εισαγωγικά: Marga: Últimamente tengo problemas. Στον πλάγιο λόγο, αντίθετα, τα λόγια του ομιλητή μεταφέρονται έμμεσα και εξαρτώνται από ένα λεκτικό ρήμα ακολουθούμενο από το σύνδεσμο que: Marga me dijo que últimamente tenía problemas. Marga me dijo que últimamente tenía problemas. Το λεκτικό ρήμα που εισάγει τον ευθύ και πλάγιο λόγο συνήθως είναι το decir, όμως, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα ρήματα: contar (διηγούμαι), confesar (ομολογώ), prometer (υπόσχομαι), comentar (σχολιάζω), asegurar (διαβεβαιώνω), declarar (δηλώνω), negar (αρνούμαι), admitir (παραδέχομαι), pedir (ζητώ), preguntar (ρωτώ), mencionar (αναφέρω), responder (απαντώ) κ.λ.π. Για να αποδώσουμε σε πλάγιο λόγο τις ευθείες ερωτήσεις: αν η ευθεία ερώτηση δεν εισάγεται με ερωτηματική λέξη (ολικής άγνοιας), στον πλάγιο λόγο η κύρια και η δευτερεύουσα (πλάγια ερωτηματική πρόταση) συνδέονται με το si: Ana: Quieres un café?. Ana me preguntó si quería un café. αν η ευθεία ερώτηση εισάγεται με κάποια ερωτηματική αντωνυμία ή επίρρημα (μερικής άγνοιας), στον πλάγιο λόγο η κύρια και η δευτερεύουσα (πλάγια ερωτηματική πρόταση) συνδέονται με αυτή την ερωτηματική αντωνυμία ή το επίρρημα, τα οποία, όπως και στις ευθείες ερωτήσεις, θα πάρουν τονικό σημάδι: Carlos: Dónde vives?. Carlos me ha preguntado dónde vivo. Pedro: Por qué hablas tan alto?. Pedro me ha preguntado por qué hablo tan alto. Όπως και στα ελληνικά, κατά την μετατροπή απ ό τον ευθύ στον πλάγιο λόγο γίνονται κάποιες μεταβολές, τόσο μορφολογικές, όσο και συντακτικές. Οι προσωπικές αντωνυμίες σε θέση υποκειμένου στο α και β πρόσωπο μεταβάλλονται στις αντίστοιχες του γ προσώπου ı 310 ı Ευθύς λόγος (Yo) estoy muy contenta. Πλάγιος λόγος Dice que (ella) está muy contenta. es correcta la partición de palabra?

4 69 Οι κτητικές αντωνυμίες, όπως και οι προσωπικές αντωνυμίες σε θέση αντικειμένου, στο α και β πρόσωπο μεταβάλλονται στις αντίστοιχες του γ προσώπου Τα δεικτικά επίθετα και οι δεικτικές αντωνυμίες που δηλώνουν κοντινή απόσταση μεταβάλλονται στις αντίστοιχες που δηλώνουν μακρινή απόσταση Τα τοπικά επιρρήματα που δηλώνουν κοντινή απόσταση μεταβάλλονται στα αντίστοιχα που δηλώνουν μακρινή απόσταση Mi casa es más grande que la tuya. (Yo) Necesito decirte algo muy importante. Me gusta mucho este bolso. aquí (εδώ) ahí (εκεί) allí (εκεί πέρα) Ella dice que su casa es más grande que la mía. (Él) me dijo que necesitaba decirme algo muy importante. Dijo que le gustaba mucho aquel bolso. allí (εκεί πέρα) Ευθύς και πλάγιος λόγος Ορισμένα χρονικά επιρρήματα και χρονικές εκφράσεις μεταβάλλονται ως εξής hoy (σήμερα) en este momento (αυτή τη στιγμή) ahora (τώρα) mañana (αύριο) ayer (χθες) anoche (χθες το βράδυ) ese día (εκείνη την ημέρα) en aquel momento (εκείνη τη στιγμή) en ese momento (εκείνη τη στιγμή) al día siguiente (την επόμενη ημέρα) el día anterior (την προηγούμενη ημέρα) la noche anterior (το προηγούμενο βράδυ) Επίσης, κατά τη μετατροπή από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο το ρήμα ir γίνεται venir και το ρήμα llevar γίνεται traer: Si voy a tu casa, te llevo el libro. Βλέπε Ir/Venir, κεφάλαιο 38 Me ha dicho que si viene a mi casa, me trae el libro. Ο χρόνος του ρήματος Οι πιο σοβαρές αλλαγές που παρατηρούνται κατά τη μετατροπή από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο αφορούν το χρόνο των ρημάτων. Οι αλλαγές αυτές εξαρτώνται από το ρήμα που εισάγει τον πλάγιο λόγο. Το εισαγωγικό ρήμα μπορεί να είναι: στον ενεστώτα (dice que ) ή στον παρακείμενο (ha dicho que ). Στην περίπτωση αυτή, οι χρόνοι στη δευτερεύουσα πρόταση δεν μεταβάλλονται. σε κάποιον παρελθοντικό χρόνο (dijo/decía que ). Λαμβάνοντας υπόψη το χρόνο του ρήματος στον ευθύ λόγο (1η στήλη) σε συνδυασμό με το χρόνο που βρίσκεται το ρήμα της κύριας πρότασης στον πλάγιο λόγο (2η και 3η στήλη), κατά τη μετατροπή από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο πραγματοποιούνται οι ακόλουθες μεταβολές στο ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης. ı 311 ı es correcta la partición de palabra?

5 Ευθύς Λόγος Οριστική ενεστώτα Quiero descansar un rato después de comer. Dice/Ha dicho que... Οριστική ενεστώτα Dice/Ha dicho que quiere descansar un rato después de comer. Πλάγιος Λόγος Dijo/Decía que... Οριστική παρατατικού Dijo/Decía que quería descansar un rato después de comer. Παρακείμενος He terminado la novela. Οριστική παρατατικού Comía siempre con mi abuela. Αόριστος Anoche fui al cine. Υπερσυντέλικος Cuando llegué, Marta se había ido. Απλός μέλλοντας Pasaré a buscarte. Συντελεσμένος μέλλοντας Cuando vengas a visitarme en mayo, ya me habré licenciado. Απλή δυνητική Me gustaría comprarle algo. Υποτακτική ενεστώτα Ojalá venga Paula a mi fiesta! Προστακτική Sal de aquí! Παρακείμενος Dice/Ha dicho que ha terminado la novela. Οριστική παρατατικού Dice/Ha dicho que comía siempre con su abuela. Αόριστος/Υπερσυντέλικος Dice/Ha dicho que anoche fue/ había ido al cine. Υπερσυντέλικος Dice/Ha dicho que cuando llegó, Marta se había ido. Απλός μέλλοντας Dice/Ha dicho que pasará a buscarme. Συντελεσμένος μέλλοντας Dice/Ha dicho que cuando vaya a visitarle en mayo, ya se habrá licenciado. Απλή δυνητική Dice/Ha dicho que le gustaría comprarle algo. Υποτακτική ενεστώτα Dice/Ha dicho que ojalá vaya Paula a su fiesta. Υποτακτική ενεστώτα Dice/Ha dicho que salga de allí. Υπερσυντέλικος Dijo/Decía que había terminado la novela. Οριστική παρατατικού Dijo/Decía que comía siempre con su abuela. Αόριστος/Υπερσυντέλικος Dijo/Decía que la noche anterior fue/había ido al cine. Υπερσυντέλικος Dijo/Decía que cuando llegó, Marta se había ido. Απλή δυνητική Dijo/Decía que pasaría a buscarme. Σύνθετη δυνητική Dijo/Decía que cuando fuera a visitarle en mayo, ya se habría licenciado. Απλή δυνητική Dijo/Decía que le gustaría comprarle algo. Dijo/Decía que ojalá fuera Paula a su fiesta. Dijo/Decía que saliera de allí. ı 312 ı Υποτακτική παρακειμένου Siento que no hayas podido irte de vacaciones a Madrid. Υποτακτική παρακειμένου Dice/Ha dicho que siente que no haya podido irme de vacaciones a Madrid. Υποτακτική υπερσυντέλικου Dijo/Decía que sentía que no hubiera podido irme de vacaciones a Madrid.

6 69 Ευθύς Λόγος Ojalá pudiera irme de vacaciones. Υποτακτική υπερσυντέλικου Si hubieras podido venir, te habrías divertido. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Dice/Ha dicho que... Dice/Ha dicho que ojalá pudiera irse de vacaciones. Υποτακτική υπερσυντέλικου Dice/Ha dicho que si hubieras podido ir, te habrías divertido. Πλάγιος Λόγος Dijo/Decía que... Dijo/Decía que ojalá pudiera irse de vacaciones. Υποτακτική υπερσυντέλικου Dijo/Decía que si hubieras podido ir, te habrías divertido. Ευθύς και πλάγιος λόγος 1. Τί γράφουν οι εφημερίδες σήμερα; Συμπλήρωσε. a. Hoy ha nacido un tigre de las nieves en el zoo de Berlín. b. Ayer hubo un gran concierto en la plaza de toros de Sevilla para recaudar fondos. c. Este año los viajes estudiantiles al extranjero aumentarán un 15%. d. Ha habido mucha confusión durante la visita oficial del presidente. e. Se tratará de que todas las familias reciban una ayuda por parte del ayuntamiento. 2. Τί έγραφαν οι εφημερίδες χθες; Ξαναδιάβασε τις ειδήσεις της προηγούμενης άσκησης και συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές. a. Decían que... b. Decían que... c. Decían que... d. Decían que... e. Decían que... ı 313 ı

7 3. Μετάτρεψε τις παρακάτω προτάσεις από ευθύ σε πλάγιο λόγο, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε όλες τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Ακολούθησε το παράδειγμα. Es. Esos chicos han cambiado de colegio.... Me ha dicho que esos chicos han cambiado de colegio. a. Me gustan estos de aquí. b. Mis amigos son más simpáticos que los tuyos. c. Fuimos allí, a casa de Pedro, para llevaros los cedés. (En casa de Pedro) d. Lo siento, pero pasado mañana no puedo acompañarte a la estación. e. Me encantaría porque hace mucho tiempo que no voy al cine. f. Estaban de acuerdo con ellos, pero luego cambiaron de opinión. g. Si no quieres venir, no pasa nada, pero es una pena que te lo pierdas. 4. Μετάτρεψε τις παρακάτω προτάσεις από ευθύ σε πλάγιο λόγο, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε όλες τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Ακολούθησε το παράδειγμα. Es. Es hora de que vayas haciendo las maletas... Dijo que era hora de que fuera haciendo las maletas. a. Mientras te esperaba ayer preparé una tarta porque sé que te gusta. Dijo que. ı 314 ı b. Cuando trabajábamos juntos me parecía demasiado exigente. Dijo que. c. Aunque no lo parezca, no todos los profesores estamos de acuerdo con las reglas que rigen este colegio. Decía que. d. Supe lo que había pasado porque me lo contaron unos alumnos durante el recreo. Dijo que. e. Cuando terminé el trabajo ya no me interesaba entrar a trabajar con esos investigadores. Decía que. f. Ha habido mucha competencia entre todos y esto me ha parecido siempre algo perjudicial para la empresa. Decía que. g. Con tanto trabajo tendrás muchas ganas de que llegue diciembre. Me dijo que.

8 69 5. Μετάτρεψε τις παρακάτω ευθείες ερωτήσεις σε πλάγιες. a. Tienes hora por favor? e. Estáis de acuerdo en todo? b. Cómo se llama tu profesor? c. Dónde está el cine Royal? d. Cuál es el menú de hoy? Me preguntaron... a. b. c. d. e. f. g. h. f. Te ha gustado el libro? g. Jugasteis anoche con la videoconsola? h. Saben montar a caballo? 6. Μετάτρεψε τις παρακάτω προτάσεις από τον πλάγιο στον ευθύ λόγο. a. Dijo que estaba seguro de que (ella) iba a ganar porque era la mejor entre las candidatas. b. Dijo que aunque hubiera podido no se habría ido sin saludar a sus viejos compañeros. c. Decía que le habría parecido una oportunidad perdida si no hubiera intentado conseguir aquel trabajo. d. Me ha dicho que todavía que no ha comprado ningún regalo para la fiesta. e. Me preguntó si quedábamos para ir al cine. f. Me dijo que hiciera los deberes. g. Marta me dijo que al día siguiente me lo contaría todo. h. Mi amiga me aseguró que me traería los libros hoy. Ευθύς και πλάγιος λόγος 7. Αντιστοίχισε τα στοιχεία των δύο στηλών για να σχηματίσεις προτάσεις με ολοκληρωμένο νόημα. 1. Mario me preguntó a. si les apetece tomar una copa. 2. Silvia dijo b. que tengo que estudiar más. 3. El profesor ha dicho c. que trabajáramos juntos. 4. El director asegura d. que había despedido a Luis. 5. Carlos me propuso e. que no pasaría nada. 6. Pregúntales a los invitados f. que compraría ella el regalo. 7. Manuel me dijo que le encantaba el vino griego 8. Mi madre me pidió 9. Su marido le prometió 10. El jefe de la empresa comunicó g. que en un par de meses todo estará resuelto. h. y que le lleve una botella. i. que la acompañara al médico. j. por qué te enfadaste. ı 315 ı