ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2010) 402 τελικό ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΛΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 8ου, 9ου ΚΑΙ 10ου ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009 EL EL

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ...3 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΕΤΑ...4 ΜΕΡΟΣ I ΕΤΗΣΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΤΑ: ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ του 8ου, 9ου KAI 10ου ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ο, 9ο ΚΑΙ 10ο ΕΤΑ: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ, ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ο ΕΤΑ: ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ο ΕΤΑ: ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ο ΕΤΑ: ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ του 8ου, 9ου ΚΑΙ 10ου ΕΤΑ ΕΚΘΕΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ...70 ΜΕΡΟΣ ΙI ΕΤΗΣΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΤΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΣΟΔΩΝ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ...79 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ I ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 (ΕΚΘΕΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ): ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΑ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΑΝΑ ΜΕΣΟ EL 2 EL

3 ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ Δια της παρούσης, δηλώνω ότι οι ετήσιοι λογαριασμοί του 8ου, 9ου και 10ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης για το οικονομικό έτος 2009 έχουν καταρτιστεί σύμφωνα με τον Τίτλο VIII του δημοσιονομικού κανονισμού του 10ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης και σύμφωνα με τις λογιστικές αρχές, κανόνες και μεθόδους που ορίζονται στο παράρτημα των οικονομικών καταστάσεων. Από τον διατάκτη και την ΕΤΕπ, αφού πιστοποίησαν την αξιοπιστία τους, παρέλαβα όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την κατάρτιση των λογαριασμών, οι οποίοι παρουσιάζουν τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης, καθώς και την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Δια της παρούσης, πιστοποιώ ότι, με βάση τις εν λόγω πληροφορίες και τους ελέγχους τους οποίους έκρινα αναγκαίους να διενεργήσω πριν από την υπογραφή των λογαριασμών, διαθέτω εύλογη βεβαιότητα ότι οι λογαριασμοί παρουσιάζουν πιστή εικόνα της οικονομικής κατάστασης των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης όσον αφορά όλα τα ουσιαστικά σημεία. (υπογραφή) Philippe Taverne Υπόλογος EL 3 EL

4 ΕΚΤΕΛΕΣΗΚΑΙΛΟΓΙΣΤΙΚΗΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΕΤΑ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σχέσεις αναπτυξιακής συνεργασίας με μεγάλο αριθμό αναπτυσσόμενων χωρών. Βασικός στόχος είναι η προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και ιδιαίτερα η εστίαση στη μείωση και στην ελάφρυνση της φτώχειας σε μακροπρόθεσμη βάση, με την παροχή αναπτυξιακών ενισχύσεων και τεχνικής βοήθειας στις δικαιούχους χώρες. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Ένωση, σε συνεργασία με τις χώρες εταίρους, καταρτίζει στρατηγικές συνεργασίας και κινητοποιεί τους οικονομικούς πόρους για την εφαρμογή τους. Οι πόροι που χορηγεί η Ένωση για την ανάπτυξη προέρχονται από τρεις πηγές: τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ) είναι το κυριότερο μέσο της ΕΕ για την παροχή βοήθειας με σκοπό την αναπτυξιακή συνεργασία στις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ) και στις Υπερπόντιες Χώρες και Εδάφη (ΥΧΕ). Στη συνθήκη της Ρώμης του 1957 προβλέπεται διάταξη για τη δημιουργία του ΕΤΑ για τη χορήγηση τεχνικής και οικονομικής βοήθειας, αρχικά περιορισμένης στις χώρες της Αφρικής, οι οποίες την εποχή εκείνη εξακολουθούσαν να είναι υπό αποικιοκρατικό καθεστώς και με τις οποίες ορισμένα κράτη μέλη είχαν ιστορικούς δεσμούς. Το ΕΤΑ δεν χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χρηματοδοτείται από τα κράτη μέλη, υπόκειται στον δικό του δημοσιονομικό κανονισμό και τελεί υπό τη διαχείριση ειδικής επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι υπεύθυνη για την οικονομική εκτέλεση των πράξεων που υλοποιούνται με πόρους ΕΤΑ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) διαχειρίζεται την επενδυτική διευκόλυνση. Κατά την περίοδο , η γεωγραφική ενίσχυση που χορηγήθηκε στις χώρες ΑΚΕ και στις χώρες και εδάφη ΥΧΕ θα συνεχίσει να χρηματοδοτείται κυρίως από το ΕΤΑ. Κάθε ΕΤΑ έχει συνήθως διάρκεια περίπου πέντε ετών. Από τη σύναψη της πρώτης σύμβασης εταιρικής σχέσης το 1964, οι κύκλοι προγραμματισμού των ΕΤΑ ακολουθούν γενικά τους κύκλους των συμφωνιών/συμβάσεων της εταιρικής σχέσης. Κάθε ΕΤΑ διέπεται από τον οικείο δημοσιονομικό κανονισμό ο οποίος επιβάλλει την κατάρτιση οικονομικών καταστάσεων για κάθε επί μέρους ΕΤΑ. Συνεπώς, οι οικονομικές καταστάσεις καταρτίζονται χωριστά για κάθε ΕΤΑ όσον αφορά το μέρος των πόρων που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επίσης, αυτές οι οικονομικές καταστάσεις υποβάλλονται με συγκεντρωτικό τρόπο, ώστε να παρέχεται συνολική εικόνα της οικονομικής κατάστασης των πόρων για τους οποίους έχει την ευθύνη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η επενδυτική διευκόλυνση θεσπίστηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας Κοτονού. Αυτή η επενδυτική διευκόλυνση, την οποία διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, χρησιμοποιείται για τη στήριξη της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα στα κράτη ΑΚΕ με τη χρηματοδότηση ιδίως αλλά όχι αποκλειστικά ιδιωτικών επενδύσεων. Η διευκόλυνση έχει σχεδιαστεί με τη μορφή ανανεώσιμου κεφαλαίου, έτσι ώστε οι αποπληρωμές δανείων να επανεπενδύονται σε άλλες πράξεις με αποτέλεσμα να λειτουργεί μια αυτοανανεώσιμη και οικονομικά ανεξάρτητη διευκόλυνση. Δεδομένου ότι η επενδυτική διευκόλυνση δεν τελεί υπό τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν έχει ενοποιηθεί στο πρώτο μέρος των ετήσιων λογαριασμών (στις οικονομικές καταστάσεις του 8ου, 9ου και 10ου ΕΤΑ και στη σχετική EL 4 EL

5 έκθεση οικονομικής εκτέλεσης). Οι οικονομικές καταστάσεις της επενδυτικής διευκόλυνσης περιλαμβάνονται ως χωριστό μέρος των ετήσιων λογαριασμών (μέρος 2) και παράσχουν πλήρη εικόνα των αναπτυξιακών ενισχύσεων του ΕΤΑ. Το 10ο ΕΤΑ καλύπτει την περίοδο από το 2008 έως το 2013 με συνολικό προϋπολογισμό εκατ. EUR. Από το ποσό αυτό, εκατ. EUR χορηγήθηκαν στις χώρες ΑΚΕ, 286 εκατ. EUR στις χώρες και εδάφη ΥΧΕ και 430 εκατ. EUR στην Επιτροπή ως δαπάνες υποστήριξης για τον προγραμματισμό και την εφαρμογή του ΕΤΑ ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΤΑ Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15 ης και 16 ης Δεκεμβρίου 2005 ενέκρινε τις δημοσιονομικές προοπτικές για την περίοδο Στο πλαίσιο αυτό, αποφασίστηκε ότι η γεωγραφική συνεργασία με τις χώρες ΑΚΕ δεν θα εγγραφεί στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκή Ένωσης, αλλά θα συνεχίσει να χρηματοδοτείται μέσω των υφιστάμενων διακυβερνητικών ΕΤΑ για την περίοδο Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ετήσιος και σύμφωνα με τη αρχή της ετήσιας διάρκειας του προϋπολογισμού, οι δαπάνες και τα έσοδα προγραμματίζονται και εγκρίνονται για ένα έτος. Αντίθετα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΕΤΑ είναι ένα ταμείο που λειτουργεί σε πολυετή βάση. Κάθε ΕΤΑ συνάπτεται μέσω συμφωνίας εταιρικής σχέσης μεταξύ κρατών μελών και συνδέεται με ένα συνολικό κεφάλαιο που διατίθεται για την εφαρμογή της αναπτυξιακής συνεργασίας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου συνήθως πέντε ετών. Δεδομένου ότι οι πόροι χορηγούνται σε πολυετή βάση, τα διαθέσιμα ποσά μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθόλη την περίοδο του ΕΤΑ. Ο μη ετήσιος χαρακτήρας του προϋπολογισμού υπογραμμίζεται στην κατάρτιση των δημοσιονομικών εκθέσεων, όπου η εκτέλεση του προϋπολογισμού των ΕΤΑ μετράται σε σχέση με το σύνολο των κεφαλαίων. Οι πόροι ΕΤΑ συνίστανται σε συνεισφορές «ad hoc» από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Περίπου κάθε πέντε έτη, οι αντιπρόσωποι των κρατών μελών συναντώνται σε διακυβερνητικό επίπεδο για να αποφασίσουν για το συνολικό ποσό που θα χορηγηθεί στο ταμείο και να εποπτεύσουν την εκτέλεσή του. Η Επιτροπή διαχειρίζεται το ταμείο. Δεδομένου ότι, εκτός από τις ευρείες πολιτικές της Ένωσης, τα κράτη μέλη έχουν τις δικές τους αναπτυξιακές πολιτικές και πολιτικές ενισχύσεων, οι πολιτικές τους πρέπει να συντονίζονται με τις πολιτικές της ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται η συμπληρωματικότητά τους. Το 2009 και το 2008, ζητήθηκε από τα 15 συμμετέχοντα κράτη μέλη να συνεισφέρουν στο 9ο ΕΤΑ. Οι συνεισφορές για το 10ο ΕΤΑ, στις οποίες συμμετέχουν 27 κράτη μέλη, δεν έχουν ακόμη ζητηθεί. Ενώ ορισμένα κεφάλαια του 10ου ΕΤΑ τέθηκαν κατά μέρος για απρόβλεπτες ανάγκες, τα περισσότερα έχουν προγραμματιστεί σε ενδεικτικά πολυετή πλαίσια, κυρίως γεωγραφικά, αλλά και θεματικά, επί του παρόντος προσδιορισμένα για την περίοδο Επομένως, τα έγγραφα εθνικής στρατηγικής, τα έγγραφα περιφερειακής πολιτικής και τα έγγραφα στρατηγικής εντός ΑΚΕ εγκρίθηκαν από την Επιτροπή. Η εφαρμογή τους παρακολουθείται σε ετήσια βάση και οι στρατηγικές τους υπόκεινται σε ενδιάμεση (2010, τρέχουσα) και τελική (2012) αναθεώρηση. Με βάση τις ενδιάμεσες και τελικές αναθεωρήσεις, η Επιτροπή δύναται, για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αναθεωρήσει τις στρατηγικές και την κατανομή των πόρων σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες και τις επιδόσεις των σχετικών κρατών ή περιφερειών ΑΚΕ. 1 ΕΕ L 247 της EL 5 EL

6 Εκτός από τις συνεισφορές που προαναφέρθηκαν, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να συνάπτουν συμφωνίες συγχρηματοδότησης ή να καταβάλλουν εθελούσιες οικονομικές συνεισφορές στο ΕΤΑ. EL 6 EL

7 3. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΑΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΤΑ 3.1 Επιχειρησιακές δαπάνες Οι επιχειρησιακές δαπάνες του ΕΤΑ λαμβάνουν διάφορες μορφές, ανάλογα με τον τρόπο πληρωμής και διαχείρισης των χρημάτων. Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, η Επιτροπή εκτελεί τους πόρους του ΕΤΑ με βάση τις εξής μεθόδους: Αποκεντρωμένη διαχείριση: πρόκειται για περιπτώσεις κατά τις οποίες η Επιτροπή μεταβιβάζει ορισμένα καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε τρίτα μέρη, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, σύμφωνα με την τοπική κατάσταση του εν λόγω δικαιούχου. Κεντρική διαχείριση: στην περίπτωση αυτή, ο προϋπολογισμό εκτελείται είτε άμεσα από τις υπηρεσίες της Επιτροπής είτε έμμεσα με την ανάθεση ορισμένων καθηκόντων εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε όργανα υποκείμενα στο δίκαιο της Ευρωπαϊκή Ένωσης ή των κρατών μελών, όπως οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου της Ευρωπαϊκή Ένωσης ή οι οργανισμοί με αποστολή δημόσιας υπηρεσίας. Από κοινού διαχείριση με διεθνείς οργανισμούς: στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή αναθέτει την εκτέλεση ορισμένων καθηκόντων εκτέλεσης σε διεθνή οργανισμό. 3.2 Διάφοροι χρηματοοικονομικοί παράγοντες Η ευθύνη του κύριου διατάκτη καλύπτει ολόκληρη τη διαχειριστική διαδικασία, από τον προσδιορισμό των αναγκών για την επίτευξη των στόχων πολιτικής έως τη διαχείριση των δραστηριοτήτων που έχουν δρομολογηθεί, τόσο από επιχειρησιακή όσο και από δημοσιονομική άποψη, συμπεριλαμβανομένων της υπογραφής νομικών δεσμεύσεων, της παρακολούθησης των επιδόσεων, της πραγματοποίησης πληρωμών μέχρι και της ανάκτησης κεφαλαίων, εάν απαιτείται. Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ο τοπικός σύνδεσμος μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών ή περιφερειακών αρχών ΑΚΕ/ΥΧΕ. Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας συνεργάζεται στενά με τους εθνικούς ή περιφερειακούς διατάκτες για τον προσδιορισμό της εκτελεστικής στρατηγικής και των τομεακών πολιτικών, καθώς και για την προετοιμασία, μελέτη και αναθεώρηση των προγραμμάτων και έργων ΕΤΑ. Ο εθνικός διατάκτης στην αποδέκτρια χώρα είναι ανώτερος υπάλληλος διορισμένος από την κυβέρνηση κάθε κράτους ΑΚΕ/ κράτους και εδάφους ΥΧΕ. Αντιπροσωπεύει τις αρχές της χώρας του για όλες τις δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο και των οποίων τη διαχείριση έχουν αναλάβει η Επιτροπή και η ΕΤΕπ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα καθήκοντα αυτά ασκούνται από ένα μέλος της κυβέρνησης, κατά γενικό κανόνα από τον υπουργό προγραμματισμού ή οικονομίας. Ο εθνικός διατάκτης εκτελεί διοικητικά, τεχνικά και οικονομικά καθήκοντα που συνδέονται με τη διαχείριση προγραμμάτων και έργων ΕΤΑ. Ο υπόλογος εκτελεί τα εντάλματα πληρωμής και είσπραξης που εκδίδουν οι διατάκτες και είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των ταμειακών διαθεσίμων, τη θέσπιση λογιστικών κανόνων και μεθόδων, την επικύρωση λογιστικών συστημάτων, την τήρηση των λογαριασμών και την κατάρτιση των αντίστοιχων ετήσιων λογαριασμών. Πέραν αυτού, ο υπόλογος οφείλει να υπογράφει τους λογαριασμούς και να δηλώνει ότι παρέχουν πιστή εικόνα της οικονομικής κατάστασης. 3.3 Εκτέλεση των πόρων ΕΤΑ EL 7 EL

8 Η μεγάλη πλειοψηφία των οικονομικών πόρων που χορηγούνται στα κράτη ΑΚΕ και τα κράτη και εδάφη ΥΧΕ μέσω του ΕΤΑ είναι επιχορηγήσεις. Στην αρχή κάθε ΕΤΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενημερώνει τα κράτη ΑΚΕ και τα κράτη και εδάφη ΥΧΕ για το επίπεδο των επιχορηγήσεων που θα πρέπει να είναι διαθέσιμα για αυτά κατά τη διάρκεια του εκάστοτε ΕΤΑ. Οι πόροι χορηγούνται σε συνάρτηση με τις συγκεκριμένες ανάγκες της αποδέκτριας χώρας, λαμβανομένων υπόψη των δικών της πολιτικών και προσπαθειών ανάπτυξης. Η δικαιούχος χώρα χαράσσει στρατηγική συνεργασίας κατόπιν διαβουλεύσεων με τους αναπτυξιακούς εταίρους τους (δωρητές). Οι στρατηγικές συνεργασίας με την ΕΕ περιλαμβάνουν συνήθως τόσο τις μεσοπρόθεσμες αναπτυξιακές στρατηγικές της ίδιας της χώρας, ανάλυση του πολιτικού και κοινωνικο-οικονομικού πλαισίου, καθώς και αξιολόγηση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά την προετοιμασία του εγγράφου στρατηγικής συνεργασίας, το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρέχει τεχνική βοήθεια στις εθνικές αρχές. Στη συνέχεια καταρτίζεται εθνικό ενδεικτικό πρόγραμμα (ΕΕΠ) για την εφαρμογή της στρατηγικής συνεργασίας. Το ΕΕΠ ορίζει τους τομείς και τους κλάδους που θα λάβουν ενίσχυση, εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο η ενίσχυση θα καλύψει τους στόχους της, παρέχει χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, και προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο άλλοι παράγοντες, όπως διεθνείς οργανισμοί ή ΜΚΟ θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα (εάν χρειαστεί). Αυτό το ενδεικτικό συνολικό πρόγραμμα υπόκειται σε ετήσια και ενδιάμεση αναθεώρηση, καθώς και σε αναθεώρηση στο τέλος της περιόδου του ΕΤΑ και κατά τη διάρκεια της περιόδου λειτουργίας του γίνονται βελτιώσεις και τροποποιήσεις όταν απαιτείται. 3.4 Ανάληψη δεσμεύσεων για την ανάλωση των πόρων ΕΤΑ Οι πόροι ΕΤΑ δεν μπορούν να δαπανηθούν εφόσον η Επιτροπή και ο πιθανός δικαιούχος πιστώσεων ΕΤΑ δεν έχουν υπογράψει γραπτή νομική δέσμευση. Προτού αναληφθεί νομική δέσμευση (π.χ. σύμβαση ή συμφωνία επιχορήγησης) έναντι τρίτου, πρέπει να υφίσταται γραμμή του προϋπολογισμού με επαρκή κονδύλια που να καθιστά υλοποιήσιμη την εν λόγω δραστηριότητα. Εφόσον πληρούται η προϋπόθεση αυτή, πρέπει να γίνει κράτηση των απαιτούμενων κονδυλίων στον προϋπολογισμό μέσω δημοσιονομικής δέσμευσης που εγγράφεται στο λογιστικό σύστημα. Αυτό, ωστόσο, δεν επηρεάζει ουδόλως τη γενική λογιστική (γενικό καθολικό), δεδομένου ότι σε αυτό το στάδιο δεν έχει ακόμη υπάρξει δαπάνη. Τούτο οφείλεται στο ότι το λογιστικό σύστημα των ΕΤΑ περιλαμβάνει δύο χωριστά, αλλά συνδεόμενα μεταξύ τους σκέλη: (α) τη λογιστική του προϋπολογισμού, που επιτρέπει τη λεπτομερή παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, και, (β) τη γενική λογιστική, που χρησιμεύει για την κατάρτιση του ισολογισμού και του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος. Η λογιστική του προϋπολογισμού παρουσιάζει τις αναλήψεις υποχρεώσεων και τις πληρωμές που έχουν πραγματοποιηθεί. Βασίζεται στην αρχή της λογιστικής σε ταμειακή βάση, στο πλαίσιο της οποίας τα έξοδα και τα έσοδα καταχωρίζονται στους λογαριασμούς μόνον σε περίπτωση δέσμευσης, καταβολής ή είσπραξης μετρητών. Αυτό το είδος λογιστικής είθισται στον δημόσιο τομέα ο οποίος, κατά παράδοση, τείνει να δίνει βάρος στον προϋπολογισμό και στην εκτέλεσή του. Η γενική λογιστική (η οποία βασίζεται στην αρχή της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση) παρουσιάζει το σύνολο των δαπανών και εσόδων της χρήσης (και, συνεπώς, το οικονομικό EL 8 EL

9 αποτέλεσμα) και διαπιστώνει την οικονομική κατάσταση των ΕΤΑ με τη μορφή ισολογισμού που εκδίδεται την 31 η Δεκεμβρίου εκάστου έτους. 3.5 Πραγματοποίηση πληρωμών Καμία πληρωμή δεν πραγματοποιείται εάν δεν έχει ήδη εγκριθεί από τον αρμόδιο διατάκτη ανάληψη υποχρεώσεων από τον προϋπολογισμό. Προχρηματοδότηση είναι μια πληρωμή που αποβλέπει στην παροχή προκαταβολής, δηλαδή χρηματικού αποθέματος, στον δικαιούχο. Μπορεί να κατανεμηθεί σε διάφορες δόσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στην εκάστοτε συμφωνία προχρηματοδότησης. Το χρηματικό απόθεμα ή η προκαταβολή χρησιμοποιείται για τους σκοπούς για τους οποίους προορίζεται κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στη συμφωνία ή επιστρέφεται. Αν ο δικαιούχος δεν πραγματοποιήσει τις επιλέξιμες δαπάνες, υποχρεούται να επιστρέψει την προχρηματοδότηση στο ΕΤΑ. Έτσι, η καταβληθείσα προχρηματοδότηση δεν αποτελεί οριστικό έξοδο όσο δεν πληρούνται οι αντίστοιχες συμβατικές προϋποθέσεις και, συνεπώς, εγγράφεται στον ισολογισμό ως στοιχείο ενεργητικού, όταν πραγματοποιηθεί η αρχική πληρωμή. Το ύψος της προχρηματοδότησης μειώνεται (εξ ολοκλήρου ή εν μέρει) με βάση τις αποδεκτές επιλέξιμες δαπάνες (οι οποίες εμφανίζονται ως έξοδα στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος) και με βάση τα ποσά που επιστρέφονται. Στο τέλος του έτους, πρέπει να εκτιμηθούν τα επιλέξιμα έξοδα δικαιούχων χρηματοδότησης ΕΤΑ, τα οποία δεν έχουν ακόμη κοινοποιηθεί στις Κοινότητες. Μετά από τους σχετικούς καταληκτικούς υπολογισμούς, τα ποσά που εκτιμώνται επιλέξιμα εγγράφονται ως δεδουλευμένα έξοδα, ενώ τα εκτιμώμενα μη επιλέξιμα μέρη τους παραμένουν ανοικτά στους λογαριασμούς «επιβεβαίωση της επιλεξιμότητας». Τα ποσά αυτά περιλαμβάνονται στις τρέχουσες υποχρεώσεις, ούτως ώστε να μην υπερεκτιμώνται στοιχεία ενεργητικού και παθητικού. 3.6 Ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών Η επιλεξιμότητα των δαπανών που καταλογίζονται στο ΕΤΑ εξακριβώνεται με βάση τα δικαιολογητικά που προβλέπονται στους κανόνες εφαρμογής ή στους όρους κάθε επιχορήγησης. Για να βελτιστοποιηθεί η σχέση κόστους-ωφελείας των συστημάτων ελέγχου, οι έλεγχοι των δικαιολογητικών για τις τελικές αιτήσεις τείνουν να είναι πιο λεπτομερείς από εκείνους για τις ενδιάμεσες αιτήσεις, και με τους ελέγχους αυτούς μπορούν να διαπιστωθούν σφάλματα στις ενδιάμεσες πληρωμές τα οποία διορθώνονται με την προσαρμογή της τελικής πληρωμής. Επίσης, η Επιτροπή έχει το δικαίωμα να ελέγχει την ακεραιότητα των δικαιολογητικών διενεργώντας ελέγχους στις εγκαταστάσεις του αιτούντος, κατά τη διάρκεια της υλοποίησης της χρηματοδοτούμενης ενέργειας ή/και μεταγενέστερα (εκ των υστέρων έλεγχοι). Τα σφάλματα που διαπιστώνονται κατά την περίοδο εκτέλεσης διορθώνονται με την προσαρμογή των επόμενων δηλώσεων δαπανών. Τα λάθη που διαπιστώνονται εκ των υστέρων γίνονται αντικείμενο εντάλματος είσπραξης. 4. ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ 4.1 Ετήσιοι λογαριασμοί Ο υπόλογος είναι υπεύθυνος για την κατάρτιση των ετήσιων λογαριασμών και εξασφαλίζει ότι αποδίδουν πιστή εικόνα της οικονομικής κατάστασης των ΕΤΑ. Οι ετήσιοι λογαριασμοί περιέχουν τα εξής στοιχεία: EL 9 EL

10 Μέρος Ι: Κεφάλαια που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Οικονομικές καταστάσεις του 8ου, 9ου και 10 ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης Έκθεση σχετικά με την οικονομική εκτέλεση του 8ου, 9ου και 10ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης Μέρος ΙΙ: Κεφάλαια που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων Οικονομικές καταστάσεις της επενδυτικής διευκόλυνσης Οι οικονομικές καταστάσεις της επενδυτικής διευκόλυνσης περιλαμβάνονται ως χωριστό μέρος των ετήσιων λογαριασμών, έτσι ώστε να δίνουν πλήρη εικόνα των αναπτυξιακών ενισχύσεων των ΕΤΑ. Οι ετήσιοι λογαριασμοί εγκρίνονται από την Επιτροπή μέχρι την 31 η Ιουλίου του επόμενου έτους και υποβάλλονται στο Ελεγκτικό Συνέδριο προς έλεγχο και εν τέλει στο Συμβούλιο και στο Κοινοβούλιο για απαλλαγή. 4.2 Ετήσια έκθεση δραστηριότητας Οι διατάκτης οφείλει να καταρτίσει ετήσια έκθεση δραστηριότητας (ΕΕΔ) για το πεδίο αρμοδιοτήτων του. Στην ΕΕΔ, ο διατάκτης αναφέρεται στα αποτελέσματα πολιτικής και στην εύλογη βεβαιότητα την οποία έχει ότι οι πόροι οι οποίοι διατέθηκαν για τις δραστηριότητες που περιγράφονται στην έκθεσή του χρησιμοποιήθηκαν για τον προβλεπόμενο σκοπό και σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και ότι οι ισχύουσες διαδικασίες ελέγχου παρέχουν τις απαιτούμενες εγγυήσεις σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων. 5. ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΑΠΑΛΛΑΓΗ 5.1 Λογιστικός έλεγχος Οι ετήσιοι λογαριασμοί των ΕΤΑ και η διαχείριση των πόρων τελούν υπό την επίβλεψη του εξωτερικού ελεγκτή, δηλαδή του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο καταρτίζει ετήσια έκθεση για το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Κύρια αποστολή του Συνεδρίου είναι η διεξαγωγή εξωτερικού ανεξάρτητου ελέγχου των ετήσιων λογαριασμών των ΕΤΑ. Ως μέρος των δραστηριοτήτων του, το Ελεγκτικό Συνέδριο: (1) καταρτίζει ετήσια έκθεση, με αναλυτικές παρατηρήσεις επί των ετήσιων λογαριασμών και των υποκείμενων πράξεων, (2) εκφέρει γνώμη, η οποία βασίζεται στους ελέγχους που έχει πραγματοποιήσει και περιλαμβάνεται στην ετήσια έκθεση υπό μορφή δήλωσης αξιοπιστίας όσον αφορά i) την αξιοπιστία των λογαριασμών και ii) την νομιμότητα και κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων, (3) συντάσσει ειδικές εκθέσεις με τα πορίσματα των ελέγχων που διεξάγει σε συγκεκριμένους διαχειριστικούς τομείς. Κατά τη διεξαγωγή ελέγχου, το Ελεγκτικό Συνέδριο δικαιούται πρόσβαση σε όλα τα απαιτούμενα έγγραφα. Το Συνέδριο ελέγχει όλους τους τομείς δραστηριοτήτων των ΕΤΑ έως και τη νομιμότητα και κανονικότητα μεμονωμένων πράξεων και πληρωμών. Ελέγχει επίσης τους ίδιους τους ετήσιους λογαριασμούς, εξετάζοντας μεμονωμένα, εφόσον το κρίνει αναγκαίο, τους ισολογισμούς και τους λογαριασμούς οικονομικού αποτελέσματος, καθώς και τη συνολική παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων. Συνεπώς, το Συνέδριο δύναται να EL 10 EL

11 εκφέρει γνώμη όχι μόνον ως προς τα παρουσιαζόμενα αριθμητικά στοιχεία, αλλά και ως προς το σύστημα και τους ελέγχους που εφαρμόζονται. 5.2 Απαλλαγή Ο τελικός έλεγχος συνίσταται στην απαλλαγή της οικονομικής εκτέλεσης των πόρων του ΕΤΑ για ένα δεδομένο οικονομικό έτος. Η αρμόδια για την απαλλαγή αρχή του ΕΤΑ είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό σημαίνει ότι μετά τον λογιστικό έλεγχο και την οριστικοποίηση των ετήσιων λογαριασμών εναπόκειται στο Συμβούλιο να συστήσει και, στη συνέχεια, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αποφασίσει τη χορήγηση απαλλαγής στην Επιτροπή για την οικονομική εκτέλεση των πόρων του ΕΤΑ για το προηγούμενο οικονομικό έτος. Η απόφαση απαλλαγής βασίζεται στην εξέταση των λογαριασμών και της ετήσιας έκθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου (η οποία περιλαμβάνει επίσημη δήλωση αξιοπιστίας) και στις απαντήσεις της Επιτροπής, καθώς και σε ερωτήσεις και αιτήσεις περαιτέρω πληροφοριών που απευθύνονται στην Επιτροπή. Η απαλλαγή αποτελεί την πολιτική πτυχή του εξωτερικού ελέγχου της οικονομικής εκτέλεσης και είναι η απόφαση με την οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενεργώντας κατόπιν συστάσεως του Συμβουλίου, «αποδεσμεύει» την Επιτροπή από την ευθύνη για τη διαχείριση της οικονομικής εκτέλεσης ενός δεδομένου οικονομικού έτους. Η διαδικασία απαλλαγής δύναται να παράγει ένα από τα ακόλουθα δύο αποτελέσματα: τη χορήγηση ή την αναστολή χορήγησης απαλλαγής. Κατά τη χορήγηση απαλλαγής το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δύναται να τονίσει τις παρατηρήσεις τις οποίες κρίνει σημαντικές, συνιστώντας συχνά δράσεις τις οποίες η Επιτροπή θα έπρεπε να αναλάβει για συγκεκριμένα θέματα. Η Επιτροπή καταρτίζει εν συνεχεία έκθεση στην οποία περιγράφει τα μέτρα τα οποία έχει λάβει, καθώς και σχέδιο δράσης, τα οποία διαβιβάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. EL 11 EL

12 ΜΕΡΟΣ I ΕΤΗΣΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΤΑ: ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 2 2 Πρέπει να σημειωθεί ότι, λόγω των στρογγυλοποιήσεων, το άθροισμα ορισμένων χρηματοοικονομικών δεδομένων στους πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνεται στο συνολικό ποσό. EL 12 EL

13 1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ 8ΟΥ, 9ΟΥ ΚΑΙ 10ΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 1.1 8ο, 9ο KAI 10ο ΕΤΑ: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ, ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ του 8ου, 9ου και 10ου ΕΤΑ ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: σε εκατ. EUR Σημείωση Μακροπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: Βραχυπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ: Βραχυπρόθεσμες οφειλές 2.6 (860) (709) ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (860) (709) ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ Αιτηθέντα κεφάλαια ταμείου Άλλα αποθεματικά Οικονομικό αποτέλεσμα που μεταφέρθηκε από (18 814) (15 784) προηγούμενες χρήσεις Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης (3 094) (3 030) ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ορισμένα ποσά του ισολογισμού και του οικονομικού αποτελέσματος 2008 ταξινομήθηκαν εκ νέου, ώστε να είναι σύμφωνα με την παρουσίαση του 2009 βλ EL 13 EL

14 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ του 8ου, 9ου και 10ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Σημείωση ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ Λειτουργικά έξοδα (συμπεριλαμβανομένων των 3.2 (3 102) (3 007) προχρηματοδοτήσεων) Διοικητικά έξοδα 3.3 (90) (58) ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ (ΕΛΛΕΙΜΜΑ) ΑΠΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (3 144) (3 043) Έσοδα από χρηματοοικονομικές πράξεις ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ (ΕΛΛΕΙΜΜΑ) ΑΠΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ (3 094) (3 030) Ανάλωση συνεισφορών συγχρηματοδοτήσεων 0 0 Ανάλωση τακτικών συνεισφορών (3 094) (3 030) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ (3 094) (3 030) 4 Ορισμένα ποσά του ισολογισμού και του οικονομικού αποτελέσματος 2008 ταξινομήθηκαν εκ νέου, ώστε να είναι σύμφωνα με την παρουσίαση του 2009 βλ EL 14 EL

15 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ του 8ου, 9ου και 10ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Σημείωση Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης (3 094) (3 128) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 4.2 Τακτικές συνεισφορές από κράτη μέλη Συνεισφορές συγχρηματοδοτήσεων από τα κράτη μέλη 2 0 (Αντιλογισμός) ζημιών απομείωσης αξίας επί απαιτήσεων 0 1 (Αύξηση)/μείωση μακροπρόθεσμων προχρηματοδοτήσεων 72 0 (Αύξηση)/μείωση βραχυπρόθεσμων προχρηματοδοτήσεων (150) 38 (Αύξηση)/μείωση βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων (45) (10) (Αύξηση)/μείωση άλλων στοιχείων κυκλοφορούντος 0 4 ενεργητικού Αύξηση/(μείωση) βραχυπρόθεσμων οφειλών 152 (13) ΚΑΘΑΡΕΣ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ 230 (87) ΚΑΘΑΡΗ ΑΥΞΗΣΗ / (ΜΕΙΩΣΗ) ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ 230 (87) ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΙΣΟΔΥΝΑΜΩΝ ΤΟΥΣ Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους στην αρχή του οικονομικού έτους & Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους στο τέλος του οικονομικού έτους Συμφωνία του οικονομικού αποτελέσματος 2008 Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης του 8ου, 9ου και 10ου ΕΤΑ (3 030) Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης του 7ου ΕΤΑ (98) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ 2008 (3 128) 5 6 Η παρουσίαση της κατάστασης ταμειακών ροών του 2008 τροποποιήθηκε, ώστε να συμφωνεί με την παρουσίαση του 2009, βλ Όσον αφορά την κατάσταση των ταμειακών ροών, τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ισοδύναμά τους του 2008 περιλαμβάνουν λογαριασμό όψεως με την Ευρωπαϊκή Ένωση με τη μορφή πληρωτέων λογαριασμών στον ισολογισμό του Το 2009, μετά την τήρηση χωριστού λογαριασμού ρευστών διαθεσίμων για το ΕΤΑ και τη μετάβαση στο σύστημα ABAC/SAP, αυτός ο λογαριασμός όψεως έπαψε να χρησιμοποιείται. EL 15 EL

16 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ του 8ου, 9ου και 10ου ΕΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 σε εκατ. EUR Κεφάλαιο του ταμείου (α) Μη αιτηθέντα κεφάλαια (β) Αιτηθέντα κεφάλαια ταμείου (γ)=(α)-(β) Σωρευτικά αποθεματικά (δ) Άλλα αποθεματικά (ε) Σύνολο καθαρού ενεργητικού (γ)+(δ)+(ε) Αύξηση του κεφαλαίου τακτικές συνεισφορές Αύξηση του κεφαλαίου συνεισφορές 2 2 συγχρηματοδοτήσεων Μεταφορές από προηγούμενα ΕΤΑ Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης Άνοιγμα του 10ου ΕΤΑ Περάτωση του 7ου ΕΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Συνεισφορές Αύξηση του κεφαλαίου τακτικές συνεισφορές Αύξηση του κεφαλαίου συνεισφορές συγχρηματοδοτήσεων Μεταφορές από προηγούμενα ΕΤΑ Ανάλωση συνεισφορών συγχρηματοδοτήσεων Ανάλωση τακτικών συνεισφορών Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ EL 16 EL

17 1.2 8ο ΕΤΑ: ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ του 8ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Σημείωση ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: Μακροπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: Βραχυπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις Λογαριασμοί συνδέσμου ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ: Βραχυπρόθεσμες οφειλές 2.6 (65) (94) ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (65) (94) ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ Αιτηθέντα κεφάλαια ταμείου Άλλα αποθεματικά 2.8 (2 153) (2 153) Οικονομικό αποτέλεσμα που μεταφέρθηκε από (9 825) (9 504) προηγούμενες χρήσεις Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης (159) (321) ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ EL 17 EL

18 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ του 8ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Σημείωση ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ Λειτουργικά έξοδα 3.2 (180) (329) Διοικητικά έξοδα (1) ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ (ΕΛΛΕΙΜΜΑ) ΑΠΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (160) (325) Έσοδα από χρηματοοικονομικές πράξεις ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ (ΕΛΛΕΙΜΜΑ) ΑΠΟ 1 4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ (159) (321) EL 18 EL

19 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ του 8ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Κεφάλαιο του ταμείου (α) Μη αιτηθέντα κεφάλαια (β) Αιτηθέντα κεφάλαια ταμείου (γ)=(α)- (β) Σωρευτικά αποθεματικά (δ) Άλλα αποθεματικά (ε) Σύνολο καθαρού ενεργητικού (γ)+(δ)+(ε) ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Συνεισφορές Αύξηση κεφαλαίου Μεταφορές από προηγούμενα ΕΤΑ Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Συνεισφορές Αύξηση κεφαλαίου Μεταφορές από προηγούμενα ΕΤΑ Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ EL 19 EL

20 1.3 9ο ΕΤΑ: ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ του 9ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Σημείωση ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: Μακροπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: Βραχυπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις Λογαριασμοί συνδέσμου Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ: Βραχυπρόθεσμες οφειλές 2.6 (366) (374) Λογαριασμοί συνδέσμου (837) ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (366) (1 212) ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 993 (424) ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ Αιτηθέντα κεφάλαια ταμείου Άλλα αποθεματικά Οικονομικό αποτέλεσμα που μεταφέρθηκε από (8 970) (6 280) προηγούμενες χρήσεις Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης (1 884) (2 690) ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 993 (424) EL 20 EL

21 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ του 9ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Σημείωση ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ Λειτουργικά έξοδα 3.2 (1 880) (2 652) Διοικητικά έξοδα 3.3 (77) (57) ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ (ΕΛΛΕΙΜΜΑ) ΑΠΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (1 931) (2 690) Έσοδα από χρηματοοικονομικές πράξεις ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ (ΕΛΛΕΙΜΜΑ) ΑΠΟ 47 0 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ (1 884) (2 690) EL 21 EL

22 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ του 9ου ΕΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 σε εκατ. EUR Κεφάλαιο του ταμείου (α) Μη αιτηθέντα κεφάλαια (β) Αιτηθέντα κεφάλαια ταμείου (γ)=(α)- (β) Σωρευτικά αποθεματικά (δ) Άλλα αποθεματικά (ε) Σύνολο καθαρού ενεργητικού (γ)+(δ)+(ε) Συνεισφορές Αύξηση κεφαλαίου Μεταφορές από προηγούμενα ΕΤΑ Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Συνεισφορές Αύξηση κεφαλαίου Μεταφορές από προηγούμενα ΕΤΑ Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ EL 22 EL

23 1.4 10ο ΕΤΑ: ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ του 10ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Σημείωση ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: Μακροπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ: Βραχυπρόθεσμες προχρηματοδοτήσεις Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ: Βραχυπρόθεσμες οφειλές 2.6 (430) (240) Λογαριασμοί συνδέσμου 2.4 (1 361) (22) ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (1 791) (262) ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ (971) 78 ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ Αιτηθέντα κεφάλαια ταμείου Άλλα αποθεματικά Οικονομικό αποτέλεσμα που μεταφέρθηκε από (19) 0 προηγούμενες χρήσεις Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης (1 051) (19) ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 7 (971) 78 7 Το καθαρό ενεργητικό του 10ου ΕΤΑ είναι αρνητικό διότι δεν ζητήθηκαν ακόμη συνεισφορές για το ταμείο αυτό. EL 23 EL

24 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ του 10ου ΕΤΑ σε εκατ. EUR Σημείωση ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ Λειτουργικά έξοδα (συμπεριλαμβανομένων των 3.2 (1 042) (27) προχρηματοδοτήσεων) Διοικητικά έξοδα 3.3 (13) 0 ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ (ΕΛΛΕΙΜΜΑ) ΑΠΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (1 053) (27) Έσοδα από χρηματοοικονομικές πράξεις ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ (ΕΛΛΕΙΜΜΑ) ΑΠΟ 2 9 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ (1 051) (19) EL 24 EL

25 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ του 10ου ΕΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 σε εκατ. EUR Κεφάλαιο του ταμείου (α) Μη αιτηθέντα κεφάλαια (β) Αιτηθέντα κεφάλαια ταμείου (γ)=(α)- (β) Σωρευτικά αποθεματικά (δ) Άλλα αποθεματικά (ε) Σύνολο καθαρού ενεργητικού (γ)+(δ)+(ε) Συνεισφορές Αύξηση του κεφαλαίου τακτικές συνεισφορές Αύξηση του κεφαλαίου συνεισφορές συγχρηματοδοτήσεων 2 2 Μεταφορές από προηγούμενα ΕΤΑ Ανάλωση συνεισφορών συγχρηματοδοτήσεων Ανάλωση τακτικών συνεισφορών Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Συνεισφορές Αύξηση του κεφαλαίου τακτικές συνεισφορές Αύξηση του κεφαλαίου συνεισφορές συγχρηματοδοτήσεων Μεταφορές από προηγούμενα ΕΤΑ Ανάλωση συνεισφορών συγχρηματοδοτήσεων Ανάλωση τακτικών συνεισφορών Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΗΝ 31 η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ EL 25 EL

26 1.5 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ του 8ου, 9ου και 10ου ΕΤΑ 1. ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ 1.1. ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Οι οικονομικές καταστάσεις καταρτίστηκαν σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό που διέπει το 10ο ΕΤΑ. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 121 αυτού του κανονισμού, οι οικονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σύμφωνα με τις αρχές της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση. Οι παρούσες οικονομικές καταστάσεις καταρτίστηκαν σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες και μεθόδους των ΕΤΑ και προκύπτουν από τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (IPSAS) ή, ελλείψει αυτών, από τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (ΔΠΧΠ) που εκδίδονται, αντίστοιχα, από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων του Δημόσιου Τομέα (IPSASB) και από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB). Οι κανόνες αποτίμησης και οι λογιστικές μέθοδοι που ενέκρινε ο υπόλογος του ΕΤΑ εφαρμόζονται όσον αφορά το μέρος των πόρων ΕΤΑ για την οικονομική διαχείριση των οποίων έχει την ευθύνη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο υπόλογος του ΕΤΑ πρέπει να υποβάλλει τους προσωρινούς λογαριασμούς στο Ελεγκτικό Συνέδριο μέχρι την 31 η Μαρτίου του επόμενου έτους. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, με τη σειρά του, υποβάλλει στην Επιτροπή τις παρατηρήσεις του σχετικά με τους λογαριασμούς μέχρι την 15 η Ιουνίου (άρθρο 125). Με βάση τις παρατηρήσεις αυτές, η Επιτροπή εγκρίνει τους τελικούς λογαριασμούς μέχρι την 31 η Ιουλίου και τους διαβιβάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Οι λογαριασμοί δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα μέχρι την 15 η Νοεμβρίου μαζί με τη δήλωση αξιοπιστίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου όσον αφορά το μέρος των πόρων των ΕΤΑ για την οικονομική διαχείριση των οποίων έχει την ευθύνη η Επιτροπή ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Στόχος των οικονομικών καταστάσεων είναι να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών σχετικά με την οικονομική κατάσταση, την απόδοση και τις ταμειακές ροές μιας οντότητας. Όσον αφορά μια οντότητα του δημόσιου τομέα όπως είναι το ΕΤΑ, στόχος των οικονομικών καταστάσεων είναι ειδικότερα η παροχή χρήσιμων πληροφοριών για τη λήψη αποφάσεων και η απόδειξη της λογιστικής αξιοπιστίας της οντότητας όσον αφορά τους πόρους που έχουν τεθεί στη διάθεσή της. Στόχος των οικονομικών καταστάσεων δεν είναι μόνο η παροχή πιστής εικόνας, αλλά και αξιόπιστων πληροφοριών που να περιγράφουν τη φύση και το εύρος των δραστηριοτήτων ενός οργανισμού, να εξηγούν πως χρηματοδοτείται και να παρέχουν οριστικές πληροφορίες για τις λειτουργίες του, αλλά και η παρουσίασή τους με σαφή και κατανοητό τρόπο που να επιτρέπει τη σύγκριση λογιστικών στοιχείων μεταξύ οικονομικών ετών. Το παρόν έγγραφο καταρτίστηκε με βάση τους στόχους αυτούς. Το λογιστικό σύστημα του ΕΤΑ συνίσταται στη γενική λογιστική και στη λογιστική του προϋπολογισμού. Η λογιστική του προϋπολογισμού παρέχει λεπτομερή εικόνα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού και βασίζεται στην αρχή της λογιστικής σε ταμειακή βάση. Η γενική λογιστική καθιστά δυνατή την κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων οι οποίες παρουσιάζουν το σύνολο των εξόδων και εσόδων του οικονομικού έτους σύμφωνα με τους EL 26 EL

27 κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση με σκοπό την αποτύπωση της οικονομικής κατάστασης με τη μορφή ισολογισμού που εκδίδεται την 31 η Δεκεμβρίου. Το άρθρο 120 του δημοσιονομικού κανονισμού του 10ου ΕΤΑ ορίζει τις λογιστικές αρχές βάσει των οποίων πρέπει να καταρτίζονται οι οικονομικές καταστάσεις, δηλαδή: συνέχεια της δράσης, σύνεση, σταθερή εφαρμογή των λογιστικών μεθόδων, συγκρισιμότητα των πληροφοριών, σχετική σημασία, μη συμψηφισμός, υπεροχή της πραγματικότητας έναντι των φαινομένων, λογιστική σε δεδουλευμένη βάση BΑΣΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Νόμισμα λειτουργίας και τηρούμενο νόμισμα Οι οικονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε εκατομμύρια ευρώ, καθώς το ευρώ αποτελεί το νόμισμα λειτουργίας και το τηρούμενο νόμισμα του ΕΤΑ Νομίσματα και βάσεις μετατροπής Οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τη συναλλαγματική ισοτιμία την ημερομηνία των συναλλαγών. Τα συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες που προκύπτουν από τον διακανονισμό συναλλαγών σε ξένο νόμισμα και από τη μετατροπή στο τέλος της χρήσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού σε ξένα νομίσματα αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Τα υπόλοιπα ξένων νομισμάτων στο ενεργητικό και στο παθητικό στο τέλος του έτους μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες της 31 ης Δεκεμβρίου: Νόμισμα Νόμισμα BGN 1,9558 1,9558 LTL 3,4528 3,4528 CZK 26, ,8750 PLN 4,1045 4,1535 DKK 7,4418 7,4506 RON 4,2363 4,0225 MTL 15, ,6466 SEK 10, ,8700 GBP 0,8881 0,9525 CHF 1,4836 1,4850 HUF 270, ,7000 JPY 133, ,1400 LVL 0,7093 0,7083 USD 1,4406 1, Χρησιμοποίηση εκτιμήσεων Σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (International Public Sector Accounting Standards IPSAS) και τις γενικώς παραδεκτές λογιστικές αρχές, οι οικονομικές καταστάσεις περιλαμβάνουν, αναγκαστικά, ποσά στηριζόμενα σε εκτιμήσεις και υποθέσεις των διαχειριστών με βάση τις πλέον αξιόπιστες διαθέσιμες πληροφορίες. Μεταξύ EL 27 EL

28 των σημαντικών εκτιμήσεων περιλαμβάνονται ποσά για προβλέψεις, ζημίες από απομείωση της αξίας απαιτήσεων και δεδουλευμένα έξοδα. Τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν από τις εκτιμήσεις αυτές. Οι αλλαγές όσον αφορά τις εκτιμήσεις λαμβάνονται υπόψη την περίοδο κατά την οποία καθίστανται γνωστές Τροποποίηση του συστήματος λογιστικής και σχετικός αντίκτυπος Οι ετήσιοι λογαριασμοί 2008 του ΕΤΑ ήταν οι τελευταίοι λογαριασμοί που καταρτίστηκαν με τη βοήθεια του συστήματος OLAS, το οποίο είναι ένα σύστημα λογιστικής σε ταμειακή βάση (τα ταμειακά υπόλοιπα του συστήματος OLAS προσαρμόστηκαν για την κατάρτιση της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση). Τον Φεβρουάριο 2009, όλα τα λογιστικά και οικονομικά στοιχεία ΕΤΑ μεταφέρθηκαν με επιτυχία στο νέο σύστημα λογιστικής ABAC/SAP. Στόχος της μεταβολής του λογιστικού συστήματος ήταν η δημιουργία ενός συστήματος ικανού να διαχειρίζεται πλήρως τη λογιστική σε δεδουλευμένη βάση (το ίδιο σύστημα που χρησιμοποιείται για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Μετά την εφαρμογή του νέου λογιστικού συστήματος και την ευθυγράμμιση των λογιστικών διαδικασιών του ΕΤΑ με τις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έγιναν ορισμένες βελτιώσεις στην παρουσίαση των ετήσιων λογαριασμών. Ορισμένα ποσά αναταξινομήθηκαν στον ισολογισμό, στο οικονομικό αποτέλεσμα και στην κατάσταση ταμειακών ροών του 2008, ώστε να συμφωνούν με την παρουσίαση του Οι κυριότερες συνέπειες αυτής της μεταβολής στις οικονομικές καταστάσεις είναι οι ακόλουθες: Το 2009, έγινε για πρώτη φορά διάκριση μεταξύ μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων προχρηματοδοτήσεων στους ετήσιους λογαριασμούς. Στον ισολογισμό 2008, ποσό 268 εκατ. EUR βραχυπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων αναταξινομήθηκε στις μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις με σκοπό τη δυνατότητα σύγκρισης των αριθμητικών στοιχείων. Ποσό 6 εκατ. EUR αρνητικών στοιχείων κυκλοφορούντος ενεργητικού, που συνδέεται κυρίως με μη διατεθέντα έσοδα, αναταξινομήθηκε στις βραχυπρόθεσμες οφειλές στον ισολογισμό του 2008, ώστε να συμφωνεί με την παρουσίαση του Απομείωση αξίας απαιτήσεων ύψους 4 εκατ. EUR αναταξινομήθηκε από τα οικονομικά έξοδα στα λειτουργικά έξοδα του λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος 2008, ώστε η παρουσίαση του 2008 να ευθυγραμμιστεί με την παρουσίαση του Συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες: στο παλαιό σύστημα λογιστικής σε ταμειακή βάση, ο αντίκτυπος της συναλλαγματικής προσαρμογής δεν μπορούσε να αναγνωριστεί και να καταχωριστεί χωριστά από τα άλλα αποτελέσματα λειτουργικής εκμετάλλευσης. Αντίθετα, το νέο σύστημα λογιστικής καθιστά δυνατή την αναγνώριση και καταχώριση συναλλαγματικών αποτελεσμάτων. Κατά συνέπεια, τα συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες του 2009 παρουσιάζονται χωριστά και δεν παρέχεται κανένα συγκριτικό ποσό. Το 2009, η μέθοδος κατάρτισης της κατάστασης ταμειακών ροών του ΕΤΑ ευθυγραμμίστηκε με αυτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η παρουσίαση των συγκριτικών ισολογισμών τροποποιήθηκε, ώστε να είναι σύμφωνη με την παρουσίαση του EL 28 EL

29 Παρέχονται λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με ενδεχόμενες υποχρεώσεις και άλλες αναλήψεις υποχρεώσεων. Για την ευθυγράμμιση με τις πληροφορίες των ετήσιων λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβάνεται συμφωνία μεταξύ του αποτελέσματος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού και του οικονομικού αποτελέσματος στους ετήσιους λογαριασμούς. Χάρη στο νέο λογιστικό σύστημα ABAC/SAP, η συμφωνία αυτή είναι δυνατή για το Ωστόσο, λόγω του ότι η μεταφορά των μεμονωμένων υποκείμενων λογιστικών πράξεων του 2008 στο νέο σύστημα δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί, δεν παρέχεται κανένα συγκριτικό αριθμητικό στοιχείο. Αντίκτυπος των τροποποιήσεων όσον αφορά την παρουσίαση του συγκεντρωτικού ισολογισμού 2008 για το 8ο, 9ο και 10ο ΕΤΑ: Ετήσιοι λογαριασμοί 2008 Τροποποιήσεις όσον αφορά την παρουσίαση σε εκατ. EUR αναταξινόμηση Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Κυκλοφορούν ενεργητικό (262) 957 Τρέχουσες υποχρεώσεις (702) (6) (709) Καθαρό ενεργητικό Αντίκτυπος των τροποποιήσεων στην παρουσίαση του συγκεντρωτικού λογαριασμού οικονομικού αποτελέσματος 2008 για το 8ο, 9ο και 10ο ΕΤΑ: Ετήσιοι λογαριασμοί 2008 Τροποποιήσεις όσον αφορά την παρουσίαση σε εκατ. EUR 2008 αναταξινόμηση Πλεόνασμα (έλλειμμα) από λειτουργικές (3 039) (4) (3 043) δραστηριότητες Πλεόνασμα (έλλειμμα) από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες Οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης (3 030) 0 (3 030) 1.4. ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Προχρηματοδοτήσεις Προχρηματοδότηση είναι πληρωμή με σκοπό την παροχή προκαταβολής, δηλαδή χρηματικού αποθέματος, στον δικαιούχο. Μπορεί να κατανεμηθεί σε διάφορες δόσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στην εκάστοτε συμφωνία προχρηματοδότησης. Το χρηματικό απόθεμα ή η προκαταβολή επιστρέφεται ή χρησιμοποιείται για τον σκοπό για τον οποίο έχει παρασχεθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στη συμφωνία. Εάν ο δικαιούχος δεν πραγματοποιήσει επιλέξιμες δαπάνες, υποχρεούται να επιστρέψει την προχρηματοδότηση στο ΕΤΑ. Το ποσό της προχρηματοδότησης μειώνεται (εξ ολοκλήρου ή εν μέρει) βάσει των επιλέξιμων δαπανών που έγιναν αποδεκτές και των ποσών που επιστράφηκαν. EL 29 EL

30 Στο τέλος του έτους, τα εκκρεμή ποσά των προχρηματοδοτήσεων αποτιμώνται στο αρχικό ποσό που καταβλήθηκε μείον: τα ποσά που αποπληρώθηκαν, τα επιλέξιμα ποσά που έχουν συμψηφιστεί, τα επιλέξιμα εκτιμώμενα ποσά που δεν έχουν ακόμη συμψηφιστεί στο τέλος της χρήσης και τις μειώσεις αξίας. Οι τόκοι επί των προχρηματοδοτήσεων αναγνωρίζονται στο μέτρο που καθίστανται δεδουλευμένοι σύμφωνα με ό,τι προβλέπεται στη σχετική συμφωνία. Στο τέλος της χρήσης, εκτιμώνται τα έσοδα από δεδουλευμένους τόκους, βάσει των πλέον αξιόπιστων πληροφοριών Απαιτήσεις Οι απαιτήσεις καταχωρίζονται στο αρχικό ποσό μείον την απομείωση αξίας. Η προσαρμογή για απομείωση αξίας απαιτήσεων πραγματοποιείται όταν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι όλα τα οφειλόμενα ποσά δεν μπορούν να εισπραχθούν με βάση τους αρχικούς όρους συναλλαγής των απαιτήσεων. Η προσαρμογή ισούται με τη διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας του στοιχείου ενεργητικού και του εισπρακτέου ποσού, το οποίο ισοδυναμεί με την παρούσα αξία των αναμενόμενων μελλοντικών ταμειακών ροών προεξοφλημένων με το επιτόκιο της αγοράς για παρόμοιους δανειολήπτες. Το ποσό της απομείωσης αναγνωρίζεται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος. Επίσης, αναγνωρίζεται και γενική απομείωση αξίας ύψους 20%, κατ' έτος, για εκκρεμή εντάλματα είσπραξης τα οποία δεν αποτελούν ήδη αντικείμενο συγκεκριμένης προσαρμογής Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ισοδύναμά τους είναι χρηματοοικονομικά μέσα και χαρακτηρίζονται ως βραχυπρόθεσμα στοιχεία ενεργητικού. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μετρητά, οι τραπεζικές καταθέσεις όψεως και άλλες βραχυπρόθεσμες επενδύσεις ρευστών διαθεσίμων με αρχικές προθεσμίες λήξης τριών μηνών ή μικρότερες Υποχρεώσεις Σημαντικό μέρος των υποχρεώσεων του ΕΤΑ δεν αφορά την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών. Αντιθέτως, πρόκειται για μη εξοφληθείσες δηλώσεις δαπανών που έχουν υποβάλει οι δικαιούχοι επιχορήγησης ή χρηματοδότησης άλλου είδους. Καταχωρίζονται ως υποχρεώσεις για το σχετικό ποσό όταν υποβληθεί η αίτηση επιστροφής δαπανών, και γίνει αποδεκτή ως επιλέξιμη, αφού πρώτα ελεγχθεί από τους αρμόδιους φορείς. Στο στάδιο αυτό αποτιμώνται στο αποδεκτό και επιλέξιμο ποσό. Οι υποχρεώσεις που αφορούν την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παραλαβή τιμολογίου για το αρχικό ποσό και τα σχετικά έξοδα εγγράφονται στους λογαριασμούς κατά την παράδοση και αποδοχή των αγαθών ή υπηρεσιών Προβλέψεις Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται εφόσον το ΕΤΑ υπέχει υποχρέωση έναντι τρίτων μερών προβλεπόμενη ή απορρέουσα από τον νόμο ως αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων. Στην περίπτωση αυτή, το πιο πιθανό είναι να απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της υποχρέωσης, εφόσον το ποσό μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία. Το ποσό της πρόβλεψης ισούται με τη βέλτιστη δυνατή εκτίμηση των δαπανών που αναμένεται ότι θα απαιτηθούν για τον διακανονισμό μιας παρούσας υποχρέωσης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. EL 30 EL

31 1.4.6 Δεδουλευμένα έσοδα και έξοδα μελλοντικών χρήσεων Βασικό στοιχείο της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση είναι να εξασφαλίζεται η εγγραφή των συναλλαγών στο λογιστικό έτος στο οποίο ανήκουν. Αυτό ονομάζεται διαδικασία διαχωρισμού των χρήσεων. Ιδιαίτερα, πρέπει να εκτιμώνται οι επιλέξιμες δαπάνες δικαιούχων χρηματοδότησης ΕΤΑ, οι οποίες δεν έχουν κοινοποιηθεί ακόμη στο ΕΤΑ (δεδουλευμένα έξοδα). Αντιστρόφως, ορισμένες πληρωμές πραγματοποιούμενες κατά το τρέχον έτος αφορούν επακόλουθες περιόδους (έξοδα μελλοντικών χρήσεων) με αποτέλεσμα να πρέπει να αναγνωριστούν και να καταχωρισθούν στις επόμενες λογιστικές περιόδους. Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες του ΕΤΑ, οι συναλλαγές και τα γεγονότα αναγνωρίζονται στις οικονομικές καταστάσεις της περιόδου την οποία αφορούν. Στο τέλος της λογιστικής περιόδου, τα δεδουλευμένα έξοδα αναγνωρίζονται βάσει της εκτιμώμενης αξίας της υποχρέωσης μεταβίβασης για την περίοδο. Ο υπολογισμός των δεδουλευμένων εξόδων ακολουθεί λεπτομερείς επιχειρησιακές και πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής οι οποίες εξασφαλίζουν ότι οι οικονομικές καταστάσεις δίνουν πιστή εικόνα της κατάστασης. Τα έσοδα καταχωρίζονται, επίσης, στην περίοδο την οποία αφορούν. Στο τέλος του έτους, εάν δεν έχει εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά η σχετική υπηρεσία έχει παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά έχουν παραδοθεί από το ΕΤΑ ή υφίσταται συμβατική σχέση (δηλαδή με αναφορά σε συνθήκη) αναγνωρίζεται δεδουλευμένο έσοδο στις οικονομικές καταστάσεις. Επιπλέον, στο τέλος του έτους, εάν εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά οι σχετικές υπηρεσίες δεν έχουν ακόμη παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά δεν έχουν ακόμη παραδοθεί, τα έσοδα θα προεισπραχθούν και θα αναγνωριστούν την επόμενη λογιστική περίοδο. Από το 2009, οι διαδικασίες και τα εργαλεία για τον υπολογισμό του κλεισίματος των ΕΤΑ είναι τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιούνται για τους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ Έσοδα Δεν υπάρχει προϋπολογισμός εσόδων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης. Οι συνεισφορές των κρατών μελών θεωρούνται ως κεφάλαια του ταμείου. Στα έσοδα περιλαμβάνονται η ανάκτηση εξόδων και τα έσοδα από τόκους. Ανάκτηση εξόδων Όσον αφορά πράξεις που συνεπάγονται επιστροφή δαπανών που πληρώθηκαν από το ΕΤΑ σε τελικό δικαιούχο ή τρίτη χώρα, τα εντάλματα είσπραξης και οι αφαιρέσεις από επακόλουθες πληρωμές καταρτίζονται και καταχωρίζονται λογιστικώς ως εξής: ανάκτηση εξόδων: η έκδοση εντάλματος είσπραξης οδηγεί σε απαίτηση με αντίστοιχη καταχώριση εσόδων στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος του οικείου οικονομικού έτους, ή ανάκτηση προχρηματοδότησης: στην περίπτωση αυτή το σχετικό ποσό περιλαμβάνεται στον τομέα «προχρηματοδοτήσεις» του ισολογισμού. Έσοδα από τόκους Έσοδα υπό μορφή τόκων αναγνωρίζονται στον λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος με βάση τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Τα έσοδα υπό μορφή τόκων περιλαμβάνουν EL 31 EL