Φιλοσοφία της παιδείας στον Ηράκλειτο
|
|
- Ολυμπία Λαγός
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 - 1 - Γιάννη Τζαβάρα Καθηγητή Πανεπιστημίου Κρήτης Φιλοσοφία της παιδείας στον Ηράκλειτο Ξεκινώ με την υπόθεση ότι έχει πια παρέλθει η εποχή που με άκριτο τρόπο οι Προσωκρατικοί στοχαστές θεωρούνταν «φυσικοί» φιλόσοφοι, με το νόημα ότι ασχολήθηκαν αποκλειστικά ή κυρίως με τα φύσει όντα. Αυτή η προκατάληψη βασιζόταν στην πεποίθηση ότι εκείνοι που επικεντρώθηκαν για πρώτη φορά στα ανθρώπινα όντα ήταν οι Σοφιστές. Μετά από προσεκτικότερη και απροκατάληπτη ανάγνωση θα πρέπει να μας είναι πια ξεκάθαρο ότι και οι πριν από τους Σοφιστές φιλόσοφοι ενδιαφέρθηκαν έντονα για τα ανθρώπινα, μελέτησαν την ανθρώπινη ύπαρξη, ζωή, κοινωνία, συμπεριφορά, θρησκεία, ηθική κλπ. και μας κληροδότησαν ανεπανάληπτες διαπιστώσεις πάνω σ αυτά. Είναι λοιπόν εύλογο να διερευνηθεί εις βάθος και η προσωκρατική φιλοσοφία της παιδείας. Εάν, μάλιστα, προϋποτεθεί ότι οι Προσωκρατικοί ενδιαφέρθηκαν για το σύνολο των όντων, αφενός των φυσικών και των μεταφυσικών, αφετέρου των φυσικά και των τεχνητά παραγόμενων, μπορεί εκ προοιμίου να διατυπωθεί η υπόθεση ότι η παιδεία λειτούργησε μέσα στη σκέψη τους ως κομβικό σημείο ανθρώπινης τέχνης, στο οποίο διασταυρώνονται όχι μόνο οι (σημερινές) έννοιες της φύσης και της τέχνης αλλά επίσης οι (σημερινές) έννοιες της ανθρώπινης φύσης και της εκείθεν του ανθρώπου φυσικής ολότητας. Επιχειρώντας παρακάτω να ελέγξω αυτή την υπόθεση, θα ανιχνεύσω την ηρακλείτεια φιλοσοφία της παιδείας μέσα από μια τριπλή εννοιολόγηση. 1. Η πολεμική κατά των απαίδευτων και ανεπίδεκτων μάθησης Από την πρώτη κιόλας διασωσμένη πρότασή του, το σύγγραμμα του Ηράκλειτου εκδηλώνει μια φανερή αγανάκτηση για τους απαίδευτους ανθρώπους. Αλλά και σε μια σειρά άλλων χωρίων ο Εφέσιος στοχαστής δεν χάνει ευκαιρία να εκδηλώνεται υποτιμητικά για τους ανθρώπους που δεν έχουν ικανοποιητική μόρφωση. Λέει αρχικά (απόσπ. Β 1 Diels-Kranz): «Τον λόγο, αυτό που είναι, πολλοί άνθρωποι εξακολουθητικά αδυνατούν να τον κατανοήσουν, είτε πριν τον ακούσουν είτε αφού πρώτα ακούσουν» 1. Σε ποιον «λόγο» αναφέρεται εδώ ο Ηράκλειτος; Έχουν πολλά ειπωθεί για την ηρακλείτεια έννοια του λόγου. Πολλοί ερμηνευτές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο λόγος είναι η ηρακλείτεια διδασκαλία. Αναφέρονται επίσης οι πολλές σημασίες που είχε αυτή η λέξη στην αρχαία Ελλάδα, κι επιχειρείται μια επιλογή μέσα από αυτή την πληθώρα σημασιών. Έτσι παραβλέπονται όμως τα συμφραζόμενα, με τα οποία πετυχαίνουμε μια επαρκή ιδέα του τι θα πρέπει να εννοούσε ο αρχαίος στοχαστής. Ας δούμε τα συμφραζόμενα. 1 Του δε λόγου τούδ εόντος αιεί αξύνετοι γίνονται άνθρωποι και πρόσθεν ή ακούσαι και ακούσαντες το πρώτον. Για τις λεκτικές αμφισημίες αυτής της πρότασης παραπέμπω στο βιβλίο του Ευάγγελου Ρούσσου: Ηράκλειτος (Περί φύσεως). Νέα έκδοση, «Παπαδήμας», Αθήνα 1987, σελ , έστω και αν δεν συμφωνώ με όλες τις εκτιμήσεις αυτού του συγγραφέα. Είναι πάντως γνωστό ότι ήδη ο Αριστοτέλης είχε προβληματιστεί πάνω στα σημεία στίξης που μπορούν να μπουν σ αυτό το χωρίο γράφοντας (Ρητορική 1407b 11-18): «Στα κείμενα του Ηρακλείτου είναι δύσκολο να μπουν σημεία στίξης, διότι δεν είναι φανερό σε τι πρόσκειται η κάθε λέξη, στην κατοπινή ή στην πρωτύτερη όπως στην αρχή του συγγράμματος διότι λέει του δε λόγου τούδ εόντος αιεί αξύνετοι γίνονται άνθρωποι. Δεν είναι φανερό με ποια λέξη πρέπει να συνταχθεί το αιεί».
2 - 2 - Ο λόγος επεξηγείται αφενός ως «αυτό που είναι», αφετέρου ως κάτι που ακούγεται. Το ότι ο λόγος ταυτίζεται με αυτό που είναι, είναι μια πεποίθηση που συναντάται ήδη στον Παρμενίδη, ο οποίος ταυτίζει ρητά το λέγειν, το νοείν και το Είναι σε έναν από τους πιο βαρυσήμαντους στίχους φιλοσοφικής ποίησης 2 κι έχει αναπτύξει εκτεταμένα το νόημα του «εόντος», αυτού που είναι. Από εκείνη την ανάπτυξη προκύπτει ότι το Είναι μέσα στη φιλοσοφική παράδοση δεν ήταν κάτι κοινότοπο, αλλά κάτι μεγαλοπρεπές και θεοπρεπές. Το λέγειν που αντιστοιχεί προς αυτό το Είναι θα πρέπει επίσης να φέρει κάποια ίχνη μεγαλοπρέπειας. Προφανώς δεν πρόκειται για κάποιες εκλαϊκευμένες γνώσεις που αναλαμβάνει να μεταδώσει στους μαθητές του ένας τυχαίος δάσκαλος. Ο λόγος συνίσταται σε ένα τόδε-είναι (τούδε). Αυτό δηλώνει ότι ο λόγος ριζώνει στην πραγματικότητα, όσο υψηλά και αν βρίσκεται αυτή, και ότι αυτή η πραγματικότητα είναι δακτυλοδεικτούμενη για όποιον ξέρει να βλέπει. Ο λόγος δεν είναι κάτι μακρινό και «μεταφυσικό», αλλ αφορά τη φύση των όντων που βρίσκονται εγγύτατα. Αυτή τη φύση δεν αρκεί να τη βλέπει κανείς, χρειάζεται και να την ακούει. Πρόκειται αναμφισβήτητα για διδασκαλία, κατά την οποία ένας δάσκαλος μυεί τον μαθητή, και που αν έχει τα μάτια και τα αυτιά ανοιχτά, ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί να ιδεί και να ακούσει. Μπορούν όμως όλοι; Ο Ηράκλειτος αρνείται στους πολλούς ανθρώπους αυτή τη δυνατότητα. Η διδασκαλία δεν είναι για τ αυτιά των πολλών, όχι επειδή ο δάσκαλος δεν καταδέχεται να την διαδώσει, αλλά επειδή αυτοί είναι ανεπίδεκτοι. Ας προσεχθεί το επίθετο που χρησιμοποιείται: «αξύνετοι». Σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να καταλάβουν 3 και γι αυτό παραμένουν χωρίς σύνεση, φρόνηση και σοφία. Σε μια από τις ψευδεπίγραφες Επιστολές που αποδίδονται στον Ηράκλειτο (4, 2 έκδ. Tarán) λέγεται κάτι παρόμοιο: «Εάν εσείς δεν καταλαβαίνετε τα γράμματα, δεν είναι δικό μου φταίξιμο που είστε απαίδευτοι. Να κατανοήσετε τη σοφία και να συνετισθείτε» 4. Ο πιθανότατα μεταγενέστερος συγγραφέας, που έγραψε αυτή τη φράση βάζοντάς την στο στόμα του Ηρακλείτου, θεώρησε ότι η μη-κατανόηση, την οποία επιτιμά ο Ηράκλειτος, είναι αποτέλεσμα απαιδευσίας (απαίδευτον). Αλλά στο ηρακλείτειο απόσπ. Β 1 λέγεται κάτι ακόμα χειρότερο: ότι ακόμα και αφού ακούσουν τη σοφή διδασκαλία, πολλοί άνθρωποι παραμένουν ασύνετοι. Προς αυτούς τους ανεπίδεκτους ανθρώπους ο Ηράκλειτος έχει έτοιμο ένα ολόκληρο υβρεολόγιο: τους παρομοιάζει με σκυλιά (κύνες, απόσπ. Β 97), με γουρούνια (ύες, απόσπ. Β 13), με γαϊδάρους (όνους, απόσπ. Β 9), με νεκρούς (νέκυες, απόσπ. Β 96), με κτήνη (κτήνεα, απόσπ. Β 29), με κοιμισμένους (κοιμωμένων, απόσπ. Β 89). Ο άνθρωπος που φοβάται να ακούσει τη διδασκαλία αλλά και που οποτεδήποτε την ακούσει εξακολουθεί να φοβάται, είναι κατά τον Ηράκλειτο βλάκας (βλαξ, απόσπ. Β 87). Πώς δικαιολογεί ο Ηράκλειτος την τόσο περιφρονητική του στάση για τους απαίδευτους; Ας δούμε ένα βασικό του χωρίο (απόσπ. Β 34): «Οι ασύνετοι, ακόμα και αν ακούσουν, είναι σαν τους κουφούς το λέει και η παροιμία: παρόντες απόντες» 5. Εδώ γίνεται φανερό ότι η κριτική που ασκεί ο Ηράκλειτος στους πολλούς απαίδευτους και ανεπίδεκτους μάθησης δεν αφορά τα αισθητήρια όργανά τους, γιατί 2 Δες Παρμενίδη απόσπ. Β 6, 1: χρη το λέγειν τε νοείν τ εόν έμμεναι. (= «Ανάγκη ο λόγος και ο νους και το Είναι να είναι»). 3 Στο απόσπ. Β 51 ο Ηράκλειτος λέει σαφέστερα: ου ξυνιάσιν = «δεν καταλαβαίνουν». 4 Αν δε υμείς αξυνετείτε γράμματα, ουκ εμή ασέβεια το υμών απαίδευτον. Μανθάνετε σοφίην και συνίετε. 5 Αξύνετοι ακούσαντες κωφοίσιν εοίκασι φάτις αυτοίσι μαρτυρεί παρεόντας απείναι.
3 - 3 - αυτοί σίγουρα ακούν και διαθέτουν άφθονες αισθητηριακές εμπειρίες. Αλλά κι αφού ακούσουν μοιάζουν με κουφούς, προφανώς επειδή δεν επεξεργάζονται τα ακούσματα με τη νόησή τους. Η άκριτη πρόσληψη μαθημάτων δεν είναι μάθηση. Όσοι δεν σκέπτονται, παραμένουν «ασύνετοι». Η βασική μομφή του Ηρακλείτου αφορά λοιπόν την έλλειψη νοητικής επεξεργασίας και άρα κριτικής στάσης απέναντι στα προσλαμβανόμενα. Μήπως αναδεικνύεται εδώ μια υποτίμηση της αίσθησης (και μάλιστα της ακοής) ως διδακτικού μέσου; Μια τέτοια υποτίμηση δεν ήταν κάτι πρωτότυπο στην εποχή του Ηρακλείτου. Ήδη ο Επίχαρμος είχε πει ότι ο νους είναι αυτός που παίζει τον ουσιώδη ρόλο τόσο στα βλεπόμενα όσο και στα ακουγόμενα, ενώ από μόνα τους τα αυτιά και τα μάτια ούτε ακούν ούτε βλέπουν (απόσπ. 12: νους ορή και νους ακούει τάλλα κωφά και τυφλά). Αυτή η διατύπωση περιέχει μια υπερβολή, διότι ασφαλώς ο νους δεν μπορεί ποτέ να υποκαταστήσει τα οπτικά και ακουστικά όργανα, ούτε αυτά τα όργανα όσο είναι υγιή μπορούν να εκληφθούν ως κουφά και τυφλά. Έτσι ο Ηράκλειτος δεν επιτίθεται ενάντια στα ίδια τα αισθητήρια όργανα, αλλά ενάντια στην κακή τους χρησιμοποίηση. Οι «ασύνετοι» του ηρακλείτειου αποσπ. Β 34 ακούν πολύ καλά, αλλά επειδή δεν εμβαθύνουν νοητικά, μοιάζουν με τους κουφούς. Αυτή η προσεκτική διατύπωση θέλει τελικά να πει ότι και η πιο λαμπρή αίσθηση, όπως είναι η ακοή, εξουδετερώνεται όταν δεν συνεργάζεται με τη νόηση. Κι αυτή η διαπίστωση επιτείνεται με αναφορά στην παροιμία: μολονότι παρόντες (ενν. σε μια διάλεξη, σε ένα μάθημα) οι ανεπίδεκτοι καταντούν απόντες, γιατί δεν ενεργοποιούν το κύριο μαθησιακό όργανο που είναι ο νους 6. Με ένα περαιτέρω πολεμικό χωρίο ο Ηράκλειτος θέτει στο στόχαστρο ολόκληρη τη μαθησιακή διαδικασία. Λέει στο απόσπ. Β 17: «Οι πολλοί δεν στοχάζονται πάνω σε όσα τους συμβαίνουν ούτε κι αφού τα μάθουν τα γνωρίζουν, αλλά απλώς νομίζουν πως τα ξέρουν» 7. Σε τι συνίσταται η μαθησιακή διαδικασία; Το πρώτιστο θεμέλιό της είναι ασφαλώς εμπειρικό αυτό επισημαίνει ο Ηράκλειτος με το ρήμα εγκυρέειν, που σημαίνει: συναντώ, τυγχάνω. Ένα δεύτερο θεμέλιο είναι όσα πληροφορούμαστε μέσω ακοής και διδασκαλίας σ αυτές αναφέρεται το εδώ χρησιμοποιούμενο ρήμα μανθάνειν. Τι προκύπτει ως αποτέλεσμα αυτής της διττής πρόσληψης; Τρία ακόμα ρήματα περιγράφουν βασικά μαθησιακά στάδια: φρονείν, γινώσκειν, δοκείν. Το πρώτο ρήμα χαρακτηρίζει τη νοητική επεξεργασία και εμβάθυνση, το δεύτερο ρήμα την απόκτηση αληθινής γνώσης, το τρίτο ρήμα την απόκτηση υποκειμενικής πεποίθησης 8. Η πολεμική του Ηρακλείτου αμφισβητεί την εγκυρότητα της γνώσης που αποκτούν οι πολλοί. Αυτό σημαίνει ότι αμφισβητεί το αποτέλεσμα της μαθησιακής διαδικασίας και όχι τα θεμέλιά της. Πράγματι οι πολλοί συναντούν (εγκυρέουσιν) τα πράγματα, έχουν δηλαδή εμπειρικά βιώματα, και διαθέτουν ευκαιρίες να ακούσουν και να πληροφορηθούν τη γνώση (μανθάνουσι). Το σημείο που επιτιμά ο Ηράκλειτος είναι ότι οι πολλοί ούτε στοχάζονται ούτε αποκτούν τελικά γνώση, και αντ αυτού διαμορφώνουν υποκειμενικές πεποιθήσεις. Πώς οδηγείται ο Ηράκλειτος σ αυτή τη διαπίστωση; 6 Αυτό επαναλαμβάνει έξοχα σε δύο στίχους ο Αριστοφάνης (Ιππής ): Ο νους δε σου παρών αποδημεί. 7 Ου φρονέουσι τοιαύτα πολλοί οκοίοις εγκυρέουσιν, ουδέ μαθόντες γινώσκουσιν, εωυτοίσι δε δοκούσι. 8 Με αξιοπρόσεχτη ακριβολογία ο Ηράκλειτος υποδείχνει τον υποκειμενικό χαρακτήρα όσων «δοκούμε» με τη λέξη εωυτοίσι, αναφέροντάς τα στον εαυτό μας. Σε ένα συγγενικό χωρίο (απόσπ. Β 2) ονομάζει την υποκειμενική δοξασία: ιδίαν φρόνησιν.
4 Η επικριτική στάση κατά της πολυμάθειας Ο Ηράκλειτος δεν στρέφει τα βέλη της κριτικής του μόνο ενάντια στους πολλούς, αλλά κι ενάντια στους λίγους. Από αυτό συμπεραίνω ότι δεν περιφρονεί τον λαό για να συνεταιρισθεί τους ελάχιστους πνευματικά ανώτερους γι αυτό η στάση του δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί αριστοκρατική. Διότι δεν διστάζει να επιτεθεί ακόμα και στους εκλεκτότερους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής του: στον Ησίοδο, στον Πυθαγόρα, στον Ξενοφάνη και στον Εκαταίο. Σε όλους αυτούς διαπιστώνει πολυμάθεια και τους επιλέγει ως αντιπροσωπευτικά δείγματα αυτού του «ελαττώματος». Λέει κατά λέξη (απόσπ. Β 40): «Η πολυμάθεια δεν διδάσκει, πώς να έχουμε νου αλλιώς θα είχε διδάξει τον Ησίοδο και τον Πυθαγόρα, καθώς επίσης τον Ξενοφάνη και τον Εκαταίο» 9. Ο Ηράκλειτος προσφέρει αλλού περισσότερα στοιχεία για τον Ησίοδο, και μάλιστα νοούμενο ως «δάσκαλο» των Ελλήνων. Λέει στο απόσπ. Β 57: «Δάσκαλος των πλείστων ο Ησίοδος. Είναι γι αυτόν πεπεισμένοι πως ήξερε τα πλείστα, ενώ αυτός δεν γνώριζε τη μέρα και τη νύχτα διότι υπάρχει το Ένα!» 10. Εδώ παρουσιάζεται μια αξιοπρόσεχτη αντίληψη περί δασκάλου. Δάσκαλος θεωρείται αυτός, για τον οποίο οι περισσότεροι είναι πεπεισμένοι ότι ξέρει πολλά. Αρκεί όμως να είναι πεπεισμένοι; Όχι, βέβαια! Αυτός οφείλει πράγματι να ξέρει. Εδώ εμφανίζεται πάλι το παιχνίδι του Ηράκλειτου με διαφορετικά συνώνυμα ρήματα: επίστασθαι, ειδέναι, γινώσκειν. Η έκφραση είναι όμως ειρωνική: Οι άνθρωποι δεν επίστανται, αλλά έχουν πεισθεί για κάτι που δεν ισχύει. Πρόκειται για εσφαλμένη πεποίθηση και όχι για γνώση. Ο Ησίοδος δεν κατέχει το ειδέναι. Ούτε λοιπόν η πεποίθησή τους είναι αληθινή, ούτε ο Ησίοδος είναι αληθινός δάσκαλος. Για να καταδείξει την άγνοια της πολυμάθειας, ο Ηράκλειτος δίνει ένα παράδειγμα από την ίδια την ησιόδεια διδασκαλία. Στη Θεογονία του ο Ησίοδος ισχυρίζεται (στίχοι και ) ότι η Ημέρα είναι κόρη της Νύχτας και αυτές οι δύο «θεές» ποτέ δεν συμβρίσκονται, διότι όταν η μία πατά το κατώφλι του παλατιού της μπαίνοντας, η άλλη το πατά βγαίνοντας. Αυτή η ριζική διαφορετικότητά τους είναι κατά τον Ηράκλειτο απατηλή. Σε αντιπαράθεση προς αυτή τη διαφορετικότητα ο Ηράκλειτος αναφέρει την ενότητα. Θέλει άραγε να πει απλά ότι μέρα και νύχτα αποτελούν ενότητα; Και πρόκειται για την επονομαζόμενη «ενότητα των αντιθέτων», την οποία συναντούμε τάχα και σε άλλα ηρακλείτεια χωρία; 11 Η μυθολογική παρουσίαση του Ησιόδου στηρίζεται στην καθημερινή εμπειρία, και δεν χρειάζεται να είσαι Ησίοδος για να ξέρεις ότι μέρα και νύχτα διαφέρουν. Ακριβώς το γεγονός ότι ο Ησίοδος στηρίζεται σε ένα λαϊκό μύθο και στην καθημερινή εμπειρία, τον καθιστά αμφίβολο δάσκαλο. Παρόμοια μομφή επιρρίπτεται με το ηρακλείτειο απόσπ. Β 129 στον Πυθαγόρα. Μολονότι καταγράφεται η γενική πεποίθηση ότι ο Σάμιος σοφός επιδόθηκε περισσότερο από κάθε άλλον στην επιστημονική έρευνα (ιστορίην ήσκησεν ανθρώπων μάλιστα πάντων), αυτή η δραστηριότητα τίθεται υπό ριζική αμφισβήτηση με όσα ακολουθούν: Πρόκειται κι εδώ για μια πολυμάθεια που συνίσταται σε συρραφή ξένων συγγραμμάτων, από τα οποία ο Πυθαγόρας έκανε μια κακότεχνη 9 Πολυμαθίη νόον έχειν ου διδάσκει Ησίοδον γαρ αν εδίδαξε και Πυθαγόρην, αύτις τε Ξενοφάνεά τε και Εκαταίον. 10 Διδάσκαλος δε πλείστων Ησίοδος τούτον επίστανται πλείστα ειδέναι, όστις ημέρην και ευφρόνην ουκ εγίνωσκεν έστι γαρ εν. Για το ότι η έκφραση «έστι γαρ εν» δεν πρέπει να ερμηνευτεί με το επιπόλαιο νόημα: η μέρα και η νύχτα είναι ένα, δες M. Heidegger E. Fink, Heraklit. Seminar Wintersemester 1966/67, Frankfurt a.m. 1970, S Δες π.χ. «ζωντανό-πεθαμένο» (απόσπ. Β 88), «ζωή-θάνατος» (απόσπ. Β 48), «αρχή-πέρας» (απόσπ. Β 103), «αθάνατοι-θνητοί» (απόσπ. Β 62).
5 - 5 - επιλογή. Είναι ενδιαφέρον ότι σ αυτό το χωρίο η πολυμάθεια ερμηνεύεται από τον Ηράκλειτο ως «κακοτεχνία», αφού ο Πυθαγόρας έφτιαξε ένα συμπίλημα θα λέγαμε σήμερα από τα πολλά μεταποιώντας τα σε δική του φιλοσοφία (εωυτού σοφίην), αντί να αναχθεί στην αληθινή σοφία που είναι μια θεϊκή ενότητα. 3. Η παιδεία ως αυτοεξέταση-αυτοδιεύρυνση Ένα από τα συντομότερα διασωσμένα αποσπάσματα του Ηρακλείτου, είναι αυτό που διαβεβαιώνει ότι ο Εφέσιος στοχαστής στράφηκε προς τον εαυτό του και τον εξέτασε εις βάθος (απόσπ. Β 101): εδιζησάμην εμεωυτόν (= «διερεύνησα τον εαυτό μου»). Η συντομία αυτού του χωρίου δεν το κάνει σαφέστερο από άλλα εκτενή. Με ποια αφορμή και για ποιο λόγο ισχυρίζεται ο Ηράκλειτος κάτι τέτοιο; Ο Πλούταρχος που μας διέσωσε αυτές τις λέξεις ισχυρίζεται πως πρόκειται για θετική αντίδραση στην προτροπή του μαντείου των Δελφών: γνώθι σαυτόν. Στη δίλεκτη προτροπή του μαντείου ο Ηράκλειτος απαντά με μια επίσης δίλεκτη διαβεβαίωση. Είναι όμως πράγματι μια θετική ανταπόκριση; Το νόημα της δελφικής προτροπής αφορά όχι μόνο τη σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του αλλά και τη σχέση του προς τον θεό. Σημαίνει: «Γνώρισε τα ανθρώπινα όριά σου και μη συγχέεις τον εαυτό σου με τον θεό», ή αλλιώς: «Περιορίσου στον ανθρώπινο εαυτό σου διαπιστώνοντας τα πεπερασμένα του όρια». Ενδιαφέρεται άραγε και ο Ηράκλειτος για έναν αυτοπεριορισμό ή μήπως μάλλον για μια αυτοδιεύρυνση μέσω αυτοδιερεύνησης; Αντί να επαναλάβει το ρήμα της γνώσης, που χρησιμοποιήθηκε στη δελφική προτροπή, ο Ηράκλειτος προκρίνει το ρήμα δίζημαι, που σημαίνει: διερευνώ το κρυφό νόημα ενός διφορούμενου χρησμού 12. Εδώ το ρήμα δεν αναφέρεται όμως σε ένα θεϊκό χρησμό, αλλά στον ανθρώπινο εαυτό. Είναι άραγε και αυτός διφορούμενος; Και μήπως η διερεύνηση μπορεί να οδηγηθεί σε δυσεύρετα όρια; Πράγματι ο Ηράκλειτος διαβεβαιώνει ότι όσο και αν προχωρήσει κανείς, δεν θα μπορέσει ποτέ να βρει τα πέρατα της ψυχής του (απόσπ. Β 45): «Τα πέρατα της ψυχής δεν θα μπορούσες να τα βρεις, ακόμα κι αν πορευόσουν όλο τον δρόμο τόσο βαθύς είναι ο λόγος της» 13. Με αυτή την πρόταση ο Ηράκλειτος ισχυρίζεται ότι και η ψυχή έχει λόγο, όπως και ο θεός που χρησμοδοτεί. Άρα χρειάζεται κι εδώ μια αποκρυπτογράφηση. Αυτή περιγράφεται σαν μια πορεία σε κάθε ενδεχόμενη οδό και σε όλο το μήκος της, ώσπου να βρει κανείς τα βαθύτερα όριά της μια «εξεύρεση» που κατά τον Ηράκλειτο είναι αδύνατη. Υπάρχει λοιπόν μέσα στην ψυχή του ανθρώπου μια απεραντοσύνη αντίστοιχη προς τη θεϊκή, κατά το μέτρο που τα πέρατα είναι ανέφικτα στην οσοδήποτε βαθιά διερεύνηση. Κάτω από αυτούς τους όρους η διαβεβαίωση του Ηρακλείτου ότι διερεύνησε τον εαυτό του δεν μπορεί να είναι μια καυχησιά, αλλά μια αναφορά σε μεγάλη και αξιοσέβαστη πράξη (ως μέγα τι και σεμνόν διαπεπραγμένος, λέει ο Πλούταρχος παραδίδοντας αυτό το δίλεκτο απόσπασμα). Ιδωμένη, ωστόσο, σε συνάρτηση προς το απόσπ. Β 45 η αυτοδιερεύνηση του Ηρακλείτου σημαδεύει μια αποτυχία. Δηλώνει ότι όση «οδόν» και αν πορεύτηκε, ο Εφέσιος δεν κατόρθωσε να βρει τα πέρατα της ψυχής του. Αυτό το αρνητικό αποτέλεσμα είναι άξιο απορίας. Πώς έφθασε ο Ηράκλειτος σ αυτό το αρνητικό συμπέρασμα; Πρέπει τούτο να εκληφθεί ως μια προσωπική αποτυχία, ή μήπως προδικάζει το αδιέξοδο όπου οδηγείται κάθε αυτοεξέταση; 12 Δες Ηροδότου 7, Ψυχής πείρατα ιών ουκ αν εξεύροιο, πάσαν επιπορευόμενος οδόν ούτω βαθύν λόγον έχει.
6 - 6 - Ενδεχομένως υφίσταται μέσα στη σκέψη του Ηρακλείτου κάποια εννοιολογική διαφορά ανάμεσα στον εαυτό μας και στην ψυχή μας. Αλλά δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι η ψυχή αποτελεί ένα σημαντικό αν όχι το πιο σημαντικό μέρος του εαυτού μας. Προς αυτήν λοιπόν θα στραφεί πρώτιστα κάθε αυτοεξέταση. Πώς αντιλαμβάνεται ο Ηράκλειτος την ψυχή; Πρόκειται άραγε για κάτι αποκλειστικά ανθρώπινο, ή μήπως η ψυχή είναι κάτι που ιδιάζει σε όλα τα έμβια όντα και ακόμα πάρα πέρα στα μη ζωντανά; Αυτά τα ερωτήματα μας οδηγούν σε ένα δύσβατο κεφάλαιο της ηρακλείτειας σκέψης, που είναι η ψυχολογία του. Για να μην απομακρυνθούμε από την περιοχή της παιδείας, θα σταθούμε μόνο στο ηρακλείτειο απόσπ. Β 36, που μας δίνει μια παράδοξη αλλά ξεκάθαρη αντίληψη για την ψυχή. Λέει εκεί ο Ηράκλειτος: «Για τις ψυχές ο θάνατος έγκειται στο να γίνουν νερό, για το νερό ο θάνατος έγκειται στο να γίνει γη από τη γη γίνεται το νερό και από το νερό η ψυχή» 14. Από αυτή την απαρίθμηση γίνεται ξεκάθαρο ότι η ψυχή εκλαμβάνεται ως ένα από τα λεγόμενα «στοιχεία» ή καλύτερα ως μία από τις «αρχές» των όντων. Ξεκάθαρο γίνεται τώρα και το αντικείμενο της ηρακλείτειας αυτοεξέτασης. Αυτή η αυτοεξέταση συνίσταται σε μια αναγωγή του χωροχρονικά πεπερασμένου εαυτού μας στις απέραντες και απέραντα δημιουργικές αρχές που ονομάζονται: ψυχή (δηλ. φωτιά) νερό γη. Η αυτοεξέταση είναι μια στροφή της προσοχής μας προς αυτές τις αρχές και μια διαπίστωση ότι αποτελούμε αναπόσπαστο μέρος των δυνάμεων που παράγουν το κάθε τι, υγρό ή στερεό, υλικό ή άυλο σώμα. Η αυτοεξέταση μας ενοποιεί με το σύμπαν από όπου προερχόμαστε και του οποίου θα συνεχίσουμε να αποτελούμε μέρος ακόμα και μετά θάνατον. Η αυτοεξέταση είναι λοιπόν μια πράξη εξαιρετικά συγκεκριμένη, έστω και αν σφραγισμένη με τη σφραγίδα του απέραντου και του ανεξερεύνητου. Μα είναι ικανοί όλοι οι άνθρωποι να κάνουν αυτή τη βαθύτατη αυτοεξέταση, ώστε να διαβλέψουν τον ομόλογο χαρακτήρα της πεπερασμένης τους ψυχής με τις αρχέγονες δυνάμεις του σύμπαντος; Σ αυτό το κρίσιμο ερώτημα ο Ηράκλειτος απαντά καταφατικά εξαφανίζοντας κάθε υποψία αριστοκρατικής περιφρόνησης των πολλών ανθρώπων. Λέει στο απόσπ. Β 116: «Σε όλους τους ανθρώπους υφίσταται η δυνατότητα να γνωρίσουν τον εαυτό τους και να σκεφτούν σώφρονα» 15. Ίσως αυτή η αισιόδοξη άποψη για μια δυνατότητα βαθύτατης αυτογνωσίας και σωφροσύνης είναι η πιο σημαντική προτροπή για καθολική διεύρυνση της παιδείας, που έχει να μεταδώσει έως τις μέρες μας ο Ηράκλειτος. 14 Ψυχήσιν θάνατος ύδωρ γενέσθαι, ύδατι δε θάνατος γην γενέσθαι, εκ γης δε ύδωρ γίνεται, εξ ύδατος δε ψυχή. 15 Ανθρώποισι πάσι μέτεστι γινώσκειν εωυτούς και σωφρονείν.
ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια
18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε
Διαβάστε περισσότεραΕΝΟΤΗΤΑ 1η (318E-320C)
ΕΝΟΤΗΤΑ 1η (318E-320C) Μπορεί η αρετή να γίνει αντικείμενο διδασκαλίας; Ο Πρωταγόρας εξηγεί στον Σωκράτη τι διδάσκει στους νέους που παρακολουθούν τα μαθήματά του. Οι αντιρρήσεις του Σωκράτη. «Το μάθημα
Διαβάστε περισσότεραΠώς να διαβάζεις στο σπίτι γρήγορα και αποτελεσματικά για μαθητές τάξης Teens 2 & 3 (B & C Senior)
Πώς να διαβάζεις στο σπίτι γρήγορα και αποτελεσματικά για μαθητές τάξης Teens 2 & 3 (B & C Senior) Να ξεκινάς πάντα απο το κείμενο μέσα στο οποίο βρίσκεται η ιστορία (coursebook), το λεξιλόγιο και η γραμματική
Διαβάστε περισσότερατι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και
Διαβάστε περισσότεραΚάπως έτσι ονειρεύτηκα την Γραμμική Αρμονική Ταλάντωση!!! Μπορεί όμως και να ήταν.
Ένα όνειρο που ονειρεύεσαι μόνος είναι απλά ένα όνειρο. Ένα όνειρο που ονειρεύεσαι με άλλους μαζί είναι πραγματικότητα. John Lennon Κάπως έτσι ονειρεύτηκα την Γραμμική Αρμονική Ταλάντωση!!! Μπορεί όμως
Διαβάστε περισσότερα6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''
1. '' Τίποτα δεν είναι δεδομένο. '' 2. '' Η μουσική είναι η τροφή της ψυχής. '' 3. '' Να κάνεις οτι έχει νόημα για σένα, χωρίς όμως να παραβιάζεις την ελευθερία του άλλου. '' 4. '' Την πραγματική μόρφωση
Διαβάστε περισσότεραΗ φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια. Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2
Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2 Τι είναι η φιλοσοφία; Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με: ερωτήματα προβλήματα ή απορίες που μπορούμε να αποκαλέσουμε οριακά,
Διαβάστε περισσότεραVIDEOφιλοσοφείν: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Φιλοσοφίας
VIDEOφιλοσοφείν: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Φιλοσοφίας Παραδείγματα διδακτικής αξιοποίησης video στο μάθημα των Αρχών Φιλοσοφίας (Β Λυκείου Γενική Παιδεία) 3 ο ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ 27 ΜΑΡΤΙΟΥ 2015 Μαλεγιαννάκη
Διαβάστε περισσότεραΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Σκεπτικό της δραστηριότητας Βασική ιδέα του σεναρίου
ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Τίτλος: Ο Σωκράτης και η εποχή του Συγγραφέας: Καλλιόπη Στυλιανή Κοντιζά Γνωστικό Αντικείμενο: Ανθολόγιο Φιλοσοφικών Κειμένων Τάξη: Γ Γυμνασίου Κείμενο: Κεφάλαιο 3 ο : Σωκράτης και
Διαβάστε περισσότεραΗ καμπύλωση του χώρου-θεωρία της σχετικότητας
Η καμπύλωση του χώρου-θεωρία της σχετικότητας Σύμφωνα με τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας που διατύπωσε ο Αϊνστάιν, το βαρυτικό πεδίο κάθε μάζας δημιουργεί μια καμπύλωση στον χώρο (μάλιστα στον χωροχρόνο),
Διαβάστε περισσότεραIII_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ;
III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; Eρωτήματα ποιες επιλογές γίνονται τελικά; ποιες προκρίνονται από το Π.Σ.; ποιες προβάλλονται από το εγχειρίδιο; ποιες υποδεικνύονται από το ίδιο το αντικείμενο; με
Διαβάστε περισσότεραβ) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;
1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,
Διαβάστε περισσότεραΕΙΝΑΙ Η ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ; 1
ΕΙΝΑΙ Η ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ; 1 Στο σημείο αυτό του οδοιπορικού γνωριμίας με τις διάφορες μεθόδους αυτογνωσίας θα συναντήσουμε την Αστρολογία και θα μιλήσουμε για αυτή. Θα ερευνήσουμε δηλαδή
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Εαρινό εξάμηνο 2018-2019 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Η επιστημονική
Διαβάστε περισσότεραΕίναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας;
Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Εμείς που αντιλαμβανόμαστε είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό; Πώς βρεθήκαμε σ αυτόν τον κόσμο; Ο θάνατός μας σημαίνει το τέλος ή
Διαβάστε περισσότεραΗ Σημασία της Επικοινωνίας
Η Σημασία της Επικοινωνίας Εκπαιδευτή Εκπαιδευόμενου των: Ανθσγου (Ι) Ντίντη Βασιλείου και Ανθσγου (Ι)Μουσταφέρη Μιλτιάδη Επιμέλεια: Επγος (ΜΑ) Νεκ. Καρανίκας Για την ασφαλή και αποτελεσματική διεξαγωγή
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307)
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) Ενότητα #4: Λειτουργικός και Κριτικός Γραμματισμός Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ
Διαβάστε περισσότεραΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε
Διαβάστε περισσότεραΧρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή. Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Διευθύντρια Ο.Π.Ι.
Εισαγωγή Ο οδηγός που κρατάς στα χέρια σου είναι μέρος μιας σειράς ενημερωτικών οδηγών του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Σκοπό έχει να δώσει απαντήσεις σε κάποια βασικά ερωτήματα που μπορεί να έχεις
Διαβάστε περισσότεραΕκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015
Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Μάθηση και γνώση: μια συνεχής και καθοριστική αλληλοεπίδραση Αντώνης Λιοναράκης Στην παρουσίαση που θα ακολουθήσει θα μιλήσουμε
Διαβάστε περισσότεραGEORGE BERKELEY ( )
42 GEORGE BERKELEY (1685-1753) «Ο βασικός σκοπός του Berkeley δεν ήταν να αμφισβητήσει την ύπαρξη των εξωτερικών αντικειμένων, αλλά να υποστηρίξει την άποψη ότι τα πνεύματα ήταν τα μόνα ανεξάρτητα όντα,
Διαβάστε περισσότεραΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ
http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος
Διαβάστε περισσότεραΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ»
ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ (PhD, MSc, MA) Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος 1 ΔΟΜΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Ορισμοί, οφέλη,
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ενότητα 3: Είναι ο αγέννητος άνθρωπος πρόσωπο; Φιλοσοφικές απόψεις Μιλτιάδης Βάντσος Άδειες
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι Α ΛΥΚΕΙΟΥ 20\ 11\2016 ΚΕΙΜΕΝΟ: Υπάρχει ιδανικός ομιλητής της γλώσσας; Δεν υπάρχει στη γλώσσα «ιδανικός ομιλητής». Θα διατυπώσω εδώ μερικές σκέψεις
Διαβάστε περισσότεραΈννοιες Φυσικών Επιστημών Ι
Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 4: Θεωρίες διδασκαλίας μάθησης στη διδακτική των Φ.Ε. Σπύρος Κόλλας (Βασισμένο στις σημειώσεις του Βασίλη Τσελφέ)
Διαβάστε περισσότεραEDMUND HUSSERL ( Ε. ΧΟΥΣΕΡΛ, )
EDMUND HUSSERL 1 EDMUND HUSSERL ( Ε. ΧΟΥΣΕΡΛ, 1859-1938) Ο Καρτέσιος (Ντεκάρτ) αναζήτησε να θεμελιώσει τη γνώση και να εξασφαλίσει την ανάπτυξη της Επιστήμης στις πρώτες αναμφισβήτητες παρατηρήσεις που
Διαβάστε περισσότεραΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α ΚΕΙΜΕΝΟ 1) Διαβάζοντας το κείμενο, αντιλαμβανόμαστε ότι το φαινόμενο του ρατσισμού, έχει αρκετές συνέπειες και για εκείνον που το υποστηρίζει και
Διαβάστε περισσότεραΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που
ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που Χρησιμοποιούνται ως 1. αντικείμενο σε ρήματα: λεκτικά: λέω, υπόσχομαι, ισχυρίζομαι, διδάσκω, ομολογώ,
Διαβάστε περισσότεραNaoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή:
Naoki HigasHida Γιατί χοροπηδώ Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού Εισαγωγή: david MiTCHELL 41 Ε13 Προτιμάς να είσαι μόνος σου; «Α, μην ανησυχείτε γι αυτόν προτιμά να είναι μόνος του». Πόσες φορές το
Διαβάστε περισσότεραΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002
ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΟΜΑ Α Α Α.1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθµούς της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθµό το γράµµα της Στήλης Β, που αντιστοιχεί
Διαβάστε περισσότεραΣύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ»
Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 4 Οκτωβρίου 2014 Τμήμα Α Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ 7 ΑΙΩΝΕΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ
Διαβάστε περισσότερα21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου
21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου Υποστήριξη στην αποτελεσματική διαχείριση του αναλυτικού προγράμματος μέσα από την υλοποίηση ενεργητικών διδακτικών τεχνικών. Γνωριμία
Διαβάστε περισσότερα"ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑΣ" του Δημητρίου Α. Φιλάρετου
Παρουσίαση βιβλίου από τον Κ. Γ. Νικολουδάκη, Δεκ. 2015 Ιαν. 2016 "ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑΣ" του Δημητρίου Α. Φιλάρετου Υπότιτλος στο εξώφυλλο: -ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΤΟΥ ΟΡΘΟΥ ΛΟΓΟΥ -Ο ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΑντιλήψεις-Στάσεις των μαθητών του γυμνασίου και των Λ.Τ. τάξεων σχετικά με την σχολική ζωή
Αντιλήψεις-Στάσεις των μαθητών του γυμνασίου και των Λ.Τ. τάξεων σχετικά με την σχολική ζωή 2016-2017 Βαβαρούτα Κατερίνα Σπυρόπουλος Βασίλης Ψηλοπαναγιώτη Άννα Ψυχομάνη Γεωργία Ριόλος 2016-17 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Διαβάστε περισσότεραΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Λιάνα Καλοκύρη ΣΕΕ ΠΕ02 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΠΕΚΕΣ ΚΡΗΤΗΣ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2018-19 Λιάνα Καλοκύρη ΣΕΕ ΠΕ02 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΠΕΚΕΣ ΚΡΗΤΗΣ 3 Θέματα στη ΝΕΓ- αδίδακτο 1 αφορά στην κατανόηση του κειμένου και διαιρείται σε δύο ερωτήματα
Διαβάστε περισσότεραΤο παιδί και το βιβλίο Ανάγνωση
Το παιδί και το βιβλίο Ανάγνωση του Τάσου Ανθουλιά (https://www.helidoni.info/) Το σημερινό παιδί μεγαλώνει μέσα σε ένα κόσμο που αντιστρατεύεται την ισόρροπη ανάπτυξή του. Όλες του οι αισθήσεις βομβαρδίζονται
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 9. Έλεγχοι υποθέσεων
Κεφάλαιο 9 Έλεγχοι υποθέσεων 9.1 Εισαγωγή Όταν παίρνουμε ένα ή περισσότερα τυχαία δείγμα από κανονικούς πληθυσμούς έχουμε τη δυνατότητα να υπολογίζουμε στατιστικά, όπως μέσους όρους, δειγματικές διασπορές
Διαβάστε περισσότεραΑξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]
Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο
Διαβάστε περισσότεραΑ. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2018 HMEΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Εισαγωγικό Σημείωμα: Ο Yuval Noah Harari είναι καθηγητής Πανεπιστημίου με αντικείμενο την Παγκόσμια Ιστορία.
Διαβάστε περισσότεραΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ
Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι
Διαβάστε περισσότεραΚίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών
Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών Δρ Μαριάννα Φωκαΐδου Δρ Παυλίνα Χατζηθεοδούλου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης
Διαβάστε περισσότερα2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.
Θέµατα & Ασκήσεις από: www.arnos.gr 2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22 ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύµφωνα µε τη θεωρία του εµπειρισµού
Διαβάστε περισσότεραΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΝΟΝΑΣ
ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΝΟΝΑΣ Η Φιλοσοφία γεννήθηκε από την ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει τον κόσμο που ζει, να καταλάβει τη φύση και τη δύναμη αυτών που τον τριγυρίζουν και να αποκτήσει μια κοσμοθεωρία
Διαβάστε περισσότεραΑσκήσεις φυσικής και Δυσλεξία
Ασκήσεις φυσικής και Δυσλεξία 1. Εισαγωγή 2. Τύποι 3. Ασκήσεις Γρηγοριάδης Ιωάννης Φυσική Η φυσική αποτελεί πεδίο στο οποίο μπορούν να διαπρέψουν οι μαθητές με δυσλεξία καθώς η ιδιαιτερότητα τους, τους
Διαβάστε περισσότεραΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ (10.11.2010) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς Κεφάλαιο 3: Κυκλοφορούμε με ασφάλεια) ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Διαβάστε περισσότεραΤα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή
Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες
Διαβάστε περισσότεραΑν και η πρώτη αντίδραση από πολλούς είναι η γελοιοποίηση για τη ανάλυση τέτοιων θεμάτων, παρόλα αυτά τα ερωτηματικά υπάρχουν.
Είναι γνωστή σε όλους η σειρά επιστημονικής φαντασίας Star Trek η οποία έχει φανατικούς θαυμαστές σε όλο τον κόσμο. Οι τεχνολογικές καινοτομίες και οι «φανταστικές» τεχνολογίες που είχε συμπεριλάβει στο
Διαβάστε περισσότεραΤο Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1
Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 (ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ - ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ) Μια σύνοψη: Κατανοώντας ορισμένες λέξεις και έννοιες προκύπτει μια ανυπολόγιστη αξία διαμορφώνεται
Διαβάστε περισσότεραΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1. Λέξεις και νόημα Η γλώσσα αποτελείται από λέξεις. Η λέξη είναι το μικρότερο τμήμα της γλώσσας
Διαβάστε περισσότεραΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2
ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 Η ιστορία της φιλοσοφίας από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία αναζήτησης μιας απάντησης στο ερώτημα, «τι είναι γνώση;» Οι Δυτικοί φιλόσοφοι
Διαβάστε περισσότεραΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν»
1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ (ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ) Σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Αριστοτέλη, υπάρχουν τρία είδη κοινωνικών οντοτήτων ή διαφορετικά, ομάδων
Διαβάστε περισσότεραΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ A.1. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Επομένως, ούτε εκ φύσεως, αλλά ούτε και αντίθετα προς τη φύση μας υπάρχουν μέσα μας οι αρετές, αλλά έχουμε από τη φύση
Διαβάστε περισσότεραΕπιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί
Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός http://users.uoa.gr/~dhatziha/ Διαφάνεια:
Διαβάστε περισσότεραΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ. Μάθημα 11 «Το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος» στην προσχολική ηλικία
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μάθημα 11 «Το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος» στην προσχολική ηλικία Τα θέματά μας σήμερα Θα δούμε πώς αντιλαμβάνονται τα μικρά παιδιά το εσωτερικό
Διαβάστε περισσότεραΚ. Γ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΑΚΗΣ 1
Κ. Γ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΑΚΗΣ 1 < > Ένα από τα ζητήματα τα οποία έχει θεωρηθεί από τα πιο δύσκολα για την ανθρώπινη σκέψη (αυτό για την αρχή του κόσμου), έχει μια από τις παρακάτω απλοποιημένες απαντήσεις: 1) Ο κόσμος
Διαβάστε περισσότεραΑντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα
24 Απριλίου 2018 Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα Μίνα Μπουλέκου, Συγγραφέας-Ποιήτρια Η διαχείριση των καθημερινών προβλημάτων
Διαβάστε περισσότεραΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ
ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ Την έρευνα για τη φύση του την αρχίζει ο άνθρωπος θέτοντας στον εαυτό του την ερώτηση: «Ποιός είμαι; Τι είμαι;» Στην πορεία της αναζήτησης για την απάντηση, η ερώτηση διαφοροποιείται
Διαβάστε περισσότεραΣιωπάς για να ακούγεσαι
Σιωπάς για να ακούγεσαι 01/12/2014 Γράφει η Αίγλη Τούμπα Μάρω Βαμβουνάκη Εκδόσεις Ψυχογιός σελ. 272 Ίσως από τα καλύτερα μυθιστορήματα της Μάρως Βαμβουνάκη να ήταν το «Οι παλιές αγάπες πάνε στον Παράδεισο».
Διαβάστε περισσότεραΚείμενο Μετασχηματίζοντας δημιουργικά την αμφισβήτηση (6606)
Κείμενο Μετασχηματίζοντας δημιουργικά την αμφισβήτηση (6606) Μέσα στην τάξη ο εκπαιδευτικός με τους μαθητές αλληλεπιδρούν και αλληλοεπηρεάζονται από τις μεταξύ τους στάσεις και συμπεριφορές. Κάποιες φορές,
Διαβάστε περισσότεραΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.
Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Επομένως, ούτε εκ φύσεως, αλλά ούτε και αντίθετα
Διαβάστε περισσότεραΛούντβιχ Βιτγκενστάιν
Λούντβιχ Βιτγκενστάιν Ο τάφος του Βίτγκεντάιν στο Κέιμπριτζ κοσμείται από το ομοίωμα μιας ανεμόσκαλας: «Οι προτάσεις μου αποτελούν διευκρινίσεις, όταν αυτός που με καταλαβαίνει, τελικά τις αναγνωρίσει
Διαβάστε περισσότεραΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1
ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1 ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ: Σεβασμός Κοινωνική δεξιότητα: Ακούω τον ομιλητή στο μάθημα Στόχοι μαθήματος: Ο μαθητής να: 1. Ονομάζει τα βασικά βήματα της κοινωνικής
Διαβάστε περισσότεραΜανίκας Γιώργος. Μανιάτη Ευαγγελία
Γ3 «Ειδικότερα εμείς ως μαθητές, οι οποίοι δεν έχουμε ακόμα τη δυνατότητα να ελέγχουμε άμεσα με το δικαίωμα της ψήφου μας τη δημοκρατία της χώρας μας, μπορούμε να συμβάλλουμε στο να υπάρχει δημοκρατικός
Διαβάστε περισσότεραΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,
Διαβάστε περισσότεραΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...
Διαβάστε περισσότεραΔιαβάζουμε βιβλία και περιοδικά, που έχουν χρησιμότητα για τις πληροφορίες που μας δίνουν. Τα διαβάζουμε για να μαθαίνουμε τι ειπώθηκε, τι συνέβη,
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΕΙΜΕΝΟ: Ερχομαι στο πιο δύσκολο πρόβλημα. Τι πρέπει
Διαβάστε περισσότεραΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Το Παραπρόγραμμα ή κρυφό Αναλυτικό Πρόγραμμα Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες
Διαβάστε περισσότεραΣΧΕΔΙΟ ΕΠΟ 22 2 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΟ 22 2 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ορθολογισμός έχει βασικό κριτήριο γνώσης την ανθρώπινη νόηση και όχι την εμπειρία.η νόηση με τις έμφυτες και τους λογικούς νόμους αποτελεί αξιόπιστη πηγή γνώσης. Σύμφωνα
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER
ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER 1 Α Ομάδα «Κάθεσαι καλά, Γκέοργκ; Καλύτερα να καθίσεις, γιατί σκοπεύω να σου διηγηθώ μια ιστορία για γερά νεύρα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας του βιβλίου
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. στην Έκφραση-Έκθεση Β Λυκείου Δεκέμβριος 2013
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ στην Έκφραση-Έκθεση Β Λυκείου Δεκέμβριος 2013 Κείμενο Τηλεόραση και νέοι Η τηλεόραση επηρεάζει τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τις συμπεριφορές των τηλεθεατών, δεν τους επηρεάζει όλους, όμως,
Διαβάστε περισσότεραΠώς να μάθετε το παιδί, να προστατεύει τον εαυτό του!
Πώς να μάθετε το παιδί, να προστατεύει τον εαυτό του! Όλοι οι γονείς, αλλά ιδιαίτερα οι μονογονείς, έχουν ένα άγχος παραπάνω σε ό,τι αφορά την ασφάλεια του παιδιού τους. Μία φίλη διαζευγμένη με ένα κοριτσάκι
Διαβάστε περισσότεραΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
2015 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΓΡΙΒΑ ΕΛΕΝΗ 5/2/2015 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αυτό το portfolio φτιάχτηκε
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Παρασκευή 8 Ιουνίου 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Παρασκευή 8 Ιουνίου 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (Ενδεικτικές Απαντήσεις) Α1. Ο συντάκτης αναλύει τη σχέση παιδείας
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 12:25 Σελίδα 2 από 6 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 06/06/2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΣΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική
Διαβάστε περισσότερα«Το κορίτσι με τα πορτοκάλια»
«Το κορίτσι με τα πορτοκάλια» Α ομάδα «Κάθεσαι καλά, Γκέοργκ; Καλύτερα να καθίσεις, γιατί σκοπεύω να σου διηγηθώ μια ιστορία για γερά νεύρα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας του βιβλίου αρχίζει να ξετυλίγει
Διαβάστε περισσότεραΤο αντικείμενο [τα βασικά]
Το αντικείμενο [τα βασικά] Στην ενότητα αυτή θα ασχοληθούμε με το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. Παράλληλα θα δίνονται παραδείγματα και στα Νέα Ελληνικά (ΝΕ) Τι είναι το αντικείμενο; Αντικείμενο είναι
Διαβάστε περισσότεραΤο μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα. Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα
Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα Στην Γ τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα Το βιβλίο δραστηριοτήτων
Διαβάστε περισσότεραΑ. Β. Μουμτζάκης, οι δημοσιεύσεις και το έργο του ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ* Α.Β. ΜΟΥΜΤΖΑΚΗΣ
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ* Α.Β. ΜΟΥΜΤΖΑΚΗΣ Η εισήγηση περιλαμβάνει μερικές γενικές σκέψεις για το μάθημα και μερικές ειδικότερες για κάθε μέρος των ενοτήτων του βιβλίου. Έτσι
Διαβάστε περισσότεραΈνα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα
1 Ένα γόνιμο μέλλον Ένα γόνιμο μέλλον χρειάζεται μια καλή συνείδηση στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα Χρειαζόμαστε οι Έλληνες να συνδεθούμε πάλι
Διαβάστε περισσότεραΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ 1.α. Το κείμενο: Ο Μακρυγιάννης άρχισε να γράφει τα Απομνημονεύματα στις 26 Φεβρουαρίου του 1829 στο Άργος όπου είχε οριστεί Γενικός Αρχηγός της Εκτελεστικής Δυνάμεως
Διαβάστε περισσότεραΚέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς «ΝΗΡΕΑΣ»
Εργαστήριο δικτύωσης σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με θέμα: «Η συναισθηματική νοημοσύνη και η επίδρασή της στην εκπαιδευτική διαδικασία» 6 7 Μαΐου 2014 Κέντρο Πρόληψης των
Διαβάστε περισσότερα«ΑΤΣΟΕΚΠΛΗΡΟΤΜΕΝΗ ΠΡΟΒΛΕΧΗ» ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟ ΣΨΝ ΠΡΟΔΟΚΙΨΝ ΣΨΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΨΝ
«ΑΤΣΟΕΚΠΛΗΡΟΤΜΕΝΗ ΠΡΟΒΛΕΧΗ» ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟ ΣΨΝ ΠΡΟΔΟΚΙΨΝ ΣΨΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΨΝ ΟΡΙΜΟ: Η «αυτοεκπληρούμενη πρόβλεψη» (self-fulfilling prophecy) είναι ένας κοινωνικο-ψυχολογικός μηχανισμός, ο οποίος μετατρέπει τις
Διαβάστε περισσότεραΠανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016
1 Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 Αγαπητοί μου Αδελφοί, λίγες ημέρες μετά από τη λαμπρή πανήγυρη της Ανάστασης του Κυρίου, πλημμυρισμένοι από πνευματική χαρά εορτάζουμε σήμερα τον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο,
Διαβάστε περισσότεραΑναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης
Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες
Διαβάστε περισσότεραΓιούλη Χρονοπούλου Μάιος Αξιολόγηση περίληψης
Γιούλη Χρονοπούλου Μάιος 2018 Αξιολόγηση περίληψης Η δυσκολία συγκρότησης (και αξιολόγησης) της περίληψης Η περίληψη εμπεριέχει μια (φαινομενική) αντίφαση: είναι ταυτόχρονα ένα κείμενο δικό μας και ξένο.
Διαβάστε περισσότεραΕντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς
Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.
Διαβάστε περισσότεραΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ A ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: A ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ημερομηνία: Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΑ «Debate: Αρχαία Ελληνικά: Κατάργηση ή αναβάθμιση;» ΠΡΩΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Στο
Διαβάστε περισσότεραΟ συμπεριφορισμός ή το μεταδοτικό μοντέλο μάθησης. Η πραγματικότητα έχει την ίδια σημασία για όλους. Διδάσκω με τον ίδιο τρόπο όλους τους μαθητές
Ο συμπεριφορισμός ή το μεταδοτικό μοντέλο μάθησης Βασικές παραδοχές : Η πραγματικότητα έχει την ίδια σημασία για όλους Διδάσκω με τον ίδιο τρόπο όλους τους μαθητές Αυτοί που δεν καταλαβαίνουν είναι ανίκανοι,
Διαβάστε περισσότεραΤο ζήτημα της πλάνης στο Σοφιστή του Πλάτωνα
Το ζήτημα της πλάνης στο Σοφιστή του Πλάτωνα του μεταπτυχιακού φοιτητή Μαρκάτου Κωνσταντίνου Α.Μ.: 011/08 Επιβλέπων: Αν. Καθηγητής Άρης Κουτούγκος Διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΝΔΥΝΑΜΩΜΕΝΗ ΨΥΧΗ. του Ρατζίντερ Σινγκ Απόσπασμα από το βιβλίο: «Διαλογισμός για την Ενδυνάμωση της Ψυχής σας»
Η ΕΝΔΥΝΑΜΩΜΕΝΗ ΨΥΧΗ του Ρατζίντερ Σινγκ Απόσπασμα από το βιβλίο: «Διαλογισμός για την Ενδυνάμωση της Ψυχής σας» Μέσα μας υπάρχουν περισσότερα πλούτη απ ό,τι μπορούμε ποτέ να συσσωρεύσουμε σ αυτή τη Γη.
Διαβάστε περισσότεραΑγγελική Βαρελλά, Η νίκη του Σπύρου Λούη
Αγγελική Βαρελλά, Η νίκη του Σπύρου Λούη Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Γυμνασίου Απαντήσεις ερωτήσεων σχολικού βιβλίου σχ. βιβλίο (σελ. 157) Γυμνάσιο: 9.000 μαθήματα με βίντεο-διδασκαλία για όλο το
Διαβάστε περισσότεραΑνάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης
Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης Clements & Sarama, 2009; Sarama & Clements, 2009 Χωρική αντίληψη και σκέψη Προσανατολισμός στο χώρο Οπτικοποίηση (visualization) Νοερή εικονική αναπαράσταση Νοερή
Διαβάστε περισσότερα14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτική των Φυσικών Επιστημών Ενότητα 2: Βασικό Εννοιολογικό Πλαίσιο
Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Ενότητα 2: Βασικό Εννοιολογικό Πλαίσιο Χρυσή Κ. Καραπαναγιώτη Τμήμα Χημείας Αντικείμενο και Αναγκαιότητα Μετασχηματισμός της φυσικοεπιστημονικής γνώσης στη σχολική της εκδοχή.
Διαβάστε περισσότεραΑ. ΚΕΙΜΕΝΟ Η λειτουργία της παιδείας
Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 16 Ιουνίου 2018 12.02. Ο ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Η λειτουργία της παιδείας Η Πολιτεία, καθώς πορεύεται μέσα στον ιστορικό χρόνο, έχει
Διαβάστε περισσότερα