Θέµατα πρόσβασης στο Σύστηµα Μεταφοράς: α) Σχεδιασµός και ανάπτυξη του Συστήµατος Μεταφοράς, β) µεγάλης κλίµακας διείσδυση των ΑΠΕ

Transcript

1 Θέµατα πρόσβασης στο Σύστηµα Μεταφοράς: α) Σχεδιασµός και ανάπτυξη του Συστήµατος Μεταφοράς, β) µεγάλης κλίµακας διείσδυση των ΑΠΕ Σκοπός της παρούσας ιαβούλευσης είναι να καταγραφούν οι απόψεις των ενδιαφερόµενων αναφορικά µε τα θέµατα πρόσβασης στο Σύστηµα Μεταφοράς, µε έµφαση στο σχεδιασµό και την ανάπτυξη του Συστήµατος Μεταφοράς, καθώς και την επίτευξη µεγάλης κλίµακας διείσδυσης των ΑΠΕ σε αυτό. Στόχος της ΡΑΕ είναι να αποτυπωθούν οι απόψεις των συµµετεχόντων, τόσο σε σχέση µε την παρούσα κατάσταση (ενότητες 1-8), όσο και σε σχέση µε τις πιθανές επιλογές που θα µπορούσαν να υλοποιηθούν στο άµεσο µέλλον (ενότητα 9), οι οποίες και θα δηµιουργούσαν συνθήκες για σηµαντική αύξηση του ρυθµού διείσδυσης των σταθµών ΑΠΕ στο Σύστηµα Μεταφοράς. Η ΡΑΕ καλεί όλους τους ενδιαφερόµενους (συνδέσµους και φορείς των ΑΠΕ, διαχειριστές δικτύων, συνδέσµους και φορείς συµβατικών σταθµών παραγωγής, κ.λπ.) να διατυπώσουν τις απόψεις τους επί του παρόντος κειµένου, µε έµφαση στην τελευταία ενότητα, όπου περιγράφονται τα βασικά θέµατα, τα οποία, κατά τη γνώµη της ΡΑΕ, πρέπει να εξετασθούν κατά προτεραιότητα, και να διαµορφωθεί ένα νέο, ολοκληρωµένο και αποτελεσµατικό, πλαίσιο επίλυσής τους. Η ΡΑΕ, µετά την ολοκλήρωση της παρούσας διαβούλευσης, και αφού επεξεργασθεί τις απόψεις των συµµετεχόντων, θα διαµορφώσει συγκεκριµένες προτάσεις, τις οποίες θα θέσει σε νέα δηµόσια διαβούλευση µέσα στο β εξάµηνο του από 11

2 ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΡΙΤΩΝ 1. Ανάπτυξη του Συστήµατος Μεταφοράς Βασικοί στόχοι Βασικοί στόχοι της ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς 1 είναι: η κάλυψη της ζήτησης η αύξηση των διασυνδέσεων µε τις γειτονικές χώρες, προκειµένου να ενισχυθεί το διασυνοριακό εµπόριο ενέργειας η σύνδεση νέων Χρηστών. Η επίτευξη των παραπάνω στόχων πραγµατοποιείται µε κατευθυντήριο άξονα την ασφαλή λειτουργία του Συστήµατος. 2. Ανάπτυξη του Συστήµατος Μεταφοράς Το ρυθµιστικό πλαίσιο Βασικοί στόχοι του ρυθµιστικού πλαισίου σε ότι αφορά την ανάπτυξη του Συστήµατος Μεταφοράς είναι: 1. H µεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση των υφιστάµενων υποδοµών 2. Η µεγιστοποίηση της απόδοσης (εξεύρεση των οικονοµικότερων λύσεων) 3. Η άρση των εµποδίων πρόσβασης 4. Η δίκαιη κατανοµή του κόστους. Σε ότι αφορά τα θέµατα ανάπτυξης και πρόσβασης, η ΡΑΕ, µέχρι σήµερα, έχει ασκήσει το ρυθµιστικό της ρόλο µέσω των γνωµοδοτήσεών της για: 1. τη Μελέτη Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ) 2 2. τις Χρεώσεις Χρήσης του Συστήµατος 3 3. τον Κανονισµό Αδειών Παραγωγής από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ 4. 1 Άρθρο 261 του Κ Σ&ΣΗΕ, Ορισµοί και πεδίο εφαρµογής 1.Η ανάπτυξη του Συστήµατος, που περιλαµβάνει την ενίσχυση και την επέκτασή του, µπορεί να οφείλεται στους εξής λόγους: Α) Αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Β) Ανάγκη αύξησης της δυναµικότητας των διασυνδέσεων. Γ) Άρση περιορισµών µεταφοράς του Συστήµατος ή/και βελτίωση ποιότητας και ασφάλειας του Συστήµατος. ) Ανάπτυξη των εγκαταστάσεων των Χρηστών που ήδη συνδέονται µε το Σύστηµα. Ε) ηµιουργία νέων θέσεων σύνδεσης ή τροποποίηση υφιστάµενων συνδέσεων Χρηστών. ΣΤ) Μεταβολή των απαιτήσεων των εγκαταστάσεων µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που οφείλονται σε µεταβολές της ζήτησης, της παραγωγής ή της τεχνολογίας, απαιτήσεις αξιοπιστίας ή περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Ζ) Στο αθροιστικό αποτέλεσµα περισσότερων παραγόντων που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο. 2. Η ενίσχυση ή επέκταση του Συστήµατος σύµφωνα µε τα παραπάνω µπορεί να περιλαµβάνει εργασίες: Α) Σε µια νέα ή υπάρχουσα θέση σύνδεσης των εγκαταστάσεων και µηχανηµάτων ορισµένου Χρήστη µε το Σύστηµα Β) Σε νέες ή υπάρχουσες γραµµές µεταφοράς ή άλλο εξοπλισµό µέσω του οποίου συνδέεται ορισµένος Χρήστης µε το Σύστηµα Γ) Σε νέες ή υπάρχουσες γραµµές µεταφοράς ή άλλο εξοπλισµό ή µεταξύ σηµείων αποµακρυσµένων από τη θέση σύνδεσης ορισµένου Χρήστη. 3. Ο χρόνος που απαιτείται για το σχεδιασµό και την ανάπτυξη του Συστήµατος εξαρτάται από τον τύπο και την έκταση των αναγκαίων ενισχύσεων ή εργασιών επέκτασης, το χρόνο που απαιτείται για τη χορήγηση των αναγκαίων αδειών και την παροχή δουλείας διέλευσης καθώς και για τυχόν αναγκαία δικαστική διευθέτηση αυτών, και την πολυπλοκότητα του νέου έργου σε συνδυασµό µε τη µέριµνα για παράλληλη διατήρηση ικανοποιητικής ασφάλειας και ποιότητας ισχύος στο υφιστάµενο Σύστηµα από 11

3 3. υνατότητες ηλεκτρικών δικτύων σε σχέση µε τη διείσδυση σταθµών ΑΠΕ Η δυνατότητα των ηλεκτρικών συστηµάτων να απορροφήσουν την παραγωγή των σταθµών ΑΠΕ είναι συνάρτηση πολλών παραµέτρων και σχετίζεται µε διαφορετικά τεχνικά θέµατα (υπερφόρτιση εξοπλισµού, ευστάθεια, δυνατότητες και χαρακτηριστικά συµβατικών σταθµών παραγωγής, δυνατότητες και χαρακτηριστικά σταθµών ΑΠΕ, κλπ). Η παρούσα διαβούλευση περιορίζεται µόνο στα θέµατα που αφορούν τις υποδοµές του Συστήµατος Μεταφοράς, σε ό,τι αφορά το σχεδιασµό, την ανάπτυξή τους και την πρόσβαση των ενδιαφερόµενων σε αυτές, σε σχέση µόνο µε την ονοµαστική ικανότητα των υποδοµών αυτών, δηλαδή εξετάζοντας µόνο τη στατική ασφάλεια του Συστήµατος Μεταφοράς. Για τις ανάγκες αυτού του κειµένου, η δυνατότητα µιας περιοχής να απορροφήσει το σύνολο ή σηµαντικό µέρος της παραγωγής από σταθµούς ΑΠΕ (εγγυηµένη απορρόφηση), αναφέρεται ως όριο ασφαλούς απορρόφησης (βλ και τη σχετική εισήγηση του ΕΣΜΗΕ ΑΕ 5 ). Υπενθυµίζεται ότι παράλληλα υφίσταται ένα συνολικό όριο για τη διείσδυση των σταθµών ΑΠΕ και σχετίζεται µε τις λοιπές δυνατότητες του Συστήµατος, πέραν από τα θερµικά όρια των στοιχείων µεταφοράς. Επιπλέον, σηµειώνεται ότι επίκειται και αύξηση των τεχνικών απαιτήσεων των σταθµών ΑΠΕ 6. Το όριο ασφαλούς απορρόφησης ισχύος 7 από σταθµούς ΑΠΕ µιας περιοχής επηρεάζεται, πέραν από την ικανότητα του εξοπλισµού του Συστήµατος Μεταφοράς (γραµµές µεταφοράς, αυτοµετασχηµατιστές, κλπ), και από τα ακόλουθα: Τις συµβατικές µονάδες παραγωγής που βρίσκονται στην περιοχή και τα τεχνικά τους ελάχιστα, δηλαδή τη µικρότερη δυνατή ισχύ που µπορεί να παραχθεί κατά τη λειτουργία τους (βλ. σχετική ανακοίνωση της ΡΑΕ 8 ) Το φορτίο της περιοχής του Συστήµατος Τη διεσπαρµένη παραγωγή στο ίκτυο ιανοµής της περιοχής. Αξίζει επίσης να σηµειωθεί και η επίδραση, στις αναλύσεις που αφορούν το όριο ασφαλούς απορρόφησης, των διαφορετικών τεχνολογιών σταθµών ΑΠΕ και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που αυτές παρουσιάζουν. 4 Γνωµοδότηση ΡΑΕ υπ'αριθµ. 21/2011 προς Υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής Βλ. ιαβούλευση ΕΣΜΗΕ ΑΕ για τις "Τεχνικές Απαιτήσεις για Αιολικούς Σταθµούς" ΙΟ_ΤΕΧΝ_ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ.pdf από 11

4 4. Σχεδιασµός Συστήµατος Μεταφοράς και δέσµευση ηλεκτρικού χώρου Με βάση το ισχύον πλαίσιο (Ν. 3851/2010), ο ΕΣΜΗΕ ΑΕ δεσµεύει ικανότητας µεταφοράς στο Σύστηµα Μεταφοράς µε την κατάρτιση εσµευτικών Προσφορών Σύνδεσης για σταθµούς ΑΠΕ, µέχρι του ορίου ασφαλούς απορρόφησης, δηλαδή, η µη δεσµευτική προσφορά που είχε καταρτίσει αρχικά ο ιαχειριστής καθίσταται δεσµευτική µετά την έκδοση ΕΠΟ για τον εν λόγω σταθµό ΑΠΕ. Με το νέο Κανονισµό Αδειών Παραγωγής από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ 9, η ΡΑΕ διαπιστώνει, µετά από εισήγηση του ΕΣΜΗΕ ΑΕ, ότι οι δεσµευτικές προσφορές σύνδεσης έχουν υπερβεί το όριο ασφαλούς απορρόφησης από σταθµούς ΑΠΕ. Το όριο ασφαλούς απορρόφησης υπολογίζεται λαµβάνοντας υπόψη τόσο το υφιστάµενο δίκτυο (Σύστηµα και ίκτυο) όσο και τα προγραµµατισµένα έργα ανάπτυξης-ενίσχυσης του Συστήµατος (έργα που περιλαµβάνονται στην εκάστοτε εγκεκριµένη ΜΑΣΜ). Στόχος των παραπάνω ρυθµίσεων είναι: 1. Η συσχέτιση της ικανότητας των ηλεκτρικών δικτύων µε το επενδυτικό ενδιαφέρον, όπως αυτό διαµορφώνεται σε ωριµότερη φάση, δηλαδή µετά την έκδοση ΕΠΟ. 2. Η άρση των εµποδίων στην εξέλιξη της αδειοδοτικής διαδικασίας εξαιτίας της αδυναµίας του Συστήµατος που είναι προσωρινή, υπό την έννοια της διαρκούς ανάπτυξής του Συστήµατος, και κατ επέκταση, της διαρκούς αύξησης του ορίου ασφαλούς απορρόφησης από σταθµούς ΑΠΕ. O ΕΣΜΗΕ ΑΕ σχεδιάζει την ανάπτυξη του Συστήµατος Μεταφοράς µε βάση µια σειρά υποθέσεων σχετικά µε τη ζήτηση, αλλά και µε τα αιτήµατα για σύνδεση στο Σύστηµα Μεταφοράς. Ο σχεδιασµός αυτός αποτυπώνεται στη Μελέτη Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ), 10 η οποία έχει 5ετή ορίζοντα. Σηµειώνεται πάντως ότι επίκειται µετάβαση από τη ΜΑΣΜ, η οποία έχει 5ετή ορίζοντα, στο 10ετές Πρόγραµµα Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 11, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του 3 ου Ενεργειακού Πακέτου (ενσωµάτωση των Οδηγιών 2009/72 και ). 9 Γνωµοδότηση ΡΑΕ υπ'αριθµ. 21/2011 προς Υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής 10 Άρθρο 263 του Κ Σ&ΣΗΕ, Μελέτη Ανάπτυξης του Συστήµατος (ΜΑΣΜ) 1. Έως την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους ο ιαχειριστής του Συστήµατος εκπονεί και δηµοσιεύει σχέδιο της Μελέτης Ανάπτυξης του Συστήµατος (ΜΑΣΜ) το οποίο υποβάλλεται στη ΡΑΕ. Η ΡΑΕ, λαµβάνοντας υπόψη την υποχρέωση του ιαχειριστή του Συστήµατος να διασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση στο Σύστηµα κατά τον πιο οικονοµικό, διαφανή και άµεσο τρόπο και χωρίς διακρίσεις µεταξύ των Χρηστών ή κατηγοριών Χρηστών, προτείνει τεκµηριωµένα στον ιαχειριστή του Συστήµατος τις τροποποιήσεις και συµπληρώσεις του σχεδίου ΜΑΣΜ που κρίνει αναγκαίες. Ο ιαχειριστής του Συστήµατος εκπονεί τελικό σχέδιο ΜΑΣΜ λαµβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις της ΡΑΕ. Το τελικό σχέδιο ΜΑΣΜ υποβάλλεται στον Υπουργό Ανάπτυξης για έγκριση, που χορηγείται µετά από γνώµη της ΡΑΕ, συνοδευόµενο από τεκµηρίωση του ιαχειριστή του Συστήµατος περί των λόγων τυχόν διαφοροποιήσεων του τελικού σχεδίου από τις παρατηρήσεις της ΡΑΕ επί του αρχικού σχεδίου. 2. Η ΜΑΣΜ εκπονείται λαµβάνοντας υπόψη τους εξής στόχους: Α) Βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας τροφοδοσίας και αύξηση της ικανότητας µεταφοράς και του ορίου ευστάθειας του Συστήµατος, καθώς και τεχνολογικές βελτιώσεις. Β) Την άρση των τεχνικών περιορισµών που τίθενται από τα όρια λειτουργίας των στοιχείων του Συστήµατος, και ιδίως των συστηµατικών ιαζωνικών Περιορισµών Μεταφοράς του Συστήµατος. Γ) Την παροχή άµεσης κατά το δυνατόν προτεραιότητας πρόσβασης στο Σύστηµα σε νέους Χρήστες, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων παροχής απρόσκοπτης πρόσβασης τρίτων στο Σύστηµα σύµφωνα µε το Κοινοτικό ίκαιο. ) Την ενίσχυση της ικανότητας µεταφοράς των υφιστάµενων διασυνδέσεων και την ανάπτυξη νέων διασυνδέσεων. Ε) Τη µείωση των απωλειών µεταφοράς στο Σύστηµα. 11 Άρθρο 119, Σχέδιο Νόµου για τη Λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισµού και Φυσικού Αερίου (Ενσωµάτωση οδηγιών 2009/72, 73 και άλλες διατάξεις): 1. Η Α ΜΗΕ Α.Ε καταθέτει σε ετήσια βάση και έως την 31 η Μαρτίου στη ΡΑΕ, κατόπιν προηγούµενης διαβούλευσης µε όλους τους ενδιαφεροµένους, 10ετές Πρόγραµµα Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, το οποίο αφορά την περίοδο µε έναρξη την 1η Ιανουαρίου του αµέσως επόµενου έτους και βασίζεται στην υφιστάµενη και την προβλεπόµενη προσφορά και ζήτηση. 4 από 11

5 Είναι προφανές ότι η ανάπτυξη του Συστήµατος, µε την κατασκευή περισσότερων γραµµών µεταφοράς και κυρίως την επέκταση του δικτύου 400 kv, διευρύνει σηµαντικά το όριο ασφαλούς απορρόφησης από σταθµούς ΑΠΕ στις διάφορες περιοχές του Συστήµατος. Αύξηση του ορίου ασφαλούς απορρόφησης επέρχεται και µε τις διασυνδέσεις των νησιών, η οικονοµική τεκµηρίωση των οποίων καταρχάς, γίνεται στη βάση της µείωσης του κόστους για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των νησιών 13. Πέραν του σχεδιασµού της ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς για την εξυπηρέτηση των αναγκών που συνδέονται µε τη ζήτηση, ο σχεδιασµός της ανάπτυξης προκειµένου να εξυπηρετηθούν οι σταθµοί ΑΠΕ δεν εντάσσεται σε συγκεκριµένο πλαίσιο. Επιπροσθέτως, ο σχεδιασµός αυτός δυσχεραίνεται εξαιτίας της αβεβαιότητας που παρουσιάζουν τα σχετικά επενδυτικά σχέδια, καθώς αφενός δεν υφίσταται δέσµευση από την πλευρά του επενδυτή αναφορικά µε την ολοκλήρωση του επενδυτικού του σχεδίου και σύνδεση του σταθµού ΑΠΕ στο Σύστηµα, αφετέρου η κατάληξη του επενδυτικού σχεδίου συνδέεται καταρχάς µε την πρόοδο της αδειοδοτικής διαδικασίας, εποµένως είναι αβέβαιη. Στο παρελθόν, ο ΕΣΜΗΕ ΑΕ είχε προσεγγίσει το ζήτηµα της ανάπτυξης του Συστήµατος για τη σύνδεση σταθµών ΑΠΕ µέσω των Μελετών Στρατηγικής Ανάπτυξης ΑΠΕ (ΜΕΣΑΠΕ 14 ). Σε κάθε περίπτωση, ο ΕΣΜΗΕ ΑΕ αντιµετωπίζει µεγάλο όγκο αιτηµάτων για σύνδεση στο Σύστηµα. Παράλληλα, µε τον χαρακτηρισµό µιας περιοχής ως κορεσµένης, δεν δίνεται η δυνατότητα για περαιτέρω εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος και δεν καταγράφεται περαιτέρω η ανάγκη ανάπτυξης του Συστήµατος 15. Για τις κορεσµένες περιοχές, η αδειοδοτική διαδικασία για σταθµούς ΑΠΕ από την πλευρά των επενδυτών, σύµφωνα µε την τρέχουσα πρακτική, είναι δυνατή µόνο εφόσον υπάρχει διαθέσιµος ηλεκτρικός χώρος 16. Στην περίπτωση που απαιτείται νέο έργο ενίσχυσης στο Σύστηµα Μεταφοράς προκειµένου να απορροφηθεί η ισχύς από το σταθµό ΑΠΕ, τότε η αδειοδοτική διαδικασία ξεκινά µόνο εφόσον αποφασιστεί η κατασκευή του εν λόγω έργου (ένταξη στη ΜΑΣΜ και έγκριση από τον Υπουργό ΠΕΚΑ) και εξαντληθούν οι αιτήσεις για έκδοση Το Πρόγραµµα περιέχει αποτελεσµατικά µέτρα µε στόχο να διασφαλίζεται η επάρκεια του Συστήµατος και η ασφάλεια του εφοδιασµού. 2. Συγκεκριµένα, το 10ετές Πρόγραµµα Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας: (α) προσδιορίζει τις κυριότερες υποδοµές µεταφοράς που πρέπει να κατασκευαστούν ή να αναβαθµιστούν κατά τα επόµενα δέκα (10) έτη συµπεριλαµβανοµένων και των απαραίτητων υποδοµών για τη διείσδυση των ΑΠΕ, (β) περιέχει όλες τις επενδύσεις που ήδη έχουν περιληφθεί σε προηγούµενα προγράµµατα ανάπτυξης και προσδιορίζει τις νέες επενδύσεις των οποίων η έναρξη υλοποίησης προβλέπεται µέσα στην επόµενη 3ετία, (γ) παρέχει τεχνοοικονοµική ανάλυση σκοπιµότητας για τα σηµαντικά έργα µεταφοράς του εδαφίου(β) ανωτέρω, ιδίως αυτά που αφορούν διεθνείς διασυνδέσεις και διασυνδέσεις νήσων µε το Σύστηµα Μεταφοράς, συµπεριλαµβανοµένων χρονοδιαγράµµατος υλοποίησης, εκτιµώµενων χρηµατικών ροών αναγκών χρηµατοδότησης των επενδυτικών σχεδίων των υπόψη έργων. 12 Άρθρο 119, Σχέδιο Νόµου για τη Λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισµού και Φυσικού Αερίου (Ενσωµάτωση οδηγιών 2009/72, 73 και άλλες διατάξεις): 1. Η Α ΜΗΕ Α.Ε καταθέτει σε ετήσια βάση και έως την 31 η Μαρτίου στη ΡΑΕ, κατόπιν προηγούµενης διαβούλευσης µε όλους τους ενδιαφεροµένους, 10ετές Πρόγραµµα Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, το οποίο αφορά την περίοδο µε έναρξη την 1η Ιανουαρίου του αµέσως επόµενου έτους και βασίζεται στην υφιστάµενη και την προβλεπόµενη προσφορά και ζήτηση. Το Πρόγραµµα περιέχει αποτελεσµατικά µέτρα µε στόχο να διασφαλίζεται η επάρκεια του Συστήµατος και η ασφάλεια του εφοδιασµού. 2. Συγκεκριµένα, το 10ετές Πρόγραµµα Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας: (α) προσδιορίζει τις κυριότερες υποδοµές µεταφοράς που πρέπει να κατασκευαστούν ή να αναβαθµιστούν κατά τα επόµενα δέκα (10) έτη συµπεριλαµβανοµένων και των απαραίτητων υποδοµών για τη διείσδυση των ΑΠΕ, (β) περιέχει όλες τις επενδύσεις που ήδη έχουν περιληφθεί σε προηγούµενα προγράµµατα ανάπτυξης και προσδιορίζει τις νέες επενδύσεις των οποίων η έναρξη υλοποίησης προβλέπεται µέσα στην επόµενη 3ετία, (γ) παρέχει τεχνοοικονοµική ανάλυση σκοπιµότητας για τα σηµαντικά έργα µεταφοράς του εδαφίου(β) ανωτέρω, ιδίως αυτά που αφορούν διεθνείς διασυνδέσεις και διασυνδέσεις νήσων µε το Σύστηµα Μεταφοράς, συµπεριλαµβανοµένων χρονοδιαγράµµατος υλοποίησης, εκτιµώµενων χρηµατικών ροών αναγκών χρηµατοδότησης των επενδυτικών σχεδίων των υπόψη έργων. 13 Μελέτη διασύνδεσης Κρήτης µε το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστηµα: 14 Βλ. ΜΑΣΜ περιόδου , σελ. 64, 15 Βλ. Άρθρα 8 και 10 του νέου Κανονισµού Αδειών Παραγωγής από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ όπως παραπάνω. 16 Βλ. 3468/2006 όπως τροποποιήθηκε από το Ν.3851/2010 για την άδεια παραγωγής και τα κορεσµένα δίκτυα. 5 από 11

6 δεσµευτικών προσφορών σύνδεσης (δεν βρίσκονται δηλαδή σε αναµονή επενδυτικά σχέδια για σταθµούς ΑΠΕ µε µη δεσµευτικούς όρους σύνδεσης). Η σύνδεση του σταθµού ΑΠΕ θα πραγµατοποιηθεί αν ολοκληρωθούν επιτυχώς οι σχετικές αδειοδοτικές διαδικασίες και, φυσικά, ολοκληρωθεί η αδειοδότηση και η κατασκευή του έργου ενίσχυσης (βλ. Σχ.1). Σύµφωνα µε την υφιστάµενη εµπειρία, ο χρόνος για την ολοκλήρωση των ανωτέρω είναι µεγάλος. Συνοψίζοντας τα παραπάνω, η ανάπτυξη του Συστήµατος ειδικά σε ό,τι αφορά τη διείσδυση σταθµών ΑΠΕ είναι δυσχερής, λόγω της αβεβαιότητας υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων, αλλά από τη άλλη πλευρά και τα επενδυτικά σχέδια, σε ορισµένες περιπτώσεις, δεν µπορούν να προχωρήσουν λόγω περιορισµών του Συστήµατος Μεταφοράς. Τέλος, πρέπει να σηµειωθεί ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον για µεγάλου µεγέθους επενδύσεις σε σταθµούς ΑΠΕ έχει δηµιουργήσει την ανάγκη για κατασκευή έργων σύνδεσης υψηλού κόστους (π.χ. υποβρύχια καλώδια µεγάλου µήκους). Η πρακτική όµως αυτή δεν εξαντλεί τα περιθώρια για την ορθολογικότερη δυνατή ανάπτυξη των υποδοµών, µε στόχο τη µεγιστοποίηση του κοινωνικο-οικονοµικού οφέλους από τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΝΕΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ Α ΕΙΟ ΟΤΙΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΝΕΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΣΜΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΣΥΣΝ ΕΣΗΣ ΓΙΑ ΣΤΑΘΜΟΥΣ ΑΠΕ ΜΕ ΜΗ ΕΣΜΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΥΝ ΕΣΗΣ Α ΕΙΟ ΟΤΙΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΣΤΑΘΜΟΥ ΑΠΕ ΣΥΝ ΕΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΑΠΕ Σχ. 1. Ανάπτυξη του Συστήµατος και σύνδεση σταθµών ΑΠΕ 6 από 11

7 5. Σχετικά θέµατα : Χρόνος υλοποίησης νέων έργων στο Σύστηµα Μεταφοράς Από τη µέχρι σήµερα εµπειρία είναι σαφές ότι υπάρχει µεγάλη αβεβαιότητα ως προς το χρόνο υλοποίησης των νέων έργων στο Σύστηµα Μεταφοράς. Στον Πίνακα 1 δίνονται ενδεικτικά οι προβλεπόµενοι χρόνοι ένταξης τεσσάρων σηµαντικών έργων ανάπτυξης στο Σύστηµα Μεταφοράς, όπως αποτυπώθηκαν στις εγκεκριµένες ΜΑΣΜ από το έτος 2001 έως το ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ & ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΕΝΤΑΞΗΣ 17 ΜΑΣΜ ΠΕΡΙΟ ΟΥ: KYT NEA ΣΑΝΤΑΣ KYT ΛΑΓΚΑ Α ΚΥΤ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΥΤ ΑΛΙΒΕΡΙΟΥ 2006Β 2007Β 2009Α 2010Α 2012Β 2005Β 2007Α 2008Α 2010Α 2011Α Α 2010Α 2012Β 2015Α Β 2009Β 2012Α 6. Κόστος ανάπτυξης ηλεκτρικών δικτύων Σε ότι αφορά το κόστος για την ανάπτυξη του Συστήµατος Μεταφοράς, µε βάση το υφιστάµενο πλαίσιο, διακρίνονται, γενικά, δύο περιπτώσεις; 1. Έργα ενίσχυσης: έργα των οποίων το κόστος ανακτάται µέσω των χρεώσεων για τη χρήση του Συστήµατος Έργα επέκτασης για τη σύνδεση Χρηστών: όπως περιγράφονται στο Άρθρο 272 του Κ Σ&ΣΗΕ 19, το κόστος των οποίων καλύπτεται από το Χρήστη. 17 Πηγή: εγκεκριµένες µελέτες ανάπτυξης Συστήµατος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ) που εκδόθηκαν από το ΕΣΜΗΕ ΑΕ κατά τα προηγούµενα έτη: 18 Άρθρο 271 του Κ Σ&ΣΗΕ, Υλοποίηση Έργων Ενίσχυσης του Συστήµατος: 1.Τα έργα ενίσχυσης του Συστήµατος ανατίθενται στον Κύριο του Συστήµατος σύµφωνα µε τη Σύµβαση Παραχώρησης Ελέγχου Συστήµατος Μεταφοράς. Ο Κύριος του Συστήµατος έχει την ευθύνη για την άρτια ολοκλήρωση των έργων αυτών σύµφωνα µε τις προδιαγραφές που περιλαµβάνονται στη ΜΑΣΜ καθώς επίσης και για την τήρηση των χρονοδιαγραµµάτων υλοποίησης που περιλαµβάνονται στη ΜΑΣΜ. Ο Κύριος του Συστήµατος υλοποιεί τα έργα της ΜΑΣΜ που του ανατίθενται µε δαπάνες του, σύµφωνα µε τους όρους της αδείας του. Το κόστος των έργων αυτών ανακτάται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος µέσω των χρεώσεων για τη χρήση του Συστήµατος και αποδίδεται στον Κύριο του Συστήµατος. 19 Άρθρο 272 του Κ Σ&ΣΗΕ, Υλοποίηση Έργων Επέκτασης του Συστήµατος για τη Σύνδεση Χρηστών: Τα έργα επέκτασης του Συστήµατος για τη Σύνδεση Χρηστών µπορεί να υλοποιούνται είτε από τον εκάστοτε Χρήστη είτε από τον Κύριο του Συστήµατος. Σε κάθε περίπτωση, συνάπτεται τριµερής Σύµβαση υλοποίησης µεταξύ του Κυρίου του Συστήµατος, του ιαχειριστή του Συστήµατος και του αντίστοιχου Χρήστη σύµφωνα µε τη Σύµβαση Παραχώρησης Ελέγχου Συστήµατος Μεταφοράς, στην οποία ρητώς προβλέπονται τα τµήµατα του έργου την εκτέλεση των οποίων αναλαµβάνει ο κάθε συµβαλλόµενος, τα αντίστοιχα χρονοδιαγράµµατα υλοποίησης καθώς και οι διαδικασίες ελέγχου και παραλαβών και ενδεχόµενης καταβολής τιµηµάτων. Με την εκπλήρωση όλων των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Σύµβαση Υλοποίησης, ο Κύριος του Συστήµατος προβαίνει σε κάθε νόµιµη ενέργεια ώστε να περιέλθει στην κυριότητά του το τµήµα του έργου που αποτελεί µέρος του Συστήµατος, και στη συνέχεια αναλαµβάνει τη συντήρηση του έργου σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κώδικα. 7 από 11

8 7. Έργο Σύνδεσης ΑΠΕ «Ν. Μάκρη - Πολυπόταµος και δίκτυο Υψηλής Τάσης Νότιας Εύβοιας» Το έργο αποτελεί επέκταση του Συστήµατος για σύνδεση περίπου 400 MW αιολικών πάρκων στην περιοχή της Νότιας Εύβοιας, και έχει οριστεί ως γενικότερης σηµασίας για την οικονοµία της Χώρας 20. Προκειµένου να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα, αφενός της µη χορήγησης Προσφορών Όρων Σύνδεσης από το ΕΣΜΗΕ ΑΕ προς τους ενδιαφερόµενους κατόχους αδειών για αιολικά πάρκα πριν την εξασφάλιση υλοποίησης του έργου, και αφετέρου της µη ανάληψης του επιχειρηµατικού κινδύνου από τους κατόχους αδειών παραγωγής για τη συµµετοχή τους στο κόστος του έργου σύνδεσης πριν την ολοκλήρωση της αδειοδοτικής διαδικασίας των αιολικών πάρκων, η ΡΑΕ σε συνεργασία µε το ΕΣΜΗΕ ΑΕ, πρότεινε µε γνωµοδότησή της την κατάλληλη τροποποίηση του άρθρου 272 του Κ Σ&ΣΗΕ, βάσει της οποίας τροποποιήθηκε ο Κ ΣΣΗΕ 21. Επίσης, γνωµοδότησε προς το ΥΠΕΚΑ για την τροποποίηση της ΜΑΣΜ περιόδου , προκειµένου να προβλεφθεί ότι το έργο «θα υλοποιηθεί από τον Κύριο του Συστήµατος, και το κόστος του θα ανακτηθεί σύµφωνα µε τη διαδικασία των εδαφίων (α) έως (δ) της παραγράφου 3 του άρθρου 272 του Κ ΣΣΗ» (ανάκτηση µέσω των παραγωγών ΑΠΕ και µέσω των χρεώσεων χρήσης του Συστήµατος, σε περίπτωση που δεν καλυφθεί η συνολική ικανότητα για απορρόφηση ισχύος από σταθµούς ΑΠΕ του έργου). 8. Περικοπές ενέργειας Η υποχρέωση αποζηµίωσης των παραγωγών ΑΠΕ σε περιπτώσεις περικοπών ενέργειας από τους αρµόδιους ιαχειριστές όπως περιγράφεται στο άρθρο 13 του Ν. 3468/2006, όπως τροποποιήθηκε µε τον Ν. 3851/ , δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για µεγαλύτερη αξιοποίηση των υφιστάµενων υποδοµών µε αύξηση της εγκατεστηµένης ισχύος σταθµών ΑΠΕ σε περιοχές όπου εµφανίζεται συµφόρηση στα δίκτυα. Με την πρακτική αυτή λαµβάνεται υπόψη η στοχαστικότητα της αιολικής παραγωγής και κατ επέκταση η στοχαστικότητα της εµφάνισης συµφόρησης στα ηλεκτρικά δίκτυα. Η πρακτική των περικοπών της ενέργειας από σταθµούς ΑΠΕ εφαρµόζεται µε διάφορες παραλλαγές διεθνώς (π.χ. χωρίς αποζηµιώσεις στους παραγωγούς) και αποτελεί ένα µέτρο προσωρινής διάρκειας, µέχρι την ολοκλήρωση των απαραίτητων έργων ανάπτυξης που θα επιτρέψουν την απορρόφηση ισχύος από τους σταθµούς ΑΠΕ χωρίς περικοπές. Σε µελετητικό επίπεδο, ο ΕΣΜΗΕ ΑΕ έχει συµπεριλάβει την παραπάνω δυνατότητα στην ανάλυση του ορίου ασφαλούς απορρόφησης ισχύος από ΑΠΕ για την περιοχή της Πελοποννήσου 24. Στην πρόσφατη εισήγηση του ΕΣΜΗΕ ΑΕ 25 και σε σχέση µε τη δυνατότητα 20 Ν. 3175/2003, άρθρο 15, παρ Απόφαση ΥΠΕΚΑ υπ αριθµ 5/ΗΛ/Β/Φ.1.16/2098/οικ.23692/ Άρθρο 5, Ν.3851/2010, παράγραφος 4. Στο τέλος του άρθρου 13 του ν. 3468/2006, όπως ισχύει, προστίθεται παράγραφος 8 ως εξής: «8. Στο τέλος κάθε ηµερολογιακού έτους, ο αρµόδιος ιαχειριστής καταβάλει σε κάθε Παραγωγό ηλεκτρισµού από αιολική ενέργεια που συνδέεται στο Σύστηµα ή το ιασυνδεδεµένο ίκτυο, πρόσθετη αποζηµίωση που ισούται µε την αποζηµίωση που αντιστοιχεί σε ποσοστό 30% των περικοπών ενέργειας που του έχουν επιβληθεί κατά το προηγούµενο ηµερολογιακό έτος από τον αρµόδιο ιαχειριστή σύµφωνα µε τα άρθρα 9 και 10 του παρόντος και τους Κώδικες ιαχείρισης του Συστήµατος και του ικτύου. Το ανωτέρω ποσοστό των περικοπών ενέργειας αυξάνεται κάθε έτος κατά µέγιστο έως και το 100%, έτσι ώστε η συνολική αποζηµίωση που λαµβάνει ο σταθµός να ισούται µε το µικρότερο ποσό µεταξύ: α) της αποζηµίωσης που θα ελάµβανε αν λειτουργούσε µε δύο χιλιάδες (2.000) ισοδύναµες ώρες και β) της αποζηµίωσης που θα ελάµβανε αν λειτουργούσε χωρίς περικοπές. Η µεθοδολογία υπολογισµού των περικοπών ενέργειας καθορίζεται µε απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής, η οποία εκδίδεται κατόπιν γνώµης της Ρ.Α.Ε. µετά από εισήγηση και των αρµόδιων ιαχειριστών.» 24 Μελέτη: Ικανότητα Απορρόφησης Αιολικής Παραγωγής στην Πελοπόννησο ( ΕΣΜΗΕ ΑΕ - Νοέµβριος 2009) από 11

9 αύξησης του ορίου ασφαλούς απορρόφησης από ΑΠΕ σε περιοχές που παρουσιάζουν συµφόρηση στα δίκτυα, επισηµαίνεται ο υψηλός βαθµός τεχνικής δυσκολίας σε ότι αφορά τη διαχείριση των περικοπών. Κρίσιµα ζητήµατα που θα πρέπει να διερευνηθούν, σε σχέση µε τις περικοπές ενέργειας, είναι: Α. Το ποσοστό της ενέργειας που είναι δυνατό να περικόπτεται σε σχέση µε τις οικονοµικές συνέπειες που αυτό έχει και το συνεπαγόµενο όφελος αναφορικά µε την αύξηση της διείσδυσης. Β. Η στρατηγική που θα ακολουθηθεί, προκειµένου να αξιοποιηθεί η δυνατότητα περικοπών ενέργειας από το ιαχειριστή του Συστήµατος π.χ.: Προληπτική στρατηγική: περικοπή ενέργειας (π.χ. αποσύνδεση αιολικού πάρκου) πριν την εµφάνιση διαταραχής. ιορθωτική στρατηγική: περικοπή ενέργειας για την αντιµετώπιση υπερφόρτισης που προκλήθηκε από διαταραχή (λαµβάνοντας υπόψη το χρονικό περιθώριο, εντός του οποίου επιτρέπεται η λειτουργία των στοιχείων µεταφοράς σε συνθήκες υπερφόρτισης). Γ. Οι τεχνικές δυσκολίες σε επίπεδο λειτουργίας και οι τρόποι αντιµετώπισης (π.χ. περιφερειακά κέντρα ελέγχου, όπως στην περίπτωση της Ισπανίας). 9 από 11

10 ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ Η ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΡΑΕ Από τα παραπάνω συνάγεται, κατά τη γνώµη της ΡΑΕ, ότι ο σχεδιασµός της ανάπτυξης του Συστήµατος, προκειµένου να εξυπηρετηθούν τα αιτήµατα σύνδεσης των σταθµών ΑΠΕ, δεν εντάσσεται σε συγκεκριµένο πλαίσιο. Τα βασικά προβλήµατα που εµφανίζονται προκειµένου να σχεδιασθούν έργα ανάπτυξης για να ικανοποιηθούν τα αιτήµατα για συνδέσεις σταθµών ΑΠΕ είναι: Η αβεβαιότητα σε ότι αφορά την εξέλιξη/υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων. Για τις περιοχές που χαρακτηρίζονται κορεσµένες, όπου δηλαδή καλύπτεται το όριο ασφαλούς απορρόφησης, αναστέλλεται η καταγραφή του επενδυτικού ενδιαφέροντος (δεν εξετάζονται νέα αιτήµατα), µε αποτέλεσµα να µην αποτυπώνονται οι πραγµατικές ανάγκες ανάπτυξης του Συστήµατος. Λαµβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, την εµπειρία από το έργο Σύνδεσης ΑΠΕ «Ν. Μάκρη - Πολυπόταµος και δίκτυο Υψηλής Τάσης Νότιας Εύβοιας» (ενότητα 7 ανωτέρω), καθώς και τα θέµατα πρόσβασης τρίτων, όπως αυτά τίθενται στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες 26, η ΡΑΕ θεωρεί ότι: Α. Είναι απαραίτητος ο σχεδιασµός συγκεκριµένου πλαισίου που θα επιτρέψει: την έγκυρη, έγκαιρη και συνεχή αποτύπωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος για τους σταθµούς ΑΠΕ την ενσωµάτωση του εκάστοτε επενδυτικού ενδιαφέροντος στο σχεδιασµό του Συστήµατος Μεταφοράς και την, σε κάθε περίπτωση, αποφυγή του περιορισµού καταγραφής του, εξαιτίας της τρέχουσας ικανότητας των δικτύων, µε έµφαση: o στην οµαδοποίηση επενδυτικών σχεδίων αναφορικά µε τις υποδοµές µεταφοράς που απαιτούνται, µε στόχο την ορθολογική ανάπτυξη του Συστήµατος o στη δέσµευση των επενδυτών ΑΠΕ αναφορικά µε την πρόθεσή τους να συµµετάσχουν στο κόστος έργων ενίσχυσης και επέκτασης του Συστήµατος Μεταφοράς που απαιτούνται για τη σύνδεση των σταθµών ΑΠΕ. την ικανοποίηση των αιτηµάτων πρόσβασης τρίτων στα δίκτυα. Κρίσιµες παράµετροι για την υλοποίηση του ως άνω πλαισίου είναι: Oι σχετικές προϋποθέσεις και οι διαδικασίες 26 Βλ. Ο ΗΓΙΑ 2009/72/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 13ης Ιουλίου 2009 σχετικά µε τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ, Άρθρο 32, Πρόσβαση τρίτων: 1.Τα κράτη µέλη διασφαλίζουν την εφαρµογή ενός συστήµατος για την πρόσβαση τρίτων στα συστήµατα µεταφοράς και διανοµής µε βάση δηµοσιευµένα τιµολόγια, το οποίο ισχύει για όλους τους επιλέξιµους πελάτες και εφαρµόζεται αντικειµενικά και χωρίς διακρίσεις µεταξύ των χρηστών του συστήµατος. Τα κράτη µέλη φροντίζουν ώστε τα εν λόγω τιµολόγια, ή οι µεθοδολογίες που διέπουν τον υπολογισµό τους, να εγκρίνονται προτού τεθούν σε ισχύ σύµφωνα µε το άρθρο 37, τα δε τιµολόγια αυτά και οι µεθοδολογίες στην περίπτωση που µόνο µεθοδολογίες εγκρίνονται να δηµοσιεύονται πριν από την έναρξη ισχύος τους. 2. Ο διαχειριστής του συστήµατος µεταφοράς ή διανοµής µπορεί να αρνείται την πρόσβαση λόγω έλλειψης χωρητικότητας. Η άρνηση αυτή πρέπει να αιτιολογείται δεόντως, λαµβανοµένου ιδίως υπόψη του άρθρου 3, και να βασίζεται σε αντικειµενικά, τεχνικά και οικονοµικά αιτιολογηµένα κριτήρια. Οι ρυθµιστικές αρχές όπου τα κράτη µέλη έχουν προβλέψει σχετικά, ή τα κράτη µέλη, εξασφαλίζουν ότι τα κριτήρια αυτά εφαρµόζονται µε συνέπεια και ότι ο χρήστης του συστήµατος ο οποίος έχει συναντήσει άρνηση πρόσβασης µπορεί να χρησιµοποιήσει διαδικασία διακανονισµού διαφορών. Οι ρυθµιστικές αρχές µεριµνούν επίσης, όπου ενδείκνυται και στις περιπτώσεις άρνησης της πρόσβασης, προκειµένου ο διαχειριστής του συστήµατος µεταφοράς ή διανοµής να παρέχει πληροφορίες για τα µέτρα που θα ήταν αναγκαία για την ενίσχυση του δικτύου. Η πλευρά που έχει ζητήσει τη χορήγηση των στοιχείων αυτών µπορεί να επιβαρύνεται µε εύλογο τέλος που αντικατοπτρίζει το κόστος της παροχής των εν λόγω πληροφοριών. 10 από 11

11 Τα θέµατα ανάκτησης κόστους των υποδοµών µεταφοράς Τα κριτήρια σχεδιασµού. Β. Παράλληλα, θα πρέπει να ενισχυθεί το υφιστάµενο πλαίσιο σχεδιασµού του Συστήµατος Μεταφοράς, σε σχέση µε τα κριτήρια σχεδιασµού της ανάπτυξής του. Ειδικότερα, θα πρέπει: Να προσδιορισθούν, µε µεγαλύτερη ακρίβεια, τα κριτήρια για τη σύνδεση µονάδων παραγωγής (ΑΠΕ ή συµβατικών) καθώς και φορτίων, έτσι ώστε να είναι πλήρως τεκµηριωµένες οι σχεδιαστικές επιλογές που τις αφορούν, η διάκρισή τους και το κόστος που η διάκριση αυτή συνεπάγεται (έργα ενίσχυσης / έργα σύνδεσης). Να ορισθεί το ελάχιστο εγγυηµένο επίπεδο αναφορικά µε την έγχυση ισχύος στους πελάτες του Συστήµατος Μεταφοράς (πελάτες υψηλής τάσης και ίκτυο ιανοµής) και τη δυνατότητα απορρόφησης της έγχυσης ισχύος από µονάδες παραγωγής που είναι συνδεδεµένες στο Σύστηµα Μεταφοράς. Γ. Επίσης, θα πρέπει να διερευνηθούν τα ακόλουθα: Τα θέµατα σύνδεσης συµβατικών µονάδων παραγωγής, µε έµφαση στη δέσµευση των επενδυτών αναφορικά µε το χρόνο έναρξης λειτουργίας του σταθµού τους, εφόσον οι µονάδες αυτές επηρεάζουν το όριο ασφαλούς απορρόφησης ισχύος από ΑΠΕ. Η αξιοποίηση των περικοπών ενέργειας, ως προσωρινού µέσου για την αντιµετώπιση της υπέρβασης του ορίου ασφαλούς απορρόφησης ισχύος από σταθµούς ΑΠΕ. Κρίσιµες παράµετροι για την αρχική διερεύνηση του θέµατος αυτού είναι: o Τα οφέλη από την εφαρµογή των περιγραφόµενων πρακτικών o Τα τεχνικά προβλήµατα o Τα θέµατα αποζηµιώσεων 11 από 11