Πρώιμη μεταβυζαντινή εικόνα του αγίου Γεωργίου δρακοντοκτόνου στη Θάσο
|
|
- Αίγλη Κολιάτσος
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Πρώιμη μεταβυζαντινή εικόνα του αγίου Γεωργίου δρακοντοκτόνου στη Θάσο Σταυρούλα ΔΑΔΑKH Περίοδος Δ', Τόμος Λ' (2009) Σελ ΑΘΗΝΑ 2009
2 Σταυρούλα Δαδάκη ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΡΑΚΟΝΤΟΚΤΟΝΟΥ ΣΤΗ ΘΑΣΟ J7T μελέτη της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής στη Θάσο δεν έχει απασχολήσει μέχρις στιγμής την επιστημονική έρευνα 1. Με την παρούσα μελέτη παρουσιάζεται μία από τις παλαιότερες μέχρις στιγμής εικόνες που έχουμε εντοπίσει και έχει συντηρηθεί 2. Η εικόνα, διαστάσεων 62x44 εκ. και πάχους 2 εκ. παριστάνει τον έφιππο δρακοντοκτόνο άγιο Γεώργιο (Εικ. 1). Είναι ζωγραφισμένη σε ενιαίο ξύλο με δύο τρέσα, επάνω σε ύφασμα. Σώζεται σε κακή κατάσταση. Παρουσιάζει έντονα ίχνη σαρακοφαγώματος και μεγάλο τμήμα του αυτόξυλου έξεργου πλαισίου έχει καταστραφεί, ενώ ικανό μέρος της αριστερής πλευράς της ζωγραφικής επιφάνειας έχει εκπέσει μαζί με το ύφασμα. Σε όλη τη ζωγραφική επιφάνεια παρατηρούνται μικρές ρωγμές (κρακελαρίσματα), ενώ σε πολλά σημεία έχει απολεπιστεί και το χρυσό των μικρών διακοσμητικών λεπτομερειών των ενδυμάτων. Επάνω στο χρυσό βάθος προβάλλει η μορφή του στεφανωμένου με κόκκινο διάδημα αγίου επάνω σε γκριζόλευκο άλογο. Με το δεξί χέρι τεντωμένο σε πλήρη έκταση, το αριστερό να κρατεί τα χαλινάρια που είναι περασμένα σε θηλιά μέσα στη σφιχτή παλάμη του, το κεφάλι σκυφτό και το βλέμμα προσηλωμένο, βυθίζει το δόρυ στο ανοιχτό στόμα του δράκοντα, που κείτεται πεσμένος ανάσκελα στη σκούρα ορθογώνια επιφάνεια που ορίζει το έδαφος. Ο άγιος φορεί την τυπική στρατιωτική στολή: μακρύμάνικο κοντό χιτώνα και μεταλλικό θώρακα, ενώ ο διακοσμημένος με χρυσά κρινάνθεμα κατακόκκινος μανδύας, δεμένος με κόμπο στον λαιμό, ανεμίζει προς τα πίσω σε μια ανάλαφρη κίνηση (Εικ. 1). Ο χιτώνας έχει χρώμα βαθυκύανο και ποικίλλεται με χρυσά τρίφυλλα άνθη. Ο θώρακας, χρώματος σκούρου 1 Στο πλαίσιο επιφανειακής έρευνας που διεξάγεται από τη 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας, με υπεύθυνη την υπογράφουσα, και τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών, με υπεύθυνο τον κ. Ch. Giros, έχει εντοπιστεί μέχρις στιγμής τοιχογραφικός διάκοσμος της ύστερης βυζαντινής και πρώιμης μετακαστανού, διακοσμείται με περίτεχνες χρυσογραφίες και συμπληρώνεται με διπλή σειρά από δερμάτινα πτερύγια στη λεκάνη και στους ώμους, που αποδίδονται σε χρώμα καστανοκόκκινο και διακοσμούνται με χρυσογραφίες. Μία οριζόντια και δύο κάθετες μεταλλικές νευρίδες σε χρώμα βαθυκύανο με λαδοπράσινες ταινίες ορίζουν το μεταλλικό εξάρτημα στο λαιμό. Με τους ίδιους χρωματικούς τόνους αποδίδονται η τρίπλευρη ασπίδα που προστατεύει τον αριστερό ώμο του, καθώς και οι επιγονατίδες. Διασταυρούμενοι κόκκινοι ιμάντες συγκρατούν τα διόλου ευκαταφρόνητα σε αριθμό όπλα του. Μπροστά κρέμεται η χρυσοστόλιστη μακριά θήκη με τη λαβή του ξίφους να εξέχει ελάχιστα, καθώς και η φαρέτρα, άδεια από βέλη, ενώ στην πίσω πλευρά διακρίνεται η απόληξη ενός δεύτερου ξίφους με κομψή λαβή σε σχήμα λατινικού C και η θήκη στην οποία είναι τοποθετημένο το τόξο, η λαβή του οποίου διακοσμείται με χρυσοποίκιλτο ελικοειδή βλαστό. Χαρακτηριστική λεπτομέρεια το ανασήκωμα δύο πτερυγίων επάνω από το ξίφος και τη φαρέτρα. Φορεί πορτοκαλόχρωμες δρομίδες και κοκκινωπές περικνημίδες. Το δεξί πόδι είναι περασμένο στον αναβολέα. Ο άγιος κάθεται σε κόκκινη σέλα που διακοσμείται με χρυσούς ρόδακες και χρυσό σιρίτι με ελικοειδή βλαστό στην περιφέρεια. Το άλογο, ορθωμένο στα πίσω πόδια, έχει κοντόχοντρο λαιμό, κεφάλι χαμηλωμένο και στόμα ελαφρώς ανοικτό, και αποδίδεται σε τόνους αχνογάλαζους και λευκούς, ενώ η εσωτερική πλευρά του αριστερού ποδιού τονίζεται με καφετί. Το πίσω μέρος με την ουρά είναι κατεστραμμένο. Η ιπποσκευή είναι κόκκινη με χρυσά κοσμήματα μόνο στην πλατύτερη ταινία στην μπροστινή πλευρά του σώματος και μια χρυσή ταινία στον λαιβυζαντινής εποχής σε τρεις ναούς. 2 Βλ. ΑΔ 2003, 2004, 2005, Χρονικά (υπό εκτύπωση). Η εικόνα προέρχεται από τον ναό του Αγίου Νικολάου στον Πρίνο. Η συντήρηση έγινε στα εργαστήρια της 12ης ΕΒΑ από τον συντηρητή κ. Μ. Καραβελίδη. 249
3 ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΔΑΔΑΚΗ Εικ. 1. Εικόνα έφιππου δρακοντοκτόνον αγίου Γεωργίου. μό. Ανάμεσα στα πόδια του αλόγου κείτεται ανάσκελα ο πτερωτός δράκοντας με το σώμα σε πορτοκαλί χρώμα και φτερούγες κόκκινες, ενώ η ουρά του τυλίγεται στα πίσω πόδια του αλόγου. Στη δεξιά πλευρά της εικόνας υψώνονται τα τείχη καστροπολιτείας σε χρώμα γκριζωπό, μιμούμενα ισόδομο σύστημα τοιχοποιίας, με ορθογώνια ανοίγματα και οδοντωτές επάλξεις. Επάνω στα τείχη διακρίνεται βασιλικό ζεύγος με στέμμα στο κεφάλι και κόκκινα αυτοκρατορικά ενδύματα 250
4 ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΡΑΚΟΝΤΟΚΤΟΝΟΥ ΣΤΗ ΘΑΣΟ Εικ. 2. Το βασιλικό ζεύγος επάνω στα τείχη της πόλης. Λεπτομέρεια της Εικ. 1. με χρυσούς διάλιθους λώρους (Εικ. 2). Χειρονομούν με ζωηρές κινήσεις, σε ένδειξη έκπληξης η βασίλισσα, με τα χέρια απλωμένα έξω από τις επάλξεις ο βασιλιάς. Κάτω, στη βάση του τείχους διακρίνεται η πριγκίπισσα, με μακρύ σκουροπράσινο φόρεμα που κοσμείται με χρυσούς κύκλους και κόκκινο ιμάτιο που ανεμίζει προς τα πίσω, να φεύγει έντρομη, όπως υποδηλώνει η κίνηση του σώματος της. Στη γωνία δεξιά και επάνω από τα τείχη προβάλλει άγγελος Κυρίου με κόκκινο ιμάτιο και γαλάζιο χιτώνα, που κρατεί βασιλικό στέμμα στα χέρια του (Εικ. 2). Επάνω στο χρυσό βάθος με κόκκινα γράμματα η επιγραφή: Ο AriOC ΓΕΩΡΓΙΟΟ Ο ΤΡΩΠΕΟΦΟΡΟΟ. Τρεις ομόκεντρες χαράκτες γραμμές ορίζουν τον φωτοστέφανο του αγίου, που διακοσμείται με διακριτικό εγχάρακτο ελικοειδή βλαστό. Ο σκούρος καστανός προπλασμός με διαβαθμίσεις του ροδαλού, που χρησιμοποιείται στο πρόσωπο, σε συνδυασμό με τα λευκά φώτα σε επίμαχα σημεία, επάνω από τα φρύδια, κάτω από τα μάτια, στο πηγούνι και στον λαιμό, δίνουν με πιστότητα την εντύπωση μιας ροδαλής νεανικής επιδερμίδας. Λευκά φώτα με λεπτές γραμμές τονίζουν και τις αρθρώσεις στο χέρι που κρατεί σφιχτά το χαλινάρι. Ελεύθερες πλατιές πινελιές αχνογάλαζου χρώματος αποδίδουν με ζωγραφικό τρόπο τους όγκους του σώματος του αλόγου. Ο άγιος Γεώργιος καταλαμβάνει εξέχουσα θέση ανάμεσα στους στρατιωτικούς αγίους. Τα ιδιαίτερα προσωπογραφικά χαρακτηριστικά του, βάσει των οποίων μπορεί να ταυτιστεί ανάμεσα σε άλλους στρατιωτικούς αγίους, όταν δεν συνοδεύεται από επιγραφή, διαμορφώνονται ήδη από τον 10ο αιώνα 3. Στην ίδια εποχή 3 J. Myslivec, «Saint Georges dans l'art chrétien oriental», Byzantinoslavica 5 (1935), (βουλγαρικά με γαλλική περίληψη). 251
5 ΧΓΑΥΡΟΥΛΑ ΔΑΔΑΚΗ ανάγονται και οι πρώτες ιστορήσεις του βίου του 4. Η εικονογράφηση του βίου του είναι ιδιαίτερα αγαπητή στη Γεωργία κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους όπου και τα αρχαιότερα παραδείγματα 5, στη Σερβία των Νεμανιδών, όπου ο άγιος Γεώργιος θεωρείται ο πάτρων άγιος του ιδρυτή της δυναστείας Στέφανου Νεμάνια 6, στην Κρήτη κατά τους υστεροβυζαντινούς και πρώιμους μεταβυζαντινούς χρόνους 7, αλλά και στη Ρουμανία του 16ου αιώνα 8. Η παράσταση της δρακοντοκτονίας, η οποία απεικονίζεται στην εικόνα μας, ανήκει στις σκηνές που προστέθηκαν σε μεταγενέστερη εποχή και εικονογραφεί το περιστατικό της διάσωσης της πριγκίπισσας από το φοβερό θηρίο που δυνάστευε την πόλη της, Λασία ή Αλαγία. Οι πρώτες γραπτές διηγήσεις του γεγονότος βρίσκονται σε γεωργιανό χειρόγραφο του 11ου αιώνα, ενώ το πρωιμότερο ελληνικό χειρόγραφο ανάγεται στα τέλη του 12ου-13ου 9 αιώνα Οι πρωιμότερες απεικονίσεις του θαύματος σε τοιχογραφίες χρονολογούνται από τον 10ο αιώνα 10, ενώ στην Ελλάδα τη συναντούμε στον ναό των Αγίων Αναργύρων Καστοριάς ( ) 11. Σύμφωνα με τον Myslivec μπορούμε να διακρίνουμε δύο βασικούς τύπους στην εικονογραφική απόδοση του θέματος: τον «απλό τύπο», στον οποίο απεικονί- ζονται τα βασικά στοιχεία της αφήγησης, ο έφιππος άγιος με στρατιωτική ενδυμασία και ο δράκοντας με τη μορφή φιδιού να έρπει ανάμεσα στα πόδια του αλόγου, και τον «σύνθετο τύπο» όπου, εκτός από τον άγιο και τον δράκοντα, προστίθεται η πριγκίπισσα και οι κάτοικοι της πόλης μαζί με τους γονείς της που παρακολουθούν το συμβάν από τα τείχη. Σε μεταγενέστερους χρόνους και ως παραλλαγή του δεύτερου τύπου προστίθεται και νεαρή μορφή στο πίσω μέρος του αλόγου που εικονογραφεί το θέμα της διάσωσης νεαρού αιχμαλώτου 12. Σύμφωνα με τον ίδιο μελετητή, ο απλός τύπος συμβολίζει τη νίκη του Χριστού εναντίον του διαβόλου ή του καλού απέναντι στο κακό, ενώ ο δεύτερος, που είναι πιο αφηγηματικός, εικονογραφεί τη γραπτή διήγηση. Κατά τον Chr. Walter η παράσταση της δρακοντοκτονίας ως τυπική σκηνή συνδεόμενη με τον άγιο Γεώργιο επικρατεί από τον 12ο αιώνα και μετά 13. Παρόλο που οι δύο τύποι συνυπάρχουν στα πρώιμα τουλάχιστον παραδείγματα 14, σταδιακά στη μνημειακή ζωγραφική επικρατεί ο σύνθετος τύπος. Αναφέρουμε ενδεικτικά την παράσταση στη Stara Ladoga (12ος αι.) 15, στους Αγίους Αναργύρους Καστοριάς ( ) 16, στον Αγιο Γεώργιο στο Staro Nagoricino (1316/1317) 17, στον ναό του Σωτήρος Χριστού στην Τ. Mark-Weiner, Narrative Cycles of the Life of St. George in Byzantine Art (διδακτ. διατριβή), Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης 1977, , όπου καταλογογραφούνται 78 μνημεία με πρωιμότερο τον διάκοσμο στο Göreme, Chapel 9 (10ος αι.). Mark-Weiner, ό.π., αριθ T.Velmans, Miroir de l'invisible. Peintures murals et architecture de la Géorgie (VIe-XVes.), Παρίσι 1996, S. Kissas, «Les monuments serbes médiéveux à Thessalonique», Zograf11 (1980), (σερβικά με γαλλική περίληψη). 7 Εκτός από τα παραδείγματα που αναφέρονται από τη Mark- Weiner (ό.π., αριθ. 27, 52, 54), αναφέρουμε ενδεικτικά και τον Άγιο Γεώργιο στον Αρτο Ρεθύμνου (Ν. Β. Δρανδάκης, «Ό εις Άρτόν Ρεθύμνης ναΐσκος του Αγίου Γεωργίου», ΚρητΧρ 11 (1957), και ειδ ), τον Άγιο Νικόλαο στον Πρασέ Κυδωνιάς (Κ. Ε. Αασσιθιωτάκης, «'Εκκλησίες της Δυτικής Κρήτης», ΚρητΧρ 21 (1969), , αριθ. 37, πίν. ΟΔ εικ. 104) και τον ναό Εισοδίων της Θεοτόκου στο Σκλαβεροχώρι (Μ. Μπορμπουδάκης, «Παρατηρήσεις στη ζωγραφική του Σκλαβεροχωρίου», Ενφρόσννον. Αφιέρωμα στον Μανόλη Χατζηδάκη, τ. 1, Αθήνα 1991, και ειδ. 389, πίν. 203β. 8 Mark-Weiner, ό.π., αριθ. 58,59,60,64,66. Ch. Walter, The Warrior Saints in Byzantine Art and Tradition, Burlington 2003, και ειδ Myslivec, ό.π. (υποσημ. 3), 372 : Achtamar (916), όπου μία από τις αρχαιότερες παραστάσεις δρακοντοκτονίας. 11 Βλ. Στ. Πελεκανίδης, Καστοριά, Ι. Βνζαντιναί τοιχογραφίαι, Πίνακες, Θεσσαλονίκη 1953, πίν Σύμφωνα με τις διηγήσεις των θαυμάτων του ο άγιος απελευθέρωσε ή διέσωσε αιχμαλώτους από τους Σαρακηνούς και τους Βουλγάρους σε τέσσερις περιπτώσεις (Walter, ό.π., , όπου και παραπομπές στα κείμενα). Στη Γεωργία εικονογραφείται συνήθως η διάσωση του Γεωργίου, γιου ενός στρατιωτικού (Velmans, ό.π. (υποσημ. 5), 119). Στην καθ' ημάς Ανατολή ερμηνεύεται ως η διάσωση του νεαρού από τη Μυτιλήνη από τους Σαρακηνούς, οι οποίοι τον είχαν συλλάβει αιχμάλωτο. Βλ. G. Dimitrokallis, «Saint George passant sur la mèr»,zlx4 ΚΣΤ (2005), Walter, ό.π., Πρβλ. την παράσταση στο Adisi της Γεωργίας (12ος αι.) (Velmans, ό.π. (υποσημ. 5), 118, ή την παράσταση στο Djurdjevi Stupovi (Novi Pazar) (πριν από το 1168), (G. Millet - Α. Frolow, La peinture du Moyen Age en Yougoslavie (Serbie, Macédoine et Monténégro), τ. Ι, Παρίσι 1954, πίν , όπου εικονίζεται μόνο ο έφιππος άγιος και ο δράκοντας. 15 T. Velmans, Byzanz. Fresken und Mosaike, Ζυρίχη-Düsseldorf 1999, πίν Βυζαντινή τέχνη στην Ελλάδα, Καστοριά (γεν. επιμ. Μ. Χατζηδάκης), Αθήνα 1984,41, πίν. 21. G. Millet - Α. Frolow, La peinture du Moyen Âge en Yougoslavie (Serbie, Macédoine et Monténégro), τ. Ill, Παρίσι 1962, πίν
6 ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΡΑΚΟΝΤΟΚΤΟΝΟΥ ΣΤΗ ΘΑΣΟ Decani ( ) 18. Σε κάποια παραδείγματα μάλιστα αναπτύσσεται και σε περισσότερες από μία σκηνές 19. Ανάλογη εικονογραφική εξέλιξη παρατηρείται και στις φορητές εικόνες. Στα πρώιμα παραδείγματα απεικόνισης του αγίου ως εφίππου, αποδίδεται συνήθως μόνο ο άγιος επάνω σε άλογο και υπαινικτική δήλωση του τοπίου (βλ. Επίμετρο, εικόνα αριθ. 2), ή χωρίς δήλωση του τοπίου (εικόνα αριθ. 3) 20 Ο τύπος αυτός χαρακτηρίζεται από την ακινησία τόσο του αλόγου που εικονίζεται σαν να βαδίζει, όσο και του αγίου 21.0 «σύνθετος τύπος», με τον άγιο επάνω σε ορθωμένο άλογο, με τον δράκοντα σε μορφή φιδιού και την παρουσία της πριγκίπισσας, ήταν ήδη διαμορφωμένος στους παλαιολόγειους χρόνους, όπως καταδεικνύουν οι εικόνες αριθ. 5,6 και 7. Τον 15ο αιώνα η μετάπλαση των παραπάνω στοιχείων οδηγεί σε ένα νέο εικονογραφικό τύπο, ο οποίος αποδίδεται στον μεγάλο ζωγράφο της πρώιμης φάσης της κρητικής σχολής Άγγελο Ακοτάντο 22. Το πιο πρώιμο γνωστό παράδειγμα του τύπου αυτού είναι η εικόνα του έφιππου δρακοντοκτόνου αγίου Γεωργίου στο Μουσείο Μπενάκη, που φέρει την υπογραφή του (αριθ. 9). Τα βασικά χαρακτηριστικά του τύπου, όπως παρουσιάζονται στην εικόνα του Μουσείου Μπενάκη, είναι τα εξής: ο άγιος εικονίζεται σε στάση τριών τετάρτων και το κεφάλι ελαφρά σκυμμένο προς τα κάτω, με κοντό μακρυμάνικο χιτώνα, χρυσοστόλιστο θώρακα, κόκκινο μανδύα που πέφτει διαγώνια προς τα πίσω* ιππεύει σε άλογο που στέκεται στα πίσω πόδια με τα μπρο- στινά ελαφρώς λυγισμένα, το βραχώδες τοπίο αφήνει άνοιγμα στο μέσον για τη μορφή του αγίου, ο πτερωτός δράκος στη θέση του φιδιού των βυζαντινών απεικονίσεων καταλαμβάνει όλο το πλάτος της εικόνας και κλείνει οριζόντια το θέμα, ενώ το χέρι του Θεού προβάλλει στη δεξιά γωνία της εικόνας μέσα από τμήμα κύκλου. Ο τύπος αυτός, που κατά τον Μαν. Χατζηδάκη στηρίχθηκε στην εικονογραφία της παλαιολόγειας εποχής 23, θεωρείται ότι εμπνέεται από ενετικά πρότυπα στην απόδοση του αλόγου και τη μορφή του φτερωτού δράκου 24. Κατά τη Μαρία Βασιλάκη τα βασικά στοιχεία του τύπου πέρασαν από τη μνημειακή ζωγραφική στις φορητές εικόνες, ενώ στον Άγγελο πρέπει να αποδώσουμε την αποκρυστάλλωση του θέματος στις φορητές εικόνες και την επικράτηση του ως «κοινού τόπου» για τους επόμενους αιώνες 25. Η καθολική επικράτηση του συγκεκριμένου τύπου επιβεβαιώνεται από το πλήθος των σωζόμενων εικόνων στον χρόνο και τον χώρο, από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα, από την Κύπρο (αριθ. 4,27,29,34) μέχρι τη Ρουμανία (αριθ ), τη Ρωσία (αριθ. 5,6,15-17), την Αλβανία (αριθ. 49), το Λίβανο 26 και τη Γεωργία 27. Στις παραλλαγές ή, καλύτερα, στις εμπλουτισμένες παραστάσεις του ιδίου εικονογραφικού τύπου, άλλοτε συμπεριλαμβάνεται μόνο το θαύμα της διάσωσης της βασιλοπούλας από τον δράκοντα (Α: αριθ. 5,15,16,17,26,48, 51), άλλοτε μόνο ο έφηβος (Β: αριθ. 2,4,8,12,24,41,42, 46) 28 και άλλοτε και τα δύο (Γ: αριθ. 20,22,25,28,38,44, 45,47,49,50). 18 Velmans, Byzanz (υποσημ. 15), πίν Όπως στην παράσταση στο ïkvi (11ος-12ος αι.) ή στον άγιο Γεώργιο Λογκανίκου Λακωνίας, όπου η σκηνή αναπτύσσεται σε τρία επεισόδια (Ο. Chassoura, Les peintures murales byzantines des églises de Longanikos-Laconie, Αθήνα 2002, , εικ. 5). 20 Οι αριθμοί παραπέμπουν στον αυξ. αριθ. του καταλόγου των εικόνων (βλ. παρακάτω, Επίμετρο), όπου και οι βιβλιογραφικές παραπομπές. 21 Πα την εξέλιξη του τύπου αυτού κατά τον 15ο-16ο αιώνα με την επωνυμία «Ο Άγιος Γεώργιος σε παρέλαση», βλ. Ν. Chatzidaki, «Saint George on Hourseback "in Parade". A Fifteenth Century Icon in the Benaki Museum», Θυμίαμα στη μνήμη της Λασκαρίνας Μπονρα,τ. 1-2, Αθήνα 1994, Πα μια σύντομη αναφορά στον ζωγράφο και το έργο του βλ. Μ. Χατζηδάκης, "Ελληνες ζωγράφοι μετά την "Αλωση ( ), τ. 1, Αθήνα 1987, Πα την ταύτιση του γνωστού από ενυπόγραφες εικόνες ζωγράφου Αγγέλου και του γνωστού από πηγές ζωγράφου Αγγέλου Ακοτάντου, βλ. Μ. Βασιλάκη-Μαυρακάκη, «Ο ζωγράφος Άγγελος Ακοτάντος: το έργο και η διαθήκη του (1436)», Θησαυρίσματα 18 (1981), Για τη φήμη του στους μεταγενέστερους αιώνες βλ. Ν. Γ. Τσελέντη, «Νέα στοιχεία για το ζωγράφο "κυρ Άγγελο"», Ευφρόσννον. Αφιέρωμα στο Μανόλη Χατζηδάκη,χ. 2, Αθήνα 1991, Μ. Χατζηδάκης, Εικόνες της Πάτμου. Ζητήματα βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής, Αθήνα 1977, Π. Λ. Βοκοτόπουλος, «Δύο εικόνες τοΰ ζωγράφου Αγγέλου», Φίλια "Επη. Αφιέρωμα εις Γ. Ε. Μυλωνά, τ. Β', Αθήνα 1987, ίδιος, Εικόνες τής Κερκύρας, Αθήνα 1990,22-24, εικ Μ. Βασιλάκη, «Εικόνα του ζωγράφου Αγγέλου με τον άγιο Γεώργιο καβαλάρη δρακοντοκτόνο: ένα νέο απόκτημα του Μουσείου Μπενάκη», Πεπραγμένα ΣΤΑ ιεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, τ. Β', Χανιά 1991,41-49, πίν. 31 Α. Icônes grecques, melkites, russes. Collection Abou Adal, κατάλογος έκθεσης, Παρίσι Εικόνα σε σμάλτο (15ου αι.): Velmans, Miroir (υποσημ. 5), πίν Παρατηρούμε ότι το θαύμα της διάσωσης του εφήβου δεν συνηθίζεται στις ρωσικές εικόνες. Ίσως επειδή ένα τέτοιο θαύμα δεν άγγιζε το αίσθημα ενός ανεξάρτητου και αναπτυσσόμενου έθνους. 253
7 ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΔΑΔΑΚΗ Τον αρχετυπικό εικονογραφικό τύπο του Αγγέλου, ως προς την παράλειψη των συμπληρωματικών μορφών, τον βρίσκουμε σε παραδείγματα του κύκλου του (αριθ. 10) ή της επόμενης γενιάς (αριθ. 11,18,23,30,31,32,35, 37, ), καθώς και στους επόμενους αιώνες έως και τον 18ο (αριθ. 27, 32, 33, 34, 36, 39, 40, 43, 52), ενώ ως προς τη στάση του αγίου και του αλόγου τον συναντούμε και στις άλλες παραλλαγές (Α: αριθ. 12,26, Β: αριθ. 8, 24,41,46 και Γ: αριθ. 28,38,44,47,49). Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η εικόνα αριθ. 31 όπου κυριαρχούν τα δυτικίζοντα στοιχεία. Συγκρίνοντας την εικόνα που εξετάζουμε με τα παραπάνω παραδείγματα, παρατηρούμε κάποιες ιδιαιτερότητες τόσο στη γενική εικονογραφική διάταξη του θέματος όσο και σε επιμέρους λεπτομέρειες. Μια βασική διαφορά είναι η παράλειψη του τοπίου. Σύμφωνα με τη διήγηση, η σκηνή του θαύματος εκτυλίσσεται έξω από τα τείχη της πόλης και κοντά σε λίμνη όπου είχε τη φωλιά του το θηρίο. Τα στοιχεία αυτά στη μνημειακή ζωγραφική παρουσιάζονται είτε με τη δήλωση χαμηλών λόφων, όπως στη Stara Ladoga, είτε ως σκηνικό μπροστά από το οποίο εξαίρεται η μορφή του αγίου (Άγιοι Ανάργυροι Καστοριάς, Αγιος Γεώργιος στο Λογκανίκο Λακωνίας). Στον εικονογραφικό τύπο του Αγγέλου το τοπίο μετουσιώνεται σε σκηνικό με τη μορφή δύο ορεινών όγκων τριγωνικού σχήματος, στο άνοιγμα των οποίων οργανώνεται το κεντρικό θέμα. Το σχήμα αυτό χρησιμοποιήθηκε απαράλλακτα (αριθ. 11,14,23,24,28, 30,27,27,39,41,52), με μικρές παραλλαγές (αριθ. 32,45, 46) ή σχηματικές αποδόσεις (αριθ. 33) 30. Η αντικατάσταση του τοπίου με επίπεδο, δηλωτικό του εδάφους, που χαρακτηρίζει την εικόνα μας είναι σπάνια. Το συναντούμε στην εικόνα αριθ. 3 όπου ο άγιος δεν είναι δρακοντοκτόνος, στην εικόνα αριθ. 21 όπου ακολουθείται ο τύπος «ο άγιος σε παρέλαση». Στον τύπο του δρακοντοκτόνου υπάρχει στις εικόνες αριθ. 37 και Η πόλη, που στη σύνθεση του Αγγέλου απουσιάζει, εμ- φανίζεται σε αρκετά παραδείγματα που αποτελούν αντίγραφα του τύπου του, ως αυτόνομοι πύργοι (αριθ. 26, 38), ενώ αλλού ως ολόκληρη πολιτεία (αριθ. 15,16, 17,47). Στην εικόνα μας η απεικόνιση της πόλης με καθαρές γεωμετρικές φόρμες και χωρίς πολλές λεπτομέρειες παραπέμπει στην τοιχογραφία στο Σκλαβεροχώρι και γενικά σε παραδείγματα απεικόνισης κτιρίων σε εικόνες της πρώιμης κρητικής ζωγραφικής. Το χέρι του Θεού που προβάλλει συνηθέστερα στη δεξιά γωνία της εικόνας, στην εικόνα μας αντικαθίσταται από άγγελο που στεφανώνει τον άγιο. Στα πρώιμα παραδείγματα τόσο στη μνημειακή τέχνη, όσο και στις φορητές εικόνες, απουσιάζουν συνήθως και τα δύο. Το πρώτο συναντάται σε αρκετές τοιχογραφίες στην Κρήτη (Σκλαβεροχώρι, Μαλάθηρος, Πρασές), ενώ ο άγγελος στη θέση του Θεού στον Αρτο Ρεθύμνου (1401). Το χέρι του Θεού στις φορητές εικόνες εμφανίζεται ήδη από τον 13ο αιώνα (αριθ. 4), ενώ ο άγγελος που στεφανώνει τον άγιο εντοπίζεται πιο συχνά σε όψιμα παραδείγματα που προέρχονται από την περιφέρεια (αριθ. 47,48,49) ή συνδέονται με βόρεια εργαστήρια (αριθ. 43). Μικρές διαφορές υπάρχουν επίσης και στην ενδυμασία του αγίου. Ο θώρακας με τις οριζόντιες και κάθετες νευρίδες παραπέμπει περισσότερο σε τοιχογραφίες της παλαιολόγειας εποχής παρά στον χρυσοποίκιλτο θώρακα του τύπου του Αγγέλου, όπου οι κατασκευαστικές λεπτομέρειες αποδίδονται σχηματικά, ενώ κυριαρχούν οι χρυσογραφίες. Θυμίζει ωστόσο, ως προς τη χρήση παρόμοιων χρωματικών τόνων, καθώς και των οριζόντιων και κάθετων νευρίδων, τον θώρακα του αγίου Θεοδώρου Στρατηλάτη στην ομώνυμη εικόνα στη μονή του Αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο, την οποία η Μυρτάλη Ποταμιάνου αποδίδει στον Άγγελο 32, όπως και τους θώρακες στις μορφές των αγίων Γεωργίου και Δημητρίου που κοσμούν δύο πλάγια βημόθυρα στην Ευαγγελίστρια της Τήνου, του δεύτερου μισού του 15ου αιώνα 33. Εδώ οι άγιοι φορούν θώρακα με ελάσμα- 29 Την εικόνα αριθ. 39 του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας ο Χατζηδάκης αρχικά χρονολόγησε στο πρώτο μισό του 17ου αιώνα και σε μεταγενέστερο σύγγραμμα του στο τέλος του 15ου αιώνα (βλ. βιβλιογρ. παραπομπές στο Επίμετρο). Η Βασιλάκη την τοποθετεί στον κύκλο του Ανδρέα Ρίτζου. Οι ομοιότητες με το αρχέτυπο του Αγγέλου ως προς τη γενική διάταξη, αλλά και τις επιμέρους λεπτομέρειες συνηγορούν, κατά την άποψη μας, στην πρώιμη χρονολόγηση. 30 Εδώ το τοπίο αποδίδεται με κυματιστή ρόδινη γραμμή. 3 Ο Καθ. κ. Βοκοτόπουλος αναφέρει δύο ακόμη αδημοσίευτες εικόνες του 17ου αιώνα: την αριθ. 70 της συλλογής Λοβέρδου και την Τ του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών (Βοκοτόπουλος Εικόνες Κερκύρας, 23), τις οποίες δεν έχω δει. 32 Μ. Αχειμάστου-Ποταμιάνου, Εικόνες της Ζακύνθου, Αθήνα 1997,59-60, εικ Βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη, κατάλογος έκθεσης, Αθήνα 1986,109, αριθ. 109, όπου η στρατιωτική εξάρτυση συνδέεται με παλαιολόγεια πρότυπα αλλά και με εικόνες του Αγγέλου. 254
8 ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΡΑΚΟΝΤΟΚΤΟΝΟΥ ΣΤΗ ΘΑΣΟ τα στέρνου, παρόμοια με αυτά της εικόνας μας, ενώ επάνω προβάλλουν χέρια που στέφουν τους αγίους με πολυποίκιλτα στεφάνια. Μικροδιαφορές υπάρχουν και στη στάση του αλόγου. Στον εικονογραφικό τύπο του Αγγέλου η κεφαλή του αλόγου είναι ελαφρώς ανασηκωμένη με στόμα μισάνοι χτο. Στην εικόνα της Θάσου το άλογο γέρνει το κεφάλι προς τα κάτω σε μια στάση που θυμίζει έργα μεταλλο τεχνίας του 11ου αιώνα από τη Γεωργία (αριθ. 1), με την οποία μοιράζεται και τον τρόπο που το χαλινάρι σχη ματίζει θηλιά στην κλειστή παλάμη. Παρόμοια στάση έχει το άλογο και στις εικόνες αριθ. 2,3,6,7,8,20,21,22, 27,34,42,43,48. Ωστόσο, μια πιο ουσιαστική διαφορά παρατηρούμε στον τρόπο με τον οποίο αποδίδεται ο μανδύας. Στον τύπο που καθιέρωσε ο Άγγελος το ιμάτιο πέφτει βαρύ σε μια διαγώνια κίνηση προς τα κάτω, σχηματίζοντας αναδίπλωση περίπου στο μέσον, και έχει οξεία απόλη ξη. Αυτή τη βασική διατύπωση ακολουθούν τα περισ σότερα δείγματα που αναφέραμε παραπάνω. Ο μαν δύας της εικόνας μας ωστόσο, που κοσμείται με χρυσά κρινάνθεμα και ανεμίζει ελεύθερο προς τα πίσω, ελα φρώς ανασηκωμένο από τον άνεμο, μοιάζει να προέρ χεται από ένα άλλο πρότυπο, το οποίο συναντούμε κυ ρίως στη μνημειακή ζωγραφική (Stara Ladoga, Λογκανίκος, Σκλαβεροχώρι). Στις εικόνες αριθ. 2,3,6,7,8,15, 16,17,19, 21, 22, 29, 42, 43, 45, 48 παρατηρούμε επίσης διαφοροποίηση στην απόδοση του μανδύα. Είναι χα ρακτηριστικό ότι τα πλησιέστερα στην εικόνα μας πα ραδείγματα απέχουν χρονικά μεταξύ τους τρεις αιώνες (αριθ. 6,48). Με την τελευταία εικόνα, μάλιστα, μοιάζει και στον αριθμό των όπλων που φέρει ο άγιος, καθώς και στην τρίπλευρη ασπίδα. Τέλος, η βασική διαφορά έγκειται στον πλάγιο άξονα που χαρακτηρίζει τη σύνθεση και οδηγεί το βλέμμα μας εκτός αυτής. Ο άγιος κρατεί το δόρυ με τεντωμένο το δεξί χέρι σε μια στάση που δημιουργεί μια λοξή κίνηση που διατρέχει όλη την εικόνα. Στην κίνηση αυτή μετέχει με όλο το κορμί που δηλώνεται με το λύγισμα της μέσης, το φούσκωμα των μυών της ωμοπλάτης και το τέντωμα του χεριού. Παρόλο που οι έντονες και λοξές κινήσεις χαρακτηρίζουν κάποια έργα του Αγγέλου, όπως την ει κόνα με τον άγιο Θεόδωρο πεζό, δρακοντοκτόνο, στο 34 Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, η όλη κίνηση που κυ ριαρχεί στην παράσταση παραπέμπει στην παλαιολόγεια τέχνη, όπως στην εικόνα με το εν Χώναις θαύμα 35 στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, ενώ από το σύνολο των εικόνων που αναφέρθηκαν παραπάνω τα πιο κο ντινά δείγματα είναι οι εικόνες 19,43,48. Με βάση τη συγκριτική εξέταση που προηγήθηκε κατα λήγουμε στις ακόλουθες παρατηρήσεις: Η εικόνα της Θάσου παρουσιάζει αρκετές διαφοροποιήσεις που την απομακρύνουν από τον βασικό εικονογραφικό τύπο που διαμόρφωσε ο ζωγράφος Άγγελος κατά τον 15ο αι 36 ώνα. Διαπιστώνουμε ωστόσο έναν αρμονικό συνδυα σμό μοτίβων που στηρίζονται στην παράδοση (θώρα κας, κίνηση πριγκίπισσας, στέφανος κεφαλής, στάση σώ ματος, απόδοση πόλης) και στοιχείων που βρίσκουν τα παράλληλα τους στις πρώιμες δημιουργίες της κρητικής σχολής (δυτικίζοντα στέμματα, περίτεχνες λαβές σπα θιών, αγάπη στα χρυσοποίκιλτα υφάσματα). Τα παρα πάνω, σε συνδυασμό με τα τεχνοτροπικά στοιχεία, όπως η απόδοση των γυμνών μερών με χρήση του καστανού προπλασμού που φωτίζεται από μικρές γραμμές λευκών φώτων στα πιο καίρια σημεία, η ελεύθερη ζωγραφική πι νελιά για την απόδοση του αλόγου, που δηλώνει καλλι τέχνη εξοικειωμένο με τα χαρακτηριστικά της πρώιμης κρητικής τέχνης, η ψηλόλιγνη και λυγερή κορμοστασιά του αγίου με την ευγένεια και χάρη των κινήσεων, που αναγνωρίζεται σε μνημεία των αρχών του 15ου αιώνα 3 7, μας οδηγούν να χρονολογήσουμε την εικόνα στο δεύτε ρο μισό του 15ου αιώνα, πριν η αποκρυστάλλωση των τύπων οδηγήσει σε μια ακαδημαϊκή εκτέλεση από τη επόμενη γενιά των κρητικών ζωγράφων. Το ερώτημα που αβίαστα τίθεται είναι αν πρόκειται για ένα ζωγρά φο, που διαμορφώνει ένα παραπλήσιο με του Αγγέλου πρότυπο, ή έναν εξαίρετο τεχνίτη που αντιγράφει ένα διαφορετικό πρότυπο το οποίο ανήκε στις δημιουργίες του Αγγέλου ή είναι παλαιότερο. Η παράσταση του έφιππου αγίου Γεωργίου στον τοιχογραφικό διάκοσμο 34 Μ. Αχειμάστου-Ποταμιάνου, Εικόνες του Βυζαντινού Μουσεί αριθ. 43 (βλ. βιβλιογρ. παραπομπές στο Επίμετρο). 37 ου Αθηνών, Αθήνα 1998,112, αριθ. 30. Πρβλ. την παράσταση του αγίου Γεωργίου στο παρεκκλήσιο 35 Κ. Weitzmann - Μ. Chatzidakis - Κ. Miatev - Sv. Radojcic, Icons from του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στο κελλί του Αγίου Προκοπί South- Eastern Europe and Sinai, Βελιγράδι 1966, εικ. 69. ου στο Άγιον Όρος (15ος αι.), Ε. Ν. Τσιγαρίδας, Τοιχογραφίες της 36 περιόδου των Παλαιολόγων σε ναούς της Μακεδονίας, Θεσσαλο Απομάκρυνση από το εικονογραφικό πρότυπο του Αγγέλου νίκη 1999,105, εικ. 57α. δέχεται και η κ. Μπαλτογιάννη για την εικόνα αριθ. 20, η κ. Χα τζηδάκη για την εικόνα αριθ. 21 και η κ. Δρανδάκη για την εικόνα 255
9 ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΔΑΔΑΚΗ στο Iprari, του 11ου αιώνα 38, με το όρθιο στα πίσω πόδια άλογο, τον άγιο να κρατεί τη θηλιά σφιχτά στην κλειστή παλάμη και το προσηλωμένο στην κίνηση του δόρατος βλέμμα, ηχεί ως μακρινό αρχέτυπο της εικόνας μας. Κατά την άποψη μας μόνο μια διάσημη λατρευτική εικόνα στη βασιλεύουσα πόλη θα μπορούσε να είναι ο συνδετικός κρίκος σε καλλιτεχνήματα προερχόμενα από μακρινές μεταξύ τους, αλλά στη σφαίρα επιρροής της Βασιλεύουσας, περιοχές, όπως η Κρήτη, η Γεωργία, αλλά και η Ρωσία, και θα δικαιολογούσε τη σταθερή παρουσία τους στο χρόνο. Επίμετρο Εικόνα Μουσείου Καλών Τεχνών, Τυφλίδα Γεωργίας. 11ος αι. Κ. Weitzmann - C. Alibegasvili, Les icônes, Μιλάνο 1981, πίν Εικόνα Βρετανικού Μουσείου. Μέσα 13ου αι. From Byzantium to El Greco, Greek Frescoes and Icons, κατάλογος έκθεσης, Αθήνα 1987, , εικ. 9, πίν. στη σ Ανάγλυφη εικόνα Τ 2726 Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών. 13ος αι. Βυζαντινό Μουσείο. Τα νέα αποκτήματα ( ), κατάλογος έκθεσης, Αθήνα 1997,22, αριθ Εικόνα [ο Καππάδοξ], Βυζαντινού Μουσείου Πάφου. Τέλη 13ου αι. Α. Παπαγεωργίου, Εικόνες της Κύπρου, Λευκωσία 1991,77, εικ Εικόνα Ρωσικού Μουσείου Αγίας Πετρούπολης. Αρχές 14ου αι. V. Ν. Lazarev, Die russische Ikone, Ζυρίχη- Düsseldorf 1997, εικ Εικόνα Ρωσικού Μουσείου Αγίας Πετρούπολης. Τέλη 14ου-αρχές 15ου αι. Lazarev, ό.π., εικ Εικόνα μονής Αγίας Αικατερίνης, Σινά. Αρχές 15ου αι. Γ. και Μ. Σωτηρίου, Εικόνες της μονής Σινά, τ. Α', Εικόνες, τ. Β', Κείμενον, Αθήνα 1956,1958,203, εικ Εικόνα σε ιδιωτική συλλογή ΑΧΙΑ, Αονδίνο Μ. Βασιλάκη, «Εικόνα του ζωγράφου Αγγέλου με τον άγιο Γεώργιο καβαλάρη δρακοντοκτόνο: ένα νέο απόκτημα του Μουσείου Μπενάκη», Πεπραγμένα ΣΤ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, τ. Β', Χανιά 1991, 41-49, πίν. 31 Α. 9. Εικόνα Μουσείου Μπενάκη. Έργον Αγγέλου. Πρώτο μισό 15ου αι. Π. Λ. Βοκοτόπουλος, «Δύο εικόνες τοΰ ζωγράφου Αγγέλου», Φίλια "Επη. Αφιέρωμα εις Γ. Ε. Μυλωναν, τ. Β', Αθήνα 1987, Βασιλάκη, ό.π., πίν. 26. Οι πύλες τοϋ Μυστηρίου. Θησαυροί της 'Ορθοδοξίας από την 'Ελλάδα, κατάλογος έκθεσης, Αθήνα 1994, πίν Εικόνα Παλαιού Μουσείου Ζακύνθου (κάηκε το 1953). Πιθανόν εργαστήριο Αγγέλου. Βασιλάκη, ό.π., πίν. 31Β. 11. Εικόνα Πινακοθήκης Βατικανού. Έργον Αγγέλου Πιτξαμάνου Μ. Χατζηδάκης - Ε. Δρακοπούλου, "Ελληνες ζωγράφοι μετά την "Αλωση ( ),χ. 2, Αθήνα 1997,293 εικ Εικόνα στο Sotheby's. Κύκλος Ρίτζου. Β' μισό 15ου αι. Βασιλάκη, ό.π., πίν. 32Α. 13. Εικόνα στη Walters Art Gallery. Κύκλος Ρίτζου. Β' μισό 15ου αι. Βασιλάκη, ό.π., πίν Εικόνα σε ιδιωτική συλλογή, Μιννεάπολη. 16ος αι. Βασιλάκη, ό.π., πίν. 32Β. 15. Εικόνα Ρωσικού Μουσείου Αγίας Πετρούπολης. Τέλη 15ου αι. Κ. Onasch, Ikonen, Gütersloher 1961, αριθ Εικόνα Συλλογής Korin, Μόσχα. Τέλη 15ου-αρχές 16ου αι. Onasch, ό.π., αριθ Εικόνα Συλλογής Korin, Μόσχα. Τέλη 15ου-αρχές 16ου αι. Onasch, ό.π., αριθ Εικόνα Μουσείου Κανελλοπούλου. Τέλη 15ου-αρχές 16ου αι. Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Βυζαντινή και μεταβυζαντινή ζωγραφική, Αθήνα 2007,154, αριθ Εικόνα στη Ρόδο. Τέλη 15ου-αρχές 16ου αι. Εικόνες της κρητικής τέχνης. Από τόν Χάνδακα ως τήν Μόσχα και τήν Αγία Πετρούπολη, κατάλογος έκθεσης, Ηράκλειον 1993,532 εικ Θ. Εικόνα Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών (Τ 2763). Τέλη 15ου αι., ό.π. (αριθ. 3), 22, αριθ Εικόνα «Ο άγιος σε παρέλαση», Μουσείο Μπενάκη. Τέλη 15ου-αρχές 16ου αι. Ν. Chatzidaki, «Saint George on Hourseback "in Parade". A Fifteenth Century Icon in the Benaki Museum», Θυμίαμα στη μνήμη Λασκαρίνας Μπούρα, τ. 1-2, Αθήνα 1994, 61-65, πίν. VI-VII. 22. Εικόνα «Ο άγιος σε παρέλαση», ναός Παναγίας Λίθινων, Κρήτη. 15ος αι. Ό.π. (αριθ. 19), 501 αριθ Εικόνα ναού Τα Αγια των Αγίων, Χώρα Πάτμου. Περί το Μ. Χατζηδάκης, Εικόνες τής Πάτμου. Velmans, Miroir (υποσημ. 5), πίν. 53b. Το Επίμετρο περιλαμβάνει, δίκην καταλόγου, τις εικόνες που χρησιμοποιήθηκαν ως συγκριτικό υλικό για την εξέταση της εικόνας που μας απασχολεί, με τη βασική βιβλιογραφία για καθεμία. 256
10 ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΡΑΚΟΝΤΟΚΤΟΝΟΥ ΣΤΗ ΘΑΣΟ Ζητήματα βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής, Αθήνα 1977,75-76, αριθ. 23, πίν Εικόνα Μουσείου Αντιβουνιώτισσας, Κέρκυρα. Περί το Π. Λ. Βοκοτόπουλος, Εικόνες τής Κερκύρας, Αθήνα 1990,22-24, αριθ. 11, εικ Εικόνα συλλογής Μ. Περατικού, Αονδίνο. Αρχές 16ου αι., ό.π. (αριθ. 2), , αριθ Εικόνα Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας. Πρώτο μισό 16ου αι. M. Chatzidakis, Icônes de Saint-Georges des Grecs et la Collection de l'institut, Βενετία 1962, 38, αριθ. 19, πίν Εικόνα Μουσείου Αευκωσίας Dania and Tamara Talbot Rice, Icons and their Dating, Λονδίνο 1974, 89, αριθ. 83. A. Papageorgiou, Icons from Cyprus, Παρίσι- Γενεύη-Μόναχο 1969, αριθ Εικόνα Ιστορικού Μουσείου Μόσχας. Μέσα 16ου αι. Ό.π. (αριθ. 19), 399, αριθ Εικόνα «Ο άγιος σε παρέλαση», Μουσείο Πάφου. 16ος αι. Α. Παπαγεωργίου, Εικόνες της Κύπρου, 146, εικ Εικόνα Μουσείου Χανίων. 16ος αι. Εικόνες του Νομού Χανίων, Αθήνα 1975, 93-94, αριθ. 32. Εικόνες τής κρητικής τέχνης (αριθ. 19), 527, αριθ Εικόνα Ιστορικού Μουσείου Μόσχας. Περί το Ό.π. (αριθ. 19), 414, αριθ Εικόνα ναού Αγίου Γεωργίου Απορθιανών, Χώρα Πάτμου Χατζηδάκης, Εικόνες τής Πάτμου, 162, αριθ. 135, πίν Εικόνα Συλλογής Εκατονταπυλιανής Πάρου. 16ος αι. Α. Μητσάνη, Εικόνες και κειμήλια από τη Συλλογή της Εκατονταπυλιανής Πάρου, Αθήνα 1996,22, αριθ Εικόνα ναού Παναγίας Αγρού, Κύπρος. 16ος αι. Cyprus, The Holy Land. Icons through the Centuries 10th- 20th Centuries, The Hellenic Centre, Λονδίνο 2000, 233, εικ Εικόνα Συλλογής Τσακύρογλου. Αρχές 17ου αι. Α. Καρακατσάνη, Εικόνες. Συλλογή Γεωργίου Τσακύρογλου, Αθήνα 1980,56 αριθ. 43, εικ. στη σ Εικόνα Συλλογής Van Rijn, Αμστερνταμ. Έργον Εμμ. Λαμπάρδου, Χατζηδάκης - Δρακοπούλου, ό.π. (αριθ. 11), Εικόνα Συλλογής Τσακύρογλου. Μέσα 17ου αι. Καρακατσάνη, ό.π. (αριθ. 35), 56, αριθ. 44, εικ. στη σ Εικόνα στον Αρτεμώνα Σίφνου. Έργο Τζακαρόπουλου θ. Αλιπράντης, Θησαυροί της Σίφνου. Εικόνες των ναών και των μονών, Αθήνα 1979,31-32, πίν Εικόνα Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας. Πρώτο μισό 17ου αι. Chatzidakis, ό.π. (αριθ. 26), 119, αριθ. 100, πίν. 58. Κ. Weitzmann,Le5 icônes, Μιλάνο 1981,312, πίν Εικόνα Συλλογής Οικονομοπούλου. 17ος αι. Χρ. Μπαλτογιάννη, Εικόνες. Συλλογή Δ. Οικονομοπούλου, Αθήνα 1985,73, αριθ Εικόνα Συλλογής μητροπόλεως Ρόδου. Πρώτο μισό 17ου αι. Ό.π. (αριθ. 19), 536 εικ Εικόνα Συλλογής Τσακύρογλου. Μέσα 17ου αι. Καρακατσάνη, ό.π. (αριθ. 35), 40, αριθ. 46, εικ. στη σ Εικόνα Συλλογής Ρένας Ανδρεάδη. Πρώτο μισό 17ου αι. Α. Drandaki, Greek Icons, 14th-18th Century. The Rena Andreadis Collection, Αθήνα 2002,208, αριθ Εικόνα Συλλογής Εκατονταπυλιανής Πάρου. Δεύτερο μισό 17ου αι. Μητσάνη, ό.π. (αριθ. 33), 44, αριθ Εικόνα Μονής Ξενοφώντος. Δεύτερο μισό 17ου αι. Ιερά Μονή Ξενοφώντος. Εικόνες, Άγιον Όρος 1998, 201, αριθ Εικόνα Συλλογής Τσακύρογλου. Τέλη 17ου-αρχές 18ου αι. Καρακατσάνη, ό.π. (αριθ. 35), 124, αριθ. 173, εικ. στη σ Εικόνα Εθνικού Μουσείου Τέχνης, Βουκουρέστι. Δεύτερο μισό 17ου αι. Εικόνες της Ρουμανίας. 16ος- 18ος at., κατάλογος έκθεσης, Αθήνα 1993,64, αριθ Εικόνα Εθνικού Μουσείου Τέχνης, Βουκουρέστι. Τέλη 17ου-αρχές 18ου αι. Ό.π., 76, αριθ Εικόνα στο Voskopojë Αλβανίας Icons from the Orthodox Communities of Albania, κατάλογος έκθεσης, Θεσσαλονίκη 2006,127, εικ Εικόνα Συλλογής Ρένας Ανδρεάδη. Πρώτο μισό 18ου αι. Drandaki, ό.π. (αριθ. 43), Εικόνα Συλλογής Οικονομοπούλου. 18ος αι. Μπαλτογιάννη, ό.π. (αριθ. 40), 93, αριθ. 158, πίν Εικόνα Συλλογής Τσακύρογλου. Χείρ Ιωάννου Βλαστού, Καρακατσάνη, ό.π. (αριθ. 35), 156, αριθ. 171 εικ. στη σ
11 Stavroula Dadakì EARLY POST-ΒΥΖΑΝΤΙΝΕ ICON OF ST GEORGE SLAYING THE DRAGON ON THE ISLAND OF THASOS icon of St George on horseback slaying the dragon is preserved in the church of Ayios Nikolaos at Prinos on Thasos. The icon, which measures 62x44 cm., depicts St George in the type of the mounted dragon-slayer (Figs 1 and 2). The saint, wearing military uniform and a bright red cloak, is shown on a greyish white horse killing the dragon, which lies at the horse's feet. At the right of the icon rise the fortifications of a castle-town with the royal couple standing on the walls (Fig. 2). At bottom right is the princess, and the angel of the Lord emerges in the top right corner of the icon. On the gold ground at the top, in red letters, is the inscription Ο AriOC ΓΕΩΡΓΙΟΟ Ο ΤΡΩΠΕΟΦΟΡΟϋ ('Saint George the Trophy-bearer'). The saint's face is rendered by a dark green preparation with white highlights emphasising his eyebrows, beard and neck. The horse is rendered with freely applied, broad brushstrokes of a blue colour. The icon is dated to the 15th century by its stylistic and iconographie features. The life of St George was a very popular subject for icons as early as the Middle Byzantine period. The slaying of the dragon was one of the most popular scenes illustrated in portable icons. In its basic features, the iconographie type of this work follows that formulated by the painter Angelos in the 15th century, which was very widely disseminated over the following centuries. A number of differences, however, enable us to posit the existence of a famous model, on which the painter of the icon from Thasos drew. 258
Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας
Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας Τομ. 30, 2009 Πρώιμη μεταβυζαντινή εικόνα του αγίου Γεωργίου δρακοντοκτόνου στη Θάσο ΔΑΔΑKH Σταυρούλα http://dx.doi.org/10.12681/dchae.655 Copyright 2009
Διαβάστε περισσότερα«Έκθεση εικόνων Κρητικής Σχολής στην Ηπειρο» 2014
Άγιος Νικόλαος με τρεις σκηνές θαυμάτων του Συλλογή Μητροπολιτικού Μεγάρου Ιωαννίνων Προέλευση: Μονή Ελεούσας Νήσου Ιωαννίνων Διαστάσεις 0,92 Χ 0,62μ 1500 Εικόνα με πλαίσιο, που διατηρείται σε καλή κατάσταση
Διαβάστε περισσότεραΚείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά
1 Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΠΕΛΕΝΤΡΙ Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι φαίνεται να χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 12 ου αιώνα
Διαβάστε περισσότεραΜανόλης Χατζηδάκης, Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση (1450-1830), τ. 1, Αθήνα 1987.
Μανόλης Χατζηδάκης, Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση (14501830), τ. 1, Αθήνα 1987. Παναγιώτης Λ. Βοκοτόπουλος, Εικόνες της Κέρκυρας, Αθήνα 1990. Κερκυραίοι ζωγράφοι: 19ος20ος αι., επιμ. Αθ. Χρήστου, Κέρκυρα
Διαβάστε περισσότεραΤο ναϋδριο της Παναγούδας στο Θεολόγο Θάσου
Το ναϋδριο της Παναγούδας στο Θεολόγο Θάσου Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλα 2 0 1 0 Ο ορεινός οικισμός Θεολόγος είναι κτισμένος στο βάθος μιας ρεματιάς στο
Διαβάστε περισσότεραΔύο εικόνες της πρώιμης κρητικής σχολής στην μονή Βατοπαιδίου
Δύο εικόνες της πρώιμης κρητικής σχολής στην μονή Βατοπαιδίου Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Τόμος ΚΖ (2006) Σελ. 297-304 ΑΘΗΝΑ 2006 Ε. Ν. Τσιγαρίδας ΔΥΟ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ
Διαβάστε περισσότεραΙερός Ναός Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου ΚΕΡΚΥΡΑ
Ιερός Ναός Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου ΚΕΡΚΥΡΑ Μάριος Χειμαριός Μάριος Χειμαριός, Κέρκυρα, Ιερός Ναός Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου (Αρχιτεκτονική/ Ιστορία ) www.24grammata.com1 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην περιοχή
Διαβάστε περισσότεραΠρώιμη κρητική εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην μονή Ιβήρων
Πρώιμη κρητική εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην μονή Ιβήρων Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Περίοδος Δ', Τόμος ΚΗ' (2007) Σελ. 193-202 ΑΘΗΝΑ 2007 Ε. Ν. Τσιγαρίδας ΠΡΩΙΜΗ ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Διαβάστε περισσότεραΕγκαίνια έκθεσης 23.10.2013, 13.00 Διάρκεια Έκθεσης 19.10.2013 19.1.2014
Εγκαίνια έκθεσης 23.10.2013, 13.00 Διάρκεια Έκθεσης 19.10.2013 19.1.2014 Επιμέλεια έκθεσης Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, Νίκος Μπονόβας Mε την περιοδική έκθεση «Η τιμή του αγίου Μάμαντος στη Μεσόγειο: Ένας ακρίτας
Διαβάστε περισσότεραΑ.Πρωτοχριστιανική [μέχρι τις αρχές του 4ου αι.] Β.Βυζαντινή [ ] και Γ. Μεταβυζαντινή ή Νεοβυζαντινή [από το 1453 μέχρι τους νεώτερους χρόνους]
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Η Χριστιανική Ζωγραφική διαιρείται συνήθως σε τρεις μεγάλες περιόδους Α.Πρωτοχριστιανική [μέχρι τις αρχές του 4ου αι.] Β.Βυζαντινή [330-1453] και Γ. Μεταβυζαντινή
Διαβάστε περισσότεραΒΑΣΙΛΙΚΟ ΤΑΓΜΑ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΤΑΓΜΑ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ Η σύσταση του Τάγματος έγινε στις 20 Μαΐου 1833. Ήταν η ανώτατη διάκριση του Ελληνικού Κράτους. Απονεμόταν σε Έλληνες και ξένους πολίτες οι οποίοι αρίστευσαν στον Αγώνα
Διαβάστε περισσότεραΕυγενία Δρακοπούλου. Διευθύντρια Ερευνών Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών
Ευγενία Δρακοπούλου Διευθύντρια Ερευνών Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών Τηλ. +302107273570 Fax: +302107246212 E-mail: egidrak@eie.gr Website: http://eie.academia.edu/eugeniadrakopoulou http://www.eie.gr/nhrf/institutes/inr/cvs/cv-drakopoulou-gr.html
Διαβάστε περισσότερα1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας.
1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας. 2. Ποια η έννοια της λέξεως είδωλο στο θρησκευτικό τομέα; 3. Ποιο από τα παρακάτω αποτελούν μορφές σύγχρονης
Διαβάστε περισσότεραΚείμενο Εκκλησίας Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά. Ελληνικά
1 Κείμενο Εκκλησίας Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΣΤΟΝ ΠΕΔΟΥΛΑ Η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ που χτίστηκε πριν το 1474 είναι μονόκλιτη, ξυλόστεγη με νάρθηκα
Διαβάστε περισσότεραΔελτίον XAE 4 ( ), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Γεωργίου Α. Σωτηρίου ( ) Σελ Ανδρέας ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΑΘΗΝΑ 1966
Μία τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του ΙΑ αιώνος, εις τον ναόν του Αγίου Νικολάου της Στέγης (Κακοπετριά, Κύπρος).(Σημείωμα εις μνήμην του αειμνήστου Καθηγητού Γεωργίου Α. Σωτηρίου) (πίν. 75-76)
Διαβάστε περισσότεραΜου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα ψηφιδωτά που βρίσκονταν στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη.
Μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα ψηφιδωτά που βρίσκονταν στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη. Ο Χριστός. Ψηφιδωτό Παναγίας της Κανακαριάς. Λυθράγκωμη- Καρπασίας Τα ψηφιδωτά αυτά
Διαβάστε περισσότεραΛίγα Λόγια Για Την Αγιογράφο
Αγιογράφος Ραλλού Λιόλιου Κούση Βυζαντινές Εικόνες Οι βυζαντινές εικόνες είναι ιεροί πνευματικοί θησαυροί του Ανατολικού Ορθόδοξου Χριστιανισμού. Η βυζαντινή ζωγραφική είναι ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα
Διαβάστε περισσότεραΑφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου υπήρξε η ανακρίβεια
Ηγούμενος Χρυσορρογατίσσης Διονύσιος Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΗΜΑΤΟΥ Διόρθωση ανακρίβειας που προήλθε από παρεξήγηση Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου υπήρξε η ανακρίβεια που αναφέρεται στο βιβλίο της Μαρίνας
Διαβάστε περισσότεραΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τα φύλλα εργασίας προέρχεται εξολοκλήρου από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Διαβάζουμε: Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στη γεωγραφική
Διαβάστε περισσότεραΚυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη Νάγια Οικονομίδου 2014-2015 1 Περιεχόμενα Πρόλογος...3 1. Γνωρίσματα Κυκλαδικής Τέχνης...4 Πτυόσχημα ειδώλια.5 Βιολόσχημα ειδώλια 6
Διαβάστε περισσότεραΕΙΚΟΝΕΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. 1 Ψηφιδωτά τρούλου με νέες επεμβάσεις συντήρησης, 11 ος αιώνας, Νέα Μονή Χίου, Photo ΥΠ.ΠΟ.Α./ΤΑΠ, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χίου
ΕΙΚΟΝΕΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ 1 Ψηφιδωτά τρούλου με νέες επεμβάσεις συντήρησης, 11 ος αιώνας, Νέα Μονή Χίου, Photo ΥΠ.ΠΟ.Α./ΤΑΠ, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χίου 2 Πανοραμική άποψη, 11 ος αιώνας, Νέα Μονή Χίου, Photo ΥΠ.ΠΟ.Α./ΤΑΠ,
Διαβάστε περισσότεραΚείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης. Ελληνικά
1 Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης Ελληνικά 2 Ο Άγιος Νικόλαος της Στέγης Πήρε το όνομα του μετά την προσθήκη της δεύτερης Στέγης του ναού τον 13ον αιώνα, για την προστασία του από τα χιόνα και τη βροχή.
Διαβάστε περισσότεραΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΝΑΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
E. N. Τσιγαρίδας, 'Ερευνες στους ναούς της Καστοριάς 379 ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΝΑΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Στη διάρκεια των υπηρεσιακών μεταβάσεών μου στην Καστοριά, την περίοδο κυρίως 1970-1975 και συμπληρωματικά την
Διαβάστε περισσότερααπό το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα
Η εκκλησία της Παναγίας της Φορβιώτισσας, περισσότερο γνωστή ως η Παναγία της Ασίνου, βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες της οροσειράς ο του Τροόδους. Είναι κτισμένη στην ανατολική όχθη ενός μικρού χείμαρρου,
Διαβάστε περισσότεραΑρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες
Αρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες Αρσανάς Ζωγράφου Πύργος Χελανδαρίου Πύργος Καρακάλλου Πύργος Σταυρονικήτα Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, Κιόσκι Κιόσκι Αγίου Παύλου Ι.Μ. Διονυσίου,
Διαβάστε περισσότεραΠόσες µαύρες τελείες βλέπετε ; Οι οριζόντιες γραµµές δείχνουν να είναι παράλληλες ;
Πόσες µαύρες τελείες βλέπετε ; Οι οριζόντιες γραµµές δείχνουν να είναι παράλληλες ; και όµως είναι! 1 Το παρακάτω σχήµα δείχνει για ελικοειδές ; και όµως δεν είναι! Οι κύκλοι είναι ανεξάρτητοι. Πόσα χρώµατα
Διαβάστε περισσότεραΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Στον 11 ο αιώνα χρονολογείται η αγία Αικατερίνη στην Πλάκα, κοντά στο μνημείο του Λυσικράτους. Έχει χτιστεί πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Η στέγαση του κεντρικού τμήματος,
Διαβάστε περισσότεραΈκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου
Έκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου Τάσος ΜΑΡΓΑΡΙΤΩΦ Δελτίον XAE 1 (1959), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Νίκου Βέη (1883-1958) Σελ. 144-148 ΑΘΗΝΑ 1960 ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑΤΑ ΤΕΧΝΗΣ Β και Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. Ηρεμία, στατικότατα, σταθερότητα
ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΧΝΗΣ Β και Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (μάθημα κατεύθυνσης) Τι είναι η δομή και η σύνθεση ενός εικαστικού έργου. Είναι η οργάνωση όλων των στοιχείων ενός έργου σε ένα ενιαίο σύνολο με στόχο να εκφράσουν κάποια
Διαβάστε περισσότεραΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ Σύντομο ιστορικό Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Παραλιμνίου Ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου διαδέχθηκε το 19 ο αιώνα ένα παλαιότερο βυζαντινό ναό. Βρίσκεται στο κέντρο του
Διαβάστε περισσότεραΠΙΝΑΚΑΣ Ι ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙΔΩΝ. 1. Αστέρες Ανώτερου Ταξιάρχη Τάγματος Φοίνικα τεμάχια 6. 2. Μετάλλια Στρατιωτικής Αξίας τεμάχια 160
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙΔΩΝ 1. Αστέρες Ανώτερου Ταξιάρχη Τάγματος Φοίνικα τεμάχια 6 2. Μετάλλια Στρατιωτικής Αξίας τεμάχια 160 3. Μετάλλια Ευδοκίμου Υπηρεσίας τεμάχια 160 4. Μετάλλια Αξίας και Τιμής
Διαβάστε περισσότεραΗ Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία.
Η Νίκη σε νομίσματα Νίκη: θεά της ελληνικής μυθολογίας προσωποποιούσε τη δόξα του ελληνικού πολιτισμού. Η Νίκη στέλνονταν από το Δία για να εξυμνήσει μία νίκη, να προσφέρει σπονδές ή να στεφανώσει ένα
Διαβάστε περισσότερα01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ
Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Το περίτεχνο τέμπλο του Αγίου Γεωργίου με τα πλευρικά τμήματά του Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Μ Ε Τ Α Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ω Ν Μ Ν Η Μ Ε
Διαβάστε περισσότεραΒασιλικοί Παίδες. Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού ΙΖ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΑΙΓΩΝ.
Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού ΙΖ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΑΙΓΩΝ Βασιλικοί Παίδες για Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα μαθη τές Δ -Στ Τάξης Δημοτικού Σχολείου και Γυμνασίου
Διαβάστε περισσότεραΗ Γκουέρνικα του Πικάσο Η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέµου
Η Γκουέρνικα του Πικάσο Η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέµου Η Γκουέρνικα είναι µια έντονη διαµαρτυρία εναντίον του πολέµου και της καταστροφής που αυτός σπέρνει. Τα µήνυµα που θέλει να
Διαβάστε περισσότεραΚΑΡΤΕΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΥΛ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ «ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΥ» ΚΑΙ «ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ»
ΚΑΡΤΕΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΥΛ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ «ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΥ» ΚΑΙ «ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ» Επιμέλεια: Δρ. Αργύρης Θεοδοσίου, Εκπαιδευτικός Φ.Α. Δρ. Χρύσα Γεράνη, Εκπαιδευτικός Φ.Α. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ A. Στυλ «Αυτοελέγχου»
Διαβάστε περισσότεραΚρητική εικόνα της Εις Άδου Καθόδου σε ιδιωτική συλλογή
Κρητική εικόνα της Εις Άδου Καθόδου σε ιδιωτική συλλογή Καλλιόπη-Φαίδρα ΚΑΛΑΦΑΤΗ Τόμος ΚΒ' (2001) Σελ. 173-180 ΑΘΗΝΑ 2001 Καλλιόπη-Φαίδρα Καλαφάτη ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΥ ΣΕ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ*
Διαβάστε περισσότεραΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007 Μάθημα: ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Τετάρτη, 6 Ιουνίου 2007 7:30
Διαβάστε περισσότεραΑπάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.
Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Τα πιο γνωστά ανάκτορα είναι της Κνωσού και της Φαιστού. 2. Οι τρίτωνες ήταν μεγάλα κοχύλια που ίσως χρησιμοποιούνταν
Διαβάστε περισσότερα1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων
1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1 το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 2 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 3 ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΥΡΡΟΣ αντίγραφο από πρωτότυπο του 3ου π.χ. αι. της
Διαβάστε περισσότεραγυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη
Αγία Αικατερίνη Η Αγία Aικατερίνη βρίσκεται σε ενα απο τα καλυτερα μερη της θεσσαλονικης, στην Βορειοδυτική πλευρά της Άνω Πολης.Κτισμένη το 1320 μχ,η ατμόσφαιρα ειναι πολύ ωραία και προπάντον ειναι ήσυχα
Διαβάστε περισσότεραΕξαιρετικά αντίγραφα βυζαντινών εικόνων
Εξαιρετικά αντίγραφα βυζαντινών εικόνων από την H ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΙΝΑ «Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΣΙΝΑ είναι ένα Ελληνορθόδοξον Χριστιανικόν μοναστικόν κέντρον με αδιάκοπον πνευματική ζωήν δεκαεπτά αιώνων. Η ασκητική
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ.
ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ. ΠΟΜΠΗΪΑ : ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ ΔΡΟΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΡΥΣΗ ΛΕΚΑΝΗ Ψηφιδωτό του 2ου στυλ Το μωσαϊκό αυτό προέρχεται από την ομώνυμη οικία και έχει
Διαβάστε περισσότεραΑναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό μνημείο της Αθήνας
ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΎ ΓΕΝΙΚΉ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΉΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΣ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΊΩΝ/ΤΜΉΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό
Διαβάστε περισσότεραΗ εκκλησία του Τιμίου Σταυρού βρίσκεται στην περιοχή Τροόδους, στο χωριό Πελέντρι. Η ύπαρξη του οποίου μαρτυρείται από τα τέλη του 12ου αιώνα.
Νεφέλη Μιχαήλ Α6 Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού βρίσκεται στην περιοχή Τροόδους, στο χωριό Πελέντρι. Η ύπαρξη του οποίου μαρτυρείται από τα τέλη του 12ου αιώνα. Από το 1985 περιλαμβάνεται, στον κατάλογο
Διαβάστε περισσότερα2. τα ρωμαϊκά, που το λούκι έχει μετασχηματιστεί σε επίπεδο και έχει ενσωματωθεί στο καπάκι
Οι αριθμοί αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, αλλά είναι σημαντικό να μελετήσουμε τον τρόπο που σημειώνονται οι αριθμοί που αποδίδουν στα σχέδια τις διαστάσεις του αντικειμένου. Οι γραμμές διαστάσεων
Διαβάστε περισσότεραAΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΥΤΕΡΑ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕ ΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ ΥΟ (2)
AΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΥΤΕΡΑ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕ ΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ ΥΟ (2) ΘΕΜΑ: Σύνθεση με σκάλα, τούβλο, δοχείο. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ:
Διαβάστε περισσότεραΕ.Ε. Παρ. III(I) Αρ. 3417,
Ε.Ε. Παρ. III(I) Αρ. 3417, 7.7.2000 750 Κ.Δ.Π. 191/2000 Αριθμός 191 Οι περί Αιαμνημονεύσεων του Στρατού της Δημοκρατίας Κανονισμοί του 2000 οι οποίοι εκδόθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο, δυνάμει του άρθρου
Διαβάστε περισσότεραΟι τοιχογραφίες του παρεκκλησίου του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στο κελλί του Αγίου Προκοπίου
Οι τοιχογραφίες του παρεκκλησίου του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στο κελλί του Αγίου Προκοπίου Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Δελτίον XAE 20 (1998), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Δημητρίου Ι. Πάλλα (1907-1995) Σελ. 177-184
Διαβάστε περισσότεραΚείμενο Εκκλησίας Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Παλαιχώρι. Ελληνικά
1 Κείμενο Εκκλησίας Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Παλαιχώρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ- ΠΑΛΑΙΧΩΡΙ Η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος είναι ένα μικρό παρεκκλήσι που χτίστηκε στις αρχές
Διαβάστε περισσότεραΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΜΠΛΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ»
ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΜΠΛΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ» ΑΘΗΝΑ 2012 ΕΡΓΟ: ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΜΠΛΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ» ΕΚΠΟΝΗΣΗ
Διαβάστε περισσότεραΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ
ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μονή της Παναγίας Σκριπού της Ορχομενιώτισσας της Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό
Διαβάστε περισσότεραΟ Μ.Αλέξανδρος εικονίζεται σε εξάρτηµα της πολεµικής του πανοπλίας στον ΙΙ βασιλικό τάφο της Βεργίνας
Ο Μ.Αλέξανδρος εικονίζεται σε εξάρτηµα της πολεµικής του πανοπλίας στον ΙΙ βασιλικό τάφο της Βεργίνας Το 274π.Χ. ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος κατέλαβε αιφνιδιαστικά τη Μακεδονία, όταν βασίλευε σ αυτήν
Διαβάστε περισσότεραΚάτοψη της Παλαιάς Μονής Ταξιαρχών Αιγιαλείας.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ KΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ 6 η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Διαβάστε περισσότεραAΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ. ΘΕΜΑ: Σύνθεση με τέσσερα (4) αντικείμενα
AΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ ΘΕΜΑ: Σύνθεση με τέσσερα (4)
Διαβάστε περισσότεραAΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΔΕΥΤΕΡΑ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ ΔΥΟ (2)
AΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ ΔΥΟ (2) ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ:
Διαβάστε περισσότεραΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 ΛΥΣΗ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 ΛΥΣΗ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΣΧΕΔΙΟ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Διαβάστε περισσότεραΑκολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά
Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Μυστράς Η καστροπολιτεία απλώνεται στις πλαγιές του φυσικά οχυρού λόφου του βυζαντινού Μυζηθρά, που έδωσε
Διαβάστε περισσότεραΑκολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά
Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Μυστράς Η καστροπολιτεία απλώνεται στις πλαγιές του φυσικά οχυρού λόφου του βυζαντινού Μυζηθρά, που έδωσε
Διαβάστε περισσότεραΠρος το Ναϊσκο του Θεού. τη μεγάλη Ιερή Πομπή. ο Άγιος Πατέρας οδηγεί. Πλαισιωμένος. Από Κληρικούς. όλων των βαθμίδων. Από Εκπροσώπους.
Προς το Ναϊσκο του Θεού τη μεγάλη Ιερή Πομπή ο Άγιος Πατέρας οδηγεί Πλαισιωμένος Από Κληρικούς όλων των βαθμίδων Από Εκπροσώπους της Πολιτείας Από Αντιπροσωπείες 1 / 16 Ιδρυμάτων και Φορέων Ακολουθούν
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΛΙΚΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΣΗ. Ύψος: 20cm Διάμ. σώματος: 10,5cm. Πορσελάνη. αγγείο, τύπου «Τσαγερό», από λευκή πορσελάνη με. Χίου.
ΕΚΘΕΜΑΤΑΑ ΤΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑΣ ΕΝΑΛΙΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 1. Ισρικό Ναυάγιο ΑΕ ΘΕΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΛΙΚΟ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 88/22-18 1,5ν.μ. Κλεισύ σχήμας αγγείο, τύπου «Τσαγερό»,
Διαβάστε περισσότεραΚΕ 04-03 ΤΕΣΤ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ
ΚΕ 04-03 ΤΕΣΤ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ 1. Στο ελεύθερο η είσοδος του χεριού πρέπει να γίνεται α με το χέρι ελαφρώς λυγισμένο έξω από το ύψος του ώμου β με το χέρι τεντωμένο έξω από το ύψος του ώμου γ με το χέρι
Διαβάστε περισσότεραΙερού Παλατίου Ιππόδρομο ανακτόρου των Βλαχερνών, του ανακτόρου του Μυρελαίου σειρά καταστημάτων της Μέσης
BYZANTINH TEXNH:AΡXITEKTONIKH kαι ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ H Βυζαντινή αρχιτεκτονική και ως αναπόσπαστο τμήμα της η ζωγραφική: - Ψηφιδωτή και νωπογραφία- νοείται η τέχνη που γεννήθηκε και ήκμασε μεταξύ 4ου και 15ου αιώνα,
Διαβάστε περισσότεραΦωτογραφική μηχανή - Αρχή λειτουργίας.
Ο25 Φωτογραφική μηχανή - Αρχή λειτουργίας. 1 Σκοπός Στην άσκηση αυτή γίνεται μία παρουσίαση των βασικών στοιχείων της φωτογραφικής μηχανής (φακός φωτοφράκτης - διάφραγμα αισθητήρας) καθώς και μία σύντομη
Διαβάστε περισσότεραΕικόνες του 15ου αιώνα στη Ζάκυνθο
Εικόνες του 15ου αιώνα στη Ζάκυνθο Μυρτώ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ-ΒΕΡΡΑ Τόμος ΚΒ' (2001) Σελ. 115-128 ΑΘΗΝΑ 2001 Μυρτώ Γεωργοπούλου-Βέρρα ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ 15ου ΑΙΩΝΑ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ Χ~1 έκθεση «Από την πραγματικότητα της φωτογραφίας
Διαβάστε περισσότεραChess Academy Free Lessons Ακαδημία Σκάκι Δωρεάν Μαθήματα. Οι κινήσεις των κομματιών Σκοπός της παρτίδας, το Ματ Πατ Επιμέλεια: Γιάννης Κατσίρης
Οι κινήσεις των κομματιών Σκοπός της παρτίδας, το Ματ Πατ Επιμέλεια: Γιάννης Κατσίρης Παρατήρηση: Μόνο σε αυτό το μάθημα όταν λέμε κομμάτι εννοούμε κομμάτι ή πιόνι και όταν λέμε κομμάτια εννοούμε κομμάτια
Διαβάστε περισσότεραΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ: ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ: ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Αναστασία Τούρτα Επίτιμη Διευθύντρια Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Ο Αλέξανδρος νικά τον Δαρείο. Εικονογραφημένο
Διαβάστε περισσότεραΜόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους.
1ο ΓΕΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ-ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ 2011-2012 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑ PR1 ΟΜΑΔΑ 3 Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους. Αρχαϊκή, Κλασσική, Ελληνιστική, Ρωμαϊκή Περίοδος
Διαβάστε περισσότεραΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα
Διαβάστε περισσότεραΦορητή εικόνα του Χριστού Παντοκράτορος στο Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς
Φορητή εικόνα του Χριστού Παντοκράτορος στο Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Τόμος ΚΣΤ' (2005) Σελ. 111-116 ΑΘΗΝΑ 2005 Ε.Ν. Τσιγαρίδας ΦΟΡΗΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ
Διαβάστε περισσότεραΤΡΟΥΠΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟΠΤΣΗ ΜΑΡΙΑ ΦΩΤΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΝΙΦΟΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
ΤΡΟΥΠΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΟΠΤΣΗ ΜΑΡΙΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΦΩΤΗΣ ΝΙΦΟΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Η ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ Είναι η τέχνη της απεικόνισης ιερών προσώπων ή θρησκευτικών σκηνών Είναι η ζωγραφική παράσταση θρησκευτικών
Διαβάστε περισσότεραThe Byzantine Monuments and Topography of the Pontos.
A. Bryer καί D. Winfield, The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos. Χάρτες καί σχέδια τοΰ R. Anderson, σκίτσα τής Jane Winfield, Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Studies XX, 1985, τόμοι I καί
Διαβάστε περισσότεραΠαναγία της Ασίνου Ελληνικά
Παναγία της Ασίνου Ελληνικά 1 ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΣΙΝΟΥ Ή ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΦΟΡΒΙΩΤΙΣΣΑΣ Η καμαροσκέπαστη, με δεύτερη ξύλινη στέγη εκκλησία της Παναγίας της Ασίνου, που βρίσκεται κοντά στο χωριό Νικητάρι,
Διαβάστε περισσότεραΜινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28
Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,
Διαβάστε περισσότεραΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit
1 ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ Master Card Classic Credit Προχοΐσκη Ερυθροστιλβωτού ΙΙΙ Ρυθμού Προχοΐσκη, δείγμα κεραμικής του Ερυθροστιλβωτού
Διαβάστε περισσότεραΕκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι»
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,
Διαβάστε περισσότεραAΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ
AΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ ΘΕΜΑ: Σύνθεση με τρία αντικείμενα ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ: Η σύνθεση περιλαμβάνει
Διαβάστε περισσότεραAΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΠΕΜΠΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ ΔΥΟ (2)
AΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ ΔΥΟ (2) ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ: 1. Απεικόνιση του θέματος στον καθορισμένο
Διαβάστε περισσότεραΓενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, κτίστηκε στη θέση αυτή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο (306-339) αλλά πολύ σύντομα, το 404, καταστράφηκε
Διαβάστε περισσότεραΕικόνα Παναγίας Γλυκοφιλούσας του 18ου αιώνα στη Βέροια. Μετάπλαση του θέματος μιας βυζαντινής εικόνας του 14ου αιώνα
Εικόνα Παναγίας Γλυκοφιλούσας του 18ου αιώνα στη Βέροια. Μετάπλαση του θέματος μιας βυζαντινής εικόνας του 14ου αιώνα Χρυσάνθη ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΤΣΙΟΥΜΗ Τόμος ΚΣΤ' (2005) Σελ. 381-388 ΑΘΗΝΑ 2005 Χρυσάνθη Μαυροπούλου-Τσιούμη
Διαβάστε περισσότεραΟμάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία
Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Λακωνίας. Το όνομα «Μονεμβασιά» προέρχεται από τις λέξεις «Μόνη Έμβασις»
Διαβάστε περισσότεραΑΡΜΟΝΙΚΕΣ ΧΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΠ. ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ
ΑΡΜΟΝΙΚΕΣ ΧΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΠ. ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ α) Ειρήνη Χρυσοβαλάντη Ρουμπάνη β) Μαρία Πανακάκη «Το τοπίο είναι αντικείμενα σε διάφορες αποστάσεις, που χαρακτηρίζονται με χρώματα, σε διάφορες πλάκες, οριζόντιες,
Διαβάστε περισσότεραΜυρτώ Παπαδοπούλου Ισαβέλλα Παπαδοπούλου Ά3α
Μυρτώ Παπαδοπούλου Ισαβέλλα Παπαδοπούλου Ά3α Πρόλογος Ναοί της Αρχαϊκής εποχής Οι κίονες και τα μαθηματικά τους-σχεδίαση Υλοποίηση Επίλογος Πηγές Αποτελείται από τρία μέρη, τη βάση, τον κορμό, που μπορεί
Διαβάστε περισσότεραΕικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου των όψιμων παλαιολόγειων χρόνων στην Αστυπάλαια
Εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου των όψιμων παλαιολόγειων χρόνων στην Αστυπάλαια Μαρία ΣΙΓΑΛΑ Τόμος ΚΖ (2006) Σελ. 259-270 ΑΘΗΝΑ 2006 Μαρία Ζ. Σιγάλα ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΩΝ ΟΨΙΜΩΝ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΝεοκλασική μορφολογία και βασικές αρχές δόμησης
Νεοκλασική μορφολογία και βασικές αρχές δόμησης Βασικές αρχές της αρχιτεκτονικής του νεοκλασικισμού 1. Το δομικό σύστημα που χρησιμοποιείται είναι αυτό της «δοκού επί στύλου», δηλ. κατακόρυφοι φέροντες
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ.
ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ, 2012-2013 ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Α. ΑΡΖΟΓΛΟΥ & Ε. ΤΖΗΜΟΥΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ-ΣΥΝΟΔΟΙ: Τ. ΚΥΡΙΑΖΙΚΙΔΟΥ & Δ. ΤΖΟΒΑΝΑΚΗΣ Παρασκευή,
Διαβάστε περισσότεραΒασικές ασκήσεις. Άσκηση 1
Το πρόγραμμα ασκήσεων που ακλουθεί έχει δημιουργηθεί για να ανακτηθεί η κινητικότητα στην άρθρωση του ώμου και να βελτιωθεί η ελαστικότητα των μυών οι οποίοι την κινούν. Σε περίπτωση τραυματισμού στην
Διαβάστε περισσότεραΧριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία
Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Ενότητα Ε: Μεταβυζαντινή Τέχνη (1453 αρχές 19ου αι.) Αρχιτεκτονική - Ζωγραφική. Στουφή - Πουλημένου Ιωάννα Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας
Διαβάστε περισσότεραΟ Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα. Ελληνικά
1 Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα Ελληνικά 2 Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα Ο Ναός της Παναγίας Ελεούσας Ποδύθου, ανήκει στη μεταβυζαντινή περίοδο και κτίστηκε στις αρχές του 16 ου αιώνα,
Διαβάστε περισσότεραΕλληνική μνημειακή ζωγραφική. Δ. Πλάντζος
Ελληνική μνημειακή ζωγραφική Δ. Πλάντζος Διάρθρωση μαθημάτων 1. Εισαγωγικά 2. Πηγές και μεθοδολογία 3. Υλικά και τεχνικές 4. Πρώιμες εκφάνσεις: 7 ος -6 ος αι. π.χ. 5. 5 ος αι. π.χ.: τετραχρωμία και σκιαγραφία
Διαβάστε περισσότεραΕικόνα του αγίου Γεωργίου στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών αποδιδόμενη στον Γεώργιο Κλόντζα
Εικόνα του αγίου Γεωργίου στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών αποδιδόμενη στον Γεώργιο Κλόντζα Μυρτάλη ΑΧΕΙΜΑΣΤΟΥ-ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ Τόμος ΚΒ' (2001) Σελ. 77-86 ΑΘΗΝΑ 2001 Μυρτάλη Αχειμάστου-Ποταμιάνου ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ
Διαβάστε περισσότεραΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΙ ΡΩΤΑΜΕ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ; ΤΙ ΜΑΣ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ; ΠΩΣ ΜΑΣ ΤΟ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ; ΣΥΝΘΕΣΗ: Οργάνωση ενός συνόλου από επιμέρους στοιχεία σε μια ενιαία διάταξη Αρχική ιδέα σύνθεσης
Διαβάστε περισσότεραΕπίλυση Προβλημάτων με Χρωματισμό. Αλέξανδρος Γ. Συγκελάκης asygelakis@gmail.com
Επίλυση Προβλημάτων με Χρωματισμό Αλέξανδρος Γ. Συγκελάκης asygelakis@gmail.com 1 Η αφορμή συγγραφής της εργασίας Το παρακάτω πρόβλημα που τέθηκε στο Μεταπτυχιακό μάθημα «Θεωρία Αριθμών» το ακαδημαϊκό
Διαβάστε περισσότεραΑσκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας
4 Νοεμβρίου 2011 Ασκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας Αφιερώματα / Μοναστήρια της Μακεδονίας Της Χρυσάνθης Σταυροπούλου-Τσιούμη Καθηγήτριας στο ΑΠΘ Να αναζητήσει κανείς τους ιδιαίτερους λόγους για τους οποίους
Διαβάστε περισσότεραΓράμματα και αριθμοί
5 Γράμματα και αριθμοί 5.1 Γενικά Στα τεχνικά σχέδια χρησιμοποιούμε γράμματα και αριθμούς, όταν θέλουμε να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες, όπως να χαρακτηρίσουμε χώρους ή υλικά, να δείξουμε την πορεία
Διαβάστε περισσότεραΕΛΕΥΘΕΡΟ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Β Ενιαίου Λυκείου (Μάθημα : Κατεύθυνσης)
ΕΛΕΥΘΕΡΟ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Β Ενιαίου Λυκείου (Μάθημα : Κατεύθυνσης) ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ Το μάθημα απευθύνεται σε μαθητές με ειδικό ενδιαφέρον για το ΣΧΕΔΙΟ (Ελεύθερο και Προοπτικό) και που ενδέχεται
Διαβάστε περισσότεραΗ Δέηση του Αγγέλου στο Μουσείο Κανελλοπούλου και η χρήση του ανθιβόλου της κατά το 15ο αιώνα
Η Δέηση του Αγγέλου στο Μουσείο Κανελλοπούλου και η χρήση του ανθιβόλου της κατά το 15ο αιώνα Νανώ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ Τόμος ΚΖ (2006) Σελ. 283-296 ΑΘΗΝΑ 2006 Νανώ Χατζηδάκη Η ΔΕΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ
Διαβάστε περισσότεραΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ
ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η κεραμική, μια πανάρχαια τέχνη, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το αργιλόχωμα. Όταν αναμείξουμε το αργιλόχωμα με νερό θα προκύψει μία πλαστική μάζα
Διαβάστε περισσότεραΦορητή εικόνα της Σταυρώσεως στη μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους
Φορητή εικόνα της Σταυρώσεως στη μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Περίοδος Δ', Τόμος ΚΘ' (2008) Σελ. 151-158 ΑΘΗΝΑ 2008 Ε. Ν. Τσιγαρίδας ΦΟΡΗΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΕΩΣ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ
Διαβάστε περισσότεραΠ Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ A Υλικά, Γραμμές και Τεχνικές στο Ελεύθερο Σχέδιο...15 Σκοπός... 15 Υλικά... 15 Γραφές... 16 Γραμμές...19 Ανακεφαλαίωση...22 Ερωτήσεις...22 Εργαστηριακές ασκήσεις...22 Φύλλο
Διαβάστε περισσότερα