Ôï óðýñìá ðåñéêëåßåé ïëïêëçñùìýíï ôï öõôü óå ìéêñïãñáößá

Transcript

1 Σ π έ ρ μα - τ ο φυτό σ ε μ ι κ ρο γ ρα φί α Ôï óðýñìá ðåñéêëåßåé ïëïêëçñùìýíï ôï öõôü óå ìéêñïãñáößá Τα φυτά εξασφαλίζουν τη διαιώνιση και τη διασπορά τους με τα σπέρματα. Μέσα σε κάθε σπέρμα βρίσκεται το έμβρυο, ένα ολοκληρωμένο φυτό σε μικρογραφία, αλλά σε διάπαυση. Το μητρικό φυτό έχει φροντίσει επίσης να εφοδιάσει το έμβρυο με θρεπτικά υλικά τα οποία βρίσκονται αποθηκευμένα είτε στους δικούς του ιστούς είτε σε άλλους ιστούς του σπέρματος και τα οποία θα χρησιμοποιηθούν από το έμβρυο όταν το σπέρμα θα φυτρώσει. Τα σπέρματα έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε νερό ( 10%), ιδιαίτερα χαμηλό μεταβολισμό, και κατά συνέπεια διατηρούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Συχνά όμως, τα σπέρματα δεν φυτρώνουν έστω και αν οι συνθήκες; του περιβάλλοντος θεωρούνται ευνοϊκές: βρίσκονται σε λήθαργο. Για να φυτρώσουν, πρέπει να περάσει ένα χρονικό διάστημα απαραίτητο για να αρθεί ο λήθαργος. Αυτό δίνει την «προνοητικότητα» στα σπέρματα να μην φυτρώνουν με συνθήκες που παρουσιάζονται πρόσκαιρα ευνοϊκές, κάνοντας έτσι ασφαλέστερη την εγκατάσταση των αρτιβλάστων (των νεαρών φυτών). Τα σπέρματα θα φυτρώσουν μετά την άρση του ληθάργου τους, όταν «αντιληφθούν» κατάλληλες τις εξωτερικές συνθήκες. Η εξωτερική μορφή και η ανατομική κατασκευή των σπερμάτων παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία, τα σπέρματα όμως κάθε είδους έχουν τα δικά τους χαρακτηριστικά. 17

2 18 Σπέρμα - το φυτό σε μικρογραφία

3 Σπέρμα - το φυτό σε μικρογραφία Η μορφολογία των σπερ μάτων εί ναι χαρακτηριστι κή για κάθε φυτό. Τα σπέρματα του φυτού Ebenus sp. δεν έχουν εξωτερικές ποικίλσεις. ίπλα στον ήλο ( ) βρίσκεται η μικροπύλη ( ), το σημείο δηλαδή από το οποίο πέρασε ο αρσενικός γα μέτης για τη γονιμοποίηση του ωοκυττάρου. Η έξοδος του ριζιδίου, η οποία σηματοδοτεί και τη φύτρωση του σπέρματος, γίνεται επίσης από τη μικροπύλη. Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σα ρώσεως. 30. Τα σπέρματα του φυτού Consolida sp. έχουν στην επιφάνειά τους χαρακτηριστικά σχέδια. Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σαρώσεως

4 Σπέρμα - το φυτό σε μικρογραφία Τα σπέρματα του φυτού Cistus creticus (Λαδανιά) μοιάζουν να είναι πολυγωνικά. Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σαρώσεως. 60. Η επιφάνεια των σπερμάτων, όπως φαίνεται σε μεγάλη μεγέθυνση, παρουσιάζει ποικίλσεις. Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σαρώσεως

5 Σπέρμα - το φυτό σε μικρογραφία Στον ανοιγμένο καρπό του φυτού Alyssum murale (έχει αφαιρεθεί το ένα από τα δύο καρπόφυλλα), διακρίνεται το σπέρμα ( ), που μοιάζει με πλατύ διογκωμένο δίσκο στο κέντρο. Ο ομφαλικός ιμάντας ( ) συνδέει το σπέρμα (στο σημείο του ήλου) με το περικάρπιο. Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σαρώσεως. 25. Εξέταση της τομής ενός σπέρματος αποκαλύπτει ότι μέσα στο σπερματικό περίβλημα () βρίσκεται αναδιπλωμένο το έμβρυο. Στην περίπτωση του Thlaspi pindicum, που ανήκει στα ικοτυλήδονα φυτά, το έμβρυο αποτελείται από τον εμβρυακό άξονα ( ) και τις δύο κοτυληδόνες (τα πρώτα φύλλα, ). Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σαρώσεως

6 Σπ έρ μ α - τ ο φ υ τ ό σε μ ικρ ογρ αφ ία Στα αγρωστώδη φυτά (Μονοκοτυλήδονα) το έμβρυο αποτελείται από τον εμβρυακό άξονα και μια κοτυληδόνα. Το βλαστίδιο, δηλαδή ο βλαστός του εμβρύου ( ) και τα πρώτα φύλλα ( ) προστατεύονται από μια θήκη, το κολεόπτιλο. Αντίστοιχα, η κολεόρριζα ( ) προφυλάσσει το ριζίδιο του εμβρύου (, κάτω). Zea mays (Καλαμπόκι). Οπτικό Μικροσκόπιο

7 Σ πέ ρμα - φύ τρωση Η φύτρωση του σπέρματος σηματοδοτείται από την έξοδο του ριζιδίου από το σπερματικό περίβλημα ή το περικάρπιο. Η πρώτη ρίζα που δημιουργείται (πρωτογενής ρίζα) αυξάνει την απορροφητική της επιφάνεια με τη δημιουργία των ριζικών τριχιδίων. Φυτρωμένο σπέρμα του φυτού Thlaspi pindicum. Στερεοσκοπικό Οπτικό Μικροσκόπιο. 10. Η έκπτυξη των πρώτων φύλλων (κοτυληδόνων) πραγματοποιείται αργότερα. Το νεαρό φυτό (αρτίβλαστο) είναι έτοιμο για την πρώτη του εγκατάσταση. Lactuca sativa (Μαρούλι). Στερεοσκοπικό Οπτικό Μικροσκόπιο