Πίνακας περιεχοµένων

Transcript

1 Πίνακας περιεχοµένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Τα εµπόδια που αντιµετωπίζουν οι γυναίκες στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν θέσεις ευθύνης : Εµπόδια σε µεγάλες επιχειρήσεις [QA9.3] : Εµπόδια σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης [QA9.2] : Εµπόδια σε πολιτικά κόµµατα [QA9.1] : Εµπόδια σε ΜΜΕ [QA9.4] : Εµπόδια σε οργανώσεις της κοινότητας [QA9.5] Μέτρα προκειµένου να διασφαλιστεί η πρόσβαση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης σε επιχειρήσεις και σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης [QA10] Οι αιτίες της υποεκπροσώπησης των γυναικών στην πολιτική [QA11] Λύσεις οι οποίες θα βελτίωναν την εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική [QA12] Οι αιτίες της αποχής από τις εκλογές [QA13] ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝ ΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Οι αιτίες της έλλειψης ασφάλειας των γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση [QA8] Λύσεις για τη µείωση των µισθολογικών διαφορών [QA1] Λύσεις για τον συνδυασµό της προσωπικής µε την επαγγελµατική ζωή [QA7] Α ΕΙΑ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Α ΕΙΑ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ Οι αρνητικές επιπτώσεις της άδειας µητρότητας στη σταδιοδροµία των γυναικών [QA2] Η πρόταση για τη χορήγηση άδειας µητρότητας διάρκειας 20 εβδοµάδων µε πλήρεις αποδοχές σε όλα τα κράτη µέλη [QA3] Η προτιµώµενη λύση για την άδεια µητρότητας [QA4] Η προτιµώµενη λύση για την άδεια πατρότητας [QA5 και QA6] ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Επέκταση των αποφάσεων ασφαλιστικών µέτρων και στα 27 κράτη µέλη [QA14] Λύσεις για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών [QA15] ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Τεχνικό σηµείωµα Ερωτηµατολόγιο Πίνακες - 2 -

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τότε που ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονοµική Κοινότητα, οι διάφορες ευρωπαϊκές Συνθήκες τοποθετούν σταθερά την αρχή της ισότητας µεταξύ γυναικών και ανδρών στο επίκεντρο των στόχων και προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1. Ήδη το 1957 η Συνθήκη της Ρώµης κατοχύρωσε την αρχή ότι οι γυναίκες πρέπει να λαµβάνουν ίση αµοιβή για ίσης αξίας εργασία. Στη συνέχεια, το 1997 η Συνθήκη του Άµστερνταµ, θεσµοθέτησε την αρχή της ισότητας των φύλων στόχο και θεµελιώδη κοινοτική αρχή και προέβλεψε την καταπολέµηση κάθε µορφής διακρίσεων και την προώθηση των ίσων ευκαιριών και της ίσης µεταχείρισης σε ζητήµατα απασχόλησης και εργασίας. Τέλος, το 2009 η Συνθήκη της Λισαβόνας ενίσχυσε την αρχή της ισότητας των φύλων συµπεριλαµβάνοντάς τη στις αξίες και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι το 2008 σχεδόν το 60% των πανεπιστηµιακών πτυχίων στην ΕΕ απονεµήθηκαν σε γυναίκες, οι γυναίκες εκπροσωπούν σήµερα µόλις το 45% των εργαζοµένων και αµείβονται κατά µέσο όρο 17% λιγότερο από τους άνδρες. Το 17% των γυναικών ζει επίσης σε επισφαλείς συνθήκες. Επιπλέον, 12% µε 15% των γυναικών υφίστανται ενδοοικογενειακή βία καθηµερινά. Σε αυτό το πλαίσιο, και προκειµένου να επισφραγιστεί η εκατονταετηρίδα της Παγκόσµιας Ηµέρας της Γυναίκας (εορτάστηκε στις 8 Μαρτίου 2011), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε από την TNS Opinion & Social να διεξαγάγει έρευνα του Ευρωβαροµέτρου στα 27 κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειµένου να διαπιστωθούν οι απόψεις των Ευρωπαίων συνολικά σχετικά µε τους διάφορους τρόπους καταπολέµησης των διακρίσεων λόγω φύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η παρούσα έκθεση διαιρείται σε τέσσερα βασικά µέρη και διαρθρώνεται ως εξής: - Θα ξεκινήσουµε εξετάζοντας τα εµπόδια που αντιµετωπίζουν οι γυναίκες που επιθυµούν να αναλάβουν θέσεις ευθύνης στον χώρο της εργασίας, στην πολιτική ή σε οργανώσεις της κοινότητας. Προς τον σκοπό αυτόν, θα αναλύσουµε τη θέση των γυναικών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. - Στη συνέχεια, θα εξετάσουµε τους λόγους που ενδεχοµένως εξηγούν την ανασφάλεια που βιώνουν οι γυναίκες και τα είδη των ανισοτήτων που αντιµετωπίζουν ενίοτε στον χώρο εργασίας

4 - Κατόπιν, θα προσπαθήσουµε να κατανοήσουµε τις εµπειρίες και τις προσδοκίες των ευρωπαίων γυναικών και ανδρών όσον αφορά την άδεια µητρότητας και την άδεια πατρότητας. - Τέλος, θα αναλύσουµε πιθανούς τρόπους καταπολέµησης της βίας κατά των γυναικών. Η εντολή για τη διεξαγωγή του παρόντος Ευρωβαροµέτρου δόθηκε από τη Γενική ιεύθυνση Επικοινωνίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε από την TNS Opinion & Social το διάστηµα από 9 Φεβρουαρίου έως 6 Μαρτίου λίγες µόνο ηµέρες πριν από τις 8 Μαρτίου, την Παγκόσµια Ηµέρα της Γυναίκας. Οι ερευνητές του δικτύου της TNS Opinion & Social διεξήγαγαν προσωπικές συνεντεύξεις σε Ευρωπαίους ηλικίας 15 ετών και άνω (οι ερευνητές έθεσαν τις ερωτήσεις στο σπίτι του ερωτώµενου). Η µεθοδολογία που χρησιµοποιήθηκε είναι αυτή των ερευνών του τακτικού Ευρωβαροµέτρου της Γενικής ιεύθυνσης Επικοινωνίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώµης). Ένα τεχνικό σηµείωµα που αφορά τις συνεντεύξεις που πραγµατοποιήθηκαν από τα ινστιτούτα του δικτύου της TNS Opinion & Social επισυνάπτεται ως παράρτηµα της παρούσας έκθεσης. Στο εν λόγω σηµείωµα επισηµαίνεται η µέθοδος που χρησιµοποιήθηκε για τις συνεντεύξεις καθώς και τα διαστήµατα εµπιστοσύνης. Η έρευνα καλύπτει τα 27 κράτη µέλη και εντάσσεται στο EB Περιλαµβάνει νέες ερωτήσεις. Η γενική ανάλυση και οι κοινωνικές και δηµογραφικές αναλύσεις βασίζονται στα αποτελέσµατα για την ΕΕ των 27, δηλαδή στον µέσο όρο των αποτελεσµάτων των 27 κρατών µελών. Αυτός ο µέσος όρος σταθµίζεται ώστε να αντικατοπτρίζει τον πραγµατικό πληθυσµό κάθε κράτους µέλους. Σχολιάζουµε επίσης εν συντοµία τον τρόπο µε τον οποίο διαφέρουν οι απαντήσεις των ερωτώµενων ανάλογα µε συγκεκριµένα κοινωνικά και δηµογραφικά χαρακτηριστικά τους (φύλο, ηλικία κ.λπ.), καθώς και µε άλλους δείκτες, όπως η στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι πολιτικές προτιµήσεις τους. Μπορείτε να συµβουλευτείτε τον ιστότοπο για τις έρευνες του Ευρωβαροµέτρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη διεύθυνση: Θα θέλαµε, επί τη ευκαιρία, να ευχαριστήσουµε όλους τους ερωτηθέντες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση που προσέφεραν τον χρόνο τους για τη συγκεκριµένη έρευνα. Χωρίς την ενεργή συµµετοχή τους, η διεξαγωγή της παρούσας έρευνας δεν θα ήταν δυνατή

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας συµβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση των απόψεων της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης για τις διακρίσεις που µπορεί να αντιµετωπίζουν οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση: - Η πλειονότητα των Ευρωπαίων θεωρεί ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στην κατάκτηση θέσεων ευθύνης, σε µεγάλες επιχειρήσεις (76%), σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης (70%), σε πολιτικά κόµµατα (69%), σε µικροµεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) (59%) ή σε οργανώσεις της κοινότητας (49%). - Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι τείνουν να τάσσονται υπέρ της παροχής κινήτρων έναντι της λήψης µέτρων καταναγκαστικού χαρακτήρα προκειµένου να διασφαλίζεται η πρόσβαση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης σε επιχειρήσεις και σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης. o Κατά συνέπεια, τέσσερις στους δέκα ερωτώµενους (44%) θα προτιµούσαν να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις και η δηµόσια διοίκηση να λάβουν µέτρα που προάγουν την ισότητα µεταξύ γυναικών και ανδρών. - Οι Ευρωπαίοι αποδίδουν την υποεκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική σε διάφορες αιτίες: o Πρώτον (35%), επειδή στον πολιτικό κόσµο κυριαρχούν άνδρες που δεν εκτιµούν επαρκώς τις δεξιότητες των γυναικών. o εύτερον (21%), λόγω της ύπαρξης επίµονων στερεοτύπων. - Για τους Ευρωπαίους, η βελτίωση της πολιτικής εκπροσώπησης των γυναικών θα µπορούσε να επιτευχθεί µέσω κατάρτισης, αλλά και µέσω πιο προληπτικών µέτρων όπως η επιβολή ποσοστώσεων: o Η θέσπιση µέτρων κατάρτισης και στήριξης για την ενθάρρυνση της συµµετοχής των γυναικών στην πολιτική ζωή ήταν η λύση που αναφέρθηκε µε τη µεγαλύτερη συχνότητα (30%). o Ένα τέταρτο των ερωτώµενων (25%) επέλεξαν τη λύση της ισότητας στα ψηφοδέλτια που καταρτίζουν τα πολιτικά κόµµατα σε όλες τις εκλογικές αναµετρήσεις. o Λιγότερο από το ένα πέµπτο των ερωτώµενων (19%) θα προτιµούσαν τη διά νόµου επιβολή ποσοστώσεων στις εκλογές

6 - Οι τρεις βασικοί λόγοι στους οποίους αποδίδεται η αποχή από τις ευρωπαϊκές εκλογές είναι οι εξής: η έλλειψη εµπιστοσύνης των Ευρωπαίων στους πολιτικούς εκπροσώπους τους, το γεγονός ότι πιστεύουν ότι ενηµερώνονται ανεπαρκώς για τα ευρωπαϊκά ζητήµατα και η αίσθηση ότι η ψήφος τους δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. - Οι Ευρωπαίοι αναφέρουν ότι η ανασφάλεια των γυναικών µπορεί να αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες, και πρωτίστως στους εξής: επισφαλής εργασία, αύξηση του αριθµού των µονογονεϊκών οικογενειών και διακοπές της σταδιοδροµίας ή εργασία µερικής απασχόλησης λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων. - Ο αποτελεσµατικότερος τρόπος µείωσης των µισθολογικών διαφορών µεταξύ των δύο φύλων θα ήταν η ενθάρρυνση της καλύτερης κατανοµής γυναικών και ανδρών σε όλα τα είδη θέσεων εργασίας (29%). - Ο αποτελεσµατικότερος τρόπος για τον καλύτερο συνδυασµό της προσωπικής µε την επαγγελµατική ζωή θα ήταν να διευκολυνθεί η φροντίδα των παιδιών εκτός σπιτιού (37%). - Περίπου έξι στους δέκα Ευρωπαίους (58%) συµφωνούν ότι η άδεια µητρότητας έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σταδιοδροµία των γυναικών. Ωστόσο, το 78% πιστεύει ότι θα ήταν θετικό µέτρο η παράταση της άδειας µητρότητας στις 20 εβδοµάδες µε πλήρεις αποδοχές σε ολόκληρη την ΕΕ. - Πάνω από τα δύο τρίτα (71%) των ερωτώµενων στις χώρες όπου δεν προβλέπεται άδεια πατρότητας θα έπαιρναν άδεια αυτού του είδους εάν επρόκειτο να αποκτήσουν παιδί και εάν προβλεπόταν στη χώρα τους σχετικό δικαίωµα. - Όσον αφορά τη βία κατά των γυναικών, σχεδόν εννέα στους δέκα ερωτώµενους (89%) αναφέρουν ότι οι αποφάσεις ασφαλιστικών µέτρων που εκδίδονται σε ένα κράτος µέλος πρέπει να ισχύουν και στα υπόλοιπα 26 κράτη µέλη. - Προκειµένου να εξαλειφθεί η βία κατά των γυναικών, οι Ευρωπαίοι συνιστούν τη λήψη των εξής µέτρων: o Βελτίωση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών µεταξύ των αστυνοµικών αρχών από τα διάφορα κράτη µέλη για την υποστήριξη των θυµάτων (39%). o ηµιουργία πανευρωπαϊκής δωρεάν τηλεφωνικής γραµµής για γυναίκες που αναζητούν βοήθεια και συµβουλές (26%)

7 o Ευρωπαϊκές ενηµερωτικές εκστρατείες για την αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού επί του ζητήµατος (19%)

8 1. ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 1.1 Τα εµπόδια που αντιµετωπίζουν οι γυναίκες στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν θέσεις ευθύνης - Η πλειονότητα των Ευρωπαίων θεωρεί ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν εµπόδια κατά τη διάρκεια της σταδιοδροµίας τους - Παρά το γεγονός ότι το 2008 σχεδόν το 60% των πανεπιστηµιακών πτυχίων στην ΕΕ απονεµήθηκαν σε γυναίκες, οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν τη µειονότητα σε θέσεις ευθύνης, στους περισσότερους επαγγελµατικούς τοµείς. Στους πέντε τοµείς που εξετάστηκαν, η πλειονότητα των Ευρωπαίων πιστεύει ότι οι γυναίκες, παρότι διαθέτουν ισότιµα προσόντα και δεξιότητες, αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στην προσπάθειά τους να ανέλθουν σε θέσεις ευθύνης. Τα σοβαρότερα εµπόδια φαίνεται να αντιµετωπίζονται σε µεγάλες επιχειρήσεις (76%), σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης (70%) και σε πολιτικά κόµµατα (69%). Σηµαντικά λιγότεροι ερωτώµενοι πιστεύουν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στην κατάκτηση θέσεων ευθύνης σε µικροµεσαίες επιχειρήσεις (59%) και οργανώσεις της κοινότητας (49%)

9 1.1.1: Εµπόδια σε µεγάλες επιχειρήσεις [QA9.3] Οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι, µεταξύ των δύο φύλων, οι γυναίκες είναι πιθανότερο να αντιµετωπίσουν σοβαρά εµπόδια στη σταδιοδροµία τους σε µεγάλες εταιρείες. Περισσότεροι από τρεις στους τέσσερις ερωτώµενους (76%) συµµερίζονται αυτήν την άποψη και λίγο περισσότεροι από τρεις στους δέκα ερωτώµενους χαρακτηρίζουν αυτά τα εµπόδια «πολύ σοβαρά» (31%). Η απόλυτη πλειονότητα των ερωτώµενων συµφωνούν µε αυτήν την άποψη σε 26 από τα 27 κράτη µέλη της ΕΕ

10 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών Μια αρχική ανάλυση ανά οµάδες χωρών αποκαλύπτει διαφορές µεταξύ των χωρών που ήταν κράτη µέλη της ΕΕ πριν από το και των χωρών που έγιναν κράτη µέλη της ΕΕ το 2004/ : διαπιστώνεται µια σηµαντική διαφορά 12 µονάδων µεταξύ των απαντήσεων των ερωτώµενων στην πρώτη (78%) και τη δεύτερη (66%) οµάδα χωρών. Οι ερωτώµενοι στις χώρες που ήταν κράτη µέλη της ΕΕ πριν από το 2004 φαίνονται πολύ πιο πεπεισµένοι ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν θέσεις ευθύνης σε µεγάλες επιχειρήσεις. Επιπλέον, διαπιστώνεται µια διαφορά εννέα µονάδων µεταξύ των απαντήσεων των ερωτώµενων στις χώρες της ευρωζώνης και στις χώρες εκτός της ευρωζώνης: «σοβαρά» χαρακτήρισε τα εµπόδια το 70% των ερωτώµενων στην πρώτη οµάδα έναντι του 70% στη δεύτερη οµάδα χωρών. Οι διαφορές ανά χώρα είναι αρκετά ουσιώδεις, µε µια διαφορά 40 µονάδων µεταξύ κρατών µελών για το υποσύνολο του χαρακτηρισµού «σοβαρά». - Οι ερωτώµενοι στη Σουηδία (87%), τη Γερµανία (83%), τη Γαλλία (81%) και την Αυστρία (80%) είναι περισσότερο πιθανό να περιγράψουν τα εµπόδια ως «σοβαρά». - Το χαµηλότερο ποσοστό ερωτώµενων που χαρακτήρισαν αυτά τα εµπόδια «σοβαρά» διαπιστώθηκε στη Λετονία, τη µόνη χώρα όπου οι απόψεις είναι ίσα µοιρασµένες: το 47% θεωρεί ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν «σοβαρά» εµπόδια, ενώ το 47% υιοθετεί την αντίθετη άποψη. Οι ερωτώµενοι στη Ρουµανία και τη Λιθουανία (53% στην κάθε χώρα) και την Εσθονία (54%) συγκαταλέγονται επίσης µεταξύ των ερωτώµενων που είναι λιγότερο πιθανό να χαρακτηρίσουν αυτά τα εµπόδια σοβαρά. 2 Οι εξής χώρες ήταν µέλη της ΕΕ πριν από τον Μάιο του 2004: Βέλγιο, ανία, Γερµανία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Πορτογαλία, Φινλανδία, Σουηδία και Ηνωµένο Βασίλειο. Στην παρούσα µελέτη θα αναφέρονται ως «χώρες που ήταν κράτη µέλη της ΕΕ πριν από το 2004». 3 Οι χώρες που προσχώρησαν στην ΕΕ τον Μάιο του 2004 ή τον Ιανουάριο του 2007 είναι η Βουλγαρία, η Τσεχική ηµοκρατία, η Εσθονία, η Κυπριακή ηµοκρατία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Ρουµανία, η Σλοβενία και η Σλοβακία. Στην παρούσα µελέτη θα αναφέρονται ως «χώρες που έγιναν κράτη µέλη της ΕΕ το 2004/2007»

11 Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση - Οι γυναίκες, και όχι οι άνδρες, είναι πιθανότερο να θεωρούν ότι αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στη σταδιοδροµία τους στις µεγάλες επιχειρήσεις (78% των γυναικών έναντι του 72% των ανδρών). - Οι ερωτώµενοι ηλικίας από 40 έως 54 ετών είναι επίσης πιθανότερο να συµφωνούν µε την άποψη ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια (78% έναντι του 72% των ερωτώµενων ηλικίας 15 έως 24 ετών). - Γενικά, οι πιο προνοµιούχες κοινωνικές και επαγγελµατικές κατηγορίες φαίνεται να είναι περισσότερο πιθανό να συµµερίζονται αυτήν την άποψη: o Η ηλικία στην οποία οι ερωτώµενοι ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους αποτελεί παράγοντα διαφοροποίησης: το 79% όσων συνέχισαν τις σπουδές τους µετά την ηλικία των 19 ετών συµµερίζεται αυτήν την άποψη, έναντι του 72% όσων εγκατέλειψαν το σχολείο στην ηλικία των 15 ετών ή νωρίτερα. o Οι διευθυντές (81%) και όσοι ασχολούνται µε τα οικιακά (78%) είναι πιο πιθανό σε σύγκριση µε τους ανέργους (72%) και όσους εργάζονται χειρωνακτικά (75%) να συµµερίζονται αυτήν την άποψη. - Αυτή η άποψη είναι επίσης πιο διαδεδοµένη µεταξύ των ερωτώµενων που τοποθετούνται στην αριστερή πλευρά του πολιτικού φάσµατος (80% έναντι του 76% όσων τοποθετούνται πολιτικά στο κέντρο ή τη δεξιά). - Τέλος, το 79% των ερωτώµενων που θεωρούν ότι η άδεια µητρότητας έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σταδιοδροµία των γυναικών δήλωσε ότι είναι δύσκολο να ανέλθουν οι γυναίκες σε θέσεις ευθύνης σε µεγάλες επιχειρήσεις (έναντι του 71% όσων πιστεύουν ότι η άδεια µητρότητας δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις). Παρά τις διαφορές αυτές, µεγάλη πλειονότητα ερωτώµενων σε όλες τις κατηγορίες πιστεύει ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια όσον αφορά την κατάκτηση θέσεων ευθύνης σε µεγάλες επιχειρήσεις

12 QA9.3 In 2008, almost 60% of the university degrees in the EU were obtained by women. However, they are still in the minority in responsible positions in most areas of the world of work. Given equal qualifications and skills, do you think that the obstacles facing women in reaching positions of responsibility are very significant, fairly significant, not very significant or not at all significant in each of the following areas? Big companies Total 'Significant' Total 'Not significant' DK EU27 76% 19% 5% Sex Male 72% 23% 5% Female 78% 16% 6% Age % 21% 7% % 21% 4% % 18% 4% % 18% 7% Education (End of) 15-72% 20% 8% % 19% 5% % 18% 3% Still studying 72% 22% 6% Respondent occupation scale Self-employed 76% 20% 4% Managers 81% 17% 2% Other white collars 76% 21% 3% Manual workers 75% 20% 5% House persons 78% 15% 7% Unemployed 72% 22% 6% Retired 74% 18% 8% Students 72% 22% 6% Left-Right scale (1-4) Left 80% 17% 3% (5-6) Centre 76% 19% 5% (7-10) Right 76% 20% 4% Maternity leave has a negative impact Agree 79% 17% 4% Disagree 71% 23% 6%

13 1.1.2: Εµπόδια σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης [QA9.2] Επτά στους δέκα ερωτώµενους θεωρούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν επίσης σοβαρά εµπόδια στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν θέσεις ευθύνης σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης. Σηµαντική µειονότητα ερωτώµενων προχωρά ακόµη περισσότερο, χαρακτηρίζοντας τα εν λόγω εµπόδια «πολύ σοβαρά» (23%). Λιγότεροι από το ένα τέταρτο των ερωτώµενων (24%) εκφράζουν αντίθετη άποψη, ενώ το 6% δεν εξέφρασε άποψη

14 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών Η απόλυτη πλειοψηφία ερωτώµενων στα περισσότερα κράτη µέλη (25 από τα 27) θεωρούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στη σταδιοδροµία τους όταν επιθυµούν να αναλάβουν θέσεις ευθύνης. ιαπιστώνονται ορισµένες διαφορές όσον αφορά την ένταση µε την οποία διατυπώνεται η συγκεκριµένη άποψη, µε µια διαφορά 35 µονάδων µεταξύ των χωρών για το υποσύνολο του χαρακτηρισµού «σοβαρά». - Οι ερωτώµενοι στην Ελλάδα (81%), την Αυστρία (78%), την Κύπρο (76%), το Βέλγιο και την Ιταλία (75% σε κάθε χώρα) είναι αυτοί που δίνουν τη µεγαλύτερη έµφαση. - Οι απαντήσεις των ερωτώµενων στην Εσθονία (50%, ενώ το 41% εκφράζει την αντίθετη άποψη) και τη Λιθουανία είναι πολύ πιο ισόποσα µοιρασµένες (48% έναντι 42%). - Μόνο στη Λετονία οι ερωτώµενοι που συµµερίζονται αυτήν την άποψη αποτελούν σχετική µειονότητα (46% έναντι 48% που δεν θεωρούν ότι αυτά τα εµπόδια είναι σοβαρά). Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση Μια κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση των αποτελεσµάτων αποκαλύπτει ορισµένες διαφορές µεταξύ των διαφόρων κατηγοριών ερωτώµενων: - Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό σε σύγκριση µε τους άνδρες (73% έναντι 66%) να πιστεύουν ότι αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στην κατάκτηση θέσεων ευθύνης σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης. - Αυτήν την άποψη εκφράζει επίσης το 75% όσων ασχολούνται µε τα οικιακά (σε σύγκριση µε το 68% και των διευθυντών και των συνταξιούχων). - Τέλος, το 73% των ερωτώµενων που θεωρούν ότι η άδεια µητρότητας έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σταδιοδροµία των γυναικών πιστεύει επίσης ότι είναι δύσκολο να κατακτήσουν οι γυναίκες θέσεις ευθύνης σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης (έναντι του 66% όσων πιστεύουν ότι η άδεια µητρότητας δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις)

15 QA9.2 In 2008, almost 60% of the university degrees in the EU were obtained by women. However, they are still in the minority in responsible positions in most areas of the world of work. Given equal qualifications and skills, do you think that the obstacles facing women in reaching positions of responsibility are very significant, fairly significant, not very significant or not at all significant in each of the following areas? Senior levels of public administration Total 'Significant' Total 'Not significant' DK EU27 70% 24% 6% Sex Male 66% 28% 6% Female 73% 20% 7% Respondent occupation scale Self-employed 73% 23% 4% Managers 68% 29% 3% Other white collars 70% 26% 4% Manual workers 71% 24% 5% House persons 75% 18% 7% Unemployed 69% 24% 7% Retired 68% 24% 8% Students 66% 24% 10% Left-Right scale (1-4) Left 72% 24% 4% (5-6) Centre 71% 24% 5% (7-10) Right 68% 27% 5% Maternity leave has a negative impact Agree 73% 22% 5% Disagree 66% 28% 6%

16 1.1.3: Εµπόδια σε πολιτικά κόµµατα [QA9.1] Πάνω από τα δύο τρίτα των ερωτώµενων (69%) δήλωσαν ότι αυτά τα εµπόδια είναι σοβαρά εντός των πολιτικών κοµµάτων. Το 23% περιέγραψε αυτά τα εµπόδια ως «πολύ σοβαρά», ενώ το ένα τέταρτο (25%) εξέφρασε την αντίθετη άποψη και το 6% δεν εξέφρασε άποψη

17 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών ιαπιστώνεται ευρεία συναίνεση επί του συγκεκριµένου ζητήµατος. Η απόλυτη πλειονότητα των ερωτώµενων στα 24 από τα 27 κράτη µέλη συµφωνεί ότι, σε γενικές γραµµές, οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στην κατάκτηση θέσεων ευθύνης. Ωστόσο, παρατηρείται µια διαφορά 38 µονάδων µεταξύ των χωρών που είναι οι πιο πεπεισµένες για την ύπαρξη αυτών των δυσκολιών και των χωρών που είναι οι λιγότερο πεπεισµένες. - Αυτήν την άποψη τη συµµερίζονται τουλάχιστον τα τρία τέταρτα των ερωτώµενων στην Κύπρο (82%), το Βέλγιο και τη Σουηδία (76% σε κάθε χώρα), τη Γαλλία και την Ελλάδα (75% και στις δύο περιπτώσεις). - Αντιθέτως, στη Λετονία και τη Λιθουανία µια σχετική µειονότητα δηλώνει ότι αυτά τα εµπόδια δεν είναι σοβαρά (το 50% και το 47% αντίστοιχα συµµερίζονται αυτήν την άποψη). Οι γνώµες διίστανται στο τρίτο κράτος της Βαλτικής, την Εσθονία, όπου το 41% των ερωτώµενων θεωρεί ότι τα εµπόδια δεν είναι σοβαρά, ενώ το 48% πιστεύει ότι είναι σοβαρά. Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση - Όπως είναι αρκετά εύλογο, οι γυναίκες είναι περισσότερο πιθανό σε σύγκριση µε τους άνδρες να θεωρούν ότι τα εµπόδια στη σταδιοδροµία που αντιµετωπίζουν στα πολιτικά κόµµατα είναι σοβαρά (72% των γυναικών έναντι του 65% των ανδρών). - Αυτή είναι επίσης η άποψη του 73% όσων ασχολούνται µε τα οικιακά (που στην πλειονότητά τους είναι γυναίκες) και του 71% των αυτοαπασχολούµενων, αλλά του 65% των διευθυντών. - Τέλος, καταγράφεται µια διαφορά έξι µονάδων στις απαντήσεις «σοβαρά εµπόδια» µεταξύ των ερωτώµενων που θεωρούν ότι η άδεια µητρότητας έχει δυσµενείς επιπτώσεις στη σταδιοδροµία των γυναικών (72%) και όσων διαφωνούν µε αυτήν την άποψη (66%)

18 QA9.1 In 2008, almost 60% of the university degrees in the EU were obtained by women. However, they are still in the minority in responsible positions in most areas of the world of work. Given equal qualifications and skills, do you think that the obstacles facing women in reaching positions of responsibility are very significant, fairly significant, not very significant or not at all significant in each of the following areas? Political parties Total 'Significant' Total 'Not significant' Don't know EU27 69% 25% 6% Gender Male 65% 29% 6% Female 72% 22% 6% Respondent occupation scale Self- employed 71% 25% 4% Managers 65% 32% 3% Other white collars 71% 25% 4% Manual workers 70% 25% 5% House persons 73% 18% 9% Unemployed 69% 24% 7% Retired 68% 24% 8% Students 65% 26% 9% Left-Right scale (1-4) Left 71% 25% 4% (5-6) Centre 70% 25% 5% (7-10) Right 67% 28% 5% Self-positioning on the social scale Low (1-4) 68% 24% 8% Medium (5-6) 71% 24% 5% High (7-10) 68% 28% 4% Maternity leave has a negative impact Agree 72% 24% 4% Disagree 66% 28% 6%

19 1.1.4: Εµπόδια σε ΜΜΕ [QA9.4] Για τους Ευρωπαίους, ο τοµέας των µικροµεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) φαίνεται να είναι ελαφρώς πιο ευνοϊκός για τις γυναίκες που δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στη σταδιοδροµία τους. Ωστόσο, η απόλυτη πλειονότητα των ερωτώµενων (59%) εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι δύσκολο για µια γυναίκα να κατακτήσει µια θέση ευθύνης σε µια ΜΜΕ, και το 17% δηλώνει ότι τα εµπόδια είναι «πολύ σοβαρά». Το 33% υιοθετεί την αντίθετη άποψη και το 8% δεν απάντησε. Η πλειονότητα των ερωτώµενων σε 22 από τα 27 κράτη µέλη πιστεύει ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια

20 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών Όπως συµβαίνει και στην περίπτωση των µεγάλων επιχειρήσεων, οι απόψεις σχετικά µε τη σταδιοδροµία των γυναικών στις ΜΜΕ διαφέρουν µεταξύ των χωρών που ήταν κράτη µέλη της ΕΕ πριν από το 2004 και των χωρών που έγιναν κράτη µέλη της ΕΕ το 2004/2007. Το 60% των ερωτώµενων στις χώρες που ήταν κράτη µέλη της ΕΕ πριν από το 2004 θεωρεί ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στις συγκεκριµένες επιχειρήσεις, έναντι ποσοστού µόλις 51% στις χώρες που έγιναν κράτη µέλη της ΕΕ το 2004/2007. Παροµοίως, διαπιστώνεται διαφορά εννέα µονάδων µεταξύ των ερωτώµενων από κράτη µέλη της ευρωζώνης (62%) και των ερωτώµενων από κράτη µέλη που δεν συµµετέχουν στην ευρωζώνη (53%). Οι διαφορές µεταξύ των χωρών είναι αρκετά σηµαντικές, µε µια διαφορά 37 µονάδων µεταξύ κρατών µελών για το υποσύνολο του χαρακτηρισµού «σοβαρά». - Οι ερωτώµενοι στη Σλοβακία (69%), την Ιταλία και την Τσεχική ηµοκρατία (68% σε κάθε χώρα), και το Βέλγιο και την Αυστρία (67% σε κάθε χώρα) είναι περισσότερο πιθανό να θεωρούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στη σταδιοδροµία τους στις ΜΜΕ. - Λιγότερο πιθανό να συµφωνούν οι ερωτώµενοι ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια είναι στις χώρες της Βαλτικής, τη Λιθουανία (32%), τη Λετονία και την Εσθονία (33% σε κάθε χώρα). Αποτελεί επίσης την άποψη της µειονότητας των ερωτώµενων στη Σλοβενία (39%) και τη Βουλγαρία (43%), ενώ οι απόψεις των ερωτώµενων στην Ουγγαρία είναι ίσα µοιρασµένες: το 47% δηλώνει ότι υφίστανται σοβαρά εµπόδια, ενώ το 46% υιοθετεί την αντίθετη άποψη. Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση - Όπως συµβαίνει στην περίπτωση των πολιτικών κοµµάτων, των ανώτερων επιπέδων της δηµόσιας διοίκησης και των µεγάλων επιχειρήσεων, οι γυναίκες είναι περισσότερο πιθανό από ό,τι οι άνδρες να θεωρούν ότι αντιµετωπίζουν εµπόδια στη σταδιοδροµία τους σε ΜΜΕ. Καταγράφεται µια διαφορά πέντε µονάδων µεταξύ των απαντήσεων των δύο φύλων στη συγκεκριµένη ερώτηση: «σοβαρά» χαρακτήρισε τα εµπόδια το 61% των γυναικών έναντι του 56% των ανδρών. - Η άποψη ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια είναι πιο διαδεδοµένη στους ερωτώµενους της ηλικιακής οµάδας των 40 έως 54 ετών (62% έναντι του 53% των ερωτώµενων ηλικίας 15 έως 24 ετών)

21 - Αυτή η άποψη είναι επίσης ευρύτερα διαδεδοµένη στα πρόσωπα που ασχολούνται µε τα οικιακά (64%) και τους διευθυντές (63%) από ό,τι στους ανέργους (56%), όσους ασκούν χειρωνακτική εργασία και τους συνταξιούχους (58% σε καθεµία από αυτές τις οµάδες). - Σχετικά µε αυτήν την ερώτηση, διαπιστώνεται µια διαφορά εννέα µονάδων µεταξύ των ερωτώµενων που θεωρούν ότι η άδεια µητρότητας έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σταδιοδροµία των γυναικών (63%) και όσων διαφωνούν µε αυτήν την άποψη (54%)

22 QA9.4 In 2008, almost 60% of the university degrees in the EU were obtained by women. However, they are still in the minority in responsible positions in most areas of the world of work. Given equal qualifications and skills, do you think that the obstacles facing women in reaching positions of responsibility are very significant, fairly significant, not very significant or not at all significant in each of the following areas? SMEs Total 'Significant' Total 'Not significant' DK EU27 59% 33% 8% Sex Male 56% 36% 8% Female 61% 30% 9% Age % 36% 11% % 35% 7% % 31% 7% % 30% 10% Respondent occupation scale Self-employed 60% 35% 5% Managers 63% 33% 4% Other white collars 60% 34% 6% Manual workers 58% 34% 8% House persons 64% 25% 11% Unemployed 56% 35% 9% Retired 58% 31% 11% Students 51% 39% 10% Maternity leave has a negative impact Agree 63% 30% 7% Disagree 54% 37% 9%

23 1.1.5: Εµπόδια σε οργανώσεις της κοινότητας [QA9.5] Οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν τα «λιγότερα» εµπόδια στη σταδιοδροµία τους στις οργανώσεις της κοινότητας. Ελάχιστα λιγότεροι από τους µισούς ερωτώµενους (49%) θεωρούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν δυσκολίες στη σταδιοδροµία τους (συµπεριλαµβανοµένου του 14% που ανέφερε πολύ σοβαρά εµπόδια), ενώ το 42% εκφράζουν την αντίθετη άποψη. Περίπου ένας στους δέκα ερωτώµενους (9%) δεν εξέφρασε άποψη

24 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών ιαπιστώνονται σηµαντικές διαφορές µεταξύ των κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε 13 κράτη µέλη η πλειονότητα των ερωτώµενων θεωρεί ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στη σταδιοδροµία τους σε οργανώσεις της κοινότητας, ενώ στα υπόλοιπα 14 κράτη µέλη κυριαρχεί η αντίθετη άποψη. Σε αυτήν την ερώτηση παρατηρούνται οι µεγαλύτερες διαφορές µεταξύ των κρατών µελών, µε µια διαφορά 46 µονάδων µεταξύ των χωρών που είναι περισσότερο πεπεισµένες και των χωρών που είναι λιγότερο πεπεισµένες ότι αυτά τα εµπόδια είναι «σοβαρά». - Οι ερωτώµενοι στην Κύπρο (69%), την Ισπανία, την Ιταλία και το Ηνωµένο Βασίλειο (61% και στις τρεις περιπτώσεις) είναι περισσότερο πιθανό να πιστεύουν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν εµπόδια αυτού του είδους στη σταδιοδροµία τους. - Εντούτοις, οι ερωτώµενοι στην Εσθονία (23%), τη Λιθουανία (25%) και τη Λετονία (28%) είναι λιγότερο πιθανό να πιστεύουν ότι υφίστανται αυτές οι δυσκολίες σε οργανώσεις της κοινότητας. Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση - Και πάλι, οι γυναίκες είναι ελαφρώς περισσότερο πιθανό από ό,τι οι άνδρες να θεωρούν ότι αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στη σταδιοδροµία τους σε οργανώσεις της κοινότητας (51% έναντι του 47% των ανδρών). - Το 51% των ερωτώµενων ηλικίας από 40 έως 54 ετών (έναντι του 47% των ερωτώµενων ηλικίας 25 έως 39 ετών) συµφωνεί. - Οι λιγότερο προνοµιούχες οµάδες είναι πιθανότερο να θεωρούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια: o ιαπιστώνεται µια σηµαντική διαφορά 10 µονάδων µεταξύ όσων εγκατέλειψαν το σχολείο στην ηλικία των 15 ετών ή νωρίτερα και των ερωτώµενων µε το υψηλότερο επίπεδο µόρφωσης: το 53% της πρώτης οµάδας πιστεύει ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν εµπόδια όσον αφορά την κατάκτηση θέσεων ευθύνης σε οργανώσεις της κοινότητας έναντι του 43% της δεύτερης οµάδας. o Παροµοίως, τα πρόσωπα που ασχολούνται µε τα οικιακά (56%) και οι άνεργοι (52%) θεωρούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν εµπόδια στη σταδιοδροµία τους σε οργανώσεις της κοινότητας σε µεγαλύτερο ποσοστό από αυτό των διευθυντών (44%)

25 o Αυτή είναι επίσης η άποψη του 50% των ερωτώµενων που τοποθετούν τον εαυτό τους στην κορυφή της κοινωνικής κλίµακας, έναντι του 46% όσων τοποθετούν τον εαυτό τους στη βάση της εν λόγω κλίµακας. - Τέλος, το 52% των ερωτώµενων που πιστεύουν ότι η άδεια µητρότητας έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σταδιοδροµία των γυναικών θεωρεί ότι γενικά οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σηµαντικές δυσκολίες στις οργανώσεις της κοινότητας, έναντι του 45% όσων δεν πιστεύουν ότι η άδεια µητρότητας έχει σοβαρές επιπτώσεις

26 QA9.5 In 2008, almost 60% of the university degrees in the EU were obtained by women. However, they are still in the minority in responsible positions in most areas of the world of work. Given equal qualifications and skills, do you think that the obstacles facing women in reaching positions of responsibility are very significant, fairly significant, not very significant or not at all significant in each of the following areas? Community organisations Total 'Significant' Total 'Not significant' DK EU27 49% 42% 9% Sex Male 47% 45% 8% Female 51% 39% 10% Age % 42% 9% % 46% 7% % 42% 7% % 40% 11% Education (End of) 15-53% 34% 13% % 40% 8% % 51% 6% Still studying 47% 44% 9% Respondent occupation scale Self-employed 50% 43% 7% Managers 44% 52% 4% Other white collars 49% 44% 7% Manual workers 50% 42% 8% House persons 56% 31% 13% Unemployed 52% 39% 9% Retired 47% 41% 12% Students 47% 44% 9% Self-positioning on the social staircase Low (1-4) 46% 42% 12% Medium (5-6) 50% 42% 8% High (7-10) 50% 43% 7% Maternity leave has a negative impact Agree 52% 41% 7% Disagree 45% 45% 10%

27 1.2 Μέτρα προκειµένου να διασφαλιστεί η πρόσβαση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης σε επιχειρήσεις και σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης [QA10] - Οι Ευρωπαίοι προτιµούν τα κίνητρα αντί των µέτρων καταναγκαστικού χαρακτήρα - Όπως είδαµε, η πλειονότητα των Ευρωπαίων θεωρεί ότι οι επιχειρήσεις και τα ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης δεν προσφέρουν επί του παρόντος τις κατάλληλες συνθήκες που θα επέτρεπαν στις γυναίκες να έχουν πρόσβαση σε θέσεις ευθύνης. Κατά συνέπεια, αυτό που αποτελεί πρόκληση σήµερα είναι να προωθηθούν αποτελεσµατικά µέτρα για να επιτρέπεται στις γυναίκες να συνεχίζουν τη σταδιοδροµία τους. Αφού παρουσιάστηκαν τρία µέτρα στους ερωτώµενους, τους ζητήθηκε να επιλέξουν αυτό που πιστεύουν ότι είναι το αποτελεσµατικότερο µέσο για την επίτευξη του συγκεκριµένου στόχου: τα δύο ήταν µέτρα που βασίζονταν στην παροχή κινήτρων, ενώ το τρίτο µέτρο είχε πιο καταναγκαστικό χαρακτήρα. Μια σχετική πλειονότητα τεσσάρων στους δέκα ερωτώµενους (44%) θα προτιµούσαν «να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις και οι δηµόσιες διοικήσεις να λάβουν µέτρα που προάγουν την ισότητα µεταξύ γυναικών και ανδρών («κώδικας ορθής πρακτικής») και καταπολεµούν τα στερεότυπα». Το δεύτερο δηµοφιλέστερο µέτρο, το οποίο ανέφερε το 30% των ερωτώµενων, ήταν «η προώθηση µέτρων κατάρτισης και στήριξης για την ενθάρρυνση των γυναικών να αναλαµβάνουν περισσότερες ευθύνες σε επιχειρήσεις και στα ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης»

28 Το τρίτο µέτρο, η «διά νόµου επιβολή ποσοστώσεων στα διοικητικά συµβούλια σε επιχειρήσεις και άλλα όργανα λήψης αποφάσεων», αναφέρθηκε από λίγο λιγότερους από έναν στους πέντε ερωτώµενους (19%). ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών Τα αποτελέσµατα για τη συγκεκριµένη ερώτηση είναι αρκετά οµοιογενή στα 27 κράτη µέλη. Ωστόσο, καταγράφεται µια διαφορά επτά µονάδων µεταξύ των ερωτώµενων από τα κράτη µέλη της ευρωζώνης και των ερωτώµενων από τις υπόλοιπες χώρες σχετικά µε το µέτρο µε τον πιο έντονο καταναγκαστικό χαρακτήρα: το 21% των ερωτώµενων της πρώτης οµάδας θα υποστήριζαν τη θέσπιση ποσοστώσεων για τα διοικητικά συµβούλια και άλλους φορείς λήψης αποφάσεων, έναντι του 14% των ερωτώµενων από κράτη µέλη εκτός της ευρωζώνης. - Το δηµοφιλέστερο µέτρο, η ενθάρρυνση των επιχειρήσεων και των δηµόσιων διοικήσεων να λάβουν µέτρα που προάγουν την ισότητα µεταξύ γυναικών και ανδρών (44%), αναφέρθηκε συχνότερα στην Ισπανία (52%), την Πορτογαλία (50%), τη Σλοβενία (49%), και την Ουγγαρία, τη Ρουµανία, το Ηνωµένο Βασίλειο και την Ιταλία (48%). Συνολικά, το µέτρο αυτό κατατάχθηκε στην πρώτη θέση σε 21 χώρες. Τα χαµηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στη Γερµανία, την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία (35% και στις τέσσερις χώρες). - Τα υψηλότερα ποσοστά για το δεύτερο µέτρο, την προώθηση µέτρων κατάρτισης και στήριξης για την ενθάρρυνση των γυναικών να αναλαµβάνουν περισσότερες ευθύνες (30%), καταγράφηκαν στη Λετονία (46%), την Εσθονία (45%) και τη Φινλανδία (44%). Ήταν το µέτρο που αναφέρθηκε µε τη µεγαλύτερη συχνότητα σε οκτώ χώρες, και βρέθηκε στην πρώτη θέση µαζί µε την ενθάρρυνση των επιχειρήσεων και των δηµόσιων διοικήσεων να εφαρµόσουν µέτρα για την ισότητα των φύλων στο Λουξεµβούργο (40% και για τα δύο µέτρα) και τη Σουηδία (41%). Ωστόσο, αναφέρθηκε λιγότερο συχνά στην Ιταλία και την Πορτογαλία (23% σε κάθε χώρα), τη Ρουµανία (26%), την Πολωνία και την Ισπανία (28% σε κάθε χώρα). - Η τρίτη επιλογή, η διά νόµου επιβολή ποσοστώσεων (19%), αναφέρθηκε κυρίως από τους ερωτώµενους στη Γερµανία (28%), την Αυστρία (25%), την Ιταλία (23%) και τη Γαλλία (22%), ενώ αναφέρθηκε µε πολύ µικρότερη συχνότητα στη Λετονία (9%), το Ηνωµένο Βασίλειο και την

29 Εσθονία (11% σε κάθε χώρα), τη Μάλτα και τη Λιθουανία (12% σε κάθε χώρα). QA10 Which of the following measures do you think would be most effective in ensuring women s access to positions of responsibility in enterprises and high levels of public administration? Encourage enterprises and public administrations to take measures to foster equality between women and men ( code of good practice ) and to fight against stereotypes Encourage training and support measures to encourage women to take more responsibilities in enterprises and at high levels of public administration Impose quotas by law for boards of directors in enterprise and other decision-making bodies EU27 44% 30% 19% BE 45% 34% 17% BG 41% 33% 19% CZ 43% 36% 17% DK 43% 40% 13% DE 35% 30% 28% EE 35% 45% 11% IE 37% 39% 13% EL 46% 31% 20% ES 52% 28% 14% FR 43% 30% 22% IT 48% 23% 23% CY 43% 36% 18% LV 35% 46% 9% LT 35% 39% 12% LU 40% 40% 17% HU 48% 31% 15% MT 39% 40% 12% NL 41% 34% 13% AT 40% 29% 25% PL 44% 28% 16% PT 50% 23% 20% RO 48% 26% 16% SI 49% 29% 14% SK 44% 35% 16% FI 36% 44% 16% SE 41% 41% 16% UK 48% 34% 11% Highest percentage per country Highest percentage by item Lowest percentage per country Lowest percentage by item

30 Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση - Έχει ενδιαφέρον να επισηµανθεί ότι οι απόψεις των γυναικών και των ανδρών συµπίπτουν σε µεγάλο βαθµό στη συγκεκριµένη ερώτηση. - Η µεταβλητή της ηλικίας έχει σχετικά µικρή επιρροή στις απαντήσεις. Η µόνη εξαίρεση είναι ότι οι ερωτώµενοι ηλικίας 55 ετών και άνω είναι λιγότερο πιθανό (41% έναντι του 44% των ερωτώµενων ηλικίας 15 έως 24 ετών και του 46% των ερωτώµενων στις ηλικιακές οµάδες των ετών και των ετών) να προτιµούν την ενθάρρυνση των επιχειρήσεων και των δηµόσιων διοικήσεων να λάβουν µέτρα για την προώθηση της ισότητας των φύλων. - Η ηλικία κατά την οποία οι ερωτώµενοι ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους επηρεάζει τις απόψεις όσον αφορά την «ενθάρρυνση των επιχειρήσεων και των δηµόσιων επιχειρήσεων να λάβουν µέτρα που προάγουν την ισότητα µεταξύ γυναικών και ανδρών». Το συγκεκριµένο µέτρο το επέλεξε το 46% των ερωτώµενων µε το υψηλότερο µορφωτικό επίπεδο έναντι του 41% όσων εγκατέλειψαν το σχολείο στην ηλικία των 15 ετών ή νωρίτερα. - Το επάγγελµα επηρεάζει σε µικρό βαθµό τις απαντήσεις, αλλά έχει ενδιαφέρον να σηµειωθεί ότι οι διευθυντές είναι πιο πιθανό να αναφέρουν την «ενθάρρυνση των επιχειρήσεων και των δηµόσιων διοικήσεων να λάβουν µέτρα» (48% έναντι του 41% των συνταξιούχων και του 44% όσων ασχολούνται µε τα οικιακά), ενώ όσοι ασχολούνται µε τα οικιακά είναι ελαφρώς περισσότερο πιθανό να προτιµήσουν τη θέσπιση ποσοστώσεων για τα διοικητικά συµβούλια (20% έναντι του 17% των ανέργων). Γενικά, οι διαφορές µεταξύ των χωρών είναι πολύ πιο έντονες από τις διαφορές µεταξύ των διαφόρων κοινωνικών και δηµογραφικών κατηγοριών

31 QA10 Which of the following measures do you think would be most effective in ensuring women s access to positions of responsibility in enterprises and high levels of public administration? Encourage enterprises and public administrations to take measures to foster equality between women and men ( code of good practice ) and to fight against stereotypes Encourage training and support measures to encourage women to take more responsibilities in enterprises and at high levels of public administration Impose quotas by law for boards of directors in enterprise and other decision-making bodies EU27 44% 30% 19% Sex Male 44% 31% 18% Female 44% 29% 20% Age % 31% 18% % 30% 18% % 29% 19% % 31% 19% Education (End of) 15-41% 28% 20% % 30% 18% % 31% 18% Still studying 44% 31% 19% Respondent occupation scale Self-employed 46% 29% 18% Managers 48% 30% 18% Other white collars 47% 29% 19% Manual workers 45% 29% 20% House persons 44% 29% 19% Unemployed 45% 31% 17% Retired 41% 32% 18% Students 44% 31% 19% Left-Right scale (1-4) Left 46% 28% 21% (5-6) Centre 44% 33% 18% (7-10) Right 43% 34% 17%

32 1.3 Οι αιτίες της υποεκπροσώπησης των γυναικών στην πολιτική [QA11] - Οι υποτιµηµένες δεξιότητες και τα επίµονα στερεότυπα εξηγούν τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν οι γυναίκες που ασχολούνται µε την πολιτική - Ζητήθηκαν οι απόψεις των Ευρωπαίων για τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στην πολιτική. Αρχικά, τους ζητήθηκε να επιλέξουν από έναν κατάλογο επτά αιτιών την αιτία που θεωρούν την κυριότερη. Στη συνέχεια, τους ζητήθηκε να αναφέρουν άλλους λόγους (αρκετούς εάν επιθυµούσαν) που θεωρούν ότι συµβάλλουν σε αυτήν την υποεκπροσώπηση. Ο λόγος που αναφέρθηκε πιο συχνά από όλους είναι ότι στον πολιτικό κόσµο κυριαρχούν άνδρες που δεν εκτιµούν επαρκώς τις δεξιότητες των γυναικών. Αυτή η αιτία αναφέρθηκε από πάνω από το ένα τρίτο των ερωτώµενων (35%). Η δεύτερη αιτία, που αναφέρθηκε από έναν στους πέντε ερωτώµενους (21%), είναι η ύπαρξη επίµονων στερεοτύπων. Ο τρίτος συχνότερα αναφερθείς λόγος (13%) είναι το γεγονός ότι οι γυναίκες ενδιαφέρονται λίγο για αυτό το είδος σταδιοδροµίας/δεν δίνουν προτεραιότητα σε αυτό το είδος σταδιοδροµίας

33 Οι υπόλοιπες τέσσερις αιτίες, που συγκέντρωσαν ποσοστό 10% ή µικρότερο, είναι οι εξής: - Το γεγονός ότι τα µέτρα για την ενθάρρυνση της ισότητας µεταξύ γυναικών και ανδρών στην πολιτική είναι αναποτελεσµατικά (10%). - Το γεγονός ότι οι γυναίκες ενδιαφέρονται περισσότερο για την τοπική δηµόσια ζωή από ό,τι για την εθνική και την ευρωπαϊκή δηµόσια ζωή (6%). - Το γεγονός ότι οι γυναίκες πολύ συχνά τοποθετούνται σε µειονεκτικές θέσεις στα ψηφοδέλτια (6%). - Και, τέλος, το γεγονός ότι τα µέσα ενηµέρωσης δίνουν λιγότερη προσοχή στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες κατά τη διάρκεια των προεκλογικών εκστρατειών (4%). Συνυπολογίζοντας όλες τις απαντήσεις (ερώτηση QA11T), λαµβάνοντας δηλαδή υπόψη τις συνολικές απαντήσεις, η κατάταξη µεταβάλλεται ελαφρώς σε σύγκριση µε τα αποτελέσµατα που αφορούν την πρώτη απάντηση που δόθηκε. Ο λόγος που αναφέρθηκε πρώτος και ο λόγος που αναφέρθηκε δεύτερος παραµένουν ίδιοι: το γεγονός ότι «ο πολιτικός κόσµος κυριαρχείται από άνδρες που δεν εκτιµούν αρκετά τις δεξιότητες των γυναικών» αναφέρθηκε από το 59% των ερωτώµενων και η «ύπαρξη επίµονων στερεοτύπων» επιλέχθηκε από το 40% των ερωτώµενων. Ωστόσο, ο τρίτος λόγος που αναφέρεται πιο συχνά πλέον είναι ότι «τα µέτρα για την ενθάρρυνση της ισότητας µεταξύ γυναικών και ανδρών στην πολιτική είναι αναποτελεσµατικά» (28%), ενώ το γεγονός ότι οι «γυναίκες ενδιαφέρονται λίγο για αυτό το είδος σταδιοδροµίας» (26%) καταλαµβάνει τώρα την τέταρτη θέση. Οι παρακάτω λόγοι έλαβαν ποσοστά κάτω του 25%: «οι γυναίκες τοποθετούνται πολύ συχνά σε µειονεκτικές θέσεις στα ψηφοδέλτια» (22%) «οι γυναίκες ενδιαφέρονται περισσότερο για την τοπική δηµόσια ζωή από ό,τι για την εθνική ή την ευρωπαϊκή δηµόσια ζωή» (20%) και «τα µέσα ενηµέρωσης δίνουν λιγότερη προσοχή στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες κατά τη διάρκεια των προεκλογικών εκστρατειών» (15%)

34 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών Μια ανάλυση των αποτελεσµάτων των κρατών µελών αποκαλύπτει ορισµένες διαφορές ως προς την ένταση, αλλά επιβεβαιώνει ότι, για τη συντριπτική πλειονότητα των ερωτώµενων, ο βασικός λόγος για τον οποίο οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στην πολιτική είναι ότι πρόκειται για «έναν κόσµο που κυριαρχείται από άνδρες που δεν εκτιµούν αρκετά τις δεξιότητες των γυναικών». Εξετάζοντας τους συχνότερα αναφερθέντες λόγους: - Οι ερωτώµενοι στην Κύπρο (68%) είναι περισσότερο πιθανό να θεωρούν ότι ο πολιτικός κόσµος κυριαρχείται από άνδρες που δεν εκτιµούν αρκετά τις δεξιότητες των γυναικών (59%), και ακολουθούν οι ερωτώµενοι στη Γερµανία (67%), την Αυστρία (66%), την Ιταλία (65%) και την Ελλάδα (64%). Οι ερωτώµενοι στη ανία (42%), την Εσθονία και τη Μάλτα (47% σε κάθε χώρα) είναι λιγότερο πιθανό να αναφέρουν αυτόν τον λόγο. Η συγκεκριµένη απάντηση κατατάχθηκε στην πρώτη θέση σε 26 κράτη µέλη (µε µοναδική εξαίρεση την Ισπανία). Όσον αφορά την απάντηση για τον πρώτο λόγο, η συγκεκριµένη αναφέρθηκε ως η πρώτη αιτία στα 27 κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. - Η ύπαρξη επίµονων στερεοτύπων (40%) αναφέρθηκε συχνότερα στην Ισπανία (57%), όπου ήταν επίσης ο πρώτος λόγος που αναφέρθηκε, στην Ελλάδα (52%) και τη Σουηδία (50%), αλλά αναφέρθηκε πολύ λιγότερο συχνά στη Μάλτα (21%) και την Εσθονία (26%). - Η αναποτελεσµατικότητα των µέτρων για την ενθάρρυνση της ισότητας µεταξύ γυναικών και ανδρών στην πολιτική (28%) αναφέρθηκε µε τη µεγαλύτερη συχνότητα στην Αυστρία (53%), την Ελλάδα (45%) και την Ιρλανδία (44%), και µε τη µικρότερη συχνότητα στη Λετονία (13%), το Λουξεµβούργο (16%), την Πολωνία και τη Λιθουανία (18% σε κάθε χώρα). - Ο τέταρτος λόγος «οι γυναίκες ενδιαφέρονται λίγο για αυτό το είδος σταδιοδροµίας» (26%) αναφέρθηκε µε τη µεγαλύτερη συχνότητα στη Λετονία (41%), τη Σλοβακία (38%) και την Τσεχική ηµοκρατία (37%). Από όλες τις χώρες, αναφέρθηκε πιο σπάνια στη Σουηδία (17%) και την Ισπανία (18%). - Μια ανάλυση των απαντήσεων που δόθηκαν από λιγότερο από το ένα τέταρτο των Ευρωπαίων δείχνει ότι οι ερωτώµενοι στην Κύπρο είναι πιθανότερο από τον ευρωπαϊκό µέσο όρο να αναφέρουν τους εξής λόγους: το γεγονός ότι «οι γυναίκες τοποθετούνται πολύ συχνά σε µειονεκτικές θέσεις στα ψηφοδέλτια» αναφέρθηκε από το 37% των ερωτώµενων στην

35 Κύπρο έναντι ευρωπαϊκού µέσου όρου 22%, και το ότι «τα µέσα ενηµέρωσης δίνουν λιγότερη προσοχή στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες κατά τη διάρκεια των προεκλογικών εκστρατειών» αναφέρθηκε από το 30% των ερωτώµενων στην Κύπρο, έναντι ποσοστού 15% των Ευρωπαίων συνολικά

36 - Μόνο ένας στους πέντε Ευρωπαίους δηλώνει ότι αυτή η υποεκπροσώπηση µπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι «οι γυναίκες ενδιαφέρονται λίγο για αυτό το είδος σταδιοδροµίας/δεν δίνουν προτεραιότητα σε αυτό το είδος σταδιοδροµίας» αυτή η αιτία αναφέρθηκε µε τη µεγαλύτερη συχνότητα στη Λετονία (41%)

37 QA11T Reasons why women are under-represented in politics The political world is dominated by men who do not value the skills of women enough The existence of persistent stereotypes The measures to encourage parity between women and men in politics are ineffective Women have little interest in this type of career/ do not give priority to this type of career Women are too often placed in disadvantageous positions on electoral lists Women get more interested in local public life than national and European public life The media pay less attention to women than to men during election campaigns EU27 59% 40% 28% 26% 22% 20% 15% BE 58% 27% 27% 33% 27% 28% 13% BG 55% 39% 29% 29% 25% 18% 15% CZ 54% 41% 26% 37% 25% 27% 18% DK 42% 39% 24% 36% 13% 32% 10% DE 67% 37% 28% 30% 19% 29% 17% EE 47% 26% 18% 35% 22% 26% 15% IE 59% 36% 44% 36% 12% 25% 19% EL 64% 52% 45% 31% 24% 16% 16% ES 55% 57% 28% 18% 24% 11% 19% FR 59% 41% 23% 19% 34% 27% 15% IT 65% 39% 41% 23% 23% 13% 14% CY 68% 49% 29% 35% 37% 28% 30% LV 50% 44% 13% 41% 19% 18% 12% LT 57% 39% 18% 35% 17% 14% 13% LU 54% 27% 16% 36% 23% 24% 11% HU 62% 27% 34% 34% 23% 19% 12% MT 47% 21% 34% 34% 13% 26% 21% NL 50% 36% 20% 36% 17% 18% 10% AT 66% 38% 53% 34% 22% 27% 29% PL 59% 43% 18% 30% 21% 19% 13% PT 59% 28% 30% 34% 17% 17% 13% RO 62% 31% 37% 36% 28% 21% 21% SI 56% 49% 33% 33% 26% 21% 21% SK 52% 38% 28% 38% 18% 27% 16% FI 53% 42% 29% 31% 11% 26% 9% SE 62% 50% 37% 17% 18% 21% 14% UK 51% 38% 22% 22% 15% 16% 13% Highest percentage per country Highest percentage by item Lowest percentage per country Lowest percentage by item

38 Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση Μια κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση των αποτελεσµάτων µπορεί να αποσαφηνίσει περαιτέρω τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στην πολιτική. Για τον σκοπό αυτόν, θα εξετάσουµε τα συνολικά ποσοστά των αιτιών που αναφέρουν οι ερωτώµενοι. - Πρώτον, οι γυναίκες είναι ελαφρώς πιο πιθανό σε σύγκριση µε τους άνδρες (61% και 57% αντίστοιχα) να αναφέρουν ότι ο πολιτικός κόσµος κυριαρχείται από άνδρες που δεν εκτιµούν επαρκώς τις δεξιότητες τους. Αντιθέτως, οι γυναίκες είναι ελαφρώς λιγότερο πιθανό (25% έναντι 28%) να δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται λίγο για αυτό το είδος σταδιοδροµίας ή ότι δεν του δίνουν προτεραιότητα. Για καθέναν από τους άλλους λόγους που αναφέρθηκαν, δεν υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές µεταξύ των απαντήσεων που δόθηκαν από γυναίκες και των απαντήσεων των ανδρών. - Η ηλικία επηρεάζει ελάχιστα τις απαντήσεις, µε µία εξαίρεση: οι ερωτώµενοι ηλικίας 55 ετών και πάνω είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αναφέρουν την ύπαρξη επίµονων στερεοτύπων (35% έναντι του 44% των ερωτώµενων ηλικίας 15 έως 24 και των ερωτώµενων ηλικίας 25 έως 39 ετών). - Το µορφωτικό επίπεδο δηµιουργεί επίσης ορισµένες διαφορές, οι οποίες είναι σηµαντικές µόνο για την απάντηση «η ύπαρξη επίµονων στερεοτύπων». Αυτός ο λόγος αναφέρθηκε από το 46% των ερωτώµενων µε τις πιο µακροχρόνιες σπουδές (έναντι του 35% όσων εγκατέλειψαν το σχολείο στην ηλικία των 15 ετών ή νωρίτερα). Λιγότερο έντονες είναι οι εξής διαφορές: οι άνθρωποι που σπούδασαν πέρα από την ηλικία των 20 ετών είναι ελαφρώς πιθανότερο να θεωρούν ότι τα µέτρα για την ενθάρρυνση της ισότητας των φύλων στην πολιτική είναι αναποτελεσµατικά (29% έναντι 26%) και ότι οι γυναίκες ενδιαφέρονται λίγο για αυτό το είδος σταδιοδροµίας/δεν δίνουν προτεραιότητα σε αυτό το είδος σταδιοδροµίας (28% έναντι του 24% των ερωτώµενων που σπούδασαν λιγότερο από όλους τους υπόλοιπους). - Οι απαντήσεις στη συγκεκριµένη ερώτηση φαίνεται επίσης να συσχετίζονται µε το επάγγελµα. Οι αυτοαπασχολούµενοι (47%) και οι διευθυντές (46%) είναι οι οµάδες µε τη µεγαλύτερη πιθανότητα να αναφέρουν ως αιτία την ύπαρξη επίµονων στερεοτύπων στην πολιτική (έναντι του 39% όσων ασχολούνται µε τα οικιακά και των ανέργων, και µόλις του 33% των συνταξιούχων). Εντούτοις, οι αυτοαπασχολούµενοι είναι πολύ λιγότερο πιθανό σε σχέση µε τους διευθυντές να δηλώσουν ότι οι γυναίκες ενδιαφέρονται περισσότερο για την τοπική δηµόσια ζωή από ό,τι για την εθνική και την ευρωπαϊκή δηµόσια ζωή (16% έναντι του 24% των διευθυντών). Η άποψη ότι τα µέσα ενηµέρωσης δίνουν λιγότερη προσοχή

39 στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες κατά τη διάρκεια των προεκλογικών εκστρατειών τείνει να υποστηρίζεται ευρύτερα από όσους ασχολούνται µε τα οικιακά (19% έναντι του 12% των διευθυντών, του 13% των υπαλλήλων και του 15% των αυτοαπασχολούµενων). - Τέλος, όσο πιθανότερο είναι να θεωρούν οι ερωτώµενοι ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν «σοβαρά» εµπόδια στην πολιτική τόσο πιθανότερο είναι να απαντούν ότι ο πολιτικός κόσµος κυριαρχείται από άνδρες που δεν εκτιµούν αρκετά τις δεξιότητες των γυναικών (63% έναντι 51%) ή ότι υφίστανται επίµονα στερεότυπα (44% έναντι του 34% όσων θεωρούν ότι αυτά τα εµπόδια «δεν είναι σοβαρά»). Αντιθέτως, είναι λιγότερο πιθανό (23% έναντι 35%) να πιστεύουν ότι οι υποεκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική συνδέεται µε το γεγονός ότι ενδιαφέρονται λίγο για αυτό το είδος σταδιοδροµίας ή ότι οι γυναίκες προτιµούν να επικεντρώνονται στην τοπική δηµόσια ζωή (19% έναντι 25%)

40 QA11T - Reasons why women are under-represented in politics The political world is dominated by men who do not value the skills of women enough The existence of persistent stereotypes The measures to encourage parity between women and men in politics are ineffective Women have little interest in this type of career/ do not give priority to this type of career Women are too often placed in disadvantageous positions on electoral lists Women get more interested in local public life than national and European public life The media pay less attention to women than to men during election campaigns EU27 59% 40% 28% 26% 22% 20% 15% Sex Male 57% 40% 28% 28% 21% 21% 14% Female 61% 41% 28% 25% 23% 20% 16% Age % 44% 25% 24% 22% 17% 18% % 44% 29% 28% 20% 19% 14% % 42% 30% 26% 21% 20% 14% % 35% 28% 27% 25% 22% 16% Education (End of) 15-59% 35% 26% 24% 23% 19% 16% % 38% 30% 27% 23% 21% 16% % 46% 29% 28% 22% 21% 12% Still studying 60% 47% 24% 25% 19% 17% 18% Respondent occupation scale Self-employed 60% 47% 32% 26% 22% 16% 15% Managers 59% 46% 30% 27% 19% 24% 12% Other white collars 60% 42% 33% 28% 20% 21% 13% Manual workers 60% 40% 28% 27% 21% 21% 15% House persons 61% 39% 27% 24% 24% 18% 19% Unemployed 58% 39% 29% 26% 23% 16% 16% Retired 57% 33% 26% 27% 24% 22% 15% Students 60% 47% 24% 25% 19% 17% 18% Left-Right scale (1-4) Left 61% 45% 31% 25% 24% 19% 15% (5-6) Centre 61% 39% 28% 27% 22% 22% 16% (7-10) Right 55% 38% 30% 29% 21% 23% 15% Obstacles facing women in political parties Signi-ficant 63% 44% 30% 23% 24% 19% 16% Not signi-ficant 51% 34% 26% 35% 19% 25% 14%

41 1.4 Λύσεις οι οποίες θα βελτίωναν την εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική [QA12] - Προτίµηση στα µέτρα κατάρτισης και στήριξης για την ενθάρρυνση της συµµετοχής των γυναικών στην πολιτική - Όταν ερωτήθηκαν για τους τρόπους αντιµετώπισης της υποεκπροσώπησης των γυναικών στην πολιτική, οι Ευρωπαίοι εξέφρασαν και πάλι την προτίµησή τους στην παροχή κινήτρων αντί της λήψης µέτρων καταναγκαστικού χαρακτήρα, όπως παρατηρείται στις απαντήσεις στην ερώτηση σχετικά µε την πρόσβαση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης σε µεγάλες επιχειρήσεις και σε ανώτερα επίπεδα της δηµόσιας διοίκησης. Η συχνότερη απάντηση ήταν η εφαρµογή µέτρων κατάρτισης και στήριξης για την ενθάρρυνση της συµµετοχής των γυναικών στην πολιτική ζωή (30%). Ένα τέταρτο των ερωτώµενων (25%) ανέφεραν τη λύση της ισότητας στα ψηφοδέλτια που καταρτίζουν τα πολιτικά κόµµατα σε κάθε εκλογική αναµέτρηση. Λιγότεροι από το ένα πέµπτο των ερωτώµενων (19%) επέλεξαν τη διά νόµου επιβολή ποσοστώσεων κατά τη διάρκεια των εκλογών. Τέλος, το 17% των ερωτώµενων θα τασσόταν υπέρ της θέσπισης συστήµατος οικονοµικών κινήτρων/κυρώσεων για τα πολιτικά κόµµατα προκειµένου να τηρούν µια ισορροπία µεταξύ των γυναικών και των ανδρών

42 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών Ενώ οι Ευρωπαίοι συνολικά συµφωνούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στην πολιτική, µια ανάλυση των απαντήσεων ανά χώρα αποκαλύπτει αρκετά έντονες διαφορές µεταξύ των 27 κρατών µελών όσον αφορά τις πιθανές λύσεις. Η ανάλυση ανά οµάδα χωρών αποκαλύπτει επίσης ορισµένες διαφορές. Αρχικά, το µέτρο που αναφέρθηκε πιο συχνά σε ευρωπαϊκό επίπεδο (30%), η «εφαρµογή µέτρων κατάρτισης και στήριξης για την ενθάρρυνση της συµµετοχής των γυναικών στην πολιτική ζωή», υποστηρίζεται περισσότερο στις χώρες εκτός της ευρωζώνης (36% έναντι του 27% στις χώρες της ευρωζώνης) και µεταξύ των ερωτώµενων στις χώρες που ήταν κράτη µέλη της ΕΕ πριν από το 2004 (31% έναντι του 26% στις χώρες που έγιναν κράτη µέλη το 2004/2007). Ωστόσο, οι ερωτώµενοι στην ευρωζώνη είναι ελαφρώς πιο πιθανό να αναφέρουν τα µέτρα πιο καταναγκαστικού χαρακτήρα. Η ισότητα στα ψηφοδέλτια αναφέρθηκε από το 27% των ερωτώµενων στην ευρωζώνη (έναντι του 22% στις χώρες εκτός της ευρωζώνης) επιπλέον, η επιβολή ποσοστώσεων αναφέρθηκε από το 20% των ερωτώµενων στις χώρες της ευρωζώνης (έναντι του 16% των ερωτώµενων στις χώρες εκτός της ευρωζώνης). Οι διαφορές µεταξύ των κρατών µελών είναι ενίοτε αρκετά έντονες: - Η απάντηση που αναφέρθηκε συχνότερα, η «εφαρµογή µέτρων κατάρτισης και στήριξης» (30%), η οποία αποτελεί επίσης το µέτρο που βασίζεται περισσότερο από όλα τα άλλα στην παροχή κινήτρων, θεωρείται η αποτελεσµατικότερη λύση σε 16 από τα 27 κράτη µέλη, µε πρώτη τη ανία (53%), ενώ ακολουθούν η Σουηδία (52%), οι Κάτω Χώρες και η Μάλτα (50% η κάθε χώρα), το Ηνωµένο Βασίλειο (48%) και το Λουξεµβούργο (47%) ωστόσο, η συγκεκριµένη απάντηση είναι πολύ λιγότερο δηµοφιλής στην Πορτογαλία (15%), την Ιταλία (17%), την Αυστρία και τη Βουλγαρία (19% σε κάθε χώρα). Συνεπώς, η µέγιστη διαφορά που καταγράφηκε µεταξύ κρατών µελών είναι 38 µονάδες, µεταξύ της ανίας και της Πορτογαλίας. - «Η ισότητα στα ψηφοδέλτια των πολιτικών κοµµάτων σε κάθε εκλογική αναµέτρηση» (25%) θεωρείται η αποτελεσµατικότερη λύση σε εννέα χώρες. Το συγκεκριµένο µέτρο τυγχάνει ιδιαίτερης υποστήριξης στη Βουλγαρία (37%), την Ελλάδα (35%), τη Ρουµανία (34%), την Τσεχική ηµοκρατία, την Κύπρο και τη Λιθουανία (33% σε κάθε χώρα). Οι λιγότερες πιθανότητες αναφοράς του συγκεκριµένου µέτρου καταγράφονται στην Ιρλανδία (10%), τη Μάλτα (13%) και το Ηνωµένο Βασίλειο (14%). ιαπιστώνεται µια διαφορά είκοσι επτά µονάδων µεταξύ των χωρών που είναι πιο πεπεισµένες για την αποτελεσµατικότητα του συγκεκριµένου µέτρου και αυτών που είναι λιγότερο πεπεισµένες

43 - «Η διά νόµου επιβολή ποσοστώσεων κατά τη διάρκεια των εκλογικών αναµετρήσεων» (19%) ένα µέτρο πιο καταναγκαστικού χαρακτήρα υποστηρίζεται ιδιαιτέρως από τους ερωτώµενους στην Πορτογαλία (34%) και την Αυστρία (30%), όπου θεωρείται επίσης το αποτελεσµατικότερο µέτρο, καθώς και στην Ελλάδα (27%). Ωστόσο, αναφέρθηκε από λιγότερους από έναν στους δέκα ερωτώµενους στις βόρειες χώρες της ΕΕ: τις Κάτω Χώρες (5%), τη Σουηδία (7%) και τη ανία (9%). - Το τέταρτο µέτρο, το οποίο είναι επίσης καταναγκαστικού χαρακτήρα, «η θέσπιση συστήµατος οικονοµικών κινήτρων/κυρώσεων για τα πολιτικά κόµµατα προκειµένου να τηρούν µια ισορροπία µεταξύ γυναικών και ανδρών» (17%), υποστηρίζεται πρωτίστως από τους ερωτώµενους στην Ιταλία (25%), την Πορτογαλία (24%), την Αυστρία και την Τσεχική ηµοκρατία (22% σε κάθε χώρα). Ωστόσο, αναφέρθηκε µόνο από το 6% των ερωτώµενων στις Κάτω Χώρες και από το 7% των ερωτώµενων στη ανία, την Κύπρο, τη Λιθουανία και τη Σουηδία

44 QA12 According to you, which of the following would be the most effective measure to encourage better political representation of women? Putting in place training and support measures to encourage women to take part in political life Parity on the electoral lists drawn up by political parties at every election Impose quotas by law during elections Introducing a system of financial incentives/ penalties for political parties to make them respect a balance between women and men EU27 30% 25% 19% 17% ZONE EURO 27% 20% 18% 27% NON EURO 22% 16% 16% 36% PRE % 19% 17% 31% POST-2004/07 27% 20% 18% 26% BE 32% 27% 23% 14% BG 19% 37% 22% 16% CZ 23% 33% 18% 22% DK 53% 25% 9% 7% DE 25% 27% 24% 15% EE 41% 31% 10% 9% IE 43% 10% 15% 21% EL 25% 35% 27% 10% ES 31% 25% 16% 18% FR 29% 28% 17% 19% IT 17% 29% 24% 25% CY 40% 33% 19% 7% LV 40% 28% 13% 8% LT 34% 33% 14% 7% LU 47% 22% 14% 9% HU 25% 27% 23% 19% MT 50% 13% 11% 17% NL 50% 29% 5% 6% AT 19% 24% 30% 22% PL 28% 19% 21% 19% PT 15% 17% 34% 24% RO 23% 34% 16% 18% SI 29% 31% 21% 12% SK 25% 28% 20% 21% FI 44% 20% 13% 18% SE 52% 31% 7% 7% UK 48% 14% 12% 14% Highest percentage per country Highest percentage by item Lowest percentage per country Lowest percentage by item

45 Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση Οι κοινωνικές και δηµογραφικές διαφορές σχετικά µε τη συγκεκριµένη ερώτηση είναι πολύ µικρές, αλλά παρατηρούµε ότι: - Οι γυναίκες είναι ελαφρώς περισσότερο πιθανό από ό,τι οι άνδρες (19% έναντι 15%) να προτιµούν τη θέσπιση ενός συστήµατος οικονοµικών κινήτρων/κυρώσεων. Αντιθέτως, οι άνδρες είναι ελαφρώς περισσότερο πιθανό (27% έναντι 24%) να προτιµούν την ισότητα στα ψηφοδέλτια των πολιτικών κοµµάτων σε όλες τις εκλογικές αναµετρήσεις. - Το µορφωτικό επίπεδο δεν φαίνεται να επηρεάζει τις απαντήσεις, εκτός από την περίπτωση της συχνότερα αναφερθείσας λύσης («εφαρµογή µέτρων κατάρτισης και στήριξης για την ενθάρρυνση της συµµετοχής των γυναικών στην πολιτική ζωή», 30%), το οποίο αναφέρθηκε συχνότερα από τους ερωτώµενους µε το υψηλότερο επίπεδο µόρφωσης (34% έναντι του 25% των ερωτώµενων που εγκατέλειψαν το σχολείο στην ηλικία των 15 ετών ή νωρίτερα). - Παροµοίως, το επάγγελµα αποτελεί αιτία λίγων διαφορών, µε εξαίρεση τη λύση «εφαρµογή µέτρων κατάρτισης και στήριξης» που είναι πιθανότερο να το υποστηρίζουν οι διευθυντές (36% έναντι του 27% των αυτοαπασχολούµενων και του 29% των χειρωνακτικά εργαζόµενων). - Τέλος, οι ερωτώµενοι που θεωρούν ότι οι γυναίκες αντιµετωπίζουν σοβαρά εµπόδια στα πολιτικά κόµµατα είναι αυτοί που είναι λιγότερο πιθανό να προτιµήσουν τα µέτρα κατάρτισης και στήριξης για την ενθάρρυνση της συµµετοχής των γυναικών στην πολιτική (29% έναντι του 35% όσων θεωρούν ότι τα εµπόδια «δεν είναι σοβαρά»). Αντιθέτως, η συγκεκριµένη οµάδα ερωτώµενων είναι πιθανότερο να υποστηρίζει µέτρα πιο καταναγκαστικού χαρακτήρα: το 20% ανέφερε την επιβολή ποσοστώσεων (αναφέρθηκε µόνο από το 16% όσων δεν θεωρούν τα εµπόδια «σοβαρά») και το 27% (έναντι του 23%) ανέφερε την ισότητα στα ψηφοδέλτια

46 QA12 According to you, which of the following would be the most effective measure to encourage better political representation of women? Putting in place training and support measures to encourage women to take part in political life Parity on the electoral lists drawn up by political parties at every election Impose quotas by law during elections Introducing a system of financial incentives/ penalties for political parties to make them respect a balance between women and men EU27 30% 25% 19% 17% Sex Male 30% 27% 18% 15% Female 30% 24% 19% 19% Education (End of) 15-25% 26% 20% 17% % 25% 19% 19% % 28% 17% 15% Still studying 34% 24% 17% 18% Respondent occupation scale Self-employed 27% 29% 20% 17% Managers 36% 25% 18% 14% Other white collars 29% 28% 19% 19% Manual workers 29% 26% 19% 18% House persons 30% 23% 20% 17% Unemployed 30% 23% 19% 18% Retired 29% 26% 19% 16% Students 34% 24% 17% 18% Obstacles facing women in political parties Significant 29% 27% 20% 18% Not significant 35% 23% 16% 16%

47 1.5 Οι αιτίες της αποχής από τις εκλογές [QA13] - Η έλλειψη εµπιστοσύνης στους πολιτικούς εκπροσώπους αποτελεί τη βασική αιτία που αποθαρρύνει τους Ευρωπαίους από το να ψηφίσουν - Η υποεκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική ζωή µας οδήγησε να ζητήσουµε από τους ερωτώµενους να αναφέρουν τις βασικές αιτίες που µπορεί να τους αποθαρρύνουν από το να ψηφίσουν στις επόµενες τοπικές, εθνικές ή ευρωπαϊκές εκλογές. QA13 What are the main reasons which would discourage you from voting at next local / national / European elections? (MULTIPLE ANSWERS POSSIBLE) European National Local You have no confidence in local / national / european political representatives 29% 34% 40% You feel ill-informed about the local / national / european issues 12% 16% 22% Your vote has no impact/ voting changes nothing 18% 17% 19% You are not interested in local / national / european politics 12% 14% 19% Your main concerns are not enough taken into account at local / national / european elections 17% 20% 22% Other (SPONTANEOUS) 8% 9% 9% DK 9% 11% 10% Για όλες τις εκλογικές αναµετρήσεις, σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο ή σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι Ευρωπαίοι αναφέρουν ως βασική αιτία της αποχής την έλλειψη εµπιστοσύνης στους πολιτικούς εκπροσώπους. Το 29% των ερωτώµενων δηλώνει ότι δεν έχει εµπιστοσύνη στους ευρωπαίους πολιτικούς εκπροσώπους τους, το 40% δηλώνει ότι δεν έχει εµπιστοσύνη στους εθνικούς εκπροσώπους και το 34% στους περιφερειακούς εκπροσώπους. Κατά συνέπεια, οι ερωτώµενοι είναι πολύ πιο πιθανό να είναι δύσπιστοι έναντι των εθνικών και τοπικών πολιτικών εκπροσώπων τους από ό,τι έναντι των ευρωπαίων

48 εκπροσώπων τους. Η δεύτερη αιτία που αναφέρθηκε πιο συχνά για την αποχή από τις ευρωπαϊκές εκλογές είναι η έλλειψη ενηµέρωσης επί ευρωπαϊκών θεµάτων (22%). Οι ερωτώµενοι αναφέρουν επίσης ότι οι ανησυχίες τους δεν λαµβάνονται επαρκώς υπόψη στις τοπικές (22%) και εθνικές εκλογές (20%). Η τρίτη αιτία που οι ερωτώµενοι ανέφεραν πιο συχνά είναι ότι η ψήφος τους δεν έχει κανένα αποτέλεσµα/η ψήφος δεν αλλάζει τίποτα: 19% για τις ευρωπαϊκές εκλογές (ίδιο ποσοστό µε την έλλειψη ενδιαφέροντος για την ευρωπαϊκή πολιτική ζωή), 18% για τις εθνικές εκλογές και 17% για τις τοπικές εκλογές. Οι άλλες αιτίες, η καθεµία από τις οποίες αναφέρεται από κάτω από το 18% των Ευρωπαίων, είναι ότι δεν τους ενδιαφέρει η πολιτική και πιστεύουν ότι είναι ανεπαρκώς ενηµερωµένοι για τοπικά και εθνικά ζητήµατα. Το στοιχείο «η ψήφος είναι υποχρεωτική» είναι σηµαντικό µόνο στην Ελλάδα, το Βέλγιο και το Λουξεµβούργο, τις τρεις χώρες όπου πράγµατι η ψήφος είναι υποχρεωτική

49 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών Εξετάζοντας αρχικά τις ευρωπαϊκές εκλογές, διαπιστώσαµε σχετικά λίγες διαφορές µεταξύ των κρατών µελών. Το πρώτο που αξίζει να σηµειωθεί είναι ότι υπάρχει µια σηµαντική διαφορά 10 µονάδων µεταξύ των χωρών της ευρωζώνης (33%) και των χωρών εκτός της ευρωζώνης (23%) όσον αφορά την εµπιστοσύνη στους ευρωπαίους πολιτικούς εκπροσώπους διαπιστώνεται επίσης µια διαφορά πέντε µονάδων για τη συγκεκριµένη απάντηση µεταξύ των χωρών που έγιναν κράτη µέλη της ΕΕ το 2004/2007 (25%) και των χωρών που ήταν κράτη µέλη πριν από το 2004 (30%). εύτερον, καταγράφεται µια διαφορά πέντε µονάδων µεταξύ των χωρών που ήταν κράτη µέλη πριν από το 2004 (18%) και των χωρών που έγιναν κράτη µέλη το 2004/2007 (23%) όσον αφορά δύο απαντήσεις: την έλλειψη ενδιαφέροντος στην ευρωπαϊκή πολιτική και την αίσθηση ότι η ψήφος δεν έχει κανένα αποτέλεσµα. Παρατηρείται επίσης µια διαφορά τεσσάρων µονάδων µεταξύ των δύο οµάδων χωρών όσον αφορά την απάντηση «οι βασικές ανησυχίες σας δεν λαµβάνονται επαρκώς υπόψη στις ευρωπαϊκές εκλογές» (16% στις χώρες που ήταν κράτη µέλη πριν από το 2004 και 20% στις χώρες που έγιναν κράτη µέλη της ΕΕ το 2004/2007). Μια λεπτοµερής ανάλυση των εθνικών αποτελεσµάτων αποκαλύπτει διάφορες αποκλίσεις. - Η έλλειψη εµπιστοσύνης στους ευρωπαίους πολιτικούς εκπροσώπους (29%) αναφέρθηκε κυρίως στην Ισπανία (47%), την Αυστρία (45%), την Ελλάδα (41%), την Πορτογαλία (38%) και τη Γερµανία (36%), αλλά αναφέρθηκε πολύ λιγότερο στη Μάλτα (10%), την Εσθονία (13%) και το Λουξεµβούργο (14%). - Η αίσθηση ανεπαρκούς ενηµέρωσης για τα ευρωπαϊκά ζητήµατα (22%) αναφέρθηκε µε τη µεγαλύτερη συχνότητα από τους ερωτώµενους στη Σουηδία (34%), την Αυστρία (33%) και τη ανία (32%). Οι χώρες στις οποίες δόθηκε αυτή η απάντηση σπανιότερα ήταν η Εσθονία (15%) και η Λετονία (16%). - Η αίσθηση ότι η ψήφος δεν αλλάζει τίποτα (19%) είναι ιδιαίτερα έντονη στη Βουλγαρία και τη Σλοβενία (33% σε κάθε χώρα), και την Αυστρία και τη Ρουµανία (29%), αλλά είναι σηµαντικά λιγότερο συχνή στη Σουηδία (11%), τη ανία (12%) και τη Μάλτα και την Πορτογαλία (13% σε κάθε χώρα). - Οι ερωτώµενοι στην Τσεχική ηµοκρατία (29%) και τη Ρουµανία και τη Σλοβενία (26% σε κάθε χώρα) είναι περισσότερο πιθανό να αναφέρουν την έλλειψη ενδιαφέροντος στην ευρωπαϊκή πολιτική ζωή (19%). Οι

50 ερωτώµενοι στην Ελλάδα (7%) και τη Σουηδία (9%) είναι λιγότερο πιθανό να αναφέρουν τη συγκεκριµένη αιτία

51 - Οι ερωτώµενοι στην Αυστρία (33%) και τη Ρουµανία (25%) είναι περισσότερο πιθανό να πιστεύουν ότι οι ανησυχίες τους δεν λαµβάνονται επαρκώς υπόψη στις ευρωπαϊκές εκλογές (17%), ενώ οι ερωτώµενοι στο Λουξεµβούργο (7%), τη Μάλτα και το Ηνωµένο Βασίλειο (8%) είναι οι πολίτες που είναι λιγότερο πιθανό να αναφέρουν τη συγκεκριµένη αιτία. QA13c What are the main reasons which would discourage you from voting at next European elections? You have no confidence in European political representatives You feel ill-informed about the European issues You are not interested in European politics Your vote has no impact/ voting changes nothing Your main concerns are not enough taken into account at European elections EU27 29% 22% 19% 19% 17% ZONE EURO 33% 23% 17% 19% 18% NON EURO 23% 22% 22% 19% 15% PRE % 23% 18% 18% 16% POST-2004/07 25% 21% 23% 23% 20% BE 22% 25% 24% 27% 19% BG 19% 21% 16% 33% 16% CZ 25% 18% 29% 27% 23% DK 17% 32% 16% 12% 10% DE 36% 22% 16% 25% 21% EE 13% 15% 14% 22% 14% IE 16% 20% 18% 17% 15% EL 41% 17% 7% 26% 15% ES 47% 26% 20% 16% 15% FR 23% 26% 17% 16% 15% IT 35% 18% 17% 15% 20% CY 24% 24% 16% 21% 14% LV 20% 16% 13% 24% 12% LT 22% 22% 20% 28% 14% LU 14% 17% 12% 16% 7% HU 21% 27% 14% 24% 21% MT 10% 18% 12% 13% 8% NL 16% 25% 15% 19% 12% AT 45% 33% 23% 29% 33% PL 25% 21% 24% 15% 18% PT 38% 24% 22% 13% 20% RO 32% 18% 26% 29% 25% SI 25% 30% 26% 33% 13% SK 23% 28% 18% 23% 19% FI 32% 12% 11% 20% 21% SE 17% 34% 9% 11% 16% UK 20% 21% 22% 16% 8% Highest percentage per country Highest percentage by item Lowest percentage per country Lowest percentage by item

52 Όσον αφορά τις εθνικές εκλογές, επισηµαίνουµε αρχικά ότι υπάρχουν ορισµένες διαφορές µεταξύ οµάδων χωρών. Παρατηρείται µια διαφορά επτά µονάδων µεταξύ των ερωτώµενων στις χώρες της ευρωζώνης (43%) και των ερωτώµενων στις υπόλοιπες χώρες (36%) στην απάντηση «δεν έχετε εµπιστοσύνη στους εθνικούς πολιτικούς εκπροσώπους». ιαπιστώνεται επίσης µια διαφορά πέντε µονάδων µεταξύ των ερωτώµενων στις χώρες που ήταν κράτη µέλη της ΕΕ πριν από το 2004 (11%) και στις χώρες που έγιναν κράτη µέλη το 2004/2007 (16%) όσον αφορά την απάντηση «δεν σας ενδιαφέρει η εθνική πολιτική ζωή». Σηµαντικές διαφορές καταγράφονται επίσης µεταξύ των κρατών µελών: - Η έλλειψη εµπιστοσύνης στους εθνικούς πολιτικούς εκπροσώπους (40%) αναφέρθηκε από περισσότερους από τους µισούς ερωτώµενους στην Ισπανία (59%), τη Ρουµανία (54%) και την Πορτογαλία (51%), αλλά αναφέρθηκε πολύ πιο σπάνια στο Λουξεµβούργο (16%) και τη Μάλτα (18%). - Το γεγονός ότι οι βασικές ανησυχίες των πολιτών δεν λαµβάνονται επαρκώς υπόψη στις εθνικές εκλογές (20%) θεωρείται σηµαντικός λόγος αποχής από τις εκλογές από τους ερωτώµενους στην Αυστρία (34%), την Ουγγαρία (29%) και τη Σουηδία (26%). Ωστόσο, αυτή η αιτία θεωρείται πολύ λιγότερο σηµαντική στη Λετονία και το Λουξεµβούργο (10%), καθώς και στο Ηνωµένο Βασίλειο (12%). - Η αίσθηση ότι η ψήφος δεν αλλάζει τίποτα (18%) είναι ιδιαίτερα έντονη στο Βέλγιο (31%) (όπου υπάρχει µια υπηρεσιακή οµοσπονδιακή κυβέρνηση καθώς εκκρεµεί ο σχηµατισµός νέας κυβέρνησης από τις τελευταίες εκλογές του Ιουνίου του 2010), τη Σλοβενία (29%), τη Λιθουανία (27%), και τη Βουλγαρία, τη Γερµανία και τη Λετονία (και στις τρεις χώρες 25%). Την ίδια εντύπωση έχει µόνο το 6% των ερωτώµενων στη Σουηδία και το 10% των ερωτώµενων στη Μάλτα και τη ανία. - Η έλλειψη ενδιαφέροντος στην εθνική πολιτική ζωή (12%) αναφέρθηκε συχνότερα στη Ρουµανία και την Τσεχική ηµοκρατία (20% σε κάθε χώρα), αλλά η συγκεκριµένη αιτία δεν φαίνεται να έχει µεγάλη βαρύτητα στη Σουηδία (4%) ή τις Κάτω Χώρες, τη ανία και την Ελλάδα (6% σε κάθε χώρα). - Οι ερωτώµενοι στην Αυστρία (24%), την Ουγγαρία και τη Σλοβακία (17% σε κάθε χώρα) είναι περισσότερο πιθανό να πιστεύουν ότι είναι ανεπαρκώς ενηµερωµένοι για τα εθνικά ζητήµατα, ενώ οι ερωτώµενοι στη

53 Βουλγαρία, την Εσθονία, την Ελλάδα και τη Λετονία (7% και στις τέσσερις χώρες) είναι λιγότερο πιθανό να συµµερίζονται αυτήν την άποψη. QA13b What are the main reasons which would discourage you from voting at next national elections? You have no confidence in national political representatives Your main concerns are not enough taken into account at national elections Your vote has no impact/ voting changes nothing You are not interested in national politics You feel ill-informed about the national issues EU27 40% 20% 18% 12% 12% ZONE EURO 43% 20% 18% 12% 12% NON EURO 36% 19% 17% 13% 11% PRE % 19% 17% 11% 11% POST-2004/07 42% 23% 19% 16% 12% BE 32% 21% 31% 18% 13% BG 44% 19% 25% 10% 7% CZ 46% 19% 23% 20% 12% DK 26% 16% 10% 6% 15% DE 40% 23% 25% 9% 13% EE 26% 17% 22% 9% 7% IE 25% 17% 18% 11% 10% EL 50% 13% 24% 6% 7% ES 59% 17% 14% 16% 15% FR 38% 18% 16% 10% 10% IT 46% 24% 13% 12% 10% CY 43% 17% 21% 9% 11% LV 31% 10% 25% 8% 7% LT 38% 17% 27% 14% 14% LU 16% 10% 13% 10% 12% HU 30% 29% 21% 11% 17% MT 18% 13% 10% 10% 8% NL 23% 18% 17% 6% 11% AT 46% 34% 24% 18% 24% PL 37% 25% 13% 16% 11% PT 51% 24% 14% 16% 15% RO 54% 23% 24% 20% 14% SI 46% 15% 29% 16% 11% SK 41% 17% 16% 15% 17% FI 32% 21% 20% 11% 12% SE 25% 26% 6% 4% 16% UK 31% 12% 16% 10% 9% Highest percentage per country Highest percentage by item Lowest percentage per country Lowest percentage by item

54 ιαφορές µεταξύ των κρατών µελών Όσον αφορά τις τοπικές εκλογές, υπάρχουν αρκετές διαφορές ανά οµάδα χωρών εκτός αυτών που καταγράφονται για τις ευρωπαϊκές και τις εθνικές εκλογές: οι ερωτώµενοι σε χώρες της ευρωζώνης είναι λιγότερο πιθανό να έχουν εµπιστοσύνη στους τοπικούς πολιτικούς εκπροσώπους τους (36% έναντι του 31% στις χώρες εκτός της ευρωζώνης). Επιπλέον, οι κάτοικοι χωρών που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004/2007 είναι ελαφρώς περισσότερο πιθανό να δηλώνουν ότι δεν ενδιαφέρονται για την τοπική πολιτική ζωή (18% έναντι του 14% στις χώρες που ήταν κράτη µέλη πριν από το 2004). Και πάλι, οι εθνικές διαφορές είναι αρκετά έντονες: - Η πιο συχνά αναφερθείσα αιτία, δηλαδή «δεν έχετε εµπιστοσύνη στους τοπικούς πολιτικούς εκπροσώπους», (34%) επιλέγεται µε τη µεγαλύτερη συχνότητα από ερωτώµενους στις νότιες χώρες της ΕΕ: την Ισπανία (53%), την Πορτογαλία (47%), την Ελλάδα (46%) και την Ιταλία και τη Ρουµανία (42% σε κάθε χώρα) ωστόσο, η εν λόγω αιτία αναφέρεται λιγότερο στο Λουξεµβούργο (16%) ή τη ανία και τη Μάλτα (19% σε κάθε χώρα). - Το γεγονός οι βασικές ανησυχίες των ερωτώµενων δεν λαµβάνονται επαρκώς υπόψη στις τοπικές εκλογές (22%) αποτελεί σηµαντική αιτία για τη µη προσέλευση στις εκλογές στην Αυστρία (37%), την Ουγγαρία (31%), την Πολωνία (30%) και τη Ρουµανία (27%). Ωστόσο, αυτό συµβαίνει πολύ λιγότερο στο Λουξεµβούργο (9%), τη Λετονία (11%) και το Ηνωµένο Βασίλειο (12%). - Η δήλωση «Η ψήφος σας δεν έχει κανένα αποτέλεσµα, η ψήφος δεν αλλάζει τίποτα» (17%) επιλέγεται συχνά στο Βέλγιο (28%), τη Λιθουανία και τη Σλοβενία (27% σε κάθε χώρα), αλλά αναφέρεται πολύ λιγότερο στη Σουηδία (5%) και την Πολωνία (10%). - Οι ερωτώµενοι που είναι περισσότερο πιθανό να αναφέρουν ότι είναι «ανεπαρκώς ενηµερωµένοι για τα τοπικά ζητήµατα» (16%) συναντώνται στην Αυστρία (26%), τη ανία (25%), τις Κάτω Χώρες (24%) και τη Σουηδία (22%), ενώ οι λιγότερες πιθανότητες να επιλεχθεί η συγκεκριµένη απάντηση παρατηρούνται στους ερωτώµενους στην Ελλάδα (7%), την Εσθονία και τη Λετονία (8%) και τη Βουλγαρία (9%). - Η τελευταία αιτία, η έλλειψη ενδιαφέροντος στην τοπική πολιτική ζωή (14%), αναφέρθηκε συχνότερα από τους ερωτώµενους στη Ρουµανία (23%), την Τσεχική ηµοκρατία (21%) και την Αυστρία (19%), αλλά πολύ πιο σπάνια από τους ερωτώµενους στην Ελλάδα (7%), τη Σουηδία (8%) και την Κύπρο (9%)

55 QA13a What are the main reasons which would discourage you from voting at next local elections? You have no confidence in local political representatives Your main concerns are not enough taken into account at local elections Your vote has no impact/ voting changes nothing You feel ill-informed about the local issues You are not interested in local politics EU27 34% 22% 17% 16% 14% ZONE EURO 36% 22% 17% 16% 14% NON EURO 31% 21% 16% 15% 15% PRE % 20% 17% 16% 14% POST-2004/07 34% 26% 17% 15% 18% BE 26% 22% 28% 16% 18% BG 39% 21% 21% 9% 12% CZ 31% 23% 20% 17% 21% DK 19% 17% 10% 25% 13% DE 32% 25% 24% 17% 14% EE 23% 17% 22% 8% 10% IE 24% 16% 15% 14% 14% EL 46% 20% 18% 7% 7% ES 53% 18% 14% 17% 14% FR 25% 19% 17% 19% 12% IT 42% 25% 12% 11% 15% CY 38% 18% 23% 10% 9% LV 29% 11% 23% 8% 10% LT 41% 19% 27% 16% 14% LU 16% 9% 11% 17% 12% HU 26% 31% 22% 15% 13% MT 19% 14% 12% 10% 18% NL 20% 15% 13% 24% 12% AT 36% 37% 21% 26% 19% PL 31% 30% 10% 17% 17% PT 47% 23% 13% 18% 17% RO 42% 27% 23% 13% 23% SI 31% 18% 27% 15% 17% SK 34% 19% 16% 18% 15% FI 26% 24% 18% 14% 15% SE 29% 23% 5% 22% 8% UK 27% 12% 16% 14% 13% Highest percentage per country Highest percentage by item Lowest percentage per country Lowest percentage by item

56 Κοινωνική και δηµογραφική ανάλυση - Οι απαντήσεις των ανδρών και των γυναικών στο συγκεκριµένο ερώτηµα είναι παραπλήσιες. Η µόνη µικρή διαφορά έγκειται στο ότι οι άνδρες εµπιστεύονται λιγότερο τους πολιτικούς εκπροσώπους τους. Αυτό ισχύει για τους τοπικούς πολιτικούς εκπροσώπους (36% και 33% αντίστοιχα), τους εθνικούς πολιτικούς εκπροσώπους (42% και 39%) και τους ευρωπαίους πολιτικούς εκπροσώπους (31% και 28%). - Από την άλλη πλευρά, η ηλικία δηµιουργεί περισσότερες διαφορές, ιδίως στην περίπτωση των ερωτώµενων µικρότερης ηλικίας (15 έως 24 ετών), οι οποίοι παραδέχονται ότι δεν τους ενδιαφέρει η πολιτική, είτε σε τοπικό (24% έναντι του 10% των ερωτώµενων ηλικίας 55 ετών και άνω) είτε σε εθνικό (22% έναντι του 9% των ερωτώµενων ηλικίας 55 ετών και άνω) είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο (26% έναντι του 16% της µεγαλύτερης ηλικιακά οµάδας). Η συγκεκριµένη οµάδα ερωτώµενων είναι επίσης πιθανότερο (19%, ίδιο ποσοστό µε την οµάδα ερωτώµενων ηλικίας 25 έως 39 ετών) να θεωρεί ότι ενηµερώνεται ανεπαρκώς για τοπικά ζητήµατα (έναντι του 13% των ερωτώµενων ηλικίας 55 ετών και άνω), για εθνικά ζητήµατα (15% έναντι του 10% των ερωτώµενων ηλικίας 40 ετών και άνω) και για ευρωπαϊκά ζητήµατα (24% έναντι του 20% της µεγαλύτερης ηλικιακά οµάδας). Οι ερωτώµενοι ηλικίας 40 έως 54 ετών είναι η οµάδα µε τη λιγότερη εµπιστοσύνη στους τοπικούς πολιτικούς εκπροσώπους της (36% έναντι του 31% των ερωτώµενων ηλικίας 15 έως 24 ετών) και στους ευρωπαίους πολιτικούς εκπροσώπους της (32% έναντι του 24% των ερωτώµενων ηλικίας 15 έως 24 ετών), ενώ οι ερωτώµενοι ηλικίας 25 έως 39 ετών είναι η οµάδα που είναι λιγότερο πιθανό να έχει εµπιστοσύνη στους εθνικούς εκπροσώπους της (44% έναντι του 37% των ερωτώµενων ηλικίας 15 έως 24 ετών). Οι ερωτώµενοι ηλικίας 40 έως 54 ετών είναι επίσης πιθανότερο να θεωρούν ότι οι ανησυχίες τους δεν λαµβάνονται επαρκώς υπόψη στις τοπικές εκλογές (23% έναντι του 20% των ερωτώµενων ηλικίας 15 έως 24 ετών). - Οι απαντήσεις σχετίζονται επίσης µε το µορφωτικό επίπεδο. Οι ερωτώµενοι που εγκατέλειψαν το σχολείο στην ηλικία των 15 ετών ή νωρίτερα είναι λιγότερο πιθανό να εµπιστεύονται τους τοπικούς πολιτικούς εκπροσώπους τους (38% έναντι του 32% των ερωτώµενων µε το υψηλότερο µορφωτικό επίπεδο), τους εθνικούς πολιτικούς εκπροσώπους τους (42% έναντι 40%) και τους ευρωπαίους πολιτικούς εκπροσώπους τους (32% έναντι του 28% των ερωτώµενων µε το υψηλότερο µορφωτικό επίπεδο)

57 - Το επάγγελµα αποτελεί επίσης παράγοντα διαφοροποίησης. Οι άνεργοι είναι περισσότερο πιθανό να δηλώσουν ότι δεν ενδιαφέρονται για την τοπική πολιτική (20% έναντι του 9% των αυτοαπασχολούµενων), την εθνική πολιτική (18% έναντι του 7% των διευθυντών) και την ευρωπαϊκή πολιτική (26% έναντι του 12% των διευθυντών)

58 - Παροµοίως, οι ερωτώµενοι που τις περισσότερες φορές δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασµούς τους είναι περισσότερο πιθανό να µην έχουν εµπιστοσύνη στους τοπικούς πολιτικούς εκπροσώπους τους (39% έναντι του 32% των ερωτώµενων που δεν αντιµετωπίζουν σχεδόν ποτέ παρόµοιες δυσκολίες). Η συγκεκριµένη οµάδα είναι επίσης περισσότερο πιθανό να πιστεύει ότι η ψήφος δεν αλλάζει τίποτα είτε σε τοπικό (21% έναντι του 16% όσων δεν δυσκολεύονται σχεδόν ποτέ να πληρώσουν τους λογαριασµούς τους) είτε σε εθνικό (22% έναντι 17%) είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο (23% έναντι 18%). Ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει αυτές τις διαφορές όσον αφορά τους λόγους οι οποίοι µπορεί να αποθαρρύνουν τους ερωτώµενους από το να ψηφίσουν στις ευρωπαϊκές εκλογές. QA13c What are the main reasons which would discourage you from voting at next European elections? (MULTIPLE ANSWERS POSSIBLE) You are not interested in European politics You have no confidence in European political representatives Your main concerns are not enough taken into account at European elections You feel ill-informed about the European issues Your vote has no impact/ voting changes nothing EU27 19% 29% 17% 22% 19% Sex Male 18% 31% 18% 22% 18% Female 19% 28% 16% 23% 20% Age % 24% 16% 24% 18% % 30% 18% 25% 19% % 32% 17% 22% 19% % 28% 16% 20% 20% Education (End of) 15-20% 32% 15% 21% 20% % 30% 17% 23% 21% % 28% 18% 23% 16% Still studying 23% 22% 16% 23% 15% Respondent occupation scale Self-employed 13% 33% 17% 23% 19% Managers 12% 29% 18% 24% 15% Other white collars 17% 31% 19% 22% 20% Manual workers 22% 32% 17% 23% 20% House persons 23% 30% 14% 23% 21% Unemployed 26% 30% 19% 23% 22% Retired 16% 27% 16% 20% 19% Students 23% 22% 16% 23% 15%

59 2. ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝ ΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ 2.1 Οι αιτίες της έλλειψης ασφάλειας των γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση [QA8] - Πολυάριθµες οι αιτίες της επισφαλούς κατάστασης των γυναικών - Σε µια εποχή κατά την οποία το 17% των γυναικών βρίσκονται σε επισφαλή κατάσταση, έχει ενδιαφέρον να ζητηθεί η γνώµη των Ευρωπαίων σχετικά µε τις αιτίες του φαινοµένου αυτού. Ως εκ τούτου, ζητήσαµε από τους ερωτώµενους να επιλέξουν το πολύ δύο από τις πέντε αιτίες που προτάθηκαν. Για τους Ευρωπαίους, δύο είναι οι βασικές αιτίες, η καθεµία από τις οποίες συγκεντρώνει ποσοστό 34%, για την ανασφάλεια που βιώνουν οι γυναίκες στην ΕΕ: από τη µια πλευρά, η αύξηση του αριθµού των µονογονεϊκών οικογενειών, συγκεκριµένα των µητέρων που µεγαλώνουν µόνες τα παιδιά τους και, από την άλλη, η επισφαλής εργασία (εποχιακή ή προσωρινή απασχόληση). Ακολουθούν µε µικρή διαφορά «οι διακοπές της σταδιοδροµίας ή/και η µερική απασχόληση λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων και οι επιπτώσεις στο ύψος της σύνταξης», που αναφέρεται από σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτώµενων (31%), «οι µισθολογικές διαφορές µεταξύ γυναικών και ανδρών», µια αιτία που αναφέρεται από λίγο πάνω από το ένα τέταρτο των ερωτώµενων (26%) και η «αναγκαστική µερική απασχόληση», που αναφέρεται από έναν στους πέντε ερωτώµενους (20%). Ως εκ τούτου, καµία αιτία δεν προηγείται σαφώς των άλλων