ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 (ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ) ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 (ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ) ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ποσό, που λαμβάνουν οι άνθρωποι όταν προσφέρουν την εργασία τους, καθορίζεται από: Την προσφορά για εργασία και Τη ζήτηση για εργασία. Επομένως, για να καταλάβουμε γιατί: Ορισμένοι άνθρωποι έχουν υψηλότερα εισοδήματα από άλλους, πρέπει να εξετάσουμε τις αγορές, για τις υπηρεσίες που παρέχουν.

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ζήτηση μιας επιχείρησης για ένα συντελεστή παραγωγής είναι παράγωγη ζήτηση, καθώς: Προέρχεται (καθορίζεται) από την απόφασή της να προσφέρει ένα αγαθό σε άλλη αγορά. Παραδείγματος χάριν: Η ζήτηση για προγραμματιστές υπολογιστών συνδέεται στενά με την προσφορά λογισμικού υπολογιστών και Η ζήτηση για υπαλλήλους βενζινάδικων συνδέεται στενά με την προσφορά βενζίνης.

4 Η ανταγωνιστική επιχείρηση μεγιστοποίησης κέρδους Η επιχείρηση έχει στην κατοχή της ένα κτήμα με μηλιές και κατά την περίοδο της συγκομιδής πρέπει να αποφασίσει: Πόσους εργάτες συγκομιδής μήλων θα προσλάβει, για να μαζέψει τη σοδειά. Υπόθεση 1: Ανταγωνιστικές Συνθήκες Θεωρούμε ότι η επιχείρηση είναι ανταγωνιστική τόσο: Στην αγορά μήλων (όπου η επιχείρηση είναι πωλητής), όσο και Στην αγορά εργατών συγκομιδής μήλων (όπου η επιχείρηση είναι αγοραστής). Τα μόνα, που πρέπει να απαντήσει, είναι: Πόσους εργαζόμενους θα προσλάβει και Πόσα μήλα θα πουλήσει.

5 Η ανταγωνιστική επιχείρηση μεγιστοποίησης κέρδους Υπόθεση 2: Οι Επιχειρήσεις Επιδιώκουν να Μεγιστοποιήσουν το Κέρδος Η προσφορά μήλων της επιχείρησης και η ζήτησή της για εργαζόμενους, προέρχεται από τον πρωτεύοντα στόχο της, που είναι: Η μεγιστοποίηση του κέρδους.

6 Η συνάρτηση παραγωγής και το οριακό προϊόν εργασίας Προκειμένου να λάβει την απόφασή της για προσλήψεις, η επιχείρηση πρέπει να εξετάσει: Πώς ο αριθμός των εργατών συγκομιδής μήλων επηρεάζει την ποσότητα μήλων που μπορεί: Να συλλέξει και Να πουλήσει. Θυμόμαστε ότι η συνάρτηση παραγωγής περιγράφει: Τη σχέση μεταξύ της ποσότητας των εισροών, που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή και του προϊόντος. Εδώ η "εισροή" είναι οιεργάτες συγκομιδής μήλων και το "προϊόν" είναι τα μήλα.

7 Η συνάρτηση παραγωγής και το οριακό προϊόν εργασίας Οριακό προϊόν εργασίας: η αύξηση στην παραγόμενη ποσότητα από μια επιπλέον μονάδα εργασίας. Όσο ο αριθμός των εργαζομένων αυξάνεται και επειδή άλλοι συντελεστές, όπως γη και κεφάλαιο, είναι σταθεροί: Το οριακό προϊόν εργασίας ελαττώνεται, εξαιτίας της αρχής του φθίνοντος οριακού προϊόντος.

8 ΠΙΝΑΚΑΣ 17.1: Πώς η Ανταγωνιστική Επιχείρηση Αποφασίζει Πόσους Εργάτες θα Προσλάβει.

9 ΣΧΗΜΑ 17.1: Η Συνάρτηση Παραγωγής.

10 ΣΧΗΜΑ 17.1: Η Συνάρτηση Παραγωγής Η συνάρτηση παραγωγής είναι η σχέση μεταξύ των εισροών στην παραγωγή (εργάτες συγκομιδής μήλων) και του προϊόντος (μήλα). Όσο η ποσότητα της εισροής αυξάνεται, η συνάρτηση παραγωγής γίνεται πιο επίπεδη, αντανακλώντας έτσι την ιδιότητα του φθίνοντος οριακού προϊόντος.

11 Η αξία του οριακού προϊόντος και η ζήτηση για εργασία Η επιχείρηση, όταν αποφασίζει πόσους εργαζόμενους θα προσλάβει, εξετάζει: Πόσο κέρδος θα της φέρει κάθε εργάτης. Επειδή το κέρδος είναι το συνολικό έσοδο μείον το συνολικό κόστος: Το κέρδος από έναν επιπλέον εργάτη είναι η συνεισφορά του εργάτη στο έσοδο μείον το μισθό του. Για να βρούμε τη συνεισφορά του εργάτη στα έσοδα, πρέπει να μετατρέψουμε: Το οριακό προϊόν εργασίας (το οποίο μετριέται σε κιλά μήλων) στην αξίατου οριακού προϊόντος (το οποίο μετριέται σε ευρώ). Αυτό το κάνουμε χρησιμοποιώντας την τιμή των μήλων.

12 Η αξία του οριακού προϊόντος και η ζήτηση για εργασία Αξία του οριακού προϊόντος είναι το οριακό προϊόν μιας εισροής επί την τιμή του παραγόμενου προϊόντος. Οριακό έσοδο του προϊόντος είναι το πρόσθετο έσοδο, που έχει μια επιχείρηση, αν προσλάβει μία επιπλέον μονάδα ενός συντελεστή παραγωγής Θα μελετήσουμε τώρα πόσους εργάτες θα προσλάβει η επιχείρηση. Μπορούμε να μάθουμε πολλά αν μελετήσουμε την απόφαση της επιχείρησης γραφικά.

13 Η αξία του οριακού προϊόντος και η ζήτηση για εργασία Το Σχήμα 17.2 αποτυπώνει την αξία του οριακού προϊόντος, η καμπύλη της οποίας έχει καθοδική κλίση, επειδή: Το οριακό προϊόν εργασίας φθίνει όσο ο αριθμός των εργατών αυξάνεται. Το γράφημα περιλαμβάνει επίσης μια οριζόντια γραμμή στον αγοραίο μισθό. Για να μεγιστοποιήσει το κέρδος, η επιχείρηση προσλαμβάνει εργάτες, μέχρι το σημείο όπου αυτές οι δύο καμπύλες τέμνονται. Κάτω απ' αυτό το επίπεδο απασχόλησης, η αξία του οριακού προϊόντος υπερβαίνει το μισθό, άρα η πρόσληψη ενός ακόμα εργάτη θααύξανε το κέρδος. Πάνω απ' αυτό το επίπεδο απασχόλησης, η αξία του οριακού προϊόντος είναι μικρότερη από το μισθό, άρα ο οριακός εργάτης δεν είναι κερδοφόρος.

14 Η αξία του οριακού προϊόντος και η ζήτηση για εργασία Θυμηθείτε ότι η καμπύλη ζήτησης εργασίας μιας επιχείρησης μας δείχνει: Τον αριθμό εργαζομένων, που ζητά μια επιχείρηση σε οποιοδήποτε δεδομένο μισθό. Κατά συνέπεια, η καμπύλη της αξίας οριακού προϊόντος είναι: Η καμπύλη ζήτησης εργασίας για μια ανταγωνιστική επιχείρηση, που επιδιώκει μεγιστοποίηση του κέρδους.

15 ΣΧΗΜΑ 17.2: Η Αξία του Οριακού Προϊόντος Εργασίας.

16 ΣΧΗΜΑ 17.2: Η Αξία του Οριακού Προϊόντος Εργασίας Αυτό το διάγραμμα δείχνει ότι η αξία του οριακού προϊόντος (το οριακό προϊόν επί την τιμή του προϊόντος) εξαρτάται από τον αριθμό των εργαζομένων. Η καμπύλη έχει καθοδική κλίση, εξαιτίας του φθίνοντος οριακού προϊόντος. Για μια ανταγωνιστική επιχείρηση, που επιδιώκει μεγιστοποίηση του κέρδους, αυτή η καμπύλη της αξίας του οριακού προϊόντος είναι επίσης η καμπύλη ζήτησης εργασίας της επιχείρησης

17 Ζήτηση εισροής και προσφορά προϊόντων: Οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος Η απόφαση της επιχείρησης για τη ζήτηση εισροής, συνδέεται στενά με την απόφασή της για την προσφορά προϊόντων. Μάλιστα, αυτές οι δύο αποφάσεις είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Για νακαταλάβουμε καλύτερα αυτήν τη σχέση, ας αναλογιστούμε: Πώς συνδέονται το οριακό προϊόν εργασίας (MP L ) και το οριακό κόστος (MC).

18 Ζήτηση εισροής και προσφορά προϊόντων: Οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος Έστω ότι ένας επιπλέον εργάτης: Κοστίζει 500 και Έχει οριακό προϊόν 50 κιλά μήλα. Σ' αυτήν την περίπτωση: Η παραγωγή 50 ακόμα κιλών κοστίζει 500, Το οριακό κόστος ενός κιλού είναι 500/50, ή 10. Πιο γενικά, το οριακό κόστος μιας μονάδας προϊόντος είναι: MC = W/MP L όπου W είναι ο μισθός και MP L οι μονάδες εκροής, που παράγει μια επιπλέον μονάδα εργασίας. Αυτή η ανάλυση δείχνει ότι το φθίνον οριακό προϊόν σχετίζεται στενά με το αύξον οριακό κόστος.

19 Ζήτηση εισροής και προσφορά προϊόντων: Οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος Μια επιχείρηση μεγιστοποίησης κέρδους επιλέγει τον αριθμό των εργαζομένων, έτσι ώστε: Η αξία του οριακού προϊόντος (P MP L ) να ισούται με το μισθό (W). Μπορούμε να γράψουμε αυτήν τη σχέση με μαθηματικό τρόπο: P MP L = W Αν διαιρέσουμε τις δύο πλευρές της εξίσωσης με MP L, παίρνουμε: P = W / MP L Είπαμε ότι το W/MP L ισούται με το οριακό κόστος MC. Επομένως, μπορούμε να αντικαταστήσουμε για να πάρουμε: P = MC

20 Ζήτηση εισροής και προσφορά προϊόντων: Οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος Ως εκ τούτου, όταν μια ανταγωνιστική επιχείρηση: Προσλαμβάνει εργατικό δυναμικό, μέχρι το σημείο όπου η αξία του οριακού προϊόντος ισούται μετο μισθό, Παράγει επίσης μέχρι το σημείο, όπου η τιμή ισούται με το οριακό κόστος.

21 Τι προκαλεί μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης εργασίας; Η Τιμή Προϊόντος: Η αξία του οριακού προϊόντος είναι το οριακό προϊόν επί την τιμή του προϊόντος της επιχείρησης. Ως εκ τούτου, όταν μεταβάλλεται η τιμή του προϊόντος, η αξία του οριακού προϊόντος, αλλάζει και η καμπύλη ζήτησης εργασίας μετατοπίζεται. Τεχνολογικές Αλλαγές: Η τεχνολογική εξέλιξη αυξάνει το οριακό προϊόν εργασίας, το οποίο με τη σειρά του αυξάνει τη ζήτηση για εργασία. Μια τέτοια τεχνολογική εξέλιξη εξηγεί τη διαρκώς αυξανόμενη απασχόληση, όταν μάλιστα οιμισθοί δεν παύουν νααυξάνονται. Η Προσφορά Άλλων Παραγωγικών Συντελεστών: Η διαθέσιμη ποσότητα ενός συντελεστή παραγωγής μπορεί να επηρεάσει το οριακό προϊόν άλλων παραγωγικών συντελεστών.

22 Η αντισταθμιστική σχέση μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου Τι θυσιάζετε, ώστε να πάρετε μια ώρα ελεύθερου χρόνου; Θυσιάζετε μια ώρα εργασίας, η οποία με τη σειρά της σημαίνει μία ώρα από τους μισθούς σας. Η καμπύλη προσφοράς εργασίας δείχνει πώς: Ανταποκρίνονται οι αποφάσεις των εργαζομένων, για την αντισταθμιστική σχέση εργασίας ελεύθερου χρόνου, σε μια μεταβολή σ' αυτό το κόστος ευκαιρίας. Μια καμπύλη προσφοράς εργασίας με ανοδική κλίση, σημαίνει ότι: Μια αύξηση στο μισθό, παρακινεί τους εργαζόμενους να αυξήσουν την ποσότητα εργασίας, που προσφέρουν. Οι εργαζόμενοι ανταποκρίνονται στην αύξηση στο κόστος ευκαιρίας του ελεύθερου χρόνου, μειώνοντας τον ελεύθερο χρόνο.

23 Πώς επηρεάζουν οι μισθοί την προσφορά εργασίας; Στο Κεφάλαιο 5 εξετάσαμε την έννοια των επιδράσεων εισοδήματος και υποκατάστασης, στην ανάλυση για το: Πώς κάποιος αποφασίζει πώς θα κατανείμει το εισόδημά του μεταξύ δύο αγαθών. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ίδια θεωρία, για να αναλύσουμε: Πώς αποφασίζει κάποιος να κατανείμει το χρόνο του μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου. Ας μελετήσουμε την απόφαση, που πρέπει να λάβει η Χριστίνα, μια αυτοαπασχολούμενη σχεδιάστρια λογισμικού. Η Χριστίνα είναι ξύπνια 100 ώρες την εβδομάδα.

24 Πώς επηρεάζουν οι μισθοί την προσφορά εργασίας; Αν δαπανά και τις 100 ώρες: Σε δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, δεν έχει εισόδημα για κατανάλωση. Στη δουλειά της, εισπράττει την εβδομάδα 5.000, αλλά δεν έχει καθόλου ελεύθερο χρόνο. Αν εργάζεται 40 ώρες την εβδομάδα: Απολαμβάνει 60 ώρες ελεύθερου χρόνου και Έχει εβδομαδιαία κατανάλωση

25 Πώς επηρεάζουν οι μισθοί την προσφορά εργασίας; Με αμοιβή 50 ανά ώρα, η Χριστίνα επιλέγει ένα συνδυασμό κατανάλωσης και ελεύθερου χρόνου, ο οποίος αναπαρίσταται από το "βέλτιστο" σημείο. Πρόκειται για το σημείο, που βρίσκεται πάνω: Στον εισοδηματικό περιορισμό και Στην υψηλότερη δυνατή καμπύλη αδιαφορίας, την καμπύλη I 2.

26 ΣΧΗΜΑ 17.3: Η Απόφαση Εργασίας-Ελεύθερου Χρόνου.

27 ΣΧΗΜΑ 17.3: Η Απόφαση Εργασίας-Ελεύθερου Χρόνου Αυτό το διάγραμμα δείχνει τον εισοδηματικό περιορισμό της Χριστίνας, για την απόφασή της, σχετικά με πόσο πρέπει να εργάζεται, τις καμπύλες αδιαφορίας της για την κατανάλωση και τον ελεύθερο χρόνο και το δικό της βέλτιστο.

28 Πώς επηρεάζουν οι μισθοί την προσφορά εργασίας; Ας δούμε, τώρα, τι συμβαίνει όταν ο μισθός της Χριστίνας αυξάνεται από 50 σε 60, ανά ώρα. Θα δούμε πρώτα την επίδραση υποκατάστασης, όταν ο μισθός της Χριστίνας αυξάνεται: Ο ελεύθερος χρόνος γίνεται πιο δαπανηρός, σε σχέση με την κατανάλωση και αυτό Ενθαρρύνει τη Χριστίνα να αντικαταστήσει τον ελεύθερο χρόνο με κατανάλωση. Με άλλα λόγια, η επίδραση της υποκατάστασης παρακινεί τη Χριστίνα: Να εργαστεί περισσότερο, όταν ο μισθός της είναι υψηλότερος, γι' αυτό η καμπύλη προσφοράς εργασίας έχει ανοδική κλίση.

29 Πώς επηρεάζουν οι μισθοί την προσφορά εργασίας; Ας δούμε, τώρα, την επίδραση εισοδήματος, όταν ο μισθός της Χριστίνας αυξάνεται: Μεταπηδά σε υψηλότερη καμπύλη αδιαφορίας, καθώς είναι τώρα σεκαλύτερη οικονομική κατάσταση, απ' ό,τι ήταν πριν. Εφόσον η κατανάλωση και ο ελεύθερος χρόνος είναι αμφότερα κανονικά αγαθά, τείνει: Να επιθυμεί να χρησιμοποιήσει αυτή την αύξηση στην ευημερία της, ώστε Να απολαμβάνει τόσο υψηλότερη κατανάλωση όσο και περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Με άλλα λόγια, η επίδραση του εισοδήματος: Την ενθαρρύνει να εργαστεί λιγότερο, κάτι που δημιουργεί καθοδική κλίση στην καμπύλη προσφοράς εργασίας.

30 ΣΧΗΜΑ 17.4: Μια Αύξηση στο Μισθό.

31 ΣΧΗΜΑ 17.4: Μια Αύξηση στο Μισθό Τα γραφήματα σ' αυτό το διάγραμμα δείχνουν πώς ένα άτομο μπορεί να ανταποκρίνεται σε μια αύξηση στο μισθό. Τα γραφήματα αριστερά δείχνουν τον αρχικό εισοδηματικό περιορισμό BC 1 του καταναλωτή και το νέο εισοδηματικό περιορισμό BC 2, όπως και τις βέλτιστες επιλογές του καταναλωτή, ως προς την κατανάλωση και τον ελεύθερο χρόνο. Τα γραφήματα στα δεξιά δείχνουν την καμπύλη προσφοράς εργασίας, που προκύπτει. Επειδή οι ώρες εργασίας ισούνται με τις συνολικές διαθέσιμες ώρες μείον τις ώρες ελεύθερου χρόνου, οποιαδήποτε μεταβολή στον ελεύθερο χρόνο συνεπάγεται μια αντίστροφη μεταβολή στην προσφερόμενη ποσότητα εργασίας. Στο (α), όταν ο μισθός αυξάνεται, η κατανάλωση αυξάνεται και ο ελεύθερος χρόνος μειώνεται, με αποτέλεσμα να έχουμε μια καμπύλη προσφοράς εργασίας με ανοδική κλίση. Στο (β), όταν ο μισθός αυξάνεται, η κατανάλωση και ο ελεύθερος χρόνος αυξάνονται, με αποτέλεσμα να έχουμε καμπύλη προσφοράς εργασίας με καθοδική κλίση.

32 Πώς επηρεάζουν οι μισθοί την προσφορά εργασίας; Αν η επίδραση της υποκατάστασης είναι: Μεγαλύτερη από την επίδραση του εισοδήματος για τη Χριστίνα, αυτή θαεργαστεί περισσότερο. Μικρότερη από την επίδραση της υποκατάστασης, θα αυτή εργαστεί λιγότερο. Η καμπύλη προσφοράς εργασίας, επομένως, θα μπορούσε να έχει: Ανοδική ή καθοδική κλίση. Αυτή η έννοια έχει μια σημαντική εφαρμογή σε αντιπαραθέσεις, σχετικά με την επίδραση που έχει η μείωση φόρου πάνω στο εισόδημα από εργασία.

33 Τι προκαλεί τη μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς εργασίας; Μεταβολές στις Προτιμήσεις: Πριν από μία ή δύο γενιές, ο κανόνας ήταν οι γυναίκες να μένουν σπίτι και ναανατρέφουν ταπαιδιά. Σήμερα, τα μεγέθη των οικογενειών είναι μικρότερα και περισσότερες μητέρες επιλέγουν ναεργαστούν, συντελώντας στην αύξηση στην προσφορά εργασίας. Μεταβολές στις Εναλλακτικές Ευκαιρίες: Αν ο μισθός, που κερδίζουν οι εργάτες συγκομιδής αχλαδιών, αυξηθεί ξαφνικά, ορισμένοι εργάτες συγκομιδής μήλων ίσως επιλέξουν νααλλάξουν επάγγελμα. Η προσφορά εργασίας στην συγκεκριμένη αγορά μειώνεται. Μετανάστευση: Μεγάλο μέρος της πολιτικής αντιπαράθεσης για τη μετανάστευση, επικεντρώνεται στην επίδρασή της στην προσφορά εργασίας και επομένως, στην ισορροπία στην αγορά εργασίας.

34 Ισορροπία στην αγορά εργασίας Μπορούμε να αποδείξουμε δύο γεγονότα, για το πώς καθορίζονται οι μισθοί στις ανταγωνιστικές αγορές εργασίας: Ο μισθός προσαρμόζεται, ώστε να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση για εργασία. Ο μισθός ισούται με την αξία του οριακού προϊόντος εργασίας. Όταν η αγορά βρίσκεται σεαυτή την ισορροπία, κάθε επιχείρηση: Έχει αγοράσει τόση ποσότητα εργασίας, όση θεώρησε ότι είναι κερδοφόρα στο μισθό ισορροπίας ακολουθώντας τον κανόνα της μεγιστοποίησης του κέρδους. Αποκαλύπτεται έτσι ένα σημαντικό δίδαγμα: Οποιοδήποτε γεγονός, που μεταβάλλει την προσφορά ή τη ζήτηση για εργασία, πρέπει νααλλάζει: Το μισθό ισορροπίας και Την αξία του οριακού προϊόντος, κατά την ίδια ποσότητα, επειδή πρέπει ναείναι πάντα ίσα.

35 ΣΧΗΜΑ 17.5: Ισορροπία σε μια Αγορά Εργασίας.

36 ΣΧΗΜΑ 17.5: Ισορροπία σε μια Αγορά Εργασίας Όπως όλες οι τιμές, η τιμή εργασίας (ο μισθός) εξαρτάται από την προσφορά και τη ζήτηση. Επειδή η καμπύλη ζήτησης αντανακλά την αξία του οριακού προϊόντος εργασίας, σε κατάσταση ισορροπίας οι εργαζόμενοι εισπράττουν την αξία της οριακής συνεισφοράς τους στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών.

37 Μετατοπίσεις στην προσφοράς εργασίας Η μετανάστευση αυξάνει τον αριθμό των εργατών, που είναι πρόθυμοι να μαζεύουν μήλα. Αυτό το πλεόνασμα εργατικού δυναμικού: Ασκεί πτωτική πίεση στο μισθό, από W 1 σε W 2, που Καθιστά, με τη σειρά της, επικερδή για τις επιχειρήσεις την απασχόληση περισσότερων εργατών. Καθώς ο αριθμός των εργατών, που απασχολούνται, αυξάνεται: Μειώνεται το οριακό προϊόν ενός εργαζόμενου, άρα, Μειώνεται και η αξία του οριακού προϊόντος. Στη νέα ισορροπία είναι χαμηλότερα: Ο μισθός εργασίας και η αξία του οριακού προϊόντος της εργασίας, Απ ό,τι ήταν πριν την είσοδο των νέων εργατών.

38 ΣΧΗΜΑ 17.6: Μια Μετατόπιση στην Προσφορά Εργασίας.

39 ΣΧΗΜΑ 17.6: Μια Μετατόπιση στην Προσφορά Εργασίας Όταν η προσφορά εργασίας αυξάνεται από S 1 σε S 2, ίσως εξαιτίας της μετανάστευσης νέων εργαζομένων, ο μισθός ισορροπίας υποχωρεί από W 1 σε W 2. Σ' αυτόν τον κατώτερο μισθό, οι επιχειρήσεις προσλαμβάνουν περισσότερο εργατικό δυναμικό, άρα η απασχόληση αυξάνεται, από L 1 σε L 2. Η μεταβολή στο μισθό αντανακλά μια μεταβολή στην αξία του οριακού προϊόντος εργασίας: με περισσότερους εργαζόμενους, η προστιθέμενη παραγωγή από έναν επιπλέον εργαζόμενο είναι μικρότερη.

40 Μετατοπίσεις στη ζήτηση εργασίας Μια αύξηση της προτίμησης των καταναλωτών για μήλα ανεβάζει την τιμή τους, αυξάνοντας την αξία του οριακού προϊόντος. Η μίσθωση περισσότερων εργατών συγκομιδής μήλων δημιουργεί μεγαλύτερο κέρδος. Όταν η ζήτηση για εργασία μετατοπίζεται προς τα δεξιά, από D 1 σε D 2, αυξάνεται: Ο μισθός ισορροπίας, από W 1 σε W 2 και Η απασχόλησή ισορροπίας, από L 1 σε L 2. Ο μισθός εργασίας και η αξία του οριακού προϊόντος της εργασίας κινούνται μαζί.

41 ΣΧΗΜΑ 17.7: Μια Μετατόπιση στη Ζήτηση Εργασίας.

42 ΣΧΗΜΑ 17.7: Μια Μετατόπιση στη Ζήτηση Εργασίας Όταν η ζήτηση εργασίας αυξάνεται από D 1 σε D 2, ίσως εξαιτίας μιας αύξησης στην τιμή των προϊόντων των επιχειρήσεων, ο μισθός ισορροπίας αυξάνεται από W 1 σε W 2 και η απασχόληση αυξάνεται από L 1 σε L 2. Ξανά, η μεταβολή στο μισθό αντιπροσωπεύει μια μεταβολή στην αξία του οριακού προϊόντος εργασίας: με υψηλότερη τιμή προϊόντος, η προστιθέμενη παραγωγή από έναν επιπλέον εργαζόμενο είναι πιο πολύτιμη.

43 Μονοψώνιο Φανταστείτε την αγορά εργασίας σε μια μικρή πόλη, όπου επικρατεί ένας μόνο μεγάλος εργοδότης. Αυτός ο εργοδότης: Μπορεί να ασκήσει μεγάλη επιρροή στο μισθό της αγοράς, και Θέλει, ενδεχομένως, να χρησιμοποιήσει αυτήν τη δύναμη, για να διαφοροποιήσει το αποτέλεσμα. Μια τέτοια αγορά, στην οποία υπάρχει μόνο ένας αγοραστής, ονομάζεται μονοψώνιο.

44 Μονοψώνιο Μια μονοψωνιακή επιχείρηση, προσλαμβάνει λιγότερους εργαζόμενους από μια ανταγωνιστική επιχείρηση: Μειώνοντας τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων εργασίας, η μονοψωνιακή επιχείρηση κινείται κατά μήκος της καμπύλης προσφοράς εργασίας: Μειώνοντας το μισθό που καταβάλλει και Αυξάνοντας τα κέρδη της. Τόσο οι μονοπωλητές όσο και οι μονοψωνιακές επιχειρήσεις: Μειώνουν την οικονομική δραστηριότητα σε μια αγορά, κάτω από το κοινωνικά βέλτιστο επίπεδο. Και στις δύο περιπτώσεις, η ύπαρξη μιας δύναμης αγοράς: Στρεβλώνει το αποτέλεσμα και Προκαλεί μη αντισταθμιζόμενες απώλειες.

45 ΣΧΗΜΑ 17.8: Ο Μισθός και το Επίπεδο Απασχόλησης σε ένα Μονοψώνιο.

46 ΣΧΗΜΑ 17.8: Ο Μισθός και το Επίπεδο Απασχόλησης σε ένα Μονοψώνιο Ένας εργοδότης με μονοψώνιο, καθορίζει τον αριθμό των εργαζομένων που απασχολούνται, στο σημείο όπου το οριακό κόστος εργασίας ισούται με το οριακό προϊόν. Το μονοψώνιο θα απασχολεί μικρότερο αριθμό εργαζομένων από την ανταγωνιστική αγορά και με χαμηλότερο μισθό.

47 Μονοψώνιο Στον πραγματικό κόσμο, τα μονοψώνια είναι σπάνια. Αν και σε μικρή κλίμακα, πολλές πόλεις σε περιοχές της Ευρώπης μπορεί να εξαρτώνται πολύ από ένα μεγάλο εργοδότη: Έναν κατασκευαστή αυτοκινήτων, Ένα εργοστάσιο χάλυβα ή Έναν παραγωγό σοκολάτας, για παράδειγμα.

48 ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ Γιατί οι αμοιβές διαφέρουν τόσο πολύ, από το ένα άτομο στο άλλο; Σε κατάσταση ισορροπίας, κάθε εργαζόμενος εισπράττει: Την αξία της οριακής συνεισφοράς του στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών της οικονομίας. Αυτή η θεωρία, αν και είναι ευρέως αποδεκτή από τους οικονομολόγους, είναι μόνο η αρχή της ιστορίας. Για να καταλάβουμε τις μεγάλες αποκλίσεις στους μισθούς που παρατηρούμε, πρέπει: Να ξεπεράσουμε αυτό το γενικό πλαίσιο και Να εξετάσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια ποιο είναι εκείνο το στοιχείο, που καθορίζει: Την προσφορά και τη ζήτηση, για διαφορετικούς τύπους εργασίας.

49 Αντισταθμιστικές διαφορές Όταν ένας εργαζόμενος, αποφασίζει αν θα δεχτεί μια θέση εργασίας, λαμβάνει υπόψη του: Τα χαρακτηριστικά της θέσης, όπου ένα μόνο από αυτά είναι ο μισθός. Ορισμένες θέσεις, μπορεί: Να απαιτούν λίγες δεξιότητες και Να είναι "εύκολες" και ασφαλείς, ενώ άλλες, μπορεί: Να απαιτούν σημαντικές δεξιότητες, εμπειρία και Να είναι πολύ ανιαρές ή πολύ επικίνδυνες.

50 Αντισταθμιστικές διαφορές Οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο αντισταθμιστική διαφορά, για να περιγράψουν: Τη διαφορά στους μισθούς, που προκύπτει από μη οικονομικά χαρακτηριστικά διαφορετικών θέσεων εργασίας. Δείτε μερικά παραδείγματα: Οι εργαζόμενοι, που συντηρούν και επιδιορθώνουν μεγάλους δρόμους όπως αυτοκινητόδρομους, έχουν μεγαλύτερους μισθούς από άλλους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα, οι οποίοι συντηρούν δρόμους σε πόλεις και χωριά. Οι εργαζόμενοι, που εργάζονται σε νυχτερινές βάρδιες σε εργοστάσια και σε άλλες μορφές απασχόλησης, όπως σε καταστήματα που λειτουργούν 24 ώρες την ημέρα, έχουν υψηλότερες αμοιβές, από παρόμοιους εργαζόμενους που κάνουν τις ημερήσιες βάρδιες.

51 Ανθρώπινο κεφάλαιο Μια επένδυση στην εκπαίδευση, συνδέεται με ένα συγκεκριμένο άτομο και αυτή η σύνδεση: Είναι το στοιχείο, που την καθιστά ανθρώπινο κεφάλαιο. Δεν αποτελεί έκπληξη, ότι: Οι εργαζόμενοι που έχουν μεγαλύτερο ανθρώπινο κεφάλαιο, κατά μέσο όρο, αμείβονται καλύτερα, από εκείνους με μικρότερο ανθρώπινο κεφάλαιο.

52 Ικανότητα, προσπάθεια και τύχη Σε ένα μεγάλο βαθμό, οι ποδοσφαιριστές στα μεγάλα πρωταθλήματα αμείβονται καλύτερα, απλώς επειδή έχουν μεγαλύτερη φυσική ικανότητα. Στενή σχέση με την ικανότητα έχει η προσπάθεια. Ορισμένοι άνθρωποι, μπορούν να επενδύσουν πολλές ώρες και σημαντική προσπάθεια στη δουλειά τους, ενώ Άλλοι είναι ευχαριστημένοι με ό,τι υποχρεώνονται να κάνουν και τίποτα περισσότερο. Πόσο σημαντική είναι η ικανότητα, η προσπάθεια και η τύχη στον καθορισμό των μισθών; Δεν είναι εύκολο να απαντήσουμε, επειδή δεν μετριούνται εύκολα, αλλά: Έμμεσες ενδείξεις υποδεικνύουν ότι είναι πολύ σημαντικές.

53 Μια εναλλακτική άποψη της εκπαίδευσης: Σηματοδότηση Όταν οι άνθρωποι παίρνουν πτυχίο πανεπιστημίου, για παράδειγμα: Δεν γίνονται πιο παραγωγικοί, αλλά Σηματοδοτούν την υψηλή τους ικανότητα σε υποψήφιους εργοδότες. Είναι ορθολογικό για τις επιχειρήσεις να ερμηνεύουν το πτυχίο ως σήμα ικανότητας. Η θεωρία σηματοδότησης της εκπαίδευσης είναι παρόμοια με τη θεωρία σηματοδότησης της διαφήμισης, όπου όπως είχαμε δει: αλλά Η ίδια η διαφήμιση δεν περιέχει καμιά πραγματική πληροφόρηση, Η επιχείρηση σηματοδοτεί την ποιότητα του προϊόντος της στους καταναλωτές, μέσω της προθυμίας να δαπανήσει σε διαφήμιση.

54 Μια εναλλακτική άποψη της εκπαίδευσης: Σηματοδότηση Έχουμε τώρα δύο απόψεις για την εκπαίδευση: Τη θεωρία ανθρώπινου κεφαλαίου και Τη θεωρία σηματοδότησης. Αμφότερες οιαπόψεις μπορούν να εξηγήσουν, γιατί: Οι πιο μορφωμένοι εργαζόμενοι, συνήθως, αμείβονται καλύτερα από τους λιγότερο μορφωμένους εργαζόμενους.

55 Μια εναλλακτική άποψη της εκπαίδευσης: Σηματοδότηση Οι δύο απόψεις προσφέρουν ριζικά διαφορετικές προβλέψεις, για τις επιδράσεις των πολιτικών, που στοχεύουν στην αύξηση του μορφωτικού επιπέδου. Σύμφωνα με την άποψη του ανθρώπινου κεφαλαίου: Το αυξημένο μορφωτικό επίπεδο για όλους τους εργαζόμενους, θα βελτίωνε την παραγωγικότητα των εργαζομένων και συνεπώς και των μισθών τους. Σύμφωνα με την άποψη της σηματοδότησης: Η εκπαίδευση δεν ενισχύει την παραγωγικότητα, άρα η αύξηση του μορφωτικού επιπέδου όλων των εργαζομένων δεν θα επηρέαζε τους μισθούς. Το πιο πιθανό είναι ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου μεταξύ αυτών των δύο άκρων.

56 Μισθοί υψηλότεροι από το μισθό ισορροπίας: Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών, σωματεία και μισθοί αποδοτικότητας Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών: Όπου το κατώτατο όριο μισθών βρίσκεται πάνω από το μισθό ισορροπίας και δημιουργείται ανεργία: Ο βαθμός της ανεργίας εξαρτάται από τις ελαστικότητες της προσφοράς και της ζήτησης για εργασία. Συχνά, λέμε ότι η ζήτηση για ανειδίκευτη εργασία είναι πιθανό να είναι πολύ ελαστική, ως προς την τιμή της εργασίας. Συνεπώς: Οι εργοδότες, που ζητούν ανειδίκευτη εργασία, όπως ταχυφαγεία, δεν μπορούν εύκολα να περάσουν αυξήσεις στους μισθούς, με τη μορφή υψηλότερων τιμών, χωρίς να σημειώσουν μείωση στα έσοδά τους.

57 Μισθοί υψηλότεροι από το μισθό ισορροπίας: Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών, σωματεία και μισθοί αποδοτικότητας Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών: Αυτό ισχύει μόνο αν μία επιχείρηση αυξάνει την τιμή της, ενώ οι υπόλοιπες δεν το κάνουν. Αν όλα τα ταχυφαγεία αναγκάζονταν να αυξήσουν ελαφρώς τις τιμές τους, προκειμένου να καταβάλλουν τον κατώτατο μισθό στο προσωπικό τους, το αποτέλεσμα θα ήταν: Μια πολύ μικρότερη μείωση στη ζήτηση για το προϊόν οποιασδήποτε επιχείρησης.

58 Μισθοί υψηλότεροι από το μισθό ισορροπίας: Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών, σωματεία και μισθοί αποδοτικότητας Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών: Η επιβολή, επομένως, ενός θεσμικού κατώτατου ορίου μισθών, θαμπορούσε να οδηγήσει: Σε μετατόπιση προς τα δεξιά του τμήματος της καμπύλης ζήτησης εργασίας, ακριβώς ή πάνω από το θεσμικό κατώτατο όριο μισθών. Μια επιχείρηση μπορεί να καταβάλλει τον υψηλότερο μισθό, χωρίς να μειώσει δραστικά τη ζήτηση εργασίας της, επειδή: Μπορεί να περάσει το υψηλότερο μισθολογικό κόστος σε μια υψηλότερη τιμή για το προϊόν της, καθώς γνωρίζει ότι και οι άλλες επιχειρήσεις του κλάδου θα αναγκαστούν να κάνουν το ίδιο. Οι υπερασπιστές των νόμων για τα κατώτατα όρια μισθών, βλέπουν αυτήν την πολιτική ως έναν τρόπο ενίσχυσης των εισοδημάτων των φτωχών εργαζομένων.

59 Μισθοί υψηλότεροι από το μισθό ισορροπίας: Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών, σωματεία και μισθοί αποδοτικότητας Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών: Εν συντομία, οι επιδράσεις του κατώτατου ορίου μισθών στην αγορά εργασίας είναι περίπλοκες. Πρόκειται για μία περίπτωση, στην οποία δεν υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις: όλα εξαρτώνται από τις παραδοχές που κάνετε.

60 ΣΧΗΜΑ 17.9: Πώς το Κατώτατο Όριο Μισθών Επηρεάζει την Αγορά Εργασίας.

61 ΣΧΗΜΑ 17.9: Πώς το Κατώτατο Όριο Μισθών Επηρεάζει την Αγορά Εργασίας Το (α) παρουσιάζει μια αγορά εργασίας, στην οποία ο μισθός προσαρμόζεται, ώστε να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση εργασίας. Το (β) δείχνει τον αντίκτυπο ενός δεσμευτικού κατώτατου μισθού. Επειδή το κατώτατο όριο μισθών είναι μια κατώτατη, δημιουργεί ένα πλεόνασμα: ο προσφερόμενος αριθμός εργαζομένων υπερβαίνει τη ζητούμενη ποσότητα. Το αποτέλεσμα είναι η ανεργία. Το (γ) δείχνει ότι όσο πιο ελαστική είναι η ζήτηση εργασίας, τόσο πιο υψηλή θαείναι η επακόλουθη ανεργία. Στο (δ), επειδή το κατώτατο όριο μισθών είναι δεσμευτικό σε ολόκληρο τον κλάδο, οι επιχειρήσεις μπορούν να περάσουν υψηλότερο ποσοστό του μισθολογικού κόστους σε υψηλότερες τιμές, χωρίς δραστική μείωση στη ζήτηση, άρα η καμπύλη ζήτησης εργασίας για μια μεμονωμένη επιχείρηση, στην πραγματικότητα μετατοπίζεται προς τα δεξιά, ακριβώς ή πάνω από το κατώτατο όριο μισθών, με αποτέλεσμα ο αντίκτυπος στην απασχόληση να είναι πολύ μικρότερος.

62 Μισθοί υψηλότεροι από το μισθό ισορροπίας: Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών, σωματεία και μισθοί αποδοτικότητας Η Δύναμη Αγοράς των Εργατικών Σωματείων: Τα σωματεία συχνά καταφέρνουν να αυξήσουν τους μισθούς πάνω από το επίπεδο που θα επικρατούσε, αν δεν υπήρχε σωματείο, ίσως επειδή: Μπορούν να απειλήσουν να απέχουν από την εργασία, προκηρύσσοντας μια απεργία.

63 Μισθοί υψηλότεροι από το μισθό ισορροπίας: Νόμοι που ορίζουν τα κατώτατα όρια μισθών, σωματεία και μισθοί αποδοτικότητας Μισθοί Αποδοτικότητας: Για μια επιχείρηση μπορεί να είναι επικερδές να καταβάλλει υψηλούς μισθούς, επειδή αν το κάνει, καταφέρνει να αυξήσει την παραγωγικότητα των εργαζομένων της.

64 ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ Η διάκριση είναι κάτι που συμβαίνει όταν η αγορά προσφέρει διαφορετικές ευκαιρίες σε άτομα με παρόμοιες δεξιότητες, που διαφέρουν μόνο ωςπρος: Τη φυλή, Την εθνότητα, Το φύλο, Την ηλικία και Άλλα ατομικά γνωρίσματα. Η διάκριση αντιπροσωπεύει: Τις προκαταλήψεις ορισμένων ανθρώπων, εναντίον συγκεκριμένων ομάδων της κοινωνίας.

65 Μέτρηση της διάκρισης στην αγορά εργασίας Πόσο επηρεάζει η διάκριση στις αγορές εργασίας τις αμοιβές διαφορετικών ομάδων εργαζομένων; Μια έκθεση του 2010, που δημοσιεύτηκε από την υπηρεσία ισότητας του ΗΒ, έδειξε ότι οι ανισότητες στα εισοδήματα και τις αμοιβές είναι "υψηλές" στο ΗΒ: Σε σχέση με άλλες αναπτυγμένες χώρες και Σε σύγκριση με στοιχεία πριν από 30 χρόνια.

66 Μέτρηση της διάκρισης στην αγορά εργασίας Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Στατιστικής της Γερμανίας τονίζει ότι οι μισθολογικές διαφορές, λόγω φύλου, στη Γερμανία, μπορεί να οφείλονται σε πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων: Των διαφορών στο μορφωτικό επίπεδο, Στο γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών εργάζονται σε επαγγέλματα μερικής απασχόλησης και Στο είδος της απασχόλησης. Το ανθρώπινο κεφάλαιο, που αποκτάται με τη μορφή εμπειρίας, μπορεί επίσης να εξηγήσει τις μισθολογικές διαφορές. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες συνήθως έχουν μικρότερη εμπειρία εργασίας, κατά μέσο όρο, από τους άντρες. Ένας λόγος είναι ότι: Η συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό έχει αυξηθεί στις αναπτυγμένες οικονομίες μόνο τις τελευταίες δεκαετίες.

67 Μέτρηση της διάκρισης στην αγορά εργασίας Το μοναδικό συμπέρασμα, για το οποίο όλοι οι οικονομολόγοι συμφωνούν, είναι ένα αρνητικό συμπέρασμα: Επειδή οι διαφορές στους μέσους μισθούς μεταξύ ομάδων: Αντιπροσωπεύουν εν μέρει τις διαφορές στο ανθρώπινο κεφάλαιο και τα χαρακτηριστικά κάθε θέσης εργασίας, Δεν μας αποκαλύπτουν από μόνες τους πολλά στοιχεία για το βαθμό της διάκρισης, που υπάρχει στην αγορά εργασίας.

68 ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: ΓΗ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Την ίδια στιγμή που οιεπιχειρήσεις: Προσλαμβάνουν εργαζόμενους, Αποφασίζουν, επίσης, για τις άλλες εισροές στην παραγωγή. Για παράδειγμα, η επιχείρηση μήλων πιθανώς να πρέπει να επιλέξει: Το μέγεθος του κτήματος με τις μηλιές (τη γη) και Τον αριθμό των σκαλών, που θα προσφέρει στους εργάτες συγκομιδής μήλων, Τα καλάθια, Τα φορτηγά που θα χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά των μήλων, Τα κτήρια όπου θα αποθηκευτούν τα μήλα, ακόμα και Τα ίδια τα δέντρα (το κεφάλαιο).

69 Ισορροπία στις αγορές για γη και κεφάλαιο Εφαρμόζουμε τη θεωρία ζήτησης συντελεστών, που αναπτύξαμε για την αγορά εργασίας, στις αγορές για γηκαι κεφάλαιο. Ο μισθός είναι άλλωστε απλώς η τιμή ενοικίασης εργασίας. Επομένως, μεγάλο μέρος όσων μάθαμε για τον καθορισμό των μισθών, ισχύει επίσης για τις τιμές ενοικίασης γης και κεφαλαίου. Δηλαδή: Η επιχείρηση αυξάνει την ποσότητα που θα ενοικιάσει, μέχρι του σημείου που η αξία του οριακού προϊόντος του συγκεκριμένου συντελεστή παραγωγής, θα είναι ίση με την τιμή του συντελεστή. Επιπλέον, η ζήτηση για γη και κεφάλαιο καθορίζεται ακριβώς, όπως η ζήτηση για εργασία. Ως εκ τούτου, η καμπύλη ζήτησης για κάθε συντελεστή αντανακλά την οριακή παραγωγικότητα του συγκεκριμένου συντελεστή.

70 Ισορροπία στις αγορές για γη και κεφάλαιο Εφόσον οι επιχειρήσεις, που χρησιμοποιούν τους παραγωγικούς συντελεστές: Είναι ανταγωνιστικές και Επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους, η τιμή ενοικίασης κάθε συντελεστή πρέπει να ισούται με: Την αξία του οριακού προϊόντος, για το συγκεκριμένο συντελεστή. Συνεπώς, η εργασία, η γη και το κεφάλαιο μπορούν το καθένα: Να κερδίζουν την αξία της οριακής συνεισφοράς τους στην παραγωγική διαδικασία.

71 ΣΧΗΜΑ 17.10: Οι Αγορές για Γη και Κεφάλαιο.

72 ΣΧΗΜΑ 17.10: Οι Αγορές για Γη και Κεφάλαιο Η προσφορά και η ζήτηση καθορίζουν την αποζημίωση που καταβάλλεται στους ιδιοκτήτες της γης, όπως βλέπετε στο (α) και την αποζημίωση που καταβάλλεται στους ιδιοκτήτες κεφαλαίου, όπως βλέπετε στο (β). Η ζήτηση για κάθε συντελεστή, με τη σειρά της, εξαρτάται από την αξία του οριακού προϊόντος του συγκεκριμένου συντελεστή.

73 Ισορροπία στις αγορές για γη και κεφάλαιο Ας μελετήσουμε τώρα την τιμή αγοράς γηςκαι κεφαλαίου. Το εισόδημα ισορροπίας, από μίσθωση σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο, ισούται με: Την αξία του οριακού προϊόντος του συγκεκριμένου συντελεστή. Επομένως, η τιμή αγοράς ισορροπίας ενός κομματιού γης ή κεφαλαίου, εξαρτάται από: Την τρέχουσα αξία του οριακού προϊόντος, Την αξία του οριακού προϊόντος, που αναμένεται να επικρατήσει στο μέλλον.

74 Συνδέσεις μεταξύ των παραγωγικών συντελεστών Εξαιτίας του φθίνοντος οριακού προϊόντος: Ένας συντελεστής σε αφθονία έχει χαμηλό οριακό προϊόν και άρα χαμηλή τιμή, ενώ Ένας συντελεστής που σπανίζει έχει υψηλό οριακό προϊόν και υψηλή τιμή. Κατά συνέπεια, όταν η προσφορά ενός συντελεστή υποχωρεί, η τιμή ισορροπίας του συντελεστή αυξάνεται.

75 Συνδέσεις μεταξύ των παραγωγικών συντελεστών Όταν η προσφορά οποιουδήποτε συντελεστή μεταβάλλεται, οι επιδράσεις: Δεν περιορίζονται στην αγορά του εν λόγω συντελεστή. Στις περισσότερες καταστάσεις, οι παραγωγικοί συντελεστές χρησιμοποιούνται από κοινού, με έναν τρόπο, που: Καθιστά την παραγωγικότητα κάθε συντελεστή εξαρτώμενη από τις ποσότητες των άλλων συντελεστών, που είναι διαθέσιμοι για χρήση στην παραγωγική διαδικασία. Κατά συνέπεια, μια μεταβολή στην προσφορά οποιουδήποτε μεμονωμένου συντελεστή, μεταβάλλει τις απολαβές όλων των συντελεστών.

76 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΟΔΟΣ Η οικονομική πρόσοδος είναι το ποσό, που κερδίζει ένας συντελεστής παραγωγής, πάνω από τις απαιτούμενες αποδοχές του. Οι απαιτούμενες αποδοχές είναι η ελάχιστη πληρωμή που απαιτείται, ώστε να διατηρηθεί ένας συντελεστής παραγωγής στην τρέχουσα χρήση του. Αντιπροσωπεύουν το κόστος ευκαιρίας του συντελεστή, όταν απασχολείται στην τρέχουσα χρήση του.

77 ΣΧΗΜΑ 17.11: Οικονομική Πρόσοδος.

78 ΣΧΗΜΑ 17.11: Οικονομική Πρόσοδος Στον αγοραίο μισθό W 1, η οικονομική πρόσοδος είναι το εμβαδόν της περιοχής πάνω από την καμπύλη προσφοράς και οι απαιτούμενες αποδοχές το εμβαδόν της περιοχής κάτω από την καμπύλη προσφοράς.