ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Κατεύθυνση: Διδακτική των Θετικών Επιστημών: Διδακτικές διαδικασίες, Εκπαιδευτικά προγράμματα, αξιολόγηση και Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση "Οι έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και της αρχειοθέτησης στην Προσχολική ηλικία μέσα από τη σχεδίαση και την εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου" Πάτρα, 2014 Εκπόνηση εργασίας Γεωργούτσου Μαρία Επιβλέπων Καθηγητής Κόμης Βασίλης

2 [1]

3 Δήλωση Ακαδημαϊκής Ακεραιότητας Η υπογράφουσα μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Μαρία Γεωργούτσου (ΑΜ 341), δηλώνω υπευθύνως ότι η παρούσα διπλωματική εργασία με τίτλο "Οι έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και της αρχειοθέτησης στην Προσχολική ηλικία μέσα από τη σχεδίαση και την εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου" έχει γραφτεί από εμένα, χωρίς οποιαδήποτε εξωτερική μη αδειοδοτημένη βοήθεια, ότι δεν έχει υποβληθεί σε οποιοδήποτε ίδρυμα ή οργανισμό προς αξιολόγηση, ούτε έχει δημοσιευθεί στο παρελθόν μέρος της ή στο σύνολό της. Οποιαδήποτε μέρη, λέξεις ή ιδέες, της διπλωματικής διατριβής, αν και περιορισμένα, συμπεριλαμβανομένων πινάκων, γραφημάτων, χαρτών κ.λπ., τα οποία είναι εισηγμένα από (ή με βάση) άλλες πηγές έχουν αναγνωριστεί ως τέτοια χωρίς καμία εξαίρεση. Ημερομηνία Ονοματεπώνυμο Μαρία Γεωργούτσου [2]

4 [3]

5 Περιεχόμενα Α ΜΕΡΟΣ... 7 Εισαγωγή... 7 Η Πληροφορική στο νηπιαγωγείο... 7 Β ΜΕΡΟΣ Θεωρητικό πλαίσιο Αναλυτικά προγράμματα σπουδών στην Ελλάδα Το Διαθεματικό Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ, 2003) Το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση (Ψηφιακό Σχολείο, 2011) Ομοιότητες & Διαφορές Νέου Αναλυτικού Προγράμματος για τις ΤΠΕ (2011) & ΔΕΠΠΣ (2003) Αναπαραστάσεις μαθητών Προσχολικής Ηλικίας & Πρώτης Σχολικής Ηλικίας για τις ΤΠΕ Αναπαραστάσεις για τις περιφερειακές συσκευές του υπολογιστή & τη λειτουργία του Αναπαραστάσεις για τις χρήσεις του υπολογιστή & των ΤΠΕ Η ανάγκη για την παρούσα έρευνα σχεδιασμός κατάλληλων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων Γ ΜΕΡΟΣ Ερευνητικό πλαίσιο ερευνητική προβληματική Σκοπός έρευνας Ερωτήματα της έρευνας Εννοιολογικά εργαλεία Δ ΜΕΡΟΣ Μεθοδολογία Η μέθοδος της έρευνας Τα υποκείμενα της έρευνας Εργαλεία συλλογής δεδομένων Η τεχνική της συνέντευξης Τα ερωτήματα της συνέντευξης Το παιδικό σχέδιο Το εκπαιδευτικό σενάριο Εργαλεία ανάλυσης δεδομένων Κατηγορίες ανάλυσης παιδικών σχεδίων [4]

6 Κατηγορίες ανάλυσης συνέντευξης Κατηγορίες ανάλυσης εφαρμογής εκπαιδευτικού σεναρίου Δ ΜΕΡΟΣ Ανάλυση δεδομένων - Αποτελέσματα Ανάλυση 1ου ερευνητικού ερωτήματος (υπο ερώτημα 1 α ) Αποτελέσματα από τα αρχικά & τελικά παιδικά σχέδια Ανάλυση 1ου ερευνητικού ερωτήματος (υπο ερώτημα 1 β ) Αποτελέσματα από τις αρχικές & τελικές συνεντεύξεις Ανάλυση 2ου ερευνητικού ερωτήματος Γενικές παρατηρήσεις από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου Ε ΜΕΡΟΣ Συμπεράσματα & Μελλοντικές Προεκτάσεις Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία Ελληνική Βιβλιογραφία Παράρτημα 1 Εκπαιδευτικό σενάριο Παράρτημα 2 Παιδικά Σχέδια Ενδεικτικά αρχικά παιδικά σχέδια Ενδεικτικά τελικά παιδικά σχέδια [5]

7 [6]

8 Α ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή Η Πληροφορική στο νηπιαγωγείο Η Πληροφορική εδώ και πολλά χρόνια έχει πάρει τη θέση της στα αναλυτικά προγράμματα πολλών ανεπτυγμένων χωρών. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη για τη μελέτη της οικοδόμησης εννοιών πληροφορικής αποτελεί πλέον αντικείμενο της έρευνας στις Επιστήμες της Εκπαίδευσης. Τα τελευταία μάλιστα χρόνια, ο τομέας της Διδακτικής της Πληροφορικής τείνει να καθιερωθεί ως αυτόνομο γνωστικό αντικείμενο στα σχολικά προγράμματα. Ειδικότερα, η Διδακτική της Πληροφορικής, ενδιαφέρεται να μελετήσει πώς οικοδομούνται οι γνώσεις και πώς αναπτύσσονται οι τεχνικές και νοητικές δεξιότητες από τα υποκείμενα της μάθησης, τα οποία χρησιμοποιούν υπολογιστές (Γεωργούτσου & Κόμης, 2011). Ο τομέας της Διδακτικής ενδιαφέρεται επίσης να μελετήσει τις στάσεις, τις αντιλήψεις και τις ιδέες που διαθέτουν οι μαθητές οι οποίοι χρησιμοποιούν υπολογιστή σε σχολικά και μη πλαίσια (Κόμης, 2005). Στο νηπιαγωγείο πρώτη φορά προβλέπεται στην Ελλάδα, η ένταξη της Πληροφορικής, με το Διαθεματικό Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών το έτος 2003 (ΔΕΠΠΣ, 2003), αλλά και στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών το οποίο εφαρμόζεται πιλοτικά σε σχολεία της Ελλάδας (Ψηφιακό Σχολείο, 2011).Τα δύο αναλυτικά προγράμματα σπουδών θα παρουσιαστούν στο επόμενο κεφάλαιο αναλυτικά. Πλέον είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι η εμπλοκή των μαθητών προσχολικής ηλικίας με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ), είναι ικανές να επιφέρουν μαθησιακά οφέλη σε αυτούς. Ωστόσο, εκτός από τα μαθησιακά οφέλη η ορθή ενασχόληση των μαθητών με τις ΤΠΕ ωφελεί τους μαθητές σε πολλαπλά επίπεδα, όπως στην ανάπτυξη δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου (κριτική σκέψη, μεταγνωστικές δεξιότητες, επίλυση προβλήματος), στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων (συνεργατική επίλυση προβλήματος, ανταλλαγή απόψεων, επιχειρηματολογία) αλλά και στην συναισθηματική τους πλευρά (τόνωση αυτοπεποίθησης, αίσθημα ικανοποίησης). Σε έρευνα των Hatzigianni & Margetts (2012) φαίνεται ότι οι μαθητές οι οποίοι χρησιμοποιούν τον υπολογιστή στο σπίτι αλλά και στο σχολείο αισθάνονται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση με αυτόν και διαθέτουν πιο ολοκληρωμένες και σαφείς γνώσεις σε σχέση με αυτούς που δεν τον χρησιμοποιούν στα δύο παραπάνω πλαίσια (Hatzigianni & Margetts, 2012). Οι μαθητές κρίνεται απαραίτητο να εξερευνούν τις νέες τεχνολογίες από μικρή κιόλας ηλικία προκειμένου να ανακαλύψουν, να αποκτήσουν μη λεκτικές δεξιότητες αλλά και να λειτουργούν μέσα σε διαφορετικά πλαίσια μάθησης. Ακόμη η ενασχόληση αυτή τους δίνει κίνητρα και προσελκύει την προσοχή τους, τα ενθαρρύνει να αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο, να θέτουν ερωτήματα και να εκφράζουν συναισθήματα (Clements, 1999; [7]

9 NAYEC, 1996; DATEC, 2000; Jonassen et al.,2003; Blatchford, 2006; McCarrick. & Xiaoming, 2007). Η Healy, αναφέρει πως τα παιδιά 2-7 ετών με τη χρήση του υπολογιστή, μαθαίνουν μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο, μαθαίνουν να χρησιμοποιούν όλες τις αισθήσεις τους, ενισχύεται η μνήμη τους. Συνεχίζει, λέγοντας πως μαθαίνουν να σκέφτονται, μαθαίνουν νέα συμβολικά συστήματα αλλά και αναπτύσσουν τη γλώσσα τους (Healy, 1999). Ο υπολογιστής, προσφέρει ευκαιρίες αλληλεπίδρασης τόσο μεταξύ των μαθητών και των εκπαιδευτικών όσο και μεταξύ μαθητών, αλλά και μεταξύ μαθητών και υπολογιστών (Duhaney, 2000). Η εργασία στον υπολογιστή μεταξύ παιδιών είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για την κοινωνικοποίησή τους. Άλλωστε οι μαθητές προτιμούν να δουλεύουν μαζί με ένα φίλο τους στον υπολογιστή, παρά μόνα τους (Clements, 1991). Τα τεχνολογικά περιβάλλοντα προσφέρουν όχι μόνο ευκαιρίες αλληλεπίδρασης, αλλά και ευκαιρίες παιχνιδιού, αφού τα παιδιά αλληλεπιδρούν με διαφορετικά υλικά, ανθρώπους και ιδέες. Τα παιδιά με τον υπολογιστή, μαθαίνουν να παίζουν, να διασκεδάζουν έχοντας ενεργή συμμετοχή (Yelland, 1988; Blatchford, 2006). Ακόμη και στην εκμάθηση της γραφής ο υπολογιστής έχει αποδειχθεί πως μπορεί να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο, αφού τα παιδιά πειραματίζονται με ήχους, λέξεις, προτάσεις, ιστορίες. Σε συνδυασμό με την συμβατική γραφή μπορεί να οδηγήσει το παιδί στην ομαλή και σταδιακή κατάκτηση του γλωσσικού κώδικα (Piazza & Riggs, 1984). Επιπλέον, η χρήση του υπολογιστή, μπορεί να προσφέρει πολλές ευκαιρίες και δυνατότητες χρήσης σε όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου, καθώς πλέον τα περισσότερα παιδιά έχουν καθημερινή πρόσβαση στους υπολογιστές, τους δίνονται και καθημερινές ευκαιρίες ώστε να ζήσουν νέες εμπειρίες και να γνωρίσουν νέα πράγματα (Ντολιοπούλου, 2002). Με τη χρήση των ΤΠΕ γενικότερα μπορεί να επιτευχθεί ευκολότερα η διαχείριση μεγάλων ομάδων εργασίας έτσι ώστε τα παιδιά να εργαστούν συνεργατικά προκειμένου για παράδειγμα να επιλύσουν ένα πρόβλημα (McCarrick. & Xiaoming, 2007). Οι ΤΠΕ πρέπει να χρησιμοποιούνται με αναπτυξιακά κατάλληλο τρόπο έτσι ώστε να είναι δυνατό να συμβάλλουν στην κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού και όχι μόνο (Helf & Swaminathan, 2002; Clements & Sarama, 2003). Η χρήση ενός κατάλληλου λογισμικού παρέχει ευκαιρίες και πολλές επιλογές στους μαθητές έτσι ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνουν αποφάσεις, να εξερευνούν διαδικασίες και φαινόμενα και να χειρίζονται αντικείμενα (Gillespie & Beisser, 2001). Σημαντικά στοιχεία προκύπτουν από δύο έρευνες όπου παρατηρήθηκε έντονη αλληλεπίδραση μεταξύ των ομάδων εργασίας και έντονος διάλογος προκειμένου να ολοκληρώσουν αυτό που τους ζητούταν κάθε φορά οι ερευνητές (Bergin, Ford & Hess, 1993; Shajrimin & Butterworth, 2002). Σε ένα τέτοιο πλαίσιο ο ρόλος του εκπαιδευτικού επιδέχεται σημαντικές αλλαγές και παραμένει σημαντικός. Ο εκπαιδευτικός είναι υπεύθυνος να σχεδιάζει κατάλληλες δραστηριότητες οι οποίες να λαμβάνουν υπόψη τις [8]

10 υπάρχουσες γνώσεις αλλά και τα ενδεχόμενα γνωστικά εμπόδια των μαθητών. Στο σημείο αυτό να σημειωθεί πως η αποτελεσματικότητα της χρήσης των ΤΠΕ εξαρτάται από την ποιότητα των υλικών, από το χρόνο που το παιδί ασχολείται και από τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται οι ΤΠΕ (Cuban, 2002). [9]

11 Β ΜΕΡΟΣ Θεωρητικό πλαίσιο Αναλυτικά προγράμματα σπουδών στην Ελλάδα Η Πληροφορική εντάσσεται στην εκπαίδευση πρώτα στα Τεχνικά Επαγγελματικά και Πολυκλαδικά Λύκεια ( ). Έπειτα η εισαγωγή της επεκτάθηκε στα Γυμνάσια (1992) και τελικά εισήχθη στο Γενικό Λύκειο (1998). Η εισαγωγή της Πληροφορικής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση μέσα από Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) είναι αρκετά πρόσφατη στον ελληνικό χώρο. Πριν πραγματοποιηθεί αναφορά στα ΑΠΣ κρίνεται σκόπιμο να αποσαφηνιστεί ο όρος ΑΠΣ. Επί της ουσίας, ένα Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) περιέχει συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες αναφέρονται στο περιεχόμενο και στη μορφή της σχολικής γνώσης, στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να οργανώνεται η γνώση και στις διαδικασίες με τις οποίες αποκτάται και αξιοποιείται από τους μαθητές. Ένα ΑΠΣ αποτελεί εξαιρετικής σημασίας κείμενο για τον εκπαιδευτικό καθώς καθοδηγεί την εκπαίδευση και είναι ένα εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται στην καθημερινή πράξη της τάξης. Αρχικά με το Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΕΠΠΣ, 1997) εισάγεται η Πληροφορική και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση κυρίως με τη μορφή οδηγού χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις ένταξης. Μετά από το ΕΠΠΣ θεσμοθετείται το Διαθεματικό Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ, 2003), το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα. Στο ΔΕΠΠΣ (2003) η Πληροφορική εντάσσεται σαφώς με πιο οργανωμένο τρόπο συγκριτικά με το ΕΠΠΣ (1997). Πλέον υπάρχει και ένα τρίτο ΑΠΣ (Ψηφιακό Σχολείο, 2011) το οποίο εφαρμόζεται πιλοτικά σε 21 σχολεία της Ελλάδας, το οποίο κάνει πιο ξεκάθαρο το τοπίο σχετικά με την εισαγωγή των ΤΠΕ στην Προσχολική Εκπαίδευση. Αμέσως παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά τα δύο ΑΠΣ (ΔΕΠΠΣ, 2003; Ψηφιακό Σχολείο, 2011) ως προς το γνωστικό αντικείμενο της Πληροφορικής. Το Διαθεματικό Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ, 2003) Το ΔΕΠΠΣ (2003) είναι το επίσημο πρόγραμμα σπουδών για την προσχολική εκπαίδευση μέχρι και σήμερα στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά εισάγεται η Πληροφορική ως αυτόνομο γνωστικό αντικείμενο στο Νηπιαγωγείο. Τα γνωστικά αντικείμενα τα οποία περιέχονται στο ΔΕΠΠΣ (2003) του Νηπιαγωγείου είναι πέντε: 1. Παιδί και Γλώσσα, 2.Παιδί και Μαθηματικά, 3. Παιδί και Περιβάλλον, 4. Παιδί Δημιουργία και Έκφραση, 5. Παιδί και Πληροφορική. Σύμφωνα με την ενότητα της Πληροφορικής, το ΔΕΠΠΣ προβλέπει πρώτον οι μαθητές του νηπιαγωγείου να έρθουν σε επαφή με βασικές λειτουργίες του υπολογιστή (υπό το πρίσμα του γνωστικού αντικειμένου) και δεύτερον να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή ως εργαλείο σε ποικίλες δραστηριότητες μέσα [10]

12 στο καθημερινό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου (διαθεματική προσέγγιση, ο υπολογιστής ως εργαλείο). Ειδικότερα, προτείνει πως στα παιδιά πρέπει να δίνονται ευκαιρίες μέσα από κατάλληλες δραστηριότητες έτσι ώστε να έρθουν σε πρώτη επαφή με τον υπολογιστή. Οι διδακτικοί στόχοι οι οποίοι επιδιώκονται να κατακτηθούν από τους μαθητές του νηπιαγωγείου είναι: 1. «Να ταυτίζουν τον υπολογιστή με μία μηχανή που βοηθάει τον άνθρωπο στην εργασία του και που μπορεί να τον χρησιμοποιήσει για παιχνίδι και διασκέδαση», 2. «Να αναγνωρίζουν τις κυριότερες μονάδες του υπολογιστή (κεντρική μονάδα, πληκτρολόγιο, ποντίκι, οθόνη, ηχεία, εκτυπωτή) και τον υπολογιστή ως ενιαίο σύστημα», 3. «Να εντοπίζουν γράμματα και αριθμούς στο πληκτρολόγιο, να κινούν το ποντίκι παρατηρώντας την ταυτόχρονη κίνηση του δείκτη στην οθόνη, να τοποθετούν το δείκτη του ποντικιού σε συγκεκριμένη θέση στην οθόνη, να γράφουν χρησιμοποιώντας κεφαλαία και πεζά γράμματα, να χρησιμοποιούν τα ειδικά πλήκτρα του κενού, της διαγραφής και του enter/return, να επιλέγουν με το ποντίκι (πχ. έτοιμο σχήμα, σχέδιο ή εικόνα, εργαλείο σχεδίασης, χρώμα από παλέτα κ.λπ.)», 5. «Να παίζουν με τα εργαλεία ελεύθερης σχεδίασης (μολύβι, πινέλο, σπρέι κ.λπ.) και τα έτοιμα γεωμετρικά σχήματα για να κάνουν τις δικές τους συνθέσεις», 6. «Να χρησιμοποιούν έναν ψηφιακό δίσκο δεδομένης μνήμης (CD ROM) για να ακούσουν μουσική, τραγούδια, ιστορίες ή παραμύθια», 7. «Να χρησιμοποιούν κατάλληλο λογισμικό για να εκτελέσουν παιχνίδια εξερεύνησης και επίλυσης απλών προβλημάτων», 8. «Να γνωρίζουν τη σωστή χρήση του υπολογιστή για τη δική τους ασφάλεια και προφύλαξη αλλά και για την προστασία της συσκευής», 9. «Να γνωρίζουν τη σωστή θέση του σώματός τους μπροστά στον υπολογιστή (πώς πρέπει να κάθονται, πώς να στηρίζουν τα χέρια τους κ.λπ.), να συνεργάζονται σε ομάδες για την παραγωγή κάποιου έργου και να σέβονται τις απόψεις και την εργασία των άλλων». Το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση (Ψηφιακό Σχολείο, 2011) Το Νέο ΑΠΣ (2011) όπως έχει ήδη αναφερθεί εφαρμόζεται πιλοτικά σε 21 σχολεία της Ελλάδας μέχρι και σήμερα. Τα γνωστικά αντικείμενα του ΔΕΠΠΣ αντικαθίστανται με Μαθησιακές Περιοχές. Οι μαθησιακές περιοχές είναι: 1. Φυσικές Επιστήμες, 2. Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ), 3. Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη, 4. Μαθηματικά, 5. Γλώσσα, 6. Φυσική Αγωγή, 7. Τέχνες. Σχετικά με τη Μαθησιακή Περιοχή των ΤΠΕ οι μαθητές, με την υποστήριξη του εκπαιδευτικού, στο πλαίσιο καθημερινών σχολικών δραστηριοτήτων έρχονται σε επαφή, γνωρίζουν, εξοικειώνονται και κατανοούν βασικές λειτουργίες των ΤΠΕ με στόχο: α) την αναζήτηση, την οργάνωση, τη διαχείριση και την παραγωγή πληροφορίας σε πολλαπλές μορφές, την ανάπτυξη των ιδεών και την προσωπική έκφραση και δημιουργία, β) την επικοινωνία και τη συνεργασία, γ) τη διερεύνηση, τον πειραματισμό, την ανακάλυψη και την επίλυση προβλημάτων σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα & δ) την κατανόηση του ρόλου των ψηφιακών τεχνολογιών στην σύγχρονη κοινωνία και τον πολιτισμό. [11]

13 Στο πλαίσιο αυτό, τα παιδιά του νηπιαγωγείου εξοικειώνονται με βασικές λειτουργίες ψηφιακών συσκευών (υπολογιστές, περιφερειακές συσκευές υπολογιστών, διαδραστικοί πίνακες, συσκευές διαχείρισης ήχου, εικόνας, βίντεο, κ.λπ.) και έρχονται σε μια πρώτη επαφή με διάφορες χρήσεις τους. Ακόμη, χρησιμοποιούν λογισμικό (εκπαιδευτικό λογισμικό και λογισμικό γενικής χρήσης) και υπηρεσίες του διαδικτύου, εντάσσοντας οργανικά τις ΤΠΕ στις καθημερινές δραστηριότητες του νηπιαγωγείου ως εποπτικά μέσα διδασκαλίας, ως εργαλεία διερεύνησης, πειραματισμού και επίλυσης προβλημάτων και ως εργαλεία διαχείρισης πληροφοριών, ψηφιακού γραμματισμού και έκφρασης με πολλαπλούς τρόπους, δημιουργίας, επικοινωνίας και συνεργασίας. Η υλοποίηση του σκοπού αυτού εδράζεται σε τέσσερις συμπληρωματικούς άξονες: Α) Γνωρίζω τις ΤΠΕ και δημιουργώ Β) Επικοινωνώ και συνεργάζομαι με τις ΤΠΕ Γ) Διερευνώ, πειραματίζομαι, ανακαλύπτω και λύνω προβλήματα με τις ΤΠΕ Δ) Οι ΤΠΕ στην κοινωνία και τον πολιτισμό Άξονες των ΤΠΕ στο Νηπιαγωγείο & Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα Α. Γνωρίζω τις ΤΠΕ και δημιουργώ Αναζήτηση, οργάνωση, διαχείριση και παραγωγή πληροφοριών, ψηφιακός γραμματισμός, δημιουργικότητα, ανάπτυξη ιδεών, έκφραση, ψηφιακό παιγνίδι. Οι μαθητές μαθαίνουν να χειρίζονται υπολογιστικά περιβάλλοντα και ψηφιακές συσκευές ώστε να αναζητούν, να οργανώνουν και να διαχειρίζονται πληροφορίες από πολλαπλές ψηφιακές πηγές καθώς και να παράγουν νέες πολυτροπικές πληροφορίες, να δημιουργούν, να αναπτύσσουν τις ιδέες τους, να παίζουν και να εκφράζονται με ποικίλους τρόπους. Πίνακας 1: Γνωρίζω τις ΤΠΕ και δημιουργώ/ Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Α. Γνωρίζω τις ΤΠΕ και δημιουργώ/ Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Γνωριμία, εξοικείωση, κατανόηση βασικών λειτουργιών και σταδιακή αυτονομία στη χρήση ενός υπολογιστικού συστήματος (ενεργοποίηση, απενεργοποίηση, χρήση περιφερειακών συσκευών) και ανάπτυξη απλής ορολογίας Εξοικείωση και σταδιακή αυτονομία στη χρήση σχετικά με βασικές ενέργειες και λειτουργίες λογισμικών (απλές ενέργειες σε λειτουργικό σύστημα, εκκίνηση προγράμματος, άνοιγμα αρχείου, αποθήκευση, εκτύπωση, κλπ.) Γνωριμία, εξοικείωση, κατανόηση βασικών λειτουργιών και απλή διαχείριση ψηφιακών συσκευών (φωτογραφική μηχανή, συσκευές ήχου και βίντεο, σαρωτής, κλπ.) και προγραμματιζόμενων παιγνιδιών (π.χ. ρομπότ για νήπια τύπου Bee-Bot, Lego, κλπ.) Έρευνα, αναζήτηση, επιλογή και οργάνωση πληροφοριών με υπολογιστές και το [12]

14 Διαδίκτυο Ανάπτυξη και έκφραση ιδεών με ψηφιακά μέσα, παραγωγή πολυτροπικών πληροφοριών, ανάδυση νέων ψηφιακών γραμματισμών Β. Επικοινωνώ και συνεργάζομαι με τις ΤΠΕ Έκφραση, επικοινωνία, κοινωνική αλληλεπίδραση, συνεργασία, συμβολικό και θεατρικό παιγνίδι και δραματοποίηση. Οι μαθητές εκφράζονται, αλληλεπιδρούν, επικοινωνούν, παίζουν και μαθαίνουν να συνεργάζονται χρησιμοποιώντας τις ΤΠΕ στο πλαίσιο των καθημερινών τους δραστηριοτήτων εντός και εκτός σχολικής τάξης. Πίνακας 2: Επικοινωνώ και συνεργάζομαι με τις ΤΠΕ/ Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Β. Επικοινωνώ και συνεργάζομαι με τις ΤΠΕ/ Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Έκφραση, επικοινωνία και συνεργασία μέσω διαδικτύου (γραπτή επικοινωνία, ηχητική ή μέσω βίντεο) Αλληλεπίδραση, συνεργασία σε ομάδες με τη χρήση ΤΠΕ για την παραγωγή κοινού έργου στο σχολείο και εκτός σχολείου Συμβολικό και θεατρικό παιγνίδι, δραματοποίηση Ανάπτυξη εσωτερικών κινήτρων για επικοινωνία, κοινωνική αλληλεπίδραση και συνεργασία Ψηφιακή επικοινωνία και αναζήτηση/ανάκτηση αρχείων από το Διαδίκτυο με χρήση μηχανών αναζήτησης, καταλόγων και πυλών Γ. Διερευνώ, πειραματίζομαι, ανακαλύπτω και λύνω προβλήματα με τις ΤΠΕ Διαχείριση πληροφοριών, διερεύνηση, πειραματισμός, ανακάλυψη, έκφραση, μοντελοποίηση, επίλυση προβλήματος, δημιουργικότητα, κριτική ικανότητα, λήψη απόφασης. Οι μαθητές χρησιμοποιούν υπολογιστικά περιβάλλοντα και ψηφιακές συσκευές για να διερευνήσουν, να πειραματιστούν, να ανακαλύψουν τη γνώση, να σκεφτούν κριτικά, να λάβουν αποφάσεις και να λύσουν προβλήματα στο πλαίσιο όλων των γνωστικών αντικειμένων του προγράμματος σπουδών. Πίνακας 3: Διερευνώ, πειραματίζομαι, ανακαλύπτω και λύνω προβλήματα με τις ΤΠΕ/ Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Γ. Διερευνώ, πειραματίζομαι, ανακαλύπτω και λύνω προβλήματα με τις ΤΠΕ/ Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Πληροφόρηση και γνώση με χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών κλειστού τύπου και λογισμικού υπερμέσων Έκφραση και διαχείριση πληροφορίας με χρήση λογισμικών γενικής χρήσης (κειμενογράφος, λογισμικό παρουσίασης, επεξεργασίας εικόνας, κλπ.) Ανάπτυξη δημιουργικότητας με χρήση λογισμικού σχεδίασης καθώς και αναπαραγωγής και καταγραφής ήχου / βίντεο [13]

15 Διερεύνηση, πειραματισμός και ανακάλυψη με χρήση λογισμικών ανοικτού τύπου (π.χ. οπτικοποίηση, προσομοίωση, κλπ.) Επίλυση προβλήματος και μοντελοποίηση με χρήση λογισμικών ανοικτού τύπου (π.χ. οπτικοποίηση, προσομοίωση, εννοιολογική χαρτογράφηση, κλπ.) Κριτική ικανότητα, λήψη απόφασης, καινοτομία με χρήση λογισμικών ανοικτού τύπου (π.χ. προσομοίωση, λογισμικό γενικής χρήσης, κλπ.) Χειρισμός και έλεγχος προγραμματιζόμενων παιγνιδιών (παιγνίδια ρομπότ, Lego, κλπ.), ανάπτυξη διαδικαστικής γνώσης Δημιουργία μοτίβων και μετασχηματισμοί Ανάπτυξη μεταγνωστικής ικανότητας με τις ΤΠΕ Δ. Οι ΤΠΕ στην κοινωνία και τον πολιτισμό Αυτονομία, προσφορά, συνεργασία, ευελιξία, δεοντολογία, καινοτομία, εργονομία, πρόσβαση για όλους. Οι μαθητές μέσα από την χρήση των ΤΠΕ σε καθημερινές τους δραστηριότητες εντός και εκτός σχολικής τάξης μαθαίνουν να τις χρησιμοποιούν με ασφαλή και ορθό τρόπο, αντιλαμβάνονται τη σημασία και το ρόλο της ψηφιακής τεχνολογίας στο κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι και αναπτύσσουν κατάλληλες στάσεις και αξίες. Πίνακας 4: Οι ΤΠΕ στην κοινωνία και τον πολιτισμό/ Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Δ. Οι ΤΠΕ στην κοινωνία και τον πολιτισμό/ Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Αναγνώριση των ΤΠΕ ως μέσα για ψυχαγωγία, εργασία και κοινωνική αλληλεπίδραση) Γνώση σχετικά με την εργονομία και την ασφάλεια, προφυλάξεις Ανάπτυξη στάσεων και κοινωνικών δεξιοτήτων (αυτονομία, συνεργασία, επιχειρηματολογία, αίσθημα προσφοράς, ευελιξία, καινοτομία, κλπ) Δεοντολογική χρήση (σεβασμός στη δουλειά των άλλων) Κατανόηση επιδράσεων των ΤΠΕ στην καθημερινότητα του ανθρώπου ΤΠΕ και άτομα με ειδικές ανάγκες Ομοιότητες & Διαφορές Νέου Αναλυτικού Προγράμματος για τις ΤΠΕ (2011) & ΔΕΠΠΣ (2003) Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται οι ομοιότητες (Πίνακας 5) αλλά και οι διαφορές (Πίνακας 6) των δύο τελευταίων ΑΠΣ για την Πληροφορική στην Προσχολική Εκπαίδευση συνοπτικά με τη βοήθεια δύο πινάκων. Πίνακας 5: Ομοιότητες Νέου ΑΠΣ (2011) & ΔΕΠΠΣ (2003) Ομοιότητες Νέου ΑΠΣ (2011) & ΔΕΠΠΣ (2003) 1) Ένταξη των ΤΠΕ ως γνωστικό αντικείμενο 2) Γνωριμία και εξοικείωση με βασικές λειτουργίες και χρήσεις του υπολογιστή και των βασικών περιφερειακών μονάδων του 3) Ένταξη για χρήση του υπολογιστή στις καθημερινές δραστηριότητες του [14]

16 νηπιαγωγείου Πίνακας 6: Διαφορές Νέου ΑΠΣ (2011) & ΔΕΠΠΣ (2003) Διαφορές Νέου ΑΠΣ (2011) & ΔΕΠΠΣ (2003) Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα για τις ΤΠΕ (2011) Συγκεκριμένοι άξονες (Α. Γνωρίζω τις ΤΠΕ και Δημιουργώ, Β. Επικοινωνώ και Συνεργάζομαι με τις ΤΠΕ, Γ. Διερευνώ, Πειραματίζομαι, Ανακαλύπτω και Λύνω Προβλήματα με τις ΤΠΕ, Δ. Οι ΤΠΕ στην Κοινωνία και τον Πολιτισμό) Προσανατολισμός του ενδιαφέροντος στο διερευνητικό και ανακαλυπτικό χαρακτήρα των ΤΠΕ με χρήση ανοικτού τύπου λογισμικών Διεύρυνση της εκμάθησης τεχνικών δεξιοτήτων σε περισσότερο πολύπλοκες έννοιες (π.χ. άνοιγμα αρχείου, αποθήκευση) Αναλυτική περιγραφή των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων Διεύρυνση του όρου ΤΠΕ με την εισαγωγή και άλλων τεχνολογιών (π.χ. ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, διαδραστικός πίνακας) Εισαγωγή στον προγραμματισμό μέσω προγραμματιζόμενων παιγνιδιών (lego, Bee-Bot) Έμφαση σε συνεργατικές δραστηριότητες και σε συνεργασία μέσω διαδικτύου (π.χ. χρήση Skype) Ύπαρξη προτεινόμενου υλικού (ενδεικτικά λογισμικά και συσκευές) ΔΕΠΠΣ (2003) Μη ύπαρξη αξόνων Έμφαση σε τεχνικού χαρακτήρα δεξιότητες (π.χ. εκμάθηση χρήσεων περιφερειακών συσκευών) Έμφαση σε βασικές τεχνικές δεξιότητες (π.χ. επιλογή με ποντίκι, θέση δείκτη ποντικιού κτλ) Τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα ως ένας αποσπασματικός κατάλογος Περιορισμένη χρήση του όρου ΤΠΕ και προσανατολισμένη στον υπολογιστή Μηδενική αναφορά σε ανάπτυξη προγραμματιστικών δεξιοτήτων Έμφαση σε συνεργατικές δραστηριότητες Μη ύπαρξη προτεινόμενου υλικού Γενικότερα, στο Νέο ΑΠΣ για την Πληροφορική γίνεται εκτενής αναφορά στο ρόλο των ΤΠΕ. Με άλλα λόγια, οι μαθησιακοί στόχοι οι οποίοι προτείνονται ακολουθούνται από μεθοδολογικές προσεγγίσεις και ενδεικτικές [15]

17 δραστηριότητες προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να τις εφαρμόσουν. Ακόμη, σημαντικό είναι το ότι στο Νέο ΑΠΣ για την Πληροφορική πραγματοποιείται διαθεματική σύνδεση των ΤΠΕ με τις υπόλοιπες γνωστικές περιοχές κάτι το οποίο δεν είναι τόσο φανερό στο ΔΕΠΠΣ. Καταλήγοντας, φαίνεται πως στο Νέο ΑΠΣ γίνεται μία πιο συστηματική προσπάθεια και αναλύονται περισσότερο όσα αναφέρονταν στο ισχύον ΔΕΠΠΣ. Αναπαραστάσεις μαθητών Προσχολικής Ηλικίας & Πρώτης Σχολικής Ηλικίας για τις ΤΠΕ Η έννοια της αναπαράστασης καταλαμβάνει κυρίαρχη θέση στην εκπαίδευση και ειδικά στις πιαζετικές θεωρίες μάθησης. Σύμφωνα με τον Develay, «η αναπαράσταση μπορεί να θεωρηθεί ως ένα επεξηγηματικό σύστημα που οφείλει να κατανοηθεί και να αναλυθεί είτε σαν εμπόδιο για ξεπέρασμα, είτε σαν σημείο όπου μπορούμε να στηριχτούμε για να προσεγγίσουμε την έννοια» (Κόμης, 2005). Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται ερευνητικά δεδομένα σχετικά με τις αναπαραστάσεις τις οποίες διαθέτουν παιδιά Προσχολικής και Πρώτης Σχολικής Ηλικίας για τις ΤΠΕ. Γίνεται προσπάθεια συνοπτικής παρουσίασης των ερευνητικών δεδομένων τα οποία αναδεικνύουν πώς αντιλαμβάνονται οι μαθητές αυτής της ηλικίας τους υπολογιστές και τις περιφερειακές συσκευές τους, άλλες συσκευές ΤΠΕ, τις χρήσεις τις οποίες προσδίδουν σε αυτές, τις στάσεις αλλά και τις αντιλήψεις τους σχετικά με αυτές. Οι στάσεις και οι αντιλήψεις που διαθέτουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τους ερευνητές, οι οποίοι μελετούν την εμπλοκή των ΤΠΕ στην Προσχολική Εκπαίδευση. Μέσα από τέτοιου είδους έρευνες γίνεται κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά προσλαμβάνουν τις ΤΠΕ, ο τρόπος που τις χρησιμοποιούν, το πλαίσιο μέσα στο οποίο τις χρησιμοποιούν, καθώς επίσης παρουσιάζονται τυχόν διαφυλετικές αλλά και κοινωνικοοικονομικού τύπου διαφορές. Οι μαθητές νηπιαγωγείου καθημερινά αλληλεπιδρούν με πληθώρα συσκευών και εφαρμογών ΤΠΕ. Μέσα από αυτή τη καθημερινή βιωματική τους επαφή τα παιδιά συγκροτούν τις αρχικές νοητικές τους αναπαραστάσεις (Κόμης & Ζαχαροπούλου, 2001). Αναπαραστάσεις για τις περιφερειακές συσκευές του υπολογιστή & τη λειτουργία του Στο σημείο αυτό παρουσιάζονται ερευνητικά αποτελέσματα από τον διεθνή αλλά και τον ελληνικό χώρο τα οποία καταδεικνύουν τις αναπαραστάσεις των μαθητών σχετικά με τις περιφερειακές μονάδες τις οποίες διαθέτει ο υπολογιστής και τον τρόπο με τον οποίο τις αναπαριστούν. Σήμερα όλο και περισσότεροι μαθητές έχουν σχεδόν καθημερινή πρόσβαση σε υπολογιστές και σε νέες τεχνολογίες γενικότερα τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. Πολλά παιδιά έρχονται στο σχολείο έχοντας ήδη εμπειρία σχετική με τη χρήση του υπολογιστή και άλλων συσκευών όπως κινητά τηλέφωνα, [16]

18 παιχνίδια κ.τλ. (Zevenbergen & Logan, 2008; Mutmaz, 2002; Edwards-Groves & Langley, 2009). Ωστόσο, φαίνεται να μην έχουν ικανοποιητική πρόσβαση στο σχολείο (Mutmaz, 2001; Mutmaz, 2002; Zevenbergen & Logan, 2008; Edwards-Groves & Langley, 2009; Μπράτιτσης, Γκίνη & Σαμανδή, 2012) Αρκετοί είναι οι μαθητές οι οποίοι δηλώνουν ανεπαρκή χρήση του υπολογιστή στο σχολείο και δεν τους αρέσει να ασχολούνται καθόλου με τον υπολογιστή στο σχολείο. Συγκεκριμένα, εξηγούν ότι με τα λογισμικά πρακτικής και εξάσκησης τα οποία τους δείχνει ο εκπαιδευτικός δεν μπορούν τα ίδια να κάνουν πράγματα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βαριούνται να ασχοληθούν με τον υπολογιστή στο σχολείο. Έτσι, προτιμούν να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή στο σπίτι όπου εκεί μπορούν να κάνουν ότι θέλουν (Mutmaz, 2001; Edwards-Groves & Langley, 2009; McKenney & Voogt, 2010). Σημαντικό εύρημα της Mutmaz (2002) είναι ότι οι μαθητές των οποίων οι γονείς είναι τεχνολογικά ενήμεροι κατέχουν γνώσεις σχετικά με τεχνικές λεπτομέρειες των περιφερειακών συσκευών και δίνουν ορθές αιτιολογήσεις (Mutmaz, 2002). Οι μαθητές προσχολικής ηλικίας φαίνεται να γνωρίζουν ολοένα και περισσότερα πράγματα σχετικά με τις περιφερειακές συσκευές του υπολογιστή και γενικότερα για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί. Οι συσκευές οι οποίες αναπαριστούνται στα παιδικά σχέδια των μαθητών σε μεγαλύτερη συχνότητα είναι η οθόνη, το πληκτρολόγιο και το ποντίκι και στη συνέχεια ο εκτυπωτής και η κεντρική μονάδα επεξεργασίας. Πιο σπάνια οι μαθητές κάνουν λόγο για τις συνδέσεις του υπολογιστή (Παπανδρέου & Βελλοπούλου, 2000; Κόμης & Ζαχαροπούλου, 2001; Γεωργούτσου & Κόμης, 2011; Μπράτιτση, Γκίνη & Σαμανδή, 2012). Σε άλλες έρευνες οι μαθητές είναι σε θέση σε μεγάλα ποσοστά να εκκινούν και να τερματίζουν τη λειτουργία του υπολογιστή, να εντοπίζουν και να πληκτρολογούν γράμματα και νούμερα στο πληκτρολόγιο, να χρησιμοποιούν εργαλεία σχεδίασης σε ένα πρόγραμμα ζωγραφικής αλλά και να τοποθετούν ένα CD/DVD και να το εκκινούν, μπορούν να τραβούν φωτογραφίες (Zevenbergen & Logan, 2008; Edwards-Groves & Langley, 2009). Στο δημοτικό είναι σε θέση να ολοκληρώνουν πιο σύνθετα έργα όπως να διορθώνουν προβλήματα που ανακύπτουν, να επεξεργάζονται εικόνες κ.λπ. (Downes, 2002). Σε έρευνα του Jevris (2003) τα παιδιά σχεδιάζουν στην οθόνη του υπολογιστή είτε παιδικούς ήρωες είτε κάποια εικόνα από το περιβάλλον των Windows. Επίσης πολλοί μαθητές σχεδίασαν το εσωτερικό του υπολογιστή με τη μορφή μπλεγμένων καλωδίων. Ακόμη, μεγαλύτερα παιδιά (11 ετών) σχεδίασαν εικονίδια προγραμμάτων στην επιφάνεια εργασίας. Συνολικά από την εν λόγω έρευνα φαίνεται οι μαθητές να σχεδιάζουν συσκευές οι οποίες έχουν νόημα για τους ίδιους. Τέλος, σχετικά με το πώς δουλεύει ο υπολογιστής τα μικρότερα παιδιά εξηγούν ότι διαθέτει «ανθρώπινο μυαλό» και έτσι λειτουργεί ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά τονίζουν την ύπαρξη των καλωδίων η οποία κατά τη γνώμη τους θέτει τον υπολογιστή σε λειτουργία (Javris, 2003). [17]

19 Σε έρευνα των Μπράτιτση, Γκίνη & Σαμανδή (2012) οι ερευνητές διεύρυναν τη μελέτη των αναπαραστάσεων των μαθητών νηπιαγωγείου και δημοτικού και σε άλλες συσκευές ΤΠΕ, όπως είναι οι κονσόλες, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τα gadgets. Από την έρευνα τους προκύπτει ότι μεγάλο μέρος των μαθητών χρησιμοποιεί με άνεση ένα κινητό τηλέφωνο, είναι σε θέση να διαλέξει ποια παιχνίδια θέλει να παίξει και να τα εκκινήσει, γνωρίζει να εκκινεί και να τερματίζει τον υπολογιστή, μπορεί να βλέπει φωτογραφίες από τον υπολογιστή (Μπράτιτση, Γκίνη & Σαμανδή, 2012). Αναπαραστάσεις για τις χρήσεις του υπολογιστή & των ΤΠΕ Σε έρευνα των Hyson & Morris (1985) για το τι μπορεί να κάνει ο υπολογιστής τα παιδιά ισχυρίζονται πως τους βοηθά (παροχή βοήθειας), πως θυμάται (λειτουργίες μνήμης), πως μπορούν να ζωγραφίζουν και να γράφουν (προσωπικές λειτουργίες). Πολλά παιδιά διαθέτουν αυτοπεποίθηση για τις γνώσεις τους, καθώς τονίζουν πως θα μπορούσαν να μάθουν σε κάποιον άλλο πώς να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή. Η γνώση τους για το πώς δουλεύει ο υπολογιστής, είναι σχετικά περιορισμένη. Πολλά παιδιά δίνουν απαντήσεις ανθρωπομορφικού τύπου, δίνουν δηλαδή ζωή στον υπολογιστή και ισχυρίζονται πως ο υπολογιστής κάνει ότι του λέει κάποιος πιο έξυπνος από αυτόν. Ένα σημαντικό συμπέρασμα της έρευνας των Hyson και Morris, είναι πως τα παιδιά έχουν ιδέες για τη χρήση του υπολογιστή και κυρίως είναι πρόθυμα να γνωρίσουν περισσότερα πράγματα γι αυτόν (Hyson & Morris, 1985). Αναφορικά με τις πιθανές χρήσεις οι οποίες αποδίδονται από τους μαθητές νηπιαγωγείου στους υπολογιστές και σε άλλες συσκευές ΤΠΕ φαίνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών κάνει λόγο για ψυχαγωγία και συγκεκριμένα δραστηριότητες ζωγραφικής, ακρόαση μουσικής αλλά και ενασχόληση με παιχνίδια. Ένα μικρότερο ποσοστό κάνει λόγο για μάθηση με τη βοήθεια του υπολογιστή. Αγαπημένη δραστηριότητα στον υπολογιστή είναι το παιχνίδι με φίλους, η γραφή γραμμάτων, το να ακούν μουσική αλλά και να εκτυπώνουν τα έργα που παράγουν (Παγγέ, 2000; Κόμης & Ζαχαροπούλου, 2001; Zevenbergen & Logan, 2008). Συνολικά προκύπτει ότι οι μαθητές αντιλαμβάνονται τον υπολογιστή ως παιχνίδι και λιγότερο ως εργαλείο με το οποίο μπορούν να μάθουν ή ως εργαλείο το οποίο βοηθά τον άνθρωπο να επιλύσει πιο σύνθετες εργασίες (Downes, 2002). Τα παραπάνω φαίνεται να γίνονται αντιληπτά όταν οι μαθητές έχουν παραδείγματα από το οικογενειακό τους περιβάλλον (γονείς, αδέλφια) και βλέπουν να εργάζονται με τη βοήθεια του υπολογιστή προκειμένου να ολοκληρώσουν έργα τα οποία ζητούνται από τη δουλειά τους ή από το σχολείο τους αντίστοιχα. Τέλος, μέσα από έρευνα την οποία διεξάγουν οι McKenney & Voogt (2010) δεν φαίνεται να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των φύλων σχετικές με την αντίληψη χρήσης του υπολογιστή ή διαφορές που να σχετίζονται με διαφορετικό επίπεδο δυνατοτήτων του ενός από τα δύο φύλα. Παιδιά που προέρχονταν από τα χαμηλότερα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα είχαν πιο [18]

20 θετικές αντιλήψεις για τον υπολογιστή από τα παιδιά της μεσαίου στρώματος (McKenney & Voogt, 2010). Η ανάγκη για την παρούσα έρευνα σχεδιασμός κατάλληλων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων Σήμερα είναι επιτακτική η ανάγκη για αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών στην Προσχολική Εκπαίδευση σύμφωνα με τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Μετά από τη βιβλιογραφική επισκόπηση η οποία πραγματοποιήθηκε προκύπτει αφενός ότι υπάρχει έλλειψη σχεδίασης, εφαρμογής και αξιολόγησης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων ή εκπαιδευτικών σεναρίων οι οποίες να διαπραγματεύονται έννοιες Διδακτικής της Πληροφορικής και αφετέρου ότι οι εκπαιδευτικοί νιώθουν ανασφάλεια και άγχος όταν πρόκειται να εντάξουν έννοιες Πληροφορικής στο πρόγραμμα της τάξης με αποτέλεσμα να μην τις εμπλέκουν στην καθημερινή τους πρακτική (Tsitouridou & Vryzas, 2004; Ρες, 2005; Ζαράνης & Οικονομίδης, 2005; Γκρίτση, Καμπεζά & Κοτσάρη, 2000; Γιαλαμάς, Νικολακοπούλου & Μάνεσης 2008). Κάποιοι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι γνωρίζουν πώς να εντάσσουν τις ΤΠΕ αλλά έχουν δυσκολία στο να σχεδιάσουν ορθές πρακτικές στις οποίες να εντάσσουν τις ΤΠΕ και έτσι ζητούν να πραγματοποιηθούν προγράμματα επιμόρφωσης (Edwards-Groves & Langley, 2009). Η προβληματική συνεχίζεται με την εισαγωγή του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών (ΑΠΣ) για την Πληροφορική στην Προσχολική Εκπαίδευση (Ψηφιακό Σχολείο, 2011) το οποίο αναφέρεται αφενός στην αυτονόμηση των μαθητών νηπιαγωγείου ως προς τη χρήση προγραμμάτων και αφετέρου στην εξοικείωση των νηπίων με τις βασικές λειτουργίες προγραμμάτων («Εξοικείωση και σταδιακή αυτονομία στη χρήση σχετικά με βασικές ενέργειες και λειτουργίες λογισμικών (απλές ενέργειες σε λειτουργικό σύστημα, εκκίνηση προγράμματος, άνοιγμα αρχείου, αποθήκευση, εκτύπωση, κλπ.»). Η παρούσα έρευνα λαμβάνει υπόψη τις παραπάνω παραμέτρους και παρουσιάζει τα αποτελέσματα από ένα εκπαιδευτικό σενάριο με έννοιες οι οποίες προτείνονται από το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Ηλικία (Ψηφιακό Σχολείο, 2011) με απώτερο σκοπό να καταδείξει αν είναι δυνατό να διαχειριστούν εννοιολογικά οι μαθητές προσχολικής ηλικίας τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου. Γενικότερα επιδιώκεται να αποδειχθεί αν μετά από την εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου οι μαθητές παρουσιάζουν μαθησιακή βελτίωση στις έννοιες οι οποίες προτείνονται από το Νέο ΑΠΣ. [19]

21 Γ ΜΕΡΟΣ Ερευνητικό πλαίσιο ερευνητική προβληματική Σκοπός έρευνας Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να μελετηθεί η εφαρμογή πτυχών του Νέου Προγράμματος Σπουδών Νηπιαγωγείου για την Πληροφορική στην Προσχολική ηλικία και ειδικότερα εννοιών οι οποίες αναφέρονται στον Α άξονα «Γνωρίζω τις ΤΠΕ & Δημιουργώ». Ερωτήματα της έρευνας 1. Υπάρχει μαθησιακή πρόοδος μετά από την εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου ως προς τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου σε μαθητές προσχολικής ηλικίας; a. Υπάρχει μαθησιακή πρόοδος ανάμεσα στα αρχικά και τελικά παιδικά σχέδια των μαθητών προσχολικής ηλικίας ως προς τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου; b. Υπάρχει μαθησιακή πρόοδος ανάμεσα στις αρχικές και τελικές συνεντεύξεις των μαθητών προσχολικής ηλικίας ως προς τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου; 2. Πώς διαχειρίζονται τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου οι μαθητές προσχολικής ηλικίας κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου; Εννοιολογικά εργαλεία Προκειμένου να υλοποιηθεί ο σκοπός της έρευνας σχεδιάστηκε ένα συνεκτικό σύνολο δραστηριοτήτων (εκπαιδευτικό σενάριο) με έννοιες οι οποίες προτείνονται από το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για την Πληροφορική στην Προσχολική Εκπαίδευση. Ειδικότερα, από τον Ά άξονα «Γνωρίζω τις ΤΠΕ και Δημιουργώ» επιλέχθηκε ο μαθησιακός στόχος που σχετίζεται με την εκμάθηση βασικών εννοιών όπως η εκκίνηση και η αποθήκευση προγραμμάτων. Ωστόσο, η έρευνα έχει διευρύνει το μέρος αυτό του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος και εξετάζει γειτονικές έννοιες του προγράμματος όπως το αρχείο και ο φάκελος (αρχειοθέτηση). Ειδικότερα, η εργασία αποτελείται από δύο διακριτές φάσεις. Η πρώτη φάση, περιλαμβάνει τη μελέτη του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος για την Πληροφορική στην Προσχολική Εκπαίδευση και παράλληλα το σχεδιασμό εκπαιδευτικού σεναρίου με τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Η δεύτερη φάση στοχεύει στο να αξιολογήσει τις δραστηριότητες αυτές μελετώντας εάν τα παιδιά κατάφεραν να οικοδομήσουν τις νέες έννοιες μετά από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου το οποίο σχεδιάστηκε από την ερευνήτρια. Για τον σχεδιασμό του εκπαιδευτικού σεναρίου λήφθηκε υπόψη το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα για την Πληροφορική και ο Οδηγός σχεδίασης εκπαιδευτικών σεναρίων (Κόμης, 2011). [20]

22 Ο Οδηγός σχεδίασης σεναρίων προτείνει συγκεκριμένα στάδια για τον σχεδιασμό του εκπαιδευτικού σεναρίου τα οποία και ακολουθήθηκαν. Αρχικά, προσδιορίζεται το γνωστικό αντικείμενο του εκπαιδευτικού σεναρίου. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας για τις αναπαραστάσεις που διαθέτουν οι μαθητές γύρω από το γνωστικό αντικείμενο που επιλέχθηκε προηγούμενα. Λαμβάνοντας υπόψη τα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με τις αναπαραστάσεις των μαθητών γύρω από τις έννοιες οι οποίες επιλέχθηκαν ακολουθεί το επόμενο στάδιο σύμφωνα με το οποίο τίθενται οι στόχοι του εκπαιδευτικού σεναρίου. Ο σχεδιασμός των δραστηριοτήτων χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και ουσιαστική εμπλοκή του εκπαιδευτικού με θεμελιώδεις έννοιες Διδακτικής και προσέλκυση του ενδιαφέροντος του παιδιού. Με άλλα λόγια, ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα Διδακτικής της Πληροφορικής και ειδικότερα ένα εκπαιδευτικό σενάριο στην περίπτωσή μας, θα πρέπει να αναπτύσσεται έτσι ώστε να ενσωματώνει την υποστήριξη της ανάπτυξης αλλά και θετικές διαθέσεις για τη μάθηση (Blachford, 2006). Προκειμένου να υπάρχει κίνητρο συμμετοχής στις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου έγινε προσπάθεια να σχεδιαστούν με τέτοιο τρόπο οι δραστηριότητες ώστε να υπάρχει παιγνιώδης χαρακτήρας σε αυτές. Το εκπαιδευτικό σενάριο τέλος, στηρίχθηκε σε θεμελιώδεις έννοιες της Διδακτικής της Πληροφορικής έτσι ώστε να υποστηριχθεί η σχεδίασή του και στη συνέχεια η εφαρμογή του. [21]

23 Δ ΜΕΡΟΣ Μεθοδολογία Η μέθοδος της έρευνας Η παρούσα έρευνα είναι μία ποιοτική έρευνα και συγκεκριμένα πρόκειται για μία μελέτη περίπτωσης (case study). Σκοπός της έρευνας είναι να διαφανεί αν οι μαθητές προσχολικής ηλικίας μπορούν να διαχειριστούν έννοιες οι οποίες προτείνονται από το Νέο ΑΠΣ για την Πληροφορική στο Νηπιαγωγείο προερχόμενες από τον Ά άξονα «Γνωρίζω τις ΤΠΕ & Δημιουργώ». Σχετικά τώρα με την μελέτη περίπτωσης, βασικός σκοπός της μεθόδου όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι L. Cohen & L. Manion, είναι «να εξερευνηθεί βαθιά και να αναλύσει συστηματικά τα πολυσχιδή φαινόμενα που συνθέτουν τον κύκλο ζωής της μονάδας, προκειμένου να κάνει γενικεύσεις σχετικά με τον ευρύτερο πληθυσμό στον οποίο ανήκει αυτή η ομάδα» (Cohen & Manion, 2000). Η μελέτη περίπτωσης είναι κατάλληλη για μεμονωμένους ερευνητές επειδή προσφέρει την ευκαιρία να μελετήσουν διεξοδικά μία πλευρά ενός προβλήματος και συμβάλλει στο να κατανοηθούν σύνθετα κοινωνικά φαινόμενα (Cohen & Manion, 2000, Yin, 2003). Οι ερευνητές της μελέτης περίπτωσης στοχεύουν να προσδιορίσουν τις διάφορες διαδικασίες αλληλεπίδρασης που λειτουργούν, να αποδείξουν πώς αυτές επηρεάζουν συστήματα και τον τρόπο λειτουργίας τους. Η μελέτη περίπτωσης περιλαμβάνει την ανάληψη μιας ολοκληρωμένης μεθόδου, η οποία καλύπτει τη λογική του σχεδιασμού, της συλλογής δεδομένων και συγκεκριμένου τύπου προσεγγίσεις για την ανάλυση των δεδομένων με αποτέλεσμα ο ερευνητής να αποκτήσει μια ακριβή γνώση γύρω από το θέμα που εξετάζει (Yin, 2003). Τα παραπάνω σαφώς δείχνουν πως πρόκειται για μια ολοκληρωμένη στρατηγική έρευνας. Να σημειωθεί εδώ πως τα δεδομένα της μελέτης περίπτωσης είναι «ισχυρά» και επιτρέπουν μια βάση για γενίκευση σύμφωνα με τον Adelman (Cohen & Manion, 2000). Η παρατήρηση σε μια μελέτη περίπτωσης μπορεί έχει συμμετοχικό ή μη συμμετοχικό χαρακτήρα. Η συμμετοχική παρατήρηση εφαρμόζεται πιο συχνά στις ανθρωπιστικές μελέτες. Προσφέρει πολύ σημαντικές ευκαιρίες για τη συλλογή δεδομένων στον ερευνητή, καθώς του επιτρέπει να έχει πρόσβαση στα γεγονότα που συμβαίνουν την στιγμή που συμβαίνουν (Yin, 2003). Συχνά όμως σε μία συμμετοχικού τύπου παρατήρηση, ο ερευνητής «κρύβεται» πίσω από μία πλαστή ταυτότητα αφού επιθυμεί να συμμετέχει ως ενεργό μέλος μέσα στην ομάδα που ερευνά (Cohen & Manion, 2000). Στη μη συμμετοχική παρατήρηση ο ερευνητής δεν λαμβάνει μέρος στις δραστηριότητες της ομάδας που ερευνά και η ταυτότητά του συχνά είναι φανερή (Cohen & Manion, 2000). Στη περίπτωση της παρούσας έρευνας η ερευνήτρια διαθέτει στοιχεία συμμετοχικού χαρακτήρα, καθώς εμπλέκεται ενεργά στις δραστηριότητες τις οποίες επιχειρεί να παρατηρήσει χωρίς όμως να λαμβάνει την ιδιότητα του μέλους της ομάδας και χωρίς να αποκρύπτει τα στοιχεία του. [22]

24 Τα υποκείμενα της έρευνας Τα υποκείμενα της έρευνας ήταν συνολικά 18. Συγκεκριμένα το δείγμα αποτέλεσαν 10 νήπια και 8 προνήπια νηπιαγωγείου της Πάτρας. Το δείγμα επιλέχθηκε τυχαία, αφού πρώτα εξασφαλίστηκε πως τα παιδιά δεν είχαν προηγούμενη σχολική εμπειρία με τις έννοιες τις οποίες διαπραγματεύτηκε το εκπαιδευτικό σενάριο. Η ερευνητική διαδικασία πραγματοποιήθηκε στη τάξη του νηπιαγωγείου και διήρκησε περίπου 7 ημέρες. Εργαλεία συλλογής δεδομένων Για τις ανάγκες της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν τρία εργαλεία συλλογής δεδομένων, φύλλα καταγραφής (πριν και μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου), παιδικά σχέδια (πριν και μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου) και ηχογράφηση (κατά τη διάρκεια εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου). Παρακάτω παρέχεται συγκεντρωτικός πίνακας (Πίνακας 6) με τις τεχνικές συλλογής δεδομένων και τα εργαλεία συλλογής των δεδομένων. Πίνακας 6: Συγκεντρωτικός πίνακας με τις τεχνικές συλλογής δεδομένων και τα εργαλεία συλλογής Τεχνικές Συλλογής Δεδομένων Συνέντευξη Παιδικό σχέδιο Εφαρμογή δραστηριοτήτων Εργαλεία Συλλογής Δεδομένων Φύλλα καταγραφής Ζωγραφιές παιδιών Ηχογράφηση Ανάλυση Κατηγορίες βάσει των απαντήσεων των παιδιών πριν & μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου Κατηγορίες βάσει των σχεδίων πριν & μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου Κατηγορίες που προέρχονται την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου Η τεχνική της συνέντευξης Μία από τις τεχνικές συλλογής δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε στην έρευνα είναι η τεχνική της συνέντευξης, η οποία περιείχε κατηγορίες ερωτήσεων σχετικές με τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου. Σκοπός ήταν να ανιχνευθούν οι αρχικές αναπαραστάσεις των μαθητών σχετικά με τις παραπάνω έννοιες αλλά και να διαφανεί ενδεχόμενη μαθησιακή πρόοδος μέσω αυτών μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου. Καθώς η συνέντευξη μπορεί να συνδυαστεί και με άλλες μεθόδους συλλογής δεδομένων, αποφασίστηκε πως δεν θα αποτελεί το μοναδικό εργαλείο ανίχνευσης δεδομένων, αλλά θα συνδυαστεί με την τεχνική των παιδικών σχεδίων. Οι δύο παραπάνω τρόποι επιλέχθηκαν για να είναι όσο το δυνατό πιο έγκυρα τα αποτελέσματα σχετικά με τις αρχικές αναπαραστάσεις που [23]

25 διέθεταν οι μαθητές της έρευνας, καθώς με το παιδικό σχέδιο δεν μπορούν να αποτυπωθούν οι αναπαραστάσεις που διαθέτουν οι μαθητές για σύνθετες έννοιες όπως η αποθήκευση ενός αρχείου. Η συνέντευξη αποτελεί μια από τις πιο διαδεδομένες τεχνικές συλλογής δεδομένων τόσο για την εκπαιδευτική έρευνα, όσο και για άλλους κλάδους. Οι στόχοι μιας συνέντευξης ποικίλουν ανάλογα με την περίπτωση και τους στόχους, τους οποίους θέτει ο ερευνητής. Κύριο μέλημα του ερευνητή σε κάθε περίπτωση όμως, είναι να αποσπάσει όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες από το άτομο στο οποίο θέτει τις ερωτήσεις (Cohen & Manion, 2000). Η τεχνική της συνέντευξης χαρακτηρίζεται από πλεονεκτήματα αλλά και από μια σειρά μειονεκτημάτων. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πλεονεκτήματα της συνέντευξης είναι πως τα άτομα που λαμβάνουν μέρος στη συνέντευξη, έχουν την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους. Στην εκπαιδευτική έρευνα ο ερευνητής-συνεντευκτής έχει την δυνατότητα να λάβει σημαντικές πληροφορίες για το τι γνωρίζει ο εκάστοτε μαθητής και να κατανοήσει το γνωστικό επίπεδο στο οποίο βρίσκεται (Cohen & Manion, 2000). Ωστόσο, η τεχνική της συνέντευξης δεν έχει μόνο πλεονεκτήματα. Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι αυτό της υποκειμενικότητας, η οποία μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα της συνέντευξης (Cohen & Manion, 2000). Μία ακόμη σημαντική πτυχή, είναι αυτή της διατύπωσης των ερωτήσεων, ο σχεδιασμός των οποίων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή έτσι ώστε να μην υπάρχουν αμφισημίες ή παρανοήσεις (Bell, 2005). Η συνέντευξη διακρίνεται σε τέσσερα είδη, την δομημένη, τη μη δομημένη, την εστιασμένη και τη μη κατευθυντική συνέντευξη (Cohen & Manion, 2000). Στην περίπτωση της εν λόγω έρευνας χρησιμοποιείται δομημένη συνέντευξη. Συγκεκριμένα, είχαν σχεδιαστεί εκ των προτέρων οι ευρύτερες κατηγορίες ερωτήσεων και οι βασικές ερωτήσεις. Ωστόσο λήφθηκε υπόψη ότι θα πραγματοποιηθούν επιπρόσθετες ερωτήσεις σε περίπτωση μη κατανόησης εκ μέρους των μαθητών ή σε περίπτωση όπου ο μαθητής οδηγούσε αλλού το θέμα έτσι ώστε να αποσαφηνιστεί αν γνωρίζει κάποια επιπρόσθετα στοιχεία τα οποία ενδεχομένως δεν λήφθηκαν υπόψη στον αρχικό σχεδιασμό. Ο ερευνητής ο οποίος χρησιμοποιεί στην έρευνά του τη συνέντευξη πρέπει να λάβει υπόψη του το κοινό στο οποίο απευθύνεται, το είδος των ερωτήσεων, τους στόχους της συνέντευξης και άλλες παρόμοιες παραμέτρους (Bell, 2005). Τα ερωτήματα της συνέντευξης Τα ερωτήματα της συνέντευξης αφορούν σε τρεις κατηγορίες. Ειδικότερα, οι ερωτήσεις σχετίζονται με τις συντομεύσεις των προγραμμάτων και τα είδη των προγραμμάτων, τις βασικές λειτουργίες προγραμμάτων και αρχείων και τέλος με την έννοια της αρχειοθέτησης. Όταν οι μαθητές καλούνταν να εκτελέσουν κάποιο έργο (λχ. Να εκκινήσουν πρόγραμμα) χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό Microsoft Paint. Για κάθε μαθητή υπήρχαν δύο φύλλα παρατήρησης όπου [24]

26 καταγράφονταν από την ερευνήτρια οι απαντήσεις των μαθητών στην αρχική και στη τελική συνέντευξη. 1 η κατηγορία: Συντομεύσεις προγραμμάτων είδη προγραμμάτων 1. Αυτό το εικονίδιο τι μπορεί να είναι (συντόμευση Paint); 2 η κατηγορία: Βασικές λειτουργίες προγραμμάτων αρχείων (εκκίνηση τερματισμός προγράμματος, αποθήκευση αρχείου, άνοιγμα κλείσιμο αρχείου, αντιγραφή αρχείου, αποθήκευση αρχείου) 2. Τι μπορούμε να κάνουμε για να δούμε τι έχει μέσα αυτό το εικονίδιο; Θέλεις να δοκιμάσεις (συντόμευση Paint); 3. Τι μπορώ να κάνω με την οθόνη που εμφανίστηκε; Θέλεις να δοκιμάσεις; 4. Αν κλείσουμε την οθόνη θα χαθεί η ζωγραφιά σου; 5. Τι πρέπει να κάνουμε για να μην χαθεί; 6. Αυτή είναι μία δική μου ζωγραφιά! Θέλεις να δοκιμάσεις να την ανοίξεις να τη δούμε; 7. Πώς μπορούμε να την κλείσουμε και να μην τη βλέπουμε άλλο; Κλείνουμε τον υπολογιστή ή τον βγάζουμε από το ρεύμα; 8. Αν ζωγραφίσω κάτι και δεν μου αρέσει, θα μπορώ να το εξαφανίσω από τον υπολογιστή και να μην υπάρχει πια; 9. Αν ναι, πως θα το κάνω; 10. Θέλω να σου χαρίσω τη ζωγραφιά μου και να την πάρεις σπίτι σου! Πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό; 3 η κατηγορία: Αρχειοθέτηση 11. Τι είναι αυτό εδώ; (φάκελος) 12. Πώς μπορούμε να δούμε τι έχει μέσα; 13. Μπορούμε να βάλουμε κάτι εκεί μέσα; Αν ναι, τι; Το παιδικό σχέδιο Το παιδικό σχέδιο χρησιμοποιείται στην έρευνα επίσης ως βασικό εργαλείο προκειμένου να ανιχνευθούν οι αρχικές αναπαραστάσεις των μαθητών. Μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου χρησιμοποιείται πάλι προκειμένου να διαφανούν ενδεχόμενες μαθησιακές αλλαγές στα παιδικά σχέδια των μαθητών. Οι μαθητές κλίθηκαν να σχεδιάσουν ότι φαντάζονται ότι διαθέτει πάνω της μία οθόνη υπολογιστή με σκοπό να ελεγχθεί αν θα σχεδιάσουν κάποια εικονίδια προγραμμάτων, αρχείων ή φακέλων. Αφού οι μαθητές ολοκλήρωναν τα σχέδιά τους, η ερευνήτρια ζητούσε από τον κάθε μαθητή ξεχωριστά να διευκρινίσει τι είχε σχεδιάσει κρατώντας πάνω στο παιδικό σχέδιο τις αντίστοιχες σημειώσεις. [25]

27 Το παιδικό σχέδιο επιλέχθηκε να λειτουργήσει συμπληρωματικά της συνέντευξης γιατί δίνει την ευκαιρία στο παιδί να εκφραστεί ελεύθερα και να δημιουργήσει ότι επιθυμεί στο χαρτί, καθώς είναι γνωστό πως τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν χειρίζονται με ευκολία τον προφορικό λόγο. Έτσι, το παιδικό σχέδιο αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να ανιχνευτούν οι αναπαραστάσεις των παιδιών (Rennie & Jarvis, 1995). Έντονο ενδιαφέρον για το παιδικό σχέδιο άρχισε να εκδηλώνεται στα τέλη του 19ου αιώνα και αμέσως ξεκίνησαν έρευνες προερχόμενες κυρίως από τον τομέα της πειραματικής ψυχολογίας. Με τον καιρό το παιδικό σχέδιο επεκτάθηκε και στα πεδία ενδιαφέροντος της ψυχαναλυτικής θεραπείας. Το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε δεν είναι καθόλου τυχαίο, αλλά οφείλεται στο γεγονός πως το παιδί παύει να αποτελεί μικρογραφία του ενήλικου. Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν και οι ψυχολόγοι οι οποίοι ανακάλυψαν την ψυχοσύνθεση του μικρού παιδιού και δημιούργησαν νέες έννοιες σχετικές με αυτήν (Μερεντιέ, 1974). Το παιδικό σχέδιο ακολουθεί μία εξελικτική πορεία, όπως άλλωστε και η γραφή του παιδιού. Υπάρχουν τέσσερα στάδια τα οποία δηλώνουν την εξέλιξη που υφίσταται το παιδικό σχέδιο σε συγκεκριμένες ηλικίες. Τα στάδια αυτά δημιουργήθηκαν από τον συγγραφέα Λυκέ και βρήκαν ανταπόκριση από πολλούς μελετητές του παιδικού σχεδίου. Ένας από τους υποστηρικτές των συγκεκριμένων σταδίων είναι και ο Ελβετός παιδοψυχολόγος Πιαζέ (Μερεντιέ, 1974; Barrett, 1983). Το πρώτο στάδιο ονομάζεται «τυχαίος ρεαλισμός» και αρχίζει περίπου στα 2 έτη του παιδιού και με την έναρξή του σημαίνει το τέλος της φάσης του μουντζουρώματος. Τα παιδιά αρχίζουν να αναπαριστούν αντικείμενα στα σχέδιά τους. Τα σχέδια αυτά δεν μπορούν να ερμηνευτούν συνήθως αν δεν ολοκληρωθούν πρώτα. Το δεύτερο στάδιο ονομάζεται «αποτυχημένος ρεαλισμός» και παρατηρείται γύρω στα 2 έτη έως τα 4. Το παιδί σε αυτό το στάδιο πειραματίζεται με το σχέδιό του. Κάποιες φορές ο πειραματισμός το οδηγεί στην επιτυχία, ενώ κάποιες άλλες στην αποτυχία καθώς το παιδί προσπαθεί να προσδώσει μία μορφή στο σχέδιό του και άλλοτε το καταφέρνει και άλλοτε όχι (Μερεντιέ, 1974). Ωστόσο, δεν είναι ακόμη ικανό να συντονίσει σωστά τα διάφορα στοιχεία του έργου του, με αποτέλεσμα το έργο του να μην φαίνεται ολοκληρωμένο σε έναν ενήλικα. Μπορεί όμως να κάνει λόγο για τις προθέσεις που διαθέτει πριν προβεί στη σχεδίαση (Barrett, 1983). Το τρίτο στάδιο ονομάζεται «διανοητικός ρεαλισμός» και ξεκινά στα 4 και διαρκεί έως τα 10 ή 12 έτη. Αποτελεί βασικό στάδιο για τον Λυκέ, ο οποίος υποστηρίζει ότι το παιδί κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου σχεδιάζει ένα αντικείμενο όπως το γνωρίζει το ίδιο σύμφωνα με τη δική του άποψη και όχι όπως το βλέπει, όπως είναι στην πραγματικότητα. Απεικονίζει τα αντικείμενα στο ίδιο επίπεδο γύρω από ένα άξονα ή ένα άλλο σημείο και αναμιγνύει διαφορετικές οπτικές γωνίες (Μερεντιέ, 1974). Στο στάδιο αυτό τα παιδιά μπορούν να συμπεριλάβουν όλα τα τυπικά γνωρίσματα των αντικειμένων, με τη βοήθεια των οποίων μπορεί ένα παιδί να εξηγήσει ότι σχεδιάζει και αποπειράται να το [26]

28 ζωγραφίσει (Barrett, 1983). Το τέταρτο και τελευταίο στάδιο ονομάζεται «οπτικός ρεαλισμός». Σύμφωνα με τον Λυκέ το στάδιο αυτό εμφανίζεται στα 12 έτη και πιο σπάνια από τα 8 ή 9 έτη. Το παιδί εμφανίζει την προοπτική στα σχέδιά του και αυτά αρχίζουν να μοιάζουν με αυτά των ενηλίκων χάνοντας έτσι κατά πολύ την προηγούμενη «παιδικότητά» τους (Μερεντιέ, 1974). Τα παιδιά προσπαθούν στα σχέδιά τους να δώσουν προοπτική και να απεικονίσουν την απόσταση και για τον λόγο αυτό αρχίζουν να σχεδιάζουν μικρότερα τα αντικείμενα του φόντου συγκριτικά με αυτά που βρίσκονται σε πρώτο πλάνο (Barrett, 1983). Να σημειωθεί πως τα στάδια αυτά δεν είναι δεσμευτικά και δεν αντικατοπτρίζουν όλα τα παιδιά, είναι όμως ενδεικτικά και βοηθούν στην αναγνώριση των βασικών χαρακτηριστικών των παιδικών σχεδίων. Δεν προσπαθούν να δώσουν κάποια ερμηνεία, απλά βασίζονται στην περιγραφή κάποιων βασικών σταδίων μέσα από τα οποία εξελίσσεται το παιδικό σχέδιο (Μερεντιέ, 1974). Μέσα από τα στάδια του Λυκέ, βλέπουμε πώς τα σχέδια των παιδιών σταδιακά περνούν από τη φάση του μουντζουρώματος σε επόμενα στάδια κατά τα οποία γίνονται όλο και πιο συγκεκριμένα και υιοθετούνται στοιχεία του πραγματικού κόσμου (Μερεντιέ, 1974). Τα δεδομένα που μπορεί να προσφέρει το παιδικό σχέδιο, μπορούν να αξιοποιηθούν με ποικίλους τρόπους. Ένας από αυτούς είναι ότι μπορούν να αξιοποιηθούν σε μετρήσεις του Δείκτη Νοημοσύνης (IQ) των παιδιών. Ένας άλλος τρόπος αξιοποίησης είναι η χρήση του σχεδίου ως διαγνωστικό εργαλείο, αλλά και η χρήση του στη ψυχαναλυτική θεραπεία (Μερεντιέ, 1974). Ο Πιαζέ αντιλαμβάνεται το παιδικό σχέδιο, ως πιο στενά συνδεδεμένο με τις εικόνες των πραγμάτων που διαθέτει το παιδί και τις οποίες τείνει να μιμείται (Barrett, 1983). Το παιδικό σχέδιο μοιάζει με το συμβολικό παιχνίδι γιατί το παιδί και στα δύο έχει τη δυνατότητα να εκφράσει την προσωπικότητά του και την προσωπική του σκέψη (Μερεντιέ, 1974). Με τη ζωγραφική τα παιδιά καταφέρνουν να αναπαραστήσουν με δημιουργικό τρόπο γεγονότα, αντικείμενα αλλά και συναισθήματα (Picard & Vinter, 1999). Τα σχέδια των παιδιών μπορούν να «ανοίξουν τις πόρτες» στους ενηλίκους προς τον εσωτερικό τους κόσμο. Το εκπαιδευτικό σενάριο Στα πλαίσια της έρευνας σχεδιάστηκε όπως έχει ήδη αναφερθεί ένα εκπαιδευτικό σενάριο (Παράρτημα) το οποίο εφαρμόστηκε σε μαθητές προσχολικής ηλικίας. Η δομή του εκπαιδευτικού σεναρίου είναι συγκεκριμένη και ακολουθείται από διακριτές φάσεις (Κόμης, 2011). Αρχικά προσδιορίζεται το διδακτικό αντικείμενο του εκπαιδευτικού σεναρίου, στη συνέχεια πραγματοποιείται η ανίχνευση των πρότερων γνώσεων και αναπαραστάσεων των μαθητών. Έπειτα καθορίζονται οι μαθησιακοί στόχοι, δημιουργείται το διδακτικό υλικό και παράλληλα οι δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου. Τέλος, πραγματοποιείται η αξιολόγηση των μαθητών αλλά και του εκπαιδευτικού σεναρίου. [27]

29 Βασικές έννοιες του παρόντος εκπαιδευτικού σεναρίου αποτέλεσαν οι έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου. Οι έννοιες αυτές περιέχουν και μια σειρά άλλων εννοιών όπως είναι η αποθήκευση, η εκτύπωση, η διαγραφή αρχείου κ.τλ. Τα λογισμικά τα οποία επιλέχθηκαν είναι το Microsoft Paint, το Kidspiration και το Open Office for Kids (Word). Σκοπός είναι οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με τις βασικές λειτουργίες των προγραμμάτων όπου επί της ουσίας είναι ίδιες σε όλα τα προγράμματα έτσι ώστε να υπάρχει μία βάση για γενίκευση (πχ. δυνατότητα αποθήκευσης ενός αρχείου, διαγραφής κ.τλ.). Με άλλα λόγια, επιδιώκεται μέσα από τα διαφορετικά προγράμματα οι μαθητές να έρθουν πρωταρχικά σε επαφή με τις κοινές τους βασικές λειτουργίες και κατά δεύτερον να αντιληφθούν ότι το κάθε πρόγραμμα εξυπηρετεί ένα συγκεκριμένο σκοπό αντίστοιχα. Εργαλεία ανάλυσης δεδομένων Βάσει των ερευνητικών ερωτημάτων στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστεί ο τρόπος ανάλυσής τους. Σχετικά με το πρώτο ερευνητικό ερώτημα (1 ο ερευνητικό ερώτημα «Υπάρχει μαθησιακή πρόοδος μετά από την εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου ως προς τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου σε μαθητές προσχολικής ηλικίας;») τα δεδομένα τα οποία διατίθενται έτσι ώστε να απαντηθεί είναι δύο, το παιδικό σχέδιο και η συνέντευξη. Τα αποτελέσματα τα οποία θα παρουσιαστούν παρακάτω σχετίζονται με τα αρχικά και τελικά παιδικά σχέδια και με τις αρχικές και τελικές συνεντεύξεις. Σκοπός είναι να διαφανούν ενδεχόμενες αλλαγές που αφορούν στις έννοιες τις οποίες διαπραγματεύεται το εκπαιδευτικό σενάριο στους μαθητές μετά από την εφαρμογή των δραστηριοτήτων. Η μαθησιακή πρόοδος λοιπόν θα αποδειχθεί μέσα από τη σύγκριση των αρχικών και τελικών παιδικών σχεδίων και συνεντεύξεων. 1ο Ερευνητικό ερώτημα (1 α ): Υπάρχει μαθησιακή πρόοδος ανάμεσα στα αρχικά και τελικά παιδικά σχέδια των μαθητών προσχολικής ηλικίας ως προς τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου; Προκειμένου να αναλυθεί το 1 ο ερευνητικό υποερώτημα δημιουργήθηκε ένας πίνακας (Πίνακας 7) ο οποίος περιλαμβάνει τις κατηγορίες ανάλυσης οι οποίες προκύπτουν από τα αρχικά και τελικά παιδικά σχέδια των μαθητών. Ο Πίνακας 7 θα εφαρμοστεί για κάθε ένα από τα ερευνητικά υποκείμενα ξεχωριστά προκειμένου να παρατηρηθεί η πρόοδος ή όχι του κάθε ερευνητικού υποκειμένου ξεχωριστά. Οι τέσσερεις βασικές κατηγορίες ανάλυσης είναι το πώς σχεδιάζουν οι μαθητές την οθόνη, αν συμπεριλαμβάνουν κάποια εικονίδια προγραμμάτων, αρχείων ή φακέλων και τελικά αν υπάρχει κάποιο άλλο σημαντικό στοιχείο σχετικό με τις έννοιες που τίθενται στο εκπαιδευτικό σενάριο στο ατομικό παιδικό σχέδιο. Σημαντική δεν είναι μόνο η αναφορά στα παραπάνω αλλά [28]

30 και η σωστή ή η λανθασμένη εξήγηση την οποία παρέχουν οι μαθητές αναφορικά με ότι έχουν σχεδιάσει όταν τους ρωτά η ερευνήτρια. Ειδικότερα, στον Πίνακα 7 παρουσιάζονται επτά κατηγορίες οι οποίες σχετίζονται με τις βασικές έννοιες τις οποίες διαπραγματεύεται η παρούσα έρευνα. Η πρώτη κατηγορία «Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας» αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές απεικονίζουν το φόντο το οποίο υπάρχει στην επιφάνεια εργασίας σύμφωνα με ότι έχουν στο μυαλό τους σχετικά με αυτό. Οι τιμές της εν λόγω κατηγορίας είναι το «λευκό» φόντο, μια «απλή ζωγραφιά όπως σε χαρτί», όπου οι μαθητές δεν έχουν κατανοήσει τι πρέπει να κάνουν ή δεν γνωρίζουν τι εμφανίζεται πάνω στην επιφάνεια εργασίας, μία «εικόνα από τα Windows» δηλαδή μία προκαθορισμένη εικόνα από το λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή, μία «φωτογραφία από τον υπολογιστή» και «εμφάνιση εικονιδίων αρχείων ή προγραμμάτων». Στην τιμή αυτή εμφανίζονται στο σχέδιο του μαθητή στοιχεία τα οποία έχουν άμεση σχέση με τις έννοιες της παρούσας έρευνας (αρχείο, πρόγραμμα). Τέλος, σε αυτή την κατηγορία εμφανίζεται η τιμή «στιγμιότυπο από παιχνίδι» με το οποίο εννοείται ότι ο μαθητής έχει σχεδιάσει ένα στιγμιότυπο από κάποιο παιχνίδι με το οποίο ασχολείται στο σπίτι. Στην επόμενη κατηγορία «Εικονίδια Προγραμμάτων» εμφανίζονται τέσσερεις τιμές. Συγκεκριμένα, οι τρεις τιμές αφορούν στα λογισμικά τα οποία έχουν ενταχθεί στο εκπαιδευτικό σενάριο («Word», «Paint», «Kidspiration») και επιδιώκεται να εμφανίζονται στα τελικά παιδικά σχέδια των μαθητών (μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου). Υπόψη λήφθηκε και το ενδεχόμενο να εμφανιστεί στα παιδικά σχέδια κάποια άλλη τιμή δηλαδή κάποιο άλλο πρόγραμμα με το οποίο έχουν έρθει σε επαφή οι μαθητές πριν από την εμπλοκή τους στην έρευνα. Η επόμενη κατηγορία «Εικονίδια αρχείων» διαθέτει τις ίδιες τιμές με την προηγούμενη κατηγορία. Με την κατηγορία αυτή διαφαίνεται αν οι μαθητές συμπεριλαμβάνουν στο σχέδιό τους κάποιο εικονίδιο αρχείου. Σχετικά με την τελευταία κατηγορία «Λοιπά Στοιχεία» περιλαμβάνονται οι τιμές «Κάδος ανακύκλωσης», «Συντόμευση Facebook», «Δείκτης ποντικιού» και «Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint». Με την κατηγορία αυτή φαίνονται ποια άλλα στοιχεία συμπεριέλαβαν οι μαθητές στα σχέδιά τους. Κατηγορίες ανάλυσης παιδικών σχεδίων Πίνακας 7: Κατηγορίες ανάλυσης αρχικών & τελικών παιδικών σχεδίων Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Στασιμότητα Οπισθοδρόμηση [29]

31 (αρχεία- φάκελοι) o Στιγμιότυπο από παιχνίδι Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Αφού συμπληρωθεί (στο Κεφάλαιο της Ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων) ο Πίνακας για κάθε παιδί θα κατηγοριοποιηθεί και τελικά θα προκύψει η τελική κατάσταση του παιδικού σχεδίου. Ειδικότερα, σχετικά με την «Κατηγοριοποίηση» του κάθε παιδικού σχεδίου, ένα σχέδιο μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «Επαρκές», «Ενδιάμεσο» ή «Ανεπαρκές». Ως «Επαρκές» σχέδιο χαρακτηρίζεται το σχέδιο στο οποίο υπάρχουν τουλάχιστον ένα εικονίδιο προγράμματος, αρχείου και φακέλου αλλά και όταν το ερευνητικό υποκείμενο παρέχει ορθές αιτιολογήσεις αναφορικά με ότι έχει συμπεριλάβει στο παιδικό του σχέδιο. Ως «Ενδιάμεσο» σχέδιο χαρακτηρίζεται το παιδικό σχέδιο στο οποίο υπάρχουν μερικές ελλείψεις ως προς τη σχεδίαση των ζητούμενων (πχ. το ερευνητικό υποκείμενο έχει σχεδιάσει φάκελο και αρχείο αλλά όχι εικονίδιο προγράμματος) και οι αιτιολογήσεις οι οποίες δίνει στην ερευνήτρια δεν είναι πλήρως ορθές. Ως «Ανεπαρκές» χαρακτηρίζεται το παιδικό σχέδιο στο οποίο είτε δεν συμπεριλαμβάνεται κανένα από τα ζητούμενα της παρούσας έρευνας, είτε συμπεριλαμβάνεται κάποιο αλλά με λανθασμένες αιτιολογήσεις. Η τελική κατηγοριοποίηση του κάθε παιδικού σχεδίου θα προκύψει από τη σύγκριση των δύο παιδικών σχεδίων (αρχικού και τελικού). Οι όροι οι οποίοι θα χρησιμοποιηθούν για την τελική κατηγοριοποίηση είναι τρεις. Ανάλογα λοιπόν με το αρχικό και το τελικό σχέδιο του κάθε παιδιού προκύπτει αν στο κάθε ερευνητικό υποκείμενο παρουσιάστηκε μετά από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου «Πρόοδος», «Στασιμότητα» ή «Οπισθοδρόμηση». Ειδικότερα, ο όρος «Πρόοδος» χρησιμοποιείται όταν το παιδικό σχέδιο περνά από ανεπαρκές στο αρχικό σχέδιο σε επαρκές στο τελικό ή από ενδιάμεσο σε επαρκές. Ο όρος «Στασιμότητα» δηλώνει τη μη αλλαγή του είδους των παιδικών σχεδίων των ερευνητικών υποκειμένων από το αρχικό σχέδιο στο τελικό, είτε αυτό σημαίνει ότι παραμένει επαρκές, ενδιάμεσο ή ανεπαρκές. Τέλος, με τον όρο «Οπισθοδρόμηση» δηλώνεται η μετάβαση του παιδικού [30]

32 σχεδίου είτε από επαρκές στο αρχικό σε ενδιάμεσο ή ανεπαρκές στο τελικό είτε από ενδιάμεσα στο αρχικό σχέδιο σε ανεπαρκές στο τελικό παιδικό σχέδιο. Αφού ολοκληρωθεί η παρουσίαση του παραπάνω πίνακα στο Κεφάλαιο της Ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων για κάθε ερευνητικό υποκείμενο ξεχωριστά, θα παρουσιαστούν δύο συγκεντρωτικοί πίνακες αναφορικά με τα αρχικά και τα τελικά παιδικά σχέδια στο σύνολό τους. Ειδικότερα, όπως φαίνεται στον Πίνακα 8 θα παρουσιαστούν συγκεντρωτικά τα αποτελέσματα από τα αρχικά παιδικά σχέδια με την κατηγοριοποίηση που ήδη αναφέρθηκε, δηλαδή «Επαρκή σχέδια», «Ενδιάμεσα σχέδια» και «Ανεπαρκή σχέδια». Ο Πίνακας 9 είναι ίδιος μόνο που θα περιλαμβάνει τα αποτελέσματα από τα τελικά παιδικά σχέδια των ερευνητικών υποκειμένων. Πίνακας 8: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα για την κατηγοριοποίηση των αρχικών παιδικών σχεδίων Κατηγορία παιδικών σχεδίων Επαρκή σχέδια Συχνότητα Ενδιάμεσα σχέδια Ανεπαρκή σχέδια Σύνολο Πίνακας 9: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα για την κατηγοριοποίηση των τελικών παιδικών σχεδίων Κατηγορία παιδικών σχεδίων Επαρκή σχέδια Συχνότητα Ενδιάμεσα σχέδια Ανεπαρκή σχέδια Σύνολο 2ο Ερευνητικό υπο ερώτημα: «Υπάρχει μαθησιακή πρόοδος στις συνεντεύξεις των μαθητών προσχολικής ηλικίας ως προς τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου;» Στον Πίνακα 10 παρουσιάζονται οι κατηγορίες ανάλυσης οι οποίες προκύπτουν από τις συνεντεύξεις (αρχικές και τελικές). Η βασική κατηγοριοποίηση προκύπτει από τους βασικούς άξονες των ερωτήσεων, δηλαδή τη θεματική τους ενότητα. Ο Πίνακας 10 θα χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση των αρχικών αλλά και των τελικών συνεντεύξεων των ερευνητικών υποκειμένων σε ατομική βάση, έτσι ώστε να πραγματοποιηθεί σύγκριση [31]

33 μεταξύ των αρχικών και των τελικών συνεντεύξεων και άρα να διαφανεί η ενδεχόμενη γνωστική πρόοδος των ερευνητικών υποκειμένων. Ειδικότερα, στον Πίνακα 10 παρουσιάζονται οι δέκα κατηγορίες οι οποίες προκύπτουν από τις συνεντεύξεις της έρευνας. Η πρώτη κατηγορία «Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint» λαμβάνει τρεις τιμές «Ζωγραφική», «Παιχνίδι», «Δεν ξέρω». Η κατηγορία αυτή προκύπτει από την 1η ερώτηση της συνέντευξης («Αυτό το εικονίδιο τι μπορεί να είναι- συντόμευση Paint»). Η δεύτερη κατηγορία «Εκκίνηση προγράμματος» σχετίζεται με το αν οι μαθητές είναι σε θέση να εκκινήσουν το πρόγραμμα (διπλό κλικ) και περιλαμβάνει τέσσερεις τιμές «Ένα κλικ», «Διπλό κλικ επιτυχία», «Διπλό κλικ αποτυχία» και «Δεν ξέρω». Εδώ διαχωρίζεται το αν οι μαθητές πατώντας διπλό κλικ κατάφεραν ή όχι να εκκινήσουν το πρόγραμμα. Η κατηγορία αυτή προκύπτει από την 2 η ερώτηση της συνέντευξης «Τι μπορούμε να κάνουμε για να δούμε τι έχει μέσα αυτό το εικονίδιο; Θέλεις να δοκιμάσεις;». Η επόμενη κατηγορία ανάλυσης προκύπτει από την 4 η και 5 η ερώτηση «Αν κλείσουμε την οθόνη θα χαθεί η ζωγραφιά σου;», «Τι πρέπει να κάνουμε για να μην χαθεί;» και σχετίζεται με την αποθήκευση του αρχείου. Από τις ερωτήσεις προκύπτει και η τρίτη κατηγορία ανάλυσης «Αποθήκευση αρχείου» με τιμές «Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς», «Ναι γίνεται ξέρω πώς», «Όχι δεν γίνεται» και «Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς». Η επόμενη κατηγορία «Άνοιγμα αρχείου» προκύπτει από την 6 η ερώτηση («Αυτή είναι μια δική μου ζωγραφιά! Θέλεις να δοκιμάσεις να την ανοίξεις να τη δούμε;». Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν τέσσερεις τιμές ίδιες με αυτές της εκκίνησης του προγράμματος «Ένα κλικ», «Διπλό κλικ αποτυχία», «Διπλό κλικ επιτυχία» και «Δεν ξέρω». Σχετικά με το κλείσιμο του αρχείου κατηγορία «Κλείσιμο αρχείου» υποδεικνύει τέσσερεις τιμές. Ειδικότερα, στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι τιμές «Κλείσιμο υπολογιστή», όπου οι μαθητές ισχυρίζονται ότι πρέπει να θέσουν σε τερματισμό τον υπολογιστή προκειμένου να «κλείσει» και το αρχείο, «Έξοδος από το ρεύμα» όπου οι μαθητές θεωρούν ότι είναι σκόπιμο να αποσυνδέσουν τον υπολογιστή από το ρεύμα, το πάτημα του «Χ» έτσι ώστε να κλείσουν το αρχείο και το «Δεν ξέρω». Η κατηγορία αυτή προέκυψε από την 7 η ερώτηση της συνέντευξης («Πώς μπορούμε να την κλείσουμε και να μην τη βλέπουμε άλλο; Κλείνουμε τον υπολογιστή ή τον βγάζουμε από το ρεύμα;». Η επόμενη κατηγορία σχετίζεται με τη «Διαγραφή αρχείου» και προκύπτει από τις ερωτήσεις 8 και 9 της συνέντευξης («Αν ζωγραφίσω κάτι και δεν μου αρέσει, θα μπορώ να το εξαφανίσω από τον υπολογιστή και να μην υπάρχει πια;», «Αν ναι, πώς θα το κάνω;»). Οι τιμές στην κατηγορία αυτή είναι έξι. Συγκεκριμένα, οι τιμές που προκύπτουν είναι «Δεν γίνεται να το σβήσω», «Γίνεται δεν ξέρω πώς», «Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης», «Σβήνω τον η/υ», «Ελαχιστοποίηση παραθύρου» και «Με γόμα». Για την επόμενη κατηγορία ανάλυσης «Εκτύπωση αρχείου», η οποία προκύπτει από την 10 η ερώτηση της συνέντευξης («Θέλω να σου χαρίσω τη ζωγραφιά μου και να την πάρεις σπίτι σου! Πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό;» προκύπτουν δύο τιμές «Εκτυπωτής» και «Δεν ξέρω». Αναφορικά με την κατηγορία «Εικονίδιο φακέλου αναγνώριση» οι τιμές της είναι τέσσερεις «Είναι παιχνίδι», «Είναι [32]

34 γράμμα», «Είναι φάκελος» και «Δεν ξέρω τι είναι». Η κατηγορία προέκυψε από την 11 η ερώτηση της συνέντευξης («Τι είναι αυτό εδώ το φακελάκι;». Σχετικά με το «Άνοιγμα του φακέλου» προκύπτουν και πάλι οι τέσσερεις κατηγορίες «Ένα κλικ», «Διπλό κλικ αποτυχία», «Διπλό κλικ επιτυχία» και «Δεν ξέρω». Η τελευταία κατηγορία «Περιεχόμενο φακέλου» προέρχεται από την 13 η ερώτηση της συνέντευξης («Μπορούμε να βάλουμε κάτι εκεί μέσα; Αν ναι, τι;»). Οι τιμές αυτής της κατηγορίας είναι πέντε. Ειδικότερα, οι τιμές είναι «Ζωγραφιές», «Γράμματα», «Φωτογραφίες», «Παιχνίδια» και «Δεν ξέρω». Στον Πίνακα 8 παρουσιάζονται συνοπτικά όσα αναφέρθηκαν παραπάνω. Μέσα από τη σύγκριση των αρχικών και των τελικών συνεντεύξεων των μαθητών στο κεφάλαιο της Ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων θα προκύψουν οι διαφορές οι οποίες προέκυψαν σε ότι αφορά τη μαθησιακή πρόοδο των μαθητών μετά από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου. Όπως και με τη κατηγοριοποίηση των παιδικών σχεδίων έτσι και εδώ θα πραγματοποιηθεί σύγκριση των δύο συνεντεύξεων (αρχική και τελική) του κάθε υποκειμένου ξεχωριστά έτσι ώστε να προκύψει η αντίστοιχη σύγκριση και έπειτα η κατηγοριοποίηση «Πρόοδος», «Στασιμότητα» και «Οπισθοδρόμηση». Η κατηγοριοποίηση αυτή θα προκύψει από τη σύγκριση των απαντήσεων των ερευνητικών υποκειμένων στις δύο συνεντεύξεις. Κατηγορίες ανάλυσης συνέντευξης Πίνακας 10: Κατηγορίες ανάλυσης αρχικών & τελικών συνεντεύξεων Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ Τελική κατάσταση [33]

35 o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Εκτός από τα ατομικά αποτελέσματα τα οποία θα παρουσιαστούν ανά ερευνητικό υποκείμενο στο Κεφάλαιο της Ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων, θα παρουσιαστούν εξίσου και τα συνολικά αποτελέσματα από τις αρχικές και τελικές συνεντεύξεις μέσα από την τελική κατηγοριοποίηση η οποία αναφέρθηκε προηγούμενα. Στον Πίνακα 11 λοιπόν, παρουσιάζονται τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα από όλες τις συνεντεύξεις των ερευνητικών υποκειμένων οι οποίες κατηγοριοποιούνται με το αν οι μαθητές εμφάνισαν «Πρόοδο», «Στασιμότητα» ή «Οπισθοδρόμηση» σε σχέση με τις αρχικές συνεντεύξεις. Πίνακας 11: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα για την κατηγοριοποίηση των συνεντεύξεων Κατηγοριοποίηση συνεντεύξεων Συχνότητα Πρόοδος Στασιμότητα Οπισθοδρόμηση Σύνολο 2ο ερευνητικό ερώτημα: «Πώς διαχειρίζονται τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου οι μαθητές προσχολικής ηλικίας κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου;» Αναφορικά με το δεύτερο ερευνητικό ερώτημα τα δεδομένα τα οποία διατίθενται είναι η ηχογράφηση της διαδικασίας εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου. Εκτός από την ανάλυση των παιδικών σχεδίων και των συνεντεύξεων σημαντικό μέρος της παρούσας έρευνας αποτελεί η ανάλυση της ίδιας της διαδικασίας της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου στους μαθητές. Το εκπαιδευτικό σενάριο εφαρμόστηκε στο σύνολο της τάξης και στην κάθε δραστηριότητα αναλάμβαναν ομάδες μαθητών (2-6 άτομα) να φέρουν εις [34]

36 πέρας τη δραστηριότητα/έργο το οποίο τους αναθέτονταν κάθε φορά. Στο πλαίσιο αυτό οι μαθητές οι οποίοι παρακολουθούσαν τη διαδικασία της κάθε ομάδας μπορούσαν να παρέχουν τη βοήθειά τους. Το πλαίσιο αυτό ακολουθείται γιατί επιδιώκεται η εφαρμογή του παρόντος εκπαιδευτικού σεναρίου σε πραγματικές συνθήκες τάξης και όχι σε αυστηρά ερευνητικά πλαίσια. Προκειμένου να απαντηθεί το ερευνητικό ερώτημα δημιουργήθηκε ο Πίνακας 12 ο οποίος περιγράφει τον τρόπο ανάλυσης της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου. Ανάλογα με τη θεματική ενότητα κατηγορία ανάλυσης υπάρχει μία σειρά παραμέτρων οι οποίες θα απασχολήσουν το παρόν ερευνητικό ερώτημα. Συγκεκριμένα, η πρώτη είναι η «Πρόβλεψη» σύμφωνα με την οποία θα φανεί αν οι μαθητές πριν από την εκτέλεση οποιουδήποτε έργου πραγματοποίησαν ορθή ή λανθασμένη πρόβλεψη αναφορικά με αυτό. Στη συνέχεια, θα αναφερθεί ο αριθμός αποπειρών για την εκτέλεση του έργου. Με άλλα λόγια, θα αναφερθεί αν οι μαθητές κατάφεραν να εκτελέσουν ή όχι («Μη εκτέλεση») το ζητούμενο έργο, πόσες φορές χρειάστηκε να προσπαθήσουν οι μαθητές γι αυτό («Μία», «Πάνω από δύο»). Ακόμη σημαντικό στοιχείο αποτελεί το πώς πραγματοποιήθηκε η εκτέλεση του έργου, δηλαδή από την «Ομάδα εργασίας» ή από τη «Βοήθεια των συμμαθητών» ή από «Βοήθεια εκπαιδευτικού» αλλά και το επίπεδο δυσκολίας έτσι όπως ορίζεται από την ερευνήτρια για κάθε έργο- έννοια ξεχωριστά. Τέλος, στον Πίνακα 12 παρουσιάζεται μία ακόμη στήλη «Ανακάλυψη ενέργειας από τους μαθητές» η οποία θα δώσει στοιχεία αναφορικά με το αν οι μαθητές κατά τη διάρκεια της εμπλοκής τους με τις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου Στον Πίνακα 12, λοιπόν, φαίνονται οι κατηγορίες οι οποίες προκύπτουν από την εφαρμογή των δραστηριοτήτων οι οποίες είναι διακριτά χωρισμένες στις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου. Κατά την ανάλυση των δεδομένων θα παρουσιαστούν παραδείγματα διαλόγων από την ενασχόληση των μαθητών με τις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου. Κατηγορίες ανάλυσης εφαρμογής εκπαιδευτικού σεναρίου Πίνακας 12: Κατηγορίες ανάλυσης από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου Κατηγορίες ανάλυσης Πρόβλεψη Αριθμός αποπειρών εκτέλεσης έργου Εκκίνηση προγράμματος Αποθήκευση αρχείου o Αποθήκευση o Αποθήκευση Ως Ορθή Λάθος Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Εκτέλεση έργου Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Επίπεδο δυσκολίας/ Παρατηρήσεις Ανακάλυψ η ενέργειας από τους μαθητές Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από [35]

37 Άνοιγμα αρχείου Ορθή Λάθος Κλείσιμο αρχείου Ορθή Λάθος Μετονομασία αρχείου Ορθή Λάθος Διαγραφή αρχείου o Κάδος Ανακύκλωσης (σύρε & άφησε) Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Αντιγραφή & Επικόλληση Ορθή Λάθος Εκτύπωση αρχείου Ορθή Λάθος Άνοιγμα φακέλου Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό [36]

38 Δ ΜΕΡΟΣ Ανάλυση δεδομένων - Αποτελέσματα Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιαστεί η ανάλυση των δεδομένων βάσει των δύο ερευνητικών ερωτημάτων. Ο αριθμός των μαθητών οι οποίοι συμμετείχαν στην έρευνα είναι 18, από τους οποίους 10 είναι νήπια και 8 είναι προ νήπια. Όλοι οι μαθητές είχαν έρθει σε επαφή με υπολογιστή στο σπίτι τους ή σε κάποιο φιλικό σπίτι. Επίσης, αν και στο σχολείο υπάρχει υπολογιστής αλλά και εκτυπωτής οι μαθητές δεν τον έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ στα πλαίσια των καθημερινών τους δραστηριοτήτων. Σχετικά με τις χρήσεις τις οποίες αποδίδουν στον υπολογιστή οι μαθητές ισχυρίζονται, στις αρχικές συνεντεύξεις, στην πλειονότητά τους ότι μπορούν να παίζουν παιχνίδια (17/19). Στις τελικές συνεντεύξεις όλοι οι μαθητές απαντούν πως με τον υπολογιστή μπορούν να γράφουν (Word), να δημιουργούν τον χάρτη του μυαλού τους (εννοιολογικός χάρτης, Kidspiration) και να ζωγραφίζουν (Microsoft Paint) κάνοντας λόγο για τις βασικές λειτουργίες των προγραμμάτων. Συγκεκριμένα, δηλώνουν ότι αφού δημιουργήσουν ένα αρχείο υπάρχει η δυνατότητα της εκτύπωσης, της αποθήκευσης, της διαγραφής ενός αρχείου κ.τλ. («Αν θέλω μπορώ να κάνω πολλά πράγματα, να ζωγραφίσω, να γράψω γράμμα, να φτιάξω χάρτη του μυαλού μου και να τα έχω και στον υπολογιστή και στο χαρτί!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 ετών, «Μπορώ να φτιάξω μπαλονάκια με ότι σκέφτομαι και μετά να τα σβήσω!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 4 ετών). Ακόμη, στην αρχική συνέντευξη όλοι οι μαθητές δηλώνουν πως έχουν δει άλλους να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή (συγγενείς) και ή να εκτελούν «δουλειές» με αυτόν (7 ερευνητικά υποκείμενα) ή να παίζουν παιχνίδια (10 ερευνητικά υποκείμενα) ή να συνομιλούν με άλλους οι οποίοι είναι μακριά (2 ερευνητικά υποκείμενα, χρήση Facebook, Skype) («Έχω δει τη μαμά και το μπαμπά να μιλούν με το θείο μου που είναι πολύ μακριά και τον βλέπουν στον υπολογιστή!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 4,5 ετών, «Η μαμά γράφει για τη δουλειά της στον υπολογιστή αργά το βράδυ!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 ετών). Ο βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να μελετηθεί ένα μέρος του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος για την Πληροφορική στην Προσχολική Ηλικία. Με άλλα λόγια αν και πώς εφαρμόζονται κάποιες από τις έννοιες οι οποίες προτείνονται από το νέο πρόγραμμα σπουδών μέσα από ένα εκπαιδευτικό σενάριο το οποίο σχεδιάστηκε από την ερευνήτρια. Για το λόγο αυτό σχεδιάστηκαν τα δύο ερευνητικά ερωτήματα τα οποία θα αναλυθούν αμέσως παρακάτω. Ανάλυση 1ου ερευνητικού ερωτήματος (υπο ερώτημα 1 α ) Σχετικά με το πρώτο ερευνητικό ερώτημα «Υπάρχει μαθησιακή πρόοδος ανάμεσα στα αρχικά και τελικά παιδικά σχέδια των μαθητών προσχολικής ηλικίας ως προς τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου;», τα δεδομένα τα οποία [37]

39 διατίθενται έτσι ώστε να απαντηθεί είναι τα παιδικά σχέδια των μαθητών (αρχικά και τελικά). Αποτελέσματα από τα αρχικά & τελικά παιδικά σχέδια Αρχικά, τα δεδομένα τα οποία θα παρουσιαστούν αφορούν τα παιδικά σχέδια των μαθητών στην αρχή και στο τέλος της ερευνητικής διαδικασίας (πριν και μετά από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου) σε ατομική βάση. Αμέσως παρακάτω θα παρουσιαστούν πίνακες για κάθε ερευνητικό υποκείμενο ξεχωριστά έτσι ώστε να μελετηθεί σε βάθος η πορεία η οποία διένυσαν οι μαθητές από την αρχή έως το τέλος της ερευνητικής διαδικασίας. Στον Πίνακα 13 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των παιδικών σχεδίων (αρχικό και τελικό) του πρώτου ερευνητικού υποκειμένου (ΕΥ1). Πίνακας 13: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ1 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) o Στιγμιότυπο από παιχνίδι Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint ΕΥ1 Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Ενδιάμεσο Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Από το Πίνακα 13 προκύπτει πως το ΕΥ1 παρουσίασε πρόοδο ανάμεσα στο αρχικό και στο τελικό του παιδικό σχέδιο. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως ενώ στο αρχικό σχέδιο δεν γνωρίζει τι υπάρχει πάνω στην οθόνη του υπολογιστή, στο τελικό σχέδιο παρουσιάζει στοιχεία από αυτά με τα οποία [38]

40 ήρθε σε επαφή κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου (αρχείο Kidspiration, φάκελος με εικόνες). Από ανεπαρκές αρχικό παιδικό σχέδιο κατέληξε να εμφανίζει ένα ενδιάμεσο παιδικό σχέδιο προφανώς γιατί δεν συμπεριλαμβάνει περισσότερα στοιχεία. Ωστόσο, μπορεί να γίνει λόγος για πρόοδο του ερευνητικού υποκειμένου. Στον Πίνακα 14 παρουσιάζεται η εξέλιξη του παιδικού σχεδίου του ΕΥ2. Πίνακας 14: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ2 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχικό παιδικό σχέδιο Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) o Στιγμιότυπο από παιχνίδι Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Τελικό παιδικό σχέδιο Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint ΕΥ2 Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Το ΕΥ2 στο αρχικό του παιδικό σχέδιο είχε σχεδιάσει ένα στιγμιότυπο από ένα παιχνίδι μάχης με το οποίο παίζει στο σπίτι του. Δεν έδωσε καμία σχετική πληροφορία σχετικά με τις έννοιες που αφορούν την εν λόγω έρευνα. Σε αντίθεση με το αρχικό σχέδιο του ΕΥ2 στο τελικό σχέδιο εμφανίζει πολλά στοιχεία με τα οποία ήρθε σε επαφή κατά τη διάρκεια εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου από την ερευνήτρια. Στο τελικό σχέδιο εμφανίζει εικονίδια αρχείων, προγραμμάτων και φακέλων. Συγκεκριμένα, το ΕΥ2 σχεδίασε όλα τα εικονίδια προγραμμάτων τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου (Word, Paint, Kidspiration). [39]

41 Σχετικά με τα εικονίδια αρχείων σχεδίασε το εικονίδιο αρχείου του προγράμματος Paint. Επίσης, συμπεριέλαβε στο σχέδιό του φάκελο ο οποίος περιέχει όπως δήλωσε παιχνίδια. Σημαντικό στοιχείο είναι πως σχεδίασε ακόμη και στιγμιότυπα από το περιβάλλον του προγράμματος ζωγραφικής Paint όπως τη παλέτα των χρωμάτων αλλά και άλλα εργαλεία όπως γόμα, σπρέι. Το ΕΥ2 παρουσιάζει πρόοδο στην τελική του κατάσταση, καθώς το αρχικό του σχέδιο ήταν ανεπαρκές ενώ το τελικό του χαρακτηρίζεται ως επαρκές. Ο Πίνακας 15 παρουσιάζει την πορεία των δύο παιδικών σχεδίων του ΕΥ3. Πίνακας 15: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ3 ΕΥ3 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Ενδιάμεσο Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Από τον Πίνακα 15 προκύπτει πως το ΕΥ3 παρουσίασε επίσης εξέλιξη ανάμεσα στο αρχικό και τελικό παιδικό του σχέδιο. Ειδικότερα, στο αρχικό παιδικό του σχέδιο σχεδίασε σαν να σχεδιάζει μια απλή ζωγραφιά χωρίς να συμπεριλάβει κάποιο εικονίδιο φακέλου, αρχείου ή προγράμματος στο σχέδιό του. Σε αντίθεση με το αρχικό του σχέδιο, στο τελικό παρουσιάζονται διαφορετικά στοιχεία. Το ΕΥ3 σχεδιάζει στο τελικό σχέδιό του φάκελο ο οποίος είναι γεμάτος με αρχεία, όπως δηλώνει, και έχει μέσα ζωγραφιές, [40]

42 γράμματα και πολλά χαρτιά που γράφουμε στον υπολογιστή. Επίσης, σχεδίασε το εικονίδιο του προγράμματος επεξεργασίας κειμένου Word και εξηγεί τη χρήση του («Είναι η πεταλούδα που γράφουμε και είδαμε το μήνυμα του Τούλη που μας έδειξες!», ΕΥ3). Ακόμη, σχεδίασε το δείκτη του ποντικιού και εξήγησε πως «με αυτό πατάμε τα πράγματα που θέλουμε να δούμε!». Τέλος, συμπλήρωσε στην ερευνήτρια πως έχει σχεδιάσει την επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή. Το αρχικό παιδικό σχέδιο του ΕΥ3 χαρακτηρίζεται ως ανεπαρκές και το τελικό του ως ενδιάμεσο. Ο μαθητής εμφανίζει πρόοδο ανάμεσα στα δύο του παιδικά σχέδια. Στον Πίνακα 16 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια τα οποία πραγματοποίησε το ΕΥ4. Πίνακας 16: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ4 ΕΥ4 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το αρχικό σχέδιο του ΕΥ4 περιέχει μία απλή ζωγραφιά σαν να πρόκειται για ζωγραφιά σε απλό χαρτί και για τον λόγο αυτό χαρακτηρίζεται ως ανεπαρκές. Το τελικό σχέδιο του ΕΥ4 περιέχει εικονίδια προγραμμάτων, αρχείων και φακέλων. Ειδικότερα, το ΕΥ4 εμφανίζει στο σχέδιό του εικονίδια από όλα τα προγράμματα και τα αρχεία με τα οποία ήρθε σε επαφή κατά τη [41]

43 διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου. Ακόμη, σχεδίασε το εικονίδιο του Skype καθώς υπήρχε στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή της ερευνήτριας και του έκανε εντύπωση (έγινε σύντομη αναφορά). Φυσικά το ΕΥ4 δίνει και σωστές αιτιολογήσεις για ότι έχει συμπεριλάβει στο τελικό του σχέδιο και έτσι ενώ το αρχικό παιδικό σχέδιό του είναι ανεπαρκές το τελικό του σχέδιο είναι επαρκές και άρα η τελική του κατάσταση είναι η πρόοδος. Στον Πίνακα 17 παρουσιάζεται η εξέλιξη των παιδικών σχεδίων του ΕΥ5. Πίνακας 17: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ5 ΕΥ5 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ5 στο αρχικό του παιδικό σχέδιο σχεδιάζει μία ζωγραφιά σαν σε απλό χαρτί. Σε αντίθεση με το αρχικό, στο τελικό του παιδικό σχέδιο συμπεριλαμβάνονται όλα τα εικονίδια προγραμμάτων αλλά και αρχείων με τα οποία ήρθε σε επαφή (Word, Paint, Kidspiration). Ακόμη το ΕΥ5 σχεδίασε φάκελο ο οποίο περιέχει όπως δηλώνει «φωτογραφίες, γράμματα και πολλά άλλα!». Τέλος, το ΕΥ δηλώνει πως σχεδίασε τι έχει πάνω της η επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή. Επομένως, σύμφωνα με τα παραπάνω ενώ το αρχικό παιδικό σχέδιο είναι ανεπαρκές και το τελικό επαρκές η τελική κατάσταση του ΕΥ5 είναι η πρόοδος. [42]

44 Στον Πίνακα 18 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ6. Πίνακας 18: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ6 ΕΥ6 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Ενδιάμεσο Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ6 στο αρχικό του σχέδιο σχεδίασε μία εικόνα από τα Windows (παγόβουνο) και δεν συμπεριέλαβε κανένα άλλο στοιχείο. Στο τελικό του σχέδιο το ΕΥ σχεδιάζει το εικονίδιο του προγράμματος και του αρχείου Paint. Μάλλον επειδή του άρεσε ιδιαίτερα το πρόγραμμα της ζωγραφικής επέλεξε όπως δηλώνει να ζωγραφίσει αυτό. Σημαντικό είναι πως σχεδίασε πολλές λεπτομέρειες από το περιβάλλον του προγράμματος, όπως εργαλεία σχεδίασης, δυνατότητα αλλαγής μεγέθους. Το σχέδιό της επί της ουσίας είναι ένα στιγμιότυπο από το πρόγραμμα ζωγραφικής Paint. Τέλος, σχεδίασε τα κουμπιά ελαχιστοποίησης, μεγιστοποίησης αλλά και κλεισίματος του προγράμματος εξηγώντας τη λειτουργία του καθενός ξεχωριστά. Το τελικό παιδικό σχέδιο του ΕΥ6 δεν μπορεί να καταταχθεί στα επαρκή διότι δεν έχει συμπεριλάβει και τα υπόλοιπα εικονίδια προγραμμάτων, αρχείων και φακέλων, ωστόσο είναι ιδιαίτερα λεπτομερές και αποτυπώνει με ακρίβεια το πρόγραμμα της ζωγραφικής. Η τελική κατάσταση του ΕΥ6 είναι η πρόοδος. [43]

45 Στον Πίνακα 19 εμφανίζεται η εξέλιξη των παιδικών σχεδίων του ΕΥ7. Πίνακας 19: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ7 ΕΥ7 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ7 στο αρχικό του σχέδιο σχεδίασε μια απλή ζωγραφιά χωρίς να γνωρίζει τι υπάρχει δηλαδή στην οθόνη του υπολογιστή. Στο τελικό σχέδιο το ΕΥ7 σχεδίασε όλα τα εικονίδια προγραμμάτων τα οποία γνώρισε μέσα από τις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου και το εικονίδιο του αρχείου Word. Ακόμη, σχεδίασε φάκελο ο οποίος περιέχει «χαρτιά» μέσα. Στο τελικό σχέδιο συμπεριέλαβε σχήματα από το πρόγραμμα ζωγραφικής Paint, το δείκτη του ποντικιού αλλά και τον Κάδο Ανακύκλωσης με τον οποίο οι μαθητές έμαθαν να διαγράφουν αρχεία κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου. Το αρχικό σχέδιο του ΕΥ7 είναι ανεπαρκές και το τελικό επαρκές με τελική κατάσταση την πρόοδο. Στον Πίνακα 20 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα δύο παιδικά σχέδια του ΕΥ8. [44]

46 Πίνακας 20: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ8 ΕΥ8 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Ενδιάμεσο Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ8 στο αρχικό του σχέδιο σχεδιάζει μία φωτογραφία για παιδιά και αντιλαμβάνεται ότι σχεδιάζει την οθόνη του υπολογιστή. Στο τελικό παιδικό σχέδιο το ΕΥ8 εμφανίζει στο σχέδιό του όλα τα εικονίδια προγραμμάτων αλλά όχι εικονίδια αρχείων ή κάποιου φακέλου. Ωστόσο, ονομάζει το σχέδιό του ως «η επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή» και δίνει ορθές αιτιολογήσεις για ό,τι έχει σχεδιάσει. Το αρχικό σχέδιο είναι ανεπαρκές ενώ το τελικό σχέδιο είναι ενδιάμεσο, με τελική κατάσταση την πρόοδο. Στον Πίνακα 21 εμφανίζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ9. Πίνακας 21: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ9 ΕΥ9 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Τελική κατάσταση σχεδίου [45]

47 Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Στο αρχικό παιδικό σχέδιο το ΕΥ9 σχεδιάζει μία απλή ζωγραφιά χωρίς να αντιληφθεί κάνει κάποια αναφορά στην οθόνη του υπολογιστή. Στο τελικό σχέδιο παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση, καθώς το ΕΥ παρουσιάζει όλα τα εικονίδια προγραμμάτων, αρχείων αλλά και φακέλου. Αξίζει να αναφερθεί πως στον φάκελο που σχεδίασε έχει δώσει και όνομα για να βλέπει, όπως λέει, τι έχει μέσα ο φάκελος. Ακόμη σχεδίασε τον Κάδο Ανακύκλωσης. Η τελική κατάσταση των σχεδίων του ΕΥ είναι η πρόοδος καθώς περνά από το αρχικό ανεπαρκές σχέδιο σε ένα τελικό επαρκές σχέδιο. Πίνακας 22: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ10 ΕΥ10 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word [46]

48 o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ10 στο αρχικό παιδικό του σχέδιο σχεδιάζει μία φωτογραφία στην οποία εμφανίζεται το ίδιο μαζί με τη μαμά του. Στο τελικό σχέδιο το ΕΥ10 σχεδιάζει όλα τα εικονίδια από τα προγράμματα τα οποία γνώρισε στο εκπαιδευτικό σενάριο και δύο από τα τρία εικονίδια αρχείων (Paint, Kidspiration). Στο σχέδιο δεν συμπεριλαμβάνει φάκελο αλλά δίνει γενικά ορθές αιτιολογήσεις για ότι έχει σχεδιάσει. Η τελική κατάσταση του σχεδίου του ΕΥ10 είναι η πρόοδος. Στον Πίνακα 23 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ11. Πίνακας 23: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ11 ΕΥ11 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Στασιμότητα Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο [47]

49 Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ11 σχεδίασε μία απλή ζωγραφιά τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος της ερευνητικής διαδικασίας. Η νηπιαγωγός ενημέρωσε την ερευνήτρια πως ο εν λόγω μαθητής διαθέτει μαθησιακά προβλήματα και δεν ήταν δυνατή η ενεργός εμπλοκή του στο εκπαιδευτικό σενάριο. Δυστυχώς το ΕΥ11 παρακολουθούσε απλά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου. Στον Πίνακα 24 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ12. Πίνακας 24: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ12 ΕΥ12 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint [48]

50 Το ΕΥ12 στο αρχικό του σχέδιο δεν συμπεριλαμβάνει καμία από τις έννοιες του εκπαιδευτικού σεναρίου. Σε αντίθεση με το αρχικό παιδικό σχέδιο, στο τελικό σχέδιο το ΕΥ σχεδιάζει εικονίδια προγραμμάτων και εικονίδια αρχείων (Paint, Kidspiration). Ακόμη, το ΕΥ σχεδιάζει στο τελικό σχέδιο τον Κάδο Ανακύκλωσης και δίνει ορθές αιτιολογήσεις στην ερευνήτρια. Το ΕΥ12 παρουσιάζει πρόοδο ως τελική κατάσταση ανάμεσα στα δύο του σχέδια. Στον Πίνακα 25 αποτυπώνονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ13. Πίνακας 25: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ13 ΕΥ13 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Στασιμότητα Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ13 τόσο κατά το αρχικό του παιδικό σχέδιο όσο και στο τελικό του παρουσιάζει ένα ανεπαρκές παιδικό σχέδιο. Ειδικότερα, στο αρχικό σχέδιό του, ζωγραφίζει μια απλή ζωγραφιά. Στο τελικό σχέδιό του, παρουσιάζει μία φωτογραφία από τον υπολογιστή την οποία ισχυρίζεται πως «άνοιξε» για να την δει σε μεγάλη οθόνη γιατί πριν την έβλεπε πολύ μικρή. Η τελική κατάσταση είναι η στασιμότητα. [49]

51 Στον Πίνακα 26 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ14. Πίνακας 26: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ14 ΕΥ14 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ14 στο αρχικό του σχέδιο σχεδιάζει μία απλή ζωγραφιά. Στο τελικό σχέδιο όμως συμπεριλαμβάνει εικονίδια προγραμμάτων και αρχείων αλλά και το δείκτη του ποντικιού μαζί με εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό ζωγραφικής Paint δίνοντας ορθές αιτιολογήσεις. Το αρχικό σχέδιο του ΕΥ14 είναι ανεπαρκές ενώ το τελικό του σχέδιο επαρκές, με τελική κατάσταση την πρόοδο. Στον Πίνακα 27 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ15. Πίνακας 27: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ15 ΕΥ15 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Τελική κατάσταση σχεδίου [50]

52 Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ15 στο αρχικό του σχέδιο παρουσιάζει μία απλή ζωγραφιά όπως σε συμβατικό χαρτί. Στο τελικό σχέδιο εμφανίζει όλα τα εικονίδια των ζητούμενων προγραμμάτων αλλά όχι εικονίδια αρχείων. Για ό,τι έχει σχεδιάσει δίνει ορθές εξηγήσεις κοντά στις επιστημονικά ορθές. Επίσης, στο τελικό σχέδιο το Ευ15 συμπεριέλαβε τον Κάδο Ανακύκλωσης όπου σημειώνει πως εκεί «πετάμε ότι δεν θέλουμε» αλλά και τον δείκτη του ποντικιού. Η τελική κατάσταση του σχεδίου του είναι η πρόοδος καθώς το πρώτο σχέδιο είναι ανεπαρκές και το τελικό επαρκές. Στον Πίνακα 28 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ16. Πίνακας 28: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ16 ΕΥ16 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Τελική κατάσταση σχεδίου [51]

53 Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Ενδιάμεσο Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Στο αρχικό σχέδιο το ΕΥ16 παρουσιάζει την εικόνα μιας οθόνης υπολογιστή η οποία είναι μεν λευκή αλλά διαθέτει κάποια μικρά εικονίδια. Τα εικονίδια αυτά είναι η συντόμευση της εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης Facebook Messenger και ένα εικονίδιο όπου το ΕΥ δηλώνει πως είναι ένα βιβλίο. Σίγουρα αυτό το παιδικό σχέδιο δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ανεπαρκές διότι φαίνεται ότι το ΕΥ διαθέτει κάποιες αναπαραστάσεις σχετικά με κάποια εικονίδια τα οποία υπάρχουν στον υπολογιστή. Φυσικά οι αναπαραστάσεις αυτές δεν είναι ολοκληρωμένες στο αρχικό σχέδιο. Στο τελικό του σχέδιο το ΕΥ συμπεριλαμβάνει όλα τα εικονίδια αρχείων με τα οποία ήρθε σε επαφή κατά την ερευνητική διαδικασία, ένα φάκελο με ζωγραφιές, κείμενα και φωτογραφίες αλλά και τον Κάδο Ανακύκλωσης που όπως χαρακτηριστικά δηλώνει «εδώ είναι τα σκουπίδια που ρίχνουμε τις φωτογραφίες». Το αρχικό σχέδιο του ΕΥ16 είναι ενδιάμεσο και το τελικό επαρκές. Άρα η τελική κατάσταση που εμφανίζεται είναι η πρόοδος. Στον Πίνακα 29 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τα παιδικά σχέδια του ΕΥ17. Πίνακας 29: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ17 ΕΥ17 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Τελική κατάσταση σχεδίου [52]

54 Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Πρόοδος Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ17 στο αρχικό του σχέδιο σχεδιάζει μία απλή ζωγραφιά σαν σε χαρτί. Στο τελικό του σχέδιο σχεδιάζει όλα τα εικονίδια προγραμμάτων και αρχείων τα οποία γνώρισε μέσα από το εκπαιδευτικό σενάριο αλλά και το εικονίδιο ενός φακέλου με ζωγραφιές. Οι αιτιολογήσεις που δίνει στην ερευνήτρια σχετικά με το σχέδιό του είναι ορθές. Ενώ λοιπόν το αρχικό σχέδιο είναι ανεπαρκές το σχέδιο μετά από την εφαρμογή της διδακτικής παρέμβασης γίνεται επαρκές. Η τελική κατάσταση του σχεδίου είναι η πρόοδος. Στον Πίνακα 30 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των παιδικών σχεδίων του ΕΥ18. Πίνακας 30: Αποτελέσματα παιδικών σχεδίων ΕΥ18 ΕΥ18 Κατηγορίες ανάλυσης Σχεδίαση φόντου επιφάνειας εργασίας o Λευκή o Απλή ζωγραφιά (όπως σε χαρτί) o Εικόνα από Windows o Φωτογραφία από η/υ o Εμφάνιση εικονιδίων (αρχεία- φάκελοι) Αρχικό παιδικό σχέδιο Τελικό παιδικό σχέδιο Κατηγοριοποίηση Αρχικό παιδικό σχέδιο Ανεπαρκές Τελικό παιδικό σχέδιο Επαρκές Τελική κατάσταση σχεδίου Πρόοδος [53]

55 Εικονίδια Προγραμμάτων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο a. Skype Εικονίδια Αρχείων o Word o Paint o Kidspiration o Άλλο Εικονίδια Φακέλων o Άδειος φάκελος o Φάκελος με αρχεία Λοιπά Στοιχεία o Κάδος ανακύκλωσης o Συντόμευση Facebook o Δείκτης ποντικιού o Εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Paint Το ΕΥ18 στο αρχικό του σχέδιο σχεδιάζει μία φωτογραφία που υπάρχει στην οθόνη του υπολογιστή χωρίς να γνωρίζει αν υπάρχει κάτι άλλο πάνω στην οθόνη. Στο τελικό σχέδιο το ΕΥ18 σχεδιάζει όλα τα εικονίδια προγραμμάτων (Word, Paint, Kidspiration) και εικονίδιο με φάκελο ο οποίος περιέχει γράμματα, ζωγραφιές και χάρτες του μυαλού (εννοιολογικούς χάρτες). Οι αιτιολογήσεις που δίνει το ΕΥ είναι ορθές και η τελική κατάσταση του σχεδίου όπως προκύπτει είναι η πρόοδος. Στους Πίνακες 31 και 32 παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα αποτελέσματα από τα αρχικά και τελικά παιδικά σχέδια των ΕΥ αντίστοιχα. Πίνακας 31: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα για την κατηγοριοποίηση των αρχικών παιδικών σχεδίων Κατηγορία παιδικών σχεδίων Συχνότητα Επαρκή σχέδια 0 Ενδιάμεσα σχέδια 1 Ανεπαρκή σχέδια 17 Σύνολο 18 Από τον Πίνακα 31 προκύπτει πως στα αρχικά παιδικά σχέδια υπάρχουν ο επαρκή, 1 ενδιάμεσο και 17 ανεπαρκή. Στα αρχικά παιδιά σχέδια όπως προκύπτει οι μαθητές δεν σχεδιάζουν ούτε εικονίδια προγραμμάτων ούτε εικονίδια αρχείων και φακέλων. Οι αναπαραστάσεις που διαθέτουν σχετικά με τις έννοιες οι οποίες διαπραγματεύονται στην παρούσα έρευνα φαίνεται πως είναι μηδενικές. [54]

56 Πίνακας 32: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα για την κατηγοριοποίηση των τελικών παιδικών σχεδίων Κατηγορία παιδικών σχεδίων Συχνότητα Επαρκή σχέδια 12 Ενδιάμεσα σχέδια 4 Ανεπαρκή σχέδια 2 Σύνολο 18 Ο Πίνακας 32 παρουσιάζει τα αποτελέσματα από τα τελικά παιδικά σχέδια των μαθητών όπου φαίνονται σημαντικές διαφοροποιήσεις συγκριτικά με τα αρχικά σχέδια. Ειδικότερα, εμφανίζονται 12 επαρκή σχέδια, 4 ενδιάμεσα και 2 ανεπαρκή. Φαίνεται πως το εκπαιδευτικό σενάριο βοήθησε τους μαθητές να κατανοήσουν ότι υπάρχουν στην επιφάνεια εργασίας ενός υπολογιστή εικονίδια προγραμμάτων, αρχείων αλλά και φακέλων. Ενθαρρυντικό είναι πως δεν τα σχεδιάζουν απλά αλλά δίνουν και ορθές αιτιολογήσεις στην ερευνήτρια. Επίσης, οι μαθητές θυμούνται και αναφέρουν συγκεκριμένα μέρη από τις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου («Είναι η πεταλούδα που μπαίνουμε και γράφουμε!», ΕΥ, 4 ετών, «Εδώ είναι που μπήκαμε και φτιάξαμε τα μπαλόνια με τις σκέψεις!», ΕΥ, 5 ετών, «Να δες! Εδώ έχω ζωγραφίσει τον φάκελο με τις ζωγραφιές μου μέσα!», ΕΥ, 5 ετών, «Εδώ είναι το πινέλο και τα χρώματα που ζωγραφίσαμε την αφίσα!», ΕΥ, 4 ετών). Εκτός από τα παραπάνω στα τελικά παιδικά σχέδια των μαθητών παρουσιάζονται και άλλα στοιχεία όπως ο Κάδος Ανακύκλωσης τον οποίο γνώρισαν μέσα από δραστηριότητα του εκπαιδευτικού σεναρίου (διαγραφή αρχείου με τη μέθοδο «σύρε και άφησε»). Ακόμη, κάποιοι μαθητές συμπεριλαμβάνουν το δείκτη του ποντικιού στην οθόνη τους αλλά και εργαλεία σχεδίασης από το λογισμικό Microsoft Paint. Ανάλυση 1ου ερευνητικού ερωτήματος (υπο ερώτημα 1 β ) Αποτελέσματα από τις αρχικές & τελικές συνεντεύξεις Καθώς τα παιδικά σχέδια τα οποία μελετήθηκαν και αναλύθηκαν παραπάνω δεν απαντούν στις βασικές έννοιες χρήσης των προγραμμάτων, των αρχείων αλλά και των φακέλων χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της συνέντευξης στα ερευνητικά υποκείμενα. Παρακάτω θα παρουσιαστούν οι πίνακες με τα ερευνητικά αποτελέσματα τα οποία αφορούν στις απαντήσεις των ΕΥ στις αρχικές αλλά και στις τελικές συνεντεύξεις σε ατομική και πάλι βάση προκειμένου να διαφανεί καθαρά η πορεία του κάθε ΕΥ ξεχωριστά. Στην τελευταία στήλη παρουσιάζεται αν το ΕΥ εμφανίζει «Πρόοδο», «Στασιμότητα» ή «Οπισθοδρόμηση» σαν τελική κατάσταση. Στον Πίνακα 33 ακολουθούν τα αποτελέσματα του ΕΥ1 και οι απαντήσεις οι οποίες έδωσε στην αρχική και στη τελική του συνέντευξη στην ερευνήτρια. [55]

57 Πίνακας 33: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ1 ΕΥ1 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Τελική κατάσταση Πρόοδος Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Σχετικά με την πρώτη κατηγορία ανάλυσης «αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint, το ΕΥ1 φαίνεται πως στην αρχή δεν γνώριζε τι μπορεί να είναι το εικονίδιο αυτό, ενώ στην τελική συνέντευξη το αναγνώρισε ως πρόγραμμα ζωγραφικής. Αναφορικά με την εκκίνηση προγράμματος στην αρχική του απόπειρα το ΕΥ δεν γνώριζε τι έπρεπε να κάνει προκειμένου να εκκινήσει το πρόγραμμα. Μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου, το ΕΥ γνωρίζει πως εκκινεί το πρόγραμμα χωρίς τελικά να το καταφέρνει λόγω της [56]

58 ταχύτητας με την οποία πρέπει να πατηθούν τα δύο διαδοχικά κλικ με το ποντίκι. Στην ερώτηση που αφορά στην αποθήκευση ενός αρχείου το ΕΥ δεν γνωρίζει ούτε αν γίνεται ούτε τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να αποθηκεύσει ένα αρχείο του. Στην τελική συνέντευξη το ΕΥ γνωρίζει τη δυνατότητα αποθήκευσης και είναι σε θέση να εκτελέσει την ενέργεια αυτή. Σχετικά με άνοιγμα του αρχείου παρουσιάζεται το ίδιο αποτέλεσμα όπως και στην εκκίνηση του προγράμματος. Όταν ζητήθηκε από το ΕΥ να αναφέρει πώς μπορεί να κλείσει ένα αρχείο στην αρχική συνέντευξη σκέφτηκε πως θα ήταν ορθό να βγάλει τον υπολογιστή από το ρεύμα και έτσι να κλείσει το αρχείο, ενώ στην τελική συνέντευξη σημειώνει πως πρέπει να πατήσει το «χ» που υπάρχει στο δεξί πάνω μέρος του αρχείου. Αναφορικά με τη διαγραφή ενός αρχείου στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ θεωρεί πως αν τερματίσει τη λειτουργία του υπολογιστή θα διαγραφεί αυτόματα. Σε αντίθεση με την αρχική στη τελική του συνέντευξη γνωρίζει πως ένας από τους πιθανούς τρόπους διαγραφής ενός αρχείου είναι να σύρει το αρχείο που θέλει να διαγράψει στον Κάδο Ανακύκλωσης. Σε ερώτηση σχετική με την εκτύπωση ενός αρχείου δεν γνωρίζει τη δυνατότητα αυτή ενώ στο τέλος εξηγεί πως αυτή η λειτουργία πραγματοποιείται με τη βοήθεια του εκτυπωτή. Στην κατηγορία η οποία περιλαμβάνει την έννοια του φακέλου παρουσιάζονται παρόμοια αποτελέσματα με τα παραπάνω. Συγκεκριμένα, το ΕΥ1 στην αρχική συνέντευξη θεωρεί πως ο φάκελος τον οποίο του δείχνει η ερευνήτρια είναι ένα γράμμα ενώ στην τελική αναγνωρίζει πως πρόκειται για φάκελο και ενώ στην αρχή δεν γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να «ανοίξει» τον φάκελο στην τελική του προσπάθεια γνωρίζει πως πρέπει να πατήσει δύο φορές πάνω του χωρίς ωστόσο να τα καταφέρνει. Τέλος, σχετικά με το περιεχόμενο του φακέλου, το ΕΥ1 αναφέρει αρχικά πως δεν ξέρει τι μπορεί να περιέχει ενώ στη τελική του συνέντευξη κάνει λόγο για ζωγραφιές, γράμματα και φωτογραφίες. Προφανώς το ΕΥ1 παρουσιάζει πρόοδο ανάμεσα στις δυο του συνεντεύξεις όπως προκύπτει από τα παραπάνω. Στον Πίνακα 34 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ2. Πίνακας 34: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ2 ΕΥ2 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Τελική κατάσταση Πρόοδος [57]

59 Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ2 και στις δύο συνεντεύξεις (αρχική και τελική) αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής Paint. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος στην αρχική θεωρεί πως μπορεί να επιτευχθεί με ένα κλικ ενώ στη τελική του συνέντευξη γνωρίζει πώς να εκκινήσει ένα πρόγραμμα και μάλιστα πραγματοποιεί την σχετική ενέργεια με επιτυχία. Στην αρχική του συνέντευξη το ΕΥ2 δεν θεωρεί πως ένα του αρχείο μπορεί να αποθηκευτεί ενώ στη τελική συνέντευξη γνωρίζει την ύπαρξη της σχετικής λειτουργίας και είναι σε θέση να υποδείξει τη διαδρομή εντολών η οποία πρέπει να ακολουθηθεί για να αποθηκευτεί ένα αρχείο. Αναφορικά με το κλείσιμο ενός αρχείου στην αρχική συνέντευξη θεωρεί πως πρέπει να τερματίσει τη λειτουργία του υπολογιστή ενώ στην τελική συνέντευξη γνωρίζει τι πρέπει να πράξει έτσι ώστε να κλείσει ένα αρχείο. Σε ερώτηση σχετική με τη διαγραφή ενός αρχείου το ΕΥ2 στην αρχική συνέντευξη θεωρεί πως μπορεί να το σβήσει με μία γόμα κάτι που είναι κοντά στις καθημερινές του συνήθειες ενώ στη τελική γνωρίζει πως πρέπει να σύρει ένα αρχείο στον Κάδο Ανακύκλωσης. Το ίδιο συμβαίνει και με τη λειτουργία της εκτύπωσης ενός αρχείου αλλά και με την αναγνώριση του εικονιδίου του φακέλου, όπου στην αρχή θεωρεί πως πρόκειται για ένα παιχνίδι που απλά υπάρχει στον υπολογιστή. Στην αρχή δεν καταφέρνει να ανοίξει το φάκελο με ένα κλικ ενώ στη τελική φάση είναι σε θέση να ανοίξει το φάκελο με επιτυχία. Αναφορικά με το περιεχόμενο ενός φακέλου, το ΕΥ2 στην αρχική φάση δεν γνωρίζει ποιο μπορεί να είναι ενώ [58]

60 στη τελική συνέντευξη κάνει λόγο για ζωγραφιές, γράμματα, φωτογραφίες και παιχνίδια. Το ΕΥ2 παρουσιάζει πρόοδο ανάμεσα στις δύο συνεντεύξεις που έδωσε στην ερευνήτρια πριν και μετά από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου. Στον Πίνακα 35 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ3. Πίνακας 35: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ3 ΕΥ3 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Τελική κατάσταση Πρόοδος Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες [59]

61 o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ3 στην ερώτηση που αφορά την αναγνώριση του εικονιδίου της ζωγραφικής στην αρχική του συνέντευξη θεωρεί πως πρόκειται για παιχνίδι ενώ στη τελική του συνέντευξη δηλώνει ότι πρόκειται για πρόγραμμα ζωγραφικής. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος στην αρχή δεν γνώριζε τι διαδικασία που έπρεπε να ακολουθήσει ενώ στη τελική φάση καταφέρνει να το εκκινήσει με τη σωστή διαδικασία. Όσο αφορά στην έννοια της αποθήκευσης στην αρχική του συνέντευξη δεν θεωρεί πως κάτι τέτοιο είναι εφικτό ενώ στην τελική του συνέντευξη το ΕΥ3 θεωρεί πως μπορεί να αποθηκεύσει ένα αρχείο που δημιουργεί στον υπολογιστή του και γνωρίζει και τα βήματα τα οποία πρέπει να εκτελέσει για να πραγματοποιήσει την αποθήκευση. Στην ερώτηση για το άνοιγμα ενός αρχείου παρατηρούνται οι ίδιες απαντήσεις όπως και στην εκκίνηση ενός προγράμματος. Σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείο το ΕΥ3 στην αρχική του συνέντευξη θεωρεί πως πρέπει να τερματίσει τη λειτουργία του υπολογιστή έτσι ώστε να κλείσει μαζί με τον υπολογιστή και το αρχείο. Στη τελική συνέντευξη δίνει ορθή απάντηση και ολοκληρώνει με επιτυχία το ανάλογο έργο για το κλείσιμο του αρχείου. Σχετικά με τη διαγραφή ενός αρχείου το ΕΥ3 δεν πιστεύει ότι γίνεται να το σβήσει από τον υπολογιστή ενώ στη τελική φάση δίνει ορθή απάντηση (Κάδος Ανακύκλωσης). Επίσης, αν και στην αρχή δεν γνωρίζει τη λειτουργία της εκτύπωσης στη τελική συνέντευξη γνωρίζει τη λειτουργία αυτή και είναι σε θέση να ακολουθήσει τα βήματα προκειμένου να εκτυπώσει ένα αρχείο. Αναφορικά με την έννοια του φακέλου το ΕΥ3 στην αρχική συνέντευξη θεωρεί πως πρόκειται για ένα παιχνίδι και δεν γνωρίζει πως μπορεί να ανοίξει το φάκελο. Σε αντίθεση με την αρχική στη τελική συνέντευξη μπορεί να αναγνωρίσει ότι πρόκειται για φάκελο, τον οποίο μπορεί να ανοίξει με διπλό κλικ πάνω του. Τέλος, αναφορικά με το περιεχόμενο ενός φακέλου στην αρχή δεν γνωρίζει ποιο μπορεί να είναι ενώ στη τελική φάση δηλώνει πως ένας φάκελος μπορεί να περιέχει ζωγραφιές, γράμματα αλλά και φωτογραφίες. Στον Πίνακα 36 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις συνεντεύξεις του ΕΥ4. Πίνακας 36: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ4 ΕΥ4 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου Τελική κατάσταση Πρόοδος [60]

62 o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Στον Πίνακα 36 παρουσιάζεται η πορεία ανάμεσα στις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ4. Στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ4 δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής και το χαρακτηρίζει ως ένα παιχνίδι ενώ στη τελική αναγνωρίζει πως πρόκειται για το πρόγραμμα ζωγραφικής. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος δεν γνωρίζει τον τρόπο για να πραγματοποιήσει την εκκίνηση στην αρχική φάση σε αντίθεση με την τελική όπου γνωρίζει τον τρόπο εκκίνησης και το εκτελεί. Όσο αφορά στην έννοια της αποθήκευσης ενός αρχείου το ΕΥ4 θεωρεί πως δεν γίνεται ενώ στη τελική γνωρίζει και ότι γίνεται και τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιείται η αποθήκευση ενός αρχείου. Ίδιες απαντήσεις δίνει το ΕΥ4 σχετικά με το άνοιγμα ενός αρχείου με αυτές της εκκίνησης ενός προγράμματος. Επίσης, σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου θεωρεί πως πρέπει να πραγματοποιηθεί έξοδος από το ρεύμα στην αρχή ενώ στο τέλος της διαδικασίας αναφέρει τον ορθό τρόπο κλεισίματος ενός αρχείου. Επίσης, σχετικά με τη διαγραφή ενός αρχείου στην αρχική συνέντευξη δίνει μία καθημερινού τύπου απάντηση «με γόμα» ενώ στη τελική συνέντευξη αναφέρει πως πρέπει να τοποθετηθεί το αρχείο στον Κάδο Ανακύκλωσης του υπολογιστή. Βελτίωση παρατηρείται στο ΕΥ4 και στις απαντήσεις που δίνει αναφορικά με τη λειτουργία της εκτύπωσης [61]

63 ενός αρχείου όπου στην αρχική συνέντευξη δεν γνωρίζει καν τη λειτουργία αυτή ενώ στη τελική συνέντευξη γνωρίζει και τη λειτουργία αλλά και τα βήματα για να εκτελέσει τη λειτουργία. Αναφορικά με την έννοια του φακέλου το ΕΥ4 δεν γνωρίζει στην αρχική συνέντευξη τι μπορεί να είναι αυτό το εικονίδιο ενώ στη τελική γνωρίζει πως πρόκειται για φάκελο, τον οποίο είναι πλέον σε θέση να ανοίγει αλλά και να γνωρίζει κάποιο από το πιθανό του περιεχόμενο (ζωγραφιές, γράμματα). Το ΕΥ4 παρουσιάζει πρόοδο ανάμεσα στις δύο συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν. Στον Πίνακα 37 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από δύο συνεντεύξεις του ΕΥ5. Πίνακας 37: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ5 ΕΥ5 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Τελική κατάσταση Πρόοδος Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω [62]

64 Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ5 στην αρχική συνέντευξη δεν αναγνωρίζει ορθά το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής (παιχνίδι) και δεν είναι σε θέση να το εκκινήσει. Σε αντίθεση με την αρχική στην τελική συνέντευξη το ΕΥ5 αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής και είναι σε θέση να το εκκινήσει με επιτυχία. Σχετικά με τη λειτουργία της αποθήκευσης ενός αρχείου το ΕΥ5 στην αρχική συνέντευξη δεν γνωρίζει ούτε αν γίνεται ούτε τον τρόπο, ενώ στη τελική συνέντευξη απαντά ορθά και στο ότι γίνεται να εκτελέσει την εντολή της αποθήκευσης και ακολουθεί και τα ορθά βήματα αποθήκευσης του αρχείου που του ζητήθηκε. Ακόμη αναφορικά με το άνοιγμα του αρχείου στην αρχή δεν γνωρίζει πώς να το ανοίξει ενώ στην τελική φάση γνωρίζει τι πρέπει να πράξει έτσι ώστε να το ανοίξει. Σε ερώτηση για το κλείσιμο ενός αρχείου το ΕΥ5 και πάλι στην αρχική συνέντευξη δεν γνωρίζει τον τρόπο για να κλείσει ένα αρχείο ενώ στη τελική συνέντευξη δίνει ορθή απάντηση. Σχετικά με τη διαγραφή ενός αρχείου το ΕΥ5 στην αρχική συνέντευξη ελαχιστοποιεί το παράθυρο θεωρώντας ότι έτσι το αρχείο δεν υπάρχει πλέον και όταν η ερευνήτρια το ανοίγει και πάλι δεν ξέρει να δώσει κάποιου τύπου αιτιολόγηση. Στην τελική συνέντευξη δίνει ορθή απάντηση αφού πλέον φαίνεται πως γνωρίζει ότι ένας πιθανός τρόπος διαγραφής ενός αρχείου είναι η τοποθέτησή του στον Κάδο Ανακύκλωσης. Βελτίωση παρατηρείται και στη λειτουργία της εκτύπωσης ενός αρχείου στο ΕΥ5. Τέλος, σχετικά με την έννοια του φακέλου το ΕΥ5 δεν γνωρίζει τι είναι στην αρχή, τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να το ανοίξει αλλά και το πιθανό του περιεχόμενο. Στην τελική συνέντευξη ωστόσο το ΕΥ5 αναγνωρίζει το εικονίδιο του φακέλου, είναι σε θέση να το ανοίξει αλλά και αναφέρει κάποιο από το πιθανό του περιεχόμενο (ζωγραφιές, γράμματα, παιχνίδια). Το ΕΥ5 παρουσιάζει πρόοδο ανάμεσα στις δυο του συνεντεύξεις όπως αποδεικνύεται από τα παραπάνω. Στον Πίνακα 38 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ6. Πίνακας 38: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ6 ΕΥ6 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς Τελική κατάσταση Πρόοδος [63]

65 o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ6 στην αρχική συνέντευξη δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής και δεν είναι σε θέση να το εκκινήσει. Σε αντίθεση με την αρχική στη τελική συνέντευξη το ΕΥ μπορεί να αναγνωρίσει το εικονίδιο και να εκκινήσει το πρόγραμμα. Σχετικά με την έννοια της αποθήκευσης στην αρχική φάση δεν γνωρίζει πως υπάρχει αυτή η δυνατότητα ενώ στη τελική γνωρίζει και πως υπάρχει αλλά και ακολουθεί τα κατάλληλα και ορθά βήματα προκειμένου να αποθηκεύσει ένα αρχείο. Ακόμη, σχετικά με την ερώτηση για το άνοιγμα του αρχείου παρατηρούνται οι ίδιες απαντήσεις με αυτές τις εκκίνησης του προγράμματος. Σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου το ΕΥ θεωρεί στην αρχική συνέντευξη πως πρέπει να θέσει τον υπολογιστή εκτός ρεύματος προκειμένου να κλείσει μαζί και το ανοιχτό αρχείο, ενώ δίνει σωστή απάντηση στο τέλος της διαδικασίας. Αναφορικά με τη διαγραφή ενός αρχείου θεωρεί λανθασμένα στην αρχή της διαδικασίας πως πρέπει να τερματίσει τον υπολογιστή ενώ στο τέλος αυτής πως θα το τοποθετήσει στον Κάδο Ανακύκλωσης. Ακόμη, στην αρχική συνέντευξη δεν γνωρίζει την λειτουργία της εκτύπωσης ενώ στην τελική συνέντευξη γνωρίζει και τη λειτουργία και τον τρόπο με τον οποίο θα εκτυπώσει ένα αρχείο. Τέλος, σχετικά με την έννοια του φακέλου το ΕΥ6 δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο ως φάκελο αλλά ως γράμμα στην αρχή και δεν είναι σε θέση να τον ανοίξει. [64]

66 Επίσης, ενώ στην αρχή δεν γνώριζε το πιθανό του περιεχόμενο στην τελική συνέντευξη δηλώνει πως το περιεχόμενο ενός φακέλου μπορεί να είναι ζωγραφιές, γράμματα, φωτογραφίες και παιχνίδια. Συνεπώς, βάσει των παραπάνω το ΕΥ6 παρουσίασε πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 39 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ7. Πίνακας 39: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ7 ΕΥ7 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Τελική κατάσταση Πρόοδος [65]

67 Το ΕΥ7 στην αρχική φάση δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής και δεν είναι σε θέση να το εκκινήσει (ένα κλικ). Επίσης, δεν γνωρίζει τη λειτουργία της αποθήκευσης ενός αρχείου, ενώ στη τελική συνέντευξη είναι σε θέση να την γνωρίζει όχι όμως να εκτελεί τα βήματα για την αποθήκευση ενός αρχείου. Σχετικά με άνοιγμα ενός αρχείου στην αρχή δεν γνωρίζει τον τρόπο ενώ στο τέλος γνωρίζει πώς να ανοίγει ένα αρχείο. Αναφορικά με το κλείσιμο ενός αρχείου στην αρχική συνέντευξη απαντά πως πρέπει να βγάλει τον υπολογιστή από το ρεύμα ενώ στην τελική συνέντευξη γνωρίζει τον ορθό τρόπο για να κλείσει ένα αρχείο. Στην ερώτηση για τη διαγραφή αρχείου στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ7 σημειώνει πως γίνεται να το διαγράψει αλλά δεν γνωρίζει τον τρόπο, σε αντίθεση με την τελική συνέντευξη όπου διαγράφει ένα αρχείο με τη χρήση του Κάδου Ανακύκλωσης. Ακόμη, σχετικά με τη λειτουργία της εκτύπωσης στην αρχή δεν γνωρίζει τη δυνατότητα αυτή ενώ στο τέλος ακολουθεί τα βήματα για να αποθηκεύσει ένα αρχείο. Τέλος, σχετικά με την έννοια του φακέλου το ΕΥ7 ενώ στην αρχή δεν γνωρίζει το εικονίδιο στο τέλος ονομάζει το εικονίδιο ως «φάκελο» και είναι σε θέση να τον ανοίγει αλλά και να γνωρίζει κάποια από τα πιθανά του περιεχόμενα (ζωγραφιές, γράμματα). Το ΕΥ7 παρουσιάζει πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 40 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ8. Πίνακας 40: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ8 ΕΥ8 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ Τελική κατάσταση Πρόοδος [66]

68 o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o o o o o Ζωγραφιές Γράμματα Φωτογραφίες Παιχνίδια Δεν ξέρω Το ΕΥ8 στην αρχική του συνέντευξη δεν είναι σε θέση να αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής αλλά ούτε και να το εκκινεί (ένα κλικ). Σχετικά με την αποθήκευση ενός αρχείου δεν γνωρίζει πως υπάρχει η δυνατότητα της αποθήκευσής του ενώ στη τελική συνέντευξη γνωρίζει και τη δυνατότητα αυτή αλλά και τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθήσει προκειμένου να αποθηκεύσει με επιτυχία ένα αρχείο. Αναφορικά με το άνοιγμα ενός αρχείου ισχύει ότι και με την εκκίνηση του προγράμματος. Σε ερώτηση σχετική με το κλείσιμο ενός αρχείο το ΕΥ7 θεωρεί πως για να κλείσει ένα αρχείο απαραίτητη προϋπόθεση είναι να τερματίσει τη λειτουργία του υπολογιστή. Στην τελική συνέντευξη ωστόσο δίνει σωστή απάντηση. Σχετικά με τη διαγραφή ενός αρχείου το ΕΥ7 εξηγεί στην αρχική του συνέντευξη πως γίνεται να διαγράψει ένα αρχείο αλλά δεν γνωρίζει τον τρόπο για να το πράξει, ενώ στην τελική του συνέντευξη εξηγεί πως πρέπει να το σύρει στον Κάδο Ανακύκλωσης του υπολογιστή. Για την λειτουργία της εκτύπωσης στην αρχική συνέντευξη δεν γνωρίζει πως υπάρχει αυτή η δυνατότητα ενώ στη τελική είναι σε θέση να εκτελεί ορθά τα βήματα για να εκτυπώνει ένα αρχείο. Αναφορικά με τις ερωτήσεις οι οποίες αφορούν στην έννοια του φακέλου το ΕΥ7 στην αρχή δεν γνωρίζει ούτε το εικονίδιο του φακέλου (είναι παιχνίδι, είναι γράμμα), ούτε το πιθανό του περιεχόμενο. Στην τελική συνέντευξη αναφέρει πως πιθανό περιεχόμενο ενός φακέλου μπορεί να είναι οι ζωγραφιές, τα γράμματα, οι φωτογραφίες και τα παιχνίδια και είναι σε θέση επίσης να τον ανοίγει. Συνεπώς, το ΕΥ7 παρουσίασε πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 41 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ9. [67]

69 Πίνακας 41: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ9 ΕΥ9 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Τελική κατάσταση Πρόοδος Το ΕΥ9 στην αρχική του συνέντευξη θεωρεί πως το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής είναι ένα παιχνίδι, ενώ στην τελική συνέντευξη το αναγνωρίζει ως πρόγραμμα ζωγραφικής. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος ενώ στην αρχή αποτυγχάνει στο τέλος κατορθώνει να εκκινήσει ορθά το πρόγραμμα. Αναφορικά με τη λειτουργία της αποθήκευσης στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ9 απαντά πως δεν είναι δυνατό να αποθηκεύσει ένα αρχείο του, ενώ στην τελική συνέντευξη γνωρίζει μεν πως υπάρχει η δυνατότητα της αποθήκευσης δεν γνωρίζει όμως τα βήματα για να [68]

70 αποθηκεύσει ένα αρχείο. Σίγουρα η διαδικασία αυτή για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη. Σχετικά με το άνοιγμα ενός αρχείου το ΕΥ9 στην αρχή δεν μπορεί να εκτελέσει την εντολή ενώ στην τελική διαδικασία είναι σε θέση να το εκτελέσει με τον ορθό τρόπο. Στην ερώτηση που αφορά στο κλείσιμο του αρχείου, το ΕΥ9 θεωρεί πως πρέπει να τερματίσει τη λειτουργία του υπολογιστή ενώ στην τελική συνέντευξη δίνει τη σωστή απάντηση. Στην ερώτηση που αφορά στη διαγραφή ενός αρχείου στην αρχική συνέντευξη απαντά πως μπορεί να το σβήσει με μια γόμα και στην τελική συνέντευξη διαγράφει το αρχείο με τη χρήση του Κάδου Ανακύκλωσης. Σχετικά με τη λειτουργία της εκτύπωσης ενός αρχείου και πάλι παρατηρείται βελτίωση αφού γνωρίζει και τα βήματα για να εκτυπώσει το αρχείο. Τέλος, αναφορικά με την έννοια του φακέλου στην αρχή δεν γνωρίζει τι είναι, ούτε πώς να τον ανοίξει όπως επίσης και ποιο μπορεί να είναι ένα πιθανό περιεχόμενο. Στην τελική φάση είναι σε θέση να απαντά ορθά στα παραπάνω. Το ΕΥ9 παρουσίασε πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 42 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των δύο συνεντεύξεων του ΕΥ10. Πίνακας 42: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ10 ΕΥ10 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) Τελική κατάσταση Πρόοδος [69]

71 o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ10 στην αρχική συνέντευξη δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής και δεν είναι σε θέση να το εκκινήσει. Σχετικά με την λειτουργία της αποθήκευσης το ΕΥ10 στην αρχική του απαντήσει ισχυρίζεται πως δεν είναι δυνατό να αποθηκεύσει ένα του αρχείο, ενώ στην τελική επισημαίνει πως γίνεται αλλά δεν γνωρίζει τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθήσει. Αναφορικά με το άνοιγμα ενός αρχείου στην αρχή το ΕΥ δεν είναι σε θέση να το ανοίξει σε αντίθεση με την τελική του προσπάθεια η οποία είναι επιτυχής. Σχετικά με τη διαγραφή ενός αρχείου στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ10 απαντά πως δεν γνωρίζει πώς μπορεί να σβήσει ένα αρχείο του, ενώ στην τελική συνέντευξη δίνει τη σωστή απάντηση (Κάδος Ανακύκλωσης). Σχετικά με τη λειτουργία της εκτύπωσης ενός αρχείου παρατηρείται πως υπάρχει βελτίωση στις δύο απαντήσεις τις οποίες δίνει το ΕΥ10 στην αρχική και την τελική συνέντευξη όπου πλέον γνωρίζει και τα βήματα για να εκτυπώσει ένα αρχείο. Αναφορικά με την έννοια του φακέλου, το ΕΥ10 στην αρχική του συνέντευξη δίνει λάθος απαντήσεις και δεν γνωρίζει τον τρόπο για να ανοίξει έναν φάκελο. Στην τελική συνέντευξη ωστόσο παρατηρείται πως το ΕΥ10 παρουσιάζει πρόοδο στις απαντήσεις του και είναι επίσης σε θέση να ανοίξει τον φάκελο έτσι ώστε να δει το περιεχόμενό του το οποίο σύμφωνα με το ΕΥ10 μπορεί να είναι ζωγραφιές, γράμματα, φωτογραφίες και παιχνίδια. Συνολικά, προκύπτει πως το ΕΥ10 παρουσιάζει πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 43 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ11. Πίνακας 43: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ11 ΕΥ11 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου Τελική κατάσταση Στασιμότητα [70]

72 o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Πριν πραγματοποιηθεί αναφορά στα ερευνητικά αποτελέσματα τα οποία παρουσιάστηκαν στον Πίνακα 43 είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθεί ότι το ΕΥ11 διαθέτει μαθησιακές δυσκολίες και είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός πως προκύπτει κάποια πρόοδος στις απαντήσεις και στα έργα τα οποία του ζητήθηκαν να ολοκληρώσει. Συγκεκριμένα, ενώ στην αρχή δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής, στο τέλος της διαδικασίας το αναγνωρίζει και εξηγεί πως με το πρόγραμμα αυτό ζωγραφίζουμε. Ακόμη, σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος οι απαντήσεις του ΕΥ11 μένουν στάσιμες δηλαδή προσπαθεί να εκκινήσει το πρόγραμμα με ένα κλικ. Πρόοδος δεν υπάρχει και στην επόμενη ερώτηση που αφορά στη λειτουργία της αποθήκευσης. Σχετικά με το άνοιγμα του αρχείου στην αρχή προσπαθεί με ένα κλικ του ποντικιού ενώ στην τελική συνέντευξη προσπαθεί να το ανοίξει με διπλό κλικ και δεν τα καταφέρνει. Σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου στην αρχή θεωρεί πως πρέπει να τερματίσει την λειτουργία του υπολογιστή, ενώ στην τελική συνέντευξη δηλώνει πως δεν ξέρει πώς να το κλείσει. Στην ερώτηση σχετικά με τη διαγραφή ενός αρχείου και στις δύο συνεντεύξεις το ΕΥ11 απαντά πως γίνεται αλλά δεν γνωρίζει τον τρόπο για να αποθηκεύσει ένα αρχείο. Σχετικά με τη λειτουργία της εκτύπωσης παρατηρείται πρόοδος στην τελική απάντηση σε σχέση με την [71]

73 αρχική. Τέλος, σχετικά με την έννοια του φακέλου, το ΕΥ11 ενώ στην αρχή δεν το αναγνωρίζει (είναι γράμμα) στην τελική συνέντευξη απαντά πως πρόκειται για φάκελο. Ακόμη κατορθώνει να τον ανοίξει με επιτυχία (τελική φάση) και δηλώνει πως το περιεχόμενό του μπορεί να είναι ζωγραφιές, γράμματα αλλά και παιχνίδια. Σύμφωνα με τη σύγκριση των δύο συνεντεύξεων προκύπτει στασιμότητα στις απαντήσεις τις οποίες δίνει το ΕΥ11. Στον Πίνακα 44 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των δύο συνεντεύξεων του ΕΥ12. Πίνακας 44: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ12 ΕΥ12 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα Τελική κατάσταση Πρόοδος [72]

74 o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ12 στην αρχική του συνέντευξη δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής σε αντίθεση με την τελική του συνέντευξη. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ12 δοκιμάζει να εκκινήσει το πρόγραμμα με ένα κλικ και συνεπώς δεν τα καταφέρνει ενώ στην τελική του συνέντευξη εκκινεί το πρόγραμμα με διπλό κλικ. Στην ερώτηση για την αποθήκευση του αρχείου το ΕΥ12 στην αρχή απαντά πως δεν υπάρχει η δυνατότητα αυτή, ενώ στην τελική συνέντευξη γνωρίζει πως υπάρχει αυτή η λειτουργία και τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθήσει για να αποθηκεύσει ένα αρχείο. Αναφορικά με το άνοιγμα του αρχείου ισχύει ότι και με την εκκίνηση του προγράμματος, δηλαδή αρχική αποτυχία αλλά τελικά επίτευξη του ανοίγματος. Σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου το ΕΥ12 απαντά πως πρέπει να τερματίσει τη λειτουργία του υπολογιστή ενώ στην τελική συνέντευξη δίνει τη σωστή απάντηση. Στην ερώτηση για τη διαγραφή ενός αρχείου στην αρχή γνωρίζει, όπως δηλώνει, πως είναι μια τέτοια ενέργεια δυνατή αλλά δεν γνωρίζει τον τρόπο για να την εκτελέσει. Στην τελική συνέντευξη διαγράφει το αρχείο με τη χρήση του Κάδου Ανακύκλωσης. Πρόοδος παρουσιάζεται και στην λειτουργία της εκτύπωσης ενός αρχείου. Τέλος, σχετικά με την έννοια του φακέλου το ΕΥ12 παρουσιάζει επίσης πρόοδο. Ειδικότερα, στην τελική συνέντευξη αναγνωρίζει το εικονίδιο του φακέλου, κατορθώνει να τον ανοίξει αλλά και αναφέρει πιθανό περιεχόμενο του φακέλου (ζωγραφιές, γράμματα, φωτογραφίες και παιχνίδια). Συνεπώς, από τα παραπάνω προκύπτει πως το ΕΥ12 παρουσίασε πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 45 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ13. Πίνακας 45: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ13 ΕΥ13 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) Τελική κατάσταση Πρόοδος [73]

75 o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ13 στην αρχική του συνέντευξη δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο της ζωγραφικής σε αντίθεση με την τελική συνέντευξη. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος ενώ στην αρχική φάση απαντά λάθος (ένα κλικ) στην τελική φάση καταφέρνει να το εκκινήσει. Στην ερώτηση που αφορά στην αποθήκευση του αρχείου στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ13 ισχυρίζεται πως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, ενώ στην τελική συνέντευξη γνωρίζει πως και αυτό είναι εφικτό αλλά και τον τρόπο με τον οποίο να αποθηκεύει ένα αρχείο. Αναφορικά με το άνοιγμα του αρχείου στην αρχή αποτυγχάνει και στο τέλος καταφέρνει να το ανοίξει. Αναφορικά με το κλείσιμο ενός αρχείου το ΕΥ13 απαντά στην αρχή πως δεν γνωρίζει τον τρόπο και στο τέλος της διαδικασίας εκτελεί ορθά το έργο. Στην ερώτηση για τη διαγραφή ενός αρχείου, το ΕΥ13 απαντά στην αρχική συνέντευξη πως γίνεται να διαγραφεί ένα αρχείο αλλά δεν γνωρίζει τον τρόπο, ενώ στην τελική συνέντευξη τοποθετεί το αρχείο στον Κάδο Ανακύκλωσης. Πρόοδος παρατηρείται και στην ερώτηση που αφορά στην εκτύπωση του αρχείου. Αναφορικά με τον τελευταίο κύκλο ερωτήσεων ο οποίος αφορά στην έννοια του φακέλου παρατηρείται σημαντική βελτίωση. Συγκεκριμένα, στην τελική συνέντευξη το ΕΥ13 είναι σε θέση να αναγνωρίζει το εικονίδιο του φακέλου, να τον ανοίγει αλλά και να γνωρίζει πως δύο από τα πιθανά του περιεχόμενα είναι οι ζωγραφιές και τα γράμματα. Συνολικά, από τα παραπάνω προκύπτει πως το ΕΥ13 παρουσιάζει πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 46 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ14. [74]

76 Πίνακας 46: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ14 ΕΥ14 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Τελική κατάσταση Πρόοδος Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ14 στην αρχική του συνέντευξη δεν μπορεί να αναγνωρίσει το εικονίδιο ζωγραφικής, κάτι που στην τελική συνέντευξη έχει αλλάξει. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος και στην αρχική αλλά και στην τελική συνέντευξη το ΕΥ14 προσπαθεί με διπλό κλικ να το εκκινήσει ωστόσο τα καταφέρνει μόνο σε μία από τις δύο απόπειρες (στην τελική). Το ίδιο ισχύει και για το άνοιγμα του αρχείου. Στην ερώτηση που αφορά στην αποθήκευση ενός αρχείου, στην αρχή το ΕΥ απαντά πως δεν γίνεται κάτι τέτοιο, ενώ στην [75]

77 τελική του συνέντευξη μπορεί να πραγματοποιήσει ακόμα και τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθηθούν προκειμένου να αποθηκευτεί ένα αρχείο. Σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου, στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ απαντά πως πρέπει να αποσυρθεί από το ρεύμα ο υπολογιστής έτσι ώστε να κλείσει και το αρχείο μαζί. Στην τελική συνέντευξη το ΕΥ δίνει ορθή απάντηση σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου. Ακόμη, σχετικά με τη διαγραφή ενός αρχείου στην αρχή το ΕΥ14 απαντά πως θα το σβήσει με μία γόμα, ενώ στο τέλος δίνει τη σωστή απάντηση (Κάδος Ανακύκλωσης). Σωστή απάντηση δίνει το ΕΥ στην τελική συνέντευξη και στην ερώτηση σχετικά με την εκτύπωση ενός αρχείου. Τέλος, σχετικά με την έννοια του φακέλου στην τελική συνέντευξη το ΕΥ αναγνωρίζει το εικονίδιό του, μπορεί να τον ανοίξει και δίνει απάντηση σχετικά με το πιθανό του περιεχόμενο, πράγματα τα οποία δεν παρουσιάζονται στις απαντήσεις του ΕΥ στην αρχική του συνέντευξη. Συνολικά, το ΕΥ14 παρουσιάζει πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 47 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ15. Πίνακας 47: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ15 ΕΥ15 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι Τελική κατάσταση Πρόοδος [76]

78 o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ15 στην αρχική του συνέντευξη δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος και του αρχείου το ΕΥ15 καταφέρνει μόνο στην τελική συνέντευξη να τα εκκινήσει. Αναφορικά με την ερώτηση που σχετίζεται με την αποθήκευση ενός αρχείου, στην αρχή το ΕΥ απαντά πως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, ενώ στην τελική του συνέντευξη γνωρίζει και τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθήσει προκειμένου να αποθηκεύσει ένα αρχείο. Σχετικά με το κλείσιμο του αρχείου, στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ15 θεωρεί πως πρέπει να τερματίσει τη λειτουργία του υπολογιστή έτσι ώστε να κλείσει και το αρχείο. Στην τελική συνέντευξη ωστόσο το ΕΥ γνωρίζει τον ορθό τρόπο για να κλείσει ένα αρχείο. Στην ερώτηση που αφορά τη διαγραφή ενός αρχείου η απάντηση του ΕΥ στην αρχική συνέντευξη είναι πως πρέπει να τερματίσει τον υπολογιστή ενώ στην τελική τοποθετεί το αρχείο στον Κάδο Ανακύκλωσης. Πρόοδος παρατηρείται και σχετικά με την απάντηση του ΕΥ για την λειτουργία της εκτύπωσης. Τέλος, σχετικά με τις ερωτήσεις που αφορούν στην έννοια του φακέλου, το ΕΥ παρουσιάζει πρόοδο στις απαντήσεις που δίνει. Συγκεκριμένα, στην τελική συνέντευξη είναι σε θέση να ανοίγει τον φάκελο με επιτυχία, να τον αναγνωρίζει αλλά και να αναφέρει πιθανό περιεχόμενο του φακέλου. Το ΕΥ15 παρουσίασε πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 48 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ16. Πίνακας 48: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ16 ΕΥ16 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Τελική κατάσταση Πρόοδος [77]

79 Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Όπως φαίνεται και στον Πίνακα 48 το ΕΥ16 στην αρχική του συνέντευξη δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο της ζωγραφικής σε αντίθεση με την τελική συνέντευξή του. Στην ερώτηση για την εκκίνηση του προγράμματος το ΕΥ16 παρουσιάζει ορθή απάντηση και ορθή εκτέλεση του έργου μόνο στην τελική συνέντευξη. Στην ερώτηση σχετικά με την αποθήκευση ενός αρχείου το ΕΥ στην αρχή δεν θεωρεί πως κάτι τέτοιο γίνεται ενώ στην τελική του συνέντευξη απαντά πως γίνεται να αποθηκεύσει ένα αρχείο αλλά δεν γνωρίζει τον τρόπο. Αναφορικά με το άνοιγμα ενός αρχείου το ΕΥ16 και στις δύο συνεντεύξεις επιχειρεί να ανοίξει το αρχείο με διπλό κλικ. Ωστόσο, μόνο στην τελική του προσπάθεια το εκτελεί με επιτυχία. Σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου στην αρχική συνέντευξη ισχυρίζεται πως πρέπει να βγάλει τον υπολογιστή από το ρεύμα, ενώ στην τελική δίνει την ορθή απάντηση. Στην ερώτηση για τη διαγραφή του αρχείου στην αρχή απαντά πως γίνεται αλλά δεν ξέρει πώς, ενώ στην τελική συνέντευξη διαγράφει το αρχείο με τον ορθό τρόπο. Σωστή είναι και η απάντηση του ΕΥ16 και στην ερώτηση για την εκτύπωση του αρχείου στην τελική συνέντευξη. Σχετικά με την τελευταία έννοια, αυτή του φακέλου, το ΕΥ δίνει ορθές τελικές απαντήσεις σε σχέση με την αρχή που είναι λανθασμένες. Συνολικά το ΕΥ16 παρουσίασε πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. [78]

80 Στον Πίνακα 49 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ17. Πίνακας 49: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ17 ΕΥ17 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Τελική κατάσταση Πρόοδος Το ΕΥ17 στην αρχική συνέντευξη δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο του προγράμματος ζωγραφικής και δεν μπορεί να το εκκινήσει. Σε αντίθεση με την αρχική στην τελική συνέντευξη το ΕΥ17 καταφέρνει να εκκινήσει το πρόγραμμα. Στην ερώτηση που αφορά στην αποθήκευση του αρχείου στην [79]

81 αρχική συνέντευξη το ΕΥ δεν γνωρίζει ότι υπάρχει αυτή η λειτουργία, ενώ στην τελική απαντά πως γνωρίζει τη λειτουργία ως αποθήκευσης αλλά όχι τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει. Επιτυχία σημειώνεται στην τελική συνέντευξη και στην ερώτηση για το άνοιγμα ενός αρχείου. Σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου αλλά και με τη διαγραφή ενός αρχείου μόνο στην τελική συνέντευξη δίνεται η ορθή απάντηση. Αναφορικά με την εκτύπωση του αρχείου το ΕΥ17 εκτελεί σωστά τη διαδρομή στη τελική συνέντευξη. Τέλος, σχετικά με την τελευταία έννοια που είναι η έννοια του φακέλου πρόοδος σημειώνεται στις απαντήσεις του ΕΥ στην τελική συνέντευξη, όπου αναγνωρίζει και ονομάζει ορθά το εικονίδιο του φακέλου, ανοίγει τον φάκελο αλλά και γνωρίζει πιθανό του περιεχόμενο (ζωγραφιές, γράμματα). Συμπερασματικά, το ΕΥ17 παρουσιάζει πρόοδο στην τελική του συνέντευξη. Στον Πίνακα 50 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις δύο συνεντεύξεις του ΕΥ18. Πίνακας 50: Αποτελέσματα συνεντεύξεων ΕΥ18 ΕΥ18 Κατηγορίες ανάλυσης Αρχική συνέντευξη Τελική συνέντευξη Αναγνώριση εικονιδίου/χρήση Paint o Ζωγραφική o Παιχνίδι o Δεν ξέρω Εκκίνηση προγράμματος o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Αποθήκευση αρχείου o Ναι γίνεται δεν ξέρω πώς o Ναι γίνεται ξέρω πώς o Όχι δεν γίνεται o Δεν ξέρω ούτε αν γίνεται ούτε πώς Άνοιγμα αρχείου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Κλείσιμο αρχείου o Κλείσιμο η/υ o Έξοδος από ρεύμα o «x» o Δεν ξέρω Διαγραφή αρχείου o Δεν γίνεται να το σβήσω o Γίνεται δεν ξέρω πώς o Το βάζω στον Κάδο Ανακύκλωσης o Σβήνω τον η/υ o Ελαχιστοποίηση παραθύρου o Με γόμα Εκτύπωση αρχείου o Εκτυπωτής o Δεν ξέρω Εικονίδιο φακέλου (αναγνώριση) o Είναι παιχνίδι o Είναι γράμμα o Είναι φάκελος o Δεν ξέρω τι είναι Τελική κατάσταση Πρόοδος [80]

82 Άνοιγμα φακέλου o Ένα κλικ o Διπλό κλικ (αποτυχία) o Διπλό κλικ (επιτυχία) o Δεν ξέρω Περιεχόμενο φακέλου o Ζωγραφιές o Γράμματα o Φωτογραφίες o Παιχνίδια o Δεν ξέρω Το ΕΥ18 στην αρχική συνέντευξη δεν αναγνωρίζει το εικονίδιο της ζωγραφικής αλλά ούτε και πώς να εκκινήσει το πρόγραμμα. Σχετικά με την αποθήκευση ενός αρχείου στην αρχή το ΕΥ θεωρεί πως δεν είναι εφικτή ενώ στο τέλος γνωρίζει και ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσει προκειμένου να αποθηκεύσει ένα αρχείο. Σχετικά με το άνοιγμα ενός αρχείου στην τελική μόνο συνέντευξη δίνεται ορθή απάντηση. Το ίδιο και για την ερώτηση με το κλείσιμο ενός αρχείου όπου στην αρχή το ΕΥ18 θεωρεί πως πρέπει να θέσει τον υπολογιστή εκτός ρεύματος. Σχετικά με τη διαγραφή ενός αρχείου στην αρχική συνέντευξη το ΕΥ18 δεν γνωρίζει πως γίνεται ενώ στο τέλος τοποθετεί το αρχείο στον Κάδο Ανακύκλωσης. Σωστή είναι επίσης, η απάντηση του ΕΥ18 στην ερώτηση που σχετίζεται με τη λειτουργία της εκτύπωσης. Τέλος, σχετικά με την έννοια του φακέλου το ΕΥ18 αναγνωρίζει το εικονίδιο στην τελική συνέντευξη ενώ στην αρχή λέει πως πρόκειται για ένα γράμμα. Επίσης, στην τελική συνέντευξη είναι σε θέση να ανοίγει τον φάκελο αλλά και να αναφέρει πιθανό περιεχόμενό του (ζωγραφιές, γράμματα). Συνολικά το ΕΥ18 παρουσιάζει πρόοδο στις απαντήσεις του στην τελική συνέντευξη. Από τους παραπάνω πίνακες προκύπτει πως τα ερευνητικά υποκείμενα στο σύνολό τους (17/18) παρουσίασαν πρόοδο στην τελική τους συνέντευξη όπως παρουσιάζεται και στον Πίνακα 51. Στις αρχικές συνεντεύξεις παρατηρείται πως τα ΕΥ δεν γνώριζαν πολλές από τις βασικές λειτουργίες, όπως για παράδειγμα η αποθήκευση ή η διαγραφή ενός αρχείου. Σε αντίθεση με τις αρχικές στις τελικές συνεντεύξεις τα ΕΥ είναι σε θέση όχι μόνο να δίνουν ορθές απαντήσεις αλλά καταφέρνουν να φέρουν εις πέρας τα έργα τα οποία τους ζητούνται. Παρατηρείται πως ήταν δύσκολο για τους μαθητές προσχολικής ηλικίας να ακολουθήσουν τα βήματα για αποθηκεύσουν λόγου χάρη ένα αρχείο και ζητούσαν τη βοήθεια της ερευνήτριας ως προς την ανάγνωση των λέξεων. Πίνακας 51: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα για την κατηγοριοποίηση των συνεντεύξεων Κατηγοριοποίηση συνεντεύξεων Συχνότητα Πρόοδος 17 Στασιμότητα 1 Οπισθοδρόμηση 0 Σύνολο 18 [81]

83 Κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί πως κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου μία ομάδα μαθητών ανακάλυψε ένα «μη δόκιμο» τρόπο προκειμένου να αποθηκεύει τα αρχεία της. Ειδικότερα, η ομάδα ανακάλυψε ότι ένας δυνατός τρόπος είναι να πατήσει το «Χ» ενώ βρίσκεται στο πρόγραμμα έτσι ώστε να τεθεί η ερώτηση της αποθήκευσης και να επιλέξουν να αποθηκευτεί το αρχείο τους. Οπότε στην ερώτηση αυτή οι μαθητές απαντούν πως γίνεται με αυτό τον τρόπο. Τέλος, προκειμένου να επέλθει η σχετική αυτονομία των μαθητών προσχολικής ηλικίας με τα προγράμματα, τα αρχεία και τους φακέλους κρίνεται σκόπιμο να αφιερωθεί ένα εκτεταμένο χρονικό διάστημα σε καθημερινές δραστηριότητες στη τάξη του νηπιαγωγείου έτσι ώστε οι μαθητές να βιώνουν μέσα από ανάγκες που προκύπτουν τις έννοιες τις παραπάνω έννοιες. Θεωρείται σημαντικό ως πρώτο βήμα οι μαθητές προσχολικής ηλικίας να είναι σε θέση να γνωρίζουν απλά την ύπαρξη αυτών των λειτουργιών και σε δεύτερο στάδιο να εξοικειωθούν έτσι ώστε να τις χρησιμοποιούν μόνοι τους. Μια ακόμη παρατήρηση έχει να κάνει με τη λεπτή κινητικότητα των μαθητών προσχολικής ηλικίας, η οποία κάποιες φορές δεν τους επιτρέπει να ολοκληρώσουν ένα έργο ακόμη και αν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν. Σε πολλές περιπτώσεις στην εν λόγω έρευνα φαίνεται πως οι μαθητές κατάφεραν να ξεπεράσουν το θέμα αυτό και να ολοκληρώσουν με επιτυχία τα έργα τους. Ανάλυση 2ου ερευνητικού ερωτήματος Αναφορικά με το δεύτερο ερευνητικό ερώτημα «Πώς διαχειρίζονται τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου οι μαθητές προσχολικής ηλικίας κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου;», τα δεδομένα τα οποία διατίθενται είναι η ηχογράφηση της διαδικασίας εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου. Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να αναφερθεί πως για κάθε κατηγορία ανάλυσης (κάθε έννοια δηλαδή) εργάστηκε διαφορετική ομάδα των 2-4 ατόμων. Οι υπόλοιποι μαθητές μπορούσαν να παρέχουν βοήθεια αν το ζητούσε η αντίστοιχη ομάδα. Ακόμη, η ομάδα είχε τη δυνατότητα να ζητήσει τη βοήθεια της ερευνήτριας σε όποιο σημείο δεν μπορούσε να φέρει εις πέρας το έργο το οποίο έπρεπε να ολοκληρώσει και όταν δεν υπήρχε σχετική βοήθεια από τους συμμαθητές της. Στον Πίνακα 52 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου. Πίνακας 52: Αποτελέσματα από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου Κατηγορίες ανάλυσης Πρόβλεψη Αριθμός αποπειρών εκτέλεσης έργου Εκκίνηση προγράμματος Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη Εκτέλεση έργου Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Επίπεδο δυσκολίας/ Παρατηρήσεις Μέτριο επίπεδο δυσκολίας Πρόβλημα η λεπτή Ανακάλυψη ενέργειας από τους μαθητές [82]

84 εκτέλεση κινητικότητα νηπίων Αποθήκευση αρχείου o Αποθήκευση o Αποθήκευση Ως Ορθή Λάθος Ορθή Λάθος Άνοιγμα αρχείου Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Ορθή εκτέλεση μετά την 2 η απόπειρα Υψηλό επίπεδο δυσκολίας Δεν γνώριζαν τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσουν Ορθή εκτέλεση μετά την 2 η απόπειρα Μέτριο επίπεδο δυσκολίας Πρόβλημα η λεπτή κινητικότητα νηπίων «Χ» εμφάνιση προειδοποιητικο ύ παραθύρου ερώτηση αποθήκευσης ή όχι Ορθή εκτέλεση μετά την 2 η απόπειρα Κλείσιμο αρχείου Ορθή Λάθος Μετονομασία αρχείου Ορθή Λάθος Διαγραφή αρχείου o Κάδος Ανακύκλωσης (σύρε & άφησε) Ορθή Λάθος Αντιγραφή & Επικόλληση Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Μικρό επίπεδο δυσκολίας Ορθή εκτέλεση μετά την 1η απόπειρα Υψηλό επίπεδο δυσκολίας Ορθή εκτέλεση μετά την 2 η απόπειρα Μικρό επίπεδο δυσκολίας Ορθή εκτέλεση μετά την 2 η απόπειρα Υψηλό επίπεδο δυσκολίας Ορθή εκτέλεση μετά την 2 η απόπειρα Ανακάλυψη ενέργειας λόγω συμβόλου («Χ») από την ομάδα εργασίας Εκτύπωση αρχείου Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Μέτριο επίπεδο δυσκολίας Ορθή εκτέλεση μετά την 2 η απόπειρα Άνοιγμα φακέλου Ορθή Λάθος Μία Πάνω από 2 Μη εκτέλεση Από την ομάδα εργασίας Βοήθεια από συμμαθητές Βοήθεια από εκπαιδευτικό Μέτριο επίπεδο δυσκολίας Πρόβλημα η λεπτή κινητικότητα νηπίων Στον Πίνακα 52 σκιαγραφείται τι συνέβη κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου. Σχετικά με την εκκίνηση του προγράμματος οι μαθητές ενώ προσπάθησαν να βρουν τη λύση προκειμένου να το εκκινήσουν δεν το κατάφεραν με την πρώτη απόπειρα. Η ομάδα η οποία κλήθηκε να φέρει εις πέρας το έργο χρειάστηκε τη βοήθεια των συμμαθητών της αλλά και τη βοήθεια της ερευνήτριας. Κατά την πρώτη απόπειρα είναι λογικό οι μαθητές να αποτύχουν να εκκινήσουν το πρόγραμμα λόγω της λεπτής [83]

85 κινητικότητας η οποία είναι περιορισμένη στους μαθητές αυτής της ηλικίας («Μα δεν μπορώ να το πατήσω τόσο γρήγορα Πώς να το κάνω;», Ερευνητικό υποκείμενο, 5 χρονών). Μετά τη πρώτη προσπάθεια, αφού κατανόησαν τον τρόπο για να εκκινήσουν το πρόγραμμα, ολοκλήρωσαν το εν λόγω έργο με επιτυχία («Θα το κάνω πάλι! Εύκολο είναι!», Ερευνητικό υποκείμενο, 5 χρονών). Αναφορικά με τη λειτουργία της αποθήκευσης χρειάστηκε η ερευνήτρια να δείξει στους μαθητές με τη βοήθεια καρτών/εντολών τη διαδρομή την οποία πρέπει να ακολουθήσουν προκειμένου να ολοκληρώσουν την αποθήκευση ενός αρχείου. Αυτό συνέβη διότι είναι αδύνατο οι μαθητές να ανακαλύψουν από μόνοι τους τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθηθούν. Ένα σημαντικό εύρημα των μαθητών προέκυψε όταν κατά λάθος ένας μαθητής πάτησε το «Χ» και εμφανίστηκε το προειδοποιητικό μήνυμα για αποθήκευση ή όχι του αρχείου («Κυρία, τι έκανα; Τι γράφει εκεί;», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 χρονών). Στη συνέχεια, η ερευνήτρια διάβασε στους μαθητές το μήνυμα και από τη στιγμή εκείνη οι μαθητές υιοθέτησαν αυτό τον τρόπο προκειμένου να αποθηκεύουν ένα αρχείο διότι τους φάνηκε σαφώς πιο εύκολος. Φυσικά ο τρόπος αυτός δεν είναι ορθός από επιστημονικής άποψης, ωστόσο αρκετοί μαθητές δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν τα βήματα τα οποία απαιτούνται έτσι ώστε να αποθηκεύσουν το αρχείο. Κάποιοι μαθητές προσπαθούσαν να τα ακολουθήσουν ζητώντας συχνά τη βοήθεια είτε των συμμαθητών είτε συμβουλευόμενα τις καρτέλες με τις εντολές τις οποίες είχε δημιουργήσει η ερευνήτρια («Περίμενε μην κάνεις τίποτα! Να δούμε τι λένε οι καρτέλες γιατί μπερδεύτηκα», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 ετών, «Να ρωτήσουμε τη κυρία, εγώ δεν ξέρω..», Ερευνητικό Υποκείμενο, 4,5 ετών, «Να το βρήκα, δες!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 ετών). Σχετικά με το σημείο στο οποίο θα πραγματοποιηθεί η αποθήκευση εξηγήθηκε στους μαθητές ότι είναι η επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή προκειμένου να μην ψάχνουν πού έχουν τοποθετηθεί τα αρχεία τους μέσα στους φακέλους τους οποίους διαθέτει ο υπολογιστής. Για το άνοιγμα του αρχείου οι μαθητές ακολούθησαν την ίδια ενέργεια (διπλό κλικ) -προφανώς επηρεασμένοι από την προηγούμενη διαδικασία εκκίνησης του προγράμματος- με αυτή την οποία ακολούθησαν προκειμένου να εκκινήσουν ένα πρόγραμμα («Πάτα το 2 φορές γρήγορα για να προλάβεις. Κάντο πάλι, όχι έτσι πιο γρήγορα!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 χρονών, «Μου φεύγει δεν βλέπεις;», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 ετών). Το ίδιο πρόβλημα της λεπτής κινητικότητας των μαθητών εμφανίζεται και εδώ με μικρότερη ένταση λόγω της «εμπειρίας» από την προηγούμενη ενέργεια (εκκίνηση προγράμματος). Σχετικά με το κλείσιμο ενός αρχείου οι μαθητές ανακάλυψαν μόνοι τους τον τρόπο πατώντας το «Χ» του οποίου η συμβολική αναπαράσταση παραπέμπει τους μαθητές στην αντίστοιχη ενέργεια (κλείσιμο). Η μετονομασία του αρχείου ενθουσίασε το σύνολο των μαθητών («Μπορώ να βάλω το όνομά μου;», Ερευνητικό υποκείμενο, 4 χρονών) και μετά από την δεύτερη απόπειρα οι μαθητές ήταν σε θέση να εκτελέσουν μόνοι τους την αλλαγή ονόματος στο αρχείο. Επίσης, οι μαθητές φαίνεται πως δεν [84]

86 συνάντησαν καμία δυσκολία σχετικά με τη διαγραφή αρχείου με τη μέθοδο του «σύρε άφησε» στον Κάδο Ανακύκλωσης. Η εντολή της αντιγραφής και της επικόλλησης ήταν μία από τις εντολές οι οποίες δυσκόλεψαν τους μαθητές καθώς αφενός τα βήματα τα οποία έπρεπε να ακολουθήσουν ήταν αρκετά και αφετέρου οι μαθητές δυσκολεύονται στην ανάγνωση λέξεων. Αρκετοί μαθητές κοιτάζοντας με προσοχή τις κάρτες με τις εντολές οι οποίες είχαν και πάλι δημιουργηθεί από την ερευνήτρια κατάφεραν με την δεύτερη απόπειρα να εκτελέσουν το έργο («Περίμενε, πρέπει να βρούμε τις λέξεις πρώτα!» Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 ετών, «Άντε μην αργείς», Ερευνητικό Υποκείμενο, 4 ετών, «Βοήθησέ με λίγο, κάντο εσύ!», Ερευνητικό Υποκείμενο 5 ετών, «Σου δείχνω τις κάρτες δεν βλέπεις;» Ερευνητικό Υποκείμενο 4 ετών). Η εντολή της εκτύπωσης χρειάστηκε και αυτή πάνω από μία απόπειρα προκειμένου να ολοκληρωθεί με τη βοήθεια και πάλι καρτών/εντολών τις οποίες ακολουθούσαν οι μαθητές. Τέλος, το άνοιγμα του φακέλου ήταν μία διαδικασία σχετικά πιο εύκολη για τους μαθητές αφού είχαν ήδη τη γνώση από τις προηγούμενες δραστηριότητες. Ένα στοιχείο το οποίο αξίζει να αναφερθεί είναι ότι οι μαθητές από μόνοι τους μετάφεραν τη γνώση (διπλό κλικ) από το ένα έργο στο άλλο προκειμένου να ανοίξουν ένα αρχείο ή έναν φάκελο. Γενικές παρατηρήσεις από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου Οι παρατηρήσεις οι οποίες θα αναφερθούν στο σημείο αυτό σχετίζονται με όσα παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου στους μαθητές. Το εκπαιδευτικό σενάριο, όπως έχει ήδη αναφερθεί, εφαρμόστηκε στο σύνολο της τάξης και ομάδες μαθητών ήταν υπεύθυνες για την εκτέλεση των έργων τα οποία ζητούνταν. Το πλαίσιο αυτό, φαίνεται πως λειτούργησε αρκετά καλά. Αυτό προκύπτει από την ανάλυση των δεδομένων καθώς οι μαθητές έδιναν τη βοήθειά τους όπου το χρειάζονταν οι συμμαθητές τους («Μη βιάζεσαι! Θα σου πω τι πρέπει να κάνεις!», Ερευνητικό Υποκείμενο 5 ετών, «Πες μου!», Ερευνητικό Υποκείμενο 4,5 ετών, «Πάτησε γρήγορα δύο φορές πάνω στο φάκελο..», Ερευνητικό Υποκείμενο 5 ετών, «Να το άνοιξε!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 4,5 ετών). Επίσης, λειτούργησε ενθαρρυντικά για τους μαθητές καθώς γνώριζαν πως αν συναντήσουν κάποια δυσκολία μπορούν να απευθυνθούν στους συμμαθητές τους («Να ζητήσουμε τη βοήθεια της άλλης ομάδας; Δεν μπορείς να το κάνεις εσύ!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 ετών). Η συνεργασία μεταξύ των μαθητών λειτούργησε ομαλά τις περισσότερες φορές. Χάρη στο συγκεκριμένο πλαίσιο εργασίας ο ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν πιο διακριτικός και ιδιαίτερα βοηθητικός και ελάχιστες φορές όπου ήταν άκρως αναγκαίο- καθοδηγητικός. Επίσης, παρατηρείται ότι το επικοινωνιακό πλαίσιο το οποίο διατρέχει το εκπαιδευτικό σενάριο (συμμετοχή σε διαγωνισμό) κινητοποίησε το [85]

87 ενδιαφέρον των μαθητών («Πότε θα μάθουμε αν νικήσουμε;» Ερευνητικό Υποκείμενο 4 ετών, «Θα προλάβουμε να τα μάθουμε όλα αυτά;» Ερευνητικό Υποκείμενο 5 ετών) αλλά και τα ενθάρρυνε να εργαστούν σε συνεργασία με τους συμμαθητές τους. Οι μαθητές από την πρώτη στιγμή έδειξαν ενδιαφέρον για την εμπλοκή τους στις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου. Τα κίνητρα τα οποία δίνονται στους μαθητές είναι ιδιαίτερα σημαντικά στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς αν οι μαθητές δεν ενδιαφέρονται για ότι κάνουν δεν μπαίνουν στη διαδικασία να ασχοληθούν με αυτό. Επειδή οι έννοιες οι οποίες ενεπλάκησαν στο εκπαιδευτικό σενάριο είναι σύνθετες οι μαθητές έπρεπε να έχουν άμεσο λόγο για να εμπλακούν με αυτές χωρίς να παραιτηθούν καθώς συνάντησαν δυσκολίες με αυτές. Καθετί που έκαναν οι μαθητές είχε κάποιο μελλοντικό λόγο (πχ. να δημιουργήσουν μία αφίσα για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό). Μέσα από την εμπλοκή με τις έννοιες του εκπαιδευτικού σεναρίου, οι μαθητές γνώρισαν παράλληλα τους λόγους για να χρησιμοποιούν τα προγράμματα με τα οποία ήρθαν σε επαφή. Μπορεί αυτός να μην ήταν άμεσος σκοπός της παρούσας έρευνας, ωστόσο καθώς συνέβη κρίνεται απαραίτητο να σημειωθεί. Οι περισσότεροι μαθητές μετά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου γνώρισαν πιθανούς τρόπους χρήσης του υπολογιστή εκτός από το παιχνίδι («Με τον υπολογιστή κάνουμε πολλά!» Ερευνητικό Υποκείμενο 5 ετών, «Μάθαμε να γράφουμε, να ζωγραφίζουμε και να φτιάχνουμε ότι ξέρουμε στα μπαλόνια!», Ερευνητικό Υποκείμενο, 5 ετών). Ακόμη, σχετικά με την έννοια της αποθήκευσης και της εκτύπωσης ενός αρχείου, το οποίο απαιτεί σύνθετα βήματα για τους μικρούς μαθητές, οι μαθητές συνάντησαν δυσκολίες. Το γεγονός αυτό ήταν εκ των προτέρων δεδομένο στην ερευνήτρια καθώς οι μαθητές προσχολικής ηλικίας δεν είναι σε θέση να διαβάζουν τουλάχιστον κατά κανόνα. Οπότε σύμφωνα με τις παρατηρήσεις τις ερευνήτριας κρίνεται σκόπιμο, όπως ήδη αναφέρθηκε παραπάνω, ναι μεν οι μαθητές να γνωρίζουν ότι έχουν τη δυνατότητα της αποθήκευσης και της εκτύπωσης ενός αρχείου που δημιουργούν, χωρίς να είναι απαραίτητο να μπορούν να ολοκληρώσουν μόνοι τους τα βήματα, τουλάχιστον στην αρχή. Ίσως ο εκπαιδευτικός να διαθέτει στους μαθητές του τις κάρτες με τις εντολές έτσι ώστε μόνοι τους να προσπαθούν να εκτελέσουν την εντολή ή ο ίδιος ο εκπαιδευτικός αν δει ότι υπάρχει ακόμα δυσκολία να πραγματοποιεί τις ενέργειες αυτές. Σημαντικό είναι κατά πρώτον να κατανοήσουν οι μαθητές πως για να αποθηκεύσουν λόγου χάρη ένα αρχείο είναι απαραίτητο να δώσουν κάποιες εντολές στον υπολογιστή έτσι ώστε να εκτελέσει αυτό που του ζήτησαν. [86]

88 Ε ΜΕΡΟΣ Συμπεράσματα & Μελλοντικές Προεκτάσεις Η παρούσα έρευνα είχε ως σκοπό της τη μελέτη της εφαρμογής πτυχών του Νέου Προγράμματος Σπουδών Νηπιαγωγείου για την Πληροφορική στην Προσχολική ηλικία και ειδικότερα εννοιών οι οποίες αναφέρονται στον Α άξονα «Γνωρίζω τις ΤΠΕ & Δημιουργώ». Για το λόγο αυτό σχεδιάστηκε από την ερευνήτρια ένα εκπαιδευτικό σενάριο με τις έννοιες προς διδασκαλία (πρόγραμμα, αρχείο, φάκελος). Στην ερευνητική διαδικασία συμμετείχαν 18 μαθητές νηπιαγωγείου του Δήμου Πατρέων. Τα ερευνητικά ερωτήματα αφορούν στη μαθησιακή πρόοδο των μαθητών μετά από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου ως προς τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και του φακέλου, αλλά και στη διαχείριση των εννοιών από τους μαθητές κατά τη διάρκεια της εφαρμογής των δραστηριοτήτων. Τα δεδομένα που προέκυψαν από την έρευνα είναι τα παιδικά σχέδια και οι συνεντεύξεις στην αρχή και στο τέλος της διαδικασίας και η ηχογράφηση της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου. Από την ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων προκύπτει πως οι μαθητές πριν από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου διέθεταν ελλιπείς αναπαραστάσεις σχετικά με τις έννοιες του προγράμματος, του αρχείου και την έννοια της αρχειοθέτησης. Από τα αρχικά παιδικά σχέδια των μαθητών μαρτυρείται έλλειψη σχετικά με εικονίδια προγραμμάτων, αρχείων ή φακέλων. Σε αντίθεση με τα αρχικά σχέδια, στα τελικά σχέδια παρατηρείται σαφής βελτίωση. Οι μαθητές συμπεριλαμβάνουν στην πλειονότητά τους εικονίδια προγραμμάτων, αρχείων και φακέλων και δίνουν ορθές εξηγήσεις σχετικά με αυτά. Παρόμοια αποτελέσματα προκύπτουν από τις συνεντεύξεις των μαθητών. Στις αρχικές συνεντεύξεις οι μαθητές δεν είναι σε θέση να δώσουν ορθές απαντήσεις αλλά και να ολοκληρώσουν τα έργα τα οποία τους ζητούνται (πχ. εκκίνηση/τερματισμός προγράμματος). Μετά από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου οι περισσότεροι μαθητές είναι σε θέση να δώσουν ορθές απαντήσεις αλλά και να εκτελέσουν τις περισσότερες φορές ορθά τα έργα τα οποία τους ζητούνται από την ερευνήτρια. Από την εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου προκύπτει πως οι μαθητές έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με την εμπλοκή τους στις δραστηριότητες. Επίσης, σε όλη τη διάρκεια προσπαθούσαν να επιλύσουν τα έργα τα οποία τους ζητούνταν είτε με τη βοήθεια της ομάδας εργασίας τους είτε από τους υπόλοιπους συμμαθητές τους και λιγότερο από την εκπαιδευτικό/ερευνήτρια.το επίπεδο δυσκολίας αρκετών έργων ήταν δύσκολο ωστόσο μετά από την πρώτη απόπειρα οι μαθητές κατάφεραν να το διεκπεραιώσουν με επιτυχία. [87]

89 Από την παρούσα έρευνα προκύπτει πως το συγκεκριμένο μέρος του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος για την Πληροφορική στην Προσχολική Ηλικία μπορεί να εφαρμοστεί αφού σχεδιαστούν κατάλληλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες στις οποίες τα παιδιά να εμπλέκονται με τις έννοιες μέσα σε ένα συνεργατικό πλαίσιο μάθησης και ένα περιβάλλον το οποίο θα τους δίνει κίνητρα να συμμετέχουν σε αυτό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα είχε η εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου από νηπιαγωγούς οι οποίες εφαρμόζουν πιλοτικά το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών και τα μετέπειτα αποτελέσματα προκειμένου να έχουν έναν πιο γενικεύσιμο χαρακτήρα. Επίσης, βάσει των δεδομένων τα οποία υπάρχουν από την παρούσα έρευνα μπορεί να αναλυθούν πτυχές της αλληλεπίδρασης αλλά και της συνεργασίας των μαθητών μεταξύ τους κατά την προσπάθεια επίλυσης των έργων. Ακόμη, μία ενδιαφέρουσα προοπτική είναι η επιμόρφωση νηπιαγωγών από την ερευνήτρια και στη συνέχεια η σχεδίαση επιπλέον δραστηριοτήτων από κοινού, οι οποίες να είναι βασισμένες στις έννοιες του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος για την Πληροφορική στην Προσχολική Ηλικία έτσι ώστε να αξιολογηθεί όλο το εύρος του Νέου ΑΠΣ. [88]

90 Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία 1. Barrett, M. (1983). The study of children's drawings: Piagetian and experimental approaches. Early Child Development and Care, 12, Bergin, D. A., Ford, M. E., & Hess, R. D. (1993). Patterns of motivation and social behavior associated with microcomputers use of young children. Journal of Educational Psychology, 85(3), Clements, D. (1999). Dialogue on Early Childhood Science, Mathematics and Technology Education First Experiences in Science, Mathematics, and Technology. Retrieved 17 June 2009 from m. 4. Clements, D. (1991). Current technology and the early childhood curriculum. Yearbook in Early Childhood Education, 2, Clements, D., & Sarama, J. (2003). Strip mining for gold: Research and policy in educational technology- A response to Fool s Gold. Educational Technology Review, 11(1), Cuban, L. (Ed.). (2002). Oversold & underused-computers in the classroom Harvard Univerity Press. 7. DATEC Interim Report of the Developmentally Appropriate Technology in Early Childhood Education Project, October Downes, T. (2002). Blending play, practice and performance: children s use of the computer at home. Journal of Educational Enquiry, 3(2), Duhaney, D. (2000). Technology and the education process: Tranforming classroom activities. International Journal of Istructional Media, 27, Edwards-Groves, C., & Langley, M. (2009). I-Kindy: Responding to home technoliteracies in the kindergarden classroom. National Conference for Teachers of English and Literacy, Tasmania. 11. Gillespie, C.W., & Beisser, S. (2011). Developmentally appropriate LOGO computer programming with young children. Information Technology in Childhood Education, 13, Hatzigianni, M., & Margets, K. (2012). I am very good at computers : young children s computer use and their computer self-esttem. European Early Childhood Education Research Journal, 20(1), Healy, J. (Ed.). (1999). Failure to connect-how computers affect our children's minds-and what we can do about it. Simon & Schuster. 14. Heft, T.M., & Swaminathan, S. (2002). The effects of computers on the social behavior of preschoolers. Journal of Research in Childhood Education, 16(2), Hyson, M., & Morris, S. (1985). Computers? I love them!: Young children's concepts and attitudes about computers. Early Child Development and Care, 23, Jevris, A. (2003). Children s thinking about computers. British Educational Research Association Annual Conference, Edinburg. 17. Jonassen, D., Howland, J., Moore, J., & Marra, R. (Eds.) (2003). Learning [89]

91 to solve problems with technology: Α constructivist perspective. Merill: Prentice Hall. 18. McCarrick, K., & Xiaoming, L. (2007). Buried treasure: The impact of computer use on young children s social, cognitive, language development and motivation, AACE Journal, 15(1), McKenney, S., & Voogt, J. (2010). Technology and young children: How 4-7 years olds perceive their own use of computers. Computers in Human Behavior, doi: /j.chb Mutmaz, S. (2001). Children s enjoyment and perception of computer use in the home and school. Computers and Education, 36(4), Mutmaz, S. (2002). Children s conceptions of information communications technology. Education and Information Technologies, 7(2), NAYEC Position Statement, Technology and Young Children-Ages 3 through 8, April Piazza, C., & Riggs, S. (1984). Writing with a computer: An invitation to play. Early Child Development and Care, 17, Picard, D., & Vinter, A. (1999). Representational flexibility in children's drawings: Effects of age and verbal instructions. British Journal of Developmental Psychology, 17, Rennie, L., & Jarvis, T. (1995). Three approaches to measuring children's perceptions about technology. International Journal of Science Education, 17(6), Shahrimin, M.I., & Butterworth, D.M. (2002). Young children s collaboration interactions in a multimedia computer environment. Internet and Higher Education, 4, Siraj-Blatchford (2006). A guide to developing the ICT curriculum for early childhood education. Trentham Books, Stoke on Trent, UK and Sterling, USA. 28. Tsitouridou, M., & Vryzas, K. (2004). The prospect of intergrating ICT into the education of young children: The views of greek early childhood teachers. European Journal of Teacher Education, 27, Yelland, N. (1988). Technology as play. Early Childhood Education Journal, 26, Yin, R. (2003). Case study research: Design and Methods. Sage Publications. 31. Zevenbergen, R., & Logan, H. (2008). Computer use by preschool children: Rethinking practice as digital natives come to preschool. Australian Journal of Early Childhood, 33(1), [90]

92 Ελληνική Βιβλιογραφία 1. Bell, J. (2005). Πώς να συντάξετε μια επιστημονική εργασία. Αθήνα: Μεταίχμιο. 2. Cohen, M. & Manion, L. (2000). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Αθήνα: Μεταίχμιο. 3. Γεωργούτσου, Μ., Κόμης, Β. (2011). Διδασκαλία εννοιών Πληροφορικής στο νηπιαγωγείο: μια μελέτη περίπτωσης. Στο 2ο Πανελλήνιο συνέδριο «Ένταξη και χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία», Πάτρα, Απριλίου Γιαλαμάς, Β., Νικολακοπούλου, Κ., & Μάνεσης, Δ. (2008). Απόψεις και Προθέσεις Νηπιαγωγών Σχετικά με την Ενσωμάτωση και Χρήση των ΤΠΕ στην Προσχολική Εκπαίδευση. 6ο Συνέδριο ΕΤΠΕ, Λεμεσός Γκρίτση, Φ., Καμπεζά, Μ., & Κότσαρη, Μ. (2000). Απόψεις των Νηπιαγωγών για τη χρήση του υπολογιστή στην πρώτη σχολική ηλικία. 2ο Συνέδριο ΕΤΠΕ, Πάτρα Ζαράνης, Ν., & Οικονομίδης, Β. (2005). Οι απόψεις των νηπιαγωγών για τη χρήση του υπολογιστή στο νηπιαγωγείο. 3ο Συνέδριο Σύρου στις ΤΠΕ, Σύρος Κόμης, Β. (2011 Κόμης, Β. (2005). Εισαγωγή στη Διδακτική της Πληροφορικής. Αθήνα: Κλειδάριθμος. 8. Κόμης, Β., & Ζαχαροπούλου, Κ. (2001). Παραστάσεις των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τους υπολογιστές: ο ρόλος του φύλου, της ηλικίας και της χρήσης υπολογιστή. Ψυχοπαιδαγωγική της Προσχολικής Ηλικίας, Διεθνές Συνέδριο, Ρέθυμνο Κόμης, Β. (2010). Παιδαγωγικές Δραστηριότητες με (και για) Υπολογιστές στην Προσχολική και την Πρώτη Σχολική Ηλικία. Τέταρτη ανανεωμένη Έκδοση. Πάτρα: Πανεπιστημιακές Παραδόσεις. 10. Μερεντιέ, Φ. (Ed.). (1974). Το παιδικό σχέδιο. Αθήνα: Υποδομή. 11. Μπράτιτσης, Θ., Γκίνη, Α., & Σαμανδή, Ι. (2012). Μελέτη αναπαραστάσεων νηπίων για την έννοια του υπολογιστικού συστήματος. 6 ο Συνέδριο Διδακτική της Πληροφορικής, Φλώρινα, Ντολιοπούλου, Ε. (Ed.). (2002). Σύγχρονες Τάσεις της Προσχολικής Αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω - Γιώργος Δαρδανός. 13. Παγγέ, Τ. (2000). Τι γνωρίζουν τα παιδιά για τους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές; Σύγχρονη Εκπαίδευση, 110, Παπανδρέου, Μ. & Βελλοπούλου, Α.: «Τεχνολογία στην προσχολική ηλικία: Το παράδειγμα των υπολογιστών» στο Προαιρετικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα στη Σχολική Εκπαίδευση, Γιώργος Μπαγάκης (επιμ). Εκδόσεις Μεταίχμιο, Ρες, Γ. (2005). Η διείσδυση του 'άγχους για τους υπολογιστές' στους δασκάλους. Η περίπτωση των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Ν. Χίου. 3ο Συνέδριο Σύρου στις ΤΠΕ, Σύρος, ΥΠ.Ε.Π.Θ. (2001), Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων [91]

93 Σπουδών για το Νηπιαγωγείο. 17. Ψηφιακό Σχολείο (2011). Νέο Πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδών για την ΠροσχολικήΠρώτη Σχολική ηλικία. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2012 από [92]

94 Παράρτημα 1 Εκπαιδευτικό σενάριο Α. Το διδακτικό αντικείμενο του εκπαιδευτικού σεναρίου Τίτλος εκπαιδευτικού σεναρίου «Μαθαίνω για το Πρόγραμμα του υπολογιστή, το αρχείο και το φάκελο!» Ηλικίες στις οποίες απευθύνεται το εκπαιδευτικό σενάριο Το παρόν εκπαιδευτικό σενάριο απευθύνεται σε μαθητές προσχολικής ηλικίας. Σκοπός Ο σκοπός του παρόντος εκπαιδευτικού σεναρίου συνοψίζεται : Κεντρικός σκοπός: 1. Να οικοδομήσουν οι μαθητές προσχολικής ηλικίας την έννοια του προγράμματος, του αρχείου και της αρχειοθέτησης. Πρότερες γνώσεις παιδιών (τι πραγματικά γνωρίζουν τα παιδιά τη στιγμή της εφαρμογής του σεναρίου): Μελέτη μέσω ανίχνευσης μέσα από ατομικές συνεντεύξεις και παιδικό σχέδιο. Β. Οι ιδέες των μαθητών και οι πιθανές δυσκολίες της σκέψης τους Οι ιδέες των μαθητών και οι δυσκολίες οι οποίες παρατηρήθηκαν σχετικά με τις έννοιες του εκπαιδευτικού σεναρίου, παρουσιάζονται στο κεφάλαιο της Ανάλυσης Δεδομένων. Γ. Οι στόχοι του εκπαιδευτικού σεναρίου Επιμέρους στόχοι 1. Να γνωρίσουν λειτουργίες διαφορετικών προγραμμάτων. 2. Να αντιληφθούν την έννοια του αρχείου ως αποτέλεσμα της επεξεργασίας ενός προγράμματος. 3. Να αντιληφθούν την έννοια του φακέλου και τη διαδικασία της αρχειοθέτησης. 4. Να αντιληφθούν ότι για κάθε λειτουργία ενός προγράμματος απαιτείται να δοθεί η κατάλληλη εντολή σε αυτό. 5. Να αποκτήσουν οι μαθητές προσχολικής ηλικίας αυτονομία στη χρήση συγκεκριμένων προγραμμάτων. Ε. Οι δραστηριότητες υλοποίησης του εκπαιδευτικού σεναρίου στην τάξη [93]

95 Στην ενότητα αυτή περιγράφονται αναλυτικά οι επιμέρους κατηγορίες δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα κατά την υλοποίηση του εκπαιδευτικού σεναρίου. Το σενάριο περιέχει δραστηριότητες ανίχνευσης, δραστηριότητες διδασκαλίας των γνωστικών αντικειμένων, δραστηριότητες εμπέδωσης και δύο δραστηριότητες αξιολόγησης. Δεν προβλέπεται κάποια μεταγνωστική δραστηριότητα. Οι δραστηριότητες υλοποιούνται γραμμικά (σχήμα 1), κατά κανόνα, με βάση την προηγούμενη σειρά. Σχήμα 1: Δραστηριότητες εκπαιδευτικού σεναρίου Οι δραστηριότητες περιγράφονται αναλυτικά, κατά σειρά υλοποίησης, στη συνέχεια του κειμένου. α) Δραστηριότητες ανίχνευσης (ψυχολογικής και γνωστικής προετοιμασίας) Οι δραστηριότητες ανίχνευσης αφορούν δραστηριότητες ψυχολογικής και γνωστικής προετοιμασίας κατά τις οποίες πραγματοποιείται αποτίμηση υπάρχουσας γνώσης και ανίχνευση ιδεών, παραστάσεων και γνωστικών δυσκολιών για την/τις υπό διαπραγμάτευση έννοια/-ες, τις οποίες ενδέχεται να διαθέτουν οι μαθητές στους οποίους απευθύνεται το εκπαιδευτικό σενάριο. Στο σημείο αυτό κρίνεται απαραίτητη η κινητοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών προκειμένου να τους δοθεί το κίνητρο για να συμμετάσχουν στις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου. Ψυχολογική προετοιμασία - Πλαίσιο κινητοποίησης ενδιαφέροντος: Η ψυχολογική προετοιμασία των μαθητών χρησιμοποιείται για τη μετάβαση ανάμεσα στις επιμέρους δραστηριότητες και διατρέχει όλο το εκπαιδευτικό σενάριο. [94]