Έλεγχος από: Εγκέφαλο Νωτιαίο μυελό. Διατήρηση Ισορροπίας Στάσης Kίνηση. Αισθητικά συστήματα: Εσωτερική αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου

Transcript

1 Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018

2 Αισθητικά συστήματα: Εσωτερική αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου Έλεγχος από: Εγκέφαλο Νωτιαίο μυελό Διατήρηση Ισορροπίας Στάσης Kίνηση Κατεύθυνση των κινήσεων που συγκροτούν το σύνολο των συμπεριφορών μας

3 Σε αντίθεση με τα αισθητικά συστήματα που μετασχηματίζουν τη φυσική ενέργεια σε νευρικά σήματα, τα κινητικά συστήματα μεταφράζουν τα νευρικά σήματα σε συσπαστική δύναμη στους μυς, προκειμένου να παραχθούν κινήσεις

4 Το έργο των κινητικών συστημάτων στον έλεγχο των κινήσεων είναι αντίστροφο του έργου των αισθητικών συστημάτων στην αντίληψη Ενώ το τελικό αποτέλεσμα της αισθητικής διεργασίας είναι η δημιουργία μιας εσωτερικής αναπαράστασης του εξωτερικού κόσμου ή της κατάστασης του σώματος, η κινητική διεργασία αρχίζει με μια εσωτερική αναπαράσταση-μια εικόνα του επιθυμητού αποτελέσματος της κίνησης Παράδειγμα: όταν γράφουμε η μορφή του γράμματος είναι ανεξάρτητη από τον συγκεκριμένο μηχανισμό του σώματος που χρησιμοποιούμε.

5 Κάθε είδους κίνησης εξαρτάται από τον συνδυασμό δύο βασικών τρόπων μυϊκού ελέγχου: Τονικό έλεγχο: οι μύες ενεργοποιούνται με σταθερές συσπάσεις για τη σταθεροποίηση των αρθρώσεων (διατήρηση μιας ορισμένης στάσης του σώματος, κράτημα μολυβιού στο γράψιμο) Postural-phasic muscles (anterior view). Purple muscles predominantly postural, and green muscles predominantly phasic. Φασικό έλεγχο: οι μύες ενεργοποιούνται παροδικά για να κάνουν συγκεκριμένες κινήσεις (πχ πιάσιμο ενός φλιτζανιού, πίεση ενός κουμπιού, πέταγμα μπάλας)

6 Αντανακλαστικά Ταχείες στερεότυπες ακούσιες κινήσεις. Κατά κανόνα ελέγχονται με διαβαθμισμένο τρόπο από το γενεσιουργό ερέθισμα Ρυθμικά κινητικά σχέδια: (βάδισμα, μάσηση, τρέξιμο). Αλληλουχία στερεότυπων, επαναλαμβανόμενων κινήσεων. Συνδυάζουν στοιχεία εκούσιων κινήσεων και αντανακλαστικών. Συνήθως μόνο η έναρξη και η λήξη της αλληλουχίας είναι εκούσιες. Οι εκούσιες κινήσεις χαρακτηρίζονται από α) είναι σκόπιμες (κατευθυνόμενες προς στόχο) Κίνηση που συνοδεύεται από ενσυνείδητη επίγνωση του τι κάνουμε και γιατί το κάνουμε και όχι από αίσθηση ότι κάπως έτσι έγινε. Η προσοχή του ατόμου εστιάζεται προς την ενέργεια ή το σκοπό της κίνησης β) μαθαίνονται σε μεγάλο βαθμό (η εκτέλεση τους βελτιώνεται με την άσκηση)

7 Έλεγχος σύσπασης επιμέρους μυών Κινητικά συστήματα Ρύθμιση στάσης για την εκτέλεση της κίνησης Προσαρμογή της κίνησης

8 Για την ενοποίηση των τριών αυτών στοιχείων τα κινητικά συστήματα βασίζονται οργανωτικά σε δύο στοιχεία: Τα κινητικά συστήματα δέχονται μια συνεχή ροή πληροφοριών για γεγονότα του περιβάλλοντος, τη θέση και τον προσανατολισμό του σώματος και των άκρων και το βαθμό σύσπασης των μυών. Τα κινητικά συστήματα χρησιμοποιούν τις πληροφορίες αυτές για να επιλέξουν μια κατάλληλη απόκριση και να κάνουν προσαρμογές στην εξελισσόμενη κίνηση Τα κινητικά συστήματα είναι οργανωμένα σε τρία επίπεδα ελέγχου. Κάθε επίπεδο δέχεται τις αισθητικές πληροφορίες που είναι σχετικές με τις λειτουργίες τις οποίες ελέγχει. Τα επίπεδα των κινητικών συστημάτων είναι οργανωμένα ιεραρχικά και εν παραλλήλω

9 Η ιεραρχική οργάνωση του κινητικού ελέγχου: Επιτρέπει στα κατώτερα επίπεδα να δημιουργούν αντανακλαστικά δηλαδή σύνθετα σχέδια μυϊκής δραστηριοποίησης όπου δεν χρειάζεται η παρέμβαση των ανώτερων επιπέδων Τα ανώτερα επίπεδα είναι επομένως ελεύθερα να δίνουν εντολές Η παράλληλη οργάνωση του κινητικού ελέγχου: Επιτρέπει στα ανώτερα επίπεδα να προσαρμόζουν τη λειτουργία των νωτιαίων κυκλωμάτων Επιτρέπει ορισμένες λειτουργίες να ελέγχονται σχετικά ανεξάρτητα

10 ΠΡΟΘΕΣΗ Αναμετάδοση της πληροφορίας Εξειδίκευση της θέσης και της κίνησης για να εκτελεστεί η πρόθεση δράσης ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

11 XUGQ

12 Ο νωτιαίος μυελός περιέχει τα σώματα των κινητικών νευρώνων Το εγκεφαλικό στέλεχος τροποποιεί τους κινητικούς νευρώνες του νωτιαίου μυελού με τις έσω και έξω κατιούσες οδούς Ο κινητικός φλοιός δρα στους κινητικούς νευρώνες του νωτιαίου μυελού άμεσα με το φλοιονωτιαίο δεμάτιο και έμμεσα μέσω οδών του εγκεφαλικού στελέχους

13 Αντανακλαστικά

14

15 Κινητική μονάδα: Ο κινητικός νευρώνας και οι μυϊκές ίνες που νευρώνει Κάθε μυϊκή ίνα νευρώνεται από ένα μόνο κινητικό νευρώνα Λόγος εννεύρωσης: Ο αριθμός των μυϊκών ινών που νευρώνονται από ένα κινητικό νευρώνα Μυς οφθαλμού: 10 Μυς χεριού 100 Γαστροκνήμιος 2000

16

17

18 1. Επεξεργάζονται και ολοκληρώνουν τα εισερχόμενα σήματα από τα ανώτατα κινητικά κέντρα, τους περιφερικούς αισθητήρες αλλά και άλλους ενδονευρώνες 2. Μπορούν να δράσουν ως διακόπτες που επιτρέπουν ή αναστέλλουν μια κίνηση (κάτω από τον έλεγχο των ανώτερων κέντρων)

19 Η δύναμη που παράγεται στον συσπώμενο μυ και η προκαλούμενη αλλαγή του μήκους του εξαρτάται από: Το αρχικό του μήκος Την ταχύτητα αλλαγής του μήκους του Το εξωτερικό φορτίο που εναντιώνεται στην κίνηση Η δύναμη της μυϊκής σύσπασης διαβαθμίζεται με: Αύξηση ρυθμού εκπόλωσης κινητικών μονάδων Σταδιακή δραστηριοποίηση κινητικών μονάδων (επιστράτευση κινητικών μονάδων)

20 ΣΩΜΑΤΟΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΥΠΟΣ ΑΙΣΘΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΟΣ ΕΙΔΟΣ ΥΠΟΔΟΧΕΑ ΤΥΠΟΣ ΥΠΟΔΕΚΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Αφή Ελαφρό χτύπημα Δόνηση 5-40Hz Δερματικός μηχανοϋποδοχέας Σωμάτα Meissner Κίνηση Δερματικός μηχανοϋποδοχέας Υποδοχείς θυλάκων τριχών Εν τω βάθει πίεση Δόνηση Hz Δερματικός μηχανοϋποδοχέας Σωματία Pacini Αφή, πίεση Δερματικός μηχανοϋποδοχέας Σωμάτια Merkel Παρατεταμένη πίεση Δερματικός μηχανοϋποδοχέας Σωμάτια Ruffini Ιδιοδεκτικότητα Διάταση Μηχανοϋποδοχείς Μυϊκές άτρακτοι Τάση Μηχανοϋποδοχείς Τενόντια όργανα Golgi Θερμοκρασία θερμική Θερμοϋποδοχείς Υποδοχείς θερμού & ψυχρού Άλγος χημική, θερμική & μηχανική Χημειοϋποδοχέας, θερμοϋποδοχέας & μηχανοϋποδοχέας Πολυδύναμοι υποδοχείς ή χημικοί, θερμικοί και χημικοί αλγοϋποδοχείς Κνησμός Χημική Χημειοϋποδοχέας Χημικός αλγοϋποδοχέας

21 Το ΚΝΣ χρειάζεται πληροφορίες για το μήκος των μυών και τις δυνάμεις που παράγονται Οι ιδιοδεκτικές πληροφορίες καταγράφονται από δύο είδη υποδοχέων Μυϊκή άτρακτος Τενόντια όργανα του Golgi

22 Είναι η αντίληψη των κινήσεων και της θέσης του σώματος και κυρίως των άκρων ανεξάρτητα από την όραση. Ενσυνείδητη Υποσυνείδητη

23 Ερεθίσματα από περιφερειακούς υποδοχείς στο δέρμα, μύες και αρθρώσεις συνθέτουν μια εικόνα της θέσης του σώματος, την κατάσταση του, κλπ. Την πληροφορία αυτή την αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος. Η ενσυνείδητη ιδιοδεκτική πληροφορία στο νωτιαίο μυελό ακολουθεί τις οπίσθιες δέσμες, τον έσω λημνίσκο και φτάνει στον εγκεφαλικό φλοιό.

24 Το υποσυνείδητο μονοπάτι περιλαμβάνει νευρώνες που φέρονται από το νωτιαίο μυελό στην παρεγκεφαλίδα, καθώς και σε μέρη του εγκεφαλικού φλοιού. Οι πληροφορίες από την περιφέρεια φτάνουν με τη νωτιοπαρεγκεφαλιδική οδό ομόπλευρα στην παρεγκεφαλίδα

25 A4gk

26

27 Υπάρχουν δύο είδη ενδοατρακτικών ινών Ίνες πυρηνικής αλύσου που είναι βραχεία και λεπτή, με πυρήνες διατεταγμένους σε σειρά Ίνες πυρηνικού σάκου με μεγαλύτερη διάμετρο και πυρήνες συγκεντρωμένους στο κέντρο της Συνήθως μια μυϊκή άτρακτος θηλαστικού περιέχει μια ίνα πυρηνικού σάκου από κάθε είδος και ένα μεταβλητό αριθμό ινών πυρηνικής αλυσίδας (συνήθως 5)

28 Οι ίνες πυρηνικού σάκου διακρίνονται σε δυναμικές και στατικές Οι ίνες πυρηνικού αλύσου είναι στατικές

29 Πρωτοταγής απόληξη Ια καταλήγει σε όλους τους τύπους ενδοατρακτικών ινών Δευτεροταγής απόληξη ΙΙ καταλήγει σε στατικές ίνες (πυρηνικής αλύσου ή σάκου

30

31 ΣΤΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ: το νέο μήκος του μυός παραμένει σταθερό Οι αισθητικές ίνες II (δευτεροταγείς) ανταποκρίνονται στο μήκος των μυών ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΦΑΣΗ: Μεταβολή του μήκους Οι αισθητικές ίνες Ia (πρωτοταγείς) ανταποκρίνονται εν μέρει στο μήκος των μυϊκών ινών αλλά ανταποκρίνονται έντονα στις μεταβολές του μήκους

32 ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΦΑΣΗ: οι αισθητικές ίνες Ia ανταποκρίνονται στις μεταβολές του μήκους ΣΤΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ: οι αισθητικές ίνες ΙΙ ανταποκρίνονται στο μήκος

33 Οι μυϊκοί άτρακτοι παρέχουν πληροφορίες για: Το μήκος του μυός (κυρίως αισθητικές ίνες IIστατικές) Ταχύτητα μεταβολής του μήκους (αισθητικές ίνες Iaδυναμικές)

34 Λειτουργία της μυϊκής ατράκτου μέσω του μυοτατικού αντανακλαστικού

35 Οι Ια αισθητικές (δυναμικές) ίνες στο ΝΜ δίνουν συνάψεις στα σώματα των α-κινητικών νευρώνων που νευρώνουν τις εξωατρακτικές μυϊκές ίνες Η διέγερση των Ια ινών οδηγεί σε διέγερση των α-κινητικών νευρώνων και σύσπαση των εξωατρακτικών μυϊκών ινών Με το μυοτατικό αντανακλαστικό διατηρείται σταθερό το μήκος των μυών

36 Κατά την έκκληση του μυοτατικού αντανακλαστικού ανασταλτικοί ενδονευρώνες οδηγούν σε χάλαση του ανταγωνιστή μυ

37

38

39 (Ι) διατήρηση σταθερού μήκος μυών (ΙΙ) προστασία των μυων από βλάβη (ΙΙΙ) κίνηση και στάση του σώματος

40

41

42 Εκλυση μυοτατικού αντανακλαστικού Διατήρηση σταθερής θέσης

43

44 Η μυϊκή άτρακτος: Δίνει πληροφορίες στο ΚΝΣ για το μήκος (στάση του σώματος) και τις μεταβολές του μήκους (κίνηση) των μυών (ιδιοδεκτικότητα) Εξυπηρετεί τη κίνηση-στάση με αντανακλαστικά που ολοκληρώνονται στο ΝΜ (μυοτατικό αντανακλαστικό) Προστατεύει τους μυς από βλάβη λόγω διάτασης (μυοτατικό αντανακλαστικό)

45 γ-νευρώνες Αποτελούν το 30% των ινών των προσθίων ριζών Δυναμικοί γ-νευρώνες νευρώνουν τις δυναμικές ίνες πυρηνικού σάκου Στατικοί γ-νευρώνες νευρώνουν τις στατικές ίνες πυρηνικού σάκου και ίνες πυρηνικής αλυσίδας

46 Η ενεργοποίηση των γ-στατικών ινών αυξάνει το τονικό επίπεδο δραστηριότητας των απολήξεων Ια και ΙΙ,

47 Η ενεργοποίηση των γ-στατικών ινών ελαττώνει τη δυναμική ευαισθησία των Ια και

48 Η ενεργοποίηση των γ-δυναμικών ινών αυξάνει τη δυναμική ευαισθησία των Ια αισθητικών απολήξεων

49 Η ενεργοποίηση των γ-στατικών ινών μπορεί να εμποδίσει τη σίγαση των ινών Ια κατά τη διάρκεια της διάτασης του μυός

50 Η διέγερση των γ- κινητικών νευρώνων δεν οδηγεί σε ανιχνεύσιμη μυϊκή σύσπαση γιατί η σύσπαση των ενδοατρακτικών ινών δεν μπορεί να προκαλέσει βράχυνση του μυός

51 Η διέγερση των γ- κινητικών ινών προκαλεί βράχυνση των συσταλτών άκρων και διατείνει την περιοχή του πυρηνικού σάκου πυροδοτώντας δυναμικά ενεργείας στις Ια ίνες και μπορεί να προκαλέσει σύσπαση μέσω των α-κινητικών ινών

52 Σε απάντηση σε κατερχόμενα σήματα που καταλήγουν στα κινητικά κυκλώματα του ΝΜ ενεργοποιούνται τόσο οι α- όσο και οι γ- κινητικοί νευρώνες. Εξαιτίας αυτής της συνενεργοποίησης α-γ νευρώνων οι ενδοατρακτικές και εξωατρακτικές ίνες βραχύνονται ταυτόχρονα. Έτσι η μυϊκή άτρακτος παραμένει ικανή να απαντά στη διάταση και να ρυθμίζει αντανακλαστικά την εκφόρτιση των α-κινητικών νευρώνων

53 Αν συσπασθεί ο μυς με τη διέγερση των γ-κινητικών νευρώνων αυξάνεται η ευαισθησία της ατράκτου Διατήρηση της λειτουργικότητας της μυϊκής ατράκτου

54

55 g4oq

56 Κεντρικές κατιούσες οδοί ρυθμίζουν τους α- και γ- κινητικούς νευρώνες και μέσω αυτών προσαρμόζουν την ευαισθησία των μυϊκών ατράκτων και κατά συνέπεια τον ουδό των μυοτατικών αντανακλαστικών Άγχος Χειρισμός Jendrassik

57 Οι Ia ανασταλτικοί ενδονευρώνες επιτρέπουν τον έλεγχο των ανταγωνιστών μυών με μία μόνο εντολή Επομένως όταν δίνεται εντολή σε ένα μυ να συσπαστεί αυτομάτως ο ανταγωνιστής μυς χαλαρώνει

58 Οι ανασταλτικοί ενδονευρώνες επιτρέπουν τον ανταγωνιστή μυ να μην αντιτίθεται στην εκούσια κίνηση μέσω έκκλησης του μυοτατικού αντανακλαστικού

59 Ta ανασταλτικά κύτταρα Renshaw αναστέλλουν τους κινητικούς νευρώνες. Το αρνητικό αυτό σύστημα ανατροφοδήτησης ρυθμίζει την διεγερσιμότητα των κινητικών νευρώνων Επίσης τα κύτταρα Renshaw συνάπτονται με παράπλευρους συνεργικούς α-κινητικούς νευρώνες και Ia ανασταλτικούς νευρώνες. Κατιούσες οδοί που ρυθμίζουν την διεγερσιμότητα των κυττάρων Renshaw ρυθμίζουν και την διεγερσιμότητα των αντίστοιχων κινητικών νευρώνων

60 Αίτιο: (Clostridium Τetani), Tetanospasmin Αναστολή ανασταλτικών ενδονευρώνων ΝΜ Δυσκαμψία Χαρακτηριστική έκφραση προσώπου (σαρδόνιος γέλως) Πλάτη σε τόξο (οπισθότονος)

61 Κατάργηση της διέγερσης των κυττάρων Renshaw αύξηση διεγερσιμότητας α- κινητικών νευρώνων από το επίπεδο της βλάβης και κάτω

62 1 2 α 3 4 5

63

64 Βρίσκεται στον τένοντα του μυός Σύνδεση εν σειρά με τις γραμμωτές μυϊκές ίνες Αισθητική ίνα Ib Ανιχνεύει τάση και μεταβολές στην τάση που ασκεί ο μυς στον τένοντα του

65

66

67

68 1. Ιδιοδεκτικότητα

69 2. ομοιόμορφη κατανομή φορτίου στις μυϊκές ίνες

70 3. Προστασία του μυός από υπερβολική σύσπαση

71

72

73 Μετεκφόρτωση Μεταγενής εκπομπή

74

75

76 ΠΡΟΣΑΓΩΓΟΣ ΟΔΟΣ : ΟΘΑΛΜΟΙ, ΑΙΘΟΥΣΑΙΑ ΣΥΣΚΕΥΗ, ΣΩΜΑΤΙΚΟΙ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ ΑΠΑΓΩΓΟΣ ΟΔΟΣ: Α ΚΙΝΗΤΙΚΟΙ ΝΕΥΡΩΝΕΣ, ΚΕΝΤΡΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΣΤΟ ΝΩΤΙΑΙΟ ΜΥΕΛΟ

77 Μυοτατικό αντανακλαστικό Τενόντιο αντανακλαστικό Αντανακλαστικό χιαστής έκτασης

78 Η αντίσταση του μυός στην παθητική διάταση του Εξαρτάται από την εκφόρτιση των γ-κινητικών νευρώνων Χαμηλή εκφόρτιση υποτονία Αυξημένη εκφόρτιση υπερτονία (σπαστικότητα)

79 Μικρό απτικό ερέθισμα μπορεί μαζί με το αντανακλαστικό απόσυρσης να ενεργοποιήσει νευρώνες του ΑΝΣ και να προκαλέσει κένωση της ουροδόχου κύστης και ορθού, ωχρότητα, αυξομοιώσεις της ΑΠ

80 Νωτιαία καταπληξία: απουσία όλων των αν/κων και χαλαρή παράλυση (στον άνθρωπο διαρκεί περίπου δύο εβδομάδες) Παύση διεγερτικών ώσεων από τις κατιούσες οδούς Απελευθέρωση ανασταλτικών νευρώνων ΝΜ (που φυσιολογικά αναστέλλονταν από κατιούσες οδούς)

81 Μετά τη νωτιαία καταπληξία επανεμφάνιση αντ/κών ζωηρών κάτω από το επίπεδο της βλάβης Υπερευαισθησία απονεύρωσης Εκβλάστηση παράπλευρων κλάδων στους υπάρχοντες νευρώνες και σχηματισμός πρόσθετων διεγερτικών απολήξεων

82 Το κύκλωμα παραγωγής προτύπων ενεργοποιείται από την μεσεγκεφαλική κινητική περιοχή

83

84

85 Όλες οι εκούσιες κινήσεις ελέγχονται από τον εγκέφαλο Μια από τις περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στον έλεγχο των εκούσιων κινήσεων είναι ο κινητικός φλοιός Αποτελείται από τον πρωτοταγή κινητικό φλοιό (Μ1, περιοχή 4) και την συμπληρωματική & προκινητική περιοχή (περιοχή 6)

86 Έλεγχος του αντιθέτου μισού του σώματος Σωματοτοπική αντιπροσώπευση περιοχών του σώματος στον κινητικό φλοιό (αντιπροσώπευση ανάλογα με την πολυπλοκότητα των κινήσεων που επιτελούν)

87 Ελέγχει μεμονωμένες κινήσεις ή σειρά κινήσεων που αφορά ομάδα μυών Οι νευρώνες του πρωτεύοντος κινητικού φλοιού ενεργοποιούνται msec πριν την έναρξη της κίνησης (εντολή προς τους α κινητικούς νευρώνες του ΝΜ) Κωδικοποιεί την ένταση της κίνησης την κατεύθυνση της κίνησης την έκταση της κίνησης την ταχύτητα της κίνησης

88 Οι πυραμιδικοί νευρώνες διεγείρονται εντονότερα προς μια κατεύθυνση της κίνησης η κατεύθυνση της κίνησης κωδικοποιείται από τη διέγερση ενός πληθυσμού κυττάρων

89 Περιλαμβάνει την : Συμπληρωματική κινητική περιοχή (supplementary motor area, SMA) Συμμετέχει: στον σχεδιασμό πολύπλοκων κινήσεων στον συντονισμό των κινήσεων και των δύο χεριών Επηρεάζει τον σχεδιασμό και την έναρξη μιας κίνησης με βάση προηγούμενες εμπειρίες

90 Περιλαμβάνει την : Προκινητική περιοχή ` (premotor area, PMA). Συμμετέχει στον έλεγχο των κινήσεων του σώματος ολοκληρώνοντας τις αισθητικές πληροφορίες. Ελέγχει τους μυς που βρίσκονται κοντά στον άξονα του σώματος (κεντρομελικοί) Ελέγχει την θέση του σώματος για να επιτευχθεί μια κίνηση

91 Η περιοχή 6 του κινητικού φλοιού παίζει ρόλο στον σχεδιασμό της κίνησης κυρίως τις πολύπλοκες κινήσεις των περιφερικών μυών Η ενεργοποίηση νευρώνων της συμπληρωματικής κινητικής περιοχής συμβαίνει πριν την εκτέλεση της κίνησης και συμβαίνει και στα δύο ημισφαίρια (σύνδεση των δύο ημισφαιρίων) Κινητική απραξία

92 DnTA

93 Στα αισθητικά συστήματα η πληροφορία φτάνει στον πρωτεύοντα αισθητικό φλοιό και στη συνέχεια επεξεργάζεται περαιτέρω στις δευτερεύουσες περιοχές Στο κινητικό σύστημα οι πληροφορίες από τον συμπληρωματικό κινητικό φλοιό μεταβιβάζονται στον πρωτεύοντα κινητικό φλοιό

94 Οι περιοχές αυτές του βρεγματικού λοβού πληροφορούν για το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα γίνει η κίνηση, καθώς δέχονται αισθητικές πληροφορίες για την θέση του σώματος καθώς και για το περιβάλλον. Παράγουν τα εσωτερικά μοντέλα της κίνησης που πρόκειται να γίνει

95 Αισθητικοκινητικός φλοιός Συμμετέχει στο ανώτερο και μέσο επίπεδο κινητικού ελέγχου (σχεδιασμός, έλεγχος της κίνησης)

96 Σχεδιασμός της κίνησης Ο σχεδιασμός (απόφαση) της κίνησης γίνεται στον πρόσθιο μετωπιαίο λοβό, ο οποίος δέχεται πληροφορίες από διάφορες περιοχές του φλοιού σε σχέση με τη θέση του σώματος και το περιβάλλον Στη συνέχεια η «διαταγή» μεταβιβάζεται στην περιοχή 6 η οποία «αποφασίζει» ποιοι μύες θα συσπαστούν ώστε να επιτευχθεί η κίνηση που έχει αποφασιστεί (σχεδιασμός της κίνησης) Στη συνέχεια η «διαταγή» μεταβιβάζεται στην περιοχή 4 (πρωτεύων κινητικός φλοιός) που ενεργοποιεί, μέσω νωτιαίου μυελού, τους μυς που συμμετέχουν στην κίνηση

97 Διαδρομή 1 για απλές κινήσεις (πχ ρύθμιση της πίεσης που ασκείται σε ένα ποτήρι) Πρωτοταγής σωματοαισθητικός φλοιός (αίσθηση θέσης δακτύλων από υποδοχείς μυών και πίεσης από τους υποδοχείς της πίεσης) Πρωτοταγή κινητικό φλοιό (περιοχή δακτύλων)

98 Διαδρομή 2 για σχετικά σύνθετες κινήσεις (πχ το πιάσιμο ενός ποτηριού) Πρωτοταγής + δευτερεύων σωματοαισθητικός φλοιός (αναγνώριση του σχήματος και είδους ποτηριού) Συμπληρωματική κινητική περιοχή (συνέργια μυών για την κατάλληλη πίεση) Πρωτοταγής κινητικός φλοιός (σύσπαση μυών)

99 Διαδρομή 3 για σύνθετες κινήσεις (πχ το σήκωμα ενός ποτηριού) Πρωτοταγής + δευτερεύων σωματοαισθητικός φλοιός (προσήλωση της προσοχής στο ποτήρι) Μετωπιαίο φλοιό (μνήμη και σχεδιασμός της κίνησης) Συμπληρωματική κινητική περιοχή Πρωτοταγής αισθητικός φλοιός (σύσπαση μυών)

100 ΒΛΑΒΗ Πρωτεύοντος κινητικού φλοιού (περιοχή 4): Έλλειψη συντονισμού κινήσεων δακτύλων. Διαταραχή στη σύσπαση μεμονωμένων μυών ή ομάδων μυών Προκινητικός φλοιός (περιοχή 6): Αδυναμία έναρξης της κίνησης-κινητική απραξία Διαταραχή στην αλληλουχία συγκεκριμένων κινήσεων πχ ο ασθενής δεν μπορεί να δέσει τα κορδόνια του. Βρεγματική συνειρμική περιοχή Νοσοαγνωσία-αισθητική αταξία Σωματοαισθητικού φλοιού Απώλεια αισθητικότητας, αδυναμία χρήσης προσβεβλημένου άκρου λόγω διαταραχής της αισθητικότητας

101

102 Αισθητικές πληροφορίες Όραση δέρμα Υποδοχείς αρθρώσεων-τενόντων Μυϊκές ατράκτους Βασικά γάγγλια παρεγκεφαλίδα Νωτιαίος μυελός

103 Στο εγκεφαλικό στέλεχος και στο ΝΜ οι οδοί που σχετίζονται με τον έλεγχο των μυών του κορμού και των εγγύς περιοχών των άκρων βρίσκονται κοιλιακά (έσω) ενώ οι οδοί που σχετίζονται με τον έλεγχο των άπω περιοχών των άκρων βρίσκονται πλάγια (έξω) στο ΝΜ. Οι μυς του κορμού σχετίζονται με τη στάση του σώματος και τις αδρές κινήσεις ενώ οι άπω μυς των άκρων επιτελούν τις λεπτές, επιδέξιες κινήσεις

104 Οι νευράξονες του κινητικού φλοιού που φτάνουν στο ΝΜ σχηματίζουν τη φλοιονωτιαία (πυραμιδική οδό) Περιέχει ίνες Το 80% χιάζεται στο ύψος των πυραμίδων (προμήκης) και σχηματίζει το πλάγιο φλοιονωτιαίο δεμάτιο Το 20% κατέρχονται αχίαστες, ως πρόσθιο φλοιονωτιαίο δεμάτιοο, μέχρι το ΝΜ όπου καταλήγουν αφού χιαστούν

105 Αποτελείται από ίνες που φέρονται από τον κινητικό φλοιό προς τους κινητικούς πυρήνες των νεύρων: Τριδύμου Προσωπικού Υπογλώσσιου

106 Ta σώματα των νευρώνων της πυραμιδικής οδού είναι στη στιβάδα V του φλοιού 31% των νευρώνων προέρχονται από τον πρωτοταγή κινητικό φλοιό 29% των νευρώνων προέρχονται από τον προκινητικό και συμπληρωματικό κινητικό φλοιό 40% των νευρώνων προέρχονται από τον βρεγματικό λοβό (κύρια σωματοαιασθητική περιοχή)

107 1. Σύσπαση μυών 2. Ενεργοποίηση νωτιαίων αντ/κων

108 Πλάγια οδός: Ελέγχει τις επιδέξιες κινήσεις των άκρων Πρόσθια οδός Βλάβες στην πρόσθια οδό προκαλεί αδυναμία των μυών του κορμού που συνεπάγεται δυσκολία στην ισορροπία, τη βάδιση και την αναρρίχηση

109

110 Συνάπτονται με διάμεσους νευρώνες του ΝΜ που μεταβιβάζουν τις ώσεις σε κινητικούς νευρώνες που νευρώνουν τους άπω μυς των άκρων Διεγείρει τους καμπτήρες μυς και αναστέλλει τους κινητικούς νευρώνες που νευρώνουν τους εκτείνοντες μυς Δεν φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλος στον άνθρωπο Παίζει ρόλο στη στάση δυσκαμψίας αποφλοίωσης

111 Γεφυρικό & προμηκικό δικτυονωτιαίο δεμάτιο Αιθουσονωτιαίο δεμάτιο Τετράδυμονωτιαίο δεμάτιο

112 Κατέρχονται ομόπλευρα και καταλήγουν κυρίως σε διάμεσους νευρώνες και σε μακρείς ιδιονωτιαίους νευρώνες της έσω κοιλιακής μοίρας του προσθίου κέρατος για τον έλεγχο των μυών του κορμού. Μερικοί νευρώνες συνάπτονται απευθείας με τους κινητικούς νευρώνες που ελέγχουν τους μυς του κορμού.

113 Το έσω αιθουσονωτιαίο δεμάτιο αρχίζει από τον έσω και κάτω αιθουσαίο πυρήνα και προβάλλει αμφοτερόπλευρα στους κινητικούς νευρώνες της αυχενικής μοίρας του ΝΜ που ελέγχουν τους μυς του αυχένα Το έξω αιθουσονωτιαίο αρχίζει από τον έξω αιθουσαίο πυρήνα και προβάλλει ομόπλευρα σε όλα τα επίπεδα του ΝΜ. Ενεργοποιεί τους κινητικούς νευρώνες που νευρώνουν τους αντιβαρικούς μυς (πχ εγγύς εκτείνοντες των άκρων) και ελέγχει τη στάση του σώματος και την ισορροπία

114 Γεφυρική & προμηκική: προβάλλουν σε όλα τα επίπεδα του ΝΜ Συμμετέχουν στη διατήρηση της στάσης του σώματος και στη ρύθμιση του μυϊκού τόνου με σήματα προς τους γ-κινητικούς νευρώνες Οι νευρώνες του γεφυρικού δικτυονωτιαίου δεματίου είναι διεγερτικοί ενώ του προμηκικού ανασταλτικοί

115 Αρίζει από τα πρόσθια διδύμια (μεσεγκέφαλος) και προβάλλει στους νευρώνες της αντίθετης πλευράς του ΝΜ Ελέγχει τις κινήσεις της κεφαλής και των οφθαλμών