ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ : ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ : ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ"

Transcript

1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ» ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ : ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΛΕΤΣΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΕ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΑΘΟ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΙ ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ...16 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα οικονομικά της υγείας είναι ένας κλάδος ο οποίος έχει ιδιαίτερη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια για δύο βασικούς λόγους : α) τα ποσά τα οποία δαπανώνται στο χώρο της υγείας είναι αμύθητα και β) αφορά τον τρόπο με τον οποίο οργανώνονται οι υπηρεσίες υγείας που έχουν άμεσο αποτέλεσμα πάνω στην υγεία του πολίτη. Ο ορισμός των οικονομικών της υγείας προϋποθέτει : α) ότι είναι κατανοητό πως δημιουργήθηκε η έννοια της αγοράς και γενικότερα πως αναπτύχθηκε η οικονομία, β) τι σημαίνει σύστημα υγείας και ποιος είναι ο ρόλος του στα πλαίσια της οικονομίας, γ) τι σημαίνει αγορά, δ) πως δημιουργήθηκε η αγορά και τι είναι το χρήμα, ε) τι είναι η οικονομική επιστήμη και τι είναι τα οικονομικά της υγείας και σε τι διαφοροποιούνται από τα κλασικά οικονομικά. Στα πλαίσια αυτού του κεφαλαίου θα εξοικειωθεί ο αναγνώστης με αυτές τις βασικές έννοιες που του είναι απαραίτητες για να μπορέσει στη συνέχεια να καταλάβει περισσότερο δύσκολες έννοιες όπως η ζήτηση για υπηρεσίες υγείας, η προσφορά υπηρεσιών υγείας κ.α Έχοντας τελειώσει τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου θα είστε σε θέση να γνωρίζετε : Τι είναι το αγαθό και πως δημιουργήθηκε η ανάγκη για ανταλλαγές μεταξύ των ανθρώπων Πως αναπτύχθηκε η έννοια της εξειδίκευσης και πως δημιουργήθηκε η αγορά Τι σημαίνει εμπράγματη ανταλλαγή και τι σημαίνει εγχρήματη ανταλλαγή Τι είναι χρήμα και πως προέκυψε η ανάγκη για να χρησιμοποιείται το χρήμα Τι είναι το οικονομικό κύκλωμα και ποιοι είναι οι συντελεστές του Τι σημαίνει ο όρος παραγωγικοί συντελεστές και ποιοι είναι Ποια η διαφορά μεταξύ φυσικού και οικονομικού αγαθού, αγαθού και εμπορεύματος, αγαθού και υπηρεσίας Ποια είναι η καμπύλη των παραγωγικών δυνατοτήτων Ποιο είναι το οικονομικό πρόβλημα και ποιες οι βασικές ερωτήσεις που πρέπει να απαντηθούν Τι είναι η οικονομική επιστήμη 3

4 Τι είναι τα οικονομικά της υγείας, με ποιους κλάδους της οικονομικής επιστήμης συνδέονται Ποια είναι η μεθοδολογία που ακολουθούμε στα πλαίσια των οικονομικών της υγείας για την ανάλυση διαφόρων θεμάτων 1.2. ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΕ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ας σκεφτούμε μία πρωτόγονη κοινωνία όπου οι άνθρωποι ζουν απομονωμένοι ο ένας από τον άλλον. Για να επιβιώσουν οι άνθρωποι ψαρεύουν και κυνηγούν ή μαζεύουν καρπούς από τα δέντρα. Με αυτό τον τρόπο οι άνθρωποι εξασφαλίζουν την τροφή τους και έτσι μπορούν και επιβιώνουν. Στη συνέχεια καλλιεργούν τη γη με εργαλεία που οι ίδιοι κατασκευάζουν και έτσι παράγουν προϊόντα, τα οποία στη συνέχεια καταναλώνουν. Η καλλιέργεια της γης αποτελεί στην ουσία την πρώτη μορφή παραγωγικής διαδικασίας, δηλαδή χρησιμοποιώ κάποια εργαλεία και τη γη για να παράγω κάποια προϊόντα. Τα προϊόντα από το ψάρεμα, το κυνήγι και από την καλλιέργεια της γης τα κατανάλωσε για να ικανοποιήσει την αίσθηση της πείνας του και να χορτάσει. Ως εκ τούτου αρχίζει και αναπτύσσεται η διαδικασία της κατανάλωσης με σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών του. Κατά συνέπεια ο βασικός σκοπός κάθε ανθρώπου ήταν η ικανοποίηση των βασικών του αναγκών. Σήμερα οι βασικές ανάγκες του ατόμου σχετίζονται με την ικανοποίηση να φάει, να κοιμηθεί, να ντυθεί, να διασκεδάσει. Η ικανοποίηση αυτών των αναγκών γίνεται με την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται από τον ίδιο τον άνθρωπο. Στις πρωτόγονες κοινωνίες ο άνθρωπος παρήγαγε μόνος του αυτά που χρειαζόταν για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Η συμβίωση του ανθρώπου με άλλους ανθρώπους είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλαπλών αναγκών που δεν μπορούν πλέον να ικανοποιηθούν με το να παράγει ο καθένας όλα όσα χρειάζεται. Φυσικό αποτέλεσμα της συμβίωσης των ανθρώπων είναι η δημιουργία κοινοτήτων και των αγορών. Ως εκ τούτου ένα άτομο μπορεί να παράγει ένα συγκεκριμένο αγαθό σε ποσότητα μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται και στη συνέχεια να ανταλλάξει την 4

5 πλεονάζουσα ποσότητα στις αγορές με άλλα αγαθά που έχουν παράγει άλλοι άνθρωποι και τα οποία τα χρειάζεται. Από τη στιγμή που το αγαθό παράγεται όχι για να καταναλωθεί άμεσα από αυτό που τον παράγει αλλά για να ανταλλαχθεί στην αγορά, ονομάζεται πλέον εμπόρευμα. Κάθε εμπόρευμα έχει μία αξία χρήσης, που μας χρησιμεύει η κατανάλωση του συγκεκριμένου αγαθού και μία ανταλλακτική αξία που δείχνει σε ποια αναλογία θα ανταλλαχθεί με ένα άλλο εμπόρευμα. Ο χώρος στον οποίο γινόντουσαν οι ανταλλαγές των αγαθών ονομάζεται αγορά. Με τον όρο αγορά, εκείνη την εποχή, εννοούμε ένα φυσικό χώρο όπου συνευρίσκονται αυτοί που έχουν αγαθά να τα ανταλλάξουν. Σήμερα, την εποχή του διαδικτύου, η έννοια της αγοράς δεν ταυτίζεται με συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο. Αγορά εννοείται ο χώρος (φυσικός ή ιδεατός) όπου συναντώνται οι πωλητές (παραγωγοί) και οι καταναλωτές ενός συγκεκριμένου προϊόντος. Όταν λέμε ότι δεν είναι απαραίτητο η αγορά να ταυτίζεται με φυσικό χώρο εννοούμε για παράδειγμα συναλλαγές μέσω του διαδικτύου. Ο πωλητής του προϊόντος μπορεί να βρίσκεται στην Ινδία και ο αγοραστής του να βρίσκεται στην Ελλάδα. Η πρώτη μορφή ανταλλαγής όπως είδαμε ήταν εμπόρευμα με εμπόρευμα. Η μορφή αυτής της οικονομίας, όπου επικρατούν οι ανταλλαγές εμπορευμάτων με εμπορεύματα ονομάζεται ανταλλακτική οικονομία. Βασική προϋπόθεση για να γίνει ανταλλαγή θα πρέπει οι επιθυμίες μεταξύ των συναλλασσόμενων να μπορούν να εκπληρωθούν. Δηλαδή αν υποθέσουμε ότι το άτομο Α παράγει πατάτες και θέλει να τις ανταλλάξει με ντομάτες, θα πρέπει να βρεθεί ένα άλλο άτομο Β το οποίο παράγει ντομάτες και θέλει να τις ανταλλάξει με πατάτες. Όσο περισσότερα αγαθά παράγονται και όσο αυξάνονται οι συναλλασσόμενοι, τόσο δυσκολότερες γίνονται οι συναλλαγές στα πλαίσια μιας ανταλλακτικής οικονομίας. Το παρακάτω παράδειγμα μας λέει με απλό τρόπο γιατί η συναλλαγή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. 5

6 Παράδειγμα 1 : Επιθυμητές ανταλλαγές μεταξύ τριών ατόμων ΑΤΟΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ (ΠΑΡΑΓΕΙ) ΖΗΤΑΕΙ (ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΙ) Άτομο Α κρέας Ψάρι Άτομο Β ψάρι πατάτες Άτομο Γ πατάτες Κρέας Από τον ανωτέρω πίνακα παρατηρούμε ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί καμία ανταλλαγή μεταξύ των ατόμων γιατί δεν συμπίπτει η επιθυμία του αγοραστή για συγκεκριμένο προϊόν με την επιθυμία του πωλητή για συγκεκριμένο προϊόν. Για να πραγματοποιηθούν οι συναλλαγές με ευκολότερο τρόπο θα πρέπει η ανταλλαγή να γίνει με ένα άλλο αγαθό το οποίο να είναι αποδεκτό από όλους ως ανταλλακτικό μέσο. Αυτό το αγαθό είναι το χρήμα. Οπότε η ανταλλαγή σε αυτή την περίπτωση είναι της μορφής : εμπόρευμα χρήμα εμπόρευμα ή της μορφής : χρήμα εμπόρευμα χρήμα. Ως χρήμα μπορεί να είναι οποιοδήποτε αγαθό το οποίο γίνεται αποδεκτό από όλους ως μέσο συναλλαγής. Τα πρώτα αγαθά που χρησίμευσαν σαν χρήμα ήταν ζώα (όπως αγελάδα) ή αντικείμενα (όπως αμφορείς) και στη συνέχεια ήταν πολύτιμα μέταλλα (χρυσός, άργυρος), νομίσματα που περιείχαν ίση ποσότητα αξίας πολύτιμο μέταλλο, στη συνέχεια νομίσματα των οποίων η αξία τους δεν είχε καμία σχέση με την ποσότητα πολύτιμου μέταλλου που περιείχαν, χαρτονομίσματα, πιστωτικές κάρτες κλπ. Αυτή η μορφή της οικονομίας, που στηρίζεται στη χρήση χρήματος ονομάζεται εγχρήματη οικονομία. Απ όσα αναφέραμε προηγουμένως καταλήγουμε στα ακόλουθα συμπεράσματα : η συμβίωση του ατόμου με άλλα άτομα είχε ως αποτέλεσμα να αρχίσει να οργανώνεται η παραγωγή των αγαθών και να δημιουργούνται προϋποθέσεις καταμερισμού της εργασίας και εξειδίκευσης των ατόμων στην παραγωγή συγκεκριμένων αγαθών θεσμοθετείται η έννοια της αγοράς ως χώρου εντός του οποίου θα πραγματοποιούνται οι ανταλλαγές των εμπορευμάτων θεσμοθετείται η έννοια του χρήματος, ως ανταλλακτικού μέσου, για τη διευκόλυνση των συναλλαγών 6

7 1.3. ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΑΘΟ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ Όπως ήδη αναφέραμε προηγουμένως, ο άνθρωπος για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του αναγκαζόταν να γίνει κυνηγός, ψαράς και να καλλιεργήσει τη γη. Τα αγαθά που έβρισκε στη φύση ή τα παρήγαγε ο ίδιος καλλιεργώντας τη γη, τα κατανάλωνε είτε μόνος του, είτε μαζί με την οικογένειά του, για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους και συγκεκριμένα την ανάγκη του να μην πεινούν και να μπορούν να ζήσουν. Στην περίπτωση αυτή το αγαθό έχει μία συγκεκριμένη χρησιμότητα, που δεν είναι άλλη από την ικανοποίηση των αναγκών του ανθρώπου. Αυτή τη χρησιμότητα του αγαθού την ονομάζουμε αξία χρήσης. Όσο το άτομο αρχίζει να παράγει όχι μόνο για τον εαυτό του, αλλά κυρίως για την αγορά, για να πραγματοποιήσει ανταλλαγές με τα άλλα άτομα, λέμε ότι το αγαθό αυτό έχει δύο αξίες : α) αξία χρήσης, ποια είναι η χρησιμότητα του ατόμου στην ικανοποίηση μιας συγκεκριμένης ανάγκης και β) ανταλλακτική αξία, δηλαδή ότι μπορεί να ανταλλαχθεί με ένα άλλο αγαθό. Από τη στιγμή που το άτομο παράγει ένα αγαθό με σκοπό να το ανταλλάξει με άλλο αγαθό, τότε το αγαθό ονομάζεται εμπόρευμα. Δηλαδή, εμπόρευμα είναι κάθε αγαθό το οποίο παράγεται για την αγορά, δηλαδή παράγεται με σκοπό να ανταλλαχθεί με άλλο αγαθό. Το εμπόρευμα έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά : α) παράγεται από τον άνθρωπο με σκοπό να ανταλλαχθεί στην αγορά με άλλο αγαθό και ως εκ τούτου έχει και αξία χρήσης και ανταλλακτική αξία και β) έχει τιμή. Η τιμή του, στην περίπτωση αυτή, καθορίζει τη σχέση ανταλλαγής του με το άλλο αγαθό. Για παράδειγμα ανταλλάσσουμε 5 κιλά πατάτες με δέκα κιλά ντομάτες. Οπότε η τιμή ενός κιλού πατάτες είναι δύο κιλά ντομάτες ή η τιμή ενός κιλού ντομάτες ισούται με μισό κιλό πατάτες. Υπάρχει περίπτωση ένα αγαθό να μην έχει τιμή ; Η απάντηση είναι ναι και αφορά αγαθά τα οποία τα βρίσκουμε ελεύθερα στη φύση, π.χ. ο αέρας κλπ. Αυτά τα αγαθά τα οποία τα βρίσκουμε ελεύθερα στη φύση, τα ονομάζουμε φυσικά αγαθά. Όλα τα άλλα αγαθά για τα οποία χρειάζεται να καταβάλλουμε κόπο για να τα παράγουμε, τα ονομάζουμε οικονομικά αγαθά και αυτά τα αγαθά έχουν τιμή. Η βασική διαφορά ανάμεσα στα οικονομικά αγαθά και στα φυσικά ή ελεύθερα αγαθά είναι ότι τα πρώτα βρίσκονται σε οικονομική στενότητα, ενώ τα δεύτερα βρίσκονται σε αφθονία. Για το λόγο αυτό, όποια μεγάλη ποσότητα και αν 7

8 παράγουμε από τα οικονομικά αγαθά, αυτή είναι σε δεδομένη και όχι απεριόριστη. Ως εκ τούτου δεν μπορούν όλοι οι πολίτες να αποκτήσουν αυτό το αγαθό, αφού αν το ζητήσουν όλοι μαζί, η ποσότητα που ζητούν είναι μεγαλύτερη από την προσφερόμενη (παραγόμενη) ποσότητα. Ως εκ τούτου κάποιοι πρέπει να αποκτήσουν το αγαθό και κάποιοι άλλοι όχι. Πως θα επιλέξουμε ποιοι θα αποκτήσουν το αγαθό και ποιοι όχι ; Το ρόλο αυτό διαδραματίζει η τιμή του αγαθού. Όποιος πληρώσει την τιμή του αγαθού το αποκτά, ενώ όποιος δεν το πληρώσει δεν μπορεί να το αποκτήσει. Όσο περισσότεροι άνθρωποι ζητούν το αγαθό, τόσο αυξάνεται η τιμή του για να αποκλείσει αυτούς που δεν μπορούν να πληρώσουν την υψηλή τιμή ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΙ ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Η κοινωνία οργανώνεται γύρω από την παραγωγική διαδικασία. Από τη μια έχουμε ανθρώπους που παράγουν αγαθά και από την άλλη έχουμε εκείνους που καταναλώνουν τα αγαθά. Στις σύγχρονες κοινωνίες αυτοί που παράγουν τα αγαθά, είναι αυτοί που μπορούν να οργανώσουν την παραγωγική διαδικασία, δηλαδή να αγοράσουν τις πρώτες ύλες, να αγοράσουν ή να ενοικιάσουν μηχανήματα και να χρησιμοποιήσουν και την εργασία άλλων ανθρώπων και να παράγουν αγαθά. Αυτοί ονομάζονται επιχειρηματίες. Σκοπός τους είναι να μπορούν να αποκτήσουν εισόδημα μέσα από την παραγωγή και την πώληση των αγαθών (το εισόδημά τους είναι τα κέρδη της επιχείρησης). Κάποιοι άλλοι προσφέρουν την εργασία τους στον επιχειρηματία για να τους προσλάβει και να εργαστούν και με τον τρόπο αυτό να κερδίσουν το εισόδημά τους για να μπορέσουν να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες και να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Το εισόδημά τους είναι οι μισθοί. Κάποιοι άλλοι ενοικιάζουν ή πωλούν τη γη, δεν εργάζονται και δεν παράγουν αγαθά. Το εισόδημα που αποκτούν, το αποκτούν μέσα από την ενοικίαση ή την πώληση της γης και αυτό το εισόδημα λέγεται πρόσοδος. Ως εκ τούτου μπορούμε να πούμε ότι με βάση την παραγωγική διαδικασία έχουμε τρεις κοινωνικές ομάδες : τους επιχειρηματίες, τους εργαζόμενους μισθωτούς και τους γαιοκτήμονες. Βέβαια σήμερα η δομή των τάξεων διαφοροποιείται στο βαθμό που έχουμε και τους αυτοαπασχολούμενους, τους εμπόρους οι οποίοι δεν παράγουν κάτι, αλλά αγοράζουν και πωλούν ένα εμπόρευμα 8

9 και με αυτό τον τρόπο κερδίζουν το εισόδημά τους, τους μικρογεωργούς και τους κτηματίες γαιοκτήμονες. Οι πρώτες ύλες και η γη, τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή και η εργασία του ανθρώπου αποτελούν τους παραγωγικούς συντελεστές. Σκεφτείτε την παραγωγή ως ένα σκοτεινό διάδρομο, όπου υπάρχουν δύο ανοίγματα. Από το ένα εισέρχονται οι παραγωγικοί συντελεστές (πρώτες ύλες γη, μηχανήματα και η εργασία των ανθρώπων) οργανώνεται η χρήση τους από τον επιχειρηματία μέσα στο διάδρομο και στο τέλος από το άλλο άνοιγμα το διαδρόμου εξέρχονται τα αγαθά που έχουν παραχθεί. Ότι εισέρχεται στην παραγωγική διαδικασία ονομάζεται εισροή και ότι εξέρχεται από την παραγωγική διαδικασία ονομάζεται εκροή. Στην εποχή μας μιλάμε για παραγόμενα αγαθά και υπηρεσίες. Με τον όρο αγαθό εννοούμε ότι το συγκεκριμένο παραγόμενο προϊόν μπορούμε να το αγγίξουμε, δηλαδή είναι υλικό (π.χ. η καρέκλα), ενώ την υπηρεσία δεν μπορούμε να την αγγίζουμε, δηλαδή είναι άυλη (π.χ. η υπηρεσία που μας προσφέρει ο δημόσιος υπάλληλος). Η ύπαρξη επιχειρηματιών επιχειρήσεων από τη μια και καταναλωτών νοικοκυριών από την άλλη, αποτελούν το οικονομικό κύκλωμα. Με τον όρο οικονομικό κύκλωμα εννοούμε όλες τις σχέσεις οι οποίες δημιουργούνται μεταξύ των παραγωγών και μεταξύ των καταναλωτών με σκοπό να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους. Οι επιχειρηματίες επιχειρήσεις εισέρχονται στο οικονομικό κύκλωμα και ζητούν να αγοράσουν παραγωγικούς συντελεστές για να μπορέσουν να παράγουν αγαθά και υπηρεσίες και στη συνέχεια να πωλήσουν αυτά τα αγαθά και τις υπηρεσίες και να αποκτήσουν το εισόδημά τους, δηλαδή τα κέρδη τους. Τα νοικοκυριά καταναλωτές εισέρχονται στην παραγωγική διαδικασία προσφέροντας την εργασία τους έναντι αμοιβής (που είναι ο μισθός) και έτσι μπορούν να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες και να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. 9

10 Διάγραμμα 1 : Το οικονομικό κύκλωμα Ζήτηση παραγωγικών συντελεστών Προσφορά παραγωγικών συντελεστών Αγορά παραγωγικών συντελεστών Επιχειρήσεις Νοικοκυριά Αγορά αγαθών και υπηρεσιών Προσφορά αγαθών και υπηρεσιών Ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών Με βάση το ανωτέρω διάγραμμα παρατηρούμε ότι τα νοικοκυριά προσέρχονται στην αγορά των παραγωγικών συντελεστών και προσφέρουν την εργασία τους έναντι αμοιβής. Οι επιχειρήσεις προσέρχονται και αυτές στην αγορά των παραγωγικών συντελεστών και ζητούν να ενοικιάσουν ή αγοράσουν τους παραγωγικούς συντελεστές έναντι αμοιβής. Στη συνέχεια και αφού παράγουν τα αγαθά, οι επιχειρήσεις προσέρχονται στην αγορά των αγαθών και πωλούν τα αγαθά έναντι τιμής και αντίστοιχα τα νοικοκυριά με το εισόδημα που απόκτησαν προσέρχονται στην αγορά των αγαθών και ζητούν να αγοράσουν τα αγαθά. 10

11 Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην παραγωγική διαδικασία είναι ότι οι παραγωγικοί συντελεστές είναι σε στενότητα. Δηλαδή η ποσότητα των πρώτων υλών και της γης που θα χρησιμοποιήσουμε, η ποσότητα των μηχανημάτων, αλλά και η ποσότητα της προσφερόμενης εργασίας είναι πεπερασμένες. Ως εκ τούτου και το παραγόμενο προϊόν θα παραχθεί σε μία, όσο μεγάλη και αν είναι, πεπερασμένη ποσότητα, οπότε δεν μπορούν να ικανοποιηθούν όλες οι ανάγκες. Αυτό είναι και το λεγόμενο οικονομικό πρόβλημα, δηλαδή πως με περιορισμένους πόρους, παραγωγικούς συντελεστές μπορούμε να παράγουμε όσο το δυνατόν περισσότερα αγαθά για να ικανοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ανάγκες. Το οικονομικό πρόβλημα μπορούμε να το αποτυπώσουμε με την καμπύλη των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας. Αγαθό Y Διάγραμμα 2 : Η καμπύλη των παραγωγικών δυνατοτήτων Μ Β. Γ Α. Ν Αγαθό X Το ανωτέρω διάγραμμα δείχνει τα ακόλουθα : 11

12 η καμπύλη ΜΝ ονομάζεται καμπύλη των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας και δείχνει όλους τους συνδυασμούς ποσοτήτων που μπορούν να παραχθούν από τα δύο αγαθά X και Y όταν βρισκόμαστε πάνω στην καμπύλη (π.χ. το σημείο Β) σημαίνει ότι έχουν χρησιμοποιηθεί πλήρως και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές όταν βρισκόμαστε μέσα από την καμπύλη, π.χ σημείο Α, σημαίνει ότι δεν παράγεται το μέγιστο προϊόν που μπορεί να παραχθεί γιατί δεν έχουν χρησιμοποιηθεί πλήρως και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές όταν βρισκόμαστε εκτός και προς τα δεξιά της καμπύλης, π.χ. σημείο Γ, σημαίνει ότι δεν μπορεί να παραχθεί αυτό το προϊόν γιατί απαιτούνται ποσότητες παραγωγικών συντελεστών πολύ μεγαλύτερες από αυτές που διαθέτει η κοινωνία. Ως εκ τούτου μέσα στην οικονομία διακρίνουμε τρεις διαφορετικές διαδικασίες που συντελούνται και που η μία εξαρτάται από την ύπαρξη των άλλων. Οι διαδικασίες αυτές είναι : η διαδικασία της παραγωγής. Στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας παράγονται αγαθά και υπηρεσίες η διαδικασία της διανομής. Στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας μοιράζεται στους κατόχους των παραγωγικών συντελεστών το προϊόν (δηλαδή το εισόδημα) που τους αναλογεί για τη συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία η διαδικασία της κατανάλωσης. Στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας οι κάτοχοι εισοδήματος αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες, τα καταναλώνουν και ικανοποιούν τις ανάγκες τους. Μπορούμε να ορίσουμε την Οικονομική Επιστήμη ως την επιστήμη που ασχολείται και αναλύει τον τρόπο λειτουργίας της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσης. Κατά άλλους η οικονομική επιστήμη ασχολείται με το βασικό οικονομικό πρόβλημα, δηλαδή πως θα χρησιμοποιήσει τους περιορισμένους παραγωγικούς συντελεστές για να παράγει όσο γίνεται περισσότερα προϊόντα. Στα πλαίσια αυτά θα πρέπει να απαντηθούν τρεις βασικές ερωτήσεις : 12

13 Τι αγαθά και σε ποια ποσότητα η κοινωνία θα τα παράγει Ποιους και σε τι ποσότητες παραγωγικούς συντελεστές θα χρησιμοποιήσει Πως θα μοιράσει, σε ποιους θα τα μοιράσει και σε τι ποσότητες θα μοιράσει τα παραγόμενα αγαθά Συνοψίζοντας επισημαίνουμε ότι : υπάρχουν αγαθά που είναι ελεύθερα στη φύση και ονομάζονται φυσικά ή ελεύθερα αγαθά όλα τα άλλα αγαθά βρίσκονται σε στενότητα επειδή παράγονται από παραγωγικούς συντελεστές που και αυτοί με τη σειρά τους βρίσκονται σε στενότητα. Τα αγαθά αυτά τα ονομάζουμε οικονομικά αγαθά ο μηχανισμός των τιμών μας επιτρέπει να αποφασίσουμε σε ποιους θα δώσουμε και σε ποιους δεν θα δώσουμε αγαθά τα αγαθά διαφοροποιούνται από τις υπηρεσίες επειδή τα αγαθά είναι υλικά και οι υπηρεσίες άυλες με τον όρο καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων εννοούμε το σύνολο των παραγόμενων αγαθών που μπορούν να παραχθούν να χρησιμοποιούμε όλους τους παραγωγικούς συντελεστές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το οικονομικό πρόβλημα υποδηλώνει ότι πρέπει να αποφασίσουμε τι αγαθά θα παράγουμε, σε τι ποσότητα, με ποιο τρόπο και πως θα χρησιμοποιήσουμε τους παραγωγικούς συντελεστές ώστε να μπορέσουμε να παράγουμε τις μέγιστες δυνατές ποσότητες και να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας στην οικονομία διακρίνουμε την παραγωγική διαδικασία που παράγουμε αγαθά και υπηρεσίες, την διαδικασία διανομής που διανέμουμε το προϊόν που έχει παραχθεί στους κατόχους των παραγωγικών συντελεστών και τη θεωρία της κατανάλωσης που καταναλώνουμε τα αγαθά και τις υπηρεσίες η οικονομική επιστήμη ασχολείται με την οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας, της διαδικασίας διανομής και κατανάλωσης. Κατά άλλους ασχολείται με την επίλυση του οικονομικού προβλήματος 13

14 1.5. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Τα οικονομικά της υγείας είναι ένας από τους πολλούς κλάδους της οικονομικής επιστήμης. Στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη μικροοικονομική και στη δημόσια οικονομική, αλλά και σε άλλους κλάδους όπως είναι η χρηματοοικονομική διοίκηση. Ποιο είναι το αντικείμενο ενασχόλησης αυτού του κλάδου της οικονομικής επιστήμης ; Το αντικείμενο ενασχόλησης των οικονομικών της υγείας είναι το σύστημα υγείας, δηλαδή οι υπηρεσίες υγείας. Οι υπηρεσίες υγείας θεωρούνται προϊόν εμπόρευμα και ως εκ τούτου θα πρέπει να παρθούν μία σειρά αποφάσεων που σχετίζονται με την παραγωγή αυτών των υπηρεσιών, με τον καθορισμό της τιμής των και με τον τρόπο με το οποίο θα διανεμηθούν στους πολίτες. Ας μη ξεχνούμε ότι οι πόροι που διαθέτει η κοινωνία είναι περιορισμένοι και ως εκ τούτου θα πρέπει να παράγουμε όσο γίνεται καλύτερες, αλλά και αποδοτικότερες υπηρεσίες υγείας με σκοπό την αποκατάσταση και τη βελτίωση της υγείας του πολίτη. Ως εκ τούτου θα ορίζαμε τα Οικονομικά της Υγείας ως τον κλάδο της Οικονομικής Επιστήμης που μελετά τον τρόπο με τον οποίο θα κατανεμηθούν τα χρήματα στο σύστημα υγείας και θα παραχθούν υπηρεσίες υγείας ώστε να ικανοποιήσουν και να βελτιώσουν την υγεία των πολιτών μιας χώρας. Τα οικονομικά της υγείας, όπως και η οικονομική επιστήμη, θα πρέπει να απαντήσουν τρεις βασικές ερωτήσεις : Ποιες είναι οι ανάγκες του πληθυσμού σε υπηρεσίες υγείας, ώστε να προγραμματιστεί η παραγωγή τους Με ποιο τρόπο θα γίνει η οργάνωση και η παραγωγή των υπηρεσιών υγείας ώστε να παράγουμε όσο γίνεται περισσότερες και στο χαμηλότερο δυνατό κόστος Πως θα διανεμηθούν αυτές οι υπηρεσίες υγείας στους πολίτες μιας χώρας ; Όπως στην οικονομία υπάρχει το οικονομικό κύκλωμα, έτσι και στα οικονομικά της υγείας υπάρχει αντίστοιχα το οικονομικό κύκλωμα της υγείας. Τα νοικοκυριά που προσφέρουν τους παραγωγικούς συντελεστές είναι αφενός μεν οι επαγγελματίες υγείας (ιατροί, νοσηλευτές, διοικητικοί υπάλληλοι), αφετέρου δε επιχειρήσεις που πωλούν τα μηχανήματα, νοικιάζουν ή πωλούν τα κτίρια όπου θα στεγαστούν τα 14

15 συστήματα υγείας κλπ. Οι επιχειρήσεις που παράγουν το προϊόν είναι τα νοσοκομεία, οι κλινικές, τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και γενικότερα όλα τα κέντρα παροχής υπηρεσιών υγείας, δημόσια και ιδιωτικά. Το αγαθό που τα νοικοκυριά, οι πολίτες ζητούν είναι οι υπηρεσίες υγείας και η κατανάλωση αυτού του αγαθού θα συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας τους. Υπάρχουν ορισμένες βασικές διαφορές ανάμεσα στα οικονομικά της υγείας και στην οικονομική επιστήμη που σχετίζεται με την ιδιαιτερότητα του προϊόντος υπηρεσίες υγείας. Η πρώτη διαφορά αφορά το ποιος καθορίζει τη ζήτηση των υπηρεσιών υγείας. Ενώ στην περίπτωση ενός οποιοδήποτε άλλου αγαθού, αυτός που καθορίζει τη ζήτηση είναι ο ίδιος ο καταναλωτής, στην περίπτωση των υπηρεσιών υγείας δεν είναι ο καταναλωτής πολίτης, αλλά ο επαγγελματίας υγείας (ιατρός) που ο πολίτης τον επισκέπτεται για το πρόβλημα της υγείας του. Ο επαγγελματίας υγείας είναι αυτός που θα του πει ακριβώς ποιες υπηρεσίες υγείας και σε τι ποσότητα χρειάζεται να βρει. Η δεύτερη βασική διαφορά είναι ο τρόπος πληρωμής των υπηρεσιών υγείας. Στην περίπτωση ενός οποιουδήποτε άλλου αγαθού, η πληρωμή του γίνεται πριν από την κατανάλωσή του (πρώτα πληρώνουμε, το αγοράζουμε και στη συνέχεια το καταναλώνουμε) και από εμάς τους ίδιους που ζητάμε να το καταναλώσουμε, στην περίπτωση των υπηρεσιών υγείας είναι διαφορετικά. Πρώτα «καταναλώνουμε» τις υπηρεσίες υγείας και στη συνέχεια μας ζητείται να πληρώσουμε. Για παράδειγμα νοσηλεύεται κάποιος σε νοσοκομείο. Η πληρωμή του νοσοκομείου θα γίνει όταν το άτομο θα πάρει εξιτήριο από το νοσοκομείο. Η δεύτερη βασική διαφορά αφορά το ποιος πληρώνει τις υπηρεσίες υγείας. Στην περίπτωση ενός οποιοδήποτε άλλου αγαθού, ο καταναλωτής είναι αυτός που πληρώνει άμεσα το αγαθό, στην περίπτωση των υπηρεσιών υγείας, αυτές συνήθως θα πληρωθούν από το Ταμείο Ασφάλισης του νοσηλευομένου, είτε από την Ασφαλιστική του Εταιρεία. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις όπου θα χρειαστεί να πληρώσει και να του τα δώσει το Ταμείο του ή η Ασφαλιστική του Εταιρεία εκ των υστέρων. Το σύστημα υγεία είναι μία οικονομική μονάδα, όπως τόσες άλλες, που οργανώνει την παραγωγική διαδικασία και παράγει μία υπηρεσία, τις υπηρεσίες υγείας. Όπως και στην παραγωγή οποιουδήποτε άλλου αγαθού, υπάρχουν οι εισροές, η παραγωγική διαδικασία και οι εκροές. Οι εισροές είναι οι ανθρώπινοι πόροι (ιατρικό, νοσηλευτικό, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό), η παραγωγική διαδικασία είναι η διαδικασία ολοκλήρωσης μίας συγκεκριμένης πράξης, όπως π.χ. η επίσκεψη σε ένα ιατρό, η νοσηλεία σ ένα νοσοκομείο και οι εκροές μετρώνται με δείκτες κατά 15

16 προσέγγιση όπως με τις ημέρες νοσηλείας, με το είδος και την ποσότητα των εξετάσεων κλπ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Η ίδια η φιλοσοφία των οικονομικών της υγείας (παραγωγική διαδικασία, παραγωγός ιατρός νοσοκομείο, καταναλωτής ασθενής) ευρίσκεται πολύ κοντά της μικροικονομικής μεθοδολογίας και ειδικότερα της θεωρίας του καταναλωτή και της θεωρίας του παραγωγού. Όπως και στη μικροοικονομική θεωρία, έτσι και στα οικονομικά της υγείας η δομή της αγορά παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών υγείας. Αυτό που διαφοροποιεί την αγορά υπηρεσιών υγείας από τις άλλες αγορές αγαθών και υπηρεσιών είναι η έντονη κρατική παρέμβαση στο χώρο αυτό και ο συγκεκριμένος τρόπος καθορισμού των τιμών στο δημόσιο τομέα της υγείας. Σύμφωνα με τη θεωρία του καταναλωτή, ο καταναλωτής έχει ένα συγκεκριμένο εισόδημα που πρέπει να δαπανήσει και να αγοράσει αγαθά και υπηρεσίες και με δεδομένες τις τιμές των αγαθών και υπηρεσιών, αγοράζει τη μέγιστη δυνατή ποσότητα που μπορεί να αγοράσει ώστε να μεγιστοποιήσει την χρησιμότητα που αποκομίζει από την κατανάλωση των αγαθών. Η θεωρία του καταναλωτή εφαρμόζεται και στα οικονομικά της υγείας για να αναλυθεί η πλευρά της ζήτησης υπηρεσιών υγείας (για περισσότερες πληροφορίες για αυτά τα θέματα θα δοθούν στο κεφάλαιο 5). Η θεωρία του παραγωγού εξετάζει το πώς ο παραγωγός αποφασίζει για το ποια θα είναι η ποσότητα των παραγωγικών συντελεστών που θα χρησιμοποιήσει ώστε να παράγει το προϊόν υπηρεσίες υγείας και δεδομένης της δομής του συστήματος υγείας να θέσει τιμή για τη συγκεκριμένη υπηρεσία. Η θεωρία αυτή θα αναπτυχθεί κυρίως στο κεφάλαιο 5, αλλά στο κεφάλαιο 7 και 8. 16

17 ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ - ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ Τι είναι αγαθό και τι είναι εμπόρευμα Τι είναι αγορά Τι είναι χρήμα Ποια η διαφορά μεταξύ αγαθού και υπηρεσίας τι είναι παραγωγικοί συντελεστές τι είναι παραγωγή, εισροές και εκροές τι είναι παραγωγική διαδικασία, τι είναι διανομή εισοδήματος και τι είναι κατανάλωση τι είναι καμπύλη των παραγωγικών δυνατοτήτων και τι είναι το οικονομικό κύκλωμα τι είναι η οικονομική επιστήμη και τι είναι τα οικονομικά της υγείας 17

18 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ McGuire, A., Henderson, J. and Mooney, G., The Economics of Health Care, Routledge, London and New York Phelps, E.C., Health Economics, Addison Wesley Rice, T., Τα οικονομικά της υγείας, εκδ. Κριτική, Αθήνα (μεταφρασμένο στα ελληνικά) Wonderling, D., Gruen, R., Black, N., Introduction to Health Economics, Open University Press, McGraw Hill, London ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κυριόπουλος, Γ., Τα οικονομικά της Υγείας. Βασικές Έννοιες, Αρχές και Μέθοδοι, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα Σούλης, Σ Οικονομική της Υγείας, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα. Υφαντόπουλος, Ν. Γ., Τα Οικονομικά της Υγείας, εκδ. Τυπωθήτω, Αθήνα. 18

Ο ρόλος της οικονομικής θεωρίας

Ο ρόλος της οικονομικής θεωρίας Αρχές οικονομικής 1 Ο ρόλος της οικονομικής θεωρίας Προσδιορίσει τα κίνητρα και τους τρόπους με τους οποίους συμπεριφέρονται τα άτομα, ώστε να ερμηνεύσουμε τα οικονομικά φαινόμενα που είναι αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Η καθημερινή «ψηφοφορία» στην αγορά. Ο κομβικός ρόλος του μηχανισμού των τιμών στη μετάδοση των μηνυμάτων

Η καθημερινή «ψηφοφορία» στην αγορά. Ο κομβικός ρόλος του μηχανισμού των τιμών στη μετάδοση των μηνυμάτων Η καθημερινή «ψηφοφορία» στην αγορά Ο κομβικός ρόλος του μηχανισμού των τιμών στη μετάδοση των μηνυμάτων Αν οι Κ θέλουν περισσότερη ποσότητα από ένα αγαθό, θα την έχουν. Πώς; Από την έντονη επιθυμία των

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ : ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ : ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ» ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ : ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΛΕΤΣΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ. Οικονομικά της Υγείας 115 ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΛΕΤΣΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ. Οικονομικά της Υγείας 115 ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΛΕΤΣΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ Οικονομικά της Υγείας 115 ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΛΕΤΣΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 2. ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΓΓΡΑΦΩ Σ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ο : Βασικές Οικονομικές Έννοιες ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Χ. ΤΖΟΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Πολιτική Οικονομία (Οικονομική Επιστήμη) είναι η επιστήμη που μελετά τα οικονομικά προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

ιδιότητες των αναγκών

ιδιότητες των αναγκών ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ αντικείμενο της Πολιτικής Οικονομίας (ή της Οικονομικής Επιστήμης) είναι η μελέτη των οικονομικών προβλημάτων (τα οποία κατατάσσουμε σε τέσσερις κατηγορίες),

Διαβάστε περισσότερα

1. Σκοπός της οικονομικής ανάπτυξης είναι η αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων.

1. Σκοπός της οικονομικής ανάπτυξης είναι η αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων. ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο : ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Στις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε το χαρακτηρισμό Σ (σωστό) ή Λ (λάθος). 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Α ΤΟΜΟΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Α ΤΟΜΟΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Α ΤΟΜΟΣ ΜΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Α ΤΟΜΟΣ Σειρά: Γενικό Λύκειο Οικονομικές Επιστήμες Αρχές Οικονομικής Θεωρίας,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ 1. Έννοια και λειτουργία της αγοράς Σε μια πρωτόγονη οικονομία, όπως του Ροβινσώνα Κρούσου, όπου δεν υπάρχει καταμερισμός της εργασίας ο άνθρωπος παράγει μόνος του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες ΒΑΘΜΟΣ:... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:...ΤΜΗΜΑ:... ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΡ Η ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΡ Η ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΡ Η ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Κεφάλαιο 3 Αλληλεξάρτηση και εµπόριο! Η οικονοµική εξετάζει πως οι κοινωνίες παράγουν και διανέµουν τα αγαθά προσπαθώντας να ικανοποιήσουν τις ανάγκες και επιθυµίες

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομία. Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Μικροοικονομία. Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μικροοικονομία Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ Σάββατο Proslipsis.gr ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ Σάββατο Proslipsis.gr ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2002 ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ: ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας. Γ Λυκείου

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας. Γ Λυκείου Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Γ Λυκείου Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Οικονομική Επιστήμη: Μελέτη των οικονομικών προβλημάτων που δημιουργούνται μέσα σε μια κοινωνία. 1. Ποιά προϊόντα και σε ποιές

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικός Όμιλος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ : ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. Η ΖΗΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 3. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣ

Εκπαιδευτικός Όμιλος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ : ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. Η ΖΗΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 3. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣ Εκπαιδευτικός Όμιλος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ : ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. Η ΖΗΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 3. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ 4. Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 5. Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες ΒΑΘΜΟΣ:... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ:...

Διαβάστε περισσότερα

[Υπόδειξη: Τα αγαθά που χάνουν την υλική τους υπόσταση και τις ιδιότητες τους μετά την πρώτη χρήση τους ονομάζονται καταναλωτά.]

[Υπόδειξη: Τα αγαθά που χάνουν την υλική τους υπόσταση και τις ιδιότητες τους μετά την πρώτη χρήση τους ονομάζονται καταναλωτά.] ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Η χρησιμότητα της Πολιτικής Οικονομίας είναι κυρίως: α) Η δυνατότητα που μας παρέχει να επεμβαίνουμε στο οικονομικό σύστημα για να βελτιώνουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA Ορισμός της Οικονομίας Ανάγκες Αγαθά & Υπηρεσίες Καταμερισμός των έργων Αξία Ανταλλαγή και Χρήμα Αγορά Κοινωνικοί Θεσμοί και Οικονομικό Κύκλωμα Συντελεστές παραγωγής Οικονομικό

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ανεξάρτητες αποφάσεις - Κατανομή χρόνου μεταξύ εργασίας και σχόλης

3.1 Ανεξάρτητες αποφάσεις - Κατανομή χρόνου μεταξύ εργασίας και σχόλης 3. ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ). ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ως προσφορά εργασίας ορίζεται το σύνολο των ωρών εργασίας που προσφέρονται προς εκμίσθωση μία δεδομένη χρονική στιγμή.

Διαβάστε περισσότερα

Οικονοµία. Βασικές έννοιες και ορισµοί. Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά

Οικονοµία. Βασικές έννοιες και ορισµοί. Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά Οικονοµία Βασικές έννοιες και ορισµοί Οικονοµική Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά των ανθρώπινων όντων αναφορικά µε την παραγωγή, κατανοµή και κατανάλωση υλικών αγαθών και υπηρεσιών σε έναν

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΑΙ ΩΡΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: Παρασκευή 10 Ιουνίου 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Σ/Λ & Πολλαπλής Επιλογής Αντικείμενο μελέτης της μακροοικονομίας είναι (μεταξύ άλλων) η:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Σ/Λ & Πολλαπλής Επιλογής Αντικείμενο μελέτης της μακροοικονομίας είναι (μεταξύ άλλων) η: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Σ/Λ & Πολλαπλής Επιλογής 2.1 1. Η συνολική παραγωγή μιας χώρας μελετάται από τη μικροοικονομία. 2. Η φθορά που υφίσταται ο κεφαλαιουχικός εξοπλισμός στην πορεία του χρόνου, αποτιμημένη σε

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 1: Το οικονομικό πρόβλημα

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 1: Το οικονομικό πρόβλημα Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 1: Καθηγητής: Κώστας Τσεκούρας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σκοποί ενότητας Σε αυτή την ενότητα διατυπώνεται το βασικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος 2016-17 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) 1 ιάλεξη2 Ανταγωνισμός, οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εδώ εξετάζουμε αγορές, που έχουν: Κάποια χαρακτηριστικά ανταγωνισμού και Κάποια χαρακτηριστικά μονοπωλίου. Αυτή η δομή αγοράς ονομάζεται μονοπωλιακός ανταγωνισμός, όπου

Διαβάστε περισσότερα

3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HECKSCHER-OHLIN

3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HECKSCHER-OHLIN 3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HESHER-OHIN Υπάρχουν δύο συντελεστές παραγωγής, το κεφάλαιο και η εργασία τους οποίους χρησιμοποιεί η επιχείρηση για να παράγει προϊόν Y μέσω μιας συνάρτησης παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Σκέφτομαι ως Οικονομολόγος. Αρ. Διάλεξης: 2

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Σκέφτομαι ως Οικονομολόγος. Αρ. Διάλεξης: 2 Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Σκέφτομαι ως Οικονομολόγος Αρ. Διάλεξης: 2 Σκέφτομαι ως οικονομολόγος Κάθε αντικείμενο επιστημονικής μελέτης έχει τη δική της επιστημονική ορολογία Μαθηματικά Ολοκληρωτικός

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Οικονομία Ενότητα 02

Πολιτική Οικονομία Ενότητα 02 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 02: Αγαθά, οικονομικό κύκλωμα και ο ρόλος του κράτους Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

4 ο ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΜΗΜΑ Α2 νος ΠΕ9 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: :

4 ο ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΜΗΜΑ Α2 νος ΠΕ9 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: : ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ 4 ο ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΜΗΜΑ Α2 Επιβλέπων Καθηγητής: Φράγκος Κων/νος νος ΠΕ9 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: : 2014-2015 2015 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της παρούσας εργασίας αποτέλεσε η καταγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΑΕΜ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΑΠΑΝΤΗΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΑΕΜ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: Μικροοικονομική Ι ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Νίκος

Διαβάστε περισσότερα

1.1. ΟΜΑΔΑ Α. Στις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε το χαρακτηρισμό Σ (σωστό) ή Λ (λάθος).

1.1. ΟΜΑΔΑ Α. Στις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε το χαρακτηρισμό Σ (σωστό) ή Λ (λάθος). ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΟΘ για ΕΠΑΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο : ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1. ΟΜΑΔΑ Α 1.1.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Στις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε το χαρακτηρισμό Σ (σωστό) ή Λ (λάθος).

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 Μάθημα: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Σάββατο, 6 Ιουνίου 2009

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Οικονομία Ενότητα

Πολιτική Οικονομία Ενότητα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 03: Ζήτηση και προσφορά αγαθών Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Σχολή Μηχανικών Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής. Εισαγωγή στην Οικονομία

Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Σχολή Μηχανικών Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής. Εισαγωγή στην Οικονομία Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Σχολή Μηχανικών Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής Εισαγωγή στην Οικονομία Κυριάκος Φιλίνης Διδάσκων (ΠΔ 407/80) kfilinis@uniwa.gr Ορισμός των οικονομικών και

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές αρχές διοίκησης. μιας μικρής επιχείρησης

Γενικές αρχές διοίκησης. μιας μικρής επιχείρησης Γενικές αρχές διοίκησης μιας μικρής επιχείρησης Η επιχείρηση αποτελεί μια παραγωγική - οικονομική μονάδα, με την έννοια ότι συνδυάζει και αξιοποιεί τους συντελεστές παραγωγής (εργασία, κεφάλαιο, γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΑΙ ΩΡΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: Παρασκευή 10 Ιουνίου 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. Εισαγωγή

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. Εισαγωγή ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Εισαγωγή 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η φύση και το πεδίο μελέτης της Επιχειρησιακής Οικονομικής 2 Ορισμός της Επιχειρησιακής Οικονομικής Η εφαρμογή της οικονομικής θεωρίας και των εργαλείων της λήψης των

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η Οικονομία (οίκος + νόμος), η Πολιτική Οικονομία (οικονομία

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η Οικονομία (οίκος + νόμος), η Πολιτική Οικονομία (οικονομία 1 KΕΦΑΛΑΙΟ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ 1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η Οικονομία (οίκος + νόμος), η Πολιτική Οικονομία (οικονομία των πολιτών)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΤΙΜΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΤΙΜΕΣ Παράγραφος 3.1 Η ανταλλαγή και η ανταλλακτική αξία Ανθρώπινη Δημιουργία Χαρακτηριστικά Εμπορεύματος Ανταλλακτική Αξία: η σχέση με την οποία ανταλλάσσουμε

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

H ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ H ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ 2 Κλάδοι Οικονομικής (i) Μικροοικονομική: Αποφάσεις ατομικών νοικοκυριών- Επιχειρήσεων (ii) Μακροοικονομική: Μελέτη οικονομίας ως συνόλου Βασικά Ζητήματα που απασχολούν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΜΕ ΕΝΟΤΗΤΑ 1η: Εισαγωγή Ζήτηση & Προσφορά

ΜΙΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΜΕ ΕΝΟΤΗΤΑ 1η: Εισαγωγή Ζήτηση & Προσφορά ΜΙΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΜΕ ΕΝΟΤΗΤΑ 1η: Εισαγωγή Ζήτηση & Προσφορά ΑΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων & Επικοινωνίας Α. Κουμπαρέλης Καθηγητής Εφαρμογών ΘΕΜΑ 1 ο : Το Οικονομικό

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οικονομίας. Ύλη:

Αρχές Οικονομίας. Ύλη: Αρχές Οικονομίας Ύλη: Κεφάλαιο 2: 2.2 Κεφάλαιο 3: 3.3-3.6 Κεφάλαιο 4: 4.2.α, 4.2.γ, 4.3, 4.4 Κεφάλαιο 5: 5.3, 5.4 Κεφάλαιο 6: 6.1, 6.2, 6.4, 6.6, 6.8 Κεφάλαιο 9: 9.2 Κεφάλαιο 10: 10.2 (όχι πορτοκαλί και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι

ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι Ενότητα 3: Εργαλεία Κανονιστικής Ανάλυσης Κουτεντάκης Φραγκίσκος Γαληνού Αργυρώ Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές.

Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές. 1 2 Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές. Στόχος: Να αποδείξουν οι φοιτητές από μόνοι τους πόσες πολλές έννοιες βρίσκονται στην τομή των δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ ΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 26 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΘΕΜΑ Α 1

Διαβάστε περισσότερα

ρ. ιονύσης Σκαρµέας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΓΟΡΑΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΟΝ ΙΑΝΟΜΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

ρ. ιονύσης Σκαρµέας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΓΟΡΑΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΟΝ ΙΑΝΟΜΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΓΟΡΑΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΟΝ ΙΑΝΟΜΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ Τι είναι Μάρκετινγκ; Ηδιαδικασία σχεδιασµού

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ιοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΕΟ 34 - Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ακαδ. Έτος: 2010-11 ΟΝΟΜΑ - ΕΠΩΝΥΜΟ:.

Διαβάστε περισσότερα

Προσφορά και Ζήτηση Υπηρεσιών Υγείας

Προσφορά και Ζήτηση Υπηρεσιών Υγείας Προσφορά και Ζήτηση Υπηρεσιών Υγείας ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Τι θα παραχθεί Πως θα παραχθεί Σε τι ποσότητα Μέθοδοι και διαδικασίες παραγωγής Μελέτες για τον προσδιορισμό των αναγκών Προσδιορισμός Αναγκών

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο Ενότητα 2.1 Το αντικείμενο της Πολιτικής Οικονομίας 2.1 ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Πρόγραμμα επικαιροποίησης γνώσεων αποφοίτων ΑΕΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

2. ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

2. ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 2. ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Ζήτηση Η καμπύλη της ζήτησης Χρησιμότητα και συμπεριφορά καταναλωτή Το όφελος του καταναλωτή Προσφορά Η καμπύλη της προσφοράς Κόστος και συμπεριφορά παραγωγού Το όφελος του παραγωγού

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 3. Οικονομικά της ευημερίας. Οικονομικά της ευημερίας 3/9/2017. Περίγραμμα. Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης

Διάλεξη 3. Οικονομικά της ευημερίας. Οικονομικά της ευημερίας 3/9/2017. Περίγραμμα. Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης Περίγραμμα Διάλεξη Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης Συνθήκες για αποτελεσματικότητα κατά areto Συνθήκες για ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές Το πρώτο θεώρημα των οικονομικών της ευημερίας Το δεύτερο θεώρημα

Διαβάστε περισσότερα

Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Msc. In Applied Economics. Lecture 1: Trading in a Ricardian Model

Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Msc. In Applied Economics. Lecture 1: Trading in a Ricardian Model Πάντειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Msc. In Applied Economics Lecture 1: Trading in a Ricardian Model Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα με ένα συντελεστή (συνέχεια) 1. Ο μόνος σημαντικός

Διαβάστε περισσότερα

Προσφορά από ανταγωνιστικό κλάδο

Προσφορά από ανταγωνιστικό κλάδο Προσφορά από ανταγωνιστικό κλάδο Πώς συνδυάζονται οι αποφάσεις προσφοράς των πολλών ιδιωτικών επιχειρήσεων σε μια ανταγωνιστική αγορά για να βρούμε την καμπύλη προσφοράς ενός κλάδου; Με δεδομένο ότι κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Σχολή Μηχανικών Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής. Εισαγωγή στην Οικονομία.

Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Σχολή Μηχανικών Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής. Εισαγωγή στην Οικονομία. Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Σχολή Μηχανικών Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής Εισαγωγή στην Οικονομία Κυριάκος Φιλίνης Διδάσκων (ΠΔ 7/8) kfilinis@uniwa.gr Προϊόν και παραγωγικοί συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 22. Μικροοικονομική

Κεφάλαιο 22. Μικροοικονομική Μέτρηση του Εθνικού Εισοδήματος Κεφάλαιο 22 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Μικροοικονομική Μικροοικονομική είναι η μελέτη του τρόπου με τον

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 4.1 ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 4.1 ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 1/7 Το κύριο οικονομικό πρόβλημα Έχει παγκόσμια ισχύ Από αυτό απορρέουν όλα τα άλλα οικονομικά προβλήματα Πώς

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Αποτελεσματικότητα κατά Pareto. 1. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (επεξεργασία σημειώσεων Β. Ράπανου)

Εισαγωγή. Αποτελεσματικότητα κατά Pareto. 1. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (επεξεργασία σημειώσεων Β. Ράπανου) 1. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (επεξεργασία σημειώσεων Β. Ράπανου) Εισαγωγή Μια από τις πιο βασικές διακρίσεις στην οικονομική θεωρία είναι μεταξύ των εννοιών της οικονομικής αποτελεσματικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Βασικές έννοιες που προσδιορίζουν τα εθνικά μακροοικονομικά μεγέθη Από

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική Ανάλυση Ι

Μικροοικονομική Ανάλυση Ι Μικροοικονομική Ανάλυση Ι Οικονομική Επιστήμη και Μικροοικονομική Θεωρία Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Διδάσκων: Λαζαρίδης Παναγιώτης Μαθησιακοί Στόχοι Γνώση και κατανόηση του αντικειμένου της

Διαβάστε περισσότερα

Σταυρόλεξα και ασκήσεις για το βιβλίο:

Σταυρόλεξα και ασκήσεις για το βιβλίο: Σταυρόλεξα και ασκήσεις για το βιβλίο: Norwood, F. Bailey και Lusk, Jayson L. (2013) Μάρκετινγκ και Τιμές Αγροτικών Προϊόντων. Broken Hill Publishers Ltd. 1 Πίνακας περιεχομένων Κεφάλαιο 1: Βασικές γνώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ: ΔΕΟΣ ΟΙΚ 121: ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2013 ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Π. ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ 1 Ο TUTORIAL Ημερ. Διανομής: Τρίτη 02-04-2013 Ημερ. Παράδοσης: Τρίτη 09-04-2013 1.

Διαβάστε περισσότερα

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α.Ο.Θ ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ ΑΝΑ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΤΛΑΚΗ Οικονομολόγος, ΙΕΡΑΠΕΣΡΑ Σηλ. 6977246129 ΑΟΘ ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΥΛΑΚΗ Οικονομολόγος ελίδα 1 Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου. Μικροοικονομική. Ενότητα 2:Οικονομική σκέψη Καραμάνης Κωνσταντίνος

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου. Μικροοικονομική. Ενότητα 2:Οικονομική σκέψη Καραμάνης Κωνσταντίνος Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Μικροοικονομική Ενότητα 2:Οικονομική σκέψη Καραμάνης Κωνσταντίνος 1 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Λογιστικής και χρηματοοικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Παρασκευή 28 Οκτωβρίου Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Ημερομηνία: Παρασκευή 28 Οκτωβρίου Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΕΠΑΛ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ημερομηνία: Παρασκευή 28 Οκτωβρίου Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράμμα

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Έννοιες των Οικονομικών της Εργασίας οικονομικά της εργασίας αγορά αγορά εργασίας μισθός

Βασικές Έννοιες των Οικονομικών της Εργασίας οικονομικά της εργασίας αγορά αγορά εργασίας μισθός Βασικές Έννοιες των Οικονομικών της Εργασίας - Τα οικονομικά της εργασίας μελετούν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η αγορά εργασίας. - Ορισμός: Η αγορά ενός αγαθού είναι η διαδικασία (θεσμικό πλαίσιο)

Διαβάστε περισσότερα

Ηέννοιατωναγροτικών προϊόντων ΝΤΟΥΜΗΠ. Α.

Ηέννοιατωναγροτικών προϊόντων ΝΤΟΥΜΗΠ. Α. Ηέννοιατωναγροτικών προϊόντων ΝΤΟΥΜΗΠ. Α. 1 Έννοιατωναγροτικώνπροϊόντων Αγροτικά προϊόντα είναι υλικά αγαθά που παράγονταιαπόφυτάκαιζώαµετο συνδυασµό των διαφόρων συντελεστών της αγροτικήςπαραγωγής, δηλαδήτουεδάφους,

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά).

Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά). Ζήτηση και Προσφορά ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά). Ανταγωνιστικές Αγορές: Είναιοιαγορές,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Δρ.Αριστέα Γκάγκα

ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Δρ.Αριστέα Γκάγκα ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Δρ.Αριστέα Γκάγκα Ακαδημαϊκ όέτος 2017-2018 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Εισαγωγή Οικονομική Επιστήμη Οικονομική της Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικό Πρόβλημα &

Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομική Επιστήμη Ανεπάρκεια Σπανιότητα Οικονομική επιστήμη Πως κατανέμονται οι διαθέσιμοι πόροι για την ικανοποίηση των αναγκών Περιορισμένοι Εργασία Κεφάλαιο Απεριόριστες Πρώτες

Διαβάστε περισσότερα

Τι πραγματεύεται η Διεθνής Οικονομική;

Τι πραγματεύεται η Διεθνής Οικονομική; Εισαγωγή Τι πραγματεύεται η Διεθνής Οικονομική; Κέρδη από το Εμπόριο Εξηγώντας τα Υποδείγματα του Εμπορίου Οι Επιπτώσεις των Κρατικών Πολιτικών στο Εμπόριο Θέματα Διεθνούς Χρηματοδότησης Διεθνές Εμπόριο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στο παρόν είναι συγκεντρωµένες όλες σχεδόν οι ερωτήσεις κλειστού τύπου που

Διαβάστε περισσότερα

3. Τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, τα βιβλία, τα ψυγεία και οι τηλεοράσεις ανήκουν στα:

3. Τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, τα βιβλία, τα ψυγεία και οι τηλεοράσεις ανήκουν στα: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Η χρησιµότητα της Πολιτικής Οικονοµίας είναι κυρίως: α) Η δυνατότητα που µας παρέχει να επεµβαίνουµε στο οικονοµικό σύστηµα για να βελτιώνουµε τους όρους ζωής του ανθρώπου

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Η ζήτηση χρήματος

Μακροοικονομική. Η ζήτηση χρήματος Μακροοικονομική Η ζήτηση χρήματος Θα εξετάσουμε τη ζήτηση χρήματος (ρευστού) μέσα στην οικονομία και τους παράγοντες που την επηρεάζουν. Βασικοί παράγοντες για τη διακράτηση ρευστών είναι για συναλλαγές,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦ 1

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Να σημειώσετε Σ αν είναι σωστό ή Λ αν είναι λάθος στο τέλος των προτάσεων: 1. Το μαγνητόφωνο ενός παιδιού είναι καταναλωτό αγαθό. 2. Το οικόπεδο πάνω στο οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ 1. Τι πρέπει να κατανοήσει ο μαθητής Στον προσδιορισμό των τιμών οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς (και οι αντίστοιχες καμπύλες) εκφράζουν τις δυνάμεις της

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Μακρο-οικονομική: Εισαγωγή στην Μακροοικονομία Διδάσκων: Μποζίνης Η. Αθανάσιος Οικονομικό κύκλωμα Παραγωγή επιτυγχάνεται από Συνδυασμό

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική Ανάλυση της Κατανάλωσης και της Παραγωγής

Μικροοικονομική Ανάλυση της Κατανάλωσης και της Παραγωγής Μικροοικονομική Ανάλυση της Κατανάλωσης και της Παραγωγής Διάλεξη 15: Προσφορά κλάδου Ανδρέας Παπανδρέου Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Προσφορά από ανταγωνιστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΓΟΡΩΝ Κεφάλαιο 7 Οικονοµικά της ευηµερίας! Τα οικονοµικά της ευηµερίας εξετάζουν τους τρόπους µε τους οποίους η κατανοµή των πόρων επηρεάζει την ευηµερία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΑΕΜ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΑΠΑΝΤΗΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΑΕΜ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: Μικροοικονομική Ι ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Νίκος

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Παραγωγικότητα της εργασίας και συγκριτικό πλεονέκτημα: Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα

Κεφάλαιο 3. Παραγωγικότητα της εργασίας και συγκριτικό πλεονέκτημα: Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα Κεφάλαιο 3 Παραγωγικότητα της εργασίας και συγκριτικό πλεονέκτημα: Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα Συγκριτικό πλεονέκτημα και κόστος ευκαιρίας Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα χρησιμοποιεί τις έννοιες του κόστους ευκαιρίας

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Παρασκευή

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Τις μορφές στρατηγικής αλληλεπίδρασης που αναπτύσσονται

(γ) Τις μορφές στρατηγικής αλληλεπίδρασης που αναπτύσσονται Βασικές Έννοιες Οικονομικών των Επιχειρήσεων - Τα οικονομικά των επιχειρήσεων μελετούν: (α) Τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουν τις αποφάσεις τους οι επιχειρήσεις. (β) Τις μορφές στρατηγικής αλληλεπίδρασης

Διαβάστε περισσότερα

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ *** 2. Το κόστος ευκαιρίας ενός αγαθού Χ σε όρους (μονάδες) ενός άλλου αγαθού Ψ, είναι

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ *** 2. Το κόστος ευκαιρίας ενός αγαθού Χ σε όρους (μονάδες) ενός άλλου αγαθού Ψ, είναι ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ *** 1. Το κόστος ευκαιρίας ενός αγαθού Χ σε όρους (μονάδες) ενός άλλου αγαθού Ψ, μας δείχνει ποια ποσότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2. Το µαγνητόφωνο ενός παιδιού είναι καταναλωτό αγαθό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο Ένα Ο ισολογισμός και η θεμελιώδης αρχή

Κεφάλαιο Ένα Ο ισολογισμός και η θεμελιώδης αρχή 1 Κεφάλαιο Ένα Ο ισολογισμός και η θεμελιώδης αρχή Στοιχεία Ενεργητικού, Στοιχεία Παθητικού και Ισολογισμοί Ο προσωπικός ισολογισμός της Ιωάννας Ο ισολογισμός μιας εταιρείας Το διάγραμμα του ισολογισμού

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομία. Ενότητα 4: Θεωρία Χρησιμότητας και Καταναλωτική Συμπεριφορά. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Μικροοικονομία. Ενότητα 4: Θεωρία Χρησιμότητας και Καταναλωτική Συμπεριφορά. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μικροοικονομία Ενότητα 4: Θεωρία Χρησιμότητας και Καταναλωτική Συμπεριφορά Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Μια ανοιχτή οικονομία δημιουργεί δύο ειδών αλληλεπιδράσεις με τις άλλες οικονομίες: Πρώτον, αγοράζει

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών ΝΙΚΟΛΑΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ 2.

Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών ΝΙΚΟΛΑΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ 2. Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών ΕΠΙΜΕΕΙΑ: ΝΙΚΟΑΟ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΟΓΟ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΤΩΝ 2 Κεφάλαιο 2 ο Η Επιστήμη της Διοίκησης των Επιχειρήσεων Ομάδα Α Ερωτήσεις ωστού

Διαβάστε περισσότερα

πως θα θα παραχθούν αυτά τα προϊόντα αυτό εξαρτάται από την τεχνολογία που έχει στη διάθεσή της μια κοινωνία

πως θα θα παραχθούν αυτά τα προϊόντα αυτό εξαρτάται από την τεχνολογία που έχει στη διάθεσή της μια κοινωνία 2.1 ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (σελ 27-28) Η πολιτική οικονομία: είναι κοινωνική επιστήμη μελετάει τα οικονομικά φαινόμενα Το αντικείμενο της πολιτικής οικονομίας είναι η περιγραφή και η ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Να σημειώσετε Σ αν είναι σωστό ή Λ αν είναι λάθος στο τέλος των προτάσεων:

Να σημειώσετε Σ αν είναι σωστό ή Λ αν είναι λάθος στο τέλος των προτάσεων: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Να σημειώσετε Σ αν είναι σωστό ή Λ αν είναι λάθος στο τέλος των προτάσεων: 1. Το μαγνητόφωνο ενός παιδιού είναι καταναλωτό αγαθό. 2. Το οικόπεδο πάνω στο οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ m126

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ m126 ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ m126 ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΛΕΤΣΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 2. ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΓΓΡΑΦΩ Σ

Διαβάστε περισσότερα

Πολλαπλασιασμός Δημιουργία νέων αναγκών. Για παράδειγμα, η ανάγκη για τηλεόραση τη δεκαετία του 60 και σήμερα.

Πολλαπλασιασμός Δημιουργία νέων αναγκών. Για παράδειγμα, η ανάγκη για τηλεόραση τη δεκαετία του 60 και σήμερα. Ε Ι Σ Ω Η ντικείμενο Οικονομικής Επιστήμης Μελέτη οικονομικών προβλημάτων μιας κοινωνίας. Τα τέσσερα βασικά ερωτήμτα 1. Ποια προϊόντα θα παραχθούν και σε ποιες ποσότητες (επιλογή και ποσότητα); 2. Πως

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η θέση της «κυκλοφορίας» στην αναπαραγωγή του οικονομικού συστήματος... Γιώργος Σταμάτης

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η θέση της «κυκλοφορίας» στην αναπαραγωγή του οικονομικού συστήματος... Γιώργος Σταμάτης Η θέση της "κυκλοφορίας" στην αναπαραγωγή του οικονομικού συστήματος και στην παραγωγή υπεραξίας και κέρδουςτου Γιώργου Σταμάτη Είναι ευρέως δεδομένη η άποψη, ότι, κατά τον Μαρξ, ο τομέας της «κυκλοφορίας»,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΙΙ (ΕΠΑ.Λ.) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 7,8,9,10

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΙΙ (ΕΠΑ.Λ.) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 7,8,9,10 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ 2009 2017 : ΚΕΦΑΛΑΙΑ 7,8,9,10 1 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΙΙ (ΕΠΑ.Λ.) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2009 2017 ΚΕΦΑΛΑΙΑ 7,8,9,10 Να απαντήσετε αν

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 15. Βραχυχρόνια προσφορά. Προσφορά κλάδου. Προσφορά από ανταγωνιστικό κλάδο

Διάλεξη 15. Βραχυχρόνια προσφορά. Προσφορά κλάδου. Προσφορά από ανταγωνιστικό κλάδο από ανταγωνιστικό κλάδο Διάλεξη 15 κλάδου Πώς συνδυάζονται οι αποφάσεις προσφοράς των πολλών ιδιωτικών επιχειρήσεων σε µια ανταγωνιστική αγορά για να βρούµε την καµπύλη προσφοράς ενός κλάδου;!1!2 1 2 από

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας την επιχειρηματική ευκαιρία

Κατανοώντας την επιχειρηματική ευκαιρία Η Επιχειρηματική Ευκαιρία Κατανοώντας την επιχειρηματική ευκαιρία Υπάρχουν έρευνες οι οποίες δείχνουν ότι στους περισσότερους επιχειρηματίες που ξεκινούν για πρώτη φορά μια επιχείρηση, τελειώνουν τα χρήματα

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική Ι. Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών

Μικροοικονομική Ι. Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Μικροοικονομική Ι Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια

Διαβάστε περισσότερα

25. Μία τυπική επιχείρηση που λειτουργεί σε καθεστώς τέλειου ανταγωνισμού, στη μακροχρόνια θέση ισορροπίας της: α. πραγματοποιεί θετικά οικονομικά κέρδη. β. πραγματοποιεί μηδενικά οικονομικά κέρδη. γ.

Διαβάστε περισσότερα

Υποψήφια Διδάκτωρ: Σ. ΤΑΚΑΟΓΛΟΥ

Υποψήφια Διδάκτωρ: Σ. ΤΑΚΑΟΓΛΟΥ Η Αποτελεσματικότητα των αγορών Καθηγήτρια: Β. ΠΕΚΚΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Υποψήφια Διδάκτωρ: Σ. ΤΑΚΑΟΓΛΟΥ Θα εξετάσουμε Οικονομική της ευημερίας Πλεόνασμα του καταναλωτή Πλεόνασμα του παραγωγού Αποτελεσματικότητα

Διαβάστε περισσότερα