Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2015 Ελληνική Οικονομία Μετά την αναθεώρηση του ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ από την ΕΛΣΤΑΤ για το τρίτο τρίμηνο του 2015, ο ρυθμός αναπτύξεως της οικονομικής δραστηριότητος κατά το εννεάμηνο 2015 καθίσταται σχεδόν μηδενικός (μόλις 0,1%, σε ετήσια βάση). Ειδικότερα, η ισχνή αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στο εννεάμηνο 2015 προήλθε από: (i) την μικρή θετική συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης (+0,6 εκατοστιαίες μονάδες) και (ii) την θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα (+0,9). Αντίθετα, η μεταβολή των αποθεμάτων είχε αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ κατά 1,1 εκατοστιαίες μονάδες, όπως και οι επενδύσεις (- 0,2) (Γράφημα 1). -0,1 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 0,9% 1,2 1,6-0,3-1,5 Q Γράφημα 1. Συμβολή των επιμέρους στοιχείων στην μεταβολή του ΑΕΠ -1,1% 0,1 0,2 3,0-1,5-2,9 Q Τρίμηνα -3,5-6,5 Εισαγωγές Εξαγωγές Αποθέματα Επενδύσεις Δημόσια Κατανάλωση Ιδιωτική Κατανάλωση Καθαρές Εξαγωγές 0,1% 0,6% 0,6 0,7 0,4 0,9-0,1 0,2-0,1-0,6-0,2-1,1 9M M 2015 Εννεάμηνα Παρατηρούμε συνεπώς ότι τα νοικοκυριά παρά τις φορολογικές επιβαρύνσεις στην κατανάλωση, προσπαθούν να προστατεύσουν το επίπεδο ευημερίας τους, προσαρμόζοντας σε αρνητικά επίπεδα το ποσοστό αποταμιεύσεως. Παράλληλα, η θέση του εξωτερικού τομέα ευνοείται σημαντικά από την πορεία του ελληνικού τουρισμού και την πτώση των εισαγωγών, λόγω του μικρότερου διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών και της επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων. Επίσης, η μείωση των αποθεμάτων και των επενδύσεων συνδέεται με το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις έκαναν χρήση των αποθεμάτων για την ικανοποίηση της ζητήσεως και δεν προέβησαν σε αύξηση της παραγωγής τους. Η μεγάλη πτώση των ιδιωτικών επενδύσεων αποτελεί πλέον τη θεμελιώδη παθογένεια της ελληνικής οικονομίας. Η αποεπένδυση συνιστά μόνιμο χαρακτηριστικό της δομής του ελληνικού ακαθαρίστου εγχωρίου προϊόντος, αφού διαρκώς συρρικνώνεται η συμμετοχή των επενδύσεων στο ΑΕΠ. (Γράφημα 2). Ποιός όμως είναι ο προσδιοριστικός παράγοντας αυτής της εξελίξεως δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, λόγω της πτώσεως του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος; Οι δυσχέρειες στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής επιβάρυναν επί μακρόν το επιχειρηματικό κλίμα. Κατά την διάρκεια του 2014 και ειδικότερα από το δεύτερο τρίμηνο, έως και το πρώτο τρίμηνο του 2015, σημειώθηκε βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος στη βιομηχανία αν και παρέμενε σε επίπεδα ιδιαίτερα χαμηλά (Γράφημα 3). Τούτο αποτυπώθηκε στην μικρή ανάκαμψη που παρατηρήθηκε σε εκείνο το χρονικό διάστημα στις επενδύσεις (άνω δεξιά τεταρτημόριο). Η επάνοδος του κλίματος ακραίας αβεβαιότητας και της ανησυχίας στο τρίτο τρίμηνο 2015, όπως προκύπτει και από την κατάρρευση του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος, είχε ως αποτέλεσμα την ραγδαία μείωση των επενδύσεων (επιστροφή του διατεταγμένου ζεύγους επενδύσεις / κλίμα στο κάτω αριστερά τεταρτημόριο). 72% 70% 68% 66% 64% 62% 60% Γράφημα 2. Προσέγγιση Δαπάνης: Μεταβλητές % του ΑΕΠ Ι III Ι III Ι III Ι III Ι III Ι III Ι III Ι III Ι III Ι III Ι III Ι III Ιδιωτική Κατανάλωση (Cp), αριστ.άξονας Επενδύσεις (Ip), δεξ,άξονας Καθαρές Εξαγωγές (X-M), δεξ.άξονας Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ,Υπολογισμοί Alpha Bank 30% 25% 20% 15% 10% -10% -15% -20% Η κινητοποίηση της επενδυτικής πρωτοβουλίας, ιδίως στο πεδίο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που συχνά αναφέρεται ως η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, πρέπει να αποτελέσει το βασικό εργαλείο για το σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής στα επόμενα χρόνια. Οι βασικές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο σχεδιασμός πολιτικής στο άμεσο μέλλον είναι:, Πρώτον, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μέσω αναπτύξεως επενδυτικών σχεδίων, καθώς και η προσέλκυση κεφαλαίων από το εξωτερικό συνιστά βασική προτεραιότητα, δεδομένου ότι η ανεργία παραμένει στο ένα τέταρτο περίπου του εργατικού δυναμικού. Συνεχίζεται, επίσης, η καταγραφή αρνητικών καθαρών ροών απασχολήσεως στον ιδιωτικό τομέα βάσει των στοιχείων του «Εργάνη» (Οκτώβριος 2015: -54,473 χιλ.). Δεύτερον, η επίλυση του προβλήματος βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος. Στις χρόνιες αδυναμίες του συστήματος προστέθηκε και το μεγάλο πρόβλημα της απουσίας πόρων που προήλθε από την άνευ προηγουμένου αύξηση της ανεργίας. Δεν αρκεί πλέον ο απλός εξορθολογισμός των παραμέτρων του συστήματος (ποσοστού αναπλήρωσης, ορίων ηλικίας κ.λπ.) με σκοπό την βελτίωση και διασφάλιση της μακροπρόθεσμης 5% 0% -5%

2 Απρ-10 Αυγ-10 Δεκ-10 Απρ-11 Αυγ-11 Δεκ-11 Απρ-12 Αυγ-12 Δεκ-12 Απρ-13 Αυγ-13 Δεκ-13 Απρ-14 Αυγ-14 Δεκ-14 Απρ-15 Αυγ-15 Δεκ-15 Επενδύσεις (ετησια μεταβολή) Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων βιωσιμότητάς του. Αυτό προϋποθέτει την επιτυχή αντιμετώπιση της πρώτης προκλήσεως, δηλαδή της αυξήσεως της απασχόλησης διά της εισαγωγής μέτρων με αναπτυξιακή διάσταση. Για παράδειγμα, ενδεχόμενη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών αναμένεται να ασκήσει αρνητικές πιέσεις στην ανταγωνιστικότητα, εμποδίζοντας την δημιουργία θέσεων εργασίας και υπονομεύοντας κατά συνέπεια τη χρηματοδότηση μέσω εισφορών στο ασφαλιστικό σύστημα. Πηγή: IOBE, ΕΛΣΤΑΤ Γράφημα 3. Εμπειρική Σχέση Μεταξύ Ρυθμού Επενδύσεων (εξαιρουμένων των Κατασκευών) και Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στην Βιομηχανία Περίοδος Δείγματος Q12012-Q Q % Q22013 Q Q42012 Q % Q12013 Q12012 Q32012 Q % -30% -40% Τρίτον, το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού δημοσίου χρέους στο πλαίσιο των συζητήσεων για ενδεχόμενη ρύθμιση του ελληνικού χρέους, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολογήσεως του Προγράμματος. Η ρύθμιση του ύψους των επιτοκίων και της επιμηκύνσεως των λήξεων του χρέους, ακόμη και αν θεωρηθεί αναγκαία συνθήκη δεν είναι απαραιτήτως ικανή. Η επιτυχής αντιμετώπιση της πρώτης και δεύτερης προκλήσεως, δηλαδή η παρουσία για μακρά σειρά ετών μιας ισχυρής αναπτυξιακής δυναμικής και η επίλυση του ασφαλιστικού προβλήματος προκειμένου να μην τροφοδοτεί το δημόσιο χρέος με νέα ελλείμματα, συνιστούν τον καταλύτη για ταχύτερη κάμψη της αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ. Η επίλυση του ζητήματος του δημοσίου χρέους θα εισάγει τη χώρα σε έναν ενάρετο κύκλο υψηλής αξιοπιστίας προσέλκυσης επενδύσεων ισχυρής αναπτύξεως. Εξέλιξη των βασικών μεγεθών που απαρτίζουν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν: Τα στοιχεία φανερώνουν ότι η αυξητική πορεία του πραγματικού ΑΕΠ, που ξεκίνησε στο πρώτο τρίμηνο 2014 ανεκόπη στο τρίτο τρίμηνο 2015, ενώ αρνητικοί ρυθμοί μεταβολής του ΑΕΠ αναμένεται να καταγραφούν μέχρι και το δεύτερο τρίμηνο του Το ΑΕΠ κατέγραψε μεγαλύτερη έναντι της αρχικής εκτιμήσεως μείωση κατά 1,1% στο τρίτο τρίμηνο 2015, εξαιτίας της μεγαλύτερης τελικώς επιπτώσεως των κεφαλαιακών ελέγχων επί της οικονομικής δραστηριότητας. Ειδικότερα όσον αφορά στις συνιστώσες του ΑΕΠ σημειώνονται: 40% 30% 20% Q % Q12015 Q32013 Q22014 Δεικτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στην Βιομηχανία Q42014 Q32014 α) Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 0,9% σε ετήσια βάση, στο εννεάμηνο Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως στην υψηλή αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά το δεύτερο τρίμηνο 2015 (+1,8% σε ετήσια βάση), ενώ στο τρίτο τρίμηνο, η αύξησή της επιβραδύνθηκε σημαντικά, κατά 0,3%. Ωστόσο, η επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων, η μεγάλη μείωση του όγκου λιανικών πωλήσεων κατά 4,1% στο τρίτο τρίμηνο 2015, και η ραγδαία υποχώρηση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης ειδικά τον Ιούλιο- Αύγουστο 2015 δεν συνάδουν με την μικρή, έστω, αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Εκτιμάται, ότι τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με την έναρξη πληρωμών φόρων θα επιβαρύνουν την κατανάλωση των νοικοκυριών κατά το τέταρτο τρίμηνο 2015, και αναμένεται μείωσή της, μετά από επτά συνεχή τρίμηνα αυξήσεων, όπως αποτυπώνεται στο Γράφημα 3. Ήδη, σε τριμηνιαία βάση (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε κατά 0,8% στο τρίτο τρίμηνο % 0% -5% -10% -15% -20% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Γράφημα 4. Ιδιωτική Κατανάλωση και Λιανικές Πωλήσεις Ιδιωτική Κατανάλωση (%ετήσια μεταβολή) Λιανικές Πωλήσεις (% ετήσια μεταβολή, κινητός μέσος 3μηνών) β) Η υποχώρηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 1,4% σε ετήσια βάση στο εννεάμηνο 2015, εξαιτίας της μεγάλης, αναμενόμενης, πτώσης που σημειώθηκε στο τρίτο τρίμηνο 2015 (-12,9% σε ετήσια βάση), έναντι μικρής μείωσης στο δεύτερο τρίμηνο 2015 (-0,5%) και αύξησης κατά 10,1% στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι οι επενδύσεις, εξαιρουμένων των επενδύσεων σε κατοικίες αυξήθηκαν κατά 1,3% σε ετήσια βάση στο εννεάμηνο Πιο συγκεκριμένα, η μείωση των επενδύσεων στο τρίτο τρίμηνο αποδίδεται κυρίως στη μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες (-34,3%), οι οποίες συνέβαλαν αρνητικά στο ΑΕΠ κατά 0,4 εκατοστιαίες μονάδες, αλλά και τη μείωση του μηχανολογικού και μεταφορικού εξοπλισμού κατά 13,9% σε ετήσια βάση (Γράφημα 3). Η δραματική μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες από την αρχή της κρίσης μέχρι σήμερα, είναι σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένη με την πολιτική φορολόγησης που εφαρμόζεται επί της ακίνητης περιουσίας. Ωστόσο, τα έσοδα από φόρους στην περιουσία κινούνται κατά 222 εκατ. υψηλότερα από τον στόχο που έχει τεθεί στο δεκάμηνο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου

3 60% 30% 0% -30% -60% Γράφημα 5. Επενδύσεις (% ετήσια μεταβολή) I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III Κατοικίες Κατασκευές εξ. Κατοικιών Μηχανολογικός και Μεταφορικός Εξοπλισμός Σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό 2016, οι επενδύσεις προβλέπεται να μειωθούν κατά 8,4% το 2015 συνολικά. Προκειμένου να επαληθευθεί η πρόβλεψη αυτή, οι επενδύσεις θα πρέπει να μειωθούν κατά 35% σε ετήσια βάση στο τέταρτο τρίμηνο γ) Η νέα σημαντική πτώση των αποθεμάτων (συμπεριλαμβανομένων των στατιστικών διαφορών) που είχε αρνητική επίπτωση στη μεταβολή του ΑΕΠ στο τρίτο τρίμηνο 2015 κατά -2,9 εκατοστιαίες μονάδες, από -1,5 εκατοστιαίες μονάδες στο δεύτερο τρίμηνο Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι οι επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στην ζήτηση, εξαιτίας της επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων, η οποία ήταν ενισχυμένη όπως επιβεβαιώνει η αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης δ) Η μείωση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 2,5% σε ετήσια βάση στο εννεάμηνο 2015, η οποία υπελήφθη της μείωσης των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά -5,0%. Η υποχώρηση αυτή συνδέεται με την μεγάλη μείωση που σημειώθηκε τόσο στις εξαγωγές (-11,4%) όσο και στις εισαγωγές (-19,9%) αγαθών και υπηρεσιών στο τρίτο τρίμηνο 2015, εξέλιξη που συνδέεται επίσης με την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων. Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι επέδρασαν αρνητικά περισσότερο στις εισαγωγές, κάτι που αναμένεται να συνεχισθεί και στο τέταρτο τρίμηνο Συνεπώς, ο εξωτερικός τομέας είχε μεγάλη θετική συμβολή στο ΑΕΠ κατά 3,0 εκατοστιαίες μονάδες στο τρίτο τρίμηνο Αξίζει να σημειωθεί ότι η επίπτωση που είχαν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι κυρίως στις εξαγωγές και τις εισαγωγές υπηρεσιών. Πράγματι, σημειώθηκε πτώση των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 24,9% σε ετήσια βάση στο τρίτο τρίμηνο 2015, η οποία συμβαδίζει με την πτώση των εξαγωγών υπηρεσιών του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (-16,4%). Αντίθετα, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 0,7% σε ετήσια βάση στο τρίτο τρίμηνο 2015, έναντι αυξήσεως 2,4% στο τρίτο τρίμηνο Το αποτέλεσμα αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα στοιχεία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (τα οποία, όμως, ακολουθούν άλλη μεθοδολογία), με βάση τα οποία οι εξαγωγές αγαθών κατέγραψαν μεγάλη μείωση κατά 11,8% σε ετήσια βάση στο τρίτο τρίμηνο Τέλος, οι εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 16,3%, ενώ οι εισαγωγές υπηρεσιών κατά 34,5%, βελτιώνοντας τις εξωτερικές συναλλαγές της χώρας. Δείκτες Οικονομικού Κλίματος: Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) για την Ελλάδα, ως καταρτίζεται από τον ΙΟΒΕ, σταθεροποιήθηκε τον Νοέμβριο στο επίπεδο του Οκτωβρίου (86,5 μονάδες), ύστερα από τις διαδοχικές αυξήσεις του Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου Αναφορικά με τους υποδείκτες που απαρτίζουν τον Δείκτη Οικονομικού Κλίματος σημειώνεται η βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία και το Λιανικό Εμπόριο, ενώ μειώθηκε ελαφρά στις Υπηρεσίες και στις Κατασκευές. Παράλληλα επιδεινώθηκε και η καταναλωτική εμπιστοσύνη Πηγή: IOBE Γράφημα 6. Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) 82,0 80,7 79,9 Μέσος Όρος Έτους 90,6 99,5 Κινητός Μέσος 6 μηνών Η εξέλιξη των βασικών κλαδικών δεικτών, που απαρτίζουν τον δείκτη ESI στην Ελλάδα έχει ως ακολούθως: (Α) Στη Βιομηχανία, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών βελτιώθηκε για τρίτο κατά σειρά μήνα 2015 ανερχόμενος στις 83,0 μονάδες τον Νοέμβριο 2015 (Οκτώβριος 2015: 81,2), σημαντικά πάντως χαμηλότερος της περυσινής του επίδοσης (96,9μον.) Η βελτίωση του δείκτη προσδοκιών στη βιομηχανία προήλθε από τη σημαντική ενίσχυση του ισοζυγίου των προβλέψεων για τις εξαγωγές στο προσεχές τρίμηνο (Νοέμ. 15: +6,1, Οκτ. 15: +11,7) και την ισχυροποίηση του ισοζυγίου των προβλέψεων για τις πωλήσεις (Νοέμ. 15: +3,6, Οκτ. 15: +1,2) και την παραγωγή (Νοέμ. 15: -0,8, Οκτ. 15: -1,3) στο προσεχές τρίμηνο. Βελτιώθηκε επίσης το ισοζύγιο των εκτιμήσεων για την απασχόληση στο προσεχές τρίμηνο (Νοέμ. 15: -12,5, Οκτ. 15: -19,7) Αυξήθηκε επίσης σημαντικά και ο δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών στις 48,1 μονάδες τον Νοέμβριο 2015, που αποτελεί την υψηλότερη τιμή σε διάστημα επτά μηνών, από τις 47,3 μον. του Οκτωβρίου 2015, έναντι 49,1 μον. τον Νοέμβριο (Β) Συνεχίζεται ομοίως η βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο του Λιανικού Εμπορίου, με αποτέλεσμα ο δείκτης να ανέλθει στις 82,3 μονάδες τον Νοέμβριο 2015, έναντι 76,7 και 69,0 μονάδων τον Οκτώβριο και Σεπτέμβριο

4 Η ενίσχυση του δείκτη προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο προήλθε από τη βελτίωση του ισοζυγίου των παραγγελιών και των πωλήσεων στο επόμενο τρίμηνο. Συγκεκριμένα, (α) οι παραγγελίες βελτιώθηκαν σημαντικά στις -6,5 μον. τον Νοέμβριο 2015, από -22,6 και -53,9 μον. τον Οκτώβριο και Σεπτέμβριο 2015 και (β) Οι πωλήσεις κατέγραψαν τιμή -18,0 μον. τον Νοέμβριο 2015 από -34,1 και - 45,2 τον Οκτώβριο και Σεπτέμβριο Σχετικά με τους βασικούς κλάδους του λιανικού εμπορίου, σημειώνεται η σημαντική βελτίωση στα Πολυκαταστήματα, καθώς ο δείκτης προσδοκιών ανήλθε στις 90,8 μονάδες τον Νοέμβριο 2015 (Οκτώβριος 2015: 79,1 μον.) και διαμορφώθηκε σε ανώτερη τιμή σε σχέση με πέρυσι (88,4 μον.). Ανοδικά κινήθηκαν και οι προσδοκίες στον κλάδο των Τροφίμων-Ποτών-Καπνού στις 80,1 μον. τον Νοέμβριο 2015 (Οκτώβριος 2015: 73,0 μον.), χαμηλότερα όμως από πέρυσι (98,2 μον.), βελτιώθηκε επίσης σημαντικά το επιχειρηματικό κλίμα στον κλάδο «Υφάσματα-Ένδυση-Υπόδηση» (Νοέμβριος 2015: 91,7 μον., Οκτώβριος 2015: 65,0 μον.). Ανάκαμψη παρουσίασε ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο «Οχήματα- Ανταλλακτικά» (Νοέμβριος 2015: 103,8 μον., Οκτώβριος 2015: 97,2 μον.), ενώ σταθερές στο ύψος του προηγούμενου μηνός έμειναν οι εκτιμήσεις στον κλάδο «Είδη Οικιακού Εξοπλισμού» (Νοέμβριος 2015: 64,1, Οκτώβριος 2015: 64,2). (Γ) Στις Υπηρεσίες ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών κατέγραψε μικρή μείωση στις 70,9 μον. τον Νοέμβριο 2015, έναντι 72,0 μον. τον προηγούμενο μήνα και συνεπώς διαμορφώθηκαν σε αισθητά χαμηλότερη τιμή από την αντίστοιχή περυσινή (91,3 μον.). Από τους κλάδους του τομέα των Υπηρεσιών, πτωτικά κινήθηκαν οι προσδοκίες στις χερσαίες μεταφορές (Νοέμβριος 2015: 89,5 μον., Οκτώβριος 2015: 92,4 μον.) και στις «Διάφορες Επιχειρηματικές Δραστηριότητες» (Νοέμβριος 2015: 57,0 μον., Οκτώβριος 2015: 52,3 μον.). Επίσης, επιδεινώθηκαν σημαντικά οι προσδοκίες στους Ενδιάμεσους Χρηματοπιστωτικούς (χωρίς τις Τράπεζες) Οργανισμούς (Νοέμβριος 2015: 47,2 μον., Οκτώβριος 2015: 61,0 μον.), ενώ αντίθετα στον κλάδο «Ξενοδοχεία-Εστιατόρια-Τουριστικά Πρακτορεία», οι επιχειρηματικές προσδοκίες αυξήθηκαν τον Νοέμβριο στις 85,5 μον. από 82,0 τον προηγούμενο μήνα. Σημειώνεται ότι ενισχύθηκαν και οι προοπτικές της ζήτησης για το επόμενο τρίμηνο, καθώς ο σχετικός δείκτης αυξήθηκε στις -0,8 μονάδες τον Νοέμβριο 2015 από τις -11,9 μον. τον προηγούμενο μήνα. (Δ) Στις Κατασκευές, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών αμβλύνθηκε στις 60,5 μονάδες τον Νοέμβριο 2015, από 65,2 μον. τον Οκτώβριο και κινήθηκε χαμηλότερα σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή του επίδοση (69,6 μον.). Η αποδυνάμωση του δείκτη προήλθε από την σημαντική εξασθένιση του δείκτη των Κατασκευών Δημοσίων Έργων, που έπεσε στις 65,6 μον. τον Νοέμβριο 2015 από τις 80,5 μον. τον προηγούμενο μήνα, εξαιτίας της εκτίμησης για επιβράδυνση των τεχνικών έργων βασικής υποδομής. Αναφορικά με το πρόγραμμα εργασιών προς εκτέλεση στις κατασκευές Κατοικιών, οι επιχειρηματικές εκτιμήσεις από τον Σεπτέμβριο 2015 είναι ανύπαρκτες, καθώς ο δείκτης των εκτιμήσεων ευρίσκεται στις -100,0 μονάδες. Παράλληλα, επιδεινώθηκε σημαντικά και το ισοζύγιο των προβλέψεων για την πορεία της απασχόλησης στον τομέα των Κατασκευών στο προσεχές τρίμηνο (Νοέμβριος 2015: -43,5 μον., Οκτώβριος 2015: -24,1 μον.) επηρεάζοντας καθοδικά τον δείκτη προσδοκιών στις Κατασκευές. (Ε) Τέλος, οι προσδοκίες των Καταναλωτών αποδυναμώθηκαν στις -64,1 μονάδες τον Νοέμβριο 2015, από τις -59,6 μον. τον Οκτώβριο 2015, έναντι των -49,9 μον. τον Νοέμβριο του Από την ανάλυση του δείκτη εμπιστοσύνης προκύπτει ότι, επιδεινώθηκαν οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική τους κατάσταση στο προσεχές 12-μηνο (Νοέμβριος 2015: -55,6 Οκτώβριος 2015: -52,7) και οι εκτιμήσεις τους για την οικονομική κατάσταση της χώρας στο επόμενο 12- μηνο (Νοέμβριος 2015: -59,0, Οκτώβριος 2015: - 54,8). Παράλληλα επιδεινώθηκαν οι προβλέψεις τους για την ανεργία στο προσεχές 12-μηνο, καθώς αυξήθηκε σημαντικά το ποσοστό των νοικοκυριών που έκρινε ότι θα αυξηθεί η ανεργία στο 77% τον Νοέμβριο 2015 από 72% τον Οκτώβριο Υποχώρησε, παράλληλα, το ισοζύγιο των προβλέψεων για μείζονες αγορές στο προσεχές 12- μηνο (Νοέμβριος 2015: -69,9 Οκτώβριος 2015: - 65,4) και διατηρήθηκε σε υψηλή τιμή (Νοέμβριος και Οκτώβριος 2015: 66%) το ποσοστό των καταναλωτών, που δήλωσαν ότι «μόλις τα βγάζουν πέρα» και αυξήθηκε το ποσοστό των νοικοκυριών που έκριναν «ότι έχουν χρεωθεί» (Νοέμβριος 2015: 15%, Οκτώβριος 2015: 11%). Εξέλιξη των Λιανικών Πωλήσεων: Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο γενικός δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο (μαζί με τα καύσιμα) μειώθηκε αισθητά τον Σεπτέμβριο 2015 κατά 3,2%, σε ετήσια βάση, έναντι στασιμότητας τον Σεπτέμβριο του 2014, ενώ εκτός καυσίμων παρουσίασε επίσης μείωση κατά 1,4%, έναντι οριακής αύξησης κατά 0,1%% στον αντίστοιχο μήνα του προηγουμένου έτους. Σε επίπεδο εννεαμήνου, ο δείκτης όγκου των λιανικών πωλήσεων, με τα καύσιμα, μειώθηκε οριακά κατά 0,2% (εννεάμηνο 2014: -0,1%), ενώ και χωρίς τα καύσιμα παρουσίασε παραπλήσια μείωση κατά 0,4% (εννεάμηνο 2014: -0,1%). 4

5 Ωστόσο, σύμφωνα με τους Εθνικούς Λογαριασμούς (ΕΛΣΤΑΤ), σημειώθηκε άνοδος της ιδιωτικής καταναλώσεως, σε σταθερές τιμές, στο εννεάμηνο του 2015 κατά 0,9% (εννεάμηνο 2014: +0,6%), καθώς η κατανάλωση των νοικοκυριών αυξήθηκε στο πρώτο τρίμηνο του 2015 κατά 0,7%, στο δεύτερο κατά 1,8% και στο τρίτο κατά 0,3%, έναντι αντίστοιχων αυξήσεων 1,1%, 0,2% και 0,7% στα τρίμηνα του Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Γράφημα 7. Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (χωρίς τα καύσιμα) (2010=100) % ετήσια μεταβολή 6μηνιαίος κινητός μέσος Δείκτης Προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο Όσον αφορά στις επιμέρους κατηγορίες των καταστημάτων λιανικού εμπορίου, αύξηση παρουσίασαν τον Σεπτέμβριο 2015: (α) Τα καταστήματα ένδυσης και υπόδησης (Σεπτ. 15: +9,7%, Σεπτ. 14: +11,4%), (β) τα μικρά καταστήματα τροφίμων, έναντι πτώσης που κατέγραψαν πέρυσι (Σεπτ,15: +1,8%, Σεπτ. 14: - 5,5%), καθώς και τα καταστήματα βιβλίων-χαρτικών και λοιπών ειδών (Σεπτ. 15: +8,3%, Σεπτ. 14: +4,8%). Αντίθετα, μειώθηκαν οι πωλήσεις: 15% 10% -10% -15% -20% -25% (α) Στα καταστήματα διατροφής (Σεπτ. 15: -2,8%, Σεπτ. 14: -0,9), εξαιτίας της μείωσης των πωλήσεων των μεγάλων καταστημάτων τροφίμων (Σεπτ. 15: - 3,4%, Σεπτ. 14: -0,3%), (β) στα πολυκαταστήματα (Σεπτ. 15: -5,5%, Σεπτ. 14: +0,4%), (γ) στα ηλεκτρικά είδη και οικιακού εξοπλισμού (Σεπτ. 15: - 6,1%, Σεπτ. 14: -1,3%), (δ) στον κλάδο των φαρμακευτικών και καλλυντικών (Σεπτ. 15: -1,3, Σεπτ. 14: -0,8%), καθώς και στα καταστήματα διανομής καυσίμων (Σεπτ. 15: -6,4%, Σεπτ. 14: - 1,0%). Ωστόσο, η σημαντική βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο (ΙΟΒΕ) τον Νοέμβριο έναντι του Οκτωβρίου και Σεπτεμβρίου, προϊδεάζει για καλύτερη εξέλιξη των λιανικών πωλήσεων στο πρόσεχες τρίμηνο. Ειδικότερα, οι προοπτικές των παραγγελιών και πωλήσεων ενισχύθηκαν σημαντικά τον Νοέμβριο 2015, (α) παραγγελίες (Νοέμ. 15: -6,5 μον. Οκτ. 15: -22,6 μον.), (β) πωλήσεις (Νοέμ. 15: -18,0 μον., Οκτ. 15: - 34,1 μον.), ενώ επισημαίνεται η ισχυροποίηση του ισοζυγίου για την προοπτική της απασχόλησης 5% 0% -5% (Νοέμ, 15: -3,5 μον., Οκτ. 15: -6,5 μον.), δείκτης που προμηνύει την αύξηση του όγκου των πωλήσεων ατό τις αρχές του Χρηματοδότηση της οικονομίας: Συνεχίζεται ο καθοδικός ρυθμός της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, που έχει ξεκινήσει από το δεύτερο τρίμηνο του 2012, λόγω της μείωσης της ζητήσεως και την έλλειψη προσφοράς τραπεζικών πιστώσεων στην οικονομία. Ειδικότερα, η συνολική χρηματοδότηση προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τα νοικοκυριά επιδεινώθηκε περαιτέρω, καθώς μειώθηκε κατά 1,6%, σε ετήσια βάση, τον Οκτώβριο του 2015 (Σεπτέμβριος 2015: - 1,5%), έναντι μείωσης κατά 3,2% τον Οκτώβριο του Παράλληλα, εξασθένισε περαιτέρω και ο 12-μηνος ρυθμός της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις τον Οκτώβριο, καθώς μειώθηκε κατά 1,6%, έναντι μείωσης κατά 1,2% τον Σεπτέμβριο και συνοδεύθηκε από αρνητική ροή ύψους 99 εκατ. (Σεπτέμβριος 2015: -116 εκατ.). Από τους επιχειρηματικούς κλάδους, τον Οκτώβριο 2015, την μεγαλύτερη, αν και ισχνή, αύξηση σε 12- μηνη βάση, παρουσίασαν οι πιστώσεις, προς τη μεταποίηση (+2,2%), τις χερσαίες μεταφορές (+3,6%), ενώ αυξήθηκε οριακά ο ετήσιος ρυθμός δανείων προς τον τουρισμό (+0,6%). Στους λοιπούς κλάδους μειώθηκε ελαφρά ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της τραπεζικής χρηματοδότησης, εκτός της ναυτιλίας που παρουσίασε σημαντικά αρνητικό ρυθμό μεταβολής (-11,2%). 20% 18,9% 15% 10% 5% 0% -5% -10% 12,6% Πηγή: ΤτΕλλάδος Γράφημα 8. Εξέλιξη της Τραπεζικής Χρηματοδότησης Χορηγήσεις Επιχειρήσεων Χορηγήσεις Νοικοκυριών 0,0% 0,0% -0,2% -0,4% -3,1% -3,1% -3,2%-3,0% Αναφορικά με τα νοικοκυριά, ο 12-μηνος ρυθμός μείωσης των τραπεζικών πιστώσεων διαμορφώθηκε στο 3,0% τον Οκτώβριο 2015, παραπλήσιος του Σεπτεμβρίου (-3,2%). Τον Οκτώβριο 2015, τα στεγαστικά δάνεια των νοικοκυριών μειώθηκαν κατά 3,4% σε ετήσια βάση (Σεπτέμβριος 2015: -3,5%), ενώ η δωδεκάμηνη μεταβολή των καταναλωτικών δανείων περιορίσθηκε σε -2,5% (Σεπτέμβριος 2015: -2,8%). Αντίθετα αμβλύνθηκε ο ετήσιος ρυθμός μείωσης των τραπεζικών δανείων προς τους ελεύθερους 5

6 Σεπ-12 Νοε-12 Ιαν-13 Μαρ-13 Μαϊ-13 Ιουλ-13 Σεπ-13 Νοε-13 Ιαν-14 Μαρ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 Νοε-14 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων επαγγελματίες (Οκτώβριος 2015: -0,5%, Σεπτέμβριος: -1,1%). Επισημαίνεται ότι το υπόλοιπο των χορηγήσεων μειώθηκε από το τέλος του Δεκεμβρίου 2014 κατά 7,1 δισ. (Δεκέμβριος 2014: 212,0 δισ., Οκτώβριο 2015: 204,9 δισ.). Η μείωση της χρηματοδότησης από το τέλος Δεκεμβρίου 2014, των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων έφθασε τα 6 δισ., των νοικοκυριών τα 2,2 δισ. και των ελεύθερων επαγγελματιών τα 101 εκατ. Τραπεζικές Καταθέσεις: Μειώθηκαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα τον Οκτώβριο 2015 κατά 589 εκατ., σε μηνιαία βάση, ακολουθώντας αύξηση 836 εκατ. του διμήνου Αυγούστου- Σεπτεμβρίου, ύστερα από την πτώση 1,397 δισ. που είχε σημειωθεί τον Ιούλιο Σημειώνεται ότι πέρυσι τον Οκτώβριο παρατηρήθηκε η μικρότερη εκροή καταθέσεων 252 εκατ. σε μηνιαία βάση. Η εντός του Οκτωβρίου 2015 μηνιαία εκροή των ιδιωτικών καταθέσεων προήλθε κυρίως από τα νοικοκυριά ( 453 εκατ.) και το υπόλοιπό ( 136 εκατ.) από τις επιχειρήσεις. Κατά συνέπεια το υπόλοιπο των ιδιωτικών καταθέσεων διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο 2015 στα εκατ. έναντι εκατ. τον Οκτώβριο 2014 σημειώνοντας πτώση κατά 26,4%, σε ετήσια βάση, έναντι αντίστοιχου 12-μηνου ρυθμού αύξησης κατά 2,6% τον Οκτώβριο του Γράφημα 9. Καταθέσεις Ιδιωτικού Τομέα ( εκατ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Σχετικά με τη σύνθεση των καταθέσεων παρατηρήθηκε πτώση των καταθέσεων προθεσμίας και αύξηση των καταθέσεων ταμιευτηρίου. Η υποκατάσταση καταθέσεων προθεσμίας σε ταμιευτηρίου παρατηρείται εντονότερα από τον Ιούλιο 2015, όταν επιβλήθηκαν οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο τετράμηνο Ιουλίου-Οκτωβρίου 2015 οι καταθέσεις ταμιευτηρίου αυξήθηκαν κατά 8,0 δισ. οι καταθέσεις όψεως 1,4 δισ. ενώ οι προθεσμιακές κατά θέσεις μειώθηκαν κατά 12,3 δισ. Η μείωση των καταθέσεων οφείλεται κυρίως στην εξόφληση φορολογικών υποχρεώσεων στο πλαίσιο του ειδικού φόρου ΕΝ.Φ.Ι.Α. Είναι ενδεικτικό ότι τον Οκτώβριο 2015 εισπράχθηκαν από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α έσοδα ύψους 950 εκατ. πολύ περισσότερα του τεθέντος στόχου για τον Οκτώβριο 752 εκατ. Μειώθηκαν επίσης σημαντικά και οι καταθέσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα, τόσο σε μηνιαία (-2,8%), όσο και σε ετήσια βάση (-38,3%). Η μείωση των καταθέσεων της γενικής κυβέρνησης απηχεί την μείωση της εισροής δανειακών και μη πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Tο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου στην συνεδρίαση του στις 30 Νοεμβρίου, επικύρωσε την ένταξη του εθνικού νομίσματος της Κίνας, στο «καλάθι» των ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων (Special Drawing Rights-SDR). Η απόφαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ να συμπεριλάβει το γουάν στο «καλάθι» των SDR αποτελεί ορόσημο στην προσπάθεια ενσωμάτωσης της οικονομίας της Κίνας στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σύμφωνα με την επικεφαλής του ΔΝΤ, αποτελεί αναγνώριση της προόδου που έχουν επιτύχει οι αρχές της Κίνας, τα τελευταία χρόνια στην αναμόρφωση του νομισματικού και χρηματοοικονομικού συστήματος. Η συνέχιση και εμβάθυνση αυτών των προσπαθειών θα οδηγήσει σε ένα πιο εύρωστο διεθνές νομισματικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο με τη σειρά του θα στηρίξει την ανάπτυξη και τη σταθερότητα της Κίνας αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας. Η ένταξη στα SDR πέρα του γοήτρου που προσδίδει στην οικονομία της Κίνας, οδηγεί στη διεθνοποίηση του γουάν και στην πλήρη απελευθέρωση του σταδιακώς, μέχρι το Υπενθυμίζεται, ότι κάθε πέντε χρόνια, το ΔΝΤ επαναξιολογεί τα νομίσματα, που συμμετέχουν στο «καλάθι» των ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων στο οποίο περιλαμβάνονται ήδη το δολάριο ΗΠΑ, το γιεν, το ευρώ και η στερλίνα. Τελευταία, αλλαγή στο «καλάθι νομισμάτων» είχε σημειωθεί το 1999, όταν συμπεριλήφθη το ευρώ. Εκτιμάται ότι η ένταξη του γουάν θα αυξήσει τη ζήτηση για το εθνικό νόμισμα της Κίνας, καθώς τουλάχιστον $600 δισ. θα μετατραπούν σε γουάν. Άλλωστε, το γεγονός ότι πολλές κινητές αξίες αποδίδουν περισσότερα στην Κίνα σε σχέση με την Ευρώπη και την Ιαπωνία, αυξάνει σημαντικά η πιθανότητα ανόδου των επενδύσεων στην Κίνα, μέσω φθηνής χρηματοδότησης που μπορεί να προσφέρει το ευρώ, το γιεν Ιαπωνίας και το φράγκο Ελβετίας. Ωστόσο, η Κίνα θα πρέπει να πείσει αλλοδαπούς οργανισμούς και επενδυτές για τα οφέλη που προκύπτουν από τη διακράτηση περιουσιακών στοιχείων σε γουάν. Η είσοδος του γουάν στα SDR άλλαξε τις σταθμίσεις των υπολοίπων νομισμάτων στο «καλάθι». Ειδικότερα, η στάθμιση για το γουάν καθορίστηκε στο 10,92%, του δολαρίου στο 41,73% από 41,90%, του ευρώ στο 30,93% από 37,40%, του γιεν στο 8,33% από 9,40% και της στερλίνας στο 8,09% από 6

7 11,30%. Οι νέες σταθμίσεις θα ισχύουν από την 1 η Οκτωβρίου Σημειώνεται ότι τον περασμένο Αύγουστο οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ προσδιόριζαν τη στάθμιση του γουάν μεταξύ 14%-16%. Βάσει της νέας στάθμισης αποδεικνύεται ότι ο μεγάλος χαμένος είναι το ευρώ, καθώς απώλεσε 6,47% της σταθμικής του δύναμης. Νόμισμα Ποσό Ισοτιμία έναντι δολαρίου Ισότιμο σε δολάρια βάσει παλαιάς στάθμισης Παλαιά στάθμιση Νέα στάθμιση Δολάριο ΗΠΑ 0,6600 1,0000 0, ,90% 41,73% Ευρώ 0,4230 1,0623 0, ,40% 30,93% Στερλίνα 0,1110 1,5067 0, ,30% 8,09% Γιεν 12, ,1240 0,0983 9,40% 8,33% Γουάν Κίνας 6, ,92% SDR $1, ,00% 100,00% Πηγή: ΔΝΤ, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank Εντούτοις, η αγορά συναλλάγματος στη δημοσιοποίηση της απόφασης δεν επέδειξε ιδιαίτερη αντίδραση. Ειδικότερα, το γουάν την επομένη ημέρα της απόφασης διαπραγματευόταν στα 1$=6,3985 γουάν, έναντι 1$=6,3981 γουάν της προηγούμενης, καθώς η ένταξη του στο «καλάθι» των ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων δεν αποτελεί το τέλος της διαδικασίας διεθνοποίησής του. Η οποιαδήποτε άνοδος της ζήτησης για το εθνικό νόμισμα της Κίνας δεν θα πραγματοποιηθεί άμεσα, αλλά σταδιακά. Το πιθανότερο σενάριο είναι το γουάν να εξασθενήσει στο απώτερο μέλλον και η ΤτΚίνας (PBOC) να δεχθεί σημαντικές πιέσεις στη διαχείριση του, αφού θα πρέπει να αφήσει την αγορά να καθορίσει την αξία του. Στην εξασθένιση του γουάν τουλάχιστον έναντι του δολαρίου, συνηγορεί άλλωστε και το γεγονός ότι ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ προετοιμάζεται για αύξηση των επιτοκίων της, την ίδια στιγμή η ΤτΚίνας προωθεί μια επεκτατική νομισματική πολιτική. Στο ενδιάμεσο, το ενδιαφέρον των επενδυτών συγκεντρώνει η συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης στις 3 Δεκεμβρίου. Στηριζόμενοι στις δηλώσεις του επικεφαλής της ΕΚΤ ο οποίος ότι εάν απαιτηθεί το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων (QE) μπορεί να προσαρμοσθεί εκ νέου τόσο σε ύψος όσο και σε διάρκεια, είναι αυξημένη η πιθανότητα η ΕΚΤ να επεκτείνει, περισσότερο την ισχύουσα νομισματική της πολιτική. Εκτιμάται ότι η ΕΚΤ θα μειώσει το επιτόκιο καταθέσεων και θα επεκτείνει το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων μέχρι τον Σεπτέμβριο 2017, κατά περίπου δισ. Η ΕΚΤ με την συμπεριφορά της θα καθορίσει σε σημαντικό βαθμό τις αποφάσεις που θα λάβει η ΤτΕλβετίας στις 10 Δεκεμβρίου. Οι Κεντρικές Τράπεζες, καλούνται πλέον να συνδράμουν στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στο νέο περιβάλλον που έχει αρχίσει να διαμορφώνεται, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία. ΗΠΑ Εισόδημα και κατανάλωση των νοικοκυριών Το προσωπικό εισόδημα, σε τρέχουσες τιμές, αυξήθηκε κατά 4,7%, σε ετήσια βάση, στο 3ο τρίμηνο 2015, ενώ το διαθέσιμο αυξήθηκε κατά 4,1%. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αύξηση των εισοδημάτων από μισθούς έφθασε το 5,1% στο 3ο τρίμηνο Επιπλέον, αυξήθηκε περαιτέρω η αποταμίευση ως ποσοστό στο διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα, με αποτέλεσμα στο 4ο τρίμηνο 2015 να διαμορφωθεί στο 5,2% από 5,0% που ήταν στο 3ο τρίμηνο Αγορά κατοικιών Οι πωλήσεις νέων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 10,7%, σε μηναία βάση, τον Οκτώβριο, που συνιστά τη μεγαλύτερη αύξηση από τον Αύγουστο 2014, ενώ σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις νέων κατοικιών κατέγραψαν άνοδο 4,9%. Όπως προκύπτει από το διάγραμμα, από τον Δεκέμβριο 2014 έως και τον Αύγουστο 2015, οι πωλήσεις νέων κατοικιών κατέγραψαν διψήφιο ρυθμό αύξησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των πωλήσεων νέων κατοικιών διαμορφώνεται στις 503,6 χιλ. κατοικίες, έναντι 433,6 χιλ. στην αντίστοιχη περίοδο του 2014, αντικατοπτρίζοντας την ανοδική πορεία της αγοράς κατοικίας. Επίσης, επισημαίνεται ότι η μείωση του αποθέματος νέων κατοικιών προς πώληση, μας προϊδεάζει για περαιτέρω άνοδο των τιμών. Οι επικείμενες πωλήσεις κατοικιών σημείωσαν οριακή αύξηση 0,2%, σε μηνιαία βάση, τον Οκτώβριο, έναντι μείωσης 1,6% τον Σεπτέμβριο. Σε ετήσια βάση, οι επικείμενες πωλήσεις συνέχισαν την ανοδική τους πορεία για 14ο κατά σειρά μήνα, με ρυθμό αύξησης 3,9% τον Οκτώβριο, έναντι 3,7% τον Σεπτέμβριο. Όσον αφορά στις τιμές πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών, σύμφωνα με το δείκτη Case- Shiller, οι τιμές πώλησης κατοικιών (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) αυξήθηκαν τον Σεπτέμβριο κατά 5,5%, σε ετήσια βάση, με υψηλότερο ρυθμό από αυτόν που αναμενόταν, έναντι 5,1% τον Αύγουστο. Η αύξηση των τιμών των κατοικιών αποδίδεται στον περιορισμένο αριθμό διαθέσιμων κατοικιών προς πώληση και της αύξησης της ζητήσεως. 7

8 Γερμανία (4,5%) για να ακολουθήσουν η Μάλτα (5,1%) και η Αυστρία (5,6%). Ειδικότερα για τους νέους κάτω των 25 ετών, το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να είναι υψηλό, στο 22,3% του εργατικού δυναμικού τον Οκτώβριο, έναντι 23,3% τον Σεπτέμβριο Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit (πρώτη εκτίμηση) αυξήθηκε στις 56,1 μονάδες τον Νοέμβριο, στο υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο, έναντι 55,0 μονάδων τον Οκτώβριο. Επιπλέον, ο δείκτης PMI Markit για τις υπηρεσίες ανήλθε στις 56,5 μονάδες τον Νοέμβριο από 54,8 μονάδες τον Οκτώβριο, αντανακλώντας την επέκταση του κλάδου που έχει ξεκινήσει από τον Απρίλιο. Το επίπεδο του ενοποιημένου δείκτη παραπέμπει σε ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 2% στο 4ο τρίμηνο 2015, ενώ τα επιμέρους στοιχεία φανερώνουν ότι ο ρυθμός προσλήψεων και η αύξηση των μέσων τιμών πώλησης των προϊόντων, παραμένουν σε ικανοποιητικό επίπεδο. Τα παραπάνω στοιχεία αυξάνουν την πιθανότητα, η Fed να αυξήσει τα βασικά της επιτόκια στην συνεδρίασή της στις Δεκεμβρίου. Δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan Όσον αφορά στις προσδοκίες των νοικοκυριών, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan ανήλθε στις 91,3 μονάδες τον Νοέμβριο από 90,0 μονάδες τον Οκτώβριο. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην άνοδο του υποδείκτη, που αποτυπώνει την ανοδική εκτίμηση των νοικοκυριών για την τρέχουσα οικονομική συγκυρία (Οκτ.: 102,3 μον., Νοέμ.: 104,3 μον.). Η έρευνα έδειξε ότι τα ενθαρρυντικά στοιχεία του Οκτωβρίου για την αγορά εργασίας ενίσχυσαν την αισιοδοξία των νοικοκυριών, ειδικά για την εξέλιξη των μισθών. Συνολικά, τα στοιχεία προοιωνίζουν αύξηση της κατανάλωσης κατά 2,8% σε ετήσια βάση το Πιστωτική επέκταση H προσφορά χρήματος (M3) στην ΖτΕ αυξήθηκε κατά 5,3% σε ετήσια βάση τον Οκτώβριο, έναντι 4,9% τον Σεπτέμβριο. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην αύξηση της νομισματικής βάσης (Μ1) κατά 11,8% τον Οκτώβριο από 11,7% τον Σεπτέμβριο. Τον Οκτώβριο, η συνολική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα επιταχύνθηκε, σημειώνοντας αύξηση κατά 0,9%, σε ετήσια βάση, έναντι 0,7% τον Σεπτέμβριο. Αναλυτικότερα, η χρηματοδότηση προς τα νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 1,7% τον Οκτώβριο, από 1,6% τον Σεπτέμβριο και η αύξηση αυτή προήλθε από την αύξηση της στεγαστικής πίστης κατά 2,0% τον Οκτώβριο, έναντι 1,8% τον Σεπτέμβριο. Παράλληλα, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις, ανήλθε στο 0,6%, έναντι 0,1% τον Σεπτέμβριο. Η συνολική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα έχει αυξηθεί σημαντικά, από τον Μάρτιο του 2015, οπότε καταγράφεται επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των χορηγήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συνολική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα στους τελευταίους τρεις μήνες (Αύγουστος-Οκτώβριος) αυξήθηκε κατά 0,9% κατά μέσο όρο, έναντι μείωσης 1,2% στην αντίστοιχη περίοδο του Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Ποσοστό ανεργίας Το ποσοστό ανεργίας (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) υποχώρησε στο 10,7% τον Οκτώβριο, ήτοι το χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο 2012, έναντι 10,8% τον Σεπτέμβριο και 11,5% τον Οκτώβριο Ο αριθμός των ανέργων στη ΖτΕ μειώθηκε κατά 13 χιλ. άτομα, στα χιλ. άτομα τον Οκτώβριο, έναντι χιλ. άτομα τον Σεπτέμβριο. Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας καταγράφηκαν στην Ελλάδα (Αύγουστος: 24,6%) και την Ισπανία (21,6%), ενώ το χαμηλότερο παρατηρήθηκε στη Δείκτης οικονομικού κλίματος (ΕSI) Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) παρέμεινε αμετάβλητος στις 106,1 μονάδες τον Νοέμβριο, ήτοι το υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο 2011, καθώς αναμένεται η απόφαση της ΕΚΤ για περαιτέρω ενίσχυση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης 8

9 τον Δεκέμβριο. Αναφορικά με τους επιμέρους υποδείκτες, ενισχυμένες ήταν τον Νοέμβριο οι προσδοκίες για την πορεία του κλάδου των κατασκευών, των υπηρεσιών και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ενώ μειωμένες ήσαν οι προσδοκίες για τη μεταποίηση και το λιανικό εμπόριο. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη ενισχύθηκε, καθώς υπάρχουν προσδοκίες για αύξηση της απασχόλησης, βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και αύξηση της αποταμιεύσεως των νοικοκυριών. 53,0 51,0 49,0 47,0 45,0 Οι δείκτες PMI στη μεταποίηση παραμένουν κάτω από το 50,0 50,3 50,1 49,8 50,7 50,1 50,1 50,2 50,2 50,0 49,7 49,8 49,8 49,6 50,0 49,9 49,6 49,7 49,6 48,9 49,2 49,4 48,6 48,3 47,8 47,3 47,2 Νοε-14 Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 PMI Markit PMI Πηγές: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Κίνας, Markit ΙΑΠΩΝΙΑ ΚΙΝΑ Η οικονομική δραστηριότητα στην Κίνα συνεχίζει να επηρεάζεται αρνητικά από τη ζήτηση, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, όπως υποδεικνύει η εξέλιξη του δείκτη στη μεταποίηση. Συνεπώς εκτιμάται ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει τη λήψη μέτρων για τόνωση της ανάπτυξης. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι ο στόχος για ρυθμό ανάπτυξης 7,0% για το 2015 είναι εφικτός, δεδομένου ότι η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 6,9% στο 3 ο 3μηνο 2015 και κατά 7,0% στο 2 ο και στο 1 ο 3μηνο Αναλυτικότερα, τον Νοέμβριο, ο επίσημος δείκτης της μεταποίησης υποχώρησε, ενώ αναμενόταν να παραμείνει αμετάβλητος στο 49,6 που αποτελεί χαμηλό τριών ετών, από 49,8 τον Οκτώβριο. Τα αίτια εστιάζονται στην υποχώρηση του υποδείκτη παραγωγής, ο οποίος μειώνεται ως συνήθως στη διάρκεια του χειμώνα, αλλά και της εξασθένισης των υποδεικτών των νέων παραγγελιών και νέων παραγγελιών εξωτερικού, καθώς η εγχώρια και η εξωτερική ζήτηση είναι αδύναμες. Βέβαια, θετική είναι η εικόνα για τον δείκτη των υπηρεσιών, ο οποίος κατέγραψε οριακή άνοδο με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στο 53,6 από 53,1 τον Οκτώβριο, αν και η αύξηση εκτιμάται ότι οφείλεται στις υψηλότερες πωλήσεις κατά τη διάρκεια του εορτασμού της Single Day η οποία είναι η σημαντικότερη εορτή στην Κίνα, με θετικές επιπτώσεις για το εμπόριο. Εκτιμάται ότι τον Δεκέμβριο η οικονομική δραστηριότητα θα επηρεασθεί εκτός από την αδύναμη ζήτηση, από τη διακοπή της λειτουργίας πολλών βιομηχανικών μονάδων στη βόρεια Κίνα, λόγω της έντονης ρύπανσης και την εξάλειψη της επίδρασης του εορτασμού της Single Day. Καθώς ο πληθωρισμός στην Ιαπωνία παραμένει σε χαμηλό επίπεδο και απέχει κατά πολύ από τον στόχο της κυβέρνησης για 2,0% στις αρχές του 2017, ο πρωθυπουργός Shinzo Abe ανακοίνωσε συμπληρωματικό προϋπολογισμό προκειμένου να ενισχυθεί η ανάπτυξη και να επιτευχθεί ο στόχος του πληθωρισμού. Ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός στηρίζει τις αγροτικές περιοχές που επιβαρύνονται από τη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου Trans-Pacific Partnership και ενισχύει οικονομικά ομάδες με χαμηλά εισοδήματα, προκειμένου να τονωθεί η ιδιωτική κατανάλωση. Όσον αφορά, τον πληθωρισμό, ξεπέρασε τις προσδοκίες της αγοράς σημειώνοντας άνοδο 0,3% (υψηλό τεσσάρων μηνών) τον Οκτώβριο, έναντι 0,0% τον Σεπτέμβριο, ως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών των τροφίμων και της μικρότερης επιβράδυνσης των τιμών ενέργειας. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός (εξαιρουμένων των τροφίμων) παρέμεινε αρνητικός στο -0,1% για τρίτο στη σειρά μήνα, ενώ ο δομικός πληθωρισμός (εξαιρουμένων των τροφίμων και της ενέργειας) υποχώρησε στο 0,7% από 0,9%. Εκτιμάται ότι τον Ιανουάριο η ΤτΙαπωνίας θα προχωρήσει σε αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής, ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η οικονομική δραστηριότητα. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε, αλλά ο δομικός πληθωρισμός 4,0 παρέμεινε σε αρνητικό επίπεδο 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,7 0,5 0,3 0,0-0,5-0,1-1,0 01/14 03/14 05/14 07/14 09/14 11/14 01/15 03/15 05/15 07/15 09/15 Πληθωρισμός Δομικός πληθωρισμός (ΤτΙαπωνίας) Δομικός πληθωρισμός Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ιαπωνίας 9

10 Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν, ενώ οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις παρέμειναν σε θετικό επίπεδο για 81 η εβδομάδα. Έντονο το αγοραστικό ενδιαφέρον για το δολάριο-ηπα με αποτέλεσμα η καθαρή θέση υπέρ του δολαρίου να διαμορφωθεί στα $ 49,3 δισ. Αγοραστές του δολαρίου-ηπα, ιαπωνικά χαρτοφυλάκια. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε , αυξήθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη θέση κατά του ευρώ από τις 12 Μαΐου Αναμένεται συνέχιση της ανοδικής πορείας των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ δισ. 0 6-Ιαν 6-Φεβ 6-Μαρ 6-Απρ 6-Μαϊ 6-Ιουν 6-Ιουλ 6-Αυγ 6-Σεπ 6-Οκτ 6-Νοε Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Ευρώ: Εξασθενημένο εμφανίζεται στην αρχή της εβδομάδας το ευρώ έναντι του δολαρίου-ηπα. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ την 1 Δεκεμβρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,0581 USD/EUR, από 1,0681 USD/EUR που ήταν στις 24 Νοεμβρίου. Ωστόσο, οι επενδυτές διατηρούν μια επιφυλακτική στάση, καθώς εκτιμούν ότι μια κίνηση ενίσχυσης της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, έχει ήδη ενσωματωθεί στα τρέχοντα επίπεδα τιμών. Το δολάριο θα ενισχυθεί περαιτέρω στην περίπτωση που η ΕΚΤ στις 3 Δεκεμβρίου αιφνιδιάσει τους επενδυτές με τη λήψη νέων μέτρων ρευστότητας μεγαλύτερων των προσδοκιών τους. Όσον αφορά την πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων από τη Fed στις 16 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τα Fed Funds futures που διαπραγματεύονται στο CME, προσδιορίζεται για δεύτερη συνεχή εβδομάδα στο 74%. Ωστόσο, δεν αποκλείεται μια περεταίρω ενίσχυση του δολαρίου, παρά το γεγονός, ότι η αγορά έχει ήδη προεξοφλήσει μια επιμήκυνση του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων και ταυτόχρονης μείωσης των επιτοκίων, καθώς περί τα τέλη του έτους, είθισται να καταγράφεται έλλειψη ρευστότητας στην αγορά. -21,9 Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται ενισχυμένο στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0900 φράγκων, μετά την ανακοίνωση της πορείας του ΑΕΠ για το τρίτο τρίμηνο του 2015, στην Ελβετία. Ειδικότερα, το ΑΕΠ σε τριμηνιαία βάση παρουσίασε μηδενική μεταβολή, ενώ σε ετήσια αυξήθηκε κατά 0,8%. Σημειώνεται ότι η εκτίμηση της αγοράς ήταν για άνοδο του ΑΕΠ κατά 0,2% και 0,9% σε τριμηνιαία και ετήσια βάση αντίστοιχα. Ωστόσο, εκτιμάται, ότι η ΤτΕλβετίας (SNB) θα αναμένει την απόφαση της ΕΚΤ στις 3 Δεκεμβρίου, προκειμένου να επιχειρήσει να εισαγάγει νέα μέτρα περιορισμού ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ευρώ έχει διολισθήσει έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους, κατά 9,3%. Το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας έχουν καταθέσει στη ΤτΕλβετίας (SNB) αυξήθηκε οριακά την εβδομάδα που έληξε στις 30 Νοεμβρίου, στα 468,4 δισ. φράγκα, από 468,3 δισ. φράγκα που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα, φανερώνοντας ότι δεν υπήρξε κάποια παρέμβαση της SNB στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου. Στερλίνα: Μικτή η εικόνα για τη στερλίνα την 1 η Δεκεμβρίου, καθώς καταγράφει κέρδη σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα (1,5092 USD/GBP) και απώλειες έναντι του ευρώ (0,7020 GBP/EUR). Οι απώλειες της στερλίνας αποδίδονται στην υποχώρηση του δείκτη ΡΜΙ μεταποίησης στις 52,7 μονάδες το Νοέμβριο, από 55,2 μονάδες τον Οκτώβριο, ενώ η αγορά προσδοκούσε ηπιότερη εξασθένηση στις 53,6 μονάδες. Η υποχώρηση του δείκτη ΡΜΙ μειώνει την πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων από την ΤτΑγγλίας. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο του 2016 προσδιορίζεται πλέον στο 38,3% από 39,2% που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Οι αγορές ομολόγων στη ΖτΕ αναμένεται να σταθεροποιηθούν εν όψει της συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ στις 3 Δεκεμβρίου. Μια δυναμική επέκταση του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (QE) σε μέγεθος και σε διάρκεια, μπορεί να πυροδοτήσει νέο αγοραστικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, οι αγορές αναμένονται να εμφανισθούν συγκρατημένες, εν όψει των εθνικών εκλογών στην Ισπανία στις 20 Δεκεμβρίου, αλλά και τη μη αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι 27 Νοεμβρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 445,45 δισ., με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος να διαμορφωθεί στα 11,7 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη στην αγορά καλυμμένων ομολόγων, ύψους 2,1 δισ. και σε πωλήσεις ABS ύψους 234 εκ. 10

11 δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 38 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) της ελληνικής 10ετίας λήξης 2025 την 1η Δεκεμβρίου διαμορφωνόταν σε τιμές μεταξύ 73,66-73,92 ή με απόδοση 7,55%-7,60%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 10-ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό 5,475% και στις υψηλό 19,27%. Η πιθανότητα επέκτασης του πρόγραμματος QE της ΕΚΤ αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω το αγοραστικό ενδιαφέρον Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα /11/2015 1/12/2015 Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) ανήλθε στις 705 μονάδες βάσης από 699 μονάδες βάσης που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Η απόδοση του 10- ετούς γερμανικού ομολόγου, το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού της ζώνης του ευρώ, διατηρήθηκε στο 0,50%. Η 10-ετία της Πορτογαλίας την 1η Δεκεμβρίου εμφάνιζε απόδοση 2,35%, της Ισπανίας 1,55% και της Ιταλίας 1,44%. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση, στις 185 μ.β. από 203 μ.β., ενώ του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου με το γερμανικό υποχώρησε στις 95 μ.β. από 99 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,24% στις ΠΓΔΜ Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασμα 2,8 εκατ. στην περίοδο Ιαν.-Σεπτ.2015, έναντι ελλείμματος 72,7 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του Η εμφάνιση πλεονάσματος ήταν αποτέλεσμα της υποχώρησης του εμπορικού ελλείμματος στα 1.282,4 εκατ. από 1.372,0 εκατ., καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 9,9% και οι εισαγωγές κατά 3,3%, αλλά και στην αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών στα 296,5 εκατ., έναντι 267,5 εκατ. Αντιθέτως, αρνητική συνέχισε να είναι η επίδραση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων, το οποίο αυξήθηκε στα 163,6 εκατ., έναντι 122,8 εκατ. 100 για τα 10-ετή ομόλογα 50 38,0 38,5 0,50 29,0 42,4 42,9 0,50 17,9 5,2 6,5 5,4 0,65 0,59 0 0,84 0,82-19,2-25,5 2, ,50 2,35-55,3 1,44-81,1 1, ,55 7,49 09/14 10/14 11/14 12/14 01/15 02/15 03/15 04/15 05/15 06/15 07/15 08/15 09/15 7,55 Πηγή: National Bank of FYROM Προϋπολογισμός Το έλλειμμα του προϋπολογισμού αυξήθηκε κατά 31,9% σε ετήσια βάση τον Οκτώβριο στα MKD 865 εκατ. από MKD 656 εκατ. τον Οκτώβριο 2014 ως αποτέλεσμα της μεγαλύτερης αύξησης των δημοσίων δαπανών σε σχέση με τα έσοδα. Ειδικότερα οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν κατά 4,1% σε ετήσια βάση στα MKD εκατ. από MKD εκατ. τον Οκτώβριο 2014, λόγω της μεγαλύτερης χρηματοδότησης του κύριου φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης και των υψηλότερων δαπανών υγείας. Παράλληλα, τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 2,7% σε ετήσια βάση στα MKD εκατ. από MKD εκατ. τον Οκτώβριο Ρουμανία Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασμα στην περίοδο Ιαν.-Σεπτ.2015 (εκατ. ευρώ) Ποσοστό ανεργίας Το ποσοστό της ανεργίας υποχώρησε στο 6,8% τον Οκτώβριο, από 6,9% τον Σεπτέμβριο και ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε στα 630 χιλ. άτομα από 634 χιλ. άτομα τον Σεπτέμβριο. Το ποσοστό της ανεργίας στους άνδρες μειώθηκε στο 7,6% από 7,7% τον Σεπτέμβριο, ενώ στις γυναίκες παρέμεινε αμετάβλητο στο 5,7%. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2015), η ανεργία θα υποχωρήσει οριακά από 6,8% το 2014 σε 6,7% το 2015 και σε 6,6% το

12 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -0,4-4,4-5,3-8,9-6,6-4,0 0,7 Ιδιωτική Κατανάλωση 2,7-0,7-6,9-10,7-7,9-2,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -2,2 1,8-4,4-6,3-6,6-5,2-0,8 Ακαθάριστες Επενδύσεις -6,5-13,3-20,8-17,0-28,5-9,5 2,9 - Κατοικίες -23,5-18,9-26,5-14,7-33,4-27,7-51,4 - Εξοπλισμός 2,5-15,3-22,7-21,7-30,0-3,9 29,8 Ανεργία (%) 7,8 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -5,0-10,5-5,7-3,3-1,0-2,2 0,3 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 109,3 126,8 146,0 171,3 156,9 175,0 177,1 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -14,9-10,9-9,9-9,9-2,4-2,0-2,3 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος Q3 Q4 Q4 Q1 Q2 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) -8,4-9,1-1,8 0,3 1,4 0,6-1,4 (9μηνο) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 6,4 15,2 30,9 19,2 33,2 14,1 (10μηνο) Οικοδομική Δραστηριότητα -25,6-21,9 2,2-12,3 29,2-5,6-1,1 (8μηνο) Μεταποίηση -1,1-3,9-3,0 5,3 5,2-1,0 1,2 (9μηνο) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 46,0 47,7 48,7 49,1 48,5 47,1 48,1 (Νοε.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 90,6 91,8 91,6 101,4 96,8 91,6 86,5 (Νοε.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 87,8 90,1 85,4 94,9 87,1 85,6 83,0 (Νοε.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -69,0-73,0-65,0-52,0-37,0-44,0-64,1 (Νοε.) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -3,9-3,9-3,9-3,1-2,5-1,7-1,6 (Οκτ.) Επιχειρήσεις -4,9-4,7-4,9-3,7-2,2-0,5-0,4 (Οκτ.) - Βιομηχανία -2,8-1,9-2,8-3,3-0,9 2,7 2,3 (Οκτ.) - Κατασκευές 0,6 0,4 0,6-1,2 0,5 0,9-0,4 (Οκτ.) - Τουρισμός -2,6-1,5-2,6-0,6-1,2 0,4 0,6 (Οκτ.) Νοικοκυριά -3,5-3,6-3,5-2,9-3,0-3,1-3,0 (Οκτ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -3,9-4,8-3,9-2,8-2,5-2,3-2,5 (Οκτ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,3-3,2-3,3-3,0-3,3-3,4-3,4 (Οκτ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -0,9-1,0-2,2-0,7-1,7 1,5-0,9 (Οκτ.) Δομικός Πληθωρισμός -1,7-2,0-2,1 0,4-1,5 1,2 0,1 (Οκτ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -10,9-10,2-9,6-0,8-0,6-3,4-6,1 (3ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -4,0-1,8 2,0 1,0 0,4 0,9-1,1 (3ο 3μηνο) Τελική Κατανάλωση -3,0-0,8-0,1-1,4 0,6 1,0 0,3 (3ο 3μηνο) Επενδύσεις -9,5-4,7-9,0 4,8 10,1-0,5-12,9 (3ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 2,1 4,2-2,4 10,3 3,2 1,4-14,4 (3ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,6 0,5-6,7 16,2 9,3-3,5-19,9 (3ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,9 6,9 6,4 6,9 6,1 6,5 18,6 (9μηνο) Εισαγωγές Αγαθών 47,7 12,0 11,9 12,7 11,1 11,1 31,4 (9μηνο) Εμπορικό Ισοζύγιο -20,8-5,1-5,5-5,8-5,0-5,0-12,8 (9μηνο) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7 4,2-2,8-3,8-3,2-0,4 1,7 (9μηνο) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 12