Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα

Transcript

1 ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΘΛΗΤΕΣ & ΑΘΛΗΤΡΙΕΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

2 ιάλεξη 5η Κοινωνική ανάπτυξη αθλητριών Ι Το γυναικείο σώµα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος

3 Στις γυναικείες σπουδές Ο αθλητισµός είναι µία περιοχή, µέσα από την οποία είναι δυνατόν να δωθούν απαντήσεις για την κοινωνική και πολιτική δύναµη, την κυριαρχία, την ιδεολογία. Ο αθλητισµός συγκεντρώνει επαγγελµατίες από διαφορετικές περιοχές: Επιστήµη, ιατρική, τεχνολογία, κυβερνητικά ιδρύµατα, ΜΜΕ Αλληλεπίδραση & ενσωµάτωση στην καταναλωτική λογική

4 Στις γυναικείες σπουδές Οι γνώσεις και η εµπειρία από τον αθλητισµό, στις καπιταλιστικές κοινωνίες χρησιµοποιούνται στις καθηµερινές πρακτικές για την αναδιαµόρφωση του σώµατος, της προσωπικής ταυτότητας και ευχαρίστησης Γυναικείες σπουδές - Φεµινισµός Συνηθισµένα κοινωνικο-πολιτικά θέµατα: Οικιακή εργασία, ανατροφή των παιδιών, δικαιώµατα αναπαραγωγής, περίθαλψη, εργασία καριέρα, ετεροφυλοφιλία, δικαιώµατα οµοφυλόφι-λων λων γυναικών, βία κατά των γυναικών, αντιπροσώπευση

5 Γυναικείες σπουδές - Φεµινισµός Σχετικές θεωρίες διαπιστώσεις: Η επιστήµη, η ιατρική, η νοµοθεσία και τα ΜΜΕ ενισχύουν ιδεολογίες οι οποίες περιορίζουν τις γυναίκες στον αναπαραγωγικό τους ρόλο, τη µητρότητα και τις δουλειές του σπιτιού. Το σώµα σαν στόχος της διάκρισης των φύλων η γενετική τεχνολογία: Η φυσιολογία, η ανατοµία και οι σωµατικοί κώδικες (ρούχα, καλυντικά, παρουσιαστικό, συναισθηµατικές και σεξουαλικές επιλογές) χρησιµοποιούνται για τον καθορισµό και τον πειθαναγκασµό της φυλετικής ταυτότητας.

6 Το σώµα στην µορφωτική πολιτική Στις δεκαετίες 1970, 1980: Το σώµα αναγνωρίζονταν σαν πηγή ισχύος, όµως οι περισσότερες έρευνες ασχολούνταν µε τους περιορισµούς και τον «έλεγχο» πάνω στο σ γυναικείο σώµα. Στις πιο πρόσφατες έρευνες - προβληµατισµούς: Το σώµα κατέχει στρατηγική θέση στους πολιτικούς αγώνες. Σύγχρονα κρίσιµα θέµατα όπως το AIDS,, ο «πόλεµος των αναβολικών», η έρευνα για τα χρωµοσώµατα, κ.λ.π. υπογραµµίζουν τη σχέση σώµατος / ισχύος / µόρφωσης Ο αθλητισµός: Μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιπροσωπεύει τον έλεγχο (πειθαρχία) και την υποταγή που ασκούν πάνω στο σώµα οι σύγχρονες πολιτικές ισχύος

7 Το σώµα και η αθλητική τεχνολογία Ο αθλητισµός είναι ένας εξαιρετικά ισχυρός ιδεολογικός µηχανισµός γιατί έχει επίκεντρο το σώµα Φαινοµενικά, ο αθλητισµός διαχωρίζεται από την πολιτική, τη µόρφωση ωση και την οικονοµία, όµως διασταυρώνεται µε αρκετούς άλλους χώρους. Ο αθλητισµός αναφέρεται σαν τεχνολογία από τον Foucault: : ένας συνδυασµός γνώσεων και πρακτικών που πειθαρχεί, ελέγχει, αναδιαµορφώνει και προσδιορίζει το σώµα σύµφωνα µε τις ανάγκες ενός πατριαρχικού, ρατσιστικού καπιταλισµού

8 Το γυναικείο σώµα και η αθλητική τεχνολογία Το γυναικείο σώµα είναι πιο πειθήνιο, πιο εύπλαστο και επηρεάζεται περισσότερο από την αθλητική τεχνολογία. Η διαµόρφωση του γυναικείου σώµατος είναι προσωπική υπόθεση (απαιτεί θέληση και χρόνο) και εξαρτάται από διάφορες «βιοµηχανίες»: γυµναστήρια, προγράµµατα σε βίντεο, βιοµηχανία δίαιτας, αθλητικά ρούχα και επιστήµη.

9 Το γυναικείο σώµα και η αθλητική τεχνολογία Η άσκηση και το αερόµπικ καθοδηγούν κυρίως τεχνολογίες που διαµορφώνουν το γυναικείο σώµα έτσι ώστε να αποσκοπεί στο υλικό κέρδος. Σε συνδυασµό µε τη µόδα και τα καλλυντικά ο αθλητισµός και η άσκηση οδηγούν σε καπιταλιστικές πρακτικές όπου το γυναικείο σώµα προβάλλεται σαν εµπόρευµα, µε αντάλλαγµα το προσωπικό κέρδος, και την προσωπική ισχύ

10 Το γυναικείο σώµα και η αθλητική τεχνολογία Η ανάγκη για τη διαµόρφωση ενός καλογυµνασµένου σώµατος και την αύξηση της σωµατικής δύναµης, οδηγεί στην αποµόνωση και την έλλειψη επικοινωνίας µεταξύ των γυναικών: Χρόνος που πρέπει να αφιερωθεί ιαµόρφωση των χώρων άσκησης Η αισθητική του γυναικείου σώµατος βασίζεται στη διαµόρφωση της ετεροσεξουαλικότητας,, κάτι που υπογραµµίζει τον αναπαραγωγικό ρόλο της γυναίκας

11 Το γυναικείο σώµα και η αθλητική τεχνολογία Οι γυναίκες σαν ύποπτοι Η κρατική παρέµβαση θεωρείται αναγκαία για τη δηµιουργία υγιούς σώµατος, αλά και τη διατήρηση παραδοσιακών «οικογενειακών αξιών» Έλεγχος Έλεγχος για αναβολικά: διαρκής έλεγχος του αθλητικού σώµατος για παρεκκλίσεις από το φυσιολογικό µύθος του αθλητισµού, µύθος του καθαρου,, φυσικού σώµατος, η σηµασία για την εθνική ταυτότητα Έλεγχος φύλου στις γυναίκες: έλεγχος αλλαγής φύλου, χρωµοσώµατα. Έλεγχος εγκυµοσύνης: Το έµβρυο θεωρείται ότι έχει δικαιώµατα και πρέπει να προστατευθεί από την επικίνδυνη συµµετοχή της µητέρας σε άσκηση