Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα

Transcript

1 ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΘΛΗΤΕΣ & ΑΘΛΗΤΡΙΕΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

2 ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΘΛΗΤΕΣ & ΑΘΛΗΤΡΙΕΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ιάλεξη 7η Ψυχολογική ανάπτυξη αθλητριών Ι Ο ρόλος του φύλου

3 ιαφορές µεταξύ των δύο φύλων: Μύθοι & πραγµατικότητα Ποιες από τις παρακάτω φράσεις θεωρείται ότι αντιστοιχούν στην πραγµατικότητα? Οι γυναίκες είναι πιο κοινωνικές από τους άνδρες Οι γυναίκες έχουν χαµηλότερη αυτοεκτίµηση από τους άνδρες Οι γυναίκες έχουν καλύτερη λεκτική ικανότητα από τους άνδρες Οι άνδρες είναι πιο επιθετικοί από τις γυναίκες Οι άνδρες έχουν καλύτερη αναλυτική ικανότητα από τις γυναίκες Οι άνδρες έχουν καλύτερη οπτικο χωρική ικανότητα Οι άνδρες υπερέχουν στις µαθηµατικές ικανότητες Οι γυναίκες έχουν χαµηλότερα κίνητρα επίτευξης

4 Αγόρια κορίτσια και παιχνίδι Τα κορίτσια έχουν διαφορετική αντιµετώπιση από τα αγόρια, από τη στιγµή που γεννιούνται Τα αγόρια - έχουν περισσότερες ευκαιρίες να εξερευνήσουν το φυσικό τους περιβάλλον Τα κορίτσια - είναι περιορισµένα στο σπίτι περισσότερο απ ότι τα αγόρια - έχουν λιγότερες ευκαιρίες να δεχθούν ανταµοιβές µέσα από τη φυσική δραστηριότητα - συνήθως ακούν προειδοποιήσεις όπως: * µην παίζεις βίαια παιχνίδια * πρόσεχε να µην χτυπήσεις * µην λερώνεις τα ρούχα σου * µην αποµακρύνεσαι από το σπίτι

5 Το φύλο και η φυσική δραστηριότητα Καθώς µεγαλώνουν τα κορίτσια αποφεύγουν να συµµετέχουν σε αθλήµατα τα οποία απαιτούν δύναµη, ισχύ και σωµατική επαφή. Οι προτιµήσεις αθληµάτων από αγόρια και κορίτσια σε 712 σχολεία των ΗΠΑ Αγόρια Αµερικάνικο ποδόσφαιρο (42.299) µπάσκετµπωλ (26.662) µπέϊζµπωλ (19.368) Κορίτσια µπάσκετµπωλ (17.011) βόλεϊ (16.306) στίβο (13.478)

6 Οι µαζορέτες Το φύλο και η φυσική δραστηριότητα Οι οµάδες από µαζορέτες αποτελούν σύµβολα του παρελθόντος. Ο ρόλος τους είναι να παρέχουν υποστήριξη µέσα στο γήπεδο στους άνδρες αθλητές Η επιλογή τους γίνεται τυπικά µε βάση κάποιες ικανότητες (ζωντάνια, δηµοτικότητα, γυµναστικές ικανότητες, βαθµοί) και ουσιαστικά µε βάση την ελκυστική σωµατική εµφάνιση. Το να είναι ένα κορίτσι µαζορέτα πολλές φορές είναι πιο σηµαντικό από το να είναι αθλήτρια Η εικόνα της θηλυκότητας στις µαζορέτες ενισχύεται από την τηλεόραση που αναδεικνύει αισθησιακές και σαγηνευτικές µαζορέτες

7 Ανισότητες φύλων στον κολεγιακό αθλητισµό Οι άνδρες είχαν την κυριαρχία στη χρήση των εγκαταστάσεων Οι άνδρες προπονητές έπαιρναν µεγαλύτερους µισθούς Οι σχολικές υποτροφίες για αθλήτριες ήταν ελάχιστες Οι άνδρες απολάµβαναν µεγαλύτερη δηµοσιότητα και και κάλυψη από τον τύπο Οι άνδρες είχαν περισσότερο, καλύτερο και πιο σύγχρονο εξοπλισµό Πολύ λίγες γυναίκες κατείχαν διοικητικές θέσεις Συνολικά η χρηµατοδότηση για τα γυναικεία προγράµµατα ήταν πολύ χαµηλότερη

8 ιατήρηση της ανισότητας των φύλων στον αθλητισµό µέσα από µύθους Οι µύθοι για τις συνέπειες της συµµετοχής των γυναικών στον αθλητισµό καθώς και τις φυσικές και ψυχολογικές τους ικανότητες οδήγησαν (ή χρησιµοποιήθηκαν για να οδηγήσουν) σε ανισότητες στην αθλητική συµµετοχή. Οι µύθοι αυτοί καταρριφθήκαν από την επιστήµη

9 ιατήρηση της ανισότητας των φύλων στον αθλητισµό µέσα από µύθους Η έντονη αθλητική συµµετοχή µπορεί να οδηγήσει σε προβλήµατα τεκνοποίησης Η δραστηριότητα σε αρκετά αθλήµατα έχει βλαβερές συνέπειες στα αναπαραγωγικά όργανα και στο στήθος των γυναικών Το µυοσκελετικό σύστηµα των γυναικών είναι πιο εύθραυστο από των ανδρών και γι αυτό τραυµατίζονται πιο εύκολα Η έντονη συµµετοχή στον αθλητισµό δηµιουργεί προβλήµατα στον κύκλο της έµµηνης ρήσης Η συµµετοχή στον αθλητισµό έχει σαν αποτέλεσµα τη δηµιουργία άσχηµων διογκωµένων µυών Η συµµετοχή σε επιθετικά αθλήµατα µε σωµατική επαφή περιορίζει τη θηλυκότητα

10 Άλλες ανισότητες κατά των αθλητριών Κάποιες ανισότητες µεταξύ αθλητών και αθλητριών δεν είναι τόσο έκδηλες, όµως υφίστανται. απάνες ταξιδιών και κατ αποκοπή Παροχές σε ιατρικές και προπονητικές υπηρεσίες και εγκαταστάσεις Παροχές σε αποδυτήρια, προπονητικούς και αγωνιστικούς χώρους Ευκαιρίες για προπονητική και ακαδηµαϊκή καριέρα Παροχή και συντήρηση εξοπλισµού και άλλων εφοδίων Χρονοδιάγραµµα αγώνων και χρόνος προετοιµασίας Παροχές σε υπηρεσίες και εγκαταστάσεις σίτισης και διαµονής Τηλεοπτική κάλυψη και κάλυψη από τον τύπο

11 Ανισότητες φύλου κατά των προπονητριών Από το 1977 µέχρι το 1984 το ποσοστό των γυναικών προπονητριών στα δηµοφιλέστερα γυναικεία αθλήµατα µειώθηκε δραµατικά ,4 86,67 72,9 83,5 99, ,9 75,5 59,7 68,6 19,7 35,2 26,6 52,3 53,6 33,2 98,2 39,7 54,6 26,8 29,4 Μπάσκετµπωλ Βόλεϊ Τένις Σοφτµπωλ ρόµοι αντοχής Στίβος Κολύµπι Χόκεϊ επι χόρτου Γκολφ Ποδόσφαιρο Weinberg & Gould, 1995

12 Ανισότητες φύλου κατά των προπονητριών Γιατί µειώθηκε το ποσοστό των γυναικών προπονητριών? Απόψεις των ανδρών Έλλειψη γυναικών µε κατάλληλα προσόντα Οι γυναίκες δεν θέλουν να ταξιδέψουν για να βρουν αθλήτριες Έλλειψη γυναικών που κάνουν αίτηση για τέτοιες θέσεις και Χρονικοί περιορισµοί που αντιµετωπίζουν λόγω οικογένειας οι γυναίκες στην Αµερικάνικη κοινωνία

13 Ανισότητες φύλου κατά των προπονητριών Γιατί µειώθηκε το ποσοστό των γυναικών προπονητριών? Απόψεις των γυναικών Επιτυχία του «δικτύου» των ανδρών (οι άνδρες προσλαµβάνουν άνδρες Αδυναµία του «δικτύου» των γυναικών στις διαδικασίες πρόσληψης Ασυναίσθητες διακρίσεις στην διαδικασία επιλογής Έλλειψη γυναικών µε κατάλληλα προσόντα

14 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ Οι άνδρες θα πρέπει να έχουν χαρακτηριστικά ανδρισµού Οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν χαρακτηριστικά θηλυκότητας Αθλητισµός Χαρακτηριστικά ανδρισµού Άνδρες που δεν ενδιαφέρονται για τον αθλητισµό = Ασυνήθιστη Γυναίκες που ενδιαφέρονται για τον αθλητισµό συµπεριφορά

15 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ Ο ανδρισµός και η θηλυκότητα δεν είναι αντίθετα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας Γιατί οι άνδρες να έχουν µόνο χαρακτηριστικά ανδρισµού? Γιατί οι γυναίκες να έχουν µόνο χαρακτηριστικά θηλυκότητας? Μελέτη του ρόλου των φύλων Bem Sex-Role Inventory / Personal Attributes Questionnaire Ανδρισµός Χαµηλός Υψηλός Θηλυκότητα Χαµηλή Αδιάφορος Ανδρικός Υψηλή Θηλυκός Ανδρογύναικο

16 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ Μελέτη του ρόλου των φύλων Bem Sex-Role Inventory / Personal Attributes Questionnaire Στις µελέτες µε τα παραπάνω ερωτηµατολόγια, οι αθλήτριες κατατάσσονται αι γενικά στην κατηγορία ανδρογύναικο {επιθυµητά ανδρικά και θηλυκά χαρακτηριστικά} ή ανδρικός. Αυτή η κατηγοριοποίηση διαφοροποιείται ανάλογα µε τον τύπο του αθλήµατος Οµαδικά αθλήµατα Άνδρες & Γυναίκες Ανδρικό ή Ανδρογύναικο Ατοµικά αθλήµατα Άνδρες κατανέµονται οµοιόµορφα σε όλες τις κατηγορίες Γυναίκες κυρίως στο θηλυκός

17 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ Συµπεριφορά µε βάση το φύλο Που µπορεί να οφείλονται τα αποτελέσµατα των προηγούµενων ερευνών? Στον αγωνιστικό αθλητισµό απαιτείται θετική αγωνιστική συµπεριφορά Τα υψηλά σκορ των αθλητριών στον ανδρισµό µπορεί να οφείλονται στην υψηλή αγωνιστικότητα ή στους στόχους επίτευξης Τόσο οι αθλητές όσο και οι αθλήτριες είναι πιο αγωνιστικοί από τους τ µη αθλητές και µη αθλήτριες Οι ρόλοι των φύλων επηρεάζουν τις αντιδράσεις των αθλητών και αθλητριών στο αγωνιστικό περιβάλλον

18 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ Συµπεριφορά µε βάση το φύλο Αγωνιστικό άγχος προδιάθεσης Το µεγαλύτερο άγχος εµφάνισαν οι γυναίκες µε θηλυκά χαρακτηριστικά και το χαµηλότερο οι άνδρες µε ανδρικά χαρακτηριστικά 25,5 24,5 23,5 22,5 21,5 20,5 19,5 18,5 Θηλυκή Γυναίκα Θηλυκός Άνδρας Ανδρογύναικο Γυναίκα Ανδρογύναικο Άνδρας Ανδρική Γυναίκα Ανδρικός Άνδρας Όσο υψηλότερο είναι το σκορ τόσο χειρότερο το αποτέλεσµα Weinberg & Gould, 1995