ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Α.Ε.

Transcript

1 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Α.Ε. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ ΤΗΣ 4ης ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 23ης Μαρτίου 2016 Αριθμός Απόφασης 32 / 2016 Στην Ηγουμενίτσα, στις 23 Μαρτίου 2015, ημέρα Τετάρτη και ώρα μ., συνήλθε νόμιμα στα Γραφεία του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας (Κεντρικός Επιβατικός Σταθμός, Νέο Λιμάνι), το Διοικητικό Συμβούλιο της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Α.Ε. μετά από πρόσκληση του Προέδρου του Δ.Σ. και Διευθύνοντα Συμβούλου της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. κ. Ανδρέα Ε. Νταή, για συζήτηση και λήψη απόφασης σε θέματα αρμοδιότητας του. Παρόντες ήταν οι: 1. Ανδρέας Νταής, εκτελεστικό μέλος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε., 2. Ευάγγελος Χίσσας 3. Σπυρίδων Τζάφος, 4. Παναγιώτης Τακλάκογλου, 5. Δημήτριος Καρώνας, 6. Χαρίλαος Τσάτσας, Απόντες: 1. Αθανάσιος Λιάγκος μη εκτελεστικό μέλος μη εκτελεστικό μέλος, Αντιπρόεδρος, μη εκτελεστικό μέλος, μη εκτελεστικό μέλος, Εκπρόσωπος της Ο.Φ.Ε. μη εκτελεστικό μέλος, Εκπρόσωπος των εργαζομένων της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε., μη εκτελεστικό μέλος, Εκπρόσωπος του Επιμελητηρίου Θεσπρωτίας, Παρίσταται χωρίς δικαίωμα ψήφου οι : 1. Φώτιος Μητσέλος Διευθυντής Διοικητικού Οικονομικών και Προμηθειών 2. Γκρίνιας Κωνσταντίνος Διευθυντής Ανάπτυξης (20 ο και 21 ο θέμα της Η.Δ.) Χρέη Γραμματέα άσκησε η υπάλληλος της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. κα Αναστασία Γκιόκα. Αφού διαπιστώθηκε απαρτία, το Διοικητικό Συμβούλιο, σύμφωνα με το Νόμο και το Καταστατικό της εταιρείας ασχολείται με τα θέματα Ημερήσιας Διάταξης: ΘΕΜΑΤΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΘΕΜΑ 3o : «Τροποποίηση Επιχειρησιακού Σχεδίου Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. περιόδου ». Το Διοικητικό Συμβούλιο μετά από εισήγηση του Διευθύνοντος Συμβούλου αφού έλαβε υπόψη: 1. Τον Ιδρυτικό της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. Ν. 2932/2001 και τον Ν. 3429/2005 περί ΔΕΚΟ 2. Το Καταστατικό της Εταιρείας 3. Την υπ αριθμ. 1583/ εισήγηση της Διεύθυνσης Διοικητικού Οικονομικών και Προμηθειών, η οποία κατατέθηκε από τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο κατά την

2 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Α.Ε. εισήγηση του θέματος και αναφέρει: «Η Διεύθυνση Διοικητικού Οικονομικών και Προμηθειών λαμβάνοντας υπόψη: α) Η αριθμ. 136/2015/ απόφαση Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε, β) Ν.3429/2005 (314Α ) «Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί», γ) Ν3965/2011(113 Α ) «Αναμόρφωση πλαισίου λειτουργίας Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, Οργανισμοί Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών, σύσταση Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας και άλλες διατάξεις», δ) Ν4254/2014 (85 Α ) «Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο εφαρμογής του Ν.4046/2012 και άλλες διατάξεις», ε) Η αριθ. ΓΔΟΠ ΕΞ Εγκύκλιος ΥΠ.ΟΙΚ., στ) Η αριθ. 2/16590/ΔΠΔΣΜ/ Εγκύκλιος ΥΠ.ΟΙΚ., ζ) Η αριθ. 2/40404/ΔΠΔΓΚ/ Εγκύκλιος ΥΠ.ΟΙΚ., η) Το αριθμ /10581/ της Γενικής Γραμματείας Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής & Ναυτιλιακών Επενδύσεων, εισηγείται : Την τροποποίηση του Επιχειρησιακού σχεδίου της ΟΛΗΓ ΑΕ περιόδου , σύμφωνα με τις οδηγίες της Γενικής Γραμματείας Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής & Ναυτιλιακών Επενδύσεων, όπως αυτή εμφανίζεται στο συνημμένο αρχείο. 5. Τη σχετική με το θέμα συζήτηση. Αποφασίζει κατά πλειοψηφία: (αριθμός απόφασης: 32 / 2016) Α. Την τροποποίηση του Επιχειρησιακού σχεδίου της ΟΛΗΓ ΑΕ περιόδου , σύμφωνα με τις οδηγίες της Γενικής Γραμματείας Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής & Ναυτιλιακών Επενδύσεων, το οποίο επισυνάπτεται και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της παρούσης. Μειοψήφησε το μέλος του Δ.Σ. Παναγιώτης Τακλάκογλου, γιατί είχε μειοψηφήσει και στην αρχική απόφαση έγκρισης του Επιχειρησιακού και Στρατηγικού Σχεδίου του Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. Ανδρέας Ε. Νταής

3 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Α.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. ( ) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016

4 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Περιεχόμενα 1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ ΤΟΜΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΕΠΙΒΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΛΙΜΕΝΑ ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΛΙΜΕΝΑ ΑΛΙΕΥΤΙΚΑ ΣΚΑΦΗ ΚΑΙ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΥΡΙΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΛΙΜΕΝΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΛΙΜΕΝΑ ΧΕΡΣΑΙΑ ΖΩΝΗ ΛΙΜΕΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΧΕΡΣΑΙΑ ΖΩΝΗ ΣΑΓΙΑΔΑΣ ΠΛΑΤΑΡΙΑΣ - ΣΥΒΟΤΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΛΙΜΕΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΕΓΧΩΡΙΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ i

5 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Περιεχόμενα 3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΔΥΝΑΜΙΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΑΠΕΙΛΩΝ (SWOT) ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΝΕΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ ΌΡΑΜΑ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΆΞΟΝΕΣ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΑΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΕΠΙΒΑΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ Ο.Λ.ΗΓ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Ο.Λ.ΗΓ ΣΧΕΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΡΑΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΤΟΧΟ ii

6 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Περιεχόμενα 9 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΕΞΟΔΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΠΙΝΑΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ iii

7 1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 1.1 Αποστολή και Ρόλος του Ο.Λ.ΗΓ. Ο κύριος σκοπός του Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. βάσει του Καταστατικού του, είναι η διοίκηση και η εκμετάλλευση των χώρων της Ζώνης Λιμένα δικαιοδοσίας του. Συγκεκριμένα είναι η παροχή κάθε είδους λιμενικών υπηρεσιών προς τους χρήστες, καθώς και η αναβάθμιση, συντήρηση, βελτίωση και ανάπτυξη του λιμένα. Στην αποστολή του περιλαμβάνονται: η παροχή υπηρεσιών ελλιμενισμού των πλοίων και υπηρεσιών διακίνησης επιβατών, οχημάτων και φορτίων, η εγκατάσταση, οργάνωση και εκμετάλλευση κάθε είδους λιμενικής υποδομής, η ανάληψη και εκτέλεση προγραμμάτων, μελετών και έργων, καθώς και η ανάληψη κάθε δραστηριότητας που έχει σχέση με το λιμενικό έργο καθώς και κάθε άλλης εμπορικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας πέραν των παραδοσιακών λιμενικών υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένων ιδίως της τουριστικής πολιτιστικής αλιευτικής, του σχεδιασμού, και της οργάνωσης λιμενικών εξυπηρετήσεων. η ανάληψη καθηκόντων Γενικού Διαχειριστή των χώρων της Ζώνης Λιμένα η παραχώρηση προς τρίτους δικαιώματα για την παροχή λιμενικών υπηρεσιών Ο Οργανισμός Λιμένα Ηγουμενίτσας οφείλει και δύναται να συμβάλλει στο μέτρο της δραστηριοποίησής του - στην επέκταση και την ποιοτική βελτίωση των υπηρεσιών μεταφορών που παρέχονται στην Ελλάδα, στην ανάπτυξη των διεθνών διασυνδέσεων της χώρας για την εξυπηρέτηση της μεταφορικής ζήτησης, στην ανάπτυξη των εσωτερικών διασυνδέσεων της χώρας με στόχο την περιφερειακή ανάπτυξη και την οικονομική συνοχή, στη βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας στις μεταφορές, στην μείωση των δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την εξοικονόμηση ενέργειας, στην ανάδειξη της ταυτότητας της πόλης της Ηγουμενίτσας και των λοιπών τοπικών περιοχών, και στην ενοποίηση των διαφόρων μεταφορικών μέσων σε δίκτυα μεταφορών. Η αποστολή του Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε., ως λιμάνι πύλης εισόδου και ανάπτυξης συνδυασμένων μεταφορών, είναι η οργάνωση και διοίκηση του λιμένα και της χερσαίας ζώνης με κριτήριο το δημόσιο και το τοπικό συμφέρον. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2932/2001 περί Ελεύθερης Παροχής Υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές - Σύστασης Γενικής Γραμματείας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής - Μετατροπή Λιμενικών ταμείων σε Ανώνυμες εταιρείες και άλλες διατάξεις, τα νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου Λιμενικά Ταμεία 10 πόλεων - λιμανιών της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης και της Ηγουμενίτσας, μετατράπηκαν σε ανώνυμες εταιρείες. Παράλληλα, με τη μεταβολή του θεσμικού πλαισίου, υπογράφηκε σύμβαση παραχώρησης της χερσαίας ζώνης του λιμένα (εκτείνεται από τα Σύβοτα έως της Σαγιάδα) με το Ελληνικό Δημόσιο, που δίνει στον Ο.Λ.ΗΓ. τη δικαιοδοσία διαχείρισης και αξιοποίησης της λιμενικής ζώνης. Επιπρόσθετα, παρέχεται η δυνατότητα στον Ο.Λ.ΗΓ. να αναλάβει εμπορική και 1

8 επιχειρηματική δραστηριότητα πέραν των παραδοσιακών λιμενικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων της τουριστικής, της πολιτιστικής και της αλιευτικής δραστηριότητας και παράλληλα να ιδρύει ή να συμμετέχει σε εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου και να συνιστά θυγατρικές εταιρείες για την υποβοήθηση των δραστηριοτήτων αυτών. Σημειώνεται ότι με τις 104/2003 και 196/2005 αποφάσεις του Δ.Σ. της Ο.Λ.ΗΓ. ΑΕ, οι χερσαίοι χώροι της Ζώνης Δ του λιμένα τέθηκαν εκτός αρμοδιότητας της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε., παραμένοντας στη δικαιοδοσία του Ελληνικού Δημοσίου (τροποποίηση της απόφασης του Υ.Ε.Ν. Φ.Ε.Κ. 1447Β/2001). Το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο ανήλθε στο ποσό των Με την ολοκλήρωση των διαδικασιών αποτίμησης, το μετοχικό κεφάλαιο της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. οριστικοποιήθηκε στα ευρώ. Με την υπαριθμ. απόφ. 195/ (ΦΕΚ 2501/ ) «Μεταφορά στην εταιρεία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου» περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου κατά τις διατάξεις του Ν. 3986/2011 (ΦΕΚ A 152)» της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων αποφασίστηκε: «Παρέχεται η εξουσιοδότηση στον Υπουργό Οικονομικών να συνομολογήσει με το Ταμείο συμβάσεις, με τις οποίες το τελευταίο θα ασκεί για λογαριασμό του Δημοσίου τα δικαιώματα ψήφου, που απορρέουν από την ιδιότητα του Δημοσίου ως κυρίου, των μετοχών των κατωτέρω αναφερομένων εταιριών μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποκρατικοποίησης εκάστης εταιρίας, όπως αυτή περιγράφεται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (Ν. 3985/2011, ΦΕΚ Α 151): 2.3 Για την εταιρεία ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Α.Ε., δικαιώματα ψήφου που αντιστοιχούν σε μετοχές ποσοστού 100% επί του μετοχικού της κεφαλαίου.» Με τον Ν.4092/ έγινε: Κύρωση της από 6 Σεπτεμβρίου 2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Τροποποίηση του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του νόμου 3986/2011 «Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής » (Α 152), όπως ισχύει» (Α 174), της από 7 Σεπτεμβρίου 2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Κατάργηση ελάχιστου ποσοστού Ελληνικού Δημοσίου σε ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, ΟΔΙΕ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΕΛΤΑ, Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης, Βόλου, Ελευσίνας, Ηγουμενίτσας, Ηρακλείου, Καβάλας, Κέρκυρας, Λαυρίου, Πατρών και Ραφήνας, καθώς και κατάργηση του άρθρου 11 του ν. 3631/2008 (Α 6), (Α 175)» Η διαχρονική εξέλιξη του ρόλου του λιμένα Ηγουμενίτσας παρουσιάζεται συνοπτικά ακολούθως: Αρχικά ως μικρός λιμένας ελλιμενισμού αλιευτικών σκαφών. Στη συνέχεια έγιναν σημαντικά έργα εκβάθυνσης και υποδομών καθιστώντας το ως σημαντικό σε μέγεθος και λειτουργικότητα λιμένα. Αναβαθμίσθηκαν οι λειτουργίες του και αναπτύχθηκαν σημαντικές γραμμές εσωτερικού και εξωτερικού. Μέχρι και το 2001 λειτουργούσε ως Λιμενικό Ταμείο (Ν.Π.Δ.Δ.). Το 2001, σύμφωνα με το Νόμο 2932/2001, μετετράπη σε Α.Ε. 2

9 Η αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο διαφοροποιεί τον μέχρι τότε τρόπο λειτουργίας και διοίκησης και δίνει τη δυνατότητα να αναλάβει εμπορική και επιχειρηματική δραστηριότητα πέρα από τις παραδοσιακές λιμενικές υπηρεσίες. Στο διάστημα εκτελέστηκαν, και συνεχίζουν εντατικά να εκτελούνται, σημαντικά επενδυτικά έργα διαμόρφωσης των χώρων αρμοδιότητας του Λιμένα προκειμένου να καταστεί δυνατή η παροχή πληθώρας νέων υπηρεσιών αλλά και να πραγματοποιηθεί αναβάθμιση των ήδη παρεχόμενων προς τους χρήστες (Μαρίνες, καταφύγια σκαφών, εκβαθύνσεις, διαμορφώσεις παραλιών, διαμόρφωση περιοχής Cruise Terminal, διαμόρφωση νέων χώρων στάθμευσης φορτηγών, έργα για την ένωση του Παλαιού με το νέο Λιμένα Ηγουμενίτσας, δημιουργία δύο νέων επιβατικών σταθμών κ.α.) 1.2 Τομείς Δραστηριοποίησης Ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας παρέχει κατά κύριο λόγο υπηρεσίες διακίνησης επιβατών και οχημάτων και υπηρεσίες ελλιμενισμού των πλοίων. Το λιμάνι είναι βασικά επιβατικό, με ακτοπλοϊκή σύνδεση τόσο με το Εσωτερικό όσο και με το Εξωτερικό. Δεδομένης της έλλειψης τόσο αποθηκευτικών χώρων (ΣΕΜΠΟ-Container Terminal, Σιλό), όσο και κατάλληλων λιμενικών υποδομών δεν γίνεται διακίνηση εμπορευμάτων, εκτός από αυτά που μεταφέρονται στα φορτηγά και στις νταλίκες, καθώς και ορισμένων χύδην φορτίων. Συνεπώς το λιμάνι δεν μπορεί, προς το παρόν, να χαρακτηριστεί εμπορευματικό. Επί του παρόντος γίνεται πολύ μικρής κλίμακας διακίνηση ασυνόδευτων φορτίων σε χώρους εντός του Λιμένα με σκοπό σε μεταγενέστερο στάδιο γίνει ανάπτυξη του Εμπορευματικού Κέντρου σε χώρους εκτός Λιμένα (επιλογή διχωρικού συστήματος). Ο Οργανισμός είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση της χερσαίας ζώνης του Λιμένα, την συντήρηση και βελτίωση των κτιριακών και τεχνικών εγκαταστάσεών της όπως και την εύρυθμη λειτουργίας της. Παράλληλα εκμισθώνει σε ιδιώτες καταστήματα και γραφεία εντός του τερματικού σταθμού όπως και υπαίθριους χώρους σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης που έχει υπογραφεί μεταξύ Ο.Λ.ΗΓ. ΑΕ και Ελληνικού Δημοσίου. Επιπροσθέτως, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει σημαντική δράση στην συμμετοχή του σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα σχετικά με τις δραστηριότητές του, ενώ έχει ξεκινήσει από το 2010 την παροχή υπηρεσιών και στον τομέα της κρουαζιέρας. Τέλος, συνεργάζεται με τους χρήστες του λιμένα, τους τοπικούς φορείς και τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και δεύτερης βαθμίδας για θέματα που αφορούν την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικότερα ποσοτικά στοιχεία των δραστηριοτήτων του λιμένα τα τελευταία χρόνια. 3

10 1.2.1 ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ Στον σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ετήσιοι κατάπλοι πλοίων Εσωτερικού και Εξωτερικού, στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας κατά την περίοδο ( ). Γράφημα 1 Η ακτοπλοϊκή κίνηση του λιμένα, όσον αφορά στην κίνηση Εξωτερικού, από το 2009 άρχισε να παρουσιάζει σημαντική μείωση η οποία συνεχίστηκε έως και το 2013 (5,38% το 2009 σε σχέση με το 2008, 13,33% το 2010 σε σχέση με το 2009, το ,82% σε σχέση με το 2010, το ,24% σε σχέση με το 2011 και το ,56% σε σχέση με το 2012). Το 2014 σημειώθηκε οριακή αύξηση σε σχέση με το 2013 η οποία ανήλθε σε 3,45%. Η μείωση των προσδέσεων εξωτερικού το 2014 σε σχέση με το 2009 ανέρχεται στο 39,25%. Αντίστοιχα, η κίνηση Εσωτερικού από το 2009 παρουσιάζει σημαντική μείωση 10,86% σε σχέση με το 2008, το 2010 πραγματοποιήθηκε μία οριακή αύξηση του 2,74% αλλά το 2011 η μείωση της κίνησης έφτασε το 15,18% σε σχέση με το Το 2012 παρατηρείται αύξηση κατά 6,52% σε σχέση με το 2011 και η κίνηση επανέρχεται στα επίπεδα της χρήσης Το 2013 παρατηρούμε μείωση κατά 8,57% σε σχέση με το Το 2014 καταγράφεται ανοδική πορεία της τάξεως του 3,37% συγκριτικά με το Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2014 σε σχέση με το 2009 καταγράφεται μείωση της τάξεως 12,27%. Η σημαντική μείωση της ακτοπλοϊκής κίνησης τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού για την περίοδο αποδίδεται κυρίως στη διεθνή οικονομική κρίση η οποία έπληξε και τους κλάδους των μεταφορών/εμπορίου και του τουρισμού και στην γενικότερη οικονομική κατάσταση της Ελλάδας την περίοδο αυτή. 4

11 1.2.2 ΕΠΙΒΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΛΙΜΕΝΑ Στον Πίνακα 1 απεικονίζεται η ετήσια επιβατική κίνηση Εσωτερικού από και προς την Ηγουμενίτσα και η ποσοστιαία μεταβολή της κατ έτος από το 2004 έως το ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΕΠΙΒΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ( ) ΑΠΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΠΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΕΤΟΣ ΕΠΙΒΑΤΕΣ % ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΕΠΙΒΑΤΕΣ % ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ,45% ,22% ,83% ,20% ,03% ,98% ,89% ,83% ,25% ,15% ,30% ,95% ,31% ,00% ,04% ,57% ,85% ,68% ,19% ,23% ,70% ,64% Η συνολική επιβατική κίνηση εσωτερικού προς Ηγουμενίτσα και από Ηγουμενίτσα κατά την περίοδο ήταν αυξητική. Παρατηρείται ότι το 2005, ο λιμένας παρουσίασε σημαντική αύξηση της κίνησης, γεγονός που αποδίδεται, αφενός στην σημαντική αύξηση της εσωτερικής τουριστικής κίνησης και αφετέρου στην βελτίωση των υπηρεσιών και της λειτουργίας του λιμένα με την ολοκλήρωση της Α Φάσης επέκτασής του (σημειώνεται ότι ο νέος λιμένας εγκαινιάστηκε στο τέλος του 2003). Από το 2010 ξεκίνησε μια κάμψη της κίνησης τόσο στους απόπλους (-3,31%) όσο και στους κατάπλους (-4,00%) η οποία εντάθηκε ακόμη περισσότερο το 2011 (-8,04% στους απόπλους και -6,57% στους κατάπλους) και συνεχίστηκε το 2012 (-4,85% στους απόπλους και -7,68% στους κατάπλους). Το 2013 παρατηρούμε σημαντική αύξηση της επιβατικής κίνησης σε σχέση με το 2012 κατά 11,19% ενώ σε απόλυτους αριθμούς προσεγγίστηκε η επιβατική κίνηση της χρήσης 2007 (πριν την έναρξη της οικονομικής κρίσης). Το 2014 συνεχίστηκε η ανοδική πορεία της επιβατικής κίνησης σημειώνοντας οριακή αύξηση συγκριτικά με το 2013 της τάξεως του 1,17% (συνολικά). Στον Πίνακα 2 παρουσιάζεται η ετήσια επιβατική κίνηση Εξωτερικού από και προς την Ηγουμενίτσα και η ποσοστιαία μεταβολή της κατ έτος από το 2004 έως το

12 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΕΠΙΒΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ( ) ΕΤΟΣ ΑΠΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΕΠΙΒΑΤΕΣ % ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΠΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ % ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ,12% ,14% ,55% ,79% ,14% ,92% ,41% ,77% ,59% ,44% ,91% ,36% ,38% ,90% ,15% ,50% ,69% ,51% ,04% ,75% ,31% ,71% Η συνολική επιβατική κίνηση εξωτερικού από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας είχε μειωθεί σημαντικά από 479 χιλ. το 2003 σε 383 χιλ. επιβάτες το 2004 αλλά από το 2005 έως το 2010 παρουσίασε συνεχής αυξητικές τάσεις (μέση αύξηση 6,28% περίπου για την περίοδο ). Από το 2011 η τάση αυτή αντιστράφηκε λόγο της οικονομικής κρίσης και παρατηρείται μείωση 4,15% σε σχέση με το 2010 και το 2012 μείωση 23,69% σε σχέση με το Το έτος 2013 όμως παρουσιάζεται αύξηση σε σχέση με το 2012 κατά 4,04%. Η ανοδική αυτή τάση συνεχίζεται το 2014, ωστόσο με μικρότερο ρυθμό που ανήλθε σε 1,31%. Αντίστοιχη εικόνα παρουσιάζει η επιβατική κίνηση εξωτερικού προς το λιμάνι της Ηγουμενίτσας, όπου η επιβατική κίνηση είχε μειωθεί από 607 χιλ. το 2003 σε 485 χιλ. το 2004 αλλά από το 2005 έως το 2010 παρουσίασε συνεχής αυξητικές τάσεις (μέση αύξηση 3,28% περίπου για την περίοδο ). Το 2011 όμως παρατηρείται μείωση της κίνησης που ανήλθε σε 7,50% σε σχέση με το 2010 και το 2012 μείωση 22,51% σε σχέση με το Το έτος 2013 όμως, παρουσιάζεται αύξηση σε σχέση με το 2012 κατά 5,75%. Το 2014 η ανοδική πορεία αναστρέφεται οριακά με μία μείωση της τάξης του 0,71%. Η αύξηση της επιβατικής κίνησης εξωτερικού μεταξύ 2005 και 2010 αποδίδεται στην αύξηση της τουριστικής κίνησης και γενικότερα στη σταδιακή αναγνώριση από τους χρήστες των βελτιωμένων υπηρεσιών και εγκαταστάσεων που προσφέρει πλέον ο λιμένας Ηγουμενίτσας. Η σημαντική μείωση της κίνησης εξωτερικού το 2011 και κυρίως το 2012 οφείλεται στην δυσμενή οικονομική συγκυρία, τόσο στην Ελλάδα, όσο και ευρύτερα στις χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυρίως στην Ιταλία και στην Ισπανία. Η κίνηση από το 2013 παρουσιάζει αυξητική τάση ως ένδειξη της σταθεροποίησης των οικονομικών δεδομένων. Στο διάγραμμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η διαχρονική πορεία του συνόλου της επιβατικής κίνησης εσωτερικού και εξωτερικού του λιμένα (σύνολο επιβατών από και προς το λιμάνι) για την δεκαετία

13 Γράφημα 2 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΠΙΒΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ( ) Επιβάτες Εσ/κού Επιβάτες Εξ/κού

14 Στον Πίνακα 3 που ακολουθεί παρουσιάζεται η επιβατική κίνηση εσωτερικού ανά προορισμό για την περίοδο , ενώ στο διάγραμμα που ακολουθεί εμφανίζεται η ποσοστιαία κατανομή της συνολικής κίνησης ανά προορισμό. ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΕΠΙΒΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΑΠΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΚΕΡΚΥΡΑ ΛΕΥΚΙΜΜΗ ΠΑΞΟΙ ΠΑΤΡΑ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΚΕΡΚΥΡΑ ΛΕΥΚΙΜΜΗ ΠΑΞΟΙ ΠΑΤΡΑ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ Γράφημα 3 Ο προορισμός με το μεγαλύτερο ποσοστό αφίξεων - αναχωρήσεων είναι η πόλη της Κέρκυρας, κατέχοντας σταθερά ποσοστό περίπου ίσο με 86% του συνόλου επιβατών 8

15 Εσωτερικού. Ο δεύτερος μεγαλύτερος προορισμός, με ποσοστό που κυμαίνεται κοντά στο 11%, είναι η Λευκίμμη, ενώ είναι αξιοσημείωτη η σημαντική ανάπτυξη της κίνησης από και προς τους Παξούς από το 2007 στο 2011, το 2012 παρουσιάζει πτώση και επανέρχεται στα δεδομένα του 2007 ενώ το 2013 παρουσιάζει αύξηση. Η ανοδική πορεία συνεχίζεται το Σημειώνεται ότι η γραμμή με την Κεφαλονιά σταμάτησε το Νοέμβριο του 2009 και παραμένει ανενεργή μέχρι σήμερα. Στον Πίνακα 4 που ακολουθεί παρουσιάζεται η επιβατική κίνηση Εξωτερικού ανά προορισμό για την περίοδο , ενώ στο διάγραμμα που ακολουθεί εμφανίζεται η ποσοστιαία κατανομή της συνολικής κίνησης ανά προορισμό. ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΕΠΙΒΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΑΠΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΑΝΚΟΝΑ ΜΠΑΡΙ ΒΕΝΕΤΙΑ ΠΡΙΝΤΕΖΙ ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΡΑΒΕΝΑ MARIERA ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΑΝΚΟΝΑ ΜΠΑΡΙ ΒΕΝΕΤΙΑ ΠΡΙΝΤΕΖΙ ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΡΑΒΕΝΑ MARIERA ΣΥΝΟΛΟ

16 Γράφημα 4 Κατά την περίοδο η κίνηση με το λιμάνι της Αγκόνα ενισχύθηκε σημαντικά. Το έτος 2012 όμως καταγράφεται σημαντική μείωση κατά 28,07% σε σχέση με το Παρόλα αυτά η Αγκόνα αποτελεί το πρώτο λιμάνι προορισμού, από και προς την Ιταλία, με ποσοστό ίσο περίπου με 45% της συνολικής επιβατικής κίνησης εξωτερικού από/προς το Λιμένα από το Η Αγκόνα προτιμάται από τις ναυτιλιακές εταιρείες, σε σχέση με το Πρίντεζι, ενώ η κίνηση με το Μπάρι σημείωσε κάμψη από το 2008 ( επιβάτες / 25,40% της συνολικής κίνησης) έως το 2014 ( επιβάτες / 19,16% της συνολικής κίνησης). Σημειώνεται ότι τον Δεκέμβριο της χρήσης 2012 ξεκίνησε γραμμή με την Τεργέστη ενώ η γραμμές με τη Ραβέννα και τη Mariera ξεκίνησαν την εκτέλεση δρομολογίων από το ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΛΙΜΕΝΑ Στον πίνακα 5 παρουσιάζεται η ετήσια κίνηση Οχημάτων Εσωτερικού (φορτηγά, λεωφορεία, αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσεως και δίκυκλα) από και προς την Ηγουμενίτσα και η ποσοστιαία μεταβολή της κατ έτος για την περίοδο

17 ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ( ) ΕΤΟ Σ ΑΠΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΠΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΟΧΗΜΑΤΑ % ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΟΧΗΜΑΤΑ % ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ,14% ,99% ,66% ,94% ,02% ,55% ,18% ,86% ,33% ,62% ,84% ,88% ,85% ,63% ,26% ,87% ,01% ,55% ,23% ,72% ,58% ,02% Η συνολική κίνηση οχημάτων εσωτερικού προς το λιμάνι αυξανόταν σε όλη την περίοδο , παρουσιάζοντας μέσο ρυθμό αύξησης περίπου 5,1% ετησίως. Αντίστοιχα, η συνολική κίνηση οχημάτων εσωτερικού από το λιμάνι παρουσίαζε για την περίοδο μέσο ρυθμό αύξησης περίπου επίσης 5,2% ετησίως. Αντίθετα από το 2010 ξεκίνησε μια σημαντική μείωση της κίνησης οχημάτων και πιο συγκεκριμένα: α) το έτος 2010 παρατηρείται μείωση στους απόπλους κατά 6,85% και στους κατάπλους κατά 7,63% σε σχέση με το 2009, β) το έτος 2011 η μείωση στους απόπλους ανέρχεται στο 10,26% και στους κατάπλους στο 9,87% σε σχέση με το 2010, γ) το έτος 2012 συνεχίζεται η μειωτική τάση και καταγράφεται μείωση στους απόπλους κατά 5,01% και στους κατάπλους κατά 9,55% σε σχέση με το 2011, δ) το έτος 2013 αντιστρέφεται η κατάσταση και παρατηρούμε αύξηση κατά 4,72% (προς) και 2,23% (από) αντίστοιχα σε σχέση με το 2012 και το έτος 2014 παρατηρείται μια οριακή μείωση στους απόπλους κατά 1,58% ενώ οι κατάπλους συνεχίζουν να κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα με οριακή αύξηση ίση του 0,02% σε σχέση με το Στον πίνακα 6 παρουσιάζεται η ετήσια κίνηση Οχημάτων Εξωτερικού (φορτηγά, λεωφορεία, αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσεως και δίκυκλα) από και προς την Ηγουμενίτσα και η ποσοστιαία μεταβολή της κατ έτος για την περίοδο

18 ΠΙΝΑΚΑΣ 6 ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ( ) ΕΤΟΣ ΑΠΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΠΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΟΧΗΜΑΤΑ % ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΟΧΗΜΑΤΑ % ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ,19% ,57% ,23% ,10% ,02% ,98% ,64% ,21% ,20% ,93% ,44% ,37% ,50% ,52% ,73% ,00% ,65% ,77% ,92% ,53% ,69% ,69% Η συνολική κίνηση οχημάτων εξωτερικού προς το λιμάνι της Ηγουμενίτσας έχει μειωθεί από το 2003 σε οχήματα το 2005, κατά το 2006 επανήλθε στα επίπεδα του 2002, το 2007 παρουσίασε μια μικρή αυξητική τάση της τάξης του 3%, το 2009 παρουσίασε μια μείωση της τάξης του 3,37% ενώ το 2010 επανήλθε στα επίπεδα του 2008 παρουσιάζοντας αύξηση 3,52% σε σχέση με το Το 2011 όμως καταγράφηκε μια σημαντική μείωση -7% σε σχέση με το 2010 που γίνεται ακόμα υψηλότερη την χρήση 2012 (μείωση 18,77% σε σχέση με το 2011). Το 2013 όμως καταγράφεται αύξηση κατά 1,53% σε σχέση με το Η αύξηση αυτή ωστόσο αντιστράφηκε το 2014 με μια μείωση ύψους 1,69%. Στην κίνηση οχημάτων εξωτερικού από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας από το 2005 έως το 2010 η τάση ήταν καθαρά αυξητική όμως το 2011 παρουσιάστηκε μια κάμψη της τάξης του -4,73%. Το 2012 όμως η μείωση ανέρχεται σε 20,65% σε σχέση με το 2011 και ο αριθμός των οχημάτων που κινήθηκαν είναι ο χαμηλότερος από το Το 2013 παρατηρείται οριακή αύξηση κατά 0,92% σε σχέση με το Η αύξηση που σημειώθηκε το 2014 σε σχέση με το 2013 ήταν μεγαλύτερη ανερχόμενη στο ύψος του 3,69%. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι αφίξεις σε απόλυτα νούμερα ξεπερνούν σε σημαντικό βαθμό τις αναχωρήσεις (κατά την περίοδο , αναχώρησαν από το Λιμάνι οχήματα, ενώ αφίχθησαν ,03% περισσότερες αφίξεις από αναχωρήσεις). Με δεδομένο ότι αντίστοιχη εικόνα παρουσιάζεται και στην επιβατική κίνηση (με χαμηλότερη τάση της τάξεως του 14,2%), είναι προφανής η ανάγκη για παροχή αναβαθμισμένων τουριστικών υπηρεσιών στην πόλη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, η οποία θα κρατήσει στην Ηγουμενίτσα, έστω και για λίγες διανυκτερεύσεις, το ολοένα αυξανόμενο τουριστικό ρεύμα που προέρχεται κυρίως από την Ιταλία, αλλά και από το Εσωτερικό. Στο διάγραμμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η διαχρονική πορεία του συνόλου της κίνησης οχημάτων εσωτερικού και εξωτερικού του λιμένα (σύνολο οχημάτων από και προς το λιμάνι) για την περίοδο

19 Γράφημα 5 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ/ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ( ) Οχήματα Εσ/κού Οχήματα Εξ/κού

20 Στον Πίνακα 7 που ακολουθεί παρουσιάζεται η συνολική κίνηση Οχημάτων Εσωτερικού ανά προορισμό για την περίοδο , ενώ στο διάγραμμα που ακολουθεί εμφανίζεται η ποσοστιαία κατανομή της συνολικής κίνησης ανά προορισμό. Στον Πίνακα 8 παρουσιάζεται η κίνηση ανά προορισμό και τύπο οχήματος για την περίοδο ΠΙΝΑΚΑΣ 7 ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ( ) ΑΠΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΚΕΡΚΥΡΑ ΛΕΥΚΙΜΜΗ ΠΑΞΟΙ ΠΑΤΡΑ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΚΕΡΚΥΡΑ ΛΕΥΚΙΜΜΗ ΠΑΞΟΙ ΠΑΤΡΑ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ Γράφημα 6 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΙΝΗΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ( ) 100% 90% 3,68% 4,02% 4,42% 4,97% 4,78% 4,80% 4,63% 10,90% 10,79% 10,42% 11,30% 12,28% 11,46% 11,51% 80% 70% 60% 50% 85,00% 84,85% 84,97% 83,66% 82,90% 83,74% 83,86% 40% 30% 20% 10% ΚΕΡΚΥΡΑ ΛΕΥΚΙΜΜΗ ΠΑΞΟΙ ΠΑΤΡΑ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ 14

21 ΠΙΝΑΚΑΣ 8 ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΟΧΗΜΑΤΟΣ ( ) ΑΠΟ ΗΓ/ΤΣΑ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ ΚΕΡΚΥΡΑ ΛΕΥΚΙΜΜΗ ΠΑΞΟΙ ΠΑΤΡΑ ΚΕΦ/ΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΤΟΥΣ ΠΡΟΣ ΗΓ/ΤΣΑ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ ΚΕΡΚΥΡΑ ΛΕΥΚΙΜΜΗ ΠΑΞΟΙ ΠΑΤΡΑ ΚΕΦ/ΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΤΟΥΣ

22 Στα διαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η σύνθεση της κίνησης οχημάτων εσωτερικού ανά τύπο (από και προς Ηγουμενίτσα) για το έτος Γράφημα 7 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΙΝΗΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑ ΤΥΠΟ (2014) 3% 18% 3% Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ 76% Στο Πίνακα 9 που ακολουθεί παρουσιάζεται η κίνηση Οχημάτων Εξωτερικού από και προς προορισμό για την περίοδο , ενώ στο διάγραμμα που ακολουθεί εμφανίζεται η ποσοστιαία κατανομή της συνολικής κίνησης ανά προορισμό. Στον Πίνακα 10 παρουσιάζεται η κίνηση ανά προορισμό και τύπο οχήματος για την περίοδο ΠΙΝΑΚΑΣ 9 ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ( ) ΑΠΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΑΝΚΟΝΑ ΜΠΑΡΙ ΒΕΝΕΤΙΑ ΠΡΙΝΤΕΖΙ ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΡΑΒΕΝΑ ΜΑRIERA ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΑΝΚΟΝΑ ΜΠΑΡΙ ΒΕΝΕΤΙΑ ΠΡΙΝΤΕΖΙ ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΡΑΒΕΝΑ ΜΑRIERA ΣΥΝΟΛΟ

23 Γράφημα 8 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΠΙΒΑΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,09% 4,03% 4,24% 18,08% 16,51% 17,03% 19,28% 22,94% 26,96% 27,20% 13,60% 12,47% 12,69% 13,45% 9,09% 8,38% 6,44% 25,95% 25,83% 28,48% 23,94% 27,43% 20,23% 20,02% 39,84% 45,07% 44,45% 43,34% 40,45% 40,40% 40,55% ΑΝΚΟΝΑ ΜΠΑΡΙ ΒΕΝΕΤΙΑ ΠΡΙΝΤΕΖΙ ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΡΑΒΕΝΑ ΜΑRIERA 17

24 ΠΙΝΑΚΑΣ 10 ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΟΧΗΜΑΤΟΣ ( ) ΑΠΟ ΗΓ/ΤΣΑ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ ΗΓ/ΤΣΑ-ΜΠΑΡΙ ΗΓ/ΤΣΑ-ΠΡΙΝΤΕΖΙ ΗΓ/ΤΣΑ-ΑΝΚΟΝΑ ΗΓ/ΤΣΑ-ΒΕΝΕΤΙΑ ΗΓ/ΤΣΑ-ΤΕΡΓΕΣΤΗ ΗΓ/ΤΣΑ-PABENA ΗΓ/ΤΣΑ-MARIERA ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΤΟΥΣ ΠΡΟΣ ΗΓ/ΤΣΑ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ ΜΠΑΡΙ-ΗΓ/ΤΣΑ ΠΡΙΝΤΕΖΙ-ΗΓ/ΤΣΑ ΑΝΚΟΝΑ-ΗΓ/ΤΣΑ ΒΕΝΕΤΙΑ-ΗΓ/ΤΣΑ ΤΕΡΓΕΣΤΗ-ΗΓ/ΤΣΑ PABENA-ΗΓ/ΤΣΑ MARIERA-ΗΓ/ΤΣΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΤΟΥΣ

25 Στα διαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η σύνθεση της κίνησης οχημάτων εξωτερικού ανά τύπο (από και προς Ηγουμενίτσα) για το έτος Γράφημα 9 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΙΝΗΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑ ΤΥΠΟ (2014) 2% 57% 40% Φ/Γ Λ/Φ ΙΧΕ Δ/Κ 1% Εν αντιθέσει με την κίνηση οχημάτων εσωτερικού, όπου η κίνηση επιβατικών αυτοκινήτων φτάνει περίπου το 76% της συνολικής εσωτερικής κίνησης, η κίνηση οχημάτων από και προς το εξωτερικό μοιράζεται μεταξύ επιβατικών αυτοκινήτων και φορτηγών (57% και 40% περίπου αντίστοιχα). Η κίνηση φορτηγών από και προς το εσωτερικό από το 2008 έβαινε μειωμένη στα επόμενα έτη και το 2014 ανήλθε σε από το Αντίστοιχα η κίνηση φορτηγών από και προς το εξωτερικό (εμπορευματική κίνηση) από το 2008 έχει μειωθεί σε το 2014 (μείωση 17,66%). Η κίνηση επιβατικών αυτοκινήτων από και προς το εσωτερικό παρουσιάζει αυξητική τάση στο διάστημα (από επιβατικά αυτοκίνητα το 2008 σε το 2010) παρουσιάζοντας αύξηση περίπου 8,95%. Από το 2010 παρουσιάζεται μία σημαντική μείωση στην κίνηση των επιβατικών αυτοκινήτων που καταλήγει το 2014 να ανέλθει σε 16,13% σε σχέση με το 2008 και σε 17,53% σε σχέση με το 2010 που αποτελεί και την χρονιά με την υψηλότερη κίνηση. Η κίνηση επιβατικών αυτοκινήτων από και προς το εξωτερικό εμφάνιζε συνεχείς αυξητικές τάσεις την περίοδο (από επιβατικά αυτοκίνητα το 2008 έφτασε στα το 2010 / αύξηση 20,32%) αλλά από το 2011 παρατηρείται μείωση 5,93% σε σχέση με το 2010, το 2012 μείωση 25,04% σε σχέση με το 2011 ενώ το 2013 παρατηρείται οριακή αύξηση κατά 3% σε σχέση με το Η αυξητική αυτή τάση αντιστρέφεται το 2014 με μια μείωση της τάξης του 4,21%. Η μείωση της κίνησης των επιβατικών αυτοκινήτων από το 2008 έως το 2014 ανέρχεται σε 18,67%. 19

26 ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΑΛΛΑ ΛΙΜΑΝΙΑ Οι αποστάσεις του Λιμένα Ηγουμενίτσας από Ιταλικά λιμάνια με τα οποία υφίσταται σύνδεση έχουν ως εξής: - Brindisi 130 N. M. - Bari 190 N. M. - Mariera 540 N.M. - Ancona 405 N. M. - Venezia 525 N. M. Οι αποστάσεις του Λιμένα Ηγουμενίτσας από Ελληνικά λιμάνια με τα οποία υφίσταται σύνδεση έχουν ως εξής: - Κέρκυρα 18 N. M - Πάτρα 123 N. M - Λευκίμμη 12 N. M - Κεφαλονιά 50 Ν. Μ. - Παξοί 21 N. M 20

27 1.2.4 ΑΛΙΕΥΤΙΚΑ ΣΚΑΦΗ ΚΑΙ ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Σε ένα μεγάλο μέρος της χερσαίας ζώνης του λιμένα, και ειδικότερα τα Σύβοτα, την Σαγιάδα και την Πλαταριά, ελλιμενίζεται σημαντικός αριθμός σκαφών αναψυχής. Ωστόσο δεν γίνεται συστηματική καταγραφή των σκαφών που εισέρχονται και εξέρχονται και δεν υπάρχουν ποσοτικά στοιχεία. Σε αυτό έχει συντελέσει η έλλειψη λιμενικών υποσταθμών που θα μπορούσαν να ελέγχουν την κίνηση των σκαφών αυτών. Αναφορικά με τα αλιευτικά καταφύγια, ελλιμενίζεται μεγάλος αριθμός σκαφών αλλά θεωρείται ότι μπορούν να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες. Στο σχεδιασμό της Εταιρίας για ανάπτυξη θαλάσσιου τουρισμού προωθούνται οι διαδικασίες δημιουργίας μιας τουριστικής μαρίνας στην Ηγουμενίτσα, η οποία σε συνδυασμό με την μετατροπή των καταφυγίων σκαφών Σαγιάδας και Συβότων σε τουριστικά να μπορεί να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο, με ιδιαίτερα σημαντικά οικονομικά οφέλη τόσο για την ΟΛΗΓ ΑΕ όσο και για την τοπική κοινωνία ΚΥΡΙΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΛΙΜΕΝΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΛΙΜΕΝΑ - ΠΕΛΑΤΕΣ Χρήστες των υπηρεσιών του οργανισμού, σύμφωνα και με τα αναλυτικά στοιχεία που προηγήθηκαν, αποτελούν κατά κατηγορία: Τα πλοία που εξυπηρετούν την κίνηση στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Οι επιβάτες εσωτερικού και εξωτερικού που χρησιμοποιούν τα θαλάσσια μεταφορικά μέσα. Τα οχήματα, με σημαντική διάκριση σε φορτηγά που εξυπηρετούν το εμπόριο και σε λοιπά μεταφορικά μέσα (λεωφορεία, Ι.Χ. και δίκυκλα). Τα αλιευτικά σκάφη και τα σκάφη αναψυχής. Τα τουριστικά πλοία πραγματοποίησης κρουαζιέρας και οι επιβάτες τους. Οι κύριες ακτοπλοϊκές εταιρείες που αποτελούν πελάτες του λιμένα (κατά το Α εξάμηνο 2015), είναι οι ακόλουθες: ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ SUPERFAST FERRIES( I, ΙΙ, V, VI, XI, ΧΙΙ) ANEK LINES Α.Ε. Κ/Ξ ΑΝΕΚ Α.Ε. - SUPERFAST XI HELLAS INC & ΣΙΑ GRIMALDI EUROMED SPA ΓΑΥΛΟΣ Ι Ν.Ε. ΛΥΡΑ Ν.Ε. ΛΕΥΚΙΜΗ LINES N.E. ΣΑΡΡΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ Ν.Ε. Κ/Ξ ΠΛΟΙΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 21

28 ΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Συνολικά, όσον αφορά την εξέλιξη και τις προοπτικές των δραστηριοτήτων και του μεταφορικού έργου του λιμένα, και με βάση τα στοιχεία κίνησης που παρουσιάστηκαν ανωτέρω, παρατηρούνται τα ακόλουθα: Την τριετία οι προσδέσεις πλοίων εξωτερικού και εσωτερικού αυξάνονται συνεχώς παρουσιάζοντας μια μέση αύξηση 4,74% και 1% αντίστοιχα (σε σχέση με το 2005) ενώ το 2009, 2010 και 2011 παρουσιάζουν σημαντική μέση μείωση της τάξης του 18,11% και 13,86% αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι, η σημαντική μείωση της κίνησης τόσο Εξωτερικού όσο και Εσωτερικού τη περίοδο αποδίδεται κυρίως στη διεθνή οικονομική κρίση. Το 2014 σημειώθηκε αύξηση 3,4% σε σχέση με το 2013 η οποία συνεχίστηκε στις αρχές του 2015 αλλά αναμένεται μείωσή της εξαιτίας της πολύ άσχημης οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα κατά το 2015 και την επίδρασή της στις μεταφορές και τον τουρισμό. Η επιβατική κίνηση εσωτερικού αυξήθηκε κατά περίπου 22% την περίοδο , παρά τη σταθερότητα (και μικρή μείωση) που παρουσιάστηκε το 2003 και Αντίστοιχα, παρουσιάστηκε μια αρκετά σημαντική αύξηση και στην κίνηση οχημάτων εσωτερικού (περίπου 36% για το 2009 σε σχέση με το 2002). Η μεταβολές αυτές συμβαδίζουν με την σημαντικά αυξημένη τουριστική κίνηση, αλλά και με την αναγνώριση των βελτιωμένων υπηρεσιών και υποδομών που προσφέρει ο λιμένας Ηγουμενίτσας. Το 2010 η επιβατική κίνηση εσωτερικού παρουσιάζει σημαντική κάμψη της τάξης του 3,65% περίπου και το 2011 περαιτέρω μείωση 7,30% ενώ η αντίστοιχη κίνηση οχημάτων μειώνεται το 2010 κατά 7,24% περίπου σε σχέση με το 2009 και κατά 10,07% το Στη χρήση 2012 επήλθε νέα μείωση της κίνησης κατά 10,70% η οποία και αποδίδεται στην διεθνή και εθνική δυσμενή οικονομική συγκυρία η οποία όμως φαίνεται να ανακάμπτει από το 2013 (αύξηση 11,28%) και το 2014 εμφάνισε οριακή περαιτέρω αύξηση (1,17% περίπου). Αντίστοιχα, η επιβατική κίνηση εξωτερικού αυξήθηκε κατά περίπου 12,51% (μέση αύξηση) την περίοδο σε σχέση με το 2005 ενώ η κίνηση οχημάτων εξωτερικού αυξήθηκε κατά περίπου 9,62% την ίδια περίοδο. Ανάλογα με την μεταβολή της κίνησης εσωτερικού, το 2011 η επιβατική κίνηση εξωτερικού παρουσιάζει μείωση της τάξης του 5,89% σε σχέση με το 2010 ενώ η αντίστοιχη κίνηση οχημάτων μειώνεται κατά 5,94% περίπου σε σχέση με το Στη χρήση 2012 παρουσιάζεται η σημαντικότερη έως τώρα μείωση η οποία φθάνει στο 17% έναντι της προηγούμενης χρήσης 2011 λόγω της μείωσης της εμπορευματικής διακίνησης μέσω των φορτηγών, της μείωσης της τουριστικής κίνησης, και της γενικότερης οικονομικής κρίσης. Για τη χρήση 2013 σημειώθηκε μια μικρή αύξηση της συνολικής κίνησης σε σχέση με το 2012 κατά 5,76% ενώ το 2014 κυμάνθηκε στα επίπεδα του Στην ευρύτερη περιοχή ελλιμενίζεται σημαντικός αριθμός σκαφών αναψυχής, καθώς και σκαφών αλιείας, χωρίς να υπάρχει μέχρι σήμερα συστηματική καταγραφή και, συνεπώς, ποσοτικά στοιχεία. Η εξέλιξη της κίνησης για τις ανωτέρω κατηγορίες εκτιμάται ότι για το 2015 θα εμφανίσει μία μικρή μείωση (περίπου 8%) σε σχέση με το 2014 και θα αρχίσει αντιστροφή της τάσης 22

29 από το 2016 (περισσότερο αισθητά από το 2017), καθώς παρά την επίμονη παραμονή της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, μια σειρά από βασικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του λιμένα συνηγορούν στη βελτίωση του κλίματος, και συγκεκριμένα: Η γεωγραφική θέση του λιμένα Η ολοκλήρωση έργων υποδομής Η αναβάθμιση υπηρεσιών και υποδομών (Β και Γ1 Φάσεις επέκτασης του λιμένα) Αναφορικά με την τιμολογιακή πολιτική σημειώνεται πως λαμβάνεται πάντα υπόψη το γεγονός ότι ο Οργανισμός θεωρείται ανώνυμη εταιρεία και οποιαδήποτε μεταβολή των τιμών ελέγχεται κεντρικά από το εποπτεύων Υπουργείο. Το 2006 υπήρξε μία αύξηση στα τιμολόγια, της τάξης του 15%. Περαιτέρω αύξηση είχε προγραμματιστεί να γίνει από αλλά λόγω της εθνικής οικονομικής συγκυρίας δεν πραγματοποιήθηκε. Εντός του 2014 ο Ο.Λ.ΗΓ. προχώρησε στην κατάρτιση ενιαίου κανονισμού τιμολογίων (Αριθ /50/2014 ΦΕΚ Β 2747/ ) με τον οποίο έγινε ενοποίηση των παλαιοτέρων αποφάσεων Δ.Σ. για την τιμές τιμολόγησης των διαφόρων υπηρεσιών και προσθήκη νέων περιπτώσεων τιμολόγησης για νέες παρεχόμενες υπηρεσίες, χωρίς όμως να γίνει αναπροσαρμογή τιμών (εξαιτίας της Κυβερνητικής Πολιτικής για σταθεροποίηση των τιμών και απαγόρευση αυξήσεων). Σημειώνεται ότι, προκειμένου να ανταποκρίνεται η τιμολογιακή πολιτική του Ο.Λ.ΗΓ. στα σύγχρονα δεδομένα και στις διευρυμένες παρεχόμενες υπηρεσίες από τον Ο.Λ.ΗΓ., θα πρέπει να γίνει αναπροσαρμογή αύξηση των τιμών της τάξης 5%-10% κατά περίπτωση. Στον παρόν επιχειρησιακό σχέδιο έχει προβλεφθεί η αύξηση αυτή για τη χρήση 2018 (με δεδομένη την ομαλοποίηση της Εθνικής Οικονομίας). 23

30 1.3 Οργάνωση Ανθρώπινο Δυναμικό Η διοίκηση του οργανισμού μέχρι και το 2001 ακολουθούσε τα προβλεπόμενα για τα Ν.Π.Δ.Δ., αφού λειτουργούσε σύμφωνα με το καθεστώς αυτό. Με την μετατροπή του Οργανισμού σε Ανώνυμη Εταιρεία, προσαρμόζεται πλέον στα ισχύοντα για τις Α.Ε. δεδομένα άσκησης της διοίκησης, όπως περιγράφεται αναλυτικότερα στη συνέχεια. Τον Ιούλιο του 2002 ο Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. υπέβαλε προς έγκριση στο τότε Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας (Υ.Ε.Ν.) Κανονισμό Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας της Εταιρείας, με αντίστοιχη περιγραφή αρμοδιοτήτων των οργανωτικών μονάδων και τον προσδιορισμό των θέσεων εργασίας του προσωπικού του. Ο Κανονισμός αυτός τροποποιήθηκε το 2009 (ΦΕΚ 9550/ ) προκειμένου να καλυφθούν οι τρέχουσες οργανωτικές ανάγκες της Εταιρείας αλλά και να ανταποκρίνεται στα σύγχρονα δεδομένα. Σύμφωνα με τον Κανονισμό Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας, στα όργανα διοίκησης του Ο.Λ.ΗΓ. περιλαμβάνονται: Η Γενική Συνέλευση των Μετόχων Το Διοικητικό Συμβούλιο Ο Διευθύνων Σύμβουλος Επιπροσθέτως, στον Κανονισμό Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας προβλέπονται τα κατωτέρω ανώτατα συμβούλια, επιτροπές ή συντονιστικά όργανα διοίκησης της Εταιρείας, πέραν από το Διοικητικό Συμβούλιο, (αν και δεν είναι θεσμοθετημένα στο Καταστατικό της): Το Συμβούλιο Διεύθυνσης Η Ελεγκτική Επιτροπή Ο Γενικός Διευθυντής Η υφιστάμενη κατάσταση συνεχίζει να βρίσκεται σε απόκλιση με τον Κανονισμό, αφού η πλήρης ανάπτυξη προβλεπόταν να γίνει σταδιακά μέσα στα επόμενα χρόνια, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων και της κίνησης του λιμένα. Οποιεσδήποτε όμως προσλήψεις νέου προσωπικού δεν προβλέπονται για τα επόμενα έτη, ως απόρροια της Κυβερνητικής Πολιτικής στον τομέα της απασχόλησης ατόμων στον Δημόσιο Τομέα. Επισημαίνεται ότι ο Οργανισμός την περίοδο αυτή απασχολεί συνολικά 19 άτομα. Οι οργανικές θέσεις εργασίας που απαιτούνταν για την αποτελεσματική λειτουργία του Οργανισμού όταν αυτός θα βρίσκεται σε κατάσταση πλήρους ανάπτυξης -, σύμφωνα και με τον ήδη εγκεκριμένο Κανονισμό, ανέρχονταν σε 70 εκ των οποίων: 1 θέση αφορούσε δικηγόρο με έμμισθη εντολή 26 θέσεις προσωπικό Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, 14 θέσεις προσωπικό Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, 24 θέσεις προσωπικό Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, και 5 θέσεις προσωπικό Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης. Η ΟΛΗΓ ΑΕ κατ εφαρμογή των οδηγιών του αρμόδιου Υπουργείου προχώρησε σε κατάργηση των κενών οργανικών θέσεων της ενώ απάντησε θετικά στην πρόσκληση του Υπουργείου Ναυτιλίας κι Αιγαίου για πρόσληψη επί πλέον πέντε {5} εργαζόμενων 24

31 μεταφερόμενων από άλλες θέσεις του Δημοσίου Τομέα, με τις διαδικασίες της διαθεσιμότητας κινητικότητας υπαλλήλων. Τέλος, εντός του 2014, πραγματοποιήθηκε μια μετάταξη υπαλλήλου στην Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. από τον Ο.Λ.Π. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Οργανισμός, λόγω έλλειψης του απαιτούμενου προσωπικού, συχνά απασχολεί, μέσω εργολαβιών, έκτακτο προσωπικό, για εργασίες οι οποίες αφορούν κυρίως έργα συντήρησης χερσαίων χώρων, εδαφικών και λιμενικών εγκαταστάσεων ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ Ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας συγκροτείται από 4 συνολικά διευθύνσεις: την Δ/νση Διοικητικού, Οικονομικών και Προμηθειών, την Δ/νση Λιμενικών Υπηρεσιών, την Δ/νση Ανάπτυξης και την Δ/νση Έργων. Παράλληλα, προβλέπεται η λειτουργία μιας σειράς ανεξάρτητων Τμημάτων και Γραφείων και συγκεκριμένα: Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου Νομική Υπηρεσία Γραφείο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Γραφείο Τύπου και Ενημέρωσης Γραφείο Εφαρμογής Κώδικα ISPS Γραφείο Διοικητικής Υποστήριξης Γραφείο Οργάνωσης & Διασφάλισης Ποιότητας Το οργανόγραμμα του Ο.Λ.ΗΓ. παρουσιάζεται στο σχήμα που ακολουθεί. 25

32 ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ Ο.Λ.ΗΓ. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Νομική Υπηρεσία Γραφείο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Γραφείο Τύπου & Ενημέρωσης Γραφείο Εφαρμογής Κώδικα ISPS Γραφείο Διοικητικής Υποστήριξης Γραφείο Οργάνωσης & Διασφάλισης Ποιότητας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΓΩΝ Τμήμα Διοικητικού Τμήμα Οικονομικών Τμήμα Προμηθειών Τμήμα Λιμενικής Υποστήριξης Τμήμα Εκμετάλλευσης Χώρων & Εγκατ/τάσεων Τμήμα Μάρκετινγκ Τμήμα Μελετών, Έρευνας & Ευρωπαϊκών προγραμμάτων Τμήμα Έργων, Τεχνικών Μελετών & Προστασίας Περιβάλλοντος 26

33 Το οργανωτικό σχήμα είναι έτσι δομημένο ώστε να μπορεί να καλύψει με αποτελεσματικό τρόπο το σύνολο των δραστηριοτήτων του Οργανισμού. Και οι τέσσερις διευθύνσεις έχουν στελεχωθεί με διευθυντές. Σημειώνεται όμως ότι, το Γραφείο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, το Γραφείου Τύπου και Ενημέρωσης, Γραφείου Εφαρμογής Κώδικα ISPS και το Γραφείο Οργάνωσης και Διασφάλισης Ποιότητας δεν έχουν στελεχωθεί μέχρι σήμερα αλλά μέρος των αρμοδιοτήτων τους έχει ανατεθεί σε υπαλλήλους του Ο.Λ.ΗΓ. που είναι τοποθετημένοι σε άλλες διευθύνσεις ή Τμήματα (ως επιπρόσθετες εργασίες στα καθήκοντά τους) προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της Εταιρείας. Επιπροσθέτως, η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου δεν έχει στελεχωθεί, ούτε αρμοδιότητές της έχουν αναληφθεί από κάποιο άτομο, αλλά έχει ληφθεί μέριμνα από τη Διοίκηση της Εταιρείας προκειμένου οι καταρτισθέντες κανονισμοί και οι εγκεκριμένες διαδικασίες εκτέλεσης εργασιών να ακολουθούν τους βασικούς κανόνες Εσωτερικού Ελέγχου ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι κύριες αρμοδιότητες των οργανωτικών μονάδων του Ο.Λ.ΗΓ. με βάση τον εγκεκριμένο Κανονισμό Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας του και το Οργανόγραμμα που παρουσιάστηκε παραπάνω. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Το τμήμα Διοικητικού έχει ως αρμοδιότητες τα γενικά διοικητικά θέματα του ανθρώπινου δυναμικού (προσδιορισμός αναγκών, προσλήψεις, παρακολούθηση εργατικής νομοθεσίας, συμβάσεις εργασίας, τοποθετήσεις, εκπαίδευση, αξιολογήσεις, ασφάλεια και υγιεινή, ασφαλιστικά θέματα, ωράριο, άδειες, κλπ.). Το τμήμα Οικονομικών έχει την ευθύνη της τήρησης των βιβλίων και των στοιχείων, της παρακολούθησης και συμφωνίας των λογαριασμών, της σύνταξης και παρακολούθησης των προϋπολογισμών, της διεκπεραίωσης των χρηματικών δοσοληψιών, της έκδοσης της μισθοδοσίας, της σύνταξης και υποβολής των αναγκαίων φορολογικών καταστάσεων και στοιχείων, της σύνταξης των λοιπών στοιχείων και καταστάσεων καθώς και των ετησίων οικονομικών καταστάσεων και Ισολογισμού, την εκπόνηση του Στρατηγικού & Επιχειρησιακού σχεδίου, κλπ. Το Τμήμα Προμηθειών έχει την ευθύνη προγραμματισμού της προμήθειας εξοπλισμού και υλικών που απαιτείται για τη λειτουργία των Τμημάτων της Εταιρείας, του ελέγχου και έγκρισης των αιτήσεων προμήθειας, της κατάρτισης των οικονομικών και λοιπών όρων των δημοπρατήσεων και συμβάσεων, της κατακύρωση των προμηθειών, του προγραμματισμού προμήθειας πάγιου εξοπλισμού, της παρακολούθησης της πορείας εκτέλεσης των παραγγελιών ή συμβάσεων προμήθειας, της τήρησης Μητρώου Υλικών και Προμηθευτών, της ανάπτυξης και εφαρμογής Συστήματος Αξιολόγησης Προμηθειών, της συγκρότησης Επιτροπών διενέργειας των Δημοσίων Διαγωνισμών και αξιολόγησης των σχετικών προσφορών, της διενέργειας διαδικασιών για την εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, τη μέριμνα φύλαξης απολεσθέντων αντικειμένων, κλπ. 27

34 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Το τμήμα Λιμενικής Υποστήριξης φροντίζει για την κατάρτιση προγραμμάτων, προδιαγραφών και οδηγιών για τις συντηρήσεις κτιρίων και χερσαίας ζώνης, την επίλυση των διάφορων λιμενικών ζητημάτων, την εξυπηρέτηση της διακίνησης, επιβίβασης και αποβίβασης επιβατών, αποσκευών και οχημάτων στον Επιβατικό Λιμένα, τη μέριμνα για την καθαριότητα των χερσαίων και θαλασσίων χώρων, τη συντήρηση και δημιουργία νέων χώρων πρασίνου της Λιμενικής Ζώνης, τη διαχείριση και την παροχή υπηρεσιών προς το κοινό, τα πλοία και τους χρήστες του λιμένα γενικότερα. Το τμήμα Εκμετάλλευσης Χώρων και Εγκαταστάσεων φροντίζει για την εκμετάλλευση και αξιοποίηση των εγκαταστάσεων ζυγοπλάστιγγας, των εγκαταστάσεων υδροδότησης και ηλεκτροδότησης, την εκμετάλλευση και αξιοποίηση χώρων καταστημάτων, εξεδρών και ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων και γενικά για την εκμετάλλευση και αξιοποίηση όλων των λοιπών χώρων και εγκαταστάσεων της Εταιρείας. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το τμήμα Marketing έχει κατά κύριο λόγο ως αρμοδιότητα τη μελέτη και ανασκόπηση της αγοράς, τη μελέτη σύναψης διεπιχειρησιακών συνεργασιών, τη διεξαγωγή ερευνών και μετρήσεων που αφορούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των πελατών, σε σχέση και με τις παρεχόμενες υπηρεσίες, καθώς και μελετών και προώθησης της ανάπτυξης και εκμετάλλευσης των παρεχόμενων υπηρεσιών και των περιουσιακών στοιχείων στα οποία υπάρχει κυριότητα ή χρήση. Επιπροσθέτως είναι υπεύθυνο για τη συστηματική και έγκαιρη συγκέντρωση των στατιστικών στοιχείων, την υλοποίηση δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης καθώς και τη συμμετοχή της Εταιρείας σε διεθνείς εκθέσεις και συνέδρια. Το τμήμα Μελετών, Έρευνας και Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων φροντίζει για τη συστηματική έρευνα, παρακολούθηση και επιμέλεια για τη συμμετοχή της Εταιρείας σε Ευρωπαϊκά ή άλλα συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα, έχει την ευθύνη οργάνωσης και εκτέλεσης των προγραμμάτων αυτών (για το μέρος που αφορά την Εταιρεία) καθώς και τη παρακολούθηση της έγκαιρης ολοκλήρωσης τους, κλπ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΈΡΓΩΝ Το τμήμα Έργων, Τεχνικών Μελετών και Προστασίας του Περιβάλλοντος φροντίζει για τον καθορισμό των προδιαγραφών και την εκπόνηση των μελετών των έργων, καθώς και την διαχείριση ανάλογων θεμάτων, ευθύνεται για την εφαρμογή και τον συντονισμό των ενεργειών εκτέλεσης και επίβλεψης των έργων, την τήρηση των διαδικασιών, την παρακολούθηση της κατάστασης του εξοπλισμού, τη διαχείριση θεμάτων, που ανάγονται στην έκδοση οικοδομικών αδειών των εγκαταστάσεων της Εταιρείας, τη μέριμνα για την άμεση αποκατάσταση ζημιών που προκαλούνται στα θαλάσσια και χερσαία έργα της Λιμενικής Ζώνης του Ο.Λ.ΗΓ., τη τοπογράφηση και οροσήμανση χώρων και εγκαταστάσεων της Λιμενικής Ζώνης, τη ρύθμιση θεμάτων ρυμοτομίας, χωροταξίας και απαλλοτριώσεων, τη μελέτη και επεξεργασία των αναγκών σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας της Λιμενικής Ζώνης και υποβολή σχετικών προτάσεων. 28

35 Παράλληλα έχουν οργανωθεί και λειτουργούν υποστηρικτικά στο έργο της Διοίκησης οι παρακάτω υπηρεσίες: α) Νομική Υπηρεσία, β) Γραφείο Διοικητικής Υποστήριξης, γ) Γραφείο Τύπου και Ενημέρωσης ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Όπως έχει ήδη αναφερθεί, μέχρι και το έτος 2001, ο Οργανισμός λειτουργούσε ως λιμενικό ταμείο με ελάχιστο προσωπικό. Συγκεκριμένα απασχολούσε μόνο 4 άτομα (2 για τις αναγκαίες Διοικητικές και Λογιστικές Λειτουργίες και 2 για τις λοιπές ανάγκες). Η εφαρμογή της νέας οργανωτικής δομής του Οργανισμού ξεκίνησε ουσιαστικά το 2004, με τη σταδιακή πρόσληψη προσωπικού στο πλαίσιο εφαρμογής του αρχικού εγκεκριμένου Κανονισμού Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ. (ο κανονισμός αυτός εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2002), και συνεχίστηκε με την τροποποίηση και έγκριση του νέου Κανονισμού Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας της Εταιρείας (ΦΕΚ 9550/ ). Στο πλαίσιο ανάπτυξης του νέου κανονισμού οργανωτικής διάρθρωσης του Οργανισμού, αξιολογήθηκαν οι μελλοντικές ανάγκες του σε προσωπικό και σε επίπεδο γνώσεων, βάσει των οποίων καταρτίσθηκαν οι οργανικές θέσεις και τα αντίστοιχα απαιτούμενα επίπεδα εκπαίδευσης του προσωπικού. Σημειώνεται ότι όλες οι προσλήψεις γίνονται μέσω του ΑΣΕΠ και ότι δεν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις. Οι αμοιβές, αυξήσεις κλπ καθορίζονται με αποφάσεις του Δ.Σ. ενώ οι μειώσεις των μισθών και η τελική διαμόρφωσή τους (είτε συνολικά είτε ατομικάεπιδόματα, υπερωρίες κλπ) καθορίζονται κεντρικά και ακολουθούν τα ισχύοντα για τις ΔΕΚΟ. Το συνολικό προσωπικό του Οργανισμού τον Σεπτέμβριο του 2015 ανέρχεται σε 19 άτομα, μη συμπεριλαμβανομένου του Διευθύνοντος Συμβούλου, τα οποία κατανέμονται στις οργανωτικές μονάδες, ως ακολούθως: ΠΙΝΑΚΑΣ 11 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΤΑ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ % Διεύθυνση Διοικητικού, Οικονομικών & Προμηθειών 7 37% Διεύθυνση Λιμενικών Υπηρεσιών 4 21% Διεύθυνση Ανάπτυξης 3 16% Διεύθυνση Έργων 3 16% Γραφείο Διοικητικής Υποστήριξης 1 5% Νομική Υπηρεσία 1 5% ΣΥΝΟΛΟ % 29

36 Η στάθμη εκπαίδευσης του εν λόγω προσωπικού είναι η ακόλουθη: Πανεπιστημιακής ή Ανωτέρας Εκπαίδευσης: 5 Τεχνικής Εκπαίδευσης: 6 Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: 7 Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης: 1 Στο σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η σημερινή ποσοστιαία σύνθεση του προσωπικού του Ο.Λ.ΗΓ. κατά στάθμη εκπαίδευσης σε σχέση με τη ποσοστιαία σύνθεση που προβλέπεται στον Κανονισμό Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας του. Γράφημα 10 Στη συνέχεια παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του προσωπικού του Οργανισμού για την περίοδο και το σύνολο των δαπανών προσωπικού για την περίοδο ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη του μόνιμου, έκτακτου και εποχιακού προσωπικού του Ο.Λ.ΗΓ. για την περίοδο : 30

37 ΠΙΝΑΚΑΣ 12 ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ( ) ΜΟΝΙΜΟΙ Αρχή Προσλήψεις/Μετατάξεις Αποχωρήσεις Ι. Τέλος Έτους ΕΚΤΑΚΤΟΙ Αρχή Προσλήψεις Αποχωρήσεις ΙΙ. Τέλος Έτους ΕΠΟΧΙΑΚΟΙ Αρχή Προσλήψεις Αποχωρήσεις ΙΙΙ. Τέλος Έτους Σύνολο Τέλους Έτους Σημειώνεται ότι από το ανωτέρω προσωπικό, 1 άτομο είναι μόνιμος δημόσιος υπάλληλος, 17 έχουν προσληφθεί με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και 1 άτομο - δικηγόρος με έμμισθη εντολή. ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Το σύνολο των δαπανών προσωπικού και το ποσοστό τους επί του συνόλου των εξόδων (οργανικών και ανόργανων) του Ο.Λ.ΗΓ., έχει ως εξής: ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ( ) Δαπάνη σε χιλ. % επί συνόλου οργαν. Εξόδων Ο.Λ.ΗΓ. ΠΙΝΑΚΑΣ ,32 818,39 836,78 909,51 767,05 626,2 583,52 451,98 439,34 18,50% 18,20% 16,90% 18,70% 19,20% 12,90% 14,84% 11,94% 8,07% 31

38 Οι ανωτέρω δαπάνες ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τα συνολικά έξοδα του Οργανισμού το Επισημαίνεται ότι ο Ο.Λ.ΗΓ., μέχρι και το 2006, είχε αναθέσει σημαντικό μέρος αναγκαίων εργασιών του Οργανισμού σε εξωτερικούς συνεργάτες, λόγω της έλλειψης προσωπικού. Ο Οργανισμός ουσιαστικά ενισχύθηκε με προσωπικό από το 2004 και μετά. Την περίοδο η δαπάνη μισθοδοσίας κυμάνθηκε μεταξύ 18,5%- 19,2%, επίπεδα που θεωρούνται χαμηλά για τον κλάδο, ενώ το 2011 έπεσε στο 12,9% των συνολικών εξόδων εξαιτίας της περιοριστικής μισθολογικής πολιτικής που εφαρμόστηκε από την κυβέρνηση για τις εταιρείες του Δημοσίου. Την χρήση 2012 η δαπάνη μισθοδοσίας αυξήθηκε από 12,90% το 2011 σε 14,84% ως αποτέλεσμα της μείωσης των λοιπών λειτουργικών δαπανών του Οργανισμού και στην χρήση 2013 μειώθηκε στο 11,94%. Στην χρήση 2014 κυμάνθηκε στο 8,07% εξαιτίας του γεγονότος ότι στο σύνολο των εξόδων της εταιρείας συμπεριλήφθηκαν για πρώτη φορά και οι δαπάνες εκτέλεσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη των βασικών δεικτών του προσωπικού. Εξέλιξη Δεικτών Προσωπικού ( ) Δαπάνη ανά Εργαζόμενο σε χιλ. Έσοδα ανά Εργαζόμενο σε χιλ. ΠΙΝΑΚΑΣ ,07 43,07 46,49 50,53 42,61 34,79 32,42 23,79 23,12 239,87 270,58 323,73 308,78 329,7 303,84 267,17 244,60 277,41 32

39 1.4 Υποχρεώσεις προς καταναλωτές Κατά το 2006 η Εταιρεία προχώρησε στην κατάρτιση Χάρτη Υποχρεώσεων προς τον Καταναλωτή (Χ.Υ.Κ.) ο οποίος εγκρίθηκε με την υπ αριθμ /ΕΓΔΕΚΟ απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών. Οι υποχρεώσεις της Εταιρείας προς τους χρήστες του Λιμένα, όπως αυτές απεικονίζονται στον εγκεκριμένο Χ.Υ.Κ. είναι: Μέριμνα για τη διαρκή αναβάθμιση του επιπέδου των υπηρεσιών προς τους χρήστες, τη βελτίωση των συνθηκών πρόσβασης και την εξασφάλιση συμβατότητας με μορφές χερσαίας μεταφοράς. Μέριμνα για την προμήθεια, συντήρηση και διατήρηση σε ασφαλή και λειτουργική κατάσταση της απαιτούμενης υποδομής και του εξοπλισμού υποστήριξης της λιμενικής της δραστηριότητας. Εξασφάλιση της ίσης πρόσβασης, δίκαιης μεταχείρισης των χρηστών και αποφυγή κάθε δυσμενούς ή ευνοϊκής διάκρισης μεταξύ τους, υπό την προϋπόθεση της άσκησης των υποχρεώσεων και δικαιωμάτων που απορρέουν από το καταστατικό της. Καθορισμός των τιμολογίων της εξασφαλίζοντας τη διάφανη και ομοιογενή τήρησή τους και την αποφυγή διακριτικής μεταχείρισης των χρηστών. Ευθύνη για την προστασία του χερσαίου και θαλάσσιου περιβάλλοντος και τήρηση των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων. Ανάληψη πρωτοβουλιών για την τήρηση όλων των προδιαγραφών ως προς την διαχείριση αποβλήτων, απορριμμάτων και την πρόληψη και αποκατάσταση βλαβών του περιβάλλοντος στη ζώνη ευθύνης της σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Μέριμνα για την εγκατάσταση και συντήρηση του απαιτούμενου λιμενικού εξοπλισμού ασφάλειας ναυσιπλοΐας. Μέριμνα για την εξασφάλιση του απαιτούμενου ωφέλιμου βάθους με την περιοδική εκβάθυνση (dredging) των λιμενολεκάνων και των θέσεων πρόσδεσης πλοίων εντός της ζώνης του Λιμένος. Μέριμνα για την προαγωγή του επιπέδου ασφαλείας στην περιοχή ευθύνης της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. Μέριμνα για τον καταλογισμό των δαπανών αποκατάστασης ζημιών από τρίτους σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Συμμόρφωση με τις εκάστοτε κείμενες διατάξεις που διέπουν τη λειτουργία των Λιμένων, την παροχή λιμενικών υπηρεσιών και την πρόσβαση σε χρήστες και επιχειρήσεις παροχής λιμενικών υπηρεσιών. Στον Χάρτη Υποχρεώσεων προς τον Καταναλωτή καθορίζονται επίσης θέματα όπως: εξοπλισμού πληροφοριακού συστήματος ενημέρωσης των χρηστών του λιμένα, 33

40 συμπεριφοράς, σεβασμού και ευπρέπειας του προσωπικού της Εταιρείας προς το κοινό, με πρόβλεψη πειθαρχικών κυρώσεων σε περίπτωση υπηρεσιακών παραβάσεων, εγκαταστάσεις και μέτρα διασφάλισης απρόσκοπτης προσβασιμότητας των ατόμων με ειδικές ανάγκες στους χώρους της Εταιρείας, επικοινωνία και απαντήσεις σε αιτήματα, επισημάνσεις, υποδείξεις, παράπονα κλπ πολιτών σε σχέση με το παρεχόμενο έργο, αποζημιώσεις πελατών σε μη τήρηση διατάξεων του Χ.Υ.Κ. Ο παραπάνω Χάρτης Υποχρεώσεων προς τον Καταναλωτή επικαιροποιήθηκε στο τέλος 2013 σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου Οικονομικών και βρίσκεται στη διαδικασία έγκρισής του από το Δ.Σ. της Εταιρείας. Σημειώνεται ότι, επί του παρόντος ο Ο.Λ.ΗΓ. δεν έχει υποχρεώσεις για παροχή αποζημιώσεων σε τρίτους. 34

41 1.5 Υποδομές Λιμένα Ο Ο.Λ.ΗΓ. δεν διαθέτει ιδιόκτητα Γήπεδα Οικόπεδα. Το σύνολο των χερσαίων και λοιπών χώρων που εκμεταλλεύεται του έχει εκχωρηθεί από το Δημόσιο με Σύμβαση Παραχώρησης και ετήσιο μίσθωμα 2% επί των εσόδων του. Τα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού μέχρι και το 2003 βρίσκονταν δίπλα στο παλιό λιμάνι της πόλης, ενώ ακριβώς πίσω από το κτίριο των γραφείων, στεγάζονταν το Λιμενικό Σώμα. Με την ολοκλήρωση του νέου επιβατικού σταθμού έγινε μετεγκατάσταση των γραφείων σε νέους σύγχρονους χώρους εντός του επιβατικού σταθμού (εκτός των γραφείων της Διεύθυνσης Ανάπτυξης που παρέμεινε στις παλαιές εγκαταστάσεις). Η ευρύτερη Χερσαία ζώνη του Λιμένα Ηγουμενίτσας αφορά τους λιμένες α) Συβότων β) Πλαταριάς γ) Σαγιάδας και δ) το λιμένα Ηγουμενίτσας με την χερσαία λιμενική ζώνη αρμοδιότητάς του. Η μεγάλη αυτή παράκτια Ζώνη που βρίσκεται υπό τη διαχείριση του Οργανισμού Λιμένα Ηγουμενίτσας (Ο.Λ.ΗΓ.), προσφέρει πολλές δυνατότητες αξιοποίησης, ανάπτυξης και ανάδειξης της ευρύτερης περιοχής ΧΕΡΣΑΙΑ ΖΩΝΗ ΛΙΜΕΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Η χερσαία ζώνη του λιμένα Ηγουμενίτσας ξεκινά από την Βόρεια πλευρά του λιμανιού (παλαιός λιμένας) που εφάπτεται με τον κυρίως αστικό ιστό της πόλης και φτάνει στη Νότια πλευρά όπου κατασκευάστηκε ο νέος λιμένας. Το συνολικό μήκος κρηπιδωμάτων του (παλαιός και νέος λιμένας) είναι μέτρα με ωφέλιμο βάθος από 5 μέτρα έως 11 μέτρα. Ο Δίαυλός του έχει μήκος μέτρα, πλάτος 100 μέτρα ενώ το βάθος του κυμαίνεται από 9 έως 10,50 μέτρα. Η Χερσαία Ζώνη του Λιμένα Ηγουμενίτσας χωρίζεται σε 4 Ζώνες, για τις ανάγκες της ανάλυσης, όπως φαίνεται στον Χάρτη 1 του Παραρτήματος. ΧΕΡΣΑΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΖΩΝΗΣ Α Η Ζώνη Α περιλαμβάνει το Νέο Λιμένα Ηγουμενίτσας. Τον Μάιο του 1996 ξεκίνησε η κατασκευή της πρώτης φάσης του νέου λιμένα. Ο χώρος του νέου λιμένα βρίσκεται στη νότια πλευρά της χερσαίας λιμενικής ζώνης, έξω από τον αστικό ιστό της πόλης και δίπλα στην κοινότητα Λαδοχωρίου. Καταλαμβάνει συνολική έκταση 210 στρεμμάτων εκ των οποίων τα 130 στρέμματα αφορούν λιμενικό χώρο, ενώ τα 80 στρέμματα αφορούν οδοποιία, χώρους στάθμευσης Ι.Χ. και φορτηγών, εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού, κ.λ.π. Το νέο τμήμα του Λιμένα Ηγουμενίτσας που σήμερα εξυπηρετεί τον κύριο όγκο διακίνησης επιβατηγών και οχηματαγωγών (Ro/Ro), έχει μήκος 780 μέτρα και ωφέλιμο βάθος 10,50 μέτρα. Διαθέτει 5 περιοχές πρόσδεσης ΕΓ/ΟΓ πλοίων γραμμών εξωτερικού, 12 θέσεις πρυμνοδέτησης με δυνατότητα ταυτόχρονης εξυπηρέτησης έως και 7 πλοίων και ικανούς χερσαίους χώρους (περίπου 20 στρέμματα χερσαίας επιφάνειας στάθμευσης οχημάτων ανά θέση πρόσδεσης). Συγκεκριμένα ο Νέος Λιμένας αποτελείται από τον Προβλήτα 1 και περιλαμβάνει τα κρηπιδώματα 1-2 και 2-3 συνολικού μήκους 782 μέτρων. Η συνολική έκταση της ζώνης 35

42 αυτής είναι τ.μ. Στο νότιο τμήμα της ζώνης βρίσκεται η Νότια Πύλη του Νέου Λιμένα η οποία συνδέεται με ανισόπεδο κόμβο με την Εγνατία οδό. Εκατέρωθεν της Πύλης βρίσκονται τα κτίρια Κ57 και Κ56 εμβαδού 234 τ.μ. έκαστο, τα οποία περιλαμβάνουν χώρους γραφείων, χώρους υποδοχής και WC. Στην συνέχεια υπάρχει χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων χωρητικότητας 178 Ι.Χ. αυτοκινήτων και 68 φορτηγών. Συνεχίζοντας βόρεια, βρίσκεται το νέο κτίριο του Κεντρικού Τερματικού Σταθμού Επιβατών (Κ55) συνολικού εμβαδού τ.μ. Στο ισόγειο του κτιρίου βρίσκεται ο χώρος αναμονής των επιβατών, εστιατόρια, καταστήματα και WC, καθώς και ο χώρος υποδοχής του κτιρίου. Οι όροφοι του κτιρίου στεγάζουν τα γραφεία του Ο.Λ.ΗΓ. και του Λιμεναρχείου, καθώς και τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του κτιρίου. Βόρεια του κτιρίου αυτού βρίσκεται χώρος στάθμευσης χωρητικότητας 95 Ι.Χ. αυτοκινήτων και το κτίριο Κ54 εμβαδού 413 τ.μ. στο οποίο έχουν τοποθετηθεί οι εγκαταστάσεις ηλεκτρομηχανολογικής υποστήριξης, τόσο του Κεντρικού Τερματικού Σταθμού Επιβατών, όσο και των υπολοίπων εγκαταστάσεων του λιμένα. Η ζώνη πλάτους 120 μ. που εφάπτεται των κρηπιδωμάτων 1-2 και 2-3 δεν περιλαμβάνει κτίρια και εξυπηρετεί την κυκλοφορία και αναμονή των οχημάτων. Βόρεια αυτής της ζώνης βρίσκεται το κτίριο Κ53 εμβαδού 622 τ.μ. του Πυροσβεστικού Σταθμού και περιλαμβάνει γραφεία, κουζίνα, εγκαταστάσεις υποστήριξης και χώρους ενδιαίτησης προσωπικού. Μεταξύ του Νέου Λιμένα και του Λιμένα Εξωτερικού βρίσκεται το κτίριο «Ναρκοκοντρόλ» (Κ50) εμβαδού 484 τ.μ. το οποίο περιλαμβάνει τον κύριο χώρο ελέγχου καθώς και χώρους γραφείων. Στη Ζώνη Α βρίσκονται επιπλέον εγκαταστάσεις για 2 γεφυροπλάστιγγες. Η πρώτη (παλαιά) είναι τοποθετημένη μετά την Νότια Πύλη, δεξιά δίπλα στην περίφραξη ενώ η δεύτερη (νέα) βρίσκεται αμέσως μετά την είσοδο της Νότιας Πύλης, μεταξύ των 5-6 εισόδους. Όσον αφορά τους ελεύθερους χώρους αυτής της ζώνης, είναι περιορισμένοι και χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη διέλευση και την αναμονή οχημάτων. Επίσης, το σύνολο της Ζώνης Α είναι περιφραγμένο, γεγονός που δεν επιτρέπει την ελεύθερη πρόσβαση στο κοινό. ΧΕΡΣΑΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΖΩΝΗΣ Β Η Ζώνη Β περιλαμβάνει τον Προβλήτα 2 και τα κρηπιδώματα 1-2, 2-3, 3-4, 4-5 και 5-6. Η Ζώνη Β περιλαμβάνει όλο το περιφραγμένο τμήμα του χερσαίου χώρου του λιμένα, πίσω από τα κρηπιδώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω και εκτείνεται μέχρι το μέσο της παραλιακής οδού. Η συνολική έκταση της ζώνης αυτής είναι τ.μ. Αρχίζοντας την περιγραφή από νότια προς βόρεια, η Ζώνη Β περιλαμβάνει τον Προβλήτα 2 τραπεζοειδούς κάτοψης, η κεφαλή του οποίου έχει μήκος 119 μ. και η βόρεια πλευρά του 118 μ. Στην συνέχεια υπάρχουν τα κρηπιδώματα 3-4, 4-5 και 5-6 συνολικού μήκους 489 μ. Τα κρηπιδώματα 3-4 και 4-5 μήκους 270 μέτρων χρησιμοποιούνται από τα Ferry-Boats για Κέρκυρα και Παξούς και ο χερσαίος χώρος πίσω από αυτά είναι περιφραγμένος. Ο Προβλήτας 2 χρησιμοποιείται για τα δρομολόγια εξωτερικού και στην βάση του είναι περιφραγμένος. 36

43 Όσον αφορά την κτιριακή υποδομή της Ζώνης Β επί του παρόντος δεν υπάρχουν λειτουργικές εγκαταστάσεις δεδομένου ότι όλη η περιοχή είναι υπό κατασκευή στο πλαίσιο υλοποίησης των έργων της Β Φάσης. Πίσω από το κρηπίδωμα 3-4 βρίσκεται το κτίριο Κ24 εμβαδού 67 τ.μ. το οποίο αποτελεί αντλιοστάσιο του δικτύου αποχέτευσης της πόλης και το κτίριο Κ23 εμβαδού 79 τ.μ. το οποίο χρησιμοποιείται ως τουαλέτες. Πλησίον του αντλιοστασίου υπάρχει προκατασκευασμένοι οικίσκοι 40 τ.μ. για έκδοση εισιτηρίων για τα Ferry Boat που εκτελούν δρομολόγια εσωτερικού (Κέρκυρας, Παξών κλπ). Πίσω από το κρηπίδωμα 4-5 βρίσκεται το κτίριο Κ18 εμβαδού 17 τ.μ. το οποίο χρησιμοποιείται ως φυλάκιο από το Λιμεναρχείο. Δυτικά των παραπάνω κτιρίων υπάρχει το κτίριο Κ15 εμβαδού 129 τ.μ. το οποίο είναι δημόσιες τουαλέτες. Στη Ζώνη Β βρίσκονται επιπλέον εγκαταστάσεις για 2 γεφυροπλάστιγγες. Η πρώτη (παλαιά) είναι τοποθετημένη στο χώρο Πορθμείου Κέρκυρας, δίπλα από την περίφραξη (μετά την ολοκλήρωση των έργων της Β Φάσης θα απόξηλωθεί) ενώ η δεύτερη (νέα) βρίσκεται στην έξοδο της Πύλης Ακτοπλοΐας, μέσα στο χώρο των έργων της Β Φάσης. Όσον αφορά τους ελεύθερους χώρους για χρήση στο κοινό, θεωρούνται ανύπαρκτοι, καθώς όλη σχεδόν η Ζώνη Β είναι περιφραγμένη για την εξυπηρέτηση των αναγκών του λιμένα. Μικρός ελεύθερος χώρος υπάρχει πίσω από το κρηπίδωμα 5-6 εκτός της περίφραξης του Τελωνείου, ο οποίος παραχωρείται από τον Ο.Λ.ΗΓ. σε καφέ και εστιατόρια για εναπόθεση τραπεζοκαθισμάτων. ΧΕΡΣΑΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΖΩΝΗΣ Γ Η Ζώνη Γ περιλαμβάνει τον Προβλήτα 3 και όλο τον χερσαίο χώρο γύρω από το παλαιό Λιμεναρχείο. Ο χώρος γύρω από το Λιμεναρχείο καθώς και ο χερσαίος χώρος πίσω από τον Προβλήτα 3 είναι περιφραγμένος. Η περίφραξη περιλαμβάνει όλο το χώρο πίσω από τα παλαιά γραφεία του Ο.Λ.ΗΓ. και φθάνει έως το διαμορφωμένο πράσινο στο βόρειο τμήμα της ζώνης. Η συνολική έκταση της Ζώνης Γ είναι τ.μ. Ο Προβλήτας 3 έχει μήκος κρηπιδωμάτων 330 μ., οι διαστάσεις του είναι 131 μ. μήκος και 28 μ. πλάτος, ενώ το συνολικό εμβαδόν του ανέρχεται σε 3.907τ.μ. Όσον αφορά την κτιριακή υποδομή της Ζώνης Γ, στο νότιο τμήμα βρίσκεται το κτίριο Κ12 εμβαδού 53 τ.μ. το οποίο χρησιμοποιείται σαν γραφείο ΕΟΤ και βρίσκεται εντός της περίφραξης. Στη συνέχεια βρίσκεται το κτίριο Κ11 εμβαδού 806 τ.μ. όπου στεγάζονται το Τελωνείο και στεγαζόταν και τα παλαιά γραφεία του Ο.Λ.ΗΓ. Το ανατολικό του τμήμα έχει άμεση πρόσβαση από το δρόμο ενώ το δυτικό του τμήμα βρίσκεται εντός της περίφραξης. Δυτικά του κτιρίου Κ19 βρίσκεται το κτίριο του Κεντρικού Λιμεναρχείου Ηγουμενίτσας 272τ.μ.. Η είσοδος του κτιρίου βρίσκεται στη νότια πλευρά αυτού. Δυτικά του Κεντρικού Λιμεναρχείου βρίσκεται το κτίριο Κ9 εμβαδού 67 τ.μ. το οποίο χρησιμοποιείται ως αποθηκευτικός χώρος από το Λιμεναρχείο. Βόρεια του Κεντρικού Λιμεναρχείου βρίσκεται το κτίριο Κ8 εμβαδού 157 τ.μ. το οποίο αποτελεί επίσης αποθηκευτικό χώρο του Λιμεναρχείου. Στην συνέχεια βρίσκεται το κτίριο Κ7 εμβαδού 16 τ.μ. το οποίο αποτελεί φυλάκιο σκαφών του Λιμεναρχείου. Αριστερά του κτιρίου του Λιμεναρχείου υπάρχει προκατασκευασμένος οικίσκος ΚΑΕ 200 τ.μ. που χρησιμοποιείται ως αποθηκευτικός χώρος. 37

44 Όσον αφορά τους ελεύθερους χώρους, υπάρχει μεγάλος ελεύθερος χώρος πίσω από τον Προβλήτα 3, ο οποίος είναι επιστρωμένος με ασφαλτικά και σκυρόδεμα και βρίσκεται εντός της περίφραξης. Μπροστά από το Κεντρικό Λιμεναρχείο υπάρχει χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων. Όλοι οι ελεύθεροι χώροι εντός της περίφραξης δεν είναι προσβάσιμοι από το κοινό και χρησιμοποιούνται κυρίως ως χώροι στάθμευσης και αναμονής οχημάτων. Το συγκεκριμένο τμήμα του Λιμένα βρίσκεται σε άμεση επαφή με το κέντρο της πόλης και κατά συνέπεια τόσο η περίφραξη όσο και τα κτίρια του Λιμεναρχείου αποκόπτουν την πόλη από την θάλασσα καθώς αποτελούν αφενός οπτικά και αφετέρου φυσικά εμπόδια στην πρόσβαση του κοινού στην παραλία. ΧΕΡΣΑΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΖΩΝΗΣ Δ Η Ζώνη Δ περιλαμβάνει τον χερσαίο χώρο που ξεκινά από το τέλος της περίφραξης του Λιμεναρχείου και εκτείνεται βόρεια προς το κέντρο της πόλης. Κατά μήκος όλης αυτής της ζώνης υπάρχει παραλιακός πεζόδρομος πλάτους περίπου τριών μέτρων, καθώς και πεζόδρομος παράλληλος με την παραλιακή οδό. Η ζώνη αυτή έχει κατά μέσο όρο πλάτος περίπου 54 μ. και μήκος 966 μ. ενώ η συνολική της έκταση ανέρχεται σε τ.μ. Σημειώνεται ότι με τις 104/2003 και 196/2005 αποφάσεις του Δ.Σ. του Ο.Λ.ΗΓ., οι χερσαίοι χώροι της Ζώνης Δ του λιμένα παραχωρήθηκαν στον Δήμο και δεν βρίσκονται πλέον στην δικαιοδοσία του Ο.Λ.ΗΓ. (τροποποίηση της απόφασης του ΥΕΝ ΦΕΚ 1447Β/2001). Παράλληλα παραχωρήθηκε στο Δήμο η χερσαία ζώνη της περιοχής του Δρεπάνου. Επίσης προσαρτήθηκε στην αρμοδιότητα της Ο.Λ.ΗΓ. μέρος της χερσαίας ζώνης που εκτείνετε από την περίφραξη του νότιου μέρους του νέου λιμένα έως την περιοχή «Τσιμέντα» με άνω όριο την Ε.Ο. Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας ΧΕΡΣΑΙΑ ΖΩΝΗ ΣΑΓΙΑΔΑΣ ΠΛΑΤΑΡΙΑΣ - ΣΥΒΟΤΩΝ Ο Ο.Λ.ΗΓ., πέρα από τη χερσαία ζώνη του λιμένα Ηγουμενίτσας, έχει την ευθύνη διαχείρισης χερσαίας ζώνης στις περιοχές Σαγιάδας, Πλαταριάς και Συβότων. Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά οι υφιστάμενες υποδομές σε αυτές τις περιοχές. ΧΕΡΣΑΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΑΓΙΑΔΑΣ Η λιμενική ζώνη Σαγιάδας καλύπτει έκταση τ.μ. περίπου, και εκτείνεται σε μια ζώνη μήκους 450 μ. Εντός των ορίων της χερσαίας ζώνης του λιμένα Σαγιάδας, στο βορειοδυτικό τμήμα της, βρίσκεται κτίριο εμβαδού 131 τ.μ. όπου στεγάζεται ο Λιμενικός Σταθμός Σαγιάδας (ο λιμενικός σταθμός τέθηκε σε λειτουργία το 2005). Η χερσαία ζώνη του Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. εκτείνεται περιμετρικά μιας ζώνης οικοδομικών τετραγώνων τα οποία έχουν πρόσωπο στην παραλία και από τις δύο πλευρές. Στην δυτική πλευρά της χερσονήσου υπάρχει αλιευτικό καταφύγιο, ενώ η παραλία είναι επιστρωμένη με πλακόστρωτο. Στην ανατολική πλευρά της χερσονήσου η παραλιακή οδός είναι επιστρωμένη με άσφαλτο. ΧΕΡΣΑΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΛΑΤΑΡΙΑΣ 38

45 Η χερσαία λιμενική ζώνη Πλαταριάς καλύπτει έκταση τ.μ., που εκτείνεται σε μια ζώνη μήκους μ. περιμετρικά του κόλπου, όπως σημειώνεται στον χάρτη του Παραρτήματος Ι. Ο χώρος της χερσαίας λιμενικής ζώνης δεν είναι περιφραγμένος και εκτείνεται έως την παραλιακή οδό. Η χερσαία ζώνη περιλαμβάνει αλιευτικό καταφύγιο το οποίο εξυπηρετεί τις ανάγκες της περιοχής. Σε όλο το μήκος του οικισμού υπάρχει παραλιακός πεζόδρομος, ενώ παράλληλα με αυτόν εκτείνεται διαμορφωμένος χώρος πρασίνου. Στο νοτιοανατολικό τμήμα του κόλπου βρίσκεται μια αμμώδης παραλία με πυκνή βλάστηση. ΧΕΡΣΑΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΥΒΟΤΩΝ Η χερσαία λιμενική ζώνη Συβότων καλύπτει έκταση τ.μ., που εκτείνεται σε μια ζώνη μήκους μ. Ο χώρος της χερσαίας λιμενικής ζώνης δεν είναι περιφραγμένος και ο οικισμός έχει άμεση και οργανική σχέση με την παραλιακή ζώνη. Εντός της χερσαίας ζώνης του λιμένα Συβότων δεν υπάρχουν κτίρια στην κυριότητα του Ο.Λ.ΗΓ. Το τμήμα όπισθεν του κρηπιδώματος 2-3, 3-4, 4-5, είναι επιστρωμένο με λίθινες πλάκες και σε επιλεγμένα σημεία αυτού υπάρχουν παρτέρια με φοίνικες. Κατά μήκος του πεζοδρόμου υπάρχουν λίθινα παγκάκια και διακοσμητικοί στύλοι φωτισμού. Το συγκεκριμένο τμήμα αποτελεί χώρο αναψυχής και ψυχαγωγίας των κατοίκων της περιοχής καθώς και πόλο έλξης τουριστών. Στο βορειοδυτικό τμήμα του λιμένα Συβότων υπάρχει ένα καταφύγιο σκαφών και μια πρόσθετη πλωτή προβλήτα στην οποία μπορούν να αράξουν περίπου 30 σκάφη μεσαίου μεγέθους, με πρυμνοδέτηση. Η πλωτή προβλήτα βρίσκεται κατά μήκος του κυματοθραύστη, που είναι κατασκευασμένος από φυσικούς και τεχνητούς ογκόλιθους, δημιουργώντας προστασία για τα σκάφη. Σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Σχέδιο του Ο.Λ.ΗΓ. και στις 3 ανωτέρω ζώνες προβλέπονται να γίνουν μια σειρά από έργα υποδομών στα πλαίσια της δράσης ανάπτυξης δικτύου μαρίνων σκαφών αναψυχής και καταφυγίων σκαφών. Πρόθεση της Διοίκησης είναι, μετά την ολοκλήρωσή των έργων, τα καταφύγια να διαχειρίζονται από ιδιώτες, οι οποίοι θα αναδειχθούν μετά από την διενέργεια διαγωνισμού ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Τα περιουσιακά στοιχεία του Ο.Λ.ΗΓ., τόσο όσον αφορά τις εκτάσεις (με παραχώρηση), όσο και τις κτιριακές και λοιπές υποδομές καθώς και τον εξοπλισμό, ήταν σχετικά επαρκή για την πλειοψηφία των δραστηριοτήτων του, όπως αυτές είχαν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα, αλλά υστερούν σημαντικά για την υλοποίηση δράσεων του επιχειρησιακού σχεδίου του Ο.Λ.ΗΓ., όπως η ανάπτυξη Εμπορευματικού Κέντρου. Επιπροσθέτως, εξαιτίας των αλλαγών και εξελίξεων στο χώρο των μεταφορών, αλλά και δεδομένης της προσπάθειας του Ο.Λ.ΗΓ. για παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών στους χρήστες, υπάρχει πλέον ανάγκη για εκσυγχρονισμό υπαρχουσών εγκαταστάσεων και μηχανολογικού εξοπλισμού αλλά και για δημιουργία νέων. Σημειώνεται ότι, σημαντικό μέρος των υπαρχουσών υποδομών είναι σε πολύ καλή κατάσταση δεδομένου ότι ο ίδιος ο Οργανισμός φροντίζει για την συνεχή συντήρηση, φροντίδα και αναβάθμιση τν εγκαταστάσεων αυτών. 39

46 Ο βαθμός αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του Ο.Λ.ΗΓ. είναι ικανοποιητικός, όσον αφορά τα άμεσα εκμεταλλεύσιμα περιουσιακά στοιχεία, που αφορούν τις κυρίως λιμενικές εγκαταστάσεις. Παράλληλα, οι δυνατότητες του λιμένα αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά με την ολοκλήρωση των επενδύσεων που προβλέπονται για τις Β και Γ1 Φάσεις επέκτασής του. Ο βαθμός αξιοποίησης για τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία του Ο.Λ.ΗΓ. (κατ ουσία την ευρεία χερσαία ζώνη που διαχειρίζεται ο λιμένας), δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ικανοποιητικός και στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζονται μία σειρά δράσεις που θα αναβαθμίσουν τις περιοχές και τις εγκαταστάσεις και θα δώσουν πρόσθετα έσοδα στον Οργανισμό (π.χ. μαρίνες, τουριστικά καταφύγια σκαφών, αναπτυξιακή αξιοποίηση ακινήτων, κλπ.). Σημειώνεται ότι ο προγραμματισμός και η υλοποίηση επενδύσεων του Ο.Λ.ΗΓ. διέπεται από τους δημοσιονομικούς κανόνες και τους άξονες πολιτικής που ισχύουν για τις διάφορες ΔΕΚΟ. Ειδικότερα η κατεύθυνση αφορά βελτίωση στα θεμελιώδη μακροοικονομικά μεγέθη, ανάπτυξη με επενδύσεις, ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, συμβατή με την αντιπληθωριστική πολιτική τιμολογιακή πολιτική και αυστηρή τήρηση της εισοδηματικής πολιτικής, κανόνες μέσα τους οποίους κινείται και ο Ο.Λ.ΗΓ. Παράλληλα, σημειώνεται ότι τα σημαντικά έργα επέκτασης του λιμένα (Β και Γ1 Φάση) καλύπτονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Το σημαντικότερο μέρος των επενδύσεων που ολοκληρώθηκαν (Α Φάση επέκτασης λιμένα) και εκείνων που βρίσκονται σε εξέλιξη (Β Φάση επέκτασης λιμένα) τα τελευταία χρόνια αφορούν τον νέο λιμένα. Συγκεκριμένα αφορούν σύγχρονες εγκαταστάσεις για την ανάπτυξη και τη βελτίωση του επιπέδου υπηρεσιών και της δυναμικότητας του λιμένα και χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ο Οργανισμός παράλληλα υλοποιεί και διάφορα μικρότερα λιμενικά έργα υποδομής και κυρίως διάφορα έργα συντήρησης και επισκευής με ίδια κεφάλαια και χωρίς δανεισμό. Οι κυριότερες επενδύσεις του Ο.Λ.ΗΓ. για την περίοδο παρουσιάζονται στο πίνακα 15 που ακολουθεί: ΠΙΝΑΚΑΣ 15 ΚΥΡΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Ο.Λ.ΗΓ ΚΟΣΤΟΣ 2009 ποσά χιλ. Τεχνικά έργα (καταφύγιο σκαφών κοινότητας Συβότων) 111,62 Κατασκευή ραμπών 2 & 12 57,06 PILLAR ρευματοδότησης υδροδότησης Σύβοτα 34,1 Σύνδεση με αποχετευτικό δίκτυο Ηγουμενίτσας 36,9 Ασφαλτόστρωση περιμετρικά του λιμενικού σταθμού Σαγιάδας 8,24 Τεχνικά έργα και μελέτη «Ανάπλαση παραλίας Πλαταριάς» 32,47 Η/Υ, Ηλεκτρονικά Συγκροτήματα & software 3,23 Μηχανολογικές εγκαταστάσεις, Έπιπλα Γραφείων & Λοιπός εξοπλισμός 14,45 ΣΥΝΟΛΟ ,07 40

47 2010 Έργα ανάπλασης παραλίας Πλαταριάς 194,51 Εργασίες εκβάθυνσης Καταφυγίου σκαφών Σαγιάδας 79,2 Αγορά συγκροτήματος Ν.EXPORT- Εκδοτήριο Εισιτηρίων 11,45 Μελέτη Κυκλοφοριακών Κόμβων και Σήμανσης 13,65 Πιστοποίηση ISO 8,35 Έπιπλα, εξοπλισμό Η/Υ, software και λοιπός εξοπλισμός 25,45 ΣΥΝΟΛΟ , Περίφραξη χώρου ασυνόδευτων στη Νότια Πύλη 57,2 Κατασκευή μεταλλικών θυρών στη νότια πύλη ν.λ. Ηγ/τσας 54,56 Μεταλλικές κατασκευές στο παλαιό Λιμάνι 47,33 Κατασκευή πέργκολας στην Πλαταριά 35,9 Προκατασκευασμένο σύστημα σκίασης parking 35,15 Διαμόρφωση μικρός οδού εντός της χ.ζ.λ. Ηγ/τσας 20,5 Λοιπές τεχνικές εγκαταστάσεις (Μεταλλικά κιγκλιδώματα, θύρες, σιδηροκατασκευές & περιφράξεις, προμήθεια αποδυτήριων στην Πλαταριά) 37,74 Μηχανολογικές εγκαταστάσεις (1 γεφυροπλάστιγγα στη νέα Πύλη Ακτοπλ., 1 στο Ν.Λιμάνι και προμήθεια μιας αυτοκινούμενης ανυψωτικής εξέδρας) 101,25 Μελέτη νέου αλιευτικού καταφυγίου Πλαταριάς στη θέση Μύλος 58,4 Μελέτη έργων καταφυγίου σκαφών Συβότων 58,4 Μελέτη κυκλοφοριακών κόμβων (β δόση) 31,85 Σύστημα πληροφόρησης κοινού για δρομολόγια πλοίων 33,31 Προμήθεια και εγκατ. ολοκληρωμένου συστήματος ελέγχου πρόσβασης 16,87 Μεταλλικές περιστροφικές πόρτες & κιγκλίδωμα για νέο και παλαιό λιμάνι 13,3 Σύστημα ασύρματης διασύνδεσης Νέου & Παλαιού Λιμένα 12,2 Έπιπλα, εξοπλισμός Η/Υ, software και λοιπός εξοπλισμός 41,24 ΣΥΝΟΛΟ , Κατασκευή Ράμπας γλύστρας 55,32 Σύνδεση κτιρίου Ν. Πύλης με κεντρικό κτίριο 12,19 Αυτοματισμός Διαχείρισης Γεφυροπλάστιγγας 14,08 Προμελέτη Μαρίνας Ηγουμενίτσας 58,77 Μέλετη Ανάπλασης Παραλίας Πλαταριάς 57,82 Μελέτες για Γεωθερμία 14,7 Οικίσκοι 5 (σωματικού ελέγχου κτλ) & ISOBOX EXPORT 19,38 Λοιπός Εξοπλισμός 30,43 ΣΥΝΟΛΟ ,69 41

48 2013 Φωτεινή σηματοδότηση ζώνης ΟΛΗΓ 157,83 Πνευματικοί Προσκρούστες 36,20 Παιδική Χαρά (Πλαταριά) 28,50 Τελωνείο - Υγειονομικό Κατάστημα 26,95 Ανακαίνιση κτιριακών υποδομών (τουαλέτες) Νότιου Συγκροτήματος 24,12 Κτιριακές μετατροπές καταστήματος "DUTY FREE" 19,50 Ανακατασκευή ράμπας πορθμείου Ηγουμενίτσας 18,80 Στέγαστρο 10 Θέσεων 17,50 Ηλεκτρολογικό υλικό (Πυκνωτές - Ρελέ) 12,30 Λοιπός Εξοπλισμός 90, ΣΥΝΟΛΟ ,19 Μεταλλικές κατασκευές Θυρών και περιφράξεις χώρων 21,79 Κτίριο στάθμευσης μηχανήματος αχτίνων Χ 20,59 Ανακαίνιση ισογείου κτηρίου Παλαιό Τελωνείο Ηγ/τσας 19,10 Εκσυγχρονισμός Γεφυροπλάστιγγας 19,17 Προμήθεια εγκατάσταση μετρητών ΗΕ & Υδρόμετρων 10,40 Διαμόρφωση νησίδων Νότιας Πύλης 12,50 Σύνδεση παροχής ύδρευσης κεντρ. Δεξαμενής με κεντρικό δίκτυο Ηγ/τσας 8,80 Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις 6,41 Σημαδούρες αλιείας 9,70 Εξοπλισμός SIEMENS υποσύστημα SS14 7,68 Εμπορευματοκιβώτιο 6,00 Προμήθεια hardware & software Η/Υ και λοιπού εξοπλισμού Η/Υ 8,38 Λοιπός Εξοπλισμός 28,77 Προμήθειες παγίων με χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά Προγράμματα: Μελέτες Εμπορευματικού Κέντρου (ADRIAMOS) 833,71 Λογισμικό ψηφιακού συστήμ. μεταφοράς πληροφ. (GAIA) 214,75 Πληροφοριακό πρόγραμμα μέρος Α (GRETA) Προμήθεια Υδρόμετρων (EL-PORT-AL) 29,39 Σύστημα μέτρησης, καταγραφής & μετάδοσης δεδομ. Αερίων (TENECOPORT) 13, ,77 ΣΥΝΟΛΟ ,06 Συνολικά οι επενδύσεις του Ο.Λ.ΗΓ. την περίοδο ανέρχονται σε περίπου 3.431,82 χιλ. ευρώ εκ των οποίων 2.160,05 χιλ. έγινα με ίδια χρηματοδότηση και 1.271,77 με χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά Προγράμματα. 42

49 1.6 Χρηματοοικονομικά Στοιχεία Τελευταίων Ετών Στη συνέχεια παρουσιάζεται συνοπτικά η ανάλυση των χρηματοοικονομικών στοιχείων του Ο.Λ.ΗΓ. για την περίοδο ΕΣΟΔΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Οι βασικότερες πηγές εσόδων προέρχονται από τα έσοδα για τον ελλιμενισμό των επιβατικών πλοίων και από τα τέλη χρήσης του λιμένα στα εκδιδόμενα εισιτήρια. Αξιοσημείωτο μέρος εσόδων προέρχεται επίσης από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας και υπαίθριων χώρων που βρίσκονται στην κυριότητα του Οργανισμού. Μια συνοπτική εικόνα των λειτουργικών εσόδων για την περίοδο παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί. ΠΙΝΑΚΑΣ 16 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΟΔΩΝ Ο.Λ.ΗΓ (ποσά σε ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΣΟΔΩΝ Τέλη Επιβατών Εσωτερικού Τέλη Οχημάτων Εσωτερικού Σύνολο Τελών Εσωτερικού Τέλη Επιβατών Εξωτερικού Τέλη Οχημάτων Εξωτερικού Σύνολο Τελών Εξωτερικού Έσοδα Προσδέσεων Πλοίων Έσοδα από κατάλοιπα πλοίων Έσοδα από ηλεκτροδότηση & υδροδότηση πλοίων Έσοδα από εμπορευμ. κίνηση Έσοδα από παροχή λοιπών λιμενικών Υπηρεσιών Έσοδα από κρουαζιέρα Έσοδα από τέλος ασφαλείας Έσοδα Υπέρ Τρίτων* Σύνολο Κύκλου Εργασιών Επιχορηγήσεις Ευρωπ.Προγρ Έσοδα από εκμίσθωση ακινήτων και μηχ. εξοπλ. - Λοιπά Έσοδα Έσοδα Κεφαλαίων Σύνολο Εσόδων Σύνολο Εσόδων (χωρίς Επιχ.) * Αφορούν κρατήσεις υπέρ ΝΑΤ και ΜΤΝ στα έσοδα τελών επιβατών και οχημάτων και στα έσοδα από προσδέσεις. (1) Δεν περιλαμβάνονται έκτακτα έσοδα. 43

50 Γράφημα 11 Έσοδα ανά Πηγή ( ) 100,00% 80,00% 6,19% 8,23% 10,37% 7,97% 0,00% 8,85% 2,44% 8,90% 0,00% 3,03% 2,49% 0,00% 2,71% 3,90% 2,61% 13,41% 8,52% 0,00% 2,94% 2,78% 4,65% 8,92% 6,99% 7,66% 0,00% 11,58% 4,56% 2,29% 2,60% 2,64% 60,00% 31,75% 29,00% 26,47% 25,37% 25,01% 22,70% 40,00% 34,78% 36,29% 35,74% 34,06% 35,29% 33,08% 20,00% 12,76% 11,73% 11,40% 11,65% 12,38% 11,04% 0,00% Τέλη Επιβατών & Οχημάτων Εσωτερικού Έσοδα Προσδέσεων Πλοίων Έσοδα από ηλεκτροδότηση & υδροδότηση πλοίων Έσοδα από παροχή λοιπών λιμενικών Υπηρεσιών Έσοδα Τέλους Ασφαλείας Έσοδα από εκμίσθωση ακινήτων και μηχ. εξοπλ. - Λοιπά Έσοδα Τέλη Επιβατών & Οχημάτων Εξωτερικού Έσοδα από κατάλοιπα πλοίων Έσοδα από εμπορευμ. κίνηση Έσοδα από κρουαζιέρα Επιχορηγήσεις και διάφορα Έσοδα Έσοδα Κεφαλαίων Όπως φαίνεται και στο ανωτέρω γράφημα, οι κύριες πηγές εσόδων του Ο.Λ.ΗΓ. είναι τα τέλη επιβατών και οχημάτων εσωτερικού (11,04% του συνόλου των εσόδων), τα τέλη επιβατών και οχημάτων εξωτερικού (33,08% του συνόλου των εσόδων) και τα έσοδα από προσδέσεις πλοίων (22,70% του συνόλου των εσόδων). Το 2010 τα συνολικά έσοδα αυξήθηκαν οριακά κατά 1,26% σε σχέση με το 2009, μεταβολή που οφείλεται αφενός στην περαιτέρω μείωση κατά 7,52% των εσόδων από προσδέσεις και αφετέρου στην αύξηση κατά 34,63% των εσόδων κεφαλαίων. Το 2011 τα συνολικά έσοδα μειώθηκαν κατά 2,83% γεγονός που οφείλεται κυρίως στη σημαντική μείωση των εσόδων από προσδέσεις κατά 11,68%, στη μείωση των εσόδων από τέλη εσωτερικού και εξωτερικού κατά 4,98% και στην αύξηση των εσόδων κεφαλαίων κατά 22,01% (εξαιτίας των αυξημένων επιτοκίων στις καταθέσεις προθεσμίας) σε σχέση με το Το 2012 παρατηρείται μείωση κατά 11,87% σε σχέση με το 2011 που οφείλεται κυρίως στην μείωση των εσόδων από τέλη εσωτερικού και εξωτερικού κατά 13,59%. Τέλος, το 2013 εμφανίζεται περαιτέρω μείωση των συνολικών εσόδων κατά 3,37% σε 44

51 σχέση με το 2012 η οποία όμως οφείλεται στην σημαντικότατη μείωση των εσόδων κεφαλαίων (-35%) και των εσόδων εκμίσθωσης ακινήτων και μηχ.εξοπλ. (-12,7%) ενώ ο κύκλος εργασιών της Εταιρείας παρουσίασε αύξηση κατά 4% σε σχέση με το Το 2014 σημειώθηκε μεγάλη αύξηση των συνολικών εσόδων του οργανισμού πλησιάζοντας τα επίπεδα των εσόδων πριν από την ύφεση. Η αύξηση που καταγράφηκε ανήλθε σε ποσοστό 13,41% σε σχέση με τα συνολικά έσοδα του 2013, ωστόσο η ανάκαμψη αυτή δεν οφείλεται σε αύξηση των εσόδων από εσωτερικές πηγές του Ο.Λ.ΗΓ. αλλά από την αλλαγή στην λογιστική εμφάνιση των απαιτήσεων από επιχορηγήσεις (έως το 2013 εμφανίζονταν σε ξεχωριστό λογιστικό κύκλωμα λογαριασμών ενεργητικού ενώ από το 2014 τόσο τα έσοδα των επιχορηγήσεων από ευρωπαϊκά προγράμματα όσο και οι αντίστοιχες δαπάνες εκτέλεσης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων περνούν από τα αποτελέσματα της Εταιρείας). Ενθαρρυντικό είναι ωστόσο το γεγονός ότι ο ετήσιος κύκλος εργασιών συνεχίζει να σημειώνει ανοδική πορεία με ποσοστό 3,55% το 2014 σε σχέση με το Η ποσοστιαία μεταβολή του συνόλου των λειτουργικών εσόδων του ΟΛΗΓ (εκτός επιχορηγήσεων) στο 2014 σε σχέση με το 2013 ήταν 1% μείωση (κυρίως εξαιτίας της μεταβολής των ποσών από έσοδα κεφαλαίων). Τα έσοδα του οργανισμού από την κίνηση εσωτερικού παρουσίαζαν σημαντική αυξητική πορεία έως το 2009 (λόγω της αύξησης του εσωτερικού τουρισμού σε προορισμούς που εξυπηρετεί ο λιμένας) αλλά το 2010 εμφάνισαν μια πτώση της τάξης του 6,96% περίπου σε σχέση με το 2009 και το 2011 μειώθηκαν περαιτέρω κατά 5,93% σε σχέση με το Η μείωση το 2012 ανήλθε σε 14,70% σε σχέση με το 2011 ενώ το 2013 παρουσιάστηκε αύξηση 3% σε σχέση με το Το 2014 τα επίπεδα των εσόδων παρουσίασαν μια οριακή αύξηση της τάξης του 0,19% σε σχέση με το 2013, δίνοντας αισιόδοξο μήνυμα σταθερότητας και μη συνέχισης της ύφεσης των περασμένων ετών. Τα έσοδα από την κίνηση εξωτερικού παρουσίαζαν συνεχή αυξητική τάση έως το 2010 (η οποία αποδίδεται στη συνεχή βελτίωση των υποδομών του Λιμένα και την αναγνώριση της κομβικής του θέσης) αλλά το 2011 παρουσίασαν μείωση της τάξης του 4,68% σε σχέση με το 2010 και το 2012 μείωση 13,23% σε σχέση με το Το 2013 η κίνηση εξωτερικού κυμάνθηκε στα επίπεδα του 2012 παρουσιάζοντας μια οριακή αύξηση του 0,5%. Τα έσοδα από την κίνηση εξωτερικού φαίνονται το 2014 να αρχίζουν να αποκαθίστανται καταγράφοντας μια αύξηση ύψους 5,33% συγκριτικά με το Η μείωση των εσόδων τόσο στην κίνηση εσωτερικού όσο και εξωτερικού κατά το 2011 και 2012 αποδίδεται στην οικονομική κρίση / ύφεση που έχει πλήξει τόσο την Ελλάδα όσο και χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης (κυρίως Ιταλία και Ισπανία). Κατά τα επόμενα έτη αναμένεται αύξηση των συνολικών εσόδων του Οργανισμού, η οποία θα προέλθει, αφενός από την περαιτέρω εκμετάλλευση της χερσαίας ζώνης του λιμένα, και αφετέρου από την αύξηση της κίνησης που αναμένεται να είναι σημαντική με την ολοκλήρωση σημαντικών έργων υποδομής (Β Φάση επέκτασης λιμένα) αλλά και την βελτίωση του οικονομικού κλίματος (τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη από το 2015). 45

52 ΕΞΟΔΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Τα λειτουργικά έξοδα του Ο.Λ.ΗΓ. (εκτός χρεωστικών τόκων) παρουσιάζονται στον πίνακα 17: ΠΙΝΑΚΑΣ 17 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΟΔΩΝ Ο.Λ.ΗΓ. ( ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΞΟΔΩΝ (β)* ΑΜΟΙΒΕΣ & ΕΞ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ 909,51 767,05 626,2 583,52 451,98 496,05 439,34 ΑΜΟΙΒΕΣ & ΕΞΟΔΑ ΤΡΙΤΩΝ 730,24 768,49 697,73 449,85 832, ,60 766,64 ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΡΙΤΩΝ 814,45 923, ,12 911,00 936,50 998,59 998,59 ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.004,97 446,59 801,51 612,05 654,05 561,41 561,41 ΦΟΡΟΙ - ΤΕΛΗ 349,28 258,67 429,05 275,76 263,70 365,26 365,26 ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟΔΑ 720,32 478,41 817,13 670,72 449,18 497,87 362,85 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ 326,05 350,57 398,74 404,37 195, ,16 182,81 ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Σύνολο Εξόδων 4.854, , , , , , ,90 * Στη στήλη 2014 (β) παρουσιάζονται τα κονδύλια των εξόδων της χρήσης 2014 χωρίς τις σχετικές δαπάνες για εκτέλεση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων για λόγους συγκρισιμότητας με τα κονδύλια των προηγούμενων χρήσεων. Σημειώνεται ότι έως και τη χρήση 2013 τα ποσά των δαπανών και εσόδων/ επιχορηγήσεων από Ευρωπαϊκά Προγράμματα εμφανίζονταν σε ξεχωριστό λογιστικό κύκλωμα λογαριασμών ενεργητικού ενώ από το 2014 τόσο τα έσοδα των επιχορηγήσεων από ευρωπαϊκά προγράμματα όσο και οι αντίστοιχες δαπάνες εκτέλεσης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων περνούν από τα αποτελέσματα της Εταιρείας. Δεδομένου ότι το σύνολο των δαπανών που αφορούν την εκτέλεση Ευρωπαϊκών προγραμμάτων είναι ισόποσο με την αξία των επιχορηγήσεων (λειτουργικών δαπανών 669,69χιλ και παγίων 1.207,35χιλ ) που έχουν καταχωρηθεί στη χρήση 2014, αλλά και για λόγους συγκρισιμότητας, παρακάτω να αναφερθούμε στις μεταβολές των κονδυλίων λειτουργικών εξόδων μη λαμβάνοντας υπόψη τις δαπάνες των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων. Έτσι, τα συνολικά έξοδα παρουσιάζουν μείωση το 2014 σε σχέση με το 2013 της τάξης του 2,79%. Αναλυτικά οι μεταβολές ανά κατηγορία εξόδων είχαν ως εξής: Οι αμοιβές προσωπικού μειώθηκαν κατά 2,8% λόγω της αλλαγής του τρόπου υπολογισμού των υπερωριών του προσωπικού. Οι «Αμοιβές και έξοδα τρίτων» της χρήσης 2014 παρουσιάζουν μείωση σε σχέση με το 2014 κατά 7,86%. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στην μεγάλη χρήση υπηρεσιών από συμβούλους και εξωτερικούς συνεργάτες στη χρήση 2013 και την εκτέλεση τρεχουσών εργασιών όσο και εργασιών υποστήριξης υλοποίησης έργων που συμπεριλαμβάνονται στο παρόν Επιχειρησιακό Σχέδιο στη χρήση

53 Οι «Παροχές τρίτων» παρουσιάζουν αύξηση 6,63% το 2014 σε σχέση με το 2013 ενώ οι «Επισκευές και Συντηρήσεις» το 2014 εμφανίζουν μείωση 14,16% σε σχέση με το Η εικόνα αυτή είναι αποτέλεσμα της σχετικής ανελαστικότητας των σχετικών δαπανών για την Εταιρεία. Η αύξηση στο κονδύλι «Φόροι τέλη» το 2014 ανήλθε σε 38,51% περίπου σε σχέση με το 2013 και οφείλεται στην μεταβολή του ποσοστού PRORATA του ΦΠΑ και στο μεγάλο μέρος του ΦΠΑ που τελικά δεν συμψηφίστηκε αλλά βάρυνε ως δαπάνη τα αποτελέσματα της Εταιρείας και που κατά κύριο λόγο προερχόταν από τις δαπάνες των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων. Τα «Διάφορα έξοδα» παρουσιάζουν μείωση το 2014 κατά 19,22% σε σχέση με το 2013, κυρίως προερχόμενη από τη μείωση κατά 50% (52,6χιλ περίπου) του κονδυλίου «Δωρεές & Επιχορηγήσεις». Οι Αποσβέσεις παρουσίασαν μείωση 6,27% το 2014 σε σχέση με το Στα γραφήματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η ποσοστιαία συμμετοχή των λειτουργικών εξόδων (εκτός χρεωστικών τόκων) της χρήσης 2014 στα συνολικά έξοδα του Ο.Λ.ΗΓ. Γράφημα 12 47

54 Γράφημα 12 (β) Στη συνέχεια επισυνάπτονται οι πίνακες (με τα επίσημα στοιχεία της περιόδου 2009 έως 2014): Πίνακας Ι: Αναλυτική Κατάσταση Εσόδων Εξόδων Πίνακας ΙΙ: Ισολογισμοί και Πίνακες Διάθεσης Αποτελεσμάτων Πίνακας ΙΙΙ: Αποτελέσματα Χρήσεις Πίνακας ΙV: Χρηματοοικονομικοί Δείκτες 48

55 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΑΕ ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΣΟΔΩΝ - ΕΞΟΔΩΝ ( ) - ποσά σε χιλιάδες ευρώ Α. ΕΣΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ 70 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 71 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΕΤΟΙΜΩΝ-ΗΜΙΤΕΛΩΝ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 72 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΛΟΙΠΩΝ ΑΠΟΘ/ΤΩΝ & ΑΧΡΗΣΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 73 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 4.669, , , , , ,29 74 ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ 2,19 0,40 3,96 0,40 0,00 669,69 75 ΕΣΟΔΑ ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΩΝ ΑΣΧΟΛΙΩΝ 491,65 554,80 536,21 451,43 394,46 404,05 76 ΕΣΟΔΑ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 383,32 516,13 629,75 711,31 459,23 268,75 78 ΙΔΙΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΓΙΩΝ-ΤΕΚΜΑΡΤΑ ΕΣΟΔΑ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , 81.03, 84,82.01 ΕΚΤΑΚΤΑ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΕΣΟΔΑ, ΕΣΟΔΑ ΠΡΟΗΓ.ΧΡΗΣΕΩΝ, ΕΣΟΔΑ ΠΡΟΒΛΕΨ.ΠΡΟΗΓ.ΧΡΗΣΕΩΝ 11,52 318,31 11,86 43,31 50, ,40 A. ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ ΧΡΗΣΗΣ 5.557, , , , , , Β. ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ 60 ΑΜΟΙΒΕΣ & ΕΞΟΔΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ 909,51 767,05 626,20 583,52 451,98 496,05 61 ΑΜΟΙΒΕΣ & ΕΞΟΔΑ ΤΡΙΤΩΝ 730,24 768,49 697,73 449,85 832, ,60 62 ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΡΙΤΩΝ 1.819, , , , , ,00 63 ΦΟΡΟΙ - ΤΕΛΗ 349,28 258,67 429,05 275,75 263,70 365,26 64 ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΞΟΔΑ 720,32 478,41 817,13 670,72 449,18 497,88 65 ΤΟΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΗ ΕΞΟΔΑ 1,21 1,24 1,50 1,57 3,03 3,42 66 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΣΩΜΑΤ/ΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 326,05 350,57 398,74 404,38 195, ,16 68 ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , ΕΚΤΑΚΤΑ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΕΞΟΔΑ 94,74 58,29 5,80 24,30 96,95 48,74 Γ. ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Β+Γ: ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟΔΩΝ ΧΡΗΣΗΣ 4.950, , , , , ,11 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ (Α Β + Γ) 607, ,76 633,42 919,55 815, ,07 49

56 ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ : ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ( ) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Γ. ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ι. ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Αξία Κτήσης , , , , , ,80 Αποσβέσεις , , , , , ,47 Αναπόσβεστη Αξία , , , , , ,33 ΙΙ. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ - ΟΦΕΙΛΕΣ - ΜΑΚΡ. ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ 6.606, , , , , ,07 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (ΓΙ + ΓΙΙ) , , , , , ,40 Δ. ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΙΙ. Απαιτήσεις , , , , , ,80 ΙΙΙ. Χρεόγραφα 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΙV. Διαθέσιμα , , , , , ,35 ΣΥΝΟΛΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ , , , , , ,15 Ε. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 338, , , , , ,57 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (Γ+Δ+Ε) , , , , , ,12 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΧΡΕΩΣΤΙΚΟΙ , , , , , ,08 ΠΑΘΗΤΙΚΟ Α. ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ι. Κεφάλαιο (μετοχικό κ.λπ.) , , , , , ,00 ΙΙΙ Διαφ. Αναπροσ. - Επιχορηγήσεις Επενδύσεων 0,00 0,00 0, , , ,00 IV. Αποθεματικά Κεφάλαια , , , , , ,04 V. Αποτελέσματα εις νέο , , , , , ,54 ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ , , , , , ,58 Β. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ , , , , , ,86 Γ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Ι. Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις , , , , , ,45 ΙΙ Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις , , , , , ,70 ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΓΙ+ΓΙΙ) , , , , , ,15 Δ. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ , , , , , ,53 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (Α+Β+Γ+Δ) , , , , , ,12 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΘΕΣΕΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΗΣ , , , , , ,69 (+) Υπόλοιπο κερδών προηγούμενης χρήσης , , , , , ,90 Μείον: Διαφορές φορολογικού ελέγχου 0, ,99 0,00 0, , ,63 Σύνολο , , , , , ,96 Μείον: Φόρος Εισοδήματος , , , , ,85 0,00 Μείον: Λοιποί μη ενσωματωμένοι στο λειτ. κόστος φόροι 0, ,19 800,00 800,00 Κέρδη προς διάθεση , , , , , ,96 Τακτικό Αποθεματικό , , , , , ,15 Πρώτο Μέρισμα , , , , , ,27 Υπόλοιπο Κερδών εις νέο , , , , , ,54 50

57 ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ( ) Ι. Αποτελέσματα εκμεταλλεύσεως Κύκλος εργασιών (Έσοδα από παροχή υπηρεσιών) , , , , , ,34 Μείον: Κόστος παραχθέντων υπηρεσιών , , , , , ,17 ΜΙΚΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (Κέρδη) ΕΚΜ/ΣΗΣ , , , , , ,17 Πλέον: Άλλα έσοδα εκμεταλλεύσεως , , , , , ,60 Σύνολο , , , , , ,77 Μείον: Έξοδα Διοίκησης, Ερευνών και Διάθεσης , , , , , ,22 Μερικά αποτελέσματα (Ζημιές/κέρδη) εκμεταλλεύσεως , ,11-885, , , ,45 Πλέον: Λοιπά Έσοδα (πιστωτικοί τόκοι) , , , , , ,94 Μείον: Λοιπά Έξοδα (χρεωστικοί τόκοι) , , , , , , , , , , , ,02 ΟΛΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (Κέρδη) ΕΚΜ/ΣΗΣ , , , , , ,43 ΙΙ. Έκτακτα Αποτελέσματα Πλέον: Έκτακτα & Ανόργανα Έσοδα , , , , , ,29 Μείον: Έκτακτα & Ανόργανα Έξοδα , , , , , , , , , , , ,12 ΟΡΓΑΝΙΚΑ & ΕΚΤΑΚΤΑ ΚΕΡΔΗ , , , , , ,69 Μείον: Σύνολο Αποσβέσεων Πάγιων Στοιχείων , , , , , ,89 Μείον: Οι από αυτές ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος ,12 0, ,68 0, ,86 0, ,63 0, ,70 0, ,89 0,00 ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΧΡΗΣΕΩΣ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ , , , , , ,69 51

58 ΠΙΝΑΚΑΣ IV: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ( ) Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ Επενδύσεις (σε χιλ. ) 298,07 332,61 655,20 262,69 432,19 151,84 Κύκλος Εργασιών από Παροχή Υπηρεσιών (χιλ. ) 4.669, , , , , ,29 Ρύθμιση Αύξησης Κύκλου Εργασιών (%) (ΚΕ2-ΚΕ1/ΚΕ1) -1,62% -2,66% -5,67% -14,95% 4,04% 3,55% Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οικονομικό Αποτέλεσμα Χρήσης (χιλ. ) 607, ,76 633,42 919,55 815, ,07 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων , , , , , ,81 Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) 5,28% 15,22% 5,03% 7,05% 6,11% 8,10% Μικτό Περιθώριο Κέρδους προς Κύκλο Εργασιών (%) 30,54% 39,93% 25,11% 26,98% 25,35% 32,88% Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ακαθάριστος Δανεισμός (χιλ. ) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Υποχρεώσεις προς Σύνολο Παθητικού (%) 14,95% 14,45% 12,45% 13,73% 14,08% 18,35% Δανειακή Επιβάρυνση [Δανειακές Υποχρεώσεις/Σύνολο Υποχρεώσεων] Κυκλοφορούν Ενεργητικό προς Βραχυχρόνιες Υποχρεώσεις (%) 603,84% 630,07% 711,99% 654,71% 630,53% 482,16% Διαθέσιμα Κεφάλαια , , , , , ,79 Δ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ / ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Αμοιβές & Έξοδα Προσωπικού (χιλ. ) 909,51 767,05 626,20 583,52 451,98 496,05 Μέσος όρος Απασχολούμενου Προσωπικού Δαπάνη Μισθοδοσίας προς Κύκλο Εργασιών (%) 19,48% 16,88% 14,61% 16,00% 11,91% 12,63% Δαπάνη Μισθοδοσίας προς Σύνολο Λειτουργικών Εξόδων (εκτός αποσβέσεων) (%) 20,08% 21,05% 14,13% 16,65% 12,59% 11,90% Ετήσιος Ρυθμός Αύξησης Δαπανών Μισθοδοσίας (%) (Μ2-Μ1/Μ1) 8,69% -15,66% -18,36% -6,82% -22,54% 9,75% Ετήσιος Ρυθμός Αύξησης Απασχόλησης (%) (Α2-Α1/Α1) 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 5,56% 52

59 Τα κυριότερα στοιχεία που προκύπτουν από την ανάλυση των ανωτέρω πινάκων είναι τα εξής: Κύκλος Εργασιών: Το σύνολο του κύκλου εργασιών παρουσιάζει μειωτικές τάσεις για τις χρήσεις ενώ στην χρήση 2013 παρατηρείται οριακή αύξηση 4,04 % σε σχέση με το Η τάση αυτή συνεχίζεται και το 2014 με περαιτέρω αύξηση 3,55% σε σχέση με το Κέρδη προ φόρων: Το 2009 τα κέρδη προ φόρων παρουσιάζουν μείωση σε σχέση με το 2008 και διαμορφώνονται στο ποσό των 607,18χιλ (μείωση 28% περίπου). Το 2010 εκτοξεύονται στο ποσό των 1.881,77χιλ (αύξηση 209,92%) που οφείλεται στην μεγάλη μείωση των δαπανών, την αύξηση των εσόδων από ενοίκια και των εσόδων κεφαλαίων. Το 2011 περιορίζονται στο ποσό των 633,42χιλ (μείωση 66,34%) εξαιτίας τόσο της σημαντικής πτώσης των εσόδων αλλά κυρίως της μεγάλης αύξησης ορισμένων κατηγοριών δαπανών. Το 2012 σημειώνεται σημαντική αύξηση κατά 45,17% παρά το γεγονός ότι υπήρξε πτώση του τζίρου κατά 14,95%. Η αύξηση των κερδών οφείλεται στην αύξηση των εσόδων κεφαλαίων αλλά και στην σημαντική μείωση που επήλθε στα λειτουργικά έξοδα. Το 2013 σημειώνεται μείωση κατά 11,32% σε σχέση με το 2012 παρόλο που σημειώθηκε αύξηση τζίρου κατά 4,04% εξαιτίας της μεγάλης πτώσης των εσόδων κεφαλαίων. Το 2014 τα κέρδη προ φόρων κατέγραψαν πολύ σημαντική αύξηση συγκριτικά με το 2013 η οποία ανήλθε σε 36,01% ενώ η αύξηση του τζίρου το 2014 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά ήταν μόλις 3,55%. Η μεγάλη αυτή αύξηση αποδίδεται κυρίως στη μεγάλη αύξηση που κατέγραψαν τα Έκτακτα & Ανόργανα Έσοδα και τα οποία αφορούσαν κυρίως την επιστροφή στην Εταιρεία αχρεωστήτως καταβληθέντος ΦΠΑ που προέκυψε από τον επανυπολογισμό του κλάσματος PRORATA προηγούμενων χρήσεων. Μικτό Περιθώριο Κέρδους: Το μικτό περιθώριο κέρδους αυξάνεται από ,98 το 2009 σε ,69 το 2010 (αύξηση 27,27%) για να συρρικνωθεί στο ποσό των ,75 το 2011 (μείωση 40,67%). Το 2012 το μικτό περιθώριο κέρδους διαμορφώθηκε στο ποσό των ,53 και το 2013 σε ,49. Το 2014 σημειώνεται σημαντική αύξηση του μικτού περιθωρίου κέρδους συγκριτικά με το 2013 η οποία ανέρχεται σε ποσοστό 34,34% και οφείλεται στην ταυτόχρονη αύξηση του Κύκλου Εργασιών και μείωση του κόστους παραγωγής. Δανειακή Επιβάρυνση: Ο Ο.Λ.ΗΓ. δεν έχει δάνεια ενώ παράλληλα το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων υπερκαλύπτονται από το Κυκλοφορούν Ενεργητικό. Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων: Η αποδοτικότητα των Ιδίων Κεφαλαίων το 2009 σημείωσε πτώση συγκριτικά με το 2008 καταγράφοντας ποσοστό 5,28% (επίπεδα περίπου του 2007). Το 2010 εκτοξεύτηκε στο 15,22% ενώ το 2011 έπεσε στο 5,03% (επίπεδα περίπου του 2009). Το 2012 διαμορφώθηκε στο 7,05% και το 2013 στο 6,11%. Το 2014 αρχίζει να σημειώνεται ανάκαμψη με το δείκτη της αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων να υπολογίζεται στο 8,10%. Ρευστότητα και Υποχρεώσεις: Η ρευστότητα της Επιχείρησης βρίσκεται σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα και οι υποχρεώσεις προς το σύνολο του παθητικού από 14,95% το 2009 αυξήθηκαν σε 18,35% το 2014 γεγονός που οφείλεται στην μεγάλη τιμολόγησης έργων Ευρωπαϊκών προγραμμάτων που έληξαν την 31/12/2014. Τα οικονομικά στοιχεία της περιόδου δείχνουν ότι ο Ο.Λ.ΗΓ. παρουσιάζει ικανοποιητική αποτελεσματικότητα διατηρώντας υψηλά διαθέσιμα (περίπου 10,81 εκ. στο τέλος του 2014) που υποδεικνύουν την οικονομική αυτάρκεια του Ο.Λ.ΗΓ., καθώς και τη 53

60 δυνατότητα που έχει στο μέλλον να εκπληρώσει του στόχους του με την κατάλληλη αξιοποίηση των οικονομικών του πόρων. Στα σχήματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η εξέλιξη του περιθωρίου κέρδους, η εξέλιξη κερδοφορίας και η εξέλιξη κερδών και πωλήσεων του Ο.Λ.ΗΓ. για την περίοδο ,00% Γράφημα 13 ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΕΡΙΘΩΡΙΩΝ ΚΕΡΔΟΥΣ ( ) 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% Μικτό Περιθώριο Κέρδους Καθαρό Περιθώριο Κέρδους 54

61 ,00 Γράφημα 14 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ ( ) , , , , , ,00 0, , Κόστος Πωλήσεων Έξοδα Διοίκησης, Ερευνών & Διάθεσης Ολικά Οργανικά Αποτελέσματα ,00 Γράφημα 15 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΕΡΔΩΝ & ΠΩΛΗΣΕΩΝ ( ) , , , ,00 0, Κύκλος Εργασιών Κέρδη προ φόρων 55

62 2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η ανάλυση του εξωτερικού περιβάλλοντος γίνεται, ως επί το πλείστον, μέσω της ανάλυσης και καταγραφής των τάσεων εξέλιξης της αγοράς και του ανταγωνισμού. Στη συνέχεια περιγράφονται οι τάσεις εξέλιξης της αγοράς ως προς: Το Οικονομικό περιβάλλον Το Κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον Τεχνολογικό περιβάλλον και Το Φυσικό περιβάλλον - Οικολογία 2.1 Τάσεις Αγοράς Οικονομικό Περιβάλλον Οι εξελίξεις και μεταβολές του οικονομικού περιβάλλοντος είναι προφανές ότι επηρεάζουν το σύνολο των οικονομικών λειτουργιών του Ο.Λ.ΗΓ. και ιδιαίτερα τις προβλέψεις και τις προϋποθέσεις στις οποίες στηρίζεται το επιχειρηματικό του σχέδιο. Παρακάτω παρατίθενται αναλύσεις σχετικές με την Παγκόσμια και την Ελληνική οικονομία στηριζόμενες σε δημοσιευμένα στοιχεία από το Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Α) ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Το Παγκόσμιο Περιβάλλον Μετά από μια μικρή επιβράδυνση κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2014 η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα σημείωσε το πρώτο τρίμηνο του 2015 αύξηση 3,3% συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους1 (στοιχεία για G20). Το 2015 εκτιμάται οριακή επιτάχυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης, στο 3,5% από 3,4%, με οδηγό τη σταδιακή ανάκαμψη των προηγμένων οικονομιών, καθώς η ανάπτυξη στις αναδυόμενες αγορές αναμένεται να είναι φέτος αμετάβλητη. Σε ότι αφορά το παγκόσμιο εμπόριο, αν και η διεύρυνσή του επιβραδύνθηκε στα τέλη του 2014, κυρίως επειδή ο περιορισμός στις εισαγωγές των αναδυόμενων οικονομιών και ειδικά της Ασίας υπεραντιστάθμισε την αύξηση που σημειώθηκε στις προηγμένες οικονομίες (Ευρωζώνη, Ιαπωνία), για το 2015 οι προοπτικές είναι ενθαρρυντικές. Η αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου αναμένεται να ανέλθει από 3,4% πέρυσι σε 3,7% φέτος. Πάρα ταύτα, επισημαίνεται ότι η πρόβλεψη για το 2015 έχει αναθεωρηθεί επί τα χείρω σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις του προηγούμενου τριμήνου, κυρίως λόγω των ισχνότερων επενδύσεων σε εξοπλισμό αλλά και άλλων διαρθρωτικών παραγόντων που ασκούν περιοριστικές επιδράσεις στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και το διεθνές εμπόριο. Αναλυτικά, οι θετικές προοπτικές στηρίζονται σε τρεις βασικούς παράγοντες, με κυριότερο τη χαμηλή τιμή του πετρελαίου και γενικότερα της ενέργειας. Αυτή αναμένεται να προκαλέσει αφενός βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, αφετέρου εξοικονόμηση στο κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων και ισχυροποίηση της επενδυτικής προοπτικής. Επιπλέον, η ποσοτική χαλάρωση που αποφασίστηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με την εφαρμογή του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων, θα ενθαρρύνει την επενδυτική δραστηριότητα και την κατανάλωση, ενισχύοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές. Τρίτον, η υποτίμηση του ευρωπαϊκού νομίσματος έναντι του 56

63 δολαρίου αναμένεται να δώσει ώθηση στις ευρωπαϊκές εξαγωγές και να πιέσει τις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων προς τα πάνω αντισταθμίζοντας τις αποπληθωριστικές πιέσεις. Μεταξύ των αναπτυγμένων οικονομιών σταθερή, ισχυρή αναπτυξιακή προοπτική συνεχίζει να εμφανίζει η οικονομία στις ΗΠΑ. Αν και το τελευταίο τρίμηνο του 2014 έκλεισε με χαμηλότερο από τον αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης, με αποτέλεσμα η ανάπτυξη πέρυσι να μην υπερβεί το 2,4%, οι προβλέψεις για το 2015 είναι καλύτερες. Το πρώτο τρίμηνο του 2015 έκλεισε με ανάπτυξη 2,7% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι. Μάλιστα με βάση πρόσφατα αναθεωρημένες προβλέψεις ο ρυθμός ανάπτυξης το τρέχον έτος εκτιμάται στο 3,1%, με βασικούς προσδιοριστικούς παράγοντες την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, την ισχυρή αγορά εργασίας αλλά και την ενίσχυση του καθαρού εισοδήματος λόγω του χαμηλού πληθωρισμού. Στην Ιαπωνία η απότομη ύφεση από το δεύτερο τρίμηνο του 2014 (-0,4% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013), σε συνδυασμό με τη χαμηλότερη από την εκτιμώμενη μεταβολή του ΑΕΠ στο τελευταίο τρίμηνο πέρυσι, αντιστάθμισαν την ανάπτυξη του πρώτου εξαμήνου και οδήγησαν στη διαμόρφωση μηδενικού ρυθμού μεταβολής. Στη βάση όμως της νομισματικής πολιτικής που ακολουθείται και της επίδρασης των χαμηλότερων τιμών πετρελαίου, προσδοκάται σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας της Ιαπωνίας το 2015 και Αν και το πρώτο τρίμηνο του 2015 παρατηρήθηκε συρρίκνωση (-1,0%) σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο το 2014 για το σύνολο του έτους εκτιμάται ότι η οικονομία της Ιαπωνίας θα αναπτυχθεί κατά 1,0% ενώ προβλέπεται μικρή περαιτέρω επιτάχυνσή της το 2016, στο 1,2%, κυρίως λόγω βελτίωσης της εγχώριας ζήτησης. Στην Κίνα οι προοπτικές για το τρέχον έτος παραμένουν ισχυρά αναπτυξιακές, της τάξης του 6,6%, παρουσιάζοντας όμως νέα επιβράδυνση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (+7,4%). Ενδεικτικό είναι ότι το πρώτο τρίμηνο του 2015 η ανάπτυξη σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι ήταν 7,0%. Την ανάπτυξη τροφοδοτούν παράγοντες όπως οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου, η ταχύτερη ανάπτυξη των οικονομιών της Ασίας, αλλά και η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης που εφαρμόζεται, η οποία αναμένεται να δώσει ώθηση στην εγχώρια ζήτηση. Ωστόσο, ορισμένες δυνητικές εστίες αναταραχών για την οικονομία της Κίνας παραμένουν, όπως το δυνητικά ασταθές περιβάλλον που χαρακτηρίζει την αγορά ακινήτων και το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Στη Ρωσία η συρρίκνωση των επενδύσεων και η επιβράδυνση της ιδιωτικής κατανάλωσης, σε συνδυασμό με τις σημαντικές εκροές κεφαλαίων και τη ραγδαία αύξηση του κόστους δανεισμού, λόγω της απώλειας εμπιστοσύνης από τη διένεξη στην Ουκρανία, αλλά και την αύξηση του πληθωρισμού οδήγησαν στην έντονη επιβράδυνση της ανάπτυξης της οικονομίας της στο 0,6% το Σε αυτούς τους παράγοντες προστέθηκε από το μέσο του 2014 και τουλάχιστον φέτος η κατακόρυφη υποχώρηση της τιμής του πετρελαίου, αποδυναμώνοντας τις εξαγωγές. Ακολούθως, η ύφεση το 2015 αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 3,9%. Από την άλλη πλευρά, σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον υποστηρικτικά θα λειτουργήσει η ανθεκτικότητα που εκδηλώνεται στον τομέα της μεταποίησης. 57

64 ΑΕΠ ΗΠΑ 2,4 3,1 3,1 Ιαπωνία -0,1 1 1,2 Αναπτυσσόμενη Ασία 6,8 6,6 6,4 εκ των οποίων Κίνα 7,4 6,8 6,3 Ινδία 7,2 7,5 7,5 ΑESEAN-5 4,6 5,2 5,3 Ευρωζώνη 0,9 1,5 1,6 Αναδυόμενη και αναπτυσσόμενη Ευρώπη 2,8 2,9 3,2 Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (CIS) 1,00-2,6 0,3 εκ των οποίων Ρωσια 0,6-3,9-1,1 Μέση Ανατολή κι Βόρεια Αφρική 2,4 2,7 3,7 Λατινική Αμερική 1,3 0,9 2 εκ των οποίων Βραζιλία 0,1-1 1 Υποσαχάρια Αφρική 5 4,5 5,1 Παγκόσμια οικονομία 3,4 3,5 3,8 Παγκόσμιο Εμπόριο Όγκος Παγκόσμιου Εμπορίου (αγαθά και υπηρεσίες) 3,4 3,7 4,7 Εισαγωγές: Προηγμένες Οικονομίες 3,3 3,3 4,3 Εισαγωγές: Αναδυόμενες & Αναπτυσσόμενες Οικονομίες 3,7 3,5 5,5 Αναπτυσσόμενη Ασία:Βιετνάμ,Ινδία,Ινδονησία,Κίνα,Μαλαισία,Ταϋλάνδη,Φιλιππίνες AESEAN-5:Βιετνάμ,Ινδονησία,Μαλαισία,Ταϋλάνδη,Φιλιππίνες Μέση Ανατολή κι Βόρεια Αφρικη:Αίγυπτος,Αλγερία,Μαρόκο,Ην. Αρ. Εμιράτα,Ιορδανία,Ιράκ,Ιραν,Κατάρ,Κουβέιτ,Λίβανος, Λιβύη,Μαυριτανία,Μπαχρέιν,Ομάν,Σαουδική Αραβία,Σουδάν,Συρία,Υεμένη,Τσιμπουτί,Τυνησία Υποσαχάρια Αφρική:Αγκόλα,Αιθιοπία,Ακτή Ελεφαντοστού,Γκαμπάν,Ισημερινή Γουινέα,Καμερούν,Κένυα,Κογκό,Μαυρίκιος, Μποτσουάνα,Ναμίμπια,Νιγηρία,Νότια Αφρική,Ουγκάντα,Πράσινο Ακρωτήρι,Σεϋχέλλες,Σουαζιλάνδη,Τανζανία,Τσαντ, κ.α. Πηγή: Word Economic Outlook Update, IMF,April 2015 Αναφορικά με την εξέλιξη της τιμής του δείκτη οικονομικού κλίματος που εκτιμά το IFO για την παγκόσμια οικονομία, αυτός βελτιώθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 2015, καθώς διαμορφώθηκε στις 99,5 μονάδες, έναντι 95,9 μονάδων στο αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Αναδύεται συνεπώς μια τάσης διόρθωσης της τιμής του δείκτη στα επίπεδα του τρίτου τριμήνου του 2013 ύστερα από απότομη μείωση του το τέταρτο τρίμηνο του Αντίστοιχα, το δεύτερο τρίμηνο του 2015 βελτιώθηκαν οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση όπως και οι οικονομικές προσδοκίες για τους επόμενους έξι μήνες. Η εξέταση του δείκτη οικονομικού κλίματος στις κυριότερες οικονομικές ζώνες παγκοσμίως αναδεικνύει την εκδήλωση ποικίλων τάσεων στην παγκόσμια οικονομία. Συγκεκριμένα, στην Ευρώπη ο δείκτης οικονομικού κλίματος το δεύτερο τρίμηνο του 2015 διαμορφώθηκε στις 120,4 μονάδες, σημειώνοντας σημαντική βελτίωση σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, κατά 11,7 μονάδες, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σημαντικά υψηλότερα από τη μέση τιμή του δείκτη (101,5). Αντιθέτως, στη Βόρεια Αμερική ο δείκτης οικονομικού κλίματος σημείωσε σημαντική μείωση στο δεύτερο τρίμηνο του 2015, κατά 9,2 μονάδες, με την τιμή του να διαμορφώνεται στις 97,9 μονάδες. Συνεχίζει πάντως να κινείται σε επίπεδα σαφώς υψηλότερα από τη μέση τιμή της τελευταίας δεκαπενταετίας (90,7). Τέλος, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ασία παρουσίασε μικρή αύξηση συγκριτικά με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, κατά 2,6 μονάδες, αγγίζοντας τις 93,0 μονάδες και κινείται περίπου στα επίπεδα της μακροχρόνιας μέσης τιμής του (92,5). 58

65 Οικονομίες της ΕΕ και της Ευρωζώνης Η ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομικών αναμένεται να συνεχιστεί και να επιταχυνθεί το τρέχον έτος, εφόσον δεν προκύψουν αναταράξεις από το πρόγραμμα της Ελλάδας, καθώς η οικονομική δραστηριότητα τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και στην Ευρωζώνη, βελτιώνεται αργά, ωστόσο συνεχώς από την αρχή του δεύτερου τριμήνου του Το πρώτο τρίμηνο του 2015 σημειώθηκαν ρυθμοί ανάπτυξης 1,5% στην ΕΕ-28 και 1,0% στην Ευρωζώνη σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι. Όλες οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του 2015, παρουσίασαν θετικούς ρυθμούς μεταβολής του ΑΕΠ σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο πριν ένα χρόνο. Αναλυτικά, οι χώρες που παρουσίασαν τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης ήταν η Τσεχία (4,2%), η Ρουμανία (4,2%), η Πολωνία (3,5%), η Ουγγαρία (3,3%), η Σλοβακία (2,9%) και η Ισπανία (2,7%). Ακολουθούν οι υπόλοιπες χώρες με χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης. Συνολικά το 2015 αναμένεται αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,8% στην ΕΕ-28 και 1,5% στην Ευρωζώνη. Συνολικά το 2014 έκλεισε με αύξηση προϊόντος 1,4% και 0,9% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη αντίστοιχα. Βασικοί αναπτυξιακοί παράγοντες για το 2014 ήταν η εγχώρια ζήτηση, κυρίως η επέκταση της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία σε σημαντικό βαθμό στηρίχθηκε στην αύξηση των διαθέσιμων εισοδημάτων και στην καλυτέρευση της αγοράς εργασίας. Το καθαρό εμπόριο συνέβαλε οριακά στην ανάπτυξη και μόνο στην Ευρωζώνη, μετά από διαδοχικές χρονιές στις οποίες αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα ενίσχυσης της δραστηριότητας. Πληρέστερη πληροφόρηση για τα βασικά οικονομικά μεγέθη που συνθέτουν το ΑΕΠ της Ευρωζώνης και της ΕΕ, αλλά και τις υπόλοιπες μακροοικονομικές μεταβλητές, καθώς και για την εξέλιξή τους κατά το τρέχον έτος, παρέχεται στη συνέχεια της παρούσας ενότητας, δίνοντας έμφαση στην ποσοστιαία μεταβολή των μεγεθών που καταγράφηκε στο πρώτο τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το πρώτο τρίμηνο του 2015, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 4,3% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 4,2% στην Ευρωζώνη σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα πέρυσι ενώ οι εισαγωγές, αυξήθηκαν ταχύτερα, κατά 5,2% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 5,1% στην Ευρωζώνη. Φαίνεται δηλαδή ότι οι καθαρές εξαγωγές είχαν το πρώτο τρίμηνο του 2015 αρνητική επίδραση στη μεταβολή του ΑΕΠ. Για το 2015 συνολικά εκτιμάται αύξηση των εξαγωγών κατά 4,2% και 4,4% σε ΕΕ-28 και Ευρωζώνη αντίστοιχα. Ανασχετικό παράγοντα στην περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών αποτελεί η εκτίμηση για διατήρηση των γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή της Ρωσίας στη μεγαλύτερη διάρκεια του Συνολικά οι καθαρές εξαγωγές δεν αναμένεται να συμβάλουν φέτος στην ανάπτυξη καθώς η διεύρυνση της εγχώριας ζήτησης στην ευρωπαϊκή οικονομία αναμένεται οδηγήσει σε αύξηση εισαγωγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη παραπλήσια με αυτή των εξαγωγών. Το πρώτο τρίμηνο του 2015, οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 1,6% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 0,8% στην Ευρωζώνη σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι, συμβάλλοντας θετικά στην ανάπτυξη του ΑΕΠ (+0,3 και +0,2 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα). Μεταξύ των παραγόντων που επέδρασαν ανασχετικά στην περαιτέρω αύξηση των επενδύσεων είναι η χαμηλού βαθμού απασχόληση διαθέσιμων υποδομών, η οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα, οι συνθήκες απομόχλευσης κεφαλαίων αλλά και περιορισμοί στην πρόσβαση 59

66 σε επενδυτικά κεφάλαια σε ορισμένες χώρες. Πάντως, στη συνέχεια του 2015 εκτιμάται πως θα επιταχυνθεί περαιτέρω η επενδυτική δραστηριότητα, με την άνοδό της να ανέρχεται στο 2,6% και 1,7% σε ΕΕ-28 και Ευρωζώνη αντίστοιχα. Η ιδιωτική κατανάλωση συνεχίζει και το πρώτο τρίμηνο του 2015 να αποτελεί τον βασικό παράγοντα αύξησης του ΑΕΠ, τόσο στην ΕΕ-28 όσο και στην Ευρωζώνη (+1,1 και 0,9 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα). Συγκεκριμένα, η ιδιωτική κατανάλωση το πρώτο τρίμηνο του 2015 αυξήθηκε κατά 2,0% και 1,7% αντίστοιχα σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο πέρυσι, ως αποτέλεσμα κυρίως της ενίσχυσης του διαθέσιμου πραγματικού εισοδήματος, των μικρών βελτιώσεων των δεδομένων στην αγορά εργασίας και του χαμηλότερου πληθωρισμού. Αντίστοιχη αναμένεται να είναι η ανάκαμψη στην ιδιωτική κατανάλωση για το σύνολο του έτους ήτοι κατά 2,1% στην ΕΕ-28 και κατά 1,8% στην Ευρωζώνη. Η δημόσια κατανάλωση το πρώτο τρίμηνο του 2015 συνέβαλε, έστω οριακά, στην οικονομική ανάπτυξη (+0,3 και +0,2% ποσοστιαίες μονάδες) καθώς σημείωσε αύξηση της τάξης του 1,5% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 0,8% στην Ευρωζώνη σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο το προηγούμενο έτος. Για το 2015 εκτιμάται επιβράδυνση της ανόδου της δημόσιας κατανάλωσης σε 0,8% και 0,6% αντίστοιχα. Οι συνθήκες στην αγορά εργασίας συνεχίζουν να βελτιώνονται αλλά η πρόοδος που σημειώνεται είναι ήπια και υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των διαφόρων χωρώνμελών. Αναλυτικά, στο τελευταίο τρίμηνο του 2014 η απασχόληση στη ΕΕ-28 αυξήθηκε κατά 0,8% και στην ευρωζώνη κατά 0,9% σε σύγκριση με αντίστοιχο τρίμηνο το 2013, ενώ συνολικά το 2014 η απασχόληση αυξήθηκε κατά 1,0% στην ΕΕ-28 και 0,6% στην ευρωζώνη. Ακολούθως, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε τόσο το 2014 όσο και τους δύο πρώτους μήνες του 2015 για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία. Τον Φεβρουάριο του 2015 το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ-28 και στην Ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο 9,8% και 11,3% αντίστοιχα, μειωμένο κατά 0,8 και 1,2 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τις μέγιστες τιμές που διαμορφώθηκαν την άνοιξη του Σε επίπεδο χωρών μελών, πέρα από θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας στη Γερμανία η απασχόληση αυξήθηκε και σε χώρες με υψηλά ποσοστά ανεργίας όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία αλλά και η Ελλάδα. Με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απασχόληση το 2015 η αύξηση της απασχόλησης θα επιταχυνθεί στο 0,9% και στις δύο ευρωπαϊκές ζώνες. Ο πληθωρισμός μειώθηκε στα τέλη του 2014 και στις αρχές του 2015, πέφτοντας τον Δεκέμβριο του 2014 κάτω από το μηδέν. Η επιβράδυνση του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ οφείλεται στην εξέλιξη των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων κατά τα τελευταία έτη, στην ανατίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ, αλλά και στην αδυναμία της συνολικής ζήτησης. Μάλιστα, τον Ιανουάριο του 2015, κυρίως λόγω της περαιτέρω πτώσης των τιμών του πετρελαίου, ο ρυθμός μεταβολής του ΔΤΚ έλαβε την χαμηλότερη τιμή του (- 0,5% στην ΕΕ-28 και -0,6% στην ευρωζώνη), στη συνέχεια όμως του πρώτου τριμήνου η πτώση μετριάστηκε, αλλά δεν εξαλείφτηκε. Με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το τρέχον έτος ο πληθωρισμός αναμένεται να κινηθεί σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα καθώς εκτιμάται ότι θα αυξηθεί μόλις κατά 0,1% και στις δύο οικονομικές ζώνες. Αναφορικά με τις δημοσιονομικές επιδόσεις, το έλλειμμα του ισοζυγίου Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε το 2014 στο 2,9% στην ΕΕ-28 και στο 2,4% στην Ευρωζώνη, υποχωρώντας κάτω από τη στάθμη του 3%. Αυτή η θετική εξέλιξη αντανακλά 60

67 κυρίως τα οφέλη από την υλοποίηση δημοσιονομικών μέτρων περιορισμού των υψηλών ελλειμμάτων σε αρκετές χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Επιπλέον, στην Ευρωζώνη, η νομισματική πολιτική που έχει υιοθετήσει η ΕΚΤ εκτιμάται ότι θα συμβάλει στη μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, στη βελτίωση της αξιολόγησής τους και εμμέσως στην εξοικονόμηση πόρων από την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Συνολικά το 2015 το έλλειμμα του ισοζυγίου Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί στο 2,5% και 2% του ΑΕΠ στην ΕΕ-28 και την Ευρωζώνη αντίστοιχα. Σε ότι αφορά το λόγο χρέους προς ΑΕΠ συνεχίστηκε η ανοδική του πορεία και το 2014, αλλά με φθίνοντα ρυθμό, καθώς διαμορφώθηκε στο 94,2% και 88,6% του ΑΕΠ σε ΕΕ-28 και Ευρωζώνη αντίστοιχα. Για το 2015 το χρέος εκτιμάται πως θα εισέλθει σε πτωτική τροχιά σε αμφότερες τις περιφέρειες, με αποτέλεσμα να προσεγγίσει το 88,0% του ΑΕΠ στην ΕΕ28 και το 94,2% στην Ευρωζώνη, ως συνδυασμένο αποτέλεσμα της επίτευξης πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και της επιτάχυνσης της οικονομικής ανάπτυξης. Στο πλαίσιο βελτίωσης των μακροοικονομικών μεγεθών στις αρχές του 2015 στην ΕΕ, ο βασικός πρόδρομος δείκτης οικονομικής δραστηριότητας σε Ευρωζώνη -CΟΙΝ φαίνεται ότι ανακτά ανοδική δυναμική τους τελευταίους μήνες. Ειδικότερα, το διάγραμμα 2.1 απεικονίζει την εξέλιξη του δείκτη -CΟΙΝ2 σε μηνιαία βάση. Ο συγκεκριμένος δείκτης διαμορφώθηκε στις 0,39 μονάδες τον Ιούνιο του 2015, καταγράφοντας ανοδική πορεία για έβδομο διαδοχικό μήνα. Η συνέχιση της ανόδου ήταν αποτέλεσμα της αύξησης του διεθνούς εμπορίου και σε μικρότερο βαθμό της επιχειρηματικής δυναμικής. Αντίθετα ο πρόδρομος δείκτης οικονομικού κλίματος σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εμφανίζει τον Ιούνιο τάσεις αποσταθεροποίησης σε αμφότερες τις ζώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Συγκεκριμένα, ο εν λόγω δείκτης μετά από μια σταθερή σχετικά πορεία από Μάρτιο έως Μάιο 2015, τον Ιούνιο η τιμή του περιορίστηκε στις 105,5 μονάδες στην ΕΕ28 και 103,5 στην Ευρωζώνη. Η σταθερότητα του δείκτη έως το Μάιο 2015 σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη σταθερή πορεία του δείκτη της Βιομηχανίας σε συνδυασμό με τη βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό εµπόριο, και την επιδείνωση των προσδοκιών στις Κατασκευές ενώ μικρές αυξομειώσεις σημειώθηκαν στη τιμή του δείκτη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Τον τελευταίο μήνα οι τάσεις φαίνονται ελαφρώς διαφοροποιημένες τόσο μεταξύ των επιμέρουςv υπο δεικτών όσο και μεταξύ των δεικτών σε ΕΕ-28 και Ευρωζώνη με το δείκτη να σημειώνει μεγαλύτερες απώλειες στην ΕΕ28. 61

68 Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη, ΕΕ-28,Ευρωζωνη(ετησιες % μεταβολές εκτός και αν δηλώνεται διαφορετικά) ΕΕ-28 Ευρωζώνη ΑΕΠ 1,4 1,8 2,1 0,9 1,5 1,9 Ιδιωτική Κατανάλωση 1,4 2,1 1,9 1,00 1,8 1,6 Δημόσια Κατανάλωση 1,00 0,8 0,8 0,7 0,6 0,8 Επενδύσεις 2,5 2,6 4,2 1,1 1,7 4,00 Απασχόληση 1,00 0,9 1,00 0,6 0,9 1,1 Ανεργία(% εργατικού δυναμικού) 10,2 9,6 9,2 11, ,5 Πληθωρισμός 0,6 0,1 1,5 0,4 0,1 1,5 Εξαγωγές αγαθών-υπηρεσιών 3,7 4,2 5,2 3,8 4,4 5,4 Εισαγωγές αγαθών-υπηρεσιών 4,2 4,6 5,6 3,9 4,6 5,9 Ισοζύγιο Γεν. Κυβέρνησης(%ΑΕΠ) -2,9-2,5-2,00-2,4-2 -1,7 Χρέος Γεν. Κυβέρνησης(%ΑΕΠ) 88, ,9 94, ,5 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών(%ΑΕΠ) 1,6 1,9 1,9 3,00 3,5 3,4 Πηγη:European Economic Forecast,spring 2015,European Commission,May 2015 Β) ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Α) Οικονομικό κλίμα Οι έρευνες οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ προσφέρουν σημαντική πληροφόρηση για τις εξελίξεις στην οικονομία,τόσο από την πλευρά των επιχειρήσεων,όσο και από την πλευρά της τελικής ζήτησης, δηλαδή των καταναλωτών.εξάλλου,βασικοί δείκτες που περιλαμβάνονται σε αυτές αποτελούν πρόδρομους δείκτες για διάφορα μεγέθη της οικονομίας κα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επάρκεια για την πρόβλεψη των άμεσων εξελίξεων, ακόμα και στην πορεία του ΑΕΠ Αναλυτικότερα: Ο δείκτης οικονομικού κλίματος το δεύτερο τρίμηνο Απριλίου Ιουνίου 2015 επιδεινώνεται σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο Ιανουαρίου Μαρτίου. Η πτώση του δείκτη οφείλεται στη συνεχή επιδείνωση του κλίματος από τον Μάρτιο. Είναι φανερό ότι οι παρατεταμένες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, η σταδιακά αυξανόμενη ανησυχία για την επίτευξη μιας συμφωνίας, τους όρους της και τη συνέχιση της χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, περιόρισαν την αρχική μετεκλογική αισιοδοξία που είχε καταγραφεί κυρίως στα νοικοκυριά. Άλλωστε, τους εξεταζόμενους μήνες, η μη άντληση χρηματοδότησης από τους δανειστές, οδήγησε στη συγκέντρωση όλων των διαθέσιμων πηγών πόρων, όπως τα αποθεματικά φορέων της γενικής κυβέρνησης (πχ. ασφαλιστικά ταμεία, περιφέρειες, ΟΑΕΔ), ενώ διευρύνθηκαν οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του κράτους προς τους προμηθευτές του, εξελίξεις που ασφαλώς συντελούν στη μείωση της ρευστότητας στην οικονομία. Η συνεχής, έντονη αβεβαιότητα έχει πλήξει καίρια την οικονομική δραστηριότητα, επηρεάζοντας αρνητικά και το γενικότερο οικονομικό κλίμα, γεγονός που ήδη αποτυπώθηκε και στα επίσημα στοιχεία για το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ. Ανακεφαλαιώνοντας, οι πολίτες και επιχειρήσεις εξακολουθούσαν να βρίσκονται σε κατάσταση παρατεταμένης αναμονής μέχρι τις 22/6, οπότε ολοκληρώθηκε η συλλογή των στοιχείων για την έρευνα πεδίου του Ιουνίου, προκειμένου να αξιολογήσουν τα δεδομένα τα οποία που θα προκύψουν από μια πιθανή συμφωνία. Συνεπώς, οι επιδράσεις από την 62

69 πολιτική αναταραχή εγχωρίως και σε επίπεδο ΕΕ, το δημοψήφισμα και την επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων στις προσδοκίες θα αποτυπωθούν στα αποτελέσματα της έρευνας τους προσεχείς μήνες. Αναλυτικά: Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα μειώθηκε το τρίμηνο Απριλίου Ιουνίου 2015 σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο Ιανουαρίου Μαρτίου, κινούμενος κατά μέσο όρο στις 91,6 (από 96,8) μονάδες, επίπεδο σαφώς χαμηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό (99,8 μον. κατά μέσο όρο). Στην Ευρώπη, ο αντίστοιχος δείκτης διαμορφώθηκε σε ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα κατά την εξεταζόμενη περίοδο σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, τόσο στην Ευρωζώνη, όσο και στην ΕΕ. Συγκεκριμένα, ο δείκτης κλίματος διαμορφώθηκε στις 103,7 (από 102,6) και στις 106,1 (από 105,3) μονάδες σε Ευρωζώνη και ΕΕ αντίστοιχα, υψηλότερα στην πρώτη ζώνη σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι και οριακά χαμηλότερα στη δεύτερη (102,5 και 106,5 μονάδες αντίστοιχα στις δύο ζώνες). Σε επίπεδο τομέων, οι επιχειρηματικές προσδοκίες στην Ελλάδα εξασθενούν το δεύτερο τρίμηνο του έτους σε σχέση με το προηγούμενο σχεδόν σε όλους τους τομείς, περισσότερο δε στις Κατασκευές, ενώ βελτιώνονται ελαφρά στο Λιανικό Εμπόριο. Στη Βιομηχανία, η πτώση του δείκτη δεν ξεπερνά τις 2 μονάδες, ενώ στις Υπηρεσίες ο σχετικός δείκτης μειώνεται κατά 3 και στις Κατασκευές κατά 7 μονάδες. Αντίθετα, στο Λιανικό Εμπόριο ο δείκτης αυξάνεται κατά 5 μονάδες, ενώ τέλος, στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη καταγράφεται πτώση των 7 μονάδων, συνεπικουρώντας έτσι στην αρνητική εξέλιξη των προσδοκιών στους περισσότερους τομείς. Σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, οι μέσοι δείκτες έχουν εν γένει μειωθεί, με εξαίρεση το Λιανικό Εμπόριο και την Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, όπου και σημειώνουν άνοδο κατά 5 και 24 μονάδες αντίστοιχα. Αντίθετα, ο δείκτης στη Βιομηχανία έχει μειωθεί κατά 3 μονάδες και στις Υπηρεσίες κατά 2, ενώ η μεγαλύτερη πτώση καταγράφεται και εδώ στις Κατασκευές, με το σχετικό δείκτη να έχει χάσει 15 μονάδες το τρέχον τρίμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό. Αναλυτικότερα: Ο Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης στην Ελλάδα χάνει διαδοχικά έδαφος από τον Μάρτιο και μετά, ενώ το τρίμηνο Απριλίου Ιουνίου διαμορφώνεται κατά μέσο όρο στις - 43,6 μονάδες (από -37 το προηγούμενο τρίμηνο), υψηλότερα έναντι της αντίστοιχης περυσινής του επίδοσης (-50,3 μονάδες). Οι προσδοκίες των πολιτών, τόσο σε σχέση με τα οικονομικά της χώρας, όσο και ως προς τα οικονομικά του νοικοκυριού τους αμβλύνονται, ενώ σε επίπεδο χωρών, οι Έλληνες κατατάσσονται και πάλι πρώτοι στην ευρωπαϊκή κλίμακα απαισιοδοξίας. Οι αντίστοιχοι μέσοι ευρωπαϊκοί δείκτες βελτιώνονται ελαφρά το εξεταζόμενο τρίμηνο σε σχέση με το προηγούμενο, τόσο στην Ευρωζώνη, όσο και στην ΕΕ, φθάνοντας στις -5,3 (από 6,3) και τις -3,2 (από -4) μονάδες αντίστοιχα, υψηλότερα σε σχέση και με τα περυσινά τους επίπεδα (στις 7,9 και 4,8 μονάδες αντίστοιχα κατά μέσο όρο). Οι τάσεις στα επιμέρους στοιχεία που απαρτίζουν το συνολικό δείκτη είναι αρνητικές το τρέχον τρίμηνο σε σχέση με το προηγούμενο, σχεδόν σε όλα τα στοιχεία. Οι αρνητικές προβλέψεις των Ελλήνων καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους και της χώρας το επόμενο 12μηνο διευρύνονται, ενώ και οι δυσμενείς προβλέψεις ως προς την εξέλιξη της ανεργίας εντείνονται. Από την άλλη πλευρά, ο αρνητικός δείκτης της πρόθεσης για αποταμίευση παραμένει το εξεταζόμενο τρίμηνο κατά μέσο όρο στα ίδια επίπεδα με το πρώτο τρίμηνο του έτους. 63

70 Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό εκείνων οι οποίοι είναι απαισιόδοξοι για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους το επόμενο 12μηνο αυξάνεται κατά μέσο όρο στο 47% (από 40%) το υπό εξέταση τρίμηνο, με το 13% (από 11%) να κρίνει το αντίθετο. Επίσης, αυξάνεται στο 48% (από 38%) το ποσοστό των Ελλήνων καταναλωτών που διατυπώνουν δυσοίωνες προβλέψεις σχετικά με την οικονομική κατάσταση της χώρας, με το 16% (από 22%) να θεωρεί ότι αυτή θα βελτιωθεί ελαφρά ή αισθητά. Ως προς την πρόθεση για αποταμίευση, παραμένει κατά μέσο όρο στο 88% το ποσοστό των νοικοκυριών που θεωρούν μη πιθανή ή καθόλου πιθανή την αποταμίευσή τους το επόμενο 12μηνο, με ένα 9-10% το τελευταίο εξάμηνο να κρίνει το αντίθετο. Στις προβλέψεις για την εξέλιξη της ανεργίας, αυξάνεται στο 55% (από 43%) το ποσοστό όσων εκτιμούν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί, με το 12% (από 20%) να διατυπώνει αντίθετη άποψη. Τέλος, το ποσοστό των καταναλωτών που αναφέρει ότι είναι «χρεωμένο» διατηρείται στο 13% (από 15% κατά το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο). Τέλος, διαμορφώνεται εκ νέου κατά μέσο όρο στο 8% το ποσοστό των ερωτηθέντων καταναλωτών που δήλωσαν ότι αποταμιεύουν λίγο, με το ποσοστό εκείνων που αναφέρουν ότι «μόλις τα βγάζουν πέρα» να παραμένει επίσης στο 68% και το ποσοστό των νοικοκυριών που αναφέρουν ότι «αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους» να διαμορφώνεται και πάλι στο 10-11%. Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία το τρίμηνο Απριλίου Ιουνίου σε σχέση με εκείνο του Ιανουαρίου Μαρτίου διαμορφώθηκε στις 85,7 (από 87,1) μονάδες, χαμηλότερα σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή του επίδοση (95,6 μονάδες). Στα βασικά στοιχεία δραστηριότητας, οι θετικές προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της παραγωγής παραμένουν κατά μέσο όρο κατά το εξεταζόμενο τρίμηνο στα ίδια επίπεδα σε σχέση με το προηγούμενο, με το σχετικό δείκτη να κινείται στις +9 μονάδες. Αρνητική τάση παρουσιάζουν ωστόσο οι εκτιμήσεις για το επίπεδο παραγγελιών και ζήτησης (στις -31 από 27 μον. ο σχετικός δείκτης). Οι θετικές εκτιμήσεις για τα αποθέματα ετοίμων προϊόντων υποδηλώνουν σχετικά διογκωμένα για την εποχή επίπεδά τους, με το σχετικό δείκτη να μην μεταβάλλεται όμως σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (στις +16 μον.). Στα υπόλοιπα στοιχεία δραστηριότητας, οι τάσεις στις εξαγωγικές μεταβλητές είναι ως επί το πλείστον θετικές, αφού οι τρέχουσες εκτιμήσεις για τις εξαγωγές του τομέα και οι προβλέψεις για την εξαγωγική δυναμική του επόμενου τριμήνου βελτιώνονται, ενώ αντίθετα οι εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και ζήτηση εξωτερικού επιδεινώνονται. Στις προβλέψεις για την απασχόληση του τομέα, το σχετικό ισοζύγιο το εξεταζόμενο τρίμηνο κινείται ανοδικά, φθάνοντας στις -2 (από 8) μονάδες κατά μέσο όρο, επίδοση ελαφρώς υψηλότερη σε σύγκριση με το μέσο όρο του β τριμήνου του 2014 (-6 μον.). Το ποσοστό χρησιμοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού περιορίζεται ελαφρά κατά το εξεταζόμενο τρίμηνο, στο 67% (από 68,8%), επίπεδο οριακά ανώτερο από εκείνο κατά το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2014 (66,3%). Τέλος, οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής διαμορφώνονται κατά μέσο όρο και πάλι στους 4,4. Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο το υπό εξέταση τρίμηνο αυξάνεται κατά 5 μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, στις 90,4 μονάδες, υψηλότερα από το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι (86,9 μον.). Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι μέσες εκτιμήσεις των τρεχουσών πωλήσεων βελτιώνονται το τρέχον τρίμηνο (στις -4 από -8 μονάδες ο δείκτης). Από τις επιχειρήσεις του κλάδου, αυξάνεται ήπια στο 34% (από 29%) το ποσοστό εκείνων που κρίνουν ότι οι πωλήσεις του αυξήθηκαν, ενώ ένα 38% (από 40%) εκτιμά αντίθετα πτώση τους. Στις εκτιμήσεις για τις προβλεπόμενες πωλήσεις, ο σχετικός δείκτης ανέρχεται στη -1 (από -13) μονάδα, ενώ ο δείκτης των εκτιμημένων 64

71 αποθεμάτων διαμορφώνεται στις -4 (από -7) μονάδες κατά μέσο όρο. Από τα υπόλοιπα στοιχεία δραστηριότητας, ανοδικά κινείται το ισοζύγιο στις προβλέψεις για τις παραγγελίες προς προμηθευτές (-11 από 19 μονάδες η μέση τιμή τριμήνου), ενώ στην απασχόληση του τομέα, το ισοζύγιο των βραχυπρόθεσμων προβλέψεων παραμένει στις -3 μονάδες κατά μέσο όρο. Τέλος, σε όρους τιμών, οι αποπληθωριστικές προσδοκίες παραμένουν στα ίδια επίπεδα κατά το εξεταζόμενο τρίμηνο (στις -2 μονάδες το ισοζύγιο), με το 12% των επιχειρήσεων να εκφράζει προσδοκίες αποκλιμάκωσης των τιμών και το 77% να προβλέπει σταθερότητα. Στους επιμέρους εξεταζόμενους κλάδους, καταγράφεται βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στα Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός, τα Είδη οικιακού εξοπλισμού και τα Πολυκαταστήματα. Οι επιχειρηματικές προσδοκίες στις Κατασκευές υποχωρούν αισθητά και κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2015 σε σύγκριση με το πρώτο, με το σχετικό ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις 57,6 (από 65) μονάδες κατά μέσο όρο. Αυτή η επίδοση βρίσκεται σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα και σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή (82,1 μον. κατά μέσο όρο). Στις βασικές μεταβλητές του δείκτη, η έντονη εξασθένηση στις προβλέψεις για την απασχόληση του τομέα (στις -38 από -20 μον. το σχετικό ισοζύγιο) έλκει το συνολικό δείκτη προς τα κάτω, αφού οι δυσμενείς προβλέψεις των επιχειρήσεων για το επίπεδο προγράμματος των εργασιών τους εξομαλύνονται ελαφρά (στις 52 από -56 μον. ο δείκτης). Οι μισές επιχειρήσεις (από 39%) του τομέα αναμένουν μείωση των θέσεων εργασίας και το 13% (από 19%) αύξησή τους. Σχετικά με τις αρνητικές εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για το τρέχον επίπεδο του προγράμματος εργασιών τους, αυτές διευρύνονται κατακόρυφα, με το σχετικό ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις -44 (από -4) μονάδες, ενώ και οι μήνες εξασφαλισμένης δραστηριότητας των επιχειρήσεων του τομέα διαμορφώνονται στους 10 (από 12,6). Το αρνητικό ισοζύγιο στις προβλέψεις των τιμών εντείνεται κατά το υπό εξέταση τρίμηνο σε σχέση με το πρώτο, στις -24 (από -13) μονάδες, με το 34% (από 26%) των επιχειρήσεων να αναμένει μείωσή τους βραχυπρόθεσμα και το 10% (από 13%) αύξηση, ενώ τέλος, το ποσοστό των επιχειρήσεων που αναφέρει ότι δεν αντιμετωπίζει προσκόμματα στη λειτουργία του παραμένει στο 9%. Από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις, ένα 25% κρίνει ως σημαντικότερο εμπόδιο τη χαμηλή ζήτηση, το 38% την ανεπαρκή χρηματοδότηση και άλλο ένα 25% παράγοντες όπως η γενική οικονομική κατάσταση της χώρας και η ύφεση, η υψηλή φορολογία και η έλλειψη έργων, η καθυστέρηση πληρωμών από το κράτος, οι μεγάλες εκπτώσεις κ.ά. Σε κλαδικό επίπεδο, η πτώση των συνολικών επιχειρηματικών προσδοκιών του τομέα το εξεταζόμενο τρίμηνο προέρχεται από τη δυσμενέστερη εξέλιξη στις Κατασκευές Δημοσίων Έργων (στις 60,1 από 68,5 μον. ο μέσος δείκτης τριμήνου), αλλά και από τις Ιδιωτικές Κατασκευές (στις 51 από 58,2 μον. το μέσο ισοζύγιο). Στις Υπηρεσίες, ο μέσος Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών το δεύτερο τρίμηνο του 2015 σε σύγκριση με το πρώτο κινήθηκε πτωτικά, στις 73,2 (από 76,4) μονάδες, 14 μονάδες χαμηλότερα σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Από τις βασικές μεταβλητές, οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση χάνουν έδαφος, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -12 (από -7) μονάδες κατά μέσο όρο, ενώ πτώση καταγράφουν και οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση της επιχείρησης (στις -8 από 1 μονάδες το μέσο ισοζύγιο). Οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη ζήτηση των επιχειρήσεων του τομέα παραμένουν αμετάβλητες (-6 μον. το ισοζύγιο), ενώ από τα υπόλοιπα στοιχεία δραστηριότητας, ελαφρώς ανοδικά κινούνται οι προβλέψεις των ερωτηθέντων σχετικά με την απασχόληση, με το μέσο ισοζύγιο των -11 μονάδων να διαμορφώνεται στις -7 μονάδες (από +5 μον. κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο). Ως προς τις τιμές, οι σχετικές 65

72 προβλέψεις αποκλιμάκωσης εξομαλύνονται ελαφρά, με τον αντίστοιχο δείκτη να χάνει εκ νέου 6 μονάδες και να διαμορφώνεται στις -10. Το 16% (από 18%) των επιχειρήσεων αναμένει μείωση τιμών και το 78% (από 81%) σταθερότητα. Τέλος, διαμορφώνεται στο 17% (από 15%) το ποσοστό των ερωτηθέντων που αναφέρουν απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία, με το 32% να δηλώνει την ανεπάρκεια ζήτησης ως βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία του, το 24% την ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης, από ένα 2-3% την ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού και κεφαλαιουχικού εξοπλισμού και το 23% τους λοιπούς παράγοντες που συνδέονται με τη γενική οικονομική κατάσταση και την κρίση, τη διεθνή συγκυρία, την αδυναμία δανεισμού, την υψηλή φορολογία, την καθυστέρηση πληρωμών κ.ά. Από τους εξεταζόμενους κλάδους των Υπηρεσιών, οι επιμέρους δείκτες προσδοκιών αυξάνονται στις Διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες, στα Ξενοδοχεία, Εστιατόρια, Τουριστικά πρακτορεία και στους Ενδιάμεσους Χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, ενώ εξασθενούν στους λοιπούς κλάδους. Β) Δημοσιονομικές εξελίξεις και προοπτικές ΓΕΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Η ανάλυση και αξιολόγηση των δημοσιονομικών εξελίξεων στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους είναι ιδιαίτερα δύσκολη λόγω των έκτακτων περιστάσεων και συνθηκών υπό τις οποίες εκτελείται ο φετινός προϋπολογισμός. Όμως, παρά τις δυσκολίες, είναι σαφές ότι στο πεντάμηνο έχουν διαμορφωθεί δύο κύριες τάσεις: αφενός συνεχίζεται η μεγάλη υστέρηση των εσόδων, η οποία ξεκίνησε από τον Δεκέμβριο του 2014 (λόγω των πολιτικών εξελίξεων), αφετέρου καταγράφεται μία πολύ σημαντική συγκράτηση των δαπανών του προϋπολογισμού, σε σχέση με τους αντίστοιχους στόχους (μηνιαίους και ετήσιο). Όμως, όπως επισημαίνει και το ίδιο το Υπουργείο Οικονομικών3 Οι χαμηλότερες δαπάνες οφείλονται κυρίως στην αναδιάρθρωση του ταμειακού προγραμματισμού με βάση τις επικρατούσες ταμειακές συνθήκες. Εκτιμάται ότι μετά την ομαλοποίηση των ταμειακών συνθηκών, οι δαπάνες θα επανέλθουν στα επίπεδα των στόχων του προϋπολογισμού. Εάν αυτή η εκτίμηση επαληθευθεί, θα υπάρξει μεγάλη αύξηση των δαπανών στους επόμενους μήνες. Εξάλλου, και από την ανάλυση των εσόδων του πενταμήνου4 προκύπτει ότι αυτά έχουν ενισχυθεί σημαντικά από έκτακτες (εφάπαξ) εισπράξεις, αν και αυτό το γεγονός δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει πλήρως την υστέρηση (βλ. Πίνακα 2.9). Για τους λόγους αυτούς, οι εξελίξεις του εξαμήνου δεν είναι αντιπροσωπευτικές και τα σχετικά στοιχεία θα πρέπει να ερμηνευθούν με ιδιαίτερη προσοχή. Από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, προκύπτει, εκ πρώτης όψεως, μία πολύ θετική εικόνα. Το έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού (ΚΠ) είναι τρεις φορές μικρότερο από το στόχο του εξαμήνου, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα του ΚΠ είναι σχεδόν τριπλάσιο του αντίστοιχου στόχου (Πίνακας 2.7). Όμως, από την ανάλυση που ακολουθεί προκύπτει ότι οι εξελίξεις αυτές βασίζονται στην (προσωρινή) συγκράτηση των δαπανών του ΚΠ κατά 4,1 δισεκ. περίπου, έναντι των στόχων του εξαμήνου, καθώς και στον περιορισμό της υστέρησης των εσόδων του ΚΠ στα 0,9 δισεκ. περίπου, μέσω της είσπραξης σημαντικών έκτακτων (κυρίως μη φορολογικών) εσόδων. Σημειώνεται επίσης ότι οι εισπράξεις ορισμένων ποσών από διαφόρους δημόσιους φορείς (όπως ΤΧΣ, ΕΟΠΥΥ κλπ.), που έχουν καταγραφεί ως έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού (ΤΠ), πιθανότατα δεν αποτελούν έσοδα σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης (ΓΚ), καθώς η μεταφορά κονδυλίων μεταξύ συνιστωσών της ΓΚ δεν είναι δυνατόν να αυξήσει τα έσοδά της σε ενοποιημένη βάση. Συνεπώς, η θετική εικόνα του εξαμήνου είναι προσωρινή, οφείλεται σε ειδικούς λόγους, δεν συνάδει με τις γενικότερες οικονομικές εξελίξεις και είναι αναστρέψιμη. Στο 66

73 υπόλοιπο του έτους οι τάσεις του πενταμήνου είναι πολύ πιθανόν να αναστραφούν, επηρεάζοντας αρνητικά τα μεγέθη και την εν γένει εικόνα του Προϋπολογισμού. Το έλλειμμα του ΚΠ στο εξάμηνο συγκρατήθηκε στα εκατ., έναντι στόχου για έλλειμμα εκατ. Αντίστοιχα, το πρωτογενές πλεόνασμα του ΚΠ έφθασε τα εκατ., έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα ύψους εκατ. (Πίνακας 2.7). Η συγκράτηση του ελλείμματος σχεδόν κατά 3,2 δισεκ. οφείλεται αποκλειστικά στη συγκράτηση των δαπανών του ΚΠ κατά 4,1 δισεκ. ( 2,6 δισεκ. από πρωτογενείς δαπάνες, 0,3 δισεκ. από εξοπλιστικά, καταπτώσεις εγγυήσεων κλπ. και 1,1 δισεκ. από το ΠΔΕ). Αντιθέτως, τα έσοδα του ΤΠ υστέρησαν έναντι του στόχου του πενταμήνου κατά 1,8 δισεκ. περίπου, αλλά η υστέρηση μετριάστηκε από την υπέρβαση των εσόδων του Προϋπολογισμού Δημόσιων Επενδύσεων (από τα Ταμεία της ΕΕ) κατά 0,8 δισεκ. Ο τρόπος συγκράτησης του ελλείμματος στο εξάμηνο παραπέμπει σε δύο ερωτήματα: Κατ αρχάς, είναι δυνατόν η συγκράτηση των δαπανών, σε τέτοια έκταση, να συνεχιστεί και στο υπόλοιπο του έτους; Δεύτερον, υπάρχει στο πεντάμηνο5 αύξηση των υποχρεώσεων του Δημοσίου προς τους προμηθευτές του. Στο πρώτο ερώτημα την απάντηση την έχει δώσει το Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο κάθε μήνα επισημαίνει ότι οι δαπάνες θα ομαλοποιηθούν μόλις το επιτρέψουν οι ταμειακές συνθήκες. Όσον αφορά στο δεύτερο ερώτημα, από το Δελτίο των Μηνιαίων Στοιχείων της Γενικής Κυβέρνησης του Μαΐου 20156, προκύπτει μία αύξηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου κατά 1,3 δισεκ., μεταξύ τέλους Δεκεμβρίου 2014 και τέλους Μαΐου Το 71,6% της αύξησης εντοπίζεται στους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο. Αυτό υποδηλώνει υποχρεώσεις που θα έπρεπε να είχαν εξοφληθεί το πρώτο τρίμηνο του 2015, αλλά παρέμειναν ανεξόφλητες για διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών και εμφανίστηκαν το Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο. Οι υποχρεώσεις αυτές αφορούν τον ΚΠ, τα Νοσοκομεία και τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Άρα, σχεδόν το 49,0% της συγκράτησης των δαπανών στο πεντάμηνο είναι στην ουσία καθυστέρηση στην εξόφληση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου. Η πλήρης εικόνα του εξαμήνου, όσον αφορά τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, θα γίνει γνωστή σταδιακά, όταν δημοσιευθεί και το Δελτίο του Σεπτεμβρίου για τη Γενική Κυβέρνηση. Στο πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου, για το οποίο υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία, διαμορφώθηκαν δύο τάσεις όσον αφορά τα έσοδα του ΤΠ. Αφενός υπάρχει μεγάλη υστέρηση των φορολογικών εσόδων, με παράλληλη αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των φορολογουμένων προς το Δημόσιο κατά 5,2 δισεκ. Αφετέρου, τα έσοδα ενισχύθηκαν σημαντικά από έκτακτες εισπράξεις κυρίως μη φορολογικών εσόδων. Συγκεκριμένα, στο πεντάμηνο οι συνολικές εισπράξεις του ΤΠ (φορολογικά και μη φορολογικά έσοδα, προ επιστροφών φόρων) μειώθηκαν κατά 2,2% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2014 και περιορίστηκαν σε εκατ. Επίσης, παρουσίασαν υστέρηση 5,4% (ή εκατ.), έναντι του αντίστοιχου στόχου του προϋπολογισμού. Συνολικά, τα φορολογικά έσοδα του ΤΠ στο πεντάμηνο παρουσίασαν υστέρηση έναντι του στόχου, ύψους εκατ. Από την ανάλυση των εσόδων προκύπτει ότι η υστέρηση εντοπίζεται κυρίως στις εισπράξεις από άμεσους φόρους και ειδικότερα από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων (- 695 εκατ.), από τους άμεσους φόρους παρελθόντων ετών (- 373 εκατ.) και από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (- 256 εκατ.). Επίσης, σημαντικές υστερήσεις σε σχέση με τους στόχους, καταγράφονται και στους 67

74 έμμεσους φόρους, ιδιαίτερα στις εισπράξεις από το ΦΠΑ (- 369 εκατ.) και στους έμμεσους φόρους παρελθόντων ετών (- 105 εκατ.). Σημειώνεται ότι οι παραπάνω κατηγορίες εσόδων παρουσίασαν σημαντικές μειώσεις και έναντι των αντίστοιχων εισπράξεων του 2014 (βλ. Πίνακα 2.8). Εξαίρεση παρουσίασαν τα έσοδα από το τέλος ταξινόμησης αυτοκινήτων, από τα τέλη κυκλοφορίας και από τον ΕΦΚ καυσίμων, τα οποία έχουν υπερβεί τους στόχους του πενταμήνου, λόγω της ανάκαμψης που σημειώθηκε τον Δεκέμβριο και στην αρχή του τρέχοντος έτους στην αγορά αυτοκινήτου. Αυτή η μεγάλη υστέρηση αντισταθμίστηκε εν μέρει από την είσπραξη έκτακτων, μη φορολογικών κυρίως εσόδων, που υπερέβησαν τον αντίστοιχο στόχο κατά 763 εκατ. Η ως άνω υστέρηση των φορολογικών εσόδων φαίνεται ότι συνδέεται, σε σημαντικό βαθμό, με τις προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν από τον Δεκέμβριο και μετά στους φορολογούμενους για ευνοϊκότερη διευθέτηση των οφειλών τους και το ενδεχόμενο μη καταβολής ή χαμηλότερων από πέρυσι πληρωμών για ορισμένους φόρους (πχ. ΕΝΦΙΑ). Επιπλέον, τους τελευταίους μήνες φαίνεται ότι οι φορολογούμενοι τηρούν στάση αναμονής, γεγονός που υποδηλώνεται και από το βραδύ ρυθμό υποβολής των φορολογικών δηλώσεων στη φορολογία εισοδήματος. Τέλος, υπάρχουν ενδείξεις για γενικευμένη μη έκδοση αποδείξεων και γενικότερα για εντατικοποίηση της φοροδιαφυγής, ιδιαίτερα στον ΦΠΑ. Όλα τα ανωτέρω ισχύουν ιδιαίτερα για το μήνα Ιούνιο, όπου τα έσοδα περιορίστηκαν σε εκατ. ευρώ, έναντι αντίστοιχων εισπράξεων ύψους εκατ. ευρώ το 2014 και εκατ. το Όπως προαναφέρθηκε, η υστέρηση των φορολογικών εσόδων του πενταμήνου (κατά εκατ.) είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τη συνολική υστέρηση των εσόδων ( 979 εκατ.) έναντι των αντίστοιχων στόχων, επειδή τα έσοδα του ΤΠ έχουν ενισχυθεί από έκτακτα, μη φορολογικά κυρίως έσοδα, τα οποία υπερβαίνουν τους σχετικούς στόχους του πενταμήνου κατά 763 εκατ. Τα έσοδα αυτά εισπράχθηκαν κυρίως στο δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου και, με εξαίρεση τα έσοδα από την πρώτη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών7, οι υπόλοιπες εισπράξεις πιθανότατα δεν αποτελούν έσοδα σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης (ενοποιημένη εθνικολογιστική βάση). Σημειώνεται, τέλος, ότι για να μην υπάρξει υστέρηση στο τέλος του έτους και να επιτευχθεί ο ετήσιος στόχος του προϋπολογισμού, στο υπόλοιπο του έτους (δηλαδή στο δεύτερο εξάμηνο) απαιτείται αύξηση των εσόδων με μέσο ετήσιο ρυθμό 17,4% έναντι των αντίστοιχων εισπράξεων του Δεδομένου ότι στο εξάμηνο τα έσοδα μειώθηκαν με ρυθμό 4,9%, μία τέτοια βελτίωση κρίνεται ουσιαστικά ανέφικτη. Οι δαπάνες του ΤΠ στο εξάμηνο διαμορφώθηκαν σε εκατ., έναντι στόχου για πληρωμές ύψους εκατ. Έχουν δηλαδή συγκρατηθεί κατά εκατ.8. Μειωμένες κατά 3,8% είναι επίσης οι δαπάνες του πενταμήνου Ιανουαρίου - Μαΐου και έναντι των αντίστοιχων πληρωμών του 2014 (Πίνακας 2.10). Όμως, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, σημαντικό μέρος της συγκράτησης οφείλεται σε καθυστέρηση καταβολής ληξιπρόθεσμων οφειλών, ή άλλων υποχρεώσεων του ΤΠ και όχι σε πραγματικές περικοπές δαπανών. Η προσωρινή αυτή συγκράτηση εντοπίζεται πρωτίστως στις πρωτογενείς δαπάνες (συμπεριλαμβανομένων των εξοπλιστικών προγραμμάτων, καταπτώσεων κλπ.) και ανέρχεται σε εκατ., ενώ οι πληρωμές τόκων διαμορφώθηκαν επίσης ελαφρά κάτω από τον στόχο του εξαμήνου (συγκράτηση 74 εκατ. μόνο). Στο πεντάμηνο, μεταξύ των πρωτογενών δαπανών, η μείωση εντοπίζεται9 στις επιχορηγήσεις προς τα νοσοκομεία για εξόφληση οφειλών τους (- 500 εκατ.), στους αποδιδόμενους πόρους (- 505 εκατ.), στις δαπάνες για εξοπλιστικά προγράμματα ( -219 εκατ.) και στις λοιπές επιχορηγήσεις (- 210 εκατ.). Επίσης, στις δαπάνες του πενταμήνου Ιανουαρίου-Μαΐου 2014 περιλαμβάνονταν πληρωμές για κοινωνικό μέρισμα ύψους 169 εκατ., οι οποίες δεν υπάρχουν εφέτος. Ως αποτέλεσμα του περιορισμού των επιχορηγήσεων του ΤΠ, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των 68

75 νοσοκομείων αυξήθηκαν στο πεντάμηνο10 Ιανουαρίου Μαΐου κατά 416 εκατ. και των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης κατά 465 εκατ. Αυτές οι αυξήσεις αποτελούν μέρος της συνολικής αύξησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών κατά εκατ. Όπως προαναφέρθηκε, το καίριο ερώτημα είναι τι θα συμβεί στο υπόλοιπο του έτους, καθώς σε ετήσια βάση το σύνολο των δαπανών του ΤΠ έχει προϋπολογιστεί να αυξηθεί κατά 1,7% σε σχέση με το 2014, ενώ στο εξάμηνο μειώθηκε κατά 6,7%. Στο πρώτο εξάμηνο του έτους ο ΠΔΕ παρουσίασε πλεόνασμα 875 εκατ. και συνέβαλε κατά 46,6% στη δημιουργία του πρωτογενούς πλεονάσματος του ΚΠ (Πίνακας 2.7). Το πλεόνασμα αυτό οφείλεται αφενός στη συγκράτηση των δαπανών επενδύσεων κατά εκατ. έναντι του στόχου του εξαμήνου, αφετέρου στην υπέρβαση του στόχου των εσόδων κατά 759 εκατ. Έτσι, ενώ ο στόχος του εξαμήνου (για τον ΠΔΕ) προέβλεπε έλλειμμα 930 εκατ., τελικά ο ΠΔΕ παρουσίασε πλεόνασμα 875 εκατ. Λόγω της συγκράτησης οι δαπάνες επενδύσεων του εξαμήνου είναι μειωμένες κατά 51,1% έναντι των αντίστοιχων πληρωμών του 2014 (Πίνακες 2.7 και 2.10). Εάν η πρακτική αυτή συνεχισθεί έως το τέλος του έτους, τότε οι δημόσιες επενδύσεις θα περιορισθούν σε εκατ. ως εκατ. περίπου, έναντι ετήσιου στόχου εκατ., με ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες για την οικονομία και για την ομαλή εκτέλεση των δημόσιων έργων. Οι δημοσιονομικές εξελίξεις του πενταμήνου, σε συνδυασμό με την κλιμάκωση και κορύφωση της πολιτικής αβεβαιότητας, λόγω της πραγματοποίησης εκλογών και κατόπιν των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, υποδηλώνουν ότι η πορεία των δημοσίων οικονομικών στο υπόλοιπο του τρέχοντος έτους θα είναι πολύ δύσκολη, ακόμη και στην περίπτωση που ο προϋπολογισμός εκτελεστεί χωρίς αποκλίσεις. Η διακοπή των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές λίγες ημέρες πριν την ολοκλήρωση της παράτασης του δεύτερου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, το δημοψήφισμα και το ενδεχόμενο μιας νέας εκλογικής αναμέτρησης, το οποίο δεν μπορεί ακόμα να αποκλειστεί, θα εκτροχιάσουν πλήρως τον προϋπολογισμό. Εάν αυτά συνδυαστούν και με ενδεχόμενες άλλες πολιτικοοικονομικές εξελίξεις, πχ. σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι συνέπειες μπορεί να είναι πολύ πιο δυσμενείς. ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Μακροοικονομικές Εξελίξεις Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας επιβραδύνθηκε αρκετά στο πρώτο τρίμηνο του 2015, στο 0,4%, έναντι ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ 1,3% στο τελευταίο τρίμηνο του 2014, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία Εθνικών Λογαριασμών της ΕΛ.ΣΤΑΤ.11 Ωστόσο, στο πρώτο τρίμηνο φέτος συμπληρώθηκε ένα έτος παραμονής της ελληνικής οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά. Η έντονη κλιμάκωση της πολιτικής αβεβαιότητας κατά την προεκλογική περίοδο και η κορύφωσή της τον Φεβρουάριο, κατά τις διαπραγματεύσεις με την Ευρ. Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, αποτέλεσαν το βασικό προσδιοριστικό παράγοντα των πολιτικοοικονομικών εξελίξεων στις αρχές του τρέχοντος έτους, όπως είχε επισημανθεί στην προηγούμενη έκθεση του ΙΟΒΕ για την ελληνική οικονομία. Οι επιδράσεις τους στις συνιστώσες του ΑΕΠ, θετικές και αρνητικές, εκδηλώθηκαν κυρίως στην καταναλωτική συμπεριφορά και την πορεία του εξωτερικού ισοζυγίου της ελληνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, η αποκλιμάκωση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ στο αρχικό τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο, προήλθε από την έντονη επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εξαγωγών. Στον αντίποδα, σημαντική διεύρυνση παρουσίασαν οι επενδύσεις, ενώ ενισχύθηκε ελαφρώς η αύξηση της κατανάλωσης των 69

76 νοικοκυριών και περιορίστηκε η πτώση των δημόσιων καταναλωτικών δαπανών. Η νέα τόνωση της ιδιωτικής καταναλωτικής ζήτησης αντικατοπτρίζεται στην υψηλή άνοδο των εισαγωγών, η οποία πάντως ήταν σαφώς ηπιότερη από ότι στα τέλη του 2014 και, σε συνδυασμό με τη μικρής έκτασης αύξηση των εξαγωγών, δεν επιδείνωσε περαιτέρω το ισοζύγιο του εξωτερικού τομέα σε εθνικολογιστικούς όρους. Αναλυτικά σε ότι αφορά τις τάσεις στις επιμέρους συνιστώσες του ΑΕΠ στο περασμένο τρίμηνο Ιανουαρίου - Μαρτίου, η εγχώρια κατανάλωση ήταν 1,0% υψηλότερη έναντι της ίδιας περιόδου του 2014, κατά την οποία αυξήθηκε οριακά, κατά 0,4%. Η αύξηση της κατανάλωσης υπερέβη και αυτή στο καταληκτικό τρίμηνο πέρυσι (0,5%). Οι τάσεις στις βασικές συνιστώσες της εγχώριας κατανάλωσης κατά τον περασμένο χρόνο συνεχίστηκαν στις αρχές του 2015: H νέα άνοδος οφείλεται αποκλειστικά στην αύξηση των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών κατά 1,6%, όταν πριν ένα έτος αυτές διευρύνονταν κατά 0,5%. Η κατανάλωση του δημόσιου τομέα περιορίστηκε οριακά στις αρχές του 2015, κατά 0,2%, λιγότερο από ότι στο δεύτερο εξάμηνο του 2014 (-3,0%), έναντι μικρής ανόδου 0,6% στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα του Κατακόρυφη άνοδο παρουσίασαν οι επενδύσεις στο χρονικό διάστημα Ιανουαρίου - Μαρτίου φέτος (+27,6%), σε αντίθεση με τη μείωσή τους πριν ένα έτος (- 19,3%), ενίσχυση που ήταν η ισχυρότερη της τελευταίας εννιαετίας. Η αύξηση προήλθε κυρίως από τον υψηλότερο σχηματισμό πάγιου κεφαλαίου (+14,6%), ενώ ταυτόχρονα σημειώθηκε σχετικά μεγάλη συσσώρευση αποθεμάτων ( 552 εκατ.), κατόπιν μικρής αποαποθεματοποίησης στην αντίστοιχη περυσινή περίοδο (- 73 εκατ.). Η έντονη άνοδος της επενδυτικής δραστηριότητας προέρχεται από την ίδια τάση σε δύο κατηγορίες πάγιου κεφαλαίου, το μηχανολογικό εξοπλισμό (+23,6%) και το μεταφορικό εξοπλισμό, κυρίως ΙΧ (+116,5%), έναντι υποχώρησης κατά 14,6% και αύξησης της τάξης του 23,7% αντίστοιχα στο ίδιο τρίμηνο πέρυσι. Στον αντίποδα, η κατασκευή κατοικιών παρέμεινε σε πτωτική τροχιά για έβδομο έτος, με μεγάλη ταχύτητα (-30,5%), με τη σωρευτική μείωση από το πρώτο τρίμηνο του 2007 να φθάνει το 91,2%. Ακολούθησαν σε υποχώρηση οι λοιπές κατασκευές (-20,4%), η οποία αντιστάθμισε την περυσινή τους διεύρυνση (+19,3%). Σταθεροποιητικές τάσεις επικράτησαν σε λοιπά προϊόντα (+0,3%) και αγροτικά προϊόντα (- 0,2%), όταν πριν ένα χρόνο σημειωνόταν άνοδος σε αμφότερες τις κατηγορίες (+3,1% και +10,9% αντίστοιχα). Σημαντική μεταβολή τάσης σημειώθηκε στις εξαγωγές, καθώς τον υψηλό ρυθμό ανόδου τους στο τέταρτο περυσινό τρίμηνο (10,0%) διαδέχθηκε στις αρχές του 2015 μικρή αύξηση (1,3%), αρκετά χαμηλότερη και της διεύρυνσής τους στο πρώτο τρίμηνο του 2014 (+7,8%). Η άνοδος επιβραδύνθηκε αισθητά τόσο στις εξαγωγές αγαθών (+0,9%, από +5,2% πριν ένα χρόνο), όσο και στις εξαγωγές υπηρεσιών (+2,2%, από +10,7%). Ωστόσο, επισημαίνεται ότι κατόπιν της αύξησης των εξαγωγών στο αρχικό τρίμηνο, για τέταρτο έτος στη σειρά, αυτές διαμορφώθηκαν στο δεύτερο υψηλότερο επίπεδό τους σε σταθερές τιμές διαχρονικά, για τη συγκεκριμένη περίοδο, στα 13,9 δισεκ., ελαφρώς χαμηλότερα από τη μέγιστη τιμή τους τον Ιανουάριο-Μάρτιο του 2008 ( 14,6 δισεκ.). Η σταθερή ανάκαμψη της καταναλωτικής ζήτησης επί ένα χρόνο, έκτασης περίπου 1,0%, κατά κύριο λόγο από την τόνωση των καταναλωτικών εξόδων των νοικοκυριών, εκτιμάται ότι έχει οδηγήσει στην καταγραφόμενη άνοδο των εισαγωγών, οι οποίες στο πρώτο τρίμηνο φέτος ευνοήθηκαν και από τις κατηγορίες στοιχείων παγίου κεφαλαίου στις οποίες σημειώθηκε αύξηση (οχήματα, μηχανήματα). Συγκεκριμένα, οι εισαγωγές ήταν στο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου φέτος 10,3% περισσότερες από ότι στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2014, στο οποίο είχαν επικρατήσει σταθεροποιητικές τάσεις (+0,3%). Σε συνδυασμό με το μικρό βαθμό αύξησης των εξαγωγών στις αρχές του τρέχοντος έτους, η σημαντική άνοδος των εισαγωγών διεύρυνε κατά το α τρίμηνο φέτος το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου σε εθνικολογιστικούς όρους στα 1,86 δισεκ. (4,0%), έναντι μόλις 70

77 561 εκατ. (1,2%) ένα χρόνο νωρίτερα. Οριακή ήταν η αύξηση του ΑΕΠ από την πλευρά της παραγωγής στο περασμένο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου, μόλις 0,2%, όσο και στο ίδιο χρονικό διάστημα πριν ένα χρόνο (+0,1%), ενώ στο τέταρτο τρίμηνο πέρυσι είχε ενισχυθεί κατά 0,6%. Οι βασικοί τομείς της ελληνικής οικονομίας είναι ισοκατανεμημένοι μεταξύ εκείνων των οποίων το προϊόν αυξάνεται και όσων η παραγωγή παρουσιάζει κάμψη. Μεταξύ της πρώτης κατηγορίας τομέων, η αύξηση κατά 5,0% της προστιθέμενης αξίας παραγωγής στον τομέα Χονδρικού-λιανικού εμπορίου, Επισκευών οχημάτων-μοτοσικλετών και Υπηρεσιών παροχής καταλύματος εστίασης ήταν η μεγαλύτερη, όπως και πέρυσι, οπότε διαμορφώθηκε σχεδόν στο ίδιο επίπεδο (+4,3%). Η μεγέθυνσή του την τελευταία διετία προέρχεται από την ενίσχυση της καταναλωτικής ζήτησης των νοικοκυριών, καθώς και του διεθνούς τουριστικού ρεύματος. Στις Επαγγελματικές - επιστημονικές - τεχνικές - διοικητικές δραστηριότητες η άνοδος της δραστηριότητας ήταν της τάξης του 2,8%, έναντι σημαντικής υποχώρησης 9,7% στο αρχικό τρίμηνο του Ακολούθησαν τα Ορυκτά Ορυχεία Λατομεία, των οποίων το προϊόν αυξήθηκε, έστω λίγο (+0,9%), σε πρώτο τρίμηνο έτους μετά το 2008, ενώ σε αυτή την περίοδο πέρυσι περιορίστηκε στον ίδιο βαθμό (-1,0%). Μικρές ήταν οι αυξήσεις στη Γεωργία-Δασοκομία-Αλιεία (+0,6%, έναντι -1,2%) και στη Διαχείριση ακίνητης περιουσίας (+0,2% σε αμφότερα τα πρώτα τρίμηνα). Δεδομένης της νέας, έντονης πτώσης στην κατασκευή κατοικιών τους πρώτους μήνες του 2015, όπως επίσης στις λοιπές κατασκευές, οι οποίες καταγράφηκαν παραπάνω, η συρρίκνωση της δραστηριότητας στον Κατασκευαστικό τομέα κατά 27,6% θεωρείται αναμενόμενη. Υπερέβη κατά πολύ και την υποχώρηση στο αρχικό τρίμηνο του 2014 (-9,0%), ενώ από το 2007, όταν ξεκίνησε η κάμψη στις Κατασκευές, η συνολική μείωση του προϊόντος έχει φθάσει το 81,2%, με αποτέλεσμα ο τομέας να είναι πλέον ο μικρότερος σε προϊόν μεταξύ των 10 βασικών τομέων, από πέμπτος. Πολύ μικρότερης έκτασης σε σχέση με τις Κατασκευές είναι η πτώση της δραστηριότητας στις Τέχνες-ψυχαγωγία-διασκέδαση (- 3,3%), ανακόπτοντας την ανάκαμψη της προηγούμενης διετίας κατά περίπου 7,0%. Η περιορισμένη μείωση κατά το περυσινό αρχικό τρίμηνο στην Ενημέρωση Επικοινωνία διευρύνθηκε φέτος (-2,1% στο α τρίμ. 15, από -0,5%). Αντιθέτως, περιορίστηκαν αισθητά οι απώλειες στις Χρηματοπιστωτικές-ασφαλιστικές δραστηριότητες (-0,6%, έναντι -6,3%). Η ύφεση επανάκαμψε στο δημόσιο τομέα (-1,4%, από +0,7%). Η πολιτική αβεβαιότητα και η ανάσχεση της αναπτυξιακής δυναμικής στο αρχικό τρίμηνο φέτος φαίνεται ότι είχαν ήδη επιπτώσεις στην αγορά εργασίας, παρά την αναμενόμενη ώθηση στην απασχόληση από την κλιμάκωση της ανάκαμψης καθ όλο το δεύτερο εξάμηνο του Το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στην περίοδο Ιανουαρίου - Μαρτίου για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο, σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο, φθάνοντας στο 26,6%, μισή ποσοστιαία μονάδα υψηλότερα από το τελευταίο τρίμηνο του Ωστόσο, έναντι του αρχικού τριμήνου πέρυσι η ανεργία ήταν 1,2 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη. Η αύξηση της ανεργίας στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους σχετίζεται και με την παρατεταμένη πέρυσι τουριστική περίοδο, η οποία εκτιμάται ότι ολοκληρώθηκε περίπου στο μέσο του τέταρτου τριμήνου, συντηρώντας έως τότε σημαντικό τμήμα της απασχόλησης σε επιχειρήσεις σχετιζόμενες με τον τουρισμό. Αυτή η εξέλιξη αποτυπώνεται στα στοιχεία για την απασχόληση κατά τομέα, σύμφωνα με τα οποία στον τομέα των Υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης σημειώθηκε η εντονότερη κάμψη της απασχόλησης σε απόλυτο αριθμό θέσεων εργασίας κατά το αρχικό τρίμηνο του τρέχοντος έτους έναντι του αμέσως προηγούμενου (-24,3 χιλ. θέσεις), με τους τομείς των Κατασκευών και της Ενημέρωσης-Επικοινωνίας να έπονται σε υποχώρηση (-9,5 χιλ. και -9,4 χιλ. θέσεις αντίστοιχα). Όμως, σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο του 2014, ο τομέας του Τουρισμού είναι αυτός στον οποίο έχουν δημιουργηθεί οι περισσότερες θέσεις εργασίας (+27,6 χιλ.), ενώ αισθητή ενίσχυση της απασχόλησης καταγράφεται και Χονδρικό 71

78 και λιανικό εμπόριο - επισκευή οχημάτων και μοτοσυκλετών (+20,6 χιλ.) και τη Μεταποίηση (+11,9 χιλ.). Η ανάκαμψη του αποπληθωρισμού στο τελευταίο τρίμηνο του 2014 κλιμακώθηκε περαιτέρω κατά το αμέσως επόμενο τρίμηνο, με αποτέλεσμα αυτός να προσεγγίσει τον περασμένο Ιανουάριο τη διαχρονικά υψηλότερη έντασή του (2,8%, έναντι 2,9% τον Νοέμβριο του 2013). Στο σύνολο του πρώτου τριμήνου φέτος η έντασή του ήταν η μεγαλύτερη διαχρονικά, -2,4%, 1,1 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη από ότι πριν ένα χρόνο. Όμως, σε αντίθεση με την πρώτη περίοδο εκδήλωσης του αποπληθωρισμού, από τις αρχές του 2013 έως το μέσο του 2014, η οποία οφειλόταν στην κάμψη της ζήτησης και τη μη επιβολή νέων έμμεσων φόρων, όπως στα προηγούμενα χρόνια, η νέα έξαρσή του προέρχεται από τη σημαντική, σταθερή μείωση της διεθνούς τιμής του πετρελαίου. Η υποχώρησή της ασκεί ισχυρές πτωτικές πιέσεις στις δύο εκ των τριών βασικών ομάδων αγαθών/υπηρεσιών που διαμορφώνουν το Γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΓΔΤΚ), δηλαδή τις «Μεταφορές» και τη «Στέγαση». Όπως επισημάνθηκε στην προηγούμενη έκθεση, το κόστος μεταφορών έχει περιοριστεί και από τη μείωση του κόμιστρου στα μέσα μαζικής μεταφοράς στην Αθήνα. Επίσης, συνεχίστηκε η υποχώρηση τιμών στην Εκπαίδευση, κατά 3,1%, αν και η συγκεκριμένη κατηγορία υπηρεσιών καθορίζει σε πολύ μικρότερο βαθμό από τις δύο προηγούμενες κατηγορίες προϊόντων / υπηρεσιών το ΓΔΤΚ. Συνοψίζοντας, οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από την επανάκαμψη και την κορύφωση της πολιτικής αβεβαιότητας στη διάρκεια του αρχικού τριμήνου του τρέχοντος έτους, οδήγησαν στη νέα εξασθένιση της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας σε αυτό το χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, συνεχίστηκε για δεύτερο τρίμηνο η άνοδος της ανεργίας, η οποία εντός του εξαμήνου Οκτώβριος 2014Μάρτιος 2015 διευρύνθηκε κατά μια ποσοστιαία μονάδα. Μεταξύ των επιδράσεων της αβεβαιότητας, πρωτίστως για την έκβαση των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, επισημαίνονται: α) ο έντονος περιορισμός της ρευστότητας, λόγω της απόσυρσης των καταθέσεων επιχειρήσεων νοικοκυριών από τα τραπεζικά ιδρύματα, της μη καταβολής κάποιας δόσης από τα δάνεια των ΕΕ-ΔΝΤ από τον περασμένο Αύγουστο και της διακοπής αποδοχής τον Φεβρουάριο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα των κρατικών ομολόγων ως εγγυήσεων, β) η αποδυνάμωση της εμπιστοσύνης των δυνητικών επενδυτών στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, λόγω της μη εφαρμογής των συμφωνημένων με τους εταίρους μεταρρυθμίσεων και των διαρθρωτικών αλλαγών, αλλά και εξαιτίας των προεκλογικών - μετεκλογικών εξαγγελιών για παραμέτρους της οικονομίας που επηρεάζουν σημαντικά την αποδοτικότητα των επενδύσεων, γ) η διεθνής ελκυστικότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών, π.χ. των τουριστικών, δ) η πραγματοποίηση καταναλωτικών δαπανών υπό την επίδραση του νομισματικού κίνδυνου, ο οποίος επανέκαμψε από το πρώτο τρίμηνο φέτος. Οι συγκεκριμένες επιδράσεις επισημαίνονται και επειδή συνεχίστηκαν στο δεύτερο τρίμηνο, με ορισμένες εξ αυτών να κλιμακώνονται. Επιπλέον, ορισμένες εξ αυτών αναμένεται να συνεχιστούν στο υπόλοιπο του 2015, διαμορφώνοντας περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα και το ΑΕΠ, όπως θα αναλυθεί στην αμέσως επόμενη ενότητα. Μεσοπρόθεσμες προοπτικές Η ήδη αρκετά οξυμένη αβεβαιότητα κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους από την πραγματοποίηση εκλογών και την παράταση του δεύτερου προγράμματος οικονομικής πολιτικής κατά τέσσερις μήνες, προκειμένου να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της προόδου του και να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα - πολιτικές για τη διασφάλιση της συνέχισης της δημοσιονομικής προσαρμογής και της βιωσιμότητας του χρέους, κορυφώθηκε στο δεύτερο τρίμηνο από τη συνεχώς ανακύπτουσα αδυναμία των δύο πλευρών να συμφωνήσουν ως 72

79 προς τις μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες, τη στόχευση των δημοσιονομικών μέτρων και το δημοσιονομικό τους αποτέλεσμα, την ανάγκη παρεμβάσεων για το ελληνικό χρέος και το ύψος των τρεχουσών και μεσοπρόθεσμων χρηματοδοτικών αναγκών οι οποίες θα καλυφθούν από τους επίσημους πιστωτές της Ελλάδας. Ευνόητα, η μη ολοκλήρωση της αξιολόγησης του δεύτερου προγράμματος και οι άμεσες επιπτώσεις της (απώλεια της προβλεπόμενης χρηματοδότησης του ελληνικού κράτους για την εξυπηρέτηση του χρέους του, στάση πληρωμών έναντι του ΔΝΤ, μη επέκταση χρηματοδότησης τραπεζών από την ΕΚΤ μέσω του Έκτακτου Μηχανισμού Ρευστότητας (ELA), επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων), σε συνδυασμό με την προκήρυξη δημοψηφίσματος, διαμόρφωσαν πρωτόγνωρα για την ελληνική οικονομία και κοινωνία δεδομένα και συνθήκες, η διάρκεια και το μέγεθος των επιπτώσεων των οποίων δεν είναι εφικτό προς το παρόν να προβλεφθούν. Από την άλλη πλευρά, η επίτευξη καταρχήν συμφωνίας επί ορισμένων μεταρρυθμίσεων ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους εταίρους στην Ευρωζώνη, ούτως ώστε κατόπιν της υλοποίησής τους να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη ενός νέου προγράμματος, και η ψήφιση ορισμένων εξ αυτών που ακολούθησε, περιορίζουν την απώλεια αξιοπιστίας και την πιθανότητα αρνητικών οικονομικών εξελίξεων στους επόμενους μήνες, χωρίς ωστόσο να τις εξανεμίζουν. Η συνέχιση της αποκλιμάκωσης της επιφυλακτικότητας εντός και εκτός της χώρας θα εξαρτηθεί από την ομαλοποίηση της κυβερνητικής λειτουργίας μετά τον πρόσφατο ανασχηματισμό και την προώθηση - εφαρμογή όλων των απαραίτητων αποφάσεων για την πραγματοποίηση των προαπαιτούμενων για το νέο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, καθώς και όσων θα περιλαμβάνονται σε αυτό. Αναλυτικά, σε ότι αφορά τις τάσεις σε βασικά οικονομικά μεγέθη κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, η αβεβαιότητα εξαιτίας των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων, χωρίς να ενισχύεται ουσιαστικά σε κάποιο στάδιό τους η πιθανότητα επίτευξης συμφωνίας, αποτυπώθηκε κυρίως στη μεταστροφή της ισχυρής βελτίωσης του οικονομικού κλίματος μετά τις εκλογές σε πτώση, ιδίως στην πλευρά των καταναλωτών, όπως επίσης στη δραματική επιδείνωση της ρευστότητας στην ελληνική οικονομία. Η τελευταία εξέλιξη εντάσσεται στο πλαίσιο των επιδράσεων της επανάκαμψης του φόβου για έξοδο από το ευρώ (νομισματικός κίνδυνος) στις αποφάσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Αντανακλώντας τη σταδιακή κάμψη της μετεκλογικής καλυτέρευσης των προσδοκιών εγχωρίως και την κλιμάκωση της ανησυχίας για την έκβαση των διαπραγματεύσεων, ο δείκτης Οικονομικού Κλίματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος εκτιμάται στην Ελλάδα από το ΙΟΒΕ, μετά την άνοδο του περασμένου Φεβρουαρίου από την αναπτέρωση των προσδοκιών των νοικοκυριών, υποχωρούσε συνεχώς έως και τον Ιούνιο, τάση η οποία εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί ιδιαίτερα μετά τις πολιτικοοικονομικές εξελίξεις στα τέλη αυτού του μήνα. Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος τους τελευταίους τέσσερις μήνες προέρχεται πρωτίστως από το βασικό παράγοντα της προηγούμενης βελτίωσής του, την αποδυνάμωση των προσδοκιών των νοικοκυριών. Μεταξύ των βασικών τομέων της ελληνικής οικονομίας, στις Κατασκευές σημειώνεται η εντονότερη επιδείνωση προσδοκιών, κυρίως στα δημόσια κατασκευαστικά έργα, καθώς εκδηλώνονται καθυστερήσεις στην υλοποίησή τους. Λιγότερο αισιόδοξες σε σχέση με τις αρχές του χρόνου και κυρίως ως προς τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι είναι οι προσδοκίες στις Υπηρεσίες. Στο Λιανικό Εμπόριο σημειώνεται στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους μικρή διακύμανση των προσδοκιών γύρω από το ίδιο επίπεδο, ελαφρώς χαμηλότερα από πέρυσι, ενώ παραπλήσια είναι η εξέλιξη στη Μεταποίηση, όπου η ανάκαμψη της απαισιοδοξίας σε σύγκριση με το ίδιο χρονικό διάστημα του 2014 είναι ισχυρότερη. Σε ότι αφορά τις συνθήκες ρευστότητας, τα δεδομένα χειροτέρευσαν άρδην στο δεύτερο τρίμηνο φέτος στο τραπεζικό σύστημα, ενώ η συνέχιση της μη χρηματοδότησης του ελληνικού 73

80 κράτους, πλέον επί 10 μήνες, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί κάποια αξιολόγηση του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής από την ΕΕ και το ΔΝΤ, περιόρισε στο ελάχιστο τα ρευστά διαθέσιμά του. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι καταθέσεις στα νομισματικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εγχωρίως ελαττώθηκαν στο εξάμηνο Δεκεμβρίου - Μαΐου κατά 39,2 δισεκ. (-22,1%), εκ των οποίων καταθέσεις ύψους 21,7 δισεκ. αποσύρθηκαν μετά τις εκλογές. Ως αποτέλεσμα, οι καταθέσεις στα τέλη Μαΐου δεν ξεπερνούσαν τα 138,6 δισεκ., επίπεδο το οποίο είναι το χαμηλότερο των τελευταίων 11 ετών (από τον Ιούνιο του 2004). Το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης των καταθέσεων σημειώθηκε στις καταθέσεις των νοικοκυριών (- 24,6 δισεκ. στο εξάμηνο Δεκ.-Μάιος, - 14,1 δισεκ. από τον Φεβρουάριο), ενώ η μείωση των καταθέσεων των επιχειρήσεων ήταν μικρότερη, σε απόλυτα μεγέθη (- 9,8 δισεκ. και - 4,1 δισεκ. αντίστοιχα). Αυτή η αντίδραση νοικοκυριών και επιχειρήσεων ερμηνεύεται ως προσπάθεια διαφύλαξης του πραγματικού τους πλούτου έναντι του νομισματικού κινδύνου. Για την κάλυψη αυτών των απωλειών, οι τράπεζες έχουν αξιοποιήσει τον Έκτακτο Μηχανισμό Ρευστότητας (ELA) της ΕΚΤ: Από τα 44,9 δισεκ. στα οποία είχε διαμορφωθεί η ρευστότητα που είχε αντλήσει το τραπεζικό σύστημα εγχωρίως μέσω του συγκεκριμένου μηχανισμού στο τέλος του περασμένου Νοεμβρίου, ανήλθε κοντά στα 82 δισεκ. μετά από έξι μήνες, αύξηση της τάξης των 37 δισεκ., η οποία υπολείπεται ελαφρώς της εκροής καταθέσεων στην ίδια περίοδο. Ωστόσο, η αναταραχή σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τις τελευταίες φάσεις των διαπραγματεύσεων και η διακοπή τους στο τέλος του Ιουνίου, που συνοδεύτηκαν από έντονη εκροή καταθέσεων, εκτιμάται ότι έχουν διαμορφώσει το υπόλοιπό τους στις τράπεζες σαφώς χαμηλότερα από εκείνο στα τέλη Μαΐου, παρά την επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μέσω των τραπεζών. Πάντως, επισημαίνεται ότι παρά την εκτεταμένη απόσυρση καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα από τον τελευταίο μήνα του 2014 και τη σε μεγάλο βαθμό έκτοτε συντήρηση της ρευστότητάς του μέσω τον ELA, η ροή παροχής πιστώσεων από αυτό προς τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας δεν επιδεινώθηκε στους μήνες μετά τις εκλογές, με εξαίρεση τον Μάιο. Από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο, ο ρυθμός πιστωτικής συρρίκνωσης προς τον ιδιωτικό τομέα διακυμαινόταν γύρω από το 1,5%, σαφώς χαμηλότερα από το 2,7% στο τελευταίο τρίμηνο του Όμως, τον Μάιο οι πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις μειώθηκαν εκ νέου, κατά 3,0%12. Η επιβράδυνση της πιστωτικής συρρίκνωσης οφείλεται αποκλειστικά στην πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις από τον περασμένο Ιανουάριο, για πρώτη φορά από τον Νοέμβριο του Στο πρώτο τετράμηνο του τρέχοντος έτους, τα επιχειρηματικά δάνεια διευρύνθηκαν κατά 0,5%. Στον αντίποδα, η πιστωτική συρρίκνωση προς τα νοικοκυριά συνεχιζόταν το 2015 στον ίδιο βαθμό όπως το 2014, κατά περίπου 3,5%. Βεβαίως, η αναταραχή στο επίπεδο ρευστών διαθεσίμων του τραπεζικού συστήματος από τη μη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, η μη περαιτέρω επέκταση του ELA από την ΕΚΤ εξαιτίας αυτού του γεγονότος και η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, εκτιμάται ότι θα μεταβάλλουν άρδην επί τα χείρω τις τάσεις στην παροχή τραπεζικών πιστώσεων, καθώς και στους όρους τους. Η δυνατότητα πρόσβασης των τραπεζών σε ρευστότητα από τις διεθνείς αγορές, προκειμένου να καλύψουν την υποχώρηση των καταθέσεων, καθώς και ενός μέρους της επιχειρηματικότητας εγχωρίως, ιδίως των μεγαλύτερων επιχειρήσεων, περιορίστηκε σημαντικά και από τις υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας τους τελευταίους μήνες. Η παρατεταμένη έλλειψη χρηματοδότησης του ελληνικού κράτους, οδήγησε στη συγκέντρωση όλων των διαθέσιμων πηγών πόρων για την πληρωμή των τακτικών δαπανών (μισθοί, συντάξεις, επιδόματα κ.ά.) και την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, όπως τα αποθεματικά φορέων της γενικής κυβέρνησης (πχ. ασφαλιστικά ταμεία, περιφέρεια Αττικής, ΟΑΕΔ). Ταυτόχρονα, στα πλέον 74

81 πρόσφατα στοιχεία για την εκτέλεση του Κρατικού Προϋπολογισμού, καταγράφεται συγκράτηση των πρωτογενών δαπανών του κατά 2,6 δισεκ., εκ των οποίων 1,1 δισεκ. προέρχεται από τη διεύρυνση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του κράτους προς τους προμηθευτές του δημοσίου, οξύνοντας τη στενότητα ρευστότητας για τον ιδιωτικό τομέα13. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η μείωση των καταθέσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων αποτελεί ένα από τα αποτελέσματα της επανάκαμψης του νομισματικού κινδύνου στις αποφάσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Προκειμένου τα νοικοκυριά να διαφυλάξουν τον πραγματικό τους πλούτο έναντι αυτού, θεωρείται πολύ πιθανό ότι προέβησαν με τις καταθέσεις που απέσυραν από το τραπεζικό σύστημα σε χρηματοοικονομικές επενδύσεις στο εξωτερικό, οι οποίες επιδεινώνουν το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Επισημαίνεται σχετικά η εκτεταμένη άνοδος των απαιτήσεων στην κατηγορία «λοιπές επενδύσεις» του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών, στην οποία υπάγονται οι καταθέσεις κατοίκων της Ελλάδας στο εξωτερικό και η παροχή δάνειων σε μη κατοίκους της Ελλάδας, κατά 16,5 δισεκ. στο αρχικό τετράμηνο φέτος, έναντι υποχώρησης κατά 3,04 δισεκ. στην αντίστοιχη περίοδο του Η άνοδος αντανακλά κυρίως τη στατιστική προσαρμογή, που συνδέεται με την πάνω από το όριο έκδοση τραπεζογραμματίων από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ενσωματώνει όμως και την καθαρή αύξηση κατά 5,4 δισεκ. των καταθέσεων και repos κατοίκων στο εξωτερικό. Από την άλλη πλευρά, οι εγχώριες απαιτήσεις σε «επενδύσεις χαρτοφυλακίου» περιορίστηκαν στο τετράμηνο Ιανουαρίου Απριλίου του τρέχοντος έτους κατά 6 δισεκ., όταν πριν ένα χρόνο διευρύνθηκαν κατά 691 εκατ. Η πραγματοποίηση περισσότερων, σε ορισμένο βαθμό εσπευσμένων αγορών διεθνώς παραγόμενων αγαθών από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, ιδίως διαρκών προϊόντων από τα πρώτα και κεφαλαιουχικών αγαθών από τις δεύτερες, αποτελεί μια εναλλακτική ενέργεια για τη διαφύλαξη του πραγματικού πλούτου τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ήδη κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015 ο εποχικά διορθωμένος κύκλος εργασιών του κλάδου πώλησης μηχανοκίνητων οχημάτων ήταν 16,9% υψηλότερος σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι. Σε αυτή την περίοδο, στο πεδίο των επενδύσεων, οι εποχικά διορθωμένες αγορές μηχανολογικού εξοπλισμού αυξήθηκαν κατά 23,6%, άνοδος που είναι η μεγαλύτερη από το δεύτερο τρίμηνο του Βεβαίως, πέρα από τις άμεσες επιδράσεις της ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων αντίστοιχα, η αύξηση στις δύο παραπάνω κατηγορίες δαπανών ενισχύει τις εισαγωγές, επιβαρύνοντας περαιτέρω το εξωτερικό ισοζύγιο της ελληνικής οικονομίας. Εν μέρει στην άνοδό τους εκτιμάται ότι οφείλεται η διεύρυνση των εισαγωγών αγαθών κατά 10% στο αρχικό τρίμηνο φέτος, έναντι σταθεροποίησής τους ένα χρόνο νωρίτερα, η οποία εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί και θα κλιμακωθεί στη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου. Το σύνολο των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών στο πρώτο μισό του 2015 ευνόησε, παρά την ανησυχία για την έκβαση των διαπραγματεύσεων, η μη λήψη πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων. Ο (εποχικά διορθωμένος) όγκος δραστηριότητας στο Λιανικό Εμπόριο, εκτός των Καυσίμων, διευρυνόταν συνεχώς στην περίοδο Ιανουαρίου Μαρτίου φέτος, κατά μέσο όρο κατά 1,8%, σε αντίθεση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2014, στο οποίο σημείωνε υποχώρηση της τάξης 3,7%. Τον Απρίλιο καταγράφηκε αντιστροφή της τάσης σε πτωτική, η οποία όμως εκτιμάται ότι οφείλεται κυρίως στο αποτέλεσμα βάσης από το σχετικά υψηλό επίπεδο του δείκτη τον αντίστοιχο περυσινό μήνα. Αυτή η ανοδική τάση στην κατανάλωση θα αναστραφεί από την αβεβαιότητα που προκάλεσαν οι ραγδαίες πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις και την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Σε αντίθεση με την αρνητική επίδραση των περισσότερων, εν μέρει εσπευσμένων καταναλωτικών εξόδων και επενδύσεων στο εξωτερικό ισοζύγιο της ελληνικής οικονομίας, τη βελτίωσή του το τρέχον έτος υποστηρίζει, τουλάχιστον στο πρώτο μισό του, η συνέχιση 75

82 και διεύρυνση της περυσινής αύξησης του διεθνούς τουρισμού. Η σταθερότητα αυτής της τάσης από την αρχή του 2015 προμηνύει τη διατήρηση του κομβικού ρόλου του τομέα Υπηρεσιών καταλύματος εστίασης στη διαμόρφωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, τον οποίο κατείχε και πέρυσι. Συγκεκριμένα, στα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος καταγράφεται αύξηση των διεθνών ταξιδιωτών στην Ελλάδα τον Απρίλιο κατά 28,3%, ενώ στο σύνολο του πρώτου τετραμήνου η αντίστοιχη αύξηση ήταν ακόμα μεγαλύτερη (+39,3%)14. Η ενίσχυση των ταξιδιωτικών εισπράξεων είναι ηπιότερη από την άνοδο των διεθνών αφίξεων, της τάξης του 14,4% στο πρώτο τετράμηνο του τρέχοντος έτους, ενώ το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου διευρύνθηκε κατά 36,8%. Φαίνεται ότι, παρά τη διεθνή ανησυχία για τις διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τους δανειστές της, η παραμένουσα υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου, καθώς και έναντι άλλων νομισμάτων (στερλίνα, δολάριο Καναδά), έχει ενισχύσει σε μεγάλο βαθμό την ελκυστικότητα της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού, τάση η οποία εκτιμάται ότι συνεχίστηκε καθ όλο το πρώτο εξάμηνο. Στον αντίποδα, η μη επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους για την ολοκλήρωση του δεύτερου Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, θεωρείται ότι έπληξαν καίρια την ελκυστικότητα διεθνώς των ελληνικών παραθεριστικών προορισμών. Η έκταση των επιπτώσεων αυτής της εξέλιξης στη διεθνή τουριστική κίνηση και τις ταξιδιωτικές εισπράξεις θα αποτυπωθεί στα στοιχεία τους επόμενους μήνες και δεν αποκλείεται να αντισταθμίσει τη βελτίωση που σημειώθηκε στο αρχικό εξάμηνο του 2015, διατηρώντας το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου γύρω από τα περυσινά του επίπεδα. Σε ότι αφορά τις πλέον πρόσφατες τάσεις σε άλλα τμήματα της οικονομικής δραστηριότητας, οι οποίες καλύπτουν μέχρι και τον Μάιο, καταγράφεται ως επί το πλείστον ανάσχεση στο δεύτερο τρίμηνο της βελτίωσης η οποία σημειωνόταν έως το προηγούμενο τρίμηνο. Παρότι στις αρχές του τρέχοντος έτους συνεχίζονταν θετικές επιδράσεις από την αναθέρμανση της δραστηριότητας το 2014 (carry over effect), η παρατεταμένη αβεβαιότητα για την έκβαση των διαπραγματεύσεων και οι επιπτώσεις της στη ζήτηση, εγχώρια και διεθνή, έχουν αναστρέψει από τον Απρίλιο την άνοδο του τριμήνου Ιανουαρίου Μαρτίου. Αναλυτικά, η βιομηχανική παραγωγή περιορίστηκε κατά περίπου 1,5% στο περασμένο δίμηνο Απριλίου - Μαΐου 2015, έναντι ανόδου της τάξης του 2,3%, στο πρώτο τρίμηνο του έτους και παραπλήσιας πτώσης (-1,8%) στο ίδιο χρονικό διάστημα πέρυσι. Αυτή η κάμψη προέρχεται αποκλειστικά από τη χαμηλότερη κατά 4,0% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους βιομηχανική παραγωγή τον περασμένο Μάιο15. Η μεταστροφή της τάσης οφείλεται στην εκδήλωση πτώσης στο Μεταποίηση, η οποία συντηρούσε την αύξηση του βιομηχανικού προϊόντος έως τον Απρίλιο, με την υψηλότερη από ότι το 2014 δραστηριότητα στην Παροχή Νερού να είναι σαφώς μικρότερης σημασίας για την άνοδο του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής. Τόσο στα Ορυχεία Λατομεία, όσο και στην Παραγωγή-διανομή ηλεκτρικού ρεύματος, συνεχίστηκε και ενισχύθηκε η σημαντική πτώση του αρχικού τριμήνου, κατά 13,3% (από -11,6%) και 6,2% (από -4,9%) αντίστοιχα. Η οικοδομική δραστηριότητα, μετά τη συνεχή, ισχυρή συρρίκνωση των ετών , παρουσίασε σταθερή αύξηση τους πρώτους τρεις μήνες του 2015, της τάξης του 30%, τόσο σε επιφάνεια, όσο και σε όγκο. Επισημαίνεται ξανά η μικρότερη άνοδος των οικοδομικών αδειών (+7,9% στο α τρίμηνο), γεγονός το οποίο αντανακλά την εκκίνηση μεγάλων οικοδομικών κατασκευών (πχ. Εργοστάσιων, ξενοδοχείων, εμπορικών κέντρων). Όμως, και αυτή η αύξηση ανακόπηκε τον Απρίλιο, κατά τον οποίο η επιφάνεια των νέων οικοδομών ήταν 6,3% χαμηλότερη της αντίστοιχης περυσινής, ενώ ο όγκος τους υπολειπόταν κατά 3,6%. Η σημαντική άνοδος και στα έργα Πολιτικού Μηχανικού, τα οποία περιλαμβάνουν τα δημόσια έργα, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα (+53,5%), ως αποτέλεσμα της μεταφοράς της 76

83 επίδρασης από την επανέναρξή τους το 2014 (+56,3%) στο τρέχον έτος, διαμόρφωσε το γενικό δείκτη παραγωγής στις Κατασκευές 38,6% υψηλότερα στην περίοδο Ιανουαρίου - Μαρτίου έναντι της ίδιας περιόδου ένα χρόνο νωρίτερα. Σε ότι αφορά τις τάσεις στην πλευρά της ζήτησης, αναλύθηκαν παραπάνω οι εξελίξεις στον όγκο του Λιανικού Εμπορίου. Ήπια υποχώρηση σημειώθηκε κατά το αρχικό τρίμηνο του τρέχοντος έτους στον κύκλο εργασιών του Χονδρικού Εμπορίου (-1,0%), ίδιας έκτασης με εκείνη στο τελευταίο τρίμηνο του 2014 και ελαφρώς ισχυρότερη από ότι στις αρχές του ίδιου έτους (-0,3% στο α τριμ.). Ο ισχυρός αποπληθωρισμός συνεχίστηκε έως τον Ιούνιο, υπερβαίνοντας σταθερά από την αρχή του έτους το 2,0% (Μ.Ο.:-2,3%), έναντι αποπληθωρισμού 1,3% κατά την ίδια περυσινή περίοδο. Η εκτεταμένη υποχώρηση των τιμών συνεχίζει να προκαλείται από την αισθητά χαμηλότερη της περυσινής τιμή του πετρελαίου, όχι από κάμψη της ζήτησης, όπως άλλωστε προκύπτει από τα στοιχεία για το Λιανικό Εμπόριο. Όπως αναφέρθηκε κατά την παρουσίαση των τάσεων στο πρώτο τρίμηνο φέτος, η μικρότερη τιμή του πετρελαίου περιορίζει τόσο στο κόστος στέγασης, όσο και στο κόστος μεταφορών, δύο εκ των τριών ομάδων αγαθών - υπηρεσιών με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στη διαμόρφωση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Ωστόσο, η συγκεκριμένη επίδραση θα ολοκληρωθεί στα τέλη του τρίτου τριμήνου, με τη συμπλήρωση ενός έτους από την εκκίνηση της υποχώρησης των τιμών. Στο σκέλος της ζήτησης αγαθών υπηρεσιών από το εξωτερικό, βάσει των πλέον πρόσφατων στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος, το πρώτο τετράμηνο σημειώνεται ήπια κάμψη, κατά 2,8%, έναντι ανόδου 5,4% το 2014, αποκλειστικά από τη μείωση της διεθνούς ζήτησης αγαθών, λόγω λιγότερων εξαγωγών καυσίμων. Οι εξαγωγές υπηρεσιών είναι φέτος 2,9% περισσότερες από ότι πέρυσι, όταν όμως ανέρχονταν κατά 12,3%. Η φετινή βελτίωση προέρχεται πρωτίστως από την παροχή τουριστικών υπηρεσιών και τις μεταφορές. Πάρα ταύτα, οι ελληνικές εξαγωγές δεν φαίνεται να ευνοούνται από την υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου, όπως αναμενόταν στις αρχές του χρόνου. Η αρνητική επίδραση των φθινουσών εξαγωγών στο ισοζύγιο αγαθών - υπηρεσιών υπεραντισταθμίζεται από τη μεγαλύτερης έκτασης υποχώρηση των εισαγωγών, της τάξης του 3,7%. Η συρρίκνωσή τους προήλθε από τις λιγότερες κατά 1,05 δισεκ. εισαγωγές αγαθών (ή -7,5%), κατόπιν ήπιας ανόδου στις αρχές του περασμένου έτους (+1,3%). Η ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης για μεταφορές και λοιπές υπηρεσίες, διεύρυνε τις εισαγωγές υπηρεσιών κατά 10,1%, πολύ περισσότερο από ότι πριν ένα χρόνο (+1,7%). Η ευρύτερη μείωση των εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές διαμόρφωσε κατά 250 εκατ. ή 7,1% χαμηλότερα το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου, στα 3,25 δισεκ. από 3,5 δισεκ. Πέρα από την κάμψη της δραστηριότητας που εμφανίζουν ήδη από τις αρχές του δεύτερου τριμήνου ορισμένοι κλάδοι και δραστηριότητες της ελληνικής οικονομίας, την τάση στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας και τους τομείς της στο υπόλοιπο του τρέχοντος έτους, με ελάχιστες εξαιρέσεις, καθώς και τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της, τουλάχιστον έως τα μέσα του 2017, αναμένεται να διαμορφώσουν οι τρέχουσες ραγδαίες πολιτικοοικονομικές εξελίξεις, δηλαδή η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, η μη εξυπηρέτηση εμπροθέσμως των δανείων προς το ΔΝΤ και κυρίως, η έκβαση των διαπραγματεύσεων για ένα τρίτο πρόγραμμα χρηματοδότησης του ελληνικού κράτους. Λαμβάνοντας υπόψη την εφαρμογή περιορισμένης κίνησης κεφαλαίων στην Κύπρο πριν σχεδόν δύο χρόνια, η πλήρης άρση της στην Ελλάδα δεν αναμένεται να λάβει χώρα εντός του 2015, ενώ είναι αρκετά πιθανή η διατήρησή τους, με σταδιακή χαλάρωσή τους, σε μεγάλο μέρος της διάρκειας του Ήδη έχουν παρουσιαστεί στην παρούσα ενότητα ορισμένες από τις επιπτώσεις αυτής της ιδιαίτερα δυσμενούς εξέλιξης. Χωρίς να είναι προς το παρόν εφικτή η εκτίμηση της έντασής τους, αυτές αναμένεται να αποτυπωθούν κυρίως σε: α) Εκτεταμένη μεταβολή των αγοραστικών - καταναλωτικών προτεραιοτήτων των νοικοκυριών και περιορισμό των 77

84 καταναλωτικών δαπανών β) Σημαντική δυσχέρεια υλοποίησης εξαγωγών εισαγωγών προϊόντων γ) Περιορισμό ή παύση της παραγωγικής δραστηριότητας, από τη χαμηλή εγχώρια ζήτηση και τα εμπόδια στις εισαγωγές πρώτων υλών/εξαγωγές προϊόντων δ) Αναστολή/παύση πληρωμών προς και από το κράτος ε) Κάμψη της διεθνούς τουριστικής κίνησης στ) Αναστολή υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων ζ) Υψηλή συσσώρευση αποθεμάτων, κυρίως σε προϊόντα των οποίων η ζήτηση έχει υποχωρήσει κατακόρυφα, όπως διαρκών καταναλωτικών και κεφαλαιουχικών προϊόντων. Ειδικά το γεγονός ότι οι δανειακές υποχρεώσεις του ελληνικού κράτους προς το ΔΝΤ κατέστησαν ληξιπρόθεσμες, σε συνδυασμό με τις παράλληλες υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας (σε CCC από CC της χώρας από τη Fitch, σε Caa3 από Caa2 από τη Moody s, σε CCC- (επιλεκτική χρεωκοπία) από CCC των ελληνικών τραπεζών, από τη Standard & Poors) και το αίτημα για ένα τρίτο πρόγραμμα χρηματοδότησης, εκτιμάται ότι θα αποκόψουν μεσοπρόθεσμα την ελληνική οικονομία από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου, τουλάχιστον έως τα τέλη του 2017, ακόμα και στην περίπτωση σύναψης νέας συμφωνίας με τους εταίρους στην ΕΕ. Ως συνέπεια, το κόστος του κεφαλαίου για τις επιχειρήσεις θα παραμείνει ιδιαίτερα υψηλό. Αναλυτικά ως προς τις μεσοπρόθεσμες εκτιμήσεις για την εξέλιξη των μακροοικονομικών μεγεθών, η ελεγχόμενη κίνηση κεφαλαίων, έστω και αν αρχίσει να αίρεται σταδιακά, θα επιφέρει συρρίκνωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών, κατόπιν της ανόδου της όσο οι διαπραγματεύσεις με τους εταίρους είχαν διακοπεί και η ανησυχία των νοικοκυριών για τις επιπτώσεις αυτού του γεγονότος είχε κορυφωθεί. Παράλληλα, θα οδηγήσει σε αναδιάρθρωσή της, κυρίως προς καταναλωτικά προϊόντα υπηρεσίες, ενώ αναμένεται κατακόρυφη πτώση των αγορών διαρκών αγαθών, πρωτίστως κατοικιών και αυτοκινήτων. Ωστόσο, μια εξασθένιση της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης των νοικοκυριών που σημειώθηκε στην περίοδο Ιανουαρίου Ιουνίου κατά το τρέχον εξάμηνο, ενδεχομένως και οριακή μείωσή της, αναμενόταν και μόνο λόγω της αναδιάρθρωσης του ΦΠΑ, η οποία περιλαμβανόταν στα συζητούμενα μέτρα ήδη από το προηγούμενο φθινόπωρο. Οι περιοριστικές πιέσεις στην κατανάλωση θα εξαρτηθούν από τις καταναλωτικές προσδοκίες, όπως αυτές θα διαμορφωθούν από την πορεία των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους για το νέο πρόγραμμα και τα χαρακτηριστικά του, κυρίως ως προς τους δημοσιονομικούς στόχους. Η ταχύτητα προόδου στις διαπραγματεύσεις θα καθορίσει και το ρυθμό άρσης των κεφαλαιακών περιορισμών στις τράπεζες, παράμετρος η οποία επίσης θα επηρεάσει σημαντικά τις προσδοκίες στο τρέχον εξάμηνο. Συνεπώς, η κάμψη της καταναλωτικής ζήτησης των νοικοκυριών δεν θα αποφευχθεί, όμως θα είναι μάλλον ήπια στο σύνολο του τρέχοντος έτους, καθώς θα συγκρατηθεί από την άνοδό της στο πρώτο εξάμηνο. Καθώς οι καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή εσόδων από έμμεση φορολογία, η ευρύτερη της αρχικά αναμενόμενης συρρίκνωσή τους λόγω των περιορισμών στις τραπεζικές συναλλαγές θα επηρεάσει αρνητικά τα φορολογικά έσοδα, λόγω και της στροφής σε προϊόντα «πρώτης ανάγκης», με χαμηλότερο ΦΠΑ. Οι πρόσφατες αυξήσεις στο ΦΠΑ θα μετριάσουν την υστέρηση των φορολογικών εσόδων έναντι των στόχων στον Προϋπολογισμό του 2015, οι οποίοι μάλλον θα αναθεωρηθούν προς τα κάτω όταν θα ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός του νέου προγράμματος και θα κατατεθεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός. Στο έτερο σκέλος της εγχώριας καταναλωτικής δαπάνης, τη δημόσια κατανάλωση, η τάση θα καθοριστεί από τις εξελίξεις γύρω από την απασχόληση στο δημόσιο τομέα, καθώς και το βαθμό αποκατάστασης των μισθολογικών περικοπών του Παρότι ο στόχος του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής για νέες προσλήψεις στο δημόσιο τομέα το 2015 δεν θεωρείται εφικτός, εφόσον συμφωνηθεί κατά τις διαπραγματεύσεις προσεχώς αυτές να συμψηφιστούν εν μέρει με τις επαναπροσλήψεις περίπου απολυμένων τα τελευταία χρόνια που έχουν ήδη 78

85 πραγματοποιηθεί (εκπαιδευτικοί ΕΠΑΛ, υπάλληλοι ΕΡΤ, σχολικοί φύλακες, διοικητικοί υπάλληλοι πανεπιστημίων, καθαρίστριες του Υπ. Οικ. κ.ά.), θα ασκηθεί ήπια αυξητική επίδραση στη δημόσια κατανάλωση. Αυτή την ανοδική τάση θα ενισχύσει ενδεχόμενη καταβολή των αποζημιώσεων / αποκαταστάσεων για τις μισθολογικές περικοπές του 2012, η οποία ωστόσο δεν έχει αρχίσει. Η πραγματοποίηση των σχετικών δαπανών θα εξαρτηθεί από το επίπεδο ρευστότητας του ελληνικού κράτους, που συναρτάται θετικά από τη σύναψη ενός νέου προγράμματος, η οποία δεν αναμένεται νωρίτερα από τα τέλη του τρίτου τριμήνου. Συνεπώς, εφόσον εκδηλωθούν αμφότερες οι δυνητικές θετικές επιδράσεις στη δημόσια κατανάλωση, η επίδρασή τους θα είναι μερική κατά το τρέχον έτος, συγκρατώντας τη δημόσια κατανάλωση πλησίον των περυσινών επιπέδων ή αυξάνοντάς τη ελαφρώς. Σε αντίθετη περίπτωση, συνεκτιμώντας την υφιστάμενη υστέρηση σε σχέση με πέρυσι των δημοσίων εσόδων (βλ. ενότητα 2.2 Β της παρούσας έκθεσης), την αναβολή και τις δυσκολίες στην εξυπηρέτηση των φορολογικών υποχρεώσεων, από την τραπεζική αργία και την παραμένουσα πολιτική ρευστότητα, καθώς και τις εκτιμήσεις που έγιναν παραπάνω, για υστέρηση των εσόδων από έμμεση φορολογία έναντι των στόχων στον Προϋπολογισμό του 2015, δεν αποκλείεται η εκδήλωση έντονων δυσχερειών και αδυναμιών στην κάλυψη των τακτικών καταναλωτικών δαπανών του ελληνικού κράτους στο υπόλοιπο του τρέχοντος έτους. Στο πεδίο της επενδυτικής δραστηριότητας, η ισχυρή αβεβαιότητα για τις πολιτικές εξελίξεις εγχωρίως, η αναμονή για την έκβαση των διαπραγματεύσεων για ένα νέο πρόγραμμα, καθώς και για τα χαρακτηριστικά του, όπως επίσης η πρόσφατη αναταραχή στο τραπεζικό σύστημα και οι επιπτώσεις της στην κεφαλαιακή επάρκειά του, οι οποίες ακόμα δεν έχουν αποτιμηθεί πλήρως, εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν τους βασικούς παράγοντες αναστολής της συντριπτικής πλειονότητας των επιχειρηματικών επενδύσεων στο δεύτερο εξάμηνο του Σε αυτό το σημείο επισημαίνεται ότι η μικρή αύξηση του σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου στο προηγούμενο έτος, κατά 2,9%, ήταν αποτέλεσμα της σταδιακής αποκατάστασης της αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας. Η επίτευξη δημοσιονομικού πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013 (1,2% του ΑΕΠ, βάσει του ορισμού του προγράμματος), νωρίτερα από το αναμενόμενο, σε συνδυασμό με την επίτευξη μικρού πλεονάσματος στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (0,6%, λόγω και των καταβολών ANFAs και SMPs από την ΕΚΤ), ενίσχυσαν σημαντικά την εμπιστοσύνη διεθνώς, αφενός στις δυνατότητες του ελληνικού κράτους να καταστήσει βιώσιμα τα δημόσια οικονομικά του, αφετέρου σε μια ισχυρή δυναμική αποκατάστασης των διαρθρωτικών ανισορροπιών στην ελληνική οικονομία. Παράλληλα, οι ανακεφαλαιοποιήσεις των «συστημικών» τραπεζών εγχωρίως και τα αποτελέσματα δύο stress-tests (ΤτΕ, ΕΚΤ), διασφάλισαν την κεφαλαιακή τους επάρκεια, εξέλιξη με θετικό αντίκτυπο στα τέλη της περασμένης χρονιάς και στις αρχές του 2015 στο ρυθμό μεταβολής των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις, ο οποίος κατέστη θετικός, για πρώτη φορά από το Βεβαίως, αυτές οι ιδιαίτερα θετικές εξελίξεις δεν θα πρέπει να οδηγούν σε παράβλεψη των καθυστερήσεων και των χαμηλών επιδόσεων οι οποίες σημειώνονταν σε άλλες πτυχές της οικονομικής πολιτικής, οι οποίες επηρεάζουν και την επενδυτική δραστηριότητα, όπως στο πεδίο των διαρθρωτικών αλλαγών σε κλάδους οικοδομικής δραστηριότητας και το δημόσιο τομέα, καθώς και στην υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων παραχωρήσεων. Η μη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων τουλάχιστον από το δεύτερο εξάμηνο του 2014, η παύση της προσπάθειας δημοσιονομικής προσαρμογής έως τώρα κατά το τρέχον έτος, οι παρατεταμένες, ατελέσφορες διαπραγματεύσεις για την ολοκλήρωση του δεύτερου Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, η τραπεζική αργία και οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, η μη εμπρόθεσμη εξυπηρέτηση του δημόσιου δανεισμού, ευνόητα έχουν πλήξει τις προαναφερθείσες επιδόσεις των προηγούμενων ετών και έχουν υποσκάψει καίρια την εμπιστοσύνη στο ελληνικό κράτος και στην ελληνική 79

86 οικονομία. Προσαρμόζοντας την ανάλυση στην προηγούμενη τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ για τις δυνητικές επιδράσεις των διαπραγματεύσεων στα τρέχοντα, νέα δεδομένα, ακόμα και εάν αυτές ξεκινήσουν και ολοκληρωθούν επί ενός νέου προγράμματος, το οποίο θα διασφαλίζει την ολοκλήρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής και τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών, την επανέναρξη των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία του κράτους και των διαρθρωτικών αλλαγών σε αγορές, αυτή η εξέλιξη άμεσα απλώς θα μεταβάλλει προς το καλύτερο το κλίμα στην ελληνική οικονομία, από την άρση της αβεβαιότητας έναντι του νομισματικού κινδύνου και σχετικά με την ομαλή χρηματοδότηση της χώρας. Όμως, για την καλυτέρευση του επενδυτικού περιβάλλοντος είναι αναγκαία η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των δυνητικών επενδυτών ως προς την υλοποίηση όλων των συμφωνημένων με τους εταίρους πολιτικών, αλλά και ως προς τη σταθερότητα ορισμένων παραμέτρων της οικονομίας που επηρεάζουν σημαντικά την αποδοτικότητα των επενδύσεων, όπως το φορολογικό σύστημα, οι εργασιακές σχέσεις, η ευρωστία του τραπεζικού συστήματος και η δυνατότητά του για χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Πλέον, ο απαιτούμενος χρόνος για την επιβεβαίωση των παραπάνω έχει αυξηθεί αισθητά και ξεπερνάει σαφώς το τρέχον έτος. Ειδικά σε ότι αφορά τις δημόσιες επενδύσεις, η σημαντική υστέρηση στις δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων σε σχέση με το στόχο κατά το πρώτο εξάμηνο φέτος, κατά 51,1% ( 1,15 δισεκ. έναντι 2,36 δισεκ.), παρά τις πολύ υψηλότερες των προγραμματισμένων εισροές από την ΕΕ ( 1,76 δισεκ. έναντι 1,05 δισεκ.), οφείλεται πρωτίστως στη μη καταβολή της απαραίτητης εθνικής συμμετοχής στα συγχρηματοδοτούμενα έργα και δευτερευόντως στη σημαντική υπό εκτέλεση του αμιγώς εθνικού σκέλους του ΠΔΕ ( 115 εκατ. έναντι 237 εκατ.). Η πορεία των εθνικών δαπανών για δημόσιες επενδύσεις το τρέχον έτος, αντανακλά την εξοικονόμηση πόρων για την κάλυψη άλλων, πρωτογενών δαπανών του κράτους, ελλείψει χρηματοδότησής του από τους πιστωτές του. Από την άλλη πλευρά, η πρόωρη εκταμίευση των τελευταίων 500 εκατ. από την ΕΕ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ , για την κάλυψη του 100% της συγχρηματοδότησης στα επιλεγμένα έργα, στη βάση της συμφωνίας της 12ης Ιουλίου, θα άρει τις προερχόμενες από την ελληνική πλευρά χρηματοδοτικές δυσχέρειες στην υλοποίηση του ΠΔΕ. Όμως, συνεπάγεται τον περιορισμό του ΕΣΠΑ κατά 2 δισεκ., λόγω της μη υλοποίησης των επενδύσεων οι οποίες θα πραγματοποιούνταν με αυτές τις ενισχύσεις, εφόσον υπήρχε η δυνατότητα καταβολής της εθνικής συμμετοχής. Συνεπώς, η υλοποίηση του ΠΔΕ φέτος θα υπολείπεται σαφώς του στόχου στο προϋπολογισμό, για δαπάνες ύψους 6,4 δισεκ., με τις ανάλογες επιπτώσεις στην επενδυτική δραστηριότητα εγχωρίως. Ευρύτερη σε σύγκριση με το ΠΔΕ απόκλιση από τους στόχους οι οποίοι είχαν τεθεί για το τρέχον έτος θα σημειωθεί στην υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων παραχωρήσεων. Το πρώτο εξάμηνο του 2015 η μοναδική σχετική διαδικασία που ολοκληρώθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ, ήταν η σύμβαση παραχώρησης του αποκλειστικού δικαιώματος διοργάνωσης αμοιβαίου ιπποδρομιακού στοιχήματος. Στις δεσμεύσεις για τη διερεύνηση της δυνατότητας εκκίνησης διαπραγματεύσεων για ένα τρίτο πρόγραμμα που επικύρωσε τις προηγούμενες ημέρες το ελληνικό κοινοβούλιο η μοναδική ενέργεια ιδιωτικοποίησης ή παραχώρησης που περιλαμβάνεται είναι αυτή του ΑΔΜΗΕ, εφόσον δεν βρεθούν ισοδύναμα μέτρα για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στη σχετική αγορά. Συνεπώς, οι ενέργειες αποκρατικοποιήσεων παραχωρήσεων οι οποίες θα ολοκληρωθούν φέτος θα είναι πολύ λιγότερες έναντι των προγραμματισμένων, με αντίστοιχες επιπτώσεις στην προβλεπόμενη τόνωση των επενδύσεων και του ΑΕΠ από αυτές. Επισημαίνεται ότι αυτή η έντονη κάμψη της δραστηριότητας του ΤΑΙΠΕΔ λαμβάνει χώρα ενώ οι αναβολές των προηγούμενων ετών στο πεδίο των αποκρατικοποιήσεων είχαν διαμορφώσει δυνατότητες υψηλής 80

87 δραστηριότητας για το τρέχον έτος, καθώς και για τα επόμενα χρόνια. Μια κατηγορία επενδύσεων στην οποία ενδεχομένως να σημειωθεί -έστω μικρή- άνοδος το 2015, ύστερα όμως από διαδοχικά έτη έντονης συρρίκνωσης, είναι οι οικοδομικές κατασκευές. Η ενισχυτική σε αυτές επίδραση ορισμένων μεγάλων έργων τα οποία ξεκίνησαν στις αρχές του 2015, βάσει των σχετικών στοιχείων από την ΕΛ.ΣΤΑΤ., θα συνεχιστεί τουλάχιστον στο πρώτο μισό του τρέχοντος έτους. Επιπλέον, οι προεκλογικές εξαγγελίες για μείωση της φορολογίας στα ακίνητα και η παραμένουσα απροσδιοριστία ως προς τον τρόπο φορολόγησής τους, επέδρασαν ανασχετικά κατά το πρώτο εξάμηνο στις περιοριστικές πιέσεις οι οποίες είχαν ασκηθεί από τη φορολογία στην πραγματοποίηση οικοδομικών έργων και εργασιών τα προηγούμενα χρόνια. Ανεξάρτητα από την τάση που θα παρουσιάσει η οικοδομική δραστηριότητα, οι έντονες περιοριστικές πιέσεις από την τραπεζική αργία και την περιορισμένη κίνηση κεφαλαίων στη χρηματοδότηση των ιδιωτικών επενδύσεων, η υπό-εκτέλεση του ΠΔΕ και η περιορισμένη δραστηριότητα του ΤΑΙΠΕΔ και κυρίως η απώλεια αξιοπιστίας στη σταθερότητα και την αξιοπιστία της ελληνικής οικονομίας, κατόπιν της μη ολοκλήρωσης του δεύτερου προγράμματος και από την αβεβαιότητα για τη συμφωνία - υλοποίηση ενός καινούργιου, θα διαμορφώσουν τις επενδύσεις σαφώς χαμηλότερα από το περυσινό τους επίπεδο. Στο εξωτερικό ισοζύγιο της ελληνικής οικονομίας, η επίδραση του περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων μέσω του τραπεζικού συστήματος θα είναι κομβική για την τάση στους επόμενους μήνες σε αμφότερες τις εξαγωγές και τις εισαγωγές. Στο σκέλος των εξαγωγών, μια άμεση αρνητική επίδραση θα προέλθει από τις δυσχέρειες στις χρηματικές συναλλαγές για τις εξαγωγές αγαθών (πχ. έκδοση εγγυητικών επιστολών), η οποία θα διατηρηθεί έως ότου υιοθετηθούν τραπεζικές πρακτικές οι οποίες να διευκολύνουν όσες συναλλαγές γίνονται για αυτόν το σκοπό. Η πολιτική ρευστότητα ήδη επιδρά και θα συνεχίσει να επιδρά ιδιαίτερα αρνητικά στην προσέλκυση του διεθνούς τουρισμού. Δεδομένων των πολύ καλών επιδόσεων στις εξαγωγές υπηρεσιών στο δεύτερο εξάμηνο του 2014, πρωτίστως εξαιτίας του μεγάλου τουριστικού κύματος, οι εξαγωγές υπηρεσιών θα υποχωρήσουν έναντι του Από την άλλη πλευρά, καθώς η ήπια άνοδος των εξαγωγών αγαθών κατά το αρχικό εξάμηνο του τρέχοντος έτους προήλθε αποκλειστικά από τις αισθητά χαμηλότερες εξαγωγές πετρελαιοειδών (βλ. ενότητα 3.3), λόγω της εκτεταμένης υποχώρησης της τιμής του πετρελαίου ήδη από το τρίτο τρίμηνο του 2014, η συγκεκριμένη αρνητική επίδραση θα εξασθενήσει αρκετά στο δεύτερο εξάμηνο φέτος, όταν η τιμή του πετρελαίου θα βρεθεί στα περυσινά της επίπεδα. Εφόσον η πολιτική αναταραχή εγχωρίως ολοκληρωθεί σύντομα, παρουσιαστούν ισχυρές ενδείξεις σύγκλισης με τους διεθνείς δανειστές σε ένα νέο πρόγραμμα και διευκολυνθούν οι τραπεζικές συναλλαγές που αφορούν σε εξαγωγές,16 η σαφής άνοδος στις εξαγωγές αγαθών εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών κατά τους πρώτους μήνες του 2015 θα συνεχιστεί, μετριάζοντας την υποχώρηση του συνόλου των εξαγωγών από τις χαμηλότερες εξαγωγές υπηρεσιών. Η αναμενόμενη ανακοπή της ισχυρής ανοδικής τάσης στις εισαγωγές κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015 στη συνέχειά του, στηρίζεται στην απότομη υποχώρηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών η οποία αναλύθηκε παραπάνω, ενώ θα επηρεαστεί και από την αναιμική επενδυτική δραστηριότητα. Εκτός από τη μείωση της ζήτησης, προβλήματα στην πραγματοποίηση των εισαγωγών θα προκύψουν από τη δυνατότητα διεκπεραίωσης των σχετικών συναλλαγών, κυρίως λόγω των δυσκολιών στην άντληση εγγυήσεων ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων των ευρωπαίων προμηθευτών των ελληνικών επιχειρήσεων. Έως τα τέλη του Ιουνίου, με σχετική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η παροχή εγγυήσεων σε επιχειρήσεις στην Ελλάδα για την πραγματοποίηση εισαγωγών γινόταν από κρατικούς οίκους ασφάλισης (Export Credit Agencies), με πλήρη αντασφάλιση από τα αντίστοιχα υπουργεία Οικονομικών, διευκολύνοντας ουσιαστικά τις 81

88 εισαγωγές. Ωστόσο, δεν έχει γνωστοποιηθεί επέκταση των παροχών εγγυήσεων μέσω αυτής της διαδικασίας. Η μεταστροφή της τάσης στις εισαγωγές το αργότερο από το τρίτο τρίμηνο, με ισχυρή ένταση, εκτιμάται ότι θα υπεραντισταθμίσει την επιδείνωση του εξωτερικού ισοζυγίου από την κάμψη των εξαγωγών, οδηγώντας σε βελτίωσή του, αλλά και συγκρατώντας την ύφεση στην ελληνική οικονομία. Η ανάλυση των τάσεων στις βασικές συνιστώσες του ΑΕΠ που προηγήθηκε αναδεικνύει τις άμεσες, πολύπλευρες και σημαντικές επιπτώσεις της πολιτικής αναταραχής εγχωρίως, της έλλειψης χρηματοδότησης του ελληνικού κράτους και της επιβολής ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων. Επισημαίνεται ότι το εύρος και η ισχύς των επιδράσεων από τις συγκεκριμένες εξελίξεις σχετίζονται απόλυτα με τη διάρκειά τους και την τροπή που θα λάβουν, διαστάσεις οι οποίες με τη σειρά τους θα καθοριστούν από την πρόοδο στη συνεννόηση με τους εταίρους και τη σύναψη μιας νέας σύμβασης. Κατά συνέπεια, η πορεία της ελληνικής οικονομίας στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 και πολύ πιθανόν το προσεχές και τα υπόλοιπα έτη, εξαρτάται απολύτως από πολιτικές εξελίξεις, οι οποίες δεν είναι δυνατό να προβλεφθούν στην τρέχουσα περίοδο. Ακολούθως, δεν είναι εφικτή η πραγματοποίηση συγκεκριμένων, αριθμητικών προβλέψεων για ορισμένες από τις βασικές μακροοικονομικές μεταβλητές, όπως η ανεργία, ο πληθωρισμός. Όπως ανέδειξε η ανάλυση που προηγήθηκε, προς το παρόν είναι δυνατή η σκιαγράφηση μιας γενικής τάσης για κάθε μέγεθος, επί τη βάσει ορισμένων υποθέσεων, οι οποίες δεν είναι απαραίτητα οι μοναδικές πιθανές. Υπό αυτή την προσέγγιση ανάλυσης των μακροοικονομικών εξελίξεων, αναμένεται σημαντική εξασθένιση της καταναλωτικής ζήτησης το τρέχον εξάμηνο, εξαιτίας πρωτίστως των ποσοτικών περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, της αναβολής πραγματοποίησης καταναλωτικών εξόδων από τα νοικοκυριά έως την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές και εξαιτίας των νέων δημοσιονομικών μέτρων, τα οποία αποτελούν προαπαιτούμενα για την εκκίνηση των διαπραγματεύσεων. Η δημόσια κατανάλωση θα σταθεροποιηθεί ή θα αυξηθεί ήπια, εφόσον οι επαναπροσλήψεις που έχουν γίνει συμψηφίσουν μέρος των προγραμματισμένων για φέτος νέων προσλήψεων, ενώ είναι πιθανή ενίσχυσή της από την εκκίνηση αποκατάστασης των περικοπών του Η μεγάλη απώλεια αξιοπιστίας του ελληνικού κράτους και της ελληνικής οικονομίας, από τη μη εμπρόθεσμη εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων, την επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, καθώς και τη μη υλοποίηση κατά το α εξάμηνο κάποιων μεταρρυθμίσεων, θα οδηγήσουν σε αναστολή της συντριπτικής πλειονότητας των επενδύσεων οι οποίες είχαν προγραμματιστεί για το υπόλοιπο του Οι ίδιες εξελίξεις έχουν αδρανοποιήσει την προώθηση επενδυτικών προγραμμάτων και ενεργειών από την πλευρά του κράτους (ΕΣΠΑ , αποκρατικοποιήσεις - ιδιωτικοποιήσεις). Οι δυσχέρειες στις διεθνείς τραπεζικές συναλλαγές από τις τρέχουσες έκτακτες συναλλακτικές συνθήκες, έχουν επιπτώσεις τόσο στις εξαγωγές, όσο και στις εισαγωγές. Ειδικά ο διεθνής τουρισμός, από τον οποίο προήλθε μεγάλο μέρος της περυσινής ενίσχυσης των εξαγωγών, θα πληγεί από την πολιτική ρευστότητα. Ωστόσο, εφόσον αποκλιμακωθεί η πολιτική αναταραχή και υιοθετηθούν τραπεζικές πρακτικές οι οποίες να διευκολύνουν τις διεθνείς συναλλαγές, είναι πιθανό να συνεχιστεί η άνοδος των εξαγωγών αγαθών εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών κατά τους πρώτους μήνες φέτος, μετριάζοντας τη μείωση των εξαγωγών στο σύνολο του έτους. Στις εισαγωγές, πέρα από τα σημαντικά εμπόδια στις σχετικές συναλλαγές, θα επενεργήσει περιοριστικά η έντονη κάμψη της ζήτησης. Συνισταμένη των επιμέρους τάσεων στις συνιστώσες του ΑΕΠ αποτελεί η υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας το 2015, δηλαδή η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε ύφεση. Ωστόσο η ταχύτητα και η έκταση της πτώσης θα καθοριστούν από τις πολιτικές εξελίξεις εγχωρίως και γύρω από τη διαδικασία σύναψης ενός καινούργιου προγράμματος με τους εταίρους, τους όρους του (δημοσιονομικούς, αναπτυξιακούς) και το 82

89 βαθμό κεφαλαιακής επάρκειας του τραπεζικού συστήματος, κατόπιν των εκτεταμένων απωλειών καταθέσεων και της κατάστασης ως προς την εξυπηρέτηση των δανείων στην οποία πλέον βρίσκεται. Καθώς στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους εκτιμάται ότι το προϊόν της χώρας διαμορφώθηκε γύρω από το περυσινό του επίπεδο και δεδομένου ότι η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε διαδικασία συνεννόησης με τους διεθνείς δανειστές για ένα νέο πρόγραμμα, θεωρείται ως πλέον πιθανό ότι οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία της οξύτατης πολιτικής ρευστότητας στα τέλη Ιουνίου - αρχές Ιουλίου και της τραπεζικής αργίας δεν θα είναι οι πλέον δυσμενείς. Ακολούθως, η ύφεση στο τρέχον εξάμηνο θα περιορίσει το ΑΕΠ στο σύνολο του έτους κατά 2,0-2,5%. Η σταθερή καθοδική δυναμική που είχε διαμορφωθεί στην ανεργία επί παραπάνω από ένα χρόνο, από το δεύτερο τρίμηνο του 2014, καθώς έκτοτε το ποσοστό της ήταν χαμηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, κατά πάσα πιθανότητα θα ανακοπεί από το τρίτο τρίμηνο. Οι πρόσφατες εν πολλοίς απρόσμενες πολιτικές εξελίξεις και το ειδικό καθεστώς στις τραπεζικές συναλλαγές, θα πλήξουν οικονομικά μεγέθη και κλάδους, που δρομολόγησαν την ήπια ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας πέρυσι και στις αρχές του 2015, δημιουργώντας πολλές θέσεις εργασίας, όπως οι Υπηρεσίες παροχής καταλύματος - Εστίασης και το Λιανικό Χονδρικό Εμπόριο. Η πολιτική ρευστότητα και οι περιορισμοί στις τραπεζικές συναλλαγές προβλέπεται ότι έχουν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις σε αυτούς τους κλάδους και τις δραστηριότητες. Έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη διεθνή ελκυστικότητα της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού, ο οποίος θα επιδράσει ανασχετικά στην δραστηριότητα και την απασχόληση των τουριστικών επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, η εξασθένιση των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών, μετά από μια πρώτη αύξησή τους για τη διασφάλιση ορισμένων βασικών αγαθών, θα ασκήσει αρνητικές επιδράσεις στο τζίρο των εμπορικών επιχειρήσεων, οδηγώντας τις σε περιορισμό της απασχόλησής τους. Οι πολιτικές διεργασίες γύρω από τις διαπραγματεύσεις επέφεραν αναστολή και των περιλαμβανόμενων στο πρόγραμμα για το 2015 προσλήψεων στο δημόσιο τομέα ( εργαζόμενοι), οι οποίες αποτελούσαν έναν από τους παράγοντες στο οποίο στηριζόταν η πρόβλεψη στα τέλη του 2014 και στο πρώτο τρίμηνο φέτος για νέα υποχώρηση της ανεργίας το τρέχον έτος. Ο αριθμός των ανακλήσεων απολύσεων προηγούμενων ετών που έγινε έως τον Ιούνιο από την κυβέρνηση αφορά σε πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας, Στη συμφωνία της 12ης Ιουλίου με τους εταίρους δεν περιλαμβάνεται κάποια ρύθμιση για την απασχόληση στο δημόσιο τομέα. Όλες οι επιμέρους εξελίξεις οι οποίες προαναφέρθηκαν, συντείνουν σε ανάκαμψη της ανεργίας στο δεύτερο εξάμηνο του Η έκταση της ανόδου θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια της πολιτικής ρευστότητας, η οποία συναρτάται από τη σύναψη ενός νέου Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και την κυβερνητική σταθερότητα. Όσο δεν θα υφίστανται αυτές οι προϋποθέσεις σταθεροποίησης του πολιτικοοικονομικού περιβάλλοντος, η αβεβαιότητα εντός και εκτός της Ελλάδας για τις πολιτικές εξελίξεις και τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της θα παραμένει ιδιαίτερα υψηλή, η δραστηριότητα στο σύνολο της οικονομίας, και επομένως σε κλάδους οι οποίοι συνέβαλαν στην κάμψη της ανεργίας το περασμένο έτος θα παραμένει φθίνουσα, με παρόμοιο αντίκτυπο στην απασχόληση. Συνεπώς, δεν είναι στην τρέχουσα περίοδο εφικτή μια πρόβλεψη για το εάν η αύξηση της ανεργίας από το τρίτο τρίμηνο του 2015 θα τη διαμορφώσει στο σύνολο του τρέχοντος έτους υψηλότερα ή χαμηλότερα από πέρυσι, στο επίπεδο του 2013 ή σε κάποιο άλλο. 83

90 Σύγκριση προβλέψεων για επιλεγμένους Οικονομικούς Δείκτες για τα έτη (σε σταθερές αγοραίες τιμές 2010, ετήσιες % μεταβολές) ΥΠΟΚ ΕΕ ΟΟΣΑ ΔΝΤ ΑΕΠ -3,9 0,6 2,9 0,8 0,5 2,9 0,8 2,3 3,3 0,8 2,5 3,7 Τελική Ζήτηση : : : 2,4 0,9 3,00-0,4 0,9 2,00 : : : Ιδιωτ. Κατανάλωση -2,00 0,2 1,6 1,3 0,6 2,4 0,3 0,7 1,9 : : : Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή(%) Ακαθ.Επενδ. Παγίου Κεφαλαίου Ανεργία(%) 25,5* 24,8* 22,6* 26,5 25,6 23,6 26,4 25,2 24,1 26,5 24,8 22,1 Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης ΑΕΠ (%) Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγων(%ΑΕΠ) -0,9 : -1,6 : -1,00 : -0,9 : 0,30-1,4-1,5 0,8-1,00-0,70 : 2,7-3,1 7,2-3,5 6,8-0,2-3,5-2,1-2,2-1,00 Ακαθ. Δημόσιο Χρέος (% 174,9 177,7 171,4 177,1 180,2 173,5 176,1 174,3 171,4 ΑΕΠ) * Σε εθνικολογιστικούς όρους ** Preliminary Draft Debt Sustainability Analysis, IMF, June 2015 Πηγές: Εισηγητική Έκθεση Προϋπολογισμού 2015, Υπουργείο Οικονομικών, Νοέμβριος 2014 European Economic Forecast, spring 2015, European Commission, Μάιος OECD Economic Outlook No. 96, November 2014 World Economic Outlook, IMF, April ,5 : -2,2-1,6-1,3 1,2 1,00-0,30-1,4-0,30 7,7 0,2 1,8 : : 0,9 177,1** : : 1,4 176,7** 0,3 : : 1,1 169,7** Εγχώρια Δαπάνη και Ακαθάριστο Εγχώριο-Πρϊόν-Εκτιμήσεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής (σε σταθερές αγοραίες τιμές έτους 2010) Ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν 3,9 0,8 0,5 2,9 Ιδιωτική Κατανάλωση -2,00 1,3 0,6 2,4 Δημόσια Κατανάλωση -6,5-0,9-0,6-0,3 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -9,5 2,7-3,1 7,2 Εξαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών 2,1 9,00 4,1 5,1 Εισαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών -1,6 7,4 2,00 3,6 Απασχόληση -3,8 0,7 0,5 2,9 Αποδοχές Εργαζομένων κατά Κεφαλή -7,1-1,6 0,1 1,7 Πραγματικό Μοναδιαίο Κόστος Εργασίας 4,9 1,00 1,4 1 Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -0,9-1,4-1,5 0,8 Τελική Εγχώρια Ζήτηση Συμβολή στη μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ -3,9 1,00-0,1 2,4 Καθαρές Εξαγωγές -3,9 0,2 0,6 0,5 Αποθέματα -3,9-0,5 0,00 0,00 Σε ποσοστό του ΑΕΠ Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης -12,2-3,5-2,1-2,2 Ισοζύγιο Τρέχουσων Συναλλαγών -2,3-2,2-1,6-1,3 Ακαθάριστο Χρέος Γενικής Κυβέρνησης 174,9 177,1 180,2 173,5 Σε ποσοστό Ανεργία (% του εργατικού δυναμικού) 27,5 26,5 25,6 23,2 Πηγή: European Economic Forecast, spring 2015, European Commission, Μάιος

91 Η πολύ υψηλή πολιτική ρευστότητα και οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων κορύφωσαν την ανησυχία των πολιτών και θα προσδιορίσουν την τάση της ζήτησης και των τιμών τους προσεχείς μήνες. Σε πρώτη φάση οδήγησαν σε σημαντική αύξηση αγορών συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων, όπως τροφίμων, γενικότερα «πρώτης» ανάγκης, μετριάζοντας τον ισχυρό αποπληθωρισμό έως τον Ιούνιο. Όμως, η ανάγκη για διατήρηση σχετικά υψηλής ρευστότητας σε σύγκριση με περιόδους στις οποίες δεν υφίστανται κεφαλαιακοί περιορισμοί, σε δεύτερη φάση μάλλον θα εξασθενήσει τη ζήτηση. Οι περαιτέρω εξελίξεις στην καταναλωτική ζήτηση και τις τιμές θα αποτελέσουν συνάρτηση της διάρκειας της πολιτικοοικονομικής αναταραχής και των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Η προοπτική επίτευξης συμφωνίας επί ενός νέου προγράμματος και η σύναψή της σχετικά σύντομα, εντός του επόμενου διμήνου, θα συμβάλλει στην κάμψη της αβεβαιότητας και στην εκκίνηση της χαλάρωσης των ποσοτικών ελέγχων, αυξάνοντας τις συναλλαγές και τις τιμές. Η αναδιάρθρωση του ΦΠΑ που ήδη ψηφίστηκε, θα μετακυληθεί σε σημαντικό βαθμό στις τιμές, όπως προκύπτει από τις περιπτώσεις αύξησης έμμεσων φόρων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Την επανάκαμψη του πληθωρισμού στην Ελλάδα το τρέχον εξάμηνο ευνοεί και η ολοκλήρωση στα μέσα του 2015 της περιοριστικής επίδρασης στο ΓΔΤΚ από τις πολύ χαμηλότερες ένα χρόνο νωρίτερα τιμές του πετρελαίου. Συνεπώς, δεν φαίνεται να υφίστανται επιδράσεις οι οποίες θα συντηρήσουν τον ισχυρό αποπληθωρισμό στο πρώτο μισό του 2015 στο υπόλοιπο του έτους. Από τη διάρκεια και την ισχύ των παραπάνω παραγόντων, οι περισσότεροι από τους οποίους δυνητικά αυξάνουν τις τιμές, θα εξαρτηθεί το εάν θα ανασχεθεί αρκετά ο ισχυρός αποπληθωρισμός του αρχικού εξαμήνου στο σύνολο του έτους, ή θα σημειωθεί αύξηση τιμών. Η δεύτερη εξέλιξη θεωρείται περισσότερο πιθανή, καθώς οι μεταβολές στους συντελεστές του ΦΠΑ θα ισχύσουν περίπου για το μισό του έτους. Πηγή: ΙΟΒΕ «Η Ελληνική Οικονομία 2/15» Κοινωνικοπολιτικό Περιβάλλον Στη συνέχεια αξιολογούνται οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ πόλης και Λιμένα, καθώς και οι επιδράσεις των διευρωπαϊκών δικτύων στις δραστηριότητες αυτές. Παράλληλα, γίνεται συνοπτική αναφορά στις βασικές κατευθύνσεις της Εθνικής και Κοινοτικής Πολιτικής στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών και τους επιδράσεις της στο Λιμένα Ηγουμενίτσας. ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΛΙΜΕΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Πάντοτε η πολιτισμική εξέλιξη της πόλης συμβάδιζε με την εξέλιξη του λιμένα της. Στο οικονομικό επίπεδο οι λιμένες αποτέλεσαν και αποτελούν σημαντικό αναπτυξιακό μοχλό για την περιβάλλουσα πόλη και η συντήρηση, η επέκταση, η λειτουργία τους, που είναι γενικά πολυδάπανες διεργασίες, συγχρονίζονται ή σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζουν διάφορες φάσεις σε σχέση με την ανάπτυξη της ίδιας της πόλης. Και στο οικονομικό επίπεδο πάντοτε η οικονομική ευρωστία μίας πόλης εξελίσσονταν ομόρροπα με τον λιμένα της. Η πόλη της Ηγουμενίτσας διαθέτει ως κύριο μοχλό ανάπτυξης το λιμάνι της. Ο στόχος ανάδειξης της πόλης ως την κύρια Βόρεια πύλη διασύνδεσης με την Δυτική Ευρώπη βρίσκεται σε άμεση σύνδεση με την ολοκλήρωση των βασικών έργων υποδομής όπως η Εγνατία οδός (ολοκληρώθηκε εντός του 2009) και οι κάθετοι άξονές της, η Ιόνια Οδός και η 85

92 ολοκλήρωση των έργων του νέου λιμένα (η Α φάση ανάπτυξης του λιμένα ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε ενώ η Β φάση βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη). Σημαντικό ρόλο στην εικόνα της πόλης και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων αναμένεται να διαδραματίσουν οι παρεμβάσεις για την εκμετάλλευση της χερσαίας ζώνης λιμένα, κυρίως στο τμήμα που αφορά τον αστικό ιστό της πόλης. Συνεπώς είναι απαραίτητη η αρμονική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την υλοποίηση παρεμβάσεων που δεν θα είναι αποσπασματικές και επικαλυπτόμενες αλλά συμπληρωματικές και με γνώμονα κυρίως το συμφέρον της πόλης. Βάσει των ανωτέρω γίνεται κοινά αποδεκτό ότι η περιβαλλοντική αλληλεπίδραση και η διαλειτουργικότητα της σχέσης πόλης και εσωκλειόμενου λιμένα είναι στενή και ισχυρή, και ότι μόνο η συνεργασία, σε διάφορες μορφές και επίπεδα, της τοπικής αρχής (π.χ. Δήμος) και της διοίκησης του λιμένα μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα. Βασικός γνώμονας του Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. προς αυτήν την κατεύθυνση, στα πλαίσια δηλαδή της αρμονικής γειτνίασης, της δημιουργικής σχέσης και της αειφόρου κοινής πορείας με την πόλη της Ηγουμενίτσας, είναι η λειτουργία και ανάπτυξη ενός λιμένα: που θα σέβεται την πόλη χωρίς να την επιβαρύνει, που θα είναι ανοικτός στους κατοίκους με χώρους ψυχαγωγίας και πολιτισμού, και που θα προσφέρει σύγχρονες και ανταγωνιστικές υπηρεσίες σε ταξιδιώτες και επιχειρήσεις, λειτουργώντας ως πλατφόρμα ευρύτερης τοπικής ανάπτυξης και δημιουργίας Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΣΤΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αποφασίσει στα προηγούμενα χρόνια επενδύσεις γιγαντιαίων διαστάσεων, ακόμη και για τα κοινοτικά δεδομένα, για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών με σημεία αναφοράς τις λιμενικές υποδομές. Από την ομάδα υψηλού επιπέδου «Van Miert», για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέταξε κατάλογο 30 έργων προτεραιότητας, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν γύρω στο Τα έργα αυτά χαρακτηρίζονται «Έργα Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος», προκειμένου να επιταχυνθεί η κατασκευή των διασυνοριακών τμημάτων. Δύο από τα έργα αυτά καταλήγουν στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας και είναι η επέκταση του οδικού άξονα Ηγουμενίτσα/Πάτρα Αθήνα Σόφια - Βουδαπέστη και ο σιδηροδρομικός άξονας του διαδρόμου της Αδριατικής με την κατασκευή του τμήματος Ηγουμενίτσα Καλαμπάκα - Κοζάνη. Για τους ελληνικούς λιμένες, λοιπόν, ενδοχώρα δεν είναι μόνον η ελληνική επικράτεια αλλά και οι γειτονικές - κυρίως προς βορρά - χώρες όπως η Σερβία, η ΠΓΔΜ, το Κόσσοβο, η Βουλγαρία η Ρουμανία και η Ουκρανία, αλλά και οι προς ανατολάς χώρες όπως η Τουρκία κ.α. για τις οποίες οι ελληνικοί λιμένες αποτελούν «πύλες εισόδου και διαμετακόμισης». Στον παρακάτω χάρτη εμφανίζεται η «δυνητική ενδοχώρα» για τους ελληνικούς λιμένες ιδιαίτερα τους λιμένες της Βόρειας Ελλάδας. Η σημασία των ελληνικών λιμένων για τις χώρες αυτές εξαρτάται, πρώτον, από το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξής τους που 86

93 συνεπάγεται αύξηση της ζήτησης για εισαγωγές, και, δεύτερον, από την ανάπτυξη του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου στο εσωτερικό της Ελλάδας που θα διευκολύνει την εφαρμογή συνδυασμένων μεταφορών. Δυνητική Ενδοχώρα για τους Ελληνικούς Λιμένες Το γεγονός ότι ορισμένες χώρες (Βουλγαρία, Ρουμανία) είναι ήδη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ άλλες ήδη έχουν θέσει ως στόχο την ένταξή τους (Τουρκία, Αλβανία, ΠΓΔΜ) προοιωνίζει ανάπτυξη με σχετικά υψηλό ρυθμό, λαμβανομένης υπόψη βέβαια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που επιβραδύνει την εξέλιξη αυτή. Ιδιαίτερα, η σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα πιθανή είσοδος της Τουρκίας στην Ε.Ε. θα έχει ως αποτέλεσμα η περιοχή της Ν.Α. Ευρωπαϊκής Ένωσης να καταστεί ο «οργανικός σύνδεσμος» της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή. Με τις εξελίξεις αυτές, μειώνεται δραστικά η «περιφερειακότητα» της Ελλάδας και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να καταστεί η χώρα σημαντικός εμπορικός και οικονομικός κόμβος. Στο πλαίσιο αυτό, ο λιμένας Ηγουμενίτσας καθίσταται Πύλη Σύνδεσης όχι μόνο της Ελλάδας με τη λοιπή Ευρώπη, αλλά ολόκληρης της Ευρώπης με τα Βαλκάνια, τον Εύξεινο Πόντο και τη Μέση Ανατολή, μέσω της ανάπτυξης συνδυασμένης μεταφοράς, άμεσα θαλάσσιας - οδικής και μακροπρόθεσμα (μέσω της σιδηροδρομικής Εγνατίας), ενσωματώνοντας το σιδηρόδρομο. Θα δημιουργηθούν, παράλληλα, οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και άλλων συστημάτων συνδυασμένων χερσαίων-θαλάσσιων μεταφορών διεθνούς εμβέλειας, όπως αυτών, μέσω του λιμένα Θεσσαλονίκης στη Βόρεια Ελλάδα (ως κέντρο θαλάσσιας εξυπηρέτησης της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, αλλά και της ΠΓΔΜ και της Σερβίας), του λιμένα Βόλου στην Κεντρική (με πιθανή θαλάσσια σύνδεση με τη Μέση Ανατολή μακροπρόθεσμα), του λιμένα Πάτρας (όπου με κατάλληλη οργάνωση (θαλάσσια μεταφορά σιδηροδρομικών συρμών), η σιδηροδρομική μεταφορά θα έχει τη 87

94 δυνατότητα να υποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό την οδική, ως προς τη σύνδεση της Νότιας Ελλάδας με την Ευρώπη). Το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών θεσμοθετήθηκε με διαδοχικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με στόχο την ανάπτυξη ενός ενιαίου, διατροπικού δικτύου μεταφορών στην Ε. Ένωση που θα ενσωματώνει τα επιμέρους εθνικά δίκτυα μεταφορών (χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων), αλλά και θα διασφαλίζει αποτελεσματικές και αποδοτικές μεταφορικές διασυνδέσεις που θα προωθούν την ισοδύναμη ανάπτυξη όλων των ευρωπαϊκών περιφερειών, την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της Ε.Ε. αλλά και την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς. Αναφορικά με την περίοδο στο πλαίσιο των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (ΔΔΜ) τόσο στην Απόφαση 661/2010/ΕΕ (Οδηγίες για την ανάπτυξη του ΔΔΜ), όσο και στην πρόταση για τη σύνταξη Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (COM(2011) 650 final) θεσπίζονται οι ενωσιακές κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, οι οποίες καθορίζουν τις υποδομές του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών στο πλαίσιο των οποίων προσδιορίζονται έργα κοινού ενδιαφέροντος και έργα αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Σε αυτές εξειδικεύονται οι απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να τηρούν οι οντότητες που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των υποδομών του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών και παρατίθενται οι προτεραιότητες για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών. Οι κατευθυντήριες γραμμές είναι ως ακολούθως: το ΔΔΜ θα αναπτυχθεί βαθμιαία με την υιοθέτηση προσέγγισης δύο επιπέδων: ένα εκτεταμένο (comprehensive) δίκτυο με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2050, και ένα κεντρικό (core) δίκτυο που θα έχει υλοποιηθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου δίνεται προτεραιότητα στις περιβαλλοντικά φιλικότερες μεταφορές, σε έργα με προστιθέμενη ευρωπαϊκή αξία, καθώς και σε έργα που διευκολύνουν την προσβασιμότητα και προωθούν την εδαφική συνοχή της Ένωσης, όπως π.χ. αυτά των νησιωτικών περιοχών. προωθείται σταδιακά η ανάληψη πρωτοβουλιών από περιφερειακές και τοπικές αρχές, διαχειριστές υποδομών, μεταφορείς και άλλες ιδιωτικές και δημόσιες οντότητες ως κύριοι παράγοντες στην ανάπτυξη υποδομών έναντι των κρατών μελών που μέχρι σήμερα ήταν οι κύριοι παράγοντες που ενέχονται στην ανάπτυξη και τη διαχείριση των υποδομών μεταφοράς. η πολιτική προσέγγιση που ακολουθείται λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη τα δίκτυα μεταφορών των γειτονικών, εκτός Ε. Ένωσης χωρών Αναφορικά με τις υποδομές θαλάσσιων μεταφορών του εκτεταμένου δικτύου και συγκεκριμένα για τους λιμένες που αποτελούν σημεία εισόδου στη χερσαία υποδομή πρέπει να πληρούν τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω κριτήρια: α) Ο συνολικός ετήσιος όγκος επιβατικής κίνησης υπερβαίνει το 0,1 % του συνολικού ετήσιου όγκου επιβατικής κίνησης όλων των θαλάσσιων λιμένων της Ένωσης. Ο μέσος όρος αναφοράς αυτού του συνολικού όγκου είναι ο μέσος όρος της τελευταίας τριετίας, με βάση τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύει η Eurostat. β) Ο συνολικός ετήσιος όγκος εμπορευμάτων διακίνησης φορτίου χύδην ή μη υπερβαίνει το 0,1% του αντίστοιχου συνολικού ετήσιου όγκου εμπορευμάτων που 88

95 διακινούνται σε όλους τους θαλάσσιους λιμένες της Ένωσης. Ο μέσος όρος αναφοράς αυτού του συνολικού όγκου είναι ο μέσος όρος της τελευταίας τριετίας, με βάση τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύει η Eurostat. γ) Ο θαλάσσιος λιμένας βρίσκεται σε νήσο και αποτελεί το μόνο σημείο πρόσβασης σε περιοχή NUTS 3 του εκτεταμένου δικτύου. δ) Ο θαλάσσιος λιμένας βρίσκεται σε εξόχως απόκεντρη ή περιφερειακή περιοχή, σε απόσταση μεγαλύτερη των 200 km από τον πλησιέστερο λιμένα του εκτεταμένου δικτύου. Επιπλέον, οι θαλάσσιες αρτηρίες συνιστούν τη θαλάσσια διάσταση του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών, αποτελούνται από ακτοπλοϊκές γραμμές, λιμένες, σχετική θαλάσσια υποδομή και εξοπλισμό και εγκαταστάσεις για ακτοπλοϊκές ή θαλάσσιες μεταφορές μεταξύ τουλάχιστον δύο λιμένων, καθώς και για τη σύνδεση με την ενδοχώρα, σε τουλάχιστον δύο διαφορετικά κράτη μέλη. Περιλαμβάνουν λιμενικές εγκαταστάσεις, τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) όπως ηλεκτρονικά συστήματα για τη διαχείριση της εφοδιαστικής, τις διαδικασίες ασφάλειας και προστασίας και τις διοικητικές και τελωνειακές διατυπώσεις σε τουλάχιστον ένα κράτος μέλος και υποδομή για την απευθείας πρόσβαση από ξηράς και από θαλάσσης. Έργα κοινού ενδιαφέροντος για θαλάσσιες αρτηρίες στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών προτείνονται από τουλάχιστον δύο κράτη μέλη. Τα έργα αυτά έχουν μια από τις ακόλουθες μορφές: α) θαλάσσια συνιστώσα διαδρόμου του κεντρικού δικτύου, β) θαλάσσια ζεύξη με τις χερσαίες συνδέσεις της στο κεντρικό δίκτυο μεταξύ δύο ή περισσοτέρων λιμένων του κεντρικού δικτύου, γ) θαλάσσια ζεύξη με τις χερσαίες συνδέσεις της μεταξύ λιμένα του κεντρικού δικτύου και λιμένων του εκτεταμένου δικτύου, με ιδιαίτερη έμφαση στις χερσαίες συνδέσεις των λιμένων του κεντρικού δικτύου και του εκτεταμένου δικτύου. Τα έργα κοινού ενδιαφέροντος για θαλάσσιες αρτηρίες στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν επίσης δραστηριότητες που έχουν ευρύτερα οφέλη και δεν συνδέονται με συγκεκριμένους λιμένες, όπως είναι οι δραστηριότητες βελτίωσης των περιβαλλοντικών επιδόσεων, οι δραστηριότητες πλοϊμότητας καθ όλη τη διάρκεια του έτους, οι εργασίες βυθοκόρησης, οι εγκαταστάσεις εφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα, καθώς και η βελτιστοποίηση διεργασιών, διαδικασιών και του ανθρώπινου παράγοντα, οι πλατφόρμες ΤΠΕ και τα συστήματα ενημέρωσης, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας και τα ηλεκτρονικά συστήματα αναφοράς. Ωστόσο, στο πλαίσιο των οικείων αρμοδιοτήτων τους, τα κράτη μέλη, οι φορείς εκμετάλλευσης λιμένων και οι διαχειριστές υποδομών εξασφαλίζουν ότι: α) οι θαλάσσιοι λιμένες συνδέονται με σιδηροδρομικές γραμμές, οδούς και, όπου είναι δυνατόν, εσωτερικές πλωτές οδούς του εκτεταμένου δικτύου, β) κάθε θαλάσσιος λιμένας διαθέτει τουλάχιστον έναν εμπορευματικό τερματικό σταθμό ανοικτό χωρίς διακρίσεις σε όλους τους μεταφορείς και εφαρμόζει διαφανή τέλη. Επιπλέον, οι φορείς διαχείρισης λιμένων οφείλουν να διαθέτουν τον εξοπλισμό που είναι αναγκαίος για να εξασφαλίζονται οι περιβαλλοντικές επιδόσεις των πλοίων στους λιμένες, 89

96 ιδίως όσον αφορά τις εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου σύμφωνα με την οδηγία 2000/59/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Η ανάπτυξη του Ευρωμεσογειακού Δικτύου Μεταφορών σχεδιάζεται στη λογική και προοπτική της ολοκλήρωσης των Διευρωπαϊκών και Πανευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών για τη δημιουργία ενός ενιαίου και οργανωμένου μεταφορικού χώρου, ο οποίος θα εξυπηρετήσει το στόχο της Διακήρυξης της Βαρκελώνης για την υλοποίηση της Ευρωμεσογειακής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών. Ο σκοπός των έργων αυτών είναι η διαμόρφωση ταχύτερων, ασφαλέστερων, ποιοτικότερων και οικονομικότερων διάδρομων συνδυασμένων μεταφορών, με τη συγκέντρωση των επενδύσεων στις σιδηροδρομικές και πλωτές μεταφορές. Στόχος της Ελλάδας είναι η ενίσχυση της θέσης της στο δίκτυο αυτό. Τον Οκτώβριο του 2010 υπογράφηκε στο Lancut της Πολωνίας η «Κοινή Δήλωση για την Via Carpatia» μεταξύ των χωρών Ελλάδας, Λιθουανίας, Πολωνίας, Σλοβακίας, Ουγγαρίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας. Η «Via Carpatia Route» είναι ένας διεθνής οδικός άξονας ο οποίος θα συνδέει τη Βαλτική με τη Μεσόγειο, το Βορρά με το Νότο της Ε.Ε., αποτελώντας τον ανατολικότερο οδικό άξονα που διέρχεται από χώρες της Ε.Ε. Ο ενιαίος αυτός άξονας θα αξιοποιήσει τα λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου, δίνοντας νέα αναπτυξιακή προοπτική στα λιμάνια και τους οδικούς άξονες της χώρα μας. Πρόθεση του ΥΘΥΝΑΛ ήταν να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να ενταχθεί ο άξονας αυτός στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών, ως επέκταση του υφιστάμενου «Άξονα 7», που συνδέει την Κεντρική Ευρώπη, από την Βουδαπέστη μέσω Ρουμανίας και Βουλγαρίας, με τη Θεσσαλονίκη. Με αυτό τον τρόπο θα είναι πιο αποτελεσματική η διεκδίκηση πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε., για την κατασκευή του. Το οδικό δίκτυο της Ελλάδας είναι ενταγμένο στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών. Η σύνδεση του Άξονα 7 («Ηγουμενίτσα-Αλεξανδρούπολη / Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη- Σόφια-Βουδαπέστη») με τη «Via Carpatia», θα αξιοποιήσει τις υπάρχουσες υποδομές της Εγνατίας Οδού (οδικός άξονας Ανατολής-Δύσης) και του ΠΑΘΕ (οδικός άξονας Βορρά- Νότου), που έχουν ήδη κατασκευαστεί με τη συγχρηματοδότηση και της Ε.Ε. Σημειώνεται ότι, ο οδικός άξονας ΠΑΘΕ, συνδέει τα διευρωπαϊκά δίκτυα, με την Κεντρική Ελλάδα, την Αθήνα, το λιμάνι του Πειραιά και το λιμάνι της Πάτρας. Στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης της ΕΕ για τη «Δημιουργία του Ευρωπαϊκού χώρου θαλασσίων μεταφορών χωρίς εμπόδια», παράλληλα με την θέσπιση του κανονισμού για το νέο τελωνειακό κώδικα, επιχειρείται η απλούστευση των τελωνειακών και γραφειοκρατικών διαδικασιών στους λιμένες και η κατάργηση των εμποδίων κατά την δια θαλάσσης μεταφορά εμπορευμάτων, που κατ ουσία δεν επιτρέπουν την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς. Στο πλαίσιο της πολιτικής για την ανάπτυξη των ελληνικών λιμένων και την αξιοποίηση των ευκαιριών και δυνατοτήτων που διαμορφώνονται στο διεθνές περιβάλλον, το Υπουργείο, μέσω της Γενικής Γραμματεία Λιμένων & Λιμενικής Πολιτικής επιδιώκει την προώθηση της πολυμερούς και διμερούς συνεργασίας. Η πολυμερής συνεργασία αναπτύσσεται στο πλαίσιο Διεθνών Οργανισμών που έχουν σχετική αρμοδιότητα ή περιφερειακών πρωτοβουλιών που αναλαμβάνονται στο εν λόγω πεδίο. Πέραν της συνεργασίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αναλύεται σε 90

97 διάφορα κεφάλαια του παρόντος, και των ειδικευμένων οργανισμών της (π.χ. EMSA) αναφέρονται, για παράδειγμα η Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ), ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO), ο Οργανισμός Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (BSEC), η Ευρωμεσογειακή Συνεργασία, η Ένωση για τη Μεσόγειο (UfM) κ.ά. Η ενεργή συμμετοχή στις εργασίες των διαφόρων οργάνων των παραπάνω Οργανισμών είναι καθοριστική για τη συνδιαμόρφωση των εκροών τους, την παραγωγή πολιτικής και δικαίου και την ανάπτυξη δράσεων για τη λιμενική βιομηχανία. Σε ένα σύνθετο και πολύπλοκο διεθνές περιβάλλον, που εξαρτά σε μεγάλο βαθμό την οργάνωση, λειτουργία και ανάπτυξη των λιμένων και των λιμενικών υπηρεσιών στο εσωτερικό, αλλά και γενικότερα τις μεταφορές και μεταφορικές υπηρεσίες, η εξωστρέφεια και συμμετοχή με μεθοδικό και κατάλληλο τρόπο, όπως και ουσιαστική εξειδίκευση θεωρούνται απαραίτητα στοιχεία της πολιτικής για τους λιμένες, ενώ αναγκαία εκτιμάται, επίσης, η δημιουργία διεθνών δικτύων. Οι διμερείς σχέσεις προωθούνται από τη Διεύθυνση Λιμενικής Πολιτικής της Γενικής Γραμματείας Λιμένων & Λιμενικής Πολιτικής, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ναυτιλιακής πολιτικής & Ανάπτυξης του Υπουργείου, τους φορείς διοίκησης των λιμένων και το ΥΠΕΞ. Στη βάση του ενδιαφέροντος που υφίσταται ως προς σημαντικούς εταίρους/δυνητικούς εταίρους στην ευρύτερη περιφέρεια της χώρας (π.χ. Τουρκία, Αίγυπτος, χώρες της Μαύρης Θάλασσας κλπ.) ή παγκόσμιους παίκτες στο εν λόγω πεδίο (π.χ. Κίνα), επιδιώκεται η διερεύνηση: α) των δυνατοτήτων συνεργασίας μεταξύ ελληνικών λιμένων και λιμένων τρίτων χωρών και β) του ενδιαφέροντος για επενδύσεις ξένων κεφαλαίων σε ελληνικούς λιμένες. Στόχο αποτελεί η υπογραφή Κοινών Δηλώσεων, Μνημονίων Συνεργασίας κλπ. Μεταξύ ΥNA και Υπουργείων τρίτων χωρών ή μεταξύ ελληνικών λιμένων και λιμένων τρίτων χωρών ή η συμπερίληψη σχετικών όρων σε ναυτιλιακές συμφωνίες που συνάπτει η χώρα μας με τρίτες χώρες, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται το εθνικό συμφέρον και να προκύπτει όφελος για τους λιμένες της χώρας και, γενικότερα τους εμπλεκόμενους στις θαλάσσιες ή συνδυασμένες μεταφορές. Επίσης επιδιώκεται η ομαλή εφαρμογή και απρόσκοπτη υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Ως προς την οργάνωση των προσπαθειών, επισημαίνεται ότι μια δυναμική, στοχευμένη και συγκροτημένη προσέγγιση, με αγαστή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων θεωρούνται απαραίτητες προϋποθέσεις για την παραγωγή σημαντικών αποτελεσμάτων. ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Η Εγνατία οδός είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα οδοποιίας στην Ευρώπη μήκους 680 χιλιομέτρων που ξεκινά από την Ηγουμενίτσα, διασχίζει την Ήπειρο, την Βόρεια Ελλάδα και καταλήγει στον Έβρο, στα Ελληνοτουρκικά σύνορα. Συνδέεται επίσης μέσω 9 κάθετων αξόνων συνολικού μήκους 720 χλμ. με την Αλβανία, τα Σκόπια, την Βουλγαρία και την Τουρκία και τροφοδοτείται από 5 λιμάνια και 6 αεροδρόμια. Ενδεικτικά η περιοχή επιρροής και εξυπηρέτησης, συγκεντρώνει το 36% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, το 33% του συνολικού ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, το 54% της συνολικής γεωργικής γης και το 41% της συνολικής απασχόλησης στη Βιομηχανία - Βιοτεχνία της χώρας. Η πλήρης λειτουργία της αναμένεται να βγάλει από την απομόνωση ολόκληρη την Περιφέρεια 91

98 Ηπείρου και παράλληλα να καταστήσει το λιμάνι και την πόλη της Ηγουμενίτσας πέρασμα για την μεταφορά επιβατών, οχημάτων και φορτηγών τόσο προς την Ε.Ε., όσο και προς την Τουρκία και τις παραευξείνιες περιοχές. Η Εγνατία αποτελεί τον συλλεκτήριο άξονα των Πανευρωπαϊκών διαδρόμων στην Βαλκανική και Ν.Α. Ευρώπη δεδομένου ότι σε αυτήν καταλήγουν οι Πανευρωπαϊκοί διάδρομοι IV (Βερολίνο Σόφια - Θεσσαλονίκη), IX (Ελσίνκι-Αλεξανδρούπολη) και Χ (Βιέννη Βελιγράδι - Θεσσαλονίκη). Δεδομένου ότι τρεις σημαντικές γεννήτριες θαλάσσιων μεταφορικών κινήσεων είναι η Μαύρη Θάλασσα, η Ανατολική Μεσόγειος και η Αδριατική / Ιόνιο, η σύνδεσή τους επιτυγχάνεται μέσω ενός οδικού δικτύου που περιλαμβάνει την Εγνατία οδό, τους δύο κάθετους άξονές της, Αρδάνιο Ορμένιο - Πύργος (Μπουργκάς) και Σιάτιστα Κρυσταλλοπηγή Πόγραδετς Τίραννα - Δυρράχιο καθώς και τον Πανευρωπαϊκό άξονα VIII Δυρράχιο Σκόπια - Πύργος (Μπουργκάς) που αναφέρεται ως Παραεγνατία. Η άμεση κατασκευή των προαναφερόμενων τριών πλευρών θα επιτρέψει την μεγάλη ανάπτυξη των μεταφορών στους άξονες αυτούς και, βεβαίως, η Ηγουμενίτσα που βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο των αξόνων, δύναται να διαδραματίσει καίριο και ουσιαστικό ρόλο. Οι πιθανές εναλλακτικές διαδρομές οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά ως προς τον διάδρομο της Αδριατικής είναι ο Διάδρομος IV (Βερολίνο Πράγα - Βουδαπέστη Κονστάνζα Θεσσαλονίκη - Κωνσταντινούπολη) που αντιμετωπίζει προβλήματα υποδομών και αναμένεται να είναι λειτουργικός μετά το 2015 και ο Διάδρομος Χ (Σάλτσμπουργκ - Λουμπλιάνα - Ζάγκρεμπ - Βελιγράδι - Νις - Σκόπια - Βέλες - Θεσσαλονίκη). Είναι αναγκαίο να τονιστεί ότι οι παραπάνω διαδρομές παρουσιάζουν αρκετά μειονεκτήματα που οφείλονται στους πολλούς συνοριακούς ελέγχους (για την διαδρομή Ελλάδα - Τουρκία υπάρχουν 6 έλεγχοι στα σύνορα με χρονική καθυστέρηση 2-3 ωρών για τον κάθε έλεγχο), χαμηλό επίπεδο ασφάλειας καθώς και ελλείψεις στο σύστημα των υποδομών. Η Εγνατία οδός δίνει την δυνατότητα στην Ελλάδα να συμμετέχει ενεργά στην διαμόρφωση της νέας περιφερειακής αγοράς των Βαλκανίων και να λειτουργεί αποτελεσματικά σε επιχειρηματικές κοινοτικές πρωτοβουλίες από και προς την Βαλκανική. Επιπλέον η ολοκλήρωση των κύριων οδικών αξόνων Εγνατίας και ΠΑΘΕ θα διευρύνει περισσότερο το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του διαδρόμου της Αδριατικής ως τον σημαντικότερο άξονα επικοινωνίας με την Δυτική Ευρώπη. Την Εγνατία Οδό, την τροφοδοτούν εννέα (9) Κάθετοι 'Άξονες, οι οποίοι, σαν τμήματα των Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων, εξασφαλίζουν τη σύνδεση της Ελλάδας με τις Βαλκανικές χώρες και την Ευρώπη. Οι Κάθετοι αυτοί Άξονες, οδηγούν από την Εγνατία Οδό προς τα σύνορα με την Αλβανία (προς Τίρανα), προς τη Δυτική Βουλγαρία (προς Σόφια), προς την Ανατολική Βουλγαρία (Μπουργκάς) και προς την ΠΓΔΜ (προς Σκόπια). 92

99 Το έργο της Εγνατίας οδού, η ολοκλήρωση της οποίας ουσιαστικά μετέτρεψε ολόκληρη την Βόρεια Ελλάδα σε ενδοχώρα του λιμένα Ηγουμενίτσας για επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές προς και από την Δυτική Ευρώπη, θα προσελκύσει το σύνολο της transit εμπορευματικής διακίνησης (Ro-Ro) που προέρχεται από τις χώρες της Βαλκανικής και την Τουρκία και εξυπηρετείται σήμερα από τον λιμένα Πατρών και θα βελτιώσει τα χαρακτηριστικά προσπελασιμότητας του συνόλου της περιφέρειας προς και από την Δυτική Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Ακολούθως παρουσιάζεται ο χάρτης της Εγνατίας Οδού: 93

100 94

101 ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ Η Ιόνια Οδός, θα είναι ο νέος οδικός άξονας που θα διασχίζει από νότο προς βορρά την ευρύτερη ζώνη επιρροής του Αντιρρίου, με συνολικό μήκος 382 χιλιομέτρων, με 42 ανισόπεδους κόμβους και σήραγγες συνολικού μήκους 5 χιλιομέτρων. Αυτός ο νέος οδικός άξονας φιλοδοξεί να βγάλει από την απομόνωση που σήμερα βρίσκεται η Δυτική Ελλάδα, σε συνδυασμό με τα δύο άλλα μεγάλα έργα που ήδη έχουν ολοκληρωθεί, την ζεύξη Ρίου- Αντιρρίου, και την υποθαλάσσια σύνδεση Ακτίου-Πρέβεζας. Οι πόλεις Καλαμάτα, Πύργος, Πάτρα, Ρίο, Αντίρριο, Αγρίνιο, Άρτα και Ιωάννινα θα συνδεθούν με τον νέο αυτοκινητόδρομο, που θα φτάνει μέχρι την Κακαβιά, στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Ο νέος οδικός άξονας χωρίστηκε σε δύο τμήματα: Βόρειο τμήμα, από Αντίρριο έως Κακαβιά. Το κομμάτι αυτό έχει μήκος 262 χιλιόμετρα σε αυτό θα υλοποιηθούν οι παρακάμψεις του Αγρινίου (34,4 χιλιόμετρα), της Άρτας και της Φιλιππιάδας (23 χιλιόμετρα). Λίγο έξω από την πόλη των Ιωαννίνων, η Ιόνια Οδός θα συναντάει την Εγνατία Οδό. Με την ύπαρξη του κόμβου αυτού η πόλη της Ηγουμενίτσας θα αποκτήσει την απαιτούμενη πρόσβαση στην Ιόνια Οδό και κατ επέκταση στη νότια Ελλάδα. Νότιο τμήμα, το οποίο θα προωθηθεί με δύο ξεχωριστά προγράμματα, τα οποία περιλαμβάνουν: Ανακατασκευή του εθνικού δρόμου Κορίνθου - Πατρών - Πύργου Τσακώνας και βελτίωση υφιστάμενου οδικού άξονα Πύργου - Καλαμάτας. Με την ολοκλήρωση του έργου, η ταχύτητα των αυτοκινήτων θα μπορεί να είναι 120 χιλιόμετρα την ώρα, και οι οδηγοί θα μπορούν να διανύουν την απόσταση από το Αντίρριο ως την Κακαβιά μέσα σε 2 ώρες και 10 λεπτά. Όσον αφορά την απόσταση της Πάτρας από την Καλαμάτα ο χρόνος μετάβασης θα είναι λιγότερα από 2 ώρες. Η σχετική σύμβαση παραχώρησης του έργου υπεγράφη στις 17 Δεκεμβρίου 2007 και η ολοκλήρωση του έργου αναμενόταν στα τέλη του Δεδομένης της ευρύτερης εξαιρετικά δυσμενής οικονομικής κατάστασης στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια (θέματα με τη χρηματοδότηση των έργων) αλλά και πολλών προβλημάτων που αντιμετώπισε το έργο (με βασικό εκείνο των απαλλοτριώσεων των απαιτούμενων εκτάσεων) υπήρξε στασιμότητα των έργων για μεγάλο χρονικό διάστημα και το όλο χρονοδιάγραμμα ανατράπηκε. Ωστόσο, σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες, στην κορύφωση τους είναι πλέον τα έργα στην Ιόνια Οδό καθώς, σύμφωνα με την εταιρία που έχει αναλάβει την κατασκευή, αυτή την εποχή εργάζονται περίπου εργαζόμενοι στα εργοτάξια που έχουν αναπτυχθεί, ενώ ο συνολικός αριθμός των μηχανημάτων και των φορτηγών που χρησιμοποιούνται (ιδιόκτητα, κατασκευαστικής κοινοπραξίας αλλά και μισθωμένα από την τοπική αγορά) ξεπερνά τα Σε βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές μηνός Νοεμβρίου 2015, φάνηκε για πρώτη φόρα πόσο προχωρημένα είναι κάποια τμήματα καθώς βρίσκονται στο επίπεδο της οδοστρωσίας. Εκείνο που προκαλεί περισσότερο εντύπωση είναι πως τα ώριμα τμήματα δεν εμφανίζονται πλέον μόνο στο νότιο τμήμα μέχρι την Αμφιλοχία αλλά εκτείνονται και στο βόρειο τμήμα που μέχρι πρόσφατα εμφανιζόταν ως αρκετά ανέτοιμο.η συνολική πρόοδος των εργασιών στο τέλος Σεπτεμβρίου άγγιζε το 62,68%, ενώ τα εργοτάξια σε λειτουργία είναι ανά τμήμα τα εξής: -0 χλμ.- 76,7 χλμ.: Εργοτάξιο Εύηνου 95

102 -76,6 χλμ ,7 χλμ.: Εργοτάξιο Ανισοπέδου Κόμβου Αμβρακίας και εργοτάξια στην περιοχή Γέφυρας Μενιδίου και στην περιοχή Συκουλα. Τέλος στο 96χλμ, περιοχή Τούμπανο, βρίσκεται και λατομείο- συγκρότημα παραγωγής ασφαλτικών και σκυροδέματος. -145,7 χλμ. 170 χλμ: Εργοτάξιο Φιλιππιάδας -170 χλμ χλμ. : Εργοτάξιο Επισκοπικού Η απόδοση των πρώτων τμημάτων στην κυκλοφορία μετατίθεται για λίγο αργότερα. Αυτό γιατί υπάρχει μία σύγχυση καθώς ενώ όντως υπάρχουν σχεδόν ολοκληρωμένα κάποια τμήματα (από Μεσολόγγι μέχρι Αμφιλοχία) ωστόσο κάποιες μικρής έκτασης απαλλοτριώσεις (για παράδειγμα στην περιοχή του Ρύσιου) δημιουργούν ανάχωμα στην απόδοση αυτών των τμημάτων στην κυκλοφορία. Κατά την εκτίμηση ανθρώπων του Υπουργείου είναι πολύ πιθανό να ολοκληρωθούν αυτές οι απαλλοτριώσεις σύντομα για να έχουμε τα πρώτα λειτουργικά κομμάτια δρόμου, φυσικά συνοδευόμενα και από τα πρώτα διόδια στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας. Παραχωρησιούχος της Ιόνιας Οδού είναι η εταιρεία Νέα Οδός που έχει αναλάβει εκτός από τον οδικό άξονα Αντίρριο-Ιωάννινα και τα τμήμα Μεταμόρφωση-Σκάρφεια (πάνω στον ΠΑΘΕ) και Σχηματάρι-Χαλκίδα. Η προτεινόμενη χάραξη της Ιόνιας Οδού απεικονίζεται στους παρακάτω χάρτες: 96

103 Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Σύμφωνα με παλαιότερο στρατηγικό σχεδιασμό του ΟΣΕ, όσον αφορά τα έργα επέκτασης του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα, προβλεπόταν η σιδηροδρομική σύνδεση της Ηγουμενίτσας με την υπόλοιπη Ελλάδα μέσω των γραμμών που περιγράφονται παρακάτω. Το σιδηροδρομικό δίκτυο που θα σχεδιαζόταν, θα ήταν ηλεκτροκινούμενο, τηλεδιοικούμενο, θα είχε 127 χιλιόμετρα σήραγγες, 30 χιλιόμετρα γέφυρες και σύνολο 741 χιλιόμετρα. Το δίκτυο αυτό στη φάση του σχεδιασμού, όπως απεικονίζεται στον παρακάτω χάρτη, περιλάμβανε τους εξής άξονες: Oι άξονες Καλαμπάκας - Ιωαννίνων - Ηγουμενίτσας και Αντιρρίου - Ιωαννίνων θα διέρχονταν από την Ήπειρο και τη Δυτική Ελλάδα, οι οποίες θα αποκτούσαν για πρώτη φορά σύνδεση με το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο. Σημειώνεται ότι το λιμάνι της Ηγουμενίτσας θα συνδεόταν έτσι σιδηροδρομικά με τους λιμένες Πατρών, Αστακού, Ικονίου (Πειραιάς), Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης. Σημειώνεται επίσης ότι το προτεινόμενο έργο θα συνέδεε σιδηροδρομικά τους λιμένες Ηγουμενίτσας και Βόλου (πύλη προς Μέση Ανατολή και Τουρκία). Τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας αναπτυξιακής επιλογής θα ήταν τεράστια: Θα συνδεόταν σιδηροδρομικά ο Έβρος, τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας και της Θεσσαλονίκης με το λιμάνι της Ηγουμενίτσας, ανοίγοντας διάπλατα το δρόμο για τη μεταφορά εμπορευμάτων από/προς Ιταλία και Δυτική Ευρώπη σε πολύ γρήγορο χρόνο. Θα δημιουργούσε μία νέα σιδηροδρομική σύνδεση με το λιμάνι του Βόλου 97

104 Θα συνέδεε σιδηροδρομικά τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου με τα 2 μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, Αθήνα και Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας ένα νέο μεγάλο δίκτυο μετακινήσεων που σε συνδυασμό με το οδικό δίκτυο θα έδινε πολλές επιλογές μετακίνησης εντός Ελλάδας. Θα δημιουργούσε μία νέα «κυψέλη» ανάπτυξης με επίκεντρο πλέον την Ήπειρο, δίνοντας απεριόριστες δυνατότητες στο Λιμάνι της Ηγουμενίτσας που μαζί με τα λιμάνια Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Πάτρας θα κάνουν την Ελλάδα το πολυτιμότερο hub της Ευρώπης ειδικά για τα Ασιατικά προϊόντα. Θα έριχνε «άγκυρες» στους βόρειους γείτονες μας στα Βαλκάνια για νέες συνδέσεις με ότι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει εμπορικά, τουριστικά και γεωπολιτικά. Δεδομένων των νέων συνθηκών που δημιουργήθηκαν από την διεθνή οικονομική κρίση και τις επιδράσεις της στην ΟΣΕ Α.Ε. η συγκεκριμένη επένδυση αναστάλθηκε, τουλάχιστον προσωρινά. ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Ο κλάδος των μεταφορών καταλαμβάνει σημαντική θέση στην οικονομία της Ε.Ε., αντιπροσωπεύοντας το 10% του πλούτου της Ε.Ε. ως ποσοστό του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ) και εξασφαλίζει περισσότερες από δέκα εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Η έλλειψη εναρμόνισης στην κοινή πολιτική μεταφορών κατά τα προηγούμενα χρόνια, οδήγησε στην άνιση ανάπτυξη των διαφόρων τρόπων μεταφοράς, με το 44% του συνόλου των μεταφερόμενων εμπορευμάτων στην Ε.Ε. να διακινείται οδικώς, έναντι 39% που αντιστοιχεί στις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, 10% στις σιδηροδρομικές μεταφορές και 3% στην εσωτερική ναυσιπλοΐα. Οι οδικές μετακινήσεις κυριαρχούν στην περίπτωση των επιβατικών μεταφορών (ως επί το πλείστον ταξίδια με αυτοκίνητο) και αντιπροσωπεύουν το 81% έναντι του 6% των σιδηροδρομικών και του 8% των αεροπορικών μετακινήσεων. Η στροφή των εμπορευματικών και επιβατικών μεταφορών από τα οδικά μέσα σε λιγότερο ρυπογόνα μέσα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια βιώσιμη πολιτική μεταφορών. Η Ε.Ε. αντιμετώπισε δυσκολίες στην εφαρμογή της κοινοτικής πολιτικής μεταφορών που προβλεπόταν από την συνθήκη της Ρώμης. Η συνθήκη του Μάαστριχ ωστόσο ενίσχυσε τις πολιτικές και θεσμικές βάσεις για την κοινή πολιτική μεταφορών, εισάγοντας την έννοια του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (Δ.Δ.Μ.). Η εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στις θαλάσσιες μεταφορές εντός των κρατών μελών, που εισήχθη με τον Κανονισμό Ε.Ο.Κ. 3577/92 αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής της Ε.Ε. και από την 1η Νοεμβρίου 2002 με την εφαρμογή του νόμου 2932, κατοχυρώνεται θεσμικά και στην Ελλάδα. Στις θαλάσσιες μεταφορές βασικός στόχος της Ε.Ε. είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας του τομέα, με την βελτίωση των υποδομών και της δυναμικότητας των λιμένων και την άσκηση πολιτικής που θα υποστηρίξει την χρήση πολλαπλών τρόπων μεταφοράς. Επισημαίνεται ότι ο ρόλος των λιμανιών στο Κοινοτικό Εμπόριο είναι αδιαμφισβήτητος. Μέσω αυτών διακινείται το 80% των εμπορικών συναλλαγών με τρίτες χώρες, άνω του 90% των εμπορικών συναλλαγών της Ένωσης και διακινούνται πάνω από 200 εκατομμύρια 98

105 επιβάτες ανά έτος, γεγονός που κάνει συνεχώς αυξανόμενη την ανάγκη για αποτελεσματική λειτουργία τους. Η ενίσχυση των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων είναι πολύ σημαντική για την Ε.Ε., δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος τρόπος μεταφοράς απαιτεί κατανάλωση λιγότερης ενέργειας και συνιστά μη ρυπογόνο εναλλακτική πρόταση στις οδικές μεταφορές. Επισημαίνεται ότι στις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων κατά μήκος των ακτών της Ε.Ε., διακινείται το ένα τρίτο του συνόλου των εμπορευμάτων της, ποσοστό που βαίνει συνεχώς αυξανόμενο. Μια άλλη προτεραιότητα της Ε.Ε. θα αποτελέσει επίσης η ενοποίηση των διαφόρων μέσων μεταφοράς με τον συνδυασμό οδικών-σιδηροδρομικών, θαλάσσιων-σιδηροδρομικών ή σιδηροδρομικών-αεροπορικών μεταφορών. Μεγάλη σημασία από την Ε.Ε. δίνεται επίσης και σε άλλες παραμέτρους που αφορούν τον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών όπως είναι η διαχείριση της ασφάλειας των επιβατηγών και οχηματαγωγών πλοίων και η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Μολονότι το θέμα εστιάζεται κυρίως στην ασφάλεια των πλοίων, έχει άμεση επίπτωση στους λιμένες γεγονός που επιβάλλει στις λιμενικές αρχές να συνεργάζονται για την ορθή εφαρμογή των κανόνων που ισχύουν και να εξασφαλίζουν υψηλό ποιοτικό επίπεδο λιμενικών υπηρεσιών όπως η πλοήγηση, η προσόρμιση και η ρυμούλκηση που είναι στενά συνδεδεμένες με την ασφάλεια των πλοίων. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται επίσης στην προστασία του περιβάλλοντος όπου σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία 59/2000/ΕΚ σε κάθε λιμάνι θα πρέπει να έχει εκπονηθεί σχέδιο υποδοχής και επεξεργασίας αποβλήτων. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΛΙΜΕΝΑΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Το λιμάνι της Ηγουμενίτσας αποτελεί θαλάσσιο λιμένα διεθνούς σημασίας και έχει ήδη ενταχθεί στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών. Η γεωγραφική θέση του λιμένα θεωρείται πολύ σημαντική τόσο για την σύνδεση Ελλάδας - Ιταλίας, όσο και για την σύνδεση των Αλβανικών εδαφών με τα διευρωπαϊκά δίκτυα και τους διευρωπαϊκούς κόμβους μεταφορών. Σύμφωνα με το σχεδιασμό, τρεις διευρωπαϊκοί άξονες περιλαμβάνουν ελληνικά λιμάνια και συγκεκριμένα αυτά που ανήκουν στο βόρειο λιμενικό υποσύστημα. Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για τους: * Ο ΑΞΟΝΑΣ IV συνδέει τη Βορειοδυτική με τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ξεκινά από τη Γερμανία και ένα μέρος του καταλήγει στην Ελλάδα, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. * Ο ΑΞΟΝΑΣ Χ είναι ο δεύτερος άξονας που καταλήγει στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και ξεκινά από την Αυστρία. Ο άξονας αυτός έχει τέσσερις διακλαδώσεις, μία εκ των οποίων συνδέει τις πόλεις Βελέζ-Μπίτολα-Φλώρινα-Κοζάνη και Ηγουμενίτσα. * Ο τρίτος άξονας που καταλήγει σε ελληνικό λιμένα είναι ο ΑΞΟΝΑΣ ΙΧ. Ο άξονας ξεκινά από τη Φινλανδία και καταλήγει στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Σε διάφορα σημεία του ο κύριος άξονας διακλαδώνεται και βρίσκει διέξοδο σε λιμένες της Μαύρης Θάλασσας και της Βαλτικής. Με βάση τα παραπάνω, η ευρύτερη περιοχή αναμένεται να αποτελέσει κόμβο Ευρωπαϊκών μεταφορικών δικτύων και να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις. Η ολοκλήρωση της Εγνατίας οδού και των κάθετων αξόνων της αναμένεται να οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση 99

106 τόσο της επιβατικής κίνησης του λιμένα όσο και της διακίνησης εμπορευμάτων με φορτηγά και νταλίκες, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την λειτουργία στο μέλλον και Εμπορευματικού λιμένα. Η κατασκευή του νέου λιμένα και η οργάνωση των υποδομών του βρίσκεται σε άμεση συνέργεια με βασικές κατευθύνσεις της κοινοτικής πολιτικής στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Έτσι έχει προβλεφθεί εγκατάσταση υποδοχής αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίων σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία 59/2000/ΕΚ, ενώ παράλληλα με την λειτουργία του νέου επιβατικού σταθμού αναμένεται να υπάρξει σημαντική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους επιβάτες του λιμένα. Δεδομένου ότι οι διατοπικές μεταφορές και η ενίσχυση της ναυτιλίας μικρών αποστάσεων αποτελούν βασικές συνιστώσες της κοινής πολιτικής μεταφορών της Ε.Ε., δίνεται η δυνατότητα απορρόφησης κονδυλίων από σχετικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με την λειτουργία δρομολογίων σύνδεσης του λιμανιού της πόλης, με λιμάνια χωρών της Αδριατικής όπως η Κροατία, το Μαυροβούνιο, η Σλοβενία, κλπ. Επιπλέον παρέχεται στον Οργανισμό η δυνατότητα άντλησης πόρων για προμήθεια σύγχρονου εξοπλισμού, τόσο για τον καλύτερο έλεγχο της διακίνησης επιβατών και αποσκευών όσο και για την προσφορά ολοκληρωμένων λιμενικών υπηρεσιών. Η καταπολέμηση των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην ελεύθερη ευρωπαϊκή αγορά, με την παράλληλη απελευθέρωση των λιμενικών υπηρεσιών αναμένεται να δώσει σημαντικές ευκαιρίες σε λιμάνια όπως η Ηγουμενίτσα, να αποτελέσουν σημαντικά κομβικά σημεία του Διεθνούς δικτύου Μεταφορών. ΕΘΝΙΚΗ ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Για την Ελλάδα τα λιμάνια αποτελούν ένα από τους πλέον νευραλγικούς τομείς της εθνικής μας οικονομίας. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση των συνδυασμένων μεταφορών και συμβάλλουν στην ανάπτυξη των συναλλαγών και στην εξυπηρέτηση του εμπορίου με τη Βαλκανική, τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί ως ο λιμενικός κόμβος τριών ηπείρων μέσω της συνεχούς οικονομικής και λειτουργικής ανάπτυξης των λιμένων της, αφού ως χώρα χαρακτηρίζεται από ένα εκτεταμένο νησιωτικό σύμπλεγμα που αποτελεί ουσιαστικό μέρος της εδαφικής της έκτασης. Παράλληλα, κατέχει στρατηγική θέση, σε περιοχή μεταξύ της Ανατολικής Μεσογείου, της Βαλκανικής Χερσονήσου και της Μαύρης Θάλασσας. Η Ελλάδα έχει ήδη χαρακτηρίσει τους λιμένες της σε λιμάνια διεθνούς σημασίας, εθνικής σημασίας και περιφερειακά, κάνοντας σημαντική προσπάθεια για την χάραξη συγκροτημένης λιμενικής πολιτικής. Ο επαναπροσδιορισμός της σημασίας των λιμένων εντάσσεται στην απαίτηση χάραξης μίας συγκροτημένης εθνικής λιμενικής πολιτικής που θα έχει ως σκοπό, αφ ενός να αναβαθμίσει το λιμενικό προϊόν και να το καταστήσει κυρίαρχο στο χώρο των μεταφορών, και αφετέρου να συμβάλλει στην εναρμόνιση προς την ευρύτερη κοινοτική πολιτική του συστήματος συνδυασμένων μεταφορών. 100

107 Από τη άλλη μεριά, η ελληνική πολιτεία έχει αποφασίσει να επισπεύσει τις διαδικασίες συνεργασίας με ξένους επενδυτικούς κολοσσούς για την πραγματοποίηση έργων ανάπτυξης των ελληνικών λιμανιών. Πρόθεση της ελληνικής πολιτείας είναι να καταφέρει να δώσει την ευκαιρία σε όσους το δυνατόν περισσότερους ενδιαφερόμενους ξένους επενδυτές, οι οποίοι θα πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, να επενδύσουν σε λιμενικές εγκαταστάσεις, με στόχο να διασφαλίσει τις μεγαλύτερες δυνατές αποδόσεις αλλά και την οικονομική βιωσιμότητα και ανάπτυξη των ελληνικών λιμανιών. Στο ανωτέρω πλαίσιο, πολιτική βούληση Ελλάδας και Κίνας είναι η περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών στον τομέα της ναυτιλίας, καθώς και η ανάπτυξη των ελληνικών λιμανιών με τη συνεργασία των μεγάλων κινεζικών επιχειρήσεων. Στόχος της διμερούς συνεργασίας είναι η ανάπτυξη των λιμενικών υποδομών, με την υποστήριξη και των ναυτιλιακών επιχειρήσεων για την απευθείας μεταφορά εμπορευμάτων ανάμεσα σε ελληνικούς και κινεζικούς λιμένες, καθώς και την αξιοποίηση λιμανιών της χώρας ως διαμετακομιστικών κέντρων. Σημειώνεται ότι, με τον Ν.3985/2011 (ΦΕΚ 151/ ) «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής » τα λιμάνια εντάχθηκαν στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων , και συγκεκριμένα για τα έτη 2012 και 2013, με πώληση του 100% των μετοχών τους. Επιπροσθέτως, με την υπ αριθμ. απόφ. 195/ (ΦΕΚ 2501/ ) «Μεταφορά στην εταιρεία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου» περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου κατά τις διατάξεις του Ν. 3986/2011 (ΦΕΚ A 152)» της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων αποφασίστηκε: «Παρέχεται η εξουσιοδότηση στον Υπουργό Οικονομικών να συνομολογήσει με το Ταμείο συμβάσεις, με τις οποίες το τελευταίο θα ασκεί για λογαριασμό του Δημοσίου τα δικαιώματα ψήφου, που απορρέουν από την ιδιότητα του Δημοσίου ως κυρίου, των μετοχών των κατωτέρω αναφερομένων εταιριών μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποκρατικοποίησης εκάστης εταιρίας, όπως αυτή περιγράφεται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (Ν. 3985/2011, ΦΕΚ Α 151): 2.3 Για την εταιρεία ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Α.Ε., δικαιώματα ψήφου που αντιστοιχούν σε μετοχές ποσοστού 100% επί του μετοχικού της κεφαλαίου.». Σημειώνεται ότι επί του παρόντος δεν έχει γίνει γνωστό το σχέδιο ιδιωτικοποίησης που αφορά την Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. (ιδιωτικοποίηση ως σύνολο ή παραχώρηση ορισμένων δραστηριοτήτων του Λιμένα ή και τμημάτων της χερσαίας ζώνης) ή ο χρόνος πραγματοποίησής της. ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΛΙΜΕΝΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ της ανάπτυξης των λιμένων και της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης της περιοχής στην οποία βρίσκονται είναι δεδομένη. Οι μεταφορικοί άξονες, που καθιερώνονται ή βελτιώνονται με την πύκνωση, την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του λιμενικού συστήματος της Χώρας, αφενός ανταποκρίνονται στις αυξημένες μεταφορικές ανάγκες για την εξυπηρέτηση των οικονομικών δραστηριοτήτων, αφετέρου προωθούν νέες παραγωγικές δραστηριότητες και συμβάλλουν σημαντικά στην 101

108 τόνωση της απασχόλησης και των εισοδημάτων στις το-πικές κοινωνίες, δημιουργώντας ένα ευνοϊκό κλίμα για συνολική ανάπτυξη. Συγχρόνως, με την ανάπτυξη κατάλληλων προϋποθέσεων για τη διευκόλυνση των συνδέσεων, εξασφαλίζεται μια επιτυχημένη αντιμετώπιση των γεωγραφικών ασυνεχειών και διασφαλίζεται το ενιαίο του ελληνικού χώρου και η ενδυνάμωση της γεωγραφικής συνοχής. Το ΥΕΝ καταβάλλει σημαντική προσπάθεια για την αξιοποίηση όλων των αναπτυξιακών συντελεστών και των διαθέσιμων μέσων, αλλά και των ευκαιριών που παρέχει το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και τα Κοινοτικά Προγράμματα, ώστε να ενισχυθεί η περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη. Καθίσταται πάντως σαφές, ότι η περαιτέρω αξιοποίηση και ανάδειξη των λιμένων θα πρέπει να πραγματοποιηθεί λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες δραστηριότητες, ανάγκες και προοπτικές στη βάση ενός συνεκτικού και ορθολογικού σχεδιασμού του Ελληνικού λιμενικού συστήματος, αλλά και του γενικότερου αναπτυξιακού σχεδιασμού της Χώρας. Καθοριστικό ρόλο για την προαγωγή της εθνικής ανάπτυξης διαδραματίζει η χωροθέτηση νέων οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα των Εμπορευματικών Κέντρων, που προγραμματίζεται να αναπτυχθούν σε κομβικά σημεία της Χώρας. Οι τοπικές κοινωνίες καλούνται να στηρίξουν την ανάπτυξη των λιμένων, ενώ αντίστοιχα οι φορείς διαχείρισης των λιμένων οφείλουν να δραστηριοποιούνται λαμβάνοντας υπ όψιν τις τοπικές και περιφερειακές ανάγκες, αλλά και στη βάση μιας υψηλής κοινωνικής εταιρικής ευθύνης. Οι επιδιώξεις του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας προσδιορίζονται στα ακόλουθα: 1. Προώθηση ενός συνολικού και ορθολογικού σχεδιασμού του λιμενικού συστήματος, που θα εκφράζεται με ένα βελτιωμένο και σύγχρονο προγραμματισμό και οργάνωση, σε συνάρτηση με τους γενικότερους στόχους της εθνικής πολιτικής μεταφορών. 2. Βελτίωση ή/και δημιουργία νέων λιμενικών υποδομών και ανωδομών για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των παρεχόμενων λιμενικών υπηρεσιών. Βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας των λιμένων. Μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών στους λιμένες και εισαγωγή συστημάτων πληροφορικής που θα συμβάλλουν στη παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και στη βελτίωση της συνεργασίας με τους χρήστες. 3. Παρακολούθηση της ανάπτυξης των τεχνολογιών που εφαρμόζονται διεθνώς στους λιμένες και στους σταθμούς εξυπηρέτησης πλοίων, φορτίων, επιβατών και χερσαίων μεταφορικών μέσων, με στόχο την υιοθέτηση και ανάπτυξή τους στους Ελληνικούς λιμένες, προς βελτίωση της αποδοτικότητας και παραγωγικότητάς τους, επ ωφελεία των ιδίων και των χρηστών. 4. Προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύσεις στους λιμένες για τη βελτίωση της παραγωγικής λειτουργίας τους και την αναβάθμιση του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους χρήστες. Προώθηση των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και δημιουργία Γραφείου Υποδοχής Επενδύσεων στο ΥΕΝ. Χορήγηση, μέσω διαφανών διαδικασιών, αδειών πρόσβασης στην ανωδομή των 102

109 μεγάλων λιμένων για την παραγωγή και διάθεση λιμενικών υπηρεσιών από εταιρίες πέραν των υφιστάμενων φορέων εκμετάλλευσης. 5. Ανάδειξη των Ελληνικών λιμένων σε διαμετακομιστικούς και μεταφορτωτικούς κόμβους, με σημαντική αύξηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων. Δημιουργία Εμπορευματικών Κέντρων, και ελεύθερων εμπορευματικών, βιομηχανικών ζωνών καθώς επίσης και ελεύθερων συγκροτημάτων στις τελωνειακές περιφέρειες της χώρας για την υποστήριξη και ανάπτυξη του εμπορίου και της βιομηχανίας και της αναζωπύρωσης των λιμένων, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών. Κατασκευή επιβατικών σταθμών στους λιμένες ανάλογων εκείνων που υπάρχουν στα αεροδρόμια. 6. Διασφάλιση της βιωσιμότητας των Ελληνικών λιμένων και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους, με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους, την αύξηση της εξειδίκευσής τους και τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την προσέλκυση φορτίων και επιβατών. Εξορθολογισμός του συστήματος χρέωσης τελών σε φορτία και επιβάτες και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των τιμολογίων των Ελληνικών λιμένων σε σχέση με τα τιμολόγια λιμένων του εξωτερικού. 7. Προώθηση και ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών και της υποδομής που συνδέεται με αυτές μέσω σιδηροδρομικών συνδέσεων και συνδέσεων των λιμένων με εθνικές αρτηρίες και αεροδρόμια. 8. Ανάπτυξη των θαλάσσιων λεωφόρων της Μεσογείου, στα πλαίσια των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, όπου οι λιμένες καλούνται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη συνολική μεταφορική αλυσίδα. 9. Ανάπτυξη της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων με καλύτερη διασύνδεση των μεγάλων Ελληνικών λιμένων που αποτελούν απολήξεις χερσαίων μεταφορικών δικτύων με αντίστοιχους λιμένες της Ανατολικής Μεσογείου, της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας. Κατάλληλη αξιοποίηση του Προγράμματος «Marco Polo». 10. Ανάπτυξη συνεργασιών με άλλα κράτη-μέλη και τρίτες χώρες για την προετοιμασία και υποβολή κοινών προγραμμάτων για την ανάπτυξη των λιμένων, καθώς επίσης για τη μεταφορά τεχνογνωσίας. Συνεργασία με αρμόδιες αρχές εποπτείας λιμένων για τη δημιουργία ενός φόρουμ των λιμένων της Ανατολικής Μεσογείου, με στόχο την επίλυση κοινών προβλημάτων, τη δια-μόρφωση ενιαίων θέσεων και την προώθηση-υποστήριξη τους στην Ε.Ε. 11. Ενίσχυση της ασφάλειας των λιμένων στα πλαίσια της εφαρμογής του Κώδικα Ασφάλειας Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων από Έκνομες Ενέργειες (ISPS- Code), και των σχετικών Κοινοτικών ρυθμίσεων, καθώς επίσης της συμφωνίας ΗΠΑ Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια των Εμπορευματοκιβωτίων (CSI). 12. Διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος, μέσω της αξιολόγησης και έγκρισης των Σχεδίων Παραλαβής Αποβλήτων Πλοίων και Καταλοίπων Φορτίου των Λιμενικών Εγκαταστάσεων, της δημιουργίας κατάλληλης υποδομής, όπου απαιτείται, και της ενίσχυσης των περιβαλλοντικών ελέγχων. Εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης στους λιμένες. 13. Βελτίωση της σύνδεσης της λειτουργίας των λιμένων με τον τοπικό αστικό ιστό για εξυπηρέτηση των αναγκών των τοπικών κοινωνιών, στα πλαίσια της ενίσχυσης της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης. 14. Αξιοποίηση των δυνατοτήτων και ευκαιριών που παρέχονται στα πλαίσια Κοινοτικών και άλλων προγραμμάτων για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό του λιμενικού συστήματος της Χώρας. Εισαγωγή των λιμένων στην Κοινωνία της 103

110 Πληροφορίας (ΚτΠ), μέσω της αξιοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος της ΚτΠ. 15. Εφαρμογή πολιτικής κινήτρων, με στόχο την προσέλκυση νέων ναυπηγοεπισκευαστικών έργων και την τόνωση της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας. Τόνωση της απασχόλησης στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος και υλοποίηση Ολοκληρωμένου Προγράμματος για την ανάπτυξή της. 16. Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Γενικής Γραμματείας Λιμένων & Λιμενικής Πολιτικής (ΓΓΛ&ΛΠ). Επιτάχυνση των διαδικασιών που απαιτούνται για την έναρξη και υλοποίηση των απαιτούμενων έργων και δημιουργία Ειδικής Τεχνικής Υπηρεσίας στη ΓΓΛ&ΛΠ για την άμεση υλοποίηση έργων και την πάταξη της γραφειοκρατίας στο πεδίο αυτό. 17. Ανάπτυξη και ενίσχυση της συνεργασίας με τα ΑΕΙ και ΤΕΙ για τη δημιουργία και εξειδίκευση στελεχών για στελέχωση των λιμενικών υπηρεσιών και των σχετικών προς αυτές επιχειρήσεων για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αναδιοργάνωση των λιμένων. Ακόμη επιδιώκονται τα εξής: Τροποποίηση και κωδικοποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας για τους λιμένες, ώστε να εξαλειφθούν προβλήματα ανασχετικά της αποτελεσματικότητας, αλληλεπικαλύψεις, προβλήματα συντονισμού, διασπορά της ευθύνης, αλλά και ιδιαίτερα χρονοβόρες διαδικασίες. Ενίσχυση λειτουργίας και επέκταση αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (Ε.Σ.Α.Λ.), με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και επιτάχυνση του χρόνου έγκρισης των έργων. Επανεξέταση του καθεστώτος των Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων, με σκοπό τη δημιουργία εύκαμπτων σχημάτων, που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες συνθήκες της ανταγωνιστικής αγοράς (σύσταση ανώνυμων εταιρειών) και των τοπικών κοινωνιών. Δημιουργία Ειδικού λογαριασμού στη ΓΓΛ&ΛΠ, οι πόροι του οποίου θα διατίθενται για τη λειτουργία και τη βελτίωση των συστημάτων ασφαλείας των λιμενικών εγκαταστάσεων. Αναδιοργάνωση και βελτίωση του λειτουργικού σχήματος των λιμένων. Εφαρμογή ενός προγράμματος συνεχούς εκπαίδευσης και επιμόρφωσης του προσωπικού των λιμένων. Οι βασικές προτεραιότητες πολιτικής επικεντρώνονται στους ακόλουθους άξονες: Στη βελτίωση της παραγωγικότητας, της αποδοτικότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, επιδιώκονται ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη των υποδομών και του εξοπλισμού, η επένδυση σε καινοτομία και ανθρώπινο κεφάλαιο, αλλά και η αναβάθμιση της εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας των λιμένων, ιδιαίτερα δε των Οργανισμών Λιμένα στους οποίους πραγματοποιούνται σημαντικές διοικητικές και οργανωτικές αλλαγές και υλοποιούνται Στρατηγικά και Επιχειρησιακά Σχέδια. Στην προσαρμογή του λιμενικού συστήματος στις κυρίαρχες μεταφορικές τάσεις και ανάγκες, οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, στην ανάπτυξη μεταφορικών δικτύων, στην προώθηση των συνδυασμένων μεταφορών και την αύξηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων, με τη δημιουργία και ανάπτυξη Εμπορευματικών Κέντρων. 104

111 Στην τόνωση και αξιοποίηση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, τα οποία θα πρέπει να καλλιεργούνται και να προβάλλονται συστηματικά και συγκροτημένα στην λιμενική αγορά. Στη δημιουργία ενός φιλικού και ευέλικτου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων και ευκαιριών, που θα επιτρέψουν την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών. Στην αξιοποίηση και εκμετάλλευση της σημαντικής περιουσίας που διαχειρίζονται σήμερα οι φορείς διοίκησης των λιμένων, με την ανάπτυξη νέων κερδοφόρων δραστηριοτήτων δημιουργώντας παράλληλα νέες θέσεις εργασίας. Στην αρμονική και αποδοτική συνύπαρξη των ιδιωτικών λιμενικών εγκαταστάσεων και των λιμένων της χώρας. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΛΙΜΑΝΙΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Η αυξανόμενη σημασία και σπουδαιότητα που έχουν τα λιμάνια της χώρας στην εθνική οικονομία είναι πλέον φανερή, σε μία περίοδο που το λιμενικό σύστημα της χώρας επανασχεδιάζεται και η πολιτική επαναπροσδιορίζεται, όπου είναι αναγκαίο, για την επίτευξη των στόχων της εθνικής λιμενικής πολιτικής και την ανάδειξη των λιμανιών της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τα δύο μεγάλα λιμάνια της χώρας: - ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιά κατέγραψε ζημιές 38,32 εκατ. ευρώ το 2009, κέρδη προ φόρων 11,23 εκατ. Ευρώ το 2010, κέρδη 10,72 εκατ. Ευρώ το 2011 (αποτελέσματα ΔΠΧΑ), κέρδη 9,09 εκατ. Ευρώ το 2012 και κέρδη 11,82 εκατ. Ευρώ το Η κερδοφορία του ΟΛΠ συνεχίστηκε στο έτος 2014 καταγράφοντας κέρδη προ φόρων ύψους 8,89 εκατ. Ευρώ τα οποία συγκριτικά με το 2013 μειώθηκαν κατά ποσοστό 24,79%. - Ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης κατέγραψε κέρδη προ φόρων 6,50 εκατ. ευρώ το 2009, 9,28 εκατ. ευρώ για το 2010 και 15,33 εκατ. ευρώ για το 2011 (αποτελέσματα ΔΠΧΑ), κέρδη 23,24 εκατ. Ευρώ το 2012 και κέρδη 24,34 εκατ. Ευρώ το Ο ΟΛΘ συνεχίζει την κερδοφόρα πορεία του και το 2014 εκτοξεύοντας τα κέρδη προ φόρων στο τέλος του οικονομικού έτους στο ύψος των 28,39 εκατ. Ευρώ, σημειώνοντας αύξηση σε σχέση με το 2013 ποσοστού 16,64%. Κυρίαρχο στοιχείο της πολιτικής για τα δώδεκα σημαντικότερα ελληνικά λιμάνια είναι η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Στο πλαίσιο της ορθολογικής, υπεύθυνης και τεκμηριωμένης λιμενικής πολιτικής, επιδιώκεται μια σειρά στρατηγικών στόχων, που αποσκοπούν στην προώθηση της τοπικής, περιφερειακής και εθνικής ανάπτυξης. Στους στόχους αυτούς, συγκαταλέγονται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των θαλάσσιων μεταφορών και η παροχή σύγχρονων υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, με ιδιαίτερη έμφαση στο τρίπτυχο «ασφάλεια - ταχεία εξυπηρέτηση - χαμηλό κόστος», η ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, η διασφάλιση της συνέχειας του εθνικού χώρου και η αξιοποίηση γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων. 105

112 ΜΑΡΙΝΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ Ο θαλάσσιος τουρισμός είναι ένα πολύ σημαντικό προϊόν της ελληνικής οικονομίας, ο οποίος απευθύνεται σε περισσότερους από τουρίστες ετησίως. Το ΥΘΥΝΑΛ δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη του yachting, το οποίο συμβάλλει στην ανάπτυξη του τουρισμού και στην εθνική οικονομία. Από κοινού με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, αρχίζει μια προσπάθεια για τη δημιουργία σύγχρονων μαρίνων εξοπλισμένων, που θα στοχεύουν στην ενίσχυση του τουρισμού υψηλής εισοδηματικής στάθμης, με απώτερο στόχο τη δημιουργία μαρίνων σε όλα τα νησιά της χώρας και σε παραθαλάσσιες περιοχές ενδιαφέροντος. Η δημιουργία μαρίνων-τουριστικών καταφυγίων, όπως τονίζεται σε ανακοίνωση του ΕΟΤ, συμβάλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού σε ολόκληρη τη χώρα και όχι μόνο στα νησιά μας, πολλαπλασιάζει τον αριθμό των τουριστών που έρχονται στη χώρα μας με ταυτόχρονη σημαντική παράταση του χρόνου παραμονής τους στην Ελλάδα και αυξάνει το εισερχόμενο τουριστικό συνάλλαγμα. Όμως η Ελλάδα στον τομέα αυτό όχι μόνον υστερεί έναντι της Τουρκίας, Κροατίας, Μαυροβουνίου, Ιταλίας που αξιοποιούν τις παραλίες τους με μεγάλα οικονομικά οφέλη, αλλά λόγω της γραφειοκρατίας είχε αφήσει αναξιοποίητες και κρατούσε κλειστές μαρίνες που μπορούσαν να δεχθούν μεγάλο αριθμό γιότ. Πολλαπλές παρεμβάσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού Τουρισμού και ήδη έχει προχωρήσει η διαδικασία αξιοποίησης όλων των ξεχασμένων αυτών μαρίνων, όπως της Μυτιλήνης, της Κεφαλονιάς, της Χίου και άλλες. Οι δραστηριότητες για την λειτουργία των μαρίνων αυτών όχι μόνο χαιρετίσθηκαν από τις τοπικές κοινωνίες, αλλά προκάλεσαν και το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον μεγάλων διεθνών τουριστικών περιοδικών. Ο τουρισμός είναι ένας τομέας πρωταρχικής ανάπτυξης και εσόδων. Ένας τομέας που μπορεί να φέρει άμεσες επενδύσεις και άμεσα έσοδα. Που μπορεί να στηρίξει περιοχές που ζουν αποκλειστικά από αυτόν. Που μπορεί να αναδείξει την ταυτότητα κάθε περιοχής της χώρας μας. Που μπορεί να κάνει ακόμα και τους κατοίκους των πιο απομακρυσμένων περιοχών να προσφέρουν στην ανάπτυξη. Με το βλέμμα στραμμένο στους στόχους αυτούς, το Υπουργείο Τουρισμού επεξεργάζεται νομοθετικές παρεμβάσεις για: τη δυνατότητα χρονομεριστικής μίσθωσης σε σύνθετα τουριστικά καταλύματα, τις προβλέψεις για σύνθετα τουριστικά καταλύματα με γκολφ, την αντικατάσταση της ειδικής τουριστικής υποδομής σε σύνθετα τουριστικά καταλύματα με δράσεις ανάδειξης τοπικών στοιχείων ή αξιοποίησης παραδοσιακών κτιρίων ή οικισμών, τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου των ΠΟΤΑ, την εισαγωγή ενός νέου τουριστικού προϊόντος: των ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας (condo hotels). 106

113 ΣΚΑΦΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Νέος νόμος 4256/2014 από 14/4/2014. Το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος (ΝΕΕ) από χρόνια συλλέγει, αναλύει, επεξεργάζεται στοιχεία σχετικά με την ανάπτυξη του κλάδου της Ναυτιλίας «Σκάφη Αναψυχής» και εισηγείται στην Πολιτεία με στόχο να βελτιωθεί η υπάρχουσα νομοθεσία και το κανονιστικό πλαίσιο, για να υπάρξει θετική επίδραση στην ανάπτυξη του κλάδου, αλλά και την δημιουργία θέσεων εργασίας και προσφορά στην Εθνική Οικονομία. Το το ΝΕΕ πραγματοποίησε ειδική μελέτη για το θέμα, η οποία βοήθησε σημαντικά την Πολιτεία στην διαμόρφωση σχετικού Νομοσχεδίου. Το οποίο τελικά το 2014 προωθήθηκε στη Βουλή και στις 14/4/2014 έγινε νόμος του κράτους που πιστεύουμε ότι εάν έγκαιρα εκδοθούν και οι σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις για την πλήρη εφαρμογή με τα όσα θετικά έχει, η Ελλάδα θα αποκτήσει τη δυναμική που απουσιάζει για την προσέλκυση και παραμονή στις Μαρίνες ικανού αριθμού σκαφών από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με το νέο νόμο 4256/2014 (14/04/2014 Α92) υλοποιούνται θετικά στοιχεία προσέλκυσης όλων των σκαφών Επαγγελματικών & Ιδιωτικών. (α) Περιορίζεται σημαντικά η Γραφειοκρατία, όπως με την δημιουργία «Ηλεκτρονικού Μητρώου» που πλέον με ηλεκτρονικό τρόπο θα διευκολύνεται η διασύνδεση των διαφόρων Υπηρεσιών και θα παρέχονται εύκολα τα όποια στοιχεία. (β) Καταργείται η υποχρέωση έκδοσης άδειας ναυλώσεως, η οποία όμως παραμένει έως ότου τεθεί σε εφαρμογή το Ηλεκτρονικό Μητρώο. (γ) Παρέχεται υπό προϋποθέσεις η δυνατότητα ναύλωσης του ιδιωτικού σκάφους. (δ) Το επαγγελματικό σκάφος, όταν δεν εκτελεί σύμβαση ναύλωσης επιτρέπεται η ιδιόχρηση του από τον Πλοιοκτήτη. (ε) Επιτρέπεται στα κοινοτικά σκάφη η ναύλωση στην Ελλάδα και για τα σκάφη σημαίας τρίτων χώρων όσα είναι άνω των 35 μέτρων. (στ) Απλοποιείται η Διαδικασία Ναύλωσης και επιβίβασης των επιβατών, όπου με προγενέστερη διάταξη άπρεπε όλοι οι επιβάτες να περάσουν πρώτα από τη Λιμενική Αρχή. (ζ) Βελτιώνεται η απαίτηση και ο έλεγχος του ελάχιστου αριθμού ημερών ναύλωσης σε σχέση με το παρελθόν. (η) Απλουστεύεται και διευκολύνεται η Διαδικασία υποβολής του Ναυλοσυμφώνου στις Αρχές με ηλεκτρονικό τρόπο. (θ) Για σκάφη έως 24 μέτρα δεν απαιτείται οργανική σύνδεση, εφόσον έχουν πλήρωμα αυτό θα ασφαλίζεται στο ΝΑΤ. (ι) Σκάφη που δεν έχουν ναυτολογημένο πλήρωμα δεν απαιτείται άδεια Απόπλου/ Κατάπλου, ενώ όσα έχουν πλήρωμα απαιτείται μόνον άδεια απόπλου από το αρχικό λιμάνι. (κ) Με τον νέο νόμο επιτυγχάνεται ο μόνιμος ελληνισμός των αλλοδαπών σκαφών στην Ελλάδα, βασικός στόχος του Επιμελητηρίου με τις κατά καιρούς προτάσεις του ως αναπτυξιακό βασικό στοιχείο με άμεση απόδοση, για θέσεις εργασίας και ενίσχυση της Εθνικής Οικονομίας. (λ) Κλιμακωτή μείωση στο ΦΠΑ που φτάνει το 90%, στην αφορολόγητη αξία με βάση την αρχική πώληση. 107

114 Τα στοιχεία, οι εισηγήσεις και προτάσεις του ΝΕΕ για τη βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου για τα Σκάφη Αναψυχής που την τελευταία 2ετία πριν το νόμο 4256/2014, τα οποία συνέβαλαν θετικά στο νόμο, είναι οι ακόλουθες. Το Ελληνικό αρχιπέλαγος με τα νησιά και βραχονησίδες είναι ο επιθυμητός προορισμός αναψυχής. Οι «σκαφάτοι» προσφέρουν πάρα πολλές θέσεις εργασίας. Η νομοθεσία για τα σκάφη αναψυχής πρέπει να λαμβάνει υπ όψη ότι τα σκάφη αναψυχής είναι το πιο ελαστικό έξοδο του οικογενειακού προϋπολογισμού. Εφ όσον η ύπαρξη τους κρίνεται ακριβή έχουν την δυνατότητα να πωληθούν διεθνώς ι και να αποπλεύσουν για πιο φιλόξενο προορισμό, άρα η νομοθεσία πρέπει άμεσα να αναμορφώνεται διορθωτικά για να αποφεύγονται αρνητικές εξελίξεις. Οι θέσεις εργασίας που δημιουργεί πρέπει να αυξηθούν πολύ. Η Ελλάδα φιλοξενεί μόνο περίπου σκάφη αναψυχής όλων των τύπων και σημαιών εκ των οποίων περίπου είναι άνω των 12 μ. Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει περίπου σκάφη αναψυχής προς ενοικίαση εκ των οποίων περίπου 500 είναι επανδρωμένα. Ο αριθμός των σκαφών αναψυχής ανά κάτοικο στην Ελλάδα είναι μόνο 1 σκάφος ανά 621 κατοίκους, ενώ στην Ευρώπη είναι 1 σκάφος ανά 164 κατοίκους. Βάσει Ευρωπαϊκών μελετών 1 άμεση θέση στο σκάφος δημιουργεί από 1.8 έως 4 έμμεσες θέσεις εργασίας (μ.ο. περίπου 3). Η μελέτη του Πανεπιστημίου Πειραιώς εκτιμά ότι στην Ελλάδα 1 άμεση θέση εργασίας δημιουργεί περίπου 3 έμμεσες θέσεις. Ο τομέας των σκαφών αναψυχής στην Ελλάδα δημιουργεί περίπου άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, ενδεχομένως και περισσότερες. Με τον Ν.3790 του 2009 έφυγαν περίπου σκάφη. Μαζί τους έφυγαν τουλάχιστον θέσεις εργασίας. Επειδή τα σκάφη που φεύγουν είναι συνήθως μεγάλα οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν είναι βέβαιο ότι ήταν περισσότερες. Πολλά ακόμη σκάφη έχουν καταθέσει τα έγγραφα τους και είναι παροπλισμένα. Περισσότερα οφέλη (φορολογικά έσοδα) δημιουργούνται από την αύξηση του «τζίρου» παρά από την υπερφορολόγηση. Η Ελλάδα έχει χλμ. ακτογραμμή (1.5 μ ανά κάτοικο) με θέσεις σε μαρίνες και περίπου σε άλλου τύπου λιμενικές εγκαταστάσεις και άλλους χώρους και εγκαταστάσεις στην θάλασσα και την ξηρά, σύνολο περίπου θέσεις. Η Ιταλία έχει 9532 χλμ. (0.15μ ανά κάτοικο) με θέσεις ελλιμενισμού και η Γαλλία χλμ. (0,10μ ανά κάτοικο) με θέσεις. Εκ των ανωτέρω φαίνεται καθαρά ότι η Ελλάδα, λόγω νομοθετικού πλαισίου και μόνο, υστερεί στην ικανότητα προσέλκυσης σκαφών αναψυχής. Στην Ελλάδα η αδειοδότηση για επισκευές, αναβαθμίσεις ή κατασκευές μαρίνων είναι ανεξήγητα πολύ αργή. Αυτή η διαδικαστική αργοπορία ούτε ωφελεί, ούτε προσελκύει περισσότερους υψηλής στάθμης τουρίστες, ούτε αυξάνει οικονομικές εισροές και θέσεις εργασίας Είναι προφανές από το παρακάτω διάγραμμα ότι τα μεγαλύτερα σκάφη αναψυχής δημιουργούν περισσότερες άμεσες αλλά και έμμεσες θέσεις εργασίας. 108

115 Τα μεγαλύτερα αμιγώς επαγγελματικά σκάφη αναψυχής είναι ακριβότερα. Δεν μπορούν να αποσβένονται σε εύλογο χρόνο. Έτσι δεν μπορούν να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα με την παρούσα, δήθεν «προστατευτική», νομοθεσία που κρίνεται ως «Not legal to charter in Greece, need a Greek charter license, seems quite complicated, and don t want to upset the local yachts, I hear it s a closed shop.» MYBA Ποσειδώνια 17/6/13. Τα σκάφη αυτά καταγράφουν μεγάλες ζημίες. Πολλά είναι ήδη κατασχεμένα και τείνουν να εξαφανιστούν. Μαζί τους θα εξαφανιστούν τα οφέλη για την εθνική οικονομία. Για να υπάρχουν θελκτικά επαγγελματικά σκάφη αναψυχής στις Ελληνικές θάλασσες η νομοθεσία πρέπει να ευθυγραμμιστεί με αυτήν των λοιπών Ευρωπαϊκών χώρων. Εκεί τα όποια ενοικιαζόμενα σκάφη υποχρεούνται μόνο να έχουν την επάνδρωση που απαιτεί η σημαία τους, να είναι χαρακτηρισμένα ως «ανοικτής θάλασσας», να πιστοποιούνται από έναν από τους 7 μεγάλους νηογνώμονες και να επιθεωρούνται ετησίως. Πρέπει επίσης να συμμορφώνονται με τους κανονισμούς ISM (η mini ISM) και με το Minimum Safe Manning Document (MSMD). Τέλος πρέπει να ισχύουν όλες οι προβλεπόμενες από την νομοθεσία διαδικασίες και έλεγχοι οι οποίοι όμως πρέπει να είναι απλοί. Οι φόροι πρέπει να πληρώνονται χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις. Στη Ιταλία ο ΦΠΑ είναι 21% αλλά αν το σκάφος εξέλθει των χορικών υδάτων μειώνεται στο 6.3% έως 18.9% για σκάφη μήκους άνω των 24 μ. έως τα 7.5 μ. Ο ίδιος ΦΠΑ ισχύει και στα καύσιμα, αναλώσιμα, οινοπνευματώδη, τέλη ελλιμενισμού, έξοδα επικοινωνιών κ.α. Στην Ελλάδα το 80% περίπου του Αιγαίου και Ιονίου αντιπροσωπεύουν διεθνή ύδατα. Για να γίνουμε ανταγωνιστικότεροι της Ιταλίας ο Ελληνικός ΦΠΑ πρέπει να είναι μικρότερος της Ιταλίας, δηλαδή 5% ως 15% αντιστοίχως. Πρέπει να γίνει συνείδηση ότι υπάρχουν περίπου μεγάλα επανδρωμένα Τουρκικά σκάφη αναψυχής που περιπλέουν τα Ελληνικά νησιά ενώ το σύνολο των Ελληνικών επανδρωμένων επαγγελματικών σκαφών είναι μόνο

116 Μελέτη που έκανε το London School of Economics για λογαριασμό της MYBA (Μεσογειακή Ένωση Σκαφών Αναψυχής) για τα ενοικιαζόμενα σκάφη αναψυχής άνω των 24μ (Super-yachts) δείχνει ότι το 2011 η Ιταλία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Ισπανία εισέπραξαν 2.24 δισ, 1.37 δισ, 158 εκ και 892 εκ αντιστοίχως από το σύνολο των δραστηριοτήτων του κλάδου. Για τους κλάδους του ελλιμενισμού, επισκευών/αναβαθμίσεων και υπηρεσιών, που υπάρχουν περίπου ομοιόμορφα στις τέσσαρις χώρες, οι αριθμοί ήταν 358 εκ, 314 εκ, 46 εκ και 303 εκ αντιστοίχως. Η Ελλάδα εισπράττει το 13% με 15% του ποσού που εισπράττουν οι άλλες χώρες από τον κλάδο, παρόλο που είναι ο πλέον επιθυμητός προορισμός σκαφών αναψυχής. Εφ όσον εφαρμοστεί σταθερό νομοθετικό πλαίσιο παρόμοιο με τα ισχύοντα στις λοιπές Ευρωπαϊκές χώρες ή ευνοϊκότερο, θα προσελκύσουμε πολλά περισσότερα μεγάλα σκάφη αναψυχής. Έτσι τα επιπλέον οφέλη στην εθνική οικονομία θα είναι μεγάλα. Θα ελλιμενίζονται, συντηρούνται, επισκευάζονται και αναβαθμίζονται σε Ελληνικά ναυπηγεία η καρνάγια. Θα αγοράζουν την τροφοδοσία τους εδώ. Αυτή κυμαίνεται μεταξύ και την εβδομάδα πλου για σκάφη από 25μ έως 35μ. Οι ναυλωτές και οι καλεσμένοι τους θα μένουν λίγες μέρες ακόμη σε ακριβά Ελληνικά ξενοδοχεία, ξοδεύοντας σε εστιατόρια, εκδρομές, δώρα και άλλα ακριβά είδη και υπηρεσίες εδώ. Το σύνολο των άμεσων και έμμεσων θέσεων που θα δημιουργηθούν θα είναι σημαντικό πολλαπλάσιο από τις θέσεις που «προστατεύει» η σημερινή νομοθεσία επιπλέον σκάφη αναψυχής άνω των 35 μέτρων βάσει της διασποράς του διαγράμματος θα δημιουργούσαν περίπου ή περισσότερες άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας σκάφη άνω των 15 μέτρων βάσει της σημερινής διασποράς σκαφών, δημιουργούν περίπου περισσότερες άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Όσες περίπου δημιουργούν επενδύσεις με πολύ περισσότερα κεφάλαια (π.χ. ΤΑΡ). Μπορούμε να τα προσελκύσουμε άμεσα. Σήμερα υπάρχουν πολλές περισσότερες άδειες θέσεις ελλιμενισμού σε μαρίνες. 2.3 Τεχνολογικό Περιβάλλον Η ραγδαία εξέλιξη των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας δημιουργεί νέες ευκαιρίες για βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών του Οργανισμού. Η Πληροφορική μπορεί να προσφέρει τις δυνατότητες λειτουργίας των εσωτερικών διαδικασιών του Οργανισμού με ταχύτερο, ποιοτικότερο και ασφαλέστερο τρόπο. Η αύξηση της επιβατικής κίνησης που θα προκύψει με την λειτουργία του νέου λιμένα απαιτεί μια πιο εύρυθμη κι αποτελεσματική λειτουργία του Οργανισμού. Για τον λόγο αυτό, οφείλει να στηριχθεί σε σύγχρονα μοντέλα Τεχνολογιών Πληροφορικής. Η σύγχρονη διοίκηση του Οργανισμού απαιτεί τις κατάλληλες τεχνολογικές επιλογές καθώς και ένα Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας, συντελώντας τόσο στην βελτίωση των οικονομικών μεγεθών της εταιρείας όσο και στην αποτελεσματικότερη διοίκησή της. Σ ένα περιβάλλον διαρκών μεταβολών, διεθνών συνεργασιών, ανταγωνισμού και εξάρτησης από το εξωγενές περιβάλλον ο Οργανισμός και η Διοίκησή του οφείλουν να έχουν τη δυνατότητα χρήσης Τεχνολογιών Πληροφορικής που θα τους παρέχει την ικανότητα αναζήτησης, αποθήκευσης και παραγωγής αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά με τα έργα στον νέο λιμένα, τις υπηρεσίες και τη διοίκηση. 110

117 Η διαχείριση αυτών των πληροφοριών, ως πόροι (assets) του οργανισμού, αποτελεί ισχυρό παράγοντα βιώσιμης ανάπτυξης και αναβάθμισης της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών. Η υιοθέτηση των αρχών της Ολικής Ποιότητας στη διοίκηση και τη διαχείριση του λιμένα με την υποστήριξη των κατάλληλων τεχνολογιών θα παρέχει τη δυνατότητα λήψης διοικητικών αποφάσεων και δράσεων λειτουργώντας προληπτικά σε κάθε πιθανή περίπτωση δυσλειτουργίας, με αποτέλεσμα την αποφυγή της απλής αντίδρασης στα τεκταινόμενα (crisis management). Η μη έγκαιρη αντιμετώπιση αναγκών συσσωρεύει προβλήματα με συνέπεια την αύξηση του κόστους και του χρόνου που απαιτείται για την επίλυσή τους. Για να μπορέσει η διοίκηση να αντεπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες που θα προκύψουν από την αύξηση στην διακίνηση πλοίων, επιβατών και οχημάτων στο λιμένα της πόλης, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανάγκες κατά την λειτουργία του λιμένα στην περιοχή εκτός Schengen, επιβάλλεται εφαρμογή θεματικών περιοχών Τεχνολογιών Πληροφορικής και επικοινωνιών, όπως είναι η επιχειρησιακή βάση δεδομένων, το περιβάλλον αυτοματισμού γραφείου, ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σύστημα (Integrated Business System), συστήματα πραγματικού χρόνου (real time systems) για τον έλεγχο διάφορων τομέων, καθώς και συστήματα διαχείρισης πληροφοριών και πόρων. Οι δράσεις που ο Ο.Λ.ΗΓ. μπορεί να αναπτύξει για την αποτελεσματικότερη οργάνωση και διοίκηση του λιμένα δεν περιορίζονται μόνο στην εσωτερική λειτουργία των εργασιών του, αλλά με την κατάλληλη ανάληψη πρωτοβουλιών και την επιλογή και χρήση τεχνολογικών συστημάτων, του παρέχεται η δυνατότητα εξυπηρέτησης αναγκών της πόλης της Ηγουμενίτσας και των κατοίκων της. Η προσφορά πληροφοριών που αφορούν την πόλη και η πιο οργανωμένη επικοινωνία και επαφή σε γραφειοκρατικά θέματα είναι τομείς που μπορούν να συμβάλλουν στην ομαλή συνύπαρξη και εύρυθμη λειτουργία της πόλης και του λιμένα, προάγοντας άμεσα ή έμμεσα, τις ενέργειες που απαιτούνται για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην ευρύτερη περιοχή. ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟ ΚΛΑΔΟ Στην τηλεπικοινωνιακή αγορά και ειδικώς στην παροχή εμπορικών δορυφορικών επικοινωνιακών υπηρεσιών και αναδυόμενων τεχνολογιών στην ποντοπόρο ναυτιλία, παρατηρήθηκε ότι προσφέρεται πλέον ένα σύνολο νέων παρόχων και εναλλακτικών υπηρεσιών στις δορυφορικές τηλεπικοινωνίες, σε μια αγορά όπου μέχρι σήμερα κύριο παίκτη αποτελούσε η Inmarsat. Οι Iridium και Globalstar παρουσιάζουν ανταγωνιστικά προϊόντα στις υπηρεσίες φωνής, ενώ τα συστήματα VSAT προσφέρουν ήδη τη δυνατότητα για ευρυζωνική σύνδεση του πλοίου. Επιπλέον, συστήματα βασισμένα σε περιφερειακούς γεωστατικούς δορυφόρους (Thuraya), σε συνδυασμό με τα επίγεια συστήματα κινητής τηλεφωνίας αποτελούν εναλλακτική λύση με χαμηλότερο κόστος για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Η επιλογή της κατάλληλης υπηρεσίας εξαρτάται πλέον από τις συγκεκριμένες ανάγκες του χρήστη, το κόστος χρήσης και εξοπλισμού. Οι δορυφορικές τηλεπικοινωνίες εξελίχθηκαν τα τελευταία χρόνια με γρήγορο ρυθμό, με αποτέλεσμα να αναμένονται στο άμεσο μέλλον νέες τεχνολογίες, οι οποίες θα προσφέρουν ευρυζωνικές συνδέσεις στη Ναυτιλία. Παράλληλα ο ανταγωνισμός μεταξύ των παρόχων 111

118 αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση του κόστους, προσφέροντας τη δυνατότητα υιοθέτησης των νέων αυτών υπηρεσιών. Αυτό θα έχει ως συνέπεια την αποτελεσματικότερη ανταλλαγή δεδομένων, την υποστήριξη ολοκληρωμένων εφαρμογών και τέλος την ενοποίηση του πλοίου με το εταιρικό δίκτυο ως μόνιμα συνδεδεμένου κόμβου. Η αγορά των ηλεκτρονικών εφαρμογών αφορά στη διευκόλυνση κρίσιμων επιχειρηματικών ναυτιλιακών εργασιών και διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων, των ηλεκτρονικών ναυλώσεων και προμηθειών, της τεχνικής παρακολούθησης και συντήρησης του πλοίου, της διαχείρισης του ανθρωπίνου δυναμικού (e-crewing), των συστημάτων διαχείρισης ποιότητας και ασφάλειας (International Safety Management, International Ship Port Security), καθώς και των ναυτιλιακών ολοκληρωμένων συστημάτων ERP. Ως συμπέρασμα προέκυψε ότι οι πάροχοι υπηρεσιών και λύσεων καλύπτουν ολοένα και περισσότερο τις υφιστάμενες, αλλά και προετοιμάζονται και για τις μελλοντικές ανάγκες των πελατών τους. Επιπλέον επιχειρείται η διασύνδεση των εφαρμογών, ώστε να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα προσφέροντας ολοκληρωμένα πακέτα και συνεχή υποστήριξη των υπηρεσιών και εφαρμογών. Από την άλλη μεριά παρουσιάζονται ναυτιλιακές εταιρίες, που το μέγεθος και η τεχνογνωσία τους, τους δίνει την δυνατότητα να αναπτύξουν δικές τους εφαρμογές (inhouse) και κατά περίπτωση να τις πωλήσουν και σε άλλες εταιρίες. Παρατηρήθηκε επίσης ότι παρουσιάζονται έντονες διαφοροποιήσεις στα προϊόντα, και αυτό διότι οι εταιρίες προσπαθούν να διαφοροποιηθούν και να προσελκύσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς των χρηστών κάνοντας προσαρμογές του λογισμικού για τις ανάγκες κάθε εταιρίας ξεχωριστά (customization), µε σκοπό να τους διατηρήσουν ως πελάτες (lock-in). Είναι αρκετές εκείνες που προσπαθούν να δώσουν προστιθέμενη αξία (added value) στα προϊόντα τους δημιουργώντας κλειστές ναυτιλιακές αγορές, και ενοποίηση µε εφαρμογές ανταγωνιστών τους. Εξετάζοντας την υφιστάμενη κατάσταση ως προς την πλευρά των χρηστών, την ελληνόκτητη ποντοπόρο ναυτιλία, διαπιστώθηκε ότι παραμένει ιδιαίτερα ανταγωνιστική, με συνολικό στόλο 2,923 πλοίων με χωρητικότητα άνω των 1000 GRT, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο. Αποδεικνύεται κατά αυτό τον τρόπο η συνεχής προσαρμογή της στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, με την ανάπτυξη των υποδομών της και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από το ευρύ επενδυτικό πρόγραμμα της (πάνω από USD20 δις την τελευταία πενταετία) σε νέες κατασκευές πλοίων. Στον τομέα των πληροφοριακών και επικοινωνιακών τεχνολογικών λύσεων όμως, οι επενδύσεις σε ένα σημαντικό τμήμα της Ελληνόκτητης ναυτιλίας παρουσιάζουν υστέρηση. Τα κύρια εμπόδια ως προς την περαιτέρω υιοθέτηση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και λύσεων, σύμφωνα με τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις συνοψίζονται στο αρχικό κόστος εγκατάστασης, έλλειψη αξιοπιστίας και αποτελεσματικής τεχνικής υποστήριξης και το υψηλό μέχρι σήμερα κόστος των υφιστάμενων δορυφορικών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, η έλλειψη συμβατότητας με υφιστάμενο πλαίσιο διαδικασιών και η έλλειψη προτύπων (standardization) στις ψηφιακές φόρμες (standards) που περιορίζει τα πλεονεκτήματα που θα ανακύψουν για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις από την υιοθέτηση ηλεκτρονικών λύσεων θα επιτρέψουν την ανάπτυξη ολοκληρωμένων λύσεων. Σε κάθε περίπτωση όμως, με την αναμενόμενη, επερχόμενη χρήση κοινών προτύπων (όπως η MTML) πολλές συναλλαγές θα τυποποιηθούν, συνεπώς η χρήση των διαδικτυακών εφαρμογών θα βρει πρόσφορο έδαφος στις ναυτιλιακές πρακτικές, 112

119 διαδικασίες και συναλλαγές, οδηγώντας στον μεγαλύτερο δυνατό εκσυγχρονισμό των ναυτιλιακών εταιριών σε όλα τα δυνατά επίπεδα λειτουργίας και διασύνδεσης πλοίου γραφείου. Με βάση τα παραπάνω συμπεράσματα, προτείνεται προς την ελληνόκτητη ποντοπόρο ναυτιλία: Με βάση τον επιχειρηματικό σχεδιασμό κάθε ναυτιλιακής επιχείρησης και κυρίως στην περίπτωση επενδύσεων σε σύγχρονα πλοία, συστήνεται ειδικότερη μέριμνα για την περαιτέρω ανάπτυξη των πληροφοριακών συστημάτων και υποδομών. Με την υιοθέτηση των επερχόμενων τηλεπικοινωνιακών εξελίξεων, θα βελτιωθεί ουσιαστικά αφενός το κόστος λειτουργίας και αφετέρου η ταχύτητα επικοινωνίας, προσφέροντας νέες δυνατότητες στην οργάνωση και τη διαχείριση των ναυτιλιακών εταιριών. Να επιδιωχθεί από πλευράς ναυτιλιακών εταιριών η ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των ήδη εγκατεστημένων εφαρμογών, με στόχο την πλήρη ενοποίηση τους σε ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα. Η αύξηση της χρήσης του Διαδικτύου, η εξοικείωση με τις υφιστάμενες διαδικτυακές εφαρμογές και η βελτίωση του διαδικτυακού τόπου της ναυτιλιακής εταιρίας Σε κάθε περίπτωση η συνεργασία της ναυτιλιακής εταιρίας με εξειδικευμένα στελέχη σε θέματα Πληροφοριακών Τεχνολογιών και Συστημάτων κρίνεται απαραίτητη Με δεδομένα, την υφιστάμενη κατάσταση και τον τρόπο λειτουργίας των ελληνικών ναυτιλιακών εταιριών, καθώς και τον περιορισμένο ρόλο της Πολιτείας στην λειτουργία τους και σύμφωνα με τις διαβουλεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στην έρευνα αυτή, προτείνεται προς την Πολιτεία η δημιουργία ενός φορέα ρύθμισης/εποπτείας από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, ο οποίος θα συντελέσει στην αναβάθμιση και ενίσχυση της σημασίας των θεμάτων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στην Ναυτιλία (προσφορά και ζήτηση) καθώς και στην υποστήριξη της ελληνικής σημαίας στην επιβολή διαφόρων προτύπων που επιβάλλει ο IMO ώστε να προασπίσει τα ελληνικά συμφέροντα έναντι των άλλων ανταγωνιστικών χωρών. Σε αυτόν τον φορέα θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά ευρύτερα σχετιζόμενοι φορείς όπως η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και η AMMITEC προκειμένου να εκφράζουν τις απαιτήσεις και ανάγκες τους. Προκύπτει επίσης η ανάγκη βελτίωσης της εκπαίδευσης των Ελλήνων ναυτικών όσον αφορά το πεδίο της πληροφορικής. Πρέπει η πολιτεία να ασχοληθεί συνδυασμένα με την αποτύπωση των υφιστάμενων αναγκών της ελληνικής και διεθνούς ναυτιλίας αναφορικά με τις ηλεκτρονικές και τηλεπικοινωνιακές εφαρμογές και να προσαρμόσει τα προγράμματα σπουδών (σε όλα τα επίπεδα της ναυτιλιακής εκπαίδευσης) ανάλογα και με τις ανάγκες της αγοράς, για την διασφάλιση παροχής ποιοτικών υπηρεσιών από τα στελέχη του εμπορικού ναυτικού, καθώς και των μελλοντικών ναυτιλιακών στελεχών της ακαδημαϊκής κοινότητας. 113

120 2.4 Φυσικό Περιβάλλον Οικολογία Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες αντιμετωπίζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα. Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και την τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών. Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε, έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας. Πρωταρχικό μέλημα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας, που αποτελεί άλλωστε συνταγματική επιταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης. Ο Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε., υπό την καθοδήγηση των οδηγιών και κανονισμών που δημοσιεύουν τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και οι Ελληνικές Αρχές, καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης, βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Ε.Ε. Η προστασία των θαλασσών και των ακτών μας απαιτεί κοινή στράτευση πολιτείας και κοινωνίας. Η διεθνής εμπειρία και πρακτική έχει αποδείξει ότι η ρύπανση της θάλασσας μπορεί να εξαλειφθεί με την ύπαρξη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού που να βασίζεται στις αρχές της αειφορίας και με την συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια όλων μας. Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Α.Ε. προσπαθεί διαρκώς να βελτιώνει την ποιότητα των παρεχόμενων προϊόντων του και δραστηριοτήτων του που αφορούν την «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΕΠΙΒΑΤΩΝ, ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΦΟΡΤΙΩΝ» με τρόπο τέτοιο ώστε να συμβάλει στην αειφόρο ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό δεσμεύεται να ελαττώνει συνεχώς τις αρνητικές περιβαλλοντικές του επιπτώσεις, να συμμορφώνεται πλήρως αλλά και να υπερβαίνει την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία και όλες τις σχετικές ευρέως αποδεκτές ορθές πρακτικές. Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΑΕ. Στοχεύει στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και στην πρόληψη της ρύπανσης. Στην προσπάθεια αυτή η διοίκηση του οργανισμού δεσμεύεται: Να συμμορφώνεται προς την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία 114

121 Να ενημερώνει, εκπαιδεύει και ενθαρρύνει όλο το προσωπικό για την εμπλοκή του σε δράσεις περιβαλλοντικής, του τομέα αρμοδιότητας του Να προβαίνει στη συστηματική αναγνώριση, αξιολόγηση και έλεγχο όλων των περιβαλλοντικών πτυχών και επιπτώσεων που πηγάζουν από τις δραστηριότητες, προϊόντα ή υπηρεσίες του. Να προσπαθεί για την ελαχιστοποίηση και την ασφαλή διάθεση των παραγόμενων αποβλήτων από τις δραστηριότητες του οργανισμού, εφαρμόζοντας βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές, τεχνικές ανάκτησης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης, όπου είναι δυνατό, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην πρόληψη της ρύπανσης Να καθιερώνει, τεκμηριώνει και ανασκοπεί τους περιβαλλοντικούς στόχους και τα περιβαλλοντικά προγράμματα Να ενημερώνει τους προμηθευτές και τους εργολάβους που συνεργάζονται με την εταιρία για την περιβαλλοντική πολιτική που εφαρμόζονται και να εξασφαλίζει την από μέρους τους τήρηση αντιστοίχων αρχών περιβαλλοντικής διαχείρισης Να αποβλέπει στη δημιουργία και διατήρηση μιας ανοιχτής δημιουργικής σχέσης εμπιστοσύνης με την τοπική κοινωνία και το ευρύ κοινό Να προσπαθεί για τη συνεχή βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης του οργανισμού. Η Περιβαλλοντική Πολιτική του οργανισμού έχει κοινοποιηθεί σ όλους τους εργαζόμενους, είναι διαθέσιμη στο κοινό και σε όσους εργάζονται για λογαριασμό της εταιρίας, ενώ ανασκοπείται και τροποποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα από την Ανώτατη Διοίκηση του οργανισμού. Τα κυριότερα περιβαλλοντικά ζητήματα τα οποία εμπίπτουν στην αρμοδιότητα διαχείρισης από τις Λιμενικές Αρχές της Ηγουμενίτσας είναι τα κάτωθι: 1. Διαχείριση αποβλήτων 2. Κατανάλωση νερού 3. Κατανάλωση Ενέργειας και Πόρων 4. Διαχείριση εναέριων ρύπων 5. Ηχορύπανση Ο Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. επικεντρώνεται στα ζητήματα που μόλις αριθμήθηκαν και καταβάλει συνεχείς προσπάθειες λήψης και εφαρμογής των απαιτούμενων μέτρων μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων προκειμένου να περιοριστούν τυχόν περιβαλλοντικά προβλήματα και να βελτιωθούν οι περιβαλλοντικές επιδόσεις. Πιο συγκεκριμένα, ακολουθεί πίνακας στον οποίο παρατίθεται το εκάστοτε «Περιβαλλοντικό Ζήτημα» και αντιστοιχίζεται το πρόγραμμα το οποίο εφαρμόζεται για την πρόληψη ή/και αντιμετώπιση τυχόν περιβαλλοντικών προβλημάτων. 115

122 Α/Α ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 1 Μείωση της κατανάλωσης νερού ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Παρακολούθηση και έλεγχος της κατανάλωσης νερού 2 Περιβαλλοντική Επικοινωνίας Πολιτική Βελτίωση των περιβαλλοντικών πρακτικών Πρόληψη θαλάσσιας και εδαφικής ρύπανσης όπου οφείλεται σε στερεά και υγρά απόβλητα των πλοίων Πρόληψη εδαφικής ρύπανσης που οφείλεται σε επικίνδυνα απόβλητα Μείωση κατανάλωσης της ηλεκτρικής ενέργειας Ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και ενθάρρυνση του αρμόδιου προσωπικού στις εκάστοτε υπηρεσίες Συμμόρφωση στην περιβαλλοντική νομοθεσία. Παρακολούθηση και διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων των πλοίων Παρακολούθηση και διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων του οργανισμού Παρακολούθηση και έλεγχο κατανάλωσης της ηλεκτρικής ενέργειας Περιβαλλοντική εκπαίδευση του αρμόδιου προσωπικού στις εκάστοτε υπηρεσίες Ειδικότερα εκτός των άλλων οι λιμένες, όπως έχει αναφερθεί, πρέπει να έχουν ειδικές λιμενικές εγκαταστάσεις για την υποδοχή και την επεξεργασία αποβλήτων των πλοίων. Με βάση την Οδηγία ΕΚ 59/2000, οι λιμένες πληρώνουν υποχρεωτικά για τις ανάλογες υπηρεσίες. Η Εθνική Λιμενική Στρατηγική παρακολουθεί και μελετά τις εργασίες και προτάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Λιμένων (ESPO) και της γραμματείας των ECOports σχετικά με έναν Κώδικα περιβαλλοντικών κανόνων ως μια αυτορρυθμιζόμενη και προαιρετική πρακτική προστασίας του περιβάλλοντος και βιώσιμης ανάπτυξης. Η ESPO διατύπωσε τρεις αρχές για το σεβασμό του περιβάλλοντος από τις ευρωπαϊκές λιμενικές αρχές. Πρώτη, ότι το περιβάλλον είναι ένα ζήτημα που αφορά τους λιμένες σε βαθμό που καθίσταται αναγκαίο να τίθεται πριν από τα οποιαδήποτε θέματα ανταγωνισμού. Δεύτερη, ότι ο στόχος παραμένει να επιτευχθεί ένα ισότιμο πεδίο ανταγωνισμού, μέσω πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον που θα είναι αποτελεσματικές με χαμηλό κόστος και τις οποίες θα σέβονται όλοι οι συμμετέχοντες. Τρίτη, την προληπτική δράση των λιμένων για την ενσωμάτωση οικονομικών και περιβαλλοντικών αντικειμενικών στόχων στις πρακτικές που αναπτύσσουν. Τέλος, η ESPO έχει διατυπώσει την άποψη ότι οι ευρωπαϊκοί λιμένες είναι αναγκαίο να αναπτύξουν τη χρήση εργαλείων όπως το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και το Σύστημα Λιμενικής Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης, να έχουν την πρωτοπορία σε τεχνολογίες οι οποίες μπορούν να κάνουν συμβατές την ανάπτυξη και ανανέωση των 116

123 λιμένων με άλλες σημαντικές χρήσεις των ακτών, και να εργαστούν προληπτικά ώστε να γνωστοποιήσουν στους εργαζόμενους στη λιμενική βιομηχανία τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις απέναντι στη περιβαλλοντική νομοθεσία. Παράλληλα, θα μπορούσαν να εισαγάγουν οι λιμενικές αρχές δείκτες απόδοσης, για να ελέγχουν και να μετρούν την εξέλιξη της προόδου σε περιβαλλοντικά θέματα, και να βελτιώσουν την γνώση και την επικοινωνία μέσα στα δίκτυα των κοινωνικών εταίρων, δίνοντας έμφαση σε κοινές πρωτοβουλίες. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΛΙΜΕΝΑ ΠΟΛΗΣ Η περιβαλλοντική αλληλεπίδραση και διαλειτουργικότητα πόλης λιμένα είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός, και σε αδρές γραμμές μπορεί να εστιαστεί στα εξής: 1. Την υποβάθμιση της ποιότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τις διαφυγές υγρών και στερεών αποβλήτων στην θάλασσα, καθώς και την ατυχηματική και λειτουργική ρύπανση από τα καταπλέοντα πλοία. Επιπρόσθετα η πόλη, λόγω της κακής σχεδίασης του αποχετευτικού συστήματός της, πολλές φορές έρχεται να επιδεινώσει την κατάσταση αναίτια, με εκβολές αγωγών στο χώρο των νηοδόχων. 2. Την υποβάθμιση της ατμοσφαιρικής ποιότητας από την σκόνη που εκλύεται κατά την φορτοεκφόρτωση και αποθήκευση χύδην φορτίων, καθώς και τα καυσαέρια από τα αυτοκίνητα και τα πλοία. 3. Την κυκλοφοριακή συμφόρηση γύρω από τον λιμένα. Ο λιμένας, λόγω της διαμετακόμισης φορτίων από τα πλοία στα αυτοκίνητα και αντίστροφα, προκαλεί τοπική υπερφόρτωση του οδικού δικτύου. Η ανυπαρξία ανεξάρτητων οδεύσεων για την εξυπηρέτηση των μεταφορικών αναγκών οδηγεί σε σοβαρά κυκλοφοριακά προβλήματα, με επακόλουθο την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των περιοχών της πόλης που γειτνιάζουν με τον λιμένα. Σε αντιδιαστολή, η προσφορά του λιμένα να περιλάβει στην έκτασή του θέσεις στάθμευσης μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επίλυση των μεταφορικών και κυκλοφοριακών προβλημάτων της πόλης. Αντίστοιχα, η προσφορά από μέρους της πόλης εγκαρσίων διόδων για την σύνδεση του λιμένα με τα εθνικά οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα δημιουργεί αναπτυξιακές διεξόδους και κυκλοφορικές εκτονώσεις τόσο για τον λιμένα όσο και για το αστικό περιβάλλον 4. Την αύξηση του επιπέδου των θορύβων εντός και περιμετρικά του λιμένα. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Από τις αρχές τις δεκαετίας του 1990, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) συνδυάζει την πρόοδο της ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης με την ιδέα της βιώσιμης ανάπτυξης. Η ιδέα αυτή έχει έλθει τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος με την δημιουργία Κοινοτικών Πολιτικών για τους Ευρωπαϊκούς Λιμένες. Το ενδιαφέρον απορρέει από το γεγονός ότι, συγκρινόμενες με τους άλλους τρόπους μεταφοράς, οι θαλάσσιες μεταφορές παρουσιάζουν σημαντικά πλεονεκτήματα. Με την μεταφορά ολοένα και μεγαλύτερων ποσοτήτων αγαθών με πλοία και τη μετατόπιση όγκου από τις οδικές διαδρομές στις θαλάσσιες οδούς, προκαλούνται θετικές επιπτώσεις στο 117

124 περιβάλλον (πχ. μείωση εκπομπών διοξειδίου άνθρακα στην ατμόσφαιρα και μικρότερη επίδραση στην παγκόσμια αλλαγή του κλίματος), συμβάλλοντας στην αειφόρο ανάπτυξη. Όμως, οι λιμένες δημιουργούν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, με τις πλέον σημαντικές να είναι η αλλοίωση και εκβιομηχάνιση της παράκτιας γης, με συνέπεια την καταστροφή του φυσικού θαλάσσιου περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας και της γεωλογικής μορφολογίας, τα κάθε είδους απόβλητα και λύματα (είτε λόγω επίσκεψης πλοίων είτε λόγω επεκτάσεων/εκβαθύνσεων), τους ρύπους από τα καύσιμα των πλοίων, οι οποίοι επηρεάζουν την ποιότητα του αέρα, και τον θόρυβο ο οποίος εκτός από την ηχορύπανση δημιουργεί ενόχληση για τους κατοίκους των οικισμών που ενδέχεται να βρίσκονται πλησίον του λιμένα. Αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε λιμενικές εγκαταστάσεις προκαλούνται επίσης από τους μεγάλους κυκλοφοριακούς φόρτους οχημάτων (ιδιαίτερα βαρέων οχημάτων), ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες περιόδους αιχμής, έχοντας σαν αποτέλεσμα τη σημαντική εκπομπή ρύπων οι οποίες οξύνονται και από τις συνθήκες start-stop οδήγησης. Επιπλέον, ορισμένα μεταφερόμενα χύδην φορτία, όπως τσιμέντα και αδρανή υλικά μπορεί να προκαλέσουν τοπική ρύπανση από την αιωρούμενη σκόνη, ενώ η ανάπτυξη λιμένων μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις χρήσεις γης και, σε κάποιες περιπτώσεις, να αλλοιώσει τα φυσικά χαρακτηριστικά μιας περιοχής. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η ΕΕ αναγνωρίζοντας και τη σημασία των λιμένων στην ανάδειξη των συνδυασμένων μεταφορών αλλά και την ανάγκη να προστατευθεί το περιβάλλον, αντιμετωπίζει συστηματικά πλέον το ζήτημα όπως δείχνουν και οι διάφορες πρωτοβουλίες για την προστασία του περιβάλλοντος από ναυτιλιακές δραστηριότητες. 2.5 Ανταγωνισμός Ο Ο.Λ.ΗΓ. κατέχει λόγω αντικειμένου δραστηριότητας μονοπωλιακή θέση στην αγορά όσον αφορά το κύριο αντικείμενο προϊόντων και υπηρεσιών του. Έτσι δεν αντιμετωπίζονται τα συνήθη προβλήματα ανταγωνισμού άλλων δραστηριοτήτων (είσοδος νέων ανταγωνιστών, μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη και επιρροές από πελάτες προμηθευτές, κ.λ.π.). Ο ανταγωνισμός εντοπίζεται στη λειτουργία άλλων λιμανιών ή στη χρήση διάφορων εναλλακτικών μέσων μεταφοράς. Όσον αφορά τα εναλλακτικά μέσα (αεροπορικές ή οδικές μεταφορές), εκτιμάται ότι οι θαλάσσιες μεταφορές θα ενισχύσουν στο μέλλον τα ισχυρά τους συγκριτικά πλεονεκτήματα, κατά συνέπεια και την περαιτέρω ανάπτυξή τους, δεδομένου του χαμηλότερου κόστους και της ακολουθούμενης Ευρωπαϊκής Πολιτικής. Όπως αναλύεται και στη συνέχεια ο υφιστάμενος ανταγωνισμός εκτιμάται ισχυρός, κύρια από το Λιμάνι των Πατρών που είναι και το μεγαλύτερο στη Δυτική Ελλάδα. Οι συνθήκες όμως όπως διαμορφώνονται με την ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής στο Βορειοδυτική Ελλάδα (Εγνατία- κάθετοι άξονες, κ.λπ.), αλλά και των μεγάλων έργων στο ίδιο το Λιμάνι αναμένεται να βελτιώσουν σημαντικά τη θέση του Ο.Λ.ΗΓ. στο άμεσο μέλλον. Έτσι το Λιμάνι της Ηγουμενίτσας με: Σύγχρονες εγκαταστάσεις και τεχνολογία, σε συνδυασμό και με την καλή γεωγραφική του θέση, 118

125 Ισχυρή οικονομική θέση, κεφαλαιακή διάρθρωση και γενικότερα καλή χρηματοοικονομική κατάσταση, αφού διαθέτει σημαντικά διαθέσιμα κεφάλαια, Ανταγωνιστικό κόστος, δεδομένης της τιμολογιακής πολιτικής και του κόστους των εναλλακτικών μέσων, Μεγάλο εύρος προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, σε συνδυασμό με τα έργα και τις ενέργειες σε εξέλιξη για την αναβάθμιση της ποιότητάς τους, είναι σε θέση να αντιμετωπίζει τον όποιο ανταγωνισμό, όπως αυτός θα διαμορφώνεται από άλλα λιμάνια ή εναλλακτικά μέσα. Στη συνέχεια αναλύεται το ανταγωνιστικό περιβάλλον του Λιμένα και ο σχετικός εγχώριος και διεθνής ανταγωνισμός ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΛΙΜΕΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Το λιμάνι της Ηγουμενίτσας αποτελεί τον μοναδικό λιμένα της Περιφέρειας Ηπείρου που εξυπηρετεί γραμμές ακτοπλοΐας προς Κέρκυρα και Παξούς ενώ παράλληλα εξυπηρετεί και γραμμές Εξωτερικού προς τους Ιταλικούς λιμένες (Μπρίντεζι, Μπάρι, Ανκόνα, Τεργέστη, Βενετία). Κατά την διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας ο λιμένας έχει εμφανίσει υψηλό δυναμισμό όσον αφορά την ελκυστικότητά του για επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές προς και από την Δυτική Ευρώπη. Ωστόσο το λιμάνι είναι κατά κύριο λόγο επιβατικό δεδομένου ότι η εμπορευματική διακίνηση του λιμένα με πλοία γενικού φορτίου είναι σχετικά μικρή. Αντίθετα στον τομέα διακίνησης φορτίων και ιδιαίτερα ευπαθών προϊόντων με φορτηγά και νταλίκες σε οχηματαγωγά, το λιμάνι παρουσιάζει σημαντική κίνηση. Το ανταγωνιστικό περιβάλλον του λιμένα της Ηγουμενίτσας χαρακτηρίζεται κυρίως από τον αριθμό επιβατών, τις προσφερόμενες υπηρεσίες και το είδος φορτίου που δύναται να εξυπηρετήσει. Η ευρύτερη γεωγραφική περιοχή που εξυπηρετείται σήμερα από τον λιμένα Ηγουμενίτσας είναι η περιοχή της Ηπείρου και της Βόρειας Ελλάδας, η Κεντρική Ελλάδα, η περιοχή των νοτίων Βαλκανίων και η Ιταλία. Στο μέλλον, και εφόσον επιτευχθεί αύξηση της εμπορευματικής κίνησης, δύναται να εξυπηρετηθούν χώρες της Μαύρης Θάλασσας και χώρες της ευρύτερης περιοχής, που δεν περιλαμβάνονται επί του παρόντος, στη ζώνη άμεσης επιρροής του λιμένα. Ο ρόλος του λιμένα Ηγουμενίτσας στην εξυπηρέτηση των διακινούμενων φορτίων διακρίνεται στην εξυπηρέτηση φορτίων άμεσης προσέγγισης (direct call), δηλαδή φορτίων των οποίων η χερσαία μεταφορά γίνεται σε μικρή απόσταση και σε σύντομο χρονικό διάστημα και σε εξυπηρέτηση διαμετακομιστικού εμπορίου (transit). Με την ολοκλήρωση των έργων υποδομής και την παροχή από το τέλος του 2015 εκτεταμένων υπηρεσιών «ασυνόδευτων φορτίων» ο ανωτέρω ρόλος αναμένεται να επεκταθεί σημαντικά. 119

126 2.5.2 ΕΓΧΩΡΙΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Ο ελεύθερος ανταγωνισμός αποτελεί βασικό στοιχείο μίας ανοικτής οικονομίας της αγοράς. Ενισχύει τις οικονομικές επιδόσεις και προσφέρει στους καταναλωτές ένα ευρύτερο φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών καλύτερης ποιότητας και σε πιο ανταγωνιστικές τιμές. Η πολιτική ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξασφαλίζει ότι ο ανταγωνισμός δεν νοθεύεται εντός της εσωτερικής αγοράς, μεριμνώντας ώστε να εφαρμόζονται παρόμοιοι κανόνες στο σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτήν. Ο τίτλος VII, κεφάλαιο 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτει τη βάση κοινοτικών κανόνων σε θέματα ανταγωνισμού. Δυνάμει της Συνθήκης, απαγορεύονται οι κρατικές ενισχύσεις. Ωστόσο, προβλέπονται εξαιρέσεις, επειδή τέτοιες ενισχύσεις ενδέχεται να δικαιολογούνται, για παράδειγμα, από τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος. Πρέπει να αποδεικνύεται ότι αυτές δεν στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό με τρόπο ώστε να έρχονται σε αντίθεση με το δημόσιο συμφέρον. Αναφορικά με την Κρατική ενίσχυση αριθ. SA (2014/NN) Ελλάδα με σκοπό την αναβάθμιση του λιμένα Πατρών (5η νηοδόχος) ο οποίος αποτελεί το μοναδικό εγχώριο ανταγωνιστή του λιμένα Ηγουμενίτσας : Ο λιμένας Πατρών δραστηριοποιείται στις αγορές μεταφοράς επιβατών και οχημάτων μεταφοράς εμπορευμάτων, ιδίως μεταξύ της ηπειρωτικής Ελλάδας και των ιταλικών λιμένων της Αδριατικής, και, σε μικρότερο βαθμό, μεταξύ της ηπειρωτικής Ελλάδας και των παρακείμενων ελληνικών νήσων Κεφαλονιάς και Ιθάκης. Ωστόσο, το κοινοποιούμενο έργο αφορά μόνο στα δρομολόγια εξωτερικού προς τους ιταλικούς λιμένες της Αδριατικής. Υπό αυτήν την έννοια, η Ελλάδα διευκρίνισε ότι το κοινοποιούμενο έργο αναμένεται να επηρεάσει κυρίως άλλους ελληνικούς ηπειρωτικούς λιμένες που εξυπηρετούν τους ιταλικούς λιμένες της Αδριατικής. Ο μόνος άλλος ελληνικός λιμένας που εξυπηρετεί τα εν λόγω δρομολόγια είναι ο λιμένας της Ηγουμενίτσας, στη βόρεια Ελλάδα. Ορισμένα πλοία στο δρομολόγιο μεταξύ Πατρών και ιταλικών λιμένων πραγματοποιούν ενδιάμεση στάση στην Ηγουμενίτσα. Η Ελλάδα παρέσχε συγκριτική ανάλυση της κίνησης από τους λιμένες της Πάτρας και Ηγουμενίτσας προς τους ιταλικούς λιμένες της Αδριατικής από το 1987, σε ό,τι αφορά τόσο τους επιβάτες όσο και τα οχήματα μεταφοράς εμπορευμάτων. Το 1987, το 80% της συνολικής κίνησης μεταξύ ελληνικών και ιταλικών λιμένων εξυπηρετήθηκε από τον λιμένα Πατρών, ενώ μόλις το 20% των δρομολογίων εξυπηρετήθηκε από τον λιμένα Ηγουμενίτσας. Για την περίοδο ο όγκος της κίνησης που εξυπηρέτησαν αμφότεροι οι λιμένες αυξήθηκε, ενώ η αύξηση αυτή ήταν μεγαλύτερη για την Ηγουμενίτσα σε σχέση με την Πάτρα. Ο όγκος της κίνησης που δέχθηκε ο λιμένας Πατρών μειώθηκε κατά την περίοδο , ενώ ο όγκος της κίνησης που δέχθηκε ο λιμένας Ηγουμενίτσας παρουσίασε διαρκή αύξηση και μειώθηκε μόνο το Ως εκ τούτου, το 2012 μόνο το 37% της συνολικής κίνησης μεταξύ ελληνικών και ιταλικών λιμένων 120

127 εξυπηρετήθηκε από τον λιμένα Πατρών, ενώ το 63% των της κίνησης εξυπηρετήθηκε από τον λιμένα Ηγουμενίτσας. Σύμφωνα με την Ελλάδα, η αλλαγή αυτή οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες που δεν εμπίπτουν στον έλεγχο των λιμενικών αρχών. Ειδικότερα, φαίνεται ότι η γεωγραφική θέση του λιμένα Ηγουμενίτσας του προσφέρει τη δυνατότητα να προσελκύσει δρομολόγια από τη βόρεια Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Τουρκία. Επίσης, ο λιμένας Ηγουμενίτσας επωφελήθηκε από την κρίση στη Γιουγκοσλαβία κατά τη δεκαετία του 1990, η οποία οδήγησε σε αναγκαστική χρήση της θαλάσσιας σύνδεσης με τη δυτική Ευρώπη αντί για την οδική σύνδεση μέσω των Βαλκανίων. Επιπλέον, ο εν λόγω λιμένας επωφελήθηκε από την κατασκευή της Εγνατίας Οδού, ενός αυτοκινητόδρομου μεγάλης χωρητικότητας που συνδέει τον λιμένα Ηγουμενίτσας με περιφέρειες μεγάλης οικονομικής παραγωγής στη βόρεια Ελλάδα. Αντιθέτως, ο λιμένας Πατρών εξυπηρετείται από αυτοκινητόδρομους μικρότερης χωρητικότητας και προσελκύει κίνηση από μικρότερη περιοχή, ήτοι την Πελοπόννησο και την Αθήνα. Συνεπώς, η Ελλάδα ισχυρίστηκε ότι η αναβάθμιση του λιμένος Πατρών δεν αναμένεται να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στον ανταγωνισμό με τον λιμένα Ηγουμενίτσας, καθώς η ποιότητα ή το μέγεθος της υποδομής δεν φαίνεται να διαδραματίζει μείζονα ρόλο στην αύξηση της κίνησης. Ομοίως, το γεγονός ότι τα πλοία πραγματοποιούν ενδιάμεση στάση και στους δύο λιμένες δεν έχει επιπτώσεις στον ανταγωνισμό, δεδομένου ότι ο λιμένας στον οποίο πραγματοποιείται ενδιάμεση στάση καθορίζεται από την εισερχόμενη και εξερχόμενη κίνηση και όχι από την ποιότητα ή το μέγεθος της υποδομής. Η ολοκλήρωση των βασικών έργων υποδομής και ιδιαίτερα η ολοκλήρωση της Ιόνιας οδού που θα μειώσει την χιλιομετρική απόσταση από την Αθήνα αναμένεται να καταστήσει τον λιμένα ως μία από τις βασικότερες πύλες εισόδου επιβατών από την Ιταλία. Το λιμάνι της Πρέβεζας που είναι το πιο κοντινό σε χιλιομετρική απόσταση, εξυπηρετεί κυρίως την σύνδεση Ακτίου - Πρέβεζας και ανάγκες μόνο της τοπικής οικονομίας. Σε ότι αφορά την διακίνηση φορτίων μεγάλου όγκου είναι προφανές ότι κυριαρχούν τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Πειραιά και Καβάλας που διαθέτουν κατάλληλη υποδομή για μεταφορά εμπορευμάτων. Τέλος αξιόλογη δυναμική παρουσιάζει το λιμάνι του Αστακού στο νομό Αιτωλοακαρνανίας, ιδιαίτερα στην μεταφορά εμπορευμάτων, δεδομένου ότι υπάρχει δυνατότητα ελλιμενισμού φορτηγών πλοίων ετησίως. Έχει δε τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει πολλά είδη φορτίων, από κοντέινερ και οχήματα, έως και φορτία πρώτων υλών. Σε πλήρη ανάπτυξη το λιμάνι μπορεί να εξυπηρετεί έως και 1 εκατ. εμπορευματοκιβώτια και φορτία, όπως πετρέλαιο και πρώτες ύλες 5,5 εκατ. Τόνων. 121

128 2.5.3 ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού στον κλάδο των λιμενικών δραστηριοτήτων, το λιμάνι της Ηγουμενίτσας αντιμετωπίζει ανταγωνισμό κυρίως από λιμένες της Αδριατικής. Ειδικότερα σε ότι αφορά την επιβατική κίνηση, αυτή καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την επιλογή προορισμών από τους αλλοδαπούς επισκέπτες και συνεπώς εξαρτάται και από την τουριστική πολιτική που ασκείται. Η κοντινή απόσταση με την Κέρκυρα αποτελεί μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα. Σε ότι αφορά την μεταφορά εμπορευμάτων, τα διακινούμενα φορτία προς και από την Αλβανία μεταφέρονται κυρίως μέσω οχηματαγωγών (Ro-Ro) από το λιμάνι του Δυρραχίου. Το λιμάνι του Δυρραχίου αποτελεί ως ένα βαθμό ένα μελλοντικό ανταγωνιστή για το λιμάνι της Ηγουμενίτσας καθώς οι αποστάσεις του από λιμάνια της Ιταλίας εν μέρει το ευνοούν. Απέναντι σε αυτό ο ΟΛΗΓ αποκτά συγκριτικό πλεονέκτημα στις σημαντικές και σύγχρονες υποδομές του λιμένα του, στην λειτουργικότητα και διαχείριση των εγκαταστάσεων του, στην υψηλή τεχνολογία κι επικοινωνίες του λιμένα, στις διαμορφωθείσες συνεργασίες του με τα αντίστοιχα λιμάνια της Αδριατικής κλπ. Η διακίνηση φορτίων από και προς την Σερβία εξυπηρετείται από τους λιμένες της Αδριατικής και συγκεκριμένα από αυτούς της Κροατίας, της Σλοβενίας και της Ιταλίας (Ριέκα, Σπλιτ, Κόπερ, Τεργέστη) καθώς και από τον λιμένα του Μαυροβουνίου (Μπαρ), ο οποίος όμως αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα χωρητικότητας και εξοπλισμού. Είναι προφανές ότι εάν στο μέλλον υλοποιηθεί η κατασκευή στην Ηγουμενίτσα Εμπορευματικού λιμένα, η πόλη θα γίνει ένα από τα σημαντικότερα διαμετακομιστικά κέντρα εμπορευμάτων στην Ν.Α. Ευρώπη. Τα σχέδια του Ο.Λ.ΗΓ. για την κατασκευή χώρου απόθεσης ασυνόδευτων φορτίων στη χερσαία ζώνη του λιμένα, το οποίο θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες των χρηστών του νέου λιμένα του οποίου, και με την προοπτική να μετεξελιχθεί σε Εμπορευματικό Κέντρο αποτελούν αναπόσπαστο συμπλήρωμα προκειμένου το λιμάνι να καταστεί ανταγωνιστικό, να αυξηθεί η Εμπορευματική του κίνηση και να προσελκυστούν ασυνόδευτα φορτία που αναμένεται να αποτελέσουν στο μέλλον σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων του. Στις σημερινές συνθήκες οικονομικής κρίσης, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών λιμένων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την τόνωση της τοπικής ανάπτυξης και απασχόλησης, όπως και την αναβάθμιση της συμμετοχής τους στο διεθνές σύστημα θαλάσσιων μεταφορών εμπορευμάτων και επιβατών. Η οικονομική κρίση έχει περιορίσει σαφώς τους διαθέσιμους πόρους για επενδύσεις σε βελτίωση υφιστάμενων, ή δημιουργία νέων υποδομών, στα ελληνικά λιμάνια. Κρίνεται επομένως απαραίτητη η συμμετοχή ιδιωτών που θα αναλάβουν τις εμπορικές δραστηριότητες και θα εισφέρουν επενδυτικά κεφάλαια (κατά κανόνα με συμβάσεις παραχώρησης, υπό τους όρους που θα καθορίσει η ελληνική πολιτεία) και εξειδικευμένη τεχνογνωσία σε νέα επιχειρηματικά σχήματα. Η Ελλάδα γεωγραφικά βρίσκεται στο κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι η ακριτική περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η πλησιέστερη πύλη εισόδου εμπορευμάτων από την Άπω Ανατολή. Είναι η χώρα με μοναδικά πολιτιστικά μνημεία, την μεγαλύτερη ακτογραμμή, μοναδικά νησιά και τις ωραιότερες θάλασσες και παραλίες σε μια πολύ 122

129 ευαίσθητη περιοχή. Η γεωγραφική μας θέση δίνει τεράστιες δυνατότητες για οικονομική ανάπτυξη, όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε από το χάρτη που παρατίθεται: Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας στη ναυτιλία τα οποία έχουν τη δυναμική να τη φέρουν σε κυρίαρχη θέση στον κλάδο και να την οδηγήσουν σε έξοδο από τη δυσμενή οικονομική συγκυρία στην οποία βρίσκεται σήμερα: Ναυτιλιακό και οικονομικό κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου. Μόνον τα γραφεία διαχείρισης πλοίων ως έχουν σήμερα δεν αρκούν. Πρέπει η Ελλάδα να προσφέρει ολοκληρωμένες οικονομικές και εμπορικές υπηρεσίες προσελκύοντας διεθνείς επενδύσεις, εμπορικές και χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Προτιμώμενο προορισμό αναψυχής και θαλασσίου τουρισμού της Ε.Ε. προσελκύοντας ανθρώπους και σκάφη αναψυχής από όλο τον κόσμο. Ποιοτικό πολιτισμικό τουριστικό κέντρο αναδεικνύοντας την μακρόχρονη ιστορία του τόπου και τα μοναδικά μας νησιά. Κύρια αφετηρία (home-porting hub) κρουαζιερόπλοιων της Ανατολικής Μεσογείου Διαμετακομιστικό κέντρο της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου. Ναυπηγοεπισκευαστικό κέντρο. Η Εθνική ναυτιλιακή οικονομία έχει τεράστιες δυνατότητες. Για να ωφεληθεί η χώρα, πρέπει να προσαρμόσει τάχιστα το λειτουργικό σύστυλα στην οικονομική πραγματικότητα και να υπάρξει μακρόπνοη, σταθερή, επιχειρηματικά φιλική νομοθεσία. Σήμερα δεν υπάρχει. Όταν υπάρξει και μετά θα πρέπει να επιτρέπονται από καιρού ης καιρόν μόνον διορθωτικές βελτιώσεις. Περισσότερα έσοδα προϋποθέτουν σταθερότητα, που με την σειρά της δημιουργεί μεγαλύτερους «τζίρους» και θέσεις εργασίας. Έτσι λειτουργούν και αναπτύσσονται οι οικονομίες. 123

130 Θέση της Ελλάδας : Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του 2014 από τον οίκο Clarksons, οι Έλληνες πλοιοκτήτες καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στην παγκόσμια αγορά ναυτιλίας, εάν ως βασικός τρόπος υπολογισµού χρησιµοποιηθεί η ολική χωρητικότητα (gt = gross tonnage ή κόρος) των πλοίων (όχι δηλαδή ο αριθµός των τελευταίων). 124

131 Συνοπτικά, µε βάση τα στοιχεία της Clarksons, ο ελληνόκτητος στόλος αποτελείται από πλοία µε συνολική χωρητικότητα 169 εκατ. κόρους, ενώ στη δεύτερη θέση µε πλοία και 159 εκατ. κόρους βρίσκεται η Ιαπωνία. Αξίζει να σηµειωθεί, ότι τρίτη στη σχετική κατάταξη είναι η Κίνα µε πλοία συνολική χωρητικότητας 117 εκατ. κόρων. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζουν τόσο ποσοτικό, όσο και ποιοτικό ενδιαφέρον, αφού η µέση χωρητικότητα ανά ελληνόκτητο πλοίο είναι πολύ υψηλότερη από αυτήν των υπολοίπων, γεγονός που υποδηλώνει και το διαφορετικό του τύπου τους. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι η Ελλάδα προηγείται στον αριθµό δεξαµενόπλοιων µε πλοία, έναντι 938 της Ιαπωνίας και 531 της Κίνας. Μάλιστα, οι επενδύσεις είναι εξαιρετικά σηµαντικές για το νέο έτος, µε τις παραγγελίες του πρώτου τριµήνου να είναι κατά 126% υψηλότερες σε σχέση µε το 2013, µε το αντίστοιχο κεφάλαιο να φτάνει τα 6,8 δις Ευρώ! Είναι λοιπόν φανερό, ότι η ναυτιλία, είναι µία εξαιρετικά σηµαντική, αλλά και ακµάζουσα αγορά, η οποία χρήζει ιδιαίτερης µελέτης και προσοχής. 125

132 3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΔΥΝΑΜΙΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΑΠΕΙΛΩΝ (SWOT) Οι κυριότερες Δυνάμεις Αδυναμίες του Ο.Λ.ΗΓ. και οι Ευκαιρίες Απειλές του Εξωτερικού Περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιείται είναι: 3.1 Δυνάμεις Η στρατηγική θέση του λιμένα, που δυνητικά μπορεί να τον καταστήσει ως μία από τις βασικότερες πύλες διασύνδεσης της Βαλκανικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με τη Δυτική Ευρώπη. Παράλληλα, το γεγονός ότι το λιμάνι της Ηγουμενίτσας αποτελεί θαλάσσιο λιμένα διεθνούς σημασίας και είναι ενταγμένο στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών. Η λειτουργία του νέου λιμένα και τα υλοποιούμενα έργα επέκτασης των υποδομών του (Β Φάση), που αναβαθμίζουν σημαντικά τη δυναμικότητα και την ποιότητα εξυπηρέτησης κυρίως της επιβατικής αλλά και της τουριστικής {ανάπτυξη κρουαζιέρας} και της εμπορευματικής κίνησης του λιμένα {ανάπτυξη υπηρεσίας ασυνόδευτων φορτίων}. Η χρηστή οικονομική διαχείριση, η ικανοποιητική πορεία εσόδων και η αναμενόμενη οικονομική αυτάρκεια του Οργανισμού για τα επόμενα έτη, σε συνδυασμό με την έναρξη υλοποίησης της Γ1 Φάσης επέκτασης των υποδομών του λιμένα, επιτρέπει στον λιμένα να υποστηρίξει μελλοντικά σχέδια ανάπτυξης των δραστηριοτήτων του. Η σημαντική συναίνεση και συνεργασία που έχει αναπτύξει ο Ο.Λ.ΗΓ. με την τοπική κοινωνία για την εκτέλεση έργων / επενδύσεων. Η λειτουργία του Ο.Λ.ΗΓ. υπό καθεστώς ιδιωτικού δικαίου (με την μετατροπή του Οργανισμού σε Ανώνυμη Εταιρεία) επιτρέπει στον Οργανισμό να διαμορφώσει ευέλικτους και αποτελεσματικούς τρόπους οργάνωσης και λειτουργίας που θα του επιτρέψουν την ανάληψη πολλών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. 3.2 Αδυναμίες Η ελλιπής στελέχωση του Οργανισμού σε προσωπικό/ στελέχη υψηλής εξειδίκευσης. Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Λιμένα παραμένει, σε ορισμένες περιπτώσεις δύσκαμπτο, π.χ. αναγκαιότητα εμπλοκής διάφορων αρμόδιων Υπουργείων στην υλοποίηση τεχνικών έργων κ.ά. Οι συνεχείς πιέσεις τοπικών φορέων για παραχωρήσεις και διευκολύνσεις, που δεν εντάσσονται σε ένα συνολικό πλαίσιο συνεργασίας και προγραμματισμού κοινών δράσεων προς όφελος όλων των εμπλεκομένων. Η ανάγκη ολοκλήρωσης των υποδομών επέκτασης του λιμένα και στελέχωσης του Ο.Λ.ΗΓ., ώστε να έχει τη δυνατότητα παροχής ποιοτικά αναβαθμισμένων λιμενικών υπηρεσιών, που θα καλύπτουν σε ικανοποιητικό βαθμό τις υπάρχουσες και μελλοντικές ανάγκες των χρηστών του λιμένα. 126

133 Η ελλιπής αξιοποίηση εκτάσεων και υποδομών που διαθέτει ο Ο.Λ.ΗΓ., οι οποίες δεν αποφέρουν σημαντικά οφέλη ούτε στον Οργανισμό, άλλα ούτε και στην τοπική κοινωνία. 3.3 Ευκαιρίες Η ανάδειξη του διαδρόμου της Αδριατικής ως κύριου άξονα διασύνδεσης της Ν.Α. Ευρώπης με τη Δυτική Ευρώπη. Η αξιοποίηση της αναπτυξιακής δυναμικής που δημιουργείται από την ολοκλήρωση βασικών έργων υποδομής στο εσωτερικό της χώρας (Ιόνια οδός) για την ανάδειξη του λιμένα Ηγουμενίτσας ως Δυτικής Πύλης των Βαλκανίων για μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων. Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα προγράμματα της Ε.Ε. στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών για την ανάπτυξη οικονομικών και εμπορικών δραστηριοτήτων με χώρες της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής. Η ανάπτυξη Υδατοδρομίων σε περιοχές της λιμενικής ζώνης σε συνεργασία με άλλους λιμένες της ευρύτερης περιοχής {Κέρκυρα- Πάτρα} Ο φυσικός πλούτος της Θεσπρωτίας και της Ηπείρου γενικότερα, και η ανάδειξη της περιοχής σε τουριστικό προορισμό επιλογής, σε συνδυασμό με συντονισμένες κινήσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης και του λιμένα, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης της επιβατικής και τουριστικής κίνησης, συνεισφέροντας, παράλληλα, στην οικονομική ανάπτυξη της Ηγουμενίτσας και ευρύτερα της Δυτικής Ελλάδας. 3.4 Απειλές H μελλοντική ανάπτυξη ενός έντονου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα από λιμάνια της Αδριατικής (π.χ. Δυρράχιο). Οι πιθανές συγκρούσεις με τοπικούς φορείς για τη χρήση και εκμετάλλευση τμημάτων της χερσαίας ζώνης και περιουσιακών στοιχείων της Εταιρίας. Οι αρνητικές επιπτώσεις από την ελλιπή στελέχωση του Οργανισμού σε εξειδικευμένο προσωπικό/ στελέχη. 127

134 4 ΝΕΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Το Νέο Στρατηγικό Πλαίσιο του Ο.Λ.ΗΓ. οριοθετείται σε γενικές γραμμές από τους ακόλουθους παράγοντες (βλέπε σχήμα που ακολουθεί): Όραμα του Ο.Λ.ΗΓ. Κεντρικές Αξίες του Ο.Λ.ΗΓ. Βασικοί Στρατηγικοί Άξονες του Ο.Λ.ΗΓ. Οργανωτική Φιλοσοφία και εξειδικεύεται μέσω συγκεκριμένων στρατηγικών στόχων και στρατηγικών κατευθύνσεων ανά δραστηριότητα, οι οποίες πρέπει να ακολουθηθούν για την επίτευξη των στόχων. Αυτές, με τη σειρά τους, απαιτούν συγκεκριμένα και σαφή Σχέδια Δράσης τα οποία πρέπει να υλοποιηθούν, προκειμένου να επιτευχθούν οι Στρατηγικοί και Επιχειρηματικοί Στόχοι. Η οριστικοποίηση του Στρατηγικού Πλαισίου απαιτεί την εξέταση, αξιολόγηση και συμφωνία των στρατηγικών στόχων και κατευθύνσεων, αλλά ως πρώτη προσέγγιση παρουσιάζονται, στη συνέχεια, οι κύριοι παράγοντες που το συνθέτουν. ΟΡΑΜΑ ΒΑΣΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ... ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ... ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΟΛΗΓ ΟΓΑΝΩΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ 128

135 4.1 Όραμα του Ο.Λ.ΗΓ. Το Όραμα του Ο.Λ.ΗΓ. πρέπει να θέτει υψηλούς, φιλόδοξους, αλλά και ταυτόχρονα ρεαλιστικούς στόχους σχετικά με την ταυτότητα, την εικόνα και τη λειτουργία του Ο.Λ.ΗΓ. στο μέλλον. Το Όραμα του Ο.Λ.ΗΓ. αποτυπώνεται ως εξής: Ανάδειξη του λιμένα ως Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων και ανάληψη καταλυτικού ρόλου για την ανάπτυξη της εγχώριας και διεθνούς μεταφοράς εμπορευμάτων, αξιοποιώντας τη στρατηγική θέση του λιμένα, την εγγύτητά του με σημαντικά έργα υποδομής, όπως η Εγνατία και η Ιόνια οδός, και τις σύγχρονες υποδομές που θα διαθέτει με την ολοκλήρωση των έργων επέκτασής του. Εδραίωση του λιμένα Ηγουμενίτσας ως αφετήριο λιμάνι διεθνούς εμβέλειας που θα προσφέρει ανταγωνιστικές και υψηλής ποιότητας λιμενικές υπηρεσίες και υποδομές, προσελκύοντας και προωθώντας μακροπρόθεσμες σχέσεις συνεργασίας με τους χρήστες του λιμένα. Αναγνώριση του λιμένα Ηγουμενίτσας (μετά και την ολοκλήρωση των σχετικών έργων υποδομής) ως αξιόλογη επιλογή προορισμού πλοίων Κρουαζιέρας και ένταξής του στα προγράμματα των μεγάλων εταιρειών οργάνωσης κρουαζιέρας στη Μεσόγειο. Ανάπτυξη ενός δικτύου μαρίνων και καταφυγίων τουριστικών σκαφών υψηλών προδιαγραφών με παράλληλη σημαντική αύξηση των εσόδων του Λιμένα αλλά και ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής από την προσέλκυση τουριστών υψηλού εισοδήματος. Επίτευξη, μέσω της χρηστής και αποτελεσματικής διαχείρισης του λιμένα, της μεγιστοποίησης της απόδοσης και αξίας του, διασφαλίζοντας τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του και, παράλληλα, συνεισφέροντας καταλυτικά στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ηγουμενίτσας και ευρύτερα της Δυτικής Ελλάδας. Δημιουργία ενός επιχειρηματικού και εργασιακού περιβάλλοντος το οποίο θα αναγνωρίζεται ως εξαιρετικό από πελάτες, προμηθευτές, εργαζομένους, ρυθμιστικές αρχές, αλλά και από τους ανταγωνιστές. 129

136 4.2 Κεντρικές Αξίες του Ο.Λ.ΗΓ. Ο Ο.Λ.ΗΓ. είναι ένας σύγχρονος Οργανισμός παροχής λιμενικών υπηρεσιών, στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου για την κάλυψη των αναγκών μετακίνησής του και διακίνησης εμπορευμάτων εντός και εκτός Ελλάδας. Στις αξίες του Ο.Λ.ΗΓ. περιλαμβάνονται: η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας με κοινωνική ευαισθησία και σεβασμό στον πολίτη, η συμβολή στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, η διαχείριση των οικονομικών και υλικών πόρων που του εμπιστεύεται η Πολιτεία με σύνεση και διαφάνεια, η πλήρης κάλυψη θεμάτων ασφαλείας για πλοία και χρήστες του λιμένα σε όλους τους χώρους αρμοδιότητάς του, η συμμετοχή στην επίτευξη κοινωνικής συνοχής, αλληλεγγύης και αρμονικής ζωής στην Ηγουμενίτσα και ευρύτερα στην περιοχή της Θεσπρωτίας, η δημιουργία φιλικού και δημιουργικού εργασιακού περιβάλλοντος, εντός του οποίου οι εργαζόμενοι αξιοποιούν τις δυνατότητές τους, σε καθεστώς ίσων ευκαιριών, και εξελίσσονται αξιοκρατικά, χωρίς διακρίσεις και προκαταλήψεις, η συνεχής και άψογη συνεργασία με όλους τους φορείς - χρήστες που εμπλέκονται στη λειτουργία του Λιμένα, η υιοθέτηση υψηλών προτύπων ποιότητας, δεοντολογίας και ηθικής συμπεριφοράς, η συμβολή στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. 130

137 4.3 Βασικοί Στρατηγικοί Άξονες του Ο.Λ.ΗΓ. Οι βασικοί Άξονες της Στρατηγικής του Ο.Λ.ΗΓ. είναι οι ακόλουθοι: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ 1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΛΙΜΕΝΑ Πρωταρχικός στόχος του Ο.Λ.ΗΓ. είναι η προώθηση και ολοκλήρωση των βασικών υποδομών που απαιτούνται για την ανάδειξη του λιμένα Ηγουμενίτσας ως αφετήριο λιμάνι και ως Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών. Συγκεκριμένα, ο Ο.Λ.ΗΓ. θα εστιασθεί στην: ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ Β ΦΑΣΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Αποτελεσματική υλοποίηση της Β Φάσης επέκτασης των υποδομών του νέου λιμένα σύμφωνα με τις τεχνικές και ποιοτικές προδιαγραφές που έχουν τεθεί. Η ολοκλήρωση των έργων επέκτασης των υποδομών του λιμένα θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στους χρήστες του λιμένα (επιβάτες και Ο/Γ - Ε/Γ πλοία) και τη δυνατότητά του να προσελκύσει και να εξυπηρετήσει αυξανόμενο αριθμό επιβατών και πλοίων. Η διαμόρφωση θέσεων πλαγιοπρυμνοδέτησης Ο/Γ - Ε/Γ πλοίων (κρηπίδωμα σχήματος Π και Fingerpier), σε συνδυασμό με τη διαπλάτυνση και εκβάθυνση του διαύλου του όρμου Ηγουμενίτσας, θα ενισχύσει σημαντικά τη δυναμικότητα του λιμένα και θα επιτρέψει στο λιμένα να αναδειχθεί σε αφετήριο λιμάνι, αυξάνοντας σημαντικά τα έσοδά του από τον ελλιμενισμό πλοίων. Παράλληλα, η ολοκλήρωση του Β Επιβατικού σταθμού, του Cruise Terminal, η διαμόρφωση χώρων πορθμείων εσωτερικών γραμμών και η κατασκευή κτιριακών εγκαταστάσεων για τη μεταφορά της Πύλης Schengen του λιμένα, θα αναβαθμίσουν την ποιότητα εξυπηρέτησης της επιβατικής κίνησης και θα ενισχύσουν την εικόνα του λιμένα, επιτρέποντάς του να προωθήσει σχέδια επέκτασης και ανάπτυξης των δραστηριοτήτων του (π.χ. νέες συνεργασίες με λιμάνια της Αδριατικής, της Βαλτικής της Ανατολικής Μεσογείου). ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΛΙΜΕΝΑ. α) Έργα Διαμόρφωσης υπαρχόντων υποδομών Αποτελεσματική διαμόρφωση των υπαρχόντων υποδομών (κατασκευή και βελτίωση ραμπών, διαμόρφωση χώρων parking κλπ) του νέου λιμένα προκειμένου αυτά να καταστούν λειτουργικά και να είναι δυνατόν να καλύψουν άμεσα τις αυξημένες ανάγκες τις κίνησης του λιμένα (εμπορευματική, επιβατική και τουριστική). β) Έργα Διαμόρφωσης Νέου Λιμένα - Β' Φάση Προκειμένου τα έργα της Β Φάσης επέκτασης των υποδομών του λιμένα να καταστούν άμεσα λειτουργικά επιβάλλεται να γίνει μια σειρά παρεμβάσεων/ εργασιών (οδοποιίες, περιφράξεις, μεταφορά φωτοσήμανσης διαύλου, εξοπλισμός κλπ). 131

138 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ Γ1 ΦΑΣΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Παρακολούθηση, από την πλευρά του Ο.Λ.ΗΓ., όλων των εκτελούμενων έργων της Γ1 Φάσης επέκτασης των υποδομών του λιμένα προκειμένου να εξασφαλιστεί η κατά το δυνατό έγκαιρη και ποιοτική (βάση των προδιαγραφών) υλοποίησή τους. Το έργο ανατέθηκε σε ανάδοχο τον Μάρτιο του 2011 και αναμενόταν να ξεκινήσουν οι εργασίες τέλος Σεπτεμβρίου Δεδομένης όμως της καθυστέρησης παράδοσης των έργων της Β Φάσης (εξαιτίας της οικονομικής συγκυρίας και της αποχώρησης του εργολάβου) υπήρχε σχετική καθυστέρηση και στα έργα της Γ1 Φάσης. Η προθεσμία εκτέλεσης των έργων είχε οριστεί στους 54 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης οπότε τα έργα αναμενόταν να έχουν ολοκληρωθεί τον Μάιο του Εξαιτίας των καθυστερήσεων, πλέον η ημερομηνία παράδοσης των έργων της Γ1 Φάσης αναμένεται να μετατεθεί το Το έργο χρηματοδοτείται από Πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ε.Τ.Π.Α» μέσω του Ε.Π. Ε.Π. (αρ.απόφασης ένταξης 5124/ ) Άξονας Γ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΛΙΜΑΝΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΑΜΙΓΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ. με προϋπολογισμό ,20. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ MASTER PLAN ΤΟΥ ΟΛΗΓ Προώθηση των αναγκαίων ενεργειών για την περαιτέρω επέκταση του Master Plan του ΟΛΗΓ, ώστε να συμπεριληφθεί σε αυτό η κατασκευή - επέκταση του λιμένα πέραν των προβλεπόμενων από το σχέδιο ορίων. Εντός του 2014 έγινε η επικαιροποίηση του Master Plan του Λιμένα Ηγουμενίτσας και εξετάζεται η επικαιροποίηση των Master Plan των λιμένων Συβότων, Σαγιάδας και Πλαταριάς. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ 2 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Η αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης του λιμένα και των προοπτικών ανάπτυξης που δημιουργούνται στην περιοχή από την υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής, όπως η Εγνατία Οδός και η Ιόνια Οδός (έργο που είναι υπό κατασκευή), θα απαιτήσει, εκτός από την επέκταση των βασικών υποδομών του λιμένα (Β Φάση και Γ1 Φάση), και την σημαντική επέκταση των δραστηριοτήτων υπηρεσιών του λιμένα, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και ανάγκες του τομέα επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών. Το σημερινό εύρος δραστηριοποίησης του Ο.Λ.ΗΓ., ήτοι η παροχή βασικών υπηρεσιών ελλιμενισμού των πλοίων (εμπορικών, επιβατικών, αλιευτικών, αναψυχής), και υπηρεσιών διακίνησης επιβατών και οχημάτων, θα διευρυνθεί προς τρεις βασικές κατευθύνσεις: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ - Ανάπτυξη Χώρου Ασυνόδευτων Φορτίων: Το παρόν Επιχειρησιακό Σχέδιο του Ο.Λ.ΗΓ. προβλέπει μία σταδιακή προσέγγιση στην ανάπτυξη Εμπορευματικού Κέντρου στο χώρο του Λιμένα και εκτός αυτού. Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, ο 132

139 Ο.Λ.ΗΓ. θα προχωρήσει καταρχάς στην δημιουργία χώρου απόθεσης ασυνόδευτων φορτίων και containers εντός της χερσαίας ζώνης του Λιμένα, με απώτερο στόχο την ανάπτυξη εμπορευματικού κέντρου. Απώτερος στόχος είναι η ανάπτυξη νέων εξειδικευμένων υπηρεσιών μεταφοράς, αποθήκευσης, διαχείρισης και διανομής αγαθών (logistics), που θα αναδείξουν τη νέα δυναμική του λιμένα στις εμπορευματικές μεταφορές, μεγιστοποιώντας τα οφέλη από την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού. Η εγκατάσταση στο Εμπορευματικό Κέντρο σημαντικού αριθμού επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις εμπορευματικές μεταφορές και Logistics (π.χ. Shipping lines, shipping agents, freight forwarders, logistics service providers, inland shipping, trucking companies, κλπ) και η προσφορά εξειδικευμένων και υψηλής ποιότητας υπηρεσιών, όπως: διασύνδεση και αλλαγή μέσων μεταφοράς, οργάνωση και συγκρότηση φορτίων, διανομή και ομαδοποίηση φορτίων, συμβατική και εξειδικευμένη αποθήκευση, οργάνωση τελικής διανομής, συσκευασία και αποσυσκευασία προϊόντων και μεταφόρτωση αυτών, υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας διευκόλυνσης ροής φορτίων, υπηρεσίες ανάπτυξης συστημάτων πληροφορικής και τηλεματικής, θα επιτρέψουν τη σημαντική ενίσχυση της εμπορευματικής κίνησης του λιμένα, εδραιώνοντας σταδιακά τη θέση του ως Δυτική Πύλη των Βαλκανίων στις εμπορευματικές μεταφορές. Ο Ο.Λ.ΗΓ. έχει σχεδιάσει η ανάπτυξη χώρου ασυνόδευτων και η παροχή υπηρεσιών εμπορευματικού κέντρου, να γίνει σε δύο στάδια: Α ΣΤΑΔΙΟ Ανάπτυξη Χώρου Απόθεσης Ασυνόδευτων Φορτίων και Containers: Όσον αφορά την Ανάπτυξη Χώρου Εξυπηρέτησης Ασυνόδευτων Φορτίων, ο χώρος εντός του Λιμένα που έχει επιλεγεί βρίσκεται δίπλα από τη Νότια Πύλη του Λιμένα και έχει έκταση 50 στρεμμάτων (από τα οποία τα μισά σχεδόν χρησιμοποιεί η εταιρία κατασκευής της Γ1 φάσης ανάπτυξης λιμένα ως εργοτάξιο). Επιπλέον, προβλέπεται ότι μετά την ολοκλήρωση της Γ1 φάσης επέκτασης λιμένα θα είναι δυνατόν να διατεθούν ακόμα 35 στρέμματα. Στα πλαίσια της εξυπηρέτησης της διακίνησης και προσωρινής αποθήκευσης των ασυνόδευτων μονάδων ο Ο.Λ.ΗΓ. διενήργησε εντός του 2013 διαγωνισμό εκμετάλλευσης των υπηρεσιών του και σύναψε σύμβαση με τον ανάδοχο του διαγωνισμού για την διαχείριση των ασυνόδευτων φορτίων. Η διακίνηση των φορτίων γίνεται εντός του Νέου Λιμένα και η αποθήκευση γίνεται σε πολύ μικρό τμήμα του χώρου ασυνόδευτων (εμβαδού μόλις 2,6 στρεμ). Κατ αυτό τον τρόπο γίνεται μεν φορτοεκφόρτωση και διακίνηση ασυνόδευτων φορτίων όμως δεν εξυπηρετούνται όπως προβλέπεται η αποθήκευση των ανωτέρω φορτίων. Εντός του 2016 θα γίνει διαγωνισμός για την εκμετάλλευση και του χώρου των τουλάχιστον 20 στρεμ. της Β Φάσης και μπορεί πλέον και ο χώρος αυτός να λειτουργήσει για αποθήκευση φορτίων. 133

140 Β ΣΤΑΔΙΟ Μετεξέλιξη του Χώρου Εξυπηρέτησης Ασυνόδευτων Φορτίων σε Εμπορευματικό Κέντρο: Σκοπός του Ο.Λ.ΗΓ. είναι η δημιουργία ενός Logistics Centre εκτός του χώρου του Λιμένα και σε εκτάσεις κοντά στην Εγνατία Οδό, και το οποίο θα λειτουργεί υποστηρικτικά σε επίπεδο ασυνόδευτων φορτίων. Είναι φανερό ότι η ανάπτυξη των μεταφορών στην Θεσπρωτία, την Περιφέρεια της Ηπείρου γενικότερα, αλλά και η κίνηση φορτίων από και προς τη Δυτική Ευρώπη, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον Λιμένα της Ηγουμενίτσας, λόγω της στρατηγικής του θέσης. Η σημασία αυτή του λιμένα ενισχύεται ακόμη περισσότερο με την ολοκλήρωση της κατασκευής της Εγνατίας Οδού, η οποία δίνει άμεση πρόσβαση στο λιμάνι και η οποία αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της εμπορευματικής κίνησης στον λιμένα, ενώ θα επιτρέψει και την εξυπηρέτηση μεγαλύτερου όγκου φορτίων. Οι τάσεις της αγοράς αναδεικνύουν ως το καλύτερο μοντέλο για την ανάπτυξη των κέντρων το λεγόμενο «διχωρικό» σύστημα, που προβλέπει ότι τμήμα του κέντρου δημιουργείται εντός ζώνης λιμένα, αλλά το κύριο μέρος του κατασκευάζεται σε κοντινό σημείο, εκτός αυτής. - Ανάπτυξη Στρατηγικών Συνεργασιών Ανάπτυξη Εμπορευματικών Μεταφορών: Σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή υλοποίηση των μεγάλων έργων που σχεδιάζει ο Ο.Λ.ΗΓ. στον τομέα των εμπορευματικών μεταφορών και για την ανάδειξη του λιμένα ως Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για μεταφορά εμπορευμάτων, θα είναι η δυνατότητα του Ο.Λ.ΗΓ., αφενός να διαμορφώσει ένα εκτενές δίκτυο συνεργαζόμενων λιμένων, αφετέρου να επιτύχει την προσέλκυση σοβαρού επενδυτικού ενδιαφέροντος από ελληνικούς και διεθνείς φορείς που δραστηριοποιούνται στην αγορά των εμπορευματικών μεταφορών και logistics, για την υλοποίηση και διαχείριση αυτών των επενδύσεων. Συγκεκριμένα, Ο Ο.Λ.ΗΓ σκοπεύει να υλοποιήσει τις ακόλουθες ενέργειες: Διαμόρφωση Σχεδίου Προώθησης Στρατηγικών Συνεργασιών: Αφορά τη διαμόρφωση ενός δικτύου συνεργαζόμενων λιμένων (στις χώρες της Αδριατικής, της Βαλτικής και της Ανατολικής Μεσογείου), που θα επιτρέψουν τη σταδιακή ανάδειξη του λιμένα Ηγουμενίτσας σε Δυτική Πύλη των Βαλκανίων. Εφαρμογή Προγράμματος Συστηματικής Δικτύωσης (networking) και προσέγγιση των σημαντικών ιδιωτικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην αγορά εμπορευματικών μεταφορών logistics (Εταιρείες Ανάπτυξης & Διαχείρισης Εμπορευματικών Κέντρων, 3PL Providers, Εταιρείες Διαχείρισης Μαρίνων, Cruise Line Operators, Ναυτιλιακές Εταιρείες, κλπ.). Στόχος είναι η ενημέρωση της αγοράς για το σχεδιασμό και προγραμματισμό των στρατηγικών έργων ανάπτυξης του λιμένα (χώρος ασυνόδευτων φορτίων, υπηρεσίες εμπορευματικού κέντρου, κλπ.) και η προώθηση της πολιτικής της εταιρείας, όσον αφορά τις προθέσεις διαμόρφωσης στρατηγικών συμμαχιών. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ανάπτυξη Δικτύου Μαρίνων Σκαφών Αναψυχής και Τουριστικών Καταφυγίων Σκαφών: Ο Ο.Λ.ΗΓ. θα προχωρήσει στην άμεση προώθηση του έργου ανάπτυξης δικτύου σύγχρονων μαρίνων στην περιοχή, με στόχο την αναβάθμιση των τουριστικών προοπτικών της Θεσπρωτίας και την προσέλκυση υψηλής ποιότητας και εισοδήματος 134

141 τουριστών. Η ανάπτυξη του δικτύου μαρίνων και τουριστικών καταφυγίων σκαφών σχεδιάζεται να γίνει στις περιοχές Ηγουμενίτσα, Σαγιάδα και Σύβοτα. Πιο συγκεκριμένα, σχεδιάζεται η κατασκευή μαρίνας στην Ηγουμενίτσα και πρόσθετα έργα και σύγχρονες εγκαταστάσεις για τουριστικά καταφύγια στα Σύβοτα και τη Σαγιάδα. Οι εν λόγω περιοχές ήδη αποτελούν πόλο έλξης τουρισμού και διαθέτουν σημαντικές προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης, που θα ενισχυθούν σημαντικά με την ανάπτυξη σύγχρονων μαρίνων και τουριστικών καταφυγίων. Επιπλέον, περιοχές όπως τα Σύβοτα διαθέτουν ήδη σημαντική τουριστική υποδομή (ξενοδοχειακές μονάδες, ενοικιαζόμενα δωμάτια, χώρους εστίασης και αναψυχής κλπ.), που θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες υψηλού επιπέδου τουριστών που προσελκύουν οι σύγχρονες μαρίνες. Η χερσαία ζώνη που διαχειρίζεται ο Ο.Λ.ΗΓ. σε αυτές τις περιοχές δεν έχει αξιοποιηθεί σημαντικά και προσφέρει πολύ λίγα έσοδα στον Οργανισμό. Η ανάπτυξη του δικτύου μαρίνων - τουριστικών καταφυγίων μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή εσόδων για τον Ο.Λ.ΗΓ. και, παράλληλα, να συνεισφέρει στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. - Ανάπτυξη Δικτύου Αλιευτικών Καταφυγίων Σκαφών: Ο Ο.Λ.ΗΓ. έχει αναπτύξει σύγχρονα και οργανωμένα Καταφυγίων Αλιευτικών Σκαφών προκειμένου αφενός να συνδυαστούν με τις υπόλοιπες μορφές τουριστικής δραστηριότητας ως εναλλακτική μορφή τουρισμού και αφετέρου για να καλύψει τις σχετικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. - Ανάπλαση παράλιων χώρων δικαιοδοσίας Ο.Λ.ΗΓ.: Ο Ο.Λ.ΗΓ. σχεδιάζει να προχωρήσει στην ανάπλαση παράλιων χώρων στο Βόρειο Τμήμα της Χερσαίας Ζώνης δικαιοδοσίας Ο.Λ.ΗΓ. στην Ηγουμενίτσα. Στόχος είναι η αναβάθμιση των τουριστικών προοπτικών της Θεσπρωτίας και κατ επέκταση η αύξηση της τουριστικής κίνησης στην ευρύτερη περιοχή. - Ανάπτυξη εγκαταστάσεων και υπηρεσιών Cruise Terminal: Ο Ο.Λ.ΗΓ. θα προχωρήσει άμεσα στη προώθηση όλων των απαραίτητων ενεργειών για τον σχεδιασμό, προγραμματισμό, ανάπτυξη εγκαταστάσεων και λειτουργία υπηρεσιών Cruise Terminal. Στόχος είναι η προσέλκυση τουρισμού υψηλού επιπέδου και η γενικότερη ανάπτυξη του τουρισμού της Θεσπρωτίας. Η ανάπτυξη εξειδικευμένων τουριστικών υποδομών του λιμένα θα εναρμονιστεί με τον ευρύτερο σχεδιασμό για την ανάπτυξη του Τουρισμού της Θεσπρωτίας και θα γίνει σε στενή συνεργασία με τους τοπικούς φορείς (π.χ. η ανάπτυξη Cruise Terminal θα πρέπει να συνοδευτεί με την παράλληλη υλοποίηση συμπληρωματικών δράσεων και επενδύσεων στο χώρο του τουρισμού, που θα επιτρέψουν την προσέλκυση και εξυπηρέτηση των αναγκών αυτής της κατηγορίας τουριστών). ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΛΙΜΕΝΑ Η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση των εσόδων του λιμένα και για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητάς του. Στόχος είναι να βελτιωθεί ο βαθμός αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του λιμένα, ώστε να έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει, με ίδια κεφάλαια, μελλοντικές επενδύσεις βελτίωσης και επέκτασης των υποδομών του. Η Στρατηγική του Ο.Λ.ΗΓ. σε αυτόν τον τομέα θα εστιασθεί στην: 135

142 - Αξιοποίηση Επιβατικών Σταθμών: Στόχος είναι η μεγιστοποίηση των εσόδων του Ο.Λ.ΗΓ. από τη μίσθωση εγκαταστάσεων των Επιβατικών του Σταθμών, μέσω της παραχώρησης της εκμετάλλευσης και διαχείρισης των εμπορικών δραστηριοτήτων των σταθμών σε ιδιώτες. Ο Ο.Λ.ΗΓ. εναλλακτικά θα προχωρήσει και σε επαφές με φορείς που διαθέτουν εμπειρία και τεχνογνωσία στην διαχείριση επιβατικών σταθμών, για να διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο συνεργασίας που θα διευκολύνει την προσέλκυση σοβαρού επενδυτικού ενδιαφέροντος για την εκμετάλλευση των σταθμών. - Αναπτυξιακή Αξιοποίηση Παλαιού Λιμένα: Αφορά την αξιοποίηση στρεμμάτων στον παλαιό λιμένα. Ο Ο.Λ.ΗΓ. θα προχωρήσει στη διερεύνηση των προοπτικών και δυνατοτήτων αξιοποίησης της εν λόγω έκτασης, μέσω της ανάπτυξης συνεδριακού και εκθεσιακού κέντρου που θα υποστηρίξει επιχειρηματικές, κοινωνικές, πολιτιστικέs δράσεις και θα διαθέτει και υποστηρικτικές εγκαταστάσεις. - Αναπτυξιακή Αξιοποίηση κτηρίου Παλαιό Τελωνείο: Αφορά την αξιοποίηση του υπάρχοντος κτηρίου Παλαιού Τελωνείου μετά από την απαιτούμενη διαμόρφωση των χώρων για πραγματοποίηση εκδηλώσεων. - Στον παλαιό λιμένα σχεδιάζεται και η δημιουργία οργανωμένου χώρου parking αυτοκινήτων, το οποίο θα αποφέρει στον ΟΛΗΓ σημαντικά έσοδα. - Αναπτυξιακή αξιοποίηση Χώρων parking σκαφών: Αφορά την ανάπτυξη και εκμετάλλευση χώρων της Λιμενικής Ζώνης ως parking σκαφών, δράση από την οποία αναμένονται σημαντικά έσοδα από εκμετάλλευση αδρανών ακίνητων περιουσιακών στοιχείων του ΟΛΗΓ. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ 3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Η επιτυχία του Ο.Λ.ΗΓ. μακροπρόθεσμα εξαρτάται, αφενός από τη δυνατότητα ανάπτυξης συνεργασιών με λιμάνια της Αδριατικής, των Βαλκανίων ώστε σταδιακά ο λιμένας Ηγουμενίτσας να αναδειχθεί σε διεθνή κόμβο εμπορευματικών μεταφορών, και αφετέρου από τη δυνατότητα του Ο.Λ.ΗΓ. να προσελκύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον στην Ελλάδα, αλλά και Διεθνώς, για σημαντικά έργα ανάπτυξης των δραστηριοτήτων του (Εμπορευματικό Κέντρο, Μαρίνες, κλπ.). Το μεγάλο μέγεθος των επενδυτικών κεφαλαίων που εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν για την υλοποίηση αυτών των επενδύσεων, η ειδική τεχνογνωσία, αλλά και η πολυπλοκότητα του εγχειρήματος, διαμορφώνουν την ανάγκη διερεύνησης και αξιοποίησης όλων των εναλλακτικών μεθόδων ανάπτυξης και χρηματοδότησης που επιτρέπει το παρόν θεσμικό πλαίσιο. Στο πλαίσιο επίτευξης των στόχων του, ο Ο.Λ.ΗΓ., θα εστιάσει τη στρατηγική του στη διαμόρφωση στρατηγικών συνεργασιών και συμμαχιών με φορείς και επενδυτές που δραστηριοποιούνται στην αγορά. Συγκεκριμένα, ο Ο.Λ.ΗΓ. θα επικεντρωθεί: Στην ανάπτυξη στρατηγικών συνεργασιών με λιμάνια της Αδριατικής, της Ανατολικής Μεσογείου και της Βαλτικής, με εστίαση στην ανάπτυξη οικονομικών, ναυτιλιακών και τουριστικών συνεργασιών, που θα επιτρέψουν στον λιμένα Ηγουμενίτσας να αναδειχθεί σε στρατηγικό κόμβο μεταφοράς εμπορευμάτων και επιβατών μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η διαμόρφωση ενός δικτύου συνεργαζόμενων λιμένων με επίκεντρο τον λιμένα 136

143 Ηγουμενίτσας θα επιτρέψει την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κόστους μεταφοράς, ταχύτητας και ασφάλειας του διαδρόμου της Αδριατικής (Adriatic Corridor) έναντι των οδικών αξόνων της Βαλκανικής, εδραιώνοντάς τον ως τον σημαντικότερο άξονα σύνδεσης με την Δυτική Ευρώπη. Στην ανάπτυξη συνεργασιών με ισχυρούς επιχειρηματικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική αγορά και Διεθνώς (Εταιρείες Ανάπτυξης & Διαχείρισης Εμπορευματικών Κέντρων, 3PL Providers, Εταιρείες Διαχείρισης Μαρίνων, Cruise Line Operators, Ναυτιλιακές Εταιρείες, κλπ.) με ισχυρή τεχνογνωσία, διεθνείς επαφές, αλλά και ισχυρή επενδυτική βάση. Στόχος είναι η υλοποίηση όλων των μεγάλων επενδύσεων που προωθεί ο λιμένας (Εμπορευματικό Κέντρο, Μαρίνες, Cruise Terminal, κλπ.) μέσω συνεργασιών με ισχυρά επιχειρηματικά σχήματα, που θα διαθέτουν τα απαραίτητα κεφάλαια αλλά και την τεχνογνωσία, ώστε να διασφαλίζεται η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και επιτυχία αυτών των δραστηριοτήτων. Η εστίαση των συνεργασιών θα είναι στην άντληση τεχνογνωσίας που δεν υπάρχει στον Ο.Λ.ΗΓ., στην ενίσχυση των πόρων των έργων όταν δεν επαρκούν οι εσωτερικοί πόροι του Ο.Λ.ΗΓ. και στη διαμόρφωση επενδυτικών σχημάτων που θα διασφαλίζουν τα συμφέροντα του Ο.Λ.ΗΓ. και τη χρηματοδότηση των έργων. Στην εξασφάλιση της μέγιστης δημόσιας επιχορήγησης που επιτρέπει το παρόν θεσμικό πλαίσιο. Στην αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων χρηματοδότησης των δράσεων του Επιχειρηματικού Σχεδίου του Ο.Λ.ΗΓ. από προγράμματα της Ε.Ε. και από εθνικούς πόρους. Στο πλαίσιο των στρατηγικών του επιδιώξεων και των στόχων ο Ο.Λ.ΗΓ. θα συνεχίσει να επικεντρώνεται στη Διεκδίκηση και Υλοποίηση Προγραμμάτων της Ε.Ε. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ 4 ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ Ο.Λ.ΗΓ. Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός της λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ., ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί με αποτελεσματικότητα στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στο επιχειρηματικό του περιβάλλον και στη ραγδαία επέκταση των δραστηριοτήτων του, με βάση τους στρατηγικούς στόχους που θέτει. Συγκεκριμένα, η στρατηγική εκσυγχρονισμού του Ο.Λ.ΗΓ. θα εστιαστεί στους ακόλουθους τομείς: ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Η οργάνωση και λειτουργία του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να συνεχίσει τη διαδικασία του ανασχεδιασμού στην οποία βρίσκεται τα τελευταία χρόνια, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στρατηγικοί στόχοι που έχει θέσει ο Ο.Λ.ΗΓ. βάσει του στρατηγικού του σχεδίου. Το Σχέδιο Δράσης Οργάνωσης προδιαγράφει τις δράσεις και ενέργειες που απαιτούνται για την ανάπτυξη της νέας φιλοσοφίας οργάνωσης σε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας του Οργανισμού που θα είναι σαφές και θα μπορεί να εφαρμοσθεί από το σύνολο του προσωπικού του Ο.Λ.ΗΓ. 137

144 Η Στρατηγική του Ο.Λ.ΗΓ. επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την οργάνωση και λειτουργία του Οργανισμού, καθώς προβλέπει σημαντική επέκταση των δραστηριοτήτων του λιμένα, σε τομείς όπως οι Εμπορευματικές Δραστηριότητες (Χώρος Ασυνόδευτων Φορτίων και Containers), οι Τουριστικές Δραστηριότητες (Μαρίνες, Cruise Terminal, κλπ.), καθώς επίσης και η εκμετάλλευση της Ακίνητης Περιουσίας του Οργανισμού {εκμισθώσεις καταστημάτων, ελεύθερων υπαίθριων χώρων σε Σύβοτα Σαγιάδα και Πλαταριά γι ανάπτυξη νέων υπηρεσιών εξυπηρέτησης του θαλάσσιου ειδικότερα τουρισμού}. Με αυτό το δεδομένο, ο οργανωτικός και λειτουργικός ανασχεδιασμός του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις κατευθύνσεις και τελικές αποφάσεις σχετικά με την ανάπτυξη των θυγατρικών (ή επιχειρηματικών μονάδων) που πιθανόν να δημιουργηθούν στο μέλλον (π.χ. πόσες και ποιες μονάδες θα αναπτυχθούν, βαθμός αυτονομίας, κλπ.). Η δράση του Οργανωτικού και Λειτουργικού Ανασχεδιασμού του Ο.Λ.ΗΓ. βρίσκεται σε εξέλιξη. Συγκεκριμένα έχουν υλοποιηθεί η αλλαγή του Κανονισμού Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας, του Οργανογράμματος του Οργανισμού, η εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς και η κατάρτιση Κανονισμού Διαχείρισης Κονδυλίων Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ενώ εντός του 2015 θα ολοκληρωθεί και ο Γενικός Κανονισμός Προσωπικού. Κατά την περίοδο , προβλέπεται να υλοποιηθούν τα παρακάτω: Πλήρης μηχανογραφική / λογιστική εφαρμογή παρακολούθησης προμηθειών και συμβάσεων: (2016) Αφορά ουσιαστικά την τήρηση των εφαρμογών ΚΗΜΔΗΣ και ΕΣΗΔΗΣ και μηχανογραφικής εφαρμογής παρακολούθησης των προμηθειών και συμβάσεων της Εταιρείας. Προσαρμογή και Ανάπτυξη Βασικών διαδικασιών Λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ.(2017): Θα πρέπει να γίνει αναλυτικός σχεδιασμός κάθε βασικής διαδικασίας με την ανάπτυξη διαγραμμάτων ροής (περιλαμβάνει συστηματοποίηση / βελτιστοποίηση υφιστάμενων διαδικασιών και εισαγωγή και διαμόρφωση νέων διαδικασιών) και λεπτομερή περιγραφή του τρόπου επιτέλεσης κάθε διαδικασίας από την έναρξή της μέχρι την ολοκλήρωσή της (π.χ. στόχο, αρμοδιότητα ευθύνη, περιγραφή βημάτων, φόρμες έντυπα, ροή δεδομένων αρχεία που τηρούνται κλπ.). Κατάρτιση ενιαίου Κανονισμού Προμηθειών (2017): Θα πρέπει να γίνει αναλυτική καταγραφή, ανάπτυξη και μεθοδική οργάνωση όλων των θεμάτων που αφορούν την πραγματοποίηση των προμηθειών του Ο.Λ.ΗΓ. (συμπεριλαμβανομένου βελτιστοποίηση υφιστάμενων διαδικασιών, εισαγωγή και διαμόρφωση νέων διαδικασιών, απεικόνιση διαδικασιών με διαγράμματα ροής, σχεδιασμός απαιτούμενων εντύπων που θα χρησιμοποιούνται κλπ). Αναπροσαρμογή ενιαίου Κανονισμού Τιμολογίων: Ο Ο.Λ.ΗΓ., δεδομένου του γενικότερου οικονομικού περιβάλλοντος αλλά και της παροχής νέων υπηρεσιών από την εφαρμογή του Επιχειρησιακού του Σχεδίου, εντός του 2017 (για εφαρμογή των νέων τιμών από 1/1/2018) θα προχωρήσει στην αναπροσαρμογή του Κανονισμού Τιμολογίων όπου θα συμπεριλαμβάνονται τα τιμολόγια για όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες αλλά θα γίνει και εξορθολογισμός της τιμολογιακής του πολιτικής με επαναπροσδιορισμό των τιμών, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο. Ανάπτυξη Λογισμικού Επεξεργασίας Στατιστικών Στοιχείων (2017): Τα στατιστικά στοιχεία που παρέχονται από τις αρμόδιες λιμενικές αρχές, ως πρωτογενή πληροφορία, είναι απαραίτητο να αποθηκεύονται, να ταξινομούνται και να επεξεργάζονται συστηματικά και με τη χρήση ενός εξειδικευμένου πλέον εργαλείου προσαρμοσμένου στις ανάγκες του λιμένα. Ο όγκος της πληροφορίας που 138

145 θα προκύψει από την επέκταση των υποδομών και δραστηριοτήτων του λιμένα είναι απαραίτητο να συσχετίζεται και να επεξεργάζεται, έτσι ώστε να παρέχονται δείκτες και αποτελέσματα που να βοηθούν στην εκπόνηση μελετών, στην υλοποίηση νέων έργων και στην έρευνα μακροπρόθεσμων επενδύσεων. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Η μετάβαση του Ο.Λ.ΗΓ. από έναν Οργανισμού του Δημοσίου Τομέα σε μία σύγχρονη ανώνυμη εταιρεία που δραστηριοποιείται και αξιολογεί το έμψυχο δυναμικό της βάσει συγκεκριμένων στόχων, απαιτεί την ανάπτυξη και αναβάθμιση της λειτουργίας του ανθρώπινου δυναμικού του Ο.Λ.ΗΓ. με σύγχρονες επιχειρησιακές πρακτικές. Η δράση αυτή αφορά την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος για τη συνεχή ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού του λιμένα. Η διαδικασία εκπαίδευσης και κατάρτισης του προσωπικού είναι καίριας σημασίας για τον Ο.Λ.ΗΓ., δεδομένης της στρατηγικής επιλογής ανάπτυξης του λιμένα σε νέες περιοχές δραστηριοποίησης, όπου το προσωπικό μπορεί να μην διαθέτει εξειδικευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία (εμπορευματικό κέντρο logistics, τουριστικές δραστηριότητες, κλπ). Το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης θα βασισθεί σε ανάλυση και διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών, σύμφωνα με τους στρατηγικούς στόχους, αλλά και τις εξελίξεις του περιβάλλοντος (ανταγωνισμός, ζήτηση, τεχνολογία, κλπ). ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ MARKETING ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Η δράση αυτή στοχεύει στην ενδυνάμωση των εσωτερικών δυνατοτήτων και ικανοτήτων μάρκετινγκ και προώθησης του Ο.Λ.ΗΓ., ώστε να επιτύχει τη συστηματική ανάδειξη της νέας εικόνας του λιμένα και την αποτελεσματική προώθηση όλων των νέων δραστηριοτήτων του λιμένα. Η εδραίωση του λιμένα ως Δυτικής Πύλης των Βαλκανίων για μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών και ως σημαντικού πόλου έλξης τουρισμού, θα απαιτήσει, εκτός από την νέες υποδομές και υπηρεσίες που προαναφέρθηκαν, και σημαντική προσπάθεια προβολής και ανάδειξης των στρατηγικών πλεονεκτημάτων του λιμένα. Η ανάδειξη και προβολή της νέας ανταγωνιστικής εικόνας του λιμένα θα πρέπει να γίνει μέσω της υλοποίησης ενός συστηματικού προγράμματος μάρκετινγκ το οποίο θα εστιάζει σε συγκεκριμένες αγορές στόχους του Ο.Λ.ΗΓ. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ο.Λ.ΗΓ. θα προχωρήσει στην κατάρτιση κατάλληλου Marketing Plan και στη σταδιακή ανάπτυξη της λειτουργίας Μάρκετινγκ του Οργανισμού και στο σχεδιασμό και εφαρμογή ενός συνολικού προγράμματος προβολής και προώθησης του έργου του (π.χ. προβολή των πλεονεκτημάτων του λιμένα, των παροχών, των υπηρεσιών και των υποδομών). Η λειτουργία Μάρκετινγκ θα αποτελέσει τον κύριο μοχλό ώστε ο Ο.Λ.ΗΓ. να μπορέσει με επιτυχία να προωθήσει μακροπρόθεσμες συνεργασίες και συμμαχίες με χρήστες πελάτες, που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα και ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του λιμένα. Στόχος είναι να αναπτυχθούν οι εσωτερικές ικανότητες και δυνατότητες του Ο.Λ.ΗΓ. σε αυτόν τον τομέα, ώστε με τη λειτουργία όλων των προβλεπόμενων επενδύσεων (Χώρος Ασυνόδευτων, Cruise Terminal, Μαρίνες, κλπ.), να μπορεί ο Ο.Λ.ΗΓ. δυναμικά να προωθήσει την ανάπτυξή τους. 139

146 Επιπροσθέτως, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού του λιμένος θα διενεργηθούν δύο μελέτες για τον σχεδιασμό προσέλκυσης εμπορικών πλοίων και για την διαχείριση, οργάνωση και λειτουργία της εμπορευματικής κίνησης. ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Η δυναμική και συνεχώς μεταβαλλόμενη φύση του τομέα εμπορευματικών και επιβατικών μεταφορών διαμορφώνει ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον όπου η ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών ενός λιμένα αποτελεί κλειδί για την προσέλκυση και διατήρηση των χρηστών του. Εκτός από την ανάπτυξη νέων υποδομών ο Ο.Λ.ΗΓ. θα εφαρμόσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα βελτίωσης της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών (σημειώνεται ότι ο Ο.Λ.ΗΓ. θα επικαιροποιεί το πρόγραμμα σε ετήσια βάση με στόχο η αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών να αποτελεί μια συνεχή διαδικασία) που αρχικά θα εστιασθεί στην: - Πιστοποίηση του Λιμένα σύμφωνα με τον Διεθνή Κώδικα ISPS για την ασφάλεια πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων: Η πιστοποίηση του Λιμένα σύμφωνα με τον Διεθνή Κωδικό ISPS έχει πολλαπλά οφέλη για τους χρήστες του λιμένα, αναβαθμίζοντας σημαντικά την ποιότητα των υπηρεσιών του λιμένα, και, παράλληλα, αποτελεί υποχρέωση στο πλαίσιο του γενικότερου εθνικού σχεδιασμού ασφάλειας των λιμένων της χώρας. - Δημιουργία υποδομών ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος: Ο Ο.Λ.ΗΓ. ήδη έχει σχεδιάσει και θέσει σε εφαρμογή Σχέδιο Αντιμετώπισης Ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ρυπογόνες ουσίες που βρίσκεται σε συμφωνία με τον «Εθνικό σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών ρύπανσης από Πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες (ΠΔ 11/2002, ΦΕΚ 6Α)». Στο πλαίσιο αναβάθμισης της επιχειρησιακής ετοιμότητας του λιμένα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών ρύπανσης από τη συνήθη λειτουργία του λιμένα, ο Ο.Λ.ΗΓ., έχει προβεί, με ανάθεση μελέτης σε εξωτερικό συνεργάτη, σε αναθεώρηση και επικαιροποίηση του Σχέδιο Αντιμετώπισης Περιστατικών Ρύπανσης. Επιπροσθέτως, ο Ο.Λ.ΗΓ. προχώρησε και σε σύνταξη μελέτης συστήματος διαχείρισης περιβάλλοντος, από την όποια θα προκύψει η ακριβής ανάγκη προμήθειας του ειδικού εξοπλισμού του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης. Ως αποτέλεσμα της ως άνω μελέτης, ο Ο.Λ.ΗΓ. θα προχωρήσει στην πιστοποίηση του συστήματος διαχείρισης περιβάλλοντος. - Διατήρηση πιστοποιήσεων PERS & ISO: Ο Ο.Λ.ΗΓ. έχει λάβει πιστοποιήσεις PERS & ISO και θα συνεχίσει την προσπάθεια διατήρησης των πιστοποιήσεων αυτών. - Στο πλαίσιο του λειτουργικού εκσυγχρονισμού του σε θέματα ασφάλειας ο Ο.Λ.ΗΓ. έχει δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στη διερεύνηση και μελέτη θεμάτων σχετικά με τη μεταφορά και αποθήκευση επικίνδυνων φορτίων με στόχο την επίτευξη υψηλών προδιαγραφών ασφάλειας. Στο πλαίσιο αυτό ο Ο.Λ.ΗΓ. το 2015 προχώρησε στην κατάρτιση Κανονισμού Λιμένος για φορτοεκφορτώσεις επικίνδυνων εμπορευμάτων, για παραμονή αυτών σε λιμενικό χώρο και για λήψη ειδικών μέτρων ασφαλείας. 140

147 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ 5 ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Η δραστηριοποίηση και λειτουργία του Ο.Λ.ΗΓ. θα συνεχίσει να έχει έντονο κοινωνικό χαρακτήρα και θα εστιάζεται στη διασφάλιση του δημόσιου και τοπικού συμφέροντος. Η στρατηγική του Ο.Λ.ΗΓ. θα εστιασθεί στην ανάπτυξη στενής συνεργασίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στην εξασφάλιση της τοπικής συναίνεσης για όλες τις δράσεις που σχεδιάζει να προωθήσει και στην ανάληψη πρωτοβουλιών που θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην ανάπτυξη της πόλης και της ευρύτερης περιοχής. Το σύνολο, σχεδόν, των παρεμβάσεων και στόχων που περιλαμβάνεται στον σχεδιασμό του Ο.Λ.ΗΓ., συμβάλλει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ηγουμενίτσας και της ευρύτερης περιοχής. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα ακόλουθα: H συστηματική ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του λιμένα (Β και Γ1 Φάση, Εμπορευματικό Κέντρο, κλπ.) και η ανάδειξη της Ηγουμενίτσας ως Δυτικής Πύλης των Βαλκανίων για μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών θα έχει σημαντική και άμεση επίδραση στην ανάπτυξη της απασχόλησης της περιοχής και ευρύτερα της επιχειρηματικής δραστηριότητας (π.χ. χώρος ασυνόδευτων φορτίων, υπηρεσίες εμπορευματικού κέντρου, Cruise Terminal, μαρίνες). Η ανάπτυξη υποδομών, που θα διευκολύνουν την πρόσβαση στην περιοχή (Β και Γ1 Φάση επέκτασης λιμένα) και ειδικών υποδομών προσέλκυσης τουριστών υψηλού επιπέδου (Cruise Terminal, Μαρίνες, κλπ.) θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση των τουριστικών προοπτικών της περιοχής και στην ευρύτερη ανάπτυξη της οικονομίας της Θεσπρωτίας. Η προώθηση δράσεων ανάπτυξης των απελευθερωμένων χώρων του παλαιού λιμένα και ανάπλασης παράλιων χώρων (Ηγουμενίτσας, Πλαταριάς, Σαγιάδας) θα αναβαθμίσει την εικόνα και τις αναπτυξιακές προοπτικές των εν λόγω περιοχών. Παράλληλα, ο Ο.Λ.ΗΓ., ως φορέας σημαντικής διαχρονικά οικονομικής αλλά και κοινωνικής δραστηριότητας στην περιοχή της Θεσπρωτίας, επιθυμεί να αναδείξει σε τοπικό επίπεδο την κοινωνική διάσταση του «επιχειρείν» και να επιτύχει, μέσω του κοινωνικού του έργου, να αναγνωρίζεται από τη Θεσπρωτική κοινωνία ως φορέας οικονομικής ανάπτυξης αλλά και ως παράγοντας ουσιαστικής κοινωνικής ευθύνης. Συγκεκριμένα, ο παρόν άξονας στρατηγικής αφορά και την προδιαγραφή αρχών και προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ). "Ως Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ορίζεται η οικειοθελής δέσμευση των επιχειρήσεων και οργανισμών για ένταξη στις επιχειρηματικές τους πρακτικές κοινωνικών και περιβαλλοντικών δράσεων, που είναι πέρα και πάνω από όσα επιβάλλονται από τη νομοθεσία και έχουν σχέση με όλους όσους επηρεάζονται από τις δραστηριότητές τους (εργαζόμενοι, μέτοχοι, συνεργάτες, προμηθευτές, επενδυτές, καταναλωτές, τοπικές κοινότητες μέσα στις οποίες είναι δραστηριοποιημένες, κ.λ.π.).'' Σημειώνεται όμως ότι ο ΟΛΗΓ, ως φορέας Γενικής Κυβέρνησης, εντάσσεται στους περιορισμούς της Κυβερνητικής πολιτικής για περιορισμό των δαπανών και όσο το δυνατό «μηδενισμό» των δαπανών δωρεών και επιχορηγήσεων για την περίοδο του Μεσοπρόθεσμου Σχεδίου που αναφέρεται το παρών Επιχειρησιακό Σχέδιο. 141

148 4.4 Οργανωτική Φιλοσοφία Η επίτευξη των στόχων και στρατηγικών επιδιώξεων του Ο.Λ.ΗΓ. απαιτεί μια σύγχρονη και δυναμική φιλοσοφία οργάνωσης που θα στηρίζεται στις ακόλουθες αρχές: Λιτή και ευέλικτη οργάνωση: Η οργάνωση του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να είναι λιτή με περιορισμένο αριθμό ιεραρχικών επιπέδων, ώστε να διευκολύνει και να υποστηρίζει τη γρήγορη λήψη αποφάσεων και παράλληλα να ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης, περιορίζοντας το διοικητικό κόστος. Αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου και παρακολούθησης των δραστηριοτήτων του Ο.Λ.ΗΓ. με εστίαση στην επίτευξη αποτελεσμάτων: Η οργάνωση του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να διευκολύνει τον Στρατηγικό Προγραμματισμό των δραστηριοτήτων του λιμένα (Strategic Planning) επιτρέποντας τον συστηματικό έλεγχο και την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων βάσει στόχων και προγραμμάτων δράσης. Ο αποτελεσματικός έλεγχος με βάση στόχους και προγράμματα δράσης διευκολύνεται, είτε μέσω της δημιουργίας αυτοτελών επιχειρηματικών μονάδων ανά δραστηριότητα (που μπορεί να έχουν ανεξάρτητη νομική μορφή, όπως οι θυγατρικές, ή να εντάσσονται στην οργάνωση μιας επιχείρησης ως business units), είτε μέσω της αντιστοιχίας οργανωτικών μονάδων και τμημάτων αγοράς ή δραστηριοτήτων (profit centers). Σε οργανωτικά μοντέλα, όπου οι επιχειρηματικές μονάδες ή θυγατρικές έχουν πλήρη αυτονομία και παράλληλα συνολική ευθύνη για την επιτυχή δραστηριοποίησή τους, οι υπεύθυνοι αυτών των μονάδων ή θυγατρικών έχουν την ευθύνη για: την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών και τη συνεχή βελτίωσή τους, την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών, την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης στη συγκεκριμένη δραστηριότητα, την οικονομική αποδοτικότητα της μονάδας, την τήρηση του προϋπολογισμού και την εφαρμογή του σχεδίου δράσης ανάπτυξης της δραστηριότητας, την εξουσία για την απόκτηση και διαχείριση των απαιτούμενων πόρων και τη διοίκηση της μονάδας τους, την υποχρέωση να λογοδοτούν για: - τα οικονομικά αποτελέσματα, - την ικανοποίηση των πελατών, - την ανάπτυξη της μονάδας τους, - την αποδοτική τους λειτουργία εντός των οικονομικών και λοιπών ορίων δράσης τους. Εστίαση στην αγορά και ανταπόκριση στις ανάγκες των πελατών - χρηστών: Κρίσιμος παράγοντας για το μέλλον του Ο.Λ.ΗΓ. και τη δυνατότητά του να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον αναμενόμενο μελλοντικό ανταγωνισμό, είναι η ικανότητά του να εστιάζει στις επιμέρους αγορές στις οποίες θα δραστηριοποιείται και να ανταποκρίνεται στις εξειδικευμένες ανάγκες των πελατών - χρηστών. Η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί μια οργανωτική δομή που: 142

149 να διευκολύνει τη γρήγορη αντίδραση στις ανάγκες των πελατών - χρηστών, μέσω διαδικασιών που να υποστηρίζουν τη γρήγορη λήψη αποφάσεων, να υποστηρίζει την ικανότητα συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών για την αγορά και τους πελάτες, ώστε να μπορεί η επιχείρηση να προβλέπει και να αντιδρά αποτελεσματικά σε μελλοντικές εξελίξεις στο εξωτερικό περιβάλλον, να διαθέτει δομές που θα εξασφαλίσουν την ενδυνάμωση της λειτουργίας μάρκετινγκ και προβολής των δραστηριοτήτων του λιμένα, ώστε ο Οργανισμός: να γνωρίζει τις ανάγκες των πελατών - χρηστών, να γνωρίζει τα χαρακτηριστικά των επιμέρους αγορών που εξυπηρετεί (π.χ. αγορά επιβατικών μεταφορών, αγορά εμπορευματικών μεταφορών, τουρισμός, real estate), να προσαρμόζει τις υπηρεσίες του στις απαιτήσεις κάθε αγοράς με βάση τεχνικοοικονομικά κριτήρια (εφικτότητα & οικονομικό αποτέλεσμα), να εφαρμόζει ανταγωνιστική τιμολογιακή πολιτική, να διαμορφώνει και να εφαρμόζει συγκεκριμένο πρόγραμμα προώθησης για κάθε δραστηριότητα, Αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ των μονάδων του Ο.Λ.ΗΓ. και αξιοποίηση συνεργιών Η οργάνωση του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να διευκολύνει τον αποτελεσματικό συντονισμό όλων των δραστηριοτήτων και την ανάπτυξη ισχυρών δεσμών μεταξύ των μονάδων αξιοποιώντας κοινούς πόρους και συνέργιες. Παράλληλα, πρέπει να διαθέτει μηχανισμούς διευκόλυνσης της επικοινωνίας και του συντονισμού που θα οριοθετούνται και θα εφαρμόζονται με αυστηρότητα (σαφείς αρμοδιότητες και ευθύνες κάθε στελέχους). Τέτοιοι μηχανισμοί μπορεί να περιλαμβάνουν τακτικές συναντήσεις, ανάπτυξη συστήματος εσωτερικής επικοινωνίας μέσω τεχνολογιών πληροφορικής, δημιουργία κοινών ομάδων εργασίας μεταξύ μονάδων που απαιτούν συνεχή επικοινωνία, κλπ. Ευθυγράμμιση της οργάνωσης με την ευρύτερη στρατηγική και τους στόχους του Ο.Λ.ΗΓ. Ο Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα οργάνωσης στο πλαίσιο ευθυγράμμισης της οργάνωσης και λειτουργίας του με τους στρατηγικούς στόχους που έχει θέσει. Η οργάνωση βάσει επιχειρηματικών μονάδων (με ή χωρίς τη χρήση θυγατρικών) μπορεί να λάβει εναλλακτικές μορφές, κυρίως ανάλογα με το βαθμό ελευθερίας και ανεξαρτησίας που δίνεται στις επιχειρηματικές μονάδες, το στάδιο εξέλιξης του Οργανισμού, τη δυνατότητά του να απορροφήσει τις αλλαγές που απαιτούνται, καθώς και το μέγεθός του. 143

150 5 Στρατηγικοί Στόχοι και Στρατηγικές Κατευθύνσεις ανά Λειτουργία Με βάση το Όραμα και τους Βασικούς Στρατηγικούς Άξονες του Ο.Λ.ΗΓ., η μελλοντική λειτουργία του Οργανισμού θα εστιασθεί στις ακόλουθες δραστηριότητες ή κύριες παραγωγικές λειτουργίες: Δραστηριότητες Εμπορευματικού Λιμένα (Χώρος Ασυνόδευτων Φορτίων, Εμπορευματικό Κέντρο, Ro-Ro κίνηση) Δραστηριότητες Επιβατικού Λιμένα (Ακτοπλοϊκή Κίνηση) Δραστηριότητες Τουριστικού Λιμένα (Μαρίνες, τουριστικά καταφύγια σκαφών, Ανάπλαση παράλιων χώρων, Ανάπτυξη ελεύθερων υπαίθριων χώρων για την εξυπηρέτηση του θαλάσσιου τουρισμού, Cruise Terminal) Δραστηριότητες Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας (μισθώσεις, παραχωρήσεις, ανάπτυξη ακινήτων). Αξιοποίηση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων. Εκσυγχρονισμός Ο.Λ.ΗΓ. (Οργανωτικός και λειτουργικός ανασχεδιασμός, σχεδιασμός και υλοποίηση προγράμματος εκπαίδευσης προσωπικού, ανάπτυξη λειτουργίας Μάρκετινγκ, αναβάθμιση της ποιότητας και ασφάλειας των παρεχομένων υπηρεσιών, Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη). Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι κύριοι Στρατηγικοί Στόχοι του Ο.Λ.ΗΓ. και οι στρατηγικές κατευθύνσεις για την υλοποίηση αυτών των στόχων, ανά δραστηριότητα (παραγωγική λειτουργία). Παράλληλα, παρουσιάζονται οι στόχοι για τις υποστηρικτικές λειτουργίες του Οργανισμού (Οργάνωση, Στελέχωση, Προβολή Προώθηση, Ποιότητα, κλπ.), οι οποίες έχουν ομαδοποιηθεί σε έναν ευρύτερο τομέα - Εκσυγχρονισμός Ο.Λ.ΗΓ Εμπορευματικός Λιμένας Στρατηγικός Στόχος: Ανάπτυξη της Εμπορευματικής Κίνησης Στόχος είναι η σημαντική αύξηση των εσόδων του λιμένα από την αύξηση της εμπορικής κίνησης και η βέλτιστη εξυπηρέτηση των διαμετακομιστικών αναγκών των περιοχών της Δυτικής και Βόρειας Ελλάδας και γενικότερα των χωρών της νότιας Βαλκανικής. Κύρια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα θα αποτελέσουν η σημαντική μείωση του χρόνου και κόστους μεταφοράς εμπορευμάτων από τη Βόρεια, τη Δυτική Ελλάδα και τις Βαλκανικές χώρες στη Δυτική Ευρώπη, μέσω της Εγνατίας Οδού και της Ιόνιας Οδού, αλλά και οι σαφώς αναβαθμισμένες υπηρεσίες που θα προσφέρει ο Ο.Λ.ΗΓ., μέσω του χώρου Ασυνόδευτων Φορτίων και των νέων υποδομών της Β Φάσης επέκτασης του λιμένα. 144

151 Στρατηγικές Κατευθύνσεις: Οι κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι οι ακόλουθες: Ανάπτυξη και λειτουργία Χώρου Ασυνόδευτων Φορτίων και Υπηρεσίες Εμπορευματικού Κέντρου Ανάπτυξη χώρου απόθεσης ασυνόδευτων φορτίων και Containers και σε δεύτερη φάση μετεξέλιξη του χώρου εξυπηρέτησης ασυνόδευτων φορτίων σε Εμπορευματικό Κέντρο. Ανάπτυξη στρατηγικών συνεργασιών Ανάπτυξη Εμπορευματικών Μεταφορών Διαμόρφωση δικτύου συνεργαζόμενων λιμένων στις χώρες της Βαλτικής και της Ανατολικής Μεσογείου για την ανάδειξη του λιμένα ως σημαντικού κόμβου συνδυασμένων μεταφορών εμπορευμάτων. Εφαρμογή Προγράμματος Συστηματικής Δικτύωσης (Networking) Προσέγγιση των σημαντικών ιδιωτικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην αγορά εμπορευματικών μεταφορών logistics, με στόχο την ενημέρωση της αγοράς για το σχεδιασμό και προγραμματισμό των στρατηγικών έργων ανάπτυξης του λιμένα και την προώθηση της πολιτικής της εταιρείας όσον αφορά τις προθέσεις διαμόρφωσης στρατηγικών συμμαχιών. 5.2 Επιβατικός Λιμένας Στρατηγικός Στόχος: Ανάπτυξη της Επιβατικής Κίνησης του Λιμένα Στόχος είναι, αφενός η περαιτέρω ενίσχυση της επιβατικής κίνησης εσωτερικού και εξωτερικού, εκμεταλλευόμενοι τις θετικές προοπτικές του τουρισμού για τα επόμενα χρόνια και αφετέρου η σημαντική αύξηση του αριθμού πλοίων που θα χρησιμοποιούν το λιμένα ως αφετήριο λιμάνι, βελτιώνοντας σημαντικά τα έσοδα του Ο.Λ.ΗΓ. από την εξυπηρέτηση επιβατών και από τον ελλιμενισμό πλοίων. Κρίσιμος παράγοντας για την υλοποίηση αυτού του στόχου είναι τα έργα επέκτασης των υποδομών του λιμένα -Β Φάση και Γ1 Φάση και η γενικότερη αναβάθμιση των υπηρεσιών του λιμένα. Παράλληλα, σημαντική ώθηση στην επιβατική κίνηση του λιμένα αναμένεται να δώσουν και οι δράσεις ανάπτυξης των τουριστικών δραστηριοτήτων του λιμένα (Cruise Terminal). Στρατηγικές Κατευθύνσεις: Οι κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι οι ακόλουθες: Ολοκλήρωση των έργων επέκτασης των υποδομών του νέου λιμένα (Β Φάση) Η ολοκλήρωση των έργων επέκτασης των υποδομών του λιμένα θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στους χρήστες του λιμένα (επιβάτες και Ο/Γ - Ε/Γ πλοία) βελτιώνοντας περαιτέρω την εικόνα του λιμένα και τη δυνατότητά του να προσελκύσει και να εξυπηρετήσει αυξανόμενο αριθμό επιβατών και πλοίων. Στόχος είναι να ολοκληρωθούν τα έργα σύμφωνα με το αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα και τις ποιοτικές προδιαγραφές που έχουν τεθεί. Συγκεκριμένα, το πλαίσιο της Β Φάσης επέκτασης του λιμένα περιλαμβάνει τα ακόλουθα έργα: 145

152 - Κατασκευή συνδετήριου κρηπιδώματος για την ένωση παλιού και νέου λιμένα. Αφορά την κατασκευή συνδετήριου κρηπιδότοιχου συνολικού μήκους 370 μέτρων συμπεριλαμβανομένης διαμόρφωσης σχήματος Π για την ταυτόχρονη φορτοεκφόρτωση με πλαγιοπρυμνοδέτηση δύο Ο/Γ - Ε/Γ πλοίων. Επίχωση του θαλάσσιου χώρου όπισθεν κρηπιδότοιχου και κατάλληλη διαμόρφωση της ελεύθερης επιφάνειας αυτού, περιλαμβανομένων έργων οδοποιίας αποστραγγιστικών και λοιπών δικτύων. - Κατασκευή Β επιβατικού σταθμού. Πρόκειται για την κατασκευή διώροφου τερματικού σταθμού m 2. Στο προγραμματικό σχέδιο του λιμένα για τα έργα της Β φάσης προβλέπεται η αρχιτεκτονική του σταθμού να είναι σε αρμονία με τον Κεντρικό Σταθμό, ενώ στον άνω όροφο προβλέπονται χώροι γραφείων για τη στέγαση υπηρεσιών του λιμένα. (έχει γίνει διοικητική παραλαβή του τον Φεβρουάριο 2015) - Διαπλάτυνση και εκβάθυνση διαύλου όρμου Ηγουμενίτσας και έργα προστασίας ακτών Ακρωτηρίου Δρεπάνου. Με τη διαπλάτυνση και εκβάθυνση του διαύλου θα εξασφαλίζεται ταυτόχρονη είσοδος και έξοδος των μεγάλων Ο/Γ και Ε/Γ (απαιτείται πλάτος διαύλου μέτρα και ωφέλιμο βάθος 10,5 μέτρων). Για την προστασία από διάβρωση των ακτών του ακρωτηρίου Δρεπάνου ανάπτυξη θωράκισης των θαλάσσιων πρανών με χρήση φυσικών ογκόλιθων ή άλλων τύπων θωράκισης. - Κτιριακή εγκατάσταση (Πύλη Schengen). Η περιοχή Schengen συμπίπτει με το σημερινό κρηπίδωμα ακτοπλοΐας. Περίφραξη της αντίστοιχης χερσαίας ζώνης και διαμόρφωση ελεγχόμενης εισόδου εξόδου με την κατασκευή κτιριακής εγκατάστασης ελέγχου. Παράλληλα, εκατέρωθεν των δύο οδών προσπέλασης επιβατών και οχημάτων προβλέπεται κτιριακή κατασκευή με παρόμοια χαρακτηριστικά του Β επιβατικού σταθμού που θα περιέχει διάφορες υπηρεσίες (τελωνείο, κλπ.). - Κατασκευή προβλήτας (Fiengerpier) πλαγιοπρυμνοδέτησης διατεταγμένης κάθετα στο κρηπίδωμα. Το έργο αφορά την κατασκευή μίας προβλήτας στο κρηπίδωμα του νέου λιμένα για την πλαγιοπρυμνοδέτηση 2 πλοίων. Η εγκατάσταση περιλαμβάνει ειδικά συστήματα προσκρουστήρων για όλους τους πιθανούς τύπους πλοίων. - Διαμόρφωση χώρων πορθμείων εσωτερικών γραμμών (Εσωτερική Ακτοπλοΐα). Το έργο αφορά την κατασκευή πύλης εισόδου, την ανακατασκευή προβλητών, νέα εκδοτήρια, νέα περίφραξη και τη διαμόρφωση χώρων για καταστήματα. Έργα Διαμόρφωσης Νέου Λιμένα - Β' Φάση Προκειμένου τα έργα της Β Φάσης επέκτασης των υποδομών του λιμένα να καταστούν άμεσα λειτουργικά επιβάλλεται να γίνει μια σειρά παρεμβάσεων/ εργασιών (οδοποιίες, περιφράξεις, μεταφορά φωτοσήμανσης διαύλου, εξοπλισμός κλπ). Έργα διαμόρφωσης υπαρχόντων υποδομών Αποτελεσματική διαμόρφωση των υπαρχόντων υποδομών (κατασκευή και βελτίωση ραμπών και υποδομών προσβασιμότητας για πλοία και επιβάτες) του νέου λιμένα προκειμένου αυτά να καταστούν λειτουργικά και να είναι δυνατόν να καλύψουν άμεσα τις αυξημένες ανάγκες τις κίνησης του λιμένα (εμπορευματική, επιβατική και τουριστική). 146

153 Παρακολούθηση υλοποίησης της Γ1 Φάσης των έργων επέκτασης του Λιμένα Στόχος είναι η παρακολούθηση, από την πλευρά του Ο.Λ.ΗΓ., όλων των εκτελούμενων έργων της Γ1 Φάσης επέκτασης των υποδομών του λιμένα προκειμένου να εξασφαλιστεί η έγκαιρη και ποιοτική (βάση των προδιαγραφών) υλοποίησή τους. Το έργο ανατέθηκε σε ανάδοχο τον Μάρτιο του 2011 και αναμενόταν να ξεκινήσουν οι εργασίες τέλος Σεπτεμβρίου Δεδομένης όμως της καθυστέρησης παράδοσης των έργων της Β Φάσης υπάρχει σχετική καθυστέρηση και στα έργα της Γ1 Φάσης. Το έργο χρηματοδοτείται από Πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ε.Τ.Π.Α» μέσω του Ε.Π. Ε.Π. (αρ.απόφασης ένταξης 5124/ ) Άξονας Γ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΛΙΜΑΝΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΑΜΙΓΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ. με προϋπολογισμό ,20. Στο πλαίσιο της Γ1 Φάσης επέκτασης του λιμένα θα υλοποιηθούν τα ακόλουθα έργα: Λιμενικά Έργα o Κρηπιδότοιχος μελλοντικού Ra-Ra μήκους 93,0 μέτρων περίπου και ωφέλιμου βάθους -10,20m, το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την πρυμνοδέτηση ενός Ο/Γ Ε/Γ πλοίου. o Νότια κρηπιδώματα κατά μήκος της νότιας ακτογραμμής του όρμου Ηγουμενίτσας συνολικού μήκους 610,0 μέτρων περίπου και ωφέλιμου βάθους - 10,20m, για την δημιουργία δύο νέων θέσεων πλαγιοπρυμνοδέτησης Ο/Γ Ε/Γ πλοίων, σύμφωνα με το εγκεκριμένο Προγραμματικό Σχέδιο του λιμένα. o Κρηπιδότοιχος βαρύτητας από συμπαγείς τεχνητούς ογκολίθους, μήκους 21,0m περίπου. o Διαμόρφωση των προβλεπόμενων χερσαίων χώρων με ύφαλες και έξαλες επιχώσεις και θωράκιση του προκύπτοντος νέου θαλασσίου μετώπου. Έργα οδοποιίας. Συμπληρωματικά έργα οδοποιίας και κυκλοφοριακά έργα εντός και εκτός της ελεγχόμενης χερσαίας ζώνης του λιμένα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το εγκεκριμένο Προγραμματικό Σχέδιο. Αναλυτικότερα, περιλαμβάνονται: o έργα κυκλοφοριακής διαμόρφωσης της ελεγχόμενης (περιφραγμένης) χερσαίας ζώνης του λιμένα o έργα διασύνδεσης του λιμένα με την Ε.Ο Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας και ανακατασκευή τμήματος της Ε.Ο Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας μήκους 3,7 km κατασκευή πασσαλότοιχου συνολικού μήκους 622 μέτρων και μέγιστου ελεύθερου ύψους 9 μέτρων. o διαμόρφωση των χώρων αναμονής / στάθμευσης εντός της ελεγχόμενης (περιφραγμένης) χερσαίας ζώνης του λιμένα, για τα προς επιβίβαση οχήματα o διαμόρφωση του εσωτερικού οδικού δικτύου του λιμένα εκτός της ελεγχόμενης (περιφραγμένης) χερσαίας ζώνης αυτού, προς τον μελλοντικό Τερματικό Σταθμό Επιβατών (Νο4). 147

154 Υδραυλικά έργα. Απαραίτητα υδραυλικά έργα για την αποχέτευση όμβριων της προκύπτουσας συμπληρωματικής χερσαίας ζώνης του λιμένα, αλλά και των περιοχών όπισθεν αυτού, επέκταση δίδυμου οχετού στο νότιο τμήμα του λιμένα κατά 130 m περίπου. Κτιριακές εγκαταστάσεις Συγκρότημα Νότιας Πύλης, κτίριο Η/Μ εγκαταστάσεων και δεξαμενή ύδατος. Η/Μ Εγκαταστάσεις χερσαίας ζώνης λιμένα Οι σχετικές εργασίες περιλαμβάνουν τις επί μέρους Η/Μ εγκαταστάσεις του περιβάλλοντα χώρου (χερσαίας ζώνης) και συγκεκριμένα α) ύδρευση, β) αποχέτευση, γ) άρδευση, δ) πυρόσβεση, ε) εγκαταστάσεις ισχυρών ρευμάτων, στ) εγκαταστάσεις ασθενών ρευμάτων, ζ) οδοφωτισμό. Έργα διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου Έργα διαμόρφωσης στον περιβάλλοντα χώρο του τερματικού σταθμού και του αρχαιολογικού χώρου, στη νησίδα μεταξύ τοίχου αντιστήριξης Εθνικής Οδού και οδού πρόσβασης του λιμένα, καθώς και στη νησίδα εισόδου στον χώρο του λιμένα και τον περιβάλλοντα χώρο πύλης ελέγχου κτιρίου Υπηρεσιών και Η/Μ. Ο Ο.Λ.ΗΓ., με βάση τις υποδομές που ήδη διαθέτει, τις νέες υποδομές που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της Β Φάσης επέκτασης του λιμένα, τις νέες επενδύσεις και υποδομές που δρομολογεί μέσω του παρόντος Επιχειρησιακού Σχεδίου και τις υποδομές επέκτασης του λιμένα, όπως αυτές θα διαμορφωθούν από τη Γ1 Φάση, θα μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες των χρηστών του λιμένα για παροχή ποιοτικών υπηρεσιών. 5.3 Τουριστικός Λιμένας Στρατηγικός Στόχος: Ανάπτυξη δραστηριοτήτων Τουριστικού Λιμένα και ενίσχυση των προοπτικών ανάπτυξης του τουρισμού στη Θεσπρωτία Στόχος είναι η αύξηση της τουριστικής κίνησης της Θεσπρωτίας, η προσέλκυση τουρισμού υψηλού επιπέδου, και η αύξηση των εσόδων του Ο.Λ.ΗΓ. μέσω, αφενός της αξιοποίησης σημαντικών περιουσιακών στοιχείων του Οργανισμού που μέχρι σήμερα παρέμεναν αναξιοποίητα, και αφετέρου της αύξησης της επιβατικής κίνησης που θα επιφέρει η ανάπτυξη των τουριστικών προοπτικών της περιοχής. Στρατηγικές Κατευθύνσεις: Οι κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι οι ακόλουθες: Ανάπτυξη δικτύου σύγχρονων μαρίνων και υπηρεσιών εξυπηρέτησης σκαφών αναψυχής, τουριστικών καταφυγίων σκαφών και αλιευτικών καταφυγίων σκαφών για την τουριστική ανάπτυξη των παραλιακών περιοχών: Διερεύνηση, σχεδιασμός και υλοποίηση σύγχρονων μαρίνων και τουριστικών καταφυγίων στις περιοχές Ηγουμενίτσα, Σαγιάδα, Σύβοτα. Για την υλοποίηση των νέων 148

155 υποδομών θα επιδιωχθεί η προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών και η ανάπτυξη συνεργασιών με εγχώριους ή διεθνείς φορείς διαχείρισης μαρίνων, που θα διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία, εμπειρία, κεφαλαιακή επάρκεια και δίκτυο επαφών με φορείς προώθησης αυτής της εξειδικευμένης μορφής τουρισμού. Ανάπτυξη υπηρεσιών εξυπηρέτησης σκαφών σε ελεύθερους υπαίθριους χώρους του ΟΛΗΓ. Ανάπλαση παράλιων χώρων δικαιοδοσίας Ο.Λ.ΗΓ.: Σχεδιασμός και ανάπλαση των παράλιων χώρων Ηγουμενίτσας δικαιοδοσίας Ο.Λ.ΗΓ. στο βόρειο τμήμα της, με στόχο την αύξηση της τουριστικής κίνησης στις περιοχές αυτές και την αναβάθμιση των τουριστικών προοπτικών της Θεσπρωτίας. Ανάπτυξη Cruise Terminal Ανάπτυξης ενός Cruise Terminal και παράλληλη συνεργασία με όλους τους τοπικούς φορείς της τουριστικής βιομηχανίας για μια συντονισμένη εκστρατεία οργάνωσης και προώθησης ενός ολοκληρωμένου και ποιοτικού «πακέτου» τουριστικών υπηρεσιών. Η επιτυχία της εν λόγω επένδυσης δεν διασφαλίζεται αποκλειστικά από την ανάπτυξη των απαραίτητων λιμενικών υποδομών υποδοχής και εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων, αλλά και από την δυνατότητα της τοπικής τουριστικής βιομηχανίας να διαμορφώσει ελκυστικά τουριστικά πακέτα που θα βελτιώσουν την ελκυστικότητα της περιοχής για αυτή την κατηγορία τουριστών (π.χ. περιηγήσεις σε γειτνιάζοντες προορισμούς που παρουσιάζουν ενδιαφέρον, ανάδειξη αρχαιολογικών μνημείων, ανάπτυξη ειδικών τουριστικών υποδομών, κλπ). Η συγκεκριμένη επένδυση προβλέπεται να έχει ικανοποιητική και γρήγορη απόδοση για τον Ο.Λ.ΗΓ. δεδομένου του σχετικού ενδιαφέροντος που υπάρχει από ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της κρουαζιέρας αλλά και των πολλών, διαφορετικών και μεγάλων δυνατοτήτων τουριστικής αξιοποίησης περιοχών στην ευρύτερη ζώνη της Θεσπρωτίας οι οποίες, λόγω της Εγνατίας Οδού, είναι πλέον εύκολα προσβάσιμες. Master Plan λιμένων Συβότων, Σαγιάδας & Πλαταριάς Το έτος 2016 έχει προγραμματιστεί να εκπονηθεί μελέτη Master plan για τους λιμένες Συβότων, Σαγιάδας και Πλαταριάς. 5.4 Αξιοποίηση Ακίνητης Περιουσίας Στρατηγικός Στόχος: Βελτιστοποίηση των εσόδων από την εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας του Ο.Λ.ΗΓ. (εκμίσθωση ακινήτων & υπαίθριων χώρων) Στόχος είναι να ενισχυθούν περαιτέρω τα έσοδα του Ο.Λ.ΗΓ. από αυτή τη δραστηριότητα και η γενικότερη βελτίωση του βαθμού αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του λιμένα. Σημειώνεται ότι ο Ο.Λ.ΗΓ. διαθέτει σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα σε αυτό τον τομέα δεδομένου ότι διαθέτει εκτάσεις και εγκαταστάσεις που μπορούν να αξιοποιηθούν αποδοτικά σε περιοχές με μεγάλη έλλειψη τέτοιων χώρων. Στρατηγικές Κατευθύνσεις: Οι κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι οι ακόλουθες: 149

156 Αξιοποίηση Επιβατικού Σταθμού Β Φάσης και Σταθμού extra Schengen Μεγιστοποίηση των εσόδων του Ο.Λ.ΗΓ. από την εκμετάλλευση των δύο νέων επιβατικών σταθμών μέσω της εκμίσθωσης των διαθέσιμων χώρων σε τρίτους ή και την προσέλκυσης σοβαρών επενδυτών με εμπειρία στη διαχείριση επιβατικών σταθμών που θα αναλάβουν, μέσω σύμβασης παραχώρησης, τη συνολική εκμετάλλευση και λειτουργία. Αναπτυξιακή Αξιοποίηση της Έκτασης του Παλαιού Λιμένα Διερεύνηση των προοπτικών και δυνατοτήτων α) αξιοποίησης απελευθερωμένων χώρων του παλαιού λιμένα με εστίαση στην ανάπτυξη συνεδριακού, εκθεσιακού και εκπαιδευτικού πολυχώρου που θα υποστηρίξει επιχειρηματικές, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις φορέων της περιοχής, β) προσαρμογή υπαρχόντων κτηριακών εγκαταστάσεων για διαμόρφωση χώρου πραγματοποίησης πολιτιστικών και λοιπών εκδηλώσεων γ) αξιοποίηση ανοικτών χώρων εγκαταστάσεων (πάρκινγκ κλπ). Αναπτυξιακή Αξιοποίηση χώρου Παλαιού Τελωνείου Διαμόρφωση χώρου Παλαιού Τελωνείου για την διοργάνωση εκδηλώσεων. Αναπτυξιακή Αξιοποίηση χώρων παρκινγκ σκαφών: Σύμφωνα με το τελικό Σχέδιο και Πρόταση της μελέτης Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., το τμήμα Νότια του Οικισμού Πλαταριάς της Δ.Ε Συβότων, του Δήμου Ηγουμενίτσας που έχει έκταση περίπου τ.μ, βρίσκεται εκτός σχεδίου, εκτός οικισμού, εντός χερσαίας ζώνης Λιμένα και εκτός προστατευόμενης ζώνης. Σύμφωνα με τις Χρήσεις Γής της Περιοχής, προτείνεται η χωροθέτηση ζώνης με χρήση Γής, ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΑΝΑΨΥΧΗ, άρθρο 8 του Π.Δ 23.2/ , ( ΦΕΚ 166Δ) όπου επιτρέπεται η δραστηριότητα «Γήπεδα Στάθμευσης Σκαφών (Parking Σκαφών)», μια δραστηριότητα που θα εξυπηρετήσει άμεσα όλη την Περιοχή της Θεσπρωτίας, καθώς θα αντιμετωπίσει και το πρόβλημα χώρου διαχείμανσης σκαφών στην ευρύτερη περιοχή. 5.5 Ευρωπαϊκά Προγράμματα Στρατηγικός Στόχος: Αξιοποίηση προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προώθηση των στρατηγικών επιδιώξεων του Ο.Λ.ΗΓ. Στόχος είναι η διερεύνηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης νέων ακτοπλοϊκών δρομολογίων (ναυτιλία μικρών αποστάσεων) με λιμάνια της Αδριατικής, των Βαλκανίων και της Αν. Μεσογείου, η βελτιστοποίηση της υπάρχουσας μεταφοράς επιβατών και αγαθών, η δημιουργία ενός κοινού συνόλου διαδικασιών με άλλα λιμάνια της ευρύτερης περιοχής, η γενικότερη προώθηση τουριστικών ρευμάτων μεταξύ των ενδιαφερομένων περιοχών καθώς επίσης και η προώθηση εκτέλεσης των μελετών και των πρώτων έργων για την κατασκευή του Εμπορευματικού Κέντρου. Στρατηγικές Κατευθύνσεις: Η κύρια στρατηγική κατεύθυνση για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι η ακόλουθη: 150

157 Αξιοποίηση Προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ο Ο.Λ.ΗΓ., στο πλαίσιο ανάδειξης του λιμένα Ηγουμενίτσας σε Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για τη μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών, ήδη αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν τα προγράμματα της Ε.Ε. για την προώθηση των στρατηγικών επιδιώξεών του. Η διαμόρφωση του προγράμματος θα πρέπει να εστιασθεί στη χρηματοδότηση δράσεων που θα επιτρέψουν στον Ο.Λ.ΗΓ. να προωθήσει βασικές στρατηγικές επιδιώξεις του, όπως η ανάδειξη του λιμένα σε Δυτική Πύλη των Βαλκανίων, μέσω ανάπτυξης στρατηγικών θαλάσσιων διαδρόμων και δικτύου συνεργαζόμενων λιμένων. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να διερευνηθεί όλο το πλαίσιο και οι δυνατότητες χρηματοδότησης μέσω Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και ο εντοπισμός προγραμμάτων που θα επιτρέψουν την προώθηση της νέας στρατηγικής του Ο.Λ.ΗΓ. Διεκδίκηση και Υλοποίηση Προγραμμάτων της Ε.Ε.: Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των προγραμμάτων της Ε.Ε. θα απαιτήσει: - τη συστηματική διερεύνηση και παρακολούθηση του πλέγματος των προγραμμάτων που προσφέρονται από την Ε.Ε., - την προώθηση συνεργασιών για τη διαμόρφωση κοινών προτάσεων με εταίρους στο πλαίσιο των στρατηγικών στόχων του Ο.Λ.ΗΓ. και - την προετοιμασία προτάσεων και την υλοποίηση των προγραμμάτων στα οποία θα ενταχθεί ο Ο.Λ.ΗΓ. 5.6 Εκσυγχρονισμός Ο.Λ.ΗΓ. Στρατηγικός Στόχος: Αναδιοργάνωση και Εκσυγχρονισμός της λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ. Στόχος είναι η ανάπτυξη ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού οργανωτικού, διοικητικού και λειτουργικού πλαισίου, το οποίο θα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και προκλήσεις της νέας στρατηγικής και των στόχων του Ο.Λ.ΗΓ. Στρατηγικές Κατευθύνσεις: Οι κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι οι ακόλουθες: Οργανωτικός και Λειτουργικός Ανασχεδιασμός Στόχος είναι η προσαρμογή της οργάνωσης και λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ. στις νέες συνθήκες του επιχειρηματικού του περιβάλλοντος και στους στρατηγικούς του στόχους μέσω της υλοποίησης εσωτερικού προγράμματος αλλαγών. Το πρόγραμμα αλλαγών θα εστιασθεί σε θέματα όπως: - Προσαρμογή και Ανάπτυξη Βασικών διαδικασιών Λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ.: Θα πρέπει να γίνει αναλυτικός σχεδιασμός κάθε βασικής διαδικασίας με την ανάπτυξη διαγραμμάτων ροής (περιλαμβάνει συστηματοποίηση / βελτιστοποίηση υφιστάμενων διαδικασιών και εισαγωγή και διαμόρφωση νέων διαδικασιών) και λεπτομερή περιγραφή του τρόπου επιτέλεσης κάθε διαδικασίας από την έναρξή της μέχρι την ολοκλήρωσή της (π.χ. στόχο, αρμοδιότητα ευθύνη, περιγραφή βημάτων, φόρμες έντυπα, ροή δεδομένων αρχεία που τηρούνται κλπ.). 151

158 - Κατάρτιση ενιαίου Κανονισμού Προμηθειών: Θα πρέπει να γίνει αναλυτική καταγραφή, ανάπτυξη και μεθοδική οργάνωση όλων των θεμάτων που αφορούν την πραγματοποίηση των προμηθειών του Ο.Λ.ΗΓ. (συμπεριλαμβανομένου βελτιστοποίηση υφιστάμενων διαδικασιών, εισαγωγή και διαμόρφωση νέων διαδικασιών, απεικόνιση διαδικασιών με διαγράμματα ροής, σχεδιασμός απαιτούμενων εντύπων που θα χρησιμοποιούνται κλπ). Επίσης, εντός του 2016 προγραμματίζεται η έναρξη τήρησης του ΚΗΜΔΗΣ και ΕΣΗΔΗΣ από τον ΟΛΗΓ. - Επικαιροποίηση Κανονισμού Τιμολογίων: Ο Ο.Λ.ΗΓ., δεδομένου του γενικότερου οικονομικού περιβάλλοντος αλλά και της παροχής νέων υπηρεσιών από την εφαρμογή του Επιχειρησιακού του Σχεδίου πρέπει να προχωρήσει σε εξορθολογισμό της τιμολογιακής πολιτικής με επαναπροσδιορισμό των τιμών, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο. - Ανάπτυξη Λογισμικού Επεξεργασίας Στατιστικών Στοιχείων: Τα στατιστικά στοιχεία που παρέχονται από τις αρμόδιες λιμενικές αρχές, ως πρωτογενή πληροφορία, είναι απαραίτητο να αποθηκεύονται, να ταξινομούνται και να επεξεργάζονται συστηματικά και με τη χρήση ενός εξειδικευμένου πλέον εργαλείου προσαρμοσμένου στις ανάγκες του λιμένα. Ο όγκος της πληροφορίας που θα προκύψει από την επέκταση των υποδομών και δραστηριοτήτων του λιμένα είναι απαραίτητο να συσχετίζεται και να επεξεργάζεται, έτσι ώστε να παρέχονται δείκτες και αποτελέσματα που να βοηθούν στην εκπόνηση μελετών, στην υλοποίηση νέων έργων και στην έρευνα μακροπρόθεσμων επενδύσεων. Σχεδιασμός και Υλοποίηση Προγράμματος Εκπαίδευσης του Προσωπικού του Ο.Λ.ΗΓ. Αφορά την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος για τη συνεχή ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού του λιμένα. Στόχος είναι η ενίσχυση και ανάπτυξη του προσωπικού, ώστε να ανταποκρίνεται ποιοτικά στις πραγματικές απαιτήσεις λειτουργίας και ανάπτυξης του Ο.Λ.ΗΓ. Η διαδικασία εκπαίδευσης και κατάρτισης του προσωπικού είναι καίριας σημασίας για τον Ο.Λ.ΗΓ., δεδομένης της στρατηγικής επιλογής ανάπτυξης του λιμένα σε νέες περιοχές δραστηριοποίησης, όπου το προσωπικό μπορεί να μην διαθέτει εξειδικευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία (εμπορευματικό κέντρο logistics, τουριστικές δραστηριότητες, κλπ). Το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί έναν από τους σημαντικούς παράγοντες διαμόρφωσης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, καθώς η απόδοσή του διαμορφώνει σε σημαντικό βαθμό το επίπεδο ποιότητας που προσφέρεται στους πελάτες χρήστες, υποβοηθά τον αναπτυξιακό σχεδιασμό του, αλλά και το περιθώριο κέρδους ενός λιμένα. Ανάπτυξη Λειτουργίας Μάρκετινγκ και Προώθηση της Δυναμικής Εικόνας του Λιμένα Στόχος είναι, αφενός η ανάπτυξη των εσωτερικών δυνατοτήτων μάρκετινγκ και προώθησης των δραστηριοτήτων του Ο.Λ.ΗΓ., ώστε ο Οργανισμός να μπορεί να μεγιστοποιήσει τα οφέλη από τις σημαντικές επενδύσεις που προωθεί, και αφετέρου η δημιουργία και προβολή μιας νέας δυναμικής εικόνας του Ο.Λ.ΗΓ. που θα διευκολύνει και θα υποστηρίξει την επίτευξη των επιχειρηματικών του στόχων. Η επίτευξη αυτού του στόχου θα γίνει μέσω: 152

159 - Της ανάπτυξης της λειτουργίας Μάρκετινγκ στον Ο.Λ.ΗΓ. και της στελέχωσής του με στελέχη (βραχυπρόθεσμα πιθανά με εξωτερικούς συνεργάτες) τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να προωθήσουν σημαντικές συμφωνίες και συνεργασίες με επιχειρηματικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στους νέους τομείς δραστηριοποίησης του Ο.Λ.ΗΓ. (εμπορευματικές μεταφορές, logistics, τουρισμό, κλπ.). - Της κατάρτισης ενός Marketing Plan του Ο.Λ.ΗΓ. και της εφαρμογής ενός προγράμματος προβολής και προώθησης του Οργανισμού και των στρατηγικών πλεονεκτημάτων του λιμένα. Το πρόγραμμα θα πρέπει να περιλαμβάνει ενέργειες για την προώθηση του εταιρικού προφίλ του Ο.Λ.ΗΓ. και για την ανάδειξη του έργου και των δραστηριοτήτων του. - Της αποσύνδεσης του Ο.Λ.ΗΓ. από οποιουσδήποτε αρνητικούς συνειρμούς που προκύπτουν από την προηγούμενη νομική μορφή του (λιμενικό ταμείο) και την ανάδειξη του νέου δυναμικού προφίλ του οργανισμού ( Ευέλικτη σύγχρονη εταιρεία υψηλών αποδόσεων που με τις επενδύσεις και τις δραστηριότητές της, θα συμβάλλει στην αναμόρφωση ολόκληρης της ευρύτερη περιοχής της Θεσπρωτίας ). - Της δημιουργίας μίας αξιόπιστης και αναγνωρίσιμης ταυτότητας και εικόνας. - Της σταδιακής προβολής της νέας εικόνας προς όλες τις κατευθύνσεις (πελάτες, ανταγωνιστές, προμηθευτές, ευρύτερο κοινωνικό σύνολο) με αποτελεσματικά επικοινωνιακά μέσα. - Στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού του λιμένος θα εκπονηθούν δύο μελέτες για τον σχεδιασμό προσέλκυσης εμπορικών πλοίων και για την διαχείριση, οργάνωση και λειτουργία της εμπορευματικής κίνησης. Αναβάθμιση της Ποιότητας και Ασφάλειας των Παρεχομένων Υπηρεσιών Στόχος είναι η συνεχής αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών και η βελτίωση του βαθμού ικανοποίησης των χρηστών, που θα επιτρέψει στο λιμένα να αναπτύξει τις δραστηριότητές του (υφιστάμενες και νέες) προσελκύοντας σημαντικό αριθμό νέων πελατών. Η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών θα γίνει μέσω της εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου προγράμματος βελτίωσης της ποιότητας που θα εστιασθεί στους ακόλουθους τομείς: - Πιστοποίηση του λιμένα σύμφωνα με τον Διεθνή Κώδικα ISPS για την ασφάλεια πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων. Στόχος είναι η ανάπτυξη όλων των απαραίτητων συστημάτων - διαδικασιών και η προμήθεια του απαραίτητου συμπληρωματικού εξοπλισμού ασφάλειας, που θα διασφαλίσουν την πιστοποίηση της ασφάλειας του λιμένα σύμφωνα με τα πρότυπα του ISPS. - Δημιουργία υποδομών ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος. Στόχος είναι η προμήθεια σύγχρονου εξοπλισμού απορρύπανσης που θα επιτρέψει στο λιμένα να έχει την επιχειρησιακή δυνατότητα αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης από πετρελαιοειδή και άλλες επιβλαβείς ουσίες. - Εισαγωγή και χρήση νέων τεχνολογιών και πληροφοριακών συστημάτων με εστίαση σε συστήματα που θα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα εξυπηρέτησης της επιβατικής και εμπορευματικής κίνησης του λιμένα. - Συστηματική προσέγγιση χρηστών και ενεργός προσπάθεια ανταπόκρισης του λιμένα στις ανάγκες τους και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. 153

160 Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) Ο Ο.Λ.ΗΓ., στοχεύει στην ανάδειξη και αναγνώρισης της κοινωνικής διάστασης της επιχειρηματικής δραστηριότητας του λιμένα μέσω της προώθησης της ανάπτυξης και εφαρμογής Προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ). 5.7 Υλοποίηση Επιχειρησιακού Σχεδίου Ο.Λ.ΗΓ. Στα πλαίσια άσκησης σύγχρονης Διοίκησης βασικό «εργαλείο» αποτελεί η κατάρτιση, υλοποίηση και συστηματική παρακολούθηση της τήρηση πρωτίστως του Στρατηγικού Σχεδίου της εταιρείας και ακολούθως του Επιχειρησιακού Σχεδίου (ΕΣ). Δεδομένης όμως της ευρείας σύνθεσης των δραστηριοτήτων της εταιρείας, σε συνδυασμό με την έλλειψη προσωπικού και ανεπάρκεια σχετικών πληροφοριακών συστημάτων, είναι απαραίτητη η χρήση εξωτερικών συμβούλων για την υποστήριξη στην υλοποίηση των περισσοτέρων δράσεων του Επιχειρησιακού Σχεδίου. Επιπροσθέτως, βασική προϋπόθεση για την επιτυχία υλοποίησης του ΕΣ αποτελεί η συστηματική παρακολούθηση της προόδου υλοποίησής του. Τα οφέλη της εργασίας αυτής είναι η οργάνωση και συστηματική παρακολούθηση του επενδυτικού προγράμματος του Ο.Λ.ΗΓ. και του κόστους οργάνωσης και λειτουργίας, εντοπίζοντας εγκαίρως τις αποκλίσεις. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατή η άμεση λήψη διορθωτικών μέτρων και η αποφυγή πρόσθετων δαπανών. Τέλος, επισημαίνεται ότι η κατάρτιση και ετήσια επικαιροποίηση του Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδίου του ΟΛΗΓ αποτελεί απαίτηση της Διοίκησης. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Ν.3429/2005 «Η Εταιρεία υποχρεούται να καταρτίζει: α) Το Στρατηγικό Σχέδιο (Σ.Σ.), που καθορίζει στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής τους μακροχρόνιους βασικούς στόχους για την εκπλήρωση των σκοπών της Εταιρείας και τις μεθόδους πραγματοποίησής τους. β) Το Επιχειρησιακό Σχέδιο (Ε.Σ.) με διάρκεια τριών έως πέντε ετών. Το Επιχειρησιακό Σχέδιο εξειδικεύει τους στόχους του Στρατηγικού Σχεδίου και τις μεθόδους πραγματοποίησης για καθένα από τα έτη της διάρκειάς του.» Επιπροσθέτως, στα άρθρα 5 και 6 του Ν.3429/2005 (όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει) περιγράφονται οι απαιτήσεις ως προς τον τρόπο κατάρτισης και τήρησης του Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδίου αντίστοιχα. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται συγκεντρωτικά, οι στρατηγικοί στόχοι και οι στρατηγικές κατευθύνσεις ανά λειτουργία. 154

161 Σ1 Σ2 Σ3 Σ4 Σ5 Σ6 Σ7 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ & ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Ο.Λ.ΗΓ. ΑΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ Ανάπτυξη της Εμπορευματικής Κίνησης και ανάδειξη του λιμένα ως Δυτικής Πύλης των Βαλκανίων για μεταφορά εμπορευμάτων Δ.1.1 Ανάπτυξη χώρου ασυνόδευτων και Υπηρεσίες Εμπορευματικού Κέντρου Δ.1.2 Ανάπτυξη Στρατηγικών Συνεργασιών - Ανάπτυξη Εμπορευματικών Μεταφορών ΕΠΙΒΑΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ Ανάπτυξη Επιβατικής Κίνησης και ανάδειξη του λιμένα ως αφετήριο λιμάνι Δ.2.1 Ολοκλήρωση των Έργων Επέκτασης των υποδομών του νέου λιμένα (Β' Φάση) Δ.2.2 Παρακολούθηση υλοποίησης έργων επέκτασης Λιμένα Γ1 Φάσης. Δ.2.3 Διαμόρφωση - Επέκταση υπαρχόντων υποδομών νέου λιμένα. ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ Ανάπτυξη δραστηριοτήτων Τουριστικού Λιμένα και ανάδειξη των προοπτικών ανάπτυξης του τουρισμού στην Θεσπρωτία Δ.3.1 Ανάπτυξη δικτύου μαρίνων και καταφυγίων τουριστικών σκαφών Δ.3.2 Ανάπλαση παράλιων χώρων δικαιοδοσίας Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. Δ.3.3 Ανάπτυξη εγκαταστάσεων Cruise Terminal ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ Βελτιστοποίηση των εσόδων από την εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας του Ο.Λ.ΗΓ. Δ.4.1 Αξιοποίηση Επιβατικών Σταθμών Β' Φάσης & Αναπτυξιακή Αξιοποίηση Παλαιού Λιμένα Δ.4.2 Αξιοποίηση χώρων parking σκαφών ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Αξιοποίηση των προγραμμάτων της Ε.Ε. Δ.5.1 Αξιοποίηση Προγραμμάτων της Ε.Ε. ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ Ο.Λ.ΗΓ. Αναδιοργάνωση και Εκσυγχρονισμός της Λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ. Δ.6.1 Δ.6.2 Δ.6.3 Δ.6.4 Δ.6.5 Οργανωτικός και Λειτουργικός Ανασχεδιασμός Ενίσχυση και Αναβάθμιση του Ανθρώπινου Δυναμικού Ανάπτυξη Λειτουργίας Μάρκετινγκ και προγράμματος προβολής και προώθησης Αναβάθμιση της ποιότητας και ασφάλειας των παρεχόμενων υπηρεσιών Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Υλοποίηση Στρατηγικού & Επιχειρησιακού Σχεδίου του Ο.Λ.ΗΓ. Δ.7.1 Υποστήριξη Υλοποίησης Επιχειρησιακού Σχεδίου 155

162 6 Σχέδια Δράσης Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται τα Σχέδια Δράσης που θα πρέπει να υλοποιηθούν προκειμένου να επιτευχθούν οι στρατηγικοί στόχοι του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας. Κάθε σχέδιο δράσης περιλαμβάνει τους στόχους και τις επιμέρους απαιτούμενες δράσεις, ενώ για κάθε δράση παρουσιάζεται η γενική περιγραφή, ο τρόπος υλοποίησης, το κόστος, τα οφέλη και η διάρκεια-χρόνος υλοποίησής της. Όσον αφορά τον τρόπο υλοποίησης των δράσεων του επιχειρησιακού σχεδίου του Ο.Λ.ΗΓ., είναι σκόπιμο να επισημανθεί ότι, λόγω της ευρείας επέκτασης των δραστηριοτήτων του λιμένα, της τεχνικής φύσης πολλών έργων υποδομής που απαιτούνται για την ανάπτυξη αυτών των νέων δραστηριοτήτων και των σημαντικών αλλαγών που θα επιφέρουν στην εσωτερική λειτουργία του Οργανισμού, εκτιμάται ότι ο Ο.Λ.ΗΓ., θα απαιτήσει σε πολλές δράσεις, υποστήριξη από εξειδικευμένους συμβούλους. Στο πλαίσιο μιας ορθολογικής οργάνωσης του τρόπου υλοποίησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου, έχουν προδιαγραφεί τρεις κύριες κατηγορίες δράσεων, και συγκεκριμένα: Δράσεις που θα υλοποιηθούν εξ ολοκλήρου εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. Δράσεις που απαιτούν την υλοποίηση ανεξάρτητης μελέτης από εξειδικευμένους συμβούλους (π.χ. τεχνοοικονομικές μελέτες) Δράσεις που θα υλοποιηθούν εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ., αλλά που παράλληλα θα απαιτήσουν συμβουλευτική υποστήριξη σε εξειδικευμένα θέματα. Η υποστήριξη μπορεί να έχει τη μορφή: - Τεχνικής Υποστήριξης: Θέματα που αφορούν την προώθηση υποδομών του λιμένα. - Επιχειρηματικής Υποστήριξης: Θέματα που αφορούν την προώθηση αλλαγών στη λειτουργία του Ο.Λ.ΗΓ. Στο πλαίσιο του παρόντος επιχειρησιακού σχεδίου, η υλοποίηση/ κόστος αυτών των δράσεων υποστήριξης συμπεριλαμβάνονται στις επιμέρους κύριες δράσεις που αφορούν. Τα Σχέδια Δράσης αναπτύσσονται σε δύο βασικές περιοχές, που αφορούν αφενός τις παραγωγικές λειτουργίες και, αφετέρου, τις οριζόντιες υποστηρικτικές λειτουργίες, όπως αποτυπώνεται στο επόμενο σχήμα: 156

163 ΣΧΕΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΕΠΙΒΑΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΣΔ1 ΣΔ2 ΣΔ3 ΣΔ4 Χώρος Ασυνόδευτων - Εμπορευματικό κέντρο Ανάπτυξη Στρατ. Συνεργασιών - Εμπορ.Μεταφορές Εφαρμογή Προγράμματος Συστηματικής Δικτύωσης ΣΔ6 Ολοκλήρωση Β Φάσης επέκτσης υποδομών Λιμένα Χρημα/ση Γ ' Φάσης - παρακολουθηση υλοποιησης εργων Διαμόρφωση - Επέκταση υπαρχόντων υποδομών Λιμένα Δίκτυο Μαρίνων Σκαφών αναψυχής & καταφυγίων Ανάπλαση παράλιων χώρων Cruise Terminal ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ Ο.Λ.ΗΓ. Οργανωτίκος και λειτουργικός ανασχεδιασμός Αναβάθμιση ανθρωπίνου δυναμικού Μαρκετινγκ - Προώθηση Ποιότητα και Ασφάλεια Παρεχομενων Υπηρεσιων Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ Αξιοποίηση Νέων Επιβατικών Σταθμών Αναπτυξιακή αξιοποίηση Παλαιού Λιμένα Αξιοποίηση παρκινγκ σκαφών ΣΔ5 ΣΔ7 ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ 157

164 Σ.Δ. 1 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ Εισαγωγή Το Λιμάνι της Ηγουμενίτσας με τις παρούσες υποδομές και τις υπηρεσίες που προσφέρει χαρακτηρίζεται βασικά επιβατικό, με ακτοπλοϊκή σύνδεση τόσο με το Εσωτερικό όσο και με το Εξωτερικό. Δεδομένης της έλλειψης, προς το παρόν, τόσο αποθηκευτικών χώρων (ΣΕΜΠΟ-Container Terminal, Σιλό κ.λπ.), όσο και κατάλληλων λιμενικών υποδομών δεν γίνεται διακίνηση εμπορευμάτων, εκτός αυτών που μεταφέρονται στα φορτηγά και στις νταλίκες. Σημειώνεται όμως ότι στη χρήση 2014 ξεκίνησε σε πολύ μικρή έκταση η παροχή υπηρεσιών ασυνόδευτων φορτίων. Η συνολική ετήσια κίνηση φορτηγών εξωτερικού για το 2009 ανήλθε σε ( απόπλους και κατάπλους), μειωμένη κατά σε σχέση με το 2008 ( απόπλους και κατάπλους), το 2010 παρουσίασε περαιτέρω οριακή μείωση 0,26% ( απόπλοι και κατάπλοι) ενώ τα 2011 η μείωση ήταν της τάξης του 5,77% ( απόπλοι και κατάπλοι). Το 2012 η ετήσια κίνηση φορτηγών εξωτερικού ανήλθε σε ( απόπλοι και κατάπλοι) παρουσιάζοντας νέα μείωση κατά 8,6% έναντι του Το 2013 η ετήσια κίνηση φορτηγών εξωτερικού μειώθηκε περαιτέρω κατά 1,7% έναντι του 2012 ( απόπλοι και κατάπλοι) ενώ το 2014 παρουσίασε μέση αύξηση 8% σε σχέση με το Η κίνηση φορτηγών εσωτερικού για το 2009 ανήλθε σε ( απόπλους και κατάπλους), μειωμένη κατά ( απόπλους και κατάπλους) σε σχέση με το Το 2010 ανήλθε σε ( απόπλοι και κατάπλοι) παρουσιάζοντας μείωση 11,34% σε σχέση με το 2009 και το 2011 η συνολική ετήσια κίνηση φορτηγών εσωτερικού ανήλθε σε ( απόπλοι και κατάπλοι) παρουσιάζοντας περεταίρω μείωση 7,78% σε σχέση με το Το 2012 η κίνηση φορτηγών εσωτερικού ανήλθε σε ( απόπλοι και κατάπλοι) παρουσιάζοντας σχετική σταθερότητα σε σχέση με το έτος Το 2013 η κίνηση ανήλθε σε ( απόπλοι και κατάπλοι) παρουσιάζοντας αύξηση 4,16% σε σχέση με το 2012 ενώ το 2014 παρέμεινε στα επίπεδα του 2013 ( αύξηση 0,2%). Ο Ο.Λ.ΗΓ. έχει ως πρώτη προτεραιότητα την ουσιαστική ενίσχυση της εμπορευματικής κίνησης του λιμένα μέσω: Της ανάπτυξης εξειδικευμένων υποδομών και υπηρεσιών (Χώρο Ασυνόδευτων, Υπηρεσίες Εμπορευματικού Κέντρου) οι οποίες θα αναβαθμίσουν την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και τη γενικότερη ελκυστικότητα του λιμένα για εμπορευματικές μεταφορές. Της ανάπτυξης στρατηγικών συνεργασιών με λιμένες της Αδριατικής, των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής και της Ελλάδας για την ανάδειξη του λιμένα ως Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για τη μεταφορά εμπορευμάτων. Η ανάπτυξη του Εμπορευματικού Κέντρου αποτελεί σύνθετο έργο με μακροπρόθεσμο ορίζοντα ολοκλήρωσης. Η προσέγγιση του Ο.Λ.ΗΓ. προς αυτήν την κατεύθυνση αναλύεται στα σχέδια δράσης που ακολουθούν. Στο πλαίσιο αυτό, δεν αναμένεται σημαντική αύξηση της εμπορευματικής κίνησης του λιμένα, μέχρι να αναπτυχθούν και να λειτουργήσουν 158

165 πλήρως οι εξειδικευμένες υποδομές και υπηρεσίες εξυπηρέτησης της εμπορευματικής κίνησης. Η αύξηση της κίνησης προβλέπεται να γίνει μέσω της ανάπτυξης και λειτουργίας χώρων ασυνόδευτων φορτίων, της σταδιακής βελτίωσης των υπηρεσιών του λιμένα και της προώθησης του λιμένα στους κύριους προορισμούς της σημερινής εμπορευματικής κίνησης (Μπάρι, Πρίντεζι, Ανκόνα). Οι επιμέρους δράσεις που εντάσσονται στο ανωτέρω πλαίσιο και περιγράφονται στη συνέχεια είναι: Δ1.1.: Ανάπτυξη Χώρου Ασυνόδευτων Φορτίων - Εμπορευματικού Κέντρου. Δ1.2: Ανάπτυξη Στρατηγικών Συνεργασιών Ανάπτυξη Εμπορευματικών Μεταφορών. 159

166 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Γενική Περιγραφή ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Η ανάπτυξη και λειτουργία του Εμπορευματικού Κέντρου Θεσπρωτίας, αποτελεί έναν από τους βασικότερους μακροπρόθεσμους στόχους για τον Ο.Λ.ΗΓ. Το Εμπορευματικό Κέντρο αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά τις προοπτικές και το προφίλ του λιμένα και θα αποτελέσει έναν από τους βασικούς πυλώνες για την ανάδειξή του σε Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για τη μεταφορά εμπορευμάτων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι τάσεις που κυριαρχούν όσον αφορά τα Εμπορευματικά Κέντρα είναι η έντονη ανταγωνιστικότητα, η έμφαση στο διαμετακομιστικό εμπόριο, η υψηλή συγκέντρωση μεριδίου αγοράς σε λίγα λιμάνια, η επικράτηση του door-to-door έναντι του port-to-port και η διασύνδεση χερσαίων και θαλάσσιων δικτύων. Τα λιμάνια πλέον αποτελούν συστήματα Logistics. Η υλοποίηση ενός σύνθετου και πολύπλοκου έργου, όπως αυτό του Εμπορευματικού Κέντρου Θεσπρωτίας, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με προσεκτικό και συστηματικό τρόπο, ώστε να διασφαλισθεί η επιτυχία της σημαντικής αυτής επένδυσης και να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος κατά την υλοποίησή του. Το αρχικό Επιχειρηματικό σχέδιο υλοποίησης Εμπορευματικού Κέντρου του ΟΛΗΓ προέβλεπε τα παρακάτω βήματα: Εκπόνηση Τεχνικοοικονομικής Μελέτης Σκοπιμότητας του Εμπορευματικού Κέντρου Εκπόνηση Μελέτης Βιωσιμότητας Σύστασης του Φορέα Διαχείρισης του Εμπορευματικού Κέντρου Σύσταση Προτεινόμενου Φορέα Διαχείρισης Εμπορευματικού Κέντρου Εφαρμογή Προγράμματος Υλοποίησης Ανάπτυξης Εμπορευματικού Κέντρου Ανάπτυξη Χώρου Εξυπηρέτησης Ασυνόδευτων Φορτίων. Οι παραπάνω μελέτες εκπονήθηκαν και το βασικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν είναι ότι προκειμένου να κατασκευαστεί Ε.Κ., απαιτούνται μεγαλύτερες εκτάσεις από αυτές που ήδη κατέχει ο Ο.Λ.ΗΓ., και οι οποίες είναι δύσκολα να αποκτηθούν λόγω των ιδιαίτερα υψηλών τιμών απαλλοτριώσεων των εκτάσεων δίπλα στον λιμένα. Ως εκ τούτου, η κατασκευή του Εμπορευματικού Κέντρου θα έπρεπε να περιοριστεί στους χώρους που θα διαμορφώνονταν από την Β και Γ φάση επέκτασης. Ακολούθως, σε επόμενα Επιχειρησιακά Σχέδια του Ο.Λ.ΗΓ., αποφασίστηκε μία διαφορετική προσέγγιση στην ανάπτυξη Εμπορευματικού Κέντρου στο χώρο του Λιμένα και εκτός αυτού. Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, ο Ο.Λ.ΗΓ. θα προχωρήσει καταρχάς στην δημιουργία χώρου απόθεσης ασυνόδευτων φορτίων και containers εντός της χερσαίας ζώνης του Λιμένα, με επόμενο στόχο την ανάπτυξη εμπορευματικού κέντρου σε χώρους εκτός του Λιμένα. Για ένα λιμάνι Ro-Ro όπως η Ηγουμενίτσα, με τον όρο «ασυνόδευτα 160

167 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ φορτία» νοούνται οι κινητές μη αυτοκινούμενες μονάδες (ρυμουλκούμενα ή ημιρυμουλκούμενα) που πραγματοποιούν το τμήμα της θαλάσσιας μεταφοράς τους χωρίς οδικό ελκυστήρα (τράκτορα), προκειμένου να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη αποδοτικότητα της μεταφοράς. Οι μονάδες αυτές μεταφέρονται οδικά ως το λιμάνι επιβίβασης, εκεί ο ελκυστήρας αποχωρίζεται και επιστρέφει στη βάση, ενώ η ασυνόδευτη μονάδα φορτώνεται στο πλοίο με μέσα του λιμένα ή τρίτων, πραγματοποιώντας έτσι το θαλάσσιο τμήμα της μεταφοράς πρακτικά ως φορτίο και όχι ως όχημα. Με ανάλογο τρόπο εκφορτώνεται στο λιμάνι αποβίβασης απ όπου παραλαμβάνεται από άλλον ελκυστήρα ο οποίος την μεταφέρει στον τελικό προορισμό της. Από τη στιγμή που αποσυνδέεται η ασυνόδευτη μονάδα από τον τράκτορα έως την φόρτωσή της στο πλοίο είναι δυνατό να μεσολαβήσουν από λίγες ώρες έως κάποιες ημέρες. Στην πρώτη περίπτωση, η ασυνόδευτη μονάδα αποτίθεται κοντά στη ράμπα φόρτωσης, στον χώρο αναμονής των υπολοίπων προς φόρτωση οχημάτων. Στη δεύτερη περίπτωση, οδηγείται σε ασφαλή χώρο φύλαξης έως την ώρα της φόρτωσής της, οπότε και οδηγείται στη ράμπα φόρτωσης. Το αντίστοιχο συμβαίνει και στο λιμάνι εκφόρτωσης: η ασυνόδευτη μονάδα μπορεί να αποχωρήσει από το λιμάνι μέσα σε λίγες ώρες ή μπορεί να οδηγηθεί σε χώρο απόθεσης και να παραληφθεί αργότερα από τον τράκτορα που θα την οδηγήσει στον τελικό της προορισμό. Η διαχείριση ασυνόδευτων φορτίων, επομένως, περιλαμβάνει την ασφαλή φύλαξη των ασυνόδευτων μονάδων σε χώρους του λιμένα και την φορτοεκφόρτωσή τους στα πλοία. Η διαχείριση της κίνησης αυτής ελάχιστα διαφέρει από τη σημερινή λειτουργία του λιμένα και είναι αυτή που έχει τις μικρότερες απαιτήσεις σε υποδομές και εξοπλισμό. Στην κίνηση αυτή θα μπορούσαν να προστεθούν και εμπορευματοκιβώτια που φθάνουν στο λιμάνι επί φορτηγού, εκφορτώνονται εκεί και στη συνέχεια φορτώνονται σε χαμηλές πλατφόρμες (κινητές αλλά όχι αυτοκινούμενες) με τις οποίες φορτώνονται στο Ο/Γ-Ε/Γ πλοίο. Επειδή οι πλατφόρμες αυτές μπορούν να εξυπηρετήσουν και δύο εμπορευματοκιβώτια καθ ύψος, αυτός ο τρόπος μεταφοράς, παρά την μεταφόρτωση που συνεπάγεται, εκμεταλλεύεται καλύτερα το ύψος. Ακόμη μεγαλύτερο νόημα αποκτά αυτός ο τρόπος μεταφοράς όταν το εμπορευματοκιβώτιο πληρούται ή εκκενώνεται στο λιμάνι το οποίο ουσιαστικά δρα ως πάροχος υπηρεσιών third party logistics (3PL) αφού διαχειρίζεται τα επιμέρους φορτία που αποτελούν το εμπορευματοκιβώτιο (αποθήκευση, συλλογή/ διανομή, παροχή υπηρεσιών ελαφράς συναρμολόγησης ή άλλων υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, κλπ.). Είναι σαφές πως η περίπτωση αυτή έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις και σε τεχνογνωσία και σε πόρους αλλά και σε υποδομές και εξοπλισμό. Επιπλέον, η χρήση χαμηλής πλατφόρμας για τη μεταφορά μεταξύ λιμένων απαιτεί συμβατότητα (επιχειρηματική και λειτουργική) μεταξύ των δύο 161

168 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ λιμένων και, κατά συνέπεια, προϋποθέτει συνεργασία με την ιταλική πλευρά (ενδεχομένως δε και με την ναυτιλιακή εταιρεία). Η προσέγγιση αυτή αναλύεται στις παρακάτω δράσεις: Ανάπτυξη Χώρου Απόθεσης Ασυνόδευτων Φορτίων και Containers: Όσον αφορά την Ανάπτυξη Χώρου Εξυπηρέτησης Ασυνόδευτων Φορτίων, ο χώρος εντός του Λιμένα που έχει επιλεγεί βρίσκεται δίπλα από τη Νότια Πύλη του Λιμένα και έχει έκταση 50 στρεμμάτων (από τα οποία τα μισά σχεδόν χρησιμοποιεί η εταιρία κατασκευής της Γ1 φάσης ανάπτυξης λιμένα ως εργοτάξιο). Επιπλέον, προβλέπεται ότι μετά την ολοκλήρωση της Γ1 φάσης επέκτασης λιμένα θα είναι δυνατόν να διατεθούν ακόμα 35 στρέμματα. Στα πλαίσια της εξυπηρέτησης της διακίνησης και προσωρινής αποθήκευσης των ασυνόδευτων μονάδων ο Ο.Λ.ΗΓ. διενήργησε εντός του 2013 διαγωνισμό εκμετάλλευσης των υπηρεσιών του και σύναψε σύμβαση με τον ανάδοχο του διαγωνισμού για την διαχείριση των ασυνόδευτων φορτίων. Η διακίνηση των φορτίων γίνεται εντός του Νέου Λιμένα και η αποθήκευση γίνεται σε πολύ μικρό τμήμα του χώρου ασυνόδευτων (εμβαδού μόλις 2,6 στρεμ). Κατ αυτό τον τρόπο γίνεται μεν φορτοεκφόρτωση και διακίνηση ασυνόδευτων φορτίων όμως δεν εξυπηρετείται όπως προβλέπεται η αποθήκευση των ανωτέρω φορτίων. Με την τελική διαμόρφωση του χώρου (τουλάχιστον των 20 στρεμ.), ο χώρος αυτός θα λειτουργήσει σε υψηλό βαθμό για αποθήκευσης φορτίων. Το παρόν Επιχειρησιακό Σχέδιο προβλέπει την αξιοποίηση των ανωτέρω 20 στρεμμάτων με δαπάνες του αναδόχου που θα προκύψει από διαγωνισμό της υπηρεσίας αξιοποίησης-διαχείρισης υπηρεσίας αποθήκευσης ασυνόδευτων και βασικές αρχικές δαπάνες του ΟΛΗΓ. Ο ανωτέρω διαγωνισμός θα διενεργηθεί στις αρχές του 2016 και ο ΟΛΗΓ θα επιλέξει μέσω αυτού τον ανάδοχο. Μετεξέλιξη του Χώρου Εξυπηρέτησης Ασυνόδευτων Φορτίων σε Εμπορευματικό Κέντρο: Ένα σημαντικό ζήτημα σχετικά με την δημιουργία Ε.Κ. στην περιοχή, είναι η σύνδεση του με τον λιμένα. Προτείνεται η λειτουργία του ΕΚ να εφαρμόσει το διχωρικό σύστημα, σύμφωνα με το οποίο τμήμα περιορισμένης έκτασης του Ε.Κ. βρίσκεται εντός της λιμενικής ζώνης, ενώ το κύριο τμήμα στην ενδοχώρα. Αυτό προβλέπεται από τη σχετική νομοθεσία για τα Εμπορευματικά Κέντρα. Κατωτέρω αναλύεται ο τρόπος ανάπτυξης και υλοποίησης της δράσης αυτής. Τρόπος Υλοποίησης Ανάπτυξη Χώρου Εξυπηρέτησης Ασυνόδευτων Φορτίων: Έχει ήδη ολοκληρωθεί η Τεχνικοοικονομική Μελέτη Σκοπιμότητας. Σκοπός της μελέτης ήταν να αποτιμήσει την οικονομική και λειτουργική βιωσιμότητα της παροχής υπηρεσιών διαχείρισης ασυνόδευτων φορτίων σε χώρους 162

169 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ εντός της έκτασης του λιμένα Ηγουμενίτσας και να προσδιορίσει τον χώρο και τον τρόπο με τον οποίο θα παρέχονται οι υπηρεσίες αυτές. Με την ολοκλήρωση των έργων της Β Φάσης, χρειάζονται εκτεταμένες παρεμβάσεις στο χώρο (Λιμενικά έργα, έργα οδοποιίας, προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού ασφαλείας και μηχανολ. εξοπλισμού κλπ) προκείμενου να καταστεί απόλυτα λειτουργικός και ασφαλής ο συνολικός χώρος εξυπηρέτησης των ασυνόδευτων φορτίων εντός του Λιμένα. Ανάπτυξη Εμπορευματικού Κέντρου: Ο Ο.Λ.ΗΓ. σε συνεργασία με την Λιμενική Αρχή της Βενετίας υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (TEN-T Agency) την πρόταση ADRIAMOS, με αντικείμενο την χρηματοδότηση όλων των μελετών κατασκευής του Εμπορευματικού Κέντρου Θεσπρωτίας (το οποίο αποτελεί ένα Επιχειρηματικό Πάρκο Επιχειρήσεων Εφοδιαστικής Αλυσίδας), στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος των Θαλασσίων Διαδρόμων. Κατά συνέπεια, εντάχθηκαν οι οριστικές μελέτες ανάπτυξης του διχωρικού Ε.Κ. (όπως προβλέπονται από τον Ν.3333/2005 και Ν. 3710/2008) καθώς και οι μελέτες κατασκευής των κτιρίων και έργων υποδομής ως έργο των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (ΔΔΜ) συγχρηματοδότησης 50% από τα ΔΔΜ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και 50% από εθνικούς πόρους. Οι μελέτες που εντάχθηκαν στην πρόταση προς χρηματοδότηση και εγκρίθηκαν με την υπ αριθμ. C(2012) 8186/ εγκριτική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι: 1. Τοπογραφική Ανάλυση/μελέτη χωροθέτησης και χωροταξική μελέτη του Εμπορευματικού Κέντρου. (Location Analysis and Physical Planning of the bipolar Freight Village) 2. Μελέτη βιωσιμότητας Ε.Κ. και Υπολογισμός της Στροφής των Μεταφορών. (Feasibility study and Modal Shift calculation) 3. Ρυθμιστικό Σχέδιο Πρώτη & Δεύτερη Φάση (Master Plan -Phase I & Phase II) 4. Μελέτη αντίκτυπου στην κυκλοφορία (Traffic impact study) 5. Πολεοδομική Μελέτη (Urban Planning Study) 6. Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση (ΣΠΕ) Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΕΠΕ) (Strategic Environmental Impact Analysis (SEA) Environmental Impact Assessment (EIA) 7. Επιχειρηματικό Σχέδιο Επενδυτικό Σχέδιο, Πηγή Χρηματοδότησης, Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης (Business Plan - Investment Plan, Source of Funding, Time Schedule of Implementation) 8. Λεπτομερής Μελέτη του Εμπορευματικού Κέντρου (Detailed Design of Freight Village) Για την υλοποίηση των παραπάνω εγκεκριμένων μελετών, ο Ο.Λ.ΗΓ. προχώρησε στην προκήρυξη τριών (3) ανοικτών διεθνών διαγωνισμών το Με την ολοκλήρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών, οι μελέτες 163

170 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ανετέθησαν, εκπονήθηκαν, ολοκληρώθηκαν εμπρόθεσμα την 31/12/2014 και παρελήφθησαν από τον ΟΛΗΓ.ο οποίος βρίσκεται πλέον σε θέση να εξάγει τα απαραίτητα συμπεράσματα σε ότι αφορά στην περαιτέρω ωρίμανση και τελικά την αδειοδότηση και κατασκευή του διχωρικού Εμπορευματικού Κέντρου Θεσπρωτίας (ΕΚΘ). Στο διάστημα που μεσολάβησε, και διαρκούσης της περιόδου εκπόνησης των παραπάνω μελετών, καταργήθηκε ο Ν.3333/2005 για την ανάπτυξη Εμπορευματικών Κέντρων και οι υπόψη υποδομές αδειοδοτούνται και υλοποιούνται πλέον με το Ν.3982/2011 και αντιμετωπίζονται ως Επιχειρηματικά Πάρκα Ειδικού Τύπου. Από την έρευνα και αξιολόγηση όλων των εναλλακτικών επιλογών που εξετάστηκαν κατά την εκπόνηση των ως άνω μελετών, αναδείχτηκε ως μοναδική λύση η ανάπτυξη του διχωρικού Εμπορευματικού Κέντρου Θεσπρωτίας o στη θέση Γκρίκα της Δημοτικής Ενότητας Παραμυθιάς, του Δήμου Σουλίου Θεσπρωτίας, σε επαφή και πέριξ με το Βιοτεχνικό Πάρκο Θεσπρωτίας, σε συνολική έκταση 550στρ., σε απόσταση 20 χλμ από την Ηγουμενίτσα, με άμεση πρόσβαση από την Εγνατία Οδό και δυνατότητα τεχνικής σύνδεσης με την προβλεπόμενη σιδηροδρομική γραμμή του ΟΣΕ, o σε ζώνη προσωρινής εναπόθεσης ασυνόδευτων φορτίων εντός του λιμένος Ηγουμενίτσας. Η παραπάνω πρόταση/ τελική λύση, σύμφωνα με την αναλυτική τεκμηρίωση, που καταχωρείται στην Υπομελέτη Ε «Επιχειρηματικό Σχέδιο Επενδυτικό Σχέδιο, Πηγή Χρηματοδότησης, Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης», καθιστά πλέον το στόχο υλοποίησης του διχωρικού ΕΚ Θεσπρωτίας εφικτό και μάλιστα σε προβλέψιμο χρόνο με συγκεκριμένο εκτιμώμενο Προϋπολογισμό κατασκευής των έργων υποδομής και με αποδεδειγμένη επενδυτική αποδοτικότητα, όπως αποδεικνύεται από την αναλυτική Μελέτη Βιωσιμότητας όπου εμπεριέχεται στην Υπομελέτη Ε. Η υλοποίηση του ΕΚ προβλέπεται να γίνει από Εταιρεία Ειδικού Σκοπού (Επιχειρηματικό Πάρκο Θεσπρωτίας ΑΕ), με βασικό μέτοχο την ΟΛΗΓ ΑΕ, όπως προβλέπεται στις διατάξεις του Ν.3982/2011 σε συνδυασμό με το Ν.4302/2014, η οποία εταιρεία θα έχει κατά το νόμο την ευθύνη τόσο της ανάπτυξης όσο και της διαχείρισης του Πάρκου. Πρόκειται για έναν πολεοδομημένο Οργανωμένο Υποδοχέα Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων, στον οποίον επιτρέπεται η εγκατάσταση επιχειρήσεων εφοδιαστικής αλυσίδας σε ποσοστό 60% της ωφέλιμης έκτασης του καθώς και επιχειρήσεων μεταποίησης στην υπόλοιπη ωφέλιμη έκταση. Τα τεχνικά και οικονομικά μεγέθη του Εμπορευματικού Κέντρου προσδιορίστηκαν από το συνδυασμό των αποτελεσμάτων μελετών 164

171 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ προσδοκώμενου φόρτου που έχει εκπονηθεί σε παλαιότερο χρόνο και των απαιτήσεων που επεβλήθησαν από τη Μελέτη Βιωσιμότητας του έργου, με σκοπό τη διασφάλιση της οικονομικής ανταποδοτικότητας του. Για το Εμπορευματικό Κέντρο Θεσπρωτίας προβλέπεται η ανάπτυξη συγκεκριμένων έργων υποδομής, η κοστολόγηση των οποίων, βάσει δεικτών κόστους, απέδωσε τον κάτωθι προεκτιμώμενο προϋπολογισμό της Επένδυσης: ΚΟΣΤΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ Ε.Κ. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (451στρ μεικτά για logistics) Ιστορικό α/α Περιγραφή Κόστος σε ΦΠΑ α. Δαπάνες Ίδρυσης & Οργάνωσης Φορέα ΕΑΝΕΠ Συνολικό Κόστος , , ,00 β. Απόκτηση γης , ,00 γ. Κόστος Έργων Υποδομής , , ,22 1. Δίκτυο Εσωτερικής Οδοποιίας , , ,52 2. Δίκτυο Ύδρευσης , , ,84 3. Δίκτυο Αποχέτευσης ομβρίων , , ,36 4. Δίκτυο Αποχέτευσης ακαθάρτων , , ,28 5. Επέκταση Μονάδας Καθαρισμού Αποβλήτων , , ,00 6. Κτήριο Διοίκησης (250τμ) , , ,00 7. Δίκτυο Διανομής Ενέργειας / Οδοφωτισμός , , ,08 8. Τηλεπικοινωνιακό Δίκτυο , , ,64 9. Ανάπτυξη επιλεγμένων χώρων πρασίνου - Έργα Πυρόσβεσης , , ,50 δ. Μελέτες - Τεχνικός Σύμβουλος , , ,00 1. Εκπόνηση Τεχνικών Μελετών , , ,00 2. Διοίκηση Έργου , , ,00 ε. Οικον/τεχνικός Σύμβουλος Έργου , , ,00 Συνολικό Κόστος Έργου , , ,22 Ο τελικός προϋπολογισμός θα συνταχθεί μετά την εκπόνηση των τεχνικών μελετών των έργων υποδομής Μετά την περαίωση και παραλαβή των Μελετών, η ΟΛΗΓ ΑΕ προετοιμάζεται για την υπαγωγή της επένδυσης στον Πρόγραμμα «Connecting European Facilities (CEF) », με σκοπό την συγχρηματοδότηση των έργων υποδομής του ΕΚ Θεσπρωτίας, ο προϋπολογισμός του οποίου εκτιμάται ότι θα κινηθεί τελικά στο ποσό οκτώ έως δέκα εκατομμύρια ευρώ. Η σχετική πρόταση που προετοιμάζεται, αναμένεται να κατατεθεί στα αρμόδια Ευρωπαϊκά Όργανα για έγκριση έως το τέλος του

172 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Η υπαγωγή στο Πρόγραμμα (CEF) και κατά συνέπεια το ύψος των πόρων που πρέπει να δεσμευτούν μπορεί να αντιμετωπιστεί υπό δύο εναλλακτικές εκδοχές κατά τον ως άνω προϋπολογισμό: Α) Κάλυψη του συνόλου της δαπάνης από το Πρόγραμμα (CEF) (συμπεριλαμβανομένων των μελετών και των ενεργειών ωρίμανσης) με έναρξη χρηματοδότησης 6 ος 2016 και πέρας χρηματοδότησης (περαίωση του έργου) 2 ος 2019 Β) Κάλυψη της δαπάνης των μελετών και των ενεργειών ωρίμανσης από την ΟΛΗΓ ΑΕ και υπαγωγή στο Πρόγραμμα (CEF) του συνόλου του κατασκευαστικού προγράμματος του ΕΚ Θεσπρωτίας, με συνολικό προϋπολογισμό περίπου με έναρξη χρηματοδότησης 3 ος 2016 και πέρας χρηματοδότησης 2 ος Πέρα των ανωτέρω, ο Ο.Λ.ΗΓ., σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ηπείρου και τα αρμόδια υπουργεία, έχει εντείνει τις προσπάθειές του προκειμένου το συνολικό κόστος δημιουργίας του ΕΚ Θεσπρωτίας να καλυφθεί από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους. Η υλοποίηση του έργου αποτελεί στόχο και επένδυση στρατηγικής σημασίας για τον ΟΛΗΓ, τη Θεσπρωτία, την Ήπειρο και τη χώρα, όπως αναγράφεται σε πλείστα θεσμικά κείμενα χωρικού και αναπτυξιακού προσανατολισμού. Η θέση αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι το ΕΚ Θεσπρωτίας θα είναι το πρώτο, στην ελληνική επικράτεια, Εμπορευματικό Κέντρο για Επιχειρήσεις logistics συσχετισμένο μάλιστα με λιμένα πύλη. Τεχνικός Σύμβουλος έργου ΕΚ Με βάση τα παραπάνω, η ΟΛΗΓ ΑΕ παράλληλα και ανεξαρτήτως της προσπάθειας που επιχειρεί για τη χρηματοδότηση της επένδυσης, έχει αποφασίσει να προχωρήσει και στην αδειοδότηση της, δηλαδή στην έγκριση ανάπτυξης του Πάρκου, η οποία χορηγείται με την ΚΥΑ του Άρθ. 47 παρ. 1 του Ν. 3982/2011, που αποτελεί τη μόνη και αποκλειστική «πολυάδεια» της Επένδυσης. Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που έχει στη διάθεση της η ΟΛΗΓ ΑΕ, υπάρχει μεγάλο πλήθος εξειδικευμένων ενεργειών και εργασιών που πρέπει να υλοποιηθούν προκειμένου να βεβαιωθεί η αδειοδότηση της επένδυσης και να εκδοθεί η σχετική ΚΥΑ. Ενδεικτικές των ως άνω ενεργειών έχουν ως ακολούθως: 1) Ουσιαστική εξέλιξη των διεργασιών για τη σύσταση της Ανώνυμης Εταιρείας Ειδικού Σκοπού (Φορέας Υλοποίησης), δηλαδή προσδιορισμός Μετόχων, ύψος χαρτοφυλακίου, τεχνικές και νομικές διεργασίες προετοιμασίας της σύστασης του φορέα και για λογαριασμό της Ο.Λ.ΗΓ. ΑΕ., προετοιμασία σχεδίου καταστατικού, 166

173 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ κ.λπ. ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ 2) Ουσιαστική εξέλιξη των διεργασιών για την αναζήτηση του ιδιοκτήτη των δημοσίων εκτάσεων που έχουν ενταχθεί στο Επιχειρηματικό Πάρκο, προετοιμασία των διαδικασιών παραχώρησής τους, αναζήτηση βέλτιστης οικονομικής λύσης για τον προσδιορισμό του φορέα υποδοχής της κυριότητας ή της παραχώρησης χρήσης των δημοσίων εκτάσεων που έχουν συμπεριληφθεί στον σχεδιασμό του Ε.Κ. 3) Υποβολή αιτήσεων, παρακολούθηση, διαχείριση και λήψη όλων των αναγκαίων προεγκρίσεων και εγκρίσεων που πρέπει να εξασφαλιστούν για την αδειοδότηση της επένδυσης όπως ενδεικτικά Δασαρχείο, Αρχαιολογία/ Υπουργείο Πολιτισμού, γη υψηλής παραγωγικότητας, υποδομές ενέργειας (ΔΕΗ), τηλεφωνοδότησης, υποδοχή αποβλήτων, κ.λπ. 4) Εκπόνηση συνοπτικού Επιχειρησιακού Σχεδίου, όπου θα περιγράφονται οι διαδικασίες και τα βήματα υλοποίησης του έργου, οι αναγκαίες ενέργειες και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κατά τα οριζόμενα στον Ν. 3982/11. 5) Σύνταξη και υποβολή φακέλου έκδοση ΚΥΑ του άρθ. 47 παρ. του Ν. 3982/11 6) Παρακολούθηση της διαδικασίας εξέτασης του Φακέλου από τα αρμόδια Υπουργεία, συναντήσεις, συσκέψεις, διορθώσεις, συμπληρώσεις, βελτιώσεις έως την έκδοση της ΚΥΑ. Σημειώνεται ειδικότερα ότι στο πλαίσιο της ενέργειας 5, ήτοι της σύνταξης του Φακέλου συμπεριλαμβάνονται εκτός των άλλων 1. Τεχνοοικονομική μελέτη σκοπιμότητας βιωσιμότητας του ΕΚΘ 2. Έγγραφα και στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι η ΕΑΝΕΠ έχει διασφαλίσει την απαιτούμενη έκταση 3. Σχέδιο Κανονισμού Λειτουργίας του ΕΚΘ. 4. Λοιπά έγγραφα και δικαιολογητικά (π.χ. Καταστατικό/ Παρουσίαση ΕΑΝΕΠ, διαθέσιμα ΕΑΝΕΠ, τραπεζικά έγγραφα, εγκρίσεις Δημόσιων Αρχών κ.λπ.). 5. Πληροφορίες και Τεχνικές Εκθέσεις, όπου αποτυπώνονται με σαφήνεια οι τυχόν υφιστάμενες εξωτερικές υποδομές και δίκτυα και τα τυχόν απαιτούμενα πρόσθετα έργα υποδομής και η σύνδεση με αυτά. Ενόψει της ισχυρής πλέον πιθανότητας να υλοποιηθεί το έργο εντός των αμέσως προσεχών ετών και λαμβάνοντας υπόψη ότι ήδη ανοίγουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία της επόμενης διαχειριστικής περιόδου ΕΣΠΑ , CEF κ.λπ., η ΟΛΗΓ ΑΕ θα προσπαθήσει επειγόντως να επιτύχει την αναγκαία Τεχνική Ωριμότητα του έργου και να κάνει όλες τις απαραίτητες προεργασίες, να καταρτίσει το Φάκελο ΚΥΑ 167

174 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ και να επιδιώξει την έκδοση της. Δοθέντων των ανωτέρω, η ΟΛΗΓ ΑΕ, αναγνωρίζοντας την εξειδικευμένη τεχνογνωσία που απαιτείται για όλες τις παραπάνω νόμιμες ενέργειες, την ορθή κατάρτιση του Φακέλου, την παρακολούθηση της επένδυσης στα διάφορα στάδια ελέγχου και έγκρισης της, μέχρι και τη χορήγηση της ΚΥΑ του άρθ. 47 παρ. 1 του Ν.3982/2011, προτίθεται να αναθέσει με διεθνή διαγωνισμό σε Τεχνικό Σύμβουλο, με αποδεδειγμένη τεχνογνωσία στο αντικείμενο της αδειοδότησης και της ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων. Έργο του Τεχνικού Συμβούλου θα είναι η αντιμετώπιση όλων των προαναφερθέντων αναγκών με τελική υποχρέωση την έκδοση της ΚΥΑ του διχωρικού ΕΚ Θεσπρωτίας, εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος. Διερεύνηση Δυνατοτήτων Ανάπτυξης Εμπορευματικής Κίνησης από και προς το Λιμένα Ηγουμενίτσας: Συνεχής δράση που θα συντονίζεται εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Ανάπτυξη Χώρου Εξυπηρέτησης Ασυνόδευτων Φορτίων. Έναρξη παροχής υπηρεσιών υπηρεσίας αποθήκευσης ασυνόδευτων φορτίων το 2016 σε ένα χώρο εκτάσεως 20 στρεμμάτων περίπου. Ανάπτυξη Εμπορευματικού Κέντρου: Υποβολή πρότασης για χρηματοδότηση στο «Connecting European Facilities (CEF) »: Αρχές 2016 Δημοπράτηση του έργου του Τεχνικού Συμβούλου: Αρχές 2016 Υπογραφής σύμβασης Τεχνικού Συμβούλου: μέσα του 2016 Σύσταση ΕΑΝΕΠ/ Διασφάλιση έκτασης/ Εγκρίσεις Προεγκρίσεις αρμοδίων αρχών: 2016 Έρευνα Επενδυτικής Αγοράς/ Κατάρτιση Φακέλου ΚΥΑ: 2017 Παρακολούθηση/ Έκδοση ΚΥΑ του Ν. 3982/11:2018 Εκπόνηση μελετών εφαρμογής Τεχνικών Έργων: Υλοποίηση έργων του Ε.Κ.: Κόστος Υλοποίησης Χώρος Αποθήκευσης Ασυνόδευτων Φορτίων: Τα έργα (έργα οδοποιίας, λιμενικά έργα, προμήθειες υλικών ασφαλείας και εξοπλισμού, διάφορες εργασίες) προβλέπεται να καλυφθούν από τον ανάδοχο του έργου. Ο ΟΛΗΓ θα καταβάλει για αρχική διαμόρφωση του χώρου ποσό το Εμπορευματικό Κέντρο: Ο προϋπολογισμός του έργου βάση των υπαρχουσών μελετών κυμαίνεται γύρω στα 7-10 εκατ. ευρω. Το κόστος αυτό θα γίνει προσπάθεια να καλυφθεί από Ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους. Ο Ο.Λ.ΗΓ. θα επιβαρυνθεί με το κόστος του 168

175 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Τεχνικού Συμβούλου το οποίο εκτιμάται σε για την περίοδο ( για το 2016, για το 2017 και για το 2018). Οφέλη Χώρος Αποθήκευσης Ασυνόδευτων Φορτίων: Τα οφέλη από την λειτουργία των υπηρεσιών διαχείρισης λειτουργίας χώρου αποθήκευσης φορτίων εμπορικών πλοίων και ασυνόδευτων φορτίων για τα 20 στρέμματα παραχώρησης και λειτουργίας διαχείρισης της υπηρεσίας της Εταιρίας, εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στο ποσό των 50 χιλ. για το 2017, 50 χιλ. ευρώ για το 2018 και 80χιλ για το 2019 δεδομένου ότι θα παραδοθεί ο χώρος της Γ1 Φάσης ανάπτυξης Εμπορικού Λιμένα και θα μπορούν να προσεγγίζουν πλέον εμπορικά πλοία. Εμπορευματικό Κέντρο: Τα οφέλη θα προσδιοριστούν από τις σχετικές μελέτες και θα εμφανιστούν μετά το 2019 (εκτός του παρόντος Επιχειρησιακού Σχεδίου). Δείκτες Εκροών Υπαγωγή του έργου του ΕΚ σε πλήρη χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους Ολοκλήρωση όλων των απαιτούμενων διαδικασιών αδειοδότησης του ΕΚ βάση του χρονοδιαγράμματος Δείκτες Αποτελέσματος Ποσοστό αύξησης της εμπορευματικής κίνησης ετών Ποσοστό ολοκλήρωσης εργασιών δημιουργίας ΕΚ έως τα τέλη του Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας Χώρος Εξυπηρέτησης αποθήκευσης Ασυνόδευτων Φορτίων Δεδομένης της αρχικής φάσης στην οποία βρίσκεται η δράση αυτή, είναι πολύ σημαντική η σωστή ανάλυση όλων εκείνων των παραγόντων που δύνανται να επηρεάσουν την εμπορευματική κίνηση από και προς το λιμάνι της Ηγουμενίτσας: Η διακίνηση ασυνόδευτων φορτίων έχει μεγαλύτερο νόημα και περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας εάν εφαρμοστεί στην κίνηση εξωτερικού. Στο πλαίσιο αυτό, κρίσιμη για την τελική διαμόρφωση του έργου είναι η απόφαση του Ο.Λ.ΗΓ. για το αν θα προχωρήσει ή όχι σε συμφωνίες με λιμάνια από τη μεριά της Ιταλίας. Εμπορευματικό Κέντρο Όσον αφορά την ανάπτυξη του Εμπορευματικού Κέντρου ως επέκταση της επένδυσης για τους χώρους ασυνόδευτων φορτίων, καθοριστικοί παράγοντες για τη πραγματοποίησή της δράσης αυτής είναι: Το επιχειρηματικό μοντέλο που τελικά θα ακολουθηθεί για την παροχή των συγκεκριμένων υπηρεσιών. Η επιτυχής κάλυψη της χρηματοδότησης του έργου. 169

176 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.1 ΧΩΡΟΣ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ -ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Η έγκαιρη ολοκλήρωση όλων των προβλεπόμενων δράσεων. 170

177 Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 1.2. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή υλοποίηση των μεγάλων έργων που σχεδιάζει ο Ο.Λ.ΗΓ. στον τομέα των εμπορευματικών μεταφορών και για την ανάδειξη του λιμένα ως Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για μεταφορά εμπορευμάτων, θα είναι η δυνατότητα του Ο.Λ.ΗΓ., αφενός να διαμορφώσει ένα εκτενές δίκτυο συνεργαζόμενων λιμένων, αφετέρου να επιτύχει την προσέλκυση σοβαρού επενδυτικού ενδιαφέροντος από ελληνικούς και διεθνείς φορείς που δραστηριοποιούνται στην αγορά των εμπορευματικών μεταφορών και logistics, για την υλοποίηση και διαχείριση αυτών των επενδύσεων. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να υλοποιηθούν οι ακόλουθες ενέργειες: Διαμόρφωση Σχεδίου Προώθησης Στρατηγικών Συνεργασιών: Α) Χώρες Βαλτικής: Διάδρομος Ηγουμενίτσας Βάρνας - Μαύρης Θάλασσας - Ρωσίας / Παρευξείνιων χωρών, κλπ. μέσω συμμαχιών και συμφωνιών με λιμένες της Αδριατικής, των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής, αλλά και της Ελλάδας. Το σχέδιο θα πρέπει να προδιαγράψει τα βήματα που απαιτούνται για τη διαμόρφωση ενός δικτύου συνεργαζόμενων λιμένων που θα επιτρέψουν τη σταδιακή ανάδειξη του λιμένα Ηγουμενίτσας σε Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών (επισημαίνεται ότι ο Ο.Λ.ΗΓ. έχει ήδη προχωρήσει στην αρχική συνεννόηση και υπογραφή M.O.U. με το λιμάνι της Βάρνας, της Βενετίας και με το λιμάνι του Τάραντα). Συγκεκριμένα, το σχέδιο θα πρέπει να αντιμετωπίσει θέματα όπως: Επιλογή λιμένων στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη του δικτύου. Πολιτική σύναψης συνεργασιών και στρατηγικών συμμαχιών. Προώθηση συνεργασιών σύναψη αρχικών M.O.U. Ανάπτυξη κοινού σχεδίου δράσης με τους συνεργαζόμενους λιμένες για την προώθηση των θαλάσσιων διαδρόμων. Ανάπτυξη μηχανισμών συστηματικής επικοινωνίας και παρακολούθησης της προόδου υλοποίησης των κοινών δράσεων. Β) Χώρες της Ανατολικής Μεσογείου: Η προώθηση των θαλάσσιων διαδρόμων στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, έγινε μέσω Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων στα οποία συμμετείχε ο Ο.Λ.ΗΓ. Σε επόμενο στάδιο θα πρέπει να γίνουν πρόσθετες κινήσεις για ανάπτυξη συνεργασιών με λιμάνια των χωρών αυτών. Εφαρμογή Προγράμματος Συστηματικής Δικτύωσης (networking) και προσέγγιση των σημαντικών ιδιωτικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην αγορά εμπορευματικών μεταφορών logistics [Εταιρείες Ανάπτυξης & Διαχείρισης Εμπορευματικών Κέντρων, Συνδέσμους Εξαγωγικών Επιχειρήσεων, 3PL Providers, Εταιρείες Διαχείρισης Μαρίνων, Cruise Line Operators, Ναυτιλιακές 171

178 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 1.2. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Εταιρείες, κλπ.). Στόχος είναι η ενημέρωση της αγοράς για το σχεδιασμό και προγραμματισμό των στρατηγικών έργων ανάπτυξης του λιμένα και η προώθηση της πολιτικής της εταιρείας, όσον αφορά τις προθέσεις διαμόρφωσης στρατηγικών συμμαχιών. Ο Ο.Λ.ΗΓ., μέσα από την οργάνωση παρουσιάσεων - ημερίδων και την προώθηση ενημερωτικού υλικού σε επιλεγμένους φορείς της αγοράς (Ελλάδα και Εξωτερικό), θα πρέπει να ανοίξει ένα δίαυλο επικοινωνίας και συνεργασίας με την αγορά και την άντληση βέλτιστων πρακτικών στο χώρο. Τρόπος Υλοποίησης Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Κόστος Υλοποίησης Διαμόρφωση Σχεδίου Προώθησης Στρατηγικών Συνεργασιών Θα υλοποιηθεί εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με ευθύνη της Διοίκησης, σε συνεργασία με την Διεύθυνση Ανάπτυξης. Εφαρμογή Προγράμματος Συστηματικής Δικτύωσης (networking): Θα υλοποιηθεί εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με ευθύνη της Διοίκησης, σε συνεργασία με την Διεύθυνση Ανάπτυξης. Διαμόρφωση Σχεδίου Προώθησης Στρατηγικών Συνεργασιών Συνεχής Δράση που θα προγραμματίζεται ετησίως. Εφαρμογή Προγράμματος Συστηματικής Δικτύωσης (networking): Συνεχής Δράση που θα προγραμματίζεται ετησίως. Το κόστος υλοποίησης εκτιμάται στα ευρώ ετησίως (κόστη συμμετοχής σε εκθέσεις ή εκδηλώσεις κλπ) Οφέλη Δεν θα υπάρξουν άμεσα οφέλη από τη δράση αυτή. Η δράση αυτή θα λειτουργήσει υποστηρικτικά στην ανάπτυξη της εμπορευματικής κίνησης του λιμένα της Ηγουμενίτσας και την ανάδειξή του ως λιμένα κρουαζιέρας. Δείκτες Εκροών Δείκτες Αποτελέσματος Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας Μία εκδήλωση στην Ελλάδα ανά έτος, μέχρι το Συμμετοχή σε μια Ευρωπαϊκή ή Διεθνής εκδήλωση ή έκθεση ανά έτος. Ποσοστό επιτυχίας στον αριθμό των συμφωνιών που επετεύχθησαν σε σχέση με το στόχο. Αριθμός εκδηλώσεων με φορείς του χώρου ανά έτος. Συστηματική προσέγγιση στο σχέδιο προώθησης των στρατηγικών αυτών συνεργασιών. Επιμονή για την ωρίμανση των συνεργασιών αυτών. Συνεχής παρακολούθηση των εξελίξεων στο χώρο των εμπορευματικών μεταφορών στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και των Βαλκανίων. 172

179 Σ.Δ. 2 ΕΠΙΒΑΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ Εισαγωγή Το λιμάνι της Ηγουμενίτσας σήμερα είναι κυρίως επιβατικό, με ακτοπλοϊκή σύνδεση, τόσο με το εσωτερικό, όσο και με το εξωτερικό. Η επιβατική κίνηση, κατά το 2014 (α εξάμηνο), εξυπηρετείται, κατά μέσο όρο, με 14 πλοία για τις γραμμές του Εσωτερικού και 15 πλοία για τις γραμμές του Εξωτερικού. Η κίνηση επιβατών εξωτερικού, από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας, μετά από σημαντική μείωση στην πενταετία , παρουσίασε αυξητικές τάσεις όσον αφορά την περίοδο (μέση αύξηση 6,28%) αλλά το 2011 εμφάνισε μείωση 4,15% σε σχέση με το Επίσης, η συνολική κίνηση επιβατών εσωτερικού παρουσίαζε σημαντική αύξηση την περίοδο αλλά το 2010 εμφάνισε μείωση περίπου 3,6% η οποία επεκτάθηκε περαιτέρω το 2011 (μείωση 7,3% σε σχέση με το 2010). Στη χρήση 2012 επήλθε νέα μείωση έναντι του 2011 κατά 10,70 % στα έσοδα από την κίνηση εσωτερικού ενώ, στα έσοδα από την κίνηση εξωτερικού η νέα μείωση έφθασε το 17% έναντι του Στη χρήση 2013 έχουμε αντιστροφή της τάσης με αύξηση στην κίνηση εσωτερικού κατά 11,28% σε σχέση με το 2012 και αύξηση στην κίνηση εξωτερικού κατά 5,7%. Το 2014 η τάση αυτή συνεχίστηκε με οριακή αύξηση στην κίνηση εσωτερικού κατά 1,16% σε σχέση με το 2013 και αύξηση στην κίνηση εξωτερικού κατά 0,3% αντίστοιχα. Η μείωση των εσόδων τόσο στην κίνηση εσωτερικού όσο και εξωτερικού κατά το 2012 αποδίδεται στην οικονομική κρίση / ύφεση που έχει πλήξει τόσο την Ελλάδα όσο και χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης (κυρίως Ιταλία και Ισπανία). Στόχος του Ο.Λ.ΗΓ. είναι, αφενός η σταθεροποίηση αρχικά και ανάπτυξη ακολούθως της επιβατικής κίνησης εξωτερικού και αφετέρου η ενίσχυση της επιβατικής κίνησης εσωτερικού (στόχος είναι από το 2017 να επιτευχθεί αύξηση κατά 5% της κίνησης εσωτερικού και εξωτερικού και 7% και 5% αντίστοιχα για το 2018 και 2019). Η αντιστροφή του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα από το 2016, αναμένονται να έχουν θετικό αντίκτυπο στην τουριστική κίνηση από και προς το λιμάνι της Ηγουμενίτσας. Παράλληλα, ο Ο.Λ.ΗΓ. στοχεύει στη σημαντική αύξηση του αριθμού πλοίων που θα χρησιμοποιούν το λιμένα ως αφετήριο λιμάνι. Σημαντική συνεισφορά στην βελτίωση της επιβατικής κίνησης του λιμένα αναμένεται να έχει η ανάπτυξη συνεργασιών με λιμένες της Αδριατικής (ανάληψη κοινών δράσεων ανάπτυξης της τουριστικής κίνησης του λιμένα) και η βελτίωση της συνεργασίας με τους χρήστες του λιμένα (άμεση αντιμετώπιση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν βελτίωση προσφερόμενων υπηρεσιών). Κύρια προτεραιότητα του Ο.Λ.ΗΓ. είναι η ολοκλήρωση της Β Φάσης επέκτασης των υποδομών του λιμένα που θα αναβαθμίσει σημαντικά την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών στους χρήστες του λιμένα και, παράλληλα, θα επιτρέψει την μετατροπή του σε αφετήριο λιμάνι με πολλαπλά οφέλη για τα έσοδα του Οργανισμού. Παράλληλα, η προώθηση των τουριστικών δραστηριοτήτων του λιμένα (μαρίνες, εξυπηρέτηση κρουαζιερόπλοιων) και η ανάδειξη των τουριστικών προοπτικών της Θεσπρωτίας, αναμένεται να έχει σημαντική επίδραση στην μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της επιβατικής κίνησης. Σημειώνεται ότι, η Β Φάση επέκτασης των υποδομών του λιμένα, με βάση τον παρόντα προγραμματισμό, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το Α τρίμηνο του 2017 και βάση των 173

180 μελετών προβλέπεται να επιφέρει αύξηση της επιβατικής κίνησης της τάξης του 20% εντός μιας τριετίας. Παράλληλα, οι δράσεις ανάπτυξης της τουριστικής κίνησης του λιμένα, που είχαν δρομολογηθεί τα προηγούμενα έτη, αναμένεται να έχουν επίπτωση στην κίνησή του. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται σημαντική αύξηση των δρομολογίων από και προς το λιμένα. Σημειώνεται ότι, δεδομένης της βαθιάς οικονομικής ύφεσης των τελευταίων ετών, οι προαναφερόμενες επιδράσεις στην αύξηση της επιβατικής κίνησης αναμένεται να επέλθουν μετά το Οι επιμέρους δράσεις που εντάσσονται στο ανωτέρω πλαίσιο και περιγράφονται στη συνέχεια είναι: Δ2.1.: Ολοκλήρωση των Έργων Επέκτασης του Νέου Λιμένα (Β Φάση). Δ2.2: Παρακολούθηση Έργων Υλοποίησης της Γ1 Φάσης Επέκτασης του Λιμένα. Δ2.3: Διαμόρφωση επέκταση των υπαρχόντων υποδομών του νέου λιμένα. 174

181 Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 2.1 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΛΙΜΕΝΑ (Β ΦΑΣΗ) Τα έργα της Β Φάσης επέκτασης των υποδομών του λιμένα, εάν και καθυστέρησαν σημαντικά δεδομένης της οικονομικής συγκυρίας και της αποχώρησης του εργολάβου κατά το 2011, βρίσκονται σε στάδιο τμηματικής υλοποίησης και προβλέπεται πλέον η ολοκλήρωσή του το Α τρίμηνο του Στις 25/2/2015 έγινε Διοικητική παραλαβή για χρήση των παρακάτω αυτοτελή τμημάτων του έργου «Νέος Λιμένας Ηγουμενίτσας Β Φάση»: 1. Λιμενικά έργα: Συνδετήριο κρηπίδωμα, κατασκευή ύφαλου κυματοθραύστη προστασίας της άκρας Δρεπάνου και έργα αποπεράτωσης ανακατασκευής κτηπιδότοιχου του υφιστάμενου νότιου προβλήτα του παλαιού Λιμένα. 2. Τα κτηριακά έργα: Τερματικός Σταθμός Τ2, Πύλη ακτοπλοΐας, Βόρεια Πύλη, Κτήριο Η/Μ εγκαταστάσεων και Δεξαμενή. 3. Έργα χερσαίας Ζώνης Λιμένα: Κατασκευή δικτύου όμβριων στην χερσαία ζώνη και στο νότιο τμήμα του λιμένα, ασφαλτικά, εξωτερική οδοποιία, διαμόρφωση περιβάλλοντα χώρου και κατασκευή Η/Μ εγκαταστάσεων Χερσαίας Ζώνης εντός περίφραξης λιμένα του νότιου τμήματος. Ο Ο.Λ.ΗΓ. παρακολουθεί την υλοποίησή των υπολοίπων αυτοτελών τμημάτων έργων της Β Φάσης σε συνεργασία με την ΕΥΔΕ ΜΕΔΕ. Προκειμένου τα έργα αυτά / υποδομές να καταστούν άμεσα λειτουργικά επιβάλλεται να γίνει μια σειρά παρεμβάσεων/ εργασιών. Οι παρεμβάσεις αυτές αφορούν: Εξοπλισμό Β τερματικού Μετακίνηση οριστικής φωτοσήμανσνης του διαύλου ναυσιπλοΐας Περιφράξεις διαμόρφωση χώρου για λόγους ασφαλείας Λοιπός εξοπλισμός (προσκρουστήρες, δέστρες κλπ) Ο προγραμματισμός όλων των ανωτέρω εργασιών αυτών θα γίνει εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. Τρόπος Υλοποίησης - Έργα Την ευθύνη για την υλοποίηση όλων των ενεργειών προώθησης και υλοποίησης του έργου της Β Φάσης έχει η ΕΥΔΕ ΜΕΔΕ. Ο Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να παρακολουθήσει την πρόοδο των δράσεων της ΕΥΔΕ ΜΕΔΕ. Για τις πρόσθετες εργασίες επί των παραδοτέων της Β Φάσης την ευθύνη υλοποίησης και παρακολούθησης έχει ο Ο.Λ.ΗΓ. Τα σχετικά έργα αναμένεται να πραγματοποιηθούν στις χρήσεις Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Η υλοποίηση των υπολοίπων τμημάτων της Β Φάσης των έργων επέκτασης του Λιμένα θα ολοκληρωθεί έως το πρώτο τρίμηνο του Οι πρόσθετες εργασίες διαμόρφωσης των υποδομών της Β Φάσης των έργων επέκτασης του Λιμένα θα γίνουν την περίοδο

182 Τίτλος Κόστος Υλοποίησης ΔΡΑΣΗ 2.1 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΛΙΜΕΝΑ (Β ΦΑΣΗ) Το έργο της επέκτασης των υποδομών του νέου λιμένα (Β Φάση), είχε προϋπολογισμό 72,250 εκ. ευρώ περίπου. Η χρηματοδότηση του έργου αυτού, έγινε από το Ταμείο Συνοχής, Εθνικούς Πόρους και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Το άμεσο κόστος των πρόσθετων εργασιών διαμόρφωσης των χώρων της Β Φάσης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο ποσό των ευρώ αναλυόμενο ως εξής: - Για περιφράξεις, οδοποιίες και εξοπλισμός ασφάλειας: από για το 2016, το 2017 και το Μετακίνηση οριστικής φωτοσήμανσνης του διαύλου ναυσιπλοΐας: το Για δέστρες, προσκρουστήρες, κάδοι κλπ υλικά: το 2016, το 2017 και το Για τον εξοπλισμό του Β Τερματικού Σταθμού: το 2016 και στο έτος Οφέλη Μετά την ολοκλήρωση των έργων, αναμένεται αύξηση της επιβατικής κίνησης της τάξεως του 20% εντός μιας τριετίας. Δείκτες εκροών Οι εκροές του Ο.Λ.ΗΓ. προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των ευρώ για τα έτη Δείκτες αποτελέσματος Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας - Προϋποθέσεις Ποσοστό ολοκλήρωση των έργων ανά έτος για 2016, 2017, Παρακολούθηση των διαδικασιών. Αντιμετώπιση εκτάκτων γεγονότων ή αναγκών που θα προκύψουν. Ολοκλήρωση των έργων - προμηθειών έως το 2018 Κίνδυνος υπέρβασης του προϋπολογισμού και μη επάρκεια των κονδυλίων. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η στενή παρακολούθηση της υλοποίησης των έργων και η έγκαιρη αντιμετώπιση των διαφόρων προβλημάτων. 176

183 Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 2.2 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ Γ1 ΦΑΣΗΣ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Στόχος είναι η παρακολούθηση, από την πλευρά του Ο.Λ.ΗΓ., σε συνεργασία με την ΕΥΔΕ ΜΕΔΕ, όλων των εκτελούμενων έργων της Γ1 Φάσης επέκτασης των υποδομών του λιμένα προκειμένου να εξασφαλιστεί η έγκαιρη και ποιοτική (βάση των προδιαγραφών) υλοποίησή τους. Το έργο ανατέθηκε σε ανάδοχο τον Μάρτιο του 2011 και αναμενόταν να ξεκινήσουν οι εργασίες τέλος Σεπτεμβρίου Δεδομένης όμως της καθυστέρησης παράδοσης των έργων της Β Φάσης (εξαιτίας της οικονομικής συγκυρίας και της αποχώρησης του εργολάβου) υπήρχε σχετική καθυστέρηση και στα έργα της Γ1 Φάσης. Η προθεσμία εκτέλεσης των έργων είχε οριστεί στους 54 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης οπότε τα έργα αναμενόταν να έχουν ολοκληρωθεί τον Μάιο του Εξαιτίας των καθυστερήσεων, πλέον η ημερομηνία παράδοσης των έργων της Γ1 Φάσης αναμένεται να μετατεθεί το Το έργο χρηματοδοτείται από Πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ε.Τ.Π.Α» μέσω του Ε.Π. Ε.Π. (αρ.απόφασης ένταξης 5124/ ) Άξονας Γ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΛΙΜΑΝΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΑΜΙΓΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ. με προϋπολογισμό ,20. Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του έργου είναι : Λιμενικά Έργα o Κρηπιδότοιχος μελλοντικού Ra-Ra μήκους 93,0 μέτρων περίπου και ωφέλιμου βάθους -10,20m, το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την πρυμνοδέτηση ενός Ο/Γ Ε/Γ πλοίου. o Νότια κρηπιδώματα κατά μήκος της νότιας ακτογραμμής του όρμου Ηγουμενίτσας συνολικού μήκους 610,0 μέτρων περίπου και ωφέλιμου βάθους -10,20m, για την δημιουργία δύο νέων θέσεων πλαγιοπρυμνοδέτησης Ο/Γ Ε/Γ πλοίων, σύμφωνα με το εγκεκριμένο Προγραμματικό Σχέδιο του λιμένα. o Κρηπιδότοιχος βαρύτητας από συμπαγείς τεχνητούς ογκολίθους, μήκους 21,0m περίπου. o Διαμόρφωση των προβλεπόμενων χερσαίων χώρων με ύφαλες και έξαλες επιχώσεις και θωράκιση του προκύπτοντος νέου θαλασσίου μετώπου. Έργα οδοποιίας. Συμπληρωματικά έργα οδοποιίας και κυκλοφοριακά έργα εντός και εκτός της ελεγχόμενης χερσαίας ζώνης του λιμένα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το εγκεκριμένο Προγραμματικό Σχέδιο. Αναλυτικότερα, περιλαμβάνονται: o έργα κυκλοφοριακής διαμόρφωσης της ελεγχόμενης 177

184 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 2.2 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ Γ1 ΦΑΣΗΣ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ (περιφραγμένης) χερσαίας ζώνης του λιμένα o έργα διασύνδεσης του λιμένα με την Ε.Ο Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας και ανακατασκευή τμήματος της Ε.Ο Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας μήκους 3,7 km κατασκευή πασσαλότοιχου συνολικού μήκους 622 μέτρων και μέγιστου ελεύθερου ύψους 9 μέτρων. o διαμόρφωση των χώρων αναμονής / στάθμευσης εντός της ελεγχόμενης (περιφραγμένης) χερσαίας ζώνης του λιμένα, για τα προς επιβίβαση οχήματα o διαμόρφωση του εσωτερικού οδικού δικτύου του λιμένα εκτός της ελεγχόμενης (περιφραγμένης) χερσαίας ζώνης αυτού, προς τον μελλοντικό Τερματικό Σταθμό Επιβατών (Νο4). Υδραυλικά έργα. Απαραίτητα υδραυλικά έργα για την αποχέτευση ομβρίων της προκύπτουσας συμπληρωματικής χερσαίας ζώνης του λιμένα, αλλά και των περιοχών όπισθεν αυτού, επέκταση δίδυμου οχετού στο νότιο τμήμα του λιμένα κατά 130 m περίπου. Κτιριακές εγκαταστάσεις Συγκρότημα Νότιας Πύλης, κτίριο Η/Μ εγκαταστάσεων και δεξαμενή ύδατος. Η/Μ Εγκαταστάσεις χερσαίας ζώνης λιμένα Οι σχετικές εργασίες περιλαμβάνουν τις επί μέρους Η/Μ εγκαταστάσεις του περιβάλλοντα χώρου (χερσαίας ζώνης) και συγκεκριμένα α) ύδρευση, β) αποχέτευση, γ) άρδευση, δ) πυρόσβεση, ε) εγκαταστάσεις ισχυρών ρευμάτων, στ) εγκαταστάσεις ασθενών ρευμάτων, ζ) οδοφωτισμό. Έργα διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου Έργα διαμόρφωσης στον περιβάλλοντα χώρο του τερματικού σταθμού και του αρχαιολογικού χώρου, στη νησίδα μεταξύ τοίχου αντιστήριξης Εθνικής Οδού και οδού πρόσβασης του λιμένα, καθώς και στη νησίδα εισόδου στον χώρο του λιμένα και τον περιβάλλοντα χώρο πύλης ελέγχου κτιρίου Υπηρεσιών και Η/Μ. Ο Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει έγκαιρα να προωθήσει όλες τις δράσεις ωρίμανσης που απαιτούνται για την υλοποίηση των έργων της Γ1 Φάσης επέκτασης του λιμένα. Με την ολοκλήρωση και της Γ1 Φάσης του Νέου Λιμένα η Ηγουμενίτσα πλέον γίνεται ένα κομβικό λιμάνι στο σχεδιαζόμενο σύστημα των «Θαλασσίων Λεωφόρων» και του διαδρόμου της Αδριατικής με Πανευρωπαϊκή πλέον και όχι Τοπική σημασία. Τρόπος Υλοποίησης Παρακολούθηση υλοποίηση έργων Γ1 Φάσης επέκτασης του λιμένα: 178

185 Τίτλος Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης ΔΡΑΣΗ 2.2 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ Γ1 ΦΑΣΗΣ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Θα υλοποιηθεί εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με ευθύνη της Διοίκησης και της Διεύθυνσης Έργων. Προώθηση Δράσεων Ωρίμανσης του έργου: Σε όλη της διάρκεια της περιόδου Κόστος Υλοποίησης Το έργο της Γ1 Φάσης επέκτασης του Λιμένα χρηματοδοτείται από Πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ε.Τ.Π.Α» μέσω του Ε.Π. Ε.Π., Άξονας Γ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΛΙΜΑΝΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΑΜΙΓΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ. με προϋπολογισμό ,20. Δείκτες εκροών Υλοποίηση των έργων της Γ1 Φάσης επέκτασης του λιμένα σύμφωνα με τον προγραμματισμό. Δείκτες αποτελέσματος Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας - Προϋποθέσεις Το ποσοστό υλοποίησης των έργων βάση χρονοδιαγράμματος. Η συνεχής παρακολούθηση όλων εκείνων των δράσεων που σχετίζονται με την ωρίμανση του έργου. 179

186 Τίτλος Γενική Περιγραφή Τρόπος Υλοποίησης - Έργα ΔΡΑΣΗ 2.3 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Στο πλαίσιο κάλυψης των αυξημένων απαιτήσεων για λιμενικές υπηρεσίες έχουν προγραμματιστεί τα έργα της Β και Γ1 Φάσης επέκτασης του λιμένα. Έως την ολοκλήρωση αυτών όμως έχει κριθεί απαραίτητη από τον Ο.Λ.ΗΓ. η πραγματοποίηση έργων επεμβάσεων διαμόρφωσης των ήδη υπαρχόντων εγκαταστάσεων του νέου λιμένα προκειμένου να καλυφθούν οι τρέχουσες απαιτήσεις. Επιπροσθέτως, θα απαιτηθούν υποδομές που θα συνδυαστούν με τις υπάρχουσες και τις υποδομές που θα παραληφθούν από τη Β Φάση προκειμένου να συμπληρωθούν οι παρασχεθείσες υπηρεσίες προς τους χρήστες του λιμένα. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να προχωρήσει στην πραγματοποίηση των σχετικών τεχνικών επεμβάσεων στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις. Οι τεχνικές επεμβάσεις που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν αφορούν έργα κατασκευής και βελτίωσης ραμπών, τη δημιουργία υποδομών προσβασιμότητας πλοίων και επιβατών και αποχετευτικά έργα. Οι επεμβάσεις αυτές θα πραγματοποιηθούν με κεφάλαια του ΟΛΗΓ. Διάρκεια/ Υλοποίησης Χρόνος Τα σχετικά έργα θα υλοποιηθούν την περίοδο Κόστος Υλοποίησης Για το 2016: Για το 2017: Για το 2018: Για το 2019: Οφέλη Οι νέες υποδομές θα συμβάλουν σημαντικά στην ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων του ΟΛΗΓ και θα λειτουργούν με στόχο την βελτίωση της ποιότητας των λοιπών παρεχόμενων υπηρεσιών του Λιμένα. Δείκτες αποτελέσματος Ποσοστό ολοκλήρωσης έργων στην περίοδο Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας - Προϋποθέσεις Παρακολούθηση των διαδικασιών. Αντιμετώπιση εκτάκτων γεγονότων ή αναγκών που θα προκύψουν. Παρακολούθηση του προϋπολογισμού των έργων για αποφυγή υπερβάσεων. 180

187 Σ.Δ. 3 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΑΛΙΕΥΤΙΚΑ Εισαγωγή Σήμερα σε ένα μεγάλο μέρος της λιμενικής ζώνης αρμοδιότητας Ο.Λ.ΗΓ. ελλιμενίζεται σημαντικός αριθμός σκαφών αναψυχής. H δραστηριότητα αυτή του λιμένα δεν γίνεται με την ενδεδειγμένη οργάνωση, ενώ προσφέρονται σε γενικό επίπεδο, βασικές μόνο υπηρεσίες. Η έλλειψη (μέχρι πρόσφατα) σημαντικών υποδομών (σύγχρονες μαρίνες και τουριστικά και αλιευτικά καταφύγια σκαφών αναψυχής) και η γενικότερη έλλειψη ενός συνολικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη του τουρισμού της περιοχής, έχει ως αποτέλεσμα τη μη επαρκή τουριστική ανάπτυξη των περιοχών, όπως επίσης και τη μη είσπραξη αντίστοιχων λιμενικών εσόδων. Οι σημαντικές τουριστικές προοπτικές της περιοχής σε συνδυασμό με τη γενικότερη αναγνώριση από τις τοπικές κοινωνίες της ανάγκης αναβάθμισης των υποδομών και υπηρεσιών της περιοχής, για την προσέλκυση τουριστών, επιτρέπουν στον Ο.Λ.ΗΓ. να αναλάβει επιχειρηματικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη των τουριστικών δραστηριοτήτων του λιμένα. Ο Ο.Λ.ΗΓ. αναγνωρίζοντας ότι η επιτυχής ανάπτυξη των τουριστικών δραστηριοτήτων του λιμένα απαιτεί ένα συνολικότερο σχεδιασμό και συντονισμό όλων των δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη του τουρισμού της Θεσπρωτίας, σχεδιάζει να αναλάβει και σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο για την προβολή και προώθηση του τουρισμού της περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ο.Λ.ΗΓ. σχεδιάζει την υλοποίηση μιας σειράς σημαντικών επενδύσεων για την ανάπτυξη και βελτίωση των τουριστικών υποδομών του λιμένα και συγκεκριμένα την ανάπτυξη ενός Δικτύου Μαρίνων Σκαφών Αναψυχής και τουριστικών καταφυγίων σκαφών αναψυχής, την ανάπλαση παράλιων χώρων της λιμενικής ζώνης και επίσης την ανάπτυξη δραστηριοτήτων cruise terminal, με την ολοκλήρωση του σταθμού εξυπηρέτησης επιβατικής κίνησης extra-schengen. Κύριοι στόχοι αυτών των δραστηριοτήτων του Ο.Λ.ΗΓ. είναι: η ανάπτυξη των τουριστικών προοπτικών της Θεσπρωτίας συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, η αύξηση της επιβατικής κίνησης του λιμένα από την ανάπτυξη τουρισμού κρουαζιέρας και των εσόδων του λιμένα από τον ελλιμενισμό κρουαζιερόπλοιων (Cruise Terminal), η βελτίωση του βαθμού αξιοποίησης ανενεργών περιουσιακών στοιχείων μέσω της ανάπτυξης σύγχρονων οργανωμένων μαρίνων και η αύξηση των εσόδων του λιμένα από την εκμετάλλευσή τους. Παράλληλα, η νέες αυτές δραστηριότητες ευθυγραμμίζονται με την πολιτική προώθησης της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης του λιμένα στο πλαίσιο μιας συστηματικής προσπάθειας του λιμένα για την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας. Οι επιμέρους δράσεις που εντάσσονται στο ανωτέρω πλαίσιο και περιγράφονται στη συνέχεια είναι: Δ3.1.: Ανάπτυξη δικτύου μαρίνων σκαφών αναψυχής, τουριστικών καταφυγίων σκαφών αναψυχής και καταφυγίων αλιευτικών σκαφών. Δ3.2: Ανάπλαση των παράλιων χώρων δικαιοδοσίας του Ο.Λ.ΗΓ. Δ3.3: Διαμόρφωση εγκαταστάσεων Cruise Terminal. 181

188 Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 3.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΑΡΙΝΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΝ ΣΚΑΦΩΝ Η Δράση αφορά στην άμεση προώθηση του έργου ανάπτυξης δικτύου σύγχρονων τουριστικών λιμένων σκαφών αναψυχής (μαρίνων και καταφυγίων τουριστικών σκαφών στην περιοχή (Ηγουμενίτσα, Σαγιάδα, Σύβοτα) καθώς και σύγχρονων λιμένων αλιευτικών σκαφών (Σύβοτα, Πλαταριά και Σαγιάδα) με στόχο την αναβάθμιση των τουριστικών προοπτικών της Θεσπρωτίας, την προσέλκυση υψηλής ποιότητας και εισοδήματος τουριστών και την ενίσχυση των εσόδων του Ο.Λ.ΗΓ. από την ανάπτυξη των τουριστικών δραστηριοτήτων του λιμένα. Η δράση αυτή προβλεπόταν και στο προηγούμενο επιχειρησιακό σχέδιο του Ο.Λ.ΗΓ. και βρίσκεται σε εξέλιξη. Συγκεκριμένα, έχουν υλοποιηθεί οι ακόλουθες ενέργειες, οι οποίες αποτελούν περισσότερο ενέργειες ωρίμανσης της δράσης: Εκπόνηση Μελέτης Βιωσιμότητας Σύστασης του Φορέα Διαχείρισης του Δικτύου Μαρίνων Αναψυχής: Η μελέτη αυτή ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του Τα κύρια αποτελέσματά της παραπάνω μελέτης θα μπορούσαν να συνοψισθούν στα εξής: Υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στην μαρίνα και το καταφύγιο τουριστικών σκαφών (ν.2160/93). Η κύρια διαφορά είναι ότι στην πρώτη περίπτωση απαιτείται η ύπαρξη υποδομών σημαντικού μεγέθους και κόστους σε σχέση με την δεύτερη. Οι τουριστικοί λιμένες των ανωτέρω περιοχών θα αποτελέσουν ένα ευρύτερο δίκτυο, μαζί με τις μαρίνες και καταφύγια που ήδη υπάρχουν στην Κέρκυρα και την Λευκάδα. Η σημερινή κίνηση σκαφών αναψυχής στην περιοχή είναι αρκετή για την εξασφάλιση ικανοποιητικού βαθμού πληρότητα των εγκαταστάσεων. Το μέγεθος της αναμενόμενης κίνησης δεν είναι δυνατόν να δικαιολογήσει την δημιουργία περισσότερων από μίας μαρίνας. Προτείνεται η δημιουργία καταρχήν ενός δικτύου καταφυγίων τουριστικών σκαφών. Σε δεύτερο στάδιο προτείνεται η μετεξέλιξη του καταφυγίου της Ηγουμενίτσας σε μαρίνα. Εξετάζονται διάφορα σενάρια κατασκευής και λειτουργίας των καταφυγίων καθώς και διάφορα σενάρια χρηματοδότησης. Η δημιουργία του δικτύου καταφυγίων φαίνεται να είναι βιώσιμη και σημαντικά συμφέρουσα. Το ύψος τόσο του κόστους όσο και του οικονομικού οφέλους για τον Ο.Λ.ΗΓ. εξαρτάται από την απόφαση για τον τρόπο κατασκευής και λειτουργίας. Στα πλαίσια συνέχισης της υλοποίησης του έργου για την περίοδο , προβλέπονται τα εξής: Θα ξεκινήσουν οι ενέργειες (μελέτες κλπ) για την δημιουργία 182

189 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 3.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΑΡΙΝΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΝ ΣΚΑΦΩΝ τουριστικού λιμένα σκαφών αναψυχής (μαρίνα) στην Ηγουμενίτσα. Η μελέτη σκοπιμότητας και επιλογής χώρου για την μαρίνα στην Ηγουμενίτσα έχει ολοκληρωθεί όπως και η μελέτη χωροθέτησης. Καταρτίσθηκε λόγω των τροποποιήσεων που επέφερε ο νόμος 4170/2011, στη χρήση 2013, η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) και έχει προγραμματιστεί άμεσα η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Θα γίνουν πρόσθετα έργα, κατασκευές και εγκαταστάσεις στα καταφύγια σκαφών (Συβότων, και Σαγιάδας) με σκοπό την αναβάθμισή τους σε σύγχρονα τουριστικά καταφύγια και την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Στη συνέχεια θα υλοποιηθούν οι ακόλουθες ενέργειες: Α) Για τη Μαρίνα Ηγουμενίτσας: Η στρατηγική Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα καταρτίζεται στο 2016 και αναμένεται στη συνέχεια η έγκρισή της από το αρμόδιο Υπουργείο. Πρόσληψη εξειδικευμένων συμβούλων {τεχνικού και νομικού} για την υποστήριξη στη διαδικασία προκήρυξης του διαγωνισμού, για την επιλογή αναδόχου, για την παραχώρηση του έργου της Μαρίνας Ηγουμενίτσας. Η διαδικασία αυτή είναι η κρισιμότερη, καθότι από αυτή θα προσδιορισθεί η εφικτότητα της διαδικασίας, η ελκυστικότητα του έργου, η επιτυχής υλοποίηση και το οικονομικό αποτέλεσμα για τον Ο.Λ.ΗΓ. Στα πλαίσια του έργου του ο Σύμβουλος, ενδεικτικά, θα πρέπει να προσφέρει τα εξής: Εξέταση του Νομικού Πλαισίου και προσαρμογή της διαδικασίας σε αυτό, ώστε να είναι συμβατή με αυτό. Εξέταση και προσαρμογή των οικονομικών δεδομένων των μελετών, ώστε να προσδιορισθεί με ακρίβεια η οικονομική αποδοτικότητα του έργου και το εύρος του επιθυμητού ανταλλάγματος. Διαμόρφωση της διαδικασίας και του τρόπου αξιολόγησης των προσφορών. Διαμόρφωση των σχεδίων των τευχών προκήρυξης. Επιλογή Αναδόχων για την οριστική μελέτη, κατασκευή και λειτουργία της Μαρίνας. Σημειώνεται ότι για την κάλυψη του κόστους κατασκευής της μαρίνας Ηγουμενίτσας έχουν μελετηθεί από τον Ο.Λ.ΗΓ. τα παρακάτω σενάρια: 183

190 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 3.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΑΡΙΝΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΝ ΣΚΑΦΩΝ 1. Ένταξη του έργου σε αναπτυξιακό νόμο. Στην περίπτωση αυτή το κόστος θα καλυφθεί μερικά από εθνικούς πόρους και το υπόλοιπο από ιδία κεφάλαια. 2. Χρηματοδότηση του κόστους κατασκευής με ίδια κεφάλαια. Λόγο της πολύ καλής χρηματοοικονομικής θέσης του Ο.Λ.ΗΓ. στην παρούσα φάση αλλά και λαμβάνοντας υπόψη την αύξηση των εσόδων του, και κατ επέκταση των κερδών του, από την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του την επόμενη τετραετία (π.χ. ασυνόδευτα, Cruise Terminal, ζυγοπλάστιγγες, parking, ενοίκια χώρων νέων επιβατικών σταθμών) ο Ο.Λ.ΗΓ. θα είναι σε θέση να καλύψει το κόστος κατασκευής με ίδια κεφάλαια. Στην περίπτωση αυτή όμως θα περιοριστεί σημαντικά τόσο το διαθέσιμο κεφάλαιο κίνησης που διαθέτει όσο και η δυνατότητά του να καλύπτει με ίδια κεφάλαια νέες επενδύσεις. Επίσης, δεδομένης της κυβερνητικής πολιτικής απαίτησης για κατάρτιση υλοποίηση «κερδοφόρων» προϋπολογισμών από τα ΝΠΙΔ- Φορείς Γενικής Κυβέρνησης, θα απαιτηθεί ειδική έγκριση από το Υπουργείο Οικονομικών για τους προϋπολογισμούς των χρήσεων στις οποίες θα κατασκευαστεί το έργο. 3. Χρηματοδότηση έως το 50% του κόστους κατασκευής με τραπεζικό δανεισμό. Η Διοίκηση του Ο.Λ.ΗΓ. ήδη έχει προβεί σε επαφές με τραπεζικούς οργανισμούς οι οποίοι έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την κάλυψη του 50% του κόστους χρηματοδότησης του έργου με όρους προσαρμοσμένους στα δεδομένα του Ο.Λ.ΗΓ. (έναρξη τοκοχρεωλυτικών δόσεων μετά το πέρας της κατασκευαστικής περιόδου, ελκυστικό επιτόκιο). 4. Παραχώρηση του έργου σε ιδιώτη. Στην περίπτωση αυτή ο Ο.Λ.ΗΓ. θα προβεί σε διαγωνισμό για την παραχώρηση του έργου σε ιδιώτες οι οποίοι θα αναλάβουν το κόστος κατασκευής της μαρίνας αλλά θα λαμβάνουν και τα σχετικά οφέλη για μια σειρά ετών. 5. Κατασκευή και εκμετάλλευση του έργου από θυγατρική εταιρεία. Σε αυτό το σενάριο ο Ο.Λ.ΗΓ. θα καλύψει το κόστος κατασκευής του έργου μέσω εταιρείας που θα ιδρύσει (με ποσοστό συμμετοχής του τουλάχιστον 51%) στην οποία θα μετέχει και ιδιώτης και ο οποίος θα καλύψει μέρος του κόστους ανάλογα με το ποσοστό του συμμετοχής στην εταιρεία. Από τα ανωτέρω σενάρια ο Ο.Λ.ΗΓ. θα επικεντρώσει τις προσπάθειές του στο πρώτο αλλά, για την περίπτωση που αυτό δεν καταστεί δυνατό, θα ακολουθήσει τη τετάρτη λύση ως ποιο συμφέρουσα μακροπρόθεσμα αλλά και εξαιτίας των περιορισμών που έχουν τεθεί από την Κυβερνητική πολιτική σχετικά με την πρόσληψη προσωπικού (που είναι απαραίτητο για την περίπτωση που ο Ο.Λ.ΗΓ. θελήσει να ακολουθήσει τις υπόλοιπες 184

191 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 3.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΑΡΙΝΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΝ ΣΚΑΦΩΝ εναλλακτικές). Β) Για τα καταφύγια τουριστικών σκαφών: Πρόκειται για καταφύγια στα Σύβοτα, και την Σαγιάδα. Οι μελέτες έχουν ολοκληρωθεί και προγραμματίζεται η εκτέλεση τεχνικών έργων διαμόρφωσης. Στα Σύβοτα θα κατασκευαστεί και κτήριο βοηθητικών χώρων. Ακολούθως θα γίνουν εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για τον τελικό χαρακτηρισμό από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού των καταφυγίων ως «τουριστικών». Γ) Για τα καταφύγια αλιευτικών σκαφών: Όλα τα σχετικά τεχνικά έργα έχουν ολοκληρωθεί. Δ) Για εξοπλισμό μαρίνων/καταφυγίων Προβλέπεται η αγορά pillar υδροδότησης / ρευματοδότησης. Ε) Για την πλήρη λειτουργικότητα των τουριστικών και αλιευτικών καταφυγίων θα πραγματοποιηθεί εκπόνηση Master Plan για τους Λιμένες Συβότων, Πλαταριάς και Σαγιάδας. Τρόπος Υλοποίησης - Έργα Α) Μαρίνα Ηγουμενίτσας: Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων: Θα ανατεθεί σε εξωτερικούς συμβούλους και θα ολοκληρωθεί το Πρόσληψη εξειδικευμένων συμβούλων για τις διαδικασίες υλοποίησης του έργου. Η πρόσληψη των συμβούλων θα γίνει μετά από σχετικό διαγωνισμό το Προκήρυξη του διαγωνισμού (σε περίπτωση που επιλεγεί το σενάριο παραχώρησης του έργου σε ιδιώτη) το Η διαδικασία θα διεκπεραιωθεί εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με τη βοήθεια του συμβούλου που θα έχει προσληφθεί. Επιλογή αναδόχου και υπογραφή της σχετικής σύμβασης το Η διαδικασία θα διεκπεραιωθεί εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με τη βοήθεια του συμβούλου που θα έχει προσληφθεί. Υλοποίηση έργου κατασκευής: Β) Καταφύγια τουριστικών σκαφών: Συβότων Εκπόνηση Master Plan Λιμένα Θα ακολουθήσουν στο τα τεχνικά έργα διαμόρφωσης του και θα κατασκευαστεί και ένα κτίριο βοηθητικών χώρων. Θα γίνουν εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για τον τελικό χαρακτηρισμό από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού του καταφυγίου ως «τουριστικό». 185

192 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 3.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΑΡΙΝΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΝ ΣΚΑΦΩΝ Σαγιάδας: Εκπόνηση Master Plan Λιμένα Τεχνικά έργα διαμόρφωσης 2016 Θα γίνουν εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για τον τελικό χαρακτηρισμό από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού του καταφυγίου ως «τουριστικό». Πλαταριάς: Εκπόνηση Master Plan Λιμένα Γ) Για εξοπλισμό μαρίνων/καταφυγίων Προβλέπεται η αγορά PILLAR για την υδροδότηση των μαρίνων / καταφυγίων. Προβολή: Σημειώνεται ότι, στα πλαίσια δραστηριοποίησης του ΟΛΗΓ στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα συμμετείχε στο πρόγραμμα NETLAM το οποίο είχε ως αντικείμενο τη δημιουργία κοινού σχεδίου προβολής/marketing για την προώθηση των μαρίνων της περιοχής της Νοτίου Αδριατικής που ανήκουν στους εταίρους του έργου. (Το έργο ολοκληρώθηκε το 2015). Η πρόταση NETLAM σκόπευε στην δημιουργία ενός μόνιμου δικτύου μαρίνων τουριστικών καταφυγίων, που θα παρέχουν αναβαθμισμένες υπηρεσίες στην Νότια Αδριατική και το Ιόνιο. Άμεσος στόχος του έργου ήταν η διασύνδεση των λιμενικών εγκαταστάσεων των εταίρων, επιτρέποντας την τυποποίηση των παρεχομένων υπηρεσιών και την ανάπτυξη ενός διακρατικού τουριστικού «κυκλώματος» στον τομέα του yachting. Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Α) Μαρίνα Ηγουμενίτσας: Στρατηγική Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων: Το 2016 Πρόσληψη εξειδικευμένων συμβούλων για τις διαδικασίες υλοποίησης του έργου: Προκήρυξη του διαγωνισμού (σε περίπτωση που επιλεγεί το σενάριο παραχώρησης του έργου σε ιδιώτη): το Επιλογή αναδόχου και υπογραφή της σχετικής σύμβασης: το Υλοποίηση έργου κατασκευής: Β) Καταφύγια τουριστικών σκαφών: Εκπόνηση Master Plan Συβότων, Πλαταριάς και Σαγιάδας το 2016 Τεχνικά έργα διαμόρφωσης καταφυγίου Συβότων και Σαγιάδας : θα εκτελεσθούν στο 2016, 2017, Χαρακτηρισμός από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού των καταφυγίων ως «τουριστικών»: 2017 Γ) Αγορά PILLAR για την υδροδότηση των μαρίνων / καταφυγίων:

193 Τίτλος Κόστος Υλοποίησης ΔΡΑΣΗ 3.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΑΡΙΝΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΝ ΣΚΑΦΩΝ Μαρίνα Ηγουμενίτσας: Στρατηγική μελέτη περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων : το 2016 Λοιπές σχετικές μελέτες: το 2016 Νομικός - Τεχνικός Σύμβουλος υποστήριξης διαγωνισμού: το Υλοποίηση έργου κατασκευής: Θα αναληφθεί από τον ιδιώτη επενδυτή. Καταφύγιο τουριστικών σκαφών Σαγιάδας: Τεχνικά έργα: το Καταφύγιο τουριστικών σκαφών Συβότων: Τεχνικά έργα: το 2016, το 2017 και ευρώ το Αγορά Pilar για υδροδότηση μαρίνων: το Master Plan Λιμένων Συβότων, Σαγιάδας & Πλαταριάς: το 2016 Οφέλη Στο διάστημα στο οποίο αναφέρεται το παρόν Επιχειρησιακό Σχέδιο θα υπάρχουν πρόσθετα οικονομικά οφέλη από την μετατροπή των καταφυγίων Σαγιάδας και Συβότων σε τουριστικά της τάξης των το 2018 και ευρώ το Με την ολοκλήρωση της μαρίνας Ηγουμενίτσας το ανωτέρω ποσό αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Η μαρίνα Ηγουμενίτσας αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2020 και τα έσοδα για τον Ο.Λ.ΗΓ. θα προκύψουν από τους όρους της υπογραφείσας σύμβασης με τον ανάδοχο. Δείκτες εκροών Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (2016) Πρόσληψη εξειδικευμένων συμβούλων για τις διαδικασίες υλοποίησης του έργου Μαρίνας Ηγουμενίτσας (2016) Τεχνικά έργα καταφυγίων τουριστικών σκαφών ( ) Δείκτες αποτελέσματος Εγκρίσεις περιβαλλοντικών μελετών (2016) Διαγωνισμός επιλογής αναδόχου έργου Μαρίνας Ηγουμενίτσας (2017) Ανάδοχος - σύμβαση (2018) % Υλοποίηση έργου κατασκευής μαρίνας Ηγουμενίτσας: Κρίσιμοι παράγοντες Έγκριση στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων μαρίνας Ηγουμενίτσας. Ο Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να ενδιαφερθεί και να παρέμβει 187

194 Τίτλος επιτυχίας - Προϋποθέσεις ΔΡΑΣΗ 3.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΑΡΙΝΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΝ ΣΚΑΦΩΝ για την προώθηση της διαδικασίας έγκρισης μετά την υποβολή της αίτησης. Δεν θα πρέπει να επηρεασθεί από τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στο Δημόσιο σε παρόμοιες διαδικασίες. Διενέργεια διαγωνισμού μαρίνας Ηγουμενίτσας. Οι διαδικασίες προετοιμασίας του διαγωνισμού θα πρέπει να εξελίσσονται παράλληλα με τις διαδικασίες έγκρισης της ΜΠΕ ώστε ο διαγωνισμός να γίνει αμέσως μετά την έγκριση. Η χρησιμοποίηση εξειδικευμένου συμβούλου είναι απαραίτητη ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα νομιμότητας, ενστάσεις κλπ. τόσο κατά την προετοιμασία του διαγωνισμού όσο και κατά την αξιολόγηση. Ανταγωνισμός με τις λοιπές μαρίνες του Ιονίου. Θα πρέπει να φαίνεται από το στάδιο της προετοιμασίας του διαγωνισμού ότι το δίκτυο θα λειτουργεί σε συνεργασία με τις υπάρχουσες μαρίνες, ώστε να μην μειωθεί η ελκυστικότητα του έργου. Χαρακτηρισμός από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού των καταφυγίων ως «τουριστικών» 188

195 Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 3.2 ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΩΝ ΧΩΡΩΝ. Η Δράση αφορά την ανάπλαση παράλιων χώρων στην Ηγουμενίτσα (βόρειο τμήμα) με στόχο την αύξηση της τουριστικής κίνησης στις περιοχές αυτές, την αναβάθμιση των τουριστικών προοπτικών της Θεσπρωτίας και την ενίσχυση των εσόδων του Ο.Λ.ΗΓ. από την ανάπτυξη των τουριστικών δραστηριοτήτων του λιμένα. Τρόπος Υλοποίησης - Έργα Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Κόστος Υλοποίησης Αρχικά θα εκπονηθεί η σχετική μελέτη και θα ακολουθήσουν τα τεχνικά έργα (στέγαστρα, πράσινο, φωτισμοί, διαμορφώσεις χώρων κλπ). Ανάπλαση παράλιων χώρων στην Ηγουμενίτσα (βόρειο τμήμα): Ανάπλαση παράλιων χώρων στην Ηγουμενίτσα (βόρειο τμήμα): το 2016, το 2017, το Οφέλη Δεν θα υπάρξουν άμεσα οφέλη από τη δράση αυτή. Θα υπάρχουν έμμεσα οικονομικά οφέλη από την αύξηση της τουριστικής κίνησης στις συγκεκριμένες περιοχές λόγω της σημαντικής βελτίωσης των υποδομών της παράλιας ζώνης. Δείκτες εκροών Ανάπλαση παράλιων χώρων στην Ηγουμενίτσα (βόρειο τμήμα) Δείκτες αποτελέσματος % ολοκλήρωσης μελετών και τεχνικών έργων. Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας - Προϋποθέσεις Η έγκαιρη ολοκλήρωση των τεχνικών έργων ανάπλασης. 189

196 Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 3.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ CRUISE TERMINAL ΣΤΟΝ ΠΑΛΑΙΟ ΛΙΜΕΝΑ Η Δράση αφορά την ανάπτυξη εγκαταστάσεων παροχής υπηρεσιών Cruise Terminal εντός του νέου Γ επιβατικού σταθμού extra Schengen, ο οποίος κατασκευάζεται στα πλαίσια της Β φάσης ανάπτυξης του λιμένα Ηγουμενίτσας. Στις εγκαταστάσεις αυτές θα πραγματοποιηθούν σημαντικές και εκτεταμένες επεμβάσεις προκειμένου αυτές να καταστούν κατάλληλες αλλά και ποιοτικά επαρκείς για να χρησιμοποιηθούν ως Cruise Terminal προβάλλοντας παράλληλα και την εικόνα του Λιμένα. Η συγκεκριμένη επένδυση προβλέπεται να έχει σημαντική απόδοση για τον Ο.Λ.ΗΓ. δεδομένου του σχετικού ενδιαφέροντος που υπάρχει από μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της κρουαζιέρας αλλά και των πολλών, διαφορετικών και μεγάλων δυνατοτήτων τουριστικής αξιοποίησης περιοχών στην ευρύτερη ζώνη της Θεσπρωτίας οι οποίες, λόγω της Εγνατίας Οδού, είναι πλέον εύκολα προσβάσιμες. Τρόπος Υλοποίησης Έργα Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Κόστος Υλοποίησης Με την ολοκλήρωση των έργων της Β Φάσης ο Ο.Λ.ΗΓ. θα παραλάβει τις εν λόγο εγκαταστάσεις και θα προχωρήσει στην ανάθεση της μελέτης λειτουργίας σε εξωτερικούς συμβούλους και στην κατασκευή των επιμέρους υποδομών (περιφράξεις, λιμενικά έργα- υποδομές για την ασφαλή πρόσβαση των κρουαζιερόπλοιων, στέγαστρα, φωτισμοί, εξοπλισμός, σκάλες αποβίβασης επιβατών κλπ) για την προσαρμογή των χώρων στις νέες ανάγκες. Οι μελέτη λειτουργίας των Cruise Terminal θα υλοποιηθεί το Τα έργα ανάπτυξης των εγκαταστάσεων του Cruise Terminal εντός κι εκτός του Γ επιβατικού σταθμού extra Schengen αναμένεται να ξεκινήσουν {με την παράδοση των σχετικών υποδομών από τη Β Φάση } μέσα του 2017 και να ολοκληρωθούν σταδιακά έως τις αρχές του Μελέτη Λειτουργίας : το 2016 Τεχνικά έργα διαμόρφωσης υποδομών: Το κόστος των έργων εκτιμάται να ανέλθει στο ποσό των για το 2017 και για το Οφέλη Τα οικονομικά οφέλη με βάση τα σημερινά δεδομένα, εκτιμάται να ανέλθουν στο ποσό των για την τετραετία ( το 2017, το 2018 και το 2019). Δεδομένου όμως του ενδιαφέροντος που έχει ήδη αναπτυχθεί από τις εταιρείας του κλάδου παροχής υπηρεσιών κρουαζιέρας καθώς και της γενικότερης κίνησης και των προοπτικών της ευρύτερης περιοχής, αναμένεται το Λιμάνι της Ηγουμενίτσας να ενταχθεί στα προγράμματα κρουαζιέρας περισσοτέρων εταιρειών από την τουριστική περίοδο του 2018 και να αποφέρει νέα πρόσθετα σημαντικά οικονομικά οφέλη στον Ο.Λ.ΗΓ. 190

197 Τίτλος ΔΡΑΣΗ 3.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ CRUISE TERMINAL ΣΤΟΝ ΠΑΛΑΙΟ ΛΙΜΕΝΑ Δείκτες εκροών Πραγματοποίηση έργων ανά έτος Δείκτες αποτελέσματος Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας - Προϋποθέσεις Ποσοστό υλοποίησης μελετών και προγραμματισμένων τεχνικών επεμβάσεων ανά έτος Έγκαιρη υλοποίηση έργων διαμόρφωσης χώρων. Δημιουργία εγκαταστάσεων και βοηθητικών υποδομών υψηλών προδιαγραφών ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των πελατών χρηστών (τόσο των τουριστών κρουαζιέρας όσο και των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο). Επέκταση επαφών με μεγάλες εταιρείες του χώρου της κρουαζιέρας προκειμένου να συμπεριληφθεί στα προγράμματά τους το λιμάνι της Ηγουμενίτσας ως προορισμός. Συνεργασία με τους Δήμους και τους τοπικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο του τουρισμού στην Ήπειρο για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πακέτου δικτύου παροχής υπηρεσιών τουρισμού υψηλών προδιαγραφών και την ανάδειξη περιοχών σε όλη την Ήπειρο ως τουριστικούς προορισμούς. 191

198 Σ.Δ. 4 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ Εισαγωγή Η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Ο.Λ.ΗΓ. αποτελεί συμπληρωματική δραστηριότητα του λιμένα που μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά έσοδα στον Ο.Λ.ΗΓ. και να υποστηρίξει την υλοποίηση δράσεων και επενδύσεων ανάπτυξης του λιμένα. Τα έσοδα του Ο.Λ.ΗΓ. το 2010 από εκμισθώσεις ήταν της τάξης των 543 χιλ. ευρώ ενώ το 2011 ανήλθαν σε 519 χιλ. ευρώ, τα οποία προήλθαν κυρίως από την εκμίσθωση χώρων του Επιβατικού Σταθμού. Το 2012 ανήλθαν σε 422χιλ. ευρώ, το 2013 σε 388 χιλ. ευρώ και το 2014 σε 358χιλ.ευρώ. Ο Ο.Λ.ΗΓ., αναγνωρίζοντας τις προοπτικές ανάπτυξης των εσόδων του μέσω της καλύτερης αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του, σχεδιάζει να αντιμετωπίσει τη δραστηριότητα αυτή με συστηματικό τρόπο με στόχο την αναγνώριση νέων ευκαιριών και την προώθηση νέων έργων αξιοποίησης που θα μεγιστοποιήσουν τα έσοδα από εκμισθώσεις του Οργανισμού. Στο πλαίσιο αυτό θα εξεταστούν ακίνητα με σημαντικές προοπτικές αξιοποίησης, όπως ο νέος Επιβατικός Σταθμός (Β Φάση έσοδα από εκμετάλλευση το 2016), ο σταθμός Cruise Terminal (έσοδα από εκμετάλλευση το 2017), και η έκταση του Παλαιού λιμένα, όπως επίσης και ελεύθεροι υπαίθριοι χώροι στους οποίους μπορούν να γίνουν επενδύσεις (τουριστικές, εμπορευματικές) από τρίτους, που στοχεύουν τόσο στην εισροή εσόδων στον ΟΛΗΓ, όσο και στην αξιοποίηση των παραπάνω χώρων και την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Επιπροσθέτως, ο Ο.Λ.ΗΓ., κατανοώντας τις δυνατότητες που δίνονται από τη χρήση ορισμένων ανεκμετάλλευτων λιμενικών χώρων αρμοδιότητάς του στοχεύει στην αξιοποίηση τους για την ανάπτυξη των κατάλληλων υποδομών για υποδοχή parking σκαφών. Οι επιμέρους δράσεις που εντάσσονται στο ανωτέρω πλαίσιο και περιγράφονται στη συνέχεια είναι: Δ4.1.: Ανάπτυξη και Αξιοποίηση Ακινήτων του Ο.Λ.ΗΓ. 192

199 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 4.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Η δράση αφορά την ανάπτυξη και αξιοποίηση των Ακινήτων του Οργανισμού, δραστηριότητα που θα θέσει τις προϋποθέσεις για τη συστηματική ανάπτυξη και διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του λιμένα. Το πρόγραμμα που θα αναπτυχθεί θα οριοθετεί τις δράσεις αξιοποίησης που θα αναλάβει ο Ο.Λ.ΗΓ. να προωθήσει στην επόμενη τετραετία. Στο πλαίσιο αυτής της δράσης θα υλοποιηθούν τα ακόλουθα: Εντοπισμός χώρων ακινήτων εντός της ζώνης του λιμένα με αναπτυξιακές προοπτικές μέσω της συνολικής χαρτογράφησης των χώρων του λιμένα (π.χ. καταγραφή σημερινών και μελλοντικών χρήσεων, εντοπισμός ανεκμετάλλευτων χώρων, δυνατότητες επέκτασης λιμενικής ζώνης, κλπ.) και της αξιολόγησης των ανεκμετάλλευτων χώρων (έναν προς έναν). Διαμόρφωση μακροπρόθεσμου προγράμματος αξιοποίησης των ακινήτων με αναπτυξιακές προοπτικές, που θα οριοθετεί τις προτεραιότητες ωρίμανσης προώθησης (ετήσια βάση) και θα θέτει σαφείς στόχους υλοποίησης. Ανάπτυξη Σχεδίων Δράσης για τα ακίνητα που προωθούνται εντός κάθε έτους που θα περιλαμβάνουν στόχους, στρατηγικές, ενέργειες, μέσα πόρους και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, ώστε να γίνονται σαφή τα αποτελέσματα και οι τρόποι επίτευξης αυτών σε συγκεκριμένους χρονικούς ορίζοντες. Διαμόρφωση σαφών χρήσεων για τους χώρους - ακίνητα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για αναπτυξιακή αξιοποίηση. Ειδικότερα, θα διερευνηθούν και οι προοπτικές μέθοδοι ανάπτυξης των ακινήτων, που ήδη σχεδιάζει ο Ο.Λ.ΗΓ. να προωθήσει, ήτοι: Νέος Επιβατικός Σταθμός και Επιβατικός Σταθμός Cruise Terminal: Οι επιβατικοί αυτοί σταθμοί, που θα αναπτυχθούν στο νέο λιμένα Ηγουμενίτσας στο πλαίσιο της Β Φάσης επέκτασης του λιμένα, αποτελούν σημαντικό περιουσιακό στοιχείο του Ο.Λ.ΗΓ. και παρουσιάζουν προοπτικές και δυνατότητες εμπορικής αξιοποίησης. Ο σχεδιασμός των επιβατικών σταθμών περιλαμβάνει ανάπτυξη δραστηριοτήτων (π.χ. Duty Free Shops, Εστιατόρια, Καταστήματα Δώρων, παραρτήματα πρακτόρων ναυτιλιακών εταιρειών κλπ.). Σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία, η συστηματική αξιοποίηση υποστηρικτικών λιμενικών υποδομών αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων των λιμένων στην Ευρώπη και διεθνώς, ενώ παράλληλα ενισχύει την εικόνα και το επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρονται στους χρήστες. Στόχος είναι η μεγιστοποίηση των εσόδων του Ο.Λ.ΗΓ. από τη μίσθωση των χώρων του νέου Επιβατικού Σταθμού και του Σταθμού Cruise Terminal. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να υλοποιηθούν τα ακόλουθα: Διερεύνηση του νομικού και θεσμικού περιβάλλοντος σχετικά με τη δυνατότητα του Ο.Λ.ΗΓ. να παραχωρήσει συνολικά τη διαχείριση και εκμετάλλευση των σταθμών σε ιδιώτες. 193

200 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 4.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Υλοποίηση διερευνητικών επαφών με ιδιωτικούς φορείς (Ελλάδα και διεθνώς), που διαθέτουν εμπειρία και τεχνογνωσία στη διαχείριση επιβατικών σταθμών. Στόχος των διερευνητικών επαφών είναι, αφενός να εκτιμηθεί το πιθανό ενδιαφέρον της αγοράς για την ανάληψη της διαχείρισης και εκμετάλλευσης των σταθμών, και αφετέρου να καταγραφούν οι προϋποθέσεις απαιτήσεις συμμετοχής τους, ώστε να διαμορφωθούν όροι που θα διασφαλίσουν την ευρεία συμμετοχή φορέων σε ενδεχόμενο διαγωνισμό. Διαμόρφωση μοντέλου αξιολόγησης της οικονομικής ελκυστικότητας προτάσεων του ιδιωτικού τομέα. Προετοιμασία Τεύχους Διακήρυξης Υλοποίηση Διαγωνισμού. Εναλλακτικά ο Ο.Λ.ΗΓ. θα προχωρήσει στην εκμίσθωση των διαθέσιμων χώρων των Επιβατικών Σταθμών με το μοντέλο ένα προς ένα, δηλαδή εκμισθώνοντας τους χώρους στους ενδιαφερόμενους ανάλογα με τα αποτελέσματα πλειοδοτικού διαγωνισμού. Σημειώνεται ότι, για τον Β Επιβατικό Σταθμό έχει γίνει εντός του 2015 διοικητική παραλαβή του έργου από τον Ο.Λ.ΗΓ. αλλά θα είναι διαθέσιμος προς εκμετάλλευση στις αρχές του 2016 δεδομένου ότι θα πραγματοποιηθούν από τον Ο.Λ.ΗΓ. διάφορες εργασίες διαμόρφωσης των χώρων και προσαρμογής τους στις τρέχουσες ανάγκες. Αντίστοιχα ο σταθμός Cruise Terminal αναμένεται να παραδοθεί στις αρχές του 2017 στον Ο.Λ.ΗΓ. αλλά θα είναι διαθέσιμος προς εκμετάλλευση από το δεύτερο εξάμηνο του 2017 εξαιτίας των εκτεταμένων έργων που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν εντός κι εκτός του Σταθμού (στέγαστρα, φωτισμοί, αγορά εξοπλισμού, περίφραξη, λιμενικά έργα κλπ). Έκταση Παλαιού Λιμένα: Αφορά την αξιοποίηση ανεκμετάλλευτων χώρων του παλαιού λιμένα (15 20 στρέμματα) και ειδικότερα τη διερεύνηση των προοπτικών ανάπτυξης της εν λόγω έκτασης, με εστίαση στο ακόλουθο σενάριο αξιοποίησης: Ανάπτυξη συνεδριακού, εκπαιδευτικού και εκθεσιακού Πολυχώρου που θα υποστηρίξει Επιχειρηματικές, Εκπαιδευτικές, Κοινωνικές και Πολιτιστικές δράσεις διαθέτοντας και υποστηρικτικές εγκαταστάσεις (π.χ. πάρκινγκ). Στο πλαίσιο της δράσης αυτής, θα πρέπει να υλοποιηθούν τα ακόλουθα: Διερεύνηση της ευρύτερης περιοχής του παλαιού λιμένα και των χρήσεων αυτού που θα παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση (π.χ. προοπτικές ανάπτυξης της περιοχής, ανταγωνιστικές χρήσεις, περιορισμοί σε ρυθμιστικά πολεοδομικά ζητήματα, εκτίμηση κινδύνων εμποδίων υλοποίησης, κλπ.) 194

201 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 4.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Ανάπτυξη εναλλακτικών σεναρίων ανάπτυξης βιώσιμων χρήσεων (π.χ. εκτίμηση κόστους εναλλακτικών σεναρίων, οικονομική βιωσιμότητα, εκτίμηση ενδιαφέροντος από επενδυτές, εναλλακτικά σχήματα συνεργασίας με επενδυτές, κλπ.) Προτάσεις ανάπτυξης Βέλτιστο Σενάριο Πρόγραμμα Υλοποίησης Κατάρτιση Μελέτης κατασκευής και αξιοποίησης Χώρος Παλαιού Τελωνείου Αφορά τη διαμόρφωση του χώρου Παλαιού Τελωνείου σε Πολιτιστικό Κέντρο Εκδηλώσεων. Η δράση αυτή θα δίνει με μικρό κόστος διαμορφώσεων υπαρχόντων υποδομών προκειμένου ο χώρος αυτός να χρησιμοποιηθεί για την διοργάνωση εκδηλώσεων (με παραχώρηση σε τρίτους έναντι τιμήματος). Parking αυτοκινήτων Αφορά την προμήθεια και τοποθέτηση αυτόματων συστημάτων (ηλεκτρονικά ελεγχόμενων) εισόδου και εξόδου στον χώρο στάθμευσης στον χώρο του Νέου Λιμένα και μεταγενέστερα στον Παλαιό Λιμένα. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλισθεί η βέλτιστη λειτουργία καθώς δεν θα μπορεί να χρησιμοποιείται από χρήστες για συνεχόμενο μεγάλο χρονικό διάστημα (άνω των 24 ωρών) με αποτέλεσμα οι επισκέπτες και οι τουρίστες να μην βρίσκουν χώρο στάθμευσης κατά τις ώρες αιχμής Parking σκαφών: Αφορά την δημιουργία υποδομών για parking σκαφών στην Πλαταριά. Σύμφωνα με το τελικό Σχέδιο και Πρόταση της μελέτης Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., το τμήμα Νότια του Οικισμού Πλαταριάς της Δ.Ε Συβότων, του Δήμου Ηγουμενίτσας που έχει έκταση περίπου τ.μ, βρίσκεται εκτός σχεδίου, εκτός οικισμού, εντός χερσαίας ζώνης Λιμένα και εκτός προστατευόμενης ζώνης. Σύμφωνα με τις Χρήσεις Γής της Περιοχής, προτείνεται η χωροθέτηση ζώνης με χρήση Γής, ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΑΝΑΨΥΧΗ, άρθρο 8 του Π.Δ 23.2/ , ( ΦΕΚ 166Δ) όπου επιτρέπεται η δραστηριότητα «Γήπεδα Στάθμευσης Σκαφών (Parking Σκαφών)», μια δραστηριότητα που θα εξυπηρετήσει άμεσα όλη την Περιοχή της Θεσπρωτίας, καθώς θα αντιμετωπίσει και το πρόβλημα χώρου διαχείμανσης σκαφών στην ευρύτερη περιοχή. Τρόπος Υλοποίησης α) Ο Σταθμός Cruise Terminal, θα κατασκευαστεί στα πλαίσια της ολοκλήρωσης των έργων επέκτασης του Νέου Λιμένα (Β Φάση), ενώ χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Τα πρόσθετα έργα που θα απαιτηθούν για να καταστούν έτοιμοι οι νέοι σταθμοί προς χρήση θα χρηματοδοτηθούν από τον Ο.Λ.ΗΓ. ο οποίος 195

202 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 4.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. θα έχει και τη συνολική ευθηνή ανάθεσης, παρακολούθησης και υλοποίησης των έργων. β) Όσον αφορά την κατασκευή του Πολυχώρου στο χώρο του Παλαιού Λιμένα, η δράση αυτή θα απαιτήσει σημαντική υποστήριξη από εξειδικευμένο σύμβουλο στη διαχείριση και ανάπτυξη ακινήτων, που θα υποστηρίξει τον Ο.Λ.ΗΓ. στο σχεδιασμό του προγράμματος και σε όλες τις φάσεις ωρίμανσης και προώθησης των ακινήτων. Η υλοποίηση της δράσης αυτής θα γίνει ως εξής: Διερεύνηση Αγοράς Προμελέτη Κτηρίου: Ανάθεση σε Εξωτερικό Σύμβουλο (ολοκληρώθηκε το 2010). Μελέτη Κατασκευής και Αξιοποίησης Ακινήτου: Ανάθεση σε μελετητή και Εξωτερικό Σύμβουλο υποστήριξης του Ο.Λ.ΗΓ. Έργο κατασκευής του Πολυχώρου: Η επιλογή της κατασκευάστριας εταιρείας θα γίνει με δημόσιο διαγωνισμό από τον Ο.Λ.ΗΓ. Για την υλοποίηση χρηματοδότηση του έργου εξετάζεται: Η πιθανότητα ένταξή του σε αναπτυξιακό πρόγραμμα και υλοποίησης των έργων από τον Ο.Λ.ΗΓ. Η υλοποίηση των έργων από θυγατρική Εταιρεία του Ο.Λ.ΗΓ. στην οποία θα μετέχει και ιδιώτης (προκειμένου να μεριστεί το κόστος κατασκευής). Και εδώ θα εξεταστεί η πιθανότητα ένταξη του έργου σε αναπτυξιακό πρόγραμμα. Η πλήρης παραχώρηση του έργου σε ιδιώτες για κατασκευή και εκμετάλλευση. γ) Διαμόρφωση χώρου Παλαιό Τελωνείο: Θα γίνει από τον ΟΛΗΓ εντός του δ) Διαμόρφωση χώρων Parking αυτοκινήτων: Τα σχετικά έργα διαμόρφωσης θα γίνουν το 2016 από τον ΟΛΗΓ ε) Διαμόρφωση χώρων Parking σκαφών: Ο ΟΛΗΓ, μετά από πλήρη διερεύνηση όλων των προοπτικών της δράσης αυτής, θα προχωρήσει σε ανάθεση του έργου σε ανάδοχο ο οποίος θα αναλάβει το κόστος μελέτης, κατασκευής και λειτουργίας του έργου παρέχοντας στον ΟΛΗΓ προσόδους, για συμφωνημένη περίοδο (όροι που θα συμπεριληφθούν στη σχετική σύμβαση). Στην περίπτωση που αυτό δεν καταστεί δυνατό, ο ΟΛΗΓ θα προχωρήσει με ίδια κεφάλαια στην κατάρτιση των απαιτούμενων μελετών και βασικών έργων υποδομής προκειμένου να καταστεί ο χώρος εκμεταλλεύσιμος. 196

203 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Διάρκεια/ Χρόνος ΔΡΑΣΗ 4.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Υλοποίησης Ολοκλήρωση έργων Β Φάσης: Σταθμού Cruise Terminal το Ολοκλήρωση πρόσθετων έργων: Του Νέου Επιβατικού Σταθμού το 2016 και του Σταθμού Cruise Terminal το πρώτο τρίμηνο Ολοκλήρωση διαδικασιών μίσθωσης χώρων: Του Νέου Επιβατικού Σταθμού το 2016 και του Σταθμού Cruise Terminal το δεύτερο εξάμηνο του Μελέτη Κατασκευής και Αξιοποίησης Ακινήτου (Πολυχώρου): 2019 Έργο κατασκευής του Πολυχώρου: Η κατασκευή του Πολυχώρου αναμένεται να ξεκινήσει το 2020, με προϋπόθεση την ένταξή του σε αναπτυξιακό πρόγραμμα ή παραχώρηση μετά από δημόσιο διαγωνισμό (μελέτη- κατασκευή- εκμετάλλευση) σε ιδιώτες. Ανάπτυξη χώρου Παλαιό Τελωνείο: 2016 Parking αυτοκινήτων: 2016 Parking σκαφών: Σε περίπτωση που το έργο δοθεί σε ιδιώτη επενδυτή η διαδικασία θα ξεκινήσει ρο Σε περίπτωση το βασικό κόστος το αναλάβει ο ίδιος ο ΟΛΗΓ οι σχετικές μελέτες θα πραγματοποιηθούν το 2016 και αρχές του 2017 και τα έργα υποδομής το 2017 και Κόστος Υλοποίησης Έργα Νέου Επιβατικού Σταθμού και Σταθμού Cruise Terminal: Η ανάλυση του κόστους έχει συμπεριληφθεί στις δράσεις Δ2.1. και Δ.3.3. αντίστοιχα. Μελέτη Κατασκευής & αξιοποίησης ακινήτου (πολυχώρου): το 2019 Έργο κατασκευής του Πολυχώρου: Το κόστος δεν θα επιβαρύνει τον Ο.Λ.ΗΓ. σε περίπτωση που προτιμηθεί από τον Οργανισμό το σενάριο παραχώρησης του έργου σε τρίτους για κατασκευή και εκμετάλλευση ή ένταξής του σε αναπτυξιακό νόμο. Ανάπτυξη χώρου Παλαιό Τελωνείο: το 2016 Parking αυτοκινήτων: για το 2016 Parking σκαφών: Στην περίπτωση που τα βασικά έργα γίνουν από τον ΟΛΗΓ: για το 2016, το 2017 και το Οφέλη Από την μίσθωση εγκαταστάσεων του Νέου Επιβατικού Σταθμού και του Σταθμού Cruise Terminal αναμένονται περίπου ευρώ το 2016, το 2017 και από από το Από το έργο του Πολυχώρου δεν θα υπάρξουν οικονομικά οφέλη για την τετραετία στην οποία αφορά το παρόν επιχειρησιακό σχέδιο. Θα υπάρξουν οφέλη για σειρά ετών στο μέλλον, μετά την κατασκευή του πολυχώρου και την εκμετάλλευσή του. Τόσο το ύψος τους όσο και η ανταποδοτικότητα του έργου υλοποίησης, θα προκύψουν από τις μελέτες. 197

204 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 4.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Από το Parking αυτοκινήτων αναμένονται έσοδα για το 2016, και για κάθε επόμενο έτος. Από το Parking σκαφών τα έσοδα θα προκύψουν μετά την ολοκλήρωση όλων των απαιτούμενων έργων υποδομής ( είτε από τον ΟΛΗΓ είτε από ανάδοχο επενδυτή) μετά το Χώρος Παλαιό Τελωνείο: έσοδα της τάξης των 10 χιλ κατ έτος για την περίοδο Δείκτες εκροών Έργα ολοκλήρωσης υποδομών Νέου Επιβατικού Σταθμού το 2016 και του Σταθμού Cruise Terminal το Μελέτη Κατασκευής και Αξιοποίησης Ακινήτου Πολυχώρου: 1 (2018) Επεμβάσεις μελέτες parking αυτοκινήτων και σκαφών το 2016 Έργα διαμόρφωσης χώρου Παλαιό Τελωνείο το 2016 Δείκτες αποτελέσματος Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας - Προϋποθέσεις Ποσοστό ολοκλήρωσης εργασιών διαμόρφωσης χώρων Νέου Επιβατικού Σταθμού το 2016 και του Σταθμού Cruise Terminal το και ποσοστό μίσθωσης χώρων το 2016 και 2017 αντίστοιχα. Ποσοστό υλοποίησης της Μελέτης Κατασκευής και Αξιοποίησης του Ακινήτου μέσα στο Ποσοστό υλοποίησης μίσθωσης-παραχώρησης χώρων parking το Η λειτουργική και ποιοτική διαμόρφωση των χώρων των Νέου Επιβατικού Σταθμού και του Σταθμού Cruise Terminal προκειμένου να γίνει ελκυστικότερη η μίσθωσή τους από τρίτους και να είναι δυνατό να συμφωνηθούν ευνοϊκότερες τιμές εκμίσθωσης για τον Ο.Λ.ΗΓ. Η ακριβής ανάλυση των τοπικών συνθηκών και αναγκών. Η συνεργασία με τουριστικά γραφεία και ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής, έτσι ώστε ο Πολυχώρος να προσελκύσει όσο το δυνατόν ευρύτερη πελατειακή βάση. 198

205 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Σ.Δ. 5 ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Ο Ο.Λ.ΗΓ., στο πλαίσιο ανάδειξης του λιμένα Ηγουμενίτσας σε Δυτική Πύλη των Βαλκανίων για τη μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών, ήδη αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν τα προγράμματα της Ε.Ε. για την προώθηση των στρατηγικών επιδιώξεών του. Στα πλαίσια της προσπάθειας ενίσχυσης των διακρατικών σχέσεων ο Οργανισμός συμμετέχει σε διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα. Συγκεκριμένα στα προγράμματα INTERREG Ελλάδα Ιταλία και Ελλάδα Αλβανία, στο πρόγραμμα MED της Ευρωπαϊκής Περιφερειακής Συνεργασίας, στο IPA Adriatic της Διασυνοριακής Συνεργασίας, στο πρόγραμμα Νοτιοανατολικής Ευρώπης της Διακρατικής Συνεργασίας καθώς και στο πρόγραμμα Connecting Europe Facility (CEF) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα εν λόγω προγράμματα εστιάζονταν στην προώθηση της συνδυασμένης μεταφοράς, την αύξηση της δυνατότητας πρόσβασης και της σύνδεσης των κρίσιμων περιοχών του θαλάσσιου χώρου της Μεσογείου και κυρίως της σύνδεσης με λιμάνια της Αδριατικής (ειδικότερα) και της Μεσογείου (γενικότερα). Στόχευαν κυρίως στην βελτιστοποίηση της υπάρχουσας μεταφοράς επιβατών και αγαθών, στη δημιουργία ενός κοινού συνόλου διαδικασιών, καθώς και στη γενικότερη προώθηση τουριστικών ρευμάτων μεταξύ των ενδιαφερομένων περιοχών. Η δράση του Οργανισμού που εντάσσεται στο πλαίσιο αξιοποίησης των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, είναι η εξής: Δ 5.1: Αξιοποίηση Προγραμμάτων της Ε.Ε. για την Ανάπτυξη Στρατηγικών Στόχων. 199

206 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 5.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ Γενική Περιγραφή ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Συνολικά ο Ο.Λ.ΗΓ. συμμετέχει ως εταίρος στις παρακάτω περιγραφόμενες προτάσεις που υποβλήθηκαν και εγκρίθηκαν στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ) IPA Adriatic, CEF (Connecting Europe Facility), Ελλάδα Ιταλία Τα συγκεκριμένα έργα βρίσκονται σε στάδιο υλοποίησης και μερικά εξ αυτών σε στάδιο ολοκλήρωσης. Συγκεκριμένα: A) EA - SEAWAY Ο γενικός στόχος του EA SEA - WAY είναι η βελτίωση της προσβασιμότητας και της κινητικότητας των επιβατών σε ολόκληρη την περιοχή της Αδριατικής και της ενδοχώρας της, μέσω της ανάπτυξης νέων διασυνοριακών (CB), βιώσιμων και ολοκληρωμένων υπηρεσιών μεταφορών και τη βελτίωση των φυσικών υποδομών που σχετίζονται με αυτές τις νέες υπηρεσίες. Οι ειδικοί στόχοι του έργου είναι: 1. Ολοκλήρωση και αναβάθμιση υπαρχόντων και των νέων επιλεγμένων υπηρεσιών μεταφοράς επιβατών ( τουρίστες και κατοίκους ) για την αύξηση της προσβασιμότητας σε όλη την Αδριατική λεκάνη και μείωση των εκπομπών CO2. 2. Διερεύνηση μιας καλύτερης ολοκλήρωσης των αστικών και περιφερειακών συνδέσεων μεταξύ των λιμένων, αερολιμένων και των κύριων τουριστικών προορισμών / αστικών περιοχών 3. Ανάπτυξη νέων ή ανακαίνιση υφιστάμενων υποδομών στο λιμενικό σύστημα της Αδριατικής προκειμένου να προωθήσει και να ενθαρρύνει μια πιο βιώσιμη και αποδοτική μεταφορά επιβατών 4. Η ανάληψη των θαλασσίων επιβατικών μεταφορών και άλλων επιλεγμένων μέσων μεταφοράς που συνδέονται με το σύστημα λιμένων B) POSEIDON MED II Η αναγκαιότητα υιοθέτησης της συγκεκριμένης δράσης προκύπτει από την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των εκπομπών ρύπων, και συγκεκριμένα θείου, από τις θαλάσσιες μεταφορές μέχρι το Αναλυτικότερα, στα πλαίσια αυτής της δράσης, και σε ότι αφορά τους λιμένες, θα προχωρήσουν όλες οι απαραίτητες μελέτες προκειμένου στο τέλος της 5ετίας, να ξεκινήσει η υλοποίηση της κατασκευής των απαραίτητων λιμενικών και χερσαίων υποδομών ώστε να μπορεί ο Λιμένας Ηγουμενίτσας να ανεφοδιάζει πλοία που κινούνται με LNG. Πιο συγκεκριμένα, οι μελέτες που θα εκπονηθούν στα πλαίσια αυτής της δράσης, είτε από τον ΟΛΗΓ, ή από άλλα μέλη του Consortium, είναι οι εξής: 200

207 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 5.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ 1 ο Στάδιο Μελετών: i. Προκαταρκτική Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικοοικονομικών Επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένης Προκαταρκτικής Μελέτης Ασφάλειας, ii. Επικαιροποίηση του εγκεκριμένου Γενικού Προγραμματικού Σχεδίου, iii. Απαραίτητες υποστηρικτικές μελέτες (Γεωτεχνικές Μελέτες και Έρευνες, Βυθομετρικές και Τοπογραφικές Αποτυπώσεις, Ακτομηχανικές Μελέτες). 2 ο Στάδιο Μελετών: iv. Προμελέτες των επιπλέον υποδομών (λιμενικών και χερσαίων) που μπορεί να χρειαστούν για την εξυπηρέτηση του ανεφοδιασμού πλοίων με LNG, v. Οριστική Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικοοικονομικών Επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένης Οριστικής Μελέτης Ασφάλειας. 3 ο Στάδιο Μελετών: vi. Προκαταρκτική Αξιολόγηση της δυνατότητας χρήσης συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) στον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό του Λιμένα Ηγουμενίτσας. 4 ο Στάδιο Μελετών: vii. Οριστικές Μελέτες των επιπλέον υποδομών (λιμενικών και χερσαίων) που μπορεί να χρειαστούν για την εξυπηρέτηση του ανεφοδιασμού πλοίων με LNG, viii. Προετοιμασία των αντίστοιχων Τευχών Δημοπράτησης, ix. Σύνταξη του Κανονισμού Λειτουργίας Λιμένα αναφορικά με τις δραστηριότητες που σχετίζονται με το LNG και το CNG. Το έργο βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης και συγχρηματοδοτείται κατά 50% από την Ε.Ε. και κατά 50% από εθνικούς πόρους. Ο συνολικός προϋπολογισμός του ανέρχεται στο ποσό των (πλέον Φ.Π.Α.) Γ) ARGES Το συγκεκριμένο έργο είναι υπό υλοποίηση και προβλέπεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του Υπάρχει μικρή πιθανότητα να γίνει έργο γέφυρα στην επόμενη προγραμματική περίοδο επεκτείνοντας τον χρόνο υλοποίησης εντός του Το έργο είναι η κεφαλαιοποίηση και η εξέλιξη πολλών Ευρωπαϊκών έργων που διαχειρίζονται από το εταιρικό σχήμα. Στο τελευταίο από αυτά τα έργα, οι Οργανισμοί Λιμένος του Μπάρι και Ηγουμενίτσας με την υποστήριξη, ερευνητικών κέντρων, έχουν ξεκινήσει την υλοποίηση του Port Community System (PCS), δημιουργώντας ένα μοναδικό διακρατικό 201

208 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 5.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ κόμβο (GAIA). Το έργο προβλέπει την δημιουργία ενός PCS όπως το GAIA και στους λιμένες της Κέρκυρας και της Πάτρας, δημιουργώντας ένα δίκτυο το οποίο θα περιλαμβάνει όλους τους λιμένες-εταίρους, εγκαθιστώντας επίσης νέες υπηρεσίες για τους χρήστες, όπως η έγκαιρη πρόβλεψη του καιρού, ένα σύστημα παρακολούθησης της κίνησης στον λιμένα για την ασφαλή διακίνηση των επικίνδυνων φορτίων, όπως και ένα σύστημα τουριστικής προώθησης των περιοχών που ενδιαφέρει τους ταξιδιώτες. Τα αποτελέσματα του έργου ARGES θα είναι: Η προσαρμογή των δυο χωρών στην κοινοτική οδηγία. Ήδη γίνεται με τους εθνικούς κανονισμούς (Προεδρικό Διάταγμα Ν. 125/2012, δημοσιευμένο στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης 221A/ και στο D.L. 221/2012 για την Ιταλία) Δημιουργία ενός θαλάσσιου one-stop-shop για τους λιμένες Απογραφή των συστημάτων πληροφοριών και δικτύων που υπάρχουν στην Ελλάδα και την ανταλλαγή εμπειριών και ικανοτήτων μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας και μεταξύ του λιμένα της Ηγουμενίτσας και των άλλων λιμένων. Αύξηση των προσφερόμενων υπηρεσιών προς τους ταξιδιώτες, τόσο όταν διέρχονται από τους λιμένες, όσο όταν χρησιμοποιούν τους κόμβους των λιμένων ως εξωτερικοί χρήστες. Δημιουργία των πληροφοριακών δικτύων τα οποία εντοπισμένα στους λιμένες ως κύρια κέντρα από το TOR, εγγυώνται μία καλύτερη σύνδεση όχι μόνο μεταξύ των λιμένων μεταξύ τους αλλά επίσης με τα κέντρα που εντοπίζονται σε γειτονικές περιοχές ( ενδοχώρα της Apulia και μικρούς ελληνικούς λιμένες Δημιουργία ενός τηλεματικού κέντρου σε κάθε λιμένα-εταίρο για την διασύνδεση σε πραγματικό χρόνο των ανεξάρτητων αλλά συνεργαζόμενων συστημάτων, με σκοπό να βελτιώσουν την διαχείριση των ροών κίνησης και να βελτιώσουν τον σχεδιασμό και την στρατηγική ανάπτυξη των διαδικασιών. Βελτίωση των τουριστικών ροών τόσο σε ασφάλεια όσο και σε προσφερόμενες υπηρεσίες ICT προσαρμογή των Λιμένων Το έργο βρίσκεται σε φάση Υλοποίησης και συγχρηματοδοτείται στα πλαίσια των έργων του Στρατηγικού Στόχου του Προγράμματος Ελλάδα Ιταλία κατά 75% από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και κατά 25% από Εθνικούς Πόρους. Στα πλαίσια της νέας προγραμματικής περιόδου υποβλήθηκαν προς έγκριση οι παρακάτω προτάσεις στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα Horizon 2020 και MED. Προς το παρόν εκκρεμούν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης. 202

209 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 5.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Α) LISEU Προτείνεται η δημιουργία μίας συσκευής e-container που θα δύναται να εγκατασταθεί σε οποιοδήποτε εμπορευματοκιβώτιο ή ασυνόδευτο φορτίο και θα παρέχει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την κατάσταση του φορτίου. Για παράδειγμα εάν η θερμοκρασία εντός του εμπορευματοκιβωτίου (ψυγείου) πέσει κάτω από το επιτρεπτό όριο, ο μικροελεγκτής του συστήματος, θα σημαίνει συναγερμό, κάνοντας συνάμα ενέργειες για την αύξησή της. Το σύστημα θα αποτελείται από wi-fi κεραία και πομποδέκτη, κάμερα για επιθεώρηση εντός του εμπορευματοκιβωτίου (ή ασυνόδευτου φορτίου), θερμόμετρο, υδρόμετρο, πληροφοριακό σύστημα και σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης (tracking, Gsm based). Ο προϋπολογισμός του έργου για τον Οργανισμό Λιμένος Ηγουμενίτσας προσδιορίζεται στο ποσό των και ο συνολικός χρόνος υλοποίησης στα δύο χρόνια από την ημερομηνία έναρξης του. Β) ANDROMEDA Το έργο αφορά την ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος με τις παρακάτω δυνατότητες: Παροχή εξειδικευμένου συστήματος προειδοποίησης για τις ακραίες καιρικές συνθήκες (σε επίπεδο τοπικό και περιφέρειας) για την αύξηση της ασφάλειας στη θάλασσα. Παροχή πληροφοριών και προειδοποιήσεις για τους κινδύνους πρόσδεσης. Διαχείριση πρόσδεσης σύστημα κρατήσεων για μικρούς / μεσαίους λιμένες με περιορισμένη χωρητικότητα. Πληροφόρηση σχετικά με τα ασφαλή σημεία αγκυροβόλησης. Σχεδιασμός διαδρομών για τα σκάφη αναψυχής Σύστημα συναγερμού αποφυγής υφάλων Παροχή πολιτιστικών και ιστορικών πληροφοριών ως καλωσόρισμα. Ο προϋπολογισμός του έργου για τον Οργανισμό Λιμένος Ηγουμενίτσας προσδιορίζεται στο ποσό των και ο συνολικός χρόνος υλοποίησης στα τρία χρόνια από την ημερομηνία έναρξης του. Γ) ECDIS Ο σκοπός του έργου που είναι η δημιουργία του πρώτου "Eco-Port" Cluster ως εργαλείο για την ανάπτυξη των λιμένων και των λιμενικών εγκαταστάσεων στην περιοχή της Μεσογείου. Βασικό στοιχείο του προτεινόμενου έργου είναι η συνεργασία των λιμένων διαφορετικού μεγέθους και μορφής με ιδρύματα και ενδιαφερόμενα μέρη, προκειμένου να μοιραστούν την υπάρχουσα εμπειρία και να εισάγουν ένα δίκτυο 203

210 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 5.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ σύγκρισης της περιβαλλοντικής απόδοσης των λιμένων. Το έργο οδηγεί στην σύνδεση των περιβαλλοντικών δράσεων με τις οικονομικές επιδόσεις των δραστηριοτήτων του λιμένα, προκειμένου να επιτευχθεί ο διπλός σκοπός των «πράσινων λιμένων" και της "βιώσιμης ανάπτυξης. Μεταξύ των περιβαλλοντικών προτεραιοτήτων των λιμένων που θα αναλυθούν είναι η κατανάλωση ενέργειας, η ηχορύπανση, η ποιότητα του αέρα, η ποιότητα του νερού, η σκόνη, τα απόβλητα - σκουπίδια του λιμένα, τα βιομηχανικά απόβλητα, η ανάπτυξη των λιμένων (νερό/γη), τα επικίνδυνα φορτία, ο ανεφοδιασμός με καύσιμα, η υποβάθμιση και η σχέση με την τοπική κοινωνία. Για όλες αυτές τις δραστηριότητες θα εκπονηθούν διάφορες μελέτες και προτάσεις προκειμένου να επιτευχθεί η ανάμιξη του "eco (οικολογικό)" και η "ανάπτυξη", από την μεριά της περιβαλλοντικής ευαισθησίας παράλληλα με την κοινωνική και οικονομική βελτίωση. Ο προϋπολογισμός του έργου για τον Οργανισμό Λιμένος Ηγουμενίτσας προσδιορίζεται στο ποσό των και ο συνολικός χρόνος υλοποίησης στα τρία χρόνια από την ημερομηνία έναρξης του. Δ) PORTBEE Ο στόχος του έργου που είναι η διεξαγωγή έρευνας σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια κτίρια εντός λιμενικών ζωνών των χωρών - εταίρων που συμμετέχουν σ' αυτό. Η μελέτη θα συλλέξει σχετικές πληροφορίες και δεδομένα για τη διεξαγωγή αναλύσεων και την παροχή εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης. Με βάση την αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης, θα οριστεί το Master Plan της ανάπτυξης, της βελτίωσης και της προώθηση της ενεργειακής απόδοσης των λιμενικών κτιρίων. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει πιθανά μοντέλα εφαρμογής σύγχρονων και καινοτόμων λύσεων, ως εργαλεία για τη βελτιστοποίηση και μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Ο προϋπολογισμός του έργου για τον Οργανισμό Λιμένος Ηγουμενίτσας προσδιορίζεται στο ποσό των και ο συνολικός χρόνος υλοποίησης στους δεκαοχτώ μήνες από την ημερομηνία έναρξης του. Στα πλαίσια της νέας πρόσκλησης υποβολής προτάσεων του προγράμματος CEF στο τέλος Φεβρουαρίου 2016 ο ΟΛΗΓ προτίθεται να υποβάλει πρόταση υλοποίησης του Εμπορευματικού Κέντρου Θεσπρωτίας. Συγκεκριμένα: Ένα σημαντικό ζήτημα σχετικά με την δημιουργία ΕΚ στην περιοχή, είναι η σύνδεση του με τον λιμένα. Ο χώρος στον λιμένα διατίθεται αποκλειστικά για τη μεταφορά προϊόντων από το ένα μέσο στο άλλο (πλοίο- φορτηγό) και για προσωρινή αποθήκευση, διαλογή και διαχείριση. Προτείνεται λοιπόν, η λειτουργία του ΕΚ να εφαρμόσει το διχωρικό σύστημα, σύμφωνα με το οποίο τμήμα περιορισμένης έκτασης του ΕΚ 204

211 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 5.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ βρίσκεται εντός της λιμενικής ζώνης, ενώ το κύριο τμήμα στην ενδοχώρα. Αυτό προβλέπεται από τη σχετική νομοθεσία για τα εμπορευματικά κέντρα. Το συγκεκριμένο σύστημα προσφέρει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: Παραγωγικότερη εκμετάλλευση χώρου μέσω καλύτερης σύνδεσης με την ενδοχώρα και τη transit κίνηση. Υποστήριξη των δραστηριοτήτων διαμεταφοράς του λιμένα (TRANSIT) λόγω βέλτιστης αξιοποίησης χώρου Μεταβίβαση φορτίου από μέσο σε μέσο Δημιουργία ισχυρότερων κινήτρων προσέλκυσης επενδύσεων «Εισβολή» σε αγορές ανταγωνιστικών λιμένων, αλλά και προσέλκυση επιπρόσθετου φορτίου μέσω χερσαίων συνδέσεων. Προσέλκυση πελατών της ενδοχώρας Καλύτερη γνώση της τοπικής αγοράς Αύξηση μεριδίου στην αγορά συνδυασμένης μεταφοράς Εξασφάλιση ευελιξίας, αξιοπιστίας και συχνότητας υπηρεσιών Ενδυνάμωση της εφοδιαστικής και μεταφορικής αλυσίδας (logistics) Απλούστευση τελωνειακών δραστηριοτήτων Σύμφωνα λοιπόν με το διχωρικό σύστημα, προτείνεται η αποθήκευση, διαλογή και διαχείριση των προϊόντων να πραγματοποιείται στο ΕΚ στη θέση που θα επιλεχθεί ως ο κύριος «πόλος», ενώ η εξυπηρέτηση των ασυνόδευτων φορτίων και η προσωρινή εναποθεση θα πραγματοποιείται εντός της λιμενικής ζώνης. Ήδη υπάρχει η προοπτική ανάπτυξης ενός κέντρου ασυνόδευτων φορτίων εντός της ζώνης λιμένα, όπου η έκταση για την απόθεση των φορτίων αυτών, διαθέσιμη από τον Ο.Λ.ΗΓ. χωρίς ενόχληση της λειτουργίας του λιμένα, ανέρχεται σε 40 περίπου στρέμματα. Επιπλέον, προβλέπεται ότι μετά την ολοκλήρωση της Γ φάσης επέκτασης λιμένα θα είναι δυνατόν να διατεθούν ακόμα 35 στρέμματα. Στα πλαίσια αυτά προτείνεται η χρηματοδότηση των παρακάτω δράσεων: α) την οριστικοποίηση των προμελετών σε επίπεδο μελετών εφαρμογής, β) την σύσταση της εταιρίας λειτουργίας του Επιχειρηματικού Πάρκου, γ) την προετοιμασία του φακέλου αδειοδότησης, δ) την κατασκευή του Επιχειρηματικού Πάρκου και ε) την σύνδεσή του με το κεντρικό Οδικό Δίκτυο. Γενικά, στο πλαίσιο των στρατηγικών του επιδιώξεων και των στόχων του για την αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ενδιαφέροντος, ο Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να συνεχίσει να επικεντρώνεται στα ακόλουθα: Ανάπτυξη Προγράμματος Αξιοποίησης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων: Η διαμόρφωση του προγράμματος θα πρέπει να 205

212 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 5.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ εστιασθεί στη χρηματοδότηση δράσεων που θα επιτρέψουν στον Ο.Λ.ΗΓ. να προωθήσει βασικές στρατηγικές επιδιώξεις του, όπως η ανάδειξη του λιμένα σε Δυτική Πύλη των Βαλκανίων, μέσω ανάπτυξης στρατηγικών θαλάσσιων διαδρόμων και δικτύου συνεργαζόμενων λιμένων. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να διερευνηθεί όλο το πλαίσιο και οι δυνατότητες χρηματοδότησης μέσω Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και ο εντοπισμός προγραμμάτων που θα επιτρέψουν την προώθηση της νέας στρατηγικής του Ο.Λ.ΗΓ. Διεκδίκηση και Υλοποίηση Προγραμμάτων της Ε.Ε.: Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των προγραμμάτων της Ε.Ε. θα απαιτήσει: τη συστηματική διερεύνηση και παρακολούθηση του πλέγματος των προγραμμάτων που προσφέρονται από την Ε.Ε., την προώθηση συνεργασιών για τη διαμόρφωση κοινών προτάσεων με εταίρους στο πλαίσιο των στρατηγικών στόχων του Ο.Λ.ΗΓ. και την προετοιμασία προτάσεων και την υλοποίηση των προγραμμάτων στα οποία θα ενταχθεί ο Ο.Λ.ΗΓ. Τρόπος Υλοποίησης Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Κόστος Υλοποίησης Ανάπτυξη Προγράμματος Αξιοποίησης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων: Η ανάπτυξη του προγράμματος θα γίνει εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με ευθύνη της Διεύθυνσης Ανάπτυξης. Διεκδίκηση και Υλοποίηση Προγραμμάτων της Ε.Ε.: Θα γίνει εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με ευθύνη της Διεύθυνσης Ανάπτυξης. Ανάπτυξη Προγράμματος Αξιοποίησης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων: 2013, με αναθεώρηση σε ετήσια βάση. Διεκδίκηση και Υλοποίηση Προγραμμάτων της Ε.Ε.: Συνεχής υλοποίηση. Το κόστος υλοποίησης των προαναφερόμενων προγραμμάτων της Ε.Ε. χρηματοδοτείται από την ΕΕ και το ΠΔΕ. Ο Ο.Λ.ΗΓ. δεν συνεισφέρει οικονομικά στα προγράμματα αυτά με εξαίρεση τα έργα των προγραμμάτων στα οποία ο Φ.Π.Α. δεν είναι επιλέξιμη δαπάνη για τον Ο.Λ.ΗΓ. Οφέλη Το οικονομικό όφελος για τον Ο.Λ.ΗΓ. για την περίοδο , προέρχεται από τη χρηματοδότηση των παγίων και εξόδων των δράσεων των προαναφερόμενων προγραμμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Εθνική συμμετοχή. Σημειώνεται εδώ ότι το όφελος αυτό αφορά στη χρηματοδότηση των αντιστοίχων έργων του Ο.Λ.ΗΓ. και όχι στην αύξηση των εσόδων του. 206

213 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 5.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ Δείκτες εκροών ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Παρακολούθηση και πλήρωση υποχρεώσεων αντίστοιχων Ευρωπαϊκών προγραμμάτων σε ετήσια βάση. Δείκτες αποτελέσματος Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας - Προϋποθέσεις Το ποσοστό, σε ετήσια βάση, πλήρωσης των παραπάνω υποχρεώσεων. Η επιτυχία του Ο.Λ.ΗΓ. σε αυτό τον τομέα θα εξαρτηθεί από τις δυνατότητες του Οργανισμού να προωθήσει και να διαχειρισθεί συστηματικά και αποτελεσματικά τις διαδικασίες διεκδίκησης και εφαρμογής Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων. Με βάση τις παρούσες δυνατότητές του, ο Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει, είτε να ενισχύσει τις δυνατότητες της Διεύθυνσης Ανάπτυξης με επιπρόσθετο εξειδικευμένο προσωπικό, είτε να αναζητήσει συνεργασία με εξειδικευμένο Σύμβουλο, που θα τον υποστηρίξει στη δραστηριότητα αυτή. 207

214 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Σ.Δ. 6 ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ Ο.Λ.ΗΓ. Το Σχέδιο Δράσης Εκσυγχρονισμού του Ο.Λ.ΗΓ. περιλαμβάνει μια σειρά από οριζόντιες δράσεις βελτίωσης του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας του Οργανισμού με στόχο την προσαρμογή του στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στο επιχειρηματικό του περιβάλλον και στις νέες απαιτήσεις της στρατηγικής ανάπτυξής του. Οι επιμέρους δράσεις που εντάσσονται στο ανωτέρω πλαίσιο και περιγράφονται στη συνέχεια είναι: Δ6.1.: Οργανωτικός και Λειτουργικός Ανασχεδιασμός Δ6.2: Σχεδιασμός και Υλοποίηση Προγράμματος Εκπαίδευσης του Προσωπικού του Ο.Λ.ΗΓ. Δ6.3: Ανάπτυξη Λειτουργίας Μάρκετινγκ και Προώθηση Εικόνας του Λιμένα Δ6.4: Αναβάθμιση της Ποιότητας και Ασφάλειας των Παρεχομένων Υπηρεσιών Δ6.5: Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (Ε.Κ.Ε.). 208

215 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 6.1 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Η οργάνωση και λειτουργία του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να συνεχίσει τη διαδικασία του ανασχεδιασμού στην οποία βρίσκεται τα τελευταία χρόνια, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στρατηγικοί στόχοι που έχει θέσει στο επιχειρηματικό του σχεδίου για την περίοδο Το Σχέδιο Δράσης Οργάνωσης προδιαγράφει τις δράσεις και ενέργειες που απαιτούνται για την ανάπτυξη της φιλοσοφίας οργάνωσης σε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας του Οργανισμού που θα είναι σαφές και θα μπορεί να εφαρμοσθεί από το σύνολο του προσωπικού του Ο.Λ.ΗΓ. Η Στρατηγική του Ο.Λ.ΗΓ. επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την οργάνωση και λειτουργία του Οργανισμού, καθώς προβλέπει σημαντική επέκταση των δραστηριοτήτων του λιμένα, σε τομείς όπως οι Εμπορευματικές Δραστηριότητες (Εμπορευματικό Κέντρο, Χώρος Ασυνόδευτων Φορτίων και Containers), οι Τουριστικές Δραστηριότητες (Μαρίνες, Cruise Terminal, κλπ.), καθώς επίσης και η εκμετάλλευση της Ακίνητης Περιουσίας του Οργανισμού (Ανάπτυξη Πολυχώρου κλπ.). Με αυτό το δεδομένο, ο οργανωτικός και λειτουργικός ανασχεδιασμός του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις κατευθύνσεις και τελικές αποφάσεις σχετικά με την ανάπτυξη των θυγατρικών (ή επιχειρηματικών μονάδων) που πιθανόν να δημιουργηθούν στο μέλλον (π.χ. πόσες και ποιες μονάδες θα αναπτυχθούν, βαθμός αυτονομίας, κλπ.). Η δράση του Οργανωτικού και Λειτουργικού Ανασχεδιασμού βρίσκεται σε εξέλιξη και κατά την περίοδο , προβλέπεται να υλοποιηθούν τα παρακάτω: Προσαρμογή και Ανάπτυξη Βασικών Διαδικασιών Λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ.: Θα πρέπει να γίνει αναλυτικός σχεδιασμός κάθε βασικής διαδικασίας με την ανάπτυξη διαγραμμάτων ροής (περιλαμβάνει συστηματοποίηση / βελτιστοποίηση υφιστάμενων διαδικασιών και εισαγωγή και διαμόρφωση νέων διαδικασιών) και λεπτομερή περιγραφή του τρόπου επιτέλεσης κάθε διαδικασίας από την έναρξή της μέχρι την ολοκλήρωσή της (π.χ. στόχο, αρμοδιότητα ευθύνη, περιγραφή βημάτων, φόρμες έντυπα, ροή δεδομένων αρχεία που τηρούνται, ειδικές οδηγίες ή πολιτικές εάν υφίστανται, κλπ.). Η προσαρμογή και ανάπτυξη των διαδικασιών λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να οδηγήσουν στη διαμόρφωση ενός πλήρους και εύχρηστου εγχειριδίου λειτουργίας του Οργανισμού. Κατάρτιση ενιαίου Κανονισμού Προμηθειών: Θα πρέπει να γίνει αναλυτική καταγραφή, ανάπτυξη και μεθοδική οργάνωση όλων των θεμάτων που αφορούν την πραγματοποίηση των προμηθειών του Ο.Λ.ΗΓ. (συμπεριλαμβανομένου βελτιστοποίηση υφιστάμενων διαδικασιών, εισαγωγή και διαμόρφωση νέων διαδικασιών, απεικόνιση διαδικασιών με διαγράμματα ροής, σχεδιασμός απαιτούμενων εντύπων που θα χρησιμοποιούνται κλπ). 209

216 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.1 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Εφαρμογή ΚΗΜΔΗΣ / ΕΣΗΔΗΣ: Η τήρηση των Μητρώων αυτών αποτελεί βασική υποχρέωση του ΟΛΗΓ και μαζί με την τήρηση σχετικής μηχανογραφικής εφαρμογής, θα καταστεί δυνατή η παρακολούθηση και διαχείριση όλων των συμβάσεων στις οποίες προχωρεί η Εταιρεία, με δυνατότητα λήψης στατιστικών και λοιπών πληροφοριακών δεδομένων για τις ανάγκες της Διοίκησης. Επικαιροποίηση Κανονισμού Τιμολογίων: Ο Ο.Λ.ΗΓ., δεδομένου του γενικότερου οικονομικού περιβάλλοντος αλλά και της παροχής νέων υπηρεσιών από την εφαρμογή του Επιχειρησιακού του Σχεδίου, θα πρέπει να επικαιροποιήσει τον Κανονισμό Τιμολογίων όπου θα συμπεριλαμβάνονται τα τιμολόγια για όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες αλλά θα γίνει και εξορθολογισμός της τιμολογιακής του πολίτικης με επαναπροσδιορισμό των τιμών, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο. Ανάπτυξη Λογισμικού Επεξεργασίας Στατιστικών Στοιχείων: Τα στατιστικά στοιχεία που παρέχονται από τις αρμόδιες λιμενικές αρχές, ως πρωτογενή πληροφορία, είναι απαραίτητο να αποθηκεύονται, να ταξινομούνται και να επεξεργάζονται συστηματικά και με τη χρήση ενός εξειδικευμένου πλέον εργαλείου προσαρμοσμένου στις ανάγκες του λιμένα. Ο όγκος της πληροφορίας που θα προκύψει από την επέκταση των υποδομών και δραστηριοτήτων του λιμένα είναι απαραίτητο να συσχετίζεται και να επεξεργάζεται, έτσι ώστε να παρέχονται δείκτες και αποτελέσματα που να βοηθούν στην εκπόνηση μελετών, στην υλοποίηση νέων έργων και στην έρευνα μακροπρόθεσμων επενδύσεων. Ανανέωση εξοπλισμού Η/Υ, επίπλων και λοιπού εξοπλισμού: Δεδομένων των μεγάλων αναγκών σε εξειδικευμένο εξοπλισμό, ανάλογα με τις δράσεις του ΟΛΗΓ, απαιτείται ο εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού του και παρακολούθηση της κατάστασης λειτουργίας του. Τρόπος Υλοποίησης Ανάθεση σε εξωτερικούς συνεργάτες των έργων: Σύνταξη Κανονισμού Προμηθειών Επικαιροποίηση Κανονισμού τιμολογίων Ανάπτυξη Λογισμικού Επεξεργασίας Στατιστικών Στοιχείων Προσαρμογή και Ανάπτυξη Βασικών Διαδικασιών Λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ Υποστήριξη στην τήρηση των ΚΗΜΔΗΣ / ΕΣΗΔΗΣ και μηχανογραφικής εφαρμογής προμηθειών. Σημειώνεται ότι θα απαιτηθεί η ενεργή συμμετοχή και συνεργασία του προσωπικού του ΟΛΗΓ σε όλες την φάσεις των ανωτέρω έργων. Για την προμήθεια ανανέωση εξοπλισμού: Αναλόγως τις εμφανιζόμενες κατά χρήση ανάγκες προμήθεια από τρίτους. 210

217 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Κόστος Υλοποίησης Οφέλη Δείκτες Εκροών Δείκτες Αποτελέσματος Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας ΔΡΑΣΗ 6.1 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Σύνταξη Κανονισμού Προμηθειών: 2017 Επικαιροποίηση Κανονισμού τιμολογίων: 2017 Ανάπτυξη Λογισμικού Επεξεργασίας Στατιστικών Στοιχείων: 2017 Προσαρμογή και Ανάπτυξη Βασικών Διαδικασιών Λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ: ΚΗΜΔΗΣ / ΕΣΗΔΗΣ, μηχανογραφική εφαρμ.προμηθ. : Προμήθεια εξοπλισμού: Σύνταξη Κανονισμού Προμηθειών: το 2017 Επικαιροποίηση Κανονισμού τιμολογίων: το 2017 Ανάπτυξη Λογισμικού Επεξεργασίας Στατιστικών Στοιχείων: το 2017 Προσαρμογή και Ανάπτυξη Βασικών Διαδικασιών Λειτουργίας του Ο.Λ.ΗΓ: το 2017 ΚΗΜΔΗΣ / ΕΣΗΔΗΣ, μηχανογραφική εφαρμογή προμηθειών: για το 2016, και 2017 και για κάθε έτος Προμήθεια εξοπλισμού: για το 2016 και από για κάθε έτος Δεν θα υπάρχουν άμεσα οικονομικά οφέλη για τον ΟΛΗΓ αλλά έμμεσα μέσω της εξοικονόμησης χρόνου, του εξορθολογισμού και της συστηματοποίηση / οργάνωσης των διαδικασιών λειτουργίας. Υλοποίηση έργων και προμηθειών στις αντίστοιχες περιόδους % ολοκλήρωσης έργων και προμηθειών στις αντίστοιχες περιόδους Η συμμετοχή και αποδοχή του προσωπικού των αλλαγών αυτών Η ύπαρξη αποτελεσματικών καναλιών επικοινωνίας μεταξύ του προσωπικού και της Διοίκησης του ΟΛΗΓ. 211

218 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.2 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Γενική Περιγραφή ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Αφορά την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος για τη συνεχή ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού του λιμένα. Η διαδικασία εκπαίδευσης και κατάρτισης του προσωπικού είναι καίριας σημασίας για τον Ο.Λ.ΗΓ., δεδομένης της στρατηγικής επιλογής ανάπτυξης του λιμένα σε νέες περιοχές δραστηριοποίησης, όπου το προσωπικό μπορεί να μην διαθέτει εξειδικευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία (εμπορευματικό κέντρο logistics, τουριστικές δραστηριότητες, κλπ). Επιπροσθέτως, δεδομένης της αδυναμίας πρόσληψης εξειδικευμένου προσωπικού την περίοδο , το ήδη υπάρχον προσωπικό θα αναγκαστεί (με εσωτερική ανάθεση πρόσθετων αρμοδιοτήτων) να καλύψει τις προκύπτουσες ανάγκες και σε τομείς που δεν διαθέτει τις γνώσεις ή την εμπειρία εκτέλεσης των εργασιών. Βασικές κατευθυντήριες γραμμές για την κατάρτιση του Προγράμματος Εκπαίδευσης θα αποτελέσουν οι περιγραφές των θέσεων εργασίας. Παράλληλα, το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης θα βασισθεί σε ανάλυση και διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών, σύμφωνα με τους στρατηγικούς στόχους, αλλά και τις εξελίξεις του περιβάλλοντος. Η βελτίωση των γνώσεων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του Ο.Λ.ΗΓ., μέσω του Προγράμματος Εκπαίδευσης, θα αφορά όχι μόνο τους θεματικούς τομείς δραστηριοποίησης της εταιρείας (π.χ. εμπορευματικές μεταφορές logistics, ασυνόδευτα φορτία, διαχείριση μαρίνων, διαχείριση ακινήτων, κλπ.), αλλά και τομείς ανάπτυξης διοικητικών ικανοτήτων (οργάνωση και διοίκηση, ομαδική συνεργασία, διαχείριση χρόνου, λήψη αποφάσεων, επίλυση προβλημάτων κλπ). Ενδεικτικά, η υλοποίηση του Προγράμματος Εκπαίδευσης του Ο.Λ.ΗΓ. μπορεί να περιλαμβάνει τις ακόλουθες μορφές εκπαίδευσης: Διοργάνωση ειδικών βραχυχρόνιων (μέχρι 50 ώρες) ενδοεπιχειρησιακών σεμιναρίων. Συμμετοχή στελεχών σε διεπιχειρησιακά σεμινάρια. Συμμετοχή στελεχών σε συνέδρια, ημερίδες και άλλες εκδηλώσεις που αφορούν τον ευρύτερο τομέα διαχείρισης λιμένων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ειδικές εκπαιδευτικές επισκέψεις σε λιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με παρόμοια δραστηριοποίηση. Τρόπος Υλοποίησης Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι το προσωπικό του Οργανισμού συμμετέχει ήδη σε διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα. Η ανάπτυξη και υλοποίηση του προγράμματος εκπαίδευσης θα πρέπει να γίνει εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με ευθύνη της Διεύθυνσης Διοικητικού, Οικονομικών και Προμηθειών. 2 μήνες (σχεδιασμός προγράμματος). Η υλοποίηση θα γίνεται σε συνεχή βάση, ενώ ο σχεδιασμός θα ανανεώνεται κάθε έτος. 212

219 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.2 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Κόστος Υλοποίησης Για την κατάρτιση του προσωπικού το κόστος για τον Ο.Λ.ΗΓ. εκτιμάται στο ποσό των Ευρώ ετησίως για τα έτη Για τις λοιπές δραστηριότητες (συνέδρια, ημερίδες, επισκέψεις, κλπ), εκτιμάται ότι θα απαιτούνται περίπου Ευρώ ετησίως τα οποία θα καλύπτονται από τα λειτουργικά έξοδα του Ο.Λ.ΗΓ. Οφέλη Δεν θα υπάρχουν άμεσα οικονομικά οφέλη για τον Ο.Λ.ΗΓ. Δείκτες Εκροών Συμμετοχή δέκα (10) υπαλλήλων του Ο.Λ.ΗΓ. σε ένα πρόγραμμα ανά έτος. Συμμετοχή πέντε (5) υπαλλήλων/ στελεχών του Ο.Λ.ΗΓ. σε ένα συνέδριο ή μία επίσκεψη ανά έτος. Δείκτες Αποτελέσματος Ποσοστό ολοκλήρωσης των προγραμμάτων κατάρτισης. Ποσοστό υλοποίησης της συμμετοχής του προσωπικού σε συνέδρια, επισκέψεις, κλπ. Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας Έγκαιρη κατάρτιση του προγράμματος εκπαίδευσης του προσωπικού. Έγκαιρη ενημέρωση και κινητοποίηση του προσωπικού για τη συμμετοχή του, τόσο στη διαδικασία σχεδιασμού, όσο και στη διαδικασία υλοποίησης του προγράμματος εκπαίδευσης. Ευελιξία στην υλοποίηση του προγράμματος εκπαίδευσης, για παράδειγμα όσον αφορά της ημερομηνίες διεξαγωγής και τις ειδικότητες των ατόμων που συμμετέχουν σε αυτά. 213

220 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 6.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Η δράση αυτή στοχεύει στην ενδυνάμωση των εσωτερικών δυνατοτήτων και ικανοτήτων μάρκετινγκ και προώθησης του Ο.Λ.ΗΓ., ώστε να επιτύχει τη συστηματική ανάδειξη της νέας εικόνας του λιμένα και την αποτελεσματική προώθηση όλων των νέων δραστηριοτήτων του λιμένα. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενέργειες: Ανάπτυξη Λειτουργίας Μάρκετινγκ του Ο.Λ.ΗΓ.: Η ενέργεια αυτή θα υλοποιηθεί με ενίσχυση του σχετικού τμήματος με τα κατάλληλα εξειδικευμένα στελέχη και συστήματα υποστήριξης (δεδομένης της αδυναμίας προσλήψεων για την περίοδο η ενίσχυση του τμήματος μπορεί να γίνει με εξωτερικούς συνεργάτες στους οποίους θα ανατεθούν συγκεκριμένα έργα). Η λειτουργία Μάρκετινγκ του Ο.Λ.ΗΓ. θα έχει την ευθύνη σχεδιασμού και εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου προγράμματος Μάρκετινγκ του λιμένα (Marketing Plan) και της δημιουργίας και άμεσης εφαρμογής εξειδικευμένων προγραμμάτων Μάρκετινγκ των βασικών δραστηριοτήτων του, ειδικότερα στην ανάπτυξη του τομέα της κρουαζιέρας. Με δεδομένο ότι δημιουργήθηκαν αιτήματα και ανάγκη προώθησης της κρουαζιέρας τόσο σε χώρες της Ευρώπης όσο και σε άλλες σημαντικές χώρες, ο ΟΛΗΓ είναι απαραίτητο και θα σχεδιάσει και αναπτύξει ένα αξιόλογο Genaral Marketing Plan και ειδικότερα ένα Cruise Marketing Plan που θα τον υποστηρίξει στην ανάπτυξη νέων συνεργασιών και θα προωθεί την εικόνα του λιμένα και της περιοχής σε διεθνές επίπεδο. Σχεδιασμός Μελέτη προσέλκυσης εμπορευματικών πλοίων στον λιμένα Ηγουμενίτσας. Διαχείριση, Οργάνωση και Λειτουργία της εμπορευματικής κίνησης στον λιμένα Ηγουμενίτσας. Εφαρμογή Προγράμματος Προβολής και Προώθησης: Η ανάδειξη και προβολή της δυναμικής εικόνας του Λιμένα και η προώθηση των νέων δραστηριοτήτων που σχεδιάζει να αναπτύξει, θα απαιτήσει το σχεδιασμό και υλοποίηση ενός προγράμματος προβολής και προώθησης των στρατηγικών πλεονεκτημάτων του λιμένα. Θα στοχεύει στην ενημέρωση του κοινού τόσο στην Ευρώπη όσο και σε διεθνές επίπεδο για τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του λιμένα και ειδικότερα του τουριστικού λιμένα (σύγχρονες υποδομές-ασφάλεια-εγνατία οδόςκοντινοί σημαντικοί τουριστικοί προορισμοί όπως Μετέωρα κλπ). Ο ΟΛΗΓ έχει προγραμματίσει σημαντικές αφίξεις για τα επόμενα χρόνια, τις οποίες θα πρέπει να στηρίξει με την παρουσία του σε διεθνείς εκθέσεις κρουαζιέρας, σε αναγνωρισμένα Μέσα Ενημέρωσης, και σε ανάλογη προώθηση συνεργασιών με εταιρίες και φορείς προώθησης του τουρισμού. Περαιτέρω, το πρόγραμμα θα πρέπει να περιλαμβάνει ενέργειες για την 214

221 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ προώθηση του εταιρικού προφίλ του Ο.Λ.ΗΓ. και για την ανάδειξη του έργου και των δραστηριοτήτων του. Ενδεικτικά, σημαντικοί επιμέρους άξονες του Προγράμματος Προβολής - Προώθησης του Ο.Λ.ΗΓ. θα είναι: Η ανάδειξη του ρόλου και της εικόνας του Ο.Λ.ΗΓ. (Δυτική Πύλη των Βαλκανίων, δυναμικός και αναπτυσσόμενος λιμένας, ευέλικτη και σύγχρονη λειτουργία, νέες σύγχρονες υποδομές και υπηρεσίες, κλπ.). Η συνεχής βελτίωση των σχέσεων με φορείς που εμπλέκονται στη λειτουργία του λιμένα (π.χ. τοπική αυτοδιοίκηση). Η διαμόρφωση στοχευμένων ενεργειών προβολής για την προσέλκυση θεσμικών επενδυτών στο πλαίσιο ανάπτυξης των νέων δραστηριοτήτων του λιμένα (Χώρος Ασυνόδευτων Φορτίων, Μαρίνες, Cruise Terminal, Πετρέλευση κλπ.). Η δραστική αναμόρφωση της κρατούσας εικόνας και νοοτροπίας σχετικά με την ακίνητη περιουσία του Λιμένα (π.χ. αλλαγή της νοοτροπίας της τοπικής αυτοδιοίκησης σχετικά με τον δημόσιο χαρακτήρα των περιουσιακών στοιχείων του λιμένα). Ο σχεδιασμός προγράμματος προώθησης κοινωφελών δράσεων (σε συνδυασμό όμως με την περιοριστική κυβερνητική πολιτική για τις δαπάνες) με στόχο τη δημιουργία ενός «ισορροπημένου» και κοινωνικά υπεύθυνου προφίλ του Ο.Λ.ΗΓ. Το Πρόγραμμα Προβολής - Προώθησης του Ο.Λ.ΗΓ. θα πρέπει να διαμορφωθεί και να λειτουργήσει ως ενιαίο πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα ολοκληρώνονται και οι δράσεις μάρκετινγκ του Ο.Λ.ΗΓ. στις επιμέρους δραστηριότητές του. Στο Πρόγραμμα Προβολής - Προώθησης του Ο.Λ.ΗΓ. θα προβλέπονται, για κάθε έτος, οι επιμέρους σχετικές ενέργειες του Οργανισμού (διαφήμιση, συμμετοχή σε κλαδικές εκθέσεις, διοργάνωση εκδηλώσεων υπό την αιγίδα του Ο.Λ.ΗΓ., συνδιοργάνωση εκδηλώσεων με λοιπούς σχετικούς φορείς, κλπ). Ενδεικτικά, το πρόγραμμα προβολής και προώθησης του Ο.Λ.ΗΓ. μπορεί να περιλαμβάνει δράσεις όπως: Διαρκής ενημέρωση επικαιροποίηση της ιστοσελίδας του λιμένα, ώστε να συμβαδίζει με τον στρατηγικό και επιχειρηματικό σχεδιασμό του λιμένα και να προωθεί αποτελεσματικά την δυναμική εικόνα του. Διαμόρφωση/Αναμόρφωση των εντύπων παρουσίασης του Λιμένα που θα παρουσιάζουν το όραμα και στρατηγική του Ο.Λ.ΗΓ., τις σύγχρονες υποδομές και τις δραστηριότητες του λιμένα. Συμμετοχή σε Ελληνικά και Διεθνή Συνέδρια και Εκθέσεις με αυτόνομο, ή σε συνεργασία με άλλους φορείς, περίπτερο προβολής στους τομείς δραστηριοποίησης του λιμένα (Logistics, 215

222 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Κρουαζιέρα, Τουρισμός, κλπ). Διοργάνωση events στο πλαίσιο του προγράμματος εταιρικής κοινωνικής ευθύνης του Ο.Λ.ΗΓ. Διοργάνωση παρουσιάσεων σε επενδυτικά forums για τη προώθηση των νέων επενδύσεων του Λιμένα. Τρόπος Υλοποίησης Ανάπτυξη Λειτουργίας Μάρκετινγκ του Ο.Λ.ΗΓ.: Θα απαιτηθεί η συνδρομή εξειδικευμένων εξωτερικών συμβούλων /γραφείων Μάρκετινγκ (ενός ή περισσοτέρων εξειδικευμένων στα διάφορα αντικείμενα δραστηριοτήτων του Ο.Λ.ΗΓ.) οι οποίοι θα αναλάβουν να διαμορφώσουν (σε συνεργασία με τη Διοίκηση του Ο.Λ.ΗΓ. και το Τμήμα Μάρκετινγκ) το Γενικό Marketing Plan του Οργανισμού, και τα επιμέρους Marketing Plan βασικών δραστηριοτήτων (π.χ. κρουαζιέρα, μαρίνες/καταφύγια τουριστικών σκαφών, ασυνόδευτα). Στη συνέχεια θα ακολουθήσει εκπαίδευση του υπάρχοντος προσωπικού του Τμήματος Μάρκετινγκ (και των Διευθυντών του Ο.Λ.ΗΓ.) από εξειδικευμένους συμβούλους τόσο σε γενικά θέματα Μάρκετινγκ όσο και στην υλοποίηση του Marketing Plan του Οργανισμού σε καθημερινή βάση (απασχόληση συμβούλων για κάποιο χρονικό διάστημα, π.χ. 3 μηνών, στον Ο.Λ.ΗΓ. οι οποίοι μαζί με το προσωπικό του Τμήματος Μάρκετινγκ θα εκτελούν το καταρτισμένο πρόγραμμα). Εναλλακτικά, και μέχρι την υλοποίηση των ανωτέρω, μπορεί να χρησιμοποιηθούν εξωτερικοί συνεργάτες οι οποίοι θα υποστηρίζουν το προσωπικό του Τμήματος Μάρκετινγκ του Οργανισμού στη εκτέλεση των εργασιών / δράσεων. Εφαρμογή Προγράμματος Προβολής και Προώθησης: Ο σχεδιασμός και εφαρμογή του προγράμματος θα πρέπει να γίνει από τον Ο.Λ.ΗΓ. σε συνεργασία με εξειδικευμένο φορέα του χώρου (μέχρι να οργανωθεί πλήρως η λειτουργία Μάρκετινγκ του Ο.Λ.ΗΓ. στην οποία θα υπαχθεί η υλοποίησή του). Σχεδιασμός Μελέτη προσέλκυσης εμπορευματικών πλοίων στον λιμένα Ηγουμενίτσας: Ο σχεδιασμός και η μελέτη προσέλκυσης εμπορευματικών πλοίων θα διενεργηθεί σε συνεργασία με εξειδικευμένο φορέα του χώρου και συγκεκριμένα θα αναζητηθούν: α) Στατιστικά Στοιχεία της κίνησης εμπορευματικών πλοίων από ανταγωνιστικούς λιμένες της περιοχής και από αντίστοιχους ανταγωνιστικούς λιμένες εκτός Ελλάδας (π.χ. Δυρράχιο Αλβανίας), β) Στοιχεία γεωγραφικής διακίνησης των εμπορευμάτων από τις κύριες χώρες της ΕΕ (χώρος αποστολής και παραλαβής) και γ) Επικοινωνία με επιμελητήρια και λοιπούς φορείς για συλλογή περαιτέρω στοιχείων και εκδήλωσης ενδιαφέροντος. 216

223 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Διαχείριση, Οργάνωση και Λειτουργία της εμπορευματικής κίνησης στον λιμένα Ηγουμενίτσας. Η διαχείριση οργάνωση και λειτουργία της εμπορευματικής κίνησης του λιμένα θα διενεργηθεί σε συνεργασία με εξειδικευμένο φορέα του χώρου και συγκεκριμένα θα καταγραφούν οι βέλτιστες διαδικασίες σε όλα τα στάδια που διέρχεται από την αποστολή μέχρι και την παραλαβή των εμπορευμάτων που διακινούνται μέσω του λιμένα. Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Ανάπτυξη Λειτουργίας Μάρκετινγκ του Ο.Λ.ΗΓ.: Συνεχής δραστηριότητα (βάσει ετησίου προγράμματος). Κατάρτιση Γενικού Marketing Plan και ειδικότερα ανάπτυξη Cruise Marketing Plan στα έτη Εκπαίδευση προσωπικού: 2018 Υποστήριξη από εξωτερικούς συνεργάτες: Συνεχής δράση - την στελέχωση του τμήματος με κατάλληλο προσωπικό (πρόσληψη προσωπικού). Εφαρμογή Προγράμματος Προβολής και Προώθησης: Συνεχής δραστηριότητα (βάσει ετησίου προγράμματος). Μελέτη προσέλκυσης εμπορευματικών πλοίων στον λιμένα Ηγουμενίτσας: 2016 Διαχείριση, Οργάνωση και Λειτουργία της εμπορευματικής κίνησης στον λιμένα Ηγουμενίτσας: 2017 Κόστος Υλοποίησης Κατάρτιση Γενικού Marketing Plan, και επιμέρους Cruise Marketing Plan : ευρω το 2017, ευρώ για το 2018, ευρώ για το Υποστήριξη από εξωτερικούς συμβούλους: ευρώ κατ έτος για τα έτη 2016, 2017, 2018 και Εφαρμογή Προγράμματος Προβολής και Προώθησης: Το κόστος υλοποίησης θα καλυφθεί από τα έξοδα λειτουργίας. Ουσιαστικά πρόκειται για μία καλύτερα οργανωμένη και περισσότερο ορθολογική αντιμετώπιση των δαπανών προβολής οι οποίες αναμένεται για την περίοδο να ανέλθουν στο ποσό των ευρώ συνολικά ( ευρώ κατ έτος). Σχεδιασμός Μελέτη προσέλκυσης εμπορευματικών πλοίων στον λιμένα Ηγουμενίτσας: κόστος υλοποίησης 20 χιλ. για το 2017 Διαχείριση, Οργάνωση και Λειτουργία της εμπορευματικής κίνησης στον λιμένα Ηγουμενίτσας: κόστος υλοποίησης 20 χιλ. για Οφέλη Δεν υπάρχουν άμεσα οικονομικά οφέλη. Η δράση αυτή είναι απαραίτητη για την προώθηση των υπολοίπων δράσεων του Ο.Λ.ΗΓ. 217

224 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Δείκτες Εκροών ΔΡΑΣΗ 6.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Κατάρτιση Γενικού Marketing Plan του Οργανισμού και εξειδικευμένων Marketing Plan δραστηριοτήτων. Εκπαίδευση προσωπικού Έκδοση ενός ειδικού εντύπου ή φυλλαδίου σε ετήσια βάση για τα έτη Συμμετοχή σε δυο τουλάχιστον εκθέσεις κρουαζιέρας και μία έκθεση μεταφορών σε ετήσια βάση. Ειδικές καταχωρήσεις στον ειδικό τύπο, τουλάχιστον δύο ετησίως για την περίοδο Δείκτες Αποτελέσματος Ολοκλήρωση Γενικού Marketing Plan του Οργανισμού και εξειδικευμένων Marketing Plan δραστηριοτήτων Ολοκλήρωση εκπαίδευσης προσωπικού Ποσοστό υλοποίησης του στόχου έκδοσης εντύπων και φυλλαδίων ανά έτος. Ποσοστό υλοποίησης των καταχωρήσεων στον ειδικό τύπο. Ποσοστό υλοποίησης των συμμετοχών σε εκθέσεις Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας Εξωτερική υποστήριξη του τμήματος με εξειδικευμένο προσωπικό. Κατανόηση, εσωτερικά από Διοίκηση και το προσωπικό του Ο.Λ.ΗΓ., της ανάγκης για την αποτελεσματική λειτουργία του τμήματος Marketing. 218

225 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 6.4 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Η δράση αυτή εστιάζεται στην προσπάθεια και δέσμευση του Ο.Λ.ΗΓ. για συνεχή βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών, που θα επιτρέψει στον Οργανισμό να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις μελλοντικές ανταγωνιστικές πιέσεις και να εδραιωθεί ως Δυτική Πύλη των Βαλκανίων στις εμπορευματικές και επιβατικές μεταφορές. Η προσπάθεια αυτή θα υποστηριχθεί από τη συστηματική εφαρμογή προγράμματος βελτίωσης της ποιότητας και ασφάλειας των παρεχομένων υπηρεσιών το οποίο αρχικά περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενέργειες: Συμμόρφωση του Λιμένα με τον Διεθνή Κώδικα ISPS και τον Κανονισμό (ΕΚ) 725/2004 για την ασφάλεια πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων: Η πλήρης συμμόρφωση του Λιμένα με τον Διεθνή Κώδικα ISPS και τον Κανονισμό (ΕΚ) 725/2004 θα έχει πολλαπλά οφέλη για τους χρήστες του λιμένα, αναβαθμίζοντας σημαντικά την ποιότητα των υπηρεσιών ασφαλείας του λιμένα (που αποτελεί και απαρέγκλιτη προϋπόθεση για την προσέλκυση Κρουαζιερόπλοιων) και, παράλληλα, αποτελεί υποχρέωση στο πλαίσιο του γενικότερου σχεδιασμού ασφάλειας των λιμένων της χώρας με βάση τη διεθνή νομοθεσία. Στον Ο.Λ.ΗΓ., μέχρι το τέλος του 2010, είχαν μεν ολοκληρωθεί οι απαιτούμενες Μελέτες Ασφαλείας (ΑΑΛΕ-ΣΑΛΕ) αλλά δεν είχαν υλοποιηθεί τα προβλεπόμενα μέτρα και διαδικασίες ασφαλείας. Ως αντιστάθμισμα, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ηγουμενίτσας εφάρμοζε κατ εξαίρεση ισοδύναμου αποτελέσματος εναλλακτικά μέτρα. Από το Νοέμβριο 2010, και με τη βοήθεια εξειδικευμένων Συμβούλων Ασφαλείας που προσέλαβε ο Οργανισμός, έγινε αναθεώρηση των εγκεκριμένων ΣΑΛΕ και άρχισε η υλοποίηση των απαιτούμενων μέτρων και διαδικασιών ασφαλείας για την σταδιακή αποχώρηση του Κεντρικού Λιμεναρχείου Ηγουμενίτσας από τη διαδικασία εφαρμογής ισοδύναμων μέτρων. Εντός του 2012 έγινε ανοικτός δημόσιος διαγωνισμός προϋπολογισμού ευρώ (πλέον ΦΠΑ) για ένα έτος για την ανάδειξη αναδόχου παροχής υπηρεσιών ασφαλείας (ISPS) στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις του Ο.Λ.ΗΓ ο οποίος κατακυρώθηκε σε ανάδοχο και οι σχετική σύμβαση ξεκίνησε από τον Ιανουάριο του 2013 καλύπτοντας την ασφάλεια της περιοχής του Νέου Λιμένα κίνηση εξωτερικού. Σημειώνεται ότι, για το , με την ένταξη νέων χώρων και δραστηριοτήτων του Ο.Λ.ΗΓ. στο κομμάτι του ISPS, τα ανωτέρω μέτρα θα επεκταθούν και στους χώρους αυτούς. Τονίζεται δε ότι στον νέο κανονισμό τιμολογίων του ΟΛΗΓ έχει συμπεριληφθεί ειδικό τέλος («τέλος Ασφαλείας») για χρεώσεις στα εισιτήρια επιβατών και οχημάτων που διακινούνται από τον Νέο Λιμένα κίνηση εξωτερικού- ως αντιστάθμιση του κόστους αλλά και ως αντιστάθμισμα των βελτιωμένων / αναβαθμισμένων παρεχόμενων υπηρεσιών από τον ΟΛΗΓ. 219

226 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.4 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δημιουργία υποδομών ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος: Ο Ο.Λ.ΗΓ. ήδη έχει σχεδιάσει και θέσει σε εφαρμογή Σχέδιο Αντιμετώπισης Ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ρυπογόνες ουσίες που βρίσκεται σε συμφωνία με τον «Εθνικό σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών ρύπανσης από Πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες (ΠΔ 11/2002, ΦΕΚ 6Α)». Στο πλαίσιο αναβάθμισης της επιχειρησιακής ετοιμότητας του λιμένα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών ρύπανσης από τη συνήθη λειτουργία του λιμένα, ο Ο.Λ.ΗΓ., έχει προβεί, με ανάθεση μελέτης σε εξωτερικό συνεργάτη, σε αναθεώρηση και επικαιροποίηση του Σχέδιο Αντιμετώπισης Περιστατικών Ρύπανσης. Το έργο αυτό υλοποιήθηκε εντός του Επιπροσθέτως, ο Ο.Λ.ΗΓ. προχώρησε και σε σύνταξη μελέτης συστήματος διαχείρισης περιβάλλοντος η οποία ολοκληρώθηκε το Πιστοποιήσεις ISO & PERS: Ο Ο.Λ.ΗΓ. προχώρησε και πήρε την πιστοποίηση PERS το 2015, την ECOPORTS (Pers) version4 το 2015, το ISO 14001:2004 το 2014 και την πιστοποίηση ISO 9001:2008 το Ο Ο.Λ.ΗΓ. προκειμένου να διατηρήσει τις ανωτέρω πιστοποιήσεις θα προβαίνει ετησίως στις σχετικές επιθεωρήσεις. Ακόμη, στο πλαίσιο του λειτουργικού εκσυγχρονισμού του σε θέματα ασφάλειας ο Ο.Λ.ΗΓ. έχει δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στη διερεύνηση και μελέτη θεμάτων σχετικά με τη μεταφορά και αποθήκευση επικίνδυνων φορτίων με στόχο την επίτευξη υψηλών προδιαγραφών ασφάλειας (Π.Δ. 405/1996 «Κανονισμός φόρτωσης, εκφόρτωσης, διακίνησης και παραμονής επικίνδυνων ειδών σε λιμένες και μεταφορά αυτών δια θαλάσσης» σχετικά με τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας, τις υποχρεώσεις, τους περιορισμούς, αλλά και την κατάταξη επικίνδυνων ειδών). Στο πλαίσιο αυτό ο Ο.Λ.ΗΓ. το 2015 προχώρησε στην κατάρτιση Κανονισμού Λιμένος για φορτοεκφορτώσεις επικίνδυνων εμπορευμάτων, για παραμονή αυτών σε λιμενικό χώρο και για λήψη ειδικών μέτρων ασφαλείας. Υπηρεσία μεταφοράς επιβατών: Στα πλαίσια παροχής ολοκληρωμένων ποιοτικών υπηρεσιών προς το επιβατικό κοινό αλλά και για λόγους ασφάλειας των επιβατών εντός του Λιμένα, απαιτείται η οργάνωση και λειτουργία μεταφοράς τους με κατάλληλα λεωφορεία από τους Επιβατικούς Σταθμούς στα πλοία και αντίστροφα, αλλά και από τους Επιβατικούς Σταθμούς εξυπηρέτησης κίνησης Εξωτερικού και Κρουαζιέρας στο Λιμάνι Ακτοπλοΐας (εσωτερικού). Τρόπος Υλοποίησης Συμμόρφωση του Λιμένα με το Διεθνή Κώδικα ISPS και τον Κανονισμό (ΕΚ) 725/2004 για την ασφάλεια πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων: Η εφαρμογή των μέτρων και διαδικασιών ασφαλείας 220

227 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης ΔΡΑΣΗ 6.4 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ έχει ήδη ξεκινήσει στις εγκαταστάσεις του Νέου Λιμένα. Στα έτη 2016 και 2017 θα υπάρχει επαναπροσδιορισμός των απαιτήσεων και προσαρμογή και επέκταση των απαιτούμενων μέτρων. Επιπροσθέτως, στις χρήσεις θα απαιτηθούν κονδύλια για την προμήθεια ειδικού εξοπλισμού ελέγχου εγκαταστάσεων, οχημάτων και επιβατών. Δημιουργία υποδομών ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος: Η υλοποίηση των δράσεων ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος γίνεται εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. με ευθύνη της αρμόδιας Διεύθυνσης, και αποτελεί μία συνεχή δραστηριότητα. Διατήρηση πιστοποιήσεων: Η υλοποίηση των δράσεων αυτών θα γίνεται εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ., σε συνεργασία με εξωτερικούς συμβούλους και αποτελεί μία συνεχή δραστηριότητα Υπηρεσία μεταφοράς επιβατών: Η υπηρεσία αυτή θα ανατεθεί σε ανάδοχο που θα αναδειχθεί μέσω διαγωνισμού και ο οποίος θα διαθέτει τα απαιτούμενα μεταφορικά μέσα (λεωφορεία) και το προσωπικό για την λειτουργία αυτών. Συμμόρφωση του Λιμένα με το Διεθνή Κώδικα ISPS και τον Κανονισμό (ΕΚ) 725/2004 για την ασφάλεια πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων: Συνεχής διαδικασία. Η προμήθεια του απαιτούμενου εξοπλισμού έως το Ο επαναπροσδιορισμός των αναγκών και των μέτρων είναι συνεχής δραστηριότητα και θα γίνεται τουλάχιστον σε ετήσια βάση. Διατήρηση πιστοποιήσεων: Συνεχής δραστηριότητα. Υποδομές ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος: Συνεχής δραστηριότητα. Υπηρεσία μεταφοράς επιβατών: Συνεχής διαδικασία με έναρξη από το Κόστος Υλοποίησης Το κόστος για την συμμόρφωση του Ο.Λ.ΗΓ. με τον κώδικα ISPS και τον Κανονισμό (ΕΚ) 725/2004 εκτιμάται: Για το 2016: Για την παροχή Υπηρεσιών Φύλαξης και Υπηρεσιών Συμβούλων Ασφαλείας: 425,000 ευρώ Εξοπλισμός ελέγχου : 90,000 ευρώ. Για το 2017: Για την παροχή Υπηρεσιών Φύλαξης και Υπηρεσιών Συμβούλων Ασφαλείας: ευρώ Εξοπλισμός ελέγχου: 40,000 ευρώ Για το 2018: 221

228 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.4 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Για την παροχή Υπηρεσιών Φύλαξης και Υπηρεσιών Συμβούλων Ασφαλείας: 425,000 ευρώ Εξοπλισμός ελέγχου: 100,000 ευρώ Για το 2019: Για την παροχή Υπηρεσιών Φύλαξης και Υπηρεσιών Συμβούλων Ασφαλείας: 425,000 ευρώ Εξοπλισμός ελέγχου: 150,000 ευρώ Η υλοποίηση της δημιουργίας υποδομών ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος ανέρχεται σε για το 2016, για το 2017, για το 2018 και για το Διατήρηση πιστοποιήσεων: Το κόστος των σχετικών επιθεωρήσεων ανέρχεται σε ετησίως για κάθε έτος Για την συντήρηση του συστήματος των ISO (κόστος αμοιβής εξωτερικών συμβούλων) θα απαιτηθούν ετησίως για κάθε έτος , ενώ το κόστος φακέλου για το PERS ανέρχεται σε ανά διετία. Υπηρεσία μεταφοράς επιβατών: για το 2016 και από κατ έτος για τα έτη Οφέλη Από το 2015 με την δημοσίευση του νέου κανονισμού τιμολογίων της ΟΛΗΓ στο ΦΕΚ- έχει επιβληθεί ανταποδοτικό τέλος ασφαλείας στην κίνηση εξωτερικού (επιβάτες και οχήματα) ώστε να καλύπτει μέρος του κόστος υλοποίησης των εν λόγω μέτρων και διαδικασιών ασφαλείας. Το τέλος αυτό έχει οριστεί στο ποσό των 0,95 ανά επιβάτη και όχημα. Τα σχετικά έσοδα από την επιβολή του τέλους ασφαλείας είναι συνάρτηση της κίνησης εξωτερικού (αναχωρήσεις) και υπολογίζεται σε 480χιλ για το 2016, 570χιλ για το 2017, 600χιλ για το 2018 και 600χιλ για το Από τη δημιουργία υποδομών ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος δεν θα υπάρχουν άμεσα οικονομικά οφέλη αλλά έμμεσα από την αποφυγή των δυσμενών επιπτώσεων σε περίπτωση συμβάντων δημιουργίας ρύπανσης. Η υπηρεσία μεταφοράς επιβατών δεν θα έχει άμεσα οικονομικά οφέλη αλλά θα συμβάλει σημαντικά τόσο στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στο επιβατικό κοινό όσο και στην αποφυγή ατυχημάτων εντός του χώρου του Λιμένα. Δείκτες Εκροών Δαπάνες εφαρμογής συστήματος ασφαλείας ISPS για την περίοδο

229 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.4 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δαπάνες για υποδομές και υλικά ελέγχου της προστασίας του περιβάλλοντος. Δείκτες Αποτελέσματος Ποσοστό (%) απόκλισης των δαπανών για την εφαρμογή του συστήματος ασφαλείας ISPS. Ποσοστό (%) απόκλισης των δαπανών για την προστασία του περιβάλλοντος. Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας Η στήριξη του εγχειρήματος της ασφάλειας του Λιμένα (ISPS) από όλους τους εμπλεκόμενους (Διοίκηση, προσωπικό, Λιμεναρχείο, Τοπικοί φορείς κλπ). Η συνεργασία του Ο.Λ.ΗΓ. με την τοπική αυτοδιοίκηση σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, έτσι ώστε οι σχετικές δραστηριότητες του Οργανισμού να έχουν την προβολή και την υποστήριξη που χρειάζονται. 223

230 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος Γενική Περιγραφή ΔΡΑΣΗ 6.5 ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Η δράση αυτή αφορά την ανάπτυξη των αρχών και του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (Ε.Κ.Ε.) του Ο.Λ.ΗΓ. με στόχο την ανταποδοτική διάθεση πόρων του Οργανισμού προς την τοπική κοινωνία, την αναβάθμιση της εικόνας και του κύρους του και την εξασφάλιση αυξημένης κοινωνικής συναίνεσης κατά τη δρομολόγηση των αναπτυξιακών σχεδίων του. Συγκεκριμένα, θα απαιτηθεί η υλοποίηση μελέτης που θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Αξιολόγηση /αποτύπωση επιπέδου ωριμότητας σε θέματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (Ε.Κ.Ε.) στον Ο.Λ.ΗΓ. (υφιστάμενες δράσεις, πολιτική, γνώση-διάχυση κλπ). Αναλυτικό σχεδιασμό προγράμματος Ε.Κ.Ε. (ανάλυση αναγκώνζητημάτων στο περιβάλλον λειτουργίας του, διαμόρφωση στρατηγικών στόχων, κατάστρωση αναλυτικού προγράμματος δράσεων Ε.Κ.Ε. του Ο.Λ.ΗΓ.). Παρακολούθηση υλοποίησης προγράμματος δράσεων Ε.Κ.Ε. Σε αυτό το σημείο είναι χρήσιμο να αναφερθεί ότι δεδομένης της κατάστασης της Εθνικής Οικονομίας αλλά και ειδικά της Κυβερνητικής πολιτικής και των εντολών/ εγκυκλίων του Υπουργείου για περιστολή δαπανών στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα, το πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που θα εφαρμόσει ο Ο.Λ.ΗΓ. για την περίοδο θα πρέπει να είναι πολύ συντηρητικό και να περιορίζεται στις απολύτως απαραίτητες δράσεις. Τρόπος Υλοποίησης Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Κόστος Υλοποίησης Ανάπτυξη και Υλοποίηση Προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ): Η ανάπτυξη και υλοποίηση του προγράμματος Ε.Κ.Ε. θα γίνει εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. Ανάπτυξη Προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (Ε.Κ.Ε.): Υλοποίηση Προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ): Συνεχής δραστηριότητα. Η ανάπτυξη του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης θα γίνει εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. παράλληλα με την ανάπτυξη του Marketing Plan του Οργανισμού. Το κόστος για την υλοποίηση του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ο.Λ.ΗΓ. εκτιμάται σε ευρώ για κάθε ένα από τα έτη 2016 έως Οφέλη Δεν υπάρχουν άμεσα οικονομικά οφέλη για τον Ο.Λ.ΗΓ. Δείκτες Εκροών Δαπάνες για την υλοποίηση του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ο.Λ.ΗΓ. 224

231 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 6.5 ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Δείκτες Αποτελέσματος Ποσοστό (%) κατάρτισης προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ο.Λ.ΗΓ. εντός του Ποσοστό (%) απόκλισης των δαπανών για την υλοποίηση του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ο.Λ.ΗΓ. Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας Η αγαστή συνεργασία του Ο.Λ.ΗΓ. με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έτσι ώστε τα Προγράμματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Οργανισμού να έχουν όσο το δυνατόν θετικότερο αντίκτυπο στην τοπική κοινωνία. 225

232 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Σ.Δ. 7 υλοποιηση επιχειρησιακου σχεδιου Τίτλος ΔΡΑΣΗ 7.1 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Γενική Περιγραφή Το παρόν επιχειρησιακό σχέδιο συνιστά μία συστηματική προσέγγιση του σχεδιασμού του Ο.Λ.ΗΓ., έχοντας λάβει υπόψη όλα τα δεδομένα που προκύπτουν από το περιβάλλον λειτουργίας του λιμένα (εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον). Στο επιχειρησιακό σχέδιο τίθενται οι άξονες δραστηριοποίησης του Ο.Λ.ΗΓ. και αναλύονται τα Σχέδια Δράσης και οι επιμέρους Δράσεις που καλείται να υλοποιήσει ο Οργανισμός μέσα στην επόμενη τετραετία. Κρίσιμες διαδικασίες-βήματα για την επιτυχή υλοποίηση του επιχειρησιακού σχεδίου αποτελούν: Η διάχυση του επιχειρησ. σχεδίου (ΕΣ), η οποία θα έχει τη μορφή: Ενημέρωσης του προσωπικού για το πλαίσιο και το περιεχόμενο του επιχειρησιακού σχεδίου. Ανάθεσης ευθυνών/αρμοδιοτήτων στα στελέχη του Ο.Λ.ΗΓ. για επιμέρους δράσεις και δέσμευσης των τελευταίων για την υλοποίηση των δράσεων που θα τους ανατεθούν. Επικοινωνίας των στόχων του ΕΣ και εξασφάλισης της απαιτούμενης υποστήριξης από τα αρμόδια Υπουργεία που εμπλέκονται στην υλοποίησή του. Η διαδικασία περαιτέρω εξειδίκευσης του ΕΣ με την ενεργό συμμετοχή των κατά περίπτωση υπευθύνων, οι οποίοι θα κληθούν να προσδιορίσουν επακριβώς και σε λεπτομέρεια το σύνολο των απαιτούμενων επιμέρους ενεργειών για την υλοποίηση κάθε δράσης, το χρονισμό αυτών και τις απαιτούμενες ανάγκες υποστήριξης. Η υλοποίηση όλων των δράσεων και ενεργειών που προδιαγράφονται. Η παρακολούθηση της υλοποίησης του ΕΣ, η οποία αποτελεί ευθύνη όλων, θα τελεί όμως υπό τον κεντρικό συντονισμό του Διευθύνοντος Συμβούλου. Για την παρακολούθηση της υλοποίησης του ΕΣ θα απαιτηθεί η ανάπτυξη κατάλληλου συστήματος αναφορών (reporting) και εξωτερική υποστήριξη. Η επικαιροποίηση του ΕΣ. Οι προτεινόμενες δράσεις, από τη φύση, εύρος και μέγεθός τους, δεν μπορεί να είναι στατικές αλλά πρέπει να εξελίσσονται και να μεταβάλλονται δυναμικά κατά τη διάρκεια εφαρμογής τους, έτσι ώστε να είναι δυνατός ο συνυπολογισμός, σε κάθε βήμα υλοποίησης, των νέων συνθηκών και απαιτήσεων που προκύπτουν, όπως επίσης και των εξελίξεων που συντελούνται. Για το λόγο αυτό κρίνεται απαραίτητη η επικαιροποίηση του ΕΣ σε ετήσια βάση. Επιπλέον, η επικαιροποίηση του ΕΣ σε ετήσια βάση αποτελεί πλέον απαίτηση και της Κεντρικής Διοίκησης/ Υπουργείου. Τρόπος Υλοποίησης Η υλοποίηση του ΕΣ θα αναληφθεί, σε σημαντικό βαθμό, εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. Με δεδομένο όμως το απαιτητικό πρόγραμμα δράσεων 226

233 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 7.1 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ υψηλής συνθετότητας και ευρείας θεματικής κάλυψης που προδιαγράφεται από το Επιχειρησιακό Σχέδιο, σε συνδυασμό με το χρόνο που θα απαιτηθεί για την ωρίμανση του εσωτερικού περιβάλλοντος του Ο.Λ.ΗΓ. (ανάπτυξη οργάνωσης, προμήθεια συστημάτων, κλπ) κρίνεται απαραίτητη η υποστήριξη του Ο.Λ.ΗΓ. και από εξωτερικούς Συμβούλους, και συγκεκριμένα: Τεχνικοί Σύμβουλοι Υποστήριξης του Ο.Λ.ΗΓ.: Οι Σύμβουλοι θα αναλάβουν να υποστηρίξουν τον Ο.Λ.ΗΓ. και στην υλοποίηση μιας σειράς δράσεων που αφορούν την ανάπτυξη των υποδομών του λιμένα (π.χ. Master Plan Λιμένα Γ1 Φάση επέκτασης υποδομών, χρηματοδότηση νέων υποδομών από την Ε.Ε. κλπ.). Σύμβουλοι Υποστήριξης της Υλοποίησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου και της Διοικητικής Λειτουργίας: Οι Σύμβουλοι θα αναλάβουν να υποστηρίξουν τον Ο.Λ.ΗΓ. και στην υλοποίηση μιας σειράς δράσεων που θα αναληφθούν εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ., αλλά παράλληλα θα απαιτήσουν και υποστήριξη σε εξειδικευμένα ζητήματα (π.χ. υποστήριξη στη σύσταση νέων φορέων, υποστήριξη σε θέματα Networking, κλπ.). Διάρκεια/ Χρόνος Υλοποίησης Κόστος Υλοποίησης Δράση που αναφέρεται σε όλη την περίοδο αναφοράς του ΕΣ ( ). Το κόστος απασχόλησης των τεχνικών συμβούλων έχει συμπεριληφθεί και αναλυθεί στις επιμέρους δράσεις. Το κόστος ετήσιας επικαιροποίησης του ΕΣ ανέρχεται σε ευρώ κατ έτος για την περίοδο Η παρακολούθηση υλοποίησης του ΕΣ μπορεί να γίνει εσωτερικά από τον Ο.Λ.ΗΓ. Σε περίπτωση που, λόγο έλλειψης προσωπικού, ανατεθεί η εργασία αυτή σε εξωτερικούς συνεργάτες, το κόστος εκτιμάται σε ευρώ κατ έτος (αναφορές προόδου ανά τρίμηνο). Οφέλη Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας Τα οφέλη αφορούν την οργάνωση και συστηματική παρακολούθηση του επενδυτικού προγράμματος του Ο.Λ.ΗΓ. και του κόστους οργάνωσης και λειτουργίας, εντοπίζοντας εγκαίρως τις αποκλίσεις. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατή η άμεση λήψη διορθωτικών μέτρων και η αποφυγή πρόσθετων δαπανών. Η σωστή διάχυση του επιχειρησιακού σχεδίου προς τα στελέχη και το προσωπικό του Οργανισμού και κατανόηση από μέρους τους των ευθηνών / αρμοδιοτήτων που αναλαμβάνουν. Η δέσμευση των στελεχών για την υλοποίηση των δράσεων που θα τους ανατεθούν. 227

234 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Τίτλος ΔΡΑΣΗ 7.1 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Η αποδοχή και υποστήριξη από τη Διοίκηση της δράσης και η άμεση αντίδρασή της, σε περίπτωση αποκλίσεων, για λήψη διορθωτικών μέτρων και αναζήτηση αιτιών και ευθυνών, όπου υπάρχουν. 228

235 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε Χρονοδιάγραμμα Υλοποίησης Σχεδίων Δράσης Ακολούθως παρουσιάζεται το Χρονοδιάγραμμα Υλοποίησης των Σχεδίων Δράσης του Ο.Λ.ΗΓ. για την τετραετία Σημειώνεται ότι με σκούρο μπλε χρώμα αποτυπώνονται οι δράσεις που έχουν οριοθετημένη έναρξη και λήξη, ενώ με ανοικτό μπλε οι δράσεις που είναι συνεχείς. 229

236 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε