ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΧΧΙΧ ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... ΧΧΧΙ 1. ΕΝΝΟΙΑ - ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ - ΑΠΟΣΤΟΛΗ... 1 Ι. Το Ποινικό Δίκαιο ως τµήµα του Δηµοσίου Δικαίου... 1 ΙΙ. Οι διακρίσεις του Ποινικού Δικαίου... 2 Α. Κοινό και ιδιαίτερο... 2 Β. Καθολικό και µερικό... 2 Γ. Τυπικό και ουσιαστικό... 3 Δ. Γενικό και Ειδικό Μέρος... 3 ΙΙΙ. Η αποστολή του Ποινικού Δικαίου... 5 Α. Η προστατευτική των εννόµων αγαθών λειτουργία του Ποινικού Δικαίου Ορισµός του εννόµου αγαθού Τα είδη των εννόµων αγαθών Έννοµο αγαθό και υλικό αντικείµενο Έννοµο αγαθό και γενική ηθική... 9 Β. Ο αποσπασµατικός χαρακτήρας του Ποινικού Δικαίου Η αρχή της αναλογικότητας Η αρχή της επικουρικότητας Ο κατ αρχήν παρακολουθηµατικός χαρακτήρας του Ποινικού Δικαίου Γ. Η ποινή Απόλυτες θεωρίες Σχετικές θεωρίες α) Αρνητική γενική πρόληψη β) Θετική γενική πρόληψη γ) Ειδική πρόληψη XI

2 δ) Ενωτικές θεωρίες ε) Η σύνθεση της γενικής και ειδικής πρόληψης στον Ποινικό µας Κώδικα Κύριες και παρεπόµενες ποινές α) Οι κύριες ποινές και η τριχοτόµηση των εγκληµάτων β) Παρεπόµενες ποινές Μέτρα ασφαλείας Δ. Η εξασφαλιστική (εγγυητική) λειτουργία του Ποινικού Δικαίου: Η αρχή της νοµιµότητας Η αρχή του γραπτού νόµου (lex scripta) Η αρχή του ρητού νόµου (lex stricta) Η αρχή του σαφούς νόµου (lex certa) Η αρχή του προηγούµενου νόµου (lex praevia) ΧΩΡΟΧΡΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ι. Χρόνος τελέσεως του εγκλήµατος Η θεωρία της εγκληµατικής δράσεως (συµπεριφοράς) Η θεωρία του αποτελέσµατος Η διευρυµένη θεωρία της συµπεριφοράς Οι επιµέρους συνέπειες της θεωρίας της εγκληµατικής δράσεως (συµπεριφοράς) ΙΙ. Τόπος τελέσεως του εγκλήµατος και Διεθνές Ποινικό Δίκαιο Α. Ο κανόνας: Η αρχή της εδαφικότητας Β. H εύρεση του τόπου τελέσεως Γ. Οι εξαιρέσεις: Τα διευρυµένα τοπικά όρια ισχύος των ελληνικών ποινικών νόµων Η αρχή της ενεργητικής προσωπικότητας: έγκληµα στην αλλοδαπή από Έλληνα Η αρχή της παθητικής προσωπικότητας: έγκληµα στην αλλοδαπή εναντίον Έλληνα Η αρχή της προστασίας της ελληνικής Πολιτείας Η αρχή της οικουµενικότητας ή της παγκόσµιας δικαιοσύνης Η αρχή της διευθέτησης: το ακαταδίωκτο των εγκληµάτων που τελέσθηκαν στην αλλοδαπή Η αρχή του συνυπολογισµού XII

3 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ 3. ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ I. Εισαγωγικά: Τα στοιχεία του εγκλήµατος ΙΙ. Πράξη Α. Συµπεριφορά Β. Ανθρώπινη Γ. Εκούσια Δ. Διά της οποίας επέρχεται µεταβολή στον εξωτερικό κόσµο ΙΙΙ. Παράλειψη Α. Διάκριση πράξης-παράλειψης Β. Τα γνήσια εγκλήµατα παραλείψεως Γ. Τα µη γνήσια εγκλήµατα παραλείψεως (εγκλήµατα διά παραλείψεως τελούµενα) Η ιδιαίτερη νοµική υποχρέωση και οι πηγές της α) Νόµος β) Σύµβαση - Εκούσια ανάληψη γ) Προγενέστερη επικίνδυνη ενέργεια δ) Άλλες πηγές: κοινωνία βίου - κοινωνία κινδύνων Η αντικειµενική δυνατότητα παρεµπόδισης του αποτελέσµατος ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ Ι. Με βάση τις ρυθµίσεις του Γενικού Μέρους II. Με βάση τις ρυθµίσεις του Ειδικού Μέρους Α. Εγκλήµατα αποτελέσµατος και εγκλήµατα συµπεριφοράς Β. Εγκλήµατα βλάβης και εγκλήµατα διακινδυνεύσεως Εγκλήµατα συγκεκριµένης διακινδυνεύσεως Εγκλήµατα αφηρηµένης διακινδυνεύσεως Εγκλήµατα αφηρηµένης-συγκεκριµένης (ή δυνητικής) διακινδυνεύσεως XIII

4 Γ. Εγκλήµατα στιγµιαία και εγκλήµατα διαρκή Δ. Εγκλήµατα κοινά και εγκλήµατα ιδιαίτερα. Εγκλήµατα ιδιόχειρα Γνήσια ιδιαίτερα εγκλήµατα Μη γνήσια ιδιαίτερα εγκλήµατα Ε. Εγκλήµατα µονόπρακτα και εγκλήµατα δίπρακτα/πολύπρακτα ΣΤ. Εγκλήµατα απλά (απλότροπα) και εγκλήµατα µικτά (πολύτροπα) Διαζευκτικώς µικτά ή γνήσια πολύτροπα Σωρευτικώς µικτά ή µη-γνήσια πολύτροπα Ζ. Βασικά εγκλήµατα εγκληµατικές παραλλαγές ιδιώνυµα ΑΙΤΙΩΔΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΡΑΞΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ Ι. Εισαγωγικά ΙΙ. Η θεωρία του ισοδυνάµου των όρων Α. Το περιεχόµενό της Β. Οι απαραίτητοι περιορισµοί της θεωρίας του ισοδυνάµου των όρων Η δυσµενής µεταβολή του εννόµου αγαθού Το αποτέλεσµα στην συγκεκριµένη του µορφή Νοµοτελειακός τρόπος Γ. Διακοπή του αιτιώδους συνδέσµου Δ. Διαζευκτική αιτιότητα Ε. Σωρευτική αιτιότητα ΣΤ. Απαγόρευση αναδροµής Ζ. Άµεση αιτιότητα; ΙΙΙ. Η θεωρία της πρόσφορης αιτίας IV. Αιτιότητα και παράλειψη ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΣ Ι. Εισαγωγικά ΙΙ. Η θεωρία της επιτρεπόµενης διακινδύνευσης ΙΙΙ. Η θεωρία της κοινωνικής προσφορότητας XIV

5 ΙV. Οι θεωρίες εξειδίκευσης του αντικειµενικού καταλογισµού A. Η θεωρία περί της επιτάσεως του κινδύνου B. Η θεωρία περί του προστατευτικού σκοπού του κανόνα Δικαίου Γ. Η θεωρία περί της απαγορεύσεως αναδροµής Δ. Η θεωρία περί της αρχής της εµπιστοσύνης Ε. Η θεωρία περί της αρχής της ιδίας υπευθυνότητας V. Αντικειµενικός καταλογισµός και στο εκ δόλου έγκληµα; ΤΕΛΙΚΑ ΑΔΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΔΙΚΟΥ I. Τα είδη των λόγων άρσεως του αδίκου A. Γενικοί και ειδικοί B. Καθολικοί και ατοµικοί Γ. Η πηγή των λόγων άρσεως του αδίκου Δ. Αρχές που διέπουν τους λόγους άρσεως του αδίκου Ε. Άρση του αδίκου στο εξ αµελείας έγκληµα; ΣΤ. Τα υποκειµενικά στοιχεία της δικαιολόγησης του αδίκου ΠΡΟΣΤΑΓΗ Ι. Προσταγή υπό νοµική έννοια ΙΙ. Τυπικές προϋποθέσεις ΙΙΙ. Ουσιαστικές προϋποθέσεις ΑΜΥΝΑ Ι. Αρχές που διέπουν την άµυνα Α. Ατοµική πτυχή Β. Υπερατοµική πτυχή ΙΙ. Αµυντική κατάσταση Α. Επίθεση Από άνθρωπο XV

6 2. Εκούσια συµπεριφορά Πραγµατική; Με παράλειψη; Β. Παρούσα Παρούσα επίθεση στην γνήσια µορφή της Παρούσα επίθεση στην καταχρηστική µορφή της α) Πριν από την έναρξη της επιθέσεως β) Μετά την τελείωση της επιθέσεως Καθαρές περιπτώσεις µη-παρούσας επιθέσεως Προσωρινή παύση της επιθέσεως Μελλοντικές επιθέσεις Προληπτική άµυνα Μη-γνήσιες περιπτώσεις προληπτικής άµυνας Γ. Άδικη Δ. Έννοµα αγαθά δεκτικά αµύνης III. Αµυντική πράξη A. Είναι in concretο αναγκαία (επιβεβληµένη) η αµυντική πράξη; Η ακύρωση του αµυντικού δικαιώµατος Κοινωνικοηθικοί περιορισµοί: µέρος πρώτον Άµυνα και ΕΣΔΑ Άµυνα από ιδιώτη παρουσία οργάνου της αστυνοµικής Αρχής Β. Το αναγκαίο µέτρο της άµυνας. Κοινωνικοηθικοί περιορισµοί: µέρος δεύτερον Ασήµαντη επίθεση Πρόκληση της επιθέσεως εκ µέρους του αµυνοµένου Επίθεση από ακαταλόγιστο πρόσωπο Επίθεση από πρόσωπο που συνδέεται εγγυητικά µε τον αµυνόµενο IV. Υπέρβαση της άµυνας A. Κατ ένταση και κατ έκταση υπέρβαση αµύνης B. Υπέρβαση αµύνης και νοµιζόµενη άµυνα Γ. Υπέρβαση και πρόφαση άµυνας Δ. Τιµώρηση του δράστη της υπέρβασης V. Υπαίτια κατάσταση άµυνας XVI

7 10. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΑΓΚΗΣ ΠΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΤΟ ΑΔΙΚΟ I. Αρχές που διέπουν την κατάσταση ανάγκης που αποκλείει το άδικο ΙΙ. Κατάσταση κινδύνου Α. Κίνδυνος Β. Παρών Γ. Ανυπαίτιος Δ. Έννοµα αγαθά δεκτικά καταστάσεως ανάγκης Ε. Ανυπαρξία νοµικού καθήκοντος ΙΙΙ. Πράξη ανάγκης (διασωστική πράξη) ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ Ι. Η νοµική φυσιογνωµία της: Στενή συγγένεια µε την κατάσταση ανάγκης Λόγος άρσεως του αδίκου πέρα του τεθειµένου Δικαίου ΙΙ. Η σύγκρουση δύο καθηκόντων ενεργείας ως µόνη αληθινή περίπτωση συγκρούσεως καθηκόντων Α. Κριτήρια επίλυσης της σύγκρουσης Β. Πρώτο κριτήριο: Αλληλοσυγκρουόµενα καθήκοντα διαφορετικής βαρύτητας Γ. Δεύτερο κριτήριο: Αλληλοσυγκρουόµενα καθήκοντα ίσης βαρύτητας ΙΙΙ. Η σύγκρουση ενός καθήκοντος ενεργείας µ ένα καθήκον παραλείψεως: Τα διλήµµατα ζωής και θανάτου Α. Σωρευτική κοινότητα ανισοβαρών κινδύνων Β. Σωρευτική κοινότητα ισοβαρών κινδύνων Γ. Διαζευκτική κοινότητα κινδύνων Δ. Κατάσταση ανάγκης που αποκλείει τον καταλογισµό πέρα του τεθειµένου Δικαίου XVII

8 12. ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΘΟΝΤΟΣ I. Γενικός ή ειδικός λόγος άρσεως του αδίκου; II. Διάκριση της συναινέσεως από την συγκατάθεση ΙΙΙ. Έγκυρη συναίνεση Α. Ατοµικό έννοµο αγαθό Β. Εξουσία διαθέσεως Γ. Ικανότητα συναινέσεως Δ. Μορφή της συναινέσεως Ε. Χρόνος της συναινέσεως ΣΤ. Συναίνεση στην πράξη ή στο αποτέλεσµα; Ζ. Συναίνεση χωρίς βουλητικά ελαττώµατα Η. Μη-πρόσκρουση στα χρηστά ήθη ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ Ι. Υβρίδιο συναινέσεως παθόντος και καταστάσεως ανάγκης ΙΙ. Εικαζόµενη συναίνεση προς αλλότριον όφελος ΙΙΙ. Εικαζόµενη συναίνεση προς ίδιον όφελος ΙV. Προϋποθέσεις κατάφασης της εικαζόµενης συναίνεσης ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΝΟΧΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΝ: ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ Ι. Έλλειψη της ικανότητας προς καταλογισµόν Α. Μικτή µέθοδος Β. Βιολογικές προϋποθέσεις Διατάραξη των πνευµατικών λειτουργιών α) Νοσηρή διατάραξη β) Απλή διατάραξη: διατάραξη της συνειδήσεως Ατελής ανάπτυξη των πνευµατικών λειτουργιών α) Ανήλικοι XVIII

9 β) Κωφάλαλοι Γ. Ψυχολογικές προϋποθέσεις ΙΙ. Ελαττωµένη ικανότητα προς καταλογισµόν ΙΙΙ. Ποινική ευθύνη του δράστη παρά την ελαττωµατική κατάσταση: Οι πονηρές περιπτώσεις Α. Γενικά Β. Υπαίτια διατάραξη της συνειδήσεως: actio libera in causa (a.l.i.c.) Αληθινή ή φαινοµενική εξαίρεση από το άρθρο 34 ΠΚ; Οι επιµέρους προϋποθέσεις της a.l.i.c α) Εκ προθέσεως a.l.i.c β) Εξ αµελείας a.l.i.c ΥΠΑΙΤΙΟΤΗΤΑ: ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΔΟΛΟΣ I. Θεµελίωση του δόλου Α. Διανοητικό στοιχείο Β. Βουλητικό στοιχείο Γ. Μορφές του δόλου Επιδίωξη (άµεσος δόλος α βαθµού) Αναγκαίος δόλος (άµεσος δόλος β βαθµού) Ενδεχόµενος δόλος Η διάκρισή του από την ενσυνείδητη αµέλεια Δ. Χρόνος κατά τον οποίο πρέπει να υφίσταται ο δόλος ΙΙ. Αποκλεισµός του δόλου: Πραγµατική πλάνη Α. Έννοια και συνέπειες Β. Iδιαίτερες µορφές πραγµατικής πλάνης Πλάνη περί την αιτιώδη διαδροµή α) Γενικός δόλος β) Ανάστροφος γενικός δόλος Πλάνη περί το πρόσωπο ή το αντικείµενο Αστόχηµα βολής XIX

10 Γ. Πλάνη περί τις πραγµατικές προϋποθέσεις λόγου άρσεως του αδίκου ΑΜΕΛΕΙΑ Ι. Γενικά ΙΙ. Εξωτερική αµέλεια Α. Παράβαση της αντικειµενικής επιµέλειας Β. Παράβαση της υποκειµενικής επιµέλειας Γ. Αιτιώδης συνάφεια εξωτερικής αµέλειας και εγκληµατικού αποτελέσµατος Αντικειµενικός καταλογισµός ΙΙΙ. Εσωτερική αµέλεια Α. Αντικειµενική προβλεψιµότητα Β. Υποκειµενική προβλεψιµότητα ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΔΟΛΟΥ ΚΑΙ ΑΜΕΛΕΙΑΣ ΣΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΜΙΚΤΗΣ ΥΠΑΙΤΙΟΤΗΤΑΣ: ΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΔΙΑΚΡΙΝΟΜΕΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ Ι. Η ratio της θεσπίσεως των εκ του αποτελέσµατος διακρινοµένων εγκληµάτων ΙΙ. Η µορφή υπαιτιότητας (δόλος) ως προς το βασικό έγκληµα ΙΙΙ. Η µορφή υπαιτιότητας (µόνο αµέλεια ή τουλάχιστον αµέλεια;) ως προς το βαρύτερο αποτέλεσµα Α. Η στενή ερµηνεία: µόνο αµέλεια Β. Η ενδιάµεση θέση: τουλάχιστον αµέλεια σε δύο περιπτώσεις Γ. Η ευρεία ερµηνεία: τουλάχιστον αµέλεια σε όλες τις περιπτώσεις Η παραδροµή του νοµοθέτη; IV. Aιτιώδης σύνδεσµος µεταξύ βασικού εγκλήµατος και βαρύτερου αποτελέσµατος V. Στενή σχέση βασικού εγκλήµατος και βαρύτερου αποτελέσµατος XX

11 20. ΑΛΛΩΣ-ΔΥΝΑΣΘΑΙ-ΠΡΑΤΤΕΙΝ: ΤΡΙΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ Ι. Η διανοητική έκφανση του άλλως-δύνασθαι-πράττειν : Νοµική πλάνη Α. Είδη νοµικής πλάνης Άµεση νοµική πλάνη Έµµεση νοµική πλάνη Β. Συγγνωστό Γ. Πλάνη περί το αξιόποινο Δ. Νοµιζόµενο έγκληµα ΙΙ. Η βουλητική έκφανση του άλλως-δύνασθαι-πράττειν Α. Υπέρβαση άµυνας από φόβο ή ταραχή Β. Κατάσταση ανάγκης που αποκλείει τον καταλογισµό Γενικά Οµοιότητες και διαφορές σε σχέση µε την κατάσταση ανάγκης που αποκλείει το άδικο α) Οµοιότητες β) Διαφορές i. Προκληθείσα βλάβη ανάλογη της απειληθείσας ii. Αποτροπή βλάβης υπέρ στενών συγγενών Γ. Κατάσταση ανάγκης πέρα του τεθειµένου Δικαίου Δ. Άµυνα εναντίον κατάστασης ανάγκης που αποκλείει τον καταλογισµό Ε. Νοµιζόµενη κατάσταση ανάγκης που αποκλείει τον καταλογισµό ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ 21. ΑΠΟΠΕΙΡΑ Ι. Γενικά ΙΙ. Οι τρεις προϋποθέσεις της απόπειρας Α. Απόφαση εκτελέσεως κακουργήµατος ή πληµµελήµατος Η υποκειµενική υπόσταση της απόπειρας XXI

12 2. Δόλος υπό αίρεση Β. Αρχή εκτελέσεως: Η αντικειµενική υπόσταση της απόπειρας και η γκρίζα ζώνη της Γ. Η µη ολοκλήρωση του εγκλήµατος ΙΙΙ. Η (απολύτως) απρόσφορη απόπειρα: Από την κλοπή του δικού µου πράγµατος µέχρι τον πυροβολισµό κατά του άδειου δωµατίου και την θανάτωση του πεθαµένου Α. Ο λόγος τιµώρησης της απρόσφορης απόπειρας Β. Απρόσφορη απόπειρα και νοµιζόµενο έγκληµα: Η αρχή της αντιστροφής Γ. Τα είδη της απρόσφορης απόπειρας Απρόσφορη απόπειρα λόγω µέσου, αντικειµένου και υποκειµένου Η δυσχερής διάκριση ανάµεσα σε απολύτως και σχετικώς απρόσφορη απόπειρα Η εξ ευηθείας απρόσφορη απόπειρα: Μα τι κάνει αυτός ο βλάκας; ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗ I. Γενικά II. Ο λόγος της ατιµωρησίας ΙΙI. Υπαναχώρηση από µη-πεπερασµένη απόπειρα Α. Η εφικτή αποχή από το έγκληµα: Αποτυχηµένο έγκληµα εναντίον µη-πεπερασµένης απόπειρας Β. Τα χρονικά όρια της µη-πεπερασµένης απόπειρας και τα σύνορά της µε την πεπερασµένη απόπειρα Υποκειµενική αντίληψη του δράστη Αποτυχηµένη υπαναχώρηση Αναποτελεσµατική απόπειρα αλλά µε δυνατότητα άµεσης επανάληψης της πράξης α) Η θεωρία της συνολικής θεώρησης β) Η θεωρία των επιµέρους πράξεων γ) Η θεωρία του εγκληµατικού σχεδίου XXII

13 Γ. Οριστική αποχή από την απόπειρα Αφηρηµένη θεώρηση Συγκεκριµένη θεώρηση IV. Υπαναχώρηση από πεπερασµένη απόπειρα: Η παρεµπόδιση του αποτελέσµατος Α. Θεωρία της αιτιώδους συµβολής Β. Θεωρία της βέλτιστης επίδοσης V. Yπαναχώρηση από πεπερασµένη απόπειρα που υπολαµβάνει ο δράστης ότι µπορεί να οδηγήσει στο αποτέλεσµα; VΙ. Οικειοθελής υπαναχώρηση Α. Ψυχολογική θεωρία Β. Αξιολογική θεωρία Λογική των εγκληµατιών Αποκατάσταση του κλονισµένου αισθήµατος ασφαλείας Θεωρία της αποδόµησης του εγκλήµατος Γ. Λειτουργική θεωρία VIΙ. Διακεκριµένη απόπειρα ΕΙΔΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑΣ Ι. Απόπειρα και έµµεση αυτουργία Α. Ατοµική λύση Β. Συνολική λύση ΙΙ. Απόπειρα και παράλειψη Α. Στο µη γνήσιο έγκληµα παραλείψεως Η διακρίνουσα θεωρία του άµεσου κινδύνου και της απώλειας του ελέγχου της αιτιώδους διαδροµής Η θεωρία της τελευταίας ευκαιρίας Η θεωρία της πρώτης ευκαιρίας Β. Στο γνήσιο έγκληµα παραλείψεως XXIII

14 ΙΙΙ. Απόπειρα και εκ του αποτελέσµατος διακρινόµενο έγκληµα: Πώς τιµωρείται ο δράστης της θανατηφόρας απόπειρας βιασµού; ΙV. Απόπειρα και συναυτουργία ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ I. Στενή έννοια του αυτουργού εναντίον ενιαίου αυτουργού II. Οι µορφές συµµετοχής III. Το κριτήριο της διάκρισης του (συν)αυτουργού από τους συµµετόχους εν στενή εννοία IV. Η παρακολουθηµατικότητα της συµµετοχικής έναντι της κυρίας πράξεως Περιορισµένη και άκρα παρακολουθηµατικότητα Το κατώτατο και απώτατο όριο της άδικης κυρίας πράξεως Οι ιδιαίτερες ιδιότητες ή σχέσεις (ή άλλες περιστάσεις) των συµµετόχων ΑΜΕΣΗ ΑΥΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΝΑΥΤΟΥΡΓΙΑ Ι. Τα δύο είδη συναυτουργίας: Πλήρης-τυπική και ουσιαστική ΙΙ. Συναπόφαση Α. Συναυτουργικός και συνηθισµένος δόλος Β. Χρόνος λήψεως της συναπόφασης: διάσκεψη των δραστών τυχαία (ευκαιριακή) συναυτουργία διαδοχική συναυτουργία Γ. Το περιεχόµενο της συναπόφασης και η υπέρβαση του συναυτουργού ΙΙΙ. Συνεκτέλεση Α. Συναυτουργία µε άµεσο και έµµεσο αυτουργό Β. Συναυτουργία και παράλειψη Γ. Συναυτουργία και έλλειψη καταλογισµού Δ. Συναυτουργία και απόπειρα XXIV

15 1. Συνολική λύση Ατοµική λύση ΙV. Συνεκτέλεση χωρίς συναπόφαση = Παραυτουργία Α. Γενικά Β. Παραυτουργία εκ προθέσεως Γ. Παραυτουργία εξ αµελείας Οι συνήθεις περιπτώσεις Η ιδιάζουσα περίπτωση της εξ αµελείας συναυτουργίας Δ. Οι δικονοµικές συνέπειες της παραυτουργίας ΕΜΜΕΣΗ ΑΥΤΟΥΡΓΙΑ Ι. Γενικά ΙΙ. Οι δύο κατηγορίες έµµεσης αυτουργίας Α. Ο άµεσος αυτουργός δεν τελεί ποινικώς αξιόλογη αδικοπραγία Ο άµεσος αυτουργός τελεί αυτοβλαπτική πράξη Ο άµεσος αυτουργός δεν έχει την ιδιαίτερη ιδιότητα ή σχέση που θεµελιώνει το αξιόποινο (άρ. 49 παρ. 1 υποεδ. β ΠΚ) Β. Ο άµεσος αυτουργός δεν τελεί άδικη πράξη Ένεκα προσταγής Ένεκα αµύνης ή καταστάσεως ανάγκης Ένεκα ελλείψεως υποκειµενικού στοιχείου του αδίκου; ΗΘΙΚΗ ΑΥΤΟΥΡΓΙΑ Ι. Εισαγωγικά ΙΙ. Ο λόγος τιµώρησης του ηθικού αυτουργού ΙΙΙ. Η αντικειµενική υπόσταση της ηθικής αυτουργίας Α. Η πρόκληση της αποφάσεως εκ µέρους του ηθικού αυτουργού Ο ορισµός της πρόκλησης α) Η θεωρία της πνευµατικής επικοινωνίας β) Η θεωρία της απλής συναιτιότητας γ) Ηθική αυτουργία διά παραλείψεως; XXV

16 2. Πρόκληση ενός ούτως ή άλλως αποφασισµένου α) Ο αποφασισµένος τελεί το σχεδιασµένο έγκληµα β) Ο αποφασισµένος τελεί διαφορετικό έγκληµα από το σχεδιασµένο Β. H εξατοµίκευση του αυτουργού και της πράξης Πόσο συγκεκριµενοποιηµένο πρέπει να είναι το πρόσωπο του αυτουργού; Πόσο συγκεκριµενοποιηµένη πρέπει να είναι η άδικη πράξη; Γ. Άδικη πράξη του άµεσου αυτουργού Ηθική αυτουργία σε απόπειρα Απόπειρα ηθικής αυτουργίας Ηθική αυτουργία σε παράλειψη; Δ. Αλυσιδωτή ηθική αυτουργία IV. Η υποκειµενική υπόσταση της ηθικής αυτουργίας Α. Διπλός δόλος του ηθικού αυτουργού Δόλος πρόκλησης της αποφάσεως Δόλος τελέσεως της άδικης πράξης Προβοκάτορας ( νόθος ) ηθικός αυτουργός α) Έννοια και νοµιµοποίηση της τιµώρησής του β) Έγκληµα του άµεσου αυτουργού γ) Προϋποθέτει το αξιόποινο του προβοκάτορα υλοποίηση της απόφασης εκ µέρους του αυτουργού; δ) Κι αν απέτυχε η ανακοπή; ε) Θέληση ανακοπής από την τελείωση ή την αποπεράτωση; Β. Ανακολουθίες του αυτουργού προς τα αποφασισθέντα Ποσοτικές αποκλίσεις του αυτουργού α) Εν µέρει επιτυχηµένος ηθικός αυτουργός β) Επιτυχηµένος και µε το παραπάνω ηθικός αυτουργός Ποιοτικές αποκλίσεις του αυτουργού: Αποτυχηµένος ηθικός αυτουργός Μια ιδιαίτερη περίπτωση: ο αυτουργός βρίσκεται σε πλάνη περί το πρόσωπο (ή το αντικείµενο) α) Πλάνη περί το πρόσωπο στον φυσικό αυτουργό = πλάνη περί το πρόσωπο στον ηθικό αυτουργό β) Πλάνη περί το πρόσωπο στον φυσικό αυτουργό = αστόχηµα βολής του ηθικού αυτουργού Γ. Ηθική αυτουργία σε εκ του αποτελέσµατος διακρινόµενο έγκληµα; XXVI

17 29. ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ Ι. Άµεση συνέργεια Α. Η αντικειµενική υπόσταση της άµεσης συνέργειας: παροχή συνδροµής Αιτιότητα της συνδροµής Αµεσότητα της συνδροµής Συνδροµή στην εκτέλεση της κυρίας άδικης πράξεως Άδικη πράξη του άµεσου αυτουργού Τρόπος της συνδροµής Χρόνος της συνδροµής Β. Η υποκειµενική υπόσταση της άµεσης συνέργειας ΙΙ. Απλή συνέργεια Α. Η αντικειµενική υπόσταση της απλής συνέργειας: παροχή συνδροµής Αιτιότητα της συνδροµής α) Η θεωρία της στήριξης της κυρίας άδικης πράξεως β) Η θεωρία της επιτάσεως του κινδύνου γ) Η θεωρία της διευκολυντικής αιτιότητας Τρόπος της συνδροµής α) Φυσική ή υλική συνέργεια β) Ψυχική ή διανοητική συνέργεια γ) Απλή παρουσία στον τόπο του εγκλήµατος; δ) Συνδροµή µε παράλειψη; Συνδροµή µε ουδέτερες ενέργειες ; Άδικη πράξη του άµεσου αυτουργού α) Το κατώτατο και απώτατο όριο της άδικης κυρίας πράξεως β) Πόσο συγκεκριµενοποιηµένη πρέπει να είναι η άδικη πράξη; Χρόνος παροχής της συνδροµής Β. Η υποκειµενική υπόσταση της απλής συνέργειας ΣΥΡΡΟΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ Ι. Γενικά ΙΙ. Η ιδιάζουσα µορφή εµφανίσεως του εγκλήµατος Α. Φυσική ενότητα της πράξεως XXVII

18 Β. Νοµική ενότητα της πράξεως Γ. Κατ εξακολούθησιν έγκληµα ΙΙΙ. Διακρίσεις της συρροής: Αληθινή/φαινοµενική πραγµατική/κατ ιδέαν Α. Αληθινή συρροή Αληθινή πραγµατική συρροή Αληθινή κατ ιδέαν συρροή Β. Φαινοµενική συρροή Φαινοµενική πραγµατική συρροή α) Μη τιµωρητή (συντιµωρητή) προτέρα πράξη β) Μη τιµωρητή (συντιµωρητή) υστέρα πράξη Φαινοµενική κατ ιδέαν συρροή Αναβίωση ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ XXVIII