Κρατική ενίσχυση N 536/2006 CY Ανάπτυξη της κυπριακής χειροτεχνίας (αρχικά εγκριθείσα ως κρατική ενίσχυση CY 3/2003)

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 21-II-2007 E (2007) 476 τελικό Κύριε πρέσβη, Θέμα: Κρατική ενίσχυση N 536/2006 CY Ανάπτυξη της κυπριακής χειροτεχνίας (αρχικά εγκριθείσα ως κρατική ενίσχυση CY 3/2003) 1 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ 1. Στις 9 Αυγούστου 2006, η Επιτροπή έλαβε κοινοποίηση των κυπριακών αρχών, σύμφωνα με την απλουστευμένη διαδικασία, σχετικά με την παράταση της διάρκειας υφιστάμενης ενίσχυσης για την ανάπτυξη του τομέα της χειροτεχνίας. 2. Το αρχικό καθεστώς (ενίσχυση CY 03/2003), το οποίο εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 23 Οκτωβρίου 2003 σύμφωνα με τη «μεταβατική διαδικασία» που καθιερώθηκε για τα τότε 10 προσχωρήσαντα νέα κράτη μέλη, προβλεπόταν να συνεχιστεί μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου Οι κυπριακές αρχές επιθυμούν τώρα να παρατείνουν το καθεστώς αυτό από την έως την Θα υπάρξει επίσης αύξηση στον ετήσιο προϋπολογισμό του υφιστάμενου μέτρου από 0,3 εκατ. CYP σε 0,6 εκατ. CYP. Όλες οι άλλες πτυχές του καθεστώτος θα παραμείνουν αμετάβλητες. 3. Στις 18 Σεπτεμβρίου 2006, η Επιτροπή ενημέρωσε τις κυπριακές αρχές ότι το άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού 794/2004 αφορά μέτρα που η Επιτροπή έχει ήδη εγκρίνει. Με την προαναφερθείσα απόφαση της 23ης Οκτωβρίου 2003, η Επιτροπή δεν ενέκρινε το κοινοποιηθέν καθεστώς, αλλά απλώς αποφάσισε να μη διατυπώσει αντίρρηση σε σχέση μ'αυτό. Συνεπώς, το κοινοποιηθέν μέτρο πρέπει να εκτιμηθεί εντός της συνήθους περιόδου δύο μηνών. Στην επιστολή αυτή, η Επιτροπή ζήτησε επίσης συμπληρωματικές πληροφορίες και διευκρινίσεις για ορισμένες πλευρές του κοινοποιηθέντος μέτρου. Με επιστολή της 16ης Οκτωβρίου 2000, οι κυπριακές αρχές παρείχαν τις ζητούμενες πληροφορίες. Στις 8 Δεκεμβρίου, η Επιτροπή ζήτησε κι άλλες πληροφορίες, στις οποίες οι κυπριακές αρχές απάντησαν με επιστολή της 20ης Δεκεμβρίου Κύριο Γιώργος ΛΙΛΛHΚΑΣ Υπουργό Εξωτερικών Λεωφόρος Δημοσθένη Σεβέρη Chypre Λευκωσία Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique/Europese Commissie, B-1049 Brussel België Τηλέφωνο: (0)

2 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ Ιστορικό 4. Σύμφωνα με τις κυπριακές αρχές, η Κύπρος έχει μεγάλη παράδοση όσον αφορά τη λαϊκή τέχνη και παγκόσμια φήμη όσον αφορά τη χειροτεχνική κληρονομιά της. Ωστόσο, ο τομέας της χειροτεχνίας αποτελείται σήμερα από μικρές μονάδες και πολυάριθμους μεμονωμένους χειροτέχνες που δεν διαθέτουν τα μέσα για να συνεχίσουν να κατασκευάζουν και να εμπορεύονται τα χειροτεχνήματά τους. Οι περισσότεροι χειροτέχνες βρίσκονται σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές όπου η χειροτεχνία είναι η μόνη απασχόληση παράλληλα με τη γεωργία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σταθερή συρρίκνωση του τομέα της χειροτεχνίας και τη σημαντική μείωση της παραγωγής παραδοσιακών χειροτεχνημάτων μέσω των οποίων η κυπριακή κληρονομιά γίνεται γνωστή. 5. Για την εφαρμογή των στόχων της κυβέρνησης όσον αφορά τη διατήρηση, την αναζωογόνηση και την ανάπτυξη της κυπριακής λαϊκής τέχνης δημιουργήθηκε, το 1977, η Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας (ΥΚΧ). Η ΥΚΧ υπάγεται οργανικά στο Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και λειτουργεί ως κρατική υπηρεσία. 6. Το κοινοποιηθέν καθεστώς παρέχει στην ΥΚΧ χρηματοδοτική στήριξη η οποία της δίνει τη δυνατότητα να εκπληρώνει τους βασικούς στόχους της όσον αφορά τη διατήρηση και τη βελτίωση της παραγωγής και της εμπορίας παραδοσιακών χειροτεχνημάτων και την παροχή συνδρομής και κατάρτισης σε χειροτέχνες για την παραγωγή, τον σχεδιασμό και την εμπορία ποιοτικών κυπριακών χειροτεχνημάτων που προωθούν/ προστατεύουν την παραδοσιακή κληρονομιά της χώρας της οποίας αποτελούν μέρος. Οι δραστηριότητες της ΥΚΧ 7. Η ΥΚΧ εστιάζεται κυρίως στους εξής τομείς δραστηριοτήτων: (i) μελέτη, έρευνα και τεκμηρίωση της παραδοσιακής λαϊκής τέχνης, (ii) παροχή κατάρτισης σε μεμονωμένους χειροτέχνες με σκοπό τη βελτίωση των δεξιοτήτων τους και της ποιότητας της εργασίας τους, (iii) παραγωγή και εμπορία χειροτεχνημάτων, καθώς και δημιουργία νέων δειγμάτων με σκοπό την προστασία της παράδοσης και της χειροτεχνικής κληρονομιάς της χώρας, (iv) αναπτυξιακά προγράμματα σε αγροτικές περιοχές με σκοπό τη διατήρηση της τοπικής κληρονομιάς και (v) οργάνωση ή/και συμμετοχή σε εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό για την προώθηση της κυπριακής χειροτεχνικής κληρονομιάς. Επίσης, η ΥΚΧ με τη βοήθεια διαφόρων άλλων μέσων στηρίζει δραστηριότητες παραδοσιακής χειροτεχνίας που αποτελούν μέρος της κυπριακής παραδοσιακής κληρονομιάς, όπως είναι η ύφανση στον αργαλειό, το κέντημα, η ξυλογλυπτική, η αγγειοπλαστική, η μεταλλοτεχνία, η κατεργασία δέρματος, η καλαθοπλεκτική και κάθε άλλο είδος χειροτεχνίας. Η ΥΚΧ διατηρεί επίσης ένα "Ιστορικό αρχείο" με σκοπό την καταχώριση, τη συλλογή και τη διαφύλαξη στοιχείων και πληροφοριών σχετικά με τα παραδοσιακά χειροτεχνήματα που αντανακλούν την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Σύμφωνα με την κυπριακή κυβέρνηση, στη σημερινή πολύ-πολιτισμική κοινωνία, ο ρόλος της ΥΚΧ είναι καθοριστικός για τη διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας και της παραδοσιακής κληρονομιάς της Κύπρου. 8. Η ΥΚΧ διαθέτει επίσης σε κάθε πόλη του νησιού κατάστημα για την πώληση αυθεντικών κυπριακών χειροτεχνημάτων τα οποία κατασκευάζονται σύμφωνα με τις παραδοσιακές τεχνικές. Η πώληση και η εμπορία κυπριακών χειροτεχνημάτων δεν αποβλέπει σε κέρδος, αλλά εξυπηρετεί τους ευρύτερους πολιτικούς στόχους της κυβέρνησης, δηλαδή την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή αυτή. Τα έσοδα από τις 2

3 πωλήσεις επιστρέφονται στους χειροτέχνες αφού αφαιρεθούν οι δαπάνες εμπορίας στις οποίες υποβάλλεται η ΥΚΧ. Η επιχορήγηση 9. Οι δραστηριότητες της ΥΚΧ είναι ζημιογόνες και καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Μέχρι σήμερα, οι κυπριακές αρχές παρέχουν στην ΥΚΧ ετήσια επιχορήγηση 0,3 εκατ. CYP (0,5 εκατ. ευρώ). Σε περίπτωση που η κρατική επιχορήγηση υπερβαίνει το πραγματικό έλλειμμα του προϋπολογισμού, το πλεόνασμα επιστρέφεται στο κράτος. 10. Οι κυπριακές αρχές πιστεύουν ότι η επιχορήγηση είναι αναγκαία για την εκπλήρωση της αποστολής της ΥΚΧ και ανάλογη με τις δαπάνες της. Επίσης, τα κυπριακά χειροτεχνήματα παράγονται και πωλούνται σχεδόν αποκλειστικά στην Κύπρο. Οι εξαγωγές είναι πολύ περιορισμένες και τα εισαγόμενα χειροτεχνήματα δεν είναι υποκατάστατα των προϊόντων που πωλούνται από την ΥΚΧ, δεδομένου ότι η ζήτηση κυπριακών παραδοσιακών προϊόντων βασίζεται στην προέλευσή τους (αυθεντικά κυπριακά χειροτεχνήματα) και όχι στη χρήση τους. Συνεπώς, αυτό δεν επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών. Αλλαγές σε σχέση με το ήδη κοινοποιηθέν καθεστώς 11. Οι κυπριακές αρχές αποφάσισαν να παρατείνουν τη διάρκεια του καθεστώτος από την έως την και να αυξήσουν την ετήσια επιχορήγηση προς την ΥΚΧ από 0,3 εκατ. CYP (0,5 εκατ. ευρώ) σε 0,6 εκατ. CYP (1 εκατ. ευρώ). Η προβλεπόμενη αύξηση οφείλεται, αφενός, στο γεγονός ότι από το 2002 αυξήθηκαν οι μισθοί του προσωπικού που απασχολείται από την ΥΚΧ καθώς και οι γενικές δαπάνες λειτουργίας της και, αφετέρου, στην ανάγκη επισκευής των κτιρίων της ΥΚΧ συνολικού ύψους 0,35 εκατ. CYP (0,55 εκατ. ευρώ). Αυτό το τελευταίο ποσό εγκρίθηκε από την επιτροπή δημόσιων έργων, το 2004, και κατανέμεται στους ετήσιους προϋπολογισμούς της ΥΚΧ. 3 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ Κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, οι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές, εκτός αν η παρούσα συνθήκη ορίζει άλλως. 13. Στην προκειμένη περίπτωση, πρόκειται για τη χορήγηση ενισχύσεων μέσω κρατικών πόρων. Η κυπριακή κυβέρνηση χορηγεί ενίσχυση στην ΥΚΧ, ώστε να την καθιστά ικανή να εκπληρώνει την αποστολή της και τις (εν μέρει εμπορικές) δραστηριότητές της. Οι πόροι αυτοί ευνοούν την ΥΚΧ στον βαθμό που ασκεί οικονομική δραστηριότητα η οποία, στην προκειμένη περίπτωση, συνίσταται στην εμπορία και πώληση παραδοσιακών χειροτεχνημάτων που παράγονται από τοπικούς χειροτέχνες. Έτσι, η ΥΚΧ λαμβάνει οικονομικό πλεονέκτημα με τη μορφή μη επιστρέψιμης επιχορήγησης. 14. Ωστόσο, τίθεται το ερώτημα κατά πόσο η ενίσχυση απειλεί να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών και να νοθεύσει τον ανταγωνισμό. Πρώτον, η ενίσχυση είναι περιορισμένη, δεδομένου του μεγάλου αριθμού των χειροτεχνών που αποτελούν τους τελικούς έμμεσους δικαιούχους της χορηγούμενης ενίσχυσης προς την ΥΚΧ. Οι 3

4 δραστηριότητες που στηρίζονται κατ'αυτόν τον τρόπο είναι δραστηριότητες χειροτεχνίας που πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις παραδοσιακές τεχνικές. Δεύτερον, το συνολικό μερίδιο αγοράς της ΥΚΧ, όσον αφορά τις δραστηριότητες εμπορίας, είναι επίσης πάρα πολύ μικρό και αντιπροσωπεύει 1% της συνολικής αγοράς παραδοσιακών χειροτεχνημάτων. Ακόμη και αν η σχετική αγορά πρέπει να οριστεί ως η αγορά αυθεντικών κυπριακών προϊόντων τοπικής παραγωγής, η σχετική αγορά έχει κυρίως εθνική διάσταση. Το εμπόριο των κυπριακών παραδοσιακών χειροτεχνημάτων είναι πολύ μικρό καθώς οι πωλήσεις περιορίζονται στην Κύπρο με περιορισμένες εξαγωγές και εισαγωγές κάθε είδους υποκαταστάσιμων προϊόντων. Για τον λόγο αυτό, το καθεστώς δεν στοιχειοθετεί κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ. Εκτίμηση του συμβιβάσιμου 15. Ακόμη και αν το μέσο θεωρηθεί ως κρατική ενίσχυση, δικαιολογείται βάσει της εξαίρεσης του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) το οποίο προβλέπει ότι "οι ενισχύσεις για την προώθηση του πολιτισμού και της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους συναλλαγών και ανταγωνισμού στην Κοινότητα σε βαθμό αντίθετο με το κοινό συμφέρον" συμβιβάζονται με την κοινή αγορά. Κατά την εκτίμηση της παρούσας περίπτωσης, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη το άρθρο 151 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, σύμφωνα με το οποίο η Κοινότητα συμβάλλει στην ανάπτυξη των πολιτισμών των κρατών μελών και σέβεται την εθνική και περιφερειακή πολυμορφία τους, ενώ ταυτόχρονα προβάλλει την κοινή πολιτιστική κληρονομιά. 16. Στην παρούσα περίπτωση, το μέτρο ενίσχυσης προωθεί τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στο βαθμό που δίνει τη δυνατότητα στην ΥΚΧ να εκπληρώνει τους βασικούς στόχους της όσον αφορά τη διατήρηση και τη βελτίωση της παραγωγής και της εμπορίας παραδοσιακών χειροτεχνημάτων και την παροχή συνδρομής και κατάρτισης σε χειροτέχνες για την παραγωγή, τον σχεδιασμό και την εμπορία ποιοτικών κυπριακών χειροτεχνημάτων που προωθούν/ προστατεύουν την παραδοσιακή κληρονομιά της χώρας της οποίας αποτελούν μέρος. Οι δραστηριότητες της ΥΚΧ θα βοηθήσουν τελικά τους μεμονωμένους χειροτέχνες που δεν έχουν κατάλληλους πόρους, πρώτες ύλες, εξοπλισμό και μέσα για να συνεχίσουν να παράγουν χειροτεχνήματα ποιότητας που αποτελούν μέρος της κυπριακής κληρονομιάς 17. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, το εμπόριο τέτοιων προϊόντων εκτός Κύπρου είναι αμελητέο. Ακόμη και αν η αγορά δεν περιλάμβανε μόνο αυθεντικά κυπριακά χειροτεχνήματα αλλά και εισαγόμενα υποκατάστατα, το μερίδιο αγοράς της ΥΚΧ θα ήταν πολύ χαμηλό. Επίσης, δεδομένου του χαμηλού μεριδίου αγοράς της ΥΚΧ και του είδους των δραστηριοτήτων που χρηματοδοτούνται κατ'αυτόν τον τρόπο, το εν λόγω μέτρο ενίσχυσης δεν θα νοθεύσει τον ανταγωνισμό στην Κοινότητα σε βαθμό αντίθετο με το κοινό συμφέρον. 18. Συνεπώς, δεδομένης της ποικιλίας των δραστηριοτήτων που ασκεί η ΥΚΧ για την εκπλήρωση των στόχων της σε σχέση με τη διατήρηση της κληρονομιάς της χώρας με την ενίσχυση και τη ανάπτυξη του παραδοσιακού χειροτεχνικού τομέα και δεδομένου του αριθμού των αυτοαπασχολούμενων μεμονωμένων χειροτεχνών που επωφελούνται από τις δραστηριότητες αυτές, η προτεινόμενη αύξηση της ετήσιας ενίσχυσης που χορηγείται στην ΥΚΧ από 0,3 εκατ. CYP (0,5 εκατ. ευρώ) σε 0,6 εκατ. CYP (1 εκατ. ευρώ), είναι δικαιολογημένη και δεν θα νοθεύσει τους όρους συναλλαγών και ανταγωνισμού στην Κοινότητα σε βαθμό αντίθετο με το κοινό συμφέρον. 4

5 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 19. Η Επιτροπή αποφάσισε να θεωρήσει ότι η παράταση της διάρκειας του καθεστώτος ενισχύσεων για την «Ανάπτυξη της κυπριακής χειροτεχνίας» μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2012 συμβιβάζεται με το άρθρο 87 παράγραφος 3 εδάφιο δ) της συνθήκης ΕΚ. 20. Εάν η παρούσα επιστολή περιλαμβάνει απόρρητες πληροφορίες, οι οποίες δεν πρέπει να αποκαλυφθούν σε τρίτους, παρακαλείσθε να ενημερώσετε την Επιτροπή εντός δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της. Εάν η Επιτροπή δεν λάβει σχετική αιτιολογημένη αίτηση εντός της προθεσμίας αυτής, θα θεωρήσει ότι είστε σύμφωνοι με την αποκάλυψη σε τρίτους και τη δημοσίευση ολοκλήρου του κειμένου της επιστολής στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής. Το αίτημά σας πρέπει να αποσταλεί με κρυπτογραφημένο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στη διεύθυνση stateaidgreffe@ec.europa.eu ή, εναλλακτικά, με συστημένη επιστολή ή φαξ στη διεύθυνση: European Commission Competition Directorate-General State Aid Greffe B-1049 Brussels Φαξ : Με τιμή, Για την Επιτροπή Neelie KROES Μέλος της Επιτροπής 5