Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΔΕΣΠΟΖΟΥΣΑΣ ΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Transcript

1 Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΔΕΣΠΟΖΟΥΣΑΣ ΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΒΕ 15 Μαΐου 2018 Δρ. Παναγιώτης Αγησιλάου Trojan Economics ΣΕΠ Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

2 Ρύθμιση τιμών Κόστος παρακολούθησης Κόστος λανθασμένων αποφάσεων Υπερβολικές τιμές προκαλούν κατανεμητική αναποτελεσματικότητα (allocative inefficiency) αναγκαίος ο άμεσος έλεγχος των τιμών Άμεση εκμετάλλευση καταναλωτή Ρύθμιση τιμών νομική βεβαιότητα 2

3 Προσέγγιση ΗΠΑ Εστιάζει στις πρακτικές καταχρηστικού αποκλεισμού Δεν απαγορεύει την υπερβολική τιμολόγηση Berkley Photo Inc. v. Eastman Kodak Co «Excessive prices, maintained through the exercise of a monopolist s control of the market constituted one of the primary evils that Sherman Act was intended to correct [ ] But unless the monopoly has bolstered its power by wrongful actions, it will not be required to pay damages merely because its prices may later be found excessive. Setting a high price may be a use of monopoly power, but it is not itself anticompetitive. Indeed, although a monopolist may be expected to charge a somewhat higher price than would prevail in a competitive market, there is probably no better way to guarantee that its dominance will be challenged than by greedily extracting the highest price it can [ ] Judicial oversight of pricing policies would place the courts in a role akin to that of a public regulatory commission We would be wise to decline that function unless Congress clearly bestows it upon us» 3

4 Προσέγγιση ΕΕ Το άρθρο 102(α) ΣΛΕΕ καλύπτει και την υπερβολική τιμολόγηση Δεν υπάρχουν αρκετές υποθέσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής Δημοφιλείς σε κράτη μέλη που δεν έχουν μεγάλη παράδοση στο Δίκαιο του Ανταγωνισμού ή που οι Αρχές Ανταγωνισμού είναι επιρρεπείς σε πολιτικές πιέσεις M. Vestager «So we need to act carefully when we deal with excessive prices. The best defence against exploitation remains the ability to walk away. So we can often protect consumers just by stopping powerful companies from driving their rivals out of the market. But we still have the option of acting directly against excessive prices. Because we have a responsibility to the public. And we should be willing to use every means we have to fulfil that responsibility.» /vestager/announcements/protecting consumers exploitation_en 4

5 Πρόσφατη απόφαση ΔΕΕ σε προδικαστικό ερώτημα Δικαστηρίου της Λετονίας xt=&docid=194436&pageindex=0&doclang=en&mode=r eq&dir=&occ=first&part=1&cid= Ανοικτές έρευνες Ευρωπαϊκής Επιτροπής Έρευνα εναντίον της Aspen Pharma release_ip _en.htm 5

6 Ορισμός υπερβολικής τιμολόγησης Η τιμή ενός προϊόντος είναι υπερβολική όταν δεν έχει λογική σχέση με την οικονομική του αξία (Υπόθεση General Motors) Η οικονομική αξία ενός προϊόντος δεν περιορίζεται στο κόστος του συν ένα εύλογο περιθώριο κέρδους ( cost plus pricing) Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που προσδίδουν αξία σε ένα προϊόν που δεν αντικατοπτρίζονται κατ ανάγκην στο κόστος του H οικονομική αξία ενός προϊόντος/υπηρεσίας δεν μπορεί απλά να καθοριστεί από το άθροισμα του κόστους που συνδεόταν με την παροχή του εν λόγω προϊόντος/υπηρεσίας και ενός περιθωρίου κέρδους το οποίο θα είναι ένα προκαθορισμένο ποσοστό του κόστους παραγωγής. Η οικονομική αξία πρέπει να καθοριστεί σε σχέση με τις συγκεκριμένες περιστάσεις κάθε υπόθεσης και να λαμβάνει υπόψη επίσης παράγοντες εκτός από το κόστος όπως π.χ. η ζήτηση για το προϊόν/υπηρεσία (Υπόθεση Port of Helsingborg) 6

7 Τεστ υπερβολικής τιμολόγησης Συγκρίσεις τιμών και κόστους Συγκρίσεις τιμών σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές / αγορές Διαχρονικές συγκρίσεις τιμών 7

8 ΤΕΣΤ UNITED BRANDS Θα πρέπει να διαπιστωθεί κατά πόσο υφίσταται υπερβολική δυσαναλογία μεταξύ των δαπανών που πράγματι έγιναν και της τιμής που ζητήθηκε και, σε περίπτωση καταφατικής απάντησης, να εξεταστεί εάν επιβλήθηκε δίκαιη τιμή, είτε κατά απόλυτη έννοια είτε σε σύγκριση με τα ανταγωνιστικά προϊόντα (Υπόθεση United Brands) Πρώτο στάδιο (Υπερβολικές τιμές) Σύγκριση τιμής και πραγματικού κόστους (συμπεριλαμβανομένου του κόστους κεφαλαίου) Εάν η απόκλιση κριθεί υπερβολική εφαρμογή δεύτερου σταδίου Δεύτερο στάδιο (Αθέμιτες / μη δίκαιες τιμές) Μη εύλογη τιμή από μόνη της ή Μη εύλογη τιμή κατόπιν σύγκρισης με ανταγωνιστικά προϊόντα 8

9 ΤΕΣΤ UNITED BRANDS Μη εύλογες τιμές από μόνες τους Διαφορά τιμής και οικονομικής αξίας Οικονομική αξία στοιχεία πέραν του κόστους και εύλογου κέρδους π.χ. ζήτηση, θέση, αξία για αγορές επόμενου σταδίου Υπόθεση Merci convenzionaliporto di Genova SpA v. Siderurgica Gabrielli SpA (C 179/90 P) Μία τιμή μπορεί να κριθεί ως μη εύλογη από μόνη της όταν οι πελάτες της δεσπόζουσας επιχείρησης δεν λαμβάνουν κάποιο προϊόν / υπηρεσία ως αντιπαροχή για την τιμή που πληρώνουν σε αυτήν Υπόθεση Der Grüne Punkt Duales System Deutschland GmbH v. Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (C 385/07 P) Μία τιμή μπορεί να κριθεί ως μη εύλογη από μόνη της όταν η δεσπόζουσα επιχείρηση απαιτεί να καταβληθεί τιμή από τους πελάτες της για ένα προϊόν / υπηρεσία που δεν ζήτησαν να λάβουν 9

10 ΤΕΣΤ UNITED BRANDS Σύγκριση με ανταγωνιστικά προϊόντα Δεν υπάρχει συγκεκριμένο ποσοστό απόκλισης στις τιμές χρέωσης μεταξύ των ανταγωνιστικών προϊόντων Διαφορές στις τιμές μεταξύ γεωγραφικών περιοχών δεν συνεπάγονται κατ ανάγκην υπερβολική τιμολόγηση Υπόθεση C 177/16, Biedrība Autortiesību un komunicēšanās konsultāciju aģentūra Latvijas Autoru apvienība v. Konkurences padome Οι τιμές μπορεί να διαφέρουν για αντικειμενικούς λόγους (π.χ. φορολογία, προτιμήσεις καταναλωτών, οικονομική αξία για αγοραστές, κουλτούρα, ιστορική / πολιτιστική κληρονομιά) Δεν υπάρχει υποχρέωση εφαρμογής ενιαίας / ομοιόμορφής τιμολόγησης εκ μέρους της δεσπόζουσας επιχείρησης 10

11 ΤΕΣΤ UNITED BRANDS ΣΤΑΔΙΟ 1 ΣΤΑΔΙΟ 2 Υπάρχει υπερβολική δυσαναλογία μεταξύ της τιμής και του κόστους παραγωγής; ΟΧΙ Δεν υπάρχει καταχρηστική υπερτιμολόγηση ΝΑΙ Μη εύλογη τιμή από μόνη της; Μη εύλογη τιμή κατόπιν σύγκρισης με ανταγωνιστικά προϊόντα; ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Καταχρηστική υπερτιμολόγηση Δεν υπάρχει καταχρηστική υπερτιμολόγηση Καταχρηστική υπερτιμολόγηση Δεν υπάρχει καταχρηστική υπερτιμολόγηση 11

12 ΥΠΟΘΕΣΗ UNITED BRANDS United Brands Continentaal BV (UB) Μεγαλύτερος προμηθευτής μπανανών παγκοσμίως και στην ΕΕ Αντικείμενο υπόθεσης (μεταξύ άλλων) υπερβολική τιμολόγηση (επιβολή τιμών σε ορισμένους διανομείς πιο πάνω από ότι σε άλλους/ιρλανδίας, μέχρι και 138%) Θεμελίωση δεσπόζουσας θέσης UB μερίδιο αγοράς 45% κατακερματισμένη αγορά (υπερδιπλάσιο μερίδιο αγοράς από τον αμέσως επόμενο μεγαλύτερο ανταγωνιστή) κάθετα ολοκληρωμένη επιχείρηση (παραγωγή, μεταφορά, ωρίμανση μπανανών) Κατείχε και προωθούσε μπανάνες με το εμπορικό σήμα Chiquita το πιο γνωστό παγκοσμίως, έντονη διαφήμιση 12

13 ΥΠΟΘΕΣΗ UNITED BRANDS 13

14 ΥΠΟΘΕΣΗ UNITED BRANDS Αξιολόγηση τιμών της UB από Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τιμές μπανανών Chiquita Οι τιμές στη Γερμανία, Δανία και BENELUX ήταν υπερδιπλάσιες από τις τιμές στην Ιρλανδία Πάνω από 100% πιο υψηλές στη Δανία σε σχέση με Ιρλανδία 20 40% πιο πάνω από τις τιμές των μη επώνυμων μπανανών στην Δανία, Γερμανία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο 7% πιο πάνω από τις ανταγωνιστικές επώνυμες μπανάνες Σημείο αναφοράς η Ιρλανδία καθώς η UB πραγματοποιούσε κέρδη εκεί αμφισβητήθηκε από την UB Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέταξε την UΒ να μειώσει τις τιμές της κατά 15% 14

15 ΥΠΟΘΕΣΗ UNITED BRANDS Απόφαση ΔΕΕ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέτυχε να αναλύσει το κόστος παραγωγής μπανανών οι γεωγραφικές συγκρίσεις τιμών είναι ανεπαρκείς Η διαφορά 7% στις τιμές δεν μπορεί αυτομάτως να θεωρηθεί ως υπερβολική και ως εκ τούτου μη εύλογη/αθέμιτη Πρέπει πρώτα να συλλεγούν/εξεταστούν τα κόστη της δεσπόζουσας επιχείρησης και συγκριθούν με τις τιμές της Μόνον όταν είναι ανέφικτο να γίνει αυτό μπορεί να εξεταστούν οι τιμές άλλων προϊόντων αναφοράς Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν προσκόμισε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για γεγονότα που αποτέλεσαν το θεμέλιο των σκέψεων της για τη στοιχειοθέτηση της παράβασης Η UB υπέβαλε στοιχεία που έδειχναν ότι οι τιμές της στην Ιρλανδία οδηγούσαν σε ζημίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέτυχε να τα λάβει υπόψη της Το βάρος απόδειξης της κατάχρησης φέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Οι αμφιβολίες λειτουργούν υπέρ του αμυνόμενου (in dubio pro reo) 15

16 ΥΠΟΘΕΣΗ PORT OF HELSINGBORG Tο λιμάνι επέτρεπε στα φέριμποτ να διασταυρώσουν τον πορθμό του Øresund (συνδέει τη Σουηδία και τη Δανία) σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα Υπήρχε ο ισχυρισμός για υπερβολικές χρεώσεις σε σχέση με άλλα λιμάνια Η γεωγραφική σύγκριση τιμών δεν είναι κατάλληλη διαφορετικές συνθήκες και δομή κόστους λιμανιών Εξετάστηκε κατά πόσον οι τιμές είναι υπερβολικές από μόνες τους θεώρησε την «οικονομική αξία» Εκτός από το κόστος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες π.χ. ζήτηση, μη ανακτήσιμο κόστος, τοποθεσία λιμανιού, κόστος ευκαιρίας 16

17 ΥΠΟΘΕΣΗ PORT OF HELSINGBORG 17

18 ΥΠΟΘΕΣΗ PORT OF HELSINGBORG «[ ] η οικονομική αξία ενός προϊόντος/υπηρεσίας δεν μπορεί απλά να καθοριστεί από το άθροισμα του κόστους που συνδεόταν με την παροχή του εν λόγω προϊόντος/υπηρεσίας και ενός περιθωρίου κέρδους το οποίο θα είναι ένα προκαθορισμένο ποσοστό του κόστους παραγωγής. Η οικονομική αξία πρέπει να καθοριστεί σε σχέση με τις συγκεκριμένες περιστάσεις κάθε υπόθεσης και να λαμβάνει υπόψη επίσης παράγοντες εκτός από το κόστος όπως π.χ. η ζήτηση για το προϊόν/υπηρεσίας. Κατά συνέπεια, η διαπίστωση θετικής διαφοράς μεταξύ της τιμής και του εκτιμώμενου κόστους παραγωγής που υπερβαίνει αυτό που ισχυρίζεται η Scandlines claims ότι αποτελεί εάν λογικό περιθώριο κέρδους, δεν οδηγεί απαραιτήτως στο συμπέρασμα ότι η τιμή είναι αθέμιτη, δεδομένου ότι η τιμή έχει λογική σχέση με την οικονομική αξία του προσφερόμενου προϊόντος/υπηρεσίας» 18

19 ΥΠΟΘΕΣΗ BRITISH HORSERACING Ιστορικά δεδομένα σε σχέση με τα αποτελέσματα των ιπποδρομιών στη ΜΒ είχαν αξία για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που τα αγόραζαν τα χρησιμοποιούσαν προκειμένου να δίνουν προγνώσεις και να παρέχουν άλλες υπηρεσίες σε πελάτες τους που ενδιαφέρονταν να στοιχηματίσουν Οικονομική αξία > κόστος δημιουργίας και επικαιροποίησης + εύλογο κέρδος 19

20 ΥΠΟΘΕΣΗ DEUTSCHE POST II Ισχυρισμοί ότι η DP καταχράστηκε τη δεσπόζουσα της θέση μέσω της επιβολής υπερβολικών τιμών σε σχέση με τη διανομή εισερχόμενης διεθνούς αλληλογραφίας Η DP ταξινόμησε την εισερχόμενη διεθνή αλληλογραφία ως εγχώρια αλληλογραφία και επέβαλε το εθνικό τέλος (ύψους 0,56) Προβλήματα με τη συλλογή πληροφοριών Μη ύπαρξη αξιόπιστων πληροφοριών σε σχέση με το κόστος της DP δεν υπήρχε διαφανές λογιστικό σύστημα Δεν υπήρχε σημείο αναφοράς για το κόστος σε μια μονοπωλιακή αγορά σε μία αγορά με ανταγωνισμό το τεστ θα ήταν να συγκριθούν οι τιμές της δεσπόζουσας επιχείρησης με τις τιμές των ανταγωνιστών της 20

21 ΥΠΟΘΕΣΗ DEUTSCHE POST II Αξιολόγηση κόστους DP Η DP είχε ισχυριστεί στο παρελθόν ότι το μέσο κόστος διανομής διεθνούς εισερχόμενης αλληλογραφίας ήταν περίπου στο 80% των εθνικών τελών Ως σημείο αναφοράς για τις συγκρίσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα περιθώρια κέρδους της DP σε άλλες αγορές όπου υπήρχε ανταγωνισμός (π.χ. εθνική αλληλογραφία) Μέσο κόστος διανομής εισερχόμενης αλληλογραφίας 0,56 x 80% = 0,45 κόστος διάθεσης 0,56 0,45 =0,11 διαφορά τέλους και κόστους 0,11 0,45 = 25% καταχρηστικό λαμβάνοντας υπόψη ότι η DP κατέχει μονοπωλιακή θέση στην αγορά 21

22 Eυχαριστώ για την προσοχή σας Δρ. Παναγιώτης Αγησιλάου W: E: Τ: (+357) F: (+357)