چكيده مقاله پژوهشي. Research. Downloaded from etiadpajohi.ir at 6: on Friday December 21st 2018

Transcript

1 فصلنامه اعتياد پژوهي سوءمصرف مواد سال هفتم شماره بيست و پنجم بهار 1392 Quarterly Journal of Research on Addiction, مقاله پژوهشي Research رابطه نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوء مصرف مواد در دانشجويان چكيده تاريخ دريافت: 1391/12/ فرهاد اصغري عزتاله كردميرزا ليلا احمدي تاريخ پذيرش: 1392/02/20 هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسي رابطه بين نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوءمصرف مواد بوده است. روش: روش اين پژوهش همبستگي است و براي انجام تحقيق 340 نفر از دانشجويان دانشگاه گيلان از طريق جدول مورگان و با روش نمونهگيري خوشهاي انتخاب شدند. براي جمعآوري اطلاعات از پرسشنامههاي گرايش مذهبي آلپورت منبع كنترل راتر و آمادگي اعتياد زرگر استفاده شد. يافتهها: بين نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوءمصرف مواد رابطه معناداري بهدست آمد بهطوريكه توانستند به عنوان پيشبيني كنندههاي معنادار وارد معادله رگرسيون شوند. همچنين رابطه معناداري بين نوع نگرش مذهبي و منبع كنترل بهدست آمد. در مجموع نتايج حكايت از آن داشت كه افراد داراي نگرش مذهبي دروني بيشتر منبع كنترل دروني و گرايش كمتر به سوءمصرف مواد دارند وكساني كه گرايش مذهبي بيروني دارند منبع كنترل بيروني و گرايش بيشتر به سوءمصرف مواد دارند. نتيجهگيري: منبع كنترل و جهتگيري مذهبي نقش مهمي در گرايش به سوءمصرف مواد دارند. كليد واژهها: گرايش به سوء مصرف مواد منبع كنترل نگرش مذهبي 1. نويسنده مسي وول: استاديار گروه علوم تربيتي دانشگاه گيلان. پست الكترونيك: farhad.asghari@gmail.com 2. استاديارگروه روانشناسي دانشگاه پيام نور البرز 3. دانشجوي كارشناسي مشاوره دانشگاه گيلان

2 رابطه نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوء مصرف مواد در دانشجويان مقدمه اعتياد ابتلاي اسارت آميز فرد به ماده يا داروي مخدر است به گونهاي كه او را از نظر جسمي و رواني به خود وابسته ميكند وكليه رفتارهاي فردي واجتماعي او را تحت الشعاع قرار ميدهد. اعتياد امروزه به عنوان مهمترين آسيب اجتماعي جامعه انساني را مورد هجوم خود قرار داده است. در روانشناسي مذهبي به لحاظ اهميت دين درتمام جنبههاي زندگي به بررسي عوامل روان شناختي دين پرداخته ميشود. رابطه مذهب و شخصيت موضوعي مورد توجه بوده و به نتايج قابل قبولي نيز رسيده است. به عنوان نمونه رايا 1 پارگامنت ماهوني و استين (2008) نشان دادندكه مذهب موجب احساس بهزيستي ميشود. (2000) 3 2 بهنظرميرسد نگرش ديني به عنوان يك نگرش آن گونه كه مك كي و اسميت مطرح كردهاند بر رفتار انسان موثر است. 4 توريانو و همكاران (2007) بيان ميكنند كه باورهاي مذهبي به بهبود سلامت كيفيت زندگي و افزايش عزت نفس منجر ميشود (توريانو و همكاران 2012). از جمله عواملي كه ميتواند در پيشگيري وكاهش اختلالات رواني و همچنين مشكلات ناشي از آن مانند خودكشي اعتياد به مواد مخدر افسردگي و اضطراب نقش مو ثري داشته باشد داشتن اعتقادات مذهبي است. تقويت باورهاي مذهبي در تمام مراحل زندگي يك اقدام پيشگيري كننده براي كاهش اختلالات رواني است. 5 آلپورت درگستره شخصيت و روانشناسي اجتماعي برحسب جهتگيري 7 6 ديني افراد آنها را به دو نوع جهتگيري مذهبي دروني و بيروني تقسيمبندي كرده است. از نظر آلپورت افراد داراي جهتگيري مذهبي بيروني به لحاظ نظري داراي باورهاي مذهبي هستند. در ديدگاه جهتگيري مذهبي بيروني مذهب ابزار ارضاي نيازهاي اوليه فرد خواهد بود. از ديدگاه آلپورت افراد داراي جهتگيري مذهبي دروني ضمن درونسازي ارزشهاي ديني مذهب را به مثابه هدف در نظر ميگيرند. در اين جهتگيري دين داراي كنشوري خود مختاري و مستقلي شده و به انگيزه برتر مبدل ميشود 8 (آلپورت و راس 1967). نتايج مطالعه ملي در آمريكا كه توسط رگنرس و Raiya, Pargament, Mahoney & Stein 2. Mackie 3. Smith 4. Turiano 5. Allport 6. intrinsic 7. extrensic 8. Allport & Ross

3 فرهاد اصغري و همكاران الدر (2003) صورت گرفته نشان ميدهد كه بين نگرش و عملكرد مذهبي دانشآموزان دبيرستاني و رفتارهاي پرخطر مصرف الكل و مواد و بزهكاري همبستگي منفي و معكوس وجود دارد و حداقل عملكرد مذهب داشتن نقش حفاظتي مستقيم در برابر هر نوع آسيب پذيري است. 2 نتايج مطالعه آروالو پرادو و آمارو (2008) نشان ميدهد كه بين اثربخشي درمانهاي سوءمصرف مواد با افزايش معنويت حس انسجام و رفتارهاي كنارآمدن رابطه وجود دارد و اين متغيرها به زنان در درمان سوءمصرف مواد كمك ميكنند. نتايج مطالعه 3 يانگ هامان بورلند فونگ و اومار (2009) نشان داد كه 85 درصد بوداي يهاي تايلند و مسلمانان مالزيايي اعتقاد دارند كه تعاليم و نگرشهاي مذهبي باعث ترك سيگار آنها شده است. نتايج مطالعات زيادي حاكي از رابطه و همبستگي منفي بين داشتن نگرشهاي مذهبي و گرايش به سوءمصرف مواد است. از جمله اين مطالعات ميتوان به مطالعه ليگ 4 بوي نو مارلات (2005) در زمينه وجود همبستگي منفي بين معنويت و ميزان مصرف الكل 5 و سيگار مطالعه استوارت (2001) در زمينه گرايش كم افراد داراي باورها و نگرشهاي 6 مذهبي و معنوي به مصرف مواد و الكل و مطالعه پارديني توماس شرمن و استامپ (2000) در زمينه گرايشات مذهبي و معنوي بالاي افراد در حال ترك سوءمصرف مواد 7 اشاره كرد. كوي ينگ جورج مدور بلازر و فورد (1994) نيز بهاين نتيجه دست يافتندكه افراد درگير در فعاليتهاي مذهبي گرايش كمي به مصرف الكل و سيگار دارند. مطالعه زرگر نجاريان و نعماني (1387) نشان داد كه رابطه منفي بين نگرش مذهبي و آمادگي به اعتياد وجود دارد. 8 لفكورت (1982) مشخص كرد افرادي كه منبع كنترل دروني دارند مهارتهاي سازش يافتهتري در رابطه با اجتماع دارند. همچنين رفتارهاي خود ويرانگري همچون سيگار كشيدن مصرف مشروبات الكلي و اعتياد به مواد مخدركمتر درآنها ديده ميشود (الماسي 1377). درتحقيق محمدي و مهرابي زاده (1385) نتايج نشان داد كه بين منبع كنترل و نگرش مذهبي دانشجويان رابطه معنادار وجود دارد يعني افراد مذهبي منبع 1. Regnerurs & Elder 2. Arevalo, Prado & Amaro 3. Yong, Hamann, Borland, Fong & Omar 4. Leigh, Bowen & Marlat 5. Stewart 6. Pardini, Thomas, Sherman & Stump 7. Koenig, George, Meador, Blazer & Ford 8. Lefcort

4 رابطه نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوء مصرف مواد در دانشجويان كنترل دروني دارند. نتايج مطالعه توريانو و همكاران (2012) نشان ميدهد كه سطوح بالاي روانرنجورخويي برونگرايي بازبودن و سطوح پايين وجدان و موافقت سوءمصرف مواد را پيش بيني ميكنند. نتايج مطالعه بيرامي نبيزاده چيانه و اسماعيلي انامق (1389) نشان داد كه ميزان جهتگيري مذهبي درگروه معتاد در مقايسه با گروه بهنجار در حد پايين است. چراغي در يك مطالعه آزمايشي( 1389 ) نشان داد كه مشاوره گروهي وآموزش مهارتهاي زندگي موجب تغيير منبع كنترل بيروني به منبع كنترل دروني و تقويت نگرش منفي نسبت به سوءمصرف مواد مخدر شد. نتايج مطالعه كوشكي و خليلي (1389) نشان داد كه هر چه نگرش شناختي عاطفي فرد نسبت به مذهب بالاتر رود منبع كنترل دروني او نيز افزايش مييابد. 1 تالبورن (2007) نشان داده است كه باورهاي مذهبي توسط متغيرهاي روانشناختي قابل پيشبيني است. ازطرفي اعتقاد به خدا نيز به انسان قدرت ميدهد. از سوي ديگر به دليل اينكه كشور ما يك كشور اسلامي و مذهبي است و منبع كنترل نيز در ارتباط با گرايش مذهبي است ضرورت دارد كه با بررسي تا ثير مذهب بر گرايش به اعتياد و بررسي علل گرايش آنها پيشگيريها و اقدامات لازم در اين زمينه به عمل آيد. بنابراين هدف پژوهش حاضر بررسي رابطهي نگرش مذهبي و منبع كنترل با گرايش به سوءمصرف مواد است. روش جامعه نمونه و روش نمونهگيري روش تحقيق در اين پژوهش همبستگي است. در اين تحقيق جامعه كل دانشجويان دختر و پسر مقاطع كارشناسي وكارشناسي ارشد است كه در نيم سال دوم سال تحصيلي دردانشگاه گيلان درحال تحصيل بودند. جهت ورود دانشجويان به تحقيق شرايطي نظير دامنه سني بين سال مقطع تحصيلي كارشناسي و كارشناسي ارشد و همچنين حداقل سابقه تحصيل يك ترم تحصيل در دانشگاه گيلان در نظر گرفته شده بود. حجم نمونه شامل 340 نفر بوده كه از طريق جدول مورگان تعيين شده است. روش Thalbourn

5 فرهاد اصغري و همكاران نمونهگيري خوشهاي چندمرحلهاي و براي درتجزيه و تحليل اطلاعات اين پژوهش از رگرسيون خطي چند متغيري وهمبستگي استفاده شده بود ابزار 1 1 -مقياس ايراني آمادگي اعتياد : اين مقياس توسط زرگر نجاريان و نعماني (1385) ساخته شده و داراي 36 ماده و 5 ماده دروغ سنج است. اعتبار اين پرسشنامه توسط زرگر نجاريان و نعماني (1385) با روش ضريب آلفاي كرونباخ 0/90 و در اين مطالعه نيز 0/92 بهدست آمده است. 2 -پرسشنامه منبع كنترل راتر: پرسشنامهي سنجش منبع كنترل راتر شامل 29 ماده است كه هر ماده داراي دو جمله به صورت الف و ب است. نمرهگذاري اين آزمون به اينگونه است كه كسي كه گزينهي "ب"را در مادههاي وگزينه "الف "را در مادههاي انتخاب كند يك امتياز ميگيرد و مجموع امتيازات نشاندهنده منبع كنترل فرد است. اين مقياس داراي 2 ثبات دروني و اعتبار بازآزمايي مناسبي است. اعتباركودرريچاردسون و دو نيمهكردن 0/70 گزارش شده است 3 (آناستازي 1990). در پژوهش حاضر نيز اعتبار اين مقياس با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ 0/68 به دست آمده است. پرسشنامهي جهتگيري مذهبي آلپورت: آلپورت براي اندازهگيري جهتگيري مذهبي يك مقياس 20 مادهاي ساخت كه جهتگيري مذهبي دروني و بيروني را ميسنجد. نمرهگذاري براي سوالات اين آزمون براساس مقياس ليكرت تنظيم شده است. در تحقيق آلپورت همبستگي بين مقياسهاي جهتگيري بيروني با مقياسهاي جهتگيري دروني 0/21 - بوده است. به علاوه اعتبار پرسشنامه توسط جان بزرگي (1378) از طريق آلفاي كرونباخ 0/74 و توسط مختاري و همكاران (1380) 0/71 گزارش شده است. در اين پژوهش ضريب آلفاي كرونباخ اين پرسشنامه 0/62 بهدست آمد. 1. Iranian Potential Addiction Scale 2. internal consistency 3. Anastasi

6 رابطه نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوء مصرف مواد در دانشجويان يافتهها براي بررسي قابليت پيشبينيكنندگي گرايش به اعتياد بر اساس متغيرهاي نگرش مذهبي و منبع كنترل از تحليل رگرسيون استفاده شد. نتايج خلاصه مدل حكايت از آن داشت كه نگرش مذهبي و منبع كنترل توانستند 10/9 درصد از واريانس گرايش به اعتياد را تبيين كنند. جدول 1: جدول ضرايب رگرسيون گرايش به اعتياد بر اساس نگرش مذهبي و منبعكنترل متغيرها مقدار ثابت منبع كنترل نگرش مذهبي t آماره β B 10/8 2/75 معناداري 0/006 0/001 0/001 3/92 4/2 0/21 0/22 9/19 9/46 همانگونه كه در جدول فوق مشاهده ميشود منبع كنترل و نگرش مذهبي توانستهاند بهطور معناداري گرايش به اعتياد را پيشبيني كنند (0/001>P). با توجه به اينكه ضرايب متغيرهاي پيشبين مثبت است ميتوان چنين بيان كرد كه هر قدر فرد نگرش مذهبي درونيتري داشته باشد گرايش به اعتياد در او كمتر است. همچنين افرادي كه منبع كنترل دروني دارند نيز گرايش كمتري به اعتياد دارند. براي بررسي ارتباط بين منبع كنترل و نوع نگرش مذهبي از آزمون مجذور خي به شرح زير استفاده شد. جدول 2 : جدول فراوانيگروه نمونه با توجه به نوع نگرش مذهبي و منبعكنترل نوع منبع كنترل نوع نگرش مذهبي دروني بيروني جمع فراواني دروني درصد فراواني 61 74/2 178 بيروني درصد 61 فراواني 239 جمع درصد 70/3 29/ / همانگونه كه در جدول فوق مشاهده ميشود تعداد 178 نفر از نمونه انتخابي داراي منبع كنترل دروني و نگرش مذهبي دروني هستند. همچنين 39 نفر داراي نگرش مذهبي و منبع كنترل بيروني بوده 42 نفر داراي نگرش مذهبي بيروني و منبع كنترل دروني و 61 نفر داراي نگرش مذهبي دروني و منبع كنترل بيروني هستند. براي بررسي ارتباط اين دو متغير

7 فرهاد اصغري و همكاران از آزمون مجذور خي استفاده شد كه نتايج حكايت از معناداري ارتباط بين اين دو متغير داشت ( 14/41,P<0/001 =مجذورخي). ميزان ارتباط با استفاده از ضريب فاي 0/21 بهدست آمد بحث و نتيجهگيري نتايج حاصله از پژوهش حاضر نشان داد كه بين نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوءمصرف مواد رابطه معناداري وجود دارد. بين نگرش مذهبي و منبع كنترل نيز رابطه معناداري وجود دارد. مطابق نتايج افراد مذهبيتر منبع كنترل درونيتري نسبت به افراد غير مذهبي دارند. همچنين بين گرايش مذهبي و گرايش به سوءمصرف مواد رابطهي معنادار وجود دارد و هر چه فرد مذهبيتر باشد گرايش كمتري به سوءمصرف مواد دارد. بين گرايش به سوءمصرف مواد و منبع كنترل رابطه معناداري وجود دارد. افرادي كه منبع كنترل آنها دروني است گرايش كمتري به سوءمصرف مواد دارند. مطالعات زيادي به بررسي رابطه اين متغيرها پرداختهاست و نتايج آنها با نتايج حاصله از اين پژوهش همخواني دارد. به عنوان نمونه رايا و همكاران (2008) نشان دادند كه مذهب موجب احساس بهزيستي ميشود. به نظر ميرسد نگرش ديني به عنوان يك نگرش آنگونه كه مككي و اسميت (2000) مطرح كردهاند بر رفتار انسان موثر است. ترينو وهمكاران (2007) بيان ميكنند كه باورهاي مذهبي به بهبود سلامت كيفيت زندگي و افزايش عزت نفس منجر ميشود. از جمله عواملي كه ميتواند در پيشگيري وكاهش اختلالات رواني و همچنين مشكلات ناشي از آن مانند خودكشي اعتياد به مواد مخدر افسردگي اضطراب نقش مو ثري داشته باشد داشتن اعتقادات مذهبي است. تقويت باورهاي مذهبي در تمام مراحل زندگي يك اقدام پيشگيري كننده براي كاهش اختلالات رواني است. نتايج مطالعههاي يانگ و همكاران (2009) نشان داد كه 85 درصد بوداييهاي تايلند و مسلمانان مالزياييها اعتقاد دارند كه تعاليم و نگرشهاي مذهبي باعث ترك سيگار آنها شده است. نتايج مطالعات زيادي حاكي از رابطه و همبستگي منفي بين داشتن نگرشهاي مذهبي و گرايش به سوءمصرف مواد است. از جمله اين مطالعات ميتوان به مطالعه ليگ و

8 رابطه نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوء مصرف مواد در دانشجويان همكاران (2005) رگنرس و الدر (2003) استوارت (2001) آروالو و همكاران (2008) پارديني و همكاران (2000) كوي ينگ نژادنادري (1388) زرگر و همكاران و همكاران (1994) شمس اسفندآبادي و (1387) اشاره كرد. لفكورت (1983) مشخص كرد افرادي كه منبع كنترل دروني دارند مهارتهاي سازش يافتهتري در رابطه با اجتماع دارند و رفتارهاي خود ويرانگري همچون سيگار كشيدن مصرف مشروبات الكلي و اعتياد به مواد مخدركمتر درآنها ديده ميشود (الماسي 1377). همچنين مطالعات زير به بررسي رابطه بين منبع كنترل دروني و گرايش پايين به سوءمصرف مواد پرداختهاند كه با نتايج حاصل از اين پژوهش همخواني دارند. از جمله اين پژوهشها ميتوان به مطالعه محمدي و مهرابي زاده مطالعه توريانو و همكاران (1385) در زمينه رابطه منبع كنترل ونگرش مذهبي دانشجويان و نتايج (2012) اشاره كرد. نتايج مطالعه بيرامي و همكاران (1389) نشان داد كه ميزان جهتگيري مذهبي در گروه معتاد در مقايسه با گروه بهنجار در حد پايين است. چراغي (1389) در يك مطالعه آزمايشي نشان داد كه مشاوره گروهي وآموزش مهارتهاي زندگي موجب تغيير منبع كنترل بيروني به منبع كنترل دروني و تقويت نگرش منفي نسبت به سوءمصرف مواد مخدر ميشود. نتايج مطالعه كوشكي وخليلي (1389) نشان داد كه هر چه نگرش شناختي عاطفي فرد نسبت به مذهب بالاتر رود منبع كنترل دروني او نيز افزايش مييابد. نتايج مطالعه تالبورن (2007) نشان داده است كه باورهاي مذهبي توسط متغيرهاي روان شناختي قابل پيشبيني است. نتيجه پژوهش حاج حسيني و اخوان تفتي (1382) نشان داد كه بين گرايش مذهبي و گرايش به سوءمصرف مواد رابطه منفي وجود داردكه در جهت تاييد نتيجه تحقيق حاضر است. با توجه به رابطه بهدست آمده گرايش مذهبي و منبع كنترل و رابطه منبع كنترل با گرايش به اعتياد بر حسب پيشينه موجود گرايش مذهبي ميتواند از طريق منبع كنترل بر گرايش به سوءمصرف مواد اثر گذار باشد. براي رسيدن به نتايج روشنتر در اين زمينه پيشنهاد ميشود تحقيقات بيشتري صورت گيرد. با توجه به يافتههاي پژوهش و نقش منبع كنترل درگرايش به سوءمصرف مواد بهتر است تدابير لازم براي شكلگيري مركز كنترل دروني از ابتداي كودكي فراهم شود. مربيان ميتوانند از طريق توانمندسازي مسي ووليت پذيري

9 فرهاد اصغري و همكاران اميدواري و خستگيناپذيري منبع كنترل دروني را در كودكان تقويت كنند. با توجه به نتايج اين پژوهش و تا ثير گرايش مذهبي بر منبع كنترل و گرايش افراد به سوءمصرف مواد پيشنهاد ميشود در براي ارتقاي سطح اعتقادات مذهبي جوانان تلاشهاي لازم صورت گيرد و تقويت گرايشهاي مذهبي و معنوي در برنامههاي آموزش مهارتهاي زندگي در دانشگاهها گنجانده شود. همچنين پيشنهاد ميشود كه در مو سسات ترك اعتياد جهت كمك به دروني كردن ارزشها در افراد و همچنين تقويت مركز كنترل دروني آنها اقدامات لازم صورت گيرد و از اين دو عامل در جهت ترك سريع افراد معتاد استفاده شود. منابع الماسي علي رضا (1377). بررسي و مقايسه منبع كنترل افراد معتاد و غير معتاد. پايان نامه كارشناسي ارشد.تهران دانشگاه آزاد اسلامي واحد رودهن. بيرامي منصور نبي زاده چيانه قسيم و اسماعيلي و انامق بهمن (1389). رابطه سبكهاي هويت با جهتگيري مذهبي و صفات شخصيتي اولين همايش كشوري دانشجويي عوامل اجتماعي موثر بر سلامت. جان بزرگي مسعود (1378). بررسي اثر بخشي روان درمان گري كوتاه مدت آموزش خود مهارتگري با و بدون جهت گيري مذهبي اسلامي بر مهار اضطراب و تنيدگي پايان نامه دكترا چاپ نشده دانشگاه تربيت مدرس تهران. چراغي اباذر (1389). تاثير مشاوره گروهي توام با آموزش مهارتهاي زندگي با رويكرد عقلاني هيجاني اليس بر منبع كنترل و تغيير نگرش دانشجويان نسبت به سوء مصرف مواد مجموعه مقالات پيشگيري اوليه از اعتياد.تهران ستاد مبارزه با مواد مخدر. حاج حسيني منصوره و اخوان تفتي مهناز (1382). مقايسه سبك اسناد (مدل درماندگي آموخته شده) در جوانان معتاد و غير معتاد شهر يزد فصلنامه اعتياد پژوهي 3(2) زرگر يداالله نجاريان بهمن و نعماني عبدالزهرا (1387).بررسي رابطه ويژگيهاي شخصيتي (هيجان خواهي ابراز وجود سرسختي روان شناختي) نگرش مذهبي و رضايت زناشويي با آمادگي اعتياد به مواد مخدر در كاركنان يك شركت صنعتي در اهواز مجله علوم تربيت ي شهيد چمران اهواز 3(14) و روان شناسي دانشگاه شمس اسفند آبادي حسن و نادري نژاد سميرا (1388). بررسي مقايسهاي كيفيت زندگي و نگرش مذهبي افراد معتاد و غير معتاد شهر كرمان پايان نامه كارشناسي ارشد چاپ نشده. دانشگاه الزهرا. كوشكي شيرين و خليلي فرد مهدي (1389). نگرش مذهبي و منبع كنترل مجله انديشه و رفتار 4(15).58-65

10 رابطه نگرش مذهبي منبع كنترل و گرايش به سوء مصرف مواد در دانشجويان محمدي سيد داوود و مهرابي زاده مهناز (1385). ارتباط نگرش مذهبي با مكان كنترل و نقش جنسيت فصلنامه پژوهشهاي روانشناختي 9(18) مختاري عباس اللهياري عباسعلي و رسول زاده طباطبايي كاظم (1380). رابطه جهتگيري مذهبي با ميزان تنيدگي مجله روانشناسي 5(17) Allport, G. W & Ross, I. M. (1967).personal religions orientation and prejudice. Journal of personality and social psychology, 5, Anastasi, A. (1990). Psychological Testing, New Yourk: Mac millan. Arevalo, S. Prado, G & Amaro, H. (2008). Spirituality, sense of coherence, and coping responces in women receiving treatment for alchol and druge addiction. Evaluation and Program Planing. 31, Koenig, H. George, L, K. Meador, K. G. Blazer, D. G. & Ford, S. M. (1994). Religious practices and alcoholism in a southern adult population. Hospital and Community Psychiatry, 45, Lefcourt, H. M. (1982). Locus of control: Current trends in theory and research(2 nd ). Hllsdale,NJ: Erlbum. Leigh, T. Bowen, S & Marlatt, A. (2005). Spirituality, mindfulness and subst abuse. Addictive Behaviors, 30, Mackie D. M. & Smith E. R. (2000). Social Psychology, Psychology Press. Pardini, D. Thomas, T. Sherman, A & Stump, J. (2000). Religious faith and spirituality in substance abuse recovery determining the mental health benefits. Journal of Substance Abuse Treatment, 19, Raiya, H. A., Pargament, K. I., Mahoney, A., & Stein, C. (2008). A psychological of Islamic religiousness: Development and evidence for reliability measure and validity. International Journal for the Psychology of Religion, 18, Regnerus, M. D & Elder, G. (2003). Religion and vulnerability among low -risk adolescents, Social Science Research, 32, Reuter, P. (2006). What drug policies cost: estimating government drug policy expenditures. Addiction, 101, Stewart, C. (2001). The influence of spirituality on substance use of college students. Journal of Drug Education, 31(4), Thalbourne, M. A. (2007). Potential psychology predictors of religiosity. International Journal for Psychology of Religion, 17, Turiano, N. A, Shawn, D. Whiteman, S. E, Hampson, B. W, Roberts & Daniel K. (2012). Personality and substance use in midlife: Conscientiousness as amoderator and the effects of trait change, Journal of Research in Personality, 46, Yong, H, Hamann, S, L. Borland, R. Fong, G. T & Omar, M (2009). Adult smokers perception of the role of religion and religious leadership on smoking and association with quitting: A comparison between Thai Buddhists and Malaysian Muslims. Social Science & Medicine, 69,