Downloaded from hms.gmu.ac.ir at 7: on Thursday August 23rd 2018 چكيده افزايش يابد. پست الكترونيكي:

Transcript

1 نقش مد خودپنداره الگوي سازگاري روي در تبعيت از رژيم غذايي در مبتلايان به نارسايي قلب شهناز احراري و همكاران نقش مد خودپندارهي الگوي سازگاري روي در تبعيت از رژيم غذايي در مبتلايان به نارسايي قلب چكيده شهناز احراري - عباس حيدري - سعيد واقعي زمينه و هدف: برخلاف شيوع بالاي عدم تبعيت از رژيم غذايي كم سديم در مبتلايان به نارسايي قلب مطالعات كمي در مورد علل عدم تبعيت از اين رژيم درماني صورت گرفته است. شناسايي اين عوامل به منظور طراحي مداخلات موثر در جهت افزايش تبعيت از رژيم غذايي كم سديم ضروري مي باشد. بر اين اساس هدف اين مطالعه تعيين ارتباط درك شناختي خودپنداره بر اساس تي وري روي با تبعيت از رژيم غذايي در مبتلايان به نارسايي قلب ميباشد. روش تحقيق: در اين مطالعه همبستگي 108 بيمار مبتلا به نارسايي قلب (36 زن و 72 مرد) در دو مركز آموزشي درماني مشهد مورد بررسي قرار گرفتند. انتخاب واحدهاي پژوهش به روش غير احتمالي (آسان) انجام گرفت. نمونه پژوهش با سه پرسشنامه آگاهي از رژيم درماني درك شناختي خودپنداره و تبعيت از رژيم غذايي آزمون شدند و داده هاي تحقيق با استفاده از آزمونهاي همبستگي و رگرسيون تجزيه و تحليل شدند. يافتهها: تهديد خودپنداره ارتباط معكوسي با تبعيت از رژيم غذايي (0/36-=r) (001/=p) و چالش خودپنداره ارتباط مستقيمي با تبعيت از رژيم غذايي (0/35=r) (001/=p) داشته است. نتايج آزمون رگرسيون نشان داد كاهش درك تهديد خودپنداره و ابعاد آن و افزايش درك چالش خودپنداره و ابعاد آن منجر منجر به افزايش تبعيت از رژيم غذايي ميشود. نتيجهگيري: پرستاران بايد در جستجوي تدابير و مداخلاتي از جمله مشاوره و آموزش باشند تا مبتلايان به نارسايي قلب نه تنها رژيم غذايي خود را به عنوان يك تهديد احساس نكنند بلكه آگاهانه و قدرتمندانه با رژيم غذايي خود به عنوان يك چالش مواجه شوند و در نتيجه تبعيت از رژيم غذايي در آنها افزايش يابد. كليد واژه ها: درك شناختي مد خودپنداره نارسايي قلب افقدانش فصلنامه ي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني گناباد (دوره ي 17 شماره ي 4 زمستان 1390) دريافت: 1389/10/27 اصلاح نهايي: 1390/6/19 پذيرش: 1390/8/ عضو هيا ت علمي كارشناس ارشد آموزش پرستاري مركز تحقيقات توسعهي اجتماعي و ارتقاي سلامت گروه پيراپزشكي دانشكدهي پيراپزشكي دانشگاه علوم پزشكي گناباد 2- نويسندهي مسو ول استاديار دانشكدهي پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي مشهد آدرس: خراسان رضوي- خيابان ابن سينا- دانشكدهي پرستاري مامايي مشهد پست الكترونيكي: heidarya@mums.ac.ir نمابر: تلفن: عضو هيا ت علمي كارشناس ارشد روان پرستاري دانشكدهي پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي مشهد

2 افق دانش فصلنامه ي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني گناباد دوره ي 17 شماره ي 4 زمستان سال مقدمه براساس گزارش سازمان جهاني بهداشت بيماريهاي قلبي عروقي عامل 16/5 ميليون مورد مرگ و مير در سال (29/2 درصد از كل مرگ و مير دنيا) ميباشند (1). بيشتر بيماريهاي قلبي عروقي در نهايت درمان و مراقبت تبديل به يك بيماري به نام نارسايي قلب ميشوند (2). نارسايي قلب به عنوان يك بيماري عمده و مهم در طي 20 سال گذشته در سراسر جهان مطرح بوده است (3). اين بيماري با شيوع بالاي ساليانه يعني رقمي حدود 550,000 مورد جديد در سال به عنوان يك اپيدمي جديد معرفي شده است (5,4). بر اساس ميزان مرگ و مير نارسايي قلب پيش آگهي بدتري نسبت به بسياري از سرطانها دارد (5-7). با وجود اينكه رژيم غذايي كم سديم يكي از اجزاي اساسي درمان غير دارويي در مبتلايان به نارسايي قلب ميباشد مبتلايان به نارسايي قلب در تبعيت از اين رژيم غير دارويي با مشكل مواجهند (8). برآورد ميشود 54 درصد از بستري شدنهاي مكرر مبتلايان به نارسايي قلب با تبعيت از توصيههاي درماني قابل پيشگيري است (4). برخلاف تحقيقات بسياري كه در مورد تبعيت از رژيم درماني انجام شده است اين مسي له همچنان به عنوان يك موضوع بدون حل در چهار دهه گذشته باقي مانده است (9-11). از طرفي مداخلات رايج در مورد تبعيت از رژيم درماني تبعيت بيماران را بهطور موفقيتآميزي افزايش نداده است (12). همچنين تي وريهاي تبعيت از قدرت كافي براي توجيه اين مسي له برخوردار نيستند (11). برخلاف شيوع بالاي عدم تبعيت از رژيم غذايي كم سديم مطالعات كمي در مورد علل عدم تبعيت از اين رژيم درماني صورت گرفته است. شناسايي اين عوامل به منظور طراحي مداخلات موثر در جهت افزايش تبعيت از رژيم غذايي كم سديم به عنوان يك رژيم درماني غير دارويي ضروري مي باشد (8). چارچوب اين مطالعه بر اساس تي وري روي ميباشد. خود پنداره بر ابعاد روحي و رواني فرد تا كيد دارد و مي تواند نقش اساسي در هدايت رفتارهاي فرد داشته باشد. درك از خود يا خودپنداره تركيبي از عقايد و احساسات است كه فرد نسبت به خود دارد و از واكنشهاي ديگران در مورد خود برداشت مي كند. 2 1 روي و اندرو پنج جنبه مختلف در ارتباط با خودپنداره را مشخص كرده اند كه شامل تصوير ذهني از جسم خود معنوي اخلاقي احساس جسمي خود ايدهآل 7 و ثبات خود مي باشد (14,13). افراد بطور آگاهانه يا ناآگاهانه از فرآيند درك شناختي براي ارزيابي تجربيات خود تفسير آنها توضيح دادن و بروز پاسخهاي رفتاري استفاده ميكنند. خودپنداره بر روي ارزيابي و تفسير درك شناختي از محركها به عنوان تهديد يا چالش تاثير دارد. ارزيابي شناختي تهديد احساساتي مانند ترس اضطراب و عصبانيت را به همراه دارد. وقتي فرد محركي را به عنوان تهديد براي خود تفسير ميكند آن محرك منجر به استرس ميشود. فرد براي رهايي از استرس از پاسخ هاي احساسي مانند تغيير دادن موقعيت انكار و يا اجتناب استفاده مي كند. وقتي محركي توسط فرد به عنوان يك چالش براي خود تفسير ميشود باعث بروز پاسخهاي رفتاري ميشود و فرد از فرآيند حل مساله استفاده ميكند كه در مورد رژيم درماني ممكن است منجر به تبعيت از رژيم درماني شود (15). اگر چه حجم زيادي از مطالعات در مورد تبعيت از رژيمهاي درماني در ساير كشورها انجام شده است. به نظر ميرسد كه شرايط خاص سيستم بهداشتي برخي كشورها از جمله آمريكا بر تبعيت از رژيمهاي درماني تا ثيرگذار باشد. بنابراين نتايج اين مطالعات قابل تعميم به ساير نقاط جهان نميباشد. در نتيجه انجام مطالعات بيشتر در اين مورد در ساير نقاط دنيا ضروري است (16). به نظر ميرسد مطالعات جمعيت شناختي به طور دقيقتري ميتوانند عوامل دموگرافيكي روحي رواني شرايط درمان و عوامل مربوط به سيستم بهداشتي درماني را مشخص و تفسير كنند (18). هدف اين مطالعه تعيين ارتباط درك شناختي خودپنداره و ابعاد آن به صورت تهديد و چالش خودپنداره با تبعيت از رژيم غذايي در مبتلايان به نارسايي قلب است.. 1- Roy 2- Andrew 3- Body image 4- Moral-ethical-spiritual 5- Self-sensation 6- Self-ideal 7- Self-consistency

3 نقش مد خودپنداره الگوي سازگاري روي در تبعيت از رژيم غذايي در مبتلايان به نارسايي قلب شهناز احراري و همكاران روش تحقيق پژوهش حاضر مطالعهاي از نوع همبستگي ميباشد. 108 بيمار مبتلا به يكي از انواع نارسايي قلب كه حداقل دو ماه سابقه ابتلا به نارسايي قلب داشته و داراي سن بالاتر از بيست سال بودند به عنوان نمونه مطالعه انتخاب شدند. نمونهگيري به شيوه غير احتمالي و در دو مركز درماني دانشگاهي شامل بخشهاي قلب و كلنيكهاي تخصصي بيمارستانهاي قاي م (عج) و امام رضا شهر (ع) مشهد از تيرماه 1387 تا آذرماه 1387 صورت گرفت. به منظور تعيين حجم نمونه مطالعه مقدماتي با درنظر گرفتن تعداد 23 بيمار انجام شد. در فرمول همبستگي حجم نمونه با در نظر گرفتن ضريب بتا 0/1 و ضريب بتا 0/2 تعيين شد. بدين صورت كه حداكثر حجم نمونه با ضريب بتا 0/1 و سطح معنيداري (0/05=α) 0/ بيمار و حداكثر حجم نمونه با ضريب بتا 0/2 و سطح معنيداري (0/05=α) 0/05 99 بيمار محاسبه گرديد. همچنين در فرمول اختلاف ميانگينها حداكثر حجم نمونه 100 بيمار تعيين شد. بنابراين با در نظر گرفتن حداكثر تعداد (با پيش بيني ريزش نمونه) حجم نمونه نهايي 108 بيمار بدست آمد. پرسشنامههاي آگاهي از رژيم درماني به عنوان يكي از معيارهاي ورود به مطالعه براي بيماران درنظر گرفته شده است. براي ورود به مطالعه بيماران بايد حداقل 70 درصد از پاسخهاي صحيح را انتخاب نمايند. پرسشنامه پژوهشگر ساخته درك شناختي خودپنداره كه توسط توماس در سال 2004 طراحي شده شامل 57 سوال ميباشد و بر اساس مد خودپنداره در تي وري روي مي باشد (15). اين پرسشنامه با توجه به مقياس ليكرت به صورت 1- اصلا موافق نيستم 2- تا حدودي موافقم 3- موافقم و 4- كاملا موافقم به منظور واضحتر شدن پاسخها تغيير يافت. نمره كل چالش خودپنداره بين 26 تا 104 ميباشد و نمره كل تهديد خودپنداره بين 31 تا 124 ميباشد. 31 پرسش تهديد خودپنداره و 26 پرسش چالش درك از خود را ميسنجند. پرسشنامههاي آگاهي از رژيم درماني درك شناختي خودپنداره و تبعيت از رژيم درماني توسط توماس طراحي و روايي آن از طريق روايي محتوي و با تعيين 1 شاخص روايي محتوي شده است (15). در مطالعه توماس روايي محتوي پرسشنامه درك شناختي خودپنداره 0/97 و روايي محتوي پرسشنامه تبعيت از رژيم درماني 1/00 بوده است (15). روايي فرمهاي مذكور در مطالعه حاضر از طريق روايي محتوي تعيين شد. بدين صورت كه پرسشنامههاي مذكور در اختيار اعضاء هيا ت علمي دانشكده پرستاري و مامايي مشهد كه شامل مدرسين دروس قلب و عروق و تي وريهاي پرستاري بودند قرار گرفت و روايي آن مورد تا ييد قرار گرفت. بعد از انجام مطالعه مقدماتي پايايي پرسشنامه خودپنداره و خرده مقياسهاي آن از طريق فرمول آلفاي كرونباخ بهشرح زير تعيين شد. ضريب پايايي خرده مقياس تهديد خودپنداره از طريق فرمول آلفاي كرونباخ 0/86 و ضريب پايايي خرده مقياس چالش خودپنداره از طريق فرمول آلفاي كرونباخ 0/87 محاسبه گرديد. همچنين ضريب پايايي كل پرسشنامه خودپنداره از طريق فرمول آلفاي كرونباخ 0/71 بدست آمد. ضريب پايايي پرسشنامه تبعيت از رژيم غذايي بعد از مطالعه پايلوت با استفاده از فرمول آلفاي كرونباخ 0/76 بدست آمد. بيماراني كه توسط پزشك به محقق معرفي ميشدند و تمايل به شركت در مطالعه داشتند به سوالات بصورت مصاحبه رو در رو پاسخ ميدادند. اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه با استفاده از آمار توصيفي و آزمونهاي آماري همبستگي پيرسون و رگرسيون مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. همچنين آزمون هاي من ويتني و كروس كالواليس به منظور مقايسه تبعيت بر اساس سن جنس سطح تحصيلات بيمه و شغل به بيماري مورد استفاده قرار گرفتند. اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار SPSS ويرايش 14 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافتهها 67 درصد بيماران را مردان و 33 درصد بيماران را زنان با متوسط سني 62 سال تشكيل ميدادند. ساير مشخصات دموگرافيك بيماران در جدول شماره 1 ذكر شده است. نتايج مطالعه نشان ميدهد درك شناختي خودپنداره بصورت چالش خودپنداره و ابعاد آن شامل (ذهني از جسم خود معنوي 1- Content Validity Index (CVI) 20

4 افق دانش فصلنامه ي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني گناباد دوره ي 17 شماره ي 4 زمستان سال 1390 اخلاقي احساس جسمي خود ايدهآل و ثبات خود) ارتباطي مستقيم با تبعيت از رژيم غذايي داشته است. همچنين درك شناختي خودپنداره بصورت تهديد خودپنداره و ابعاد آن ارتباط معكوسي با تبعيت از رژيم غذايي داشته است. نتايج آزمونهاي همبستگي در جدول 3 و رگرسيون در جدول 2 نمايش داده شده است. نتايج آزمونهاي كروس كالواليس و من ويتني نشان داد كه متغيرهايي مانند سن جنس سطح تحصيلات بيمه شغل و مدت زمان ابتلا به بيماري عواملي موثري بر تبعيت از رژيم درمان نبودند. بيماري هاي همراه وضعيت تاهل سطح تحصيلات شغل وضعيت بيمه جدول 1 : مشخصات دموگرافيك مشخصات دموگرافيك ديابت مليتوس بيماري شريان كرونر فشارخون نارسايي مزمن ريوي كاتاراكت مجرد متاهل مطلقه / بيوه دانشگاهي دبيرستان راهنمايي ابتدايي بيسواد ازكارافتاده باز نشسته كارگر خانه دار آزاد بيكار كارمند ندارد دارد تعداد درصد جدول 2 : مدل رابطه خطي در پيشبيني ميزان تاثير چالش و تهديد خودپنداره و ابعاد آن بر تبعيت از رژيم غذايي تهديد خودپنداره و ابعاد آن احساس جسمي تصوير ذهني از جسم ثبات خود خوداخلاقي معنوي خود ايدهآل خودپنداره چالش خودپنداره ابعاد آن احساس جسمي تصوير ذهني از جسم ثبات خود خود ايدهآل خوداخلاقي معنوي خودپنداره عددثابت R -0/15 13/69 مقدارp 0/004-0/18-0/13-0/20-0/45-0/04 13/83 13/80 13/10 12/70 13/93 عددثابت R 0/26 8/08 مقدارp 0/003 0/17 0/16 0/15 0/34 0/04 8/22 8/17 7/96 8/38 7/64 جدول 3 : ارتباط چالش و تهديد خودپنداره و ابعاد آن بر تبعيت از رژيم غذايي تهديد خودپنداره و ابعاد آن احساس جسمي تصوير ذهني از جسم ثبات خود خود ايدهآل خوداخلاقي معنوي خودپنداره چالش خودپنداره و ابعاد آن احساس جسمي تصوير ذهني از جسم ثبات خود خود ايدهآل خود اخلاقي معنوي خود پنداره ميانگين تهديد 19/79 انحراف معيار 5/86 ضريب همبستگي -0/36 مقدارp 0/000 0/003 0/100-0/34-0/35-0/32-0/27-0/36 4/72 6/43 3/98 1/50 2/01 17/50 23/12 12/34 4/71 77/94 ميانگين چالش انحراف معيار ضريب همبستگي مقدارp 0/000 0/000 0/000 0/004 0/32 0/31 0/32 0/34 0/28 0/35 3/10 4/61 4/89 5/46 2/10 1/77 9/60 13/70 14/48 16/69 6/43 60/91 28/7 30/ /1 12 4/4 2/8 0/9 80/6 18/ /4 8/3 21/1 39/ /2 16/6 16/6 9/2 12 0/9 97/2 2/

5 نقش مد خودپنداره الگوي سازگاري روي در تبعيت از رژيم غذايي در مبتلايان به نارسايي قلب شهناز احراري و همكاران بحث اين مطالعه با هدف بررسي ارتباط درك شناختي خودپنداره با تبعيت از رژيم غذايي در مبتلايان به نارسايي قلب انجام شده است. نتايج مطالعه حاكي از آن است كه تهديد خودپنداره و ابعاد آن ارتباطي معكوس و چالش خودپنداره و ابعاد آن ارتباط مثبت و مستقيمي با تبعيت از رژيم غذايي دارند. همچنين كاهش درك تهديد خودپنداره و ابعاد آن و افزايش درك چالش خودپنداره و ابعاد آن منجر به افزايش تبعيت از رژيم غذايي ميشد. در مطالعه توماس نيز ارتباط درك شناختي خودپنداره و ابعاد آن بصورت چالش و تهديد خودپنداره با تبعيت از رژيم درماني در مبتلايان به نارسايي قلب تاي يد شده است (15). كارپنتر در طي مطالعهاي در مورد ارتباط درك شناختي و تبعيت از رفتارهاي خود مراقبتي در بيماران ديابتي به يك چنين نتايجي دست يافت (19). همچنين اين يافتهها با نتايج مطالعه راز در مورد تطابق رواني در بازماندگان ملانوما نيز هماهنگ است (20). استرسوري كه به عنوان چالش براي خودپنداره تفسير شود پاسخهاي مشكل گشايانه را احضار ميكند. فرد از اين پاسخها به منظور تعريف مشكل ايجاد راه حلهاي مختلف سنجيدن فوايد راههاي مختلف و سرانجام انتخاب راه حلي مناسب استفاده ميكند (15). نتايج مطالعه حاضر نشان دهنده ارتباط چالش و تهديد احساس جسمي با تبعيت از رژيم غذايي ميباشد. احساس جسمي چگونگي تجربه و احساس فرد از خود به عنوان يك وجود فيزيكي ميباشد (21). شايد يكي از دلايل ارتباط چالش و تهديد احساس جسمي با تبعيت از رژيم غذايي تجارب جسمي متنوع مبتلايان به نارسايي قلب در مورد بيماري خود باشد كه مي تواند بر چگونگي تطابق و در نتيجه ميزان سازگاري فرد با شرايط تاثير داشته باشد. چنانكه نتايج مطالعه جانسون نشان داده است كه يك برنامه آموزشي مبتني بر آموزش در مورد رويه گذاشتن سوند معده و تشريح احساسات جسمي همراه با آن منجر به تطابق بهتر بيماران با رويه و همكاري بيشتر آنها شده است (22). مطالعه حاضر نشان دهنده ارتباط چالش و تهديد ثبات خود با تبعيت از رژيم غذايي است. فرد بدنبال نياز براي ثبات خود تلاش ميكند تا يكپارچگي خود را حفظ نمايد و خود را از تعارضات محافظت كند (21 23). احساسات منفي همراه با تهديد ثبات خود كه ناشي از تغيير در روتين زندگي به علت رژيم درماني خاص مبتلايان به نارسايي قلب ميباشد منجر به عدم تبعيت از رژيم غذايي ميشود. همين طور احساسات مثبت همراه با چالش ثبات خود كه در نتيجه تلاش فرد براي بازگرداندن روتين زندگي و تطابق با رژيم درماني ميباشد منجر به رعايت رژيم غذايي در فرد ميشود. اين نتايج با مطالعه توماس و همچنين نتايج مطالعه زان در مورد ارتباط سازگاري و ثبات خود در كهنسالان مبتلا به نقايص شنوايي همخواني دارد. به طوري كه در مطالعه زان فرآيند درك شناختي به ثبات خود در كهنسالان مبتلا به نقايص شنوايي كمك ميكند. به عبارت ديگر درك شناختي با تفسير و ارزيابي محيط باعث حفظ احساس مثبت نسبت به خود در كهنسالان مبتلا به نقايص شنوايي ميشود (24). مطالعه حاضر نشان ميدهد كه در خصوص رژيم غذايي بيماران ارتباط معكوس و قابل ملاحظهاي بين تهديد خودپنداره و برخي ابعاد آن با تبعيت از رژيم غذايي وجود دارد. اين موضوع بيانگر آن است كه اگر چه بيماران رژيم غذايي را به عنوان يكي از جنبههاي مهم درمان درك كردهاند و پذيرفتهاند اما شايد بدين دليل كه رعايت رژيم غذايي بيشتر فرد را از روتين زندگي خانوادگي خارج ميكند بنابراين به نظر ميرسد اشخاص تمايل كمتري براي چالش با اين جنبه از درمان دارند. نتايج مطالعه نشان داد كه بين چالش و تهديد تصوير ذهني از جسم و تبعيت از رژيم درماني شامل رژيم غذايي ارتباط معنيداري وجود داشته است. سالمندي و بيماريهاي مزمن تاثير مهمي بر تصوير ذهني از جسم در افراد دارد (14). تغييرات عمده فيزيكي ناشي از نارسايي قلب ميتواند بر تصوير ذهني از جسم در فرد تاثير گذار باشد و در نتيجه رفتار فرد را تحت تاثير قرار دهد. اين نتايج با مطالعهي چيكو جويس و ايكمن هماهنگي دارد (25-27). 22

6 افق دانش فصلنامه ي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني گناباد دوره ي 17 شماره ي 4 زمستان سال 1390 مطالعهي حاضر نشان دهنده ارتباط بين خود ايدهآل با تبعيت از رژيم غذايي ميباشد. خود ايدهآل مربوط به آرزوهايي است كه فرد دارد. احساسات فرد براي رسيدن به اهداف ويژه بر اساس داشتن قدرت و كنترل در فرد ميباشد (21,23). شايد اين نكته يكي از دلايل ارتباط تهديد و چالش خود ايدهآل با تبعيت از رژيم غذايي باشد. چنانكه چالش خود ايدهآل با داشتن احساس قدرت و كنترل در فرد همراه است كه منجر به تبعيت از رژيم غذايي ميشود. از طرفي تهديد خود ايدهآل احساس عدم كنترل و قدرت را در فرد ايجاد مي كند كه منجر به عدم تبعيت از رژيم غذايي ميشود. اين يافتهها با نتايج مطالعه توماس هماهنگ است (14). نتايج مطالعه كاسرتا نيز نشان دهنده ارتباط مثبت خودايدهآل و تبعيت از برنامه ورزشي در سالمندان ميباشد (28). با توجه به اين كه ابزار مطالعه حاضر بر اساس مد خودپنداره در الگوي روي طراحي و تنظيم شده است نتايج بدست آمده حاكي از آن است كه الگوي روي در بررسي رفتارهاي انساني ميتواند كاربرد داشته باشد. تبعيت از رژيم درماني و همچنين خودپنداره در افراد فرآيندهايي تغيير پذيرند كه اين موضوع مي تواند به عنوان محدوديت مطالعه حاضر مطرح باشد. نتيجهگيري پرسشنامه درك شناختي خودپنداره براساس مد خودپنداره در الگوي روي طراحي شده است و نتايج بدست آمده از آن در اين مطالعه نشان دهنده كاربردي بودن اين الگو در بررسي رفتارهاي بشري دارد. پرستاران ميتوانند بر اساس الگوي مراقبتي روي بيماران را در تطابق با شرايط بيماري خود كمك نمايند. پرستاران بايد بدنبال راهحلهايي باشند تا بيماران رژيم غذايي خود را به عنوان يك تهديد احساس نكنند بلكه آگاهانه و قدرتمدانه با رژيم درماني خود به عنوان يك چالش مواجه شوند. با كمك مشاوره و آموزش ميتوان به بيماران آموخت كه چگونه با استفاده از رفتارهاي مشكلگشايانه با بيماري خود مواجه شوند. نتايج مطالعه حاضر حاكي از آن است كه استفاده از تي وريهاي پرستاري مي تواند در شناسايي رفتارهاي ناسازگار و تلاش در جهت اصلاح آن در بيماران كارآمد باشد. به نظر ميرسد آموزش اين تي وريها در ايران فقط در مقطع كارشناسي ارشد استفاده از اين تي وريها را تضمين نميكند. اين امر لزوم آشنايي دانشجويان مقطع كارشناسي با تي وريهاي پرستاري را ميطلبد. شواهد حاكي از آن است كه جايگاه واحد مشاوره بيماران در سيستم بهداشتي درماني ايران آنطور كه بايد مورد توجه قرار نگرفته است. پرستاران با توجه به دانش باليني و همچنين به پشتوانه تي وريهاي پرستاري كه به ابعاد روحي بيماران نيز توجه دارند ميتوانند در زمينه مشاوره و آموزش به بيماران موثرتر باشند. تشكر و قدرداني بدينوسيله از معاونت محترم پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي مشهد به جهت حمايت اين طرح قدرداني ميشود. مطالعه حاضر قسمتي از يك پايان نامه دوره كارشناسي ارشد است كه توسط شوراي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي مشهد و كميته اخلاق آن دانشگاه به تصويب رسيده است لذا از تمام همكاران اين مجموعه سپاسگزاري مي شود. References: 1- World Health Organization. Cardiovascular disease: prevention and control. Available at: Accessed Jan Fuster V, Rourker R, Walshs R, Wilson P, editors. The heart. 12 th ed. New York: McGraw Hill; Van Der Wal M, Jaarsma T. Adherence in heart failure in the elderly: Problem and possible solutions. Intl J Cardiol 2008; 125: Ekman I, Andersson G, Boman K. Charlesworth A. Adherence and perception of medication in patients with chronic heart Failure during a five-year randomized trial. Patients education and counseling 2006; 1: Bagehi A, Esposito D, Kim M, Verdier D. Utilization and adherence to drug therapy among medicaid beneficiaries with congestive heart failure. Clin Therap 2007; 29: Hope C, Jingwei W, Wanzhu T, Young J, Murray M. Barriers to Adherence in Elderly

7 نقش مد خودپنداره الگوي سازگاري روي در تبعيت از رژيم غذايي در مبتلايان به نارسايي قلب شهناز احراري و همكاران Heart Failure Patients. Clin Drug develop 2004; 38(4): Bently B, Jong M, Moser D, Peden A. Factors related to non-adherence to low sodium diet recommendations in heart failure patients. Eur J Cardiov Nurs 2005; 4: Terry A, Worrall-Carter L, Hammash M, Odom-Forren J, Roser L, Smith L, et al. Relationship of heart failure patients knowledge, perceived barriers, and attitudes regarding lowsodium diet recommendations to adherence. Prog Cardiov Nurs 2008; 23(1): Jia-Rong W, Moser D, Lennie T, Peden A, Chang C, Heo S. Factors influencing medication adherence in patients with heart failure. Heart Lung 2008; 37: Jacob D, Mortimer S. Treatment adherence in chronic disease. J Clinical Epidemiol 2001; 54: Dulman S, Sluijs E, Dijk L, Ridder D, Heerdink R, Beneesing J. Patients adherence to medical treatment: a review of reviews. BMC Health Serv Res 2007; 7: Mccarty G, Lehane E. Intentional and unintentional medication non-adherence: a comprehensive framework for clinical research and practice: a discussion paper. Intl J Nurs stud 2007; 44: Parish T, Kosma M, Welsch M. Exercise training for the patient with heart failure: Is your patient ready. Cardiop Phy Ther J; 2007; 18: Thomas C. The influence of self-concept on adherence to recommended health regimens in adults with heart failure. J Cardiov Nurs 2007; 22(5): Thomas C. Self-concept cognitive perception and adherence to recommended health regimen in adult with heart failure. [Thesis] Widener Uni, School of Nursing; Karamanidou C, Clatworthy J, Wenman J, Horne R. A systematic review of the prevalence and determinants of non-adherence to phosphate binding medication in patients with end-stage renal disease. BMC Nephrol 2008; 9: DiMatteo MR. Variations in patients' adherence to medical recommendations: a quantitative review of 50 years of research. Med Care 2004; 42(3): Delamater A M. Improving patients adherence. Clinical Diabetes 2006; 24(2): Carpenter R. Cognitive appraisal of perceived threat of diabetes and adherence to self-management behaviours. [Thesis] West Virginia Uni, School of Nursing; Hamama-Raz Y, Solomon Z. Psychological adjustment of melanoma survivors: the contribution of hardiness, attachment and cognitive appraisal. J Indiv Diff 2006; 27(3): Roy C, Andrews H. Roy s adaptation model. 2 nd ed. London: Simon Schuster Co; Johnson J, Leventhal H. Effects of accurate expectations and behavioral instructions on reactions during a noxious medical examination. J Pers Soc Psychol. 1974; 29(5): Rambo B. Adaptation nursing assessment and intervention. Sounder's Co; Zhan L. Cognitive adaptation and selfconsistency in hearing-impaired older persons: testing Roy s adaptation model. Nurs Sci Quart 2000; 13: Checko E. Personal motivation, body image, health behavior and stage of exercising. [Thesis] School Nurs: Rhode Island Uni; Joyce T. Body image and treatment adherence in adolescents and young adults with cancer. [Thesis] Texas Uni, School of Nursing; Ekman S, Ebbeskog B. Elderly Persons' experiences of living with venous leg ulcer: living in a dialectal relationship between freedom and imprisonment. Scand J Caring Sci 2001; 15: Caserta M. Older woman feelings about exercise and their adherence to an aerobic regimen over time. Gerontol 1998; 38:

8