Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών. σχετικά με τα προϊόντα δύο ποιοτήτων στην ενιαία αγορά (2018/2008(INI))

Transcript

1 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών /2008(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τα προϊόντα δύο ποιοτήτων στην ενιαία αγορά (2018/2008(INI)) Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών Εισηγήτρια: Olga Sehnalová Συντάκτρια γνωμοδότησης (*): Biljana Borzan, Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (*) Συνδεδεμένη επιτροπή άρθρο 54 του Κανονισμού PR\ docx PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ Ή ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ PE v /12 PR\ docx

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τα προϊόντα δύο ποιοτήτων στην ενιαία αγορά (2018/2008(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την οδηγία 2005/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2005, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά και για την τροποποίηση της οδηγίας 84/450/ΕΟΚ του Συμβουλίου, των οδηγιών 97/7/ΕΚ, 98/27/ΕΚ, 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/2394 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2017, σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών και με την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 2, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές, την τροποποίηση των κανονισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 και (ΕΚ) αριθ. 1925/2006 και την κατάργηση της οδηγίας 87/250/ΕΟΚ της Επιτροπής, της οδηγίας 90/496/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της οδηγίας 1999/10/ΕΚ της Επιτροπής, της οδηγίας 2000/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών της Επιτροπής 2002/67/ΕΚ και 2008/5/ΕΚ και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 608/2004 της Επιτροπής 3, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 26ης Σεπτεμβρίου 2017, σχετικά με την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας περί τροφίμων και περί προστασίας των καταναλωτών σε ζητήματα προϊόντων δύο ποιοτήτων Η περίπτωση των τροφίμων, έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, της 25ης Μαΐου 2016, σχετικά με κατευθυντήριες γραμμές για την υλοποίηση/εφαρμογή της οδηγίας 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 25ης Μαΐου 2016, σχετικά με την ολοκληρωμένη προσέγγιση για την τόνωση του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης (COM(2016)0320), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 24ης Οκτωβρίου 2017, με τίτλο «Πρόγραμμα Εργασίας της Επιτροπής για το 2018: Ένα θεματολόγιο για μια πιο ενωμένη, ισχυρότερη και πιο δημοκρατική Ευρώπη» (COM(2017)0650), έχοντας υπόψη την ομιλία που εκφώνησε ο Πρόεδρος Jean-Claude Juncker για την κατάσταση της Ένωσης στις 13 Σεπτεμβρίου 2017, ΕΕ L 149 της , σ. 22. ΕΕ L 345 της , σ. 1. ΕΕ L 304 της , σ. 18. PR\ docx 3/12 PE v01-00

4 έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2017, και ιδίως την παράγραφο 3, έχοντας υπόψη την έκβαση της 3 524ης συνεδρίασης του Συμβουλίου Γεωργίας και Αλιείας, της 6ης Μαρτίου 2017, έχοντας υπόψη τα πρακτικά της 2 203ης συνεδρίασης της Επιτροπής, της 8ης Μαρτίου 2017, έχοντας υπόψη το ενημερωτικό έγγραφο σχετικά με τις παραπλανητικές πρακτικές συσκευασίας που κατάρτισε το Τμήμα Πολιτικής Α τον Ιανουάριο του 2012, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 11ης Ιουνίου 2013, σχετικά με ένα νέο θεματολόγιο για την ευρωπαϊκή πολιτική καταναλωτών 4, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 22ας Μαΐου 2012, σχετικά με την στρατηγική για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των ευάλωτων καταναλωτών 5, και ιδίως την παράγραφο 6, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 4ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τη μεταφορά της οδηγίας 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές 6, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 7ης Ιουνίου 2016, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων 7, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 19ης Ιανουαρίου 2016, σχετικά με την ετήσια έκθεση για την Πολιτική Ανταγωνισμού της ΕΕ 8, και ιδίως την παράγραφο 14, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 14ης Φεβρουαρίου 2017, σχετικά με την ετήσια έκθεση για την πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ 9, και ιδίως την παράγραφο 178, έχοντας υπόψη τη μείζονος σημασίας επερώτηση της 15ης Μαρτίου 2017 σχετικά με τις διαφορές όσον αφορά τις δηλώσεις, τη σύνθεση και τη γεύση προϊόντων στις αγορές των κρατών μελών της κεντρικής/ανατολικής Ευρώπης και αυτών της δυτικής Ευρώπης 10, έχοντας υπόψη τη συνοπτική ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Κοινοβουλευτικής Έρευνας του Ιουνίου 2017, με τίτλο «Dual quality of branded food products: Addressing a possible east-west divide» (Διπλή ποιότητα των επώνυμων τροφίμων: αντιμετώπιση ενός πιθανού χάσματος ανατολής-δύσης), έχοντας υπόψη την έρευνα για τα τρόφιμα και τους Τσέχους καταναλωτές που διενέργησε η τσεχική Αρχή Γεωργίας και Επιθεώρησης των Τροφίμων τον Φεβρουάριο ΕΕ C 65 της , σ. 2. ΕΕ C 264E της , σ. 11. ΕΕ C 93 της , σ. 27. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0250. ΕΕ C 11 της , σ. 2. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2017)0027. O /2017. PE v /12 PR\ docx

5 του 2016, έχοντας υπόψη την ειδική μελέτη σχετικά με το ζήτημα των δύο ποιοτήτων και της σύνθεσης των προϊόντων που διατίθενται στην ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την άποψη του δικαίου προστασίας των καταναλωτών (ιδίως από την άποψη των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών), του δικαίου του ανταγωνισμού (ιδιαίτερα από την άποψη του αθέμιτου ανταγωνισμού) και των δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας, την οποία διεξήγαγε η νομική σχολή του Πανεπιστημίου του Palacký στο Olomouc, το 2017, έχοντας υπόψη την έκθεση Nielsen του Νοεμβρίου 2014 σχετικά με την κατάσταση της ιδιωτικής ετικέτας σε ολόκληρο τον κόσμο, έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών καθώς και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (A8-0000/2018), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά την προώθηση, την πώληση ή την παροχή προϊόντων, οι εταιρείες θα πρέπει να παρέχουν στους καταναλωτές ακριβείς πληροφορίες ώστε να τους διευκολύνουν στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων για τις αγορές τους Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές είναι το βασικό νομοθετικό εργαλείο της Ένωσης για να διασφαλίζει ότι οι καταναλωτές δεν εκτίθενται σε παραπλανητικές διαφημίσεις και άλλες αθέμιτες πρακτικές κατά τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένης της εμπορικής διάθεσης προϊόντων με πανομοιότυπη εμπορική ονομασία κατά τρόπο που μπορεί να παραπλανήσει τους καταναλωτές Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση του αν μια εμπορική πρακτική είναι αθέμιτη βάσει της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές πρέπει να διενεργείται κατά περίπτωση από τα κράτη μέλη, εξαιρουμένης της περίπτωσης των πρακτικών που παρατίθενται στο παράρτημα Ι της εν λόγω οδηγίας Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν διαπιστωθεί σημαντικές διαφορές στην εφαρμογή της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές μεταξύ των κρατών μελών Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, στο πρόγραμμα εργασίας της για το 2018, ανακοίνωσε τα σχέδιά της να προτείνει μια «Νέα συμφωνία για τους καταναλωτές», η οποία συνίσταται σε στοχευμένη αναθεώρηση των οδηγιών της ΕΕ για τους καταναλωτές, έπειτα από έλεγχο καταλληλότητας της νομοθεσίας της ΕΕ για τους καταναλωτές και για την εμπορική διάθεση ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενιαία αγορά έχει αποφέρει πολύ σημαντικά οφέλη στις επιχειρήσεις της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και ότι το εμπόριο τροφίμων αποκτά ολοένα μεγαλύτερη διασυνοριακή διάσταση και ιδιαίτερη σημασία για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς PR\ docx 5/12 PE v01-00

6 1. υπογραμμίζει ότι τα αποτελέσματα ποικίλων δοκιμών που διενεργήθηκαν σε διάφορα κράτη μέλη αποδεικνύουν ότι υφίστανται διαφορές μεταξύ προϊόντων τα οποία διαφημίζονται και διανέμονται στην ενιαία αγορά με την ίδια εμπορική εμπορική ονομασία και την ίδια συσκευασία 2. επισημαίνει ότι οι περιπτώσεις που έχουν αναφερθεί δεν αφορούν μόνο τρόφιμα αλλά και προϊόντα εκτός των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων απορρυπαντικών, καλλυντικών, ειδών προσωπικής περιποίησης και βρεφικών προϊόντων 3. υπενθυμίζει ότι το Κοινοβούλιο είχε καλέσει την Επιτροπή το 2013 να διενεργήσει ουσιώδη έρευνα σχετικά με το ζήτημα αυτό ώστε να εκτιμηθεί αν υφίσταται ανάγκη για προσαρμογή της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας, και να ενημερώσει το Κοινοβούλιο και τους καταναλωτές για τα αποτελέσματα 4. επικροτεί, ως εκ τούτου, τις πρόσφατες πρωτοβουλίες που ανακοίνωσε η Επιτροπή για την αντιμετώπιση του ζητήματος, και ιδίως τη δέσμευσή της να παράσχει κοινή μεθοδολογία δοκιμών και να διαθέσει προϋπολογισμό για την ανάπτυξη και την εφαρμογή της καθώς και για τη συλλογή περαιτέρω αποδεικτικών στοιχείων 5. λαμβάνει υπόψη την εντολή που ανατέθηκε στο φόρουμ υψηλού επιπέδου για τη βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, όσον αφορά την αντιμετώπιση του ζητήματος των προϊόντων δύο ποιοτήτων ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τις αρμόδιες αρχές τους να συμμετάσχουν ενεργά στις εν εξελίξει πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων στην ανάπτυξη κοινής μεθοδολογίας και στη συλλογή περαιτέρω αποδεικτικών στοιχείων 6. επιδοκιμάζει την έγκριση από το Κοινοβούλιο πιλοτικού έργου για το 2018 το οποίο έγκειται στη διεξαγωγή σειράς ερευνών αγοράς σχετικά με διάφορες κατηγορίες καταναλωτικών προϊόντων προκειμένου να εκτιμηθούν διάφορες πτυχές του ζητήματος των προϊόντων δύο ποιοτήτων 7. υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή έχει ήδη λάβει κοινοποιήσεις σχετικά με εθνικά μέτρα επισήμανσης τα οποία έχουν ως στόχο την προειδοποίηση των καταναλωτών για τις διαφορές στη σύνθεση τροφίμων Ανακοίνωση της Επιτροπής 8. λαμβάνει υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας περί τροφίμων και περί καταναλωτών στα προϊόντα δύο ποιοτήτων επισημαίνει ότι η σταδιακή προσέγγιση που περιγράφεται στην ανακοίνωση για τον εντοπισμό από τις εθνικές αρχές παραγωγών που παραβιάζουν το δίκαιο της ΕΕ φαίνεται να είναι ανεφάρμοστη 9. συμφωνεί με την Επιτροπή ότι στην ενιαία αγορά, όπου οι καταναλωτές έχουν μια γενική αντίληψη των αρχών της ελεύθερης κυκλοφορίας και της ισότιμης πρόσβασης στα εμπορεύματα, οι καταναλωτές δεν περιμένουν, εκ των προτέρων, να διαφέρουν μεταξύ τους επώνυμα προϊόντα που διατίθενται σε διαφορετικές χώρες 10. θεωρεί ότι η ανακοίνωση πιστεύεται ότι αφορά κυρίως τα τρόφιμα πιστεύει ότι οι διατάξεις για την εφαρμογή του δικαίου προστασίας των καταναλωτών θα πρέπει να PE v /12 PR\ docx

7 εφαρμόζονται γενικά σε όλα τα προϊόντα 11. τονίζει τη σημασία των εγγράφων κατευθυντήριων γραμμών που έχει εκδώσει η Επιτροπή για τη διευκόλυνση της ορθής και συνεκτικής εφαρμογής της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να διευκρινίσει τη σχέση μεταξύ της ανακοίνωσης και των κατευθυντήριων γραμμών 12. επισημαίνει ότι ενδέχεται να ισχύουν διαφορετικές απαιτήσεις για τις μεθόδους ελέγχους των εθνικών αρμόδιων αρχών θεωρεί ότι ο στόχος των εργασιών που εκτελούνται υπό την καθοδήγηση του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Επιτροπής για την ανάπτυξη μεθοδολογίας θα πρέπει να διατυπωθεί με σαφήνεια ώστε να αποφευχθούν αντιφατικές ερμηνείες 13. επισημαίνει την ανάγκη τήρησης του χρονοδιαγράμματος ώστε τα αποτελέσματα των δοκιμών που θα διεξαχθούν με βάση την κοινή προσέγγιση δοκιμών να είναι διαθέσιμα και να έχουν αναλυθεί έως το τέλος του τρέχοντος έτους Άλλες πτυχές του ζητήματος των προϊόντων δύο ποιοτήτων 14. υπογραμμίζει ότι οι ιδιωτικές ετικέτες αποτελούν πλέον ένα από τα βασικά προϊόντα που περιέχουν τα καλάθια των καταναλωτών και ότι το μερίδιο αγοράς τους αυξήθηκε στις περισσότερες κατηγορίες προϊόντων και στα περισσότερα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας πιστεύει ότι οι ιδιωτικές ετικέτες δεν θα πρέπει να δίνουν την εντύπωση ότι πρόκειται για επώνυμα προϊόντα ώστε να αποφεύγεται η σύγχυση των καταναλωτών επαναλαμβάνει ότι η Επιτροπή πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στο ζήτημα των ιδιωτικών ετικετών 15. εκφράζει ανησυχίες σχετικά με τους περιορισμούς που επιβάλλονται στους εμπόρους όσον αφορά την αγορά εμπορευμάτων και οι οποίοι μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις επιλογές των καταναλωτών παροτρύνει την Επιτροπή να εντοπίσει τους παράγοντες που συμβάλλουν στον κατακερματισμό της ενιαίας αγοράς όσον αφορά τα εμπορεύματα, και ειδικότερα τους περιορισμούς εδαφικής διάθεσης και τις επιπτώσεις τους 16. επισημαίνει ότι οι εθνικές αρμόδιες αρχές μπορούν να επιλέγουν δείγματα και να διενεργούν δοκιμές μόνο στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους τονίζει, ως εκ τούτου, τη σημασία της ενισχυμένης, αποτελεσματικής και διαφανούς συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών προστασίας καταναλωτών και τροφίμων και της Επιτροπής επιδοκιμάζει, εν προκειμένω, την έκδοση του αναθεωρημένου κανονισμού για τη συνεργασία στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών 11 Συστάσεις και περαιτέρω ενέργειες 17. τονίζει την αξία του δημόσιου διαλόγου που οδηγεί σε αυξημένη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών όσον αφορά τα προϊόντα και τα χαρακτηριστικά τους σημειώνει ότι ορισμένοι παρασκευαστές και ιδιοκτήτες ιδιωτικών ετικετών έχουν ήδη ανακοινώσει αλλαγές στις συνταγές επισημαίνει τον ρόλο της βιομηχανίας για τη βελτίωση της Κανονισμός (ΕE) αριθ. 2017/2394 ΕΕ L 345 της , σ. 1. PR\ docx 7/12 PE v01-00

8 διαφάνειας όσον αφορά τη σύνθεση των προϊόντων 18. καλεί τις οργανώσεις καταναλωτών να αναλάβουν ενεργό ρόλο στον δημόσιο διάλογο και στην ενημέρωση των καταναλωτών 19. πιστεύει ότι από τις μέχρι σήμερα εμπειρίες των αρμόδιων αρχών προκύπτει ότι οι αρχές δεν έχουν κατορθώσει μεμονωμένα να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά οποιαδήποτε υπόθεση που αφορά συγκεκριμένα προϊόντα δύο ποιοτήτων σε εθνικό επίπεδο 20. εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι το ζήτημα των προϊόντων δύο ποιοτήτων συνδέεται άμεσα με την ουσία της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και, ως εκ τούτου, απαιτεί λύση σε επίπεδο Ένωσης, κατά προτίμηση μέσω άμεσα εφαρμοστέων μέτρων είναι πεπεισμένο ότι, δεδομένου του ενδεχομένου ανάληψης δράσης σε εθνικό επίπεδο, η δράση σε ενωσιακό επίπεδο θα διασφαλίσει την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς 21. υπενθυμίζει ότι το παράρτημα Ι της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές καταρτίστηκε με σκοπό να διευκολυνθεί ο εντοπισμός ορισμένων αθέμιτων πρακτικών και η εξασφάλιση αμεσότερης αντίδρασης συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η προσθήκη πρακτικής στο παράρτημα Ι συμβάλλει στη διασφάλιση μεγαλύτερης ασφάλειας δικαίου 22. καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να τροποποιήσει το παράρτημα Ι της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και να προσθέσει ένα ακόμη στοιχείο στον κατάλογο με τις αθέμιτες πρακτικές 23. καλεί την Επιτροπή να διευρύνει την εντολή του Κοινού Κέντρου Ερευνών ώστε να αναλάβει εργασίες ανάπτυξης εναρμονισμένης μεθοδολογίας για τη σύγκριση χαρακτηριστικών προϊόντων εκτός των τροφίμων στο άμεσο μέλλον º º º 24. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Από διάφορες έρευνες που έχουν διενεργηθεί σε διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ αποκαλύπτεται ότι, στην ενιαία αγορά της ΕΕ, υπάρχουν προϊόντα των οποίων η εμπορική ονομασία, ο σχεδιασμός της συσκευασίας και το μάρκετινγκ μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνονται πανομοιότυπα, ωστόσο η σύνθεσή τους είναι σαφώς διαφορετική από την άποψη της συνταγής, της βασικής πρώτης ύλης ή της ποσότητας της πρώτης ύλης στο προϊόν, ανάλογα με τη χώρα στην οποία αγοράστηκαν. Επιπλέον, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τα ευρήματα αυτά σχετικά με τα προϊόντα δύο ποιοτήτων να μην αφορούν PE v /12 PR\ docx

9 αποκλειστικά τρόφιμα και ποτά, αλλά να αφορούν επίσης καταναλωτικά αγαθά όπως απορρυπαντικά και προϊόντα προσωπικής υγιεινής. Το ζήτημα των προϊόντων δύο ποιοτήτων σε διαφορετικά κράτη μέλη ή σε διαφορετικές περιφερειακές και τοπικές αγορές, σύμφωνα με νομική μελέτη που διενεργήθηκε από ειδικούς της νομικής σχολής του πανεπιστημίου Palackého στο Olomouc, παρατηρείται στις ακόλουθες περιπτώσεις: ο παρασκευαστής διαθέτει προϊόντα στην αγορά με διαφορετικές γεύσεις και συνθέσεις (δηλ. με διαφορετικό βασικό συστατικό) αλλά με την ίδια ή παρόμοια (αδιόρατες διαφορές για τον καταναλωτή) συσκευασία, ο παρασκευαστής διαθέτει προϊόντα με διαφορετικά χαρακτηριστικά στην αγορά αλλά με την ίδια ή παρόμοια (αδιόρατες διαφορές για τον καταναλωτή) συσκευασία, ο παρασκευαστής διαθέτει προϊόντα που έχουν διαφορετικό βάρος στην αγορά αλλά έχουν την ίδια ή παρόμοια (αδιόρατες διαφορές για τον καταναλωτή) συσκευασία, κατά τη διάθεση νέου προϊόντος σε μια συγκεκριμένη αγορά, ο παρασκευαστής χρησιμοποιεί προϊόν του οποίου η σύνθεση είναι υψηλής ποιότητας (π.χ. μεγαλύτερη ποσότητα κρέατος ή υψηλότερη ποιότητα συστατικών στο προϊόν) προκειμένου να προσελκύσει το ενδιαφέρον των καταναλωτών και να τους «μάθει» να αγοράζουν/να επιλέγουν το προϊόν έπειτα από ορισμένο χρονικό διάστημα, ωστόσο, προβαίνουν σε αλλαγή της συνταγής η οποία, όμως, δεν ακολουθείται από προφανή αλλαγή στη συσκευασία του προϊόντος (εξαιρουμένης της αλλαγής στη σύνθεση του προϊόντος η οποία αναγράφεται με μικρά γράμματα στο πίσω μέρος της ετικέτας). Ο παρασκευαστής προβαίνει σε όλες αυτές τις ενέργειες χωρίς να επισημαίνει στον καταναλωτή με σαφήνεια, έμφαση και διαφάνεια και με μη παραπλανητικό τρόπο, το γεγονός ότι πρόκειται για διαφορετικό προϊόν διαφορετικής σύνθεσης, βάρους, ποιότητας ή άλλων σχετικών χαρακτηριστικών. Όλα τα ανωτέρω δημιουργούν μια κατάσταση στην οποία ένας καταναλωτής από μία χώρα που διαμένει στο έδαφος άλλης χώρας δεν μπορεί να είναι βέβαιος ότι το προϊόν το οποίο γνωρίζει ότι διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά στη χώρα καταγωγής του αντιστοιχεί στο προϊόν που αγοράζει στη χώρα στην οποία διαμένει. Η θέση της εισηγήτριας Η εισηγήτρια ξεκίνησε να παρακολουθεί το ζήτημα των προϊόντων δύο ποιοτήτων στενά το 2011, όταν από μελέτη που διενέργησε η ένωση καταναλωτών της Σλοβακικής Δημοκρατίας προέκυψε ότι η σύνθεση έξι τροφίμων συγκεκριμένης εμπορικής ονομασίας και οι τιμές τους ποίκιλλαν σημαντικά μεταξύ επτά χωρών της ΕΕ. Σε συνέχεια της μελέτης αυτής, η εισηγήτρια προσέγγισε για πρώτη φορά την Επιτροπή με την υποβολή μείζονος σημασίας επερώτησης σχετικά με το αν, κατά την άποψη της Επιτροπής, το πρόβλημα αυτό των προϊόντων δύο ποιοτήτων συνδέεται με τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και την προστασία των καταναλωτών. Το 2015, η εισηγήτρια συμμετείχε σε έρευνα που διενέργησε το πανεπιστήμιο University of Chemistry and Technology Prague, στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιήθηκε σύγκριση των ποιοτικών χαρακτηριστικών 24 προϊόντων που προέρχονταν από τις αγορές λιανικής της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Γερμανίας προκειμένου να αξιολογηθεί η συμμόρφωσή τους. PR\ docx 9/12 PE v01-00

10 Διαπιστώθηκαν σημαντικές αποκλίσεις στο ένα τρίτο των δειγμάτων (για παράδειγμα, το βασικό συστατικό ενός προϊόντος ήταν μηχανικά διαχωρισμένο κρέας πουλερικών, το οποίο πωλείτο στην Τσεχική Δημοκρατία, ενώ στη γερμανική αγορά το προϊόν περιείχε χοιρινό κρέας). Στη μελέτη αμφισβητήθηκε επίσης η συνάφεια των συχνά χρησιμοποιούμενων επιχειρημάτων περί διαφορετικών προτιμήσεων όσον αφορά τη γεύση και την τιμή σε διαφορετικές χώρες, καθώς οι τιμές των προϊόντων που εξετάστηκαν δεν παρουσίαζαν σχεδόν καμία διαφορά και, σύμφωνα με πιστοποιημένη ομάδα γευσιγνωσίας, οι γευστικές προτιμήσεις δεν αντιστοιχούσαν στις αγορές στις οποίες υποτίθεται ότι προσαρμόζονταν τα προϊόντα. Η πρόθεση της εισηγήτριας δεν είναι σε καμία περίπτωση η ενοποίηση των προϊόντων στην ενιαία αγορά ή η επιβολή της υποχρέωσης στους παρασκευαστές να μεταβάλουν τις συνθέσεις των προϊόντων τους ή να προσδιορίζουν με ακρίβεια τη σύνθεση κάθε επιμέρους προϊόντος. Επιπλέον, η εισηγήτρια γνωρίζει επίσης ότι ενδέχεται να υπάρχουν αντικειμενικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις συνθέσεις των προϊόντων. Ωστόσο, η εισηγήτρια είναι πεπεισμένη ότι η αρχή της ισότιμης πρόσβασης σε τρόφιμα υψηλής ποιότητας κατά τρόπο που δεν εισάγει διακρίσεις στην ενιαία αγορά θα πρέπει να αποτελεί πραγματικό δικαίωμα όλων των ευρωπαίων πολιτών. Εάν αυτό δεν διασφαλίζεται, τότε τίθεται σε κίνδυνο η ουσία της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών σε αυτή. Η εισηγήτρια επικροτεί τις πρόσφατες πρωτοβουλίες που ανακοίνωσε η Επιτροπή για την αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού, και ιδίως τη δέσμευσή της να εξασφαλίσει κοινή μεθοδολογία δοκιμών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεδομένου ότι το ζήτημα των προϊόντων δύο ποιοτήτων συνδέεται με τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, είναι σαφές ότι απαιτούνται δεδομένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η υιοθέτηση κοινής προσέγγισης. Αυτός είναι και ο λόγος που η εισηγήτρια ήδη από το 2013 έχει προτείνει, μέσω του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με ένα νέο θεματολόγιο για την ευρωπαϊκή πολιτική καταναλωτών, να ζητηθεί από την Επιτροπή να διεξαγάγει ουσιώδη έρευνα σχετικά με το ζήτημα των προϊόντων δύο ποιοτήτων η οποία θα καθιστούσε δυνατό να εκτιμηθεί αν υφίσταται ανάγκη για προσαρμογή της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας. Η εισηγήτρια τονίζει ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερώνονται με ακρίβεια και διαφάνεια ότι το προϊόν έχουν αγοράσει σε ή γνωρίζουν από άλλο κράτος μέλος είναι διαφορετικό, προκειμένου να αποτρέπεται η παραπλάνηση των καταναλωτών και αυτοί να μην σχηματίζουν εσφαλμένη εντύπωση για το προϊόν που πρόκειται να αγοράσουν. Είναι επίσης σημαντικό να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών όσον αφορά τα προϊόντα, τα χαρακτηριστικά τους και τη σύνθεσή τους. Κατά την άποψη της εισηγήτριας, η πώληση προϊόντων τα οποία ο καταναλωτής μπορεί εύκολα να θεωρήσει ότι είναι πανομοιότυπα αλλά τα οποία έχουν σκοπίμως διαφορετική σύνθεση σε διαφορετικά μέρη της ΕΕ συνιστά αθέμιτη πρακτική και θα πρέπει, ως εκ τούτου, να μην γίνεται αποδεκτή. Κατά συνέπεια, η εισηγήτρια πιστεύει ότι η προσθήκη ενός ακόμη είδους παραπλανητικής εμπορικής πρακτικής στο παράρτημα Ι της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές αποτελεί τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε προφανούς παρόμοιας περίπτωσης προϊόντος δύο ποιοτήτων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. PE v /12 PR\ docx

11 PR\ docx 11/12 PE v01-00

12 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ Ή ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ Ο κατωτέρω κατάλογος καταρτίζεται σε καθαρά εθελοντική βάση υπό την αποκλειστική ευθύνη της εισηγήτριας. Στην εισηγήτρια κατατέθηκαν απόψεις από τις ακόλουθες οντότητες ή τα ακόλουθα πρόσωπα κατά την κατάρτιση του σχεδίου έκθεσης: Οντότητα και/ή πρόσωπο ANEC BEUC Τσεχική συνομοσπονδία εμπορίου και τουρισμού dtest EuroCommerce Ευρωπαϊκό Καρδιολογικό Δίκτυο FoodDrinkEurope Henkel Independent Retail Europe International Association for Soaps, Detergents and Maintenance Products (Διεθνής ένωση παρασκευαστών σαπουνιών, απορρυπαντικών και προϊόντων συντήρησης) Nestlé Potravinářská komora České republiky Συνδικαλιστική ένωση του κλάδου των τροφίμων της Τσεχικής Δημοκρατίας University of Chemistry and Technology Prague (Πανεπιστήμιο χημείας και τεχνολογίας της Πράγας) Verbraucherzentrale PE v /12 PR\ docx