دانشگاه آزاد اسالمی واحد کرج دانشکده حسابداری و مدیریت رشته: مدیریت صنعتی جزوه اقتصاد کالن تألیف: دکتر صفدری. Dr.safdari

Transcript

1 دانشگاه آد اسالمی احد کرج دانشکده حسدی مدیریت رشته: مدیریت صنعتی جزه اقتصاد کالن تألیف: دکتر صفدری Dr.safdari

2 2 اقتصاد کالن جزه اقتصاد کالن فهرست مطالب فصل ال: اقتصاد کالن فعالیته یا اقتصادی اقتصاد کالن مسائل اقتصاد کالن اهداف اقتصاد کالن کگران اقتصادی ظایف آنها در اقتصاد کالن اقتصادی در مدل د اقتصادی در مدل سه اقتصادی در مدل چه بخشی...11 بخشی...13 بخشی نحه گش فعالیته یا 1-6 -نحه گش فعالیته یا 1-7- نحه گش فعالیته یا 1-8 -نشت تزریق تقاضای کل عرضه کل تعادل در اقتصاد کالن تع مصرف نظریات آن تع مصرف کینز یا تئری درآمد مطلق نظریه درآمدی نسبی نظریه درآمد دائمی نظریه سیکل زندگی تع پسانداز کینز تع سرمایهگذی درآمد کل فصل دم: حسدا یر م یل شاخص قیمتها حسدی م یل تلید ناخالص داخلی...27 GDP 2-3 -تلید ناخالص م یل...27 GNP بهرش زش افزده...27 بهرش مخج )هزینهها( محاسبه تلید ناخالص م یل محاسبه تلید ناخالص م یل محاسبه تلید ناخالص م یل با استفاده از درآمد م یل شاخص قیمتها...31

3 سی- سی- سی- سی- فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی رش شاخص پاشه رش رش شاخص السپیرز...32 فیشر رش مشال اجرث کبهای شاخص قیمتها...33 فصل سم: پل تعریف پل اژه پل تیخ پل تیخچه پل در ایران نشر اسکناس ستمه یا پلی سیستم پلی دفلزی...41 سیستم پلی تك فلزی ستم پلی بر پایه طال )پایه سکه طال پایه شمش طال( ستم پلی پایه طال ز...42 ستم بینظمیه یا پلی نقش یا ظایف پل پل بهعنان سیله مبادله پل بهعنان معی سنجش زش پل بهعنان سیله حفظ زش پل بهعنان ری برای پاخته یا...46 آ یت 3-9- تعریف عملیا یت پل پایه پلی تکاثر...49 پل...51 کینز ضریب تقاضای نظریه نظریه مقدی نظریه مکتب کمبریج نظریه فریدمن نظریه بامل تبین...57

4 سی- سی- 4 اقتصاد کالن درآمدی...57 پل نظریه عرضه فصل چهم: بانك بانکدی...61 بهای -4-1 مالی اسطهه یا مالی نهادهای غیر سپهپذیر نهادهای سپهپذیر پیدایش بانك 4-4- تشکیل بانك در جهان...71 مرکزی نحه کک بانكها بانكها خلق پل مکاتب بانکدی مکتب پل )در گش( مکتب بانکدی مکتب بانکدی آد بانکدی ذخیره کسری بانکدی ذخیره کامل ظایف بانك مرکزی فصل پنجم: سیاسته یا اقتصادی...89 استه یا 5-1 مالی مالی...91 مالی ر سیاسته یا اناع سیاسته یا معمای صرفهجیی استه یا 5-2 پلی اناع سیاسته یا پلی اهداف سیاست پلی در اقتصاد رهای سیاستگذی پلی رهای سیاست پلی در ایران اناع سیاسته یا پلی اهداف سیاست پلی در اقتصاد رهای سیاستگذی پلی... 96

5 سی- فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی IS منحنی LM منحنی IS منحنی LM تعادل همزمان در ب کاال پل LM IS استه یا پلی مالی انتقال منحنیه یا ناحی عدم تعادل در الگی IS-LM فصل ششم: ترم بیکی تعریف ترم ترم ترم هزینهه یا 6-3- نظریهه یا نظریه پلی ترم ترم مبتنی بر جاذبهی تقاضا ترم مبتنی بر فش هزینه دیدگاه ساختگرایان در م ترم ضریب جینی بیکی بیکی اناع 6-8- منحنی فیلیپس فصل هفتم: سرمایهگذی زش زمانی پل زش آ یت زش فع یل 7-2- بهره نظریات آن نظریه بهره کالسیك اناع بهره نظریه بهره کینز اناع سرمایهگذی نظریهه یا سرمایهگذی انتظ )کالسیكها( نظریه سد م نظریه شت سرمایهگذی نظریه نئکالسیكها...135

6 6 اقتصاد کالن مین ریسك امنیت اقتصادی نظریه کایی نهایی سرمایهگذی )کینز( نظریه سرمایهگذی تبین فصل هشتم: اقتصاد بینالملل مرری برتیخ تکین تجت نظریات مالیه بینالملل نظریه مرکانتیلیسم نظریهی برتری مطلق نظریه برتری نسبی رفته کاال نظریه فرصتهای از دست نظریه سیکل عمر نظریه برتری رقتی تراز پاختها BOP 8-4- ساخت تراز پاختهای خجی حس جی حس سرمایه حس ذخایر دلتی تعادل عدم تعادل در تراز پاختها عناصر تشکیلدهنده تراز پاختهای خجی

7 فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی 7 فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی 1 شاخهای از علم اجتماعی است که بهتحلیل تلید تزیع مصرف کاالها خدمات میپازد. کانن تجه علم اقتصاد دانش اقتصاد بر این است که عامل اقتصادی چگنه رفت تعامل میکنند اقتصادهای مختلف چگنه ک میکنند. در این راستا یك تقسیمبندی الیه کتهای پایهای اقتصاد اقتصاد خ در برر اقتصاد کالن است. اقتصاد خ رفت عامل پایهای اقتصاد شامل عامل فی مانند خانها شرکتها یا خریدان فرشندگان را بررسی میکند. در مقل اقتصاد کالن کلیت اقتصاد عامل مثر بر آن شامل بیکی ترم رشد اقتصادی سیاست پلی مالی را تحلیل میکند. دیگر تقسیم 3 دفاع از "آنچه 2 تعریف کننده "آنچه هست" در برر اقتصاد هنجی بندیهای رایج علم اقتصاد این رشته را بهاقتصاد اثباتی 4 که باید باشد" اقتصاد نظری در مقل اقتصاد کبی اقتصاد عقالنی در برر اقتصاد رفتی اقتصاد جریان اصلی یا متدال اقتصاد تدکس که 5 رادیکال است با پیند بیشتر با پیند میان عقالنیت فگرایی تعادل سرک دا( اقتصاد دیگراندیش میان نهادها تیخ ساخت اجتماعی سرک دا. تحلیل اقتصادی در تمامیعاد جامعه کب دا از بازرگانی دایی مراقبت بهداشتی گرفته تا مضعات متنعی از قبیل جرم جنایت آمزش پررش خاناده حقق سیاست مذ نهادهای اجتماعی جنگ علم پایه. در تدای شرع قرن بیست یکم از گسترش دامنه اقتصاد در علم اجتماعی دیگر بهعنان امپریالیسم اقتصاد تعبیر شده است. در یکی د دهه اخیر برخی از اقتصادددانان برای تاکید بیشتر بر پاید نگاه داشتن محیط زیست شاخه اقتصاد محیط زیست تاسیس کهاند نیز مطالعاتی را در زمینه اقتصاد بمشناختی 6 صرت دادهاند. اژه اقتصاد از اژه οἰκονομία )ا یك نمیا( در زبان ینان باستان گرفته شده که خد از ترکیب د کلمه οἶκος )ا یک س بهمعنای خاناده( νόμος )ن م س بهمعنای رش یا قانن( حاصل شده است. این د کلمه ری هم معنای»قاعد خانه )خان(«را میدهند. تعیف متفاتی برای علم اقتصاد جد دا. برخی از تفاتها بازت دهنده تکامل دیدگاهها دربه مضع اقتصاد یا دیدگاههای مختلف در میان اقتصاددانان است. آدام اسمیت در سال 1776 چیزی که در آن رزگ اقتصاد سیاسی خانده میشد را اینگنه تعریف که است: شاخهای از دانش یك دلتم یا قاننگر ]با اهداف دگانه فراهم کن[ درآمد سرش معاش خب برای مم... ][ 7 تامین کن درآمد برای دلت برای هزینه کن در خدمات عممی. 8 آن را بهعنان علم ژان باپتیست سه در 1813 همزمان با جدا کن علم اقتصاد از کب آن در سیاستگری عممی 9 تلید تزیع مصرف ثرت تعریف میکند. تماس کالیل تیخدان انگلیسی اصطالح "دانش کسل کننده" را بهعنان صفتی طعنه آمیز برای اقتصاد کالسیك ضع 11 ک که در این زمینه بیشتر بهتحلیل بدبینانه مالتس تباط پیدا میک. جان استیت میل اقتصاد را در بستری اجتماعی بهصرت ذیل تعریف میکند: علمیکه قانین پدیدههایی در جامعه را دنبال میکند که از کهای مختلف نع بشر برای تلید ثرت برمیخیزد تا جائی که این پدیدهها بسیله تعقیب هدف دیگری 11 متعین نشند. آلف مشال در کت خد اصل علم اقتصاد )1891( تعریفی ائه میدهد که تاکنن نیز ذکر شده است تحلیل اقتصادی را از مقله ثرت فراتر میب از سطحی اجتماعی بهسطح اقتصاد خ میکشاند: اقتصاد مطالعه انسان است در کسب 1 Economics 2 Positive Economics 3 normative economics 4 mainstream economics 5 heterodox economics 6 Ecological economics 7 Smith, Adam (1776). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, and Book IV, as quoted in Peter Groenwegen (1987) [2008]), "'political economy' and 'economics'", The New Palgrave: A Dictionary of Economics, v. 3, p public policy 9 Say, Jean-Baptiste (1803). A Treatise on Political Economy; or the Production, Distribution, and Consumption of Wealth, trans. 1834, C. C. Biddle, ed., Grigg and Elliot. 10 Carlyle, Thomas] (1849). "Occasional Discourse on the N[egro] Question", Fraser's Magazine, republished in Works of Thomas Carlyle, 1904, v. 29, Charles Scribner's Sons, pp Mill, John Stuart (1844). "On the Definition of Political Economy; and on the Method of Investigation Proper to It", Essay V, in Essays on Some Unsettled Questions of Political Economy (V39). (Accessed Nov 2011)

8 8 اقتصاد کالن ک معملیاش در زندگی. اقتصاد باش در این میپازد که چگنه انسان درآمدش را کسب آن را مصرف میکند. بنراین 12 از یك جنبه مطالعه ثرت است از جنبه مهم دیگر بخشی از مطالعه خد انسان است. لینل رینز اقتصاددان انگلیسی بهتعریف مفهمیاز اقتصاد پاخت که "شاید مقبلترین تعریف جی از اقتصاد باشد: اقتصاد دانشی است که رفت انسان را در رطه با اهداف سائل کمیی که قلیت استفادههای دیگری نیز دند مطالعه 13 میکند. رینز این تعریف را بهعنان تعریفی میشناسد که نه طبقه بندی کننده بهمعنای انتخ اناع معینی از رفت بلکه بیشتر 14 تحلیلی بهمعنای تمرکز بر جنبههای مشخصی از رفت است که تحت تاثیر کمیی تحمیل میشند. برخی از نظراتی که متعاقبا دربه این تعریف راز شده آن را بیش از حد گسته ناتان از محدد کن مضع بهتحلیل مدلهای انتخ عقالئی دامنه علم 15 بها میدانند. بههرحال از دهه 1961 بهدلیل اینکه تئری بیشینه ساختن رفت اقتصاد را بهحزهها مضعاتی گسترش داد که قبال بهعنان رشتههایی مج تلقی میشدند اینگنه نظرات انتقادات فرکش 16 کند. در گری بکر یکی از گسترش دهندگان علم اقتصاد بهحزههایی نین ریک خد را بهعنان ادغام فرضیههای تئری بیشینه یك تفسیر 18 تعادل ب که بهصرتی بی مالحظه مصمم بک گرفته میشد تعریف میکند. 17 ساختن رفت ترجیحات ثت این تعریف را تبدیل اقتصاد بهیك ریک بهجای یك مضع علمیخانده است ریکی که با این حال از خاصگرایی زیادی زمینه فرایند انتخ نع تعامل اجتماعی که این تحلیل دربرمیگی برخ است. منبع همان تفسیر سلسلهای از تعیف اقتصاد در کتچههای اقتصادی را بررسی میکند نتیجه میگی که فقدان تافق م ز تاثیری بر خد مضع )یعنی علم اقتصاد( که کتچهها بهآن پاختهاند ندا. بطر کلیتر در بین اقتصاددانان این نظر مطرح میشد که ائه تعریفی خاص بیشتر 19 بازت دهنده مسیری است که بهنظر پدیدآرنده آن علم اقتصاد در آن تکامل میید یا باید تکامل ید اقتصاد کالن اقتصاد کالن بررسی مسایل اقتصادی در سطح کالن ملی یك کشر میپازد. بر خالف اقتصاد خ رفتهای فی 21 شکل دهنده اقتصاد کالن نیست هر چند که از جمع رفتهای فی شکل گرفتهاست. اقتصاد کالن از کلمه ینانی ماکرس بهمعنای بزرگ مشتق شده است با اینکه تعریف دقیقی از این مقله مانند اقتصاد ائه نشده است اما اصطالحا بهآن بخش از اقتصاد گفته میشد که بهمطالعه رفت کل سیستم اقتصادی که از جمعآری تكتك فعالیتهای احدهای فی بهدست آمده میپازد. در نتیجه اقتصاد کالن مطالعه اقتصاد بهطر یکپچه را م عنایت قر میدهد در حالی که یك تصیر از کلی اضاع را نشان میدهد بهجزئیات فعالیتهای ملی تجه زیادی ندا. این شاخه از اقتصاد بهجای بررسی نسبت قیمتها برای رط اقتصادی متغیرهایی 21 تكتك کاالها بهسطح عممی قیمتها برای تمامی کاالها خدمات عنایت دا. در اقتصاد کالن مانند تلید مصرف پسانداز سرمایهگذی درآمد رشد اقتصادی ترم مانند اینها م بررسی مطالعه قر میگی. بهعبت دیگر: اقتصاد کالن بررسی ضع اقتصادی در سطح کل است برخالف اقتصاد خ که بررسی قیمتها مقد خرید فرش هزینه درآمد غیره در سطح بنگاهها بهای فی میپازد اقتصاد کالن مجمعه نظریههایی است که پدیدههای اقتصادی را در سطح مقادیر جمعی تجزیه تحلیل میکند مجمع رفتها اکنشهای اقتصادی نیز درانهای بازرگانی تغییرات ایجادشده در بهای کاالها خدمات ک سرمایه پل را م مطالعه قر میدهد. دامنه اقتصاد کالن بسی گسته 12 Marshall, Alfred (1890 [1920]). Principles of Political Economy, v. 1, pp. 1 2 [8th ed.]. London: Macmillan. 13 Backhouse, Roger E., and Steven Medema (2009). "Retrospectives: On the Definition of Economics", Journal of Economic Perspectives, 23(1), p [pp Robbins, Lionel (1932). An Essay on the Nature and Significance of Economic Science, p Maximizing Behavior 16 Backhouse, Roger E., and Steven G. Medema (2009). "Defining Economics: The Long Road to Acceptance of the Robbins Definition", Economica, 76(302), V. Economics Spreads Its Wings. [Pp ] 17 Stable Preferences 18 Becker, Gary S. (1976). The Economic Approach to Human Behavior, Chicago, p Backhouse, Roger E., and Steven Medema (2009). "Retrospectives: On the Definition of Economics", Journal of Economic Perspectives, 23(1), p. 229, Introduction, and Conclusion [pp Makros 21 Macroeconomics

9 9 یاهتیلاعف نلاک داصتقا :لا لصف لمتشم رب یاههیرظن یراذگهیامرس دیلت دمآ لاغتشا یراکیب مرت فرصم حطس یممع اهتمیق یاههیرظن یلپ یاهخرن هر دس اههنیزه یاهیهدب تلد یرسک هجدب تراجت یجراخ یلکرط لماش هعمجم یاهیس یلام یلپ دشر یتح شیپ ینیب رییغت اه هدنیآ. تاقیقحت لبق زنیک رط یلک هنیمز داصتقا درخ رق هتشاد هعلاطم یاهتیلاعف حطس یدفنا 22.ددرپیم یدنبمیسقت درخ نلاک سپ هجت صاخ ناج درانیم زینک هلقم یراذگیس ههد 1931 مسرم 23 تشگ اما رملق ملع رایسب رتعیس ههد 31 هدب. نانادداصتقا هتشذگ ندب درخ یدنبهتسد نلاک اههتشن تایرظن دخ لئاسم داصتقا نلاک 24.دناهتخادرپیم لاثم لدج هنک لاس 1758 یدلایم هسنف عیزت هنلااس یاههنیزه تلم زراشک درم یسررب رق هداد. هیزجت لیلحت للع ترث اهتلم باتک ترث للم مادآ تیمسا هئا یتایرظن لثم هیرظن یرادقم لپ دراکیر( - )لیم تیعمج هیرظن ستلام ییاههنمن ثحم داصتقا نلاک ه اهسلاک هدب. دنر هیامرس یسررب یرادهیامرس زرب هعست یراکیب یاهنحب سکرام زین عن. نیرتمهم نامز یدنبهتسد ملاعا دلت داصتقا نلاک راشتنا هیرظن زنیکیممع.درخ مقر نامز نحب گرزب یراکیب 1931 اکیرما هشیدنا یلصا هیرظن زنیک ینبم رب تسکش یاضاقت لک دب هئا.دش زنیک هئا لحه جرخ ندرک عن شیازفا جراخم تلد ای شهاک تایلام یعس لرتنک طیش 25 تشاد اما حرط یبخ شیپ تفرن داجیا دکر مزلیمرت ینیبب تایرظن زنیک رادشه.داد یبایزرا ددجم تایرظن ی رهظ نایگلپ داصتقا نلاک هنگ رهظنیملع تدش طسب.تفای هقیرط یسررب شر نلاک داصتقا نلاک دیاش ناتب اسنف هنک هسنف زین تبسن داد اما شرتسگ یلصا طست ترص زنیک هتفرگ لئاسم داصتقا نلاک داصتقا نلاک یسررب طیش یلک داصتقا یلم درکلمع یاهشخب فلتخم نچ( شخب یزراشک شخب تامدخ تعنص شخب شخب یلام شخب یممع )یجراخ شخب تقد نییعت دمآ یلم یلداعت لئاسم ریز 26 :ددرپیم.1 هیزجت لیلحت تاناسن دمآ یلم.2 یس هئا یریگلج تهج تیبثت ناسن دمآ لک.3 نم نایم تلاقم یلک.داصتقا مزلا رکذ یدنبمیسقت داصتقا د هخاش درخ نلاک شیب یلصا دش یلیهست یز یگداس ناتیمن اه رگیدمه کفت.درک دیؤم هتکن در یلئاسم درخ داصتقا داصتقا نلاک سکعرب فادها داصتقا نلاک هجت یدنبزرم نایم فادها داصتقا نلاک درخ اممع یدنبتهج یامن یلک داصتقا یب داصتقا نلاک همه فادها داصتقا نلاک ناتیم دنچ نانع هصلاخ ریز 27 :درک.1 یرقرب لاغتشا لماک نامه شهاک خرن یراکیب تبسن خرن تلاح مرت سکعم دراد.2 نیمأت دشر بلطم انعم دمآ صلاخان یلم ترص یعقا دشر درم هدش یزیرهمانرب تیعبت دنک.3 تث یبسن اهتمیق یاهشر تظفاحم دشر اهتمیق لباقم مرت لضفت 22 ندیرف داصتقا نلاک اههیرظن یاهیس نهت ین پاچ ص متشه 23 دیمح هچبدرک داصتقا نلاک نادمه رن ملع هحفص مراهچ پاچ رهظ رظتنم دمحم لصا داصتقا نلاک نهت هسسؤم یلاع پاچ 1351 یناگرب ص ک لاتسیرک كلا نمیاس سیب فلاتخا اهرظن داصتقا نلاک یقت یدهم نهت هاگشناد هملاع ییطط پاچ 1376 ص لا.2 26 شایس یدیرم یزرن اضریلع گنهرف نهت هاگن ص شبن رگیدر رشیف یلن داصتقا نلاک للهادی رگداد اضمحم بذجنم نهت زربلا 1375 ص.11

10 01 نلاک داصتقا.4 یرقرب لداعت رت اهتخادرپ رت یجراخ تراجت.5 یاهیس یلپ یلام ینعی یسررب هحن یاهیس دییأت یلپ یلام تلد رب یر دیلت صلاخان.یلم فیاظ نازگراک-1-4 نلاک داصتقا اه ای هتیلاعف هعماج طست نازگراک ترص.دریگیم نازگراک یصاخشا دنتسه تیلاعف ماجنا.دنهدیم داصتقا نلاک نازگراک 4 هتسد میسقت دننکیم یب ره مادک نازگراک شقن اه فیاظ ریز لئاق :دنشیم.1 اهراناخ نحاص اهراناخ : لماع دیلت یرین( راک هیامرس نیمز )... اهراناخ.دنشیم لماع دیلت رایتخا اههاگنب رق دنهدیم یا دمآ بسک.دننکیم سپس دمآ فرص دیرخ یاهلااک یفرصم جراخم( )یفرصم دناسپ.دننکیم.2 اههاگنب : اههاگنب لماع دیلت اهراناخ دنریگیم اهلااک تامدخ دیلت سپس دننکیم اهلااک تامدخ شرفب.دنناسریم.3 تلد : شقن تلد زین تایلام تافی دنکیم جرخ.دنکیم.4 :نایجراخ نایجراخ زین یصاخشا دنتسه جراخ یاهزرم یلم نا طب تااص( )تادرا.میراد رگا هعماج یا طقف راناخ اههاگنب دج هتشاد دنش لدم ای یگلا د یشخب هدیمان دشیم رگا هعماج یا راناخ اههاگنب تلد دج هتشاد دنش هس لدم یشخب ربر.میتسه اهراناخرگا اههاگنب تلد نایجراخ دج هتشاد دنش راهچ لدم یشخب ای لدم ب ربر میتسه لدم یاه د یشخب هس یشخب لدم داصتقا هتسب مییگیم یز جراخ دخ هطب یا.دنرادن یب عرش یاهداس لدم مینک ادتبا ضرف مینکیم یاهعماج طقف اهراناخ اههاگنب دج.دنراد نینچ لدم ای لدم )داصتقا( یشخبد هتفگ.دشیم رگا تلد زین درا مینک لدم هس )داصتقا( یشخب ترص رظن نایجراخ نتفرگ لدم لدم یشخبراهچ )داصتقا( ای داصتقا راکرس ب.میراد یشخب د لدم یاهتیلاعف شدرگ هحن-1-5 لدم د یشخب یلدم اهراناخ طقف اههاگنب تیلاعف.دندرپیم دنچ ره لدم هداس رایسب ریغ یعقا یل یب مهف هحن ماجنا ای هتیلاعف طست نازگراک طب نیب اه رایسب دیفم. یاهلدم رگید تقیقح شرتسگ هتفای لدم د یشخب اهراناخ.دشیم لماع دیلت دفا( كلم نیمز تازیهجت ) اد.دنتسه لماع دیلت اههاگنب تیلاعف هدرک لااک تامدخ دیلت.دننکیم لااک تامدخ دیلت هدش دیلت( )یلم هن یاهر لااک تامدخ دشیم اهلااک تامدخ دیلت هدش طست اههاگنب تیاهن طست ر لااک تامدخ اههداناخ لقتنم.دشیم فرط رگید اههاگنب رایتخا نتفرگ لماع دیلت اهراناخ مه دیلت دننکیم ( هن ر لااک تامدخ )دنشیم مه دمآ دمآ( )یلم یب اهراناخ داجیا اهراناخ.دننکیم زین دمآ داجیا هدش مان جراخم لک ر اهلااک جرخ تامدخ دننکیم جراخم عقا هرد اههاگنب لاقتنا دباییم هرامه نایرج همادا.دبایم دنیف قف دننامه یبآ هخرچ دج دراد امئاد همادا دراد ینعی ره ه ام یرین راک دخ هضرع مینکیم یا دزمتسد تفای مینکیم دزمتسد یتفای اهلااک تامدخ یفرصم میرخیم یا دزمتسد تفای مینکیم دزمتسد یتفای اهلااک تامدخ یفرصم میرخیم یرادقم دناسپ مینکیم. طب لدم د یشخب ناتیم ترص ریز شیامن.داد

11 فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی 00 در نمد د نع فلش رسم شده است یکی فلش های کم رنگ که نشان دهنده جریان فیزیکی فعالیته یا اقتصادی است مثال فلش کاالها خدمات نهایی نشان میدهد که بنگاهها چه مقد کاالها خدمات نهایی تلید که بهفرش رساندهاند )مثال 111 کیل سیب 211 متر پچه 3 عدد ماشین...( لی فلشهای پررنگ زش پلی جریان فیزیکی را نشان میدهد مثال فلش تلید ملی همان زش پلی کاالها خدمات نهایی تلید شده را نشان میدهد. بدیهی است که جریان پلی برای ما مهمتر از جریان فیزیکی کاالها خدمات است زیرا نمیتان کاالها خدمات مختلف را بر حسب مقادیر فیزیکی آنها با یکدیگر جمع ک مثال نمیتان 111 کیل سیب را با 211 متر پچه جمع ک. برای جمع آنها باید زش پلی آنها را محاسبه کنیم. پس باید بگییم درالگی دبخشی: پسانداز سرمایهگذی را درنظر نمیگیریم. یعنی همه درآمدها بهصرت مخج دبه بنگاهها برمیگند درنتیجه همان مقد هم تلید میشد. در این الگ اندازه ب عامل تلید ثت است انگیزهای برای افیش تلید افیش رشد اقتصادی افیش درآمد جد ندا. دراقع باید گفت جریان مدر دبخشی سطح درآمد تلید مخج ثت است. تلید = مخج )مصرف( = درآمد پس در یك جمله باید گفت الگی دبخشی کامال غیر اقعی است. اما ما برای ک خد برای درک مسائل درآمزش از این الگ استفاده میکنیم. همیشه تصر میشد که صرفهجیی یکی از خصصیات مطلب انسان است. لی باید گفت که غیر از ماقع استنثایی این رفت بهنفع ملتها نخاهد بد. این امکان جد دا که کشش افراد در پسانداز بیشتر پسانداز کل را تغییر ندهد )البته اگر پسانداز بهسرمایهگذی تبدل نشد(. چگنه این امکان جد دا افیش پسانداز یك ف از طریق کاهش مصرف باعث میشد که درآمد ف دیگر کاهش پیدا کند چن مخج مصرفی یکی درآمد دیگری را بهجد میآ. بدین ترتیب چنانچه این رند ادامه پیدا کند باعث کاهش درآمد در نتیجه پسانداز جامعه خاهد شد. این نتیجه را میتان بمك نمد پسانداز

12 02 اقتصاد کالن سرمایهگذی نشان داد. گفتیم که درآمد در حال تعادل قتی جد خاهد داشت که I=S باشد. نقطهM در شکل 7 تعادل درآمد در حالت تعادل را نشان میدهد.

13 فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی 03 اگر فرض کنیم پس انداز SازS_1 به افیش پیدا کند شرط در نقطه تحقق پیدا خاهد ک درآمد از به کاهش خاهد یافت. نتیجه اینکه پسانداز درنتیجه درآمد کمتر کاهش خاهد یافت نحه گش فعالیتهای اقتصادی در مدل سه بخشی در مدل سه بخشی در مقایسه با مدل د بخشی دلت نیز ا شده است. ا کن دلت بهجریان مدر است شکل زیر نشان دهنده این حالت است. دلت در اقتصاد کشرها ظایف متعددی را انجام میدهد. لی در مدل ما فرض میشد که نقش دلت این است که فقط از خانها مالیات دریافت کند درآمدهای حاصل از جمعآری مالیات را خرج خرید کاالها خدمات )مانند آمزش بهداشت جاده سازی( از ب کاال خدمات میکند که مخج دلتی نامیده میشد پس همانطر که دیدیم بخشی از درآمد خانها صرف مالیات میشد. با حذف فلش های مربط بهجریان فیزیکی نحه انجام فعالیتهای اقتصادی در یك اقتصاد سه بخشی را میتان با نمد زیر نشان داد: دلتها نقشهای دیگری هم دند. مثال دلتها از بنگاهها معامالت در بها نیز مالیات دریافت میکنند. همین دلت میتاند از بهای مالی )بانكها ( قرض بگی یا قرض بدهد. اگر دلت بیش از مین مالیاته یا کسری بدجه ماجه میشد. اگر مالیاته یا دریافتی خرید کند با خاص بیش از خریدهای دلت باشد دلت با ماد بدجه ماجه است. لی در مدل ما فرض میشد که نقش دلت این است که فقط از خانها مالیات دریافت کند درآمدهای حاصل از جمع ی مالیات را خرج خرید کاالها خدمات میکند که مخج دلتی نامیده میشد. در نمد C مخج مصرفی درآمد ملی G S پسانداز Tمالیات Y مخج دلت I سرمایهگذی است. در مقایسه با نمد قبل د فلش اضافه شده است یکی فلش مالیات که بهاین معنی است دلت از درآمد خانها مالیات دریافت میکند )بدیهی است اگر دلت از بنگاهها نیز مالیات دریافت کند فلش مالیات از بنگاه بهسمت دلت نیز باید باشد که ما برای سادگی مدل آن را حذف کهایم. فلش دم فلش مخج دلت است بهاین معنی است که دلت درآمد حاصل از مالیات را صرف خرید کاالها خدمات مصرفی میکند مثال خدمات آمزش بهداشت یا کاالها نهایی برای مصرف جامعه خریدی میکند. دقت کنید که در این مدل فرض ما این است که دلت خد تلید کننده نمیباشد )اگر بنگاهها ی دلتی جد داشته باشند آنها نیز در قسمت بنگاهها میآیند( همانند خانها بنگاهها کاالها خدمات م ز خد را از ب خریدی میکنند مثال بنگاهها ساختمان مدرسه را میسازند دلت آنرا خریدی میکند اثر مخج دلت بر درآمد ملی با اضافه کن مخج دلتی بهمخج )تقاضای( کل تحل منحنی تقاضای کل جدید شاملI C G )مخج دلت( خاهد شد. لذا در این حالت برای تعیین درآمد در حال تعادل باید I Gرا بر تع مصرف اضافه کنیم. محل تالقی منحنی C + I + G با

14 04 اقتصاد کالن خط 45 درجه )شکل 8( درآمد در حال تعادل را نشان میدهد. در این شکل منحنی C + I + G خط 45 درجه را در نقطه X قطع میکند. درآمد در حال تعادل در این نقطه مسای میباشد. مخج دلتی سرمایهگذی در این تحلیل نقش مشهای دند. مخج دلتی سرمایهگذی بهصرت یکسان مجب افیش تکاثری درآمد خاهند شد. اثر Gبر Yمشه اثر Iبر Yاست.) 1 ( در میییم که اگر سطح درآمد در حال تعادل پائینتر از سطح درآمد در اشتغال کامل باشد جهت حصل سطح درآمد مطلب باید سرمایهگذی افیش پیدا کند. با افیش مخج دلتی نیز بههمین ترتیب میتان بهسطح مطلب درآمد در حالت اشتغال کامل رسید. بسیی از اقتصاددانان این سیاست را برای رهایی اقتصاد کشر از حالت رکد پیشنهاد میکنند. برنامههای بخش عممیدر دران رک اقتصادی بهصرت همه جانبهای م طرفدی اقع شده است. قتی که سطح تلیدات پائین است شرایط تجی خشبینانه نیست هرگنه کشش جهت افیش سرمایهگذی های خصصی مفقیت آمیز نخاهد بد. در این صرت دخالت دلت از طریق مخج عممیالمیمیباشد اثر مالیات ها بر درآمد ملی د نع مالیات را میتان از یکدیگر تفکیك ک. ال مالیات هایی که مستقل از درآمد هستند )مالیات بهمین ثت(. دم مالیات هایی میباشند که رطه مستقیم با درآمد افراد دند. مالیات بر درآمد افراد را میتان بهد صرت ثت متغیر اخذ ک. دیدیم که مصرف انفرای تع درآمد قل تصرف است. اضح است که ضع برقری مالیات ها درآمد قل تصرف افراد را کاهش داده در نهایت منجر باهش سطح مصرف خاهد شد. نتیجه اینکه اگر مالیات ها را در نظر داشته باشیم میتان گفت که برقری آنها مجب انتقال تع مصرف بهطرف پایین خاهد شد. اثر مالیات بر درآمد را میتان از طریق نمد نشان داد. تدا فرض کنیم که مالیات ها مستقل از درآمد باشند. اگر مالیات جد نداشته باشد درآمد در حال تعادل بهسیله تالقی منحنی مخج کل با خط 45 درجه بهدست میآید. این نقطه در شکل 9 نقطه E است. در این جا محر افقی بیان کننده درامد ملی است نه درآمد قل تصرف. اگر فرض کنیم که مالیاتی بهاندازه ثت 21 ریال ضع گد میدانیم که بالفاصله درآمد 21 ریال کم میشد در نتیجه مخج مصرفی کاهش پیدا میکند.

15 05 یاهتیلاعف نلاک داصتقا :لا لصف -1-7 شدرگ هحن یشخب راهچ لدم یاهتیلاعف لدم یشخبراهچ یلدم اهراناخ اههاگنب تلد نایجراخ دج.دراد لدم لدم داصتقا ب زین هتفگ.دشیم داصتقا جراخ دخ لکش یاه یفلتخم طترا دراد یل اج یب زیهرپ یگدیچیپ ضرف دشیم هطب داصتقا رشک جراخ طقف لکش تااص تادرا اهلااک تامدخ.دشیم ینعی نایجراخ یاهلااک ام دنرخیم )تااص( ام مه یاهلااک نایجراخ میرخیم.)تادرا( لدم راهچ یشخب شخب جراخ درا هدش تااص شلف تادرا زین لدم هدش هفاضا تااص شلف تمس لخاد یلید نایرج تااص یلپ تادرا مسر میاهدرک اهلااک تامدخ یتااص تمس جراخ دنریم لپ تمس لخاد دیآیم اهلااک یتامدخ یتادرا درا رشک دنشیم لپ رشک جراخ دشیم رگا میخیم نایرج تااص یکیزیف تادرا مسر مینک دییم تااص شلف جراخ تمس شلف تادرا تمس لخاد.دش ناتیم لدم رتلماک درک شلف یاه یرتشیب هفاضا اتدرک ناهج یعقا رتکیدزن ددرگ لاثم تلد نکمم ر یلام ضق دنک نیبانب یشلف فرط تلد ر یلام دی مسر.درک ای نایجراخ نکمم ر ماهس نای هك ب ا یراذگهیامرس.دننک ای نای یاهر ماهس یاهكن یجراخ یراذگهیامرس.دننک سپ دی یشلف جراخ تمس هیامرس ر مسر.ددرگ شلف اه ناتیم هفاضا درک لدم یعقا یلدرک هتبلا لدم هدیچیپ رت دشیم هچره لدم رتهدیچیپ مینک ناهج یعقا رتکیدزن میاهدرک یسلدم یب یزیرهمانرب اهرشک لامعم لدم یاه هدیچیپ یرت هداف.دشیم یل رظن دسریم یب ییانشآ هحن شدرگ یاهتیلاعف هعماج هس رادمن قف یفاک دنش اهرادمن ینشر صخشم داصتقا دننامه متسیس لمع دنکیم همه یازجا رگیدکی طترا ره یرییغت ریاس تمسق اهتمسق لمع رثاتم.دسیم لاثم رییغت تایلام طست تلد نانع یاهیس تلد یاهتمسق هدنیآ یسررب.مینکیم

16 06 اقتصاد کالن میتان گفت که نتیجه فعالیت در بخش چهم یعنی بخش اقتصاد خجی در صادرات اات کاالها خدمات ز خالصه میشد. چنانچه صادرات ادات را د متغیر مستقل فرض که بخاهیم اثرات آنها را بر درآمد ملی م بررسی قر دهیم میتانیم بهطر خالصه اثر مجمع آنها یعنی اات =M صادرات X M X= را بر درآمد ملی تعیین کنیم. برای تعیین درآمد ملی در حال تعادل در اقتصاد چخشی باید X M را نیز بهتع مخج کل )تقاضای کل( اضافه کنیم. در این صرت درآمد در حال تعادل بهصرت زیر تعیین خاهد شد. سطح درآمد در حال تعادل را میتان بهصرت نمدی در شکل 11 نمایش داد. Y = C + I + G + (X M)

17 فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی 07 بهطری که مالحظه میشد سطح درآمد در حال تعادل قبل از در نظر گرفتن فعالیت بخشی اقتصاد خجی مسای است در حالی که بعد از در نظر گرفتن فعالیت بخش خجی درآمد ملی به افیش خاهد یافت. افیش درآمد ملی بهمین خجی را بهدست آ نشت تزریق ناشی از اثر تکاثری فعالیت در بخش اقتصاد خجی میباشد. در این حالت نیز میتان ضریب تکاثر تجت به هر فعالیتی که باعث خرج پل از جریان اقتصاد گد نشت هر فعالیتی که باعث پل بهجریان اقتصاد گد تزریق گفته میشد. بهعنان مثال کن نشت است سرمایهگذی باعث پل بهجریان فعالیته یا پسانداز کن باعث میشد که پل از جریان فعالیت اقتصادی خج شد بنراین پسانداز اقتصادی میشد پس سرمایهگذی تزریق است. بهنشت تراش هرز باشت ریزش گفته میشد. باتجه بهمطالب فق نمدهای رسم شده میتان گفت که نشت در نمد د بخشی پسانداز است در نمد سه بخشی پسانداز مالیات در نمد چه بخشی پسانداز مالیات اات میباشد. تزریق در مدل د بخشی برر است با سرمایهگذی در مدل سه بخشی برر است با سرمایهگذی مخج دلتی در مدل چخشی برر است با سرمایهگذی مخج دلتی صادت تقاضای کل 28 که زمانی کشر تقاضای کل مجمع تقاضای عاملین اقتصادی از کاالها خدمات نهایی طی یك دره میباشد. دراقتصاد کالن تقاضای کل برراست با: تقاضای کل برای کاالهاخدمات نهایی دراقتصاددر یك زمان سطح قیمت معین. تقاضای کل مقدی از کاالها خدمات دراقتصاداست که درتمام سطح قیمت احتمالی خریدی خاهد شد.یا تقاضایی است برای تلید ناخالص داخلی یك سطح باشند.این ثت کاال مجدی تقاضااغلب اصطالح اگرچه میشد نامیده مثر تقاضای درزمانهای دیگرمتمایست. اغلب گفته میشدکه منحنی تقاضای کل شیب ربه پایین دا بهاین دلیل که درسطح قیمت پایین تر مقدبیشتری تقاضامیشد. در مدل د بخشی فقط خانها بنگاهها جد دند بنراین تقاضای کل شامل تقاضای خانها از کاالها خدمات نهایی تقاضای بنگاهه یا از کاالها خدمات نهایی میباشد. در مدل سه بخشی مخج دلت نیز بهتقاضای کل اضافه میشد در مدل چه بخشی خالص تقاضای خجیان نیز اضافه میشد. خالص تقاضای خجیان همان خالص صادرات میباشد زیرا صادرات تقاضای خجیان از دلت کاالهای ما اات تقاضای ما از کاالهای خجیان میباشد که تفاضل آن خالص صادرات یا خالص تقاضای خجیان نام دا. ضای کل مجمع کاالها خدمات نهایی است که طی یك دره تسط تقاضای کل عاملین اقتصادی تقاضا میشد مثال در مدل د بخشی تقاضای کل برر است با مصرف بعاله سرمایهگذی مصرف تقاضای خان سرمایهگذی تقاضای بنگاهها برای کاالهای سرمایه ای میباشد. در اقتصاد بخشی دلت نیز کاالها خدمات نهایی را تقاضا میکند که همان مخج دلت میباشد پس تقاضای کل در اقتصاد سه بخشی برر است با مصرف سرمایهگذی مخج در اقتصاد چه بخشی خجیان نیز کاالها خدمات را تقاضا میکنند که همان صادرات است در عض ما نیز کاالها خدمات خجیان را تقاضا میکنیم که همان اات میباشد. بنراین بهخالص صادرات )صادرات منهای اات( خالص تقاضای خجیان گفته میشد. اگر بهنمدهای گش فعالیته یا اقتصادی مجددا تجه کنید کاالها خدمات نهایی که بنگاهها تلید میکنند برای فرش ب کاالها خدمات نهایی عرضه میکنند تسط خانها بنگاهها میشد که مجمع تقاضای آنها همان تقاضای کل میباشد اگر مصرف را خج دلت را با G خالص صادرات را بخشی را بهصرت زیر میتان نشت: به C با X-M Y d = C+I تقاضای کل در مدل د بخشی دلت خجیان تقاضا مخج سرمایهگذی را با I مخج دلت نشان دهیم تقاضای کل در مدل های د بخشی سه بخشی چه 28 Aggregate Demand

18 08 اقتصاد کالن Y d = C+I G+ تقاضای کل در مدل سه بخشی Y d = C+I +G+X-M تقاضای کل در مدل چخشی عرضه کل عرضه کل مجمع کاالها خدمات نهایی تلید شدهطی یك دره در یك اقتصاد میباشد که در همه مدل ها همان تلید ملی یا با فرضی ساده کننده میتان گفت عرضه کل همان درآمد ملی است. زیرا زش کاالها خدمات نهایی تلید شده بهصرت درآمد بهدست خانها میرسد تعادل در اقتصاد کالن تعادل بهضعیتی گفته میشد که انگیزه یا محرک نیریی را برای تغییر رفت اقتصادی جد نداشته باشد. در اقتصاد خ هرگاه عرضه تقاضای کاالیی با یکدیگر برر باشد گفته میشد ب کاال در تعادل است زیرا اگر اضافه تقاضا یا اضافه عرضه جد داشته باشد باعث تغییر قیمت در نتیجه تغییر مقد عرضه تقاضا خاهد شد. در اقتصاد کالن ضعیت تعادل ضعیتی است که در آن مخج کل برنامهریزیشده برر با عرضه کل کاالها خدمات است. مخج کل برنامهریزیشده شامل مخج م درخاست خانها بنگاهها ی اقتصادی دلت است. عرضه کل نیز عبت است از زش پلی مجمع کاالها 29 خدمات تلیدشده در یك سال. از عاملی که منجر بهعدم تعادل اقتصادی میشند میتان بهسلیقه مصرفکنندگان تغییر آن در جریان رنق اشه ک. همچنین امکان دا هزینههای تلید بهیژه سطح مزدها قیمت ماد الیه نیز افیش پیدا کند. در یك دید کلیتر هر عاملی که مجب تغییر عرضه تقاضا یا هر د گد مجب عدم تعادل میشد. در دران رنق فعالیتها امکان بیشتری جد دا که فش اتحادیههای کگری شدت پیدا کند آنان خاست افیش سهم کگران در تزیع درآمدهای اضافی شند. همچنین اتحادیهها غالبا با تغییر مکان کگران مخالفت میکنند قبل چنین عملی را از نظر رانی عاطفی مادی مجه نمیدانند چن در مراحل رنق قدرت عمل اتحادیهها بیشتر است پس چنین خاستهایی که بهمانند افیش بهای ماد الیه هزینه تلید را باال میبرند منجر باهش مین فرش کاالهای تلیدی بخشهای مربط بهدنبال آن کاهش تلید 31 محصل درآمد شده آنها را در معرض خطر رکد قر میدهند. نظریه کالسیك اقتصاد جامعه را براساس تعادل اقتصادی تصر میک لی در تصر کالسیك تعادل اقتصاد مبتنی بر اشتغال کامل منع اقتصادی جامعه بد. تصیر تعادل تصر آن در حد اشتغال کامل از مباحثات آدام اسمیت شرع میشد 31 بهنظریه مژینالیستها که بهنئکالسیك مسم شدهاند ختم میشد. در نظریه کالسیك تعادل اقتصادی براساس ی عرضه تقاضای کل در جامعه بیان میشد براساس این ی عناصر تلید بهحد اشتغال کامل خد میرسند. ی عرضه تقاضای کل در ضع اشتغال کامل در علم اقتصاد بهتعادل اشتغال کامل معرف است. عرضه کل عرضه محصل ملی حاصل از تلید ملی است. تقاضای کل تقاضای محصل ملی است که از حاصل جمع تقاضای کاالها خدمات در جامعه بهدست میآید. اشتغال کامل یعنی اشتغال عناصر ک سرمایه همانطر که در تعادل اقتصادی بهمفهم کالسیك اشه شد این عامل بهحد اشتغال کامل خد میرسند. در ساز ک تعادل کالسیك حجم سرمایه را در جامعه نرخ بهره سرمایه تعیین میکند زیرا براساس نظریه کالسیك مین پسانداز بستگی مستقیم بهنرخ بهره سرمایه دا. قتی پسانداز در جامعه کم شد تعادل عرضه تقاضای سرمایه بههم میخ فزنی تقاضای سرمایه نسبت بهعرضه آن نرخ بهره سرمایه را ترقی میدهد در نتیجه پسانداز تشیق میشد 32 بهدنبال آن عرضه سرمایه افیش میید سرانجام تعادل عرضه تقاضای سرمایه برقر میشد بختیی صادق اقتصاد کالن اصفهان انتشات دانشگاه اصفهان 1384 ص منتظر ظهر محمد اقتصاد )اقتصاد خ اقتصاد کالن( تهران انتشات دانشگاه تهران 2535 ص زندی حقیقی منچهر نظریه های اقتصادی در قرن بیستم )تسعه رشد اقتصادی هماهنگ( تهران کتفرشی دهخدا ج 3 ص 32 زندی حقیقی منچهر نظریه های اقتصادی در قرن بیستم )تسعه رشد اقتصادی هماهنگ( پیشین ج 3 ص.41

19 09 یاهتیلاعف نلاک داصتقا :لا لصف ساسب تظن یاهسلاک دیدج هر لداعت داصتقا طیش یدازآ دادعت نلاماع دیلت عضام فرصم رگیدکی لداعتم دنکیم یرط تیاضر ناگدننکفرصم نازیم دشر یاهتیلاعف فلتخم نییعت دنکیم هاگره اههقیلس رییغت دادعت اهلااک رییغت دبای لداعت هیلا مه درخیم لداعت لصاح یاهت.دشیم ماظن اهتمیق مادم دخ تییغت لاغتشا لماک لماع هداف لماک تادیلت هت نیمأت.دنک یم ساسب تظن زنیک لداعت یتیعض طقف هلیس یراذگهیامرس نیعم.دشیم انب رظن ا لصحم ی م ل یراذگهیامرس یلم دناسپ یلم نیعم.دنکیم 33 سلا هیرظن لداعت دخ ترص یبیممع هیلک هعماج حرطم.درک لداعت سلایممع لک هعماج اهنت یطیش ریذپ ناکما هیلک یاهدحا مامت یاهلیدعت مزلا یب ندیسر تیعض لداعت یئزج اج رط نامزمه ماجنا.دنهد لداعت ییممع یگتسبا هیلک یاهدحا هیلک یاهشخب رگیدکی رظن هتفرگ 34.دشیم ماظن سلا راکس لداعت یلکش طیش تباقر قلطم تحت ریثأت یگتسیپ اهر نایم اهتمیق یاههنیزه هدشمامت اهلااک تامدخ رط هاگآدخان لداعت رقرب.دشیم هلئسم لداعت ترع داصتقا ر صصخ تباقر 35 :لماک.1 ماظن اهتمیق یربب هضرع یاضاقت همه اهر نیمضت دنکیم.2 ماظن اهتمیق یعیبط رط رقرب دشیم.3 لداعت رادیاپ. عمجم هس طرش ر تق دهدیم ات ندب داجیا یراکیب ه نداد عبانم دیلت دخدخ هدننکمیظنت یاهتیلاعف نچ.دش همه لماع دیلت دناهدش هداف هضرع اضاقت همه اهر ربب.دشیم هتبلا لیلد یلصا دج لحه لداعت یممع سکچیه لبق 36 را 37 ربد فشک هدرکن.دب اه هداف یاهشر نین یضایر دنتفای دج لداعت دنچ ر ماگنه دج تباقر لماک مزلتسم دج فلس یاهر یب همه اهلااک تامدخ ینعی ییاهر هج لااک زرما تخادرپ دشیم یل لااک هدنیآ لیحت دشیم ای لااک زرما تفای دشیم ی ل هج هدنیآ.دش دهاخ تخادرپ درآتسد تیمها هیرظن لداعت یممع درم دیدرت رق.داد راک هدمع "را" دب ناشن دهد هیرظن لداعت یممع ناکامک یاهیرظن مکحم یتح یب ییاهداصتقا دقاف ر تلاماعم دنافلس زین دخ تبسانم ظفح 38.دنکیم لداعت داصتقا دیدج )زنیک( هجت لماع لپ یز زنیک تلاداعم دخ لپ رط میقتسم تلاخد هداد یرط ناتیم تفگ هیرظن زنیک لپ شقن یساسا هدهع.دراد یفرط هجت لماع لپ هیرظن زنیک ساسب ینیبشیپ را هدش 39. زنیک لداعت لحم یفلتخم هلمج لاغتشا صقان لاغتشا لماک عشا لاغتشا رصانع دیلت یدنبمیسقت هدرک. معز زنیک دنچره نکمم لداعت یهاگ رط یقافتا عض لاغتشا لماک رق دریگ اما تلاح ییانث تیممع درادن لب لداعت بلغا ترص لداعت عض لاغتشا صقان لداعت لاغتشا صقان یاهرین هعماج راک یبخ هداف دشیمن اسبهچ لداعت دجم یل یاهرین راک عض لاغتشا لماک هدبن یتمسق اهرین هعماج.دنراکیب زنیک هدیقع تشاد لداعت لاغتشا لماک ساسب رصت اهسلاک خرن دزم یگتسب درادن نییاپ ندرآ خرن دزم رظن داجیا لداعت لاغتشا لماک ساسب رظن اهسلاک هجیتن بلطم یز 41 دسریمن لداعت لاغتشا لماک یاضاقت لک هعماج یگتسب دراد یرط رگا هلحرم لاغتشا صقان خرن دزم نییاپ دیایب نازیم یاضاقت لک هعماج یگتسب دراد 33 Leon Walras 34 یلضفت ندیرف خیرات دیاقع از ( نطلافا ات ه )رصاعم نهت ین ص یریدق یلصا رق تایلک ملع داصتقا رهپس نهت ص Kenneth Joseph Arrow 37 Gerard Debreu 38 گل کرام نانادداصتقا ناهج گرزب همجرت نسح زیرلگ نهت ین ص یقیقح یدنز رهچنم یاه هیرظن نرق متسیب ص 1ج نیشیپ یقیقح یدنز رهچنم یاه هیرظن نرق متسیب هعست( دشر )گنهامه نهت یشرفباتک ص 3ج ادخهد.41

20 21 نلاک داصتقا یرط رگا هلحرم لاغتشا صقان خرن دزم نییاپ دیایب نازیم یاضاقت لک هعماج نییاپ.دیآیم هجیتن یراکیب تدش دهاخ.تفرگ رظن زنیک لداعت لاغتشا لماک تیفرظ یرین راک هعماج رط لماک یرادربهر.دشیم لداعت بلطم یلداعت دح لاغتشا لماک لماع دیلت رقرب.دش ینعم عمجم تادیلت هضرع( )لک قبطنم رثکادح تیفرظ یدیلت هسسؤم دش نمض رثکادح یلصحم هسسؤم دناتیم دیلت دنک درم یاضاقت ناگدننکفرصم تاسسؤم یدیلت تلد.دریگرق تلاح لداعت حطس یگدنز مدرم رثکادح ات نکمم یقرت 41.دنکیم فرصم عبات-1-12 تایرظن هطب نیب فرصم لماع فلتخم )اهریغتم( عبات فرصم هدیمان دشیم دمآ نیرتمهم ریغتم عبات فرصم اما دمآ هژا یلک ناتیم یاهتشادرب یتافتم تشاد ترع رگید دمآ ناتیم ترص دمآ قلطم یمئاد یبسن لط یگدنز... ریبعت درک هجت ره اهریبعت تایرظن یتافتم هیا.دشیم رط لمعم ثحب فرصم د حطس درخ نلاک حرطم حطس درخ ثحب هدننکفرصم هجت دمآ دخ یاهنگ فرصم دنکیم شتیبلطم رثکادح.دش نیمه تهج حطس درخ هتفگ دشیم لصا تیمکاح هدننکفرصم هجت دخ دمآ هر هچ لااک هچ نازیم هنگچ دش دیلت راهظا رظن.دنکیم حطس نلاک رتشیب یر هدعاق یراتفر تبسن فرصم یاهریغتم نلاک دننام یراذگهیامرس دناسپ عیزت دمآ دشر صخشم دنکیم زکرمتم.دشیم هدمع تایرظن فرصم ملع داصتقا طبرم زنیک یربنزد نمدیرف ینایلیگیدم. یاههژا 42 هدننکفرصم 43 فرصم مزلام عن یصاخ تیلاعف تاقتشم یهژا 44 ینیتلا دنتتسه ینعم كلمت لماک ندیعلب لیلحت ندرب فرصم ندرک. یسیلگنا میدق یهژا فرصم یرقت هشیمه یفنمیمهفم یتح ینمض یناعم زیمآنیهت دننام نی ندرک فلت ندرک ه نداد ندسرف هتشاد اددح. غآ نرق مهدجه داصتقا یسایس یرادهیامرس یهژا قف جیت تیکرت درجم هدننکدیلت یهدننکفرصم دیلت فرصم لاثما اه راک تفر ییانعم یثنخ یعن.تفای هژا یانعم فرصم تلاصحم تامدخ دیلت دشیم همه دخ یعن لیمحت اهخ تلایامت هدننکدیلت هدننکفرصم.دراد ادتبا ینمض یناعم نادقف رصنع یدازآ یهدا درف ای دفا هدننکفرصم رظن یهژا "فرصم" یاههژا "رادیرخ" "یرتشم" هتشذگ دج هتشاد تافتم دنچره یب فیطلت رینت یهژا "فرصم" هزرما تاغیلبت قح ققح باختنا یدازآ هدننکفرصم دنیپ.دناهداد نیبانب مهفم فرصم یاح لاصا نیرتمک ر ییانعم طبترم یدازآ باختنا دب هزرما یاههژا یدازآ ققح هافر... هدش نیشنمه. زنیک فرصم عبات ای دمآ یرئت 45 قلطم عبات فرصم 46 زنیک یکی نیرتمهم یاهكمک ییملع ملع داصتقا 1936 لاس باتک هیرظن یممع حرطم.درک یاهیرظن زنیک تاناسن هئا درک عبات فرصم نناک رق تشاد نامز دعب هیزجت یاهلیلحت داصتقا نلاک عبات فرصم شقن یاهدننکنییعت هتشاد نیلا. 47 نسناه یکی نیتسخن نیپ زنیک :دسینیم شقن هدمع باتک هیرظن" "یممع دب عبات فرصم یترص نشر صخشم هئا درک لکش لمرف درآ دی ناعذا درک تیمها هدنا عبات یفرصم دب 48 لاشرام فشک.درک عبات فرصم زنیک یاد یاهیگژی ریز : 41 یرادتقا دمحمیلع داصتقا یممع نهت تاشتنا هدکشناد ملع یرادا تیریدم یناگرب 2536 ج ص Consumer 43 Consumption 44 Consumere 45 Absolute Income Hypothesis 46 John Mayard Keynes 47 Alvin Hansen 48 Alfred Marshall

21 20 یاهتیلاعف نلاک داصتقا :لا لصف.1 زنیک دقتعم دب لماع یفلتخم رب تامیمصت فرصم راذگریثأت اما تدمهاتک نیرتمهم لماع راذگریثأت دمآ. زنیک نیب ر دب خرن هر صصخ یشقن دهاخن.تشاد هاگدید فلاخرب تایرظن یاهسلاک لبق ی دب داقتعا دنتشاد خرن هر لا ثع شیازفا دناسپ شهاک فرصم.دشیم.2 عبات فرصم زنیک دمآ ترص یعقا رظن هتفرگ.دش یم ترع رگید عبات فرصم دمآ یعقا نامه دمآ یاهتمیق تباث..3 حطس ره دمآ یعقا رادقم فرصم تباث یب نیمأت یاهین یساسا رظن هتفرگ.دشیم ترع رگید فرصم هاگچیه رفص تسین یتح رگا دمآ رفص دش فرصم یرادقم تباث ای لحم ما ای تشادرب دناسپ نبج.دشیم ترع رگید حطس نییاپ یدمآ فرصم دمآ یشیپ دریگیم قیرط ضرق ای دناسپ یفنم نیمأت ینعی دشیم حطس نییاپ یدمآ لیم ییاهن فرصم رتكچک لیم طستم فرصم..4 زنیک ساسب لصا یسانشن نایب دنکیم صاخشا یماگنه ناشدمآ شیازفا دباییم رط طستم فرصم دخ شیازفا یل دنهدیم هن هدنا داید.ناشدمآ ینعی شیازفا دمآ تبسن شیازفا فرصم شیازفا دمآ رتمک. ترع رگید لیم طستم فرصم یلزن. نینچمه زنیک رب ر دب س پ دنا حلاطصا یعن یلااک سکل. نیبانب یتق دمآ دفا هفاضا دشیم راظتنا دریم نادنمترث هسیاقم نیقف دص یرتشیب دمآ دخ دناسپ دننک اذل هلئسم نییاپ ندمآ لیم طستم فرصم ترص رحم یلصا هیرظن زنیک یرئت.دمآ زنیک لمع یامعم فرصم اج ملع داصتقا نلاک یهاگن یتثا لند فشک نیناق مکاحیملع رب اهراتفر طب هعماج دجم کلام یتس ای ین تایضرف قباطت مدع قباطت تیعقا یجراخ رما قیرط یاهنمزآ یبرجت ماجنا.دشیم ر هلصافل نانادداصتقا راک یرآعمج نمزآ اههداد غآ دندرک ات دنناتب تایضرف ا درم نمزآ رق.دنهد یاهیسررب هدشماجنا یر اههداد اهه دج عبات فرصم زنیک ههد دهاش لا ییاهتیقفم یل دب یدنچ تشذگن د هاگدید فلاخم هجام.دش یکی اهتفلاخم بناج ینانادداصتقا دب نامز گنج یناهج مد حرطم اه.دندرک ساسب عبات فرصم زنیک دندرک للاد لا اهراناخ دمآ حطس نتفر ناشفرصم رتمک س پ اهدنا دایز.دشیم نا دندیسرتیم ادم یرآدس یراذگهیامرس یاههژرپ دناتب همه اهدناسپ بذج دنک دج هتشادن.دش رگا نینچ دش نییاپ ندب نازیم فرصم ثع نییاپ ندمآ اضاقت دشیم هجیتن یاهلاس سپ گنج رطاخ شهاک یاهدیرخ نتفای تلد ماظن دکر نحب راچد.دشیم یدج دمآ یاهلاس سپ گنج رتشیب دب اما شیازفا دمآ لا نتفر خرن دناسپ دیماجناین هاگدید زنیک ینبم رب لا نتفر دمآ لیم طستم فرصم تبسن( فرصم )دمآ شهاک دباییم درم دییأت عقا دشن لامع ینحب ترص تفرگن راشتنا هلاقم نمیس 49 ستنزک لاس 1946 یاح د هتکن مهم درم راتفر یفرصم دب تفلاخم مد هاگدید زنیک یبخ حیضت.دادیم لا رامآ تاعلاطا ناشن دادیم رط طستم تبسن تدمدنلب جراخم یفرصم دمآ هنگچیه دنر یشهاک هتشادن دشر دمآ ریسم دخ تدمدنلب لیم ییاهن فرصم یاسم لیم طستم فرصم تبسن( فرصم )دمآ هدب. مد تاعلاطم ستنزک نایب تشادیم لط یاهه قنر دب تبسن فرصم دمآ رادقم طستم تدمدنلب دخ رتمک لط یاهه یداسک دکر تبسن رکذم رادقم طستم تدمدنلب دخ رتلا. نیدب ینعم تبسن فرصم دمآ لط تاناسن یاه تهج سکع دمآ رییغت تکرح.دنکیم 49 Simon Kuznette

22 22 نلاک داصتقا یدمآ هیرظن 51 یبسن یلدم یس زمیج 51 یربنزد لاس 1949 هئا دش هیرظن دمآ یبسن رهشم. هیرظن رب د ضرف را دنترع :.1 راتفر یفرصم دفا رگدکی طترا هتشاد لقتسم مه تسین یترع د صخش دمآ یراج ناسکی د هقبط تافتم عیزت یدمآ یگدنز دننکیم یاهفرصم یتافتم دنهاخ.تشاد عقا درف دخ ریاس دفا هسیاقم هدرک هچ ریثأت لباق هجت فرصم ا دراد هاگیاج ا نایم دفا یاههرگ هعماج هن فرصم دمآ.درف نیبانب درف اهنت یترص ساسحا دب تیعقم تهج فرصم دنکیم فرصم طستم ا تبسن هعماج حطس طستم شیازفا.دبای هیحر رثا یدیلقت ای رثا یرهاظت 52.دنیگ.2 راتفر یفرصم لط نامز ریغ لباق تشگرب. نیدب انعم جراخم یفرصم ینامز دمآ شهاک دبای یم یگدنبسچ هتشاد ریذپانتشگرب. درف دعب تداع ندرک حطس فرصم لباقم شهاک تماقم ناشن دهدیم رضاح یتخس حطس فرصم دهاکب هیحر هدنهدخرچ رثا.دنمانیم 53 نینچ هیرظن للاد دنک یم یراج فرصم هن اهنت یراج دمآ لب دمآ هتشذگ زین یگتسب دراد یگلا یفرصم دفا هجت رثکادح دمآ نا لکش.دریگیم رگا دمآ یراج هسیاقم هتشذگ شهاک دبای ترص ناگدننکفرصم نازیم فرصم دخ هدنا شهاک دمآ شهاک دنهدیمن طقف یشخب جراخم یفرصم دخ شهاک دنهد یم عقا ناگدننکفرصم حطس درادنا فرصم تیعبت.دننکیم یب لاثم یاهداناخ حطس لا تداع هدرک یتخس دناتیم ترص ضقنا دمآ لیم طستم فرصم دخ شهاک.دهد ر لیامت دراد شهاک دنا سپ لیم طستم فرصم دخ تباث هگن.دراد اما یماگنه دمآ شیازفا دباییم ناگدننکفرصم یتح اعیرس فرصم دخ شیازفا هداد حطس یدمآ رثکادح تقباطم.دنهدیم اذل مدع نراقت فرصم یاهه یدمآرپ مک یدمآ دج.دراد هیرظن فلاخرب هیرظن دمآ قلطم زنیک دقتعم تییغت فرصم یعبات دمآ قلطم هدبن لب یلماع رگید نچمه دمآ یراج تبسن دمآ نیرتشیب دمآ ه لبق تیعض یگدنز درف رظن كهد یدمآ دننام اه درف رظن یدمآ تیعض یبسن رحا دنکیم یگتسب.دراد یمئاد دمآ هیرظن نتلیم 55 نمدیرف یباتک لاس 1957 رشنم درک یب هیجت راتفر هدننک فرصم هیضرف دمآ یمیاد حرطم.درک هیضرف لمکم یگلا هخرچ یگدنز ینلایگیدم. دره اه یب فرصم دین اهنت دمآ یننک یگتسب هتشاد دش یرئت گنیریا رشیف 56 هداف دناهدرک یل سکعرب هیضرف هخرچ یگدنز رب هتکن دیکأت دراد دمآ رسس رمع دنر.درادیمظنم گلا رب هتکن دیکأت دراد دمآ مدرم یاهلاس فلتخم تافتم. نمدیرف دقتعم مدرم دنلیام یتح رگا دمآ لط ناشرمع ناسکی دشن فرصم دخ رط تخانکی فظ ح دننک اذل رب شقن ترث عبات فرصم دیکأت.دشیم نایب رگید مدرم راتفر یفرصم دخ هن اهنت حطس دمآ یراج لب یاهتصرف یفرصم تدمدنلب طترایمئاد.دنهدیم مدرم لط یگدنز دخ یرط یزیرهمانرب دننکیم دمآ فرصم لط رمع رییغت.دنکن هاگن یاهدمآ هدرآد ای یاهنایز یلامتحا فرصم رظنمیمئاد دشیمن طقف یاهدمآ یمئاد یعطق فرصم هدننکفرصم رثؤم. 50 Relative Income Hypothesis 51 Dosenbery 52 Demonstration Effect 53 Ratchet Effect 54 Permanent Income Hypothesis 55 Milton Friedman 56 Irving Fisher

23 فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی نظریه سیکل زندگی 57 در سال 1941 میالدی مجددا تسط 59 ریچا برامبرگ 58 فرضیه درآمد دائمیفریدمن تسط فرانک مدیگیالنی مدیگیالنی در سال 1963 با رش دیگری م بررسی قر گرفت. این نظریه معتقد است که عالر تغییر مجدی 61 آند ثرت خان که سطح مصرف خان را تحت تأثیر قر می دهد رفت مصرفی درآمدی مم در طل عمر نیز در چگنگی آن مؤثر است. براساس نظریه آند مدیگلیانی جریان درآمدی ف نعی در تدا ااخر عمر کم در دران میانی عمر بیشتر است لی سطح مصرف در تمام دران زندگی یا ثت است یا رند افیشی خفیف دا یعنی ف نعی میکشد در اایل عمر با قرضکن در ااخر عمر با استفاده از مادهای دران میانی عمر مصرف خد را در حد ثتی نگه دا.در حقیقت هر ف میخاهد مطلبیت حاصل از مصرف در کل سالهای زندگی را با در نظر گرفتن محددیت درآمد در کل عمرش بیشینه کند. مدیگلیانی نیز پس از استخراج تع مصرف ف براساس فرض پیشین با جمع افقی تع مصرف افراد نتایج حاصله جامعه تعمیم میدهد تع پسانداز کینز 61 پسانداز در لغت یعنی پلی که از صرفه جیی را بل در هزینه ها بدست میاید بیشتر اقتصاد دانان فزنی درامد نسبت بهمصرف را پسانداز میخانند چنا نکه کینز میگید: "تا انجا که من میدانم هر شخص مافقت دا که مفهم پسانداز ماد درامد نسبت بهمصرف است". در همین خصص ساملسن میگید: "در سالهای بعد از جنگ اغلب اقات سرمایه گذیهایی که که ایم از منعی بده اند که بهمصرف نرسیده اند این را اقتصاد دانان پسانداز نامیده اند. این است شده که GNP انچه از این رطه استنباط میشد تلید ناخالص ملی شامل مصرفC پس اندازS مالیات T پاختهای انتقالی TR است. بنر این انچه در جامعه تلید میشد یا بهمصرف میرسد یا بهشکل پاختهای انتقالی بهجامعه بر میشد یا اینکه از چرخه تلید درامد خج بهشکل پسانداز مالیات در میاید. یا از منع داخلی تامین میشند یا از داخلی شامل بنراین پسانداز اشخاص شرکتها مؤسسات خانها پسانداز شرکتها مؤسسات است تع سرمایهگذی پسانداز نشتی است که از جریان دایره تلید خج میشد. پس اندازها منع خجی. پس اندازهای داخلی از منع اصلی تشکیل سرمایه پسانداز دلت میباشند. پس اندازهای است. پسانداز بخش خصصی که شامل پسانداز افراد سرمایهگذی نسانبترین جزء مخج کل است که در اقتصاد کالن م بحث قر میگی. 62 سرمایهگذی فرایندی است که در آن کاالهای سرمایهای برای تلید کاالها یا خدمات دیگر ب می. 63 سرمایهگذی در حقیقت مربط بهافیش ذخیرههای کاالها امکانات سرمایهای تلیدی یك جامعه است. معمال یك جامعه برای سرمایهگذی باید پساندازهای خد را تجهیز کند قسمتی از تلید دره فعلی خد را مصرف نکه برای ساختن ظرفیتهای تلیدی ب ب تا در درههای 64 آینده امکانات مصرفی بیشتری فراهم گد. مطالعه سرمایهگذی بهدلیل نقش دگانهای که در اقتصاد ایفا میکند حائز اهمیت است از یك س بخش بزرگی از مخج کل را شامل میشد بدین سبب تغییر آن اثر قل تجهی بر تقاضا میگذا در الگی تقاضای 65 از سی دیگر نقش مهمیبر عرضه تلید دا زیرا سرمایهگذی بیانگر افیش مجدی سرمایه است. 66 کل سرمایهگذی را متغیری غیر مستقل درن فرض میکنیم که مقد متغیر در چچب آن الگ تعیین میشد. 57 Lifecycle Hypothesis 58 Franco Modigliani 59 Richard Brumberg 60 Albert Ando 61 Savings Function اخی احمد اقتصاد کالن کبی تهران شرکت چاپ نشر بازرگانی 1376 ص 63 تفضلی فریدن اقتصاد کالن نظریهها سیاستهای اقتصادی تهران نی 1373 ص طبیبیان محمد اقتصاد کالن تهران مؤسسه عالی پژهش در برنامهریزی تسعه 1379 ص 65 کبچه حمید اقتصادکالن همدان نر علم 1385 ص گلیهی ف نظریه سیاست اقتصاد کالن مهدی تقی تهران فرین 1366 ص.183

24 24 اقتصاد کالن بازده نهایی سرمایهگذی تع غیر مستقیم سرمایهگذی است شیب منحنی بازده نهایی سرمایهگذی برای بنگاه نزلی است با افیش احدهای اضافی بهمخج سرمایهگذی جدید I هزینه کل تلید افیش میید با این فرض که درآمدهای خالص انتظی ناشی از سرمایهگذی ثت است بازده نهایی سرمایهگذی r کاهش میید. r i هرگاه بازده نهایی سرمایهگذی برر با نرخ بهره باشد سرمایهگذی در تعادل است. از آنجا که نرخ بی بهره در ب پل تعیین میشد در یك حد معین i ثت است بدین جهت نرخ بی بهره بهصرت یك خط افقی ترسیم میشد از برری ری محر عمدی حجم تعادلی سرمایهگذی بهمقد OA ری محر افقی بهدست میآید درآمد کل اگر تع مصرف سطح سرمایهگذی معین باشد میتان در یك سیستم اقتصادی سطح مطلب درآمد ملی را تعیین ک. تدا اقتصاد سادهای بدن دخالت دلت بدن رطه با کشرهای خجی را در نظر میگیریم. یعنی در حقیقت بهطری که در مد ساده اقتصادی دیدیم تحلیل خد را در م اقتصاد دبخشی متشکل از خانها بنگاههای تلیدی انجام میدهیم. در این تحلیل سرمایهگذی ثت I=Ī فرض میشد یعنی مین سرمایهگذی در قبال سطح مختلف درآمد یکسان است. در این حالت مصرف سرمایهگذی سطح درامد در حال تعادل را تعیین میکنند. درآمد در حال تعادل عبت از درآمدی است که مجمع کل مخج مصرفی بهعاله سرمایهگذی C+I مخج یا تقاضای کل مسای زش تلیدات کل )درآمد( باشد. اگر مخج کل برنامه ریزی شده بیشتر یا کمتر از درآمد باشد این سطح درآمد نمیتاند پاید بماند. اگر مخج برنامه ریزی شده بیش از درآمد باشد درآمد باید افیش یافته تا مسای شند. بههمین ترتیب اگر مخج برنامه ریزی شده کمتر باشد درآمد باید کاهش یافته تا با آن مسای گد. از طرف دیگر میتان گفت درآمد قتی در حال تعادل است که بهاء آن سرمایهگذی برنامه ریزی شده مسای پسانداز برنامه ریزی شده باشد. چنانچه تع مصرف معلم باشد میتانیم مین پسانداز جامعه را بهاء هر سطحی از درآمد تعیین کنیم. مقعیت تعادل را میتان بمك نمد تع تضیح داد.

25 فصل ال: اقتصاد کالن فعالیتهای اقتصادی 25

26

27 67 فصل دم: حسدی ملی شاخص قیمتها 2-1- حسدی ملی در جریان مدل اجی مهم آن از جمله درآمد ملی تلید ملی سرمایهگذی را تعریف با آنها شناخت پیدا کیم در اقتصاد کالن نه تنها معنی این شاخص ها مهم است بلکه محاسبه عملی آنها نیز حایز اهمیت است شاخص ها در اقتصاد کالن بهد دسته طبقه بندی میشد: بهدستهای از شاخص ها که برای یك دره از زمان اندازه گیری میشند در اقع بطر متالی پیسته در طل زمان اتفاق میافتد جریان اتالق میشدکه تلید ملی درآمد ملی سرمایهگذی در سطح ملی از آن جمله میباشد. دسته دیگری از شاخص ها که در یك مقطع از زمان اندازه گیری میشد در اقع دای بعد زمانی نیستند مجدی گفته میشد که حجم سرمایه مین پسانداز مین اشتغال از آن جمله میباشد. معمال شرع محاسبه از شاخص ها در حسدی ملی با محاسبه تلید کل که بهآن تلید ناخالص ملی یا GNP نیز گفته میشد آغاز میشد تلید ناخالص داخلی GDP تلید ناخالص داخلی یا یکی از مقیاسهای اندازهگیری در اقتصاد است. تلید ناخالص داخلی در برگیرنده زش مجمع کاالها خدماتی است که طی یك دران معین معمال یك سال در یك کشر تلید میشد. در این تعریف منظر از کاالها خدمات نهایی کاال خدماتی است که در انتهای زنجیر تلید قر گرفتهاند خد آنها برای تلید خدمات دیگر خریدی نمیشند. رشهای مختلفی برای محاسبه تلید ناخالص داخلی مجد است. محاسبه مجمع زش افزده محاسبه با نگرش مصرف محاسبه با نگرش درآمد سه رش متدال انجام این ک هستند. محاسبه با نگرش مصرف بهاین شکل است: تلید ناخالص داخلی = مصرف خصصی + سرمایهگذی + مصف دلتی + )صادرات - اات( 2-3 -تلید ناخالص م یل 68 GNP تلید ناخالص داخلی یعنی زش مجمع کاالها خدماتی که طی یك دره معین ( طر معمل یك سال( در داخل مرزهای یك کشر تلید میشد. تلید ناخالص داخلی در اقع احتس مقد کاالها خدمات نهایی است که در انتهای زنجیره تلید قر گرفته است خد آنها برای تلید خدمات دیگر خریدی نمیشد. مثال خرید فرش خانهای که د سال پ شی ساخته شده در تلید ناخالص داخلی امسال محاسبه نمیشد. حتی اگر این خانه امسال خریده یا فرخته شد. البته در ا نی معامله حق کمیسین اخذ شده از طرفین در تلید ناخالص داخلی همان سال احتس میشد. تلید ناخالص داخلی نشان میدهد رنق در اقتصاد در چه اندازه است. زیربناهای تسعه ساخت اقتصاد تا کجا پیش رفته چطر ک میکند. تلید ناخالص داخلی نشان میدهد شرایط اقتصادی برای راه اندازی تدام کسب ک چگنه تعداد بیکان در یك جامعه تا چه اندازه بده چه تعداد شغل جدید در اقتصاد ایجاد شده است تلید ناخالص داخلی یك کشر در مقایسه با کشرهای دیگر در اقع حجم زش اقتصاد هر کشر را نشان میدهد. رشهای مختلفی برای اندازهگیری تلید ناخالص ملی جد دا که در ذیل برخی از آنها را م یررسی قر میدهیم محاسبه تلید ناخالص ملی بهرش زش افزده زش تلیدات یك بنگاه بسر زش نهادههای خریدی شده از دیگر بنگاهها را زش افزده میگیند. اساسا زش مجمع زش 69 افزده بهحاصل جمع درآمد عامل)یعنی دستمزد سد بهره اجه( در هر زمینه اقتصادی گفته میشد. کاالها خدمات نهایی با مجمع زش افزده مراحل مختلف تلید برر است از طرف دیگر میدانیم که کاالها خدمات تلید شده در جامعه متعلق بهیکی از بخشهای اقتصادی آن جامعه است بنراین در محاسبه تلید ناخالص ملی بهجای محاسبه زش 67 Gross domestic product 68 Gross National Product مریدی سیاش نرزی علیرضا فرهنگ اقتصادی نگاه تهران 73 ص Dr.safdari

28 28 جزه اقتصاد کالن افزده تك تك کاالها خدمات میتان زش افزده بخشهای مختلف اقتصادی را در طل سال محاسبه ک. اقتصاد ایران بهچه بخش زیر تقسیم که که هر یك از بخشها نیز که خد نیز دای بخشها میباشد: الف بخش کشزی : شامل زراعت دامپرری شک جنگل بانی ماهی گیری... ب بخش نفت : شامل نفت خام فرآه های نفتی ج بخش صنایع معادن : شامل معدن صنعت آب برق گاز ساختمان د بخش خدمات : شامل بازرگانی هتل دی حمل نقل تباطات خمات مؤسسات پلی مالی خدمات عممی... جدل محاسبه تلید ناخالص ملی بهرش زش افزده الف زش افزده بخش کشزی ب زش افزده بخش صنایع معادن 1- معدن 2- صنعت 3- آب برق گاز ساختمان ج زش افزده بخش نفت 1- نفت خام 2- فرآه های نفتی د زش افزده بخش خدمات 1- بازرگانی- رستران- هتل دی 2 -حمل نقل- انب دی تباط 3- خدمات مؤسسات پلی ما لی 4- خدمات مستغالت حرفهای تخصصی 5- خدمات عممی 6- خدمات اجتماعی- شخصی خانگی کسر میشد : کمزد احتسی تلید ناخا لص داخلی GDP اضافه میشد :

29 فصل دم: حسدی ملی شاخص قیمتها 29 درآمد خالص عامل تلید تلید نا خالص ملی بهقیمت عامل محاسبه تلید ناخالص ملی بهرش مخج )هزینهها( محاسبه تلید نا خالص ملی بهرش زش افزده گر چه ظاهرا ساده است عمال بهعلت حجم زیاد ک در بسیی از ما م استفاده قر نمیگی همچنین بهمنظر سادگی در محاسبه شاخص های اقتصاد کالن بر اساس اصل ی تلید ناخالص ملی مخج کل در جریان مدل بهجای محاسبه تلید ناخالص ملی بهرش زش افزده از رش مخج استفاده میکند در این رش کل مخج صرف شده بر ری کاال ها خدمات نهایی که تسط خانها بنگاهها دلت خریدان خجی انجام میشد محاسبه میشد. مثال محاسبه تلید ناخالص ملی بهرش مخج 381 الف مخج مصرفی مخج مصرفی دلتی مخج مصرفی دلتی ب سرمایهگذی ناخالص خالص صادرات درآمد خالص عامل تلید از خج )2( تلید ناخالص ملی بهقیمت ب خالص مالیات های غیر مستقیم )23( تلید ناخالص ملی بهقیمت عامل استهالک )11( 445 تلید خالص ملی بهقیمت عامل شایان ذکر است که منظر از مخج مصرفی چه خصصی چه دلتی زش کل کاالها خدمات نهایی مصرفی مصرف شده تسط خانها مؤسسات غیر انتفایی خصصی دلتی رت خانه ها ادات دلتی شهی ها سازمان های تامین اجتماعی است که در بعضی کشرها که بهجای مخج مصرفی تقسیم بندی بر اساس کاالها میباشد این نع کاالها شامل کاالهای بادام بیدام خدمات میباشد ثا تفات بین سرمایهگذی ثت ناخالص سرمایهگذی ثت خالص در مین استهالک میباشد بنراین اگر از تلید ناخالص ملی ذخیره استهالک کم کنیم تلید خالص ملی بدست خاهد آمد. ثالثا خالص صادرات منهای اات میباشد بهاین جهت اات را از صادرات کسر میکنیم که کاالها خدمات خجی بهعنان بخشی از تلیدات داخلی منظر نگد محاسبه تلید ناخالص ملی با استفاده از درآمد ملی رش سم محاسبه تلید ملی رش درآمدی است همانطر که از نام این رش مشخص است رش درآمدی محاسبه کل فعالیتهای اقتصادی بسیله جمع تمامیانع مختلف درآمد های بدست آمده تسط خانها است. شاخص دیگری که مرتبط با درآمد ملی است درآمد سرانه نامیده میشد. گر چه بزرگی درآمد ملی یك کشر ممکن است بهعنان شاخص مهم اقتصادی

30 31 جزه اقتصاد کالن آن جامعه محسب شد اما بعلت تفات در مین جمعیت در کشرهای مختلف شاخص مناسبی جهت زیی رفاه ماذی افراد آن جامعه محسب نمیشد لذا برای مقایسه سطح متسط رفاه مادی کشرهای مختلف از شاخصی بنام درآمد سرانه بهشرح زیر استفاده میکنیم. تعداد جمعیت / درآمد ملی= درآمد سرانه بر اساس طبقندی تئریك از عامل تلید درآمد ملی بهدستمزد اجه بها بهره سد تقسیم میشد. تضیح اینکه بهعلت در دسترس نبدن آمهای الزم درآمدی از این رش استفاده نمیشد. اما جدل درآمد ملی بهشرح ذیل است: 1 درآمد استخدام شدگان: شامل کلیه حقق میا از طرف کفرما میباشد بهعنان مثال بیمه حق بیکی که تسط کفرما بهسازمان تامین اجتماعی پاخت میشد را شامل میشد. 2 درآمد حاصل از اجها : شامل تمامیدر آمدها بهصرت اجه ملك امالک حق االمتیاز حق اختراع حق تألیف نظایر آن است. 3 بهره خالص: شامل درآمدی است که از طریق منع مالی بدست خانها میرسد. 4 سد شرکت ها: شامل تمامیدرآمدهای بدست آمده بهسیله صاحبان سهام شرکت ها است حتی گر چه ممکن است در عمل تمامیاین درآمدها در همان سال بهآنها پاخت نشد. 4/1 سد تقسیم نشده : بخشی از درآمدی است که در عمل صاحبان سهام دریافت میکنند که بهاین بخش از شرکت ها سد سهام نیز گفته میشد. بخش دیگر سد شرکت ها برای پاخت مالیات سد شرکت ها ب می بخش سم سد شرکت ها بهعنان سد غیرقل تقسیم بهمنظر سرمایهگذی در شرکت باقی میماند که بهاین بخش از سد شرکت ها سد تزیع نشده میگیند. 5 درآمد های مشاغل خصصی: آخرین جزء درآمد ملی درآمد مشاغل بخش خصصی است که شامل درآمدهای بدست آمده تسط مشاغل حرفهای انفرادی یا مؤسساتی که مالکیت فی دند شاخص قیمتها 71 را شاخصهای قیمت یکی از قدیمیترین رهای بررسی تغییرات تحالت بهشم میرند. این شاخصها تغییرات حاصل از تغییر قیمت کاالها را طی یك درة زمانی معین نشان میدهند. مهمترین کب این شاخص اندازهگیری افیش سطح عممی قیمتها یا ترم در یك جامعه است. ترم یا افیش سطح عممی قیمتها مهمترین مسئله سیاستگذان برنامهرین اقتصادی همچنین مم از گذشته تا امرز بده است حساسیت جامع بهتحالت این پدیده که بهطر مستقیم زندگی افراد دستخش تغییرات میکند یکی از مهمترین دالیل تلید شاخص قیمتها بهعنان الین شاخصهای بررسی تغییرات در علم انسانی بهشم می. در اقع ز بررسی تحالت قیمت کاال برنامهریزی برای کنترل آن اندیشمندان علم اقتصادی را بهسمت تدین شاخصهای قیمت سق داد. بنراین شاخصها بهمنظر کمك در برنامهریزی تدین سازکهای مناسب برای رفع مشکالت طراحی شدهاند. این رهای سنجش برای برنامهرین سیاستگذان نظیر سایل رهای پزشکی برای یك جراح است. در هر حال شاخصهای قیمت برای بررسی مهمترین مسایل رز جامعه تدین طراحی شدند. از این شاخصها برای خج ساختن اثرات افیش قیمتها بر زش پلی )ترمزدایی( استفاده میشد. یکی از نمنههای بز این استفاده از شاخص قیمتها برای محاسبة درآمد اقعی یك کشر است. بدن جد شاخص قیمتها نمیتان اثر افیش کاذب درآمدهای یك کشر را که در نتیجة افیش قیمتها حاصل شده خج شد. بهطر کلی در برنامهریزیها سیاستگذیهای اقتصادی اجتماعی از زش اقعی متغیرها نماگرها استفاده میشد. امرزه شاخص قیمتها کبهای زیادی در عاد مختلف زندگی 70 Price index

31 فصل دم: حسدی ملی شاخص قیمتها 30 پیدا که است. بهعنان مثال میتان بب این شاخص در دعای قضایی خانادگی مربط بهمحاسبة زش رز مهریه اشه ک. با استفاده از شاخصهای قیمت زش حال مهریة تعیین شده در زمان جی شدن عقد تعیین میشد. اصال یك شاخص قیمت کمیتی است که بهعنان نمایندة کمیتهای همگن متعدد ب می میتاند جهت مین تغییر کمیتهای م نظر را در طل زمان نشان دهد. بهعنان مثال تعداد کاالهای مجد در گره»کاالهای خراکی«یا»گره پشاک«بسی زیاد است. اگر بخاهند دربة تغییرات بهای کاالهای مجد در یکی از گرههای یاد شده گفتگ کنند د راه جد دا. یکی اینکه مشخص شد که در سال گذشته قیمت تكتك کاالهای گره م نظر چگنه تغییر که است که البته این ک قتگیر پرزحمتی است. زیرا برشمن صدها قیمت یا تضیح دربة اینکه هر یك چگنه تغییر کهاند نمیتاند افی بهمقصد باشد. راه دم این است که با ائة نعی شاخص مشخص شد که در مجمع قیمت کاالهای یك گره چگنه تغییر که است. مثال برای قیمت هر یك از گرههای»کاالهای خراکی«یا»گره پشاک«یا برای گره»کاالهای ااتی«یا»صادراتی«یك شاخص قیمت تعیین شده از این شاخص برای تصیف تغییرات مجمع قیمت کاالهای یك گره خاص استفاده شد. بنراین الین یژگی یك شاخص این است که بهعنان نمایندهای از چندین کمیت همجنس همگن م استفاده قر میگی. دمین یژگی آن نیز این است که معمال این کمیت بر حسب مقد آن در یك سال پایه سنجیده میشد. مقد شاخص برای سال پایه را معمال 111 فرض میکنند. مثال اگر شاخص قیمت»کاالهای خراکی«در سال 1361 معادل 381/8 باشد سال مبنای سنجش نیز سال 1353 انتخ شد این بدان معنی است که کمیت شاخص مزبر در سال 1353 معادل 111 فرض شده است. انتخ سال مبنا برای شاخصها امری اعتبی اختیی است. 71 ب به میشند. 73 شاخص بهای خهفرشی 72 شاخصهای قیمت بیشتر بهد صرت شاخص بهای عمدهفرشی تغییرات شاخص بهای خهفرشی که در ایران هر ماه تسط بانك مرکزی جمهری اسالمی ایران تهیه منتشر میشد بهعنان نرخ ترم یاد میشد. تغییرات شاخص در ماه محاسبه شده نرخ ترم ماهانه را نشان میدهد متسط این تغییرات در سال نرخ ترم در سال م بررسی را نشان میدهد. شاخص قیمت خهفرشی شاخص هزینة زندگی نیز گفته میشد. امرزه بانك مرکزی شاخص قیمت بهای تلیدکننده را نیز منتشر میکند که تغییرات آن بیانگر تغییرات قیمت تلیدکننده بده هزینههای تلید با استفاده از آن ترمزدایی میشد. در محاسبة شاخصهای قیمت مهمترین عامل انتخ زمان پایة م بررسی است. انتخ متغیر بررسی آن با مقادیر زمان پایة فرضی سبب ایجاد چندین رش در محاسبة شاخصها شده تسط اندیشمندان علم اقتصادی آماانان شده است. این فرملها رشها عبتند از: رش شاخص پاشه 74 اگر در محاسبة شاخص قیمت برای سال مبنا سالهای دیگر مقد تلید شده )یا مصرف شده( کاال در سال )زمان( پایانی یا سال )سال( م نظر بهعنان ضریب ب به شد رش م استفاده رش پاشه خانده میشد. این رش تسط آماانی بههمین نام تعریف ب به شده است بهرش سال م نظر نیز معرف است. در رش پاشه از د پامتر قیمت مقد مقادیر همان مقادیر جی است قیمتها شامل قیمت جی قیمت سال پایه است. در اقع ضریبهای اهمیت قیمت هر کاال مقد مصرف شده از آن کاال در سال م نظر است. برای محاسبة شاخص قیمت بهرش پاشه تدا مخج سال جی از فرمل زیر محاسبه میشد: 71 طبیبیان محمد اقتصاد کالن )اصل نظری کب آن( چاپ چهم تهران: سازمان برنامه بدجه ص Index Of Wholesale Prices 73 Index Of Retail Prices 74 Paasche s Index or Given Year Method

32 32 جزه اقتصاد کالن که در آن: p i قیمت کاالی i n i 1 p i q i i در زمان جی) i( n q i مقد کاالی i قیمتهای پایه )پایه انتخی است( لی زن یافته با مقادیر جی محاسبه میشد: که در آن P0 قیمت کاالی ) t n است. سپس مخج بر حسب در سال جای ( i n i 1 p 0q i i در سال یا زمان پایه است. از تقسیم مخج سال جی بهمخج سال پایه میتان بهشاخص قیمت پاشه بهصرت زیر دست یافت: I ( p ) i n i 1 i n i 1 p q p i 0 q i i رش شاخص السپیرز 75 اگر در محاسبة شاخص قیمت برای سال مبنا سالهای دیگر مقد تلید )یا مقد مصرف( کاال در سال پایه بهعنان ضریب ب می در این صرت رش محاسبة شاخص قیمت رش السپیرز نامیده میشد. این رش بهرش سال پایه نیز معرف است. برای محاسبة شاخص قیمت در این رش از فرمل زیر استفاده میشد: که در آن: Pi قیمت کاالی I n i 1 ( l) n i 1 p q i p q i در سال جی ( p 0 ( i n قیمت کاالی ) q 0 t 0 ( در زمان پایة i در زمان i مقد کاالی پایه است. در این رش زش جی کاالها بهزش سال پایه سنجیده میشد. شاخص مقدی السپیرز نیز بههمین طریق در شاخص قیمت ججا شد. q p محاسبه میشد فقط باید جای مقایسة فرملهای پاشه السپیرز نشان میدهد که در هر د رش قیمتهای سال م نظر در صرت کسر قیمتهای سال پایه در مخرج کسر منظر میشد. در رش السپیرز مقادیر تلید )یا مصرف( سال پایه بهصرت ضریب ب می. اما در رش پاشه برای مقادیر صرت مخرج کسر مقادیر سال م نظر استفاده قر میگی. بهطر کلی شاخصهای قیمت شاخصهایی از نع میانگین زنی بهشم میرند. شاخص السپیرز که مقادیر سال پایه را بهعنان ضریبها ب میب دای این امتیاز است که میتان شاخصهای متعدد را با یك سال پایه مقایسه ک. شاخص پاشه از این امتیاز برخر نیست. علت نیز این است که در محاسبة شاخص مقادیر سال م نظر بهعنان ضریب ب می. بنراین هر سال الزم است تمام شاخصهای سال قبل نیز دبه محاسبه شند. در حالی که در رش السپیرز هر سال که اطالعات جدید جمعآری میشد فقط کافی است شاخص برای همان سال بر مبنای یك سال پایه مشترک محاسبه شد. با تجه بهاین مزیت نیز با تجه بهاینکه شاخص پاشه ترم را با آهنگی کندتر از شاخصهای السپیرز نشان میدهد لذا در اغلب محاسبة شاخص قیمت ترمزدایی از متغیرهای اقتصادی نظیر محصل ناخالص داخلی از رش السپیرز استفاده میشد. 75 Laspeyres Index or Base Year Method

33 فصل دم: حسدی ملی شاخص قیمتها رش فیشر 76 با تجه بهتقن شاخصهای قیمت با رشهای پاشه السپیرز بحثهایی که در م دقت اندازهگیری تغییرات سطح اقتصاددان آمریکایی در سال 1922 در کت»تنظیم قام شاخص«رشی را برای حل این 77 قیمتها مطرح شده بد فیشر اختالفنظرها پیشنهاد ک. ی پیشنهاد ک بهجای استفادة جداگانه از هر یك از این رشها از میانگین هندسی شاخص السپیرز پاشه استفاده شد. شاخص محاسبه شده از این رش که بهشاخص ایدهآل مرسم شد از فرمل زیر محاسبه میشد: I I I. ( F ) ( L) ( P) در اقع شاخص فیشر یك میانگین هندسی د شاخص است که در آن قیمتها بر اساس سال پایه سال جی مزن شدهاند. بنا بر این رش خطا اشتباه محاسبة شاخص قیمت پاشه السپیرز خنثی شده بهحداقل میرسد. با تجه بهاینکه عدد محاسبه شده تسط شاخص فیشر بهعدد نظری بهاقعیت نزدیكتر است این شاخص در حزة آمهای اقتصادی بسی کب دا رش مشال اجرث از اقتصاددانانی بدند که قبل از ائة شاخص ایدهآل فیشر شاخصی را برای محاسبة تغییرات قیمت 79 مشال اجرث ائه کند. این شاخص با ظهر شاخص فیشر بهصرت کبی م استفاده قر نگرفت. شاخص مشال اجرث از فرمل زیر محاسبه میشد: کبهای شاخص قیمتها P ( M & Edg ) P P n 0 q q ( ( n n q q ) *100 ) 0 0 ( q 0 W ) n q 2 از مهمترین این شاخص ها میتان شاخص قیمت مصرف کننده شاخص قیمت تلید کننده را نام ب که این د شاخص نیز معمال بر اساس شاخص السپیرز محاسبه میشد. شاخص قیمت مصرف کننده : این شاخص بهمنظر سطح عممیقیمت کاال خدماتی که تسط خانهای شهری مصرف میشد محاسبه میشد در کشرهایی که دای اتحادیه های قی کگری هستند یا اینکه دلت ها عالقه مند بهتعدیل حقق ها بر اساس شاخص قیمت است که از این شاخص بطر گسته استفاده میشد در محاسبه این شاخص فقط از کاالها خدمات نهایی که در سبد کاالی خن شهری یا متسط جد دا استفاده میشد. شاخص قیمت تلید کننده یا شاخص بهای عمده فرشی : این شاخص نشان دهنده تغیرات قیمت درسطح تلید کننده یا عمده فرش است در محاسبه این شاخص معمال از کاالهای صنعتی کشزی جنگلی ماهیگیری معادن انرزی... استفاده میشد که برای محاسبه این شاخص در کشرها حددا از 611 نع کاال استفاده میشد. در تباط با شاخص قیمت ما استفاده از آن میتان بهیك شاخص مهم بنام تعین نرخ ترم اشه ک. 76 Fishers Ideal Index. 77 Irving Fisher 78 Marshall- Edgeworth Index 79 Alferd Marshall Francis Ysidro Edgeworth

34 34 جزه اقتصاد کالن مثال اقتصاد فرضی ساده را در نظر میگیریم که در آن 3 نع کاال تلید میشد سال 56 نان پرتغال کفش سال 66 نان پرتغال کفش P Q تلید ملی اسمیدر سال 56 P Q تلید ملی اسمیدر سال 66 زش زش مقا یسه جدل شمه 1 2 نشان دهنده آن است که تلید ملی این جامعه فرض از در سال 56 به در سال 66 افیش یافته یعنی 2/5 برر افیش یافته است 2/5 برر شدن تلید ملی در مدت 11 سال مطمعا بهمفهم 2/5 برر شدن قدرت تلید این جامعه فرضی در طل مدت مذکر نخاهد بد زیرا که بخشی از این افیش تلید بهخاطر افیش قیمت ها در طل این دره است بمنظر نشان دادن مین افیش اقعی جامعه باید افیش قیمت ها را از تلید اسمیحذف کنیم تا تلید ملی اقعی بدست آید برای انجام دادن این ک کافی است که زش تلیدات سال 66 را در قیمت های سال 56 ضرب کنیم Q شرح زش بهقیمت سال زش بهقیمت سال p66 Q66 61 نان پرتغال کفش 21 تلید ملی اسمیدر سال 66 تلید ملی اقعی در سال

35 Dr.safdari

36 فصل سم: پل تعریف پل چیزی پل تعیف مفاهیم متعددی دا که گاهی با تعریف اقتصادی آن تفاته یا آشکی دا. اما پل از لحاظ اقتصادی عبت است از: هر چیزی که در ای کاالها یا خدمات یا برای بازپاخت بدهیها م قبل اقع شد. 81 طبق این تعریف پل فراتر از آن است که تسط مم استنباط میشد. چرا که پل از دیدگاه عامه عبت است از: اسکناس مسکک در دست مم که این تنها بخشی از تعریف فق را شامل میشد. پل از متغیرها عامل بسی کلیدی در اقتصاد است بایستی مدیریت گد از آنجایی که چیزی قل اندازهگیری نباشد قل مدیریت نیست لذا الزم است تعریف دقیق عملیاتی از پل صرت گی که در قسمته یا بعدی تعریف عملیاتی ائه شده برای پل عرضه پل ائه میشد. پل در تعریف تدایی آن سیله قطعه شیء یا چیزیست که انسانها برای تبادل خاستهها خدمات کاالهای م در زمانهای قدیم کاالها 82 ز از آن استفاده میکنند. بهصرت کلی هر چیزی میتاند بهعنان پل م استفاده قر گی. معمال بهعنان پل م استفاده قر میگرفتند در بسیی کشرهای جهان طال نقره بهعنان پل رایج بدند. در حال است که بهپل بیپشتانه پل حکمی پل 83 حاضر تقریبا تمام پل م استفاده در تمامیکشرهای د اصطالحا پل فیات دستری یا پل اعتبی بهپلی اطالق میشد که دای زش ذاتی نبده کنترل زش آن تنها ناشی از دستر دلتی یا قانن 84 باشد. در بیشتر کشرهای د پل در گش دای د بخش پل مسکک پل بانکی است که پل بانکی اکثریت مقد پل در گش را تشکیل میدهد. این بهعبت دیگر اقتصاددانان برای پل با تجه بهتعریف فق معیها مشخصاتی تعریف کهاند تا تفاته یا آن با جه نقد درآمد ثرت مشخص شد. با تجه بهتعریف فق پل در تدا بهصرت کاال بده در مبادالت کاالها در ای کاالها خدمات یا دین م پذیرش اقع میشدند که مطق با تعریف پل بده پل کاالیی نامیده میشدند. البته الزم بهذکر است که در مبادالت پایاپای نیز کاال نقش پل را داشت لی پل کاالیی بیشتر برای درانی مطرح میشد که در هر منطقهای کاالی مسلط دای مقبلیت باال بهعنان معیی جهت زشگذی کاالهای دیگر م استفاده قر میگرفت. با تجه بهتعدد کاالهای م استفاده قر گرفته بهعنان پل بحث استهالک مشکل نگهدی آنها باعث شد بهج یا تعدد کاالها کاالهای خاصی که دای استاندا بده دای عمر بیشتری بده... بهعنان پل م استفاده قر گیرند که در میان طال نقره با تجه بهمحددیت عرضه مقبلیت عممی... بهعنان سیله مبادله زشگذی پذیرفته شده بهآن دران دران پل فلزی میگیند. بعد از مدت زمان زیادی از راج پل فلزی با تجه بهمشکل حمل نقل آنها... صرافان در قبال دریافت پل فلزی از تج مم رسیدهای کاغذی بهآنها میدادند که در ای دریافت کاالها خدمات همچنین دین م پذیرش اقع میشدند. بنراین پل کاغذی اختراع جایگزین پل فلزی گید. با گسترش معامالت شهرنشینی چك در معامالت جایگزین پاخت پل نقد یا اسکناس شد که بهآن پل تحریری گفته میشد در کشرهای صنعتی بیشترین کب را در معامالت دا. در سال ه یا.1 85 اقتصاد گد. پل رایج باید 5 یژگی داشتاشد: م قبل عمم باشد اخیر با گسترش فری اطالعات پل الکترنیکی می که سیله مبادله مسلط 80 Money Currency 81 Laidler.David, The definition of money: theoretical and empirical problems, Journal of money, credit and banking 1, no. 3 (1969): خلعتبری. فیرزه مجمعه مفاهیم بانکی بینالمللی تهران شبایز 1371 چاپ ال ص Fiat Currency 84 Aleksander. Berentsen, On the Private Provision of Fiat Currency, European Economic Review 50, no. 7 (2006): Jang, Wooseok, Junghoon Lee, and Woojin Chang, Currency crises and the evolution of foreign exchange market: Evidence from minimum spanning tree, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications 390, no. 4 (2011): Dr.safdari

37 فصل سم: پل 37 بادام باشد استفاده از آن آسان بده قل تقسیم بهقسمتهای کچکتر باشد دای زش ثت باشد تلید آن محدد باشد اژه پل پل از کلمه ینانی Obolos گرفته شده آن سکهای بد برر یك ششم درهم یا دراخم. اژه پل برگرفته از )آپلس( آپلس بهپل تبدیل شده است. ما در فسی گاهی د حرف ا سین را از 86 خدای سکه دایی زر در ینان باستان است. کللمات التین بر میدیم. مانند هراکلیس که میگییم هرکل یا سلکس در نام سلسله سلکیان که ا سین آن را بر سکه نام دستگاه آهنینی بد 88 معتقد است کلمه پل در زمان اشکان بهایران راه یافته است. 87 داشته ایم.آرترکریستینسن که برای مهر زدن بر پلهایی که در میان مم رایج با آن معامله میکند ب میرفت. بعدها آن را اثر مهری مینامیدند بنراین سکه عبت است از یك قطعه فلز بهزن معین که ری آن عالمت رسمیدلت یا 89 که ری سکهها حك میشد. حکمتی که عی زن آن زش آن را تعهد میکند قید شده است تیخ پل 91 بد. در جامع الیه معمال مبادله کاال بهصرت مبادله پایاپای انجام میشد. در چنین سیستمیمعمال مقد معینی از یك کاال با مقد معینی از کاالی دیگر بهصرت پایاپای مبادله میشد. این سیستم تنها در اجتماع های کچك قل استفاده است با بزرگتر شدن جامع انسانی ز بهمبادله بهسیله پل شکل گرفت. در قدیم معمال پل یکی از کاالهای مجد در آن جامعه در زمان قدیم در خمیانه ج بهعنان پل م استفاده قر میگرفت. همینظر در طل تیخ در سراسر جهان با 91 احشامیشامل مانند:گاها گسفند شتر دیگر چپایان اهلی معامله میشدند که الین قدیمیترین شکل پل بدند. پیشرفت کشزی دانهها حببات سبزی های دیگر یا گیاهان در خیلی از فرهنگ ها یك شکل استاندا برای معامله بهحس میامدند. در تیخ جامع زیادی از صدف بهجای پل استفاده میکند حتی اخیرا در میانه این قرن صدف هنز در بخش هایی از آفریقا م استفاده قر مییگ. صدف در تیخ بهمدت های ساخته شده از برنج مس طالنی بهطر سیعی پل رایج بده است. صدف الین ب در ااخر پادینه سنگی در چین درست شدند نمنههای الیه از سکههای فلزی بهشم ماده اصلی سکههای 92 میایند. رهای فلزی در نقش پل مثل بیل چاق نیز الین ب در چین م استفاده قر گرفتند. چینی از آهن بد با سراخی در سط که بتان آنها را مثل یك زنجیر با هم دسته ک. خج از چین الین ب سکهها بهشکل گللههای نقره بد. که بیشباهت بهشکل گ سکههای امرزی نبد عکس خدایان مختلف پادشاهان را برای سندیت دادن ری آنها نقش میزدند. این سکههای آغازین الین ب در لیدیا که بخشی از ترکیه امرزی است ظاهر شد اما بهسرعت در ینان ایران مقدنیه بعد در امپراطری رم کپی بعد اصالح شد. برخالف سکههای چینی که ماده اصلیشان آهن بد این سکههای جدید با فلزهای بازشی مثل نقره برنج طال ساخته میشد. پل چرمیدر چین بهشکل تکههای یك فت مربعی از پست آهی سفید این پل را میتان الین نمنه معتبر از اسکناس دانست. پل سرخپستی با لبههای رنگی استفاده میشد Montgomery. James A, an Aramaic Ostrakon from Nippur and the Greek Obolos, Journal of the American Oriental Society 29 (1908): 88 پیگلسکایا ترجمه کریم کشز تیخ ایران از عهد باستان تا قرن 18 تهران قائم مقامی عبداله خالصهای از پیدایش پل در ایران تهران مجله مغان شهریر 1341 شمه 6 ص Arthur Christiansen 90 Davies. Glyn, History of money, University of Wales Press, 2010, P Powell. Marvin A, Identification and interpretation of long term price fluctuations in Babylonia: more on the history of money in Mesopotamia, Altorientalische Forschungen 17, and no. 1-2 (1990): Velde, François R. Lessons from the history of money, Economic Perspectives-Federal Reserve Bank of Chicago 22 (1998): Del Mar. Alexander. A, History of money in ancient countries from the earliest times to the present. Adegi Graphics LLC, 2013, p.54.

38 38 جزه اقتصاد کالن این در 96 میآید که در فرهنگهای سرخپستان آمریکای شمالی جد دا. 95 از یك رسم سرخپستی بهنام چینک 94 یا پتالچ مراسم فقط هدایا داده نمیشد بلکه رقص جشن دیگر ایین عممیبرگر میشد. در برخی از نمنهها پتالچ الین نمنه همان 97 استفاده از پل در جامع مرمز قبلیهای بد. چنکه تبادل هدایا در تعیین رتبه اجتماعی رر اهمیت زیادی داشت. طر کههدایا بهسمت اسراف تجمل کشیده میشد پتالچ نیز از کنترل خج میشد تا جایی که قبیلهها برای رقت با یکدیگر بهصرت مهرههای درن یك ریسمان بد که از صدف 98 جشنهای بزرگتر مفصلتر ترتیب میدادند. الین استفاده از امپم احتماال این اسطه پلی 99 های حلزن ساخته میشد الین ب تسط سرخپستان آمریکای شمالی م استفاده قر گرفت. 111 قبل از این تیخ هم جد داشته است. کلمه سرخپستی امپم بهمعنی سفید است که رنگ دانهها مهرهها بده است تیخچه پل در ایران در ایران نیز همانند سایر کشرهای شرقی آسیایی فلزی که در مبادله کاال از آن استفاده میشد حلقهای شکل بد در سههر سال پیش از میالد از آن استفاده میکند که میتان آن را قدیمترین سیلهی مبادله پیش از اختراع سکه دانست. در کاشهای شش حلقههایی از یرانههای معد از د هر سال قبل از میالد بهدست آمده است. استفاده از فلت سبك زن کم حجم گرانبها که معامالت را سهل ممکن میساخت م قبل عامه قر گرفت. بدین ترتیب مرحلهی پیدایش پل آغاز شد. در زیر مرری دیم بر اناع پل سکه در سلسلههای پیشین ایران نشر اسکناس سالیان زیادی طل کشید تا بشر از سکه بهاسکناس ری آ. ریشه لغت اسکناس آسی در فرانسی است که در زبان رسی بهصرت آسیگناتسیا در زبان فسی با تغییر لفظی در دره فتحعلی شاه بهصرت اسکناس درآمد. اسکناس در زبان فرانسه آسی 111 از زمانهای قدیم اسکناس بهاناع 112 گفته میشد که بهمعنای تضمین پاخت جه از طرف دلت بدهاست. اشکال مختلف جد داشته در هر زمان دای نقش ظایف محدد خاصی بده است. در رم باستان بانكها اسناد کاغذی منتشر میکند بهاشخاصی که مسککات خد را پیش آنها بهامانت میگذاشتند سندی بهعنان قبض رسید میدادند. این 113 اسناد در ب دست بهدست میگشتند عمال ظایف پل مسکک رایج آن زمان را انجام میدادند. در قرن سطی نیز بانكهای هلندی انگلیسی اسنادی نظیر آن را داع بر اساس آن صل مسککات فلزی قیمتی را طبق سندی گاهی میکند این سند انتقال اسمی مسککات فلزی را امکانپذیر میساخت درعمل قسمتی از ظایف 114 نقشهای همان مسککات را ایفا میک. در قرن نهم پس ازمیالد در چین بازرگانان فلت قیمتى خد را بهاشخاص خصصى میسپند اق سپه اى را که از آنها مىگرفتند بهجریان میانداختند. با تسعه این رش آنها در ااسط قرن دهم میالدی چیزی بهشبیه بهاسکناس داع نامیدند. دلیل این نامگذی نیز این بد که پل کاغذی برخالف سکه های مضرب در باد بهپراز 115 کند آن را پل پرنده 116 در می آمد. در هر حال چینی ها این کشف خد را بهناحی شرق غرب عالم گسترش دادند. 94 Potlach 95 Chinook 96 Harkin, Michael E., Potlatch in Anthropology, International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, Neil J. Smelser and Paul B. Baltes, eds., vol 17, pp Oxford: Pergamon Press, Bracken. Christopher, The potlatch papers: a colonial case history, University of Chicago Press, 199, p Wampum 99 Ingersoll. Ernest, Wampum and its History, American Naturalist (1883): Maurer, Bill, The anthropology of money, Annu. Rev. Anthropol. 35 (2006): مشیری مهشید فرهنگ اژههای پایی در فسی تهران: نشر البرز 1371 خ. 101 Assignat 103 Bunke, Horst, Recognition of cursive roman handwriting: past, present and future, In Document Analysis and Recognition, Proceedings. Seventh International Conference on, pp IEEE, Sylla, Richard, Financial systems and economic modernization, The Journal of Economic History 62, no. 02 (2002): Flying Money(Cash) 106 Horesh, Niv, Chinese Money in Global Context: Historic Junctures between 600 BCE and 2012, Stanford University Press, 2013, p44.

39 فصل سم: پل 39 اسکناس در برر سکه فلزی اجد قلیت هایی بد که استفاده از آن را تجیه پذیر می ک در این میان می تان بهیژگی هایی همچن سبکی سهلت حمل کب آسان آن در برر سنگینی فرآیند سخت استفاده از سکه اشه ک. بازرگانانی که از چین بهنقاط دیگر جهان آن رز رفت آمد داشتند خیلی زد منطق پل کاغذی را پذیرفتند آن را ب گرفتند. چاپ اسکناس نیز در انحص حاکمیت سلسله س ینگ قر گرفت. از همان سال 1123 احد تلید نشر اسکناس تزیع آن راه اندازی شد اسکناس هایی بهچاپ رسید که بهمدت سه سال اعتب داشت. در سال 1656 میالدی پالمسترخ مؤسس بانك سئد اسکناس را داع ک آن را بهیژه برای تنزیل اسناد تجی 117 بهسیله بانكها رایج ساخت. در کشرمان برای الینب 721 سال پیش اسکناسی را بهچاپ رساندند که چا بهصرت احدهای کچك محلی اده میشدند زیرا احد پل سکههای طال نقره سایر فلت بد. از اینر ججایی انتقال پل را بهخاطر زن زیاد سکه از یكس ناامنی راهها از سی دیگر تقریبا ناممکن میساخت. لی داع راج پل کاغذی بد که راه را برای تسعه شبکههای بانکدی هم ک. الین اسکناس ایران رز شنبه نزدهم شال سال 693 هجری قمری )1274 میالدی( در شهر تبریز منتشر شد. این اسکناس قطعه کاغذی بد بهشکل مربع مستطیل که در باالی آن در د طرف عبت ال اله اال اهلل محمد رسل اهلل چاپ در سط اسکناس دایرهای چاپ که بدند که در آن 118 شده بد در زیر این د عبت نام عنان پادشاه بهچشم میخ. زش اسمیاسکناس از نیم درهم تا ده دین قید شده بد. در پایین اسکناس نیز این جمله اخطگنه بهچاپ رسیده بد: پادشاه در سنه 693 این چا مبک را در ممالك رانه گانید. تغییر تبدیلکننده را با زن فرزند بهیاسا رسانیده مال ا را جهت دیان بند. پس از تبریز در خراسان شیراز کرمان عراق عجم عراق عرب دیبکر مصل میافقین نیز چاخانه دایر شد. )عراق عجم کههمان کشر عراق امرزی است در آن زمان در حزه جغرافیایی ایران قر داشته است.( ایرانیها برای چا مقررات بینالمللی نیز ضع که بدند بهاین صرت که تج خجی که بهایران میآمدند باید در مرز کشر طال نقره خد را بهخنهد تحیل داده معدل آن چا دریافت دند پس از انجام خریدهای خد در ایران هنگام خرج از مرز اگر چیزی از چا مانده بد دبه بهطال یا نقره تبدیل میگید. اما بهشکل امرزی الین بانکی که بهچاپ اسکناس برای ایران پاخت بانك جدید شرق بد که مرکزش در لندن قر داشت اسکناسهای چاپشده تسط این بانك در بانك بازرگانی ایران انتش مییافت. اسکناسهای منتشرشده تسط این بانك بانك 119 از پنج قران باال بد. در سال 1267 هجری قمری امتیاز چاپ اسکناس از بانك جدید شرق بانك شاهی اگذ شد. شاهنشاهی ایران طبق قرااد ریترز حق انحصی نشر اسکناس را داشت اما چاپ اسکناس همچنان در بانك جدید شرق انجام میگرفت سیاستهای پلی را نیز همین بانك تعیین میک. در سال 1285 هجری شمسی نمایندگان نخستین مجلس شرای ملی خاست تأسیس بانك ملی شدند اما تا سال 1316 بانك کلی بهتصیب نرسید تا سرانجام در 17 شهریر شرع ب ک. بانك شاهنشاهی تا سال 1319 شمسی بهفعالیت خد ادامه میداد در این سال ایران حق انحصی نشر اسکناس را بهمبلغ 211 هر لیره انگلیس خریدی ک مسئلیت چاپ اسکناس بانك ملی ایران اگذ شد. در سال 1311 هجری شمسی اسکناسهای چاپشده قبلی از ه خج شدند بهمجب ماده 5 قانن اصالح )قانن احد مقیاس پل( حق انحصی انتش اسکناس بهمدت 11 سال بانك ملی اگذ شد. از این تیخ بعد تعیین نع طرح مبلغ نع اسکناس تعداد آنها را بانك ملی تعیین میک اسکناس در لندن چاپ میشد. 117 مسی ف سمیرا. از چا تا اسکناس مسسه همشهری 5 اسفند تیخچه اسکناس در ایران زنگنه بانك مرکزی جمهری اسالمی. 5 اسفند عبدالحمید بانک بانکدی چاپ تهران 1318 ص 3-1. شرقی علی مرری بر تیخ بانکدی جهانی سهم ایران در پیدایش آن بانك اقتصاد 1386 شمه 91.

40 41 جزه اقتصاد کالن الین اسکناس بانك ملی در فرین 1311 چاپ شد. بانك ملی تا سال 1339 اقدام بهنشر اسکناس میک تا اینکه با تأسیس بانك مرکزی حق نشر اسکناس بانك مرکزی ایران داده شد تا کنن ادامه دا. تا پیش از سال 1362 شمسی ایران اسکناس م ز خد را بشرهای خجی )بیشتر انگلستان( سفش میداد. اما از این سال بعد با تأسیس کخانه تلید کاغذ اق بهاد رفتهرفته اسکناسها ری کاغذ ایرانی چاپ شدند از سال 1367 کل اسکناسهای ایران در داخل چاپ 111 میشند اما تا سال 1381 همچنان کاغذ م ز از خج کشر ا میشد سیستمهای پلی به طر کلی کشرها را از نظر سیستم پلی میتان بهصرت زیر تقسیم ک: سیستم پلی د فلزی سیستم پلی تك فلزی سیستم پلی تك فلزی بر پایه طال )پایه سکه طال پایه شمش طال( سیستم پلی تك فلزی پایه طال ز )سیستم برتن دز( سیستم بینظمیهای پلی سیستم پلی دفلزی 112 این سیستم پلی بهد صرت جد داشته است. در یك شکل سکه های طال نقره بدن اینکه رطه قاننی تبدیل بین آنها مجد باشد بهعنان پل اصلی در جریان بده اند. در شکل دم بین سکه های طال نقره یك رطه تبدیل قاننی حاکم بده است. نظام یا سیستم پایه د فلزی از ااخر قرن نزدهم بعد بهسبب کشف معادن نقره افیش رز افزن عرضه آن 113 رفته رفته منسخ گید زیرا بر اثر افیش عرضه زش آن بشدت تنزل ک. قانن گرشام که مش مالی ملکه انگلیس بد بهاین نکته پی به است که قتی د پل با هم در 114 در سال 1558 میالدی گرشام جریان باشند پلی که تسط عمم مم بر پل دیگر رجحان داده می شد بتدریج از جریان خج می شد. گرشام این قانن را چنین بیان ک: پل بد پل خب را از میان برمیدا. آنچه از قانن گرشام استنباط می شد این است که در حالت سیستم د پایه طال نقره نه تنها دای یك نسبت رسمی تبدیل بهعنان احدهای پلی می باشند بلکه دای یك نسبت غیر رسمی تبدیل بههم بهعنن کاال نیز هستند. قتی که این د نسبت یکی باشند هیچ مشکلی بجد نمی آید اما قتی که این نسبتها برر نباشند مسائلی مطرح می شد. برای مثال فرض کنید که نسبت نقره بهطال را در ب غیر رسمی )آد ) 15 بهیك باشد دلت نیز بطر رسمی نسبت نقره بهطال را 15 بهیك در نظر گرفته تثبیت کند. حال اگر در چنین شرایطی نقره در ب فراانتر شده نسبت نقره بهطال در ب غیر رسمی ( آد ) 16 بهیك تغییر ید در چنین شرایطی شما می تانید با خرید سکه های طال بسیله سکه ه یا نقره با نسبت 15 بهیك از دلت آنگاه ذب سکه های طال بالطبع خرید 16 انس شمش نقره بهای یك انس شمش طال در ب غیر رسمی یك انس نقره سدببرید. این رند بالطبع مجب تقاضای زیاد جهت سکه های طال کمیی آن در ب خاهد شد. بعبت دیگر پل بد )همان نقره که قیمت رسمی آن بیش از قیمت کاالیی آن میباشد (پل خب ( همان طال که قیمت رسمی آن کمتر از قیمت کاالیی آن است ) را از جریان خج میکند. اصل گرشام نه تنها در سیستم د فلزی بلکه در صرت راج اسکناس مسکک در م زها حتی در م یك نع اسکناس نیز صادق است. مثال اگر ما در جیب خد د اسکناس ن کهنه یکصد ریالی داشته باشیم طبیعی که ال اسکناس 111 شرقی علی مرری بر تیخ بانکدی جهانی سهم ایران در پیدایش آن بانك اقتصاد 1386 شمه Bimetallic monetary system 113 Mundell, Robert A. The international monetary system: The missing factor, Journal of Policy Modeling 17, no. 5 (1995): Sir Thomas Gresham

41 فصل سم: پل 40 یکی از ما معرف نظام پلی د 115 کهنه په را خرج می کنیم سپس اسکناس ن دست نخه را بهمصرف می رسانیم. فلزی رکد ترم دستری را با خد بههمراه داشت اصالح احد پل انگلستان در 1717 بد زمانی که اسحاق نیتن متلی ضرخانه انگلستان بده است. نیتن یك نرخ تبادل دستری بین گینه)سکه طال( شیلینگ)سکه نقره( برر با نرخ ب را ائه با این حال پلمان بهظاهر بهدلیل گ کن نرخ تبادل طال نرخی دستری را اعالم ک که بهطر قل مالحظه ای 116 داد. بیش از نرخ بی بد. این مضع سبب شد سکه های نقره که کمتر از حد زش گذی شده بدند از گش خج شند برخی افراد که بهخبی این مضع را پیش بینی که بدند)می دانستند( بهسرعت بمك شهرندان انگلیسی آمدند تا سکه های نقره آنها را با طال جایگزین کنند از این مضع سد کالنی بهدست آرند. آث رکدی ناشی از این اقدام عاملی محرک برای استفاده از اسکناس های ذخیره کسری در انگلستان شد. در آن شرایط تج مجبر شدند تا قیمت هایشان را در عکس العمل باهش مقد پل بهشدت کاهش دهند. بسیی از آنان خد را در مرز رشکستگی می دیدند بههمین دلیل بههر نع درمان ممکنی تن در می دادند سیستم پلی تک فلزی 117 دراین سیستم در اقع یك فلز طال نقره با زن عی معین بهعنان احد پل کشر انتخ شده است. دراقع مشکالتی که نظام د فلزی ایجاد که بد اقتصادهای بزرگ آن رزگ مانند انگلستان فرانسه را اداشت که بهنظام تك فلزی بهعبتی سیستم تك فلزی عبت است از سیستمی که در آن فقط سک ه طال یا نقره رایج بد زش قاننی 118 ری بیند. داشت پل اصلی پایه محسب می گید. بدیهی است برای مبادالت جزیی از مسکک : مس نیك ل یا سایر آلیاژها استفاده می شد. کشرهای ایران چین هندستان دای سیستم پلی یك فلزی نقره انگلستان دای سیستم یك فلزی طال بد. انگلستان از سال 1816 میالدی رسما نظام تك فلزی طال را انتخ ک لیره طالی انگلیسی تنها احد پلی البته کشرهای ایران چین هندستان در همین مقطع دای سیستم پلی تك 119 می شد که برای ضرب پذیرفته میشد. فلزی نقره بدند. اما با تجه بهمشکالت مربطه بهافیش استخراج نقره عرضه آن در نیمه دم قرن 19 که بهنح بیسقه قیمت نقره کاهش داد مجب گید در ااخر قرن 19 تقریبا کلیه کشرها سیستم تك فلزی طال را انتخ نمایند. نیز از سال 1911 میالدی سیستم پلی پایه طال را رسما اتخاذ ک سیستم پلی بر )پایه سکه طال پایه شمش طال( پایه طال 121 کشر آمریکا نقره بهمرر زمان با تجه بهافیش استخراج آن نسبت بهتقاضا امتیاز کمیی خد را در مقایسه با طال از دست داد از ااخر قرن نزدهم میالدی سیستم پلی د فلزی طال نقره تك فلزی نقره بهتدریج جای خد را بهسیستم پلی تك فلزی طال اگذ ک.این سیستم که مبتکر آن کشر انگلیس بد از سال 1881 میالدی تا شرع جنگ جهانی دم متدال بد. دراین دره پل کاغذی با پشتانه صددرصد قل تبدیل بهطال رایج گید بانكه یا مرکزی مظف شدند بهمین طالیی که در اختی دند اسکناس منتشر کنند حجم اسکناس منتشر شده با مین ذخایر طال نسان ید. 121 بانكه یا پایه سکه طال مظف بدند همه آمادگی داشته باشند تا درمقل دریافت اسکناس سکه طال بهمتقاضی تحیل مرکزی در نظام از نمایند. پس مدتی بهمنظر محدد کن تقاضای تبدیل اسکناس بهسکه طال سیستم پایه شمشطال جایگزین سیستم پلی پایه سکهطال گید. زیرا تبدیل اسکناس بهشمش طال در برر مقد بیشتری اسکناس امکانپذیر بد هر متقاضی نمیتانست بهسهلت اسکناس را با طال دریك بانك معاضه کند. 115 Velde, François R., Warren E. Weber, and Randall Wright. A model of commodity money, with applications to Gresham's law and the debasement puzzle, Review of Economic Dynamics 2.1 (1999): McBride, James P. "Study habits of Isaac Newton." Education 114, no. 3 (1994): زمانی فراهانی مجتبی پل ز بانکدی. یرایش سم. تهران: انتشات ترمه ص Single Metal Monetary System 119 Christopher M. Meissner, A new world order: explaining the international diffusion of the gold standard, " Journal of International Economics 66, no. 2 (2005): Monetary system based on gold 121 Eichengreen, Barry, Exorbitant Privilege: The rise and fall of the Dollar and the Future of the International Monetary System. Oxford University Press, 2011.pp:68-78.

42 42 جزه اقتصاد کالن بانك مرکزی باید خرید فرش طال بهمین نامحدد در نرخ ثتی را تضمین که یا بهعبت دیگر احد پل باید برحسب یك مقد مشخص طال تعریف میشد. اات صادرات طال بشر آد حجم پل هم جهت با تغییرات ذخایر طال تغییر میک. هر ف میتانست آدانه طال را ذب که بهمصف گناگن برساند. پیش از جنگ جهانی ال در دره بین د جنگ کشرها استاندا بینالمللی طال را پایه نظام پلی خد قر دادند. سکه طال بهعنان بخشی از عرضه پل در گش محسب میشد. پلهای کاغذی هم قل تبدیل بهطال بدند نسبت بهطال سنجیده میشدند. بنراین تمام پلهای که بهطال تثبیت شده بدند بهطر خدک بهیکدیگر مرتبط میشدند. بهطر مثال دالر تقریبا بهای یك بیستم انس طال )1/55 گرم(پند بهای یك چهم انس طال) 7/75 گرم( تثبیت شده بدند.چن یك پند 5 برر دالر طال داشت 5 برر دالر هم زش داشت. اگر هزینه مبادله ی طال صفر میبد نرخ ز هرگز از نرخ برری دالر پند در ضرخانه )5 دالر بهای 1 پند( تجاز نمیک. لی اگر هزینه مبادله ی طال مثال %4 میبد هیچ کس حاضر نبد بیش از 5/2 دالر برای هر پند بپازد یا مقد کمتر از 4 98/ را دریافت کند. بدین ترتیب نرخ های ز هم در یك محدده معین ثت میماندند. بهاین معنی که از جریان مدام طال از یك کشر بشر دیگر 122 نظام پایه طال یك سازک خد تنظیم کننده داشت. جلگیری میک. د کشر بریتا آمریکا را در نظر بگیرید. فرض کنید بریتا بیش از آنچه که صادر میکند ا کند. بدیهی است که طال از بریتا خج میشد بهآمریکا ا میشد.در آمریکا بهطر خدک ذخایر پلی باال می. چن طال خدش پل بد. بعاله از آنجا که طال نعی ذخیره بانکی هم بهحس میامد با طال بهآمریکا بانكها هم بهذخایرشان میافزدند در نتیجه ذخایر اضافی پیدا میکند. این ذخایر اضافی بانكها امکان میداد که ام های شان را بسط دهند. با پل بیشتر امریکاییها خرج بیشتر میکند کمکم قیمتها باال میرفت. از سی دیگر بریتا مجدی طالی خد را از دست میداد. در نتیجه حجم پلش کاهش مییافت تقاضای کل قیمت ها افت میکند. یعنی در بریتا کاال ها از آمریکا ن تر میشد. این امر منجر بهافیش صادرات کاهش اات در بریتا میشد. سرانجام جریان خرج طال در بریتا متقف میشد. با این حال این نظام د کاستی بدی داشت. اال فرایند تعدیل بهسامان کن گاهی میتانست برای کشرها بسی دناک باشد. گاهی این اتفاق میافتاد که طال از کشری خج میشد که اقتصادش گرفت رکد بد. در این صرت نظام پایه طال باهش خدک عرضه پل کاهش تقاضای کل بیکی میانجامید. بنراین بین سیاستهای انبساطی که م ز رنق داخلی کاهش عرضه پل که ضرری نظام استاندا طال بد برخی پیش میامد. ثا گاهی عکس همین اتفاق در کشر اکننده طال ری میداد. بهاین ترتیب که جریان طال بشر ضعیت اقتصاد داخلی را بدتر میک. این حالت زمانی رخ میدهد که اقتصاد با فشهای ترمینیرمندی ربر میشد افیش خدک مین پل ترم را بیشتر میکند. پس از جنگ جهانی ال بهاسطه بحران رکد اقتصادی سال 1929 اغلب کشرها نتاستند سیستم پایه طال را حفظ نمایند انگلیس که داعیه رری این نظام را داشت در سال 1931 از سیستم استاندا طال خج شد. در سال 1933 فقط 5 کشر فرانسه سییس بلژیك هلند ایتالیا همچنان این سیستم راحفظ کند که تا سال 1936 بیشتر دام فت.بنراین تا حالی جنگ جهانی دم عمال سیستم پایه طال از بین رفت سیستم 124 پلی پایه طال ز نظام نرخ ز ثت قل تعدیل که بهنظام صندق بینالمللی پلIMF 125 هم معرف است. این 126 سیستم برتن دز نظام پلی پس از جنگ جهانی دم با تک کشرهای آمریکا انگلیس با مشکت 44 کشر در محلی بهنام برتن دز در آمریکا طرحریزی گید مقامات پلی کشرهای متحد در کنفراسی در نیهمشایر آمریکا گ هم آمدند. 127.در این نشست که کشرهای عض سازمان ملل متحد حضر داشتند پیشنهاد آمریکا مبنی بر رجعت بهسیستم پایه طال در جالی سال 1944 پذیرفته شد 122 Bob. Jessop, Regulationist and autopoieticist reflections on Polanyi's account of market economies and the market society, New Political Economy 6, no. 2 (2001): Fred L. Block, The origins of international economic disorder: a study of United States international monetary policy from World War II to the present. No Univ of California Press, 1977.pp: Gold And Exchange Base Monetary System 125 International Monetary Fund 126 Bretton Woods system 127 Dooley, Michael P., David Folkerts Landau, and Peter Garber, The revived bretton woods system, International Journal of Finance & Economics 9, no. 4 (2004):

43 فصل سم: پل 43 مقررگید کشرهای عض پل ملی خد را بر اساس طال یا یك ز قی سته بهطال )دالر( تعریف نمایند بانكه یا زش پل کشرشان را بهنحی حفظ نمایند که دامنه نسانات آن بیش از یك درصد ) 1 ) نباشد. مرکزی در این جلسه همچنین تشکیل مؤسسه صندق بینالمللی پل بهمنظر نظت بر سیستم پلی کشرهای عض نیز بهتصیب رسید. سیستم پلی بین المللی برتن دز حدد یك ربع قرن دام آ. درسال 1969 با شرع مجی از کاهش زش پل تسط کشرهای عض عمال پایه های این نظام درهم ریخت. پس از چند سال تالش برای نگهدی این سیستم با تعدیل دامنه نسانات مجاز نرخهای برر اسع به 4/5 سرانجام در مس سال 1973 آمریکا دالر را شن اعالم ک با این عمل مافقت نامه برتن دز با نرخ برری ثت پل کشرها از هم پاشیده شد. در این کنفرانس کشرهای شرکت کننده دسازمان مهم بینالمللی را نیز بد گذاشتند. یکی صندق بینالمللی پل که ظیفه کمك بهنظام پلی جدید را عهده د شد یکی بانك جهانی که بهتأمین مالی بازسازی پس از جنگ تسعه اقتصادی التم داشت. بههر حال هدف عمده نظام جدید این بد که نظام پایه طال را نگه دا لی از کاستی های آن بپرهیزد. ک صندق بینالمللی پل این شد که از یك طرف کسری تراز پاخت های کشرها را تصحیح کند از طرف دیگر ثبات ز های خجی را افیش دهد. بدین لحاظ نظام جدید بر سیاست نرخ ز ثت حذف محددیتهای زی قلیت تبدیل پلها تسعه سیستم پاخت بینالمللی چند جانبه مبتنی گید. بهیژه اینکه بر نرخ های ز تثبیت شده لی قل تعدیل بسی پافشی داشت. بهعنان محر نظام زش دالر تسط آمریکا بهای یك سی پنجم یك انس طال تعیین 128 شد. دیگر کشرها زش پلهای خد را بر حسب دالر تعریف کند. بدین ترتیب زش برری پلها با تافق تعیین میشدند. نرخ های ز در محدده 1 پیرامن نرخ رسمیاظه شده اجازه تعدیل داشتند. بهطر مثال در پند حل نرخ رسمی 2/8 دالر بهای 1 پند تثبیت شده بد. بنراین تحت نظام IMF پیش از 1971 زش رسمییك پل عبت بد از نرخ رسمیآن پل بهدالر یا پایهگذان این نظام دریافتند که برای تعدیل بینالمللی کسری ها ماد ها برخی ترتیبات باید ایجاد شد تا هنگام 129 بهطال. قع کسری یا ماد ب آیند. در ماقع آشفتگی در ب های ز خجی چه را تعدیل جد دا کشرها میتانند 131 یکی از آنها را انتخ کنند: زش پل خدرا تثبیت کنند) مداخله در ب از طریق خرید پل اضافی فرش پل هنگام کمیی(. تعرفهها محددیتهای دیگر ری اات را اعمال کنند. سیاستهای تقاضای کل داخلی برای انتقال منحنی عرضه پل خد را تغییر دهد. نرخ های ز را تغییر دهند. نظام IMF رش بینین را مطرح ک. راه دم را دلخاه نمیدانست چن مین تجت جهان کایی را کاهش میداد. البته در شرایط اضطری این رش را میپذیرفت. لی پافشی اصلی IMF ری سه را دیگر بد. اگر آشفتگی در ب ز گذرا باشد تغییر دادن نرخ ز ناپذیرفتنی میشد. چرا که افت زش پل درآینده معکس خاهد شد رخدادهای گذ بهپایان میرسند.بنراین تغییر دادن نرخ ز کی است بی فایده. در این حالت کشرها باید کسری گذرا را با مداخله در ب ز رفع کنند) راه ال(. از آنجا که احتمال دا کسری گذرا بزرگ شد صندق آماده بد که برای رفع کسری بشرها ام دهد تا از این طریق بهتثبیت زش پل خد بپازند.اینجا است که بدجه صندق نقش مهمیایفا میکند.بدجه صندق از کشرهای عض تأمین میشد چن کشرها با محددیت اندختههای زی ربریند پس مبلغی که صندق میتاند ام دهد محدد است.بنراین کشرها مجازند برای پشتیبانی از زش پل ملی خد در ب ز بهگنه ی گذرا دخالت کنند.فرش ز خجی نمیتاند یك راه حل همیشگی برای رییی با کسری های مدام باشد. برخی آشفتگی ها در ب ز گذرا نیستند بدین معنی که مین عرضه تقاضا ز در آینده بهسطح الیه خد بر نخاهد گشت.در چنین ضعی در مداخله ی ب گام های اساسی تری مانند تغییر در تقاضای کل داخلی)م 3( باید باشته شد. 128 Pukthuanthong, Kuntara, and Richard Roll, Gold and the Dollar (and the Euro, Pound, and Yen) Journal of Banking & Finance 35, no. 8 (2011): Michael D. Bordo, The Bretton Woods international monetary system: a historical overview, In A retrospective on the Bretton Woods system: Lessons for international monetary reform, pp University of Chicago Press, Andrew K. Rose, A stable international monetary system emerges: Inflation targeting is Bretton Woods, reversed, Journal of International Money and Finance 26, no. 5 (2007):

44 44 جزه اقتصاد کالن مثال اگر کشری سیاست های انبساطی تقاضای کل را بهاجرا بگذا ترم را باال بب کسری تجی ایجاد میکند برخی بین اهداف بینالمللی داخلی بجد نمیاید.سیاست انقباضی تقاضا برای کاهش ترم نیز یرای بد تراز پاخت ها مناسب تر است. برای اعمال چنین سیاستی صندق میتاند یك کشر را اد بهدریافت ام کند. با این حال تعدیل تقاضای داخلی همه یك راه دلخاه برای رییی با مساله تراز پاخت های بینالمللی نیست.چنانکه در بحث پایه طال مالحظه کیم یك کشر کسری د ممکن است تقریبا در معرض آسیب برآمده از رکد داخلی باشد. سیاست انقباضی تقاضای کل مساله ی تراز پاخت های خجی را حل میکند لی رکد را بدتر میکند.در چنین شرایطی سه انتخ ال ناکافی هستند.کشر در یك عدم تعادل اساسی قر دا نظام برتن دز فقط را باقیمانده )را 4 (را پیشنهاد میکند تغییر نرخ ز. مثال بریتا در سال 1949 زش پند را از 4/13 دالر بهای 1 پند به 2/81 دالر کاهش داد دبه در سال 1967 به 2/41 دالر پایین آ.آلمان نیز در سالهای زش رسمیمک را افیش داد.نتیجه اینکه نرخ های ز تثبیت شده بدند لی 131 تعدیل هم میشدند. برای چند دهه نظام برتن دز بهخبی ک میک بستر مالی الزم برای بد گسترش سریع تجت بینالمللی را فراهم میا.لی در دهه 1971 این نظام با دشی های بزرگی ربر شدکه در عمل بهسیاست تغییر زش رسمیپل متناسب با عدم تعادل های بدی) کسری یا ماد مدام( مربط میشد.قتی یك کشر دره ی کسری یا ماد را میگذراند این مساله رشن قطعی نبد که آیا این عدم تعادل گذراست) حالتی که کشر میتانست با خرید یا فرش پل خجی یا تغییر نرخ ز کسری یا ماد را تدبیر کند( یا نه بیانگر عدم تعادل بدی است.مافقت نامه برتن دز خدش هیچ کمکی نمیتانست بهاین بهیژه اینکه 132 مساله بکند.در هیچ جای آن مافقتنامه مساله ی عدم تعادل بدی سازکهای رفع آن تعریف نشده بد. کشرها کسری ها یا ماد های خد را تمدید میکند بهنظر نمیرسید که نیرهای خدک هم بتانند عدم تعادل ها را بر طرف کنند.کشرها هم سیاست های اقتصادی خد را در جهت هدفهای داخلی سق میدادند تا هدفهای خجی. افزن بر آن بهدلیل رشد تجت جهانی مشکل نقدینگی کمبد اندختهها نیز پدیدگشت. گرچه گمان میشد طال بهعنان اندخته ی بینالمللی بتاند بمك آید لی عرضه طال در اقتصاد جهانی با نرخ 1 تا 1/5 درصد ر بهپیشرفت بد حال آنکه تجت در دهه 1961 با نرخی نزدیك به 7 درصد در سال رشد میک. بعد از جنگ جهانی دم در کنفرانس برتن دز بیشتر کشرهای د بهاستفاده از پل فیات که بهدالر آمریکا ثت شده بد ری آند دالر آمریکا تنها پلی بد که زش آن نسبت بهطال ثت شده بد. در سال 1971 در زمان ریچا نیکسن آمریکا بهصرت یك طرفه پیمان برتن دز را لغ ک از این زمان بعد تمامیپل م استفاده در د تبدیل بهپل فیات شد سیستم بینظمیهای پلی 133 با فرپاشی نظام ثت نرخ ز در سال 1973 بسیی از کشرها تمایل بازگشت بهنظام پلی بر پایه تك فلزی بدند. لیکن این دیدگاه بتدریج ر بهافل نهاد. صندق بین المللی پل در ژانیه سال 1976 با اصالح ماده 5 اساسنامه خد بهاعضا اجازه داد که هر یك از نظام های نرخ ثت یا شن را برای پل خد انتخ کنند. کشرهای صنعتی از همان سال 1973 از بهاین ترتیب که رطه مستقیمیبین حجم پل در گش ذخایر طال ز معرفی 134 نظام نرخ ز شن پیری میکند. نکند بلکه حجم پل در گش را سته بهمتغیرهای کالن اقتصاد نظیر تلید ناخالص داخلی ترم تراز تجی رشد..کند. در کشرهای در حال تسعه اضاع بهگنه دیگری رقم خ. این دسته از کشرها ترجیح دادند پل خد را بهدالر آمریکا یا یك ز معتبر جهان پیند دهند. برخی نیز پل خد را بهحق باشت مخصص یا سبدی از زهای مختلف تعریف کند. کشرهای پای غربی بهرری آلمان نظام پلی پایی برای خد طراحی کند. بدین ترتیب که نرخ برری زها بین اعضا 131 Dooley, Michael P., David Folkerts Landau, and Peter Garber. The revived bretton woods system, International Journal of Finance & Economics 9, no. 4 (2004): Bartov, Eli, Gordon M. Bodnar, and Aditya Kaul. Exchange rate variability and the riskiness of US multinational firms: evidence from the breakdown of the Bretton Woods system. Journal of Financial Economics 42, no. 1 (1996): Irregularities Monetary System 134 Richter, Chris, Sascha Kraus, and Ricarda B. Bouncken,Virtual Currencies like Bitcoin As A Paradigm Shift In The Field Of Transactions, International Business & Economics Research Journal (IBER) 14, no. 4 (2015):

45 فصل سم: پل 45 در یك دامنه محدد نسان داشت لی با بقیه کشرها بهصرت شن تعریف میشد. این ترتیبات بهپایه اساس معرفی احد پل پایی )یر ) منجر گید نقش یا ظایف پل ظایف همانگنه که بیان شد در طل تیخ اناع مختلف پل جد داشته است که فغ از نع جنسیت آن همگی نقش یکسانی را داشتهاند که بهشرح زیر میباشد: پل بهعنان سیله مبادله 135 از یك نظر بهعنان اصلیترین نقش که مجب تحالت پل نیز شده است پل سیلهای برای پاخت بهای کاالها خدمات خریدی شده است. ما میتانیم با پل کاال خدمت خریدی کنیم. اگر کاال خدمتی را بفرشیم در مقل آن پل دریافت میکنیم. استفاده از پل بهعنان یك سیله مبادله مجب کایی اقتصادی شده از اتالف قت صرف هزینه جهت دادستد کاالها جلگیری میکند. رطه کاال کاال در اقتصاد امرز نقش مهمی ایفا می کند در بسیی ما کاال بدن اسطه قر گرفتن پل با کاالی دیگر مبادله می شد لی باید تجه داشت که سیاستگذی های اقتصادی شرایط اقتصادی جامعه عاملی مثر در استفاده از اینگنه مبادالت تهاتری است. 136 بهاین معنی که اگر در اقتصاد مثال نرخ مالیات باال باشد مانند انگلستان افراد گرایش دند که از مبادالت کاال با کاال استفاده کنند تا از پاخت مالیات معاف شند. مثال دیگر شرایط تحریم پل بهعنان معی سنجش زش 137 نقش دیگر پل بهعنان معی سنجش مقایسه کاالها خدمات با یکدیگر است. بهعبت دیگر با پل میتان کاالها را با یك معی احد زشگذی که زش کاالها نسبت بهیکدیگر را با آن معی احد کههمان احد پلی میباشد م مقایسه اگر پل جد نداشت بهمانند دران مبادالت پایاپای بایستی کلیه کاالها خدمات نسبت بههم زشگذی میشدند 138 قر داد. که با تنع عظیم کاالها عمال این امر غیرممکن بد. بدین ترتیب که زش کاالها با پل مشخص می شد آن گاه میتان زش کاالهای مختلف را با هم مقایسه ک قسمت نسبی کاالها خدمات را دریافت بدین ترتیب انتخ از بین کاالهای مختلف آسانتر می شد شخص راحت تر می تاند درید که کدام کاال برای ی مطلبیت بیشتری بههمراه دا از طرف دیگر بهدلیل سهلت زش گذی کاالها سهلت مبادالت امکان تقسیم ک بیشتری فراهم می شد تلید تخصصی تر شده بنراین استفاده از منافع تخصصی شدن ممکن میشد پل بهعنان 139 سیله حفظ زش یکی از نقش های مهم لی مبهم پل ظیفه حفظ زش آن است. با تجه بهترم بحث زش زمانی پل بهنظر میرسد که پل سیله حفظ زش نباشد. با در نظر گرفتن ریسك دزدی آتش سزی فاسد شدن هزینه نگهدی کاالهای فیزیکی همچنین بحث قدرت نقدشندگی نقش پل بهعنان سیله ح ظف زش مشخص بدین معنی که اگر شخص درزمان 141 میشد. حال مقدی پل در اختی داشته باشد آن را ذخیره نماید در زمان آینده از پل خد بتاند در جهت رفع زمندی هایش استفاده کند در حالیکه زش کاالهایی که در آینده خریدی می کنند کمتر از زش همان کاال در حال حاضر نباشد. یك دایی قتی نقد است که بتاند بهآسانی بدن هزینههای باالی تبدیل برای مبادله کاالها خدمات م استفاده قر گرفته احتماال هزینه ناشی از زیان سرمایه ای آن حداقل است.پل در مقایسه با سهام... از نقدینگی بیشتری برخ است 135 Medium of exchange 136 McLeay, Michael, Amar Radia, and Ryland Thomas, Money in the modern economy: an introduction, Bank of England Quarterly Bulletin (2014): Q Measure of value 138 Stellar, Jennifer E., and Robb Willer, The Corruption of Value Negative Moral Associations Diminish the Value of Money, Social Psychological and Personality Science 5, no. 1 (2014): Store of value 140 Allen, Franklin, Elena Carletti, and Douglas Gale, Money, financial stability and efficiency, Journal of Economic Theory 149 (2014):

46 46 جزه اقتصاد کالن.با این اصاف امکان ذخیره ثرت پسانداز ف هم می شد هزینههای ناشی از پس اندا کاالیی کاهش می ید. )هزینه انب یا تبدیل کاال بهصرتی که قل ذخیره کن باشد (. بهعنان مثال شخصی که تلید کننده سبزیجات می باشد. اگر بخاهد محصل خد را ذخیره کند در آینده از آن استفاده کند. مجبر است آن را خشك که در انب نگهدی کند کههزینههایی را بهدنبال دا. البته باید این را در نظر داشت که گاهی پلها این ظیفه خد را بهدرستی انجام نمی دهند. در جامعی که ترم باالیی دند قدرت خرید پل مرتبا بهسرعت کاهش می ید در این حالت دیگر نمی تان گفت زش پل در طل زمان حفظ شده است. در چنین جامعی مانند کشر ما افراد سعی می کنند پل را بهصرت داییهای دیگر در آند ذخیره نمایند تا از اثرات ترم )کاهش قدرت خرید پل در زمان( در امان بمانند در آینده برای مخج خد دبه داییهای خد را بهپل تبدیل می کنند این عمل در د مرحله تبدیل پل بهدایی تبدیل دایی بهپل هزینههایی را بههمراه دا پل بهعنان ری برای پاختهای آتی 141 پل عاملی در جریان فعالیتهای اقتصاد مؤثر بر شاخصها نسانات آن است. تأثیرپذیری رکد رنق اقتصادی در 142 نتیجه عامل پلی تسط کینز پیرانش گسترش یافت. پاختهای آتی بهد صرت انجام می شد. کاال خریدی می شد خرید پاخت پل در آینده را تعهد می کند )آنچه که در مبادالت پایاپای امکان پذیر نبد ). در این حالت چن پل ظیفه حفظ زش را نیز دا فرشنده می داند با پلی که در آینده دریافت می کند می تاند قدرت خرید خد را حفظ کند. البته اگر اقتصاد در شرایط ترمی باشد طبیعی است که قیمت نسیه کاال باالتر از قیمت نقدی آن باشد هر چه ترم باالتر باشد فرشنده برای حفظ قدرت خرید خد در آینده مجبر است قیمت نسیه کاال را باالتر بب. در اقتصادهای مدرن امرزی بسیی از کاالها برای تلید بهزمان قل مالحظه ای ز دند مثال ممکن است 6 ماه یا یکسال پس از شرع بهتلید کاال آماده فرش شد چنین کاالهایی معمال پس از سفش تلید می شند در آن پاختها بت آن معمال در آینده صرت میگی. پاختهای آتی بهخصص در مای که زمان تحیل کاال با زمان پاخت جه آن فاصله زیادی دا اهمیت زیادی می 143 ید. بهعنان مثال هنگامی که خانه ای خریدی می شد جه آن در طل 15 سال ماهیانه پاخت می شد تعریف عملیاتی پل همان گنه که در قسمت تعریف پل بیان شد باشته یا متفاتی میتاند از پل بهعمل آمده محاسبه آن را مشکل نماید. اما از آنجایی که در هر اقتصادی بانك مرکزی متلی عرضه ب پل آن میباشد لذا تعریف عملیاتی از پل الزم است که بهاناع زیر تقسیم میشد: M1: ریک در این ریک مؤلفههای عرضه پل شامل سکه اسکناس در دست مم حسهای سپه جی )دیدی( اندازهگیری میشد. در این رش اندازهگیری پل در هر اقتصاد مدنظر کشناسانی است که تنها نقش معامالتی پل را در نظر گرفته از آن بهعنان ر مبادله استفاده میکنند. از این ر این رش سپههای پسانداز مدتد را در زمره تعریف پل 144 نمیآ. M1 = DD CU 146 = M1 پل = سکه اسکناس در دست مم + سپههای جی )دیدی( 141 A tool for future payments 142 DeSteno, David, Ye Li, Leah Dickens, and Jennifer S. Lerner, Gratitude a Tool for Reducing Economic Impatience, Psychological science (2014): Talbott, John A., and Steven S. Sharfstein, A proposal for future funding of chronic and episodic mental illness, Psychiatric Services (2014). 144 Tanzi, Vito, Income taxes and the demand for money: a quantitative analysis, PSL Quarterly Review 32, no. 128 (2014). 145 Demand Deposits (Funds In Checking Accounts) 146 Currency In Circulation unit

47 فصل سم: پل 47 در مباحث پلی مفهم پل تسط این رش شناخته میشد. این رش بهطر کلی پل را بهعنان ر مبادله دادستد میشناسد اما در نظریههای تقاضای پل سپههای پسانداز مدتد در تعریف پل گنجانده میشند. بر این اساس پل بهشکل یك دایی در نظر گرفته میشد. بنراین میباشد: M محددترین شکل سنجش مقد پل در اقتصاد است شامل ما زیر اسکناس در دست مم )به جز مین پلی که تسط فدرال رزر خنهدی یا بانكها نگهدی میشد( چكهای مسافرتی سپه دیدی )حسهای جی بانك که بهآن بهرهای تعلق نمیگی ( این بخش سپههای دیدی را که مربط بانكها دلت یا سازمانهای خجی است شامل نمیشد دیگر سپههای چکی: بهطر قل مالحظهای شامل حاله حسهای قل باشت میباشد. ریک M2: نظریه پان در این رش نقش بزرگتری برای پل در نظر میگیرند بهاج تعریف پل در M1 مین شبه پل نیز اضافه میشد. منظر از شبه پل داییهایی هستند که تانایی باالیی در نقدشندگی دند بهطر مستقیم میتانند بهری در پاختها تبدیل شند. از دیدگاه دیگر شبه پل داییهای را در بر میگی که عاله بر قدرت نقدینگی باال دای سد زیان اندکی برای سرمایه باشند. سپههای پسانداز کتاهمدت بلندمدت سپههای قرضالحسنه سپههای متفرقه دیگر شبه پل میباشند. سپههای متفرقه شامل سپههای ضمانتنامه پیشپاختهای اعتبات اسنادی پسانداز ککنان 147 بانكها پیشپاخت معامالت جه صندق بازنشستگی میشد. حجم نقدینگی: + M1 = M2 شبه پل M2 شامل ما زیر است: M1 سپههای پسانداز )شامل حسهای سپه ب پل( سپههای بانکی مدتد که کمتر از صد هر دالر باشد. )در عرف بهنام گاهی پل سپه یا همان گاهی سپه شناخته میشد( مانده جه خ ب پل )جه خی که دست کم کمتر از 51 هر دالر باشد(. ریک M3: این تعریف که دامنه بزرگتری از عرضه پل را شامل میشد سپههای مدتد با قام بزرگ بهM2 افزده میشد. همه مؤسسات سپههای بیش از صد هر دالری را بهصرت گاهینامه سپه نگهدی میکنند که در اقع همچن 148 اقبهاد دلتی در بهای مالی دادستد میشد از این ر قلیت نقدشندگی باالیی دا. + M2 = M3 سپههای مدتد بیش از صد هر دالر )گاهینامههای سپه( M2 در مقایسه با دیگر رشهای اندازهگیری پل M3 حجم بیشتری را در بر میگی شامل ما زیر است: سپههای بانکی مدت د بیش از صد هر دالر مانده در نهادهای صندقهای ب پل )کمترین سرمایهگذی در این صندقها بهمین 51 هر دالر است.( ریک L: با اضافه کنM3 بهچند ر مالی )اق تجی اق خنه کتاه مدت..( که بهسرعت با هزینه کمیبه M1 تبدیل میشند یك رش سیعتری از پل که با L نشان داده میشد حاصل میشد. 149 L = M3 اق قرضه کتاه مدت قل معامله در ب + اق خنه کتاه مدت + اق قرضه پسانداز Nguyen, Van Bon, Effects of fiscal deficit and money M2 supply on inflation: Evidence from selected economies of Asia, Journal of Economics, Finance & Administrative Science 20, no. 38 (2015). 148 Dreger, Christian, and Jürgen Wolters, on the empirical relevance of the Lucas critique: the case of euro area money demand, Empirica (2015): Mankiw, N. Gregory, and Lawrence H. Summers, Money demand and the effects of fiscal policies, Journal of Money, Credit and Banking (1986):

48 48 جزه اقتصاد کالن خالصه صادر ای از شاخصهای تعریف پل کنندگان پل سپه تعریف محدده پششی پل در گش پل + سپه دیدی سپه دیدی: معملی های سپه صرفه های جیی تقاضا سپه در )سپه سپه فعلی در اطالع سپه های یژه سپه برای پاخت مالیات( منهای چك سفته برگر شده تسط مسسات مالی شاخص M1 M2 + همه مسسات سپه گذی بانك مرکزی بانكها ی دای مجز کلیه سپههاM1 پل + گاهی سپه M3 M1 شبه + پس انداز سپه های مدت + پس انداز ثت + قسط + سپه های زی: شبه پل L مالی + تراست سرمایه گذی + فرم M3 تراست + همانند ها اق قرضه بانك + اق قرضه مستقیم صادر شده تسط بانك + اسناد تجی صادر شده تسط مسسات مالی + اق بهاد دلتی + اق قرضه خجی M1 مسسات مالی م بررسی برایM3 حس بانكها اعتماد در داخل کشر دای مجز دلت مرکزی شرکت های بیمه غیره صدر اق قرضه خجی سازمان پایه پلی بهجمع ستن بدهیها یا جمع سنن دایی ها ترازنامه بانك مرکزی گفته میشد. بدهی 151 پایه پلی یا پل پر قدرت های بانك مرکزی شامل اسکناس مسکک نزد مم بهعاله سپه بانكها نزد بانك مرکزی است دایی های بانك مرکزی شامل طال ز بدهیهای دلت بانكها بانك مرکزی است. معادله H=R+C مبین آنست که پل پر قدرت)پایه پلی( H نزد بانك مرکزی است. پل پر قدرت در برر شبه پل 152 بهعاله سپههای بانکی 151 برر است با جمع اسکناس مسکک تلید شده ناشی از فعالیت بانكه یا با فعالیت بانكه یا D0 که تجی تعامالت افتصادی مم است. حجم پل در گش تنها سته بهپایه پلی نیست تجی مم در تعامالت اقتصادی نیز مرتبط است. 153 طبق فرمل حجم پل در گش حجم پل الیه)پل پر قدرت( R برر D0/R است نرخ ذخیره قاننی بانكها نزد بانك مرکزی است. پایه پلی بهنسبت میان اسکناس عرضه شده تسط بانك مرکزی مجمع داییهای این بانك که بهعنان پشتانه اسکناس قل قبل باشد گفته میشد. هرچه این نسبت بزرگتر باشد مین نقدینگی بهتبع آن ترم بیشتر است. بهعبت دیگر بزرگ بدن این نسبت نشانگر پایین بدن زش پل است.در اقع پایه پلی عبت است از: 1 صرت بدهی مقامات بانکی )بانك مرکزی( بخشهای خصصی )اسکناس مسکک در دست مم 2 صرت بدهی بانك مرکزی بانكها شامل: اسکناس مسکک نزد بانكها سپههای قاننی سپههای اضافی بانكها نزد بانك مرکزی. همچنین میتان پایه پلی را بهصرت حاصل جمع داییهای خجی داخلی بانك مرکزی بیان ک. تغییرات پایه پلی در اقتصاد را میتان تعی از تغییرات داییهای مالی بانك مرکزی بهشم آ. بانك مرکزی در کشرها ظیفه انتش اسکناس را بهعهده دا. این بانك از ذخایر زی )ذخایری از زهای معتبر د مانند دالر پند( ذخایر 150 High Powered Money 151 Currency 152 Reserves 153 Palley, Thomas I., Money, fiscal policy, and interest rates: a critique of modern monetary theory, Review of Political Economy 27, no. 1 (2015): 1-23.

49 فصل سم: پل 49 طال مطالبات از دلت مطالبات از بانكها بهعنان پشتانه برای انتش اسکناس استفاده میکند. بدهی بانك مرکزی نیز همان اسکناس مسککات در دست مم ذخایر قاننی اضافی احتیاطی بانكه یا 154 تجی است. بانك مرکزی باید بهای داییهای خد اسکناس منتشر کند لی در برخی ما مانند اعطای اعتب ام بانكه یا تجی بهجای انتش اسکناس تحیل آن بانك تجی میتاند بهصرت دفتری حس آن بانك را بستانک کند بهسیله آن حق اعطای ام را بهمتقاضیان ام میدهد. براساس مطالب فق پایه پلی را میتان در چچب ترازنامه بانك مرکزی نشان داد که عبت است از داییها: بدهیها: خالص داییهای خجی بانك مرکزی شامل : مجدی ز خالص مطالبات از خج ذخایر طال ضریب تکاثر 155 خالص مطالبات بانك مرکزی از دلت شامل: مطالبات از بخش دلتی سپههای بخش دلتی حس سرمایه بانك مرکزی اق قرضه دلتی مطالبات بانك مرکزی از بانكه یا اسکناس مسکک در دست مم تجی شامل: امها اعتبات اعطایی بانكه یا اسکناس مسکک نزد بانكها )نقدینگی در صندق بانكها سپههای یژه بانکی نزد بانك مرکزی)ذخایر اضافی بانكها سپههای قاننی بانكها نزد بانك مرکزی )ذخایر قاننی بانكها. تجی. ضریبی است که قدرت افیش حجم پل را بر اساس فعالیت بانكهای تجی نشان میدهد. بهتعبیر دیگر نشانگر آن هنگامیکه بانك مرکزی با افیش پایه پلی )مثال با 156 است که در ای هر احد پایه پلی حجم پل چقدر تغییر میکند. انتش اسکناس( یك ریال منتشر میکند بر اثر سپه گذی مم در بانكه یا تجی اعطای ام بانکی در اقع بیش از یك ریال پل ایجاد خاهد شد. بنراین برای خلق پل در یك اقتصاد میتان ضریب تکاثریای مطرح ک که بر اساس آن تغییرات پایه پلی منجر بهتغییر حجم )عرضه( پل میشد. اندازه ضریب تکاثر بهنسبت ذخیره قاننی سپهها بستگی دا. افیش این نسبت از زش ضریب تکاثر فق میکاهد بالعکس. بانك مرکزی با انتش اسکناس یا ایجاد پل از طرق دیگر تدا سبب بجد آمدن بهگش افتادن مقدی پل میشد. آنگاه مم یا سپهگذن بخشی از پل جدید را بهصرت اسکناس نزد خد نگهدی که بقیه آن را بهصرت سپه بانکی نزد بانكه یا پس بهاین ترتیب بهای ایجاد هر پل جدیدی تسط بانك مرکزی 157 تجی سپه میگذند. بخشی از آن بهصرت سپههای بانکی در اختی بانكه یا تجی قر میگی. بانكه یا تجی نیز بخشی از سپهه یا سپهگذان را بهصرت ذخیره نگهدی که بقیه آن را صرف اعطای ام اعتب بهامگیرندگان مینمایند اما اعطای ام اعتب بهمعنای ایجاد یك پل جدید اعتبی است. زیرا عاله بر آنکه حق باشت برای سپهگذ اصلی محفظ است حق استفاده از سپه خد را دا برای ام گیرنده نیز از طریق اعتب یك سیله پاخت داد ستد فراهم شده است که منشا آن اعطای اعتب بانكه یا تجی است. در اقع پل جدید اعتبی بهجد میآید. با مثالی از دران گذشته این قضیه بهتر مشخص میشد. فرض کنید در شهر نیز صراف قل اعتمادی در ب حضر داشته که افراد بخشی از پلهای خد را نزد ا امانت می گذند بهمقع لزم آن را دریافت میکنند. در عمل ف امانت گذ 154 Dyker, David A, the Degeneration of the Yugoslav Communist Party as a Managing Elite a Familiar East European Story? Yugoslavia and After: A Study in Fragmentation, Despair and Rebirth (2014): Money Multiplier 156 Van den End, Jan Willem, The breakdown of the money multiplier at the zero lower bound, Applied Economics Letters 21, no. 13 (2014): Cline, William R. Quantity Theory of Money Redux? Will Inflation Be the Legacy of Quantitative Easing? No. PB

50 51 جزه اقتصاد کالن بگی. تجربه میتاند با گذاشتن پلهای خد نزد ا رسیدی دریافت کند. اگر صراف فق الذکر فی شناخته شده امضای ا معتبر باشد ف امانتگذ میتاند از رسید صراف بهجای پل در معامالت استفاده کند. فی که رسید صراف را در اء کاال دریافت میکند میتاند با مراجعه بهصراف معادل رسید سکه دریافت کند یا اینکه رسید را در معامالت خد ب ب. بهاین ترتیب بهجای سکههای طال رسیدهای صادره از سی صراف در معامالت بهعنان پل ب می سکههای طالی بهعنان پشتانه رسیدها کب دا. اگر فی تمایل داشته باشد که رسیدهای خد را بهپل نقد تبدیل کند میتاند با مراجعه بهصراف سکه تحیل نشان میدهد که فقط درصدی از رسیدها جهت صل سکه بهصراف جاع می شد مقی رسیدها در ب در حال چرخش است. بنراین هیچ گاه بلیه سکهها زی نخاهد بد. لذا کافی است صراف مذکر فقط درصد احتیاطی سکهها را برای پاخت رسیدهای برگشتی نزد خد نگاه دا. ا میتاند از مقی سکهها برای ام دادن بهسایرین استفاده کند. همچنین صراف میتاند این سکهها را همانند مقی سکهها بهعنان پشتانه نگاه دا معادل آنها رسید صادر کند. فرض کنید هر سکه نزد صراف بهامانت گذاشته شد ه باشد. صراف هر احد رسید صادرکه بهصاحبان آنها میدهد. ا بهتجریه دریافته است که در شرایط عادی هیچگاه بیش از مثال بیست درصد رسیدهرای تبدیل بهسکه بهنزد ا برنمیگد. بنراین میتاند دیست سکه را بهعنان پشتانههر احد نگاه دا از هشتصد سکه برای ام دادن استفاده کند. این هشتصد احد نیز میتاند در قالب رسید باشد. با صدر این مقد رسید جدید باید متناسب با آن پشتانهای هم جد داشته باشد. هشتصد احد رسید جدیدا صادر شده زمند فقط 161 سکه بهعنان پشتانه است مقی سکهها یعنی 641 سکه میتاند مجددا برای ام دادن استفاده شد تقاضای پل 158 تقاضای پل عبت است از مقد پلی که افراد آن را در قالب اسکناس مسکک حس جی نگهدی مینمایند. بیان دیگر تقاضا برای پل 159 جهت نگهدی یا تقاضای پل دالیل مختلفی در قالب انگیزه تقاضای پل مطرح گیده است. بهمفهم آن است که افراد در هر زمان گرایش بهنگهدی چه بخشی از دایی خد بهصرت نقد یا پل دند. بهعبتی تقاضا برای پل بهمفهم جریان پل صرف آن برای هزینههای جی رنه نمیباشد بلکه تقاضا برای مجدی پل در هر زمان در فرایند کاهش نرخ بهره تسط مقامات پلی مم گرایش بهافیش تقاضای پل دند در حقیقت گاهی کاهش 161 است. نرخهای بهره رضایت آنها را تأمین نمیکند چرا که در این حالت هزینه فرصت نگهدی پل کاهش یافته است. معمال در نرخهای بهره پایین انگیزه برای نگهدی پل بهصرت نقد باال می گرایش بهسمت خرید اق بهاد بیشتر میشد. بنراین بین نرخ بهره تقاضا برای پل )تقاضا برای مانده حقیقی پل( رطه نهای دیده میشد. همینطر میتان زمانی را که نرخهای بهره در حال افیش هستند بررسی ک. در این شرایط هزینه فرصت نگهدی پل باال می تمایل بهنگهدی پل بهشکل نقد آن کاهش میید. نظریههای تقاضای پل بهشرح زیر است: نظریه کینز 161 کینز با عنان کن د انگیزه جدید از نئکالسیك ها پافراتر میگذا برای پل عاله بر خصیصه سیله مبادله بدن مطلبیت ذاتی نیز قائل است د نع تقاضای پل را از هم مشخص میکند.تقاضای نع ال برای تشکیل نقدینه داد ستد نقدینه احتیاطی است که الی از د انگیزه نخستین ( انگیزه درآمد انگیزه کسب( دمیاز انگیزه احتیاطی )انگیزه سم( 162 سرچشمه میگی. حال میپازیم بهانگیزههای تقاضای پل. 158 Demand for Money 159 Ragot, Xavier, The case for a financial approach to money demand, Journal of Monetary Economics 62 (2014): Dreger, Christian, and Jürgen Wolters, Money demand and the role of monetary indicators in forecasting euro area inflation, International Journal of Forecasting 30, no. 2 (2014): john maynard keynes 162 Atchariyachanvanich, Waranya,Changes in Structure of Demand for Money after the 1997 Asian Crisis, AU Journal of Management 1, no. 1 (2014).

51 فصل سم: پل انگیزه معامالتی عاملی که کینز تحت عنان تقاضای معامالتی در تقاضای پل مثر می داند همان است که کالسیك ها در نظریه مقدی پل عامل مثر در تقاضای پل می دانستند همان طر که در مکتب کمبریج هم عنانشد چن افراد دریافتها پاختهایشان 164 همزمان صرت نمی گی همه مقدی پل نقد برای معامالت خد نگهدی میکنند. علت اینکه دریافت ها پاخت ها همزمان صرت نمی گی این است که: 1 -تلیدکننده برای تامین نهادههای تلید قبل اینکه تلیدی صرت پذی درآمدی حاصل شد مقدی پل نقد را برای تامین هزینههای تلید خد از جمله پاخت حقق دستمزد نگه می دا. باید هزینه کند. پس 2 -مصرف کنندههم هنگامی که درآمد خد را دریافت می دا باید مقدی از درآمد را بهصرت پل نقد نگه دا تا در طل زمانی که تا دریافت بعدی درآمد فاصله است بتاند مایحتاج خد را تهیه کند. کینز مین تقاضای معامالتی Yرا تعی از درآمد می داند معتقد است همراه افیش درآمد تقاضای معامالتی پل هم افیش می ید. f.> 0 L1 = K f(y) :K درصدی ازدرآمد که بهصرت پل نقد نگه می دا کینز معتقد است K ثت است. کینز معتقد است که یکی از مهمترین دالیل تقاضای پل عدم مطقت یا یکی نبدن زمان دریافت درآمد مصرف میباشد. افراد اغلب ز مصرفی بهصرت رزمره داشته بایستی پل برای مخج رنه داشته باشند اما درآمد خد را در یك رز خاص برای دره خاص دریافت مینمایند. از آنجایی که مخج افراد تا حد زیادی بستگی بهسطح درآمد آنها دا لذا تقاضای پل برای انگیزه معامالتی تعی از درآمد ملی میباشد. انگیزه احتیاطی 165 افراد بنگاهها همیشه میتانند با حادث رخدادهای غیر مترقبهای اعم از خشایند یا ناخشایند ماجه گند که مستلزم صرف پاخت پل باشد. لذا یك قسمت از تقاضای پل تحتتأثیر عامل غیرقل پیشبینی میباشد که این شکل از تقاضای پل نیز تعی مستقیم از درآمد م یل میباشد. عامل دیگری که کینز در تقاضای پل مثر می داند تحت عنان تقاضای 166 احتیاطی پل بررسی می شد. تقاضای احتیاطی پل مقدی از پل است که برای ما پیش بینی نشده تقاضا می شد. افراد همیشه مقدی پل را بهصرت نقد برای حادث غیر مترقبه ما پیش بینی نشده نگه می دند. این پل تحت تاثیر درآمد )مانند پل معامالتی( قر دا بهنرخ بهره سته نمی باشد. عاله بر درآمد عامل دیگری که در تقاضای احتیاطی پل تاثیر می گذا نرخ ترم است. یعنی اگر نرخ ترم باال باشد چن قدرت خرید پل نقد در طل زمان کاهش می ید نگهدی پل نقد عقالیی نمی باشد f(y). L2 = البتههر چند کینز معتقد بد نرخ بهره در تقاضای احتیاطی پل تاثیری ندا لی برخی از اقتصاد دانان ذکر می کنند که حساسیت تقاضای احتیاطی پل بهنرخ بهره صفر نمی باشد هنگامی که نرخ بهره از حد معینی باالتر افراد تقاضای احتیاطی پل نقد را کاهش می دهد. انگیزه سفته بازی 167 کالسیكها معتقد بدند که افراد پل را تنها برای انگیزهه یا معامالتی احتیاطی تقاضا مینمایند. لیکن کینز بر این اعتقاد بد که افراد عاله بر د هدف فق برای انگیزه سمینیز پل نزد خد نگهدی مینمایند کههمان انگیزه سفته با یز میباشد. منظر از تقاضای سفته بازی پل این است که پل با هدف امید انجام معامالت سدآر بهری از فرصتهایی که پیش میآید نگهدی شد. از آنجایی که نگهدی پل در شکل ساده آن مشمل هزینه فرصت بده باعث از دست رفتن 163 The Trade motive 164 Kundu, Nobinkhor, and Muhammad Musharuf Hossain Mollah, Empirical Approaches to the Post-Keynesian Theory of Demand for Money: An Error Correction Model of Bangladesh, (2014): The precautionary motive 166 Wang, Harry Hainan, Michael Shengtao Wu, Jiechen Liu, and Lindi Tang, Cash Is King: Time Preference of Chinese Investors and Cancellation Axiom in the Intertemporal Choice, ASBBS Proceedings 21, no. 1 (2014): speculation motivation

52 52 جزه اقتصاد کالن سد ناشی از سرمایهگذی در اق بهاد یا حسه یا بنراین 168 سپه سرمایهگذی میشد. این قسم از تقاضای پل با نرخ بهره رطه معکس داشته با باال رفتن نرخ بهره یا بهعبت دیگر هزینه نگهدی پل تقاضای سفته بازی پل کاهش میید بالعکس. نع دیگر تقاضای پل تقاضایی است که سداگران برای پل دند. این گره پل نقد را نگه می دند درماقع الزم که می تانند از آن سد زیادی بهدست بیند از آن استفاده کنند بهاصطالح سداگران کسانی هستند که برای فرصت طالیی پل را نگه می دند. تقاضای نقدینگی پل بهد دلیل ایجاد می شد : نقش پل بهعنان ذخیره ثرت آینده نامعلم اقتصاد پیش بینی سادگران از آینده اقتصاد در حالیکه کالسیك ها برای پل هیچ نقش اقتصادی قائل نمی باشند کینز با بیان اینکه افراد از بین دایی های مختلف دست بهانتخ می زنند بهنرخ بهره دایی ها اشه می کند. کینز نرخ بهره را عاملی جهت نگه دی پل نقد تقاضای پل می داند. ی عنان می کند افراد مقدی پل را کنز می کنند این پل نه مصرف می شد نه ام داده می شد لذا باعث کمبد تقاضا بیکی می شد این اتفاق هنگامی می افتد که مم احساس کنند سرمایه گذی ام دادن پل برای سرمایه گذی زیان ب است یا هزینه فرصت نگهدی پل نقد بسی ناچیز است. 169 ک: بنراین افراد برای نگهدی پل نقد سرمایه گذی دست بهانتخ می زنند نرخ بهره عامل جدا شدن از نقدینگی است. یعنی همه بین نرخ بهره تقاضای سداگری رطه معکس جد دا افراد ترجیح می دهند پل خد را بهصرت اق قرضه یا سایر دایی های بهره رسان نگهدی نمایند در حالی که با کاهش نرخ بهره افراد ترجیح خاهند داد پل نقد بیشتری را با انگیزه ساگری درآینده نگه دند. دالیل رطه معکس نرخ بهره تقاضای پل نقد را بهصرت زیر می تان بیان نرخ بهرههمان هزینه فرصت نگهدی پل نقد است. اگر ف پل خد را بهصرت نقد نگه نمی داشت بهصرت سایر دایی ها تبدیل می کچه مین سد عایدش می شد که حاال با انتخ پل نقد بهجای سایر دایی ها از آن سد صرف نظر که است. اضح است کههنگامی که نرخ بهره یا نرخ بازدهی دایی های غیر از پل باال باشد هر فی که ثرت دایی خد را بهصرت پل نقد نگهدی که است از سد زیاد صرف نظر که از دریافت نرخ بهره دایی های دیگر محرم شده است پس هر کس سعی می کند هنگامی که نرخ بهره باالست ثرت خد را بهصرت دایی های بهره رسان مانند اق قرضه 171 درآ نظریه مقدی 171 نظریهای است که نحه تعیین سطح قیمتها را در یك سیستم اقتصادی ساده مشخص میکند. این نظریه پیش بینی میکند که سطح قیمتها نسبت مستقیم با حجم پل در اقتصاد دا. زمانیکه پیرامن نظریههای پلی صحبت میشد هدف بررسی تباطات منظم مجد میان پل سایر متغیرهای اقتصادی است. بهعبت دیگر مجمعه این نظریهها بهدنبال شناخت تبیین رفتهای جامعه پیرامن تقاضای پل نحه تاثیرپذیری آن از متغیرهای اقتصادی یا تاثیرگذی آن بر رفت این متغیرها میباشد. تغییر حجم پل در دراز مدت هیچ اثر اقعی ندا لی سطح قیمت ها را تغییر خاهد داد. از سی دیگر طبق نظر کالسیك ها محصل در اشتغال کامل بهسیله تع تلید عملیات ب ک رقتی از قبل تعیین شده است. لذا حجم پل قیمت را تعیین می کند. اگر ب پل در تدا در تعادل باشد در آن صرت افیش عرضه پل باعث عدم تعادل ب پل می شد )عرضه پل بیش از تقاضای آن می شد(. از آنجا که مقد محصل ثت است از این ر تعادل در ب پل تنها در صرتی بهحالت ال باز می گد که سطح قیمت افیش ید. دلیل اینکه چرا در الگی کالسیك قیمتها افیش می ید این است که با افیش عرضه پل خانها بنگاهها پل بیشتری تقاضا) نگهدی( می کنند مانده پل اضافی برای خرید کاالها 168 Chick, Victoria, and Geoff Tily, Whatever happened to Keynes s monetary theory?, Cambridge Journal of Economics 38, no. 3 (2014): Storm, Servaas, Foley on Keynes, nternational Journal of Political Economy 43, no. 1 (2014): Bjørn L. Basberg, Keynes, Trouton and the Hector Whaling Company. A personal and professional relationship, SAM, Quantity theory of money

53 فصل سم: پل 53 خدمات استفاده می شد. از آنجا که عرضه کاالها خدمات محدد بهسطح محصل اشتغال کامل است که از قبل تعیین شده است تقاضای اضافی در ب کاالها سبب می شد سطح قیمتها متناسب با افیش عرضه پل افیش ید. بنراین بهطر خالصه نتیجه نهایی انبساط پلی این است که سطح قیمت دستمزدهای اقعی نرخ بهره اسمی افیش در اینجا آراء نظریهپان 172 خاهد یافت لی تمام متغیرهای اقعی در این سیستم بدن تاثیر باقی مانند. یعنی پل خنثا است. تقاضای پل را م بررسی فقر میدهیم: یلیام پتی : 173 یلیام پتی از اقتصاددانان مرکانتیلیسم )سداگرایان( است که در انتقال اندیشه سداگرایانه بهاندیشه کالسیك فراهم کن زمینههای تدین علم اقتصاد نقش اساسی داشت. در مجمعه نظریات خد پیرامن تخمین درآمد ملی عنان میکند حجم بسی کمیاز پل از تانایی قل تجهی در ایجاد معامالت تجی برخ است مشرط بر آنکه سرعت درست است که یلیام پتی از اقتصاددانان بهشم میآید اما برخالف سداگرایان الیه بهتأثیر 174 گش آن در حد کافی باشد. سرعت گش پل بیشتر اهمیت میداد تا بهمقد پل. ی حتی تصیه میک که برای گسترش رفاه داخلی یا کاهش مشکالت داخل کشر بهتر است ماد طال بهخج فرخته شد. بدیهی است این دیدگاه بالسیكها نزدیكتر است تا بهسداگرایان. ا برخالف سداگرایان بهجای تأکید بر مبادله بر تلید اصر میرزید مقله تقسیم ک را سالها از پیش اسمیت م تجه قر داده بد. ی حت ی بهنقش کگر ساده کگر ماهر در تلید پاخته است در عین حال باید تجه داشت که یلیام پتی همچنان بهنقش دلت در مای حاکمیت آن در اقتصاد معتقد بد. ا در ضمن بهعقاید کالسیکی خد را بهطر کامل از اندیشههای سداگرایی جدا نساخته بد جان ال : 175 اعتقاد داشت که تجت داخلی تا حد قل تجهی متاثر از حجم پل میباشد. بهطریکه حجم پل بیشتر زمینه ی استفاده از نیری ک بیشتر در فرایند تلید اشتغال بیشتر را بههمراه دا. جان ال تمامی عمر را بهائة پیشنهادهایی برای تأسیس بانك چه در اسکاتلند چه در بقیة نقاط پا صرف ک متقاعد شده بد که ا شخصیتی است که با تسعة پایة پل فلزی از طریق انتش اسکناس- خاصه اسکناسی که پشتانة آن زمین است میتاند بهپیشرفت اقتصاد کمك کند. معذلك شهرت جان ال بهعنان اقتصاددان منحصر است بهتنها جزهای که در سال 1715 تحت عنان بررسی پل تجت: تصیهای برای عرضة پل کشر منتشر که است. ریچا کانتیلن : 176 در بیان نظریات خد بهتباط میان حجم پل قیمت ها اشه میکند بر این اساس مین تاثیرگذی حجم پل بر سطح قیمت ها را منط بهتاثیرگذی حجم پل بر مین مخج جامعه میداند. ی عنان میکند که با تغییرات ایجاد شده در حجم پل اندازه ی متغیرهای حقیقی در اقتصاد نیز متاثر خاهد شد. رخداد مهم در زندگی کانتیلن درگیریاش با جان ال طرحهای پلی ا بد. کانتیلن با نظریههای ترمگرایانه ال مخالف بد. کانتیلن در حین تحلیل دگرگنیهای رخداده در عرضه پل نظریهای را در ب چرخه تجی بهدست میدهد که بسی شبیه بهنظریه اتریشی است. افیش عرضه پل دره رنقی است که چرخه تجی را بهراه میاندازد. یژگیهایی که کانتیلن از این مرحله از چرخه بهدست داده چیزی است که بسیی از شحان برای مرکانتیلیست نامیدن ا ب گرفتهاند چن این تصر جد دا که پل بیشتر بهافیش سطح فعالیتهای اقتصادی میانجامد. با این حال مشکالت دیر یا زد نمد میشند. مشکل اصلی بر محر ترم داخلی صنایع فرپاشی قیمتی میچرخد. اتریشی آمزه 177 کتاهمدتی هستند که در بلندمدت ناکام خاهند ماند. سیاستهای که است این کانتیلن مرکانتیلیستی فرصتطلبی کانتیلن الین کسی بد که ککهای سازک مشهر جریان پل مسکک را که ملفهای حیاتی در نظریه اتریشی چرخه کسبک است معمال بههیم نسبت داده میشد شرح داد. ا در اینجا تغییرات پدید آمده در عرضه داخلی پل در اثر دگرگنی در تراز پاختها را بهشیهای شبیه بهتغییر در عرضه داخلی طال که در باال بیان شد تحلیل میکند. 172 Brian Snowdon and Howard Vane, Modern Macroeconomics; its origins, Development and Current State, Edward elgar, 2005, pp William Petty 174 Corneanu, Sorana, Rhodri Lewis, ed. William Petty on the Order of Nature: An Unpublished Manuscript Treatise, Renaissance Quarterly 67, no. 2 (2014): John Law 176 Richard Cantillon 177 Hayek, Friedrich A. von, Richard Cantillon, The journal of libertarian studies 7, no. 2 (1985):

54 54 جزه اقتصاد کالن دیید هیم : 178 معتقد بد که افیش مقد پل تحت شرایط خاصی مجب اقیش فعالیته یا اقتصادی میشد. ی اشه میکند که در صرت ثبات بافت طبقاتی جامعه عادات پسانداز سرمایهگذی در جامعه گش پل تعادل جدیدی را در اقتصاد ایجاد میکند که در این ضعیت قیمتها متناسب با افیش حجم پل افیش خاهند یافت. هیم در تحلیل مکانیزم قیمت جریان فلت می گید: سطح قیمت در یك کشر تعی از عرضه پل آن کشر است. سطح قیمت تعادلی بهتعادل مازنه پاخت های آن کشر بستگی دا. اگر سطح قیمت خیلی باال باشد خرج فلت عرضه پل ) سطح قیمت( را بهضع تعادلی کاهش خاهد داد برعکس. در سراسر جهان زش طال نقره بههزینه تلید آنها بستگی دا. اما زش نسبی طال نقره از یك طرف زش کاالها از طرف دیگر در یك کشر بهسیله تعادل مازنه پاختها تعیین میشد. قضیه خنثایی پل کالسیکها این است که در هر اقتصادی افیش معینی در عرضه پل تنها باعث افیش بالنسبه مسای در سطح قیمتهای پلی میشد بر سطح محصل اقعی مثر نیست. اصطالح خنثایی پل الین ب تسط دیید هیم در سال 1725 در مخالفت با مرکانتیلیستها مطرح شد. هیم نظریه تجتگران را دایر بر اینکه مین مطلق پل نماینده رفاه اقتصادی ثرت ملی است کن نشان داد که اگر مقد پل فایدی این چنین داشته باشد این فاید را باید نه در مین مطلق آن بلکه در افیش مقد پل دانست: افیش معتدل مقد پل سبب افیش معتدل قیمت میشد این هر د بهسد تجت 179 رفاه کشر می باشد. هیم نخستین ائه کننده نظریه معرف مقدی پل است اما باید دانست که ی در ضمن بهعادات مصرف کنندگان اشه می کند این تلیحا می رساند که ی از تأثیر این عادات در تعیین نتیجه افیش مقد پل آگاه بده است. مثال اگر مقد پل در کشری افیش ید اما افراد آن را بهخرج نرسانند بلکه در کیسه هاشان نگاه دند پیداست که این افیش تأثری بر هیچ چیز نخاهد داشت. هیم در تجزیه تحلیل خد نه تنها تأکید ک که فقط افیش معتدل مقد پل در نتیجه ازدیاد معتدل قیمتها نه مقد مطلق آن ممکن است برای اقتصاد ملی مفید باشد بلکه اضافه ککه تازه این تأثیر هم مقت است آنچنان نیست که برای د سطح رفاه کشر را افیش دهد. هیم مانند تجتگران رطه مقد پل نرخ بهره را تمیز داد لی تجزیه تحلیل ا از این رطه ماهیتا با نظر تجتگران متفات بد. ی گفت که این درست است که رطه معکسی بین مقد پل نرخ بهره جد دا لی این دلیل نمی شد که دمی را معلل الی بدانیم. ریکا : 181 بدن تید ریکا الین کسی بده است که نظریه مقدی پل را در قالب فرمل بندی جدید بهمنظر بیان رطه میان حجم پل سطح عممیقیمتها معرفی که است. ی در نظریه خد از پل بهعنان سیله ی مبادله معی سنجش زش نام ب تأثیر آنرا بر فعالیتهای اقتصادی نفی میکند. بهطری که زشهای مبادله بر اساس هزینههای اقعی 181 تلید تعیین میشد.براساس نظریه ریکا تمام عامل تلید ب گماه شده همه تلید با اشتغال کامل همراه است. بنراین با تجه بهثت بدن حجم مبادالت در سطح اشتغال کامل تغییرات حجم پل فقط منجر بهتغییرات قیمت میشد بر ری تلید حجم مبادالت بی اثر است.)خنثایی پل( در م سیاست پلی عقیده ریکا بر این بد که اگر ب كان انگلستان اسکناسهای قل تبدیل بهزر سیم را انتش دهد این عمل سبب خج شدن فلت گرانبها از جریان اقتصاد احیانا فر آنها از کشر خاهد بد اگر جریان اجبی پل کاغذی برقر از تبدیل آن بهفلت گرانبها امتناع شد بهناچ زش پل تنز ل خاهد یافت. پس چه این است که برای حفظ زش پل بانك انگلستان بهتدریج مین اسکناسهای خد را تقلیل دهد لی برای اجتن از هرگنه مشکل عمده باید این عمل با نهایت تأن ی انجام شد. جان استت میل : 182 که در ااسط قرن 19 بعد از ریکا اصل اقتصاد سیاسی را نشت بهاصالح تکمیل نظریه ریکا پاخت.ی گش پل را بهمعادله ریکا افزد بیان میکند که در بررسی نحه تاثیرگذی سرعت گش پل نیز تجه ک. جان استت میلV سرعت 178 David Hume 179 Skinner, Andrew S, David Hume: principles of political economy, The Cambridge Companion to Hume (1993): David Ricardo 181 Friedman, Milton, and Anna J. Schwartz,The role of money, In Monetary Trends in the United States and United Kingdom: Their Relation to Income, Prices, and Interest Rates, , pp University of Chicago Press, John Stuart Mill

55 فصل سم: پل 55 MV=PT بر اساس دیدگاه 183 جان استت میل همانند ریکا فرض میکند حجم مبادالت در سطح اشتغال کامل ثت است. میل فقط حجم پل تعیین کننده سطح عممیقیمت ها نخاهد بد. بلکه سرعت گش پل نیز تاثیر قل تجهی بر سطح عممیقیمت ها میتاند داشته باشد. در معامله ی ی حتی در صرت ثبات حجم پل در جامعه ممکن است بعلت تغییرات سرعت گش پل سطح عممیقیمت ها متاثر گشته تغییر نماید یا اینکه علی رغم تغییرات حجم پل تغییرات سرعت گش پل بهگنهای باشد که این امر را خنثی که سطح قیمت ها ثت باقی بماند. طرف دیگر با فرض ثت بدن تلید بعلت T نزدیك بدن بهشرایط اشتغال کامل همچنین ثبات سرعت گش پل در یك مدت معین میتان عنان ککههرگنه افیش در حجم پلM علی القاعده باید مجب افیش نسبی سطح قیمتها گد.بنراین با افیش تقاضای کل در جامعه زش پلی با MV آن که نشان داده میشد افیش یافته زش پلی مین عرضه کل جامعه که با PT نشان داده میشد نیز بههمان مین افیش خاهد یافت تا مجددا تعادل در اقتصاد برقر شد.حال از آنجایی که T V ثت فرض شده اند باید گفت کههرگنه تغییر در M مستقیما بر ری بهتبع آن تغییر خاهد یافت. P اثر خاهد گذاشت اگر M ثت فرض شد V T نیز تغییر کنند سطح عممیقیمتها نیز فیشر : 184 فیشر نظریه مقدی پل )یا مانیتیسم( جدیدتری را در قیاس با آن چه پیشتر جد داشت بن نهاد. فیشر نظریه خد را با اشه بهنقش سپههای بانکی سرعت گش این سپهها بر اساس معادله ی مبادله ی معرف خد یعنی MV +M'V'=PT معرفی میکند که در آن M حجم پل)حجم پلهای مسکک کاغذی خج از نطام بانکی( Vسرعت گش این پلها 185 M 'کل سپههای دیدی V 'سرعت گ سپههای دیدی P شاخص قیمتها T شاخص حجم فیزیکی معامالت میباشد. فرض فیشر V 'V ثت هستند زیرا سرعت گش پل در هر کشر بستگی بهشرایط اقتصادی سلیقه عادت مم دا که در کتاه مدت تغییر نمیکند. T کامل هستند امکان افیش تلید مبادله جد ندا. M' مین مبادالت ثت است زیرا بر طبق نظر اقتصاددانان کالسیك همه ی عامل تلید استغال اینصرت کافی است که در فرمل حجم M افیش ید تا بهمات آن P نظریه مکتب کمبریج که حجم پل اعتبی در گش است بهM بستگی دا در ترقی ید. مشال 187 پایهگذ مکتب کمبریج مهمترین نماینده صالحیتد مکتب لیبرال است. این نظریه بیان دیگری از نظریه مقدی پل میباشد که تقاضای اسمیبرای پل را تعی از درآمد ملی اسمیمیداند. این رطه تسط پیگ بهاین شکل مطرح گیده است که در آن تقاضای پل K نسبتی از درآمد ملی که افراد میخاهند بهصرت پل نگهدی کنند P 188 عممیقیمتها Y درآمد ملی حقیقی میباشند. بنراین تقاضای پل تعی مستقیم از درآمد ملی اسمیمیباشد. سطح در تدای قرن بیستم مشال پیگ بهعنان رران مکتب کمبریج در نظریه پلی ری درآمد رفتها انگیزههای افراد تاکید کند معتقدند که افراد بسته بهمقد ثرت مقد درآمد خد نیز بسته بهنحه مین دادستد خد بخشی از درآمد خد را برای انجام معامالت بهصرت پل نگهدی میکنند این ایده را تحت عنان معادله ی کمبریج ایه کند. بر اساس این رش مم همه درصد معینی از درآمد خد را بهصرت قدرت خرید آماده نگهدی میکنند. هرگاه برای یك شخص معین این درصد را با K نشان دهیم از طرف دیگر درآمد متسط جه نقدی را که ا بهصرت پل سپههای بانکی در دسترس دا با حرف Y m نشان دهیم رطه ربر را خاهیم داشت: K = m /y 183 Balassa, Bela A, John Stuart mill and the law of markets, The Quarterly Journal of Economics (1959): Irving Fisher 185 Fisher, Irving, I Discovered the Phillips Curve: A Statistical Relation between Unemployment and Price Changes, the Journal of Political Economy (1973): Cambridge school 187 Alfred Marshal 188 Backhouse, Roger E, Sidgwick, marshall, and the Cambridge school of economics, History of Political Economy 38, no. 1 (2006):

56 56 جزه اقتصاد کالن نظریه فریدمن فریدمن برای پل هزینه نگهدی متصر بده نظریه ی بر آن اساس شکل گرفته است. از نظر ا تقاضای حقیقی برای پل نسبتی از درآمد دایمیافراد است که بهصرت رطه مطرح میشد. لی از آنجایی که از پل بهعنان دایی نیز استفاده میشد. پس نسبتی از درآمد دایمیکه بهشکل پل نگهدی میشد بازدهی سایر اشکال دایی نیز بستگی دا. فریدمن درکتی که تحت عنان "مطالعاتی در م نظریه مقدی پل" در سال 1956 میالدی منتشر ک مجددا نظریه مقدی پل را احیا که ضمن ایه تعبیر تازهای از آن بهعنان نظریه رجحان دایی نظریه مقدی پلی خد را با بر اساس تفسیر تازه فریدمن نظریه مقدی پل نظریه تعیین سطح تلید درآمد یا سطح 191 نظریه سرمایه ادغام که است. قیمت نیست بلکه نظریه تقاضا برای پل است. تقاضا برای پل بر اساس تحلیل مشال تعی است از درآمد از نظر کینز تعی است از درآمد نرخ بهره. ضمنا تقاضا برای پل مانند هر کاالی دیگر قاعدتا باید تعی از قیمت آن درآمد قیمت کاالی سته نیز باشد. لیکن فریدمن معتقد است که چن پل یك کاالی مصرفی نبده نعی دایی است بنراین تقاضا برای پل را باید بهصرت تقاضا برای یك نع دایی تلقی ک کههمان نظریه رجحان دایی است. در تع تقاضای پل که فریدمن ایه میکند سرعت گش پل تعی است از نرخ بازده دایی های مالی بهجز پل نرخ ترم م انتظ ترکیب ثرت ف درآمد اقعی فریدمن اهمیت زیادی برای سیاست های پلی قایل است معتقد عامل دیگری که تحت عنان سلیقه معرفی میشند. 191 است حجم پل باید با تجه بهتغییرات تلید اقعی تغییر کند. فریدمن تحلیل کینز مبنی بر عدم کایی سیاستهای پلی تاثیر غیرمستقیم تیدآمیز تغییرات حجم پل بر تقاضا مثر را نمیپذی. از دیدگاه ا تاثیر پل مستقیم بدن اسطه است. افیش حجم پل بر فزنی عرضه بر تقاضای مجدی های اقعی منجر میشد که نهایتا مجب افیش درآمد پلی خاهد شد.حال سال مهم این است که آیا افیش حجم پل قیمت ها را باال میب یا تلید را افیش میدهد ج بهاین سال بستگی بهسطح اشتغال جد ظرفیت تلیدی بیک دا.لی در هر حال افیش تقاضا درآمد پلی قطعی است. فریدمن معتقد است کایی سیاستهای مالی تنها زمانی میتاند جد داشته باشد که با تغییرات مناسبی در حجم پل همراه باشد در غیر اینصرت این سیاست ها کایی الزم را ندند. در مجمع میتان گفت پلین با اصر بر نقش پل سیاست پلی را تنها 192 سیاست مثر برای مه ترم میدانند. ی نظریه مقدی پل را بهعنان یك نظریه تقاضای پل نه نظریه تعیینکننده سطح قیمتها درآمد اسمی تفسیر مجدد ک. نظریه مقدی پل فرضیهای در م عل ت تعییرات قدرت خرید پل بیانگر این است که قدرت خرید عمدتا تحت تأثیر تغییرات حجم پل در جریان است. بهطریکه قتی حجم پل زیاد میشد قدرت خرید آن کاهش یافته قیمتها افیش مییند. بهعبت دیگر طبق این فرضیه تغییرات حجم پل تعیینکننده اصلی سطح قیمتهاست )تناسب میان پل قیمتها(. این نظریه گرچه در سالهای دهه 1931 با ظهر نظریات کینز دچ نعی بیاعتبی شد لی در ااخر سال 1956 دبه مطرح شد. مرکز ثقل نظریه مقدی پل معادله MV=PY بد که در آن Mحجم پل Vسرعت گش پل Pسطح عممیقیمتها Y تلید ناخالص ملی است. در نظریه مقدی پل Y V در کتاهمدت ثت هستند. بنراین تغییرات حجم 193 پل منجر بهتغییر سطح قیمتها میشد. نکته اساسی در نظریه تقاضای پل فریدمن این است که فریدمن تفکیك بین تقاضای معامالتی سفتازی در رش کینز را غیر ضرری میداند این در حالی است که کینز دلیل تقاضای پل افراد را بهد بخش تقسیم میکند: 1. تقاضای معامالتی بهاین معنا که مم برای انجام معامالت رزمره رییی با حادث پیشبینی نشده مقدی پل را نزد خد نگهدی میکنند. 2. تقاضای سفتازی منظر از سفته بازی خرید فرش اق در بهای مالی ب کاالها است. 189 Milton Friedman 190 Lucas, Robert E, Money demand in the United States: A quantitative review, In Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, vol. 29, pp North-Holland, Ireland, Peter N.Comment on On the stability of money demand by Robert E. Lucas Jr. and Juan Pablo Nicolini. Journal of Monetary Economics (2015). 192 Friedman, Milton, Money and the stock market, The Journal of Political Economy (1988): Chari, Varadarajan V., Lawrence J. Christiano, and Patrick J. Kehoe., Optimality of the Friedman rule in economies with distorting taxes, Journal of Monetary Economics 37, no. 2 (1996):

57 فصل سم: پل 57 از طرف دیگر فریدمن تقاضای پل برای برآه کن ز معامالتی ذخیره ثرت را یكجا م تجه قر داده است. در دیدگاه فریدمن تقاضای پل برای مصرفکننده مانند یك کاالی مصرفی در نظر گرفته میشد که ایجاد مطلبیت میکند. 194 تقاضای حقیقی پل از دیدگاه فریدمن با رطهای بهشکل زیر بیان میشد: در این رطه M/P= [1/V (r.pe)] y pe نرخ ترم انتظی r نرخ بهره است آنچه سبب تفات تقاضای پل فریدمن میشد این است که در نظریه فریدمن سرعت گش پل مقد ثتی نیست بلکه تحت تأثیر عامل زیادی از جمله نرخ بهره نرخ ترم انتظی است. فریدمن معتقد است که در بلندمدت سرعت گش پل گرایش بهثبات دا. بهاین ترتیب نظریه مقدرای پل بهیژه رطه حجم پل سطح قیمتها را کم بیش صحیح میداند. بدین جهت نظریه پلی فریدمن ضمن اینکههمانند دیدگاه کینزی بهتأثیر عاملی غیر از درآمد بر ری تقاضای پل تجه که در نهایت شکل مشه اما کاملتر از نظریه مقدی پل را ائه میدهد. 196 تبین نظریه بامل بامل تبین تقاضای پل را تعی از درآمد ملی نرخ بهره میدانند که با درآمد ملی رطه مستقیم با نرخ بهره رطه منفی دا. این نظریه بیان میدا که افراد با تجه بههزینه فرصت نگهدی پل )نرخ بهره( هزینه رفت آمد بانك سعی میکنند که مجدی مطلب پل خد را با هدف حداقل کن هزینهه یا باشد. 197 فق در هر دره تعیین کنند. بهعبتی در نظریه بامل تبین تقاضای معامالتی پل عاله بر درآمد ملی با نرخ بهره نیز رطه دا. تقاضای معامالتی با درآمد ملی رطه مستقیم با نرخ بهره رطه معکس دا. هرچه نرخ بهره باالتر هزینه فرصت نگهدی پل نقد افیش برای رشن شدن مضع بهمثال زیر تجه کنید: 198 میید بنراین افراد پل کمتری برای معامالت نگهدی میکنند. درآمد = 511 هر ریال احتیاج معامالتی = 411 هر ریال حالت ال : 411 هرریال را بهشکل پل نگهدی کنید. حالت دم : تمام درآمد خد را در بانك گذاشته برای معامالت رنه از بانك پل دریافت کنید. فایده حالت ال : ز بهمراجعه رنه بانك ندید لی بهرهای که بانك بهشما میدهد را از دست داده اید. فایده حالت دم : از درآمد ناشی از بهره برخ میشید لی هزینه رفت آمد بانك ایجاد میشد. در نظریه بامل تبین افراد با تجه بهره هزینه رفت آمد سعی میکنند مجدی پل ره شکلی تعیین کنند که هزینه های فق حداقل نظریه درآمدی 199 نظریه درآمدی تسط فن ایزر پل خنثا نیست. 211 که جزء پیران مکتب اتریش است مطرح شده. در مکتب اتریشی پل سیلهی مبادلهی م قبل همگان است. اگر سیاست دلت احد پلی را مخدش کند مبادله هم مخدش میشد. هدف هر افیشی در عرضه پل اگر با افیش برر 211 سیاستهای پلی بهحداقل رساندن مای است که مبادله مخدش میشد. در تقاضا برای پل خنثا نشد باعث باالرفتن قیمتها خاهد شد. لی در سرتاسر اقتصاد قیمتها در یك آن تعدیل نمیشند. بعضی تعدیلها سریعتر انجام میگی. یعنی قیمتهای نسبی تغییر میکند. این تغییرات هم براشکال مبادله تلید اثر 194 Bernanke, Ben S,Alternative explanations of the money-income correlation, In Carnegie-Rochester conference series on public policy, vol. 25, pp North-Holland, William Baumol 196 James Tobin 197 Romer, David, A simple general equilibrium version of the Baumol-Tobin model, The Quarterly Journal of Economics (1986): Gillman, Max, The welfare cost of inflation in a cash-in-advance economy with costly credit, Journal of Monetary Economics 31, no. 1 (1993): Friedrich von Wieser 200 Austrian School 201 De Soto, Jesus Huerta, the Austrian School, and Panoeconomicus 1 (2010):

58 58 جزه اقتصاد کالن میگذا. پس پل نمیتاند در اقتصاد خنثا باشد. فن ایزر سعی دا نسانات قیمت را تجیه کند. فن ایزر معتقد است ی معتقد است تغییرات حجم پل نیز 212 علت اصلی کاهش زش پل )افیش قیمتها ) تغییر در درآمد است نه حجم پل. از طریق تغییر دادن درآمد بر ری قیمتها اثر می گذا. فن ایزر از گره مژینالیست ها یا نهایی گراهاست. این گره بر این عقیده اند که زش هر کاالیی بهاهمیتی )مطلبیت( که شخص برای آخرین احد آن قائل است بستگی دا در م پل نیز مطلبیت کاالهایی که با آخرین احد پل خریدی شده است در نظر گرفته می شد. با این تفاسیر فن ایزر می گید مطلبیت نهایی درآمد سیر نزلی دا. بهاین معنی که افرادی که درآمد کمتری دند از آخرین احد درآمد خد مطلبیت بیشتری نسبت بهافراد با درآمد باال بهدست می آرند چن هر چه درآمد کمتر باشد با آن زهای ضرری تری رفع می شد بنراین شخصی که درآمد کمی دا آخرین احد درآمدش صرف کاالی ضرری تر شده است مطلبیت بیشتری از آن آخرین احد درآمد بهدست می آ بهطر مثال اگر شخصی با درآمد 2111 احد شخص دیگری با درآمد احد را تصر کنیم فرض کنیم بههر کدام از این افراد 1111 احد درآمد اضافه شده است مطلبیت )نهایی ) ف ال بسی بیشتر از مطلبیت )نهایی( مزد دم افیش می ید. لذا می تان بیان ک که اگر درآمد اشخاص کم 213 درآمد اضافه شد مطلبیت کل جامعه بسی بیشتر از زمانی که درآمد اشخاص پر درآمد اضافه شد افیش خاهد یافت. بر این اساس فن ایزر جامعه را بهد گره پر درآمد کم درآمد تقسیم می کند معتقد است. افراد کم درآمد بسیی از زهایشان رفع نشده است بههمین دلیل اگر درآمدشان افیش ید افیش درآمد مجب افیش تقاضا می شد افیش تقاضا بهدلیل اینکه تلید ثت است باعث افیش قیمتها می شد. بنراین اگر افیش درآمد جامعه نصیب افراد کم درآمد جامعه شد قیمتها بهشدت سیر صعدی را میپیمایند. لی می تان حالتی را نیز در نظر گرفت که افیش درآمد نصیب افراد ثرتمند شد. این گره زهای ضرریشان قبال رفع شده است. بنراین افیش درآمد این گره پسانداز می شد صرف سرمایه گذی می شد مقد کمی افیش درآمد صرف خرید کاال می شد بههمین دلیل افیش در تقاضا کم است افیش در قیمتها در صرت جد بسی ناچیز خاهد بد.آقای ایزر نظریه خد را با بهطر رطه R=p.q نشان می دهد که : R درآمد : pسطح عممی قیمتها :q مقد تلید می باشد. فن ایزر مقد تلید را ثت فرض می کند هر گنه تغییر درآمد را عاملی جهت تغییر در قیمتها می داند البته نسبت تغییر در قیمتها بهسطح درآمدی افرادی که افیش درآمد بهآنها تعلق گرفته است بستگی دا لی کلیP=R/q البته الزم بهذکر است که q مربط باالهای مصرفی می باشد کاالهای سرمایه ای را شامل نمی شد. بهطر کلی باید گفت ایزر نظریه مقدی پل را اصالح تکمیل می کند.آنچه در نظریه درآمدی قل تجه است این است که بهتجیه علل تناقض نظریه مقدی پل با شرایط ترمی در سالهای بین د جنگ جهانی می پازد. نظریه درآمدی بهسه نکته اصلی در این راستا اشه می کند : اگر افیش حجم پل باعث افیش قیمتها می شد بهعلت افیش در درآمد افراد است بههمین ترتیب در شرایطی که افیش حجم پل باعث افیش قیمتها نمی شد بهاین علت است که درآمد بین افراد مختلف جامعه یکسان تزیع نشده است افیش قیمتها بستگی بهاین دا که کدام گره از جامعه افیش درآمد داشته اند بههمین دلیل است که افیش در حجم پل متناسب با افیش در قیمت ها نمی باشد. درنظریه درآمدی بهاین نکته تجه می شد که تغییرات زش پل خجی هم در افیش قیمتهای داخلی مثر است. بهاین ترتیب که با پایین آمدن زش خجی پل )افیش نرخ ز( درآمد افرادی که دای ذخایر زی هستند یا افرادی که دای اق بهاد خجی هستند یا افرادی که بههر ترتیب درآمدشان با پل خجی پاخت می شد افیش می ید دای قدرت خرید بیشتری می شند بهاین ترتیب تقاضا برای این گره افیش می ید کاالهای م استفاده این گره افیش قیمت دا. افیش قیمت ها )در اثر افیش حجم پل منجر بهافیش درآمد ) در همه کها بهیك نسبت صرت نمی گی بلکه اگر درآمد افراد پر درآمد افیش ید کاالهای لکس که م تقاضای این گره است افیش قیمت دند 202 Ekelund Jr, Robert B, Power and utility: the normative economics of Friedrich von Wieser, Review of Social Economy 28, no. 2 (1970): Samuels, Warren J, The Influence of Friedrich von Wieser on Joseph A. Schumpeter Presidential Address History of Economics Society May, 1982, History of Economics Society Bulletin 4, no. 02 (1983): 5-19.

59 فصل سم: پل 59 دند عرضه پل بعلکس اگر افیش درآمد نصیب افراد کم درآمد شد کاالهای ضرری عمما ماد غذایی افیش قیمت با تجه بهتعیف ائه شده در قسمت اناع پل نحه محاسبه آنها میتان گفت که عرضه پل در اصل مقد حجم بهعبت دیگر عرضه پل برر است با پایه پلی 215 پل اقتصاد است که تحتتأثیر د عامل ضریب تکاثر پل پایه پلی است. ضربدر ضریب تکاثر پل که بهصرت رطه زیر بیان میشد: M(s) = MH ضریب تکاثر پل = M پایه پلی عرضه پل H = M(s) = بنراین عرضه پل در یك جامعه تحتتأثیر د عامل پایه پلی ضریب تکاثر پل میباشد. پایه پلی که بهپل پر قدرت نیز معرف میباشد برر است با بدهی بانك مرکزی بخشه یا 216 مسکک نزد بانكها سپه قاننی آد بانكها نزد بانك مرکزی(. اما ضریب تکاثر پل برر است با حجم تغییرات حجم پل تقسیم بر پایه پلی. خصصی )اسکناس مسکک در دست مم( بانکی )اسکناس ضریب تکاثر پل DM/dH = ضریب تکاثر پل را که با m نیز نشان میدهند بهاین مفهم است که بهای یك احد تغییر در پایه پلی حجم پل چند احد تغییر میکند. ضریب تکاثر پل در سادهترین حالت برر است با یك تقسیم بر نرخ ذخیره قاننی. در حالت اقعیتر ضریب تکاثر پل عبتست از: فرمل فق نشان میدهد که عرضه پل به) H ( ضریب تکاثر پ ل Cu + RR + er (1 + Cu) = M(s) = mh نرخ ذخیره اضافی = Er نسبت اسکناس مسکک بهسپه دیدی که بهتصمیمات بانك مرکزی بستگی دا نرخ ذخیره قاننی Cu = RR = )Cu( که بهتصمیمات رفت مم بستگی دا که چه نسبتی از پل خد را بهصرت سکه اسکناس چه مقد را در حس جی نگهدی میکنند که بهتصمیم بانك مرکزی بستگی دا )er( که بهتصمیم بانكه یا تجی بستگی دا سته است. )rr( M (d) = M(s) بنراین این تصر که حجم پل را فقط بانك مرکزی تعیین میکند اشتباه است اگر شما نیز پل خد را بیشتر بهصرت اسکناس سکه نگهدی کنید حجم پل را کاهش میدهید یا اگر یك بانك تجی ذخیره اضافی بیشتری نگهدی کند حجم پل را کاهش میدهد. سیاستهای بانكهای مرکزی کشرها مهمترین عاملی است که بر عرضه پل تاثیر میگذا. مثال در آمریکا بانك مرکزی با اثرگذی بر مهمترین ملفه عرضه پل یعنی سپههای بانکی آن را تحت تاثیر قر میدهد. اما در تعیین مین عرضه پل بانكه یا تجی مم هم تاثیرگذند در خصص تباط این سه متغیر پلی با مین عرضه پل در سطح جامعه هم میتان گفت که نسبت اسکناس مسککات بهسپه های دیدی نسبت ذخایر قاننی بانك مرکزی ذخایر اضافی بانكهای تجی با مین عرضه پل در سطح جامعه رطه عکس دند.ظیفه ی اصلی کنترل عرضه پل بطر کل اعمال سیاستهای پلی در 204 Money supply 205 Sargent, Thomas J., and Neil Wallace., Rational, Expectations, the Optimal Monetary Instrument, and the Optimal Money Supply Rule, the Journal of Political Economy (1975): Yun, Tack, Nominal price rigidity, money supply endogeneity, and business cycles, Journal of Monetary Economics 37, no. 2 (1996):

60 61 جزه اقتصاد کالن اقتصاد بسیی از کشرها بر عهده ی بانك مرکزی میباشد. 217 مثال در اقتصاد ایران بانك مرکزی غیر مستقل با دستر دلت مین عرضه پل را در سطح جامعه از طریق اعمال سیاست های پلی تغییر میدهد. عرضه پل با نرخ بهره رطه ی عکس دا بطریکه مثال با اعمال سیاست پلی انبساطی تسط بانك مرکزی مین عرضه پل در سطح جامعه افیش میید بمجب این امر نرخ بهره هم در ب پل کاهش نرخ سرمایهگذی هم در اقتصاد کشرها افیش میید یا در حالتی برعکس با اعمال سیاست پلی انقباضی تسط بانك مرکزی مین عرضه پل در سطح جامعه کاهش میید بمجب نرخ بهره در ب پل افیش یافته نرخ سرمایهگذی هم در اقتصاد کشرها کاهش میید. امر این 207 Cornell, Bradford, The money supply announcements puzzle: Review and interpretation, The American Economic Review (1983):

61 فصل چهم: بانک بانکدی بانكها جزئی از ب مالی هستند.الزمست قبل از تشریح تضیح در خصص بانك بانکدی تضیحاتی در خصص ب مالی ایه شد بهای مالی 218 بهای مالی بی است که درآن دایی های مالی )اق بهاد( از قبیل سهام اق قرضه خرید فرش میشند. در بهای مالی زمانی جه انتقال مییند که یك طرف معامله دایی های مالی را خریدی میکند. بهای مالی جریان انتقال جه را تسهیل میکنند بدین ترتیب امکان سرمایهگذی خانادهها بنگاهها ی تجی نهادهای دلتی را فراهم 219 میسازند. هر ب مالی بهمنظر تأمین زهای خاص مشکت کنندگان در آن ب ایجاد میشد. بهعنان مثال برخی از مشکتکنندگان ممکن است بهسرمایهگذی کتاه مدت تعدادی دیگر بهسرمایهگذی بلند مدت تمایل داشته باشند. برخی از مشکت کنندگان در زمان سرمایهگذی ریسك باالیی را میپذیرند حال آنکه برخی دیگر از ریسك پرهیز میکنند. تعدادی از مشکت کنندگان هنگام ز بهپل ترجیح میدهند قرض بگیرند در حالی که دیگران بهفرش سهام ری میند. بهای مالی جریان انتقال جه را از اشخاص حقیقی حققی بهشرکتها دلت ها سایر اشخاص تسهیل مینمایند. نهادهای مالی نقش مهمیرا در بهای مالی بهعهده دند. این نهادها بهعنان اسطه های مالی مسیر جریان اناع بهای مالی را براساس ساخت سررسید میتان بهاین شرح زیر طبقه بندی ک: 211 جه را تعیین میکنند. ب پل : 211 ب پل بی برای دادستد پل دیگر داییهای مالی جانشین نزدیك پل است که سررسید کمتر از یکسال دند. همچنین میتان از ب پل بهعنان ب رهای مالی کتاه مدت با یژگی اندک بدن ریسك عدم پاخت نقدشندگی زش اسمیزیاد نام ب. تمرکز فعالیت این ب در استفاده از رهایی است که بهاشخاص بنگاهها ی تجی تمرکز فعالیت این ب در استفاده از رهایی 212 این امکان را میدهند که بهسرعت نقدینگی خد را بهمین مطلب در آرند. است که بهاشخاص بنگاهها ی تجی این امکان را دهد تا بهسرعت نقدینگی خد را بهمین مطلب درآرند. بهعبت دیگر ب پل عبت است از بی که در آن رهای بدهی کتاهمدت م داد ستد قر میگیرند. رهای بدهی کتاه مدت همان اق بدهی دای سررسید کمتر از یك سال هستند که تسط بانكها شرکتها دلتها بر تأمین جه کتاهمدت در ب الیه منتشر میشند. افرادی که این اق را خریدی میکنند معمال آنها را در ب ثانیه بهمؤسسات مالی بنگاهها ی دلتی میفرشند. بسیی از شرکتها مؤسسات مالی در سبد سرمایهگذیهای خد اق بهاد ب پل نیز نگهدی میکنند. ب سرمایه : 213 برپایه طبقندی ب مالی با نگرش بهسررسید داییها ب سرمایه ب دادستد رهای این بخش از ب مالی نقش مهمتری در 214 مالی با سررسید بیشتر از یك سال داییهای بدن سررسید اطالق میشد. گآری منع پساندازی تأمین زهای سرمایهگذی احدهای تلیدی دا. ب سرمایه نسبت ب پل بسی گستهتر است از تنع ری بیشتری برخ است. بهای سرمایه در اکثر کشرهای د جد داشته تنها از نظر حجم متفات 208 Financial markets 209 Campbell, John Y., Andrew Wen-Chuan Lo, and Archie Craig MacKinlay. The econometrics of financial markets. Vol. 2. Princeton, NJ: Princeton University press, 1997.P Wurgler, Jeffrey, Financial markets and the allocation of capital, Journal of financial economics 58, no. 1 (2000): Money Market 212 Kraenzlin, Sébastien, and Thomas Nellen, Access policy and money market segmentation, Journal of Monetary Economics 71 (2015): Capital Market 214 Parigi, Bruno Maria, Loriana Pelizzon, and Von Thadden, Stock Market Returns, Corporate Governance and Capital Market Equilibrium, Corporate Governance and Capital Market Equilibrium (February 2015). CEPR Discussion Paper No. DP10392 (2015). Dr.safdari

62 62 جزه اقتصاد کالن میباشند. برخی از این ب ها بسی کچك بده تعداد فعاالن آن نیز محدد میباشد در برخی نقاط دیگر مانند ب برس سهام نییرک حجم مبادالت از چند هر میلیا دالر در رز نیز تجاز میکند. برز رسانی سریع شفافیت اطالعات مجد در ب انعکاس سریع این اطالعات در قیمت ها بآمد بدن ب سرمایه کمك شایانی که در نتیجه یکی از عامل تعیین کننده در رند اعتمادسازی فعاالن ب محسب میشد. اناع بهای مالی را براساس ساخت معامالت اق بهاد میتان بهاین شرح زیر طبقه بندی ک: ب الیه : 215 ب الیه بی است که برای سهام اق قرضه جدید بهجد آمده در آن سرمایهگذ برای خرید این اقالم بهطر مستقیم بهشرکت ناشر اق مراجعه میکند پل خرید خد را بهحس ا یز میکند. بهعبت دیگر شرکتها اق قرضه یا سهامشان را برای الین ب در این ب بهفرش میرسانند. در بیشتر کشر های د بانكهای سرمایهگذ خالق بهجد آرنده بهای الیه محسب می شند اق بهاد را پیش از انتش قیمت گذی می کنند سپس می فرشند. شرکتها مؤسسات بنگاهها ی اقتصادی برای تأمین منع مالی م ز خد بهمبالغ هنگفتی ز دند آنها اغلب این منع را در مقل اگذی اق بهاد خد بهدست میآرند. اگذی اق بهاد تأمین اعتب برای الین ب در ب دست ال انجام میشد. بهعبت دیگر در ب دست ال اق بهاد برای نخستین ب منتشر میشند. براین اساس فرشنده اق بهاد در اقع همان ناشر اق بهاد است. 216 ب ثانیه : 217 ب ثانیه محل داد ستد اق منتشر شده در ب الیه است حجم معامالت در این ب نسبت بهای الیه بسی بیشتر است. در این ب تغییرات قیمتها شکل میگی اق بهاد بها بها در آن داد ستد میشد. تفات آن با ب الیه در این است که در ب الیه سهام مستقیما بهسرمایهگذ فرخته میشد. ثانیه شامل خریدان فرشندگان سهام اق قرضهای است که قبال انتش یافته است. بس بهعبتی ب از عرضه اق بهاد در ب الیه بهمنظر آنکه این اق بتانند م دادستد قر گیرند ب دیگری ز است که بهآن ب ثانیه اق بهاد گفته میشد. در این ب اق قلیت دادستد پیدا میکنند. جد ب دست دم صرفا بهاین دلیل است که قلیت نقدشندگی اق بهاد منتشر شده در ب دست ال را افیش دهد ضمن اینکه شرایطی فراهم میآ که قرضدهندگان قرضگیرندگان در صرت لزم بهآسانی بتانند تصمیمات سرمایهگذی خد را تغییر داده بهفرش اق بهاد خریدی شده یا خرید اق دادستد در ب دست دم بهدفعات نامحدد انجام میشد بنراین با ججا شدن مالکیت رهای 218 بهاد دیگر اقدام کنند. مالی قل دادستد در آن ب قدرت نقدشندگی زیادی ایجاد میشد. در این حالت از نقد شدن پیش از سررسید بدهی احدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اق بهاد جلگیری میشد در نتیجه ضربههای کمبد نقدینگی تأثیر محددتری بر احدهای سرمایهگذ خاهد داشت اسطههای مالی 219 اسطه مالی یك شخص یا اغلب یك نهاد مالی است که بهعنان اسطه بین یك یا چند شخص در سیستم اقتصادی میکند. اسطه مالی یك نهاد پلی است که بین عاملهای دای کسری ماد یك کانال پلی برقر میکند تا جه از احدهای دای ماد نقدینگی بهسمت احدهای دای کسری نقدینگی هدایت شد. در حقیقت کک اصلی اسطههای مالی 221 انتقال منع از پساندازکنندگان بهسرمایهگذان/مصرفکنندگان دایی اقعی /فیزیکی است. یك مدل سادة کالن را در نظر میگیریم در این مدل د نع عامل اقتصادی شامل خانها بنگاهها جد دا. خانها عامل تلید را در اختی بنگاهها قر میدهند بنگاهها کاالها خدمات را تلید میکنند در اختی خانها قر میدهند اگر بهزش پلی این جریان تجه کنیم میبینیم بنگاهها زش محصل را در قبال عامل تلید بهخانها میدهند خانها 215 Primary Market 216 Braun, Alexander, Pricing in the primary market for cat bonds: new empirical evidence, Journal of Risk and Insurance (2015). 217 Secondary Market 218 Jog, Chintamani, and Georgia Kosmopoulou, Auctions with resale opportunities: an experimental study, Economic Inquiry 53, no. 1 (2015): Financial Intermediaries 220 Boyd, John H., and Edward C. Prescott, Financial intermediary-coalitions, Journal of Economic Theory 38.2 (1986):

63 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 63 نیز درآمد خد را صرف خرید کاالها خدمات تلید شده تسط بنگاهها میکنند. حال در نظر داشته باشیم اگر کل تلید فقط اما 221 بین عامل تلید تزیع شد یعنی اگر بنگاهها 511 احد تلید کنند این 511 احد بهعامل تلید )خانها( داده شد. مسئلهای که جد دا این است که خانها تمام درآمدشان را هزینه نمیکنند بلکه بخشی از آن را پسانداز میکنند.البته گاهی دلت نیز خجیها هم جه ماد دند. از سی دیگر بنگاهها دلت عمدهترین گرههای دای کسری بدجه در نتیجه امگیرنده هستند البته گاهی خانها خجیها نیز ام میگیرند. با تجه بهاین تضیحات کک اصلی اسطههای مالی انتقال ماد جه ناشی از افرادی که کمتر از درآمدشان هزینه کهاند بهافرادی که دچ کسری جه هستند میباشد. بدن جد بهای مالی انتقال جه بسی دش خاهد بد. بنراین جد بهای مالی برای تقای کآیی اقتصادی ضرری است. ز بهاسطهگرى از این اقعیت سرچشمه مى گی که افراد از نظر دانش مهت ثرت متفاتند. ثرتمندانى جد دند که نمىدانند چگنه ثرتشان را افیش دهند. بازرگانان خبره ماهرى نیز هستند که سرمایهاى در اختی ندند. حال اگر گره ال در از گره دم بده تانایى شناخت آنها را نداشته باشند فرصتى براى طرف سم که این د را مى شناسد م اعتماد آن هاست پیش مىآید که آنها را بههم نزدیك کند ز هر د طرف را در برر سد م اتفاق برآه کند. در حقیقت اسطههای مالى بههدایت پساندازها بهسى در طل فرآیند مداخله مالی یك دایی یا بدهی مشخص بهدایی یا بدهیهای 222 احدهاى داى کسرى اقدام مىکنند. مختلفی تبدیل میشد. همچن اسطه مالی که یك جریان پلی از افرادی که سرمایه ماد دند بهافرادی که سرمایه کافی برای فعالیتهای م عالقه خد ندند ایجاد میکند. بهعبت دیگر اسطه مالی یك نهاد مالی است که بهطر غیر مستقیم یك کانال بین بدان طلبکان ایجاد میکند بدین صرت که پساندازکنندگان )امدهندگان( سرمایه ماد خد را در اختی یك نهاد مالی )مانند بانك( قر میدهند آن نهاد بهقرض گیرندگان این جه را تخصیص میدهد. این فرایند میتاند بهشکل ام یا رهن مسکن باشد. با تجه بهتضیحات فق میتان اسطههای مالی را بهدسته کلی تقسیم ک که عبتند از: نهادهای غیر سپهپذیر نهادهای سپهپذیر که در ادامه تقسیمبندی تضیحات آنها آمده است نهادهای غیر سپهپذیر 223 نهادهای مالی غیر سپهپذیر یا اسطههای مالی مبتنی بر قرااد فعال در ب سرمایه بخشی از نظام کلی مالی میباشند این نظام نیز بهنبه خد یکی از مهمترین اجی نظام اقتصادی است. نهادهای غیر سپه پذیر جه را از منعی غیر از حس این نهادها شامل: 224 های سپه تأمین میکنند اما همچنان نقش عمدهای در اسطه گری مالی بهعهده دند شرکته یا تأمین سرمایه که در ایران شرکت تأمین سرمایه نامیده میشد یك مؤسسه مالی است که بهافراد شرکتها 225 بانك سرمایهگذی 226 دلتها کمك میکند تا از راه تعهد پذیرهنیسی یا نمایندگی کفرما در انتش اق بهاد بهگآری سرمایه اقدام کنند. بانکدی سرمایهگذی یك فعالیت مالی غیر بانکی است که بانکدی تشبیه میشد. اینگنه مؤسسات نه مانند بانكه یا تجی صندقهای پسانداز سپه دیگران را جمع آری میکنند نه جه خد را بهطر دائمیبرای سرمایهگذی اختصاص 221 Allen, Franklin, and Anthony M. Santomero, What do financial intermediaries do?, Journal of Banking & Finance 25, no. 2 (2001): Chaves, Rodrigo A., and Claudio Gonzalez-Vega, The design of successful rural financial intermediaries: Evidence from Indonesia, World Development 24, no. 1 (1996): Non-Depository Institution 224 Sealey, Calvin W., and James T. Lindley, Inputs, outputs, and a theory of production and cost at depository financial institutions, The Journal of Finance 32, no. 4 (1977): Investment Bank 226 Chemmanur, Thomas J., and Paolo Fulghieri, Investment bank reputation, information production, and financial intermediation, Journal of Finance (1994):

64 64 جزه اقتصاد کالن ائه یك تعریف عممیبرای عبت بانکدی سرمایهگذی بهاسطه تنعی که در خدمات آن جد دا مشکل 227 میدهند. بهنظر میرسد شرکت تأمین سرمایه بهطر کلی برای تصیف مؤسساتی ب می که فعالیت اصلی آنها گآری سرمایه برای شرکته یا عامة زمند سرمایه است بهعبتی اعتبات میان مدت بلندمدت را برای متقاضیان منع مالی فراهم میکنند ت بر اساس بند 18 ماده 1 قانن ب اق بهاد شرکت تأمین سرمایه: شرکتی است که بهعنان اسطه بین ناشر اق بهاد سرمایهگذان میتاند میکند فعالیت فعالیتهای کگری معاملهگری بگانی مشه سبدگانی پذیرهنیسی تعهد پذیرهنیسی فعالیتهای مشه را با اخذ مجز از سازمان برس انجام دهد. مؤسسه مالی است که بهافراد شرکتها دلتها کمك میکند تا از راه تعهد پذیرهنیسی یا نمایندگی کفرما در انتش اق بهاد بهگآری سرمایه اقدام کنند. یك بانك سرمایهگذی )شرکت تامین سرمایه( همچنین میتاند خدمات مالی متنع دیگری نیز بهافراد شرکتها ائه کند. از جمله: مشه در زمینه ادغام تملیك بگانی انتش رهای مالی با درآمد ثت صندق مشترک سرمایهگذی 228 صندق سرمایهگذی نهاد مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایهگذی در اقبهاد است مالکان آن بهنسبت سرمایهگذی خد در سد زیان صندق شریكاند. گرهی از سرمایهگذان که دای هدف سرمایهگذی مشه میباشند میتانند جه خد را در یك صندق قر دهند با سرمایهگذی از آن محل از میای حاصله از جمله کاهش مخاطره مدیریت تخصصی پرتفی نقدینگی باال سهلت در امر سرمایهگذی برخ شند که بهآن صندق مشترک سرمایهگذی اطالق میشد. بهعبتی صندقهای سرمایهگذی مشترک گنهای نهاد مالی است که جه دریافتی از سرمایهگذان را در یك مجمعه اق بهاد سرمایهگذی میکنند هر سرمایهگذ بهنسبت سهم خد در مجمعه از سد یا ضررهای حاصل از این 229 سرمایهگذی سهم میب. این مؤسسات عملکی شبیه بانكها دند. سرمایههای خ را از سراسر د جمع آری میکنند در رشتههای تخصصی خد سرمایهگذی میکنند که این سرمایهگذی معمال منجر بهسد میشد که بخشی از این سد بهشرکت بخش دیگری بهسرمایهگذ تعلق میگی. عمده عملک صندقهای سرمایهگذی بستگی بهعملک اق بهاد سایر داییهایی 231 دا که صندقها در آنها سرمایهگذی کهاست. صندقهای سرمایهگذی مشترک ری برای سرمایهگذان ریسكگریز بدن تخصص است این صندقها معمال مدیرانی کآزمده دند که تنعبخشی صحیح سبد اق بهاد را برای سرمایهگذان خد انجام میدهند. با تجه بهامکان اجب بازخرید سهام تسط صندق سهامدان در هر لحظه قادرند سهام خد را بهفرش برسانند. هر صندق سرمایهگذی مشترک میبایستی امیدنامه )چشمانداز( صندق شامل اهداف اشکال سرمایهگذی هزینهها نحه فرش بازخرید سهام صندق سایر ما را بهسرمایهگذان بالقه عمم ایه کند. 231 از آنجا در بقیه جهان رایج 232 صندق سرمایهگذی مشترک در ااسط دهه 1921 در کشر آمریکا راج پیدا ک. شد.در ایران صندقهای سرمایهگذی از سال 1387 تأسیس شدهاند. سازمان صادر کننده مجز تأسیس صندق سرمایهگذی مشترک سازمان برس میباشد. سه رکن اصلی هر صندق سرمایهگذی در ایران عبت است از: مدیر صندق متلی ضامن. با تجه بهاعتب باالی این شرکتها همچنین نظت دقیق سازمان برس بر این شرکتها ریسك نکل پل سرمایهگذان در صندقهای سرمایهگذی مشترک تقریبا بهصفر رسیده است. 227 Fang, Lily Hua,"Investment bank reputation and the price and quality of underwriting services, The Journal of Finance 60, no. 6 (2005): Mutual Fund, Hedge Fund and ETFs 229 Carhart, Mark M, on persistence in mutual fund performance, The Journal of finance 52, no. 1 (1997): Daniel, Kent, Mark Grinblatt, Sheridan Titman, and Russ Wermers.Measuring mutual fund performance with characteristic-based benchmarks, Journal of Finance (1997): Berk, Jonathan B., and Richard C. Green, Mutual fund flows and performance in rational markets, No. w9275. National Bureau of Economic Research, Lounsbury, Michael, A tale of two cities: Competing logics and practice variation in the professionalizing of mutual funds, Academy of Management Journal 50, no. 2 (2007):

65 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی شرکته یا شرکته یا بیمه بیمه از جمله مهمترین اسطههای مالی غیر سپهپذیر هستند. ککاساسی شرکتهای بیمه عبت است از: حمایت از افراد شرکتهای بیمه شده در مقل حادث غیرمترقبه است. این اسطههای مالی در ای دریافت مبلغی در بهعبتی شرکته یا 233 مقام پذیرندگان خطر عمل میکنند. بیمه نهادهایی هستند که بهای قیمتی برای ریدادهای مشخص مبلغی پاخت میکنند. آنها در مقام پذیرندگان خط عمل میکنند. تنها تضمین تعهدی که شرکت بیمه بهمجب قرااد میپذی تان خد شرکت برای پاختهای قید شده در قرااد است. لذا قیمتی که شرکت بیمه برای بیمهنامه پیشنهاد میکند مستقیما بهدرجندی اعتبی آن مربط است. اغلب مشکت کنندگان در ب بیمه شرکته یا تخصصی مشترکی در زمینه خدمات بیمه متکی هستند که براساس عملک شرکته یا بیمه بهنظام نرخگذی بیمه بر حسب سه عامل مهم سدآری اهرم مالی نقدینگی محاسبه شده است.گسترش رقت از نظر پشش حمایتهای بیمهای باعث عرضه خدمات بیمهای جدید متنعی شده است. همچنین این شرکتها عاله بر رقت با یکدیگر از نظر سرمایهگذی منع با دیگر اسطههای مالی نیز در رقت هستند دامنه فعالیت های خد را فراتر از خدمات بیمه ای گسترش دادهاند. شرکته یا بیمه با د دسته جریان جه ماجهند : جریان ی که معمال شامل حق بیمه های صلی بت مضعات بیمه اشخاص غیر اشخاص میشد جریان برای اینکه بین این د جریان تعادلی 234 خرجی که عمدتا شامل خستهای پاختی پسانداز عمر افراد نظایر آن است. مطلب برقر شد شرکته یا بیمه معمال سعی میکنند بخش عمدهای از جه خد را سرمایهگذی کنند. یکی از بهای جذ برای این قبیل شرکتها ب اق بهاد میباشد. شرکته یا 235 بسیی در این ب دند. بیمه معمال بهلحاظ حجم قل تجه منع مالی تأثیر نا مشخص بدن مبلغ در زمان پاختهای الزم برای پاسخگیی بهدعای بر استراتژی سرمایهگذی شرکته یا غیر عمر در قیاس با شرکته یا شرکته یا بیمه عمر تأثیرگذاه است. اغلب سرمایهگذیهای شرکته یا بیمه غیر عمر بیشتر در اق سهام سرمایهگذی میکنند. اغلب مشاهده میشد که شرکته یا بیمه بیمه عمر در اق قرضه است. بیمه بزرگ در زمینه هر د نع بیمه عمر غیر عمر فعال هستند.بیمه ساز کی است که طی آن یك بیمهگر بنا بهمالحظاتی تعهد میکند که زیان احتمالی یك بیمهگر را در صرت قع یك حادثه در یك دره زمانی خاص جبران کند یا خدمات مشخصی را بهی ایه دهد. بنراین بیمه یکی از رشهای مقله با ریسك است. طی یك قرااد بیمه ریسك مشخصی از یك طرف قرااد )که بیمهگر نامیده میشد( بهطرف دیگر )که بیمهگر نامیده میشد( منتقل میشد. بنا بهتعریف بیمهگر شخصی حققی است که در مقل دریافت حق بیمه از بیمهگر جبران خست یا پاخت مبلغ مشخصی را در صرت برز حادثه تعهد میکند. در مقل بیمهگر شخصی حقیقی یا حققی است که با پاخت حق بیمه جان مال یا مسئلیت خد یا دیگری را تحت پشش بیمه قر میدهد صندقهای بازنشستگی 236 صندقهای بازنشستگی از این لحاظ که اقدام بهجمع آری جه مالی خه سرمایهگذان سرمایهگذی آنها در بهای مالی میکنند شبیه شرکته یا بیمه صندقهای مشترک سرمایهگذی هستند. صندق بازنشستگی نهادی مالی است که اقدام بهگآری تجمیع سرمایه گذی جه ناشی از پاخت حق بیمه افراد بهمنظر فراهم کن زمینه پاخت مستمری بازنشستگی بهاعضا می نماید. بر اساس اصل اقتصادی صندقهای بازنشستگی که بهرش ذخیره سازی ماد حق بیمه بازنشستگی فعالیت میکنند بهدلیل عدم تقن میان دریافتها پاختها ناگزیر از بکگیری این ذخایر منع در امر سرمایه گذی بده تا با دریافت بازدهی م انتظ بتانند تعهدات آتی خد را در قبال بازنشستگان مستمری بگیران انجام 233 Phillips, Richard D., J. David Cummins, and Franklin Allen, Financial pricing of insurance in the multiple-line insurance company, Journal of Risk and Insurance (1998): Mayers, David, and Clifford W. Smith Jr, Contractual provisions, organizational structure, and conflict control in insurance markets, Journal of Business (1981): Stiglitz, Joseph E, The role of the state in financial markets, Vol. 21. Institute of Economics, Academia Sinica, Pension Fund

66 66 جزه اقتصاد کالن دهند. 237 صندقهای بازنشستگی که بهنعی در همه کشرهای تسعه یافته جد دند سرمایهگذان نهادی بازیگران عمده بهای مالی هستند. هر صندق بازنشستگی یك طرح بازنشستگی دا که بر مبنای آن میای بازنشستگی را میپازد. صندقهای تأمین اجتماعی بازنشستگی نهادهای مالی هستند که با دا بدن منع مالی فراان قل تجه ن شق بسی مهم تعیینکنندهای در اقتصاد ایفا مینمایند از اصلیترین تأمینکنندگان مالی بهای مالی سرمایه در همه کشرها هستند میکشند تا عاله بر حفظ ذخایر زش پساندازهای مم بر زش آن نیز بیفیند. این صندقها میتانند بهصر مختلف مانند ام سهام اق قرضه سپه بانکی غیره در تأمین مالی کتاه مدت میان مدت بلندمدت مشکت داشته باشند. 238 صندقهای بازنشستگی متشکل از د بخش مج است: صندقهای بازنشستگی خصصی صندقهای بازنشستگی عممی. صندقهای خصصی)مانند شرکته یا بازنشستگی صندقهای از دسته بهآن خصصی بازنشستگی بهسیله که میشد اطالق بیمه صندقهای مشترک سرمایهگذی( مدیریت میشند. صندقهای بازنشستگی شرکته یا عممیبهآن دسته از صندقهای بازنشستگی اطالق میشد که بهسیله ی دلت مرکزی ایالتی یا محلی )مانند تأمین اجتماعی( مدیریت میشند. 239 صندقهای بازنشستگی ایالتی یا دلت های محلی. ککنان نهادهای دلتی در سطح ایالتی یا محلی ممکن است در آن دسته از صندقهای بازنشستگی مشکت کننده که تصدی آن بر عهده ی خد ککنان این نهادهای دلتی باشد. در ا نی صندقها پاخت هایی که بازنشستگان فعلی صرت میگی از محل حق مشکتهایی که از ککنان فعلی اخذ میشد. با تجه بهافیش نسبت بازنشستگان بکنان برخی از این صندقهای بازنشستگی با ضعیتی ماجه شدهاند که در آن حق 241 مشکتهای دریافتی از ککنان جگی پاخت میای بازنشستگی بازنشستگان نیست. اعطای مستمری برخی تسهیالت بیمه شده بازماندگان ا تا سالها ادامه می ید در نتیجه بهطر معمل چندین برر حق بیمه های دریافتی هزینه مستمری پاخت می شد. لذا صندق بازنشستگی برای استمر بقای خد ناچ بهسرمایه گذرای بکانداختن ذخایر خد در جهت کسب جمع آری باالترین بازدهی ممکن می باشد. بدیهی است غفلت در امر ضررت سرمایه گذی یا اشتباه در انتخ سرمایه گذیها بقا حیات اقتصادی این صندق را با خطری جدی ماجه می سازد برس اق بهاد 241 ب معامالت سهام یا برس اق بهاد در اصطالح علم اقتصاد مکانی است که ک قیمت گذی خرید فرش کاال اق بهاد در آن انجام میگی ب سهام)برس( مکانی است که درآن سهام شرکته یا گناگن تلیدی خدماتی بهعبتی ب رسمی سازمافته سرمایه است که در آن خرید فرش سهام شرکتها 242 سرمایهگذی داد ستد میشد. اق بهاد تحت ضط قانین مقررات خاصی انجام میشد. کگریها بنگاهها ی معامالتی هستند که خرید فرش سهام حق تقدم سهام اق مشکت پذیرفته شده در برس اق تبعی تسط آنان صرت میگی. کگریها در این خرید فرشها بهنمایندگی از خریدان یا فرشندگان سهام معامله انجام میدهند در ای آن حقالعمل یا حق کگری دریافت میکنند. هم چنین خدمات دیگری هم چن مشه عرضه پذیرش مش سرمایهگذی سبدگانی صندق های سرمایهگذی تسط کگری ها ائه میa د. تعیین قیمت سهام در برس بر اساس عرضه تقاضا صرت میگی. مم ببرس بسهام هم میگیند. اما نام رسمی قاننی آن"برس اق بهاد" میباشد. که منظراز اق بهاد همان برگههای سهام شرکتهاست. بهمکانی که در آن عمل داد ستد انجام میگی "تاالر معامالت برس" گفته میشد. در برس 237 Morris, Beverley, The most radical changes to pensions in almost a century, Family law 45, no. 3 (2015): Blake, David P., Lucio Sarno, and Gabriele Zinna, The Market for Lemmings: Is the Investment Behavior of Pension Funds Stabilizing or Destabilizing?, Available at SSRN (2015). 239 Andonov, Aleksandar, Piet Eichholtz, and Nils Kok, Intermediated investment management in private markets: Evidence from pension fund investments in real estate, Journal of Financial Markets 22 (2015): Rozanov, Andrew, Public pension fund management: Best practice and international experience, Asian Economic Policy Review 10, no. 2 (2015): Stock Exchange 242 Bonsu, Harry Darko, and Joseph KA Johnson, The Impact Of The Ghana Stock Exchange On The Performance Of An Insurance Company In Ghana, European Journal of Mathematics and Computer Science Vol 2, no. 1 (2015).

67 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 67 اق بهاد یك سرمایهگذ میتاند با سرمایه هرچند کچك خد در شرکته یا سرمایهگذان برس برای خرید فرش سهام میبایست این ک را از طریق شرکته یا ب اق قرضه پذیرفتهشده در برس سرمایهگذی کند. کگری برس انجام دهند. نیز شناخته میشد ب مالی است که در آن مشکت کنندگان 244 ب اق قرضه کههمچنین با نام ب درآمد ثت میتانند قرض جدید منتشر کنند که بهنام ب الیه شناخته میشد یا میتانند اق بهاد بدهی معمال بهشکل اق قرضه خرید فرش کنند که بهنام ب ثانیه شناخته میشد. هدف اصلی ب اق قرضه مهیا کن مکانیزمیجهت تأمین اژه 245 سرمایه بلند مدت دلت بخش خصصی است. Bond در لغت بهمعنای قید بند زنجیر قرااد المآر عهد میثاق هرچیزی که شخص را مقی دسازد معاهده قرااد کفیل رطه پیستگی ضمانت تضمیننامه یا تعهدنامه دایر بهپاخت جه رهن کن تضمین کن اق قرضه آمده است. اصطالح قرضه در اقتصاد بیانگر قراادی است که انتشاهنده آن سند متعهد میشد تا در ای قرض یا بدهی مبالغی بهصاحب آن سند بعد از گذشت مدت مشخص تحقق شرایط بپازد. این اصطالح از قرن سطی متدال بده است. قرضه در آن زمان بهمعنی تعهد یك ف بهدیگری نگهدی کاالها در انب سرپشیده آد کن آن در ای شرایطی خاص نظیر پاخت مالیات یا تعرفه یا آدی فی از زندان در ای قراادن ثیقه تسط ضامن ب گرفته شده است. در ادبیات اقتصادی معاصر قرضه ر بدهیای است که در آن بد )که عمما دلت یا شرکت تعانی است( جهی از قرضدهنده میگی متعه د میشد که در مدت قرااد بهرههایی بهدنده سند 246 بپازد بعد از اتمام دره قرااد اصل مبلغ را بهصاحب آن برگاند. علیرغم سقه طالنی کشرها در انتش اق قرضه قدمت انتش این اق در ایران بهسال 1321 باز میشد. در این سال دلت قت برای الین ب دست بهانتش اسناد خنه زد. اسناد خنه اسناد بینامیاست که خنهدی کل برای تأمین احتیاجات خنه در سررسیدهای کتاهمدت منتشر میک. متعاقب آن در فاصل زمانی متفات اق قرضه مختلفی با اسامیاق قرضه مل ی دفاعی کشزی... منتشر گید. بعد از پیرزی انقالب اسالمی تصیب قانن عملیات بانکدی بدن ربا اجرای آن از ال سال 1363 مطرح کن مضع ممنعیت شرعی فرش اق قرضه بخش خصصی اق قرضه متعلق بهافراد بخش خصصی در سررسید تسط بانك مرکزی بازپاخت گید. در نتیجه اق قرضهی در جریان 247 اختی سیستم بانکی تعدادی از مؤسسات دلتی قر گرفت ب اق مشکت اق مشکت جزء از اق بهاد است که تسط دلت شهی شرکته یا در فقط دلتی خصصی برای تأمین اعتب طرحهای عمرانی در کشر منتشر میشد. تهیه دسترالعمل اجرایی مقررات ناظر بر انتش اق مشکت بر عهده بانك مرکزی است. طبق دسترالعمل بانك مرکزی اق مشکت اق بهادی هستند که با مجز بانك مرکزی برای تأمین بخشی از منع مالی م ز طرحهای سدآر تلیدی خدماتی) استثنای امر بازرگانی( در چچب عقد مشکت مدنی تسط سازمان جی منتشر میشد. در هر رقه مشکت مین سهم دنده آن مشخص شدهاست. تفات اق مشکت اق قرضه این است که در اق مشکت جه دریافتی حتما باید در طرحهای مشخص تلیدی عمرانی یا خدمات ب گرفته شد اما در اق قرضه برای ام گیرنده محددیت خاصی ایجاد نمیشد.انتش اق مشکت از جمله سیاستهای انقباضی پلی است.که تسط خریدان(. گاهی ممکن است نتیجه معکس داشته باعث افیش نقدینگی شد)استاد اق بانكها بعد از مدت کتاهی 243 Bond Market 244 Fixed Income Market 245 Badertscher, Brad, Dan Givoly, Sharon P. Katz, and Hanna Lee, Private Ownership and the Cost of Debt: Evidence from the Bond Market, Available at SSRN (2015). 246 Ederington, Louis, Wei Guan, and Lisa Zongfei Yang, Bond market event study methods, Journal of Banking & Finance (2015). 247 رحیمی زهرا بررسی آث اقتصادی انتش اق مشکت رشهای گسترش کب آن در تأمین مالی تهران پژهشکده پلی بانکی 1382 ص.3

68 68 جزه اقتصاد کالن ب رهای مشتقه در مباحث مالی ری است که ساخت پاخت زش آن از زش دایی پایه شاخصهای مربطه 248 ر مشتقه نشآت میگی. این ر بهدنده آن اختی یا تعهد خرید یا فرش یك دایی معین را میدهد زش آن از زش دایی 249 مربطه مشتق میشد. در اقع معنای حقیقی مشتقات تافق میان د گره مشرط بر خرجی آتی دایی پایه میباشد. تصر رایج آن است که رهای مشتقه خد دایی میباشند در صرتی که این تصر نادرست است زیرا که یك ر مشتقه خد بهتنهایی نمیتاند زشی داشته ایجاد نماید. اما بسیی از رهای معمل مانند ساپها معامالت آتی اختی معامله که دای زش ذاتی نظری میباشند میتانند بهصرت مکرر در بهای آد قبل از تیخ سررسید م معامله قر گیرند. در برخی از قرااها دنده قرااد مجبر است یا این حق را دا که یك دایی مالی را در زمانی در آینده بخ یا بفرشد. بهجهت اینکه قیمت اینگنه قرااها از قیمت آن دایی مالی مشتق میشد. از اینر این قرااها را اق مشتقه بهعبت 251 مینامند. دیگر علت نامگذی این است که زش اق مشتقه از زش دیگر داییها مثل اق بهاد نرخ بهره کاالی اساسی شاخص اق بهاد مشتق شده است. ب ریسك عدم اطمینان شن بدن نرخ ز نسانات نرخ سهام تغییرات پیشبینی نشده این ر با تجه بهاناع آن 251 نرخ بهره از عاملی است که باعث شده است تا این ر طرفد بسیی برای خد فراهم آ. تقریبا از ااسط قرن نزدهم ا ب شده است. 252 ساخت این اق بهصرت مبادالت با مجمع صفر بین طرفین است. بدین معنی که زیان یکی از طرفین معادل سد ب طرف مقل است. اختیات پیمانهای آتی نمنههایی از "بازی با جمع صفر" هستند بنراین مشتقات مبادالت اقعی نیستند زیرا انتقال مالکیت صرت نمیگی این فقط پل است که در پایان قرااد دست بهدست گش میکند تحیل دایی پایه بهندرت اتفاق میافتد. ر مشتقه جز ر مدیریت ریسك در بهای مالی قلمداد می شند. این رها بهتناسب رشد تسعه سرمایه گذی چه در بهای اقعی چه در بهای مالی جهت پشش ریسك سرمایه گذی رشد پیدا که اند. در ادامه مفهم اناع ر مشتقه بررسی میشد. قرااد معاضه 253 قرااد معاضه یا سآپ نعی از ر مشتقه است که در آن یك طرف قرااد نسبت بهمعاضه عاید ناشی از ر مالی خد با عاید ناشی از ر مالی طرف مقل اقدام میکند. عاید چنین قراادی بستگی بهنع ر مالی م معامله دا. برای این گنه 254 مثال در معاضه یا سآپ اق قرضه منظر از عاید میتاند سد آن اق بهصرت کپنهای مربط بهآن باشد. از قراادها معمال شامل تیخ پاخت نیز نحه محاسبه عاید یا جریانهای نقدی م معامله میباشد. بهعبتی قرااد معاضه قراادی است که طرفین بهمجب آن تعهد میکنند که برای مدت معین )تافق شده( د دایی یا منافع حاصله از د دایی را با کیفیت مشخص )تافق شده( بهنسبت تعیین شده معاضه کنند. پس از سررسید هریك از طرفین متعهد است عین انجام 255 دایی را بهصاحب آن مست دا. این دایی ممکنست فیزیکی یا مالی باشد این قراادها بهصرت غیررسمی میگیرند. نمنه متدال شناخته شده معاضه معامله د رش پاخت سد برای یك مبلغ اصل یگانه است. در اینگنه مشتقه مثال پاخت سد یك ام دالری در 11 سال با نرخ ثت 7 درصد با پاخت سد یك ام 1111 دالری 11 ص Derivative Contract 249 Miller, Kai, Richard Ward, Ashley W. Craig, Elizabeth K. Lowe, Carrie A. Kroll, Tyler Hale, Edward Miller, John Cassels, Swen Schöne, and Andreas Höth,Risk Management and Applications, In HSBA Handbook on Ship Finance, pp Springer Berlin Heidelberg, فبزی فرانك همکان مبانی بها نهادهای مالی ترجمه حسین عبده تبریزی تهران نیل 1376 چاپ ال جلد ال ص معصمی غالمعلی رهای مشتقه بررسی فقهی اقتصادی تهران پژهشگاه فرهنگ اندیشه اسالمی 1387 چاپ ال ص السیلم سامی راهیم پشش ریسک در مالی اسالمی محمدمهدی عسکری همکان تهران انتشات دانشگاه امام صادق 1386 چاپ ال 253 Swaps 254 Duffie, Darrell, and Jeremy C. Stein, Reforming LIBOR and Other Financial Market Benchmarks, the Journal of Economic Perspectives 29, no. 2 (2015): Over The - Counter Market

69 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 69 ساله با نرخی که طی 11 سال تغییر میکند معاضه میشد. معاضه نرخ بهره معمال بهسه صرت )نرخ ثت در برر نرخ شن نرخ شن در برر نرخ ثت نرخ شن در برر نرخ شن( انجام میشد. قراادهای مشخص قیمت آتی 256 قرااد آتی قیمت قراادی است که در آن خرید فرشنده تافق می کنند مقد معینی از کاالی مشخص را با کیفیت در زمان معلم مکان مشخص معامله کنند. قرااد آتی برای یك درجه مقد ماه تحیل قیمت در تدا معین میشد قبل از تیخ تحیل هیچ مبلغی بدل نمیشد. در مجمع معین منعقد میشد. 257 فقط تعیین قیمت در اختی طرفین قرااد آتی گذاشته می شد. داد ستد این قرااد تنها در تاالر برس صرت میگی. تدین مقررات برقری ضمانت اجراء آن در خصص چگنگی داد ستد قراادهای آتی در زمره اختیات مسئلیتهای 258 برس است. اختی معامله 259 قراادی میان خرید فرشنده اختی است که بهسبب آن خرید اختی با پاخت جهی بهفرشنده حق خرید یا این قرااد نیز مانند دیگر قراادها عض معض دا. 261 فرش دایی مشخص را با قیمت معین در آینده بهدست میآ. خرید اختی جهی بهفرشنده پاخت میکند که دراقع همان قیمت اختی معامله است فرشنده اختی نیز حق خرید 261 یا فرش دایی مشخصی را با قیمت معی ن بهخرید اعطا میکند. پیمان آتی سلف 262 قراادی است که بهمجب آن د طرف تعهد میکنند در یك تیخ مشخص با یك قیمت مشخص یك کاال با کیفیت در این قرااد هم پیش شرط این است که تفات 263 مشخص که کال براساس تافق طرفین تعیین خاهد شد را مبادله کنند. دیدگاه نسبت بهقیمت آینده برای خرید فرشنده جد داشته باشد. براساس قرااد سلف تمامیمبلغ بایستی قبال پاخت گد کاال در سررسید تحیل شد. بدین ترتیب در این معامالت غالبا یا پل نقد بدل میشد یا اسنادی که معادل پل نقد بهشم میایند. یکی از دائیهایی که معامله سلف آنها بسی متدال است نفت خام )مثل نفت خام سبك عربستان تحیل در ژانیه( است نهادهای سپهپذیر 264 نهادهای سپه پذیر عبتند از صندقهای پساند بانكهامؤسسات مالی اعتبی. 265 تعانیهای اعتبی بانكها. این سپهها نشانه بدهی )قرض( نهادهای سپهپذیر 266 این نهادها همگی جزء اسطههای مالی هستند که سپه میپذیرند. است. نهادهای سپه پذیر با جهی که از سپهها سایر منع مالی بهدست میآرند هم ام مستقیم بسیی از احدهای 256 Future contracts رضایی مجید اق اختی معامله در منظر فقه امامیه تهران مجله علمی- پژهشی دانشگاه امام صادق 1384 ش 25 ص 258 Cui, Kaijie, and Anatoliy Swishchuk, Applications of weather derivatives in the energy market, The Journal of Energy Markets 8, no. 1 (2015): Options 261 حسینده جاد شیری عبدالحسین بررسی فقهی حقی قرااد اختی معامله تهران پژهشگاه فرهنگ اندیشه اسالمی مجله علمی- پژهشی اقتصاد اسالمی 1386 شمه 27 ص 261 Albeverio, Sergio, Silvestro Fassari, and Fabio Rinaldi, A Remark on the Heat Equation with a Point Perturbation, the Feynman Kac Formula with Local Time and Derivative Pricing, Reports on Mathematical Physics 75, no. 2 (2015): Forward contract 263 Duffie, Darrell, and Jeremy C. Stein, Reforming LIBOR and Other Financial Market Benchmarks, The Journal of Economic Perspectives 29.2 (2015): Deposit Institutions 265 Credit Unions 266 Hassan, Md Rizwan, Issues and Challenges of Non-Bank Financial Institutions in Bangladesh, Asian Business Review 2.1 (2015):

70 71 جزه اقتصاد کالن اقتصادی میپازند هم در اق بهاد سرمایهگذی میکنند. نهادهای سپه پذیر بهسبب نقش مهمیکه دند در آمریکا از امتیات خاصی بهره رند مثل دسترسی بیمه ی سپه ی فدرال دسترسی بهسازمانی دلتی که منع مالی برای نقدینگی یا زهای فری فراهم میکند. درآمد این نهادها از د منبع بهدست میآید: درآمد حاصل از امهایی که میدهند اق بهادی که میخرند -درآمد حاصل از کمزدها. 267 نهادهای سپه پذیر تحت نظت شدید هستند این بهسبب نقش اساسی آنها در نظام مالی کشر است. پس نهاد سپهپذیر یك نع اسطه مالی مهم است که سپهها را از احدهای دای ماد دریافت که از طریق ام خرید سهام بهاحدهای دای کسری جه نقد اعتب میدهد. اناع نهادهای سپهپذیر عبتند از: صندقهای پسانداز 268 صندقهای پسانداز)در ایران قرضالحسنه( در تدا مجاز بهپذیرش سپههایی که با چك منتقل میشند نبدند. )سپه های قل انتقال( یا بنر اصطالحی مشهرتر حس جی داشته باشند. در عض این نهاد ها با جذب پسانداز خانها جه الزم را بدست میآرند. اما از اایل دهه 1981 مؤسسات پسانداز اجازه یافتند سپه های قل انتقال نیز عرضه کنند این بهمجب 269 سپه ها دقیقا معادل حس جی است اما نامیدیگر بر خد دند )حس های رز یا حاله های سهم الشرکه(. قانن حضه سرمایهگذی مجاز برای مؤسسات پسانداز بسی محدد تر از حیطه سرمایهگذی مجاز بانكهاست. اما قانین اخیر حدد سرمایهگذی مجاز این مؤسسات را گسترش داده بدین ترتیب آنها میتانند رقتی مؤثرتر با بانكها داشته باشند. از آنجا که صندقهای پسانداز اقدام بهجذب سپه میکنند از طرف دیگر آنها را در قالب ام در اختی متقاضیان قر میدهند منشا اثر ری نقدینگی ضریب تکاثری نقدینگی خاهند بد. بهعبت دیگر صندقهای پسانداز از سمت تقاضای پل بهرشد نقدینگی از طرف عرضه بهافیش ضریب تکاثری کمك میکنند. تا زمانی که فعالیته یا بهجذب اعطای فعالیت صندق پل خاهد بد. صندق ها سپه منحصر باشد صندق ها نخاهند از رهایی چن حس جی مشه آن استفاده کنند تاثیر ها بر رشد نقدینگی ضریب تکاثری محدد خاهد بد تاثیر عمده آنها از طریق تاثیرگذی بر سرعت گش مؤسسات مالی اعتبی مؤسسههای مالی اعتبی نهادهای اقتصادی در جمهری اسالمیایران هستند که برخالف بانكه یا خصصی دلتی تع قانین بانك مرکزی نیستند بههمین دلیل قدرت کسب تان مالی بسی باالتر از بانكها دند. اکثر آنها سته بهنهادهای دیگری هستند.بانك مرکزی ایران مؤسسه اعتبی را مؤسسهای میداند که از طریق جذب سپههای مجاز بانکی ( استثناء سپه قرض الحسنه جی( اخذ تسهیالت استفاده از سایر رهای مالی بهتجهیز منع مبادرت که این منع را بهاعطای تسهیالت اعتبی اختصاص داده یا بههر نح دیگری بهتشخیص بانك مرکزی اسطه بین عرضنندگان متقاضیان منع مالی باشد. براساس ماده 1 مقررات تأسیس نحه فعالیت مؤسسات اعتبی غیر بانکی مؤسسه اعتبی غیر بانکی مؤسسهای است که از طریق جذب سپه های مجاز بانکی ( بهاستثنای سپه قرض الحسنه جی ( اخذ تسهیالت استفاده از رهای مالی بهتجهیز منع مبادرت که این منع را بهاعطای تسهیالت اعتبی اختصاص داده یا بههر نح دیگری بهتشخیص بانك مرکزی جمهری اسالمیایران اسطه بین عرضه کنندگان متقاضیان منع مالی باشد تعانیهای اعتبی هدف اصلی تعانیهای اعتب تأمین ز اعضا از نظر پسانداز پاخت ام است. سپههای اعضای تعانی اعتب )سهام یا سهمالشرکه( برای دادن ام بهدیگر اعضا ب می سد حاصل از این امها منجر بهپاخت سد بیشتر بهسپههای 267 Fee income 268 Savings Funds 269 Heisler, Karen, and Seth Lutter, Incorporating Savings into the Debt Management Plan, A Fragile Balance: Emergency Savings and Liquid Resources for Low-Income Consumers (2015): 193.

71 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 70 اعضا میشد. این مؤسسات در قالب شرکتهای تعانی ایجاد میشند غیرانتفاعی هستند. این تعانیها سهام عام صادر نمیکنند اعضا مالك آن هستند بهدلیل غیرانتفاعی بدن آن مشمل مالیات نیز نمیشند. این شرایط امکان اعمال نرخهای بهره باال بهسپهها نرخهای بهره پایین برای امها را فراهم میکند. از آنجایی که بیش از 41 درصد داییهای این تعانیها را امهای فی کتاهمدت تشکیل میدهند احتمال قع بحران کمتر از بانکها مؤسسات پسانداز است. این تعانیها تمایل زیادی بهنگهدی اق بهاد دلتی ) 16 درصد داییها( دند سهم کمی از دایی آنها را امهای رهنی تشکیل میدهد. معمال اعضا یا از نظر محلی یا حرفهای باهم یژگی مشترکی دند. از نظر تنع خدمات نیز این تعانیها برای جذب نگهدی اعضا خد )مشتریان خد( در رقت با دیگر مؤسسات خدمات خد را در سالهای اخیر متنعتر کهاند از جمله میتان بهپاخت امهایی نظیر ام رهنی ام ماشین... حتی خدمات خطط اعتبی بگیری دستگاههای خدپاز اشه ک بانکها بانكها بهائه خدماتی از قبیل پذیرش سپهها دادن امهای صنعتی سرمایهگذیهای مستقیم اشتغال دند. بانكها با قبل اناع سپه اعطای اعتب در عمل نقش اساسی در فعالیتهای اقتصادی هر کشر ایفا میکنند. بانكها بهخصص ظیفه دند سرمایه جی مؤسسات تلیدی بازرگانی را تأمین نمایند. بانكها معمال بهانجام دادن عملیات معملی بانکی از قبیل قبل سپه نقل انتقال پل در داخل انجام معامالت زی صدر ضمانتنامه اعطای تسهیالت افتتاح اعتب در حس جی تنزیل اسناد اق تجی خدمات متنع دیگر میپازند. بانكهای تجی از نظر اندازه بزرگترین گره مؤسسات سپهپذیرهستند. اگرچه از نظر دریافت سپه اعطای ام فعالیتی مشه دیگر نهادهای سپهپذیر نظیر مؤسسات پسانداز تعانیهای اعتب دند لیکن داییها بدهیهای آنها بسی متنع گسته است. در طرف داییها اناع مختلفی از ام از جمله ام اشخاص حقیقی تجی امهای رهنی دیده میشد. ترکیب ام بانكها بسته بچکی بزرگی آنها متفات است بهطری که بانكهای بزرگ عمدتا امهای تجی پاخت میکنند. در طرف بدهی بانكها نیز عاله بر سپهها منع غیرسپهای متعددی جد دا پیدایش بانک در جهان میتان گفت از همان زمان که داد ستد مبادله کاال تسط بشر آغاز گید بانکدی نیز در بین مم راج پیدا ک. با گسترش تجت پیش از آنکه پل بهمفهم جدید م استفاده قر گی ز بهخدمت مؤسسات بانکی محسستر گشت احتیاج بهیك سیله پاخت سنجش زشها بهیژه صل مطالبات از مشتریان در نزدیك با جد خطرات ناشی از نقل انتقال پل ایج میک که این فعل انفعال تسط مؤسساتی بهنام بانك انجام گی.در این قسمت باتجه بهاهمیت تیخی پیدایش بانك را در بخش قبل از میالد پس از میالد م بررسی قر میدهیم قبل از میالد بانکدی یا فعالیتی شبیه بانکدی دای قدمت بسیی است که حتی بهچه هر سال قبل از میالد باز میشد. 271 یکی از قدیمیترین ما مشاهده شد که نشاندهنده فعالیتهای تبدیل پلی بد سکه درهم نقره ینان است که از مستعمره ینان باستان در دریای سیاه ترزن کننی پیش از میالد میباشد که در مزه بریتا در لندن بهنمایش گذاشته 271 ترزن ممل از سکه بد که جناسی از نام شهر میباشد. 273 این سکه نشان میدهد که میز یك بانکد تراپ 272 شدهاست. عاله بر این در ینان باستان نهادهای خصصی بهیژه معد سپههای مم را پذیرفته بهاشخاص یا شهرها ام پاخت میکند. از جمله این معد آرتمیس هرا دلفی را میتان نام ب که در شهر افسن اقع بد بهعلت جنگهای 270 Luhmann, Niklas. Communication and social order: risk: a sociological theory. Transaction Publishers, p Trabzon 272 L Adkins, R A. Adkins, Handbook to Life in Ancient Rome, Oxford University Press, 16 Jul Retrieved Trapeza

72 72 جزه اقتصاد کالن مدام داخلی معد مطمئنترین محل برای نگاهدی حفاظت امال گرانبها پرزش بهشم میآمد. نخستین بانك در البته شکل آن بسی متفات از بانكهای کننی بد. 274 ینان حدد 1111 سال قبل از میالد شکل گرفت. هر کدام از شهرهای ینان دای سکههای خاص خد بدند هنگامیکه بازرگانی از شهری بهشهر دیگر میرفت مجبر بهتعیض سکههایش بد. در هر شهری افراد خاصی ظیفه تعیض این سکهها را بهعهده گرفتند بهاین ترتیب شغل صرافی شکل گرفت. این شغل سد کمیداشت اما بهعلت کثرت تقاضا بهتدریج صرافان بهافراد ثرتمندی تبدیل شدند. از طرفی همه مقد زیادی پل در اختی صرافان بد که بدن استفاده میماند بههمین جهت آنها اقدام بهام دادن بهافراد مقتضی کند 275 بهاین ترتیب الین بانك ینانی تسط صرافان شکل گرفت. در بینالنهرین معامالت بهشیه تدایی آن راج داشت حتی در قانین حمری مقرراتی برای دادن ام قبل سپههای تجی ذکر دستراتی دربه سرمایهگذی آمده در شهر بل تجتخانهها بانكه یا 276 است. بزرگی جد داشت که دادن حاله برات نیز گرفتن ربح معمل بد مین بهره 21 درصد بده در مای بهچهل سه درصد هم میرسید. معد این شهر در حدد 2111 سال قبل از میالد مسیح بهعملیات بانکی محددی مبادرت میرزیدند در مقل ثیقه امال 277 غیرمنقل ام پاخت میکرند. در اایل تأسیس دلت رم که صل مالیاتها بهشکل مقاطعه بهاشخاص اگذ میشد مأمرین غالبا بهشهرها مؤسسات دلتی ام میدادند. در اقع بهنعی بانکدی مبادرت میرزیدند. بانکدهای رمیگذشته از تبدیل پلهای خجی بهپلهای عملیات بانکی 278 کشر تعیین عی آنها قبل سپه دادن ام ک صندقدی را هم برای مشتریان خد انجام میدادند. بانکدان رمیاز بیشتر جهات شبیه بانکدی کننی عبت بد از افتتاح حس جی مدتد بهنفع افراد پاخت بهره بهسپههای مدتد دادن قرضه بانکی اعم از مصرفی تجتی با بهرههای متفات رهن صدر اعتبنامه تجی غیره بعد از میالد با بررسیهای انجام گرفته میتان چنین نتیجه گرفت که در تمام اد تیخ صرافان ک بانکدی را تا حددی انجام میدادند. هر تاجر صراف معینی حس جی داشت یعنی صراف برای هر تاجر دفتر مخصصی که کلیه دادستدها بهتدریج در آن منعکس میساخت بهجای چك از حالههای کچك خطی عادی استفاده میشد. کلیه پاختها دریافتها در شهرهای در نزدیك بهسیله صراف با استفاده از برات انجام میگرفت. این حالههای کچك که جانشین چك امرزی بد بیجك نامیده میشد. یافت در قرن سطی بانکدی تجت بهمفهم آنچه در ینان امپراطری رم جد داشت عمال از بین رفت پس از سقط رم یك سیر قهقرایی در عملیات بانکی سایر مظاهر تمدن بشری پیدا شد. عرف بانکدی با انجام برخی عملیات بانکی تسط اقام مختلف بهخصص یهدیها که با استعداد طبیعی این قم که بیشتر بهفعالیتهای بانکی پاخته بدند حیات تازهای 279 لی با مخالفت تعصب شدید مقامات کلیسا علیه دریافت ربح از افراد منع مشرط آن در قم مذ یهد قر گرفت. در مذ یهد منع دریافت بهره منحصرا بهمنع دریافت آن از هم کیشان یهدی تعبیر شده بنراین عملیات صرافی بهخصص 281 دریافت بهره در مقل دادن قرضه از افراد غیر یهد بالمانع راج یافت. شکلگیری بانکدی بهمعنای امرزی را میتان در دره رنسانس ایتالیا در شهرهای ثرتمند آن درشمال مانند فلرانس نیر جنا محلهای بنام گیت یافت. گیت محل اقامت یهدیانی بد که بهاجب در آنجا زندگی میکند. دراقع یهدیان در آنجا محصر شده بدند تحمل میشدند. یهدیانی که برای بیش از یك هفته در گیت میماندند باید یك شنل سبزی بهگن خد میانداختند تا از بقیه متمایز شند.چن یهدیان خدمتی را بهمسیحیان ایه میدادند که در آیین مسیحیت منع شده بد. 274 P Millett, Lending and Borrowing in Ancient Athens. Cambridge University Press, p N H Demand The Mediterranean Context of Early Greek History John Wiley & Sons p Chahin. Mekerdich, Before the Greeks, James Clarke & Co, p GW Bromiley, International Standard Bible Encyclopedia: A-D Wm. B. Eerdmans Publishing, p Matyszak, Philip, Ancient Rome on Five Denarii a Day, New York: Thames & Hudson, 2007, p Homer, Sidney, and Richard Eugene Sylla, A history of interest rates, Rutgers University Press, 1996, p Schoon, Natalie, and Julinda Nuri, Comparative financial systems in Judaism, Christianity and Islam: The case of interest, Christianity and Islam: The Case of Interest (June 1, 2012).

73 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 73 آنها بهتاجران مسیحی که برای داد ستد بهنیز میآمدند ربا میدادند. قانین کلیسا در قرن سطی مخالف دادن گرفتن ربا بد. البته یهدیها هم از دادن ربا منع شده اند اما در فصل 23 کتب عهد عتیق آمده است که نمیتان از برادر یهدی بهره گرفت اما در م افراد غریبه مضع فرق میکند. هزینهای که یهدیان برای این ک پاختند انی اجتماعی بد. اژه بانك در زبان انگلیسی میانه از زبان فرانسی میانه آلمانی بسی قدیمیbank banc banque bench.counter 281 گرفته شدهاست. آنهم از اژه ایتالیایی قدیمیbanca آن نیز از اژه Beachها )نیمکتها( بهعنان میزها یا شمشگرهای مبادله در حین دره رنسانس تسط بانکدان فلرانتین م استعمال قر میگرفتند که مذاکرات مبادالتشان را پشت میزهایی 282 انجام میدادند که با رمیزیهای سبز رنگ پشیده شده بد. 283 در نیز ایتالیا مقل اکثر منازل میز صندلی برای استراحت مصف دیگر جد دا.. اما در محله یهدیان گیت این میزها نام بخصصی داشت این میزها که یهدیان پشت آنها مینشستند ربا میدادند banky بعدها 284 خانده میشدند. یهدیان بدلیل کثرت ام گیرندگان بهجهت اینکه بهافراد سرمایهدی تبدیل شده بدند محل ک خدشان را تغییر داده آن را بهداخل ساختمان هایی کشیدند که بانك معرف شد. با تعقیب شدید کلیسا علیه دریافت بهره منع مشرط آن در مذا یهد فعالیت بانکدی صرافی رباخی منحصرا در اختی قم یهد قر گرفت. در مذ یهد منع گرفتن بهره منحصرا بهمنع دریافت بهره از همکیشان یهدی تفسیر شده رر 285 است. بهعاله طال نقره فراان از آمریکا رفع ممنعیت دریافت بهره در آئین مسیح بر اثر فتای جان کالین پرتستانها بهافیش فعالیتهای بانکی کمك زیادی ک بانكه یا مختلفی تأسیس شدند که تا بهامرز فعالیت آنها ادامه بنراین دریافت سد ربا ماهیت بانکدی مجد در آئین یهد مسیحیت را تشکیل میدهد. از طرف دیگر افیش 286 دا. فعالیتهای بانکی تکامل آن در فلت قیمتی نقل انتقال جه از نقطهای بهنقطهای دیگر تسعیر پلهای خجی بد با نشر اسکناس تبدیلپذیر بهفلز )طال نقره( بهصرت صد در صد باعث رنق بانکدی گید محلی برای قبل سپههای نقدی مم دلت شد پراخت ام اعطای اعتب تسعه پیدا ک چك )پل بانکی( کمکم جز پلهای در گش شد. فعالیت قدرت پلی این بانکدان بهقدری تسعه پیدا ک که حتی بهپادشاهان )حکام( قرض میدادند همین تسعه فعالیت استفاده بیش از حد اعتبات بانکی بهرشکستگیهای متعددی در نیمه دم قرن هفدهم میالدی منتهی شد باالخره منجر بهضع مقررات قاننی دایر بهنفع عملیات بانکدان خصصی در نشر اسکناس ایجاد بانكه یا این آزمن گید. عممی)بانكه یا مرکزی( در در قرن 14 میالدی بانکدی را در فلرانس با تزیع شعبات در بسیی از بخشهای 288 پرزی 287 خانادههای بای از مشهرترین بانكه یا 289 دیگر پا گسترش دادند. ایتالیا میتان از بانك مدیچی نام ب که تسط جیانی مدیچی در سال 1397 تأسیس شد. با ترقی خاناده مدیچی بانکدی هم بهمدت یك قرن پیشرفت ک نگاه بدبینانه بانکدی از بین رفت بانکدی تبدیل بهیك امر مجه پایه نیی از قدرت تبدیل شد. 291 دره جدید با پیشرفت تدریجی تجت دادستد در ساحل دریای مدیترانه بخصص در شهرهای نیز فلرانس شرع شد کشف آمریکا راههای دریایی جدید استقر رط بازرگانی بین شرق غرب کمکم دامنه فعالیت اقتصادی از ساحل دریای مدیترانه بشرهای ساحل اقیانس اطلس مانند فرانسه اسپا پرتقال انگلیس گسترش پیدا ک. ب كان نیز رسما 281 Stevenson, Cornelius, the McIlhenny Collection of Gothic Chest Fronts, Bulletin of the Pennsylvania Museum (1915): Wolfthal, Diane,Florentine bankers, Flemish friars, and the pa-tronage of the Portinari altarpiece, Cultural exchange between the Low Countries and Italy ( ), Turnhout (2007): ghetto 284 Bonfil, Robert, Jewish Life in Renaissance Italy, Univ of California Press, 1994, p John Calvin 286 Höpfl, Harro. The Christian polity of John Calvin. CUP Archive, 1985, p Bardi 288 Peruzzi 289 Greif, Avner, The study of organizations and evolving organizational forms through history: Reflections from the late medieval family firm, Industrial and corporate change 5, no. 2 (1996): Goldthwaite, Richard A, the Medici Bank and the world of Florentine capitalism, Past and Present (1987): 3-31.

74 74 جزه اقتصاد کالن بانك آمستام در سال در سال 1171 میالدی 291 بانك بسلنا در سال 1411 میالدی تسط شهی بسلن تشکیل شد. این بانكها اکثرا بهصرت شرکته یا 294 تسط دلت بانك سئد در سال 1656 میالدی 293 میالدی میشدند. بانكه یا سهامیتشکیل تجی ظیفه نشر اسکناس دریافت سپه را در قرن هفدهم هجدهم نزدهم بهعهده داشتند. بهافراد دلت ام میدادند در معامالت اق بهاد فعالیت داشتند. است. در در این دره بانك از قبل سپه صدر رسید بهمین سپه شرع شد با تجه بهقانین آم احتماالت در آم مربط بهماندگی نقد در بانكها خلق پل بانکی بدن پشتانه برای کسب سد بیشتر فراگیر شد. این مضع بهمنظر امدهی بیشتر کسب درآمد یا سد بیشتر انجام میپذیرفت. با گذر زمان اسکناس جایگزین رسیدها گید. نشر اسکناس خلق پل بانکی را میتان از دستاهای این دره خاند. هدف بانكها در این دره کسب حداکثر سد از طریق سپهها پاخت ام از محل مه التفات سد پاختی دریافتی بده است. بهتعبیر دیگر این دره صرفا شاهد بانكه یا این پیشرفت تأم با استفاده رفزن از خدمات بانکی در نتیجه ازدیاد حرفه بانکدی بهیژه در شهر نیز بد. تجی بده انگلستان صرافها در تحل بانك بانك دی نقش برجستهای ایفا کند. تدا تج ثرتمند لندن طال نقره خیش را برج لندن )دژ شاهی( میسپند. در سال 1641 میالدی چلز ال پادشاه انگلستان با ضبط امال ضربه سنگین بزرگی از این ر افراد تج تصمیم گرفتند 295 بهتج ا ک. امال گران قیمت خیش را در قبال اخذ سند رسید بهصرافها بسپند با آن رسید امال خد را دریافت کنند. با پشت نیسی آنها اگذی بهدیگران رسید صادر کنند. با صادر شدن حجم بسیی از این رسیدها بانكدی پیشرفت ک. با فعال شدن این سیستم صرافها برای جذب بیشتر سپهها اسناد صادر میکند بهسپهگذان بهره پاخت بهمتقاضیان ام میدادند. عمال ک اصلی بانكه یا امرزی را انجام میدادند. بهطریکه این اسناد از اعتب باالیی برخ شد هر کس در خاست ام میک با صدر رسید ل اینکه جهی در بانك نباشد پاخت ام )رسید( میشد. یك شرایط طالیی برای بانكها ایجاد شده بد با صدر رسید امکان پاخت ام فراهم گید بستر درآمدیی آسان بدن انجام دادن زحمتی تحت عنان بهره با پل بدن پشتان بدن حد حصر ایجاد شد. یعنی چن نظام بانکی جد نداشت بانك مرکزی پا بهعرصه بانکدی نگذاشته بد تا از طریق سپه قاننی عرضه پل را کنترل شد خلق پل بهمین تقاضا ( یب نهایت( صرت میگرفت. این مضع د مشکل بزرگ ایجاد میک. یکی که این بهمحض هجم سپه گذان برای دریافت جه بانك تان پاسخگیی بههمه آنها را نداشت لذا بانك رشکست میشد. از طرفی عرضه پل بدن حد حصر صرت میگرفت که این مضع ترم آفرین بد. بهطریکه در خصص مضع ال در سال 1672 میالدی ضربه سنگین دیگری بازرگانان ا شد در این سال چلز دم پادشاه انگلستان قرض کالنی از بانکدان صراف اخذ ک اما نتانست برای نقد کن اسناد رسید آن را در سررسید تعیین شده باز پاخت کند. با هجم دندگان اسناد خد صرافها نتانستند پاسخگ این هجمه بزرگ باشند. صرافها برای جلب مجدد مشتریان تسهیالتی در نظر گرفتند که سپه 296 گذان بدن اطالع قبلی میتانند نقد خیش را دریافت کنند که این همان حس دیدی امرزی میباشد تشکیل بانک مرکزی در پی گذشت زمان رشد بیریه بانكه یا ناشر اسکناس عدم نظت قاننی دلت بر عملیات بانکی مجب گید تا بانكها از مازین الزم برای ایجاد تسهیالت اعتبی پاخت ام تجاز که حتی حمایت مالی شرکته یا سهامیرا بدن تندری در اعطای اعتبات زیادهری در پاخت ام 297 محددیت بیتجه بهعاقب آن در سیستم بانکی پذیرا شند. 291 Hildreth, Richard, and The History of Banks: to which is Added, a Demonstration of the Advantages and Necessity of Free Competition in the Business of Banking. Hillard, Gray, 1837.p Giraldo, Zaida, Martin I of Aragon and Negotiations for Peace and Prisoner Exchange with Tunis ( ), Contributions to Mediterranean studies (1977): Gelderblom, Oscar C, From Antwerp to Amsterdam: The Contribution of Merchants from the Southern Netherlands to the Commercial Expansion of Amsterdam (c ), Review (Fernand Braudel Center) (2003): Sandberg, Lars G, Banking and economic growth in Sweden before World War I, The Journal of Economic History 38, no. 03 (1978): Andreadēs, Andreas Michaēl, History of the Bank of England, Psychology Press, 1966.p Andreadēs, Andreas Michaēl, History of the Bank of England, Psychology Press, 1966.p Goodhart, Charles AE, Central banks function to maintain financial stability: an uncompleted task, Part ll June-December 2008 (2008): 195.

75 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 75 سرانجام مجب تقف رشکستگی بانكها یکی پس از دیگری گید بهطری که دخالت نظت دلت را مستقیم در ک بانکدی الما عملی گانید. ز جامع برپایی بانكه یا تخصصی که معلل رشد صنعت پیشرفت اقتصاد کشرها بد سبب شد که در راستای نظت دلت بر عملیات بانکی انتش اسکناس را هم بهطر انحصی با تأسیس )بانك ناشر اسکناس بانك مرکزی( بر عهده بگی نظت مستقیمیهم از طرف قاننگذ بر بانكه یا ناشر اسکناس سیر حدت را طی با این رش قاننی تعدد بانكه یا 298 ناشر اسکناس نیز اعمال شد. ک. بعد از جنگ جهانی ال بحرانهای پلی در کشرهای مختلف مجب اعتقاد بیشتر بهلزم حفظ زش پل از راه نظت در نشر اسکناس شد. از اایل قرن بیستم کشرها پذیرفتند که جد بانك ناشر اسکناس یا بانك مرکزی در هر کشری میتاند با حفظ زش پل تنظیم حجم اعتبات اعمال سیاستهای پلی نظت بر عملیات کلیه بانكه یا 299 کنند. تجی تخصصی از برز بحرانهای پلی جلگیری که نقش اساسی را در رشد تسعه اقتصادی کشر ایفاد از تدای قرن بیستم در بیشتر کشرهای صنعتی در حال تسعه صحبت از نظام بانکی بهمیان آمد. بدین ترتیب که با رند ر بهگسترش بانكه یا تجی گسترش فعالیته یا آنها با هدف کسب حداکثر سد برای هر بانك مصالح جامعه اقتصاد کشرها تحت الشعاع قر میگرفت یا اصال بهمنافع ملی کشر تجهی نمیشد. سیاست گذان اقتصاددانان با تجه این نظام بانکی میبایست متکی بهیك 311 بهمکاتب پلی بر آن شدند که بانكها را در یك نظام متشکل سازماندهی کنند. مجمعه مقررات باشد تا ضمن کسب سد کایی در راستای تسعه اقتصادی کشر نیز باشد. مشخصه این دره تقسیم بانكها بانكه یا تجی غیر تجی ایجاد بانك مرکزی در رأس هرم هر نظام بانکی میباشد. در این نظام امر بانکی در قالب یك نظام بانکی مدیریت میشد. لذا بانك مرکزی بهمنظر صیانت از سپه سپه گذان جلگیری از رشکستگی بانكها همچنین ایجاد مکانیزمیبرای تنظیم نقدینگی )عرضه پل( با حجم مبادالت سایر ظایفی که بعدها برای آنها تعیین شد در رأس بانكه یا تجی قر گرفت. سئد میدانند که در سال 1657 با سرمایه خصصی بهجد آمد. 311 برخی از محققان الین بانك مرکزی را ریکز بانك 1 در سال 1668 بهعنان بانك دلت ملی سئد شناخته شد. در سال 1819 حق انتش اسکناس را بدست آ. در سال انتش اسکناس بهطر کامل در اختی این بانك قر گرفت. بانك انگلستان نیز یك بانك خصصی بد که در سال 1696 تشکیل شد. این بانك در مقل اجازه انتش اسکناس در سال 1949 تسط دلت خریدی شد بهصرت بانك دلتی درآمد در حال حاضر نیز بهعنان 313 بهدلت قرض میداد. بانك مرکزی انگلستان فعالیت میکند. بههمین ترتیب بانك هلند اتریش بلژیك اسپا رسیه رایش آلمان ژاپن تأسیس گیدند. در خالل قرن نزدهم بهتدریج عاله بر انحص نشر اسکناس ظایف مسئلیت هایی برای بانكه یا مرکزی در نظر گرفته شد. باالخره در قطعنامه پایانی کنفرانسی که بهمنظر مسایل پلی بینالمللی در سال 1921 در برکسل تشکیل شده بد. صاحب نظران شرکت کننده تصیه کند که کلیه کشرهایی کههنز بانك مرکزی ندند اقدام بهتأسیس آن بنمایند. 314 بهطر کلی در سال های شرع 1911 بانك مرکزی کشرها یکی پس از دیگری تأسیس شرع ب کند نحه کک بانکها بهطر کلی در خصص کک بانكها د دیدگاه جد دا. دیدگاه ال بانك را بهعنان یك بنگاه یا شرکتی که در ب پلی فعالیت میکند شناسایی میکند. در نتیجه بانك بهعنان یك شرکت جه را جمع میکند در اختی تسهیالت گیرندگان 298 Schinasi, Garry J, Responsibility of central banks for stability in financial markets, (2003): Padoa-Schioppa, Tommaso, Central banks and financial stability: exploring the land in between, The Transformation of the European Financial System (2003): Goodhart, Charles Albert Eric, The Changing Role of Central Banks, Financial History Review 18, no. 02 (2011): Riksbank 302 Glete, Jan,The Swedish fiscal-military state in transition and decline, , In War, State and Development: fiscal-military States in the Eighteenth Century, pp Ediciones Universidad de Navarra. EUNSA, Andreadēs, Andreas Michaēl. History of the Bank of England, Psychology Press, 1966, p Ireland, Peter N, Economic Growth, Financial Evolution, and the Long-Run Behavior of Velocity, Journal of Economic Dynamics and Control 18, no. 3 (1994):

76 نلاک داصتقا هزج 76 رق.دهدیم نینچ یدرکراک كن یب دس بسک یعس رتشیب دنکیم ناذگهدرپس هر یرتمک ددرپب تلایهست دس ناگدنریگ یرتشیب تفای.دنک فرط رگید ماظن كن سپ نتفرگ هج طترا ناذگهدرپس عطق دنکیم دس اه یعطق دس.ددرپیم یعطق هدش تخادرپ لامعم نانع خرن هر یقلت.دشیم هاگدید مد یتلاک هاگدید كن فرط عبانم ناذگهدرپس عمج دنکیم نانع لیک اه تلایهست ناگدنریگ فرط هرکاذم.دشیم نینچ یطیش هچره ق ناگدنریگتلایهست تیلاعف نا دس دش لصاح یدص دس نانع هنیزه یکن كن قلعت دریگیم یقبام ناذگهدرپس تخادرپ.دشیم اذل لکش مد كن اهنت لیک ناذگهدرپس یقلت دشیم لیلد ناذگهدرپس ادتبا خرن دس باسحلایلع تخادرپ هدرک سپ ماجنا تیلاعف صخشم ندش دس یعطق راذگهدرپس تخادرپ.دشیم ساسب فیراعت ناتیم نینچ هجیتن تفرگ خرن هر دس خرن یعطق هدشقفات نایم ناذگهدرپس كن ناگدنریگتلایهست. ینعی دس خرن هدنهدناشن خرن یهدب یراذگهیامرس یاهتیلاعف كن د هلحرم ر نانع باسحلایلع نایاپ تیلاعف ترص یعطق نییعت.دنکیم یرایسب اهرشک كن تکرش لاعف ر لپ سپ دادرق خرن صخشم كن دادرق ددنبیم لپ رایتخا دریگیم اجره ساسحا دنک دس یرتشیب بسک دهاخ دش یراذگهیامرس.دنکیم نینچ یتیعض یراذگهدرپس تلاخد یتراظن راک كن درادن دس طقف ساحم تفای دس.دنکیم ای خرن هر یر یتباقر نیدنچ كن لاعف دنتسه نییعت دشیم یرقت خرن یدحا دزن.دشیم ینعی همه اخ ی هكن یصص یتلد ر لپ مییگیم یدس خرن طست كن تخادرپ دشیم نامه خرن هر رگیدکی یرقت ربب.دشیم -4-6 ان لپ قلخ كن یراذگهدرپس تاسسؤمیزکرم یاهكن( یراجت رگید تاسسؤم )یلام مزلم دنکیم یشخب تادهعت نیعم دخ یاهدرپس نانع هریخذ هگن.دنراد یراذگهدرپس تاسسؤم ریاخذ بلاق لپ دقن اهقدنصاگ ای یاههاگتسد درپدخ دخ زین لکش هدرپس كندزن یرادهگنیزکرم.دننکیم كن زینیزکرم ن دخ یهدما تاسسؤم یراذگهدرپس رییغت خرن لیزنت اهما ماجنا تایلمع ر ب نازیم ریاخذ لرتنک.دنکیم كن یزکرم یاهتایلمع ر ب مه یب شهاک مه یب شیازفا ریاخذ هداف.دنکیم قیرط متسیس یکن دناتیم نیدنچ ر ق خ هدرپس ل.دنک یتق ره كن ما هداد یاهدرپس داجیا دنکیم شریاخذ ای هكن رگید لقتنم.دشیم ای هكن رگید زین ین ا ریاخذ هداف دننکیم ات ما دنهدب قلخ هدرپس.دننک هسرپ ییاج ات ریاخذ یفاضا مامتا دسرب همادا.دباییم دج رگا تبسن هریخذ ینناق 21 دص رادقم هدرپس 2111 لایر.دش ترص رثکادح یرادقم كن دناتیم ما دهد لایر1611. یز دی لایر411 نانع هریخذ ینناق ربب یاهدرپس بذج هدرک دنکیم باسح كن یزکرم زیرا.دنک ینامز درف هدنریگما یکچ نتشن لایر1611 دخ كن لاثم( A كن دراد جرخ دنکیم درف هدننکتفای كچ غلبم دزن كن دخ لاثم B كن یراذگهدرپس.دنکیم عقا ره هدرپس یرادید یدیدج دزن كن داجیا دشیم ریاخذ یدیدج نامه هدنا دج.درآیم نیبانب B كن ریاخذ یفاضا لداعم لایر1611 تسد هدرآ 321 لایر دی دزن دخ هگن دراد نیبانب اهنت دناتیم لایر1281 ما.دهد لک رادقم یاهما یدیدج متسیس یکن لاثم اطعا دنکیم جنپ ربب رادقم هیلا ریاخذ یفاضا ای دهاخ لایر11111.دب یمتسیس تامازلا یاهریخذ زیچان دش شیازفا نازیم ریاخذ اهكن دناتیم دنچ هعست اههدرپس هر دش بجم شهاک زین هردنچ ضقنا اه رجنم.دشیم

77 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی مکاتب بانکدی در این قسمت میپازیم بهآرا نظرات اندیشمندان در خصص نحه کک بانكها که با دسته بندی این آرا در قالب نظریه پل نظریه بانکدی نظریه بانکدی آد نظریه بانکدی ذخیره کسری نظریه بانکدی ذخیره کامل آنها را م بررسی قر میدهیم مکتب پل )در گش( 315 مکتب پل )در گش( متشکل از گرهی از اقتصاد دانان تأثیرگذ بریتایی بدند که دربه کنترل پلی در دهههای جیمز مك 317 جر ج ا نرمن 316 میانی قرن نزدهم مطالبی ایه دادند. رران این گره سامئل جنز لید ستن 318 کالچ 311 بدند. نرمن برای اغلب سالهای مدیر بانك )مرکزی( انگلستان بد. 319 سامئل النگفیلد مکتب پل در گش یك چرخه درن از درآمد اقعی فرض میک استدالل میک که اگر عرضه اسکناسهای بانك انگلستان کنترل شد هرگاه کسری مازنه پاختها جد داشته باشد ماد کاهش میید میتاند خالف چرخه تجی عمل کند. کسری مازنه پاختها ناشی از افیش سطح قیمت درآمد است که ز بهانقباض پلی را نشان میداد. تجیز مکتب بانکدی در اجازه دادن بهعرضه پل تا به"زهای تجت" اکنش نشان دهد چرخه را بزرگتر خاهد ک با تشدید افیش سطح قیمت که کسری مازنه پاختها ایجاد میکند نتیجهاش خرج طال است که تبدیلپذیری اسکناس بهطال را بهمخاطره 311 میاندازد. مالی مکتب پل )درگش( طرفد صد درصد ذخیره طال برای پشتانه اسکناس بد تا اطمینان ایجاد شد که حجم اسکناس متناظر با تغییر مجدی طالی کشر تغییر میکند. این تجیز از اصل فلزی بدست میآمد که پایه تحلیل این مکتب است. طبق اصل فلزی پل )درگش( مختلط از کاغذ سکه باید بهگنهای رفت کند که گیا تماما فلزی است با خرج طال بهطر خدک انبساط انقباض صرت میگی. انحراف از این قاعده باعث انتش بیش ازحد اسکناس میشد که ترمی است خرج مسکک را از طریق مازنه پاختها تحت فش قر میدهدکه بهنبه خد میتاند ذخیره طال را بهخطر اندازد تبدیلپذیری پل )در گش( بهطال را تهدید کند ز بهانقباض شدید را ضرری سازد از این طریق باعث قع سراسیمگی شد. با این حال هیچکدام از این پیامدها اتفاق نمیافتد اگر پل )در گش( از اصل فلزی پیری کند تحت فش قر گی تا مانند طال رفت کند. در این صرت نسانات شدید حجم پل که منشاء اصلی اختالالت اقتصادی است از بین می. مکتب پل )در گش( طال را با ثباتترین استاندا پلی می دانست اظه میداشت که مطلب است اسکناس مانند طال رفت کند. نیسندگانی مانند دیید ریکا راه حل قل تبدیل ( را در تبدیلپذیری می دانستند استدالل میکند که اگر پل )در گش( طال( باشد انتش اضافی اسکناس که قیمتهای بریتا را نسبت بهقیمتهای خجی افیش دهد بهطال تبدیل خاهد شد تا خرید از خج را نتر کند. زیان حاصله در کاهش ذخایر پل مسکک بانكها را اد میکند تا انتش 312 اسکناسشان را کاهش دهند در نتیجه انتش اضافی اسکناس حذف میشد. با این حال بحرانهای پلی د دهه مکتب پل )در گش( را متقاعد ساخت که صرفا تبدیلپذیری بهطال کافی نیست. تبدیلپذیری ناکافی است زیرا بانكها آدی عمل زیادی در انتش اسکناس دند. بانكها بهانتش اسکناس ادامه میدهند حتی قتی طال در حال خج شدن از کشر باشد انقباض را تا آخرین لحظه که ذخایر تقریبا تخلیه شدند بهتأخیر میاندازد سپس منقبض میشد که بهسراسر اقتصاد شک نامناسب ا می کند. از نظر مکتب پل )در گش( آنچه م ز است قاننی است که انتش اسکناس را از اختی بانکدان درآ آنرا تحت مقررات سختگیرانه قر دهد. این قانن باید 305 Currency School 306 Samuel jones Loyd Overstone 307 George Warde Norman 308 John Ramsay McCulloch 309 S. Mountifort Longfield 310 O Brien, Denis P, Classical economics, A Companion to the History of Economic Thought (2003): Daugherty, Marion R, the Currency-Banking Controversy: Part 1, Southern Economic Journal (1942): Yohe, William P., and Denis S. Karnosky, Interest rates and price level changes, , Federal Reserve Bank of St. Louis Review December 1969 (1969).

78 78 جزه اقتصاد کالن بانكها را ملزم کند تا انتش اسکناسشان را با تناظر یك بهیك با جریان خرج طال کاهش دهند از این طریق خرج پل 313 مسکک را بهتدریج بهسرعت متقف سازند. مکتب پل )در گش( قتی ایدههایش بهقانن تبدیل شد پیرز شد. اسکناس قانن چتر بانك سال 1844 مشتمل بر این تجیز مکتب پل )در گش( بد که بجز برای انتش اندک ثت پشتانه معادل طالباشد. در اصطالح مدرن این قانن الم ذخیره طال بهمین صد در صد اسکناس را ایجاد ک.لذا اسکناسها بهطال گره خند. در این رش خرج طال بهخج با کاهش داخلی مقد متناظر اسکناس همراه بد همانطر که اصل فلزی 314 آنرا الزم میدانست. هدف مکتب پل )در گش( دستیی بهثبات سطح قیمت ها بد چه عرضه پل بهطر کامل فلزی باشد یا ترکیبی از اسکناس پل فلزی. طبق نظر لید جریانات ی یاخرجی طال در نظام پلی کامال فلزی دای اثر فری بر افیش یا کاهش پل در گش است پل ترکیبی میتاند بهگنهای عمل کند که جریان ی یا خرجی طال با افیش یا کاهش پل کاغذی برری کند. نظریهپان مکتب پل )درگش( افیش سطح قیمت کاهش ذخیره شمش طال در نظام پلی ترکیبی را بهعنان نشانههای نشر بیش از حد اسکناس میدانستند. آنها برای حصل اطمینان از اینکه پل کاغذی نه بیش از حد باشد نه ناکافی از کنترل قاننی نشر اسکناس طرفدی میکند چن در غیر اینصرت نسانات پل )در گش( درهای تجی در اقتصاد را بدتر میکند. با اینحال آنها زی بنترل فعالیتهای بانکدی غیر از انتش اسکناس نمیدیدند. از نظر مکتب پل )در گش( حجم سپهها براتها با حجم اسکناس محدد شده است بنراین میتاند تنها از طریق اسکناس کنترل شد. این مکتب سپهها را ازمفهم پل مستثنا ک با این استدالل که سپهها بر خالف اسکناس سکه در پاختهای نهایی طی دره سراسیمگی مالی عمما قل قبل نیستند.امرزه اصطالح مکتب پل )درگش( دقیقا مکتب پلی را تداعی می کند. نتایج اصلی مکتب پل )درگش( هسته مکتب پلی را تشکیل میدهد. ماضع اصلی مکتب پلی عبتند 315 از: در اجرای سیاست پلی قاعد بر آدی عمل ترجیح دا. ترم منحصرا یا تا حد زیادی بر اثر رشد بیش از حد پلی ایجاد میشد. شکهای پلی منشاء اصلی اختالالت اقتصادی هستند مکتب بانکدی کنترل کل شک پل جانشینهای پل میتاند از طریق کنترل پایه پلی )با تعریف محددآن( مه شد.. مکتب بانکدی متشکل از گرهی از اقتصاد دانان تأثیرگذ بریتایی بدند که مخالف مکتب پل )درگش( در م انتش اسکناس بدند. رران مکتب بانکدی ررت ترنز 319 جیمز یلسن 318 جان فالرتن 317 تماس تک جان استت میل بدند. مکتب بانکدی سه اصل را پذیرفت که راهی را برای پیران مکتب بانکدی مشخص میک که بانكها عمال بدان عمل 321 میکند مخالف مبانی مکتب پل )در گش( بد. نخستین اصل مکتب بانکدی این دکترین بد که اگر بانكها داییهای عایدیشان را به"براتهای اقعی" محدد سازند بدهیهای ناشی از سپهها اسکناسها هیچگاه بیش از اندازه نخاهد بد. 313 Wang, Yougui, Ning Ding, and Li Zhang, The circulation of money and holding time distribution, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications 324, no. 3 (2003): Rochon, Louis-Philippe, The creation and circulation of endogenous money: a circuit dynamique approach, Journal of economic issues (1999): Tobin, James, The monetarist counter-revolution today-an appraisal, The Economic Journal (1981): Robert Torrens 317 Thomas Tooke 318 John Fullarton 319 James Wilson 320 John Stuart Mill 321 Skaggs, Neil T, Changing Views: Twentieth-Century Opinion on the Banking School-Currency School Controversy, History of Political Economy 31, no. 2 (1999): 361.

79 79 یاهیس :مجنپ لصف نیمد لصا بتکم یرادکن نیرتکد یاهین" "تراجت دب نیدب انعم نازیم سانکسا شدرگ طست اضاقت نییعت.دشیم ینعی دکر بسک راک یاضاقت سانکسا شهاک دباییم قنر بسک راک یاضاقت سانکسا شرتسگ ادیپ دنکیم فرص رظن لیلد یلصف دش ای عق یاه.یراجت ضرف ینمض نیرتکد دب اهكن دنناتیم یاهتبسن ناشهریخذ یب قف نداد یاهیهدب سانکسا رتلا ای رتنییاپ رییغت دنهد ای ریغ ن ا ی ترص رییغت یاهیهدب سانکسا تییغت فلاخم یثنخ اههدرپس یهدب.دننک لیلاد ریغ یلصف یاضاقت سانکسا نیرتکد رط ینمض یعدم یاهكن لاح شرتسگ دنناتیم ریاخذ یدایز دام نیب یاهقطنم لصاح هنم یراجت تسد.دنرآ نیمس لصا بتکم یرادکن نناق" "تشگب. قبط نناق راشتنا هیریب سانکسا اهنت یب یاهه ددحم ریذپناکما دشیم نچ اهسانکسا هلصافل یب تخادرپب ما رشان ب.ددرگیم لصا حرج لیدعت نیرتکد یاهتب یعقا دب کت نترلاف حرطم هدرک دندب یز ینیتشپ هاظ نیرتکد راشتنا هیریب سانکسا نکممریغ.تخاسیم اه چیه یزیامت نایم تعرس تشگب كن )یزکرم( ناتسلگنا یاهكن یتباقر راشتنا سانکسا لیاق.دندشن بتکم یرادکن مامت یاهلکش لرتنک یلپ زج مازلا اهكن انب اضاقت سانکسا س لاط لیدبت دننک فلاخم.دب هژی بتکم حرط یرادکن بتکم لپ ( )شدرگ درم مازلا اه كن 111 یلاط هریخذ دص یب سانکسا نناق 1844 لاس بصم هدش هدناجنگ دب در.درک فلاخ رب بتکم لپ ( )شدرگ نگن دب طاسبنا یلپ یمرت دهاخ قافتا داتفا رگم یاهسانکسا لباق لیدبت هطب لاط دنش ینیتشپ بتکم یرادکن للاد درکیم مجح یاهسانکسا لباق لیدبت رط راکدخ یاهین تراجت لرتنک دشیم نیبانب چیه تیددحم تررض یرگید.درادن هجیتن یریگ امیقتسم یشان نیرتکد یاهتب یعقا نناق تشگب دب یب راشتنا شیب دح سانکسا تیددحم داجیا دندرکیم هجیتن ین لرتنک یلپ فرط رب 322.دنتخاسیم نیرتکد یاهتب یعقا اعدا یم درک یمادام سانکسا یب یاطعا یما رشتنم دش یب نیمأت یلام تلاماعم یعقا اهلااک تامدخ یدجم لپ دناتیمن شیب دح.دش رط اشم نناق تشگب دیکأت درکیم راشتنا شیب دح سانکسا ریغ نکمم ره یز سانکسا یفاضا هلصافل یب لیدبت لاط س ای یب تخادرپب ما كن دهاخب.تشگ ره د نیرتکد نازیم هضرع لپ طست اضاقت نییعت دشیم لباقم لعفنم.دب بتکم یرادکن لئاق هطب تیلع اهتمیق لپ دب هن.سکعرب قبط هیضرف تیلع سکعم رییغت حطس اهتیمق تیلاعف ثع لاقتنا رظانتم یاضاقت ما یکن دشیم اهكن قیرط رییغت راشتنا سانکسا نیمات.دننکیم قیرط نیدب تمیق اه یدجم لپ نییعت دننکیم طاسبنا یلپ هجیتن هن تلع مرت.تمیق بتکم یرادکن حطس تمیق هنیزه لماع دیلت دزمتسد( هر )هراجا بستنم درکیم اذل ینم هیرظن مرت یشان راشف هنیزه داجیا.درک رطنامه میتفگ بتکم یرادکن ین لرتنک ینناق سانکسا در درکیم للاد راشتنا سانکسا رط راکدخ یاهین تراجت میظنت.دشیم بتکم یرادکن دقتعم :دب.1 راشتنا شیب دح ریغ نکمم یز یاضاقت سانکسا هضرع نییعت.دنکیم.2 هطب تیلع اهتمیق لپ هن.سکعرب.3 جرخ تاککسم یشان کش یاه ریغ یلپ هدرا هنم اهتخادرپ هن یشان مرت تمیق لخاد.رشک بتکم یرادکن رب ناکما لرتنک شدرگ لپ اهنت قیرط سانکسا دیکأت درکیم یز تیددحم سانکسا ثع دش یم مدرم یاج یاههدرپس یرادید تب هداف.دننک بتکم یرادکن یاههاگدید بتکم (لپ )شدرگ شلاچ.دیشک نترلاف راکنا درکیم راشتنا هیریب سانکسا بایغ اضاقت ریذپناکما دش رکنم دب رییغت راشتنا سانکسا دناتب ببس رییغت حطس تمیق یلخاد دش ای نینچ یتییغت دناتب ببس شهاک هریخذ شمش لاط.ددرگ ماظن یلپ لاماک یزلف نینچمه طیش ماظن یبیکرت یزلف( اههدرپس )یذغاک اهتب یاهلکش یمامت رتعا دناتیم رب اهتمیق 322 Lapavitsas, Costas, The banking school and the monetary thought of Karl Marx, Cambridge Journal of Economics (1994):

80 81 جزه اقتصاد کالن اثر گذا. افزن بر آن جریانات ی خرجی طال در نظام پلی کامال فلزی میتاند ذخایر شمش طال را تغییر دهد ام ا قیمتها را تغییر نمیدهد. اگر تبدیلپذیریحفظ شد انتش بیش از اندازه اسکناس امکانپذیر نیست هیچگنه کنترل قاننی انتش اسکناس الزم نیست. تراز پاختهای نامطلب پدیدهای مقتی است خد تصحیحکننده خاهد بد. مکتب بانکدی معتقد بد عرضه پل بهسطح قیمت بستگی دا مازنه پاختها بهسطح قیمت بستگی ندا کسریها خد معکس شندههستند. انتش بیش از حد اسکناس غیرممکن است اگر بانك مقید باشد که تنها بهتنزیل براتهای اقعی بپازد. انتش بیش از حد بهطر خدک تحت دکترین بهاصطالح بازگشت بانك بازخاهد گشت. یکی از پیندهای مکانیزم انتقال پلی در مکتب پل )در گش( آن بد که افیش حجم پل منجر بهافیش قیمتها می شد از قیمتها بهجریانات طال منتقل می گید دبه بهپل باز میگشت. قتی مکتب بانکدی تأکید ک که جریان طال از اندختههای راکد میآید نمیتاند بر حجم پل در گش اثر گذا پیند نهایی شکسته شد. برای اطمینان از اینکه این اندختهها برای جبران طالی خج شده کافی خاهد بد مکتب بانکدی تصیه میک که بانك )مرکزی( انگلستان ذخایر فلزی بیشتری نگهدی کند. همچنانکه این ادعای مکتب پل )در گش( که کل مجدی پل جانشینهای پل میتاند از طریق پایه اسکناس بانکی کنترل شد مکتب بانکدی آنرا مطلقا میک. مکتب بانکدی بر عدم امکان کنترل گش پلی تنها از طریق اسکناس تأکید میک زیرا معتقد بد که محددیت اسکناس باعث خاهد شد که مم بهجای آن از جانشینهای پل )یعنی سپههای دیدی برات( استفاده کنند. بهطر کلی مکتب بانکدی فایدة تالش برای کنترل مجدی پل در نظام مالی )که میتاند اناع بیپایانی از جانشینهای پل ایجاد کند( را زیر سؤال ب. مکتب بانکدی تجیز مکتب پل )در گش( مبنی بر اینکه قاعد ثت جایگزین سیاست مصلحت گرایانه شد را ک با این استدالل که قاعد انعطافناپذیر نظام بانکی را از اکنش بهزهای تجت باز خاهد داشت از قدرت بانك مرکزی برای مقله با بحرانهای مالی جلگیری 323 میکند اصل اساسی مکتب بانکدی عبتند از: عرضه پل منفعل است بهسیله تقاضا تعیین میشد رطه علیت معکس از فعالیت اقتصادی بهپل است ترم ناشی از فش هزینه است پل جدید باید با مجدی راکد بانكها باشد نه با گش فعال پل حجم بزرگ متغیری از جانشینهای پل جد دا درجه باالی قلیت جانشینی میان پل شبه پلها جد دا تالش برای کنترل کل مجدی پل جانشینهای پل )نقدینگی( از طریق کنترل پایه پلی) بهطر محدد تعریف شده( بی فایده است علل غیر پلی باعث عدم تعادل در مازنه تجی است نه علل پلی در اجرای سیاست پلی مصلحت اندیشی بر قاعد ترجیح دا مکتب بانکدی آد اصلی که مکتب بانکدی آد از آن طرفدی میک عبت بد از: تجت آد در انتش پل قل تبدیل بهمسکک. 326 جیمز یلیام گیلبت 325 نمایندگان مکتب بانکدی آد پنل 324 بعدا بن کانگلتن نمایندگان 327 پلت اسکرپ مکتب بانکدی آد بدند.اعضای این مکتب از نظامی شبیه نظام بانکدی اسکاتلند طرفدی میکند که در آن بانكها در تمام خدمات بانکی ازجمله انتش اسکناس با یکدیگر رقت میکند بانك مرکزی انحص انتش اسکناس را در اختی نداشت. 323 Fries, James F, The chronic disease data bank: first principles to future directions, Journal of Medicine and Philosophy 9, no. 2 (1984): Parnell 325 Baron congleton 326 James William Gilbart 327 Poulett scrope

81 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 80 لذا مکتب بانکدی آد طرفد آن بد که بهجد بانك مرکزی ز نیست. آنها دلیل میآند که در چنین نظامی بانكها بدن محددیت اسکناس منتشر نمیکنند بلکه در اقع حجم پایدی از پل فراهم میکنند. اگرچههزینههای چاپ انتش حداقل بدند ام ا برای آنکه اسکناسها در گش باقی بماند مستلزم برقری محددیت بر انتش آنها بد. رش بهحداکثر رساندن سد برای بانكهای رقتی عبت بد از: حفظ اعتماد عممی نسبت بهانتش اسکناس با حفظ تبدیلپذیری بهپل مسکک حسب تقاضا که آن هم مستلزم محددکن حجم پل بد. 328 اعضای مکتب بانکدی آد که دکترین براتهای اقعی را نیز پذیرفته بدند بهاشتباه انتش بیش از اندازه اسکناس تسط بانك انگلستان را بهخرید داییهای غیر از براتهای اقعی نسبت میدادند قتی انتش بیش از اندازه با پرتفی ممکن بد که براتهای اقعی محدد شده بد نرخ بهرهای بهدست میآمد که منجر بهمجدی از اسطه مبادله شد که با سطح قیمت حاکم ناسازگ است. از نظر مکتب بانکدی آد انتش بیریه اسکناس ترم تنها در م اسکناسهای بانك )مرکزی( انگلستان امکانپذیر است اما نمیتاند در نظام بانکدی رقتی تحقق ید. مکتب بانکدی آد مخالفت مکتب پل )در گش( با دکترین براتهای اقعی را متناقضنما میدانست. زیرا معتقد بد مزی ت پل فلزی آن است که با زهای تجی کشر فق داده شد. تمایز میان سرعت بازگشت بانك )مرکزی( انگلستان بانكه یا بانکدی آد بد. 329 رقتی انتش اسکناس از ماضع کلیدی از نظر مکتب بانکدی آد اگر اسکناسها در بانكهای رقیب سپهگذی میشدند بازگشت اسکناسهای اضافی سریع بد. این بانكها سپس اسکناسها را بانكهای ناشر آن باز میگاندند در نتیجه نقطه پایانی بر انتش بیریه اسکناس میگذاشتند. در مقل بانك )مرکزی( انگلستان چن هیچ رقیبی نداشت میتانست برای درههای طالنی بیش از اندازه اسکناس منتشر کند. با این حال فالرتن فرض تجیه ناپذیری را مطرح ک مبنی بر اینکه اسکناسها برای بازپاخت امهای قبلی با نرخ سریعتری از آنکه بانك امهای جدید را تنزیل کند بانك بازخاهند گشت از اینجا انتش بیریه اسکناس تصحیح میشد. افزن بر آن فالرتن معتقد بد که اگر بانك با انجام عملیات ب باز بهطر بیریه اسکناس منتشر کند کاهش نرخهای بهره جریانات خرجی سرمایه را بهسرعت فعال خاهد ک آنهم بهنبه خد شمش طالی بانك را کاهش میدهد برای فر آنرا تحت فش قر میدهد. تک برای قانن بازگشت دلیل میآ که اگر ترجیحات نگهدندگان اسکناس بهجای سپهها را برآه نسازد انتش اضافی اسکناس ادامه نخاهد یافت. 331 از بخش خصصی بانکدی آد که در عملیات بانکدی اسکاتلند برای بیش از یك قرن)بین آدام اسمیت 1844( بر بانکدی آد حاکم بد طرفدی می ک. این هنری ترنتن بد که تدا سنت اسمیت را در مقالهاش بهنام "اعتب کاغذی بریتای کبیر " )1812( ک بهصراحت انک ک که اسکناس منتشره در نظام بانکدی آد همان طر که اسمیت گفته است خد تنظیم کننده خاهد بد. در زمان ریکا دیدگاه تدکس آن بد که انتش اسکناس یك استثنای رشن بهدکترین لسه 332 فر است. در اینجا اختالف نظر میان اسمیت ریکا جد دا. در دهه 1821 مکتب بانکدی آد مدافع بانکدی سهامی عام هم در فعالیت بانكهای کشر هم در رقت مستقیم با انتش اسکناس تسط بانك )مرکزی( انگلستان در لندن بد. هرچند بانكهای ناشر اسکناس باید دست کم 65 مایل از لندن فاصله داشتند لی در سال 1826 بعد از مج شکستهای بانکی لغ شد بانك انحص خد را در گش اسکناس در منطقه لندن حفظ ک. افزن بر آن بانك اجازه داده شد تا شعبی در سراسر انگلستان تاسیس کند. بررسی پلمانی سال 1832 دربه تمدید منشر بانك بهپرسش از طالنیتر کن انحص جهتگیری شد. قانن سال 1833 بانكهای سهامی عام را در محددة 65 مایلی آسان ک اما حق انتش تلید اسکناسهای بانکی که راء قاننی برای پاخت اسکناس بانکی کشر 328 Arnon, Arie, Free and not so free banking theories among the classicals; or, classical forerunners of free banking and why they have been neglected, History of political economy 31, no. 1 (1999): Cassidy, Mark, The development of John Fullarton's monetary theory, Journal of the History of Economic Thought 5, no. 3 (1998): Bilo, Simon, Lucas Robert E. Jr., Collected Papers on Monetary Theory, ed. Gillman Max. (Cambridge, MA, and London: Harvard University Press, 2013), pp. 568, $65.00 (hardcover). ISBN , Journal of the History of Economic Thought 35, no. 04 (2013): Adam Smith 332 Laissez-faire

82 82 جزه اقتصاد کالن باشد از آنها مضایقه شد. در عمل تضمین انحص بانك سبب محکمیت بانکدی آد شد سرانجام تسط قانن منشر بانك در سال 1844 اعالم گید که انتش اسکناس تسط بانكهای سهامی عام بانكهای خصصی مجد در انگلستان یلز محدد میشد. از نظر مکتب بانکدی آد انتش بیریه پل پدیدهای است که انحص بانك )مرکزی( انگلستان آنرا تشیق 333 میکند. پاسخ مکتب بانکدی آد بهاین پرسش منفی بد. پاسخ مکتب پل)در گش( مکتب بانکدی مثبت بد. مکتبهای بانکدی پل )در گش( مافق بدند که یك بانك مرکزی با حق انحصی نشر پل برای سالمت اقتصاد الزم است. اما مکتب بانکدی آد معتقد بد که بانك مرکزی ز نیست. مك کالچ جد نظام نهادهای رقتی انتش اسکناس را بهعنان عامل بیثباتی ذاتی میدانست. تک از ناشر انحصی پل طرفدی میک زیرا معتقد بد که بهدلیل نگهدرای ذخایر کافی ریسك نشر بیریه را کاهش میدهد ایمنی بیشتر ایجاد میکند. این د مکتب در ز بهیك قاعده برای تنظیم نشر اسکناس با یکدیگر تفات داشتند مکتب پل )در گش( بهیك مرجع صالحیتد قاعدهمند مکتب بانکدی بهیك مرجع صالحیتد غیرملزم متعهد بدند. مکتب بانکدی آد مخالف پیری از قاعده همچنین قدرت بانك مرکزی بد در عض طرفد یك نظام رقتی انتش اسکناس بد که خد تنظیمکننده است. برای مکتب بانکدی آد اثبات اینکه نظام رقتی نسبت بهقدرت متمرکز بانك مرکزی برتر است با نسانات چرخه کسب ک که بهسیلة خطاهای بانك )مرکزی( انگلستان ایجاد شده است 334 آشک بد بانکدی ذخیره کسری 335 بانکدی ذخیره کسری سیستمیاست که بانك در آن ذخیره بانك تنها کسریاز تمامیحسهای مشتریان است. در ا نی سیستم بیشتر یزیها بانك بیرن قرض داده میشند تنها کسری از آنها برای جبران مجدی حسهای مشتریان نگهدی میشد. بعضی از امهای بانك مجددا در مؤسسات مالی دیگر پسانداز میشند مجددا همین چرخه در بانك دم تکر میشد. بهدلیل اینکه مجدی حسها جز پل در گش محسب میشند سیستم ذخیره کسری نقش مهمیدر افیش نقدینگی داشته بانكها در آن پل تلید میکنند. از این ر مین پل در گش بیشتر کشرها چندین برر مقد تلید شده تسط بانك مرکزی است. مین این افیش تسط ضریبی تعیین میشد که معمال تسط مسئلین دلتی 336 ذخیرههای زیادی بانكها مقد پل در دست مم که در بانك گذاشته نشدهاست تعیین میشد. بانك مرکزی در بیشتر کشرها مین حداقل ذخیره بانكها را تعیین میکند. این امر باعث محدد شدن تلید پل تسط بانك مرکزی میشد باعث میشد که بانك دای منع کافی برای باز پس دادن پل مشتریان باشد. لیکن بهدلیل اینکه بانك مقد کمتری از کل مچدی حسها را در اقع دا است در زمانی که بهدلیل ترس یا عدم اطمینان یا در زمانهای معینی از سال تعداد زیادی از مم برای بازپس گرفتن پلشان بانك مراجعه کنند بحران ایجاد میشد. در قدیم قبل از تأسیس بانك مرکزی این حالت باعث رشکسته شدن بانك میشد زیرا با انتش خبر در م جد نداشتن پل در بانك لیکن با تأسیس بانك مرکزی در این شرایط بانك 337 مشتریان زیادی سراسیمه برای خج کن پل خد مراجعه میکند. مرکزی در شرایط بحرانی منع مالی م ز بانك را تأمین میکند. از این ر در این حالت بحران برای یك بانك بهصرت مج ایجاد نمیشد لیکن در حالت بحرانی یك کشر بهطر کامل رشکست میشد. در حال حاضر تمامیبانكها در تمامیکشرهای د از سیستم بانکدی ذخیره کسری استفاده میکنند. در بیشتر سیستمها پس از اینکه مشتری پل خد را در بانك یز میکند یك رسید کاغذی بهعنان سند این ک دریافت میکند. این 333 Cariofillo, Dominique, The Rationale For Central Banking And The Free Banking Alternative, Journal de Economistes et des Etudes Humaines 3, no. 1 (1992): Nardinelli, Clark. "Report on Joint AEA-HES Sessions at The Annual Allied Social Science Meeting, Washington, DC December 27-30, 1981, History of Economics Society, Bulletin 3, no. 02 (1982): Fractional Reserve Banking 336 Block, Walter, and Kenneth M. Garschina, Hayek, business cycles and fractional reserve banking: Continuing the de-homogenization process, The Review of Austrian Economics 9, no. 1 (1996): Cochran, John P., and Steven T. Call, the role of fractional-reserve Banking and financial intermediation in the money supply process: keynes and the Austrians, Quarterly journal of Austrian Economics 1, no. 3 (1998):

83 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 83 مثال سند نشاندهنده بدهی بانك بهآن ف است. بانك در عین حال امهایی را برای مشتریانی که قصد ام گرفتن دند میدهد. در این سیستم بانك تنها بخشی از ذخیرههای م ز برای بازپاخت حسهای پسانداز را دا است. 338 تمامیمشتریان بانك حق درخاست پل خد را که در بانك پسانداز که بدند در هر زمان دند. اگر تمامیمشتریان در هر زمانی قصد کنند پل خد را خج کنند بحران ایجاد خاهد شد. زیرا بانك تنها مقد کمیاز کل مجدیها را اقعا دا است. در این شرایط معمال بانك رشکست خاهد شد. بهدلیل جد بانك مرکزی این اتفاق در دی مدرن بسی نادر است. لیکن قتی که بانك مرکزی بهجای اجازه رشکستگی بانك پل جدید برای باز پس دادن بدهیهای بانك ایجاد میکند بهحجم نقدینگی افزده میشد که باعث ایجاد ترم میشد. از این ر در دی مدرن بحران بانکی اتفاق نمیفتد لیکن ترم بهمساله شایعی تبدیل گشتهاست. در شرایط عادی گش مالی در هر کشری سیستم بانکدی ذخیره کسری معمال بهطر عادی ک میکند. در این شرط تنها تعداد کمیاز مشتریان اقدام باز پس گرفتن پساندازهای خد از بانك میکنند. حالتی را در نظر بگیرید که در آن نرخ ذخیره 11 درصد باشد. در این حالت بانك در هر زمان تنها 11 درصد کل مبلغ بدهیهای خد را دا است. از این ر اگر 1111 دالر در بانك یز شد این 1111 دالر به 9954 دالر میتاند در 51 مرتبه ام دهی تبدیل شد. این افیش بهصرت زیر است. در مرحله ال بهدلیل نرخ ذخیره 11 درصد تنها بانك 111 دالر را نگهداشته 911 دالر را ام میدهد. مشتری که ام گرفتهاست احتمال زیاد این پل را برای خرید کاالیی مصرف میکند. ف دم که پل را دریافت میکند احتمال زیاد این این پل را در بانك دیگری یز میکند. در بانك دم نیز بهدلیل اینکه نرخ ذخیره 11 درصد است از این 911 دالر 91 دالر نگهداشته شده 811 دالر ام داده میشد. این چرخههمینطر ادامه میید تا جایی که 1111 دالر الیه تبدیل به 9954 دالر میشد که باعث ایجاد 11 برر پل در حجم نقدینگی میشد. در بانکدی مرکزی مدرن بانك مرکزی تباط بین بانكه یا مختلف را ایجاد میکند جلی رشکستگی بانك را میگی. بانکدی ذخیره کسری حجم نقدینگی را افیش میدهد لیکن خطر رشکستگی بانك بهدلیل نداشتن بدهیها را نیز 339 زیاد میکند. در سیستم بانکدی ذخیره کسری بههمراه بانك مرکزی د نع پل جد دا: پل بانك مرکزی: پلی است که تسط بانك مرکزی ایجاد شدهاست ممکن است بهصرت فلت گرانبها کاال چك تضمین شده سکه یا پل الکترنیکی باشد. پل بانكها: پلی که باید برای بدهیهای بانك بهمشتریان پاخت شد. هنگامیکه پل بانك مرکزی ا چرخه میشد بهذخیرههای بانك اضافه میشد. دالیل اقتصاد دانان مافق بانکدی ذخیره کسری اعتقاد دند که این سیستم باعث شکفا شدن اقتصاد میشد. زیرا در سیستم مخالف آن که بانکدی ذخیره کامل است بانك برای تمام بدهیهای خد دای ذخیرهاست. از این ر بانك نمیتاند پل خد را در امر مختلف سرمایهگذی کند پلهای پسانداز شده برای سرمایهگذی در امر دیگر در دسترس نیستند. همچنین این سیستم سد زیادی را برای بانك ایجاد خاهد ک زیرا بانك از امهایی که بدن پشتانه ایجاد کهاست نیز سد بانکی دریافت میکند بانکدی ذخیره کامل 341 بانکدی ذخیره کامل م فرضی است که در آن نسبت ذخیره %111 در نظر گرفته میشد جه سپه گذی شده تحت این ریک 341 تسط بانك قرض داده نمیشند مادامیکه سپه گذ حق قاننی باشت عندالمطالبه را داشته باشد. بانكها اد میشند که سر رسیدهای امهایشان سپههایشان را مطقت دهند این ک بهطر چشم گیری ریسك هجم بانکی را کاهش میدهد.جایگزین برای نظام بانکدی ذخیره کامل ملزمات نسبت ذخیره است که نسبت سپههایی که یك بانك میتاند قرض دهد را محدد میکند در نتیجه احتمال شرع هجم بانکی را کاهش میدهد چن با اتخاذ این رش ذخایر 338 Williams, Jeffrey C, Fractional reserve banking in grain, Journal of Money, Credit and Banking (1984): De Soto, Jesús Huerta, A critical note on fractional-reserve free banking, Quarterly Journal of Austrian Economics 1, no. 4 (1998): Full-reserve banking 341 Soldatos, Gerasimos T., and Erotokritos Varelas, A Letter on Full-Reserve Banking and Friedman s Rule in Chicago Tradition, Kredit und Kapital/Credit and Capital Markets 47, no. 4 (2014):

84 84 جزه اقتصاد کالن بیشتری برای تأمین درخاست باشت از سپهها جد دا. اقتصاد دانان مافق بانکدی ذخیره کسری اعتقاد دند که این سیستم باعث شکفا شدن اقتصاد میشد. زیرا در سیستم مخالف آن که بانکدی ذخیره کامل است بانك برای تمام بدهیهای خد دای ذخیرهاست. از این ر بانك نمیتاند پل خد را در امر مختلف سرمایهگذی کند پلهای پسانداز شده برای سرمایهگذی در امر دیگر در دسترس نیستند. همچنین این سیستم سد زیادی را برای بانك ایجاد خاهد ک زیرا ب كان 342 امهایی که بدن پشتانه ایجاد کهاست نیز سد بانکی دریافت میکند ظایف بانک مرکزی از تا قبل از ایجاد بانك مرکزی دلتها نقش انتش پل را بهعهده داشتند. دلتها با استفاده از امتیاز نشر پل هر زمان که با کاهش درآمد یا کمبد نقدینگی در خنه ربر میشدند با افیش شدید حجم پل در گش بهترم دامن میزدند. دلتها که بهدلیل تصدی قه مجریه تکفل هزینههای بدجهای تمایل بهخرج کن منع بهمین بیش از درآمدها دند همه بر بانكه یا در اقع علیرغم اینکه 343 مرکزی برای اخذ ام فش ا که تجه زیادی بهاثرات ترمیناشی از این امر ندند. مطق مالحظات تجربی نظری اقتصاد کالن تنظیم سیاستهای پلی از جمله حجم عرضه پل باید متناسب با اهدافی چن رشد اقتصادی ثبات سطح عممیقیمتها انجام پذی مشکالت مالی دلتها بر این مالحظات فایق آمده در نتیجه کک سیاستهای پلی را با مخاطره جدی ماجه ساخته است. بههمین دلیل تجربه تیخی دربه رط بین دلت بانك مرکزی منجر بهشکل گیری نظریه استقالل پیرامن رط بین دلت بانك مرکزی منجر شده است. این نظریه در قاننهای پلی بانکی بسیی از کشرهای پیشرفته یا در حال تسعه متجلی گیده است از سی نهادهای اقتصادی پلی مالی بین المللی بهصرت یك تصیه عممیم تأکید قر میگی. بانك مرکزی قتی مستقل بهشم می که بتاند ظایف خد را مستقل از هرگنه فش سیاسی یا رط یژه دلت بر اساس ضط قانین اقتصادی نه سیاسی انجام دهد. اصال استقالل در طبیعت بانك مرکزی نهفته است زیرا لزم استقالل نظام مدیریت پلی یك کشر از نفذ سیاستها برنامه های ( یژه کتاه مدت( دلتها منافع گرههای مختلف سیاسی از جمله مهمترین علل پیدایش بانك مرکزی است. استقالل بانك مرکزی بدان معنی نیست که بانك مرکزی آدی مطلق دا نباید تجهی بهسیاستهای دلت بکند بلکه برعکس بانك مرکزی باید با تجه بهشرایط اقتصادی مراحل تسعهای که کشر در آن قر دا سیاستهای پلی مثری ب گی تا ضمن کنترل ترم باعث رکد بیکی نشد در عین حال بتاند انگیزه تحرک الزم در اقتصاد کشر را بهجد آ. د سطح از استقالل برای بانك مرکزی متصر است. این د سطح عبتند از: سطح ال استقالل در تعیین اهداف اقتصادی است بهاین معنی که بانك مرکزی بهتنهایی مستقل از دلت بهتعیین اهداف اقتصادی بپازد. سطح دم که از حالت ال محددتر است استقالل در استفاده از رهای اقتصادی منتخب است.در این شکل از استقالل اهداف کالن اقتصادی تسط دلت تعیین میشد تعیین رش محقق ساختن اهداف انتخی بانك مرکزی محل 344 میشد. اهم ظایف بانك مرکزی را میتان بهشکل زیر دستندب ک: بانکدی دلت : عمما بانكه یا مرکزی بانك دلت هستند. درآمدهای دلت بهحسهای دلت نزد بانك مرکزی یز شده پاخت های دلت نیز از محل این حس ها صرت میگی. در صرت لزم بانك مرکزی بهدلت ام میدهد. انتش سکه اسکناس : منحصرا در اختی بانك مرکزی است بهعنان بدهی بانك مرکزی بهدنده آن قلمداد میشد. بانک بانکها : تمام بانكها نزد بانك مرکزی حس دند خدماتی که بهمشتریان بانكه یا مرکزی نیز بانكه یا غایی اعتبی کشرمحسب میشد. تجی ائه میدهند بانك تجی ائه میدهد. بانك مرکزی بخش اعظم ذخایرزی کشر را نگهدی میکند منبع نهایی 342 Bagus, Philipp, and David Howden, The economic and legal significance of full deposit availability, European Journal of Law and Economics (2012): Swinburne, Mark, and Marta Castello-Branco, Central bank independence and central bank functions, P. Downes and R. Vaez-Zadeh eds (1991): Blinder, Alan S., Michael Ehrmann, Marcel Fratzscher, Jakob De Haan, and David-Jan Jansen. Central bank communication and monetary policy: A survey of theory and evidence. No. w National Bureau of Economic Research, 2008.

85 85 یاهیس :مجنپ لصف 4 ما هدنهد ییاهن : نا یاهنحب یلام هرامه ناکما دج دراد اهكن تاسسؤم یلام دبمک عبانم رر دنش نیبانب ییاهكن ین یگنیدقن دنراد اق دنهاخن دب عبانم درم ین دخ ر نیب یکن نیمات.دننک لامعم كن یزکرم نیلا داهن یممع نینچ یتیعض علطم دشیم هتبلا نیلا زینیماقم تسه ی راظتنا دریم یب لح لکشم مدق.درادرب رب ساسا ناتیم تفگ ای هكن یزکرم سکی هفیظ تیریدم یگنیدقن یاهر یلام رب هدهع دنراد یس رگید هدنهدما ییاهن اهر یقلت.دنشیم هنگنامه مدرم اهكن ما دنریگیم اهكن زین عقام دبمک یگنیدقن لپ كن یزکرم ما دنریگیم. سپ ك ب نا یزکرم ما هدنهد ییاهن ای هكن یراجت بسحم.دشیم 5 :یلپ یاهیس یجا یس یجا یلپ كن یزکرم دناتیم امیقتسم تق دخ یگدننکمیظنت هداف هدرک ای رط میقتسمریغ یراذگرثا رب طیش یر ر لپ نانع راشتنا هدنهد لپ تقرپ سانکسا( ککسم نایرج یاههدرپس دزن كن )یزکرم هداف.دنک لامعم یاهرشکیمامت ناهج تیلئسم یجا یاهیس یلپ هدهعرب ای هكن یزکرم. نیبانب ای هكن یزکرم یب یبایتسد فادها ین نتشاد اهرازبا س یاهراک مزلا دنراد عمجم تحت نانع یس یاهرازبا یلپ فیرعت.دندرگیم

86

87 Dr.safdari

88

89 Dr.safdari یاهیس :مجنپ لصف یس صاخ یانعم یتی لک ریبادت. یهاگدید رتددحم ناتیم دربراک ریبادت صاخ یب لص فادها نیعم یقلت 345.درک هزرما ملع داصتقا د هنگ هداف :دش یم تسخن هداف حیرشت نییبت شیپ ینیب ریس دیلت مرت اهدمآ نکیل یرایسب دنرب هرمث شلات یاه قف دی دربراک مد ملع ینعی دب ندیشخب درکلمع 346.تفای یاه یس ترص هزح یرتسد داصتقا رق دریگیم یز ریبادت لامعم لماش تاضق هر شزرا اه ینعی لئاسم هچ دی 'دش هچ' دین 'دش رس راک از.دراد یس تهج أشنم هلداجم ییاه هر شزرا هیرظن یاه یس عقا 347.دشیم هتبلا یس هلزنم ملع یتثا ملع داصتقا هر هاگدید یاه نگانگ هزح ثحب یم.دنک ملع یم دشک ادتبا تا یعقا سسحم ینیع نمض لمع تسد هدمآ رط مظنم نایب هج یدنب مهم.دنک نیرت هفیظ ملع هنیمز حیضت بلطم چ نلاماع طیش نیعم رط هنمن یا صاخ راتفر یم.دننک هلحرم یدعب لیلحت فده اه نم شیپ ینیب تیثأت یشان ریبادت شر یاه نگانگ هدهاشم تیحلاص تاماقم یسایس راد لصاح دش یم ثحب یم نیبانب.دنک ینم یحیضت یس ملع هسیاقم ینم یرئت یاه مک رت یعازتنا. یس یاه ره یتلد رلبت هشیدنا شنم نادرمتلد لح تلاکشم یعامتجا هعماج. تلد لئسم رازگتمدخ یلع نامه هنگ شخب نیشیپ تشذگ هغدغد تظافح یلصا تمک مدرم هن دخ یاقب تامادقا. ریبادت هنگ یا هدش ذاختا دنا مدرم شقن هتسجرب یا افیا تلد.دننک ه سرتسب یماح تکرح یاه یمدرم یمامت هصرع یاه یعامتجا یم دش یز هن اهنت ییانات مدرم دامتعا دب لب مدرم دنتسه دی تیلئسم هرادا یگدنز دخ تائلاتبا قنر دکر هدهعرب هتفرگ ندرن ی قرت مهم.دمیپب نیرت یگژی یرترب تلد یلع رب تلد یاه بیقر تبقم لصا یر نتفاتن ت یعض یاه راشد ماما. "ع"یلع ک حیحص ان یناماس اه فحنا نامرآ یاه سدقم دنلب "ص"یبن دیشک ات یلع مغر تلاکشم یلیمحت یریبادت شیپ دریگ فادها یلاع ملاسا نیمضت شخب.دیامن مد هلاقم یب تثا اع دم یسررب ت یعض هعماج یملاسا ات شیپ تفلاخ "ع"ماما فادها یس یاه تلد یلع یم.ددرپ ره یتلد یب یبایتسد فادها داصتقا دخ نلاک عانا اهرازبا یس اه راک یم دریگ مهم نیرت اه دنترع : یس یلام یس یلپ 348 یلام یاهیس -5-1 یس یلام تسترع هداف جراخم ای هتیلاعف دمآ یاز تلد یب ندیسر.صاخ فادها لاثم یب ققحت یفادها نچمه لاغتشا لماک تیبثت تمیق اه تلد دناتیم میمصت یاه طبرم نازیم عبنم دمآ دخ رییغت.دهد یماگنه تلد شیب مجح شجراخم تایلام دریگیم ثع نایرج لیلقت یدمآ هجیتن ثع شهاک یاضاقت لک دشیم ینامز شیب یاهدمآ جرخ دخ یتایلام دنکیم دمآ یلم رثا یاضاقت لک داید.دشخبیم 345 گنیسیا یس رامتا یممع همجرت ص یدمص یداه.8 نسلئماس 346 لپ مایلی ساهدرن داصتقا همجرت یزرن ج تسدناهج 1 ص یل ضفت ندیرف داصتقا نلاک هیرظن اه یس یاه ص Fiscal policy

90 نلاک داصتقا هزج 91 رسک هجدب ای دام هجدب یس یاهرازبا یلام تلد یب میظنت تث دشر رامش.دنریم یخرب یاهرازبا یس یلام راکدخ ندب تلاخد نلائسم لمع.دننکیم لاثم تایلام یدعاصت میظنت هدننک راکدخ ماگنه شهاک یصخش یاهدمآ بسک راک یاهدمآ تلد لیلقت دهدیم ه ریس نبج تهج یلزن فراصم فلتخم همزلا نا شهاک هدمآ لمع.دنکیم یس رگید ه شرتسگ طاسبنا تایلام اه اعیرس دنناتیم شیازفا دنبای هجیتن یاهراشف.دنهاکبیمرت تلد دناتیم یس یاه یلام دخ رب فلاخ كن یزکرم رب یر ره د شخب هضرع یاضاقت رتعا ریثات.دراذگب یترص تلد هیلک دخ یاهدمآ یشان ذخا تایلام رگید عبانم یدمآ هنیزه دیامنن عقا دام هجدب ربر دشیم یانعم شیازفا دناسپ تلد عبت شیازفا نازیم هضرع دهاخ تتعا دب هجیتن حطس شهاک خرنیممع هر دهاخ لند.تشاد لباقم رگا تلد هجیتن شرتسگ هنیزه یاه دخ رسک هجدب ربر ددرگ رما ثع شیازفا نازیم یاضاقت تتعا ر عبت شیازفا خرن.دش دهاخ هر یس عقا یلام هراشا هداف هجدب تلد یب ریثات یراذگ ای هتیلاعف تییغت..دراد حطس بیکرت تایلام جراخم تلد دناتیم یاهریغتم ریز داصتقا تحت ریثات رق :دهد یاضاقت لک حطس ای هتیلاعف یگلا صیصخت عبانم عیزت دمآ یلام یاهیس رازبا یس یلام هعمجم دمآ تلد )تایلام( جراخم )هنیزه( یب ریثات یراذگ داصتقا هداف.دنکیم د رازبا یس یلصا یلام : دنترع 349 :تایلام تایلام یاهژا یبرع یسراف یانعم ج جخ تاکز لام هژا عمج دخ تایلام هژا هیلام. تایلام عن هنیزه دفا هعماج یب هر یر تاناکما عبانم تامدخ یررض یممع نیمضت تینما عافد یناگمه نمع ینادآ رشک تلد دخ تخادرپ دننکیم. تلد تایلام یاتس نیمأت یاهین دفایممع هعماج دننام نیمأت تینما تشاد نام شزمآ... فرصم دنکیم. تخادرپ تایلام یرجا ضعل. هعماج دفا دخ تایلام بسانت دمآ ترث دخ هجت خرن تلد یتایلام نییعت دنکیم تخادرپ دننکیم. عض تایلام تلد تمس. ساسب میسقت ىدنب تایلام رظن ىگنگچ قلعت نتفرگ ىاهلااک درم تایلام د عن ىم دنات :دش میقتسم ای.میقتسمریغ تایلام :میقتسم ندب چیه هطسا ىا ىر دفادمآ ای اهنامس تاسسؤم ىداصتقا هتسب دش طست نیرمام ىتلد رطب میقتسم لص.دش دننام تایلام هنس ىا تلد ساسب دفا نکاس رشک قبط دفامآ ره راناخ تایلام ىم دریگ لیبق ىتایلام تلد رطب میقتسم ققح دخ نادنمراک رسک ىم.دنک تایلام میقتسم رگا ساسب نازیم ىئاد ای صاخشادمآ تاسسؤم را دش لماش حطس ىاهدمآ نیئاپ ددرگن نیمات تلادع ىعامتجا شقن دهاخ ىیازسب.تشاد :میقتسمریغ تایلام تس هطسا رطب ممیقتسمریغ لصا نادنرهشدمآ هتفرگ دش ىم بلغا تخادرپ هدننک ىم دنات اه صاخشا ىرگید لقتنم دنک دخ هلیس تخادرپ تایلام.دش تایلام میقتسمریغ ىاهلکش ىنگانگ لباق هدایپ ندش ىم دش تخادرپ زین رب شد ناگمه ىم دش ىل سسحم تسین رطب لمعم ممع مدرم دج ساسحا ىمن.دننک :دننام ضراع ىگرمگ 349 Tax

91 90 یاهیس :مجنپ لصف رب در ص اهلااک هتسب ىم دش تیاهن عن تایلام میقتسمریغ رامشب ىم.دیآ یز درا هدننک لااک نازیم ىضراع تب تلد ىم ددرپ خرن شرف لااک ىاهر ىلخاد ىم دیازفا ناگدننکاص نانچ ىاهلااک ىلخاد جراخ زین ماگنه دیرخ شرف نازیم ىضراع دی تب ص لااک دندرپب رظن ىمن.دنراد تایلام رب شرف رگید ىاهلکش تایلام میقتسمریغ ىم.دش ترص ب ادتبا تلد ىر ىلااک هژی تایلام ىم ددنب هجیتن رطب ىرهق تمیق ىب فرصم ناگدننک شیازفا ىم دبای عمجم دی :تفگ ىنیگنس اى هتایلام میقتسمریغ رب ش د تیرثکا ىاهرشق مک دمآ هعماج ریقف ىم :دش یز تخادرپ تایلام سک دراد سک درادن ره د دی ریز ر دنرب ترص راشف رب ىسک.درادن :تلد جراخم اهتلد یب ماجنا فیاظ دنربجم اههنیزه یجراخم.دنش لمحتم یلام یاهیس عانا یس یلام :یثنخ لامعم ینامز ماجنا دشیم داصتقا تلاح لداعت. جراخم تلد رط لماک طست یاهدمآ یتایلام نیمات هدشیم رط یلک هجیتن هجدب یثنخ رثا حطس ای هتیلاعف.دراد یس یلام لماش :یطاسبنا دام هنیزه یاه یتلد تبسن دمآ یتایلام لامعم نا دکر ماجنا هدش. یس یلام یطاسبنا طیش مدع لاغتشا لماک هژیب طیش یداسک ر داصتقا باختنا دشیم ترع شیازفا جراخم تلد شهاک اهتایلام رظنم طسب تیلاعف فاکش عفر یضقنا. یس یلام :یضقنا یتق جراخم تلد رتمک دمآ یتایلام دش خر دهدیم لامعم دهعتم تخادرپ یهدب یاه تلد. یس یلام یضقنا طیش یلاغتشپ مرت یشان هر یرادرب یفاضا عبانم دیلت باختنا دشیم یس یبسانم تهج شهاک راشف اضاقت مرت ای عفر فاکش قیرطیمرت شیازفا اهتایلام شهاک جراخم یتلد رامش دریم ییجهفرص یامعم زنیک هنمن یزر راثآ راتفر یدحا هصرع نلاک درخ هیا هداد ییجهفرص یامعم رهشم. رگا دفا ترص یدفنا دناسپ دننک یاهلاس دعب یاد تاناکما تق یلام یرتشیب دنهاخ دب دنهاخ تسنات دخ هدش عمج هیامرس هداف دننک یل رگا هعماج دفایمامت نامزمه دخ دناسپ شیازفا دنهد شخب یرتشیب دخ دمآ دننک دناسپ فرصم لک داصتقا نییاپ دیآیم رما بجم شهاک دیلت دش دهاخ زین ن ا ی رما شهاک دمآ دفا هدنیآ رجنم.دشیم ر شیازفا دناسپ یب صاخشا دیفم دناتیم دش یل هعماج یب ترص یلک تیثأت یتافتم تبسن تیثأت یدرف.دراد هدنرب هزیاج لبن لاس 2118 لپ 351 نمگرک یکی شتلااقم کریین زمیات نانع یتق" اههدننکفرصم میلست "دنشیم ه یلصا نرب تفر دکر شیازفا جراخم تلد.دنادیم نمگرک شهاک فرصم اهییاکیرمآ ربخ دهدیم تب راهظا فسات شیازفا"دنکیم دناسپ اههدننکفرصم تیعقم یلعف یبخ قافتا...تسین یز اههدننکفرصم اقیقد ینامز دخ جراخم شهاک دناهداد داصتقا اکیرمآ راچد ماد یگنیدقن هدش " ماد یگنیدقن نامه یطیش رظن زنیک یس یلپ رگید یب رحت یراذگهیامرس یاضاقت لک ییآراک نمگرک.درادن یب حیرشت تفرشیپ دکر هیرظن تسخ ضقانت زنیک عجر دنکیم یکی«:دسینیم نیرتبلاج یدرام نادا س داصتقا نلاک یتامدقم سیت دننکیم حیضت هتکن هنگچ یاهتلیضف یدرف یب هعماج نگ مامت دشیم هنگچ شیازفا دناسپ دناتیم تیعض همه رتدب.دنک هتکن اج رگا اههدننکفرصم ناشجراخم شهاک دنهد چیه شخب یرگید داصتقا شهاک نبج دنکن داصتقا راچد دکر دهاخ دش دمآ همه شهاک دهاخ تفای تیاهن اهدناسپ شهاک.دباییم عقا نکمم 350 Paradox of Thrift 351 Paul Robin Krugman

92 92 جزه اقتصاد کالن که کاهش درآمد مصرفکنندهها بیشتر از کاهش مخجشان شد به گنهای که تالششان برای پسانداز بیشتر نتیجه معکس بدهد این امر تناقض خست نامیده میشد. اگر افراد جامعه در دام تناقض خست اسیر شند مداما شرع بهافیش پسانداز میکنند در نهایت درآمد سرمایهگذی در کل جامعه کاهش پیدا میکند. مصرف ف تع تقاضای ا برای کاال خدمات است پس انداز سرمایه گذی ف تع درآمد است. بنراین پسانداز اگر شکل افراطی به خد گی مخرب است زیرا در کتاه مدت سبب کاهش درآمد کل به دنبال آن کاهش سرمایهگذی میشد سیاستهای پلی سیاست پلی فرایندی است که بهسیله آن مقامات پلی یك کشر عرضه پل را اغلب با هدف تنظیم نرخ بهره بهمنظر رشد اقتصادی پایدی ثبات نسبی قیمتها کاهش بیکی کنترل مه میکنند. بهطر معمل د سیاست پلی انقباضی انبساطی جد دا که بر اساس آنها عرضه پل بهمنظر رسیدن بهاهداف یژه در مقعیتهای متفات در سیاست انبساطی فری پل بیش از حد معمل میشد هدف مقله با بیکی در یك ضعیت 353 اتخاذ میشند. رکد اقتصادی از طریق کاهش نرخ بهره بهامید جلب اعتماد بازرگانان در گسترش فعالیتهای اقتصادی است. در سیاست انقباضی قصد کاهش ترم بهامید جلگیری از ل کجری زشهای دایی است. سیاست پلی با سیاست مالی که بهامر مالیات هزینههای دلتی استقراض بدهی امر اعتبی دلتی در اقتصاد مربط است تفات دا. سیاست پلی بر مبنای رطه بین نرخ بهره در اقتصاد کشر یعنی قیمتی که بر اساس آن میتان پل قرض گرفت کل عرضه پل تعریف میشد. سیاست پلی از رهای متنعی برای کنترل یك یا هر دی این ما بهره میجید تا بر 354 مای مانند رشد اقتصادی ترم نرخ ز بیکی تأثیر بگذا. در ضعیتی که در کشر انحص نشر پل جد دا یا اینکه بانكه یا ناشر پل بهطر نظاممند متصل بانك مرکزی فعالیت میکنند مقامات پلی تانایی تغییر در عرضه پل بنراین نرخ بهره را بهمنظر دستیی بهاهداف سیاست پلی دند. سیاستهای پلی عمما با در نظاشت نسانات اقتصادی د نع تدبیر را پیشبینی که است که بهسیاست 355 پلی انبساطی سیاست پلی انقباضی شهرت یافتهاند اناع سیاستهای پلی بانكه یا مرکزی مقامات پلی با استفاده از رهای پلی برای دسترسی بهاهداف اصلی اقتصادی از د گره سیاستهای پلی انقباضی انبساطی استفاده میکنند 356 که در ذیل بهتشریح آنها میپازیم. سیاست پلی انبساطی : 357 سیاست پلی انبساطی بهسیاستهایی اطالق میشد که از طریق افیش در عرضه پل خد را بههدف عممیسیاست پلی میرساند. بهعبت دیگر هر سیاست یا تدبیری افیشدهنده عرضه پل را سیاست پلی انبساطی میگیند. این سیاست بیشتر در حاالتی قل تطبیق مثمر است که اقتصاد در حالت رکد باشد که در این حالت بانك مرکزی جهت برقری تعادل در اقتصاد کشر رفع آث نامطلب این پدیده بر مقد عرضه پل میافید تا بهعبتی دیگر بهمنظر مقله با رکد دستیی بهاشتغال کامل اتخاذ میشد. 358 اینکه از این طریق رکد را مه کند. بهطر مثال بانك مرکزی ازطریق خرید اق قرضه از اشخاص یا دلت باعث افیش پایه پلی افیش بیشتر حجم پل میشد. افیش حجم پل باعث کاهش نرخ بهره افیش تقاضای کل شده درشرایط ظرفیت خالی در اقتصاد سیلهای برای نیل بهاشتغال کامل است. 352 Monetary Policies 353 Obstfeld, Maurice, Jay C. Shambaugh, and Alan M. Taylor, The trilemma in history: tradeoffs among exchange rates, monetary policies, and capital mobility, Review of Economics and Statistics 87, no. 3 (2005): Evans, George W., and Seppo Honkapohja, Expectations and the stability problem for optimal monetary policies, The Review of Economic Studies 70, no. 4 (2003): دادگر یداهلل رحمانی تیمر مبانی اصل علم اقتصاد قم بستان کت 1382 چاپ سم ص مجتهد احمد حسنده علی پل بانکدی نهادهای مالی تهران پژهشکده پلی بانکی 1387 چاپ دم ص Expansionary monetary policy 358 Bordo, Michael D., Ehsan U. Choudhri, and Anna J. Schwartz, Was expansionary monetary policy feasible during the great contraction? An examination of the gold standard constraint, Explorations in Economic history 39, no. 1 (2002): 1-28.

93 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 93 سیاست پلی انقباضی : 359 سیاستهای پلی انقباضی بهتدیری اطالق میشد که از طریق کاهش در عرضه پل اهداف عممیسیاستهای پلی را بر آه میسازد. بهعبت دیگر هر نع تدیر کاهنده عرضه پل را سیاست پلی معمال سیاست پلی بهمنظر مقله با ترم فش قیمتها اتخاذ میشد. بهطر مثال 361 انقباضی میگیند. بانك مرکزی ازطریق فرش اق قرضه بهاشخاص یا باال بن نرخ ذخیره قاننی حجم پل را کاهش میدهد. کاهش حجم پل ازطریق کاهش تقاضای معامالتی درآمد ملی اشتغال را کاهش داده جلی فشهای ترمیرا سد میکند. سیاست پلی اصال برنظریه مقدی پل دره شکل قدیمی) کالسیكها( جدید آن ( فریدمن مکتب پلی ) مبتنی است. نع سیاست پلی م استفاده اغلب انقباضی ضد ترمیاست بهصرت انبساطی تنها درشرایط کم اشتغالی آن هم در کتاه مدت باعث افیش تلید اشتغال کل میشد اهداف سیاست پلی در اقتصاد تسریع رشد اقتصادی ایجاد اشتغال کامل تثبیت سطح عممیقیمتها رهای سیاستگذی پلی ایجاد تعادل در مازنه پاختهای خجی. دست یافتن بهاهداف سیاستهای پلی مستلزم در اختی داشتن رهایی است این رها عبتند از: نرخ بهره : 361 پلی که در ای سپهگذی افراد بهآنها تعلق میگی بهآن سد بانکی میگیند. بهعبت دیگر نرخ بهره عبت است از نرخی که بت جلگیری از کاهش زش پل پاختی در امرز دریافتی در آینده ( دلیل زش زمانی پل نرخ ترم( از امگیرنده دریافت میشد. همچنین در شرایط متعف ب بهمنظر جبران فرصتهای سرمایهگذی امدهنده ممکن است مبلغی بهعنان حداقل سد م انتظ اما فیشر نرخ بهره را اینطر 362 امدهنده بهاین نرخ اضافه شد. تعریف میکند: نرخ بهره درصد پاداش پاختی بر ری پل برحسب پل در تیخ معین که معمال یکسال بعد از تیخ معین است میباشد. نرخ بهره در اقع هزینه ایست که باید برای دریافت اعتب بپازید. نرخ سپه قاننی : 363 سپه قاننی در بانکدی برای کنترل حجم پل جلگیری از افراط در ایجاد آن تسط بانكها است. نرخ سپه قاننی نرخی است که بانك مرکزی یاهر دستگاه کنترل کننده اعتبات بانكها مجبر کند که نسبت مین سپه های قاننی مستقیما بر سد سپه 364 معینی از سپههای مشتریان خد را نزد بانك مرکزی نگهدی کنند. گذ از د طریق تاثیر میگذا: یکی از طریق افیش سهم سد این سپه ها در تسهیم بهنسبت سد بانك مشتری. دم از نسبت بیش تر سپه های مذکر که ا عملیات بانکی میشد; بنراین هر قدر ذخایر قاننی این سپه ها ب شی باشد سد قل تر پاخت بهسپه گذ کم تر در نتیجه حجم کم تری از سپه ممکن است جذب بانك شد. بانك مرکزی ذخایر قاننی سپه های بانکی را بهعنان مشکت قبل که متناسب با سیاست های اقتصادی در خرید فرش سپه های انتقال پذیر بانكه یا تخصصی سرمایهگذی که بانكه یا عممیاز این بت سد بپازد 359 Tight monetary policy 360 Romer, Christina D., and David H. Romer, Federal Reserve Information and the Behavior of Interest Rates (Digest Summary), American Economic Review 90, no. 3 (2000): Interest rate 362 Hull, John, and Alan White, Pricing interest-rate-derivative securities, Review of financial studies 3, no. 4 (1990): Required reserve ratio 364 Xi, Ning, Ning Ding, and Yougui Wang, How required reserve ratio affects distribution and velocity of money, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications 357, no. 3 (2005):

94 94 جزه اقتصاد کالن نرخ تنزیل مجدد : 365 نرخ بهرهای است که بانك مرکزی اسناد مدت د )سفته برات( بانكه یا تجی را تنزیل میکند تغییر نرخ تنزیل مجدد باعث تغییر سایر نرخهای بهره در در اقتصاد میشد. اگر هدف 366 بر اساس آن بانكها ام میدهد. کاهش حجم اعتبات باشد بانك مرکزی نرخ تنزیل مجدد را افیش میدهد. افیش نرخ های بهره باعث کاهش تقاضا برای ام میشد اما افیش نرخ بهره از طرف دیگرفعالیتهای اقتصادی را کاهش میدهد. کاهش ام های اعطایی بانكه یا تجی بهمشتریان حجم سپه ها را کاهش میدهد باعث کاهش قدرت خرید مم در نتیجه کاهش تقاضا سطح عممیقیمتها با کاهش نرخ تنزیل مجدد هزینه ام کاهش میید این مسئله باعث افیش اعتبات شده حجم سپه ها 367 میشد. قدرت خرید را افیش میدهد از طریق افیش تقاضا باعث افیش حجم فعالیته یا اقتصادی سطح عممیقیمتها میشد عاله بر این در کشرهای پیشرفته افیش نرخ تنزیل مجدد باعث سرمایه بهاقتصاد کاهش آن باعث خرج سرمایه اقتصاد میشد. نرخ اق قرضه : 368 اسنادی است که بهمجب آن شرکت انتشاهنده متعهد میشد مبالغ مشخصی )بهره ساالنه( را در زمانهایی خاص بهدنده آن پاخت کند در زمان مشخص )سررسید( اصل مبلغ را باز پاخت کند. دنده اق بهعنان بستانک حق دریافت اصل بهره آن را دا لی هیچ مالکیتی در شرکت ندا. معمال بانك مرکزی کشرها )برای اجرای سیاستهای پلی کنترل ضعیت اقتصاد( نهادهای دلتی شهیها شرکته یا مالی از طریق اق قرضه می کنند. در امریکا اق قرضه خنهدی از ایمنترین ( سهامیعام مبادرت بهانتش تأمین لحاظ پاخت اصل سد( اق بهادی است که در ب منتشر میشد. این اق معمال دای سررسید 11 تا 31 ساله هستند بهره آن بهصرت شش 369 ماهه پاخت میشد زش اسمیاین اق )قیمت نشته شده ری رقه قرضه( بین هر تا یك میلین دالر متغیر است. اق قرضه نهادهای دلتی معمال بهمنظر کمك بخشهای مشخص اقتصادی منتشر میشد. شهیها )در امریکا( معمال د نع اق قرضه منتشر میکنند یکی اق قرضه عممی دیگری اق قرضه طرحهای یژه درآمد. سد متعلق بهاق قرضه در اق قرضه عممیاز محل مالیاتها در اق قرضه طرحهای یژه درآمد از محل درآمد طرحها تأمین میشد. همانطر که گفته شد شرکته یا 371 بزرگ نیز برای تأمین مالی عملیات خد اقدام بهانتش اق قرضه میکنند. بنراین قتی دلت جهت تأمین اعتب یك طرح تلیدی یا دفاعی اق قرضه نشر میدهد فرش آن بانكه یا تجی یا مم بهمعنی گرفتن قرض با بهره خاهد بد. بانك مرکزی با کم زیاد کن نرخ اق قرضه میتاند سیاست پلی انبساطی انقباضی اعمال کند. کنترل کمیکیفی اعتبات: منظر تعیین تنظیم اعتبات در مجرای صحیح تلیدی در جهت اعمال سیاست شادی دلت است. عملیات ب باز : 371 بانك مرکزی با اتخاذ این سیاست میتاند با خرید یا فرش اق بهاد ب آد برمقد عرضه پل در نتیجه بر فعالیت اقتصادی اثر بگذا. بهعبت بهتر مقامهای بانك مرکزی از عملیات ب باز برای کنترل حجم نقدینگی زمانی که اقتصاد بهجهت عرضه کم پل با نرخ بهره باال ربه رست مؤسسه های تلیدی تجی با 372 استفاده میکنند. کمبد نقدینگی دست بهگریبانند بانك مرکزی بهخرید اق بانكه یا تجی قرضه دلتی از مم میپازد بهاین سیله پایه پلی )ذخایر اسکناس مسککات در دست مم( را افیش میدهد. 373 در نتیجه عرضه پل افیش یافته نرخ بهرهها کاهش میید بهدنبال آن مشکل نقدینگی حل شده سرمایهگذی رشد اقتصادی افیش میید. در برر زمانی که 365 Rediscount Rate 366 Brunner, Karl, and Allan H. Meltzer, Liquidity traps for money, bank credit, and interest rates, The Journal of Political Economy (1968): Aschheim, Joseph, Financial Intermediaries and the Goals of Monetary Policy, the American Economic Review (1963): Interest Rates of Bond 369 Woodford, Michael, Price-level determinacy without control of a monetary aggregate, In Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, vol. 43, pp North-Holland, پی جنز چلز مدیریت سرمایهگذی رضا تهرانی عسگر نربخش تهران نگاه دانش 1384 چاپ دم ص Open Market Operations 372 Taylor, John B, Expectations, open market operations, and changes in the federal funds rate, REVIEW-FEDERAL RESERVE BANK OF SAINT LOUIS 83, no. 4 (2001): Carpenter, Seth, and Selva Demiralp, The liquidity effect in the federal funds market: evidence from daily open market operations, m Journal of Money, Credit and Banking (2006):

95 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 95 اقتصاد بهجهت باال بدن حجم نقدینگی با ترم ربه رست بانك مرکزی با فرش اق قرضه بهجمع آری نقدینگی کاهش تقاضای کل در نتیجه پایین آمدن سطح عممیقیمتها میپازد. بانك مرکزی در شرایط ترمی برای کاهش نقدینگی یا جبران کسری بدجه دلت بهفرش اق قرضه پاخته بهاین ترتیب از مم بانكه یا تجی قرض با بهره برر 374 میگی در رزگا ر ایستایی کسادی ب با خریدن اق یاد شده اسناد بدهی دلت را جمع آری میکند. قانن رقه قرضه برگه بهاد درخر معاملهای است که شناسای مبلغی ام با بهره معین است که تمامییا اجی آن در زمان یا زمانهای معین بازگانده میشد. ناشر رقه قرضه متعهد است در سررسید یا سررسیدهای معین افزن بر اصل مبلغ اسمی بهره آن را بهدنده اق بپازد. بنراین قتی دلت جهت تأمین اعتب یك طرح تلیدی یا دفاعی اق قرضه نشر میدهد فرش آن بانكه یا تجی یا مم بهمعنی گرفتن قرض با بهره خاهد بد اگر خرید تا سررسید معین صبر که در آن تیخ مراجعه کند مبلغ آن را همراه بهره از دلت بگی بهمعنی ستاندن دین بهره خاهد بد. اما اگر 375 خرید قبل از سررسید بهفرش اق یادشده دست یازد این فرش بهمعنای فرش دین یا تنزیل است رهای سیاست پلی در ایران در اجرای سیاست پلی بانك مرکزی میتاند مستقیما از قدرت تنظیمکنندگی خد استفاده که یا بهطر غیرمستقیم از اثرگذی بر ری شرایط ب پل بهعنان انتشاهنده پل پرقدرت )اسکناس مسکک در جریان سپههای نزد بانك مرکزی( استفاده کند. بر همین اساس د نع ر سیاست پلی قل تفکیك است که رهای مستقیم )عدم اتکا بر شرایط ب( غیرمستقیم )مبتنی بر شرایط ب( سیاست پلی نامیده میشند. رهای سیاست پلی در ایران بر مبنای تفکیك مذکر بهشرح ذیل میباشد. کنترل رهای مستقیم نرخهای سد بانکی: در کشر ما با اجرای قانن عملیات بانکی بدن ربا معرفی عقد با بازده ثت مشکتی ضط تعیین سد یا نرخ بازده م انتظ ناشی از تسهیالت اعطایی بانكها حداقل حداکثر سد یا بازده م انتظ بر طبق ماده 2 آییننامه فصل سم قانن عملیات بانکی بدن ربا بر عهده شرای پل اعتب میباشد. همچنین بر طبق ماده 3 آییننامه فصل چهم قانن مذکر بانك مرکزی میتاند در تعیین حداقل نرخ سد )بازده( احتمالی برای انتخ طرحهای سرمایهگذی یا مشکت نیز تعیین حداقل یا عنداللزم حداکثر نرخ سد م انتظ یا نرخ بازده احتمالی برای سایر اناع تسهیالت اعطایی بانکی دخالت کند. حد اعتبی: این نع رهای پلی با ایجاد محددیتهای اعتبی اعطای اعتبات مستقیم با منظر کن الیت در امر اعطای اعتبات بانکی در م بخشهای خاص اقتصادی عمال بهجهتدهی اعتبات بهسمت بخشهای م نظر اقدام میکند. بر اساس ماده 14 قانن پلی بانکی کشر بانك مرکزی میتاند در امر پلی بانکی دخالت نظتهایی داشته باشد که از مفاد آن محدد کن بانكها تعیین نحه مصرف جه سپهها تعیین حداکثر مجمع امها اعتبات در رشتههای مختلف است. رهای غیرمستقیم نسبت سپه قاننی: نسبت سپه قاننی از رهای سیاست پلی بانك مرکزی است. بانكها مظفند همه نسبتی از بدهیهای ایجاد شده بهطر اخص سپههای اشخاص نزد خد را در بانك مرکزی نگهدی کنند. بانك مرکزی از طریق افیش نسبت سپه قاننی حجم تسهیالت اعطایی بانكها را منقبض از طریق کاهش آن اعتبات بانكها را منبسط میکند. بر طبق ماده 14 قانن پلی بانکی نسبت سپه قاننی از 11 درصد کمتر از 31 درصد بیشتر نخاهد بد بانك مرکزی ممکن است برحسب ترکیب نع فعالیت بانكها نسبتهای متفاتی برای آن تعیین کند. 374 Guttentag, Jack M, The strategy of open market operations, The Quarterly Journal of Economics (1966): Bryant, John, and Neil Wallace, Open-market operations in a model of regulated, insured intermediaries, The Journal of Political Economy (1980):

96 نلاک داصتقا هزج 96 قا تکراشم کن :یزکرم یجا هنی یاهیس یلپ طست كن یزکرم طست رازبا یلصا یرحم تایلمع ر ب ترص دریگیم اهكن فاطعنا مزلا تیریدم یگنیدقن هلخادم ر یلپ اطعا.دنکیم رظنم هعست طسب تایلمع ر ب یجا یاهیس یلپ ثیح تیریدم یگنیدقن ریثأت رب ر لپ هیامرس نتفای یاهلیدب بسانم بلاق عرش نیم سدقم ملاسا دعب یجا نناق تایلمع یکن ندب ر هاگیاج یاهژی رادرخرب.دش قا هضرق لیلد ینتبم ندب رب هر لاصا ملاسا هتفریذپ.تسین نکیل قا تکراشم میهس ندرک ناذگهیامرس یاهتیلاعف تخادرپ یاهدس یعقا هن اهنت عنام هجام تسین لب درم قیشت زین.دشیم یب نیلا ر ساسا رب هدام 91 نناق همانرب مس كن یزکرم هجا هداد دش بیصت یش لپ رتعا قا تکراشم كن یزکرم هداف.دنک نایاش رکذ ساسب همانرب مراهچ هعست راشتنا قا تکراشم كن یزکرم بیصت سلجم یش جمیملاسا دهاخ.دب راشتنا هضرع قا تکراشم كن یزکرم یاهرازبا یس یضقنا یجا تایلمع ر ب.دشیم یرط هضرع قا مجح یگنیدقن هک هدش هج قا دزن كن یزکرم ددسم.دشیم شخب هیاپ یلپ زین راشتنا قا بجم شیازفا ءزج یاهیهدب كن یزکرم شهاک هیاپ یلپ دهاخ.دش اذل عمجم راشتنا قا تجم شهاک دشر یگنیدقن مهف.دسیم راذگیس عقا یلپ اق دسیم ات عقام مزل قیرط لرتنک یگنیدقن یبایتسد خرن مرت نییاپ.دس رسیم هدرپس هژی ان دزن کن :یزکرم یکی نیرتمهم یتامادقا یب هداف بلطم یاهرازبا میقتسمریغ یلپ بچراهچ نناق تایلمع یکن ندب ترص ر تفرگ هجا حاتتفا باسح هدرپس هژی اهكن دزن كن یزکرم رخاا لاس 1377 بیصت یش لپ رتعا.دیسر فده یلصا یجا حرط لامعا یاهیس یلپ بسانم یب لرتنک راهم یگنیدقن بذج قیرط عبانم دام اهكن هدب رکذ نایاش. كن یزکرم هدرپس هژی اهكن دخ دزن دس یصاخ طباض ساسب تخادرپ.دنکیم یلپ یاهیس عانا یس یلپ یس :یطاسبنا یلپ یطاسبنا ییاهیس قلاطا دشیم قیرط شیازفا هضرع لپ دخ فده یسیممع یلپ.دناسریم ترع رگید یس ره ای یریبدت هدنهدشیازفا هضرع لپ یس یلپ یطاسبنا.دنیگیم یس رتشیب یتلااح لباق قیبطت رمثم داصتقا تلاح دکر دش تلاح كن یزکرم تهج یرقرب لداعت داصتقا رشک عفر راثآ بلطمان هدیدپ رب رادقم هضرع لپ دیازفایم ات قیرط دکر راهم.دنک یس یلپ یاهیس :یضقنا یلپ یضقنا یریبادت قلاطا دشیم قیرط شهاک هضرع لپ فادها یاهیسیممع یلپ رب هدرآ.دسیم ترع رگید ره عن ریبادت هدنهاک هضرع لپ یس یلپ یضقنا.دنیگیم یس فادها یلپ داصتقا.5 عیرست دشر.6 داجیا لاغتشا لماک.7 حطس تیبثت اهتمیقیممع.8 داجیا لداعت هنم.یجراخ یاهتخادرپ یراذگیس یاهرازبا یلپ تسد نتفای یاهیس فادها یلپ مزلتسم رایتخا نتشاد ییاهرازبا اهرازبا دنترع :.1 خرن :هر یلپ یراذگهدرپس یا دفا اه قلعت دریگیم دس یکن.دنیگیم

97 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی نرخ سپه قاننی:همان نرخی این است که بانك مرکزی یاهر دستگاه کنترل کننده اعتبات بانكها مجبر کند که نسبت معینی از سپههای مشتریان خد را نزد بانك مرکزی نگهدی کنند. نرخ تنزیل مجدد: نرخ بهرهای است که بانك مرکزی اسناد مدت د )سفته برات( بانكه یا بر اساس آن بانكها ام میدهد. تجی را تنزیل میکند نرخ اق قرضه: اسنادی است که بهمجب آن شرکت انتشاهنده متعهد میشد مبالغ مشخصی )بهره ساالنه( را در زمانهایی خاص بهدنده آن پاخت کند در زمان مشخص )سررسید( اصل مبلغ را باز پاخت کند. دنده اق بهعنان بستانک حق دریافت اصل بهره آن را دا لی هیچ مالکیتی در شرکت ندا. بنراین قتی دلت جهت تأمین اعتب یك طرح تلیدی یا دفاعی اق قرضه نشر میدهد فرش آن بانكه یا تجی یا مم بهمعنی گرفتن قرض با بهره خاهد بد. بانك مرکزی با کم زیاد کن نرخ اق قرضه میتاند سیاست پلی انبساطی انقباضی اعمال کند. کنترل کمیکیفی اعتبات: منظر تعیین تنظیم اعتبات در مجرای صحیح تلیدی در جهت اعمال سیاست شادی دلت است. شرکت در عملیات بباز: بانك مرکزی با اتخاذ این سیاست میتاند با خرید یا فرش اق بهاد ب آد برمقد عرضه پل در نتیجه بر فعالیت اقتصادی اثر بگذا. رهای سیاست پلی در ایران در اجرای سیاست پلی بانك مرکزی میتاند مستقیما از قدرت تنظیمکنندگی خد استفاده که یا بهطر غیرمستقیم از اثرگذی بر ری شرایط ب پل بهعنان انتشاهنده پل پرقدرت )اسکناس مسکک در جریان سپههای نزد بانك مرکزی( استفاده کند. بر همین اساس د نع ر سیاست پلی قل تفکیك است که رهای مستقیم )عدم اتکا بر شرایط ب( غیرمستقیم )مبتنی بر شرایط ب( سیاست پلی نامیده میشند. رهای سیاست پلی در ایران بر مبنای تفکیك مذکر بهشرح ذیل میباشد..1.2 کنترل رهای مستقیم نرخهای سد بانکی: در کشر ما با اجرای قانن عملیات بانکی بدن ربا معرفی عقد با بازده ثت مشکتی ضط تعیین سد یا نرخ بازده م انتظ ناشی از تسهیالت اعطایی بانكها حداقل حداکثر سد یا بازده م انتظ بر طبق ماده 2 آییننامه فصل سم قانن عملیات بانکی بدن ربا بر عهده شرای پل اعتب میباشد. همچنین بر طبق ماده 3 آییننامه فصل چهم قانن مذکر بانك مرکزی میتاند در تعیین حداقل نرخ احتمالی برای انتخ طرحهای سرمایهگذی یا مشکت نیز تعیین حداقل یا عنداللزم حداکثر نرخ انتظ یا نرخ بازده احتمالی برای سایر اناع تسهیالت اعطایی بانکی دخالت کند. سد )بازده( سد م حد اعتبی: این نع رهای پلی با ایجاد محددیتهای اعتبی اعطای اعتبات مستقیم با منظر کن الیت در امر اعطای اعتبات بانکی در م بخشهای خاص اقتصادی عمال بهجهتدهی اعتبات بهسمت بخشهای م نظر اقدام میکند. بر اساس ماده 14 قانن پلی بانکی کشر بانك مرکزی میتاند در امر پلی بانکی دخالت نظتهایی داشته باشد که از مفاد آن محدد کن بانكها تعیین نحه مصرف جه سپهها تعیین حداکثر مجمع امها اعتبات در رشتههای مختلف است..1 رهای غیرمستقیم نسبت سپه قاننی: نسبت سپه قاننی از رهای سیاست پلی بانك مرکزی است. بانكها مظفند همه نسبتی از بدهیهای ایجاد شده بهطر اخص سپههای اشخاص نزد خد را در بانك مرکزی نگهدی کنند. بانك مرکزی از طریق افیش نسبت سپه قاننی حجم تسهیالت اعطایی بانكها را منقبض از طریق کاهش آن اعتبات بانكها را منبسط میکند. بر طبق ماده 14 قانن پلی بانکی نسبت سپه قاننی از 11 درصد کمتر از 31 درصد بیشتر نخاهد بد بانك مرکزی ممکن است برحسب ترکیب نع فعالیت بانكها نسبتهای متفاتی برای آن تعیین کند.

98 98 جزه اقتصاد کالن ب سهیم اق مشکت بانك مرکزی: اجرای بهینه سیاستهای پلی تسط بانك مرکزی تسط ر اصلی محری عملیات باز صرت میگی که بانكها انعطاف الزم را در مدیریت نقدینگی مداخله در ب پلی اعطا میکند. بهمنظر تسعه بسط عملیات ب باز اجرای سیاستهای پلی از حیث مدیریت نقدینگی تأثیر بر ب پل سرمایه یافتن بدیلهای مناسب در قالب مازین شرع مقدس اسالم بعد از اجرای قانن عملیات بانکی بدن ربا از جایگاه یژهای برخ شد. اق قرضه بهدلیل مبتنی بدن بر بهره اصال در اسالم پذیرفته نیست. لیکن اق مشکت کن سرمایهگذان در فعالیتهای اقتصادی پاخت سدهای اقعی نه تنها با مانع ماجه نیست بلکه م تشیق نیز میباشد. برای الین ب بر اساس ماده 91 قانن برنامه سم بانك مرکزی اجازه داده شد که با تصیب شرای پل اعتب از اق مشکت بانك مرکزی استفاده کند. شایان ذکر است براساس برنامه چهم تسعه انتش اق مشکت بانك مرکزی با تصیب مجلس شرای اسالمیمجاز خاهد بد. انتش عرضه اق مشکت بانك مرکزی از رهای سیاست انقباضی اجرای عملیات ب باز میباشد. بهطری که با عرضه این اق از حجم نقدینگی کاسته شده جه این اق نزد بانك مرکزی مسدد میشد. در بخش پایه پلی نیز انتش این اق مجب افیش جزء بدهیهای بانك مرکزی کاهش پایه پلی خاهد شد. لذا در مجمع انتش اق مجبات کاهش رشد نقدینگی را فراهم میسازد. در اقع سیاستگذ پلی را قادر میسازد تا در ماقع لزم از طریق کنترل نقدینگی دستیی بهنرخ ترم پایین را میسر سازد. سپه یژه بانكها نزد بانك مرکزی: یکی از مهمترین اقداماتی که برای استفاده مطلب از رهای غیرمستقیم پلی در چهچب قانن عملیات بانکی بدن ربا صرت گرفت اجازه افتتاح حس سپه یژه بانكها نزد بانك مرکزی است که در ااخر سال 1377 بهتصیب شرای پل اعتب رسید. هدف اصلی از اجرای این طرح اعمال سیاستهای پلی مناسب برای کنترل مه نقدینگی از طریق جذب منع ماد بانكها بده است. شایان ذکر است بانك مرکزی بهسپه یژه بانكها نزد خد براساس ضط خاصی سد پاخت میکند. منحنی IS-LM منحنی IS-LM از اساسیترین الگهای تحلیلی اقتصاد کالن است. این الگ بهسیله منحنیهای IS LM بهشرح تحلیل رطه میان نرخ بهره )r( درآمد ناخالص ملی )y( در بهای کاال پل میپازد نشاندهنده نرخ بهره درآمدی است که در آن ب کاال پل بهطر همزمان در تعادل هستند. در این الگ منحنی IS مخفف Investment and Saving Liquidity Preference and Money مخفف LM که بیانگر تعادل در ب کاال خدمات منحنی Equilibrium Supply Equilibrium که بیانگر تعادل در ب پل است. شهرت دا. هیکس در آریل 1937 درست یك سال پس از انتش نظریه 376 الگی IS-LM بهالگی هیکس-هانسن عممیکینز مقالهای تحت عنان کینز کالسیك: یك تفسیر پیشنهادی انتش داد که در آن ک کینز را بهصرت ساده شده خالصههای نمدی تضیح میداد. پس مفیدی بهآن اضافه ک الگی ی کامل شد. ) ( ائه ک ی هم نکات 377 از آن ی الگی خد را بههانسن ) ( اقتصاددان معرف انگلیسی یکی از صاحبنظرانی است که معتقد است منشاء گسترش 378 جان هیکس اقتصاد ریاضی تحلیلهای اقتصاد خ بده است. تا قبل از تالش هیکس در تدین الگی IS-LM رطه ب پل کاال خیلی شفاف نبد ا با کمك این الگ تانست این شفافیت را بهجد بیا. هیکس عاله برحل فصل تفسیرهای کینز کالسیكها با کمك الگی IS-LM همچنین بهتضیح معرفی مجمعهای از نرخهای بهره پاخت. هیکس تانست با استفاده از نظریه کینز بحث تعادل طرف تقاضا را در چهچب الگی IS-LM ائه دهد. در طرف تقاضا ی تعادل در ب کاال )منحنی )IS تعادل در ب پل )منحنی )LM را بهطر همزمان م تجه قر داده از تعادل همزمان ب کاال پل منحنی تقاضا را بهدست میآ Hicks-Hansen Alvin Harvey Hansen John R. Hicks

99 99 یاهیس :مجنپ لصف ات نایاپ ههد 1951 داصتقا یزنیک هتخانش IS-LM یگلا.دشیم هاگتسد یلیلحت IS-LM نتم یشزمآ داصتقا نلاک تاعلاطم یبرجت ییاج یب دخ ب درک اما لاح ره هتفگ دشیم گلا اقیقد نامه ییگلا زنیک رس دنرپیم تسین یز همه یاههدیا یرحم یدیلک زنیک حیرص رط هدهاشم.دشیمن نیع لاح گلا بچراهچ یدیفم یب بیکرت شخب یقیقح یلپ داصتقا نانع لمکم هیرظن دمآ جراخم هئا.درک دیاش تیزم یلصا گلا لیلد گلا زنه داصتقا نلاک هنایم یگلا درادنا یقلت دشیم ظاحل هداسیمهفم لاح نیع یاهشرگن یبخ یاهیس درم جی هئا.دهدیم IS ینحنم.6.5 ینحنم IS ناکم یسدنه یتیکرت خرن هر )r( دمآ یلم )y( ر لااک لداعت. ترع رگید ینحنم IS ینحنم یلزن یا ره خرن هر دمآ یلداعت ر لااک ناشن دهدیم یکاح هطب سکعم نیب خرن هر دمآ یلداعت طرش( لداعت ر :لااک یاضاقت لک یب لااک هضرع=تامدخ لک اهلااک.)تامدخ.6.6 LM ینحنم LM ینحنم ناکم یسدنه یتیکرت خرن هر )r( دمآ یلم )y( ر لپ لداعت. ترع رگید ظفح یب لداعت ر لپ حطس نیب دمآ یلم خرن هر یاهطب میقتسم دراد احلاطصا LM ینحنم.دنیگیم طرش( لداعت ر :لپ یاضاقت یقیقح =لپ یقیقح هضرع )لپ لداعت.6.7 نامزمه ر لااک لپ یب ثحب نمیپ د ر لپ لصحم د رادمن یسدنه تسد.میدرآ یکی اه یاهجز یلداعت y دمآ( )یلم r خرن( )هر ر لصحم نایب دنکیم ینحنم( )IS یرگید یاهجز یلداعت y r ر لپ )LM ینحنم( هئا.دهدیم رق نداد د ینحنم IS( )LM رانک مه یاضف یدعبد میناتیم هطقن عطاقت د جز بترم یدحا y r دره ر رط نامزمه لداعت هگن درادیم تسد.میرآ رگا جز بترم خرن هر دمآ رادمن هدشمیسرت r0 y0 تیعقم دش دره ر لااک( )لپ لداعت هدب چیه یلیلد درادن دنهاخب تیعقم هدش رییغت رظنم(.دمن تیعقم یلداعت یتیعقم یتق اهریغتم رق دنتفای یلیلد درادن دنش ادج رگم یرین رثؤم رگید اه رادا.)دنک یاهیس.6.8 یلپ یلام لاقتنا IS یاهینحنم LM مادکره رییغت ببس درام رییغت عض هجدب عض تلد یلام چ.دشیم رییغت تلد جراخم یاهتخادرپ یلاقتنا یانعم رییغت یاهتخادرپ تلد رییغت اهتایلام ینعم رییغت یاهتفای تلد. هاگره تلد جراخم دخ شیازفا دهد اهتایلام شهاک دهد ای یاهتخادرپ یلاقتنا شیازفا دهد احلاطصا هتفگ دشیم تلد یس یلام یطاسبنا جا هدرک. فرط رگید هاگره تلد جراخم دخ شهاک دهد ای اهتایلام شیازفا دهد ای یاهتخادرپ یلاقتنا شهاک دهد احلاطصا هتفگ دشیم یس تلد یلام یضقنا جا هدرک. رگا یس یلام یطاسبنا لثم شیازفا یاههنیزه تلد لامعا ددرگ هاگ دمآ صلاخان یلم )y( زین شیازفا صلاخ(.دباییم یاههنیزه+تااص فرصم+یراذگهیامرس+تلد دیلت=اهراناخ صلاخان.)یلم شیازفا یاهدیرخ تلد ترص تباث ندب رادقم یقیقح لپ اضاقت یب لپ شیازفا دباییم هجیتن رذگهر خرن هر )r( شیازفا.دباییم هدهاشم دشیم یس یلام یطاسبنا رجنم شیازفا خرن هر دمآ صلاخان یلم رط نامزمه دشیم یس یلام یظقنا زین رثا سکعم یس یلام یطاسبنا رب یاهریغتم رکذم.دراذگیم ظاحل یرادمن IS-LM یگلا یاهیس ببس یلام لاقتنا IS ینحنم هجیتن بجم رییغت هطقن لداعت )r0 y0( یبیکرت رگید خرن هر دمآ.دنشیم یس یرط یلام یطاسبنا بجم لاقتنا ینحنم IS لا تس هجیتن( شیزفا y )r یس یلام

100 نلاک داصتقا هزج 011 یضقنا بجم لاقتنا ینحنم IS نییاپ پچ ( هجیتن شهاک r )y.دشیم لکش ریز لامعا یس یلام یطاسبنا ترص لاقتنا e0 هطقن e2 ناشن هدش هداد. یاهیس یلپ رثا دخ رب LM ینحنم.دنراذگیم یرط تییغت یاهیس یلپ رییغت( مجح یقیقح )لپ LM ینحنم دادتما ینحنم IS تباث لقتنم هدرک بجم رییغت خرن هر )r( لصحم یلداعت اضاقت هدش )y(.دشیم رط یلک یس یلپ ببس یطاسبنا لاقتنا LM ینحنم تس نییاپ ( هجیتن شیزفا y )r.دشیم لکش ریز ترص لاقتنا e0 هطقن e2 ناشن هدش هداد یس یلپ یضقنا ببس لاقتنا LM ینحنم نییاپ پچ ( هجیتن شیزفا y )r.دشیم هتبلا یاهیس یدمآ شیازفا( فرصم ای )یراذگهیامرس زین ریثأت اشم یاهیس یلام یطاسبنا.دنراد مدع یحان.6.9 لداعت IS-LM یگلا رط یلک طاقنیمامت یر ینحنم IS رگنایب لداعت ر لااک.دنتسه نینچمه طاقنیمامت یر LM ینحنم ر لپ لداعت. پچ تمس طاقن نییاپ ینحنم IS هفاضا اضاقت ر لااک تمس طاقن تس یلا ینحنم IS هفاضا هضرع ر لااک دج.دراد طاقن تمس تس LM نییاپ هفاضا اضاقت ر لپ دج دراد طاقن تمس پچ یلا LM ینحنم هفاضا هضرع ر لپ دج.دراد نیبانب راهچ IS-LM یگلا هیحان مدع لداعت دج.دراد هیحان )1( ر لصحم ر لپ دام هضرع دج.دراد هیحان )2( ر لصحم دام هضرع ر لپ دام اضاقت دج.دراد هیحان )3( ر لصحم دام اضاقت ر لپ زین دام اضاقت دج.دراد هیحان )4( زین ر لصحم دام اضاقت ر لپ دام هضرع دج.دراد دقن.6.11 IS-LM یگلا نانادداصتقا IS-LM یگلا ییاهدقن درا دناهدرک یخرب اه دنترع :.1 گلا یگلا اتسیا هن.ایپ رما نادب نعم هدنیآ اهنت ضرف ینانیمطاان ناتیم حرطم درک IS-LM یگلا رط ییانبم یلمرف یب تیعض هدنیآ یازجا گلا درادن.2 گلا یاهشخب یقیقح یلام لاماک مه ادج هدرک. راک نکمم یب یدرام حیحص دش ماما رط قیقد یایند یعقا فیصت.دنکیمن ر لپ لااک ریذپانییادج رط مه دنطبترم.3 گلا ازنرب یلاح یاهنج لپ ازن مه دراد.4 فرط گلا هضرع باسح درآیمن یگنگچ درم نییعت اهتمیق اهدزمتسد یثحب.دنکیمن اما هجت یاهدیایمامت درا هدش دین رصت درک گلا یگلا بسانم یبخ تسین لب بچراهچ ییاهتیددحم دراد رازبا یلیلحت رایسب یبسانم. یایند یعقا ییاهیگدیچیپ دراد ندب یسهداس لباق فیصت بلاق گلا.تسین گلا عقا هتسنات بچراهچ رایسب هداس یایند یعقا حیحص رط یسهدایپ.دنک هتبلا دی یاهتیددحم مه هجت تشاد یطیش ره هداف.درکن لاصا هن اهنت ملع یعامتجا لب ملع یعیبط زین اهگلا تیددحم دنتسههمه یب رملق یددحم یحط دنشیم دی رملق ناشدخ اه هداف.درک اذل میسرت بچراهچ رتعیس دقن گلا بچراهچ عیس یحیحص راک.تسین

101 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی IS منحنی LM منحنی IS-LM تحلیل رطه میان نرخ بهره از اساسیترین الگهای تحلیلی اقتصاد کالن است. این الگ بهسیله منحنیهای LM IS )r( درآمد ناخالص ملی )y( است که در آن ب کاال پل بهطر همزمان در تعادل هستند. بهشرح در بهای کاال پل میپازد نشاندهنده نرخ بهره درآمدی الگی IS-LM نیز شهرت دا. 381 بهالگی هیکس-هانسن هیکس در آریل 1937 درست یك سال پس از انتش نظریه عممیکینز مقالهای تحت عنان "کینز کالسیك: یك تفسیر پیشنهادی" انتش داد که در آن ک کینز را بهصرت ساده شده خالصههای نمدی تضیح میداد. پس از آن ی الگی 383 ائه ک ی هم نکات مفیدی بهآن اضافه ک الگی ی کامل شد. 382 خد را بههانسن 384 جان هیکس اقتصاددان معرف انگلیسی یکی از صاحبنظرانی است که معتقد است منشاء گسترش اقتصاد ریاضی تحلیلهای اقتصاد خ بده است. تا قبل از تالش هیکس در تدین الگی IS-LM رطه ب پل کاال خیلی شفاف نبد ا با کمك این الگ تانست این شفافیت را بهجد بیا. هیکس عاله برحل فصل تفسیرهای کینز کالسیكها با کمك الگی IS-LM همچنین بهتضیح معرفی مجمعهای از نرخهای بهره پاخت. هیکس تانست با استفاده از نظریه کینز بحث تعادل طرف تقاضا را در چهچب الگی IS-LM ائه دهد. در طرف تقاضا ی تعادل در ب کاال )منحنی تعادل در )IS ب پل )منحنی )LM را بهطر همزمان م تجه قر داده از تعادل همزمان ب کاال پل منحنی تقاضا را بهدست میآ. 385 تا پایان دهه 1951 اقتصاد کینزی با الگی IS-LM شناخته میشد. دستگاه تحلیلی IS-LM در متن آمزشی اقتصاد کالن مطالعات تجربی جایی برای خد باز ک اما بههر حال گفته میشد که این الگ دقیقا همان الگیی است که کینز در سر میپرراند نیست زیرا همه ایدههای محری کلیدی کینز بهطر صریح در آن مشاهده نمیشد. در عین حال این الگ چهچب مفیدی برای ترکیب بخش حقیقی پلی اقتصاد بهعنان مکمل نظریه درآمد مخج ائه ک. شاید مزیت اصلی این الگ دلیل اینکه این الگ هنز در اقتصاد کالن میانه یك الگی استاندا تلقی میشد این است که بهلحاظ مفهمیساده است در عین حال نگرشهای خبی در م سیاستهای رایج ائه میدهد منحنی IS منحنی دیگر منحنی IS مکان هندسی ترکیباتی از نرخ بهره )r( در آمد ملی )y( IS است که در آن ب کاال در تعادل است. بهعبت یك منحنی نزلی است که بهای هر نرخ بهره درآمد تعادلی ب کاال را نشان میدهد که حاکی از رطه معکس بین نرخ بهره درآمد تعادلی است )شرط تعادل ب کاال: تقاضای کل برای کاال خدمات=عرضه کل کاالها خدمات(. منحنی IS دای شیب منفی است زیرا مین بهره باالتر مخج سرمایهگذی را کاهش میدهد بنراین مجب کاهش تقاضای 386 کل در نتیجه سطح تعادل درآمد میشد. 379 Liquidity Preference and Money Supply Equilibrium 380 Investment and Saving Equilibrium 381 Hicks-Hansen 382 Alvin Harvey Hansen 383 De Vroey, Michel, IS-LM à la Hicks versus IS-LM à la Modigliani, History of Political Economy 32, no. 2 (2000): John R. Hicks 385 King, Robert G, The new IS-LM model: language, logic, and limits, FRB Richmond Economic Quarterly 86, no. 3 (2000): Heyes, Anthony, A proposal for the greening of textbook macro: IS-LM-EE, Ecological economics 32, no. 1 (2000): 1-7.

102 012 جزه اقتصاد کالن تندی شیب منحنی بهحساسیت مخج سرمایهگذی نسبت بهتغییرات مین بهره نیز بهضریب فینده بستگی دا. 387 یژگیهای این منحنی عبتند از: منحنی IS منحنی ترکیبهای مین بهره سطح درآمدی است که ب کاال را در تعادل قر میدهد. منحنی IS دای شیب منفی است زیرا افیش مین بهره مجب کاهش مخج سرمایهگذی میشد بنراین سبب کاهش تقاضای کل بدین سان کاهش سطح تعادل درآمد میشد. هرچه ضریب فینده کچکتر حساسیت مخج سرمایهگذی نسبت بهتغییرات مین بهره کمتر باشد منحنی IS دای شیب تندتری است. منحنی IS دراثر تغییر در مخج مستقل میشد. افیش مخج مستقل ازجمله افیش در خریدهای دلت سبب جه.5 جایی منحنی IS بهطرف راست میشد. دا. )r( نقاط طرف راست منحنی نشان دهنده فزنی عرضه در ب کاالست در نقاط سمت چپ فزنی تقاضا برای کاال جد منحنی LM منحنی LM مکان هندسی ترکیباتی از نرخ بهره درآمد ملی )y( است که در آن ب پل در تعادل است. بهعبت دیگر برای حفظ تعادل ب پل بین سطح درآمد ملی نرخ بهره رطهای مستقیم دا که اصطالحا بهآن منحنی LM میگیند. منحنی LM در ب پل بهدست میآید. تقاضا برای پل تع درآمد نرخ بهره است عرضه پل بهسیله مقامات پلی تعیین تثبیت میشد. نرخ در حال تعادل بهره قتی تعیین میشد که تقاضا برای پل مسای عرضه پل باشد. براین اساس میتان رطه بین نرخ بهره درآمد را تعیین ک. برای هر سطحی از نرخ بهره سطح معینی از تقاضای پل برای معامالت جد دا. در شکل منحنی کل تقاضا برای پل رسم شده است. منحنی های تقاضا برای پل بهای سطح مختلف درآمد دای مقعیت 388 های مختلف میباشد. قتی درآمد افیش ید منحنی تقاضا برای پل بهسمت راست انتقال پیدا میکند. 387 Mundell, Robert, Inflation and real interest, The Journal of Political Economy (1963): Dubey, Pradeep, and John Geanakoplos, Inside and outside fiat money, gains to trade, and IS-LM, Economic Theory 21, no. 2-3 (2003):

103 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 013 اگر عرضه پل در سطح آلفا برای پل در نتیجه نرخ بهره نیز افیش میید. رطه LM تعیین شده باشد بهطری که در شکل میبینیم قتی که درآمد افیش پیدا کند تقاضا i Y منحنی LM را بهجد میآ. شکل منحنی LM بستگی بهشکل منحنی تقاضا برای پل ضعیت عرضه پل دا. با ثت بدن منحنی تقاضا برای پل چنانچه عرضه پل تغییر کند منحنی مربطه تغییر خاهد ک. )شرط تعادل ب پل: تقاضای حقیقی پل= عرضه حقیقی پل(. یژگیهای این منحنی 389 عبتند از: منحنی LM ترکیبهای مین بهره سطح درآمدی که ب پل را بهتعادل میرساند نشان میدهد. هنگامیکه ب پل در تعادل قر دا ب اق قرضه نیز در تعادل است. بنراین منحنی LM منحنی ترکیبهای مین بهره سطح درآمدی نیز هست که ب اق قرضه را بهتعادل میرساند. منحنی LM دای شیب مثبت است. اگر عرضه پل ثت باشد افیش سطح درآمد که مجب افیش تقاضا برای پل میشد ناگزیر باید با افیش مین بهره همراه باشد. این امر سبب کاهش تقاضا برای مقد پل میشد بدین ترتیب تعادل در ب پل را حفظ میکند منحنی LM دراثر تغییر در عرضه پل جه جا میشد. افیش در عرضه پل سبب ججایی منحنیLM بهطرف راست میشد. کلیه نقطه ها در سمت راست منحنی LM نشاندهنده فزنی تقاضا برای پل اند در کلیه نقاط در سمت چپ منحنی LM فزنی عرضه پل جد دا Colander, David C, The strange persistence of the IS-LM model, History of Political Economy 36, no. 5 (2004):

104 014 جزه اقتصاد کالن تعادل همزمان در ب کاال پل ملی( برای بحث پیرامن د ب پل محصل د نمد هندسی بهدست آیم. یکی از آنها زجهای تعادلی y r )نرخ بهره( در ب محصل را بیان میکند )منحنی )IS دیگری زجهای تعادلی ائه میدهد. با قر دادن ایند منحنی مرتب احدی از نمد r y )LM IS( y )درآمد در ب پل )منحنی )LM را در کن هم در یك فضای دبعدی میتانیم از نقطه تقاطع آند زج r کهه ب را بهطر همزمان در تعادل نگه میدا بهدست آریم. اگر زج مرتب نرخ بهره درآمد در ترسیمشده در مقعیت r0 y0 باشد ه ب )کاال پل( در تعادل بده هیچ دلیلی ندا که بخاهند از این مقعیت در شده تغییر نمایند. 391 )منظر از مقعیت تعادلی مقعیتی است که قتی متغیرها در آن استقر یافتند دلیلی ندا که از آن جدا شند مگر اینکه نیری مؤثر دیگر آنها را اد کند( سیاستهای پلی مالی انتقال منحنیهای IS LM تغییر هرکدام از این ما سبب تغییر در ضع بدجه ضع مالی دلت میشد. چراکه تغییر مخج دلت پاختهای انتقالی بهمعنای تغییر پاختهای دلت تغییر مالیاتها بهمعنی تغییر دریافتهای دلت است. هرگاه دلت مخج خد را افیش دهد مالیاتها را کاهش دهد یا پاختهای انتقالی را افیش دهد اصطالحا گفته میشد که دلت سیاست مالی انبساطی اجرا که است. از طرف دیگر هرگاه دلت مخج خد را کاهش دهد یا مالیاتها را افیش دهد یا پاختهای 391 انتقالی را کاهش دهد اصطالحا گفته میشد که دلت سیاست مالی انقباضی اجرا که است. اگر یك سیاست مالی انبساطی مثل افیش هزینههای دلت اعمال گد آنگاه درآمد ناخالص ملی )y( نیز افیش میید. )خالص صادرات + هزینههای دلت+ سرمایهگذی+ مصرف خانها= تلید ناخالص ملی(. با افیش خریدهای دلت در صرت ثت بدن مقد حقیقی پل تقاضا برای پل افیش میید درنتیجه در این رهگذر نرخ بهره )r( افیش میید. مشاهده میشد که سیاست مالی انبساطی منجر بهافیش نرخ بهره درآمد ناخالص ملی بهطر همزمان میشد سیاست مالی انقباظی نیز اثر معکس سیاست مالی انبساطی بر متغیرهای مذکر میگذا. از لحاظ نمدی در الگی IS-LM سیاستهای مالی سبب انتقال منحنی IS در نتیجه مجب تغییر نقطه تعادل از بهطریکه سیاست مالی انبساطی مجب انتقال منحنی مجب انتقال منحنی انتقال از نقطه IS )y0 r0( بهترکیبی دیگر از نرخ بهره درآمد میشند. باال راست )درنتیجه افزیش در y )r IS بهپایین چپ )در نتیجه کاهش r )y بهe2 e0 نشان داده شده است. سیاست مالی انقباضی میشد. در شکل زیر اعمال سیاست مالی انبساطی بهصرت 390 Taylor, Lance, and Stephen A. O'Connell, a Minsky crisis, The Quarterly Journal of Economics (1985): Tobin, James, and Willem Buiter, Long run effects of fiscal and monetary policy on aggregate demand, Cowles Foundation for Research in Economics at Yale University, 1976, p22.

105 فصل پنجم: سیاستهای اقتصادی 015 IS سیاستهای پلی اثر خد را بر منحنی LM میگذند. بهطری که تغییرات سیاستهای پلی )تغییر حجم حقیقی پل( منحنی LM را در امتداد منحنی ثت منتقل که مجب تغییر نرخ بهره )r( بهطر کلی سیاست پلی انبساطی سبب انتقال منحنی LM بهراست پایین )در نتیجه افزیش در بهصرت انتقال از نقطه نتیجه افزیش در انبساطی را دند. محصل تعادلی تقاضا شده )y( y )r بهe2 e0 y )r ناحی عدم میشد. میشد. در شکل زیر نشان داده شده است سیاست پلی انقباضی سبب انتقال منحنی LM بهپایین چپ )در میشد. البته سیاستهای درآمدی )افیش مصرف یا سرمایهگذی( نیز تأثیر مشه سیاستهای مالی تعادل در الگی IS-LM بهطر کلی تمامینقاط ری منحنی IS بیانگر تعادل ب کاال هستند. همچنین در تمامینقاط ری منحنی LM ب پل در تعادل است. در نقاط سمت چپ پایین منحنی IS اضافه تقاضا در ب کاال در نقاط سمت راست باالی منحنی IS اضافه عرضه در ب کاال جد دا. در نقاط سمت راست پایین LM اضافه تقاضا در ب پل جد دا در نقاط سمت چپ باالی منحنی LM اضافه عرضه در ب پل جد دا. بنراین در الگی IS-LM چه ناحیه عدم تعادل جد دا. در ناحیه )1( در ب محصل در ب پل ماد عرضه جد دا. در ناحیه )2( در ب محصل ماد عرضه در ب پل ماد تقاضا جد دا. در ناحیه )3( در ب محصل ماد تقاضا در ب پل نیز ماد تقاضا جد دا. در ناحیه )4( نیز در ب 393 محصل ماد تقاضا در ب پل ماد عرضه جد دا. 392 Christ, Carl F, on fiscal and monetary policies and the government budget restraint, The American Economic Review (1979): Branson, William H, Monetarist and Keynesian models of the transmission of inflation, The American Economic Review (1975):

106 016 جزه اقتصاد کالن

107 فصل ششم: ترم بیکی 6-1- تعریف ترم اژه ترم در زبان فسی بهمعنای آماس افیش حجم است در ترجمهی اژههای انگلیسی فرانسی رفته است که این د کلمه کلمات معادل آنها در اکثر زبانهای پایی 394 از ریشهی التینی شدهاند. شایانذکر است که معنای عممی Inflation Inflatus Inflation اصطالح م استعمال عرب زبانها برای ترم هم اژهی تضخ م ) گاهی تضخ م المالی ( استفاده میشد. ب بهمعنای ر م مشتق در زبانهای مذکر نیز همانند فسی آماس افیش حجم است اتفاقا بهمعنای مذکر کامال نزدیك است زیرا در زبان عربی برای ترم از در م جه تسمیهی اصطالح مذکر باید متذکر شیم که این لغت نخستینب در قرن نزدهم در کشرهای پایی بهمفهم انتش بیش از حد اسکناس برای تأمین هزینههای جنگی متدال مصطلح گید. قل تجه است که تا قبل از جنگ جهانی ال اژهی ترم برای نشان دادن افیش حجم اسکناس غیرقل تبدیل بهفلز )طال یا نقرهی پشتانه( گسترش غیرعادی حجم پل در گش ب به میشد تباط چندانی با افیش قیمتها نداشت زیرا در آن زمان بهعلت جد سیستم پایهی طال 395 محددیتهایی که در سیستم مذکر برای انتش اسکناس مقرر شده بد قیمتها در اکثر کشرها عمما از ثباتی نسبی برخ بد. چنانکه مالحظه میشد کب کلمهی Inflation معنای عممی این کلمه آماس ازدیاد حجم مطقت داشته است. برای افیش مقد )حجم( پل در گش تقریبا با در دران بعد از جنگ جهانی ال باالخص پس از بحران )کسادی( بزرگ 396 ) ( اکثریت قریب بهاتفاق کشرهای پایی سیستم پایهی طال را ترک راج اجبی اسکناس بهمفهم تبدیلناپذیری آن بهفلز پشتانه را برقر کند. در نتیجهی این تحل محددیتهایی که در راه افیش حجم پل در گش جد داشت کم بیش از میان باشته شد دست دلتها برای انتش اسکناس بدن پشتانه یا ماد برآن تا حدد زیادی بازگید بهدنبال آن برحجم سایل پاخت در کشرهای یاد شده بهمین معتنهی افزده شد. این افیش حجم پل طبعا ازدیاد قیمتها را در بسیی از کشرها بهدنبال داشت. در درهی مزبر اصطالح ترم بهمفهم افیش بیش از حد سایل پاخت اعم از پل مسکک 397 اسکناس 398 پل اعتبی )تحریری( ب میرفت علمای اقتصاد ازدیاد قیمتها را منحصرا نتیجه معلل افیش حجم پل در گش میدانستند. بعدها اقتصاددانان بر اثر مطالعات بررسیهای دقیقتر بهیك جانبه افراطی بدن این نظریه تجه یافتند ثت کند که تغییرات قیمتها صرفا تع تغییرات حجم پل در گش نیست بلکه در بعضی ما قیمتها ممکن است بهسبب علل عامل دیگری نیز دستخش تغییر گد. بهعاله این نکتههم مدل ل شد که در برخی ماقع جریان امر ممکن است کامال معکس باشد بهاین ترتیب که تغییرات حجم پل بهتبعیت از تغییرات قیمتها متعاقب آنها صرت پذی یا بهدیگر سخن افیش قیمتها عل ت افیش حجم پل معلل آن باشد. 394 در زبان آلمانی هم به ترم Inflation به ایتالیایی Inflatie در هلندی Inflacion در اسپایی Inflazione اطالق میشد. (Ricci, 395 Gold Standard 396 Great Depression 397 Coined money 398 Notes 1960, p. 102) Dr.safdari

108 018 جزه اقتصاد کالن 3.1. تعریف ترم ائه تعریفی دقیق بهاصطالح منطق جامع مانع از ترم اگر غیرممکن نباشد الاقل بسی دش است. 399 زیرا علما صاحبنظران مختلف اقتصادی دهها تعریف متفات غالبا مکمل هم در برخی ما متناقض برای ترم مطرح کهاند. جد این اختالف نظرها تعیف متعدد در عین حال که دانش اقتصاد را غنی که بههام اشکال مسأله ترم بیش از پیش افزده است. برای راهیی در میان این انبه تعیف دسترسی بهیك تعریف نسبتا دقیق شاید بیمناسبت نباشد که بهطبقندی تعریفهای مذکر نقد آنها بپازیم. الف- تعیف مبتنی بر یا متمایل بهنظریهی مقدی پل به چند نمنه از این گنه تعریفها استناد میکنیم: تعریفی که شادران دکتر محمدحسین علیآبادی در جزهی درسی خد ائه دادهاند: ترم پلی عبت است از عدم تعادل بین مقد پل منتشر شدهای که برای معاضه در اختی مم است مقد احتیاجی که مم برای انجام معاضات )مبادالت( خد بهپل دند تعریفی که رانشاد دکتر علیاصغر پرهماین از استادان مؤلفان پیش کست اقتصاد در ایران در کت اقتصاد خد ائه کهاند: باشد ترم پل مقعی پیدا میشد که مین سایل پاخت زیادتر از احتیاجات اقتصادی کشر حجم کاالهای مجد به طری که مالحظه میشد تعریف اخیر بیشتر متجه علتیی )چرایی( ترم است تا بیان ماهیت چگنگی )چیستی( آن. با جد این ری هم رفته جامعتر از تعریف قبلی بهنظر میرسد. پرفسر فیناند بدئن مؤلف کت اقتصاد نین که صرف قدرت خرید اضافی را ترم دانسته است بدن اینکه بهنتیجه اثر آن اشه کند. بهگفتهی ی: ترم عبت از ماد قدرت خرید است یا ماد سایل پاخت نکتهی قل تأمل در این تعریف در پی هم آن ماد قدرت خرید ماد سایل پاخت است که تفات چندانی ندند تا آنجا که عامل نخست را میتان نتیجه ثمرهی عامل دم دانست. ها رتینگتن کشناس بازرگانی رت بازرگانی ایاالت متحدهی آمریکا که سبقت گرفتن حجم پل برحجم کاالها منع را ترم تلقی که است ی میگید: میب به نظر من ترم چیزی بیش از افتادن پل بهدنبال منع کمی 411 نیست این همان چیزی است که قیمتها را باال شایان ذکر استکه در تعریف یاد شده خد ترم با علت عامل آن مشتبه شدهاست. پ یش 411 اقتصاددان انگلیسی ترم را بهعنان ضعی تصیف میکند: که در آن درآمد پلی سریعتر از درآمد اقعی ملی رشد میکند این تعریف ضمن آنکه فاقد قلیت شمل بر همهی اناع ترم )از جمله ترم ااتی ترم ناشی از فش هزینه 412 ( است بیشتر بیان علت ترم )آن هم گنه خاصی از ترم( پاخته است تا بهائهی یك تعریف جامع عممی. تعریفی که تامسن در فرهنگ بانکدی خد ائه که ترجمهی آن بدین شرح است: هنگام تعریف این سخن خمندانهی سقراط فیلسف سترگ ینان باستان بیاختی متبادر به ذهن میشد که»دشترین ک در علم تعریف کن است.«411 این تعبیر در زبان انگلیسی به شکل زیر بیان میشد: little Too much money chasing too 401 Paish 402 Cost-push-inflation goods

109 فصل ششم: ترم 019 است. ترم هنگامی اتفاق میافتد که حجم پل رایج افیش ید بدن اینکه حجم کاالها بههمان اندازه افیش یافته باشد نیز در می )ری میدهد( که حجم پل کاغذی افیش ید بدن اینکه پشتانهی فلزی آن بههمان اندازه زیاد شده باشد. ترم بهشکل تصاعد قیمتها کمبد کاالهای ضرری 413 سایل رفاه 414 متجلی میشد معلل ایجاد قدرت خرید اضافی چنانکه مالحظه میشد در تعریف اخیر نیز بین خد ترم علت آث تجلیات آن خلط شده قدرت خرید اضافی بهعنان تنها عامل برز ترم تلقی گیده است. عاله براین محدد کن ترم باالهای ضرری سایل رفاه مجه بهنظر نمیرسد. ب- تعیفی که در آنها ترم بهعنان عدم انطباق نرری عرضه تقاضا تلقی شدهاند: ذیال بهنمنههایی از این گنه تعیف استناد میشد: تعریفی که لرنر 415 اقتصاددان اصال رسی ائه که است: ترم عبت است از زیادی تقاضا نسبت بهعرضه تعریف انستیتی ملی آم بررسیهای اقتصادی فرانسه (I.N.S.E.E) که ترم را بهعنان یك عدم انطباق غیرمقت تقاضای کل عرضه کل تلقی که است. تعریف فرانسا پر 416 اقتصاددان شهیر فرانسی که ترم را عبت از عدمانطباق نرری بین د جریان: یکی جریان تقاضا دیگری جریان عرضهی کاالها خدمات میداند با این خصصیت که این عدم تعادل تدا جنبهی مضعی محلی دا سپس ممکن است عممیت ید. بهگفتهی خد ی: ترم عبت است از سیستم عدم انطباقی که در ناحیهی انتقال پدید آمده یا مستهلك میشد یا گسترش میید. در این تعریف منظر پر از ناحیهی انتقال دقیقا مشخص نیست. شاید مراد ی محددهای باشد که ترم نخست در آن ظاهر میشد. تعریف نسبتا دقیقتری که جانمینا کینز 417 اقتصاددان نامد انگلیسی ائه که است: ترم ناشی از فزنی تقاضای قطعی )مؤثر( در ضع اشتغال کامل است. گرچه تعیف ذکر شده در مقام مقایسه با تعریفهای دستهی ال از جامعیت بیشتری برخند با جد این نمیتان آنها را فاقد نقص بهشم آ. چنین بهنظر میرسدکه در این تعیف علت پیدایش ترم با خد ترم مشتبه شده است زیرا عدمانطباق فزنی جریان تقاضا بر جریان عرضه در اقع علت ترم است نه خد آن. عاله براین تمام ترمها ناشی از فزنی تقاضا نسبت بهامکانات عرضه 418 نیست )د م استثنای مشخص آن عبتند از ترم ناشی از افیش هزینه تلید ترم ااتی ( تعریف زیر از امیلژام اقتصاددان فرانسی را نیز میتان از شم تعیف سته بهگره دم دانست هر چند که این تعریف در قیاس با چه تعریف سقالذکر از یژگی تمایز آشکی برخ است: ترم عبت است از زیادی جریان تقاضای کاالها نسبت بهامکانات عرضه در صرتیکه این زیادی بهطری مجب پیدایش جریان افیش غیرقل بازگشت قیمتها شد که جریان مزبر بهخدی خد ادامه ید منتهی بم شدن تدریجی مجدی زی کشر شد. چنانکه مالحظه میشد تعریف امیلژام فاقد بسیی از نقاط ضعف تعیف سقالذکر است زیرا در این تعریف بهرطهی بین عدمانطباق عرضه تقاضا مسألهی افیش قیمتها تجه شده بعضی از مشخصات اساسی ترم از قبیل خصیصهی سیر تراکمی خد افیی قیمتها همچنین بهخصلت برگشتناپذیری آنها اشه گیده است. با جد این در این تعریف نیز همانند تعیف قبلی علت اصلی ترم که عبت از فزنی تقاضا برعرضه است با خد ترم خلط شده است. زیرا همان طر 403 Necessaries 404 Comforts 405 Lerner, A 406 Francois Perroux 407 John Maynard Keynes 408 Demand-pull-inflation

110 001 جزه اقتصاد کالن که قبال یادآر شدیم در تعریف کینز نیز م تصریح قر گرفته است ترم نتیجه معلل عدم تعادل عرضه تقاضا است نه خد آن ضمن اینکه کم شدن ذخایر زی کشر را نمیتان الما از آث نتایج ترم بهشم آ. ج- تعیفی که در آنها ترم با افیش زیاد مدام قیمتها مترادف دانسته شده است: شم تعریفهای مشمل عنان مذکر بهمراتب بیش از تعداد تعیف دیگر است. از اینر در این جا تنها بهذکر اهم آنها اکتفا میشد: ریمنب 419 اقتصاددان شهیر نخستزیر اسبق فرانسه که تعریف زیر را ائه که است: ترم مقعی جد دا که سطح عممی قیمتها ر بهافیش مدام کم یا بیش سریع است ذکر قید کم یا بیش در این تعریف قلیت شمل آن را بر اناع مختلف ترم از نظر شدت )خزنده 411 نیمه شدید 411 تازنده 412 افس گسیخته ( میسر ساخته است. است. دکتر ضیاءالدین هیئت مؤلف کت ترم جهانی که ترم را بدین گنه تصیف میکند: ترم عبت است از افیش مدام سطح عممی قیمتها دکتر منچهر کیانی اقتصاددان ایرانی که از ترم با عبت افیش غیرمنطقی نامعقل سطح قیمتها تعبیر که آنچه در این تعریف میتاند منشاء هام باشد تعیین تشخیص حد غیرمنطقی نامعقل افیش قیمتهاست. دکتر باقر قدیری اصل از استادان مؤلفان شهیر اقتصاد در ایران که ترم را صعد خدافی قیمتها تلقی میکند. تعریفی که در عین گیایی زمند مختصری تضیح تکمیل است. دکتر علی طبیب مؤلف کت تئریهای ترم... که ترم را با عبت افیش مدام در سطح عممی قیمتها یا کاهش مستمر قدرت خرید پل تصیف میکند. جمشید صداقت کیش مؤلف فرهنگ اصطالحات اقتصادی که در مقام تعریف ترم چنین میگید: ترم عبت است از افیش ناگهانی سطح قیمتها درحالیکه مقد پل در جریان )اسکناس دایع 414 بانکی( نسبت باالها خدمات مجد زیاد است از طرفی اعتماد مم نسبت بهپل کم [است] مم کشش میکنند که پل خد را تبدیل باال نمایند قید صفت ناگهانی برای افیش قیمتها در این تعریف منافی با یکی از لازم اصلی ترم یعنی استمر ازدیاد قیمتهاست لی تأکید آن بر کاهش اعتماد مم گرایش آنها بهخالصی گریز از پل 415 بم است. حسن گلریز مؤلف فرهنگ تصیفی اصطالحات پل بانکدی مالیهی بینالمللی که ترم را افیش مدام شدید قیمتها که مجب کاهش مستمر قدرت خرید یا زش پل میگد تلقی مینماید. این تعریف فاقد جامعیت است از جمله شامل ترم خزنده ترم ااتی نمیشد. شادران دکتر مرتضی قره باغیان مؤلف فرهنگ اقتصاد بازرگانی که در مقام تعریف ترم بهذکر این عبت کتاه اکتفاء که است: در درهی ترم قیمتها زش اقعی پل کاهش میید Raymond Bar Creeping inflation 411 (حرکت اسب با سرعت متسط یرتمه رفتن = (Trot - Trotting inflation Galloping inflation Runaway inflation (=Hyper inflation) 414 -(Deposits) )جمع دیعه( سپهها منظر تمایل شدید همراه با هراس مم برای تبدیل هر چه سریعتر پل به کاالست که در اصطالح اقتصادی از آن با تعبیر پل سننده تعبیر میشد. Hot money

111 فصل ششم: ترم 000 دکتر منیژهی نخعی آغمینی دکتر رضا نجده مؤلفان اژههای کلیدی اقتصاد خ کالن که در تصیف تعریف ترم از عبت زیر استفاده کهاند: ترم یعنی افیش در سطح عممی قیمتهای )یا سطح عممی قیمتهای( همهی کاالها خدمات یا بهعبتی کاهش در قدرت خرید احد پل. آنچه در این تعریف قل تأمل است ذکر قید همهی کاالها خدمات است حال آن که در محاسبهی ترم معمال فقط افیش قیمت کاالها خدمات مصرفی 416 مدنظر است. دکتر سیاش مریدی علیرضا نرزی مؤلفان فرهنگ اقتصادی که ترم را بدین شرح تصیف کهاند: فرایند افیش مدام قیمتها بهنحی که باعث کاهش قدرت خرید مقد معینی پل شد. از آنجا که ص رف افیش قیمتها فینفسه بهمعنای کاهش قدرت خرید پل است بنراین ذکر عبت به نحی که باعث کاهش قدرت خرید مقد معینی پل شد ضرری بهنظر نمیرسد جنبهی حش دا. زیرا افیش قیمتی که مجب کاهش قدرت خرید پل نشد اصال قل تصر نیست. م. عسگریده مؤلف اقتصاد بهزبان ساده که سادهترین تعریف را دربهی ترم ائه میدهد تعریفی که در اقع معرف تلقی عامهی مم از این اصطالح است. ترم عبت است از باال رفتن قیمتها در اقع گرانی همان ترم است. آلکس ژاکمن هانری تلکان مؤلفان مبانی علم اقتصاد که در مقام تعریف ترم چنین اظهنظر کهاند: ترم عبت است از تغییرات همه جانبهی قیمتها در جهت ترقی در مجمعهی بها. استاد دکتر منچهر فرهنگ مترجم کت مزبر در ذیل تعریف یاد شده متذکر این نکته شدهاند که در محاسبهی نرخ )نسبت( ترم تغییرات نرخ اق بهاد سهام اق قرضه... معمال منظر نمیشد. صرفنظر از تذکر بهم استاد فرهنگ کب تعبیرهای تغییرات همه جانبه مجمعهی بها که در تعریف مذکر آمده نیز محل تأمل منشاء هام است زیرا اال معلم نیست که منظر از کب صفت همهجانبه برای تغییرات چیست ثا چنانکه قبال یادآر شدیم نرخ ترم عمما مربط ب کاالهای مصرفی است که جنبهی خهفرشی دا قیمتهای عمدهفرشی 417 غالبا از شمل آن خج است. تعریف دیگری از ترم که استاد فرهنگ در مأخذی دیگر: فرهنگ فشهی علم اقتصادی ائه کهاند نیز کم بیش مشمل مالحظات یاد شده است. ترم فراگ افیش پیسته همه جانبهی قیمتهای پلی کاالها خدمات است یا بهمعنایی برر کاهش پیسته همه جانبهی زش پل میباشد. نمیرسد. در ضمن قید صفت پلی برای قیمتها در تعریف مذکر با تجه بهمنسخ بدن مبادلهی کاال باال ضرری بهنظر سر ررت پالگری 418 اقتصاددان نامد انگلیسی در فرهنگ اقتصادی معرف خد تعریفی از ترم ائه که است که ترجمهی آن ذیال نقل میشد: ترم عبت است از فرایند افیش مدام قیمتها یا بهتعبیر معادل آن فرایند تنزل مدام زش پل. چلز لفل 419 در دائرهالمعف بانکدی مالیه تعریفی را از ترم آه که برگان فسی آن بدین شرح است: ضعیت اقتصادی که خصیصهی آن افیش قیمتها است. این افیش مجب جریان مازی همزمانی میشد کههمان تنزل قدرت خرید پل بههمان نسبت است Consumer goods and services Wholesale Prices Sir Robert Palgrave Charlse Woelfel

112 002 جزه اقتصاد کالن چنانکه مالحظه میشد در تعریف مذکر ترم تقریبا با افیش قیمتها مترادف تلقی شده است بدن این که بهیژگیهای افیش قیمتها اشه شده باشد. زیر است: اسلان 421 زرچر 421 مؤلفان فرهنگ اقتصاد در کت خد تعریفی از ترم ذکر کهاند که ترجمهی آن بهشرح افیش نسبتا ناگهانی 422 بهنح نامتناسب 423 زیاد سطح عممی قیمتها تذکر د نکتهی اساسی در م این تعریف ضرری است: یك ذکر صفت ناگهانی برای افیش سطح عممی قیمتها چنانکه قبال نیز یادآر شدیم اصال با ماهیت ترم منافی مانعهیالجمع است. زیرا چنانکه در اکثریت قریب بهاتفاق تعیف مربط بهترم دیدهایم اقتصاددانان تدام افیش قیمتها را یکی از کان لازم اصلی تحقق ترم تلقی میکنند. د کب صفت نامتناسب زیاد برای افیش قیمتها ضمن اینکه خد تعبیری مبهم نامشخص است از جامعیت تعریف میکاهد. جان رینسن 424 اقتصاددان انگلیسی که تعریف بسی کتاهی از ترم بهشرح زیر ائه میدهد: ترم عبت است از افیش زیاد نامنظم لجام گسیخته قیمتها برخی از صاحبنظران تعریف اخیرالذکر را تعریفی قل قبل جامع میدانند لی بهاعتقاد نگنده این تعریف نیز بهدالیل زیر چندان جامع مانع نیست: اال در این تعریف از عممیت افیش قیمتها سخنی بهمیان مده است حال آن که خصصیت مزبر یکی از عناصر اساسی ترم بهشم می زیرا اگر افیش قیمتها شیع نداشته فقط محدد بهیك یا چند کاال یا خدمت باشد ترم نمیتاند مصداق داشته باشد. ثا بهخصیصهی برگشتناپذیری قیمتها اشهای نشده است در صرتیکه این خصصیت نیز غالبا جزء عناصر اساسی ترم است. در اقع ما کمتر ترمی را سراغ دیم که در آن قیمتها نهایتا بهسطح قبلی بازگشته باشد. )تنها م استثنای مشخص ترم دری 425 است.( ثالثا در تعریف مذکر بهخصیصهی ادامهی خد بهخد حالت خدافیی رفزنی افیش قیمتها که مهمترین عنصر ترم است تجهی نشده است. منظر از حالت خد افیی این است که اگر ترم بهحال خد رها شد یعنی برای رفع علل جلگیری از آن اقدامات الزم صرت نپذی افیش قیمتها متقف نخاهد شد بلکه برعکس بهنحی رفزن با شدتی بیشتر ادامه خاهد یافت. بهعبت دیگر قیمتها خد مجبات افیش بیشتر خد را فراهم خاهد ک. رعا در این تعریف فقط افیش زیاد لجام گسیخته قیمتها بهعنان ترم تلقی شده در نتیجه برخی از اقسام ترم از جمله ترم خزنده از شمل آن خج گیده است. عاله براین در کن هم آن صفات زیاد لجام گسیخته هم خالی از اشکال نیست. عاله برما یاد شده در تعریف مزبر از نامتناسب بدن افیش قیمتها ذکری بهمیان مده است در حالیکه این خصیصه نیز از مشخصات اصلی ترم محسب میگد. در اقع اگر در حاالت ترمی قیمتهای کاالها خدمات مختلف همگی بهیك مین نسبت تغییر میک اشکال عمدهای پیش نمیآمد. مشکل اساسی ترم در همین ناهماهنگی عدم تناسب قیمتهاست H. Sloan A. Zurcher Sudden Disproportionate Joan Robinson Cyclical inflation

113 فصل ششم: ترم 003 دکتر اماناهلل مهاجر ایرانی مؤلف کت مبانی سیاست اقتصادی تعریف زیر را از ترم ائه داده است: ترم پلی عبت است از افیش شدید غیرعادی قیمتها در یك جامعهی اقتصادی. حال این افیش شدید ممکن است ناشی از گسترش حجم پل باشد یا سبب منشاء دیگری داشته باشد چنین بهنظر میرسد که انتقادات ا بر تعریف خانم رینسن کم بیش در م تعریف دکتر ایرانی نیز صادق باشد با این تفات که در تعریف اخیر بهجای صفات زیاد لجام گسیخته از تعبیرهای شدید غیرعادی که مفاهیم چندان مشخصی هم نیستند استفاده شده ضمن تعریف ترم بیان علل عامل مجبهی آن نیز پاخته شده است کی که چندان معمل نیست غالبا در مبحث جداگانهای صرت میگی. عاله براین کب صفت پلی بعد از ترم در آغاز تعریف هم مجه نیست زیرا ممکن است این تهم را ایجاد کند که مشکل ترم صرفا منحصرا یك مشکل ماهیتا پلی است. همچنین استفاده از صفت اقتصادی برای جامعه نیز ضرری بهنظر نمیرسد. سیدمحمد علی مؤلف کت چهچب پلی متکی بر هدفگذی ترم زمینهی اجرای آن در ایران که از ترم تعریف زیر را ائه داده است: ترم افیش مستمر نامنظم سطح عممی قیمتها است در فرهنگ انگلیسی 426 ترم بدین گنه تعریف شده است: ترم بهضعیت اقتصادی اطالق میشد که در آن قیمتها بهنسبتی غیرعادی 427 افیش زش پل بههمان نسبت کاهش میید. در این تعریف نیز مالک تشخیص غیرعادی نامتعف بدن افیش قیمتها معلم نیست. باالخره میرسیم بهآخرین تعریف از این گره که نگنده بدان دست یافته است تعریف دکتر عباس شاکری که در پایاننامهی دکترای اقتصاد نامبه تحت عنان بررسی ماهیت ترم در اقتصاد ایران آمده است: ترم عبت است از افیش مستمر همهگیر قیمتها یا بهطر معادل عبت است از کاهش مستمر زش پل د- تعیف دیگر در اینجا بهائه تعیف متفرقهای میپازیم که در قالب هیچ یك از گرههای سهگانهی سقالذکر نمیگنجد هر چند که حای عناصری از آنها هم هست: تعریفی که دکتر عبدالحسین نیكگهر در فرهنگ علم اقتصادی یا بازرگانی مالی آه است: ترم عبت است از پدیدهی عممی تعدیل تنشهای فعال در مجمعهی اقتصادی اجتماعی از راه مکانیسم پلی که صفت مشخصهی آن ترقی سطح عممی قیمتها کاهش زش پل است قسمت ال این تعریف اجد هام بسی است معلم نیست منظر نیسنده یا مترجم از عبت پرآب ت تعدیل تنشهای فعال در مجمعهی اقتصادی اجتماعی از راه مکانیسم پلی چیست اگر ترم عامل تعدیل کنندهی تنشهای فعال در مجمعهی اقتصادی اجتماعی شمه شد برز آن نمیتاند نباید منشاء نگرانی باشد. اما قسمت دم آن برعکس کامال گیا مبین مفهمی از ترم است که امرزه م قبل اکثریت غالب اقتصاددانان قر دا. تعریفی که گنتر برگر از ترم ائه که است: ترم یك نع جنگ داخلی است یعنی مبزه میان طبقاتی که دستمزدها قیمتها را تعیین میکنند این تعریف که بیشتر از دیدگاه سیاسی طبقاتی مطرح گیده بهجای بیان ماهیت این عضه بهتضیح یکی از آث آن: تأثیر ترم برتزیع مجدد درآمدها ثرتها در جامعه مخصصا بین د طبقهی سدبران مزدبران میپازد. در این تعریف اندیشهی مبزهی طبقات گرههای اجتماعی برای حفظ مقعیت مالی خد در صرت امکان کسب ثرت یا درآمد هر چه بیشتر از رهگذر ترم یا الاقل حفظ ضع مجد تالش برای جلگیری از کاهش زش داییها قدرت خرید خد کامال مطرح است Beyond the Dictionary in English, 1973 (see inflation) Abnormal rate

114 نلاک داصتقا هزج 004 یاههنیزه -4-2 مرت بچراهچ داصتقا یکیسلاک ضحم مرت اساسا یهدیدپ یلپ نچ شخب یلپ یقیقح شخب ازجم مرت داصتقا تلاح یثنخ.دراد ینعی مرت افرص یساکعنا تییغت دشر لپ نیبانب رب شخب یقیقح صیصخت عبانم عیزت دمآ یریثأت.درادن اما نمدیرف درم یاههیرظن یلپ تیهام مرت اهسلاک یاههاگدید کرتشم یدایز دراد مرت هنیزهرپ رضم یقلت.دنکیم ی دقتعم مرت بجم ینانیمطاان دشیم ینیبشیپ ییاهریغتم یبایزرا اههژرپ درم هداف رق دنریگیم لکشم هجام دسیم بجم دشیم یهنیزه كسیر یاهتیلاعف رطاخ شیازفا سنایرا یاهریغتم میمصت یاهریغتم طبترم اه شیازفا دبای دخ بجم ددحم ندش دشر یراذگهیامرس شهاک یرهر.دشیم ره ق داصتقا رتیتباقر یاد تث رتشیب دش یاهرین ر تباقر رتیق دنش مرت تثا یفنم یرتمک یپ دراد رتشیب دعاق فرظ یکیلیه هطبترم تقباطم.دراد اما دی رطاخ تشاد یتح یاهداصتقا لاماک یتباقر ( یایند یعقا دج یجراخ )درادن ییاثنخ ررضیب ندب مرت تیعضم.درادن رطنامه ییاثنخ لپ مدع ریثأت زین نینچ ییاهداصتقا تیعضم.درادن ینازیم ره داصتقا تلاح تباقر هلصاف دریگیم ای یتثیب رتشیب.دشیم مرت صیصخت عبانم شخب یقیقح رتشیب تحت ریثأت دخ رق.دهدیم اذل رتشیب یاهداصتقا دجم مرت صیصخت عبانم مه دزیریم یز ترص بسانتم نتم لمع.دنکیمن رگا رط اهسلاک مرت دنتفگیم ترص بسانتم لمع دنکیم دین صیصخت عبانم رییغت دهد یز صیصخت عبانم رب یاهتمیق یبسن ینتبم راتفر بسانتم اهتمیق یاهتمیق یبسن رییغت دهدیمن اما یاهداصتقا دجم مرت بسانتم لمع دنکیمن اذل اهتمیق یبسن مه درخیم صیصخت عبانم راچد رییغت.دسیم رگا راتفر بسانتمان اهتمیق یاهدنیآرف هدرتسگیمرت دش هلاع رب صیصخت ددجم عبانم مرت عیزت ددجم دمآ مه ماجنا.دهدیم داصتقا مرت مه داجیا ینانیمطا ان دنکیم دنامشچ یاهتیلاعف دلم کم صخشمان دسیم مه صیصخت ددجم عبانم ماجنا.دهدیم اج یاهشخب دلمان داصتقا رشک تق یراذگتمیق ییلا دنرادرخرب مرت رتشیب عبانم تمس عن قس اهتیلاعف.دهدیم نینچمه مرت تیعض یبسن دمآ یاهكهد نییاپ یدمآ رتدب تیعض یاهكهد یدمآ لا رت.دسیم دلج مجنپ تادنتسم مس یهمانرب یهئا درآرب یجنسداصتقا ناشن هدش هداد مرت تیعض 4 كهد یدمآ لا رت دسیم تیعض 4 كهد ینییاپ رتدب.دنکیم مرت نینچمه یاههنیزه یاههمانرب لیدعت یراتخاس حیحصت یاهتمیق طبترمان شیازفا دهدیم یرط زرما عنام یلصا یجا یاههمانرب رکذم دادملق.دشیم مرت هلاع رب ینانیمطاان عیزت ددجم دمآ صیصخت ددجم عبانم طیحم بسک راک رتسب یهعست یب دب تیفیک یاقترا یژلنکت عادبا یرآن بسانمان.دسیم هتبلا یبایزرا یاههنیزه مرت دی تیفیک مرت نازیم مدع یبسانت داجیا دنکیم ریاس یاهیگژی رظن.تشاد همه رتمهم یتق یاهییایپ مرت دش یق تلاح نمزم رمتسم دخ دریگب هنیمز یب یتثیب یگنیدقن مه مهف دنکیم تهج تیلع اتدمع لپ مرت دشیم ات یدح رییغت هداد تهج تیلع مرت لپ مه لاعف هرخلا.دسیم یتق مرت رمتسم لا دش یترص ماظن یناتستایلام تلد یق بسانم دشن قیرط رثا یلا یزنات یهنیمز رسک یاههجدب دایز رمتسم مهف دشیم دخ هنیمز دخ یب یگدنشتیقت مرت مهف یتح ای دیدشت.دنکیم یهتکن لباق رکذ یمهم اج دی درم هجت رق دریگ یدج یاهرشک هتفرشیپ مرت ترص اتبسن بسانتم لمع دنکیم یاهرین ر یب تلایدعت یلداعت یق دنتسه اهرشک هجا دنهدیمن مرت 2 یلا 3 دص ناشداصتقا رتلا.در یلاح یهنیزه مرت هسیاقم یاهرشک لاح هعست رایسب رتنییاپ

115 فصل ششم: ترم 005 است. در کشرهای پیشرفته جز در نیمهی دم دههی 1961 دههی 1971 که ترمهای نسبتا باالیی را تجربه کهاند در زمانهای دیگر سعی کهاند ترم خد را مه کنند در انجام این امر تا حد زیادی مفق بدهاند نظریههای ترم نظرات مختلفی در خصص ماهیت ترم علل آن بیان شده است که ما در این قسمت چه دیدگاه از این نظریات را م بررسی قر میدهیم: 1- نظریه پلی ترم 2- ترم مبتنی بر جاذبهی تقاضا 3- ترم مبتنی بر فش هزینه 4- دیدگاه ساختگرایان در م ترم نظریه پلی ترم نظریه پلی ترم از طرف اقتصاددانان مکتب پلین مطرح شده است که براساس اعتقاد اقتصاددانان این مکتب ترم پدیدهای کامال پلی بهشم میآید بر پایه نظریه پلی ترم در صرت افیش همزمان مخج دلتی عرضه پل یا تأمین مخج دلتی در سطح جامعه از طریق افیش عرضه پل تسط بانك مرکزی قطعا در اقتصاد کشرها ترم پدید خاهد آمد. بر پایه نظریه پلی ترم در صرت افیش هزینهها یا مخج دلتی با ثت بدن عرضه پل در سطح جامعه ترم در اقتصاد کشرها پدید نخاهد آمد. نظریه پلی ترم مدعی است که در صرت ثبات سرعت گش پل افیش همزمان عرضه پل تلید حقیقی در اقتصاد کشرها نرخ ترم هم در سطح جامعه صفر خاهد بد از نظریه پلی ترم میتان نتیجه گرفت که برای پدید مدن ترم در سطح جامعه باید فعالیتهای بانك مرکزی از فعالیتها تصمیمگیریهای دلت استقالل داشته باشند نباید دلتها در صرت کسری بدجه بهمنظر تأمین مخجشان از بانك مرکزی بهصرت دستری از طریق افیش عرضه پل در سطح جامعه قرض بگیرند ترم مبتنی بر جاذبهی تقاضا طبق ایدهی کالسیكها پلین ترم از طریق جاذبهی تقاضا بر اثر رشد پل اسمیبهجد میآید در این چهچب تحلیلی تنها از طریق حجم پل در جریان افیش تقاضا ترم بهجد میآید. بهعبت کلی طبق این دیدگاه ترم بر جاذبهی تقاضا مبتنی است. همانطر که در نمد زیر مالحظه میشد با افیش حجم پل در جریان )انتقال منحنیLM بهسمت پایین راست( افیش تقاضا )انتقال منحنی تقاضا بهسمت راست( سطح عممیقیمتها از بهافیش میید اگرچه سطح محصل کل هم از بهافیش میید. اما اگر سطح محصل اشتغال کامل باشد در افق زمانی طالنیتر قیمتها از هم فراتر می با عکسالعمل صاحبان صنایع نهادههای تلیدی نسبت بهافیش P قیمت نهاده افیش یافته منحنی عرضهی کل طری بهسمت باال منتقل میشد که سطح درآمد بهسطح بلندمدت باز گد قیمتها متناسب با افیش حجم پل افیش ید. P D 1 D 1 S p 1 p 1 S D 1 D 1

116 نلاک داصتقا هزج 006 Y Y 1 Y 1 شرگن دیکأت رب د ضرف تباث ندب تعرس شدرگ لپ لیامت نتشاد داصتقا تیعض لاغتشا لماک مرت اتیهام یهدیدپ یلپ یبایزرا.دنکیم یتح نمدیرف یعدم دشیم مرت همه اج هشیمه یهدیدپ یلپ. ی للاد دنکیم رگا یههد 1971 مجح لپ نایرج یتعنص یاهرشک شیازفا تفاییمن شیازفا رمتسم اهتمیق مرت اهرشک لاجم زرب.تشادن ی یب تثا یاعدم دخ شر یرجت لباقتم هداف.دنکیم ینعی د گیم ی 1971 یههد یاهرشک رکذم یاهمرت ییلا دج هتشاد مجح یهرنا لپ نایرج مه اهرشک رط لباق یاهظحلام شیازفا هتفای نیبانب تلع اهمرت شیازفا یهرنا لپ هدب یز رگا یهرنا لپ هنگ شیازفا نینچ تفاییمن لاجمیمرت زرب.تشادن شر نییبت یهدیدپ مرت شخب لباق یاهظحلام مرت یاهه فلتخم یاهرشک هتفرشیپ ات یهدنا یرتددحم یاهرشک لاح هعست حیضت دهدیم چیه سک دناتیمن تیعضم یهدیا ات دح هدرتسگ درم راکنا رق دهد اما ایآ هدیا رط قلطم مرت یهمه اهرشک یهمه اهنامز حیضت دهدیم ای هن عضم یرگید یاج اما رگا ناف.دراد یهتکن یرگید اج دی هجت درک داصتقا یدکر طیش دج یراکیب یاهتیفرظ یلاخ یاهیس یلپ یلام فرط اضاقت دناتیم شیازفا لصحم لاغتشا دماجنایب رثا نایمرت ددحم.دش اما رگا داصتقا یکیدزن لاغتشا لماک دش یاهیس یلام قیرط رثا هدننکددحم بجم شهاک یاضاقت یراذگهیامرس هدش اهتمیق نادنچ شیازفا دهدیمن یس یلپ یطیش نینچ شیازفا مرت رجنم دشیم یس ای یلام رگا قیرط یلپ ندرک رسک هجدب طست كن یزکرم نیمأت دش یلام بسانت مجح شیازفا لپ بجم مرت.دشیم مرت ینتبم رب راشف هنیزه یاهدع مرت راشف یاههنیزه دیلت بستنم دننکیم دنیگیم شیازفا تمیق اههداهن ترص شیازفا یهنیزه دیلت قیرط لقتنم ندرک ینحنم یهضرع لک تمس لا پچ بجم زرب مرت.دشیم رطنامه رادمن نییاپ هظحلام دشیم یتق رطاخ شیازفا تمیق اههداهن ای شهاک یرهر ای رط یلک شیازفا یهنیزه دیلت ینحنم یهضرع لک تمس لا پچ لقتنم دشیم مه حطس دیلت لک شهاک دباییم مه حطس اهتمیقیممع شیازفا دباییم بقاعتم دکر دجیمرت.دیآیم اذل نادفرط هدیا راهظا دننکیم یههد 1971 هچ ثع دش مرت یاهرشک یتعنص شیازفا دبای راشف یاههنیزه یشان شیازفا تمیق تخس.دب اه للاد دندرک هنگچ دشیم یهنیزه دیلت ددح 31 یلا 41 دص شیازفا دبای اما تمیق لصحم رظتنم شیازفا لپ دنامب شیازفا.دباین S 1 D p S 1 p 1 p 1 S 1 D S 1 Y Y 1 Y 1

117 007 مرت :مشش لصف نادفرط هدیا دندقتعم یزیچ تیاهن یهمه یتهجمه لپ مرت تادهاشم یبرجت تشادرب دشیم مییگب لپ مرت یگتسبمه لماک تبثم.دنراد اما درم یهحن لماعت د تهج تیلع نایم د فرص یهدهاشم یگتسبمه تبثم لماک ناتیمن رط صخشم رظنراهظا.درک دی یسررب درک ایآ لک مرت للعم یاهیتثیب لپ یگنیدقن ای یاهیتثیب یلپ ات یاهدنا رطاخ یتثیب مرت ای لپ مرت یراذگریثأت رب رگیدکی مه لماعت هدیچیپ.دنراد رظن هدع شر یرجت لباقتم ینتبم رب رگا لپ دایز دشیمن مرت مه لاجم شیازفا تشادن لااح( لپ هدش دایز مرت مه شیازفا )هتفای ناتیمن تیلع لپ یب مرت تباث.درک اساسا شر للاد شر یلماک تسین هچ یز اسب لپ دح ات لباق یاهظحلام لمعلاسکع یتثیب اهتمیق شیازفا ادیپ هدرک دش تیاهن هچ ام هدهاشم مینکیم یهمه یگتسبمه نایم د ره. رگا مرت راشف اههنیزه طبرم دش یتق یاههنیزه دیلت رط لباق هظحلام شیازفا دباییم تعرس دی شدرگ لپ تمس لا دش لیدعت ای لپ رط لعفنم دبای شدرگ ات شیازفا مرت ظاحل ینف یکیناکم ریذپناکما.دش املسم یاعدا دفا تسین مرت هشیمه همه اج راشف اههنیزه دج دیآیم مرت تیهام یلپ درادن لب ناشدیکأت یضعب درام شیازفا اههنیزه ءاشنم تیقت یاهدادع یمرت لپ مه یاهنگ لیدعت دشیم مرت دنک یهمه رم یاهتمیق شیازفا هتفای ریذپناکما.دس رط یلک سکچیه دناتیمن یهمه لپ مرت مرت دشر یگنیدقن مه تهجمه دنتسه راکنا.دنک رشک ام یاههنیزه دیلت مادم ضرعم شیازفا. تمیق یاههداهن یزراشک شررپ ماد ریط یهنیزه تادیلت یتعنص مادم ر شیازفا تبسن یاهرشک هتفرشیپ رایسب لا بجم هدش تمیق یاهلااک تخاس لخاد تبسن تمیق یجراخ اه رتلا دش یریذپتباقر رشک حطس داصتقا للملانیب شهاک.دبای اذل شخب دیلت ام دی ماگنه لیلحت مرت دش یعدم مرت رط لماک تیهام یلپ دراد ادتبا دی یگنیدقن لرتنک درک ات مرت.دش راهم تاماقم یلپ مه دین مرت افرص دشر اههنیزه بستنم دننک دخ تیلئسم یب حیحص تیریدم یگنیدقن رشک هناش یلاخ دننک لب دی شقن ره د لماع لماعت هدیچیپ نایم د رصنع راذگریثأت هجت هتشاد دنش هاگن مرت درخرب.دننک اذل لاح نیع دی دشر یگنیدقن راهم درک نلایس یتثیب یریگلج درک نامس دی راک دیلت لحتم زر درک طضنا یلام دی اههاگنب هنیداهن درک یاهیرگهطسا هردنچ یر یاههداهن دیلت یزراشک شررپ ماد ریط یریگلج درک تلایهست بسانم رایتخا هدننکدیلت رق هداد یاقترا یرهر عادبا یرآن درم دیکأت هجت رق.داد یاهمرت نمزم یاهییایپ هدیچیپ دناتیمن هشیر فرط یهضرع داصتقا هتشادن دنش اذل ییاهرشک یاهمرت لا رمتسم دنربیم جنر اتدمع تلاکشم فرط هضرع تسد نیرگ.دنتسه نادب ینعم تسین یگنیدقن اهرشک تث ددحم. یگنیدقن اهداصتقا مه تثیب اما یتثیب یگنیدقن لماعت تلاکشم فرط عنام هضرع رم ادیپ.دنکیم نایگراتخاس هاگدید درم مرت نایگراتخاس نیع لاح شقن لپ داجیا مرت دنریذپیم یب راشف اههنیزه لیکشت مرت شقن لئاق دنتسه یب مرت للع مهم یرگید حرطم دننکیم دناتیم ام ک حیحص یاهیگدیچیپ مرت رایسب كمک.دنک اه دندقتعم یب حیحص تخانش مرت دی لماع یراتخاس یداهن مه هجت درک لماعت لماع لماع یلپ یاهنیزه زین رظن.تفرگ دید اه مرت دناتیم یهجیتن یاهداضت یعیزت دش ینعی لماع داصتقا لااک تامدخ ای دنشرفیم رگا تق یراذگتمیق رادرخرب یعس دنش دننکیم تمیق دخ لصحم شیازفا دنهد دیما نینچ نگید یراک دننکیمن اه دنناتیم لصحم مهس یلم یرتشیب دخ صاصتخا اما دنهد اج یهمه ناگدنشرف یهمه لماع ل( ترص گنهامهان ریغ )نامزمه ضرعم یاههزیگنا ناسکی اشم رق دنراد

118 نلاک داصتقا هزج 008 نگید مه نیمه رصت تمیق دخ یاهلااک لا.دنربیم اذل لط حطس نامز اهتمیقیممع مادم لاح شیازفا مرت رط ایپ رم.دباییم قبط هاگدید لماع یلصا مرت دج تق یراذگتمیق نایم لماع یهداف گنهامهان اه تق یب تسد ندرآ مهس یبسن رتشیب لصحم یلم. هتبلا لمع رط لماع یدرف رصت دننکیم مهس یبسن اه شیازفا دباییمن ای( شیازفا رذگدز ) یز یتق نگید مه نیمه نیمههزیگنا مادقا ماجنا مهس دنهد یبسن همه یرقت تیعض یلبق دخ ب دشیم تباث. هتبلا تیعض یگنیدقن مه اج ریثأتیب.تسین رگا نلایس یگنیدقن دایز دش تیقت یاهدادع یمرت قیرط یاهداضت یعیزت لیهست تیقت دشیم رگا یگنیدقن ددحم طبضنم دش یجم رکذم رتددحم دشیم اما رط تسین تامادقا للعم یگنیدقن دش هتبلا رط متح یگنیدقن لماعت.دراد اذل لیلحت مرت دی لماع مهم ادتبا لقتسم یبایزرا درک دعب اه لماعت لماع یلپ یاهنیزه یسررب.درک ینیج بیرض یکی هناشن یاه هعست عماج یگتفای یربب نت عیزت دمآ. داصتقا یب د ا ن یریگه یگدنکپنازیم ای ر بان ب ی دمآ یصخاش بیرض مان ینیج هداف بیرض.دشیم ینیج یصخاش یب ساحم عیزت ترث نایم مدرم ینیج بیرض. دحا هدنا یریگ یگدنکپ یرامآ لامعم شجنس یب نازیم یرببان عیزت دمآ ای ترث هعماج یرامآ هداف.دشیم بیرض یتبسن فیرعت دشیم یشزرا رفص نیب.دراد یکی نیرتمهم یاههناشن دشر یعامتجا تیعض هافر هعماج لداعت نت عیزت دمآ ای ترث هعماج ره. بیرض قچ ینیج دزن رفص ددع دش یربب رتشیب عیزت دمآ ناشن دهدیم سکعل ره ینیج بیرض قچ دزن ددع دش عیزت رببان دمآ صخشم.دنکیم بیرض رگا ینیج یاسم رفص ددع دش ینعی همه دمآ ترث ناسکی دنراد یربب( )قلطم رگا یاسم ددع دش ینعی یرببان قلطم یاهنگ ترث اهنت تسد رفن یقبام چیه یدمآ.درادن ینیج بیرض ظاحل یتایضایر لامعم رب ساسا ینحنم زنرل فیرعت.دشیم ینحنم y رحم هدنهدناشن یدص لک هعماج دمآ x طست دص هعماج رتریقف بسک دشیم هاگن( دینک.)رادمن یب لاثم ربع ینحنم زنرل هطقن y= 15x=31 یب رشک ناشن دهدیم دصیس رشک رتریقف تیعمج اهنت 15 دص لک دمآ رشک دخ صاصتخا.دنهدیم نینچمه صخشم ینحنم هرامه y=111 x=011هطقن.درذگیم 428 Gini Coefficient

119 009 مرت :مشش لصف زنرل ینحنم رادمن طخ هج45 عیزت یربب لماک اهدمآ ناشن.دهدیم ناتیم رظن تفرگ بیرض ینیج تبسن تحاسم طخ نیب یربب ینحنم زنرل A هقطنم( )لکش تحاسم لک طخ ریز یربب Aهقطنم( )لکش B.دش :ینعی G=A/(A+B) ینیج صخاش لامعم ترص دص نایب.دشیم رفص ددع هدنهدناشن یربب لماک قطنا( ینحنم زنرل 45 طخ )هج لا نتفر ددع یانعم یرببان رتشیب. یب حیحص ساحم مزلا شزرا چیه ییلااک یفنم رظن هتفرگ.دشن هجیتن ینیج صخاش رگا یب فیصت فلاتخا اهراناخ دمآ هداف دشیم یراناخ چیه دین دمآ یفنم هتشاد.دش یدرکیر رگید ناتیم صخاش ینیج لداعم فصن نیگنایم تافت یبسن.تسناد رط یلک نیگنایم تافت ربب نیگنایم یاههلصاف یاهتفج یازجا فلتخم ریداقم.هعمجم درم نیگنایم تافت ربب دشیم نیگنایم فلاتخا یدمآ د راناخ یفداصت هعماج رگیدکی.دنراد نیگنایم تافت یبسن رادقم نیگنایم تافت میسقت رب نیگنایم ریداقم. لا ندب بیرض رشک لامعم یصخاش نانع لا ندب یتاقبط فلاتخا یرببان یدمآ رشک رظن هتفرگ.دشیم قبط نامس شرازگ للم دئس 2114 لاس نیرتمک یرببان یدمآ دراد ینیج بیرض هرمن 25 رشک ملاعا.هدش نیکا هرمن 25 6 هاگیاج مد ژرن هرمن 25 8 تر مس رظن رق.دناهتفرگ تر رظن بیرض ینیج لاس 2113 نینچمه لاس 2114 هرمن 38 3 دص نایم 136 رشک ناهج 68 هدب رتلا ییاهرشک ریظن اکیرمآ رطق هیسر هیکرت رق.دراد طستم بیرض ینیج نیب یاهلاس 2113 ات 2112 زین نیمه رادقم.هدب هتبلا دی هجت تشاد رب ساسا جیاتن حرط یریگرامآ زکرم رامآ هنیزه دمآ یاهراناخ ی لاس 1392 بیرض ینیج قطانم یرهش یکدنا رتشیب 35 دص قطانم ییاتسر ددح 32 دص لک رشک ددح 36 5 دص هدب. قبط شرازگ نامس للم لاس 2114 یخرب یاهرشک یتعنص هعست هتفای فاکش یدمآ یرتشیب تبسن دنراد هلمج اه کیرمآ برض ینیج یخرب رگید اهرشک فاکش یدمآ یرتشیب تبسن دنراد قبط رامآ لاس 2114 دنترع : لیزرب هرمن 54 7 یلیش هرمن 52 1 یزلام هرمن 46 2 نیتناژرآ هرمن نیچ 44 5 هرمن 42 1 رطق هرمن 41 1 اکیرمآ هرمن 41 8 هیسر هرمن 41 1 هیکرت هرمن.41

120 021 جزه اقتصاد کالن تغییرات ضریب جینی در ایران بین سالهای 1386 تا 1392 مطق آم بانک مرکزی جمهری اسالمی ایران -6-6 بیکی 429 بیک کسی است که حاضراست ککند در سن ک )15 تا 65 سال( قر دا جیای ک باشد اما شغل یا منبع درآمدی پیدا نکند. کدکان افراد مسن از آن جهت که قادر به انجام ک نیستند جز جمعیت فعال به حس نمیآیند. زنان خانهد دانشجیان نیز اگر جیای ک نباشند جز جمعیت فعال شمه نمیشند. جمعیت بیک به تعداد افراد بیک گفته میشد. بیک از منظر مرکز آم ایران فی باالی 11 سال است که در هفته قبل از آمگیری فاقد ک باشد در آن هفته یا بعد از آن آماده ک باشد در آن هفته سه هفته قبل از آن در جستجی ک باشد. همچنین افرادی که به دلیل آغاز به ک در هفته آینده یا انتظ بازگشت به شغل قبلی جیای ک نیستند بیک محسب میشند. مین بیکی در ایران نزدیك به یك چهم است. حدد 71 درصد جمعیت ایران زیر 35 سال سن دند. مرکز آم ایران مین بیکی جانان را 21 8 درصد اعالم که که تقریبا د برر نرخ متسط بیکی در ایران است. نرخ بیکی در استانهای مختلف ایران متفات است. اما اغلب نرخ بیکی در استانهای مرزنشین از دیگر نقاط ایران باالتر است. به گرش بانك مرکزی ایران در سال درصد از خانادههای ایران بدن ف شاغل 55 4 درصد دای 1 ف شاغل 2 17 درصد د ف شاغل 4 9 درصد دای 2 بیشتر ف شاغل بدهاند. در عین حال در سال فرصت شغلی از دست رفته که معادل 18 میلیا دالر تلید بدهاست. در سال 1393 درصد خانادههای بدن ف شاغل به 24 رسید که از این میان 57 درصد یك نفر شاغل 15 5 د نفر شاغل 3 5 دای سه نفر شاغل بیشتر بدهاند اناع بیکی بیکی را میتان در ما زیر دستندی ک: بدیهی است که در اقع همه افراد در همه اقات دای شغل نیستند تمام سیستمهای اقتصادی بیکی طبیعی: 431 براساس ب آد تعدادی بیک "مین نیری ک بیک مجد در اقتصاد در شرایطی است که تعادل در کلیه بهای 431 دند. نرخ بیکی طبیعی در اقتصاد پلگراها بهخصص در ک فریدمن عبت 432 اقتصاد به غیر از ب ک جد داشته باشد." است از نرخ بیکی که در آن نرخ ترم شتان جد ندا. گاهی افرادی مانند مدیگلیانی آن را با لفظ NIRU به ک میبرند که به معنی نرخ بیکی غیرترمی است. ایدهی پشت فرضیه نرخ طبیعی بیکی که تسط فریدمن ائه شد این بد که با تجه بهساخت ب نیری ک باید مقد مشخصی از بیکی جد داشته باشد که این بیکی شامل بیکی اصطکاکی ناشی از تغییر شغل کگران احتماال بیکی کالسیکی برخاسته از دستمزدهای حقیقی بهدلیل باالتر بدن دستمزدهای اسمی از سطح دستمزدهای تسیننده ب ( دلیل قانین حداقل دستمزد اتحادیههای کگری یا دیگر نهادهای ب نیری ک( است. از 429 Unemployment 430 Natural Rate of Unemployment 431 منکی گریگری اقتصاد کالن علی پسیان تهران انتشات دانشگاه عالمه طباطبایی 1383 چاپ دم ص قراغیان مرتضی فرهنگ اقتصاد بازرگانی تهران رسا 1376 چاپ دم ص 828.

121 فصل ششم: ترم 020 طرفی ترم غیرمنتظره )پیشبینینشده( ممکن است این امکان را ایجاد کند که بهدلیل کاهش مقتی دستمزد حقیقی نرخ بیکی کمتر از نرخ بیکی طبیعی شد اما این اثر با یك ب اصالح انتظات ترمی از بین می. ضمنا تنها با ترم پیسته شتان میتان نرخ بیکی را کمتر از نرخ بیکی طبیعی حفظ ک. این نع از بیکی ناشی از پیاییهای اقتصاد است. در این نع بیکی گرچه برای افراد جیای 433 بیکی اصطکاکی: ک شغلی جد دا اما بهدلیل آنکه بهنظر ف در شأن ی نیست از پذیرش آن اجتن میکند. لذا مدت زمانی که افراد در نتیجه تعیض شغل یا در جستجی ک جدید هستند را بیکی اصطکاکی گیند. بهعبت بهتر به بیکانی گفته می شد که برای آنها شغل جد دا لی هنز شغل خد را پیدا نکه اند. هنگامی که افراد به دنبال شغل هستند مدت زمانی بیک هستند که به این نع بیکی بیکی اصطکاکی می گیند. افراد شاغل نیز ممکن است برای یافتن شغل بهتر شغل خد را رها کند مدتی به دنبال ک باشند که در این زمان دچ بیکی اصطکاکی هستند. بیکی ساختی: 434 این نع بیکی ناشی از تح ل در تکنلژی تلید جایگزین شدن رآالت پیشرفته بهجای نیری ک انسانی است. سیاستهای برنامهریزی پررش نیری ک در راستای حذف این نع بیکی است. عامل اصلی دیگر این نع بیکی کاهش درازمدت تدریجی عمر یك صنعت است که بهعلت افیش هزینه تلید تغییر ذق یا پیشرفت فن ی برخی صنایع از بین می که در نتیجه آن کگران این صنایع بیک میشند. گنهای از بیکی است که حاصل از تغییر دراز مدت ساختی در اقتصاد یا صنایع کشر است. برای مثال چنانچه ساخت اقتصادی کشر از صنایع تلیدی به صنایع مبتنی بر تکنلزی تغییر کند کشر دای ککنان اجد شرایط در صنعت تکنلژی نباشد اقتصاد شاهد بیکی ساختی خاهد بد. بیکیای است که در نتیجه عدم هماهنگی نهادهای سیاسی اجتماعی فرهنگی بهجد میآید. بیکی نهادی: 435 این بیکی در نتیجهی افیش سطح دستمزدها کاهش تقاضا برای ک ایجاد میشد. در بیکی کالسیک: 436 بیکی کالسیك نرخ دستمزدها بیشتر از نرخ ب می شد.کالسیك ها معتقدند دخالت های دلت در ب ک نظیر قانن حداقل دستمزد اقتصاد را از کایی می اندازد. بیکیای است که در نتیجه کمبد تقاضای مؤثر برای کاال ایجاد میشد زیرا حجم تقاضا آنقدر بیکی کینزی: 437 بهدنبال داشته باشد. در این حالت کاهش دستمزدها صرفا مجب افیش تعداد بیکان 438 نیست که بتاند اشتغال کامل کاهش تقاضای مؤث ر کل بر محصل خاهد شد زیرا قدرت خرید کل جامعه تنز ل میید. در نتیجه اقتصاد دچ عرضه اضافی کینز اعتقاد داشت که راه حل کالسیك قدیمی که "هیچ کی نکنیم بگذیم ضعیت خد به خد به حالت 439 ک میشد. اشتغال کامل باز گد" دیگر کساز نیست. پس اگر ضعیت اشتغال کامل به جد ید دلت مجبر است آنرا ایجاد کند. به نظر کینز چیزی که سطح اشتغال را تعیین می کند مین تلید است مین تلید هم با سطح تقاضا تعیین می شد. کینز معتقد بد که دی فقرزده دامن زدن به بیکی بدتر از مایس کن سهام دان است. ا به این نظر قدیمی معتقد بد که اگر دلت افراد را استخدام کند که چاله ای بکنند عده دیگر همان چاله را پر کنند بهتر است از اینکه این افراد بیک باشند. ا معتقد بد که دخالت دلت ضرری است چه به صرت کاهش نرخ بهره چه با ایجاد طرح های سرمایه گذی همراه با ضریب افیش که اشتغال کامل را به مغان می آ. بیکیای که افراد در مدتزمانی از سال با آن ماجه هستند آن زمانی است که تقاضا برای کی بیکی فصلی: 441 در فصل مشخصی جد نداشته باشد. بیکی فصلی ناشی از نسانات تقاضائی است که بهطر نامنظم در زمان معینی از سال 433 Fractional Unemployment 434 Structural Unemployment 435 Unemployment Institutional 436 Classical Unemployment 437 Keynesian Unemployment 438 Full Employment 439 اخی احمد اقتصاد کالن پایهای کبی تهران مؤسسه مطالعات پژهشهای بازرگانی 1374 یرایش دم ص Seasonal Unemployment

122 022 جزه اقتصاد کالن ایجاد میگد مانند فعالیتهای کشزی که تحت تأثیر تحالت فصلی قر دند صنایع ساختمانی که در زمستان فصل بندگی فعالیت کمتری دند.. بیکی پنهان ضعیتی است که در آن افراد بهظاهر در اشتغال کامل هستند اما دراقع غیر مل دند 441 بیکی پنهان: یا بهعبت دیگر نیری ک نسبت به ز تلید اضافه است اگر تعدای از افراد از ک برکن شند نقصانی در مین تلید بهجد نمیآید. برای مثال اگر در شرکتی 111 نفر ک کنند با 81 نفر نیز همان تلید را بتان انجام داد گفته می شد که 21 نفر از آنها بیک پنهان می باشند.البته بیکی پنهان در آمگیری محاسبه نمی شند لی در بعضی از تحقیقات برآهایی از این نع بیکی ائه می شد درههای افیش فعالیتهای اقتصادی را نعا درههای رنق درههای کاهش 442 بیکی ناشی از درههای تجی: فعالیتهای اقتصادی را رکد یا کسادی مینامند. ترکیب رنقها رکدها یعنی ترکیب کاهش افیش فعالیتهای اقتصادی را درههای تجی مینامند.برخی از سالها اغلب صنایع رنق پیدا که بیکی کم میشد در دیگر سالها اغلب صنایع با ظرفی تی بسی پایین ک میکنند بیکی زیاد میشد. لذا این بیکی در شرایط رکد اقتصادی برز میکند که کفرمایان سلی میچل 443 استخدام را متق ف بعضا عدهای از کگران را اخراج میکنند. آرتر برنز 444 در کت "اندزه گیری سیکل های تجی" که در 1946 به نگش درآند سیکل های تجی را تحلیل کند. یکی از دیدگاه های اساسی برنز میچل این بد که شاخص های اقتصادی به همراه یکدیگر حرکت می کنند. در دره رنق نه تنها تلید افیش می ید بلکه اشتغال نیز زیاد شده بیکی کاهش می ید. همچنین طرح های جدید افیش می یند در صرتی که رنق سرعت بسی زیادی داشته باشد ترم نیز افیش می ید. در مقل در حین رکد تلید کاالها خدمات کاهش یافته اشتغال کم شده بیکی زیاد می شد. طرحهای جدید نیز کاهش مییند. در دره قبل از جنگ جهانی دم نیز قیمت ها نعا در حین رکد کاهش مییافتند )یعنی ترم منفی بد(. اما از دهه 1951 بهاین س در زمان کسادی ها قیمتها بهافیش خد ادامه می دهند اگر چه این افیش بسی کندتر از دره رنق اتفاق می افتد. )یعنی نرخ ترم کاهش می ید(. برنز میچل رکد را به عنان دره ای تعریف می کنند که در آن بسیی از شاخص های اقتصادی به طر مستمر حداقل برای حدد 6 ماه کاهش می یند. زمان سیکلهای تجی بهزمان تغییر جهت فعالیته یا اقتصادی باز میگد بر این اساس تعیین می شد. اج سیکل آخرین ماه قبل از آن است که شاخصهای اساسی اقتصاد از قبیل اشتغال تلید خه فرشی شرع باهش کنند. حضیض )حداکثر رکد( این چرخه نیز به آخرین ماه قبل از آنکه همین شاخصهای اقتصادی شرع بهافیش کنند اشه دا. از آنجا که تغییر جهت شاخص های کلیدی اقتصاد غالبا در یك زمان احد صرت نمیگی لذا تعیین زمان اجها حضیضها لزما تا اندازه ای ذهنی است منحنی فیلیپس نشاندهنده تباط میان نرخ ترم نرخ بیکی است. اگر چه کسانی قبل از فیلیپس بهمطالعه تباط 445 منحنی فیلیپس میان این د متغیر اقتصادی پاخته بدند اما تحقیقات ی راجع بهترم دستمزدی بیکی در بریتا در فاصله سالهای فیلیپس بهتباط معکس پایدی میان این دمتغیر رسید تا 1957 نقطه عطفی در تسعه علم اقتصاد کالن بد. بهاین نح که هر گاه بیکی باال خاهد بد. فیلیپس حدس زد باشد دستمزدها بهآرامی افیش مییند هر گاه بیکی پایین باشد افیش دستمزدها سریع که هر چه نرخ بیکی پایینتر باشد بنگاهها یی که سرعت عمل بیشتری دند باید دستمزدهای پاختی خد را افیش دهند تا بتانند نیری ک که حال کمی شده است را بهسمت خد جذب کنند. این فش در نرخهای باالتر بیکی کاهش خاهد یافت. در اقع منحنی فیلیپس رطه متسط میان بیکی رفت دستمزدها را طی چرخههای 441 Disguised Unemployment 442 Cyclical Unemployment 443 Arthur Burns 444 wesly mitchell 445 Phillips Curve 446 Wallusch, Jacek, Evolution of the Neo-keynesian Philips Curve, Ekonomista (The Economist) 5 (2008):

123 ترم نرخ فصل ششم: ترم 023 کسب ک نشان میداد. این منحنی نرخی از ترم دستمزدی را بهنمایش میگذاشت که در صرت دام سطح مشخصی از 447 بیکی برای یك مدت زمانی خاص بهجد خاهد آمد. اقتصاددانها بهسرعت منحنیهای فیلیپس اکثر اقتصادهای تسعهیافته را برآ کند. اغلب این اقتصاددانها ترم عممی قیمتها نه ترم دستمزدی را بیکی تباط دادند. آشک است که قیمتهایی که یك شرکت بر محصالت خد اعمال میکند از تباط نزدیکی با دستمزدهای پاخت شده تسط آن برخ است. شکل 1 یك منحنی فیلیپس مدلی که برای دادههای مربط بهسالهای 1961 تا 1969 در آمریکا بهدست آمده را نشان میدهد. نزدیکی میان منحنی برآ شده دادههای مجد بسیی از اقتصاددانها که پلسامئلسن ررت سل در رأس آنها قر داشتند را بهاین س ترغیب ک که با منحنی فیلیپس بهعنان فهرست گزینههای سیاستی رفت کنند. مثال این طر در نظر گرفته میشد که قتی نرخ بیکی %6 است دلت میتاند اقتصاد را تحریك کند تا این نرخ به %5 برسد. مطق با شکل 1 هزینه انجام این ک بر حسب افیش ترم اندکی بیشتر از 1/5 احد درصد خاهد بد. اما در صرتی که دلت در بد امر با نرخهای بیکی کمتری ماجه باشد این هزینهها بهمین قل مالحظهای بیشتر خاهند بد طری که مطق با شکل کاهش نرخ 448 بیکی از %5 به %4 نرخ ترم را بیش از 2 برر مقد فق )حدد 1/25 احد درصد( افیش خاهد داد. نظری بنه یا در زمان اج شهرت منحنی فیلیپس بهعنان راهنمایی برای سیاستگذی ادمند فلپس میلتن فریدمن بهطر جداگانه این منحنی را بهچالش کشیدند. آنها معتقد بدند که کگرها کفرماهای عقالیی تنها بهدستمزدهای حقیقی )قدرت خرید دستمزدهای پلی که اثر ترم از آن زدده شده باشد( تجه میکنند. بهنظر این د دستمزدهای حقیقی برای ایجاد تعادل میان عرضه تقاضای نیری ک تغییر مییند آن گاه نرخ بیکی در سطحی قر خاهد گرفت که منحصرا با آن مین از دستمزد حقیقی هماهنگی داشته باشد )که بهاین نرخ نرخ طبیعی بیکی گفته میشد( منحنی فیلیپس PHILLIPS CURVE درصد بیکی نکته: نرخ ترم بر مبنای شاخص قیمتی مصرفکننده محاسبه شده است. 447 King, Robert G., and Mark W. Watson, The post-war US Phillips curve: a revisionist econometric history, In Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, vol. 41, pp North-Holland, Taylor, Jim, Incomes policy, the structure of unemployment and the Phillips curve: The United Kingdom experience, , Incomes policy and inflation (1974):

124 024 جزه اقتصاد کالن هم فریدمن هم فلپس اعتقاد داشتند که دلت نمیتاند همه ترم باالتر را با بیکی پایینتر مبادله کند. تصر کنید که بیکی در نرخ طبیعی آن قر داشته باشد. دستمزدهای حقیقی ثت است زیرا کگرانی که انتظ یك نرخ ترم قیمتی خاص را دند بر این نکته تأکید مینمایند که دستمزدهایشان با همان نرخ افیش ید تا از کاهش قدرت خرید خد جلگیری 449 کنند. حال فرض کنید که دلت در تالش برای کاهش بیکی بهسطحی کمتر از نرخ طبیعی آن از سیاستهای مالی یا پلی انبساطی استفاده کند. افیش تقاضای حاصل از این امر بنگاهها نرخی سریعتر از آن چه کگرها پیشبینی کهاند باال ببرند. بنگاهها را بهاین جهت ترغیب مینماید که قیمت محصالت خد را با با افیش درآمد خد تمایل پیدا خاهند ک که کگران بیشتری را در همان نرخهای دستمزد سق بهاستخدام خد درآرند یا حتی آن نرخها را تا حددی افیش دهند. کگرها برای مدت زمانی کتاهی دچ آن چیزی خاهند بد که اقتصاددانها تهم پلی مینامند بهاین معنی که میبینند دستمزدهای پلیشان افیش یافته است بنراین عرضه نیری ک 451 مشتاقانه افیش میید. بنراین نرخ بیکی کاهش پیدا میکند. در اقع این کگرها فرا متجه کاهش قدرت خرید خد نمیشند زیرا افیش قیمتها از آن چه آنها پیشبینی کهاند سریعتر بده است اما با گذشت زمان با افیش نرخ ترم انتظی کگرها عرضه نیریک از جانب آنها کاهش میید این افراد بر افیش دستمزدها بهگنهای که با ترم منطبق باشد پافشی میکنند. بنراین دستمزد حقیقی بهسطح پیشین خد باز میگد بیکی نیز بهنرخ طبیعی خد میرسد. اما ترم قیمتی ترم دستمزدی حاصل از سیاستهای انبساطی دلت در نرخهای جدید باالتر خد ادامه خاهند یافت. در اقع در تحلیلهای ائه شده از جانب فریدمن فلپس میان منحنیهای فیلیپس کتاهمدت بلندمدت تمایز نهاده شده است تا زمانی که متسط نرخ ترم )همانند سالهای دهه 1961( نسبتا ثت بماند ترم بیکی با یکدیگر تباط معکسی خاهند داشت. اما اگر متسط نرخ ترم همانند زمانی که سیاستگذها دائما تالش میکنند بیکی را بهمقدی کمتر از نرخ طبیعی آن برسانند تغییر کند بیکی پس از طی دره تعدیل بهنرخ طبیعی باز خاهد گشت. بهاین معنا اگر انتظات کگرها دربه ترم قیمتی زمان الزم برای تعدیل را بید نرخ طبیعی بیکی میتاند با هر نرخی از ترم تطقپیدا کند. 451 منحنی فیلیپس بلندمدت را میتان در شکل 1 بهصرت خطی عمدی ری نرخ طبیعی بیکی نشان داد. در این صرت منحنی الیه تنها در درههای کتاهگذ صادق خاهد بد با هر تغییر پایدی در متسط نرخ ترم جهجا خاهد شد. این رط بلندمدت کتاهمدت را میتان در یك منحنی فیلیپس احد با عنان منحنی فیلیپس تعدیل شنده با ترکیب ک. هر چه سرعت منطبق شدن انتظات کگران دربه ترم قیمتی با تغییر در نرخ اقعی ترم بیشتر 452 انتظات باشد بیکی با سرعت بیشتری بهنرخ طبیعی خد باز خاهد گشت مفقیت دلت در کاهش بیکی از طریق اعمال سیاستهای پلی مالی کمتر خاهد بد. در دهه 1971 این نکتهی اساسی مطرح شده تسط فریدمن فلپس بهنح قل تجهی م تأیید قر گرفت. زمانی که متسط نرخ ترم از حدد %2/5 در دهه 1961 بهحدد %7 در دهه 1971 افیش یافت نرخ بیکی برخالف منحنی فیلیپس الیه نه تنها کاهش فت بلکه از رقمی نزدیك به %4 باالتر از %6 افیش پیدا ک. امرزه اغلب اقتصاددانها این ایده اصلی در تحلیلهای فریدمن فلپس را میپذیرند. این ایده مبتنی بر آن است که نرخی از بیکی جد دا که اگر حفظ شد با یك نرخ پاید ترم مطقت خاهد داشت. بسیی از افراد این نرخ را نرخ بیکی با ترم غیرشتنده 453 NAIRU مینامند زیرا NAIRU برخالف اصطالح نرخ طبیعی حاکی از این نیست که یك نرخ بیکی بهلحاظ اجتماعی بهینه غیرمتغیر است یا در برر سیاستها مقامت میکند. ممکن است سیاستگذها بخاهند رقم NAIRU را بهدست بیند. برای آن که برآ سادهای از این نرخ بهدست آریم در شکل 2 تغییرات نرخ ترم )یعنی شت قیمتها( 449 Debelle, Guy, and James Vickery. Is the Phillips curve a curve? Some evidence and implications for Australia. Reserve Bank of Australia, 1997, p Flanagan, Robert J, The US Phillips curve and international unemployment rate differentials, The American Economic Review (1973): Archibald, G. Christopher, The Phillips curve and the distribution of unemployment, The American Economic Review (1969): expectations-augmented Phillips curve 453 Non-Accelerating Inflation Rate Of Unemploymen

125 فصل ششم: ترم 025 در برر نرخ بیکی در فاصله 1976 تا 2112 رسم شدهاند. منحنی فیلیپس تعدیل شنده با انتظات خط مستقیمی است که بهترین جهی با نقاط ری نمد همخانی دا )خط رگرسین(. این خط نشاندهنده رطهای تقریبا معکس است. 454 براساس این خط رگرسین مقد NAIRU )یعنی نرخ بیکی که تغییر نرخ ترم برای آن صفر باشد( در حدد %6 است. شیب منحنی فیلیپس سرعت تعدیل قیمتها را نشان میدهد. فرض کنید اقتصاد در NAIRU بده نرخ ترم %3 باشد دلت ترجیح دهد که این نرخ را تا صفر کاهش دهد. شکل 2 بیانگر آن است که سیاستهای انقباضی پلی مالی که متسط نرخ بیکی را تا %7 )یعنی یك احد درصد باالتر از NAIRU افیش دادهاند با کاهش ساالنهای معادل تقریبا یك احد درصد در نرخ ترم همراه خاهند بد. لذا در صرتی که سیاستهای دلت باعث شند که نرخ بیکی در نزدیکی عدد %7 باقی بماند نرخ ترم 3 درصدی بهطر متسط در هر سال یك احد درصد کاهش خاهد یافت در دره زمانی نزدیك به 3 سال بهصفر خاهد 455 رسید. بنگاهها منحنی فیلیپس تعدیل شنده با انتظات 456 منحنی فیلیپس تعدیل شنده با انتظات تقریبا در تمامی مدلهای پیشبینی اقتصاد کالن که امرزه تسط دلت م استفاده قر میگیرند نقشی اساسی دا. اکثر مکاتب مختلف در حزه تفکر اقتصاد کالن نیز این منحنی را در تئریهای کالسیكهای جدید الیه چنین فرض میشد که قیمتها بهراحتی تعدیل مییند انتظات بهنح 457 پذیرفتهاند. عقالیی یعنی بدن برز خطای سیستماتیك شکل میگیرند. این فرضیات حاکی از آنند که منحنی فیلیپس شکل 2 باید بسی پرشیب باشد انحرافات صرت گرفته از NAIRU باید مقتی باشند )رجع کنید بهاقتصاد کالن کالسیكهای جدید انتظات عقالیی(. امرزه حتی اقتصاددانهای کالسیك جدید نیز در حالی که فرضیه انتظات عقالیی را ب میگیرند میپذیرند که دستمزدها قیمتها تا حددی چسبندههستند. افیش قیمتها دستمزدها که باعث میشد دستمزدهای حقیقی دیگر قیمتهای نسبی از سطح تسیننده ب فاصله بگیرند نسانات زیاد بیکی حل NAIRU سرعت اندک بازگشت بهاین نرخ را تضیح میدهد. 454 Finegold, Leonard, and Norman E. Phillips, Low-temperature heat capacities of solid argon and krypton, Physical Review 177, no. 3 (1969): Taylor, Jim, Hidden unemployment, hoarded labor, and the Phillips curve, Southern Economic Journal (1970): Expectations-Augmented 457 Mitchell, William F, The buffer stock employment model and the NAIRU: The path to full employment, Journal of Economic Issues (1998):