ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ- ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Transcript

1 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ- ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Μαρία Μαρνάρη, Κυριακή Χριστοδούλου, Χαράλαμπος Τριάντης 3 ο Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο Φοιτητών Φαρμακευτικής Θεσσαλονίκη 2018

2 Συμπληρώματα διατροφής Σκευάσματα με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας Συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών με θετικές επιδράσεις, μεμονωμένων ή σε συνδυασμό Διατίθενται στο εμπόριο σε διάφορες δοσιμετρικές και φαρμακοτεχνικές μορφές Κατηγορίες Φυτικά προϊόντα/ Βότανα Βιταμίνες Ιχνοστοιχεία Πρωτεΐνες/Αμινοξέα Λιπαρά οξέα Ολιγοσακχαρίτες/Μικροοργανισμοί

3 Αλληλεπιδράσεις Φαρμακοδυναμικές Φαρμακοκινητικές Συνέργεια Ανταγωνισμός Απορρόφηση Κατανομή Μεταβολισμός Απέκκριση Αθροιστική Δυναμική

4 Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-συμπληρώματος διατροφής Διαταραχή της αναμενόμενης απορρόφησης μετά από συστηματική λήψη Αναστολή ή επαγωγή μεταβολικών ενζύμων Ανταγωνισμό μεταβολικών ενζύμων Σύνδεση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος Τροποποίηση της απέκκρισης των ουσιών αυτών

5 Φυτικά Συμπληρώματα Σκευάσματα φυτικής προέλευσης, που συγκεκριμένα λαμβάνονται από τη δρόγη του φυτού Τα περισσότερα βότανα ή τα σκευάσματα συμπληρωμάτων μπορούν να φέρουν ως και δεκάδες δυνητικά ενεργά συστατικά σε αντίθεση με τα φάρμακα που περιέχουν μικρό αριθμό δραστικών συστατικών (συνήθως ένα ή δύο) Συχνά οι ασθενείς επιλέγουν τη λήψη ενός φυτικού συμπληρώματος, ευκολότερα συγκριτικά με μια καθαρά φαρμακευτική αγωγή

6 Αλληλεπιδράσεις με Φυτικά Συμπληρώματα Ονομασία συμπληρώματος Υπερικό Υπερικό Hypericum perforatum Ginκgo biloba Σκόρδο Allium sativum Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Κατάθλιψη, διαταραχές διάθεσης (+) SSRI (σετραλίνη, παροξετίνη, βενλαφαξίνη) (!) (-) Βενζοδιαζεπίνες π.χ. Αλπραζολάμη, μιδαζολάμη, (CYP3A4) (-) Ιματινίμπη ( κάθαρσης) (-) Κυκλοσπορίνη, τακρολίμους (σύνδεση με P-gp ) (!) (-) Διγοξίνη, συμβαστατίνη, αντισυλληπτικά (σύνδεση με P-gp) (-) Βαρφαρίνη (CYP3A4, 2C9) Ενίσχυση μνήμης, άνοια, αγγειακή λειτουργία Υπερλιπιδαιμία, υπέρταση (+) Τραζοδόνη, νιφεδιπίνη, ρισπεριδόνη (-) Κυκλοσπορίνη (CYP3A4, συνδεση p-gp) (-) Ομεπραζόλη (CYP2C19) (-) Βαλπροϊκό, φαινυτοΐνη (CYP2C19 ) (+) Ανταγωνιστές βιτ.κ, ασενοκουμαρόλη, βαρφαρίνη ( INR)! (+) Αντιδιαβητική αγωγή (π.χ. χλωροπροπραμίδη) (-) Αντιπηκτικά, βαρφαρίνη! (-) Χλωροξαζόνη (CYP2E1) (-) Ριτοναβίρη (CYP3A4 ) Ginseng Τονωτικό του ανοσοποιητικού (?) Φαινελζίνη ( αϋπνία, πονοκέφαλο, τρόμο)! Kava Αγχολυτικό, ηρεμιστικό (+) Αλπραζολάμη (CYP1A2) (-) Λεβοντόπα Γαϊδουράγκαθο Silybum marianum Αντιοξειδωτικό του ήπατος (+) Βινκριστίνη

7 Αλληλεπιδράσεις με Φυτικά Συμπληρώματα Ονομασία συμπληρώματος Υπερικό Hypericum perforatum Ginκgo biloba Gingko biloba Σκόρδο Allium sativum Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Κατάθλιψη, διαταραχές διάθεσης (+) SSRI (σετραλίνη, παροξετίνη, βενλαφαξίνη) (!) (-) Βενζοδιαζεπίνες π.χ. Αλπραζολάμη, μιδαζολάμη, (CYP3A4) (-) Ιματινίμπη ( κάθαρσης) (-) Κυκλοσπορίνη, τακρολίμους (σύνδεση με P-gp ) (!) (-) Διγοξίνη, συμβαστατίνη, αντισυλληπτικά (σύνδεση με P-gp) (-) Βαρφαρίνη (CYP3A4, 2C9) Ενίσχυση μνήμης, άνοια, αγγειακή λειτουργία Υπερλιπιδαιμία, υπέρταση (+) Τραζοδόνη, νιφεδιπίνη, ρισπεριδόνη (-) Κυκλοσπορίνη (CYP3A4, συνδεση p-gp) (-) Ομεπραζόλη (CYP2C19) (-) Βαλπροϊκό, φαινυτοΐνη (CYP2C19 ) (+) Ανταγωνιστές βιτ.κ, ασενοκουμαρόλη, βαρφαρίνη ( INR)! (+) Αντιδιαβητική αγωγή (π.χ. χλωροπροπραμίδη) (-) Αντιπηκτικά, βαρφαρίνη! (-) Χλωροξαζόνη (CYP2E1) (-) Ριτοναβίρη (CYP3A4 ) Ginseng Τονωτικό του ανοσοποιητικού (?) Φαινελζίνη ( αϋπνία, πονοκέφαλο, τρόμο)! Kava Αγχολυτικό, ηρεμιστικό (+) Αλπραζολάμη (CYP1A2) (-) Λεβοντόπα Γαϊδουράγκαθο Silybum marianum Αντιοξειδωτικό του ήπατος (+) Βινκριστίνη

8 Αλληλεπιδράσεις με Φυτικά Συμπληρώματα Ονομασία συμπληρώματος Υπερικό Hypericum perforatum Ginκgo biloba Σκόρδο Σκόρδο Allium sativum Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Κατάθλιψη, διαταραχές διάθεσης (+) SSRI (σετραλίνη, παροξετίνη, βενλαφαξίνη) (!) (-) Βενζοδιαζεπίνες π.χ. Αλπραζολάμη, μιδαζολάμη, (CYP3A4) (-) Ιματινίμπη ( κάθαρσης) (-) Κυκλοσπορίνη, τακρολίμους (σύνδεση με P-gp ) (!) (-) Διγοξίνη, συμβαστατίνη, αντισυλληπτικά (σύνδεση με P-gp) (-) Βαρφαρίνη (CYP3A4, 2C9) Ενίσχυση μνήμης, άνοια, αγγειακή λειτουργία Υπερλιπιδαιμία, υπέρταση (+) Τραζοδόνη, νιφεδιπίνη, ρισπεριδόνη (-) Κυκλοσπορίνη (CYP3A4, συνδεση p-gp) (-) Ομεπραζόλη (CYP2C19) (-) Βαλπροϊκό, φαινυτοΐνη (CYP2C19 ) (+) Ανταγωνιστές βιτ.κ, ασενοκουμαρόλη, βαρφαρίνη ( INR)! (+) Αντιδιαβητική αγωγή (π.χ. χλωροπροπραμίδη) (-) Αντιπηκτικά, βαρφαρίνη! (-) Χλωροξαζόνη (CYP2E1) (-) Ριτοναβίρη (CYP3A4 ) Ginseng Τονωτικό του ανοσοποιητικού (?) Φαινελζίνη ( αϋπνία, πονοκέφαλο, τρόμο)! Kava Αγχολυτικό, ηρεμιστικό (+) Αλπραζολάμη (CYP1A2) (-) Λεβοντόπα Γαϊδουράγκαθο Silybum marianum Αντιοξειδωτικό του ήπατος (+) Βινκριστίνη

9 Αλληλεπιδράσεις με Φυτικά Συμπληρώματα Ονομασία συμπληρώματος Υπερικό Hypericum perforatum Ginκgo biloba Σκόρδο Allium sativum Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Κατάθλιψη, διαταραχές διάθεσης (+) SSRI (σετραλίνη, παροξετίνη, βενλαφαξίνη) (!) (-) Βενζοδιαζεπίνες π.χ. Αλπραζολάμη, μιδαζολάμη, (CYP3A4) (-) Ιματινίμπη ( κάθαρσης) (-) Κυκλοσπορίνη, τακρολίμους (σύνδεση με P-gp ) (!) (-) Διγοξίνη, συμβαστατίνη, αντισυλληπτικά (σύνδεση με P-gp) (-) Βαρφαρίνη (CYP3A4, 2C9) Ενίσχυση μνήμης, άνοια, αγγειακή λειτουργία Υπερλιπιδαιμία, υπέρταση (+) Τραζοδόνη, νιφεδιπίνη, ρισπεριδόνη (-) Κυκλοσπορίνη (CYP3A4, συνδεση p-gp) (-) Ομεπραζόλη (CYP2C19) (-) Βαλπροϊκό, φαινυτοΐνη (CYP2C19 ) (+) Ανταγωνιστές βιτ.κ, ασενοκουμαρόλη, βαρφαρίνη ( INR)! (+) Αντιδιαβητική αγωγή (π.χ. χλωροπροπραμίδη) (-) Αντιπηκτικά, βαρφαρίνη! (-) Χλωροξαζόνη (CYP2E1) (-) Ριτοναβίρη (CYP3A4 ) Ginseng Τονωτικό του ανοσοποιητικού (?) Φαινελζίνη (αϋπνία, πονοκέφαλο, τρόμο)! Kava Ginseng Αγχολυτικό, ηρεμιστικό (+) Αλπραζολάμη (CYP1A2) (-) Λεβοντόπα Γαϊδουράγκαθο Silybum marianum Αντιοξειδωτικό του ήπατος (+) Βινκριστίνη

10 Αλληλεπιδράσεις με Φυτικά Συμπληρώματα Γλυκίρριζα Glycyrrhiza glabra Αντιφλεγμονώδες, καταπραϋντικό, αποχρεμπτικό, αντιοξειδωτικό, αντιασθματικό Cranberry Αντιοξειδωτικό, σε διαταραχές ουροποιητικού (+) Βαρφαρίνη ( INR) (+) Στεροειδή (!) (-) Αντισυλληπτικά (CYP3A4,1A2,2B1) (?) Καρδιοτονωτικοί γλυκοζίτες, αντιαρρυθμικά ( Κ + ) Cat s claw Αντιφλεγμονώδες, ενίσχυση ανοσοποιητικού, αντικαρκινικό, αντιρευματικό (+) Βαρφαρίνη ( CYP2C9) (+) Αντικαρκινικα (CYP3A4) Dan shen Αγγειοδιασταλτικό (+) Βαρφαρίνη Dong quai Σε προεμμηνορησιακό σύνδρομο και σε αναιμίες (+) Βαρφαρίνη Echinacea Κρυολόγημα, γρίπη, ενίσχυση ανοσοποιητικού (+) Θεοφυλλίνη, βαρφαρίνη, φαινυτοΐνη,κλοζαπίνη ( CYP3A4,1A2) Νυχτολούλουδο Evening Primrose Συμπτώματα εμμηνόπαυσης, ατοπικό έκζεμα(εξωτερικά) (+) Λίθιο, φαινοθειαζίνες ( CYP3A4,1A2,2C9,2C19,2D6) Σέννα Καθαρτικό (?) Καρδιακοί γλυκοζίτες, κορτικοστεροειδή, θειαζιδικά διουριτικά ( Κ + ) Βαλεριάνα Αγχολυτικό, για αϋπνία (+) Αντικαρκινικά(π.χ.ταμοξιφαίνη), (CYP3A4, 2D6,2C19) Βαλεριάνα (+) Βαρβιτουρικά, βενζοδιαζεπίνες κυρίως λοραζεπάμη! Valeriana officinal. Willow bark Παυσίπονο (?) ΜΣΑΦ (γαστρορραγία)! (+) Μεθοτρεξάτη, φαινυτοΐνη,βαλπροϊκό (+) Βαρφαρίνη!

11 Αλληλεπιδράσεις με Φυτικά Συμπληρώματα Γλυκίρριζα Glycyrrhiza glabra Αντιφλεγμονώδες, καταπραϋντικό, αποχρεμπτικό, αντιοξειδωτικό, αντιασθματικό Cranberry Αντιοξειδωτικό, σε διαταραχές ουροποιητικού (+) Βαρφαρίνη ( INR) (+) Στεροειδή (!) (-) Αντισυλληπτικά (CYP3A4,1A2,2B1) (?) Καρδιοτονωτικοί γλυκοζίτες, αντιαρρυθμικά ( Κ + ) Cat s claw Αντιφλεγμονώδες, ενίσχυση ανοσοποιητικού, αντικαρκινικό, αντιρευματικό (+) Βαρφαρίνη ( CYP2C9) (+) Αντικαρκινικα (CYP3A4) Dan shen Αγγειοδιασταλτικό (+) Βαρφαρίνη Dong quai Σε προεμμηνορησιακό σύνδρομο και σε αναιμίες (+) Βαρφαρίνη Echinacea Κρυολόγημα, γρίπη, ενίσχυση ανοσοποιητικού (+) Θεοφυλλίνη, βαρφαρίνη, φαινυτοΐνη,κλοζαπίνη ( CYP3A4,1A2) Νυχτολούλουδο Evening Primrose Συμπτώματα εμμηνόπαυσης, ατοπικό έκζεμα(εξωτερικά) (+) Λίθιο, φαινοθειαζίνες ( CYP3A4,1A2,2C9,2C19,2D6) Σέννα Καθαρτικό (?) Καρδιακοί γλυκοζίτες, κορτικοστεροειδή, θειαζιδικά διουριτικά ( Κ + ) Βαλεριάνα Αγχολυτικό, για αϋπνία (+) Αντικαρκινικά(π.χ.ταμοξιφαίνη), (CYP3A4, 2D6,2C19) (+) Βαρβιτουρικά, βενζοδιαζεπίνες κυρίως λοραζεπάμη! Valeriana officinal. Willow bark Παυσίπονο (?) ΜΣΑΦ (γαστρορραγία)! Willow bark (+) Μεθοτρεξάτη, φαινυτοΐνη,βαλπροϊκό (+) Βαρφαρίνη!

12 Βιταμίνες Με βάση τη σχετική διαλυτότητά στα λίπη και στο νερό κατατάσσονται σε: Λιποδιαλυτές π.χ. Α, D, Ε, Κ Υδατοδιαλυτές π.χ. σύμπλεγμα Β και ασκορβικό οξύ Λαμβάνονται μονές τους ή σε συνδυασμούς σε περιπτώσεις υποβιταμίνωσης Μπορούν να συνδυαστούν με φαρμακευτική αγωγή για καλύτερα αποτελέσματα

13 Αλληλεπιδράσεις με βιταμίνες Ονομασία συμπληρώματος Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Ριβοφλαβίνη (Β 2 ) Για το νευρικό σύστημα (-) Νευροληπτικα (π.χ. χλωροπρομαζίνη), ( η απορρόφηση της ριβοφλαβίνης) Νιασίνη (Β 3 ) Νιασίνη (Β3) Για την πέψη, για το δέρμα, ομαλή λειτουργία των νεύρων (+) Νικοτίνη για διακοπή του καπνίσματος (-) Χολεστυραμίνη, κολεστιπόλη (προκαλείται απορρόφηση της νιασίνης) (?) Στατίνες ( ραβδομυόλυσης) Πυριδοξίνη (Β 6 ) Διατήρηση επιπέδων ορμονών, σε μεταβολικές διεργασίες (-) Άντισυλληπτικά, υδραλαζινη, ισονιαζίδη και πενικιλίνη ( επίπεδων βιταμίνης Β 6 ) (-) Φωσφοφαινυτοΐνη, φαινυτοΐνη (!) (-) Λεβοντόπα (?) Αμιωδαρόνη ( φωτοευαισθησίας) (!) Κοβαλαμίνη (Β 12 ) Σε κακοήθη αναιμία (-) Αντισυλληπτικά ( συγκέντρωση της βιταμίνης Β 12 ) (-) Χλωραμφαινικόλη! (-) Σαλυκιλικά οξέα, σιμετιδίνη, ομεπραζόλη και ρανιτιδίνη ( η απορρόφηση της βιταμίνης Β 12 ) Φολικό οξύ (Β 9 ) Για το νευρικό σύστημα, για την καρδιά (-) Σουλφασαλαζίνη (το φολικό δεν απορροφάται σχεδόν καθόλου) (-) Νιτροφουραντοΐνη ( μεταβολισμό του φολικού οξέος) Ρετινόλη (A) Για την ακμή, για το δέρματος, την όραση (+) Ισοτρετινοΐνη!

14 Αλληλεπιδράσεις με βιταμίνες Ονομασία συμπληρώματος Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Ριβοφλαβίνη (Β 2 ) Για το νευρικό σύστημα (-) Νευροληπτικα (π.χ. χλωροπρομαζίνη), ( η απορρόφηση της ριβοφλαβίνης) Νιασίνη (Β 3 ) Για την πέψη, για το δέρμα, ομαλή λειτουργία των νεύρων (+) Νικοτίνη για διακοπή του καπνίσματος (-) Χολεστυραμίνη, κολεστιπόλη (προκαλείται απορρόφηση της νιασίνης) (?) Στατίνες ( ραβδομυόλυσης) Πυριδοξίνη (Β6) Πυριδοξίνη (Β 6 ) Διατήρηση επιπέδων ορμονών, σε μεταβολικές διεργασίες (-) Άντισυλληπτικά, υδραλαζινη, ισονιαζίδη και πενικιλίνη ( επίπεδων βιταμίνης Β 6 ) (-) Φωσφοφαινυτοΐνη, φαινυτοΐνη (!) (-) Λεβοντόπα (?) Αμιωδαρόνη ( φωτοευαισθησίας) (!) Κοβαλαμίνη (Β 12 ) Σε κακοήθη αναιμία (-) Αντισυλληπτικά ( συγκέντρωση της βιταμίνης Β 12 ) (-) Χλωραμφαινικόλη! (-) Σαλυκιλικά οξέα, σιμετιδίνη, ομεπραζόλη και ρανιτιδίνη ( η απορρόφηση της βιταμίνης Β 12 ) Φολικό οξύ (Β 9 ) Για το νευρικό σύστημα, για την καρδιά (-) Σουλφασαλαζίνη (το φολικό δεν απορροφάται σχεδόν καθόλου) (-) Νιτροφουραντοΐνη ( μεταβολισμό του φολικού οξέος) Ρετινόλη (A) Για την ακμή, για το δέρματος, την όραση (+) Ισοτρετινοΐνη!

15 Αλληλεπιδράσεις με βιταμίνες Ονομασία συμπληρώματος Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Ριβοφλαβίνη (Β 2 ) Για το νευρικό σύστημα (-) Νευροληπτικα (π.χ. χλωροπρομαζίνη), ( η απορρόφηση της ριβοφλαβίνης) Νιασίνη (Β 3 ) Για την πέψη, για το δέρμα, ομαλή λειτουργία των νεύρων (+) Νικοτίνη για διακοπή του καπνίσματος (-) Χολεστυραμίνη, κολεστιπόλη (προκαλείται απορρόφηση της νιασίνης) (?) Στατίνες ( ραβδομυόλυσης) Πυριδοξίνη (Β 6 ) Κοβαλαμίνη Διατήρηση επιπέδων ορμονών, σε μεταβολικές διεργασίες (-) Άντισυλληπτικά, υδραλαζινη, ισονιαζίδη και πενικιλίνη ( επίπεδων βιταμίνης Β 6 ) (-) Φωσφοφαινυτοΐνη, φαινυτοΐνη (!) (-) Λεβοντόπα (?) Αμιωδαρόνη ( φωτοευαισθησίας) (!) Κοβαλαμίνη (Β 12 ) Σε κακοήθη αναιμία (-) Αντισυλληπτικά ( συγκέντρωση της βιταμίνης Β 12 ) (Β12) (-) Χλωραμφαινικόλη! (-) Σαλυκιλικά οξέα, σιμετιδίνη, ομεπραζόλη και ρανιτιδίνη ( η απορρόφηση της βιταμίνης Β 12 ) Φολικό οξύ (Β 9 ) Για το νευρικό σύστημα, για την καρδιά (-) Σουλφασαλαζίνη (το φολικό δεν απορροφάται σχεδόν καθόλου) (-) Νιτροφουραντοΐνη ( μεταβολισμό του φολικού οξέος) Ρετινόλη (A) Για την ακμή, για το δέρματος, την όραση (+) Ισοτρετινοΐνη!

16 Αλληλεπιδράσεις με βιταμίνες Ονομασία συμπληρώματος Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Ριβοφλαβίνη (Β 2 ) Για το νευρικό σύστημα (-) Νευροληπτικα (π.χ. χλωροπρομαζίνη), ( η απορρόφηση της ριβοφλαβίνης) Νιασίνη (Β 3 ) Για την πέψη, για το δέρμα, ομαλή λειτουργία των νεύρων (+) Νικοτίνη για διακοπή του καπνίσματος (-) Χολεστυραμίνη, κολεστιπόλη (προκαλείται απορρόφηση της νιασίνης) (?) Στατίνες ( ραβδομυόλυσης) Πυριδοξίνη (Β 6 ) Διατήρηση επιπέδων ορμονών, σε μεταβολικές διεργασίες (-) Άντισυλληπτικά, υδραλαζινη, ισονιαζίδη και πενικιλίνη ( επίπεδων βιταμίνης Β 6 ) (-) Φωσφοφαινυτοΐνη, φαινυτοΐνη (!) (-) Λεβοντόπα (?) Αμιωδαρόνη ( φωτοευαισθησίας) (!) Κοβαλαμίνη (Β 12 ) Σε κακοήθη αναιμία (-) Αντισυλληπτικά ( συγκέντρωση της βιταμίνης Β 12 ) (-) Χλωραμφαινικόλη! (-) Σαλυκιλικά οξέα, σιμετιδίνη, ομεπραζόλη και ρανιτιδίνη ( η απορρόφηση της βιταμίνης Β 12 ) Φολικό οξύ (Β 9 ) Για το νευρικό σύστημα, για την καρδιά (-) Σουλφασαλαζίνη (το φολικό δεν απορροφάται σχεδόν καθόλου) (-) Νιτροφουραντοΐνη ( μεταβολισμό του φολικού οξέος) Ρετινόλη (Α) Ρετινόλη (A) Για την ακμή, για το δέρματος, την όραση (+) Ισοτρετινοΐνη!

17 Αλληλεπιδράσεις με βιταμίνες Τοκοφερόλη (E) Αντιοξειδωτικό (+) Αντιπηκτικά(π.χ. βαρφαρίνη, δικουμαρόλη) (!) (-) Κολεστιπόλη, ορλιστάνη ( αποτελεσματικότητα της βιταμίνης Ε) (-) Χολεστυραμίνης (εμφανίζεται κακή απορρόφηση λιποδιαλυτών βιταμινών) Βιταμίνη D Διατήρηση οστική πυκνότητας (+) Βαρβιτουρικά (π.χ.πριμιδόνη ) ( μεταβολισμού της βιταμίνης D ) (-) Ετιδρονατη ( μεταβολισμού της βιταμίνης D) Ασκορβικό οξύ (C) Ασκορβικό οξύ (C) Φυλλοκινόνη (Κ) Αντιοξειδωτικό, ενίσχυση ανοσοποιητικού Απαραίτητη βιταμίνη για την πήξη του αίματος (+) Οιστρογόνα (!) (-) Ινδεναβίρη (?) Αντιοξινα (π.χ ανθρακικό αλουμίνιο, υδροξείδιο του αργιλίου) (τοξικότητα μετάλλων)(!) (-) Βαρφαρίνη! (-) Φαινυτοΐνη (βιταμίνης Κ )!

18 Αλληλεπιδράσεις με βιταμίνες Τοκοφερόλη (E) Αντιοξειδωτικό (+) Αντιπηκτικά(π.χ. βαρφαρίνη, δικουμαρόλη) (!) (-) Κολεστιπόλη, ορλιστάνη ( αποτελεσματικότητα της βιταμίνης Ε) (-) Χολεστυραμίνης (εμφανίζεται κακή απορρόφηση λιποδιαλυτών βιταμινών) Βιταμίνη D Διατήρηση οστική πυκνότητας (+) Βαρβιτουρικά (π.χ.πριμιδόνη ) ( μεταβολισμού της βιταμίνης D ) (-) Ετιδρονατη ( μεταβολισμού της βιταμίνης D) Ασκορβικό οξύ (C) Φυλλοκινόνη (Κ) Φυλλοκινόνη (Κ) Αντιοξειδωτικό, ενίσχυση ανοσοποιητικού Απαραίτητη βιταμίνη για την πήξη του αίματος (+) Οιστρογόνα (!) (-) Ινδεναβίρη (?) Αντιοξινα (π.χ ανθρακικό αλουμίνιο, υδροξείδιο του αργιλίου) (τοξικότητα μετάλλων)(!) (-) Βαρφαρίνη! (-) Φαινυτοΐνη (βιταμίνης Κ )!

19 Αλληλεπιδράσεις με ανόργανα συστατικά Με βαση την φυσιολογική ποσότητά τους στον οργανισμό διακρίνονται σε Μακροστοιχεία π.χ. Ca, Fe, Mg, P, K, Na, Cl, S Ιχνοστοιχεία π.χ. Co, Se, Cu, Cr,Zn, F, I, Mn, B, Mo, Si

20 Αλληλεπιδράσεις με ανόργανα συστατικά Ονομασία συμπληρώματος Μαγνήσιο (Mg) Ασβέστιο (Ca) Ένδειξη-χρήση Πόνους περιόδου, κράμπες, αρρυθμίες Για διαταραχές των οστών, εγκυμοσύνη Αλληλεπιδράσεις (+) Λεβαταλόλη (-) Αλλοπουρινόλη, καπτοπρίλη, χλωροκίνη, χλωροπρομαζίνη, σιμετιδίνη, σιπροφλοξασίνη, γκαμπαπεντίνη, ιτρακοναζόλη, λεβοφλοξασίνη, λεβοθυροξίνη, τετρακυκλίνη (!), τικλοπιδίνη (-) Ανσοπραζόλη ( Mg) (?) Διγοξίνη (καρδιοτοξικότητα) (-) Ετιδρονάτη, λεβοθυροξίνη, ρισεδρονάτη (-) Αμπρεναβίρη, ασπιρίνη, ατενολόλη, υποκιτρικό βισμούθιο, τετρακυκλίνες, σιπροφλοξασίνη και κετοκοναζόλη Σίδηρο (Fe) Για αναιμίες, εγκυμοσύνη (-) Τετρακυκλίνες (!), λεβοντόπα, κινοξακίνη, λεβοφλοξασίνη, μυκοφαινολική μοφετίλη, οφλοξακίνη (-) Λεβοθυροξίνη (δυσαπορρόφητα σύμπλοκα) (-) Πραζολες Ψευδάργυρος (Zn) Καλή λειτουργία αναπαραγωγικού συστήματος (-) Κινολόνες (π.χ. σιπροφλοξασίνη), τετρακυκλινες (-) Πενικυλαμινη ( ψευδαργυρου )

21 Άλλες αλληλεπιδράσεις Ονομασία συμπληρώματος Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Co-Q10 Τονωτικό, αντιοξειδωτικό, αδυνατιστικό (-) Βαρφαρίνη (!) (?) Στατίνες (μυοτοξικότητα) Grapefruit Υπερλιπιδαιμία, αδυνάτισμα (?) Ατορβαστατίνη, λοβαστατίνη, σιμβαστατίνη (ραβδομυόλυση) (+) Νιφεδιπίνη, φελοδιπίνη, νικαρδιπίνη (-) Λοσαρτάνη (-) Κλοπιδογρέλη (+) Κυκλοσπορίνη! Γλυκοζαμίνη Για τις αρθρώσεις (-) Μετφορμίνη! (-) Σιμβαστατίνη! (?) Αντιεπιληπτικά (π.χ. βαλπροϊκό, φαινυτοΐνη) (CYP2C9,2C19) (+) Αντιπηκτικά ( INR)!

22 Άλλες αλληλεπιδράσεις Ονομασία συμπληρώματος Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Co-Q10 Co Q10 Τονωτικό, αντιοξειδωτικό, αδυνατιστικό (-) Βαρφαρίνη (!) (?) Στατίνες (μυοτοξικότητα) Grapefruit Υπερλιπιδαιμία, αδυνάτισμα (?) Ατορβαστατίνη, λοβαστατίνη, σιμβαστατίνη (ραβδομυόλυση) (+) Νιφεδιπίνη, φελοδιπίνη, νικαρδιπίνη (-) Λοσαρτάνη (-) Κλοπιδογρέλη (+) Κυκλοσπορίνη! Γλυκοζαμίνη Για τις αρθρώσεις (-) Μετφορμίνη! (-) Σιμβαστατίνη! (?) Αντιεπιληπτικά (π.χ. βαλπροϊκό, φαινυτοΐνη) (CYP2C9,2C19) (+) Αντιπηκτικά ( INR)!

23 Άλλες αλληλεπιδράσεις Ονομασία συμπληρώματος Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Co-Q10 Τονωτικό, αντιοξειδωτικό, αδυνατιστικό (-) Βαρφαρίνη (!) (?) Στατίνες (μυοτοξικότητα) Grapefruit Υπερλιπιδαιμία, αδυνάτισμα (?) Ατορβαστατίνη, λοβαστατίνη, σιμβαστατίνη (ραβδομυόλυση) Grapefruit (+) Νιφεδιπίνη, φελοδιπίνη, νικαρδιπίνη (-) Λοσαρτάνη (-) Κλοπιδογρέλη (+) Κυκλοσπορίνη! Γλυκοζαμίνη Για τις αρθρώσεις (-) Μετφορμίνη! (-) Σιμβαστατίνη! (?) Αντιεπιληπτικά (π.χ. βαλπροϊκό, φαινυτοΐνη) (CYP2C9,2C19) (+) Αντιπηκτικά ( INR)!

24 Άλλες αλληλεπιδράσεις Ονομασία συμπληρώματος Ένδειξη-χρήση Αλληλεπιδράσεις Co-Q10 Τονωτικό, αντιοξειδωτικό, αδυνατιστικό (-) Βαρφαρίνη (!) (?) Στατίνες (μυοτοξικότητα) Grapefruit Υπερλιπιδαιμία, αδυνάτισμα (?) Ατορβαστατίνη, λοβαστατίνη, σιμβαστατίνη (ραβδομυόλυση) (+) Νιφεδιπίνη, φελοδιπίνη, νικαρδιπίνη (-) Λοσαρτάνη (-) Κλοπιδογρέλη (+) Κυκλοσπορίνη! Γλυκοζαμίνη Για τις αρθρώσεις (-) Μετφορμίνη! Γλυκοζαμίνη (-) Σιμβαστατίνη! (?) Αντιεπιληπτικά (π.χ. βαλπροϊκό, φαινυτοΐνη) (CYP2C9,2C19) (+) Αντιπηκτικά ( INR)!

25 Συμπεράσματα Οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων-συμπληρωμάτων μπορεί να είναι ιδιαίτερα θετικές και χρήσιμες για την βελτιστοποίηση της θεραπείας Π.χ. μπορεί να οδηγήσει σε της δόσης του φαρμάκου και μείωση ανεπιθύμητων ενεργειών Σε περίπτωση αρνητικών αλληλεπιδράσεων, οι κατάλληλες γνώσεις μπορούν να συμβάλλουν στη διαχείριση και αποφυγή ανεπιθύμητων ενεργειών Π.χ. ιδιαίτερη προσοχή για αποφυγή υπερδοσολογίας-τοξικότητας Ο κλάδος που μελετά τις αλληλεπιδράσεις απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση και αξιοποίηση του, αποτελεί ισχυρό όπλο στα χεριά των επαγγελματιών υγείας

26