Έγγραφο καθοδήγησης για την εφαρµογή του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER)

Transcript

1 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) σύµφωνα µε το άρθρο 3 της απόφασης της Επιτροπής της 17ης Ιουλίου 2000 (2000/479/ΕΚ) περί υιοθέτησης ενός ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) σύµφωνα µε το άρθρο 15 της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συµβουλίου σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (IPPC) Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γενική ιεύθυνση Περιβάλλοντος Νοέµβριος 2000

2 Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το ιαδίκτυο µέσω του διακοµιστή Europa ( Στο τέλος του παρόντος εγγράφου υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδοµένα. Λουξεµβούργο: Υπηρεσία Επίσηµων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2002 ISBN Ευρωπαϊκές Κοινότητες, 2002 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή µε αναφορά της πηγής. Printed in Belgium ΤΥΠΩΜΕΝΟ ΣΕ ΧΑΡΤΙ ΛΕΥΚΑΣΜΕΝΟ ΧΩΡΙΣ ΧΛΩΡΙΟ

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ 7 ΜΕΡΟΣ I ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΗΤΡΩΩΝ ΡΥΠΟΓΟΝΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ ΡΥΠΟΓΟΝΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟΙ ΡΥΠΟΙ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΠΡΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑ Η ΜΟΝΑ Α ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΩΣ ΜΟΝΑ Α ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΧΡΟΝΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 29 ΜΕΡΟΣ I ΟΡΟΙ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ 1. ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΟΝΑ ΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Ι ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΠΗΓΩΝ ΚΑΙ ΚΩ ΙΚΩΝ NOSE-P ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑΡΤΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Ι ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝ ΟΙ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΩΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΟΡΙΑΚΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ ΠΙΝΑΚΕΣ ΡΥΠΩΝ ΑΝΑ ΚΛΑ Ο ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Ι 49 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) 3

4 7. ΜΕΘΟ ΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠ Ν ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΕ ΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΜΕΘΟ ΟΥΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΤΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΜΟΝΑ ΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΟΜΑ ΟΠΟΙΗΜΕΝΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΜΟΡΦΗ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΕΡΗ ΙΑΒΙΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 71 ΜΕΡΟΣ IΙΙ ΟΡΟΙ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 1ΑΠΟΦΑΣΗ 2000/479/ΕΚ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (ΑΠΟΦΑΣΗ EPER) 75 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 2 ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΜΕ ΙΑΦΟΡΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ, ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 83 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 3 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΕΘΟ ΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΡΥΠΟΥΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΝΕΡΟΥ 89 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 4 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΡΥΠΩΝ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΑΝΑ ΚΛΑ Ο ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 93 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 5 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΡΥΠΩΝ ΣΤΑ ΝΕΡΑ ΑΝΑ ΚΛΑ Ο ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 97 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 6 ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER)

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις 25 Ιανουαρίου 2000, η επιτροπή του άρθρου 19 της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συµβουλίου (οδηγία σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης) αποφάνθηκε θετικά όσον αφορά το σχέδιο απόφασης της Επιτροπής περί υιοθέτησης ενός ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) σύµφωνα µε το άρθρο 15 της οδηγίας σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (παραποµπή 1). Η απόφαση της Επιτροπής, που θα καλείται εφεξής απόφαση EPER, εγκρίθηκε στις 17 Ιουλίου 2000 και δηµοσιεύθηκε στην Επίσηµη Εφηµερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αριθ.2000/479/εκ (παραποµπή 2). Το άρθρο 3 της απόφασης EPER ορίζει ότι η Επιτροπή θα διευκολύνει την οργάνωση εθνικών προπαρασκευαστικών σεµιναρίων που θα οργανώνουν τα κράτη µέλη και θα καταρτίσει ένα «έγγραφο καθοδήγησης για την εφαρµογή του EPER» µέχρι τον εκέµβριο 2000, µε τη συµµετοχή εκπροσώπων της βιοµηχανίας και διαβούλευση µε την επιτροπή του άρθρου 19 της οδηγίας 96/61/ΕΚ. Το «έγγραφο καθοδήγησης για την εφαρµογή του EPER» θα περιέχει στοιχεία σχετικά µε τη µορφή των εκθέσεων και των άλλων χαρακτηριστικών, συµπεριλαµβανοµένης και της ερµηνείας των ορισµών, την ποιότητα και τη διαχείριση των δεδοµένων, παραποµπές σε µεθόδους αξιολόγησης εκποµπών και πίνακες ρύπων ανά κλάδο δραστηριότητας για τις διάφορες κατηγορίες πηγών. Το παρόν έγγραφο είναι το «έγγραφο καθοδήγησης για την εφαρ- µογή του EPER». Το έγγραφο καθοδήγησης είναι η επίσηµη κατευθυντήρια γραµµή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που διευκολύνει τα κράτη µέλη να ερµηνεύσουν τους συναφείς µε την υποβολή εκθέσεων όρους που θέτει η απόφαση EPER 2000/479/ΕΚ και να ανταποκριθούν σε αυτούς χωρίς να επιφέρουν καµία τροποποίηση στην απόφαση EPER. Για το λόγο αυτό, το έγγραφο καθοδήγησης εξετάζει λεπτοµερέστερα ορισµένα θέµατα της απόφασης EPER τα οποία αναφέρονται στους όρους υποβολής και στη µορφή των εκθέσεων, στους πίνακες ρύπων ανά κλάδο δραστηριότητας για τις διάφορες κατηγορίες πηγών και στις παραποµπές σε µεθόδους εκτίµησης εκποµπών. Το έγγραφο καθοδήγησης καταρτίστηκε µε τη συµµετοχή εκπροσώπων της βιοµηχανίας και κατόπιν διαβούλευσης µε τα µέλη της επιτροπής για την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (IPPC) του άρθρου 19. Η διαβούλευση µε την επιτροπή IPPC του άρθρου 19 πραγµατοποιήθηκε σε δύο µέρη: το σχέδιο πλαισίου του εγγράφου καθοδήγησης συζητήθηκε τον Απρίλιο 2000 και το τελικό σχέδιο του εγγράφου καθοδήγησης συζητήθηκε τον Σεπτέµβριο Στη συνέχεια, κατά τη σύνταξη του παρόντος τελικού κειµένου, ελήφθησαν υπόψη οι έγγραφες παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν. Το µέρος I του εγγράφου καθοδήγησης - Γενική περιγραφή - αναφέρεται στο ιστορικό και στους στόχους του συναφούς µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (IPPC) µητρώου εκποµπών, καθώς και στους επιλεγµένους προς αναφορά ρύπους και στη µονάδα υποβολής εκθέσεων εξετάζει ακόµη το ζήτηµα της διαχείρισης και της ποιότητας των δεδοµένων. Το µέρος I οριοθετεί το ευρωπαϊκό µητρώο ρυπογόνων εκποµπών (EPER) σε σχέση µε τις διεθνείς συµφωνίες και εξελίξεις καθώς και µε άλλους καταλόγους και µητρώα εκποµπών. του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) 5

6 Το µέρος II - Όροι υποβολής εκθέσεων εστιάζεται στην ερµηνεία των όρων της απόφασης EPER. Στο µέρος αυτό αποσαφηνίζονται οι λόγοι που επιβάλλουν την υποχρεωτική υποβολή εκθέσεων και δίδονται οδηγίες στα κράτη µέλη µε στόχο να καταστεί δυνατή η απρόσκοπτη και εναρµονισµένη υποβολή εκθέσεων προς το EPER στην Επιτροπή. Το µέρος III - Προδιαγραφές - αποτελείται από προσαρτήµατα µε περισσότερες λεπτοµέρειες για τα θέµατα που αναφέρονται στα µέρη I και II. Περιλαµβάνει την απόφαση EPER 2000/479/ΕΚ και τα παραρτήµατά της, χαρακτηριστικά παραδείγµατα, κατάλογο τυποποιηµένων µεθόδων υπολογισµού των εκποµπών και λεπτοµερείς πίνακες ρύπων ανά κλάδο δραστηριότητας οι οποίοι είναι αποτέλεσµα των δραστηριοτήτων που περιλαµβάνονται στο παράρτηµα Ι της οδηγίας σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, τόσο για την ατµόσφαιρα όσο και για τα νερά. 6 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER)

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σύµφωνα µε το άρθρο 1 της απόφασης 2000/479/ΕΚ της Επιτροπής - εφεξής απόφαση EPER - τα κράτη µέλη υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή σχετικά µε τις εκποµπές στην ατµόσφαιρα και στα νερά όλων των συγκεκριµένων µονάδων παραγωγής που εκτελούν µια ή περισσότερες δραστηριότητες, όπως αναφέρονται στο παράρτηµα Ι της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συµβουλίου (παραποµπή 1). Τα αναφερό- µενα δεδοµένα τίθενται στη διάθεση του κοινού µέσω του ιαδικτύου. Η υποχρεωτική υποβολή εκθέσεων περί ρυπογόνων εκποµπών σύµφωνα µε τους όρους της απόφασης EPER είναι µια σταδιακή διαδικασία που περιλαµβάνει τα ακόλουθα κύρια στάδια: Προσδιορισµό και επιλογή των µονάδων παραγωγής που εκτελούν µια από τις δραστηριότητες του παραρτήµατος I. Σύµφωνα µε το άρθρο 1, παράγραφος 1, της απόφασης EPER, τα κράτη µέλη υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή σχετικά µε τις εκπο- µπές όλων των συγκεκριµένων µονάδων παραγωγής που εκτελούν µια ή περισσότερες δραστηριότητες, όπως αναφέρονται στο παράρτηµα I της οδηγίας σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης. Οι δραστηριότητες αυτές προσδιορίζονται βάσει των κατηγοριών πηγών, σύµφωνα µε το παράρτηµα A3 της απόφασης EPER. Υπολογισµό ορισµένων ρυπογόνων εκποµπών από τις συγκεκρι- µένες µονάδες παραγωγής που εκτελούν µια από τις δραστηριότητες του παραρτήµατος I. Σύµφωνα µε το άρθρο 1, παράγραφο 2, της απόφασης EPER, η έκθεση των κρατών µελών πρέπει να περιλαµβάνει τις εκποµπές στην ατµόσφαιρα και στα νερά για όλους τους ρύπους για τους οποίους υπερβαίνονται οι οριακές τιµές. Οι ρύποι και οι οριακές τιµές προσδιορίζονται στο παράρτηµα A1 της απόφασης EPER. Υποβολή εκθέσεων για τις εκποµπές ρύπων από συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής που εκτελούν µια από τις δραστηριότητες του παραρτήµατος I. Τα στοιχεία εκποµπών θα υποβάλλονται για κάθε µονάδα παραγωγής ξεχωριστά, σύµφωνα µε τη µορφή που παρέχεται στο παράρτηµα A2 της απόφασης EPER (άρθρο 1, παράγραφος 3). Τα κράτη µέλη υποχρεούνται να υποβάλλουν την εν λόγω έκθεση σε ηλεκτρονική µορφή (CD-ROM). Υποβολή γενικής έκθεσης που περιέχει οµαδοποιηµένα στοιχεία για όλες τις ρυπογόνες εκποµπές που αναφέρονται στο παράρτηµα A3 της απόφασης EPER. Στη γενική αυτή έκθεση καταγράφονται τα εθνικά σύνολα όλων των αναφεροµένων εκποµπών για κάθε κατηγορία πηγών, µε την κύρια δραστηριότητα του παραρτήµατος Ι και τον αντίστοιχο κωδικό NOSE-P, όπως αναφέρεται στο παράρτηµα A3 της απόφασης EPER (άρθρο 1, παράγραφος 4). Τα κράτη µέλη υποβάλλουν τη γενική αυτή έκθεση σε έντυπη και σε ηλεκτρονική (CD-ROM) µορφή. ηµοσίευση όλων των αναφερόµενων δεδοµένων από την Επιτροπή. Η Επιτροπή θέτει στη διάθεση του κοινού µέσω του ιαδικτύου τόσο τα δεδοµένα των συγκεκριµένων µονάδων παραγωγής όσο και τα οµαδοποιηµένα δεδοµένα που παρέχουν τα κράτη µέλη (άρθρο 4). του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) 7

8 Το έγγραφο καθοδήγησης παρέχει οδηγίες στα κράτη µέλη και αποτελεί την επίσηµη ερµηνεία των συναφών µε την υποβολή εκθέσεων όρων της απόφασης EPER. Εξετάζει θέµατα σχετικά µε τη µορφή των εκθέσεων και των άλλων χαρακτηριστικών, συµπεριλαµβανοµένης και της ερµηνείας των ορισµών, και σχετικά µε την ποιότητα και τη διαχείριση των δεδοµένων. Ακόµη, περιέχει παραποµπές σε µεθόδους υπολογισµού εκποµπών και πίνακες πιθανής εκποµπής ρύπων ανά κλάδο δραστηριότητας από τις κατηγορίες πηγών, όπως προβλέπεται στο παράρτηµα A3 της απόφασης EPER. Προσδιορισµός και επιλογή µονάδων παραγωγής που εκτελούν µια δραστηριότητα του παραρτήµατος I Τα κράτη µέλη προσδιορίζουν όλες τις µονάδες παραγωγής που εκτελούν µια δραστηριότητα του παραρτήµατος Ι βάσει του κωδικού NACE (βασική ονοµατολογία των οικονοµικών δραστηριοτήτων στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες), αναφέροντας τον οικονοµικό τοµέα στον οποίο δραστηριοποιείται κάθε µονάδα παραγωγής. Για κάθε µία από τις δραστηριότητες του παραρτήµατος Ι που εκτελεί η µονάδα παραγωγής πρέπει να επιλέγεται η αντίστοιχη κατηγορία πηγών, σύµφωνα µε το παράρτηµα A3 της απόφασης EPER. Κάθε κατηγορία πηγών αντιστοιχεί σε έναν κωδικό NOSE-P για τις εφαρµοζόµενες βιοµηχανικές µεθόδους σύµφωνα µε το παράρτηµα A3 της απόφασης EPER. Για κάθε µονάδα παραγωγής τα κράτη µέλη προσδιορίζουν την κύρια δραστηριότητα του παραρτήµατος I και τον αντίστοιχο κύριο κωδικό NOSE-P. Γενικά, η κύρια δραστηριότητα του παραρτήµατος Ι αντιστοιχεί στην κύρια οικονοµική δραστηριότητα της µονάδας παραγωγής. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν η οικονοµική δραστηριότητα δεν είναι αντιπροσωπευτική των βιοµηχανικών µεθόδων που εφαρµόζει η µονάδα παραγωγής, η κύρια δραστηριότητα του παραρτήµατος I µπορεί να ταυτιστεί µε την πλέον ρυπογόνα δραστηριότητα της µονάδας παραγωγής. Ο αντίστοιχος κωδικός NOSE- P είναι ο κύριος κωδικός NOSE-P της µονάδας παραγωγής. Ως µονάδα παραγωγής νοείται το βιοµηχανικό συγκρότηµα µιας ή περισσοτέρων εγκαταστάσεων στον ίδιο χώρο, όπου µια επιχείρηση εκτελεί µια ή περισσότερες δραστηριότητες του παραρτήµατος I. Τα κράτη µέλη υποβάλλουν έκθεση για τις µονάδες παραγωγής, σε περίπτωση που οι εκποµπές ενός ή περισσότερων ρύπων υπερβαίνουν τις οριακές τιµές του παραρτήµατος A1. Εκθέσεις για συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής δεν υποβάλλονται µόνο στην εξής περίπτωση: όταν ορισµένες µονάδες παραγωγής που βρίσκονται στην ίδια βιοµηχανική θέση συνδέονται µε τεχνικούς και οργανωτικούς δεσµούς και χρησιµοποιούν από κοινού έναν εκτός χώρου εγκαταστάσεων σταθµό επεξεργασίας λυµάτων. Μόνο στη συγκεκριµένη αυτή περίπτωση οι εκποµπές από τις επιµέρους µονάδες παραγωγής δεν αναφέρονται ως έµµεσες απορρίψεις στο σταθµό επεξεργασίας αποβλήτων, αλλά ως άµεσες απορρίψεις από τον σταθµό επεξεργασίας αποβλήτων µε παράθεση των εµπλεκόµενων µονάδων παραγωγής. Το στάδιο προσδιορισµού οδηγεί στην κατάρτιση καταλόγου ο οποίος περιλαµβάνει όλες τις µονάδες παραγωγής που εκτελούν µια δραστηριότητα του παραρτήµατος I και εκπέµπουν έναν ή περισσότερους ρύπους που υπερβαίνουν τις οριακές τιµές του παραρτήµατος A1. Η έκθεση για τις εν λόγω µονάδες παραγωγής έχει τη µορφή 8 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER)

9 που παρέχεται στο παράρτηµα A2. Ακόµη, προσδιορίζεται η κατηγορία πηγών και ο αντίστοιχος κωδικό NOSE-P της κύριας δραστηριότητας του παραρτήµατος I σύµφωνα µε το παράρτηµα A3 της απόφασης EPER. Μέτρηση ορισµένων ρυπογόνων εκποµπών Για κάθε προσδιορισµένη µονάδα παραγωγής, τα κράτη µέλη αναφέρουν όλους τους ρύπους που περιλαµβάνονται στο παράρτηµα A1 της απόφασης EPER των οποίων οι εκποµπές υπερβαίνουν τις οριακές τιµές. Το έγγραφο καθοδήγησης παρέχει ενδεικτικούς πίνακες ρύπων ανά κλάδο δραστηριότητας ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος των πιθανών εκποµπών ρύπων από µια συγκεκριµένη κατηγορία πηγών των δραστηριοτήτων του παραρτήµατος I. Το έγγραφο καθοδήγησης παραπέµπει ακόµη σε µεθόδους µέτρησης των εκπο- µπών. Για κάθε ρύπο πρέπει να προσδιορίζονται οι συνολικές απορρίψεις τόσο από σηµειακές όσο και από διάχυτες/µη σηµειακές πηγές κάθε µονάδας παραγωγής. Συνήθως, πρέπει να αναφέρονται και οι εκπο- µπές ρύπων από δραστηριότητες που δεν περιλαµβάνονται στο παράρτηµα I. Οι εκποµπές ρύπων από δραστηριότητες εκτός παραρτήµατος I δεν είναι υποχρεωτικό να αναφέρονται όταν είναι δυνατός ο υπολογισµός της ποσότητάς τους και ο διαχωρισµός τους από τις λοιπές εκποµπές. Αναφορά σε συγκεκριµένους ρύπους γίνεται όταν οι απορρίψεις ορισµένων ρύπων από τη µονάδα παραγωγής υπερβαίνουν τις αντίστοιχες οριακές τιµές, όπως ορίζεται στο παράρτη- µα A1 της απόφασης EPER. Οι εκποµπές που αναφέρονται περιλαµβάνουν τις απορρίψεις στην ατµόσφαιρα και τις άµεσες ή έµµεσες απορρίψεις στα νερά. Όλα τα στοιχεία εκποµπών συνοδεύονται από ένα γράµµα-κωδικό το οποίο αναφέρεται στη µέθοδο µέτρησης των εκποµπών. Το γράµµα «M» αναφέρεται στα στοιχεία που προκύπτουν από µετρήσεις, το γράµµα «C» στα στοιχεία που προκύπτουν από υπολογισµούς και το γράµµα «E» στα στοιχεία που προκύπτουν από µη τυποποιηµένες προβλέψεις. Οι κωδικοί αυτοί υπάρχουν µόνο για λόγους διαφάνειας και δεν έχουν σχέση µε την ακρίβεια της µεθόδου ή την προτί- µηση σε κάποια συγκεκριµένη µέθοδο. Η µέτρηση των εκποµπών παρέχει στοιχεία για συγκεκριµένες ρυπογόνες εκποµπές που αφορούν ξεχωριστά σε απορρίψεις στην ατµόσφαιρα και σε άµεσες και έµµεσες απορρίψεις στα νερά για κάθε ρύπο του παραρτήµατος A1 της απόφασης EPER που υπερβαίνει την οριακή τιµή. Όλα τα στοιχεία εκποµπών πρέπει να συνοδεύονται από ένα γράµµα-κωδικό (M, C, E) που αναφέρεται στη µέθοδο µέτρησης των εκποµπών, εκφράζεται σε κιλά ανά έτος, και στρογγυλοποιείται σε τρία σηµαντικά ψηφία. Υποβολή εκθέσεων για τις εκποµπές ρύπων από συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής Τα κράτη µέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή στοιχεία για τις εκπο- µπές κάθε επιλεγµένης µονάδας παραγωγής ξεχωριστά και, για το σκοπό αυτό, πρέπει να χρησιµοποιούν την ηλεκτρονική µορφή έκθεσης των δεδοµένων εκποµπής, όπως ορίζει το παράρτηµα A2 της απόφασης EPER. του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) 9

10 Η έκθεση έχει την εξής µορφή: στο πρώτο µέρος καταγράφονται τα στοιχεία που προσδιορίζουν την ταυτότητα της συγκεκριµένης µονάδας παραγωγής. Στο δεύτερο µέρος παρατίθενται όλες οι κατηγορίες πηγών των δραστηριοτήτων του παραρτήµατος I, αρχής γενοµένης από την κατηγορία πηγών της κύριας δραστηριότητας του παραρτήµατος I. Όλες οι κατηγορίες πηγών και οι αντίστοιχοι κωδικοί NOSE-P πρέπει να προσδιορίζονται σύµφωνα µε το παράρτηµα A3 της απόφασης EPER. Στο τρίτο µέρος παρατίθενται τα στοιχεία εκποµπών για κάθε ρύπο που υπερβαίνει την οριακή τιµή η οποία αντιστοιχεί σ αυτόν σύµφωνα µε το παράρτηµα A1 της απόφασης EPER. Οι απορρίψεις στην ατµόσφαιρα, οι απευθείας απορρίψεις σε (επιφανειακά) νερά, και οι έµµεσες απορρίψεις στα νερά (δια µεταφοράς προς κάποιο σταθµό επεξεργασίας αποβλήτων εκτός εγκαταστάσεων) παρατίθενται ξεχωριστά. Στο τέταρτο µέρος της έκθεσης τα κράτη µέλη καλούνται να αναφέρουν την ηµεροµηνία υποβολής της έκθεσης και τα στοιχεία του αρµόδιου ατόµου στο κράτος µέλος. Τα κράτη µέλη υποβάλλουν τις εκθέσεις για τις συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής σε ηλεκτρονική µορφή (CD-ROM) στην Επιτροπή και αποστέλλουν αντίγραφο στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος. Υποβολή γενικής εθνικής έκθεσης µε τα οµαδοποιηµένα στοιχεία εκποµπών Τα κράτη µέλη καταρτίζουν έκθεση όπου καταγράφονται τα εθνικά σύνολα όλων των αναφερόµενων εκποµπών οµαδοποιηµένα για κάθε κατηγορία πηγών, µε τις κύριες δραστηριότητες του παραρτή- µατος Ι και τους αντίστοιχους κωδικούς NOSE-P, όπως αναφέρεται στο παράρτηµα A3 της απόφασης EPER. Ως οµαδοποίηση των απορρίψεων νοείται το άθροισµα όλων των αναφερόµενων εκποµπών για όλους τους ρύπους του παραρτήµατος A1 που συγκεντρώνονται από τις συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής. Όσον αφορά στα εθνικά σύνολα των αναφερόµενων εκπο- µπών, πρέπει να αναφέρονται ξεχωριστά τόσο η κατηγορία πηγών του παραρτήµατος A3 όσο και ο κωδικός NOSE-P. Η εθνική έκθεση πρέπει να υποβάλλεται στην Επιτροπή σε έντυπη και ηλεκτρονική (CD-ROM) µορφή, ενώ αντίγραφο υποβάλλεται και στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος. Η γενική έκθεση και οι εκθέσεις για τις συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής µπορούν να περιέχονται στο ίδιο CD-ROM. ηµοσίευση των αναφερόµενων δεδοµένων από την Επιτροπή Η Επιτροπή θέτει στη διάθεση του κοινού όλα τα αναφερόµενα στοιχεία εκποµπών για τις συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής µέσω του ιαδικτύου. Τα αναφερόµενα αυτά στοιχεία δεν θεωρούνται απόρρητα. Μετά από κάθε κύκλο υποβολής εκθέσεων, η Επιτροπή δηµοσιεύει τα οµαδοποιηµένα αποτελέσµατα των εκθέσεων των κρατών µελών σε µια γενική έκθεση διατυπώνοντας συστάσεις για περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των αναφερόµενων δεδοµένων καθώς και της διαδικασίας υποβολής των εκθέσεων 10 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER)

11 Μέρος I Γενική περιγραφή

12

13 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 1.1 Σχέση µε τα µητρώα απορρίψεων και µεταφοράς ρύπων (PRTR) Η ολοκληρωµένη βάση δεδοµένων που διαθέτει στοιχεία για τις εκποµπές ή τις απορρίψεις ρύπων καλείται συχνά µητρώο απορρίψεων και µεταφοράς ρύπων (PRTR) ή µητρώο ρυπογόνων εκποµπών (PER). Τα κύρια χαρακτηριστικά ενός εθνικού PRTR/PER είναι τα εξής: οι µονάδες παραγωγής αποστέλλουν ανά τακτά χρονικά διαστήµατα υποχρεωτική έκθεση στις αρµόδιες αρχές στην οποία καταγράφουν τις εκποµπές τους στην ατµόσφαιρα, στα νερά και στο έδαφος καθώς και τα απόβλητά τους τα στοιχεία που αφορούν τις εκποµπές συγκεκριµένων ρύπων από συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής τίθενται στη διάθεση του κοινού. Το Πρόγραµµα ράσης 21 της διάσκεψης της Οικονοµικής Επιτροπής των Ηνωµένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/ΗΕ) που έλαβε χώρα στο Ρίο ντε Τζανέιρο (1992) προτρέπει τις χώρες να µειώσουν και να ελέγξουν τις απορρίψεις τους στο περιβάλλον, και να παρακολουθούν την πρόοδό τους στον εν λόγω τοµέα. Ο ΟΟΣΑ καθιέρωσε το µητρώο εκποµπών και µεταφοράς ρύπων (PRTR) τόσο ως χρήσιµο εργαλείο παρακολούθησης όσο και ως κατάλληλο µέσο για τη δηµοσιοποίηση των στοιχείων εκποµπών στο κοινό (1996). Το ευρωπαϊκό µητρώο ρυπογόνων εκποµπών (EPER) στοχεύει στη δηµιουργία ενός ευρωπαϊκού µητρώου το οποίο θα περιέχει συγκρίσιµα δεδοµένα για τις απορρίψεις (εκποµπές) από συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής που εκτελούν µια από τις δραστηριότητες που καλύπτονται από την οδηγία 96/61/ΕΚ του Συµβουλίου σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (οδηγία IPPC, 1996). Τα δεδοµένα που θα καταχωρίζονται στο εν λόγω µητρώο θα είναι διαθέσιµα στο κοινό µέσω του ιαδικτύου. Οι προς αναφορά δραστηριότητες παρατίθενται στην οδηγία IPPC ως δραστηριότητες του παραρτήµατος I ή ως κατηγορίες πηγών (βλέπε προσάρτηµα 1, παράρτηµα A3). Η προθεσµία υποβολής των εκθέσεων βάσει της απόφασης EPER δεν έχει σχέση µε την προθεσµία χορήγησης αδείας που ορίζει η οδηγία IPPC. Σύµφωνα µε το άρθρο 21, η οδηγία IPPC έπρεπε να είχε τεθεί σε εφαρµογή µέχρι το τέλος του Μέχρι την ηµεροµηνία αυτή τα κράτη µέλη όφειλαν να θεσπίσουν τις εθνικές ρυθµίσεις που ήταν αναγκαίες για τη συµµόρφωσή τους µε την οδηγία IPPC και να δηµιουργήσουν εθνικό µητρώο µε στοιχεία για τις εκποµπές µε απώτερο σκοπό την υποβολή του στην Επιτροπή. Το άρθρο 15 της οδηγίας IPPC (οδηγία 96/61/EΚ του Συµβουλίου) αναφέρεται στην πρόσβαση του κοινού στις πληροφορίες περί απορρίψεων στο περιβάλλον (παραποµπή 1). Το άρθρο 15, παράγραφος 2, αναφέρει ρητώς ότι τα αποτελέσµατα που διαθέτει η αρµόδια αρχή από την παρακολούθηση των απορρίψεων πρέπει να τίθενται στη διάθεση του κοινού. Το άρθρο 15, παράγραφος 3, ορίζει ότι ανά τριετία και βάσει των στοιχείων που διαβιβάζουν τα κράτη µέλη, η Επιτροπή δηµοσιεύει κατάλογο των κυριότερων εκποµπών και των πηγών τους. Η Επιτροπή, του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) - Μέρος Ι 13

14 επικουρούµενη από την επιτροπή του άρθρου 19, ορίζει τη µορφή και τα χαρακτηριστικά στοιχεία που είναι αναγκαία για τη διαβίβαση των πληροφοριών του καταλόγου. Η Επιτροπή τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί η συγκρισιµότητα των στοιχείων που αφορούν τις εκποµπές του καταλόγου µε τα στοιχεία άλλων µητρώων και πηγών δεδοµένων σχετικά µε τις εκποµπές. Το EPER πρέπει, επίσης, να ειδωθεί υπό το φως της σύµβασης της Οικονοµικής Επιτροπής των Ηνωµένων Εθνών για την Ευρώπη που υπογράφηκε στο Aarhus της ανίας το 1998 µε θέµα «Η πρόσβαση στην ενηµέρωση, η συµµετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων και η προσφυγή στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέµατα» (παραποµπή 3). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο 5 περί συγκέντρωσης και διάδοσης πληροφοριών για θέµατα περιβάλλοντος, που περιλαµβάνει τη δηµοσιοποίηση πληροφοριών για τις ρυπογόνες πηγές συγκεκριµένων τοποθεσιών µέσω της χρήσης δηµόσιων δικτύων. Όλα τα µέρη που υπέγραψαν την εν λόγω σύµβαση συµφώνησαν να δηµοσιεύουν τα στοιχεία εκποµπών στο κοινό και να χρησιµοποιούν τα µητρώα απορρίψεων και µεταφοράς ρύπων ως µέσα για την παρακολούθηση της πορείας της περιβαλλοντικής πολιτικής. Στόχος είναι η διαµόρφωση βάσει της σύµβασης αυτής ενός νοµικά δεσµευτικού µέσου για τα µητρώα απορρίψεων και µεταφοράς ρύπων και η διατύπωση των ελάχιστων δυνατών απαιτήσεων για τη λειτουργία ενός τέτοιου υποχρεωτικού συστήµατος βασισµένου σε µητρώο απορρίψεων και µεταφοράς ρύπων που θα ισχύει για όλα τα ενδιαφερόµενα µέλη της ΟΕΕ/ΗΕ. 1.2 Σχέση µε τα συστήµατα περιβαλλοντικής διαχείρισης Το EPER θα είναι ένα µητρώο στο οποίο θα έχει πρόσβαση το κοινό θα περιέχει στοιχεία για τις εκποµπές ρύπων επιτρέποντας έτσι στην Επιτροπή και στις εθνικές κυβερνήσεις να παρακολουθούν τις τάσεις των ετήσιων εκποµπών µεγάλων βιοµηχανικών δραστηριοτήτων που καλύπτονται από το παράρτηµα I της οδηγίας IPPC. Ακόµη, το EPER θα ενισχύσει την ευαισθητοποίηση του κοινού επηρεάζοντας έτσι την απόδοση της βιοµηχανίας. Το παράδειγµα των ΗΠΑ καταδεικνύει ότι ένα σηµαντικό πλεονέκτηµα του καταλόγου απορρίψεων τοξικών ουσιών (TRI) είναι η µείωση της ετήσιας βιοµηχανικής ρύπανσης κατά περίπου 4% ετησίως στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Αν και η µείωση των εκποµπών δεν οφείλεται στο µητρώο καθαυτό, η ύπαρξή του παροτρύνει πράγµατι τη βιοµηχανία να βελτιώνει τις µεθόδους που χρησιµοποιεί και να µεριµνά µε υπευθυνότητα για τη µείωση των ρύπων. Το µητρώο καθιστά δυνατή την παρακολούθηση της µείωσης της ρύπανσης που οφείλεται σε βελτιώσεις και αλλαγές των εφαρµοζόµενων βιοµηχανικών µεθόδων. Ο αριθµός των µονάδων παραγωγής που υποβάλλουν εκθέσεις στον κατάλογο απορρίψεων τοξικών ουσιών (TRI) των ΗΠΑ, περίπου το 1995 και το 1996, είναι δυνατόν να συγκριθεί µε το συνολικό αριθµό µονάδων παραγωγής που εκτελούν µια από τις δραστηριότητες του παραρτήµατος Ι της οδηγίας IPPC στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Βάσει των δεδοµένων που παρέχουν τα κράτη µέλη και των εκτιµήσεων της Επιτροπής, αναµένεται να συµπεριληφθούν στο µητρώο EPER στοιχεία για περίπου µονάδες παραγωγής. 14 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) - Μέρος Ι

15 Η υποβολή εκθέσεων µε τη µορφή που ορίζει το EPER συνεπάγεται πρόσθετο φόρτο εργασίας για τις µονάδες παραγωγής και τις ενδιαφερόµενες εθνικές κυβερνήσεις. Οι µονάδες παραγωγής που εφαρ- µόζουν σύστηµα περιβαλλοντικής διαχείρισης (EMS) βασισµένο στο πρότυπο ISO 14001, διαθέτουν ήδη τεκµηριωµένα στοιχεία για τις δραστηριότητές τους σχετικά µε το περιβάλλον καθώς υποβάλλουν εκθέσεις στο πλαίσιο του εν λόγω συστήµατος. Μολονότι το πρότυπο ΙSO δεν απαιτεί δηµόσια υποβολή εκθέσεων, πολλές εταιρείες δηµοσιεύουν ετήσιες εταιρικές εκθέσεις καθιστώντας γνωστή την απόδοσή τους σε σχέση µε το περιβάλλον στους ενδιαφερόµενους, στους πελάτες και στην κοινή γνώµη. Οι εταιρείες που διαθέτουν σύστηµα περιβαλλοντικής διαχείρισης δεν θα αντιµετωπίσουν ιδιαίτερα προβλήµατα όσον αφορά την παροχή πληροφοριών για τις εκποµπές στη µορφή που ορίζει το EPER. Αυτή η διαδικασία υποβολής εκθέσεων ενδέχεται να ενισχύσει την ανάπτυξη της υποβολής περιβαλλοντικών εκθέσεων από τις µονάδες παραγωγής. Οι µονάδες παραγωγής που έχουν καταχωριστεί στο σύστηµα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) δηµοσιεύουν ήδη επίσηµη δηµόσια περιβαλλοντική δήλωση συνοδευόµενη από περίληψη των ρυπογόνων εκποµπών. Ορισµένα κράτη µέλη έχουν αρχίσει να πειραµατίζονται µε την ελάφρυνση του διοικητικού φόρτου, γεγονός που συνεπάγεται ότι οι µονάδες παραγωγής που έχουν καταχωριστεί στο σύστηµα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου οφείλουν να συµµορφώνονται µε την άδεια που τους έχει δοθεί και ενδέχεται να υφίστανται λιγότερο συχνές επιθεωρήσεις από τους κανονιστικούς φορείς. Η επιπλέον προσπάθεια που καλείται να καταβάλει µια µονάδα παραγωγής προκειµένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του EPER είναι ελάχιστη εάν εφαρµόζει ήδη κάποιο σύστηµα περιβαλλοντικής διαχείρισης, κυρίως όταν το εν λόγω σύστηµα διαθέτει πιστοποίηση ISO ή είναι καταχωρισµένο στο EMAS. του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) - Μέρος Ι 15

16 2. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΗΤΡΩΩΝ ΡΥΠΟΓΟΝΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Ο γενικός στόχος της οδηγίας IPPC είναι να επιτύχει την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης που οφείλεται στις βιο- µηχανικές δραστηριότητες του παραρτήµατος Ι της οδηγίας. Οι εν λόγω δραστηριότητες, εφεξής «δραστηριότητες του παραρτήµατος I", αφορούν µεγάλης κλίµακας βιοµηχανικές µονάδες παραγωγής που οφείλουν να υποβάλλουν εκθέσεις για τις εκποµπές ή τις απορρίψεις. Το µητρώο ρυπογόνων εκποµπών θεωρείται αποτελεσµατικό εργαλείο για την παρακολούθηση των απορρίψεων των εν λόγω µονάδων παραγωγής και για τη σύγκριση των απορρίψεων από συναφείς βιοµηχανικές πηγές ή τοµείς. Η λειτουργία ενός εθνικού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών - βάσει της εµπειρίας που έχει αποκτηθεί από χώρες που ήδη διαθέτουν παρόµοια µητρώα - µπορεί να έχει τους ακόλουθους στόχους και οφέλη: είναι µια ολοκληρωµένη βάση δεδοµένων µε πληροφορίες χρήσιµες για την περιβαλλοντική διαχείριση που µπορούν να αξιοποιηθούν τόσο από την κυβέρνηση κατά το σχεδιασµό της περιβαλλοντικής πολιτικής της όσο και από τη βιοµηχανία για τη βελτίωση της οικολογικής αποδοτικότητάς της είναι ένα δηµόσιο εργαλείο µε το οποίο η κυβέρνηση µπορεί να παρακολουθεί την πρόοδο των περιβαλλοντικών πολιτικών που εφαρµόζει τα στοιχεία εκποµπών µπορούν να χρησιµοποιηθούν ώστε να ελεγχθεί η πρόοδος που έχει σηµειωθεί σε σχέση µε τους περιβαλλοντικούς στόχους διεθνών συµφωνιών ή µε τους σκοπούς των σχεδίων εθνικής πολιτικής είναι ένα εργαλείο που προωθεί την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέµατα ρύπανσης του περιβάλλοντος, ενηµερώνει το κοινό για τις εκποµπές από συγκεκριµένες πηγές και του επιτρέπει να συγκρίνει τις εκποµπές από διάφορες πηγές σε διάφορες τοποθεσίες κατά περίπτωση επιτρέπει στις συγκεκριµένες µονάδες παραγωγής να συγκρίνουν την απόδοσή τους σε θέµατα περιβάλλοντος µε την απόδοση άλλων µονάδων παραγωγής που εκτελούν παρόµοιες βιοµηχανικές δραστηριότητες, διευκολύνοντας έτσι την υλοποίηση προγραµµάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης εκ µέρους των εν λόγω µονάδων παραγωγής και της βιοµηχανίας γενικότερα παρέχει τη δυνατότητα στα κράτη µέλη να εναρµονίσουν τους όρους υποβολής εκθέσεων και στη βιοµηχανία να αποφύγει την περιττή υποβολή πανοµοιότυπων εκθέσεων παρέχει πρόσθετες πληροφορίες που επιτρέπουν την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων όσον αφορά την επιβολή της συµµόρφωσης µε τους όρους της άδειας. 16 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) - Μέρος Ι

17 3. ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ ΡΥΠΟΓΟΝΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Σύµφωνα µε το άρθρο 15 της οδηγίας IPPC ο κύριος σκοπός του ευρωπαϊκού καταλόγου εκποµπών είναι η συγκέντρωση και η αποθήκευση συγκρίσιµων στοιχείων για τις εκποµπές από συγκεκριµένες ρυπογόνες βιοµηχανικές πηγές και δραστηριότητες σε µια ολοκληρωµένη βάση δεδοµένων ή σε ένα µητρώο και η παροχή πρόσβασης στο κοινό στα καταγεγραµµένα δεδοµένα. Το µητρώο αφορά µόνο τις εκποµπές στην ατµόσφαιρα και στα νερά. Η απόφαση EPER δεν αναφέρεται ούτε στις απορρίψεις στο έδαφος ούτε στα απόβλητα. Το όνοµα του εν λόγω µητρώου θα είναι «Ευρωπαϊκό µητρώο ρυπογόνων εκποµπών" (EPER). Τα στοιχεία που προορίζονται για το EPER θα παραδίδονται στην Επιτροπή από τις εθνικές κυβερνήσεις των κρατών µελών και θα ενηµερώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήµατα. Ανά τριετία η Επιτροπή θα δηµοσιεύει έκθεση για τις καταχωρισµένες στο µητρώο εκποµπές και τις συγκεκριµένες πηγές τους. Το EPER θα χρησιµοποιείται ως δηµόσιο µητρώο και θα παρέχει πληροφορίες σε θέµατα περιβάλλοντος τα οποία σχετίζονται µε τις βιοµηχανικές δραστηριότητες που καλύπτει η οδηγία IPPC. Ανάλογα µε την κατηγορία χρηστών στην οποία απευθύνεται, το EPER έχει διαφορετικούς στόχους: προώθηση της ευαισθητοποίησης του κοινού σε θέµατα ρύπανσης του περιβάλλοντος και βελτίωση της σύγκρισης των εκποµπών συγκεκριµένων µονάδων παραγωγής ή βιοµηχανικών τοµέων. Η δυνατότητα πρόσβασης στα στοιχεία αυτά µέσω ιστοθέσης θα αυξήσει τη δηµόσια χρήση του EPER από µη κυβερνητικές οργανώσεις και ερευνητικούς φορείς ή ενδιαφερόµενους πολίτες (δηµόσια χρήση). παρότρυνση της βιοµηχανίας να βελτιώσει την απόδοσή της σε περιβαλλοντικά θέµατα και να εφαρµόσει καινοτόµες βιοµηχανικές µεθόδους. Έτσι, θα επιτευχθεί µείωση των εκποµπών βιοµηχανικών ρύπων η οποία είναι δυνατό να παρακολουθηθεί και να καταδειχθεί µέσω του µητρώου EPER (βιοµηχανική χρήση). αξιολόγηση της προόδου που έχει σηµειωθεί όσον αφορά την πλήρωση των συναφών µε το περιβάλλον στόχων τους οποίους έχουν θέσει εθνικές και διεθνείς συµφωνίες. Το EPER επιτρέπει στην Επιτροπή να προσδιορίζει τις κύριες εκποµπές και τις βιοµηχανικές πηγές, να αξιολογεί τα αναφερόµενα δεδοµένα των κρατών µελών σε σχέση µε ορισµένες διεθνείς συµφωνίες και να δηµοσιεύει τα αποτελέσµατα ανά τακτά χρονικά διαστήµατα (κρατική χρήση). Η αναµενόµενη δηµόσια χρήση των δεδοµένων του EPER ενδέχεται να επηρεάσει τη συχνότητα υποβολής εκθέσεων εκ µέρους της βιο- µηχανίας και των εθνικών κυβερνήσεων. Καθώς τόσο το κοινό όσο και οι κυβερνήσεις έχουν ανάγκη από πρόσφατα δεδοµένα προκει- µένου να εκτιµήσουν την τρέχουσα κατάσταση των εκποµπών βιο- µηχανικών ρύπων, είναι ιδιαίτερα σηµαντικό να λαµβάνουν οι χρήστες ενηµερωµένες πληροφορίες ανά τακτά χρονικά διαστήµατα. του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) - Μέρος Ι 17

18 4. ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟΙ ΡΥΠΟΙ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΠΡΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑ Το παράρτηµα III της οδηγίας IPPC περιλαµβάνει κατάλογο των αναφερόµενων ρύπων. Ο εν λόγω κατάλογος δεν είναι εξαντλητικός και διακρίνει µεταξύ ρύπων που πλήττουν την ατµόσφαιρα και ρύπων που πλήττουν τα νερά. Το παράρτηµα A1 της απόφασης EPER (βλέπε προσάρτηµα 1, µέρος III) περιλαµβάνει 50 επιλεγµένους προς αναφορά ρύπους που αφορούν τόσο την ατµόσφαιρα όσο και τα νερά, εκ των οποίων οι 37 αφορούν την ατµόσφαιρα και οι 26 τα νερά. Τα κριτήρια επιλογής για την κατάταξη των ουσιών στο παράρτηµα A3 βασίζονται στις επιπτώσεις που έχουν στο περιβάλλον οι βιοµηχανικές εκποµπές ρύπων και είναι τα εξής: λήψη υπόψη του καταλόγου που περιλαµβάνεται στο παράρτηµα III της οδηγίας IPPC και διαφοροποίηση µεταξύ ρύπων που πλήττουν την ατµόσφαιρα και ρύπων που πλήττουν τα νερά συµπερίληψη ρύπων για τους οποίους υπάρχουν ήδη όροι για την υποβολή εκθέσεων σε διεθνές επίπεδο συνδυασµός συγκεκριµένων χηµικών προϊόντων και οµάδων ουσιών περιορισµός του αριθµού των ρύπων που αφορούν τόσο την ατµόσφαιρα όσο και τα νερά. Μολονότι προτείνεται διάκριση µεταξύ των ρύπων που πλήττουν την ατµόσφαιρα και των ρύπων που πλήττουν τα νερά, είναι σηµαντικό να υπάρχει συνοχή των δύο κατηγοριών ώστε να αποφεύγεται η µεταφορά ρύπων από την ατµόσφαιρα στα νερά και αντίστροφα. Εποµένως, ορισµένοι ρύποι - κυρίως τα βαρέα µέταλλα και ορισµένες οργανικές ουσίες - κατατάσσονται και στις δύο κατηγορίες (ατµόσφαιρα και νερά). Έχουν ληφθεί υπόψη οι ρύποι που περιλαµβάνουν οι ήδη υπάρχοντες διεθνείς κατάλογοι της σύµβασης ΟΕΕ/ΗΕ για την µακράς ακτίνας διασυνοριακή ατµοσφαιρική ρύπανση και του προγράµµατος συνεργασίας για τη συνεχή παρακολούθηση και την εκτίµηση της µεταφοράς σε µεγάλη απόσταση των ατµοσφαιρικών ρύπων στην Ευρώπη (CLRTAP/EMEP), της σύµβασης-πλαίσιο των Ηνωµένων Εθνών για τις κλιµατικές µεταβολές (UNFCCC), του συστήµατος απογραφής εκποµπών CORINAIR της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, της οδηγίας-πλαίσιο για τα νερά (προτεινόµενος κατάλογος ουσιών προτεραιότητας), και οι κατάλογοι επικίνδυνων ουσιών της Επιτροπής OSPAR (σύµβαση για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του βορειοανατολικού Ατλαντικού - OSPARCOM) και της Επιτροπής του Ελσίνκι για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Βαλτικής (HELCOM). Με τον τρόπο αυτό, ενισχύεται η εναρµόνιση των όρων υποβολής εκθέσεων που καλούνται να τηρούν τα κράτη µέλη σε διεθνές επίπεδο και ευνοείται η συγκρισιµότητα των στοιχείων εκποµπών που περιέχονται σε διάφορους εθνικούς καταλόγους. Εκτός από τον κατάλογο των ρύπων, έχουν καθοριστεί και οριακές τιµές για κάθε µία από τις εν λόγω ουσίες (βλέπε πίνακα 1, µέρος II). Οι οριακές τιµές θεσπίστηκαν ώστε να µην υποβάλλει η βιοµηχανία 18 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) - Μέρος Ι

19 εκθέσεις για µη σηµαντικές εκποµπές ενώ, ταυτόχρονα, η έκθεση θα καλύπτει το 90 % τουλάχιστον των συνολικών βιοµηχανικών εκποµπών στην Ευρώπη. Οι οριακές τιµές εξυπηρετούν αποκλειστικά τη διαδικασία υποβολής εκθέσεων: πρέπει να αναφέρονται όλες οι εκποµπές κάθε ρύπου των µονάδων παραγωγής που υπερβαίνουν την οριακή τιµή. Οι προτεινόµενες οριακές τιµές στηρίχθηκαν σε τρέχοντα δεδοµένα των Κάτω Χωρών, της Γερµανίας και του Ηνω- µένου Βασιλείου (Αγγλία και Ουαλία), και σε παρατηρήσεις διαφόρων κρατών µελών. Επιβάλλεται η επανεξέταση και, εάν χρειαστεί, η προσαρµογή του καταλόγου των ρύπων και των οριακών τιµών ανά τριετία. Γενικά, οι εκποµπές των µονάδων παραγωγής υπερβαίνουν συνήθως τις οριακές τιµές για περιορισµένο αριθµό ρύπων. Έτσι, ο φόρτος εργασίας που συνδέεται µε την παροχή στοιχείων εκ µέρους της βιοµηχανίας δεν είναι υπερβολικός στην πράξη. Στο µέρος ΙΙΙ του παρόντος εγγράφου καθοδήγησης παρατίθενται πίνακες ρύπων ανά κλάδο δραστηριότητας για όλες τις οµαδοποιηµένες κατηγορίες πηγών του παραρτήµατος A3, που περιλαµβάνουν µόνο τους πλέον πιθανούς σηµαντικούς ρύπους οι οποίοι απορρίπτονται από τις µονάδες παραγωγής που δραστηριοποιούνται στους τοµείς αυτούς. Οι πίνακες αυτοί ρύπων ανά κλάδο δραστηριότητας είναι ενδεικτικοί και πρέπει να θεωρούνται ως κατάλογοι ελέγχου κατά την υποβολή εκθέσεων. Τα κράτη µέλη οφείλουν να χρησιµοποιούν τον πλήρη πίνακα ρύπων του παραρτήµατος A3 για να ελέγχουν εάν πρέπει να αναφέρουν τους ρύπους που εκπέµπει κάποια µονάδα παραγωγής σε συγκεκριµένη κατηγορία πηγών. του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) - Μέρος Ι 19

20 5. Η ΜΟΝΑ Α ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΩΣ ΜΟΝΑ Α ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ Σύµφωνα µε την οδηγία IPPC, τα κράτη µέλη οφείλουν να υποβάλλουν έκθεση σχετικά µε τις δραστηριότητες των µονάδων παραγωγής που περιλαµβάνονται στο παράρτηµα I και τις κυριότερες εκπο- µπές και τις πηγές τους. Οι κύριες εκποµπές αναφέρονται στην ποσότητα των εκποµπών που υπερβαίνουν τις συγκεκριµένες οριακές τιµές. Οι πηγές τους µπορεί να είναι ένα βιοµηχανικό συγκρότηµα ή µια συγκεκριµένη εγκατάσταση εντός του συγκροτήµατος, ανάλογα µε την ερµηνεία που δίδεται στον όρο «εγκατάσταση» βάσει της οδηγίας IPPC. Για τους σκοπούς του EPER, αρκεί η υποβολή έκθεσης για τις εκποµπές των µονάδων παραγωγής χωρίς συσχέτιση µε τις συγκεκριµένες βιοµηχανικές µεθόδους ή εγκαταστάσεις. Εποµένως, µονάδα υποβολής εκθέσεων προς το EPER είναι η µονάδα παραγωγής, όπως συµβαίνει και στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων στους εθνικούς καταλόγους βιοµηχανικών εκπο- µπών των Ηνωµένων Πολιτειών και του Καναδά. Η µονάδα παραγωγής ορίζεται στο παράρτηµα A4 της απόφασης της Επιτροπής ως το βιοµηχανικό συγκρότηµα µιας ή περισσοτέρων εγκαταστάσεων στον ίδιο χώρο, όπου ένας φορέας εκµετάλλευσης εκτελεί µια ή περισσότερες δραστηριότητες του παραρτήµατος Ι (βλέπε προσάρτηµα 1, µέρος III). Φορέας εκµετάλλευσης νοείται σύµφωνα µε την οδηγία IPPC κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο το οποίο εκµεταλλεύεται ή κατέχει την εγκατάσταση ή στο οποίο έχει εκχωρηθεί αποφασιστική οικονοµική εξουσία επ' αυτής της τεχνικής λειτουργίας. Το πλεονέκτηµα της επιλογής της µονάδας παραγωγής ως µονάδας υποβολής εκθέσεων είναι ότι η βιοµηχανία µπορεί έτσι να υποβάλει έκθεση για τις συνολικές εκποµπές κάθε ρύπου που απορρίπτεται από τη µονάδα παραγωγής και υπερβαίνει την αντίστοιχη οριακή τιµή. Με τον τρόπο αυτό, ο φόρτος εργασίας που συνδέεται µε την παροχή στοιχείων εκ µέρους της βιοµηχανίας ελαχιστοποιείται καθώς δεν αναφέρονται λεπτοµερή στοιχεία ανά δραστηριότητα. Με γνώµονα την απλούστευση των όρων υποβολής εκθέσεων προς το EPER, η βιοµηχανία υποχρεούται να αναφέρει µόνο το σύνολο των βιοµηχανικών εκποµπών της µονάδας παραγωγής για όλους τους ρύπους οι οποίοι υπερβαίνουν τις οριακές τιµές. Ωστόσο, τα κράτη µέλη δύνανται να ζητήσουν πιο συγκεκριµένα και λεπτοµερή στοιχεία εκποµπών από τη βιοµηχανία. Εκτός από την υποχρέωση υποβολής έκθεσης προς το EPER, εξακολουθεί να είναι υποχρεωτική η υποβολή έκθεσης για τις εκποµπές λόγω καύσης από µεγάλες εγκαταστάσεις καύσης (LCP) βάσει της οδηγίας για τον περιορισµό των εκποµπών στην ατµόσφαιρα ορισµένων ρύπων από µεγάλες εγκαταστάσεις καύσης. Εποµένως, η βιοµηχανία υποχρεούται να υποβάλλει δύο ειδών εκθέσεις. Προκειµένου να είναι εφικτός ο προσδιορισµός και η σύγκριση των διαφόρων µεθόδων ή διαδικασιών που εφαρµόζει η µονάδα παραγωγής είναι αναγκαίο να αναφέρονται οι συγκεκριµένες πηγές και οι αντίστοιχοι κωδικοί πηγών των εν λόγω δραστηριοτήτων. Ο κωδικός κατηγορίας πηγών αντιστοιχεί σε κάποιο κωδικό πηγής NOSE-P µε ακρίβεια πέντε ψηφίων. Στο παράρτηµα A3 της απόφασης της Επιτροπής διακρίνονται οι κατηγορίες πηγών βάσει των δραστηριοτήτων του παραρτήµατος Ι και της ονοµατολογίας πηγών NOSE-P για 20 του ευρωπαϊκού µητρώου ρυπογόνων εκποµπών (EPER) - Μέρος Ι