Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Β Δημοτικού Τίτλος: «Εικονική Τάξη» Συγγραφή: ΤΑΛΑΜΠΙΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Εφαρμογή: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2015 Σελίδα 1 από 38

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 38

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Εικονική Τάξη Εφαρμογή σεναρίου Παναγιώτης Μοίρας Δημιουργία σεναρίου Κωνσταντίνος Ταλαμπίρης Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Β Δημοτικού Σχολική μονάδα 6ο Δημοτικό Σχολείο Νίκαιας Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα Σχολικό βιβλίο «Γλώσσα Β Δημοτικού», Ενότητα 16: Νιώθω Διαθεματικό Ναι Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα Πληροφορική Μαθηματικά Μελέτη Περιβάλλοντος Σελίδα 3 από 38

4 ΙΙΙ. Ημιτυπικές και άτυπες διαδικασίες εκπαίδευσης Αγωγή Υγείας Ερευνητικές Εργασίες Project Ευέλικτη Ζώνη Χρονική διάρκεια 8 διδακτικές ώρες Χώρος Εντός του σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής. Εικονικός χώρος: site στο οποίο ενσωματώνονται οι δραστηριότητες του σεναρίου. Ο δικτυακός τόπος είναι: Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτείται μια στοιχειώδης εξοικείωση των μαθητών με το μέσο. Οι περισσότερες δραστηριότητες απαιτούν μια ευχέρεια στη χρήση του ποντικιού, ενώ επίσης απαιτείται από τα παιδιά να πληκτρολογήσουν κείμενο. Η βασικότερη δεξιότητα όμως που πρέπει να έχουν τα παιδιά είναι η ικανότητά τους να συνεργάζονται. Από την άλλη πλευρά ο/η εκπαιδευτικός που θα το εφαρμόσει χρειάζεται να έχει βασικές γνώσεις στη χρήση του κειμενογράφου, του λογισμικού παρουσιάσεων και του διαδικτύου, έτσι ώστε να επιλύει γρήγορα τα προβλήματα που θα προκύπτουν και να παρέχει αμέσως τη βοήθεια στους μαθητές και τις μαθήτριες που τη χρειάζονται. Επίσης, για τη σωστή εφαρμογή του σεναρίου απαιτείται ένα εργαστήριο Πληροφορικής με αριθμό ηλεκτρονικών υπολογιστών που να είναι ανάλογος με το 1/3 των μαθητών της τάξης, ώστε να δημιουργηθούν ομάδες των τριών - τεσσάρων ατόμων. Οι Η/Υ του εργαστηρίου πρέπει να έχουν γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο και να έχουν εγκατεστημένο έναν επεξεργαστή κειμένου κι έναν φυλλομετρητή. Σελίδα 4 από 38

5 Καλό θα ήταν να υπάρχει και ένας βιντεοπροβολέας ή ένας διαδραστικός πίνακας, για να μπορούν να δίνονται οδηγίες από τον/την εκπαιδευτικό, τις οποίες να βλέπουν όλα τα παιδιά, ή για να παρουσιάζονται οι δουλειές τους στην ολομέλεια. Τέλος, το σενάριο είναι κατασκευασμένο, έτσι ώστε να δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να το εφαρμόσει και με λιγότερο εξοπλισμό από αυτόν που αναφέρθηκε. Επισημαίνεται βέβαια ότι ο κάθε ένας που θα κληθεί να το εφαρμόσει μπορεί να παραλείψει δραστηριότητες, να ακολουθήσει διαφορετική σειρά, ή και να τις τροποποιήσει, όπως ταιριάζει στην τάξη του και στην υλικοτεχνική υποδομή που διαθέτει. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Κωνσταντίνος Ταλαμπίρης, Εικονική Τάξη, Νεοελληνική Γλώσσα, Β τάξη, 2013 Το σενάριο αντλεί Το σενάριο στηρίζεται στη σειρά βιβλίων «Σκέψου μαζί μου» των Εκδόσεων Καστανιώτη και συγκεκριμένα στα βιβλία: «Η γνώση! Τι είναι;», «Η συμβίωση! Τι είναι;» και «Τα συναισθήματα! Τι είναι;» Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι παρούσες δραστηριότητες είναι σχεδιασμένες για να υλοποιηθούν είτε στην αρχή της σχολικής χρονιάς (παίρνοντας αφορμή από την εισαγωγική ενότητα του βιβλίου της Γλώσσας της Β Δημοτικού, όπου γίνεται μια γνωριμία με το βιβλίο και τους ήρωές του) είτε από την 16η διδακτική ενότητα του σχολικού εγχειριδίου (με τίτλο «Νιώθω») όπου δίνεται η δυνατότητα για συζήτηση γύρω από τα συναισθήματα. Στο παρόν σενάριο δίνεται η αφορμή στους μαθητές/τριες να αντιληφθούν βαθύτερα τη δομή και τη λειτουργία του σχολείου και να γνωρίσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο, Σελίδα 5 από 38

6 μέσα από την κατασκευή μιας «ηλεκτρονικής τάξης», στην οποία θα συμμετέχουν κατά τη διάρκεια όλης της σχολικής χρονιάς. Η εικονική τάξη θα τους δίνει την ευκαιρία να εκφράζουν τους προβληματισμούς και τα αιτήματά τους, να κρατούν ένα ηλεκτρονικό ημερολόγιο με τα σημαντικά γεγονότα της χρονιάς, καθώς και να ενημερώνονται για τα βιβλία της δανειστικής βιβλιοθήκης. Κυρίως όμως, οι μαθητές/τριες μέσα από τις δραστηριότητες που παρατίθενται, μπορούν να πραγματευτούν και να διευκρινίσουν βασικές έννοιες που σχετίζονται με τη σχολική ζωή («η συμφωνία», «ο σεβασμός», «η εργασία», «η ισότητα», «η εξουσία», «οι συγκρούσεις», «η ντροπή» και «η φιλία») και με αφορμή τα συγκεκριμένα θέματα να εκφράσουν τα προσωπικά τους συναισθήματα. Γίνεται προσπάθεια τα παιδιά να αντιληφθούν ότι το σχολείο δεν είναι μόνο τα υλικά στοιχεία όπως ο πίνακας, τα θρανία και η έδρα, αλλά κυρίως έννοιες και πρακτικές που πρέπει να ενσωματώσουν στη σχολική καθημερινότητα, αλλά και στη ζωή τους γενικότερα. Με βάση τη διαπραγμάτευση των παραπάνω εννοιών, θα γίνει προσπάθεια να συνταχθεί ένα «συμβόλαιο» στην τάξη που θα καθορίζει κάποιους βασικούς κανόνες δικαιωμάτων, υποχρεώσεων και συμπεριφοράς. Παράλληλα, τα παιδιά μαθαίνουν να περιηγούνται στο διαδίκτυο, να χρησιμοποιούν λογιστικά φύλλα και να εξάγουν χρήσιμες πληροφορίες από αυτά. Δουλεύοντας σε ομάδες, εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες που δίνει ο κειμενογράφος στη σύνθεση του γραπτού λόγου και στον συνεργατικό τρόπο γραφής. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Με το παρόν σενάριο επιχειρείται οι μαθητές/τριες να έρθουν σε επαφή με ένα νέο, μη τυπικό, εκπαιδευτικό περιβάλλον με τη βοήθεια του οποίου θα αυτενεργήσουν, διαμορφώνοντάς το μόνοι/ες τους, ενώ παράλληλα θα διαμορφώσουν την ταυτότητά Σελίδα 6 από 38

7 τους και την ταυτότητα της τάξης τους (Kalantzis & Cope 2009: 38). Η «εικονική τάξη» φιλοδοξεί να γίνει ο χώρος όπου οι ομάδες των μαθητών θα αντικαταστήσουν τον μονόλογο του δασκάλου, εργαζόμενοι αυτόνομα και συνεργατικά πάνω σε ένα δομημένο περιβάλλον (Kalantzis & Cope 2009: 45). Στο νέο αυτό περιβάλλον οι μαθητές/τριες θα γνωρίσουν ο ένας τον άλλον βαθύτερα και θα συντάξουν ένα κοινά αποδεκτό «συναισθηματικό» συμβόλαιο, όπου θα θέσουν τους όρους συνύπαρξης στην ομάδα και θα αναλάβουν δεσμεύσεις για την καλύτερη συνεργασία τους (Καμαρινού 199: 45). Το συμβόλαιο όμως δε θα συνταχθεί στο κενό, αλλά με τη βοήθεια οκτώ ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων, που θα λειτουργήσουν σαν γνωστικά εργαλεία για την υποβοήθηση της ανακάλυψης των αντιλήψεων των παιδιών και την οικοδόμηση της νέας γνώσης. Με τη συμπλήρωση και ανάλυση των ερωτηματολογίων, καθώς και με τη δημιουργία του forum ανταλλαγής ιδεών και προτάσεων, επιχειρείται να γίνει μια πρώτη προσπάθεια να συντάξουν τα παιδιά πραγματολογικά κείμενα που περιγράφουν, εξηγούν και αξιολογούν την κοινωνική πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, στο παρόν σενάριο θα επιχειρηθεί να παραχθούν κείμενα ανάπτυξης εννοιών (με τα ερωτηματολόγια). Σκοπός αυτής της δράσης είναι να βοηθήσει τους μαθητές/τριες να περάσουν σταδιακά από το επίπεδο της απλής δήλωσης μιας θέσης στο επίπεδο της διαλεκτικής σύνθεσης αντίθετων απόψεων (Ματσαγγούρας 2001: ). Τέλος, με τη δημιουργία του forum ανταλλαγής απόψεων οργανώνεται και τεκμηριώνεται επίσημα η κοινή γνώση, σε μια διαδικασία που μοιάζει με την εκδοτική δραστηριότητα. Το «εκδοτικό προϊόν» που προκύπτει είναι ρητή, εξωτερικευμένη, κοινή, κοινωνική γνώση (Kalantzis & Cope 2009: 49). Με τη σύνταξη ημερολογίου της τάξης επιχειρείται η σύνταξη ενός αφηγηματικού κειμένου. Οι ψυχολόγοι που ασχολούνται με τον αφηγηματικό (narrative) λόγο υποστηρίζουν ότι ως έκφραση ο αφηγηματικός λόγος είναι το χαρακτηριστικό του Homo Sympolificus (συμβολοποιού ανθρώπου), τον οποίο διακρίνει η ικανότητα και Σελίδα 7 από 38

8 η αγάπη να εκφράζεται με τη μορφή μύθου. Αυτή η ενδογενής ικανότητα και τάση του ανθρώπου για τον μύθο εξηγεί το γεγονός ότι συναντούμε μύθους σε όλους τους πολιτισμούς. Παράλληλα, o Bruner υποστηρίζει ότι ένα από τα δύο είδη σκέψης είναι το αφηγηματικό (narrative mode of thinking), που προσδίδει νόημα στην κοινωνική πραγματικότητα αφηγηματοποιώντας την ανθρώπινη δράση. Τέλος, οι ψυχολόγοι προσθέτουν ότι το παιδί χρησιμοποιεί τα αφηγηματικά σχήματα στην πορεία ανάπτυξης της εγω-ταυτότητάς του. Με αυτή την έννοια η αφήγηση δεν είναι απλώς μέσο έκφρασης αλλά είναι κυρίως όργανο οικοδόμησης της πραγματικότητας και της προσωπικής ταυτότητας (Μασταγγούρας 2001: 344). Τέλος, επιχειρείται να συνδεθεί η εικονική τάξη με την υλική υπόσταση του σχολείου, μέσω του καταλόγου της βιβλιοθήκης. Τα παιδιά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν ένα νέο εργαλείο, όπως το λογιστικό φύλλο, για να εντοπίζουν βιβλία που τους ενδιαφέρουν και στη συνέχεια να τα δανείζονται από τη βιβλιοθήκη του σχολείου. Σε όλη αυτή την προσπάθεια η αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στην εκπαιδευτική διαδικασία επιτρέπει τη μετάβαση από το δασκαλοκεντρικό στο μαθητοκεντρικό μοντέλο της διερευνητικής μάθησης, μέσα από την αναζήτηση της γνώσης στις πηγές. Στο σύνολό τους οι δραστηριότητες αυτές αποσκοπούν στη συνοικοδόμηση κειμένων υβριδικού τύπου όπως η αφήγηση με αφηγηματικές ενδείξεις και η επιστολή με επιχειρηματολογικές λειτουργίες (Χατζηλουκά - Μαυρή 2009: 120). Οι εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τ.Π.Ε. που συνδυάζουν ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες, αλληλεπίδραση των μαθητών με τις πηγές, αυτενέργεια των μαθητών στην πορεία του μαθήματος και διαθεματικότητα, τείνουν να μεγιστοποιούν τα οφέλη της τεχνολογίας στη σχολική τάξη. Οι διδακτικές δραστηριότητες που προτείνονται αποσκοπούν στο να δημιουργήσουν μέσα στην τάξη συνθήκες επικοινωνιακής χρήσης της γλώσσας, διεγείροντας το ενδιαφέρον των μαθητών και μαθητριών, εξασφαλίζοντας τη συμμέτοχή τους σε κάτι Σελίδα 8 από 38

9 που τους αρέσει. Οι μαθητές συνθέτουν τις πληροφορίες και εξάγουν συμπεράσματα, ενώ γίνονται οι ίδιοι υπεύθυνοι για το μαθησιακό αποτέλεσμα της δραστηριότητάς τους. Αναλύουν, αναστοχάζονται, αξιολογούν το περιεχόμενο των ευρημάτων, τις διαδικασίες που ακολούθησαν και τις εμπειρίες που αποκόμισαν, δίνοντας έμφαση, όχι μόνο στο αποτέλεσμα, αλλά και στην αξία της διαδικασίας στη δόμηση της γνώσης (Κουφόπουλος & Μούκα 2004: 594). Οι διαπροσωπικές σχέσεις ευνοούνται, καθώς κατά τη διεκπεραίωση των δραστηριοτήτων οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν την ευκαιρία να ανταλλάσουν γραπτά αλλά και προφορικά σκέψεις και απόψεις μεταξύ τους, αλλά και με τον δάσκαλο ή τη δασκάλα τους (Χαραλαμπόπουλος & Χατζησαββίδης 1997: 70-72). Με βάση τα παραπάνω, η πρόταση του δημιουργού του παρόντος σεναρίου έχει ως στόχο τον προσανατολισμό των μαθητών/τριών στις πληροφορίες που τους οδηγούν στην οικοδόμηση των γνώσεων μέσα από την κατάλληλη διδακτική επεξεργασία. Τέλος, οι θεωρητικές αρχές του πλαισίου αυτού αναγνωρίζουν τις δυνατότητες των μαθητών για ενεργητική επεξεργασία των δεδομένων. Για τον λόγο αυτό δίνουν έμφαση στην ενεργή διαδικασία οικοδόμησης νοημάτων. Ο/Η εκπαιδευτικός στην όλη αυτή διαδικασία διευκολύνει παρά κατευθύνει την εξέλιξη της δραστηριότητας (Σολωμονίδου 2006: 38). Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Ειδικότερα, επιχειρείται οι μαθητές/τριες να αποκτήσουν γνώσεις για τον κόσμο, για τη γλώσσα και να καλλιεργήσουν γραμματισμούς πέρα από αυτούς που τους προσφέρει το σχολικό εγχειρίδιο αλλά και να ασχοληθούν με δραστηριότητες που γίνονται μέσα στην τάξη με κεντρικό άξονα το βιβλίο. Συγκεκριμένα: Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιχειρείται: Σελίδα 9 από 38

10 Να γνωρίσουν καλύτερα τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές τους. Να χρησιμοποιούν το αναλογικό και ψηφιακό ρολόι, ώστε να ελέγχουν, να επαληθεύουν και να επεξηγούν τον χρόνο. Να σχεδιάζουν τις δραστηριότητές τους και να οργανώνουν τον χρόνο τους σύμφωνα με το ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου. Να πραγματευτούν και να συζητήσουν βασικές έννοιες που καθορίζουν την ποιότητα της σχολικής ζωής, όπως «η συμφωνία», «ο σεβασμός», «η εργασία», «η ισότητα», «η εξουσία», «οι συγκρούσεις», «η ντροπή» και «η φιλία».. Να προάγουν και να οικοδομούν θετικά συναισθήματα. Να ενθαρρυνθούν να χρησιμοποιούν τα ηλεκτρονικά μέσα για την καταγραφή των απόψεών τους και τη δημιουργία διαλόγου. Να ενθαρρυνθούν στο να εκφράζουν διακριτικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη σχολική τους ζωή. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιχειρείται: Να καλλιεργήσουν τον προφορικό τους λόγο (απαντητική ικανότητα, αναδιήγηση και διατύπωση γνώμης). Να αναγνωρίζουν τους διαφορετικούς σκοπούς της ανάγνωσης (αναζήτηση πληροφορίας, επίλυση προβλήματος, απόλαυση και ψυχαγωγία). Να αναγνωρίζουν ένα μονοτροπικό από ένα πολυτροπικό κείμενο. Γραμματισμοί Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιχειρείται: Να εξοικειωθούν με το περιβάλλον ενός site. Να μπορούν να χρησιμοποιούν το πληκτρολόγιο. Σελίδα 10 από 38

11 Nα εξοικειωθούν με τη χρήση των υπερσυνδέσεων. Να μπορούν να αντλούν την κατάλληλη πληροφορία μέσα από μια ιστοσελίδα. Να εξοικειωθούν με τη χρήση του κειμενογράφου. Να εξοικειωθούν με τη χρήση διαδικτυακής εφαρμογής δημιουργίας σύννεφου λέξεων WordItOut. Διδακτικές πρακτικές Οι διδακτικές πρακτικές συνοψίζονται στο Ε. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Η αφετηρία του σεναρίου λαμβάνεται από την ύλη του αναγνωστικού «Γλώσσα Β Δημοτικού», τεύχος α, και συγκεκριμένα από τις σελίδες 6-9 της εισαγωγικής ενότητας με τίτλο «Τώρα που ανοίγεις αυτό το βιβλίο» όπου οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται να γνωρίσουν το βιβλίο, τη δομή και τους ήρωές του. Από την ύλη του αναγνωστικού «Γλώσσα Β Δημοτικού», τεύχος α, και συγκεκριμένα από τις σελίδες της ενότητας 16 με τίτλο «Νιώθω», καθώς και από την ύλη του αντίστοιχου Τετραδίου Εργασιών, τεύχος β, σελίδες όπου οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους, να βρουν τα αντίθετα συναισθήματα και να χρησιμοποιήσουν ουσιαστικά, επίθετα και ρήματα για να εκφράσουν αυτά που αισθάνονται. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το σενάριο συνδέεται με τα ισχύοντα στο σχολείο μιας και μπορεί να αποτελέσει τμήμα και συμπλήρωμα των δραστηριοτήτων που προτείνει το σχολικό εγχειρίδιο. Παράλληλα, το σενάριο καλλιεργεί μια ποικιλία από γραμματισμούς που δε Σελίδα 11 από 38

12 θεραπεύει το κλασικό βιβλίο, ενώ παράλληλα δεν ξεφεύγει κι από τους στόχους και τους σκοπούς του Αναλυτικού Προγράμματος. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Ο κύριος στόχος της χρήσης των ΤΠΕ στο συγκεκριμένο σενάριο είναι η ενεργοποίηση των μαθητών και των μαθητριών κατά τη διαδικασία της μάθησης. Το σενάριο μέσω των γνωστικών εργαλείων που χρησιμοποιεί παρέχει πολλαπλές ευκαιρίες για εξερεύνηση, πειραματισμό και συνεργασία μεταξύ των ομάδων των μαθητών. Κείμενα Μπρενιφιέ, Ο. & Μπεναλιά, Φ «Η Συμβίωση! Τι είναι;: Συμφωνία», Εκδόσεις Καστανιώτης. Μπρενιφιέ, Ο. & Μπεναλιά, Φ «Η Συμβίωση! Τι είναι;: Σεβασμός», Εκδόσεις Καστανιώτης Μπρενιφιέ, Ο. & Μπεναλιά, Φ «Η Συμβίωση! Τι είναι;: Ισότητα», Εκδόσεις Καστανιώτης Μπρενιφιέ, Ο. & Μπεναλιά, Φ «Η Συμβίωση! Τι είναι;: Εξουσία», Εκδόσεις Καστανιώτης Μπρενιφιέ, Ο. & Λεμέτρ, Π «Η Γνώση! Τι είναι;: Σχολείο», Εκδόσεις Καστανιώτης Μπρενιφιέ, Ο. & Μπλοχ, Σ «Τα συναισθήματα! Τι είναι;: Συγκρούσεις», Εκδόσεις Καστανιώτης. Μπρενιφιέ, Ο. & Μπλοχ, Σ «Τα συναισθήματα! Τι είναι;: Φιλία» Εκδόσεις: Καστανιώτης Φύλλα εργασιών 1ο Φύλλο εργασίας Σελίδα 12 από 38

13 2ο Φύλλο εργασίας 3ο Φύλλο εργασίας 4ο Φύλλο εργασίας 5ο Φύλλο εργασίας 6ο Φύλλο εργασίας 7ο Φύλλο εργασίας 8ο Φύλλο εργασίας 9ο Φύλλο εργασίας 10ο Φύλλο εργασίας 11ο Φύλλο εργασίας Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις 1 η & 2 η διδακτικές ώρες Η διδασκαλία του σεναρίου συνδέθηκε με τη διδασκαλία της ενότητας 16 με τον τίτλο «Νιώθω», αλλά και την ευρύτερη ενασχόληση και διερεύνηση των συναισθημάτων στα πλαίσια σχετικών δραστηριοτήτων που εκπονούσαν οι μαθητές και ο εκπαιδευτικός με αφορμή τα συναισθήματα της απώλειας και της θλίψης. Καθώς το σενάριο εφαρμόστηκε στο τέλος της σχολικής χρονιάς κάποιοι από τους βασικούς στόχους του σεναρίου (σχετικοί με τη γνωριμία των μαθητών μεταξύ τους, την περιγραφή προσώπων και την έκφραση των συναισθημάτων) είχαν ήδη επιτευχθεί με δραστηριότητες που έγιναν στην αρχή της σχολικής χρονιάς (φωτογράφιση, αυτοπαρουσίαση μαθητών), κατά τη διδασκαλία της ενότητας 12, Ποπό κόσμος που περνά, του βιβλίου της Γλώσσας και κατά την εφαρμογή άλλων σεναρίων (Παναγιώτης Μοίρας, «Η ζωή στο σκοτάδι», Νεοελληνική Γλώσσα, A τάξη, 2013). Για το λόγο αυτό κρίθηκε απαραίτητο να προσαρμοστεί το σενάριο στις τρέχουσες Σελίδα 13 από 38

14 ανάγκες της τάξης και να τροποποιηθούν (όπως περιγράφονται στην ενότητα Δ) οι αρχικοί στόχοι. Το σενάριο ξεκίνησε με τη γνωριμία των μαθητών με τον διαδικτυακό τόπο: (Τεκμήριο 1). Τεκμήριο 1: Γνωριμία με τον ιστότοπο Στην ολομέλεια και με τη βοήθεια του βιντεοπροβολέα ο εκπαιδευτικός παρουσίασε τον ιστότοπο. Η αρχική συζήτηση που προκάλεσε ο εκπαιδευτικός περιστράφηκε γύρω από τη φράση «εικονική μας τάξη» στην αρχική σελίδα με στόχο την κατανόηση της έννοιας του «εικονικού» από τους μαθητές. Οι μαθητές εξέφρασαν τις ιδέες τους και έδωσαν εξηγήσεις συσχετίζοντας την προς διερεύνηση λέξη με τη λέξη «εικόνα» (τάξη με πολλές εικόνες, εικόνες των μαθητών κι όχι πραγματικοί μαθητές), δίνοντας τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να προσεγγίσει με απλό τρόπο το νόημα της λέξης συνεπικουρούμενος και από το αρχικό κείμενο καλωσορίσματος του ιστότοπου. Η συζήτηση συνεχίστηκε με τις δυνατότητες και τα οφέλη που θα μπορούσε να προσδώσει σε μια τάξη η ύπαρξη μιας παράλληλης εικονικής τάξης (αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά οι δυνατότητες παρέας και συνεργασίας των μαθητών και μετά το τέλος του σχολικού ωραρίου) και στη συνέχεια αποφασίστηκε η διερεύνηση του συγκεκριμένου εργαλείου. Σελίδα 14 από 38

15 Οι μαθητές παρατήρησαν και φάνηκαν να εντυπωσιάζονται από το ψηφιακό ρολόι στη σελίδα καλωσορίσματος του ιστότοπου. Τα σχόλιά τους έδωσαν την ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να ξεκινήσει μια συζήτηση γύρω από τα είδη των ρολογιών και τις δυνατότητες των μαθητών να διαβάζουν τον χρόνο σε αυτά. Παράλληλα, προστέθηκε στα πλεονεκτήματα της εικονικής τάξης η ύπαρξη ενός ρολογιού που δεν σταματάει ποτέ (σε αντίθεση με το ρολόι της τάξης που μένει για μεγάλα χρονικά διαστήματα σταματημένο χωρίς μπαταρία). Η ερώτηση του εκπαιδευτικού για ποιο λόγο να είναι άραγε χρήσιμο στους μαθητές ένα ρολόι στην τάξη τροφοδότησε τη συζήτηση που έδωσε το έναυσμα για τη μετάβαση στη δραστηριότητα του 1 ου φύλλου εργασίας. Ο εκπαιδευτικός ενεργοποίησε την υπερσύνδεση για την επίσκεψη της σελίδας του ιστότοπου με τίτλο «Το πρόγραμμά μας» και οι μαθητές αναγνώρισαν το ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου τους. Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός παρουσίασε στον κεντρικό Η/Υ το ψηφιακό Φύλλο Εργασίας1 και κάλεσε τους μαθητές να προσπαθήσουν να εκτιμήσουν τη διάρκεια των διδακτικών ωρών και των διαλειμμάτων με τη βοήθεια και του προβαλλόμενου Νεραϊδο-ρολογιού. Οι μαθητές, εξοικειωμένοι ήδη με την πληκτρολόγηση, ανακοίνωναν τις εκτιμήσεις τους στην ολομέλεια και κατόπιν ένας εκπρόσωπος από κάθε μαθητική ομάδα συμπλήρωνε τη σωστή διάρκεια στον πίνακα με στόχο να συμπληρωθούν οι ζητούμενες τιμές στο ωρολόγιο πρόγραμμα του ψηφιακού φύλλου εργασίας (Τεκμήριο 2). Τεκμήριο 2: Ωρολόγιο πρόγραμμα Σελίδα 15 από 38

16 Η διαδικασία στην ολομέλεια έδωσε την ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να βοηθήσει τους μαθητές, ώστε να μπορούν να εκτιμούν τον χρόνο και να ελέγχουν τις εκτιμήσεις τους. Επίσης φάνηκε ότι για πρώτη φορά οι μαθητές συνειδητοποίησαν την ακριβή διάρκεια των διδακτικών ωρών και των διαλειμμάτων που μέχρι τώρα μόνο διαισθητικά αντιλαμβάνονταν (μεγάλο διάλειμμα-μικρό διάλειμμα). 3 η & 4 η διδακτικές ώρες Στόχος του εκπαιδευτικού για την επόμενη δραστηριότητα ήταν, όπως προτείνει και ο συγγραφέας του διδακτικού σεναρίου, η διαπραγμάτευση βασικών εννοιών που σχετίζονται με τη σχολική ζωή και την καθημερινότητα των μαθητών στο σχολείο. Για τον σκοπό αυτό ο συγγραφέας προτείνει να χρησιμοποιηθεί η εφαρμογή της συνεργατικής γραφής TitanPad, όπου οι μαθητικές ομάδες θα μπορούσαν να αποτυπώσουν από μία ή δύο λέξεις που σκέφτονται σχετικά με το σχολείο. Κατά την εφαρμογή του σεναρίου επιλέχθηκε οι μαθητές να καθοδηγηθούν περισσότερο από τον εκπαιδευτικό σχετικά με τη διερεύνηση των βασικών εννοιών που προαναφέρθηκαν για να διευκολυνθεί ο προσανατολισμός τους σε ένα μεγαλύτερο φάσμα εννοιών που απαρτίζουν τη σχολική ζωή. Για το λόγο αυτό, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της διδασκαλίας ο εκπαιδευτικός δημιούργησε το αρχείο «eikones» που περιλαμβάνει εικονοποιημένες σχετικές έννοιες (το φύλλο περιλαμβάνεται στο συνοδευτικό υλικό του σεναρίου). Η 3 η διδακτική ώρα ξεκίνησε με την προβολή της αρχικής σελίδας του ιστότοπου στην ολομέλεια της τάξης με τη βοήθεια του κεντρικού Η/Υ και του βιντεοπροβολέα. Ο εκπαιδευτικός παρότρυνε τους μαθητές να δώσουν τις απαντήσεις τους στο ερώτημα «Σχολείο! Τι είναι;» που αποτελεί μια από τις ενότητες του συγκεκριμένου ιστότοπου. Οι μαθητές ανακοίνωσαν ελεύθερα τις ιδέες τους και ο εκπαιδευτικός σε ρόλο γραμματέα τις κατέγραφε. Καθώς διαπιστώθηκε ότι πολλές από τις ανακοινώσεις των μαθητών (π.χ. καρέκλες, θρανία κ.λπ.) δεν Σελίδα 16 από 38

17 αφορούσαν τις έννοιες που είχαν τεθεί ως στόχος διερεύνησης του παρόντος σεναρίου, αποδείχθηκε εξαιρετικά χρήσιμη η χρησιμοποίηση του αρχείου «eikones», το οποίο ο εκπαιδευτικός πρόβαλε με τη βοήθεια του βιντεοπροβολέα. Η συζήτηση για το τι παρουσίαζαν οι εικόνες έφερε στο προσκήνιο έννοιες όπως η φιλία, η ισότητα, η πειθαρχία και συναισθήματα, όπως η χαρά ή ο θυμός και εμπλούτισε τη σκέψη των μαθητών. Αυτή θεωρήθηκε η κατάλληλη στιγμή για να παρουσιάσει ο εκπαιδευτικός και τις έννοιες που περιλαμβάνονται στην αναδιπλούμενη λίστα της ενότητας «Σχολείο! Τι είναι;» του ιστότοπου και να επιχειρήσει μια πρώτη προσέγγισή τους με τους μαθητές. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένες έννοιες από τις αναφερόμενες στη λίστα (ισότητα, θυμός) τις είχαν διαπραγματευτεί οι μαθητές κατά την εφαρμογή άλλων σεναρίων (Ειρήνη Τζοβλά, «Είμαι παιδί Έχω δικαιώματα!» Νεοελληνική Γλώσσα, A τάξη, 2014 και Παναγιώτης Μοίρας, «Η ζωή στο σκοτάδι», Νεοελληνική Γλώσσα, A τάξη, 2013). Στα προαναφερόμενα σενάρια οι μαθητές είχαν επίσης εργαστεί με την εφαρμογή δημιουργίας σύννεφων λέξεων wordle και tagxedo. Οι μαθητές κλήθηκαν να εργαστούν στις ομάδες τους και να καταγράψουν στον επεξεργαστή κειμένου όλες εκείνες τις λέξεις που θα αντιπροσώπευαν για εκείνους την έννοια του σχολείου (Τεκμήρια 3,4 & 5). Σελίδα 17 από 38

18 Τεκμήρια 3, 4 & 5: Τι είναι σχολείο; Η εμπειρία των μαθητών στην πληκτρολόγηση και στη διόρθωση των ορθογραφικών λαθών μέσω της αυτόματης διόρθωσης του επεξεργαστή θεωρήθηκε ότι θα τους επέτρεπε να καταγράψουν αρκετές λέξεις χωρίς να υπάρξει υπερβολική σπατάλη πολύτιμου διδακτικού χρόνου. Για τον λόγο αυτό προτιμήθηκε και ο επεξεργαστής κειμένου έναντι του περιβάλλοντος συνεργατικής γραφής που προτείνεται από το σενάριο και που κρίθηκε ότι δεν θα προσέφερε κάτι περισσότερο στην παρούσα φάση. Οι μαθητές γνώριζαν ότι τις λέξεις που θα κατέγραφε η κάθε ομάδα θα έπρεπε να τις επικολλήσει σε μια νέα εφαρμογή δημιουργίας σύννεφου λέξεων που βρισκόταν ανοικτή και ελαχιστοποιημένη στους Η/Υ των μαθητικών ομάδων, τη WordItOut. Η επιλογή της συγκεκριμένης εφαρμογής έναντι των προαναφερόμενων και ήδη γνωστών στους μαθητές έγινε γιατί κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της διδασκαλίας διαπιστώθηκε ότι οι απαραίτητες προσθήκες java και silverlight για το wordle και το tagxedo αντίστοιχα δεν υποστήριζαν πλέον τα λειτουργικά συστήματα των Η/Υ του εργαστηρίου μας πλέον. Η διαδικασία στο WordItOut όμως δεν διέφερε από αυτές που γνώριζαν οι μαθητές και δεν δυσκολεύτηκαν να δημιουργήσουν τα συννεφόλεξά τους, όπως και να ερμηνεύσουν το μέγεθος των λέξεων σε αυτά. Ο Σελίδα 18 από 38

19 εκπαιδευτικός ανέλαβε να συγκεντρώσει τις λέξεις όλων των ομάδων και να δημιουργήσει το συννεφόλεξο όλου του τμήματος (Τεκμήριο 6). Τεκμήριο 6: Συγκεντρωτικό σύννεφο λέξεων 5 η & 6 η διδακτικές ώρες Το τρίτο διδακτικό δίωρο ξεκίνησε με την παρουσίαση στην ολομέλεια του συννεφόλεξου που δημιουργήθηκε από τις επιμέρους εργασίες των ομάδων κατά το προηγούμενο διδακτικό δίωρο. Ακολούθησε συζήτηση και ερμηνεία του νοήματος που κατέχουν ορισμένες από τις λέξεις στη συνείδηση των μαθητών. Επίσης επιχειρήθηκε με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού λεξικού της Πύλης για την ελληνική γλώσσα η ερμηνεία της λέξης «μόρφωση» που διακρίθηκε λόγω του μεγέθους της στο συννεφόλεξο. Η συγκεκριμένη εργασία έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές να κατανοήσουν την ευρύτητα της έννοιας «μόρφωση» και να συμπεριλάβουν μέσα σε αυτή πολλές από τις υπόλοιπες έννοιες που υπήρχαν στο συννεφόλεξο. Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός άνοιξε τον ιστότοπο στην ενότητα «Σχολείο! Τι είναι;» με στόχο να διερευνήσουν οι μαθητές εάν υπάρχουν Σελίδα 19 από 38

20 κοινά σημεία γύρω από την έννοια του σχολείου μεταξύ αυτών και των μαθητώνδημιουργών του ιστότοπου. Διαπιστώθηκε ότι οι απόψεις τους συνέπιπταν μόνο στην έννοια της φιλίας. Οι διαφορετικές όμως προσεγγίσεις στην έννοια του σχολείου που παρουσιάζονταν στον ιστότοπο έδωσαν την ευκαιρία να ξεκινήσει μια συζήτηση για τη σημασία τους και για το αν πράγματι μπορεί να περιλαμβάνονται κι αυτές οι έννοιες στην καθημερινότητα του σχολείου. Προσπεράστηκαν σχετικά σύντομα η έννοια της ισότητας που είχε γίνει αντικείμενο διερεύνησης στην εφαρμογή προηγούμενου σεναρίου (Ειρήνη Τζοβλά, Είμαι παιδί Έχω δικαιώματα! Γλώσσα Α Δημοτικού, 2014) στη συγκεκριμένη τάξη και η έννοια της φιλίας που είχε επισημανθεί από τις μαθητικές ομάδες στην προηγούμενη δραστηριότητα. Έτσι, παρουσιάστηκαν εν συντομία από τον εκπαιδευτικό οι υπόλοιπες έννοιες (η συμφωνία, ο σεβασμός, η εργασία, η ισότητα, η εξουσία, οι συγκρούσεις, η ντροπή), οι οποίες περιλαμβάνονταν στο αναδιπλούμενο παράθυρο και οι μαθητές παρακινήθηκαν να διαλέξουν κάποια από αυτές με στόχο να τη διαπραγματευτούν με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου. Οι μαθητές επέλεξαν την έννοια «συγκρούσεις», γιατί όπως δήλωσαν οι συγκρούσεις τους απασχολούσαν καθημερινά. Ο δημιουργός του σεναρίου προτείνει η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου να γίνει ψηφιακά στους Η/Υ στους οποίους εργάζονται οι ομάδες, αφού πρώτα οι μαθητές συμφωνήσουν στις απαντήσεις τους. Στο σημείο αυτό υπήρξε κάποια διαφοροποίηση στην εφαρμογή του σεναρίου. Επιλέχθηκε να εκτυπωθεί το προτεινόμενο ερωτηματολόγιο και να δοθεί στην κάθε μαθητική ομάδα για να συμπληρωθεί το έντυπο μετά από μια αρχική διαπραγμάτευση που θα επιχειρούσαν οι μαθητές. Σε δεύτερη φάση θα ακολουθούσε μια δεύτερη διαπραγμάτευση σε επίπεδο ολομέλειας και η μεταφορά των τελικών απαντήσεων των μαθητών στο ψηφιακό ερωτηματολόγιο. Οι μαθητές μέχρι το τέλος του διδακτικού χρόνου συνεργάστηκαν μεταξύ τους και κατάφεραν να συμπληρώσουν τα ερωτηματολόγια, τα οποία ανέλαβαν να Σελίδα 20 από 38

21 προσκομίσουν προς συζήτηση οι υπεύθυνοι των ομάδων στην επόμενη ολομέλεια (Τεκμήριο 7 & 8). Τεκμήρια 7 & 8: Συμπλήρωση έντυπου ερωτηματολογίου 7 η & 8 η διδακτικές ώρες Το τέταρτο διδακτικό δίωρο ξεκίνησε με στόχο τη συμπλήρωση του ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου που αφορούσε την έννοια «συγκρούσεις». Εκπρόσωποι των μαθητικών ομάδων κλήθηκαν να δικαιολογήσουν τις απαντήσεις τους στο έντυπο ερωτηματολόγιο και να καταλήξουν σε τελικές απαντήσεις (Τεκμήριο 9). Τεκμήριο 9: Συμπλήρωση ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου Σελίδα 21 από 38

22 Στη συζήτηση που έγινε διαπιστώθηκε ότι πολλές φορές υπήρξαν διαφορετικές απαντήσεις μεταξύ των μαθητικών ομάδων επειδή δεν είχαν κατανοηθεί απόλυτα οι ερωτήσεις. Έτσι, πολλές φορές χρειάστηκε να δοθούν διευκρινίσεις ή και παραδείγματα από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές για να γίνουν απόλυτα κατανοητές όλες οι ερωτήσεις και στη συνέχεια να διαφοροποιηθούν αρκετές από τις αρχικές απαντήσεις των μαθητών. Η δραστηριότητα με τον τρόπο αυτό ήταν αρκετά χρονοβόρα και δεν άφησε το περιθώριο για τη διαπραγμάτευση κάποιας επιπλέον έννοιας. Εντούτοις έδωσε τη δυνατότητα να καταστεί πλήρως κατανοητή η έννοια των συγκρούσεων και βοήθησε αρκετούς μαθητές να μεταβάλλουν την εγωκεντρική τους στάση που ήταν φανερή στην υιοθέτηση των αρχικών τους απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο. Η δραστηριότητα στο σύνολό της (τέσσερις διδακτικές ώρες) έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές να συνεργαστούν και να υιοθετήσουν κοινές απαντήσεις ως αποτελέσματα διαπραγματεύσεων στο επίπεδο της ομάδας. Επίσης, δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να επιχειρηματολογήσουν και να δικαιολογήσουν τις απόψεις τους βελτιώνοντας τον προφορικό τους λόγο. Το πλήθος των εννοιών της ενότητας «Σχολείο! Τι είναι;» και η αναγκαιότητα διαπραγμάτευσής τους, κάποιες δυσκολίες στην κατανόηση των ερωτήσεων του ερωτηματολογίου σε συνδυασμό με τον περιορισμένο διδακτικό χρόνο οδήγησαν στην επιλογή να παραληφθεί η συμπλήρωση του Φύλλου Εργασίας 8 που αφορούσε τη γραπτή αποτύπωση των ιδεών των μαθητών γύρω από την έννοια «Συγκρούσεις» με τη δραστηριότητα να περιορίζεται στην προφορική διαπραγμάτευση της έννοιας. Σελίδα 22 από 38

23 ΣΤ. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Φύλλο Εργασίας 1 Για την πλήρη του μορφή, πατήστε εδώ. Σελίδα 23 από 38

24 Φύλλο Εργασίας 2 Κόλλησε μέσα στην κορνίζα μια φωτογραφία σου. Μετά παρατήρησέ την προσεκτικά και απάντησε στις ερωτήσεις με ολόκληρες προτάσεις. Ποιο είναι το όνομά σου; Ποια είναι η ηλικία σου; Πώς είναι το σώμα σου; (ψηλό, κοντό, λεπτό κτλ.) Πώς είναι τα χαρακτηριστικά του προσώπου σου; Σελίδα 24 από 38

25 Πώς είναι ο χαρακτήρας σου; (ζωηρός, ήσυχος, εύθυμος κτλ.) Με τι σου αρέσει να ασχολείσαι; Σελίδα 25 από 38

26 Φύλλο Εργασίας 3 Συμφωνία! Τι είναι; Σελίδα 26 από 38

27 Φύλλο Εργασίας 4 Σεβασμός! Τι είναι; Σελίδα 27 από 38

28 Φύλλο Εργασίας 5 Σχολική Υποχρέωση! Τι είναι; Σελίδα 28 από 38

29 Φύλλο Εργασίας 6 Ισότητα! Τι είναι; Σελίδα 29 από 38

30 Φύλλο Εργασίας 7 Εξουσία! Τι είναι; Σελίδα 30 από 38

31 Φύλλο Εργασίας 8 Συγκρούσεις! Τι είναι; Σελίδα 31 από 38

32 Φύλλο Εργασίας 9 Ντροπή! Τι είναι; Σελίδα 32 από 38

33 Φύλλο Εργασίας 10 Φιλία! Τι είναι; Σελίδα 33 από 38

34 Σελίδα 34 από 38

35 Φύλλο Εργασίας Βήμα: Επιλέγουμε την «Επεξεργασία» 2. Βήμα: Επιλέγουμε την «Εύρεση» 3. Στο παράθυρο που θα εμφανιστεί γράφουμε τον τίτλο του βιβλίου που μας ενδιαφέρει ή το όνομα του συγγραφέα και πατάμε το κουμπί «Εύρεση». Πηγαίνετε στην καρτέλα Ξένη Λογοτεχνία Παιδική, ακολουθώντας τις οδηγίες βρείτε: α) Το βιβλίο «Ο μικρός Νικόλας έχει προβλήματα» β) Τα βιβλία που έχει γράψει ο ΤΖΑΝΙ ΡΟΝΤΑΡΙ γ) Τα ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ Καλή Επιτυχία Σελίδα 35 από 38

36 Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Το σενάριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μεγαλύτερη τάξη όπου με τα ίδια δεδομένα και υπολογιστικά εργαλεία οι μαθητές και οι μαθήτριες θα μπορούσαν να εμβαθύνουν περισσότερο στα δεδομένα, να προβληματιστούν σχετικά με τις έννοιες που πραγματεύτηκαν και να παραγάγουν κομψότερα κείμενα. Η «Εικονική τάξη» μπορεί να συνοδεύσει τα παιδιά σε όλη τη διάρκεια της σχολικής τους ζωής στο Δημοτικό και να χρησιμοποιηθεί κατάλληλα, αφού ενσωματώσει και άλλα εργαλεία, όπως τη σχολική εφημερίδα, ηλεκτρονικούς χάρτες, διάφορα περιβάλλοντα διαχείρισης περιεχομένου, Web Quests ή ακόμα και το πρόγραμμα διαχείρισης τάξης class Dojo. Τέλος, το μοντέλο της διερευνητικής εργασίας που προτείνει το σενάριο μπορεί να διευρυνθεί και σε άλλους γνωστικούς τομείς και σε μεγαλύτερες τάξεις να είναι λιγότερο καθοδηγούμενο. Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Η εφαρμογή δραστηριοτήτων του σεναρίου «Εικονική Τάξη» έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές να γνωρίσουν εκπαιδευτικές δυνατότητες που τους προσφέρει η τεχνολογία και τα ψηφιακά εργαλεία εμπλουτίζοντας τον τρόπο της έκφρασης και της εργασίας τους στη σχολική καθημερινότητα. Η διαπραγμάτευση εννοιών που σχετίζονται με τη σχολική καθημερινότητα βοηθά τους μαθητές να αντιληφθούν τη σημασία τους και να γνωριστούν καλύτερα μεταξύ τους. Η ενασχόληση των μαθητών με τα ποικίλα θέματα που περιλαμβάνονται στην «Εικονική Τάξη» κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον τους και προσφέρει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να χρησιμοποιήσει τις κατάλληλες δραστηριότητες για την καλλιέργεια του γραπτού και προφορικού λόγου. Η διάρθρωση των δραστηριοτήτων με τρόπο που δεν απαιτεί την εφαρμογή του συνόλου ή δεδομένου πλήθους δραστηριοτήτων για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων περιορίζει το μειονέκτημα της μεγάλης έκτασης του σεναρίου που απαιτεί πολλές διδακτικές ώρες για την πλήρη εφαρμογή του. Για αυτό θα πρέπει να Σελίδα 36 από 38

37 ληφθεί σοβαρά υπόψη και η πρόταση του δημιουργού του σεναρίου να εφαρμοστούν οι δραστηριότητες εκείνες που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα των μαθητών και στους στόχους που έχουν τεθεί για την τάξη. Πρακτική και χρήσιμη είναι η ενσωμάτωση εργαλείων και πληροφοριών στον διαδικτυακό τόπο: ενώ θα πρέπει να προβλεφθούν κατά τον προγραματισμό για την εφαρμογή του σεναρίου οι δυσκολίες που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν οι μαθητές στην κατανόηση του συνόλου των ερωτήσεων του ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ηλιοπούλου, Μ Γράφω σωστά τις σκέψεις μου για τη Β Δημοτικού. Αθήνα: Πατάκης. Κalantzis, M. & Β. Cope Νέες τεχνολογίες και νέα μάθηση. Στο: Κουτσογιάννης, Δ. & Αραποπούλου, Μ. (Επίμ.), Γραμματισμός, νέες τεχνολογίες και εκπαίδευση: Όψεις του τοπικού και του παγκόσμιου. Θεσσαλονίκη: Ζήτη, Καμαρινού, Δ Βιωματική Μάθηση στο Σχολείο. Αθήνα: Εκδόσεις Ιδίας Κουφόπουλος, Ι. & Γ. Μούκα WebQuest: Ένας νέος τύπος εκπαιδευτικής δραστηριότητας που εντάσσει και αξιοποιεί το διαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών και δεξιοτήτων. 4 ο Συνέδριο ΕΤΠΕ, Κυρίδης, Α., Δρόσος, Β., Ντίνας, Κ Η πληροφοριακή Επικοινωνιακή Τεχνολογία στην προσχολική και πρωτοσχολική Εκπαίδευση: Το παράδειγμα της γλώσσας. Αθήνα: Δαρδανός. Ματσαγγούρας, Η Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. Π.Ι., Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας & της Λογοτεχνίας στο Δημοτικό Σχολείο. Αθήνα. Σελίδα 37 από 38

38 Σολωμονίδου, Χ Νέες τάσεις στην εκπαιδευτική τεχνολογία Εποικοδομητισμός και σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Μεταίχμιο Χαραλαμπόπουλος, Α. & Χατζηασαββίδης, Σ Η διδασκαλία της Λειτουργικής χρήσης της Γλώσσας: Θεωρία και Πρακτική Εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Κώδικας. Χατζηλουκά - Μαυρή, Ε Από την επικοινωνιακή κειμενοκεντρική προσέγγιση στην παιδαγωγική του κριτικού γραμματισμού (ή η διδασκαλία του γραπτού λόγου στο δημοτικό σχολείο σήμερα): Η περίπτωση της Κύπρου. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 16, Διατίθεται στον διαδικτυακό τόπο: Ι. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Στο φάκελο με τα συνοδευτικά αρχεία του σεναρίου συμπεριλαμβάνεται το αρχείο: eikones Σελίδα 38 από 38