Researcher, University of Greenwich Scientific Director, Tetras Consultants. Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Transcript

1 ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Οργανωσιακή Κουλτούρα & Αλλαγή Στέφανος Μιχιώτης Researcher, University of Greenwich Scientific Director, Tetras Consultants Περιεχόμενο 1 ης συνάντησης Το σύστημα αντιλήψεων και η επίδρασή του στην οργανωσιακή κουλτούρα Οι περιορισμοί της γραμμικότητας στην διοίκηση Το νέο Παράδειγμα Το βασικό σκεπτικό στην αλλαγή οργανωσιακής κουλτούρας (αλλαγή 2 ης /3 ης τάξης) Χρήσιμα δεδομένα και δεξιότητες για την διευκόλυνση της αλλαγής

2 Η οργανωσιακή κουλτούρα είναι το συνολικό μοτίβο των βασικών παραδοχών που ανακαλύπτει ή αναπτύσσει μια ομάδα ανθρώπων καθώς παλεύει με τα προβλήματά της (για εξωτερική προσαρμογή και εσωτερική ολοκλήρωση) και το οποίο έχει αποδειχθεί λειτουργικά επαρκές, ώστε να διδάσκεται στα νέα μέλη ως ο σωστός τρόπος να αντιλαμβάνονται, σκέπτονται και αισθάνονται σε σχέση μ αυτά τα προβλήματα. Edgar Schein MIT Sloan School of Management

3 Ο μηχανισμός αντίληψης & ερμηνείας της πραγματικότητας Κάθε καινούργιο ερέθισμα που κάνει νόημα για μας, είναι γιατί το συσχετίζουμε με κάποιο οικείο μοτίβο. Αν όμως δεν μπορούμε να το συσχετίσουμε, δεν το κατανοούμε και τότε : το προσπερνάμε, το διερευνούμε (και το ενσωματώνουμε ή το εξαιρούμε) ή αντιδρούμε σ αυτό. Τα ανθρώπινα μοτίβα Λειτουργούν σαν φίλτρα πρόσληψης κι ερμηνείας της πραγματικότητας Αντανακλούν τις βαθύτερες αντιλήψεις μας για τη ζωή και τον θάνατο Έχουν διαμορφωθεί με την προσωπική και συλλογική μας εμπειρία ζωής και εργασίας Σχετίζονται με τα συστήματα αξιών, που ενυπάρχουν σε μας και στο οικογενειακό και εργασιακό περιβάλλον μας. Επηρεάζουν τη στάση μας απέναντι στα διάφορα ερεθίσματα και κυριαρχούν στη λήψη των αποφάσεών μας

4 Πράξεις Η Σκάλα της Αντίληψης Πράττουμε (και προσδοκούμε) σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας Πεποιθήσεις Συμπεράσματα Υποθέσεις Νοηματοδότηση Επιλογή Παρατήρηση Υιοθετούμε πεποιθήσεις για τον κόσμο και τα πράγματα Καταλήγουμε σε συμπεράσματα Κάνουμε υποθέσεις που βασίζονται στο νόημα που έχουμε προσδώσει Χρωματίζουμε, νοηματοδοτούμε την πληροφορία (προσωπικά, πολιτισμικά) Επιλέγουμε, φιλτράρουμε τα ερεθίσματα σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας Παρατηρούμε, προσλαμβάνουμε πληροφορία Σκηνές από χώρους εργασίας & συναναστροφής Πράξεις Πεποιθήσεις Συμπεράσματα Υποθέσεις Νοηματοδότηση Επιλογή Τι θέλετε επιτέλους από μένα κύριε; Επειδή είναι βαρεμένος, την πληρώνω εγώ Ωχ, πάλι ανάποδα θα πάει η μέρα σήμερα Τώρα να δεις που θ αρχίσει να φωνάζει Σαν να έχει κάτι ή ίσως δεν κοιμήθηκε καλά Δες τον κάτι μούτρα πρωί πρωί... Παρατήρηση Ερεθίσματα από την καθημερινότητα

5 Μερικές διοικητικές ςψ ψευδαισθήσεις Μπροστά σε εναλλακτικές λύσεις, οι άνθρωποι αποφασίζουν κι επιλέγουν πάντοτε ορθολογικά, με κριτήρια κόστους-οφέλους Ένα επιτυχημένο μοντέλο συμπεριφοράς μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό και να χρησιμοποιηθεί υποδειγματικά παντού Το κυνήγι της απόδοσης και της ικανότητας οδηγεί πάντοτε στην αποτελεσματικότητα και την επίτευξη του σκοπού Όλες οι σχέσεις μεταξύ παραγόντων, γεγονότων ή καταστάσεων μπορούν να αναχθούν εκ των προτέρων σε αιτιατή βάση Η προσομοίωση της λειτουργίας ενός συστήματος μπορεί να εξασφαλίσει ακριβή πρόβλεψη της συμπεριφοράς του 5 λανθασμένες θεμελιώδεις πεποιθήσεις 1. Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙ ΧΩΡΙΣΤΟΤΗΤΑΣ & ΤΜΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (separateness & fragmentation) 2. ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ (you can only manage what you can measure) 3. Η ΑΝΑΓΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ - ιδίως όταν νοιώθεις ότι τον χάνεις (necessity yof control) 4. Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ (rational choice) 5. Η ΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ (problem solving) & ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΩΝ (defect f tcorrection) )

6 Ένας περίπλοκος κόσμος Η κλασσική διοικητική επιστήμη και η θεωρία συστημάτων προσπαθούν να μελετήσουν τους οργανισμούς εξετάζοντας χωριστά τη συμπεριφορά των μερών τους. Όμως αγνοούν ότι πρόκειται για ενιαία συστήματα κι έτσι υποπίπτουν σε συχνές υπεραπλουστεύσεις ή αίρουν ουσιώδεις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μερών. Ένας πολύπλοκος κόσμος Τα πολύπλοκα συστήματα αποτελούνται από πολλούς και διαφορετικούς συντελεστές (stakeholders tkhld agents, actors), ) που βρίσκονται σε μόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Οι συντελεστές αυτοί προξενούν στο σύστημα συνεχείς αλλαγές καταστάσεων και νέες ανάγκες, από τις οποίες διαρκώς αναδύονται συγκρούσεις.

7 Πολύπλοκος κόσμος Περίπλοκα συστήματα Πραγματικότητα Αναπαράσταση (απλούστευση) Απλά: Κατηγορίες συστημάτων η προβλεψιμότητα είναι πάντοτε δυνατή Περίπλοκα: η προβλεψιμότητα είναι δυνατή υπό όρους απαραίτητη η «καλή λειτουργία» των μερών και η «καλή συνδεσμολογία». Πολύπλοκα: Χαοτικά: οι απλοί κανόνες μεταξύ μερών - περιβάλλοντος δεν προδικάζουν τη συνολική συμπεριφορά ρφ ρ οι σχέσεις είναι το κρίσιμο μέγεθος τα στοιχεία μπορούν να διαφοροποιήσουν τη συμπεριφορά τους ως προς τους κανόνες δίνουν πολύπλοκα και προσαρμοστικά αποτελέσματα κάθε τοπική πρωτοβουλία (θετική ή αρνητική) είναι δυνατό να επηρεάσει το σύνολο κατά μη γραμμικό (μη αναμενόμενο) τρόπο.

8 Τα ανθρώπινα συστήματα ως C.A.S. Οι άνθρωποι: Έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα, ανησυχίες & στόχους. Δημιουργούν και χρησιμοποιούν - αναλόγως των περιστάσεων - πολλαπλές ταυτότητες συχνά αντιφατικές & παράδοξες. Αυτό-οργανώνονται - ιδίως σε έκτακτες συνθήκες - και όταν συνεργούν εθελοντικά πετυχαίνουν περισσότερα. Προσλαμβάνουν την πραγματικότητα, σχετίζονται μεταξύ τους, λαμβάνουν αποφάσεις κι ενεργούν βασισμένοι σε μοτίβα. Η συλλογική συμπεριφορά τους δεν μπορεί να προβλεφθεί εξ αρχής & επακριβώς, αλλά επηρεάζεται από κάποιους ελκυστές. Το ζητούμενο είναι το αποτέλεσμα (ενώ για τις μηχανές η απόδοση). Ιδιότητες Μη Γραμμικών Συστημάτων Ελκυστές (attractors) Σταθεροί Περιοδικοί Παράξενοι ελκυστές Οι ελκυστές της ανθρώπινης ζωής Αυτο-ομοιότητα (fractality) Πιστή και χωρίς τέλος αντιγραφή του κυρίαρχου μοτίβου σε διάφορες κλίμακες Ανάδυση (emergence) Εμφάνιση νέων δυναμικών μοτίβων σε συνθήκες ασυνέχειας και δημιουργία νέας τάξης από το χάος Αυτο-οργάνωση (self-organization) Αίτιο και αποτέλεσμα ενεργοποίησης, επιβίωσης & αυτογωσίας σ ένα συνεχή κύκλο δημιουργίας διατήρησης καταστροφής.