ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Vellum Certificate in Adult Education SYLLABUS. Έκδοση 1.0. Εξεταστέα Ύλη 2015

Transcript

1 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ SYLLABUS Vellum Global Educational Services A.E Έκδοση 1.0 Εξεταστέα Ύλη 2015 Vellum Global Educational Services A.E. Αναγεννήσεως 46 & Αναγνωσταρά 13 / Θεσσαλονίκη / ΤΚ Τηλ.-Fax: info@vellum.org.gr - url:

2 Πνευματικά Δικαιώματα Το παρόν έγγραφο αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της Vellum Global Educational Services Α.Ε. και όλα τα δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα και προστατευμένα από την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή του σχετικού εγγράφου, είτε μέρους είτε όλου, χωρίς την έγγραφη έγκριση της Vellum Global Educational Services Α.Ε.. Η διάθεσή του επιτρέπεται μόνο ως αυτούσιου και για ενημερωτικούς σκοπούς. Αποκήρυξη Ευθυνών H Vellum Global Educational Services Α.Ε. προετοιμάζοντας το παρόν σχήμα πιστοποίησης και διενεργώντας συστηματικούς ελέγχους ώστε να καλύπτει την εγκυρότητα του περιεχόμενού του, καμία ευθύνη δεν φέρει για οποιαδήποτε ζημία προκύψει από την χρήση του παρόντος είτε κατά τμήμα είτε κατά όλο. Το περιεχόμενο του παρόντος είναι δυνατόν να τροποποιηθεί ή καταργηθεί όποτε κριθεί απαραίτητο, και χωρίς προηγούμενη ενημέρωση. Εξεταστέα Ύλη Η εξεταστέα ύλη ανακοινώνεται στο δικτυακό τόπο της Vellum Global Educational Services A.E., ο οποίος είναι και ο μόνος που αναγνωρίζεται από την εταιρεία ως σημείο ενημέρωσης των ενδιαφερομένων. Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 1 από 10

3 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ... 7 Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 2 από 10

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 της Vellum Η αναγκαιότητα της Δια Βίου Μάθησης και εκπαίδευσης κρίνεται πολύ σημαντική καθώς οι σύγχρονες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές προκλήσεις στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον ασκούν σημαντικές πιέσεις για αλλαγές στον εκπαιδευτικό θεσμό. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων στη σύγχρονη κοινωνία θεωρείται εξαιρετικά σημαντικός και αποτελεί το επίκεντρο των θεωρητικών αναζητήσεων και του προβληματισμού της εκπαιδευτικής και ερευνητικής κοινότητας. Ειδικότερα, ο Εκπαιδευτής Ενηλίκων συμμετέχει στον καθορισμό των μαθησιακών στόχων των προγραμμάτων μη τυπικής εκπαίδευσης ενηλίκων και εξειδικεύει τους στόχους στις ανάγκες της εκάστοτε ομάδας των εκπαιδευομένων. Παράλληλα, διευκολύνει τους εκπαιδευόμενους στην απόκτηση των απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων και επιλέγει τις κατάλληλες εκπαιδευτικές μεθόδους και τεχνικές, με κύριο στόχο την επίτευξη των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων. Το ειδικά σχεδιασμένο Πιστοποιητικό έχει διαμορφωθεί με σκοπό την αξιολόγηση των βασικών θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων, τις οποίες οφείλει να κατέχει ένας Εκπαιδευτής Ενήλικων. Ειδικότερα, εξετάζει τις δεξιότητες και τα εφόδια τα οποία οφείλει να κατέχει ο υποψήφιος ώστε να εκτελεί απρόσκοπτα τα καθήκοντα που απορρέουν από την ενασχόλησή του σε α- ντίστοιχα εκπαιδευτικά προγράμματα. Ο εκπαιδευτής ο οποίος έχει εξειδικευθεί στην Εκπαίδευση Ενηλίκων είναι σε θέση: να γνωρίζει τις βασικές αρχές της Εκπαίδευσης Ενηλίκων, να βελτιώσει τις ικανότητες που διαθέτει εφαρμόζοντας αποτελεσματικά τις αρχές Εκπαίδευσης Ενηλίκων, να προσδιορίζει και να εφαρμόζει τις αρχές αποτελεσματικής επικοινωνίας με τους ενήλικους εκπαιδευόμενους και τη δημιουργική επίδραση της ομάδας, να αναγνωρίζει τις ανάγκες των ενήλικων εκπαιδευομένων, να εφαρμόζει τις σύγχρονες αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων κατά το σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση του προγράμματος σπουδών, να επιλέγει τις κατάλληλες στρατηγικές διδασκαλίας / μάθησης, να ενσωματώσει συνεργατικές διαδικασίες μάθησης στο πρόγραμμα σπουδών, Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 3 από 10

5 να αξιοποιήσει τη λειτουργία της αξιολόγησης εφαρμόζοντας στρατηγικές αξιολόγησης του σχεδιασμού προγραμμάτων συνδεδεμένους με τους εκπαιδευτικούς στόχους. Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη συμμετοχή στις εξετάσεις απόκτησης του Πιστοποιητικού είναι: η κατοχή απολυτηρίου Γενικού ή Τεχνικού Λυκείου, ΙΕΚ, ΑΕΙ, ΤΕΙ ή άλλου ι- σοδύναμου τίτλου σπουδών και η γνώση χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών (επεξεργασία κειμένου, υπολογιστικά φύλλα, υπηρεσίες διαδικτύου). Οι κάτοχοι του Πιστοποιητικού ανεξαρτήτως του πρότερου επιπέδου και εμπειρίας στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, διασφαλίζουν τη γνώση σε καινοτόμες εκπαιδευτικές δεξιότητες, οι οποίες έχουν εφαρμογή σε πολλά θεματικά πεδία και δυνητικά θα βελτιώσουν την επαγγελματική ικανότητά τους και θα αναβαθμίσουν την αποτελεσματικότητά τους σε προγράμματα ανοικτής εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης. Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 4 από 10

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ 2.1 Σκοπός Η ανάπτυξη και βελτίωση δεξιοτήτων που οφείλουν να κατέχουν οι νεότεροι αλλά και οι εμπειρότεροι εκπαιδευτές, καθώς και όσα άτομα επιδιώκουν να αποκτήσουν τις απαραίτητες ικανότητες και τα προσόντα των Εκπαιδευτών Ενηλίκων. 2.2 Ομάδα στόχος Το πιστοποιητικό ενδείκνυται για τη στοχευόμενη αξιολόγηση: εκπαιδευτών αποφοίτων τριτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, Στελεχών σε τμήματα Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού, Διευθυντών μονάδων του Ιδιωτικού και ευρύτερου Δημόσιου Τομέα και προσωπικού επιχειρήσεων, οι οποίοι στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους διεξάγουν παρουσιάσεις ή τους αναθέτονται καθήκοντα επιμόρφωσης και κατάρτισης εργαζομένων. 2.3 Δομή του Πιστοποιητικού Το πιστοποιητικό είναι σχεδιασμένο έτσι ώ- στε να αξιολογεί τις δεξιότητες των υποψηφίων στα παρακάτω αντικείμενα: Εισαγωγικές έννοιες Εκπαίδευσης, ιστορική εξέλιξη εκπαιδευτική πολιτική Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων Ομάδα Εκπαιδευομένων - Ομάδες Στόχοι Ο ρόλος του εκπαιδευτή Θεωρητικό πλαίσιο Αρχές Εκπαίδευσης Ενηλίκων Μεθοδολογία Σχεδιασμού Κοινωνικοoικονομικό - Πολιτισμικό πλαίσιο Εκπαιδευτικές μέθοδοι Τεχνικές στην Εκπαίδευση Ενηλίκων Σχεδιασμός μικροδιδασκαλίας Ο υποψήφιος καλείται στα πλαίσια της θεωρητικής εξεταστικής διαδικασίας να απαντήσει σε 10 (δέκα) ερωτήσεις κλειστού τύπου - πολλαπλών επιλογών, αλλά και 5 (πέντε) ανοικτού τύπου - σύντομης ανάπτυξης σε 60 λεπτά. Αντίστοιχα στην πρακτική εξέταση θα κληθεί να παρουσιάσει μια μικροδιδασκαλία εντός 20 λεπτών. Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 5 από 10

7 Κάθε επιμέρους εξέταση αξιολογείται σε μια κλίμακα βαθμολογίας από 0 έως 50 μονάδες. Ο υποψήφιος για να κριθεί επιτυχόντας θα πρέπει να συγκεντρώσει αθροιστικά 80 ή και περισσότερες μονάδες. Στις περιπτώσεις υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ορισμένες από τις οποίες αναφέρονται και στο Ν.3699/2008 (ΦΕΚ 199Α), η εξέταση διεξάγεται κατά περίπτωση όπως περιγράφεται πιο κάτω. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει ο υποψήφιος: 1. Να ενημερώσει έγκαιρα το εξεταστικό κέντρο, για να προβεί στις απαραίτητες ε- νέργειες ως προς τον ειδικό εξοπλισμό που ίσως χρειαστεί να προμηθευτεί, για τον δεύτερο επιτηρητή που θα πρέπει να ορισθεί, καθώς και για την εύρεση ή τον ορισμό του κατάλληλου ατόμου που θα λειτουργήσει ως βοηθός/γραφέας, ο οποίος δεν θα πρέπει να είναι ο καθηγητής του τμήματος. 2. Να προσκομίσει βεβαίωση που χορηγείται με γνωμάτευση Υγειονομικής Επιτροπής ή από Κρατικό Νοσηλευτικό Ίδρυμα ή από το αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο, στην ο- ποία πρέπει να αναγράφεται η πάθηση. Συγκεκριμένα οι εξεταζόμενοι: α. που έχουν σοβαρά προβλήματα ακοής (βαρήκοοι) σε ποσοστό 67% και πάνω εξετάζονται κανονικά με την παρουσία ατόμου που γνωρίζει τη νοηματική μέθοδο για την παροχή οδηγιών και διευκρινήσεων προς τον εξεταζόμενο. β.1 που έχουν ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67% ή είναι αμβλύωπες με ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67%, ή β.2 έχουν κινητική αναπηρία τουλάχιστον 67% μόνιμη ή προσωρινή που συνδέεται με τα άνω άκρα, ή β.3 πάσχουν από σπαστικότατα των άνω άκρων, ή β.4 πάσχουν από κάταγμα ή άλλη προσωρινή βλάβη των άνω άκρων που καθιστά αδύνατη τη χρήση τους για γραφή, ή εξετάζονται σε ξεχωριστή αίθουσα με τη βοήθεια βοηθού/γραφέα. Ο βοηθός γραφέας διαβάζει τις ερωτήσεις και πληκτρολογεί τις απαντήσεις του εξεταζόμενου. Στους μαθητές των περιπτώσεων β.1 έως β.4 παρέχεται επιπλέον χρόνος εξέτασης 30 λεπτών και αν χρειαστεί μικρό διάλειμμα. Για τους μαθητές της περίπτωσης β.1 αν δεν υπάρχει εγκατεστημένο ειδικό λογισμικό (Screen magnification software) τότε μπορούν να χρησιμοποιήσουν επίσης από τα Βοηθήματα των Windows τον Μεγεθυντικό φακό. Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 6 από 10

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ 3.1 Πιστοποιητικό στην Εκπαίδευση Ενήλικων Η εξεταστέα ύλη έχει σχεδιαστεί με σκοπό να αξιολογήσει το θεωρητικό αλλά και το πρακτικό υπόβαθρο του υποψηφίου αναφορικά με τις βασικές έννοιες της Εκπαίδευσης Ενήλικων. 1. Εισαγωγικές έννοιες Εκπαίδευσης, ιστορική εξέλιξη εκπαιδευτική πολιτική 1.1. Δια βίου μάθηση 1.2. Τυπική εκπαίδευση 1.3. Μη τυπική εκπαίδευση 1.4. Άτυπη εκπαίδευση μάθηση 1.5. Ιστορική Εξέλιξη της Δια Βίου Μάθησης στην Ελλάδα 1.6. Πυλώνες της Δια Βίου Μάθησης στην Ελλάδα (επαγγελματική κατάρτιση - γενική εκπαίδευση ενηλίκων) 1.7. Φορείς Δια Βίου Μάθησης στην Ελλάδα 1.8. Δράσεις του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π Έννοια Εθνικού Πλαισίου Προσόντων 2. Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων 2.1. Ορισμός του ενήλικου εκπαιδευόμενου 2.2. Προσδιορισμός των εκπαιδευτικών αναγκών των ενηλίκων σε επίπεδο γνώσεων, ικανοτήτων και στάσεων 2.3. Διαφορά της εκπαίδευσης ενηλίκων σε σχέση με άλλες μορφές εκπαίδευσης που απευθύνονται σε μη ενηλίκους 2.4. Στόχοι προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων 2.5. Χαρακτηριστικά των ενηλίκων εκπαιδευομένων και προϋποθέσεις αποτελεσματικής μάθησης 2.6. Η διαπραγμάτευση των εκπαιδευτικών αναγκών 2.7. Εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι στη μαθησιακή διαδικασία 2.8. Ικανοποίηση εκπαιδευτικών αναγκών 2.9. Εκπαιδευτική διεργασία και εκπαιδευόμενοι 3. Ομάδα Εκπαιδευομένων - Ομάδες Στόχοι Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 7 από 10

9 3.1. Χαρακτηριστικά της ομάδας (δομή, λειτουργία, ρυθμιστικοί κανόνες, ρόλοι, συνοχή, στόχοι) 3.2. Οριοθέτηση ομάδας 3.3. Δυναμική της Ομάδας 3.4. Επικοινωνία μεταξύ των μελών της ομάδας 4. Ο ρόλος του εκπαιδευτή 4.1. Ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων 4.2. Ο ρόλος του εκπαιδευτή στην βιωματική / εμπειρική μάθηση Ενέργειες προετοιμασίας του εκπαιδευτή πριν συναντήσει για πρώτη φορά μία ομάδα 4.4. Προβλήματα προς επίλυση 4.5. Διαχείριση καταστάσεων 4.6. Δεξιότητες εκπαιδευτή 4.7. Προετοιμασία του εκπαιδευτή για την πρώτη συνάντηση με την ομάδα Διαμόρφωση μιας πρώτης «εικόνας» για τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα 4.9. Διαμόρφωση συνεργατικής - υποστηρικτικής διαδικασίας Καθορισμός των στόχων «Συμβόλαιο» με τον οργανισμό, στον οποίο γίνεται η εκπαίδευση Ετοιμασία του χώρου Δημιουργικές τεχνικές αλληλογνωριμίας εκπαιδευτή και εκπαιδευομένων κατά το 1ο Στάδιο λειτουργίας στις εκπαιδευτικές ομάδες εκπαίδευσης ενηλίκων Λειτουργία της ομαδικής άσκησης στη διεργασία Προδιαγραφές για τη σωστή λειτουργία μιας ομαδικής άσκησης Αυτοαξιολόγηση εκπαιδευτή Τα κριτήρια, τα εργαλεία και ο σκοπός της αυτοαξιολόγησης Η ενδιάμεση ή διαμορφωτική αξιολόγηση και η τελική ή συνολική ή απολογιστική αξιολόγηση Τεχνικές αυτοαξιολόγησης των εκπαιδευτών 5. Θεωρητικό Πλαίσιο Αρχές Εκπαίδευσης Ενηλίκων 5.1. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της συμβολικής / αφηρημένης μάθησης 5.2. Οι κυριότερες αρχές της εμπειρικής / βιωματικής μάθησης 5.3. Ο John Dewey και η συμβολή του στη Δια Βίου Μάθηση Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 8 από 10

10 5.4. Η θεωρία της Ανδραγωγικής 5.5. H βασική λειτουργία του εκπαιδευτή ενηλίκων στο πλαίσιο της θεωρίας της ανδραγωγικής 5.6. Η θεωρία της Κοινωνικής Αλλαγής 5.7. Η θεωρία της Μετασχηματίζουσας Μάθησης 5.8. Ο «Κύκλος της Μάθησης» των Kolb και Fry 5.9. Η συνθετική προσέγγιση του Jarvis H κοινωνικοπολιτική διάσταση της φιλοσοφίας του Paulo Freire για την εκπαίδευση 6. Μεθοδολογία Σχεδιασμού Κοινωνικοοικονομικό - Πολιτισμικό πλαίσιο 6.1. Στάδια που περιλαμβάνει ο σχεδιασμός ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στην εκπαίδευση ενηλίκων 6.2. Διαδικασία της διαπραγμάτευσης των εκπαιδευτικών αναγκών των εκπαιδευομένων 6.3. Διατύπωση των στόχων της διδακτικής ενότητας 6.4. Επίπεδα των διδακτικών στόχων 6.5. Η σημασία της στοχοθεσίας στο επίπεδο των στάσεων 6.6. Ο καθορισμός και οργάνωση του περιεχομένου μιας διδακτικής ενότητας 6.7. Η επιλογή εκπαιδευτικών τεχνικών και μέσων 6.8. Αξιολόγηση μιας διδακτικής ενότητας 6.9. Ανασχεδιασμός διδακτικής ενότητας 7. Εκπαιδευτικές μέθοδοι τεχνικές στην Εκπαίδευση Ενηλίκων 7.1. Ενεργητικές- βιωματικές εκπαιδευτικές τεχνικές 7.2. Εκπαιδευτικές τεχνικές που προωθούν την ενεργητική συμμετοχή 7.3. Διαφορές μεταξύ του απλού διαλόγου και της διαλεκτικής προσέγγισης ενός θέματος 7.4. Ερωτήσεις - απαντήσεις 7.5. Συζήτηση (διάλογος διαλεκτική προσέγγιση ενός θέματος) 7.6. Καταιγισμός ιδεών 7.7. Ασκήσεις 7.8. Επίδειξη 7.9. Ομάδες εργασίας Μελέτη περίπτωσης Παιχνίδι ρόλων Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 9 από 10

11 7.12. Προσομοίωση Η τεχνική της εισήγησης Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε τεχνικής 8. Σχεδιασμός και παρουσίαση μικροδιδασκαλίας Έννοια και σκοπός της μικροδιδασκαλίας 8.2. Περιεχόμενα μικροδιδασκαλίας 8.3. Παρουσίαση μικροδιδασκαλίας 8.4. Κριτήρια αξιολόγησης της μικροδιδασκαλίας (εισαγωγή, κατάλληλο περιεχόμενο της διδασκαλίας, χρήση προφορικού λόγου, χρήση γλώσσας του σώματος, εκπαιδευτικές τεχνικές, παιδαγωγικό κλίμα κλπ.) Ειδικότερα, στόχος της παρουσίασης της μικροδιδασκαλίας είναι η αξιολόγηση των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων των εκπαιδευτών αναφορικά με την υλοποίηση της εκπαιδευτικής τους παρέμβασης, εφαρμόζοντας ενεργητικές μεθόδους μάθησης και ενθαρρύνοντας το διάλογο και την κριτική σκέψη, καθώς και αξιολογώντας και ανατροφοδοτώντας την εκπαιδευτική τους πρακτική. 3.2 Προτεινόμενη βιβλιογραφία Το προτεινόμενο υλικό το όποιο καλύπτει το σύνολο της εξεταστικής ύλης περιλαμβάνεται στην ειδική Τράπεζα Θεμάτων του ΕΟΠΠΕΠ: Τράπεζα Θεμάτων, Ερωτήσεις Απαντήσεις, Πιστοποίηση Εκπαιδευτικής Επάρκειας Εκπαιδευτών Ενηλίκων της Μη Τυπικής Εκπαίδευσης, (2014), Αθήνα, Vellum Global Educational Services A.E. Σελίδα 10 από 10