Από τη θεωρία στην πράξη: Φυτοχημική μελέτη της φτέρης Asplenium ceterach L.

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΑΡΜΑΚΟΓΝΩΣΙΑΣ & ΧΗΜΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Από τη θεωρία στην πράξη: Φυτοχημική μελέτη της φτέρης Asplenium ceterach L. Αικατερίνα- Μιχαέλα Τόμου Φαρμακοποιός, M.Sc., Υποψήφια Διδάκτορας Επιβλ. Καθ.: κ Ελένη Σκαλτσά Θεσσαλονίκη 2018

2 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ 1. Ανάδειξη σημασίας φυσικών προϊόντων 2. Φυτοχημική Μελέτη της φτέρης Asplenium ceterach L. 3. Αναφορά των τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν

3 Ελλάδα Έτος Οικογένειες Γένη Είδη Υποείδη Taxa

4 Dimopoulos et al., Vascular plants of Greece. An annotated checklist. Supplement. Willdenowia, 46,

5 Σπάνια & Απειλούμενα Φυτά της Ελλάδας Φοίτος Δ., Κωνσταντινίδης Θ., Καμάρη Γ (Επιμ. Εκδ.). Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλουμένων Ειδών της Ελληνικής Χλωρίδας, Τόμος 1 (Α-D), Ελληνική Βοτανική Εταιρεία, Πάτρα

6 Φυσικά προϊόντα ΕΛΤΑ, «Ελληνικά βότανα»

7

8 1 st Nobel Prize 2015 : Tu Youyou Artemisia annua L. : Artemisin

9 ~ 50 % των φαρμάκων έχουν ως βάση κάποια φυσική ουσία 17.1% Συνθετικάφυσικό φαρμακοφόρο 5.7% φυσικά 27.6% φυσικά ημισυνθετικά 49.6% Συνθετικά Natural Products as Sources of New Drugs from 1981 to Newman D. J., & Cragg G. M. Journal of Natural Products, 2016, 79, Natural Products Branch, National Cancer Institute (USA, Bethesda) σήμερα: 28% των νέων μορίων, που εισάγονται στην αγορά είναι φυσικά προϊόντα ή παράγωγά τους

10 Φυσικά προϊόντα: Πηγή φαρμάκων Compound Artemisinin Paclitaxel Docetaxol Resveratrol Ajmalicine Anthocyanins Vincristine Colchicine Plant species A. annua T. brevifolia T. brevifolia V. vinifera R. serpentina V. vinifera V. minor C. automnale Plant-derived natural products of importance for the pharmaceutical industry Kayser, Planta Med.,84,

11 WHO,2014

12 BMB Rep. 2017;50(3), Personalized Medicine 2014; 11(1), 89-98

13 Ερευνητική Κοινότητα Φυτά και φυσικά προϊόντα ως βάση για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών Δίνουν τη δυνατότητα ανακάλυψης νέων αποτελεσματικότερων φαρμάκων λόγω της μεγάλης ποικιλομορφίας τους και τις μειωμένες ανεπιθύμητες ενέργειες.

14 ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Πορεία Φαρμακογνωστικής Μελέτης: 1. Βιβλιογραφική αναζήτηση φυτών με εθνοφαρμακολογική δράση (Reaxys, Scopus, PubMed,κα.) 2. Συλλογή & Ταυτοποίηση φυτού 3. Ανάλυση της χημικής του σύστασης 4. Ταυτοποίηση δομών των συστατικών 5. Μελέτη φαρμακολογικής δράσης

15 ??? Asplenium ceterach L.

16 3. Λίγες φυτοχημικές μελέτες 2. Χρήση από την αρχαιότητα Θεόφραστος Διοσκουρίδης Νικόλαος Μυρεψός 4. Ελάχιστες βιολογικές μελέτες

17 ΣΚΟΠΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Χημική Ανάλυση φτέρης (Απομόνωση & Ταυτοποίηση δευτερογενών μεταβολιτών) Διερεύνηση χημικού φορτίου των παρασκευασμάτων που χρησιμοποιούνται στη λαϊκή θεραπευτική Σύγκριση του χημικού προφίλ των εκχυλισμάτων με τα παρασκευάσματα Μελέτη βιολογικών δράσεων των παρασκευασμάτων Future Goal

18 Περιγραφή του φυτού Πολυετή φτέρη Φύεται πάνω σε πέτρες και τοίχους Στενόμακρα (3-5 cm) Άνω επιφάνεια: φαιό έως πράσινο χρώμα Κάτω επιφάνεια: λεπιοειδή χρώματος ανοιχτού καστανού Rustyback

19 Δευτερογενείς μεταβολίτες στο γένος Asplenium L. Φλαβονοειδή R 6 R 4 O R 5 O OR7 R 8 R 3 OR 1 OR 2 O Λιγνάνια Τερπένια

20 Υπέργεια τμήματα φτέρης Κυκλοεξάνιο (3x24h) Διχλωρομεθάνιο(3x24h) Μεθανόλη(3x24h) Φυτικά Εκχυλίσματα Charaux-Paris method Κλασματοποιήσεις Οξικού Αιθελεστέρα υπόλειμμα & Βουτανολικό υπόλειμμα MPLC, VLC Απομόνωση δευτερογενών μεταβολιτών Ταυτοποίηση 9 ουσίες TLC CC_Silica gel CC_Sephadex LH-20 RP 18 -HPLC PREP-TLC NMR

21 Συνολικά. Φλαβονοειδή Φαινολοξέα Απλές φαινόλες Καιμπφερολο-3-Ογεντιοβιοσίδης (1) Ε-καφεϊκό οξύ (4) 4-βινυλο-φαινυλο-1-O-β-D-γλυκοπυρανοσίδης (7) Κερκετινο-3-Ογλυκουρονίδιο (2) Χλωρογενικό οξύ (5) προπιονικό οξύ (8) 3-(1-O-β-D-γλυκοπυρανοσυλο-4-υδροξυφαινυλο)- Κερκετινο-3-Ογεντιοβιοσίδης (3) π-κουμαροϋλο-4-ο-β-dγλυκοσίδης (6) 4-β-O-D-γλυκοσυλο-3,4-διυδροξυβενζυλο-αλκοόλη (9)

22 TLC (Thin-layer Chromatography, Χρωματογραφία λεπτής στιβάδας)

23 TLC (Thin-layer Chromatography, Χρωματογραφία λεπτής στιβάδας)

24 CC_Silica gel (Column Chromatography, Χρωματογραφία Στήλης)

25

26 ΚΑΤΕΡΓΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ Αφεψήματα- Έγχυμα Αφέψημα 1 Αφέψημα 2 Αφέψημα 3 Διαδικασία παρασκευής 6 g του φυτού σε περίπου 400 ml Η 2 Ο/ 5 min/ Διήθηση και συμπύκνωση 6 g του φυτού σε περίπου 120 ml Η 2 Ο/5 min/ Διήθηση και συμπύκνωση 6g του φυτού σε περίπου 120 ml Η 2 Ο/ 10 min/ Διήθηση και συμπύκνωση Εκχύλισμα Ι 6 g του φυτού σε περίπου 100 ml διαλύματος EtOH : H 2 O 12: 88. / 5 min/ Διήθηση και συμπύκνωση Εκχύλισμα ΙΙ 6 g του φυτού σε περίπου 100 ml διαλύματος EtOH: H 2 O 50: 50/ 5 min/ Διήθηση και συμπύκνωση Εκχύλισμα ΙΙΙ 6 g του φυτού σε περίπου 100 ml διαλύματος EtOH: H 2 O 70: 30/ 5 min/ Διήθηση και συμπύκνωση Έγχυμα Σε 120 ml ζέοντος Η 2 Ο προστέθηκαν 6 g φυτού/ 2 min.

27 Μετά τη συμπύκνωση, τα δείγματα: Συγχρωματογραφήθηκαν επί λεπτής στιβάδας κυτταρίνης με (CH 3 COOH:H 2 O 30:70) με τις ουσίες 1-9. Αφεψήματα/Έγχυμα: όλες οι ουσίες Αιθανολικά εκχυλίσματα: μόνο φαινολοξέα Έλεχθηκαν φασματοσκοπικά με φάσματα 1 H-NMR, COSY και HSQC. Χλωρογενικό οξύ Καφεϊκό οξύ Όχι π-κουμαροϋλο-γλυκοσίδης Σάκχαρα Επιλέχθηκε το αφέψημα 2 και υποβλήθηκε σε αναλυτική RP18-HPLC με (CH 3 COOH 2%: MeOH 1:1) Κυρίως χλωρογενικό οξύ Πολύ μικρή ποσότητα καφεϊκού οξέος

28 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

29

30 «Εμοί δε το μεν τι των μη ευρημένων εξευρίσκειν, ό,τι και ευρεθέν κρέσσον η ανεξεύρετον, ξυνέσιος δοκέει επιθύμημα τε και έργον είναι και το ημίεργα ες τέλος εξεργάζεσθαι ωσαύτως». Ιπποκράτης Δικό μου έργο είναι να ανακαλύπτω κάτι από αυτά που δεν έχουν ανακαλυφθεί, αφού αυτό, το να ανακαλύπτει κάτι κάποιος είναι καλύτερο από αυτά που δεν έχουν ανακαλυφθεί. Μοιάζει δε σωστό και επιθυμητό και αποτελεί έργο (σκοπός) και αυτά που ναι μισά να τα επεξεργάζεται κάποιος με αυτόν τον τρόπο και για αυτόν τον σκοπό.

31 Θεσσαλονίκη, 2018 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ!!!