ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΠΩΛΗΤΗΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ

Transcript

1 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΠΩΛΗΤΗΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ 1

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΟΨΗ - ABSTRACT... 4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Α: «ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Η/ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ». 17 Α.1 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Η/ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ/ΤΩΝ Α.2 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Η/ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ Α.2.1. Γενική Περιγραφή του περιεομένου και σκοπός του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Α.3 ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ, ΣΕ ΤΕΤΡΑΨΗΦΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΚΛΑΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΣΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΔΙΨΗΦΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ Α.3.1 Αντιστοίιση με ΣΤΕΠ Α.3.2 Αντιστοίιση με ΣΤΑΚΟΔ Α.4 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Η/ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ Α.4.1 Ιστορική αναδρομή και εξέλιξη του επαγγέλματος Α.4.2 Ισύον νομοθετικό πλαίσιο Α.5 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ /ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Α.5.1 Γενική περιγραφή των τάσεων μεγέθυνσης που διαγράφουν στην ελληνική αγορά οι κλάδοι στους οποίους εντάσσονται οι απασολούμενοι στο συγκεκριμένο επάγγελμα Α.5.2 Είδος επιειρήσεων όπου εμφανίζεται κατά κύριο το επάγγελμα και αναπτυξιακή δυναμική του επαγγέλματος Α.6 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Α.6.1 Περιγραφή υπάρουσας κατάστασης της απασόλησης Α.6.2 Τάσεις Α.6.3 Προοπτικές Α.7 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Η /ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΤΑΣΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ Α.7.1 Υφιστάμενες ειδικεύσεις/κατευθύνσεις του επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Α.8 ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ/ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ Α.9 ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΕΣ Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ/ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΝΤΥΠΑ Η ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Η ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ Α.9.1 Συνδικαλιστικές-επαγγελματικές ή επιστημονικές οργανώσεις σετικές με το επάγγελμα Α.9.2 Έντυπα και άλλα μέσα πληροφόρησης Α.9.3 Άλλες πηγές πληροφόρησης Α.10 ΤΥΠΙΚΕΣ Η ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ/ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ Α.10.1 Άδειες λειτουργίας Α.10.2 Άδειες εργασίας Α.10.3 Άλλες προϋποθέσεις άσκησης επαγγέλματος ή/και ειδικότητας... Σφάλμα! Δεν έει οριστεί σελιδοδείκτης. Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (Ο.Ε.Ε.Κ.) ΕΧΕΙ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΒΕΙ ΣΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ, ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ «ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ» (ΧΩΡΙΣ ΒΕΒΑΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ). ΌΠΩΣ ΠΡΟΑΝΑΦΕΡΘΗΚΕ, ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ «ΠΩΛΗΤΗ ΛΙΑΝΙΚΗΣ» ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΣΠΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΠΩΛΗΤΕΣ: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΠΩΛΗΤΕΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ Α.11 ΤΙΤΛΟΙ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ-ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ Α.11.1 Τίτλοι και θέσεις- διαβαθμίσεις επαγγελματικής ιεραρίας Α.12 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ) Α.13 ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΕΝΟΤΗΤΑ Β: «ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Η/ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ» Β.1 ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ, ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Β2 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ, ΕΥΡΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

3 ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: «ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ, ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ» Γ.1 ΓΝΩΣΕΙΣ Γ.2 ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ & ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: «ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ» ΕΝΟΤΗΤΑ Ε: «ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ, ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ» Ε.1 ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ Ε.2 ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ Ε.3 ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 94 3

4 ΣΥΝΟΨΗ - ABSTRACT Η παρούσα μελέτη αφορά στην ανάπτυξη του Επαγγελματικού Περιγράμματος «Πωλητής Λιανικής» όπως προτάθηκε και προκηρύθηκε από το ΕΚΕΠΙΣ. Ενώ ο αρικός τίτλος του Επαγγέλματος όπως προτάθηκε ήταν «Πωλητής» κατά την πορεία εκπόνησης του Επαγγελματικού Περιγράμματος, μετά από την έρευνα γραφείου και την εξέταση των δεδομένων της αγοράς εργασίας, τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στην ομάδα εργασίας του Ε.Π. αλλά και τις προτάσεις των εκπροσώπων των εργαζομένων και των εργοδοτών, αποφασίστηκε ότι ο τίτλος που προαναφέραμε «Πωλητής Λιανικής» είναι πιο δόκιμος για την περιγραφή του Επαγγέλματος. Και τούτο διότι οι αλλαγές που έουν επέλθει τα τελευταία ρόνια στην οργάνωση της εργασίας στο εμπόριο έουν διαμορφώσει ένα νέο περιβάλλον στο οποίο συνυπάρουν μικρές και μεγάλες επιειρήσεις με διαφορετικά επιμέρους αρακτηριστικά. Ταυτόρονα καταγράφονται ξεκάθαρες και διακριτές γραμμές όσον αφορά τις λειτουργίες και εργασίες των εργαζομένων σε λιανικό, ονδρικό εμπόριο και στο εμπόριο αυτοκινήτων. Γι αυτό το λόγο, επιλέξαμε το παρόν περίγραμμα να ασοληθεί αποκλειστικά με τον Πωλητή Λιανικής αφού είναι και πολυπληθέστερη ομάδα. Το λιανικό εμπόριο είναι ο κλάδος στον οποίο εργάζεται η μεγάλη πλειοψηφία των απασολουμένων στο εμπόριο (65,3%) και ακολουθούν το ονδρικό εμπόριο (19,1%) και ο κλάδος του εμπορίου, συντήρησης, επισκευής οημάτων (15,6%). Κατόπιν συστηματικής έρευνας το περίγραμμα περιλαμβάνει τρεις κύριες επαγγελματικές λειτουργίες οι οποίες περιγράφουν με πληρότητα το επάγγελμα του πωλητή λιανικής και τα ιδιαίτερα αρακτηριστικά του. Εξυπηρετεί και πληροφορεί τους πελάτες. Υποστηρίζει διοικητικές λειτουργίες του Φροντίζει τη λειτουργία του ώρου και της αποθήκης του 4

5 ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ: ΠΩΛΗΤΗΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ/ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Συγκεντρωτική Παρουσίαση Κύριων και Επιμέρους Επαγγελματικών Λειτουργιών και Εργασιών του Περιγράμματος ΒΑΣΙΚΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΚΕΛ 1: Εξυπηρετεί και πληροφορεί τους πελάτες. ΕΕΛ 1.1: Υποδέεται, εξυπηρετεί και πληροφορεί τους πελάτες του ΕΕ 1.1.1: Υποδέεται και εξυπηρετεί τους πελάτες. ΕΕ 1.1.2: Πληροφορεί τους πελάτες για τα προϊόντα και τις τιμές. ΕΕ 1.1.3:.Ενημερώνει τους πελάτες για προσφορές ΕΕΛ 1.2: Διεκπεραιώνει τις παραγγελίες. ΕΕ 1.2.1: Καταγράφει το περιεόμενο της παραγγελίας. ΕΕ 1.2.2: Επιβεβαιώνει το περιεόμενο της παραγγελίας και ενημερώνει τον πελάτη για τη διαθεσιμότητα του προϊόντος. ΕΕ 1.2.3: Διαειρίζεται τις ταυδρομικές ή ηλεκτρονικές παραγγελίες των πελατών. ΕΕ 1.2.4: Υπολογίζει το αντίτιμο και παραδίδει την παραγγελία στον πελάτη. ΕΕΛ 1.3: Χειρίζεται προβλήματα πελατών Ε.Ε 1.3.1: Χειρίζεται επιστροφές πωληθέντων Ε.Ε 1.3.2: Αναλαμβάνει αλλαγές Ε.Ε 1.3.3: Ενημερώνει τους πελάτες για το service των ΚΕΛ 2: Υποστηρίζει διοικητικές λειτουργίες του ΕΕΛ 2.1: Υποστηρίζει τη δημιουργία και διατήρηση πελατολόγιου. ΕΕ 2.1.1: Καταγράφει τα στοιεία των πελατών. 5

6 ΕΕ 2.1.2: Επικοινωνεί και ενημερώνει τους πελάτες για νέα προϊόντα. ΕΕ 2.1.3: Διαπιστώνει και ενημερώνει τους ανωτέρους του για τον ανταγωνισμό σε προϊόντα και τιμές. ΕΕΛ 2.2: Ενημερώνεται για τα νέα προϊόντα του ΕΕ 2.2.1: Συμμετέει σε σεμινάρια ενημέρωσης νέων ΕΕ 2.2.2: Μελετά τις προδιαγραφές των νέων προϊόντων και τα αρακτηριστικά τους. ΕΕ 2.2.3: Ελέγει την ποιότητα και δοκιμάζει τη λειτουργία των νέων ΕΕΛ 2.3: Συμμετέει στις δημόσιες σέσεις του ΕΕ 2.3.1: Συμμετέει σε εκθέσεις για νέα προϊόντα και τενολογίες. ΕΕ 2.3.2: Προωθεί τα νέα προϊόντα του ΕΕ 2.3.3: Διακινεί έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό με τα προϊόντα. ΚΕΛ 3: Φροντίζει τη λειτουργία του ώρου και της αποθήκης του ΕΕΛ 3.1: Επιμελείται την εικόνα του ΕΕ 3.1.1: Επιβλέπει την καθαριότητα του ώρου του Καταστήματος κατά τη διάρκεια της εργασίας του. ΕΕ 3.1.2: Παραλαμβάνει και τακτοποιεί τα προϊόντα. ΕΕ 3.1.3: Φροντίζει τη διακόσμηση της βιτρίνας του ΕΕΛ 3.2: Διαειρίζεται και διεκπεραιώνει τις προμήθειες. ΕΕ 3.2.1: Παρακολουθεί και ελέγει την κίνηση και την επάρκεια των ΕΕ 3.2.2: Συνεννοείται και συνεργάζεται με το αρμόδιο άτομο για τις προμήθειες. ΕΕ 3.2.3: Διενεργεί απογραφή των ΕΕΛ 3.3: Χειρίζεται τον εξοπλισμό του ΕΕ 3.3.1: Χειρίζεται τον αντικλεπτικό μηανισμό του ΕΕ 3.3.2: Αναγνωρίζει και αντιμετωπίζει τα προβλήματα λειτουργίας του εξοπλισμού του ΕΕ 3.3.3: Επικοινωνεί με τους τενικούς για την αποκατάσταση των βλαβών του εξοπλισμού. 6

7 ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ, ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ Συγκεντρωτική Παρουσίαση των Γνώσεων, Δεξιοτήτων και Ικανοτήτων του Περιγράμματος ΒΑΣΙΚΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: ΠΩΛΗΤΗΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Βασικές Γνώσεις Η/Υ. Γνώσεις Αγγλικής γλώσσας. Γνώσεις Μαθηματικών. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Αναγνώριση στοιειωδών βλαβών και δυσλειτουργιών μηανημάτων. Αρές αναζήτησης προδιαγραφών προϊόντων γνώση προϊόντος. Αρές, κανόνες και μέθοδοι αρειοθέτησης. Βασικές αρές επικοινωνίας και εξυπηρέτησης πελατών. Βασικές αρές νομοθεσίας προστασίας του καταναλωτή. Βασικές αρές δικαίου πώλησης. Βασικές αρές και διαδικασίες εξυπηρέτησης και πληροφόρησης πελατών. Βασικό πλαίσιο κανόνων επαγγελματικής συμπεριφοράς. Βασικοί κανόνες εξυπηρέτησης πελατών μετά την πώληση των Βασικές αρές καταγραφής, συσκευασίας και παράδοσης παραγγελίας. Βασικές προδιαγραφές και κανόνες σύνταξης επιστολών και προσκλήσεων. Βασικές αρές εργονομίας. Βασικές αρές και κανόνες ταξινόμησης προϊόντων Βασικές αρές διακόσμησης βιτρίνας εμπορικού Βασικοί κανόνες συνεργασίας με προϊσταμένους. Βασικοί κανόνες και διαδικασίες απογραφής. 7

8 Γνώση προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου, υπολογιστικών φύλλων, ηλεκτρονικού ταυδρομείου, βάσεως δεδομένων. Γνώσεις προφύλαξης κλοπής και διαείρισης του ζητήματος. Είδη, προδιαγραφές και διαδικασίες προετοιμασίας έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού προβολής Είδη εξοπλισμού εμπορικών καταστημάτων και τρόπος λειτουργίας τους. Επίλυση απλών προβλημάτων λειτουργίας εξοπλισμού Θεσμικό πλαίσιο διαφύλαξης προσωπικών και ευαίσθητων δεδομένων. Θεσμικό πλαίσιο υγιεινής και ασφάλειας Θεσμικό πλαίσιο υγιεινής και ασφάλειας ώρων εργασίας. Πηγές αναζήτησης/ κατηγοριοποίησης/ταξινόμησης πληροφοριών για νέα προϊόντα. Στοιειώδεις Γνώσεις Marketing. Στοιειώδεις Γνώσεις Δημοσίων Σέσεων. Στοιειώδεις γνώσεις λειτουργίας του ανταγωνισμού τιμών και Τυπικές διαδικασίες αντιμετώπισης και ειρισμού προβλημάτων πελατών. Τυπικές διαδικασίες ενημέρωσης νέων Τυπικές διαδικασίες διάγνωσης αναγκών πελατών. Τυπικοί κανόνες διαμόρφωσης τιμοκαταλόγου Τυπικές διαδικασίες διεκπεραίωσης παραγγελίας με ηλεκτρονικό τρόπο. Τυπικοί κανόνες καταγραφής επιστροφών και service εμπορευμάτων Τυπικές διαδικασίες διαμόρφωσης πελατολογίου. Τυπικές διαδικασίες ενημέρωσης πελατών για νέα προϊόντα προσφορές. Τυπικές διαδικασίες ενημέρωσης προϊσταμένων. Τυπικές διαδικασίες οργάνωσης και διεξαγωγής εκθέσεων. Τυπικές διαδικασίες προώθησης Τυπικές διαδικασίες καταγραφής/παρακολούθησης/ελέγου αποθεμάτων. Τυπικές διαδικασίες κατηγοριοποίησης και ομαδοποίησης προϊόντων εμπορικών καταστημάτων. Τρόποι λειτουργίας και ελέγου αντικλεπτικού μηανισμού ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Βασικές αρές merchandizing. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Εφαρμογή βασικών τενικών προώθησης και πώλησης Εφαρμογή τενικών διαπραγμάτευσης. Χρήση έντυπων και ηλεκτρονικών εργαλείων καταγραφής παραγγελίας. Χρήση εργαλείων αρειοθέτησης/ταξινόμησης προϊόντων 8

9 Άνετη ρήση ηλεκτρονικών προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου, ηλεκτρονικού ταυδρομείου. Εφαρμογή τενικών διεκπεραίωσης παραγγελίας με ηλεκτρονικό τρόπο. Ευέρεια στον ειρισμό αντικλεπτικού μηανισμού. Επικοινωνία. Διαείριση ρόνου. Οργανωτικότητα. Κρίση και λήψη απόφασης. Κοινωνική αντίληψη. Ενεργός ακρόαση. Ομαδική εργασία. Πρωτοβουλία ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ Καλή μνήμη Τακτοποίηση πληροφοριών Ευελιξία κατηγοριοποίησης 9

10 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ «Πωλητής Λιανικής» ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ Α 1 η Διαδρομή Απόφοιτοι ΕΠΑΛ,ΤΕΕ Β Κύκλου, στη σετική ειδικότητα τουλάιστον 6 μήνες επαγγελματική εμπειρία. 2 η Διαδρομή Απόφοιτοι Γενικού Λυκείου - Αρική επαγγελματική κατάρτιση για το σύνολο των γνώσεων που αντιστοιούν στις 3 Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες του επαγγέλματος (ΚΕΛ 1, ΚΕΛ 2, ΚΕΛ 3). 3 η Διαδρομή Απόφοιτοι Γενικού Λυκείου Τουλάιστον 1,5 ρόνια Επαγγελματική εμπειρία Συνειζόμενη επαγγελματική κατάρτιση (θεωρία) για τις γνώσεις που αντιστοιούν στις 3 Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες του επαγγέλματος (ΚΕΛ 1, ΚΕΛ 2, ΚΕΛ 3). 4 η Διαδρομή Απόφοιτοι υπορεωτικής εκπαίδευσης-τουλάιστον 5 έτη συναφής επαγγελματική εμπειρία. Συνειζόμενη Επαγγελματική κατάρτιση για το σύνολο των γνώσεων που αντιστοιούν στις 3 Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες του επαγγέλματος (ΚΕΛ 1, ΚΕΛ 2, ΚΕΛ 3) 1. 5 η Διαδρομή Απόφοιτοι ΕΠΑΣ, ΤΕΣ, ΤΕΕ Α Κύκλου ή ισότιμου κύκλου στη σετική ειδικότητα, τουλάιστον 1 ρόνο επαγγελματική εμπειρία. ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ Β 1 Ισύει για όσους εργάζονται ήδη στην παρούσα ειδικότητα. 10

11 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ, ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ Γραπτές και προφορικές εξετάσεις Τεστ πολλαπλών απαντήσεων Εκπόνηση εργασιών Παρατήρηση εκτέλεσης εργασίας ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ Συνέντευξη Παρατήρηση εκτέλεσης εργασίας Αξιολόγηση τενικών δεξιοτήτων ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ: Ειδικά για τις ικανότητες διευκρινίζεται ότι η αξιολόγησή τους είναι ευαίσθητη διαδικασία και ότι μπορούν να εκτιμηθούν αποκλειστικά με την εφαρμογή σταθμισμένων και αξιόπιστων εργαλείων. Διεθνώς για το σκοπό αυτό έουν αναπτυθεί διάφορα ψυομετρικά εργαλεία (τεστ ικανοτήτων). Ένα «τεστ ικανότητας» μετρά μία σετικά ομοιογενή και σαφώς προσδιορισμένη ικανότητα. Τα «τεστ ειδικών ικανοτήτων» μετρούν μία μόνο συγκεκριμένη ικανότητα, ενώ οι «συστοιίες πολλαπλών ικανοτήτων» καταλήγουν σε ένα ατομικό προφίλ, με ξεωριστή βαθμολογία για έναν αριθμό ικανοτήτων. Ενδεικτικά τεστ ικανοτήτων είναι τα εξής: Differential Aptitude Test (DAT) και του General Aptitude Test Battery (GATB), Comprehensive Ability Battery (CAB), SRA Mechanical Aptitude, Minnesota Paper Form Board. 11

12 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι κοινωνικοί συνομιλητές ΓΣΕΒΕΕ, ΓΣΕΕ, ΕΣΕΕ και ΣΕΒ, σε σύμπραξη με τα ερευνητικά ή εκπαιδευτικά τους κέντρα ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ, ΚΕΚ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, ΚΑΕΛΕ και ΙΟΒΕ, ανέλαβαν από το ΕΚΕΠΙΣ να αναπτύξουν 55 επαγγελματικά περιγράμματα μεταξύ των οποίων και το επαγγελματικό περίγραμμα του «Πωλητή» στο οποίο αναφέρεται η έκθεση αυτή. Η συνεργασία των αναδόων φορέων αποβλέπει στην ανάπτυξη και πιστοποίηση «Επαγγελματικών Περιγραμμάτων», στο πλαίσιο της Δια βίου Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και αποτελεί απαραίτητο βήμα για τη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Σύνδεσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με την Απασόληση (ΕΣΣΕΕΚΑ). Με αυτή τη συνεργασία των Κοινωνικών Συνομιλητών επιδιώκεται η ουσιαστική σύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες των εργαζόμενων και των επιειρήσεων και γενικότερα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Η ανάπτυξη του επαγγελματικού περιγράμματος του «Πωλητής» έγινε υπό το συντονισμό του ΚΑΕΛΕ. Υπεύθυνος έργου από την πλευρά του ΚΑΕΛΕ ήταν ο Κόνσολος Αντώνης. Συστάθηκε ομάδα εργασίας στη οποία συμμετείαν εκπρόσωποι των εργαζομένων και εργοδοτών στο συγκεκριμένο επάγγελμα αναλαμβάνοντας το ρόλο των εμπειρογνωμόνων. Ως εμπειρογνώμονες στην ομάδα ανάπτυξης του επαγγελματικού περιγράμματος συμμετείαν οι κ.κ: Βαρβάρα Δότσικα, Παναγιώτης Κυριακούλιας και Δήμητρα Γούναρη. Συντονίστρια της ομάδας ανάπτυξης του επαγγελματικού περιγράμματος ήταν η κα Βάλια Αρανίτου. Το μεθοδολογικό πλαίσιο στο οποίο βασίστηκε η παρούσα μελέτη προσδιορίζεται από τη ευρωπαϊκή και διεθνή βιβλιογραφία αναφορικά με τη μεθοδολογία ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και τα αντίστοια διεθνή επαγγελματικά περιγράμματα και αναπτύθηκε βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών, όπως αυτές προσδιορίζονται στην ΚΥΑ [110998/ (ΦΕΚ 566Β )] για την πιστοποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτων και εξειδικεύονται στους παρακάτω άξονες: Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας. Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας - «προδιαγραφές». Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος/ ειδικότητα. Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων. Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων Γνώσεων, Δεξιοτήτων και Ικανοτήτων. 12

13 Αξιοποιήθηκαν οι παρακάτω μέθοδοι συλλογής πληροφοριών για το επάγγελμα με βάση τις επιστημονικές προδιαγραφές και τη μέθοδο που διαμόρφωσε ειδική επιστημονική επιτροπή την οποία αποτέλεσαν οι Δημουλάς Κων/νος (Υπεύθυνος), Βαρβιτσιώτη Ρένα, Σπηλιώτη Χριστίνα και Τολίδης Γιάννης: Η βιβλιογραφική έρευνα γραφείου, για την επισκόπηση της σετικής με το επάγγελμα βιβλιογραφίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (κλαδικές μελέτες και επαγγελματικές μονογραφίες), τη συγκέντρωση και ανάλυση στατιστικών δεδομένων της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και των στοιείων που διαθέτουν οι επαγγελματικές και επιστημονικές ενώσεις του επαγγέλματος. Μια παραλλαγή της μεθόδου Delphi με βάση ερωτηματολόγιο που συνέταξε η επιστημονική επιτροπή της ένωσης των φορέων. Βάσει του ερωτηματολογίου, η ανάλυση του επαγγέλματος έγινε σε 4 επίπεδα: Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (Επαγγελματικές Δραστηριότητες) Επαγγελματικές Εργασίες Γνώσεις, Δεξιότητες, Ικανότητες Οι συνεντεύξεις με κατόους θέσεων εργασίας βάσει οδηγού συνέντευξης με προεπιλεγμένους άξονες που συνέταξε η επιστημονική επιτροπή της ένωσης των φορέων. Διαδικασίες ανασκόπησης και ανάδρασης με τις επαγγελματικές οργανώσεις των εργαζομένων και των εργοδοτών κατά τη διάρκεια εκπόνησης της μελέτης. Η τελική σύνθεση του εν λόγω Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από το συντονιστή της ομάδας ανάπτυξης του επαγγελματικού περιγράμματος κα. Βάλια Αρανίτου, υπό την εποπτεία των επιστημονικών στελεών του ΚΕΚ-ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, σε τρεις φάσεις από τις οποίες και προέκυψε το τελικό παραδοτέο. Tη συνολική ευθύνη του έργου των 55 επαγγελματικών περιγραμμάτων είε η Ομάδα Πλοήγησης που συγκροτήθηκε από τους Αναδόους φορείς και αποτελείται από τους εξής: Φορέας Επώνυμο Όνομα ΚΕΚ- ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Βαρβιτσιώτη Ρένα ΙΟΒΕ Τορτοπίδης Αντώνης ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ Λιντζέρης Παρασκευάς ΚΑΕΛΕ Κόνσολας Αντώνης ΓΣΕΕ Παπαδόγαμβρος Βασίλης ΣΕΒ Παπαγιάννη Ιωάννα ΓΣΕΒΕΕ Αυλωνίτου Αναστασία ΕΣΕΕ Κόνσολας Αντώνης 13

14 Τον επιστημονικό συντονισμό του συνολικού έργου ανάπτυξης των 55 επαγγελματικών περιγραμμάτων είε επιστημονική ομάδα στην οποία συμμετείαν οι εξής: - Δημουλάς Κώστας - Σπηλιώτη Χριστίνα - Βαρβιτσιώτη Ρένα - Κόνσολας Αντώνης - Τολίδης Γιάννης - Τορτοπίδης Αντώνης The social partners GSEVEE, GSEE, ESEE and SEV, in cooperation with their research institutes and training centers KEK GSEVEE, KEK INE/GSEE, KAELE and IOVE undertook by EKEPIS the development of 55 occupational profiles among which the occupational profile of Salesman to which the present study refers to. The above cooperation aims at the development and accreditation of «Occupational Profiles», in the framework Lifelong Education and Training and it consists an essential step for the operation of the National System of Connecting Vocational Education and Training with Employment (ESSEEKA). The main aim of this Social partners cooperation is the active connection of vocational education and training with the needs of employees and enterprises and generally with the needs of Greek economy and society. The development of the occupational profile of Salesman took place under the co- ordination of KAELE. Responsible for the project on behalf of KAELE was Mr. Konsolas Antonis. In this framework a group of experts was formed where representatives form the employees and employers organisations participated, as experts. In particular: Mrs. Varvara Dotsika, Panagiotis Kyriakoulias and Dimitra Gounari. Coordinator of the working group for the development of the occupational profile was Dr. Valia Aranitis. The present study was developed in the framework structured by the European and international bibliography regarding occupational profile development and international occupational descriptions, based on certain rules defined in the Common Ministry Decision [110998/ (ΦΕΚ 566Β )] regarding occupational profiles accreditation. The above mentioned rules define the sections of the study: Section A: Title and definition of the occupation. Section B: Occupational analysis 14

15 Section C: Knowledge, skills and abilities necessary for occupational practice. Section D: Recommended ways for acquiring the necessary qualifications. Section E: Indicative ways for accessing the necessary knowledge, skills and abilities. On the present study we valorized the following occupational information selection methods based on the scientific standards and method developed by a special scientific committee consisted of Dimoulas Konstantinos (responsible), Varvitsioti Rena, Spilioti Christina and Tolidis Giannis: Bibliographical research for reviewing the relevant bibliography in national and international level, for the collection and analysis of statistical data of the national Statistic Agency and the data owned by the occupational and scientific unions of the occupation. A variation of Delphi method based on a questionnaire developed by the scientific committee of the partners. Occupational analysis was conducted on 4 levels: Key Occupational functions Occupational activities Occupational tasks Knowledge, skills and abilities Interviews with job incumbents based on an interview guide with pre-selected axis, developed by the special scientific committee. Review and feedback processes with the employees and employers organizations during the project. The final synthesis of the occupational profile was conducted by the Coordinator of the working group for the development of the occupational profile Dr. Valia Aranitis under the supervision of the scientific staff of KEK INE/GSEE in three phases by which resulted the final output. The overall responsibility for the project of the 55 occupational Profiles had the Executive Committee which was composed by the contractor organizations who were the following : Organization Surname Name KEK INE/GSEE Varvitsioti Rena IOVE Tortopidis Antonis KEK GSEVEE Lintzeris Paraskevas KAELE Konsolas Antonis GSEE Papadogamvros Vasilis SEV Papagianni Ioanna GSEVEE Avlonitou Anastasia ESEE Konsolas Antonis 15

16 The scientific coordination of the overall project for the development of the 55 occupational profiles was conducted by the scientific group where participated the following: - Dimoulas Kostas - Spilioti Christina - Varvitsioti Rena - Konsolas Antonis - Tolidis Giannis - Tortopidis Antonis 16

17 ΕΝΟΤΗΤΑ Α: «ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Η/ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ» Α.1 Προτεινόμενος Γενικός Τίτλος του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας/των «ΠΩΛΗΤΗΣ ΛΙΑΝΙΚΗΣ» Α.2 Ορισμός του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Α.2.1. Γενική Περιγραφή του περιεομένου και σκοπός του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Ο αρικός τίτλος του Επαγγέλματος όπως προτάθηκε και προκηρύθηκε από το ΕΚΕΠΙΣ ήταν «Πωλητής». Κατά την πορεία εκπόνησης του Επαγγελματικού Περιγράμματος (εφεξής Ε.Π.) και μετά την εξέταση των δεδομένων της αγοράς εργασίας, τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στην ομάδα εργασίας του Ε.Π. αλλά και τις προτάσεις των εκπροσώπων των εργαζομένων και των εργοδοτών, αποφασίστηκε ο τίτλος του περιγράμματος να υποστεί μια σετική επεξεργασία και να διαμορφωθεί ως «Πωλητής Λιανικής». Και τούτο διότι ύστερα από εκτεταμένη έρευνα που στηρίθηκε στη διεθνή βιβλιογραφία αλλά και στο διαδίκτυο, ο Πωλητής είναι μια γενική περιγραφή η οποία ρήζει εξειδίκευσης. Επομένως καταλληλότερος τίτλος είναι ο «Πωλητής Λιανικής». «Πωλητής είναι ο υπάλληλος εμπορικού καταστήματος που εξυπηρετεί τους πελάτες, δείνοντάς τους τα προϊόντα και δίνοντάς τους σετικές πληροφορίες». 2 Στην ελληνική αγορά εργασίας ο πλέον γνωστός όρος που περιγράφει το συγκεκριμένο επαγγέλματα είναι «Πωλητής προϊόντων» όρος ο οποίος περιλαμβάνει όλο το εύρος των προς πώληση Ως Πωλητής Λιανικής ορίζεται ο υπάλληλος εμπορικού καταστήματος λιανικού εμπορίου ο οποίος ασολείται με την πώληση των προϊόντων και την εξυπηρέτηση των πελατών με σκοπό τη διατήρηση των υφισταμένων πελατών και τη δημιουργία νέων. Σκοπός του πωλητή λιανικής είναι η πώληση, η πληροφόρηση και η επεξήγηση του προς πώληση προϊόντος στον καταναλωτή. Με άλλα λόγια αν θεωρήσουμε ότι η πώληση αποτελεί την κορύφωση της όλης διαδικασίας διάθεσης προϊόντων, ο πωλητής λιανικής ασολείται με την ολοκλήρωση της εμπορικής δραστηριότητας. Οι πωλητές λιανικής ασολούνται με την πώληση μιας ευρείας γκάμας προϊόντων σε καταστήματα που ανήκουν στον κλάδο της λιανικής πώλησης και απευθύνονται κατά βάση στο ευρύ κοινό. 2 Μπαμπινιώτης Γ. (1998), Λεξικό Νεοελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας Ε.Π.Ε., Αθήνα σελ

18 Οι πωλητές λιανικής, παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο για την επιβίωση και την ευημερία της επιείρησης στην οποίαν εργάζονται για πολλούς λόγους μεταξύ των οποίων σημαντικότεροι είναι ότι: Συνδέουν την επιείρηση με τους πελάτες της. Αποτελούν την εικόνα αλλά και τα αισθητήρια όργανα της επιείρησης. Υπηρετούν την τελική διαδικασία του προϊόντος από την παραγωγή στον καταναλωτή. Α.3 Αντιστοίιση με το ισύον Σύστημα Ταξινόμησης Επαγγελμάτων, σε τετραψήφια ανάλυση και με το ισύον Σύστημα Ταξινόμησης Κλάδων Οικονομίας, σε τουλάιστον διψήφια ανάλυση Α.3.1 Αντιστοίιση με ΣΤΕΠ 92 Η ταξινόμηση του επαγγέλματος του πωλητή λιανικής βάσει του ΣΤΕΠ 92, υπάγεται σε επίπεδο τριψήφιας ανάλυσης στον κωδικό 532 δηλαδή στους «Πωλητές σε καταστήματα» και ως τετραψήφια ανάλυση στο Α.3.2 Αντιστοίιση με ΣΤΑΚΟΔ Σύμφωνα με τον ΣΤΑΚΟΔ-93 σε διψήφια ανάλυση το συγκεκριμένο επάγγελμα υπάγεται στο κωδικό κλάδου 52 Λιανικό εμπόριο. Αναλυτικά, παρατίθενται παρακάτω όλες οι κατηγορίες ΣΤΑΚΟΔ που υπάγονται στο λιανικό εμπόριο: 5211 Μεγάλα καταστήματα γενικών πωλήσεων, στα οποία υπερισύουν τα τρόφιμα, τα ποτά ή ο καπνός 5212 Παντοπωλεία 5213 Περίπτερα 5214 Καταστήματα γενικών πωλήσεων 5221 Λιανικό εμπόριο φρούτων και λαανικών 5222 Λιανικό εμπόριο κρέατος και προϊόντων κρέατος 5223 Λιανικό εμπόριο ψαριών και θαλασσινών (οστρακοειδή, μαλάκια) 5224 Λιανικό εμπόριο ψωμιού, λοιπών ειδών αρτοποιίας και ζααροπλαστικής εν γένει 5225 Λιανικό εμπόριο οινοπνευματωδών και λοιπών ποτών 5226 Λιανικό εμπόριο προϊόντων καπνού 5227 Λιανικό εμπόριο γαλακτοκομικών προϊόντων 5229 Λιανικό εμπόριο τροφίμων, ποτών και καπνού σε ειδικευμένα καταστήματα μ.α.κ Φαρμακεία 5232 Λιανικό εμπόριο ιατρικών και ορθοπεδικών ειδών 18

19 5233 Λιανικό εμπόριο καλλυντικών και ειδών τουαλέτας 5241 Λιανικό εμπόριο υφαντουργικών προϊόντων 5242 Λιανικό εμπόριο ενδυμάτων 5243 Λιανικό εμπόριο υποδημάτων και δερμάτινων ειδών 5244 Λιανικό εμπόριο επίπλων, φωτιστικών και ειδών νοικοκυριού μ.α.κ Λιανικό εμπόριο ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών συσκευών, καθώς και μουσικών οργάνων και συναφών ειδών 5246 Λιανικό εμπόριο ειδών κιγκαλερίας, ρωμάτων και τζαμιών 5247 Λιανικό εμπόριο βιβλίων, εφημερίδων και αρτικών 5251 Λιανικό εμπόριο ηλεκτρονικών υπολογιστών, περιφερειακού εξοπλισμού υπολογιστών και λογισμικού 5252 Λιανικό εμπόριο κοσμημάτων και ρολογιών 5253 Λιανικό εμπόριο λουλουδιών και φυτών 5254 Λιανικό εμπόριο φωτογραφικών και οπτικών ειδών και οργάνων ακρίβειας 5255 Λιανικό εμπόριο αναμνηστικών και ειδών λαϊκής τένης 5256 Λιανικό εμπόριο τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού 5257 Λιανικό εμπόριο άλλων μηανών και εξοπλισμού γραφείου 5259 Άλλο λιανικό εμπόριο καινούργιων ειδών σε ειδικευμένα καταστήματα μ.α.κ Λιανικό εμπόριο μεταειρισμένων ειδών σε καταστήματα 5271 Λιανικό εμπόριο που διενεργείται από εμπορικούς οίκους μέσω ταυδρομικών παραγγελιών και του διαδικτύου 5272 Λιανικό εμπόριο σε υπαίθρια καταστήματα και αγορές 5279 Άλλο λιανικό εμπόριο που δεν διενεργείται σε καταστήματα 5281 Επισκευή υποδημάτων κάθε είδους και άλλων δερμάτινων ειδών 5282 Επισκευή ηλεκτρικών οικιακών συσκευών και μικροσυσκευών 5283 Επισκευή ρολογιών και κοσμημάτων 5289 Επισκευή λοιπών ειδών ατομικής και οικιακής ρήσης μ.α.κ. 19

20 Α.4 Ιστορική εξέλιξη του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Α.4.1 Ιστορική αναδρομή και εξέλιξη του επαγγέλματος Το επάγγελμα του πωλητή συνδέεται ευθέως με εκείνο του εμπόρου. Και τούτο διότι ο έμπορος είναι εκτός των άλλων και πωλητής των προϊόντων της επιείρησής του. Επομένως, το επάγγελμα του πωλητή κατατάσσεται ανάμεσα στις αραιότερες ασολίες του ανθρώπου. Η ιστορία του εμπορίου, εξελίσσεται παράλληλα με την ιστορία της ανθρωπότητας. Το εμπόριο συνδέεται με την έναρξη της επικοινωνίας ανάμεσα στους λαούς κατά τους προϊστορικούς ρόνους. Οι εμπορικές συναλλαγές ήταν η κύρια δυνατότητα επικοινωνίας των προϊστορικών ανθρώπων, οι οποίοι αρικά αντάλλασαν αγαθά μεταξύ τους πριν από την εισαγωγή της καινοτομίας του νομίσματος. Υπάρουν στοιεία της ανταλλαγής πετρωμάτων και πυρόλιθου από την λίθινη ακόμα εποή. Οι μεγάλης ακτίνας εμπορικοί δρόμοι εμφανίστηκαν αρικά στη 3 ιλιετία π.χ., όταν οι Σουμέριοι στη Μεσοποταμία είαν συνάψει εμπορικές σέσεις με πολιτισμούς της Ινδίας. Οι Φοίνικες, διάσημοι έμποροι θάλασσας, ταξίδευαν πέρα από τη Μεσόγειο, φτάνοντας ως το μακρινό Βορρά και τη Μεγάλη Βρετανία για την αναζήτηση πηγών κασσίτερου προκειμένου να κατασκευάσουν το αλκό. Για αυτόν το λόγο καθιέρωσαν τις εμπορικές αποικίες τις οποίες οι Έλληνες αργότερα αποκάλεσαν εμπόρια. Από την αρή του ελληνικού πολιτισμού μέρι την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στο 5 ο μ.χ. αιώνα, ένα οικονομικά προσοδοφόρο εμπόριο ήταν η μεταφορά καρυκευμάτων στην Ευρώπη από την Άπω Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Στη συνέεια, το ρωμαϊκό εμπόριο επέτρεψε στην αυτοκρατορία του να ακμάσει. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία παρήγαγε ένα σταθερό και ασφαλές δίκτυο μεταφορών που επέτρεψε την αποστολή των εμπορικών αγαθών ωρίς το φόβο της πειρατείας. Από τον 8ο έως τον 11ο αιώνα, οι Βίκινγκ ανέπτυξαν το εμπόριο καθώς έπλεαν από τη Σκανδιναβία προς τη Δυτική Ευρώπη. Η ανσεατική ένωση ήταν μια συμμαία των εμπορικών πόλεων που διατήρησαν ένα εμπορικό μονοπώλιο πέρα από το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Ευρώπης και της Βαλτικής, μεταξύ του 13 ου και του 17 ου αιώνα. Στα μέσα του 15 ου αιώνα, ο Βάσκο ντε Γκάμα ξαναξεκίνησε το ευρωπαϊκό εμπόριο καρυκευμάτων. Το εμπόριο καρυκευμάτων ήταν σημαντικής οικονομικής σπουδαιότητας. Τα καρυκεύματα έφταναν στην Ευρώπη από απόμακρα εδάφη και μερικά από αυτά ήταν πολυτιμότερα πολλές φορές ακόμα και από τον ρυσό. Η ανακάλυψη των νέων ωρών κατά τον 16 ο αιώνα αποδεικνύεται πολύ σημαντική για την ανάπτυξη του εμπορίου, καθώς νέοι διέξοδοι προσφέρονται και νέα αγαθά εισάγονται στην Ευρώπη. Με την εκδήλωση της βιομηανικής επανάστασης στο τέλος του 18 ου αιώνα, αυξάνεται η παραγωγή εμπορευμάτων και κατ επέκταση η ανάπτυξη του εμπορίου πολλαπλασιάζεται. Στο επίπεδο του λιανικού εμπορίου οι πρώτες μορφές που αυτό διεξάγεται συνδέονται με την υπαίθρια αγορά, δηλαδή τις εμποροπανηγύρεις. Εδώ, οι έμποροι εξέθεταν τα προϊόντα τους και εφοδίαζαν τα 20

21 νοικοκυριά της εποής. Παράλληλα υπήρε και η μορφή του πλανόδιου πωλητή ο οποίος σε ατομικό επίπεδο προωθούσε τα εμπορεύματά του από περιοή σε περιοή. Με την δημιουργία των πόλεων εμφανίστηκε το στεγασμένο εμπόριο, όταν δηλαδή οι έμποροι άρισαν να στεγάζουν τις δραστηριότητές τους και να πωλούν τα εμπορεύματα τους σε μόνιμη στέγη «μαγαζί» ή «εμπορικό κατάστημα». Στα μέσα του 19 ου αιώνα άρισαν να εμφανίζονται ειδικά καταστήματα όπως εκείνα των σιδηρικών κ.ά. Μέρι τότε κυριαρούσαν τα καταστήματα γενικού εμπορίου και κυρίως οι αγορές και οι εμποροπανηγύρεις. Στο τέλος του 19 ου αιώνα τα καταστήματα λιανικού εμπορίου αρίζουν σταδιακά να αναμορφώνονται και να διαθέτουν ποικιλία εμπορευμάτων που διαιρούνται σε κατηγορίες όπως τρόφιμα, είδη επίπλωσης, οικιακά σκεύη κλπ. Αργότερα εμφανίζονται τα μεγάλα καταστήματα που στηρίζονται στις σύγρονες μεθόδους εμπορίας Το πρώτο πολυκατάστημα ιδρύθηκε στη Γαλλία και μετά ακολούθησαν ο Καναδάς, η Μ. Βρετανία και οι Η.Π.Α. Τα μεγάλα μαγαζιά εμφανίστηκαν πολύ νωρίτερα σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το πρώτο μεγάλο μαγαζί δημιουργήθηκε στις αρές του 19 ου αιώνα: πρόκειται για το «Les Trois Quartiers» που ιδρύθηκε το 1829, ενώ ακολούθησαν το «Le Bon Marché» (1852), το «Le Printemps» (1865) και το «La Samaritaine» (1869) 3. Η σύγρονη αντίληψη για τη πώληση στο λιανικό κατάστημα είναι ότι πώληση σημαίνει εξυπηρέτηση του πελάτη. Κάθε πώληση έει ως τελικό σκοπό όι την παραώρηση ενός προϊόντος αλλά την κάλυψη μιας ανάγκης ή μιας επιθυμίας του καταναλωτή. Ο τελευταίος αποδέκτης του προϊόντος πριν αυτό φτάσει στον τελικό καταναλωτή είναι ο λιανοπωλητής. Ο λιανοπωλητής είναι ίσως το σημαντικότερο στοιείο του εμπορικού κυκλώματος και αποτελεί την κυρίαρη φιγούρα στα εμπορικά κανάλια διανομής. Το εμπόριο στον Ελλαδικό ώρο, έει μια μακρά ιστορία που ξεκινά την 3 η ιλιετία. Οι Έλληνες από πολύ νωρίς εξοικειώθηκαν με τη θάλασσα και ρησιμοποίησαν την ναυτιλία για να μεταφέρουν τα προϊόντα τους σε μακρινούς τόπους. Στην αραιότητα, το εμπορικό δαιμόνιο οδήγησε τους Έλληνες να ιδρύσουν αποικίες σε όλα τα παράλια της Μεσογείου, με αποτέλεσμα το ελληνικό εμπόριο να κατακτήσει ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. Σε όλη την μακρόρονη ιστορία τους, οι Έλληνες δεν έπαψαν ποτέ να ασολούνται με το εμπόριο ακόμα και σε δύσκολες για το έθνος περιόδους (όπως π.. στη μακραίωνη τουρκική κατοή, όπου οι Έλληνες έμποροι πλούτισαν, δημιούργησαν εμπορικό στόλο και ρήματα, τα οποία πολλοί διέθεσαν για την επανάσταση). 3 Αρανίτου Β. (2006), Το μικρό εμπόριο στην μεταπολεμική Ελλάδα. Η πολιτική μιας αμφίβολης επιβίωσης, Παπαζήσης, Αθήνα, σελ. 21

22 Τα εμπορικά καταστήματα εμφανίστηκαν στη Αθήνα στα μέσα του 19 ου αιώνα με τη συγκρότηση του αστικού ώρου και τον καταμερισμό λειτουργιών και ρήσεων γης. Τα μεγάλα μαγαζιά δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα μεταπολεμικά, με σετική καθυστέρηση δηλαδή, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές ώρες όπου εμφανίστηκαν από τον δέκατο ένατο αιώνα. Στην Αθήνα, πρωτοεμφανίζονται μετά το 1945 και, μάλιστα, γύρω από την περιοή της Ομόνοιας. Τα κυριότερα από αυτά είναι: το «Μινιόν» στα Χαυτεία, ο «Λαμπρόπουλος» στην Αιόλου, ο «Κατράντζος» στην αρή της Πανεπιστημίου. Ο μεγάλος αριθμός των εργαζομένων, οι πολυώροφες εγκαταστάσεις, η πληθώρα των εμπορευμάτων και, συνεπώς, των απασολούμενων κεφαλαίων, διαφοροποιούν τα μεγάλα μαγαζιά από τα μικρά. Κυλιόμενες σκάλες, διαφορετικά τμήματα, προσωπικό με ιδιαίτερη ενδυμασία, όλα αυτά συνθέτουν ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον από το γνώριμο του παραδοσιακού μαγαζιού. Σε οργανωτικό επίπεδο υπάρουν υπηρεσίες απόλυτα ανεξάρτητες η μία από την άλλη, με προϊστάμενους τμημάτων, οι οποίοι αναφέρονται στη διοίκηση. Σε πολλές περιπτώσεις, η διοίκηση είναι πολυπρόσωπη. Ο όρος «μεγάλα μαγαζιά» αποτελεί ουσιαστικά μετάφραση του γαλλικού «grands magasins», ενώ στα ελληνικά ρησιμοποιείται και ο όρος πολυκαταστήματα. Ιστορικά, η επόμενη μορφή λιανικού εμπορίου που εμφανίστηκε στην ελληνική αγορά είναι τα σούπερ μάρκετ. Πρόκειται για καταστήματα στα οποία ισύει η αρή της αυτοεξυπηρέτησης, έουν επιφάνεια πώλησης τουλάιστον 200 τ.μ. με ελάιστο αριθμό δύο ταμειακών μηανών και με 7 από τις 10 κύριες κατηγορίες καταναλωτικών Συνήθως η έκτασή τους κυμαίνεται στα τ.μ. Με τον όρο «συγκεντρωμένο εμπόριο» εννοείται στην παρούσα έρευνα η μετατροπή των πολυκαταστημάτων και των σούπερ μάρκετ σε ανώνυμες εταιρείες, η ύπαρξη υποκαταστημάτων, η επιλογή των συγωνεύσεων και των εξαγορών ως ένας από τους τρόπους ανάπτυξης και, κυρίως, η ύπαρξη ιδιωτικής φίρμας στα προϊόντα και η επιθετική πολιτική τιμών 4. Στη δεκαετία του 70, πρωτοεμφανίζονται οι boutique (μικρά σε μέγεθος καταστήματα) prêt a porter, με ιδιαίτερα προϊόντα και με τον παραδοσιακό τρόπο πώλησης. Κατά τη δεκαετία του 80, εμφανίζονται οι πρώτες επώνυμες φίρμες με ταυτόρονη προσπάθεια των ελληνικών καταστημάτων να επιβάλουν την επωνυμία τους, ενώ τη δεκαετία του 90, εμφανίζονται οι πρώτες πολυεθνικές και οι νέες μορφές εμπορίου. Ο βασικός διαωρισμός στο λιανικό εμπόριο ο οποίος συνηθίζεται σε κάθε ανάλυση λιανικού εμπορίου γίνεται μεταξύ των καταστημάτων που πωλούν είδη διατροφής και όλων των άλλων. Αυτό, διότι ο κλάδος διατροφής παρουσιάζει ιδιαίτερα αρακτηριστικά. Τα σούπερ μάρκετ, για παράδειγμα, ξεκίνησαν αργότερα από τα μεγάλα καταστήματα και είαν εξ αρής μορφή παραπλήσια με αυτή που έουν σήμερα. 4 Αρανίτου Β. (2006), Το μικρό εμπόριο στην μεταπολεμική Ελλάδα. Η πολιτική μιας αμφίβολης επιβίωσης, Παπαζήσης, Αθήνα, σελ. 22

23 Σε πολλές περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες τους δραστηριοποιούντο από πριν στον ώρο του ονδρικού εμπορίου. Α.4.2 Ισύον νομοθετικό πλαίσιο Το νομικό πλαίσιο του δικαίου της λιανικής πώλησης διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα, αυτό που ρυθμίζει την πώληση ως σύμβαση (βασικές ρυθμίσεις της πώλησης ως σύμβασης προκύπτουν από τον Αστικό κώδικα άρθρα 513 επ.) και τα δικαιώματα και τις υπορεώσεις που απορρέουν από αυτή (δίκαιο της πώλησης )και εκείνο που προσδιορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ανάληψη δραστηριότητας στον κλάδο της λιανικής πώλησης (δίκαιο του πωλητή). Με γνώμονα την προστασία του καταναλωτή (Ν.1961/1991 ) σήμερα (Ν.2251/1994 Ν.3587/2007 ΦΕΚ Α152 - Προστασία των καταναλωτών, όπως ισύει ενσωμάτωση της οδηγίας 2005/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου & Συμβουλίου (ΕΕL 149) Φεκ 152 Α / ) το ρυθμιστικό πεδίο της νομοθεσίας διευρύνεται διαρκώς. Οι νόμοι που ισύουν για το επάγγελμα του πωλητή είναι αυτοί που αναφέρονται στα δικαιώματα και την προστασία των εργαζομένων από τον εργοδότη μέσα στο πλαίσιο του εργατικού δικαίου. Ο Νόμος 3043/2002 με Θέμα «Ευθύνη του πωλητή για πραγματικά ελαττώματα και έλλειψη συνομολογημένων ιδιοτήτων» την Εθνική Κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας *( για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις εμπορικές επιειρήσεις όλης της ώρας κοιν.προστασία: 117/ , πράξη κατάθεσης Π.Κ. ΥΠ.Απασ.9/ ) καθώς και από τον Κανονισμό Προσωπικού της κάθε επιείρησης. Α.5 Αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας /δυναμική του επαγγέλματος Α.5.1 Γενική περιγραφή των τάσεων μεγέθυνσης που διαγράφουν στην ελληνική αγορά οι κλάδοι στους οποίους εντάσσονται οι απασολούμενοι στο συγκεκριμένο επάγγελμα. Η εξέλιξη της σημασίας του τομέα του εμπορίου σε απόλυτους αλλά και σε σετικούς όρους στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες, κυριότεροι από τους οποίους είναι η δραστική και συνεής διαφοροποίηση των καταναλωτικών συνηθειών του ελληνικού πληθυσμού, η μετατόπιση των προτιμήσεων από την αγορά παραγόμενων εγώριων προϊόντων σε αντίστοια εισαγόμενα, η ταύτερη αύξηση της κατανάλωσης σε ημιαστικά και αγροτικά κέντρα, οι επενδύσεις των εμπορικών επιειρήσεων σε συστήματα εξυπηρέτησης των καταναλωτών και η διαφήμιση κ.λ.π.. Η μεταβολή στη σύνθεση του ΑΕΠ που επήλθε την τελευταία εικοσαετία και ιδίως η ουσιαστική αύξηση του μεριδίου των υπηρεσιών σε βάρος άλλων παραγωγικών τομέων της οικονομίας (δευτερογενή και πρωτογενή τομέα) αποδεικνύονται και από τη μεγάλη αύξηση της συμμετοής του εμπορίου υποκλάδου 23

24 των υπηρεσιών στο ΑΕΠ. Το εμπόριο μεταξύ αύξησε τη συμμετοή του στο ΑΕΠ κατά 6 περίπου ποσοστιαίες μονάδες, μεταβολή που πλησιάζει το 50% σε σέση με το Αντίθετα, την ίδια περίοδο η συμμετοή της μεταποίησης στο ΑΕΠ όι μόνο δεν διευρύνθηκε, αλλά αντίθετα παρουσίασε μεγάλη πτώση κατά 2,5 περίπου ποσοστιαίες μονάδες. Η συμμετοή της μεταποίησης στο ΑΕΠ ήταν μεγαλύτερη από αυτήν του εμπορίου κατά 3 περίπου ποσοστιαίες μονάδες στις αρές της δεκαετίας του 80. Η υπεροή αυτή του μεταποιητικού τομέα σε ποσοστιαίες μονάδες ΑΕΠ διατηρήθηκε μέρι το Μετά όμως το 1992 το εμπόριο συνεώς υπερτερεί της μεταποίησης σε όρους ΑΕΠ και το 2000 η διαφορά αυτή ξεπέρασε τις 5 ποσοστιαίες μονάδες. Από τα στοιεία της ΕΣΥΕ μέρι και το 2001 προκύπτει ότι το εμπόριο, παράγει ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα τόσο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του τριτογενούς τομέα, όσο και της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της οικονομίας. Αξίζει μάλιστα να επισημανθεί ότι η διεύρυνση της συμβολής του εμπορίου στο ΑΕΠ, παραλληλίστηκε με αντίστοιη συρρίκνωση του μεριδίου της ελληνικής μεταποίησης (2,5 ποσοστιαίες μονάδες στην ίδια περίοδο). Το 1995 το εμπόριο παρήγαγε το 20% του τριτογενούς τομέα και το 13,6% της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της ελληνικής οικονομίας. Τα επόμενα έτη τα ποσοστά αυτά διευρύνθηκαν σταδιακά και το 2001 εκτιμάται ότι έφτασαν το 22% και το 15,4% αντιστοίως. Το 2001 η προστιθέμενη αξία του κλάδου του εμπορίου αυξήθηκε βραδύτερα (7,9%, έναντι 8,6% το 2000), παρέμεινε όμως ο δεύτερος πιο γρήγορα αναπτυσσόμενος κλάδος του τομέα των Υπηρεσιών της ελληνικής οικονομίας (μετά τον τομέα των Μεταφορών και Επικοινωνιών). Από τα στοιεία της ΕΣΥΕ του Δεκεμβρίου - τα οποία ενσωματώνουν τη συμφωνημένη με τη Eurostat αναθεώρηση προς τα πάνω κατά 10% του επιπέδου του ΑΕΠ από το 2000 και μετά - προκύπτει ότι η προστιθέμενη αξία του εμπορίου, ως κλάδου του τριτογενούς τομέα (των υπηρεσιών) αυξήθηκε κατά 2,6% το 2006 (σε σταθερές τιμές). Η αύξηση αυτή, αν και ήταν υψηλότερη εκείνης του τομέα των Υπηρεσιών συνολικά (1,7%), ήταν μικρότερη έναντι του προηγουμένου έτους (3,3%), αλλά και αμηλότερη της αύξησης της συνολικής προστιθέμενης αξίας των τομέων της ελληνικής οικονομίας και του ΑΕΠ. Λόγω των εξελίξεων αυτών, το σετικό μερίδιο του κλάδου του εμπορίου στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία των Υπηρεσιών αυξήθηκε, ενώ ως προς το σύνολο της οικονομίας ελαφρώς υποώρησε στο 14,4% το 2006 από 14,5% το προηγούμενο έτος. Το εμπόριο ήταν το 2006 ο σημαντικότερος κλάδος του τομέα των υπηρεσιών, παράγοντας το 1/5 της αξίας του τομέα. 24

25 Α.5.2 Είδος επιειρήσεων όπου εμφανίζεται κατά κύριο το επάγγελμα και αναπτυξιακή δυναμική του επαγγέλματος. Όλες οι ιδιωτικές επιειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του λιανικού εμπορίου διατηρούν καταστήματα στους παρακάτω κλάδους: Ο Κλάδος του γενικού λιανικού εμπορίου στον οποίο συμπεριλαμβάνονται σούπερ μάρκετπολυκαταστήματα. Κλάδος λιανικού εμπορίου τροφίμων, ποτών, καπνού. Κλάδος λιανικού εμπορίου ένδυσης, υπόδησης, καλλυντικών, ειδών οικιακής ρήσης. Κλάδος λιανικού εμπορίου οικιακών συσκευών. Κλάδος λιανικού εμπορίου ηλεκτρονικών υπολογιστών, μηανών γραφείου και λοιπό λιανικό εμπόριο. Η τάση αύξησης του μεγέθους των επιειρήσεων, ιδιαίτερα στο λιανικό εμπόριο, είναι πλέον επιβεβαιωμένη καθώς, για σειρά ετών, επισημαίνεται η σημασία της συνισταμένης μεγέθους στην αύξηση της απασόλησης των επιειρήσεων. Ωστόσο, τα στοιεία για το έτος 2006, φαίνεται να επιβεβαιώνουν τις διαρθρωτικές μεταβολές στο ώρο του λιανικού εμπορίου και την αύξηση του μεριδίου στην απασόληση των μεγάλων επιειρήσεων και των αλυσίδων εμπορικών καταστημάτων. Για τους λόγους αυτούς επιβάλλεται η νομοθετική ρύθμιση με κάθε διευκρίνιση (όπου αυτό επιβάλλεται) και η οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων και των ενεργειών του ιδιωτικού προσωπικού λιανικών πωλήσεων στα έργα αυτά, ώστε να δύνανται να εξασκήσουν, ωρίς κανενός είδους κωλύματα, τα καθήκοντά τους. Α.6 Απασόληση, τάσεις-προοπτικές Α.6.1 Περιγραφή υπάρουσας κατάστασης της απασόλησης Σύμφωνα με τα τελευταία στοιεία της ΕΣΥΕ για την έρευνα εργατικού δυναμικού κατά το β τρίμηνο του 2007, επιβεβαιώνεται ότι ο τομέας του εμπορίου είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας ο οποίος συμβάλει καθοριστικά στην αύξηση της απασόλησης. Σε όλη την διάρκεια της περιόδου , το εμπόριο αναδεικνύεται ως ο κυριότερος κλάδος απασόλησης, καθώς οι άλλοι δύο σημαντικοί τομείς απασόλησης, η γεωργία και η μεταποίηση, παρουσιάζουν σημαντική μείωση του αριθμού των απασολουμένων. Το 1993, το εμπόριο συγκέντρωνε το 15,8% της συνολικής απασόλησης, η γεωργία-αλιεία το 21,3% και 15,6%, ενώ το 2007 το εμπόριο συγκεντρώνει ποσοστό 17,7% της συνολικής απασόλησης, ποσοστό που διατηρείται την τελευταία τριετία. Το 2007, ο κλάδος 25

26 του εμπορίου παρείε απασόληση σε περίπου άτομα, δηλαδή ποσοστό 17,7% της συνολικής απασόλησης. Στον εμπορικό τομέα, περίπου το ¼ όσων εργάζονται είναι νέοι ηλικίας μέρι 29 ετών (24,0%). Η εν λόγω συμμετοή των νέων στην απασόληση του τομέα είναι μεγαλύτερη από τα αντίστοια ποσοστά των νέων στο σύνολο της οικονομίας, καθώς και του τομέα των υπηρεσιών (19,0% και 20,0% αντίστοια). Το 12% των εργαζομένων στον τομέα του εμπορίου είναι εργοδότες, το 27,6% αυτοαπασολούμενοι, το 52,4% μισθωτοί και το 8% συμβοηθούντα μέλη της οικογένειας. Στο σύνολο των μη αγροτικών κλάδων της οικονομίας, το εμπόριο συγκεντρώνει το 29,0% των εργοδοτών, το 34,2% των αυτοαπασολουμένων και το 40,3% των συμβοηθούντων μελών, ενώ μόλις το 14,7% των μισθωτών. Το λιανικό εμπόριο (υποκλάδος 52) είναι ο κλάδος στον οποίο εργάζεται η μεγάλη πλειοψηφία των απασολουμένων στο εμπόριο (65,3%) και ακολουθούν το ονδρικό εμπόριο (υποκλάδος 51, 19,1%) και ο κλάδος του εμπορίου συντήρησης, επισκευής οημάτων (υποκλάδος 50, 15,6%). Σε σέση με το 2006, η συνολική απασόληση στον κλάδο του λιανικού εμπορίου αυξήθηκε κατά άτομα. Η αύξηση της μισθωτής απασόλησης αποτελεί την καλύτερη ένδειξη για τη δυναμική του επαγγέλματος του πωλητή. Το λιανικό εμπόριο απορροφά το 65,3% της απασόλησης του κλάδου. Οι πωλητές αποτελούν το 1/3 (33,6%) των εργαζομένων στο λιανικό εμπόριο, ποσοστό που σε απόλυτους αριθμούς προσεγγίζει τους εργαζόμενους. Στον κλάδο του λιανικού εμπορίου -σε σέση με τον προηγούμενο ρόνο - η συνολική απασόληση αυξήθηκε κατά άτομα πλήρους απασόλησης. Α.6.2 Τάσεις Όπως φαίνεται τόσο η τριτογενοποίηση της οικονομίας μας όσο και η ίδια η τάση ανάπτυξης του εμπορίου στη ώρα μας δημιουργούν μια σημαντική προοπτική ανάπτυξης του επαγγέλματος του πωλητή. Οπωσδήποτε, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε ότι η εισαγωγή των νέων τενολογιών στη λιανική πώληση θα δημιουργήσει μια σειρά αυξημένων απαιτήσεων για τους πωλητές. Η αίσθηση της πώλησης και το ταλέντο της επικοινωνίας δεν θα είναι ικανές προϋποθέσεις να εξασφαλίσουν μία θέση εργασίας στο επάγγελμα. 26

27 Α.6.3 Προοπτικές Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΚΕΠ) το επάγγελμα του πωλητή λιανικής πώλησης δεν έει υποστεί ιδιαίτερο κορεσμό. Αυτό οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι ο τομέας του εμπορίου διευρύνεται συνεώς και αφετέρου στο ότι είναι ένα επάγγελμα που αρακτηρίζεται από μεγάλη κινητικότητα. Η παραπάνω διαπίστωση σετίζεται με το γεγονός ότι το επάγγελμα του πωλητή αποτελεί, αρκετές φορές, το πρώτο στάδιο εισόδου των νέων εργαζομένων στην αγορά εργασίας. Α.7 Υφιστάμενες μορφές άσκησης του επαγγέλματος ή /και της ειδικότητας, τάσεις εξέλιξης Α.7.1 Υφιστάμενες ειδικεύσεις/κατευθύνσεις του επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Όσον αφορά τον τρόπο και τις μεθόδους άσκησης του επαγγέλματος, το προσωπικό των λιανικών πωλήσεων των καταστημάτων, οφείλει να έει προκαθορισμένες εντολές και ειδικές οδηγίες για τα καθήκοντά του ανά θέση ευθύνης, σύμφωνα με τα οριζόμενα από την επιείρηση. Κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, ο πωλητής λιανικής οφείλει να είναι ενδεδυμένος ανάλογα με τη φιλοσοφία του καταστήματος που εργάζεται. Σε περίπτωση που η επιείρηση έει επιλέξει συγκεκριμένο τύπο ένδυσης (στολή) υπορεούται να τη φορά κατά την διάρκεια της εργασίας του και να την φροντίζει επιμελώς. Επιπλέον, οφείλει να τηρεί αυστηρά τους κανόνες ατομικής υγιεινής. Για την επιτυία των πωλήσεων είναι απαραίτητο να έει: Ανάλογη θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση. Ικανότητα περιγραφής των αρακτηριστικών των προς πώληση Ικανότητα επίδειξης των ρήσεων των προς πώληση προϊόντων καθώς και δειγματισμό ποικιλίας από παρεμφερή προϊόντα. Ευγενή και αποτελεσματική εξυπηρέτηση για να είναι και να παραμείνει ανταγωνιστικός. Εξειδικευμένες γνώσεις -πάνω στο αντικείμενό του- για πωλήσεις, κυρίως εκείνων που αφορούν ακριβά η περίπλοκα προϊόντα. Για παράδειγμα, οι πωλητές αυτοκινήτων πρέπει να είναι σε θέση να εξηγήσουν αναλυτικά τα τενικά αρακτηριστικά των διαφόρων μοντέλων, τις προδιαγραφές του κατασκευαστή, τα είδη των επιλογών που υπάρουν, τις οικονομικές διευκολύνσεις και τέλος τα σετικά με την εγγύηση. Ειδικά ο πωλητής λιανικής σε κατάστημα, οφείλει να γνωρίζει τα επιπρόσθετα της πώλησης όπως: Να ειρίζεται το θέμα των επιστροφών η των αλλαγών. Να φροντίζει για τις αποστολές των αγορών. 27

28 Να ασολείται με το μαρκάρισμα των εμπορευμάτων και τις βιτρίνες. Να μεταειρίζεται τους κανόνες ασφαλείας που έει θέσει η επιείρηση. Να είναι ικανός να αντιμετωπίσει τυόν ανάρμοστη συμπεριφορά κάποιου πελάτη. Τέλος δεν πρέπει να αγνοήσουμε τη σημασία του επαγγέλματος για τις επιειρήσεις, αφού οι πωλητές λιανικής συνδέουν την επιείρηση με τους πελάτες της, διαμορφώνοντας, με τη συμβολή τους, την εικόνα της εμπορικής επιείρησης. Α.8 Ποσοτικά και ποιοτικά αρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού που δραστηριοποιείται στο επάγγελμα/ειδικότητα. Το λιανικό εμπόριο απασολεί το 65,3% των εργαζομένων στο εμπόριο. Σύμφωνα το μητρώο επιειρήσεων της ΕΣΥΕ, το 2002, οι επιειρήσεις λιανικού εμπορίου ανήροντο σε Ο αριθμός δε των ατόμων που εργάζονται στις εν λόγω επιειρήσεις είναι εκ των οποίων οι απασολούνται ως πωλητές. Ανάλογα με τον τριψήφιο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στον οποίο δραστηριοποιείται η εκάστοτε επιείρηση, διαφοροποιείται ποσοτικά και ποιοτικά το προσωπικό που απασολεί: Προσωπικό Γενικού Λιανικού Eμπορίου στο οποίο συμπεριλαμβάνονται σούπερ μάρκετπολυκαταστήματα. Προσωπικό Λιανικού Εμπορίου τροφίμων, ποτών, καπνού. Προσωπικό Λιανικού Εμπορίου Ένδυσης, Υπόδησης, Καλλυντικών, Ειδών οικιακής ρήσης. Προσωπικό Λιανικού Εμπορίου Οικιακών Συσκευών. Προσωπικό Λιανικού Εμπορίου Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Μηανών Γραφείου και Λοιπού Λιανικού Εμπορίου. Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με την «Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου 2007» το Λιανικό εμπόριο εμφανίζει παρόμοια κατανομή ως προς το εκπαιδευτικό επίπεδο με αυτήν του εμπορίου συνολικά, ήτοι: Οι 6 στους 10 εργαζόμενους σε όλες τις κατηγορίες των απασολουμένων είναι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το 30,0% των εργοδοτών και το 32,0% των μισθωτών στον τομέα είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το 1/4 των αυτοαπασολουμένων είναι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Παρατηρείται μείωση της απασόλησης της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε όλες τις κατηγορίες των απασολουμένων, καθώς επίσης -σε σέση με το προηγούμενο έτος- μόνο στο λιανικό εμπόριο παρουσιάζεται αύξηση των απασολουμένων με τριτοβάθμια εκπαίδευση. 28

29 Α.9 Συνδικαλιστικές ή επιστημονικές οργανώσεις σετικές με το επάγγελμα/ειδικότητα, έντυπα ή άλλα μέσα πληροφόρησης ή άλλες πηγές Α.9.1 Συνδικαλιστικές-επαγγελματικές ή επιστημονικές οργανώσεις σετικές με το επάγγελμα Σε δευτεροβάθμιο συνδικαλιστικό επίπεδο, οι πωλητές - εμποροϋπάλληλοι οργανώνονται και εκπροσωπούνται παραδοσιακά από την Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΙΥΕ), η οποία ιδρύθηκε το Η ΟΙΥΕ συγκροτείται από πρωτοβάθμια σωματεία εργαζόμενων μισθωτών που παρέουν εξαρτημένη εργασία και αμείβονται ως υπάλληλοι ιδιωτικών βιομηανικών, εμπορικών επιειρήσεων καθώς και επιειρήσεων παροής υπηρεσιών. Η ΟΙΥΕ σήμερα, οργανώνει και εκπροσωπεί τους υπαλλήλους κυρίως στους κλάδους του εμπορίου, της παροής υπηρεσιών, των ναυτιλιακών επιειρήσεων και τουριστικών γραφείων, της καθαριότητας, των επιειρήσεων παροής υπηρεσιών φύλαξης και ασφαλείας, των επιειρήσεων πληροφορικής. Συνολικά η ΟΙΥΕ έει πάνω από 180 πρωτοβάθμια σωματεία κλαδικού η επιειρησιακού τύπου. Οι πωλητές (όπως και όλες οι υπόλοιπες ειδικότητες εργαζομένων στον κλάδο του εμπορίου) οργανώνονται σε τρεις «τύπους» πρωτοβάθμιων σωματείων ως εξής: α) στα αμιγώς τοπικά κλαδικά ή επιειρησιακά σωματεία του Εμπορίου, που ανέρονται σε 38 και έουν εγγεγραμμένα μέλη, β) στα λεγόμενα τοπικά σωματεία ιδιωτικών υπαλλήλων τα οποία ανέρονται σε 35 και έουν εγγεγραμμένα μέλη και γ) στα «μικτά» σωματεία, δηλ. στα τοπικά σωματεία που έουν συνήθως τον τίτλο «σωματείο εμποροϋπαλλήλων και ιδιωτικών υπαλλήλων» τα οποία ανέρονται σε 70 και έουν μέλη. Η παραπάνω ιδιομορφία έει να κάνει με την ιστορική διαδρομή της συγκρότησης των πρωτοβάθμιων σωματείων σε σέση με την οργανωτική δυνατότητα σε τοπικό η επιειρησιακό επίπεδο. Η ΟΙΥΕ συμμετέει σε θεσμούς κοινωνικού διαλόγου και συνεργάζεται συστηματικά με τις εργοδοτικές οργανώσεις που σετίζονται με το επάγγελμα του πωλητή, όπως η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτενών και Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ) και ο Σύνδεσμος Εταιρειών Λιανικής Πώλησης Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ). Οι παραπάνω εργοδοτικές οργανώσεις σε συνεργασία με την ΟΙΥΕ που εκπροσωπεί την πλευρά των εργαζομένων υπογράφουν την Εθνική Κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας των Εμπορικών Επιειρήσεων. Σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, οι εργαζόμενοι στο εμπόριο εκπροσωπούνται από τη διεθνή Ομοσπονδία «UNION NETWORK INTERNATIONAL (UNI)», η οποία δραστηριοποιείται κατά κύριο λόγο σε 15 κλάδους του ευρύτερου τομέα της Παροής Υπηρεσιών και είναι μέλος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ελεύθερων Συνδικάτων. Το κλαδικό τμήμα της UNI, είναι το «UNI COMMERCE 29