ΑΜΦΙΒΙΟΝ. Η ζωή στη Θάλασσα ΔIMHNIAIA ΕΚΔΟΣΗ TOY E ΛΛHNIKOY KENTPOY ΒΙΟΤΟΠΩΝ - ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ

Transcript

1 ΑΜΦΙΒΙΟΝ * u r.. - k i ΔIMHNIAIA ΕΚΔΟΣΗ TOY E ΛΛHNIKOY KENTPOY ΒΙΟΤΟΠΩΝ - ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΕΥΧΟΣ 22 ΔΡΧ. 400 με την υποστήριξη του ΥΠ ΕΧΩΔ Ε ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1998 Η ζωή στη Θάλασσα ' EΓKAINIAΣΘHKE TO K E N T P O Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Η Σ Η Σ ΓΙΑ THN Π Α Ρ Α Κ Τ ΙΑ Ζ Ω Ν Η TO Y ΣΤΡΥΜ ΟΝΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΙ TO Y ΚΟΛΠΟΥ TH Σ ΙΕΡΙΣΣΟΥ K A T E Y Θ Y N Σ E IΣ Γ ια ΤΌ Ν Σχ Εδ Ια ΣΜ Ο ΕΡΓΩΝ KATAPTIΣHΣ Σ E ΘE M A T A Y Γ P O T O Π Ω N XPHM ATOΔOTHΣH THΣ ΔIAXEIPIΣHΣ T Ω N ΠEPIOXΩN (SITES) TOY E Y P Ω Π A ΪK O Y Δ I K T Y O Y N A T U R A 2000 ' ;.. i - ί - T t - -. E P Γ A ΣYΓXPHM ATOΔOTOYM ENA ΑΠΟ TO L IF E -Φ Y Σ H ΣTHN EΛΛAΔA TO ' m m. r ^, J "

2 Γ Εγκαινιάσθηκε το Κέντρο Πληροφόρησης γιa την παράκτια ζώνη του Στρυμονικού Κόλπου και τον Κόλπου της Ιερισσού Φωτ. αρχείο ΕΚΒΥ Σ τη ν Ά σ π ροβάλτα Θ εσ σ αλονίκης, κο ντά σ την α κτή, ιδ ρ ύ θ η κε Κ έντρο Π λη ρ ο φ ό ρ η σ η ς για τη ν π αράκτια ζώνη το υ Σ τρ υ μ ο νικο ύ Κόλπου και το υ Κόλπου τ η ς ίερισσού. Το Κ έντρο δ η μ ιο υ ρ γή θ η κε στο πλαίσιο τω ν δ ρ ά σεω ν το υ έρ γ ο υ Life " Συντονισμ ένες δ ρ ά σ εις για τη διαχείρισ η τη ς π α ρ ά κ τια ς ζώ νης το υ Στρυμονικού Κ όλπ ο υ ", από το Ινσ τιτούτο Α λιευτικώ ν Ε ρευνώ ν (INAAE) το υ Εθνικού Ιδρ ύ μ α το ς Α γ ρ ο τικ ή ς Έ ρ ευ ν α ς και το Ελληνικό Κ έντρ ο Β ιοτόπ ω ν-υ γροτόπων (ΕΚΒΥ) το υ Μ ουσ είου Γουλανδρή Φ υσικής Ιστορίας. Το Κ έντρο εγκα ινιά σ θηκε σ τις 10 Σ επ τεμ β ρ ίο υ 1998 και τη ν εκδήλω σ η χα ιρέτησ α ν, ο κ. Σ. Ν τά φ η ς (ΕΚΒΥ), ο κ. Μ. Κ ο υ τρ ά κη ς (ΙΝΆΛΕ) και ο π ρ ό ε δ ρ ο ς τ η ς Κ ο ινό τη τα ς Ά σ π ροβάλτας, κ. Ά. Φ ραντζής. Επίσης, χα ιρ ετισ μό απ ηύθυναν ο Υ φ υ π ο υ ρ γός Γεω ρ γία ς κ. Β. Γερανίδης, ο Ν ο μ ά ρ χης Θ εσ σ α λονίκης κ. Κ. Π απ αδόπ ουλος, ο κ. Ν. Παπαδάκης, εκπ ρόσ ω π ος το υ Υ π ουργού Μ ακεδον ία ς-θ ρ ά κη ς, ο Ά ντινο μ ά ρ χης Χαλκιδικής και η π ροϊσ τα μένη το υ Τ μ ή μ α τ ο ς Π ερ ιβ ά λλο ντο ς τ η ς Εγνατία Ο δ ό ς Ά.Ε. κ. Έ φ η Β αλιάντζα. Διαβάσθηκαν σ υ γχα ρ ητήριοι χα ιρ ετισ μοί το υ κ. Β. Julien από τη ν XI Γενική Δ ιεύθυνσ η τ η ς Ευρω παϊκής Επ ιτροπής, κα θώ ς και άλλω ν κοινοτικώ ν εκπροσώπων, το υ Υ φ υπ ουργού ΠΕΧΩΔΕ και τη ς κ. Ν ίκης Γουλανδρή, π ρ ο έδ ρ ο υ το υ Δ ιοικητικού Σ υ μ β ο υ λίου το υ ΕΚΒΥ. Σ τη ν εκδήλω σ η π α ρ ευ ρ έθησ α ν β ο υ λ ευ τές, εκπρόσω ποι τω ν Π ερ ιφ ε ρειώ ν Κ εντρ ική ς Μ α κεδονία ς και Άνατο λ ικ ή ς Μ α κεδονία ς & Θ ρ ά κης, τω ν Ν ομαρχιακώ ν Ά υ τοδιοικήσ εω ν Θ εσ σαλονίκης, Σερρώ ν, Χ α λκιδική ς και Καβάλας, τω ν γειτο νικώ ν Δ ήμω ν και Κοινοτήτω ν, το υ Ά ρ ισ το τελείο υ Π α νεπ ιστημίου Θ εσ σ αλονίκης, εκπ ρόσ ω ποι ερ ευ νητικώ ν ινσ τιτούτω ν, τη ς ΠΆΣΕΓΕΣ, επ α γγελματικώ ν φορέω ν, π εριβαλλοντικώ ν οργα νώ σ εω ν και κά τοικο ι τ η ς π εριοχής. H τε λ ε τ ή έ λ η ξ ε με τ η ν ομιλία το υ Δρ. Σ. Β υζαντινόπ ουλου, Γενικού Δ ιευ θ υ ντή το υ ΕΘΙΆΓΕ, ο οπ οίος αναφ έρ θ η κ ε σ την σ π ουδαιότητα τ η ς ίδρυσ ης το υ Κ έντρ ο υ Π λη ρ ο φ ό ρ η σ η ς και στο ιδια ίτερ ο εν δ ια φ έρ ο ν το υ ΕΘΙΆΓΕ για τ η ν προσ τασ ία τω ν π αράκτιω ν οικοσ υσ τημάτω ν. ΑΜΦΙΒΙΟΝ

3 Άποψη του εσω τερικού του Κέντρου, Φωτ. Κ. Θωμόπουλος Σ κο π ός το υ Κ έντρ ου είναι η ενημέρ ω σ η και ευαισ θητοπ οίησ η το υ κοινού για τ ις α ξίες και λ ειτο υ ρ γ ίε ς τ η ς π α ρ ά κτια ς ζώ νης. Α ξίζει να το ν ισ τεί ότι το Κ έντρ ο Π λη ρ ο φ ό ρ η σ η ς είναι το π ρώ το που λ ειτο υ ρ γ ε ί σ την Ε λλάδα απ οκλεισ τικά για τη ν π αράκτια ζώνη. Το Κ έντρ ο σ τεγά ζετα ι σε κ τή ριο που βρίσ κεται σ τον χώ ρο το υ σ χολείου τη ς Α σ π ροβάλτα ς. Το κτή ρ ιο α νακαινίσ τηκε και δ ια μ ο ρ φ ώ θ η κε κα τά λληλα, μ ε χ ρ η μ α το δότησ η από το έρ γ ο Life και από τη ν Κ ο ινότητα Α σ π ροβάλτα ς. Το κτή ρ ιο (85 τ ε τ ρ. μέτρω ν) είναι ισ όγειο με ειδικά δ ια μορφω μένο π ροαύλιο χώ ρο και δίνει τη δυνα τό τ η τα π ρόσ βασης σε ά το μ α με κινητικά π ρ ο β λήμα τα και ηλικιω μένους. ΑΜΦΙΒΙΟΝ L i

4 Ξενάγηση στο εσωτερικό του Κέντρου Σ το Κ έντρο Π λη ρ ο φ ό ρ η σ η ς ο επ ισ κέπ της έχ ει τη ν ευκα ιρία μέσ α από π οικίλες π ρ ο σ εγγίσεις (φ ω τογρ α φ ική έκθεσ η, έκθ εσ η π ραγμα τικώ ν υλικών, τρ ισ δ ιά σ τα τες απεικονίσεις, ενυδρεία, κ.λπ.) να κα τα νοήσ ει τη δομή, τη λ ειτο υ ρ γία και τ ις α ξίες τ η ς π α ράκτια ς ζώ νης γενικά και ειδ ικό τ ε ρ α το υ Σ τρ υ μ ο νικο ύ κόλπ ου. H φ ω το γραφ ική έκθεσ η αναπ τύσ σ εται σε 10 θ εμ α τικ ές εν ό τη τες, μ ε εύ ληπ τα κείμ ενα και πλούσιο φ ω το γραφικό υλικό, οι οπ οίες διευκρινίζουν τ ο ν όρο π αράκτια ζώνη, αποκαλύπ τουν τα μυσ τικά τ η ς ζω ής στη θάλασσα, δίνουν π λ η ρ ο φ ο ρ ίες για τα φ υ τά και τ α ζώ α τ η ς π εριο χής, ανα δεικνύουν τ η ν ισ τορική και πολιτισ τική α ξία τ η ς και επ ισ ημαίνουν τα π ερ ιβαλλοντικά π ρ ο β λή μ α τα που τυ χ ό ν π ρ ο κύπ το υν από τις ανθρώ π ινες δ ρ α σ τη ρ ιό τη τες. Σ τα τρ ία ενυδρεία που υπ άρχουν σ το Κ έντρο φ ιλ ο ξενούντα ι χα ρ α κτη ρ ισ τικά τοπ ικά είδη ψαριών, ενώ σ την έκθεσ η κοχυλιώ ν (π ροσ φορά το υ Μ ουσ είου Γουλα νδρή Φ υσικής Ιστορίας) α να δεικνύετα ι η π ο ικιλότη τα τω ν κοχυλιώ ν τη ς π ερ ιο χής και το υ Ελλαδικού χώ ρου γ ενικό τερ α. Σ το κέντρ ο τη ς αίθουσ ας, τρ ισ δ ιά σ τα τες απεικονίσ εις (μ α κέτες), π αρουσιάζουν το ανάγ λ υ φ ο τ η ς π εριο χής, το ν π οτα μό Σ τρ υ μ ό να και τη ν εκ β ο λή το υ κα θώ ς και αποτύπω ση μιας βραχ ώ δ ο υ ς α κ τή ς από τη ν Ο λυμπ ιάδα Χ αλκιδικής. Οι απεικονίσ εις είναι χορηγία τ η ς Εγνατία Ο δ ό ς A.E. Ο εκθεσ ια κό ς χ ώ ρ ο ς υπ οσ τηρίζετα ι από αίθουσ α π ρ ο β ο λής χ ω ρ η τικ ό τη τα ς 20 α τόμ ω ν δίνοντα ς τη δ υ ν α τό τη τα σε μ εμ ο νω μ ένους επισ κέπ τες ή σε ο μ ά δ ες επισ κεπ τώ ν να π α ρ α κολουθήσ ουν σ χετική τα ινία δ ιά ρ κεια ς 25 λεπ τώ ν, για τη ν π α ράκτια ζώνη το υ Σ τρ υ μονικού Κόλπου, αλλά και να σ υζητήσ ουν με τη ν υπ εύθυνη το υ Κ έντρου, κ. Ελένη Μ ιχαλάτου, βιολόγο, επ ισ τημονική σ υ νερ γά τιδ α το υ ΕΚΒΥ, ειδ ικ ό τερ α θ έμ α τ α που κέντρισ α ν το εν δ ια φ έρ ο ν το υ ς. Α φ ίσ ες και έντυπ α για τη ν π αράκτια ζώνη κα θώ ς και για τη λ ειτο υ ρ γία το υ Κ έντρου, σ την ελληνική και α γγλική γλώ σσα, είναι διαθέσ ιμα σ το υ ς επ ισ κέπ τες. H είσ ο δ ο ς στο Κ έντρ ο Π λη ρ ο φ ό ρ η σ η ς είναι δω ρεάν. Οι η μ έ ρ ε ς λ ειτο υ ρ γία ς το υ κέντρ ο υ είναι Τ ετά ρ τη έω ς και Π αρασκευή από τ ις 10:00 έω ς τ ις 14:00 κα τά τη χειμ ερ ινή π ερ ίο δο (Οκτώβ ρ ιος-μ ά ρ τιος) και Τ ετά ρ τη έω ς και Σ ά ββατο κα τά τη θερινή (Α π ρίλιος-σ επ τέμβρ ιος). Υπ άρχει δ υ ν α τό τη τα επ ίσ κεψ ης για ο ρ γα νω μ ένες ομάδες και τ ις υπ όλοιπ ες η μ έ ρ ε ς κατόπ ιν σ υνεννόησ ης μ ε τ η ν υπ εύθυνη το υ Κ έντρ ο υ στα τη λ έφ ω ν α και Ενημερωτική ταινία για τον Στρυμονικό Κόλπο Ταινία δ ιά ρ κεια ς 25 λεπ τώ ν για το ν Σ τρ υ μ ο νικό Κόλπο και το ν Κόλπο τ η ς Ιερισσού δ η μ ιο υ ρ γή θ η κε από το ΕΚΒΥ, με χ ρ η μ α το δ ό τη σ η τ η ς Ν ομαρχια κής Α υ το δ ιο ίκησ η ς Θ εσ σ α λονίκης και σ κηνοθεσία το υ κ. Α. Π απ αστεφ άνου, γνω σ τού από τη σειρά ο ικολογικώ ν ν το κ υ μ α ν τέρ το Υ γρ ό Σ το ιχ είο. H τα ινία έχ ει εκπ α ιδευτικό χ α ρ α κτή ρ α. Ε ξη γ εί τις φ υ σ ικές λ ειτο υ ρ γ ίε ς και τις α ξίες τ η ς π α ρ ά κτια ς ζώ νης. Π αρουσ ιάζει το ιστορικό π α ρ ελθόν τ η ς π ερ ιο χής σε σ υνδυασμό μ ε τ ις σ η μ ερ ινές ανθρώ π ινες δ ρ α σ τη ρ ιό τη τες, αλλά και το π λήθος ειδώ ν φ υ τώ ν και ζώων που φ ιλ ο ξενούντα ι σ την ξη ρ ά και τη θάλασσα. Οι υπ οβρύχ ιες εικ ό ν ες ανα δεικνύουν τη γ ο η τεία το υ Σ τρ υ μ ο νικο ύ Κόλπου, ο οπ οίος α π ο τελεί π όλο έ λ ξη ς για μ εγά λο αριθμό το υ ρ ισ τώ ν ετη - σίως, α π οκα λύπ τοντα ς το ν άγνω σ το βιόκοσμο που υπάρχει π έρα από τις π ο λύβουες αμμουδιές. Η επ ισ τημονική επ ιμέλεια α νήκει σ το ΕΚΒΥ, κα θώ ς επ ίσ ης και τ ο σ ενάριο, η κα θοδήγησ η τ η ς π α ραγω γής, η επ ιμέλεια τω ν υποβρύχιω ν λήψ εω ν, τα κείμενα, η α φ ήγησ η και η μουσική επ ιμέλεια. Η αξιοποίηση τ η ς τα ινία ς θα γίνει μέσω: το υ Κ έντρου Π λη ρ ο φ όρησ ης, τω ν δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν τ η ς Ν ομα ρχια κής Α υ τοδιοίκησ ης Θ εσ σ αλονίκης, τω ν π εριβαλλοντικώ ν δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν άλλω ν φ ο ρ έω ν και οργανισ μώ ν κα θώ ς επ ίσ ης και μέσω τω ν δραστη ρ ιο τή τω ν το υ ΕΚΒΥ.

5 Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ Οι θάλασσες και οι ωκεανοί καλύπτουν το 71% της επιφάνειας του πλανήτη και αποτελούν τον χώρο στον οποίο δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε αρχικά η ζωή. Χαρακτηρίζονται από ποικιλία συνθηκών σε όλη την έκταση και το βάθος τους και φιλοξενούν πλήθος οργανισμών, από τα μικροσκοπικά βακτήρια έως τις μεγαλόσωμες φάλαινες. Οι κύριοι παράγοντες του θαλάσσιου περιβάλλοντος που ρυθμίζουν τη χωροδιάταξη των οργανισμών είναι το ηλιακό φως, η θερμοκρασία, η αλατότητα, ο τύπος του πυθμένα, τα ρεύματα, η συγκέντρωση θρεπτικών στοιχείων στο νερό κ.ά. Μ εταξύ των οργανισμών αναπτύσσονται πολύπλοκες τροφικές σχέσεις διαμορφώνοντας τα τροφικά πλέγματα. Ανεμώνη, Φωτ. Αρχείο ΙΝΑΛΕ ΑΜΦΙΒΙΟΝ

6 Οι θαλάσσιοι οργα νισ μοί χω ρίζοντα ι : A. Ανάλογα με το ν τρόπ ο δέσ μευσ ης τη ς ενέρ γ εια ς, σε α υτό τροφ ους και ετερ ό τρ ο φ ο υς. ΑΥΤΟ ΤΡΟ Φ Ο Ι - ΦΥΤΆ Μ έσω τ η ς φ ω το σ ύ νθ εσ η ς δ εσ μ εύ ο υ ν ηλιακή εν έρ γ εια και σ υ νθέτο υ ν από α π λές α νόργα νες ενώ σ εις, οργανική ύλη. ΕΤΕΡΟ ΤΡΟ Φ Ο Ι - ΖΩ Α Δ εν μπ ορούν να φ ω τοσ υ νθέσ ουν και χρησ ιμοπ οιούν έτο ιμ η οργανική ύλη για να ζήσουν. B. Ανάλογα με το ν χώ ρο όπου ζουν, σ ε π ελαγικούς και β ενθικο ύς. Οι π ελαγικοί οργα νισ μοί ζουν στη μάζα το υ νερ ο ύ και διακρίνονται σε: ΠΛΑΓΚΤΟ Φ υτικοί (φ υτοπ λα γκτό) και ζω ικοί (ζω οπ λαγκτό) ο ρ γ α νισ μοί που πλανώ νται π αθητικά στο νερ ό. Έ χουν αναπ τύξει μηχανισ μούς π ρ ο σ α ρ μ ο γής για να μπ ορούν να ζουν σε αιώ ρηση μέσ α στο νερ ό (ρύθμιση σ ω ματικώ ν υγρώ ν, μικρό σω ματικό μ έγ εθ ο ς, κα τα κρ ά τησ η σ ταγονιδίω ν λίπ ους κ.ά.). ΝΗΚΤΟ Ζω ικοί οργα νισ μοί μ ε ικα νό τη τα α υ τό νο μ η ς κίνησ ης μέσ α στο ν ερ ό (ψάρια, δελφ ίνια, χ ελ ώ ν ες κ.ά.). Οι β ενθικο ί οργα νισ μοί ζουν σ ε σ υνάφ εια με το ν π υθμένα και διακρίνονται σε: Ζ Ω Ο Β Ε Ν Θ Ο Σ Ζω ικοί οργα νισ μοί που ζουν μέσ α στο ίζημα (κοχύλια, σ κουλήκια), πάνω σ τον π υθμένα (αχινοί, κα βούρια κ.ά.) ή κο ντά σε α υ τό ν π.χ. γλώ σ σ ες, μπαρμπούνια. Α νά λογα με το μικροπ εριβάλλον το υ ς, έχ ο υ ν α να π τύ ξει δ ια φ ο ρ ετικ ές π ρ ο σ α ρ μ ο γές (μ ο ρ φ ο λογικ ές, η θ ο λ ο γ ικ ές κ.ά.). Φ ΥΤΟ ΒΕΝΘΟ Σ Φ υτικοί οργα νισ μοί που ζουν π ρ οσ κολλημένοι πάνω στο υπ όσ τρω μα (μα κροφ ύκη) ή αναπτύσ σουν ριζικό σ ύσ τημα μέσ α σ ε α υ τό (λιβάδια α νώ τερω ν φυτώ ν). Σ το ν θαλάσσιο π υθμένα δια μορφώ νοντα ι ζώ νες, στην κα θεμία από τις οπ οίες επ ικρατο ύ ν σ χετικά ο μ ο ιό μ ο ρ φ ες σ υνθήκες και ζουν σ υ γκεκρ ιμ ένες κα τη γ ο ρ ίες οργανισμώ ν. Οι ζώ νες α υ τέ ς από τη ν π αραλία π ρ ο ς τα μ εγ α λ ύ τερ α βάθη είναι: Υπερπαραλιακή ζώ νη: υγρ α ίνετα ι μόνον από τα σ ταγονίδια τω ν κυμάτω ν. Οι οργα νισ μοί που απ αντούν (μαυρόχρω μοι λειχ ή νες, κυ α νο φ ύκη και ορισ μένα γα σ τερ όπ οδα) είναι ικανοί να α ντιμετω π ίζουν τις μ εγ ά λ ες μ ετα β ο λ ές τη ς θερ μοκρ α σ ία ς, τ η ς α λ α τό τη τα ς και τη ν ενα λλα γή ξη ρ α σ ία ς - υγρασίας που χα ρ α κτη ρ ίζο υ ν τη ζώνη. Μ εσοπ αραλιακή ζώ νη : κα λύ π τετα ι και α π οκα λύπ τετα ι π εριοδικά από τη ν π αλίρροια ή το κύμα. Σ τη ζώνη αυτή απαντούν κυανοφύκη, ορισ μένα μα κροφ ύκη, γα σ τερ ό π ο δα, θυσανόποδα, π ετα λίδ ες, δίθυρα μαλάκια, πολύχαιτοι, ισόποδα και αμφίποδα. Υποπαραλιακη ζώ νη: κα λύπ τετα ι π άντα από ν ερ ό και το βάθος τ η ς στη Μ εσ όγειο δεν ξεπ ερ νά τα 40 μ έτρ α, δηλ. το μέγισ το βάθος π αρουσ ίας φ ω τόφ ιλω ν φ υκώ ν και α νώ τερω ν φυτώ ν. Σ ε βρα χώ δ ες υπ όσ τρω μα απ αντούν α νεμώ νες, αχινοί, σπόγγοι, κ.ά. και φ ω τό φ ιλα μα κροφ ύκη. Σ ε α μμώ δ ες υπ όσ τρω μα απ αντούν π ολύχαιτοι, κα ρκινοειδή, α σ τερ ίες και εκ τετα μ έν α λιβάδια α νώ τερω ν φυτώ ν. Περιπ αραλιακή ζώ νη: το κα τώ τερ ο όριό τ η ς είναι το μέγισ το βάθος όπου υπ άρχουν φ ύκη, π ρ οσ α ρμοσ μένα σε σ υ νθήκες χ α μ η λή ς ακτινοβολία ς, γνω σ τά ω ς σκιόφιλα. Η π ανίδα π εριλα μβάνει σ π όγγους, κοράλλια, ασκίδια, κα βούρια, δίθυρα μαλάκια, τρ η μ α το φ ό ρ α κ.ά. Το μέγισ το βάθος τ η ς ζώ νης στη Μ εσ όγειο είναι τα 120 μέτρ α. Οι παραπάνω ζώ νες σ υ γκρ ο το ύ ν το λ εγ ό μ εν ο φ υτικό σ ύ σ τημα, ενώ α κολο υ θ ο ύ ν η β αθύαλη, αβυσ σ αία και α δ α ία ζώνη που σ υ γκρ ο το ύ ν το α φ υτικό σ ύσ τημα, λόγω ελ λ είψ εω ς φ ω τός, όπου ζουν ζω ικοί οργα νισ μοί που έχ ο υ ν α να π τύ ξει ιδ ια ίτερ ο υ ς π ροσ α ρ μ ο σ τικο ύ ς μηχανισ μούς. ΑΜΦΙΒΙΟΝ

7 α ίτερ ο γνώ ρισ μά το υ ς είναι η δομή το υ κυ ττα ρ ικο ύ το ιχ ώ ματο ς. Ο ρισ μένα είδη συχνά εμ φ α νίζο υ ν π ληθυσ μιακές εξά ρ σ εις, χρ ω μ α τίζο ντα ς το θαλασσινό ν ερ ό (άνθιση το υ νερ ο ύ, ε ρ υ θ ρ ές π α λίρροιες). Ο ρισ μένα δινοφ ύκη π α ρά γο υ ν τ ο ξίν ες, που μπ ορεί να κ α τα λ ή ξο υ ν σ τον άνθρω πο με τη ν κατανάλω σ η οσ τρακοειδώ ν. Κόκκινο κοράλι, Φωτ. Αρχείο ΙΝΑΛΕ TA Φ ΥΤΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Σ το θαλάσσιο π εριβάλλον τ α φ υ τά παίζουν σ ημαντικό ρόλο, γ ια τί α π ο τελο ύ ν τη βάση τω ν τρ ο φ ικ ώ ν π λεγμάτω ν, σ υμβάλλουν σ την οξυγόνω σ η τω ν π αράκτιω ν νερ ώ ν και π ρ ο σ φ έρ ο υ ν κα τα φ ύ γιο και θ έσ εις α να π α ραγω γής σε π ολλ ο ύ ς ζω ικούς οργανισ μούς. Τα θαλάσσια φ υ τά δια κρίνοντα ι σ ε δύο μ εγ ά λ ες κα τη γ ο ρ ίες, τα φύκη και τα α γγειόσ π ερμα: A. ΦΥΚΗ Μ εγά λη φ υτική ομάδα που π εριλα μβάνει εξελικ τικ ά κ α τώ τερ ο υ ς οργα νισ μούς. Δ ιαχω ρίζονται στα μικροφ ύκη και στα μακροφ ύκη. Μ ικροφ ύκη η Φυτοπλαγκτό Μ ικροσκοπικά μ ο νοκύττα ρ α φ ύκη που ζουν σ ε αιώ ρηση μέσ α σ το ν ερ ό και μ ετα φ έρ ο ν τα ι π αθητικά από τα κύ μ α τα και τα ρ εύ μ α τα. Α ρ κ ετά είδη σ χηματίζουν αποικίες και π ολλά φ έρ ο υ ν μαστίγια. Ζουν στα α νώ τερ α σ τρώ ματα, μέχρι ε κ ε ί που η α κτινοβολία είναι α ρ κ ετή για να μπορούν να φ ω τοσ υ νθέτουν. Σ τα π α ράκτια νερά, μ εγά λο μ έρ ο ς το υ φ υ το π λα γκτο ύ α π ο τελο ύ ν τ α δ ιά το μ α και τ α δινοφ ύκη. Ιδι Μ ακροφ ύκη Π ο λυ κύ ττα ρ α φ ύκη, τα π ερ ισ σ ότερ α από τα οποία ζουν π ροσ κο λλημένα σ τον π υθμένα. Α ν και δ εν έχ ο υ ν τη γνω σ τή δομή τω ν φ υ τώ ν (ρίζες, φ ύλλα, κ.ά.), παρουσ ιάζουν μ εγά λη π οικιλομορφ ία. Το μ έγ εθ ο ς τ ο υ ς π οικίλλει, και δια κρίνουμε είδη με μορφ ή μικροσκοπικώ ν νημα τίω ν και είδη που μπ ορεί να φ θά νουν έω ς και δύο μέτρα. Σ χηματίζουν χ α ρ α κ τη ρ ισ τικ ές φ υ το κοινω νίες σε κά θ ε ζώνη (υπερ-, μεσο-, υποπαραλιακή), όπω ς α υ τέ ς το υ φ α ιο φ ύ κο υ ς C ystoseira (μικροί κ α φ ετί θάμνοι), οι οπ οίες φ ιλοξενούν μ εγά λο α ριθμό οργανισμώ ν. Στη Μ εσ όγειο α να φ έροντα ι περίπ ου 1000 είδη μακροφ υκώ ν ε κ τω ν οποίων περίπου 500 είδη έχ ο υ ν κα τα γ ρ α φ εί στις ελ λ η ν ικ ές θάλασσες. Τα μακρ οφ ύκη χω ρίζοντα ι σ ε τ ρ ε ις μ εγ ά λ ες κα τη γ ο ρίες: α) Χ λω ροφύκη: έχ ο υ ν πράσινο χρώ μα, που ο φ είλετα ι στις φ ω το σ υ νθ ετικές χ ρ ω σ τικές (χ λω ρ ο φ ύ λλες a και b). Το πιο κοινό είδ ο ς είναι το μαρούλι τ η ς θάλασ σ ας (Ulva spp.), που συχνά π α ρουσ ιά ζετα ι ά φ θονο σε ρυπ ασ μένους κόλπ ους. β) Φ αιο φ ύκη: το κα φ εκίτρ ινο χρώ μα το υ ς ο φ είλετα ι στη σύνθεση τω ν χρω σ τικώ ν το υ ς (κυρίω ς σ τις ξα νθο φ ύλλ ε ς και τα κα ροτένια ). Οι χ α ρ α κτη ρ ισ τικοί θάμνοι το υ γ έν ο υ ς Cystoseira εκπ ροσ ω π ούνται στη Μ εσ όγειο μ ε 40 ΑΜΦΙΒΙΟΝ J 4 Νΐ 7 ί

8 L Λιβάδι Ποσειδωνίας, Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ π ερίπ ου είδη, τα π ερ ισ σ ότερ α από τα οποία είναι εν δ η μ ι κά. Π ολλά π α ράγω γα τω ν φ α ιοφ υκώ ν α π ο τελο ύ ν σ υσ τατικά τρ ο φ ίμ ω ν, φ α ρμάκω ν και καλλυντικώ ν. γ) Ροδοφ ύκη: Οι φ ω το χρ ω σ τικές φ υ κο ερ υ θ ρ ίνη και φ υκοκυανίνη είναι υπ εύθυνες για τ ο κόκκινο χρώ μ α τω ν εντυπ ω σ ιακώ ν ειδώ ν τ η ς ο μ ά δ α ς α υ τή ς, α λλά και για τη ν ικα νό τη τά τ ο υ ς να αναπ τύσ σονται σε μ εγά λα βάθη ή σπήλαια. Ο ρισ μένα π α ράγω γά το υ ς (άγαρ, κα ρ α γενά νες) χ ρ η σ ιμοπ οιούνται στη βιομηχανία τρ ο φ ίμ ω ν, φ α ρμάκω ν και καλλυντικώ ν, στη μικροβιολογία, ενώ κάποια είδη α π ο τελο ύ ν βασική τρ ο φ ή κυρίω ς σ ε χ ώ ρ ες τ η ς Ά να τολής. B. Α ΓΓΕ ΙΟ ΣΠ Ε Ρ Μ Α < Φ Α Ν Ε Ρ Ο ΓΑ Μ Α (Α ΝΩ ΤΕΡΑ ΦΥΤΑ) Π ρ ο έρ χοντα ι από χερ σ α ίο υ ς π ρ ογόνους, που επ έσ τρ ε ψαν σ το θαλάσσιο π εριβάλλον εδώ και 200 εκ α το μ μ ύ ρ ια χρόνια. Δ ια θ έτο υ ν ρίζες, φ ύλλα, άνθη, κα ρπ ούς, όπω ς τα φ υ τά τη ς ξη ρ ά ς. Τα π ερ ισ σ ό τερ α είδη σ χημα τίζουν λιβάδια σε αμμώ δη π υθμένα. Σ τις ελ λ η ν ικ ές α κ τές απ αντούν 5 είδη. Το πιο σ ημαντικό είδ ο ς στη Μ εσ όγειο είναι το ενδ η μ ι κό είδ ο ς P osidonia oceanica (π οσειδω νία) το οποίο σχημ α τίζει εκ τετα μ έν α λιβάδια τ α οποία α π ο τελο ύ ν τύ π ο οικοτό π ο υ π ρ ο τερ α ιό τη τα ς το υ Π α ρ α ρ τή μ α το ς Ι τ η ς Ο δηγία ς 92/43/ΕΟ Κ. Τα λιβάδια τ η ς π οσ ειδω νία ς (φ υκιά δες) αναπ τύσ σ ονται σε β υθούς με χονδρή ή λεπ τό κοκκη άμμο, σε βάθη 1-40 μέτρα, σε κα θα ρά και διαυγή νερά. Συνισ τούν το π λέον π αραγω γικό π α ράκτιο οικοσ ύσ τημα τ η ς Μ εσ ογείου γι' α υ τό και χα ρ α κτη ρ ίζο ντα ι ω ς τα δάση τη ς θάλασ σας. Τα ιδια ίτερ α γνω ρίσ ματά το υ ο φ είλο ντα ι στη μεγά λη φ υλλική επ ιφ άνεια (τα φ ύλλα φ θάνουν το ένα μ έτρ ο ) και σ τον τρ ό π ο π ολλαπ λασιασμού με οριζόντια και κα τα κόρ υ- φ α ριζώ μα τα που σ χημα τίζουν ένα π ολύπ λοκο δικτυω τό π λέγμα. Τα λιβά δια π α ρ ά γουν 10 λ ίτρ α ο ξυ γ ό νο ανά τετρ α γ ω ν ικ ό μ έτρ ο ανά η μ έρ α και 20 τό ν ο υ ς ξη ρ ή οργα νική ύλη ανά εκ τά ρ ιο το έτο ς. Σ υ μ β ά λλουν στη σ τα θερ οπ οίηση το υ ιζή μ α το ς π ρ ο σ τα τεύ ο ντα ς από τη διάβρω σ η τις π α ρ ά κτιες π ερ ιο χ ές και δ η μ ιο υ ρ γούν π ολυά ριθμα μικροενδ ια ιτή μ α τα για π ερ ισ σ ό τερ α από 500 είδη ασπονδύλω ν και σ πονδυλω τώ ν. Τα λιβάδια τω ν α γγειοσ π έρμω ν α π ο τελο ύ ν τό π ο υ ς τρ ο φ ο λη ψ ία ς, π ρ ο φ ύ λ α ξη ς και α ναπ αραγω γής για π ολλ ο ύ ς ζω ικούς οργα νισ μούς, ενώ α ρ κ ετά φ ύκη τα χρησ ιμοπ οιούν ω ς υπ όσ τρω μα για να π ροσ κολληθούν. Π ολλά είδη ψαριών, ιδ ια ίτερ η ς εμ π ο ρ ική ς α ξία ς (π ρώ της π ο ιό τη τα ς όπω ς χ α ρ α κτη ρ ίζο ντα ι από το υ ς ειδικούς), π ερ νούν ένα μ έρ ο ς το υ βιολογικού το υ ς κύκλου στα π εδία αυτά. Κατά τη ν τελ ευ τα ία δ εκ α ετία, τα λιβάδια τ η ς π οσ ειδω νίας σε α ρ κ ε τέ ς π α ρ ά κ τιες π ερ ιο χ ές τ η ς Μ εσ ογείου βρίσ κονται σ ε κα τάστασ η υπ οχώ ρησης, εξα ιτία ς τω ν εντεινό - μενω ν ανθρώ πινω ν δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν σ τις α κ τές αλλά και σ την ενδοχώ ρα. H απόθεσ η α νεπ εξέρ γα σ τω ν αστικώ ν λυμά τω ν, ο ανθρω π ογενής ευ τρ ο φ ισ μ ό ς, η κα τα σ κευή ποικίλω ν λιμενικώ ν έργω ν, η χρήσ η ορισ μένω ν α λιευτικώ ν μεθόδω ν (σ υρόμενα δίχτυα) α π ο τελο ύ ν το υ ς κυ ρ ιό τερ ο υ ς π α ρ ά γο ντες υπ οβάθμισ ης και κα τα σ τρ ο φ ή ς τω ν λιβαδιώ ν αυτώ ν. ΑΜΦΙΒΙΟΝ

9 Παράκτιο δάσος στη Στροφυλιά, Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ / Έγχρωμον Το ά ρ θ ρ ο 8 τη ς Ο δ ηγία ς 92/43 π ροβλέπ ει τη σ υ γχρηματο δ ό τη σ η τω ν α π α ιτούμενω ν δράσ εω ν για τη διαχείριση τω ν π εριοχώ ν το υ Δ ικτύ ου N atura Έ ω ς τώ ρ α το π ρ ό γρ α μ μ α LIFE α π ο τελεί το κύριο μέσο χ ρ η μ α το δ ό τη σ η ς στο επ ίπ εδο τ η ς Ευρω παϊκής Επ ιτροπ ής και α π έδ ειξε ότι α π ο τελ εί ένα ν κα λό κα τα λύτη για τ η ν έν α ρ ξη έργω ν. Το LIFE μπ ορεί να ε ξ α σφαλίσει πισ τώ σ εις για α γο ρ ά γ η ς η οποία δ εν έχ ει μ εγά λη οικονομική αξία (λιβάδια, υπ οβαθμισ μένα δάση κ.λπ.). Δ εν έχ ει όμω ς τη δ υ ν α τό τη τα να χρ η μ α το δ ο τή σ ει μακροχρόνια έρ γ α και για τ ο ν λό γο α υ τό ν απαιτο ύ ντα ι ά λ λ ες π η γ ές που να π ροβλέπ ου ν πιο μ α κρ ο π ρ ό θ εσ μ ες χ ρ η μ α το δ ο τή σ εις. Π ολλά άλλα χ ρ η μ α το δ ο τικ ά μέσ α τ η ς Ευρω παϊκής Επ ιτροπ ής μπορούν επ ίσ ης να σ υμβάλλουν στη σ τή ρ ιξη έρ γ ω ν δια χείρ ισ ης σε π ρ ο σ τα τευ ό μ εν ες π ερ ιο χές, π α ρόλο που το αρχικό το υ ς α ντικείμενο δ εν είναι η δια τήρησ η το υ π ερ ιβ ά λλοντο ς. Οι δ υ ν α τό τη τες τω ν μέσω ν αυτώ ν συχνά δ εν α ξιοπ οιούντα ι επ αρκώ ς. Τα κρ ά τη μέλη, ανάμεσ α σ τα οποία και η χώ ρα μας, έχ ο υ ν κάνει πολύ λίγα βήματα ώ σ τε να εκτιμ ή σ ο υ ν τ ις α π α ιτο ύ μ ενες π ρ ό σ θ ετες δαπ άνες για τη ν εφ α ρ μ ο γ ή το υ Δ ικτύ ου N atura 2000, ειδικά σύμφω να με τ ο ά ρθρο 8 τ η ς Ο δ ηγία ς 92/43. Π ερισ σ ότερη α π ο δ ο τικό τη τα μπορ εί να επ ιτευ χ θ εί μ ε τ ο ν σ υντονισ μό δράσ εω ν που χ ρ η μ α το δ ο το ύ ντα ι από διά φ ορα χ ρ η μ α το δ ο τικ ά μέσ α όπως το LIFE, ο α γρ ο π ερ ιβ α λλοντικό ς Κανονισμός 2078/92 και τα Δ ια ρθρω τικά Ταμεία. Ιδιω τικές π ρ ω το β ο υ λίες και το π ικ ές π η γ ές χ ρ η μ α το δ ό τη σ η ς β οηθούν ώ σ τε να α υ ξη θ εί η ενημέρ ω σ η και να σ υμπ ληρω θούν τ α εθνικά μέσ α χ ρ η μ α το δ ό τη σ η ς. Τα π α ρ α γόμενα π ροϊό ντα τη ς π ερ ιο χής μπ ορούν να κερδίσ ουν μ εγα λ ύ τερ η α ξία σε σ υνδυασμό μ ε το σ ύσ τημα τ η ς φ ιλικής π ρ ο ς το π ερ ι βάλλον π α ρ α γω γής (οργανική ή βιολογική γεω ργία ). Βασ ικός μ α κρ ο π ρ ό θ εσ μ ο ς σκοπός όμω ς π ρέπ ει να είναι η εξα σ φ ά λισ η τ η ς α υ το χ ρ η μ α το δ ό τη σ η ς όπω ς συμβαίνει με το ν Εθνικό Δ ρ υ μ ό τ η ς Σαμαριάς.

10 Γ Έργα συγχρηματοδοτούμενα από το L I F E -Φάση στην Ελλάδα το 1 998* Εφαρμογή Διαχειριστικού Σχεδίου για τη Θαλάσσια χελώνα Caretta caretta στο νότιο τμήμα του κόλπου της Κυπαρισσίας Π εριγραφ ή: Το έρ γ ο π ρα γματοπ οιείτα ι σ την π α ρά κτια ζώ νη στο νό τιο τμ ή μ α το υ κόλπ ου τ η ς Κυπαρισσίας σ την Π ελοπ όννησ ο. H π εριοχή α π οτελεί, μ ετά τη Ζάκυνθο, τη δ εύ τερ η σ η μ α ντικό τερ η π εριοχή ανα π α ραγω γής τ η ς θα λά σ σ ιας χ ελώ να ς Caretta caretta, στη Μ εσ ό γειο (μ ετρ ή θ η κ α ν 700 φ ω λιές κα τά τη ν αναπ αραγω γική π ερίοδο). H σ ο β α ρ ό τερ η απειλή για τη θαλάσσια χ ελ ώ να είναι η π αράνομη οικοδόμησ η το υ ρ ισ τικώ ν εγκα τα σ τά σ εω ν στα φ υσικά ενδια ιτή μ α τά τη ς. Απειλή επ ίσ ης για τα αυγά τ η ς α π ο τελο ύ ν τα άγρια ζώ α και ορισ μ ένες ανθρώ π ινες δ ρ α σ τη ρ ιό τη τες, όπ ω ς π.χ. τ ο ψ ά ρ εμα με δίχτυα. Στόχοι του έργου: Να θέσ ει τ ις βάσεις για τη ν απ οκατάσ ταση τω ν αμμοθινικώ ν ενδ ια ιτη μ ά τω ν και να α π οτρ έψ ει τη ν π ερ α ιτέρ ω υποβάθμισή το υ ς. Α ναμενόμενα απ οτελέσματα: Μ ε τ ο έρ γ ο α υ τό θα ενισ χυθεί ο π ληθυσ μός τ η ς Caretta caretta και τω ν φυσ ικώ ν ενδια ιτη μ ά τω ν τ η ς ενώ α να μ ένετα ι να π ροκύψ ει η σ χετική α π α ραίτητη νομοθεσ ία για τη ν π ροσ τασ ία το υ είδ ο υ ς και τω ν αμμοθινικώ ν οικοσ υσ τημάτω ν. Α νάδοχος: Σ ύ λ λ ο γ ο ς Π ροσ τα σ ία ς Θ αλάσ σ ιας Χ ελώ να ς και Υ π ουργείο Γ εω ρ γ ία ς Δ ιάρκεια: 4/ /2001 Διατήρηση του γυπαετού Gypaetus barbatus στην Ελλάδα Π εριγραφ ή: Σ τη ν Ε λλάδα ζουν περίπ ου 14 ζευ γά ρ ια γυ π α ετώ ν (Gypaetus barbatus) και α π ο τελο ύ ν το ν τρ ίτο μ εγ α λ ύ τερ ο π ληθυσ μό στην Ευρώ πη και το ν μοναδικό στα Βαλκάνια. Τα π ερ ισ σ ό τερ α ά το μ α ζουν σ την Κ ρήτη. Ελάχιστα είναι διασ κορπ ισ μένα στη Σ τερ εά Ελλάδα, τη Θ εσσαλία, τη ν Ή π ειρ ο και στη Μ ακεδονία. Το έρ γ ο π εριλα μβάνει κα τά ρ γησ η δασικώ ν δρόμω ν, ειδ ικ ές τα ΐσ τρ ες, π α ρακολούθησ η τω ν ενδ ια ιτη μ ά τω ν το υ είδ ο υ ς, ήπιων τρ όπ ω ν κα τα π ο λέμ η σ η ς τω ν παρασ ίτω ν τω ν μελισσών, κα θώ ς επ ίσ ης και τη ν απασ χόλησ η εκπ α ιδευμένω ν φ υλάκω ν, κ.λπ. Στόχοι του έργου: H προσ τασία το υ γυπ α ετο ύ σ την Ελλάδα. Α ναμενόμενα απ οτελέσματα: H δράση θα οδηγή σ ει στην υιοθέτησ η ν ο μ ο θ εσ ία ς για τη ν π ροσ τασία το υ γυπ α ετο ύ και τω ν ενδ ια ιτη μ ά τω ν το υ και στην εφ α ρ μ ο γ ή διαχειρισ τικώ ν μέτρω ν. Τ έλος, θα εκ τιμ η θ ο ύ ν οι ανα π α ραγω γικές ικ α ν ό τη τες τω ν α τόμω ν και η δ υ ν α τό τη τα φ υσ ικής α ύ ξη σ η ς το υ π ληθυσ μού. Α νάδοχος: Μ ουσ είο Φ υσ ικής Ισ τορία ς τ η ς Κ ρ ή τη ς και Ε λληνική Ο ρνιθολογική Ε ταιρεία Δ ιάρκεια: 10/ /2001 *Ο ι π ερ ιγ ρ α φ ές τω ν έρ γω ν π αρουσ ιάζονται όπως δόθηκα ν από το υ ς α να δόχους το υ ς 0. ΐ ΑΜΦΙΒΙΟΝ

11 Μέτρα Διατήρησης του Φοινικοδάσους του Βάι Π εριγραφή: Το φ οινικόδασ ος το υ Βάι σ την Α να τολική Κ ρήτη σ υνολικής έκ τα σ η ς 20 εκτα ρ ίω ν π εριλα μβάνει 12 εκ τά ρ ια το υ α π ειλούμενου ενδημικού είδ ο υ ς φ οίνικα το υ Θ εό φ ρ α σ το υ P hoenix theophrasti, και για τ ο ν λό γο αυτό έχ ει π ρ ο τα θ εί για έν τα ξη σ το Δ ίκτυ ο ΝATURA Μ ολονότι το δάσος είναι χα ρ α κτη ρ ισ μ ένο ως αισθητικό, π ρ ο σ τα τεύ ετα ι από τη Σύμβασ η τ η ς Β α ρ κελώ νης και είναι Π εριοχή Ειδικής Π ροσ τα σ ία ς για τ α Π ουλιά, η έκτα σ η που κα τα λα μβάνει ο φ οίνικας από το 1957 έχ ει μειω θεί από 300 εκ τά ρ ια σ ε 20 μόλις εκτά ρ ια. Η μείω ση αυτή ο φ είλ ετα ι κυρίω ς σ τις α γ ρ ο τικ ές δραστη ρ ιό τ η τ ε ς σ την ευ ρ ύ τερ η π εριοχή το υ δάσ ους. Το έρ γ ο π ροβλέπ ει τη ν α γο ρ ά γ η ς και φ ύ τευ σ η νέω ν δένδρω ν, τη ν ο λ ο κληρω μένη διαχείριση το υ υπ ά ρχοντος δά σ ους και τω ν νέω ν εκτά σ εω ν που θα π ροκύψ ουν και π α ράλληλα τη ρύθμιση τω ν το υ ρ ισ τικώ ν δ ρ α σ τηριοτήτω ν. Επίσης π ρ οβλέπ οντα ι δρά σ εις ενημέρ ω σ η ς και ευαισ θ ητοπ οίησ ης το υ κοινού για τ ις α ξίες το υ φ οινικόδα σ ους και τη ν ανάγκη π ροσ τασίας του. Στόχοι του έρ γ ο υ : Η δια τήρησ η και επ έκτα σ η το υ φ οινικόδα σ ους κα θώ ς και ο π ροσ διορισ μός και η αντιμετώ π ισ η τω ν απειλώ ν που υφίσταται. Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ / Σ. Κυπαρίσης Α ναμενόμενα απ οτελέσματα: Το έρ γ ο π ρ όκειτα ι να μειώ σει ή α κόμα και να εξα φ α νίσ ει το υ ς α ρ νη τικο ύ ς π α ρ ά γο ντες που επ η ρ εά ζο υ ν το δάσ ος. Επιπλέον, α να μ ένετα ι η α ύξησ η τ η ς έκ τα σ η ς το υ φ οινικόδα σ ους από 20 σε 38 εκ τά ρια. Οι το υ ρ ισ τικ ές δρασ τη ρ ιό τη τες θα εντα χ θ ο ύ ν σε κα θ εσ τώ ς ελ έγ χ ο υ και θα ενισ χυθού ν οι το π ικ ές α ρ χ ές στην προσ τασ ία και δια τήρησ η το υ φ οινικόδασ ους. Α νάδοχος: Ελληνικό Κ έντρο Β ιοτόπ ω ν-υ γροτόπ ω ν Δ ιάρκεια: 1/ /2001 Μέτρα διατήρησης του κινδυνεύοντος ψαριού Ladigesocypris ghigii (Γκιζάνι) Π εριγραφή: Το γκιζάνι είναι ένα μικρό ψάρι που ζει μόνο σε μ ερ ικά ρ έμ α τα τη ς Ρ όδου. Είναι ένα από τα απ ειλούμενα είδη τ η ς Ευρώ πης και έχ ει συμπερ ιληφ θ εί στο Π α ρ ά ρ τη μ α ίί τ η ς Ο δ ηγία ς 92/43/Ε Ο Κ ω ς είδ ο ς π ρ ο τερ α ιό τη τα ς. Η β α σ ικότερη απειλή για το είδ ο ς είναι η υποβάθμιση τω ν ενδια ιτη μ ά τω ν το υ κυρίω ς λόγω τω ν ανθρώ πινω ν δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν όπως η χρήσ η το υ νερ ο ύ τω ν ρ εμ ά τω ν π ρ ο ς άρδευσ η, η ρύπανση και η εκτρ ο π ή τω ν ρεμάτω ν κα θώ ς και η εισ αγω γή α νταγω νισ τικώ ν ειδώ ν. Απειλή για το είδ ο ς α π ο τελεί επ ίσ ης και η μείω ση τ η ς γ εν ετικ ή ς το υ π οικιλότητα ς. Στόχοι του έργου: α) η δημιο υ ρ γία δύο ενδια ιτη μ ά τω ν κα τά λληλω ν για το είδ ο ς, όπου δ εν θα επ η ρ εά ζετα ι από ανθρώ π ινες επ εμ β ά σ εις και αλλοιώ σεις, β) η εξα σ φ ά λισ η γ εν ετικ ή ς π ο ικιλό τη τα ς με τεχ ν η τή γονιμοπ οίησ η, γ) η α ύ ξη ση τ η ς δραστηριοπ οίησ ης τω ν τοπ ικώ ν αρχώ ν και τ η ς ευαισ θ ητοπ οίησ ης το υ κοινού για τη δια τήρησ η το υ είδ ο υ ς και τω ν ενδια ιτη μ ά τω ν του. Α ναμενόμενα απ οτελέσματα: Ε κτό ς από τη ν ενδυνάμω σ η το υ π ληθυσ μού το υ είδ ο υ ς και τ η ς δ ια τή ρ η σ η ς τω ν ενδ ια ιτη μ ά τω ν το υ θα δ η μ ιο υ ρ γη θ ο ύ ν δύο Κ έντρ α Ε νημέρω σ ης και θα εκτυ π ω θ εί π ληροφ ορια κό υλικό. Α νάδοχος: Ελληνικό Κ έντρο Θ αλασσίω ν Ε ρευνώ ν και Α να π τυξια κή Ε ταιρεία Δ ω δεκανήσ ου Δ ιάρκεια: 2 / /2002

12 Γ Κατευθύνσεις για τον Σχεδίασμά Έργων Κατάρτισης σε θέματα Υγροτόπων Κατάρτιση (training) συνήθω ς ορίζετα ι η μετά δοση γνώ σεω ν και η ανάπτυξη δεξιοτήτω ν μιας ομάδ α ς ανθρώπω ν σ ε π ερ ιο ρ ισ μ ένο αντικείμενο μέσω εν ό ς ειδικά δια μορφ ω μένου π ρογρά μ μα τος ομιλιών, επ ιδείξεω ν και ασκήσεω ν. H κατάρτιση μπ ο ρ εί να π ροσ φ έρ ε- ται από συμβατικά εκπαιδευτικά ιδρύματα (π.χ. AEI, TEI) μέσω ειδικώ ν π ρογραμμάτω ν ή συνηθέ- σ τερ α και από ά λλους κρατικούς ή ιδιω τικούς φ ο ρ είς (π.χ. Υ π ηρεσία Γεω ργικώ ν Εφαρμογώ ν, Ε ρευνητικά Ιδρύματα, Γενική Γρα μμα τεία Ν έας Γενιάς) ή από ευ ρ ύ τερ η συνεργασία φ ορέω ν. Με τον όρο εκπαίδευση (education) εννο ο ύμε τη μετά δοση γνώ σεω ν και ανάπτυξη δ εξ ιο τήτω ν σ ε ευ ρ ύ τερ α αντικείμενα που δ ιεν ερ γείτα ι από συμβατικά εκπαιδευτικά ιδρύματα (π.χ. Μ έσ ες Τ εχνικές Σ χολές, ΑΕΙ, ΤΕΙ) μέσα από γενικό τερ α και ολοκληρω μένα π ρογρά μμα τα σπουδών. Ο ό ρ ο ς ενημέρω σ η α να φ έρ ε ται στη μετάδοση π ληροφ οριώ ν από μεγάλο εύ ρ ο ς φ ο ρέω ν π ρ ο ς ευ ρ ύ τα τες κοινω νικές ο μ ά δ ες ή και όλον τον π ληθυσμό. Είναι φ α νερό όμω ς ότι οι τ ρ ε ις ανω τέρω δ ιερ γ α σ ίες επικαλύπτονται σ ε μεγά λο βαθμό. Η ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ H κα τά ρτισ η (στην α ειφ ορική διαχείρισ η τω ν υγροτόπ ω ν) εκείνω ν που δια χειρ ίζοντα ι ή που χρησ ιμοπ οιούν τις α ξίες τω ν υγροτόπ ω ν ή και εκ είνω ν που π αίρνουν τ ις α π οφ άσεις για τα υγροτοπ ικά θέμ α τα, έχ ει αποδειχ θ εί ότι είναι ένα από τα π ολλά αποτελ εσ μ α τικ ά μέσ α που π ρ οω θούν τη δια τήρησ η. H κα τά ρτισ η μπ ορεί να έχ ει π ροληπ τικό ή και θ ερ α π ευτικό χ α ρ α κτή ρ α, να α φ ο ρ ά ένα π ολύ ειδικό θ έμ α ή ομάδα θεμάτω ν. Ό μ ω ς για να είναι α π ο τελεσ μ α τική π ρέπ ει να σ χεδιά ζετα ι και να εφ α ρ μ ό ζετα ι μέσω ειδ ικής διαδικασ ίας ή μηχα νισ μούς. Σκοπ ός το υ άρθρου α υ το ύ είναι να π ερ ιγρ ά ψ ει π ολύ π εριληπ τικά τη διαδικασία που σ υνιστάται και α κολουθείτα ι σ τα έρ γ α κα τά ρ τισ η ς που α νήκουν σ τον τύ π ο τ η ς ζή τη σ η ς, δηλα δή στα έρ γ α τ α οποία βασίζονται σ τον εντοπ ισ μό τω ν α ναγκώ ν για κα τάρτισ η. Ω ς π α ρ ά δ ειγμ α α ν τικ ειμ έ Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ / B. Ψαλλιδάς νου κα τά ρ τισ η ς π α ίρνετα ι η α ειφ ο ρ ι κή διαχείριση εν ό ς υγροτόπ ου α λλά η διαδικασία έχ ει εφ α ρ μ ο γ ή για π λήθος άλλω ν αντικειμένω ν. Ο Μ Η Χ Α Ν ΙΣ Μ Ο Σ Τ Η Σ Κ Α ΤΑ ΡΤΙΣΗ Σ Ο μηχανισ μός α υ τό ς π ερ ιλα μ β ά νει π έν τε στάδια: ανάλυση, σ ύνταξη, π ρογραμμα τισ μό, δ ιεξα γω γή και αξιολόγη σ η. Ανάλυση H ανάλυση είναι το π ρώ το και κρ ισ ιμ ό τερ ο σ τάδιο. Μ έσω α υ τή ς αναγνω ρίζονται οι συνισ τώ σ ες εκ είν ες τ η ς διαχείρισ ης τω ν υγροτόπ ω ν σ τις οπ οίες μπ ορεί να έχ ει α π οτελεσ μ α τικό τη τα η κα τάρτισ η. Σ το σ τάδιο α υτό π ρέπ ει να λα μ β ά νο ντα ι υπόψη τα ακόλουθα: π ο ιες είναι οι α ξίες το υ υ γ ρ ο τό που και τα φυσ ικά το υ γνω ρίσ μα τα ; ποια είναι η α λληλεπ ίδραση το υ υγρ οτόπ ου με τη λεκά νη ψ % U &. - Α Μ Φ ΙΒ ΙΟ Ν

13 Πορφυροτσικνιάς, Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ / Θ. Ιακωβίδης α π ο ρ ρ ο ή ς το υ και το ευ ρ ύ τερ ο π εριβάλλον; π ο ιες είναι οι δ υ ν α τό τη τες αειφ ο ρ ικ ή ς α νά π τυ ξη ς που π α ρέχει και π οιες οι α π ειλές που α ντιμ ε τω πίζει; ποιοι είναι οι άνθρω ποι που ε λ έ γ χ ο υ ν το π αρόν και το μ έλλον το υ υγροτόπ ου, και από α υ το ύ ς, ποιοι θα είχαν πρόσ βαση σε κα τά ρτισ η και ποιοι θα ή τα ν σε θέση να εφ α ρ μ ό σ ο υ ν α π ο τελεσ μ α τικό τερ α α υτά τα οποία θα διδαχθούν; σ χημα τίζουν οι άνθρω ποι α υ το ί μία ομάδα που να είναι α ρ κ ετά μ εγά λη ώ σ τε να δικα ιολογ ε ί τη ν εφ α ρ μ ο γ ή έρ γω ν κ α τά ρ τισης; ποια είναι η ζήτησ η από α υ το ύ ς το υ ς ανθρώ π ους για κα τάρτισ η; είναι η έκφ ρ α σ η τ η ς α νά γκης για κα τά ρτισ η σαφής; είναι σύμφω νη με το υ ς σ κοπ ούς το υ φ ο ρ έα κα τά ρτισ ης; H ανάγκη σ ε κ α τά ρ τισ η μ π ορεί να ο ρ ισ θ εί ως η δ ια φ ο ρ ά που υπάρχει μ ετα ξύ τω ν απαιτούμ ενω ν δ εξιο τή τω ν και τω ν δ εξιο τή τω ν που υπ άρχουν σ την π ραγμ ατικότητα. Έ τσι, η εκτίμησ η τω ν αναγκώ ν για κα τά ρτισ η π ρ ο ϋ π ο θ έτει ότι είναι δ υ να τό ν να π ροσ διορισ τούν οι δ ε ξιό τ η τ ε ς το υ κά θ ε α τό μ ο υ και κυρίω ς ότι υπάρχει μια σ α φ ής εικόνα για το π οιες είναι οι α π α ιτο ύ μ ενες δ εξιό τη - τ έ ς το υ. Για το υ ς α νθρώ π ους που μας ενδια φ έρ ο υ ν, κα θώ ς α υ το ί π ρ ο έρ χοντα ι από π ο λλούς χώ ρ ο υ ς και συχνά έχ ο υ ν σ ύνθετη εργασ ία, συχνά δ εν υπάρχει σ α φ ής εικόνα τω ν απαιτο ύ μ εν ω ν προσ όντω ν. Είναι λοιπ όν α π α ραίτητο η εικόνα αυτή να προσδιορισ θεί για κά θε ομά δα-σ τόχο τη ς κα τά ρτισ ης, σε σχέση με το υ ς σκοπ ούς κα τά ρ τισ η ς που έχ ο υ ν τεθ εί. Τα σ τοιχεία που π ρέπ ει να εξετα σ θ ο ύ ν είναι: οι επ ισ τη μ ο νικές γνώ σ εις, η τεχνογνω σ ία,

14 Γ η σ υμπ εριφ ορά και οι κοινω νικές ικα νό τη τες, η δ εκ τικ ό τη τα στη μάθηση. Από τη ν επ ιτυχία το υ σ ταδίου α υ το ύ εξα ρ τά τα ι η α π οτελεσ ματικότη τ α το υ έρ γ ο υ κα τά ρ τισ η ς που θα α κολουθήσ ει. Α υ τή είναι επ ίσ ης η κύρια διαδικασία που διαχω ρίζει τη ν κα τά ρτισ η που γίνετα ι με βάση τη ζήτησ η τη ς α γοράς σε αντίθεσ η με τη ν κα τά ρτισ η που γίνετα ι μ ε βάση τη ν π ροσ φ ορά τη ς α γοράς. Σύνθεσ η Την ανάλυση α κολο υ θ εί η σ ύνθεση τ η ς δ ο μ ή ς εν ό ς έρ γ ο υ κ α τά ρ τισης. Σ το στάδιο α υτό γίνετα ι η σύνδεσ η τη ς κα τά ρ τισ η ς με τις υπάρχουσ ες σ υνθ ή κες και με το ν επ ιδιω κόμενο σκοπό. Εδώ γίνετα ι η αναγνώ ριση τω ν οργανισ μώ ν που μπ ορούν να π ρ ο σ φ έρ ο υ ν κα τά ρτισ η σ την κά θε ομά δα -σ τόχο. Γίνετα ι επ ίσ ης η αναγνώ ρισ η τω ν οργανισ μώ ν και π ροσ ώ πων που έχ ο υ ν τη ν π είρα στη δια χείριση τω ν υγροτόπ ω ν ή σ τους ά λλους το μ ε ίς το υ ς οπ οίους θα κα λύψ ει η κα τά ρτισ η και τέ λ ο ς, εγκα θ ίσ τα ντα ι σ υνερ γα σ ίες ανάμεσ α σ ε α υ το ύ ς, με σ α φ είς τις α ρ μ ο δ ιό τη τες και το υ ς π ερ ιο ρ ισ μούς τ η ς κά θε π λευράς. Οι α νά γκες σε κα τά ρτισ η που αναγνω ρίσ τηκαν στο π ρ ο η γο ύ μ ενο στάδιο, μ ετα φ ρ ά ζο ντα ι εδώ σε σ κοπ ο ύ ς τ η ς κα τά ρ τισ ης, δηλα δή σ ε μια σ υμπ εριφ ορά που θα π ρέπ ει να τ ε θ ε ί σ ε εφ α ρ μ ο γ ή σ την κα θημερινή ερ γ α σία το υ α τό μ ο υ μ ετά το τ έ λ ο ς τη ς κα τά ρ τισ ης. Ο π ροσ διορισ μός τω ν σκοπών π ρέπ ει να γίνει πολύ π ροσ ε κτικά, α φ ού α υ τό ς κα θορίζει τ ο π ερ ιεχ ό μ ενο το υ έρ γ ο υ κα τά ρ τισ η ς και επίσ ης τη ν α ξιολόγη σ ή το υ. Ιδανικά, θα π ρέπ ει να π ερ ιγρ α φ εί ένα α ντικειμενικό επ ίπ εδο στο οποίο η κα τά ρτισ η θα μπ ορεί να θ εω ρ η θ εί π λήρης, π.χ. η κα τοχή μιας μεθ ό δ ο υ, ο χειρ ισ μός ε ν ό ς ερ γα λείο υ, η απόκτηση κάποιας π λη ρ ο φ ο ρ ία ς κ.λπ. Οι σκοποί θα π ρ έ πει να εκ φ ρ ά ζο ντα ι σαφώ ς, ιδανικά με τη μορφ ή κάποιου επ ιθυμητού α π ο τελέσ μ α το ς (όχι ω ς μια διαδικασία μάθησ ης). H σύνθεση εν ό ς έρ γ ο υ κ α τά ρ τισ ης π ρ ο ϋ π ο θ έτει το ν β έλτισ το σ υ γκερασμό: i. π α ρα γόντω ν που σ υνδέοντα ι με το υ ς κα τα ρ τιζό μ εν ο υ ς (δια θεσ ιμότητα, επ ίπ εδο γνώ σ εω ν κ.λπ.) και ii. εξω τερ ικ ώ ν π α ρα γόντω ν (διαθ έσ ιμος π ροϋπ ολογισ μός, διαθέσ ιμη π είρα στην κα τά ρτισ η κ.λπ.). Κατόπιν επ ιλέγοντα ι οι μ έθ ο δ ο ι οι οπ οίες α ρ μ ό ζο υ ν σ το υ ς κ α τα ρ τιζό μ ε νο υ ς και σ το υ ς σκοπ ούς τ η ς κ α τά ρ τισης. Π ρογραμματισ μός και οργάνω ση Σ το σ τάδιο το υ π ρ ο γραμματισμού ο ρ γα νώ νετα ι η δ ιεξα γω γή το υ έρ γ ο υ κα τά ρ τισ η ς, λα μ β ά νοντα ς υπόψη τα υπ άρχοντα μέσ α και π ερ ιο ρισμούς. Α νακοινώ νεται το π ρ ό γραμμα π ρ ο ς τ ο υ ς ενδ ια φ ερ ό μ εν ο υ ς και π ιθανούς σ υ μ μ ετέχ ο ν τες. Π ροσ διορίζονται οι εισ η γ η τές και ενη μ ερ ώ νο ντα ι για το υ ς σκοπούς, το π ερ ιεχ ό μ ε νο, τη ν ιδ ιό τη τα και το ν αριθμό τω ν σ υ μ μ ετεχόντω ν το υ π ρ ο γρ ά μ μ α το ς. Οι εισ η γ η τές ενημερ ώ νουν το υ ς δ ιο ρ γ α ν ω τές για τ ο α κρ ιβ ές π ερ ιεχ ό μ ενο τ η ς εισ ήγησ ή ς το υ ς, τις δ ιδ α κτικές μ εθ ό δ ο υ ς που θα χρησ ιμοπ οιήσουν, το ν εξοπ λισ μό που θα χρεια σ θούν κ.λπ. Διεξαγω γή Σ το σ τάδιο α υτό υλοπ οιείται το έρ γ ο κα τά ρτισ ης. Σ ε α υτό το σ τάδιο χ ρ ειά ζετα ι ένα ς ειδ ικ ό ς συντονισ τής, ο οπ οίος θα πρέπει: να κα τα σ τήσ ει σ α φ ές το πλαίσιο και τ ο υ ς σκοπ ούς το υ έρ γου, να διασ φαλίσ ει τη ν έκφ ρ α σ η όλω ν τω ν υφ ισ τα μένω ν απόψεων, προσ δοκιώ ν και αναγκώ ν μέσ α στο έρ γο, να χρησ ιμοπ οιεί τις ικ α νό τη τες τω ν σ υ μ μ ετεχ ό ντω ν ω ς υπ οσ τήριξη το υ έρ γου, να φ ρ ο ντίζει για τ η ν τή ρ η σ η το υ χρόνου, με ευ ελ ιξία για τη δ υ ν α τό τη τα ανταπ όκρισ ης σε ενδ ια φ έρ ο υ σ ες σ υζητή σ εις που π ρ οκύπ τουν ε κ τά κτω ς, να επ α νέρ χετα ι ανά δ ια σ τήματα σ το υ ς σκοπ ούς το υ έρ γ ο υ και να επιβεβαιώ νει τη ν απ οδοχή το υ ς, να δ ιευ θ ετεί τα θ έμ α τα που π ροκύπ τουν από το υ ς π ερ ιο ρ ισ μούς ή τις ιδ ια ιτερ ό τη τες που σ χετίζο ντα ι με Λιμνοθάλασσα Κοτύχι, Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ / Έγχρωμον το υ ς σ υ μ μ ε τέχ ο ν τες ή τις δ ιδ α κτικές μεθ ό δ ο υ ς, να φ ρ ο ντίζει ώ σ τε να ακούγοντα ι οι απ όψ εις και να εκ φ ρ ά ζο ντα ι τα εν δ ια φ έρ ο ν τα όλω ν τω ν σ υ μ μ ετεχ ό ντω ν, να π ροκαλεί, να δ ιευ θ ύ νει και να κλείνει σ υζητήσ εις, να το νίζει σημείακλειδιά, να α να τρ έχει σε π ρ ο η γο ύ μ ε να σ ημεία για π ερισ σ ότερη ανάλυση, να ακούει, και να π είθει και το υ ς ά λλο υ ς να ακούν, κα θ ο δ η γώ ντα ς διακρ ιτικά το ν εισ η γητή, ζη τώ ντα ς το υ να επ αναλάβει κάτι, ελ έγ χ ο ν τα ς τις α ντιδράσεις τω ν ακροατώ ν, το ν ίζο ν τα ς κάποια σημεία, κ.λπ., να βρίσκει τρ ό π ο υ ς υπ ερπ ήδησης δυσ κολιώ ν που π ροκύπ τουν ε ξα ι τία ς δια φ ο ρ ετικώ ν ενδια φ ερ ό ντω ν, απ ρόβλεπ τω ν π ερισ τατικώ ν, κ.λπ. Αξιολόγηση Σ το στάδιο τ η ς α ξιο λό γη σ η ς, που συχνά π αραλείπ εται, οι ο ρ γα νω τές

15 π και οι εμ π λεκόμενοι φ ο ρ είς θα π ρέπει να μά θουν π οιες δ ε ξιό τη τ ε ς α π οκτήθηκαν, ποια ή τα ν η α π οτελεσ ματικότη τ α τ η ς κα τά ρ τισ η ς και κα τά πόσον υ π ή ρ ξε οικονομικά απ οδοτική. Ο μοίω ς και οι κα τα ρ τίζο ν τες θα π ρέπ ει να α ξιο λογή σ ο υ ν τη ν π ο ιό τη τα τη ς κα τά ρ τισ η ς που π ροσ έφ ερα ν, έτσ ι ώ σ τε να βελτιω θούν. Η α ξιολόγη σ η μπ ορεί να γίνει μ ε δ ιά φ ο ρ ο υ ς τ ρ ό π ους, σε δ ιά φ ο ρ ο υ ς χ ρ ό ν ο υ ς και σε σχέση μ ε δ ιά φ ο ρ ες συνισ τώ σ ες ενός έρ γ ο υ κα τά ρτισ ης. Το πιο δύσ κολο Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ / Θ. ίακωβίδης επ ίπ εδο α ξιο λόγη σ η ς είναι α υ τό τη ς εκ τίμ η σ η ς κα τά πόσον η κα τάρτισ η σ υνέβαλε σ την άρση ή άμβλυνση τω ν π ρ οβλημάτω ν που έπ ρ επ ε να α ντιμετω π ισ θούν μέσω τ η ς κα τά ρτισ ης. Α υ τό π ρ ο ϋ π ο θ έτει το ν εντοπ ισ μό σ υ γκεκρ ιμ ένη ς π ροόδου (τεχνικής ή π ολιτικής), η οποία μπ ορεί να α π οδοθ εί σ την κα τάρτισ η. Η α ξιολόγη σ η π α ρ έχει τη ν ανάδραση που είναι αναγκα ία για τη συνέχιση τη ς σ ύ ντα ξη ς και δ ιεξα γ ω γή ς α π οτελεσ ματικώ ν έρ γω ν κα τά ρτισ ης. Ο μηχανισ μός τη ς κα τά ρ τισ η ς και τα σ τάδια που α δ ρ ο μ ερ ώ ς π ερ ιγρ ά φηκαν, θ έτο υ ν τ ις βασ ικές π ροϋπ οθέσεις για τη ν α π ο τελεσ μ α τικ ό τερ η εφ α ρ μ ο γ ή εν ό ς έρ γ ο υ κα τά ρτισ ης. Γίνετα ι βέβαια α ντιληπ τό ότι κα τά τη ν εκ τέλ εσ η κά θε έρ γ ο υ κα τά ρ τισ η ς π ροκύπ τουν π ο λλές φ ο ρ ές δυσ κολίες. Επίσης, ιδ ια ίτερ ες σ υνθήκες υ π α γορεύ ουν τη ν τροπ οπ οίησ η μ έρ ο υ ς τω ν π ρ ο α να φ ερ ο μ ένω ν σ ταδίων ή ακόμη και τη ν προσ θήκη επιμ έρ ο υ ς δράσ εω ν. Σ ε κά θ ε σ τάδιο υπ άρχουν σ υ γκεκρ ιμ ένα κομβικά σ τοιχεία εφ α ρ μ ο γ ή ς, που η τυ χ ό ν αγνόησ ή το υ ς μπ ορεί να π ροκα λέσ ει α π ρ ό β λεπ τες κα θ υ σ τερ ή σ εις ή ακόμη να εκ τρ έψ ει το έρ γ ο από το υ ς αρχικο ύ ς τ ο υ σκοπούς. Γενική διαπίστω ση είναι ότι οπ οια δήπ οτε δ ρ α σ τη ρ ιό τη τ α κα τά ρ τισ η ς που σκοπ εύει να σ υμβάλει σ την αντιμετώ π ισ η κάποιου π ρ ο β λήματο ς, θα π ρέπ ει να π ερ ιλα μ βάνει και τη ν ευαισ θητοπ οίησ η και ενημέρ ω σ η τω ν κα τα ρ τιζο μ ένω ν για τις λ ειτο υ ρ γ ίες και τις α ξίες τω ν υγροτόπ ω ν. Επιπλέον, είναι σ α φ ές ότι τα έρ γ α κα τά ρ τισ η ς για τη σ υνετή διαχείριση τω ν υγροτόπ ω ν, π ρέπ ει να υ ιο θ ετο ύ ν διεπ ισ τημονική π ρ ο σ έγγιση, όσον α φ ο ρ ά τό σ ο το υ ς κ α τα ρ τίζο ντες, όσο και το υ ς κ α τα ρ τιζό μ ε νους, οι οποίοι σ την ιδανική π ερίπ τω ση θα π ρέπ ει να ανταλλάσ σ ουν ρ ό λους σε μικρό ή μ εγά λο βαθμό. Α υ τό θα μεγισ τοπ οιήσ ει τη διασπορά τ η ς υ φ ισ τά μ ενη ς π είρα ς και θα σ υμβάλει σ την ανάπ τυξη κο ινή ς γλώ σ σ ας μ ετα ξύ τω ν επιστημώ ν. Επισημαίνεται ότι όλα τα στάδια, διαδοχικώ ς εφ α ρ μ ο ζό μ ενα, είναι απαρ α ίτητα. ίδια ίτερη σημασία έχ ει το σ τάδιο τ η ς ανάλυσ ης που κα θορίζει τη ν εύ σ το χη επ ιλογή τω ν αναγκώ ν κα τά ρτισ ης, τω ν σκοπών τη ς και τη ς κ α τά λλη λη ς σ ύνθεσ ης τ η ς ομά δ α ς τω ν κα τα ρ τιζομένω ν. Τ ονίζετα ι τέ λ ο ς ότι, η α νά π τυξη σ υνεργασ ιώ ν το υ φ ο ρ έα υλοπ οίησ ης με ά λλο υ ς ευ ρ ύ τε ρ ο υ ς φ ο ρ είς σ υμβάλει σ την επ ίτευ ξη κ α λύ τερ ο υ α π ο τελέσ μ α το ς, α υ ξά νει το κύ ρ ο ς και τη ν απήχηση το υ έρ γ ο υ και θ έτει τ α θ εμ έλ ια για μ ελ λ ο ντική επικοινω νία και σ υνεργασ ία μ ετα ξύ τω ν εμ π λεκόμενω ν φ ορέω ν.

16 Κ υ κλοφ ό ρ η σ ε π ρόσ φ α τα η έκδοσ η το υ έρ γ ο υ Ο ικο τό πων σ την Ε λλάδα - Δ ίκτυ ο ΦΥΣΗ 2000, από τ ο ΕΚΒΥ. H έκδοσ η α υτή α π ο τελεί μετά φ ρ α σ η σ την ελλη νική γλώ σσα τ η ς α ντίσ τοιχης α γ γλική ς που εξέ δ ο σ ε τ ο 1997 το ΕΚΒΥ. Ά φ ο ρ ά τη συνοπτική παρουσίαση τω ν α π ο τελεσ μ ά τω ν το υ έρ γ ο υ με τίτλ ο Κ α τα γρ α φ ή, Άναγνώ ριση, Ε κτίμησ η και Χ α ρ το γρ ά φ η σ η τω ν Τύπων Ο ικοτόπ ω ν και τω ν Ειδών Χ λω ρίδ α ς και Π ανίδας τ η ς Ελλάδας, Ο δηγία 92/43/Ε Ο Κ Το έ ρ γ ο εγ κρ ίθ η κ ε και χ ρ η μ α το δ ο τή θ η κ ε από τη Γενική Δ ιεύθυνσ η ΧΙ τ η ς Ευρω π αϊκής Επ ιτροπής, τ ο ΥΠ ΕΧΩ ΔΕ και το Υ π ουργείο Γ εω ρ γία ς. Η υλοποίησ η τ η ς έκ δ ο σ η ς σ την ελληνική γλώ σσα χ ρ η μ α το δ ο τή θ η κ ε από τη Γενική Γ ρ α μ μ α τεία Δασώ ν και Φ υσικού Π ερ ιβ ά λλο ντο ς το υ Υπ. Γεω ργία ς. Η έκδοσ η α π ο τελείτα ι από γενική εισ αγω γή, 5 μέρη, από ευ ρ ετή ρ ια και βιβλιογραφ ία. Σ τη ν εισ αγω γή π ερ ιγρ ά φ ο ντα ι τα γενικά γνω ρίσ μα τα το υ Ε λλαδικού χώ ρου κα θώ ς και η βιοπ οικιλότητα τ η ς Ελλάδας. Σ το π ρώ το μ έρ ο ς δίνοντα ι σ τοιχεία για το έρ γ ο τω ν οικοτόπω ν, για τη ν εφ α ρ μ ο γ ή τ η ς Ο δηγίας, τη ν επ ιλογή τω ν π εριοχώ ν κα θώ ς και γ εν ικ ές π λη ρ ο φ ο ρ ίες για τ ις π ρ ο τειν ό μ εν ες π ερ ιο χές. Σ το δ εύ τερ ο μ έρ ο ς γ ίνετα ι συνοπτική π αρουσίαση τω ν π ρ ο τεινό μ ενω ν περιοχώ ν, σ το τρ ίτο μ έρ ο ς α να λύοντα ι οι τύπ οι οικοτόπων, ενώ στο τ έ τ α ρ το και π έμπ το μ έρ ο ς δίνοντα ι ανα λυτικά σ τοιχεία για τη χλω ρ ίδα και τη ν πανίδα. Η έκδοσ η α υτή σ υ νοδεύ ετα ι από σ χετικό χ ά ρ τη τη ς Ε λλάδας, σ τον οποίο π αρουσ ιάζονται οι π ρ ο τειν ό μ εν ες π ερ ιο χ ές το υ Δ ικτύ ου ΦΥΣΗ 2000 με το υ ς κω δικούς το υ ς. Α Μ Φ Ι Β Ι Ο Ν Τεύχος 22 Διμηνιαία έκδοση του ΕΚΒΥ ΙββΝ Ταχυδρομική διεύθυνση: Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων 14ο χλμ Θεσσαλονίκης - Μηχανιώνας, Θέρμη, τηλ. (031) , , Φαξ: (031) Υπεύθυνη Έ κδοσης: Μαρία Κατσακιώρη Συντακτική Επιτροπή: Μαρία Κατσακιώρη, Σπύρος Ν τάφης Σ' αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: Θάλεια Λαζαρίδου, Μιλτιάδης Σεφερλής, Κυριάκος Σκορδάς Φωτ. εξω φύλλου: Φωτ. Άρχείο ΙΝΆΛΕ Σχέδια: Πασχάλης Δουγαλής Φωτοστοιχειοθεσία - Εκτύπωση: ΆΝΙΜΆ GRAΡΗΙCS Υιοί Ά. Υφαντή Ο.Ε., Φραγκίνη 9, Θεσσαλονίκη Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται για δημοσίευση στο περιοδικό δεν επιστρέφονται. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η μετάδοση με οποιοδήποτε οπτικοακουστικό μέσο του περιεχομένου του ΑΜΦΙΒΙΟΝ μόνο εφόσον γίνεται αναφορά στην πηγή. ΑΜΦΙΒΙΟΝ