Γηπισκαηηθή Δξγαζία ημο θμζηδηή ημο Σιήιαημξ Ζθεηηνμθυβςκ Μδπακζηχκ ηαζ Σεπκμθμβίαξ Τπμθμβζζηχκ ηδξ Πμθοηεπκζηήξ πμθήξ ημο Πακεπζζηδιίμο Παηνχκ

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΤΠΟΛΟΓΙΣΩΝ ΣΟΜΔΑ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ΗΛΔΚΣΡΙΚΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ Γηπισκαηηθή Δξγαζία ημο θμζηδηή ημο Σιήιαημξ Ζθεηηνμθυβςκ Μδπακζηχκ ηαζ Σεπκμθμβίαξ Τπμθμβζζηχκ ηδξ Πμθοηεπκζηήξ πμθήξ ημο Πακεπζζηδιίμο Παηνχκ Εαθεζνυπμοθμο Ακαζηάζζμο Ανζειυξ Μδηνχμο: 6251 Θέια: Δκενβεζαηή ιεθέηδ ηηζνίμο ιε αζμηθζιαηζηά ηνζηήνζα Δπζαθέπςκ: Αθελακδνίδδξ Ακηχκζμξ Ανζειυξ Γζπθςιαηζηήξ Δνβαζίαξ: Πάηνα, 6/10/2011

2

3 ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ Πηζηνπνηείηαη όηη ε Γηπισκαηηθή Δξγαζία κε ζέκα: Δκενβεζαηή ιεθέηδ ηηζνίμο ιε αζμηθζιαηζηά ηνζηήνζα ημο θμζηδηή ημο ηιήιαημξ Ζθεηηνμθυβςκ Μδπακζηχκ ηαζ Σεπκμθμβίαξ Τπμθμβζζηχκ Εαθεζνυπμοθμο Ακαζηάζζμο Ανζειυξ Μδηνχμο: 6251 Πανμοζζάζηδηε δδιυζζα ηαζ ελεηάζηδηε ζημ Σιήια Ζθεηηνμθυβςκ Μδπακζηχκ ηαζ Σεπκμθμβίαξ Τπμθμβζζηχκ ζηζξ 6/10/2011 Ο Δπζαθέπςκ Ακηχκζμξ Αθελακδνίδδξ Καεδβδηήξ Ο Γζεοεοκηήξ ημο Σμιέα Ακηχκζμξ Αθελακδνίδδξ Καεδβδηήξ

4

5 Αξηζκόο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο: Θέκα: Δκενβεζαηή ιεθέηδ ηηζνίμο ιε αζμηθζιαηζηά ηνζηήνζα Φμζηδηήξ: Εαθεζνυπμοθμξ Ακαζηάζζμξ Δπζαθέπςκ: Αθελακδνίδδξ Ακηχκζμξ

6

7 Πενίθδρδ ηδκ πανμφζα ενβαζία δζενεοκάηαζ δ αζμηθζιαηζηή δυιδζδ ηαζ ακαθφμκηαζ εέιαηα άιεζα ζοκοθαζιέκα ιε αοηή. Ο αζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ, ζημπεφεζ ζηδκ εηιεηάθθεοζδ ηςκ εεηζηχκ πενζααθθμκηζηχκ παναιέηνςκ χζηε κα ιεζςεμφκ μζ εκενβεζαηέξ ακάβηεξ ημο ηηζνίμο ηαε' υθδ ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ ηαζ κα ελμζημκμιήζεζ ηδ ζοιααηζηή εκένβεζα. Ζ εθανιμβή ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζε εκενβεζαηή ακελανηδζία ηςκ ιδ Ακακεχζζιςκ Πδβχκ Δκένβεζαξ έςξ 60%. Πανάθθδθα ζοιαάθθεζ ζηδκ αολακυιεκδ ιείςζδ ηςκ εηπμιπχκ CO 2. Ζ αζμηθζιαηζηή ανπζηεηημκζηή, ζημπεφεζ ζηδκ ηαηαζηεοή αζχζζιςκ ηαημζηζχκ ηαζ πυθεςκ, έηζζ είκαζ ελέπμοζαξ ζδιαζίαξ δ πνδζζιμπμίδζδ ακακεχζζιςκ πδβχκ εκένβεζαξ βζα ηδκ μνεή θεζημονβία ηδξ ηαημζηίαξ. ηυπμξ είκαζ δ ηαηαζηεοή ηαημζηζχκ πμο δεκ νοπαίκμοκ ημ πενζαάθθμκ ηαζ ηαθφπημοκ ηζξ ακάβηεξ ηςκ εκμίηςκ ιε θοζζημφξ ηνυπμοξ πςνίξ κα ημοξ επζαανφκμοκ μζημκμιζηά μφηε κα πνμηαθμφκ πνμαθήιαηα ζηδκ οβεία ημοξ ηαζ νφπακζδ ζημ πενζαάθθμκ. ηυπμξ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ είκαζ επίζδξ δ ελαζθάθζζδ εενιζηήξ, μπηζηήξ ηαζ αημοζηζηήξ άκεζδξ, μζ μπμίεξ δδιζμονβμφκ εοπάνζζηα αζζεήιαηα ζημοξ εκμίημοξ ηαηά ηδ δζαιμκή ημοξ ζηδκ ηαημζηία ηαζ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ μνεή πνήζδ ηςκ παεδηζηχκ ηαζ ηςκ εκενβδηζηχκ ζοζηδιάηςκ, εθυζμκ οπάνπμοκ, ζφιθςκα ιε ηζξ πνμζςπζηέξ ακάβηεξ ηςκ εκμίηςκ. Μέζα απυ αοηή ηδκ ενβαζία εα πανμοζζάζς υθμοξ εηείκμοξ ημοξ ηνυπμοξζοζηήιαηα (παναδμζζαηά ηαζ ζφβπνμκα) πμο εα εκηάλμοκ έκα ηηίνζμ ζηδκ αζμηθζιαηζηή δυιδζδ. Όθα αοηά ηα ζοζηήιαηα είηε πνυηεζηαζ βζα εκενβδηζηά είηε βζα παεδηζηά έπμοκ έκα ζηυπμ ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ηαζ ηδκ επίηεολδ άκεζδξ ιε υηζ αφηδ πενζθαιαάκεζ.

8 Abstract In this diploma thesis the bioclimatic building and many issues about this is, investigated and analyzed. The bioclimatic design, aims to exploit the positive environmental aspects to reduce the energy consumption of the building throughout the year and save non-renewable sources of energy. The application of bioclimatic architecture can lead to a 60% independence of non-renewable sources of energy. It can also contributes to a further reduction of carbon dioxide emissions. Bioclimatic architecture, aims to build sustainable homes and cities, so it is of utmost importance to use renewable sources of energy for the proper function of the residence. The aim is to build homes that do not pollute the environment and meet the needs of residents in natural ways without being a financial burden and cause health problems. The aim of bioclimatic architecture is also to ensure thermal, visual and acoustic comfort, which creates a pleasant feeling to the guests during their stay in the house. This can be reached with the proper use of passive and active systems, according to personal needs of occupants. Through this work I will present all those way-systems (traditional and modern) that will incorporate a building in bioclimatic construction. All these systems whether passive or active has a goal of saving energy and achieving comfort.

9 Θα ήεεθα κα εοπανζζηήζς εενιά ημκ ηαεδβδηή ιμο Ακηχκζμ Αθελακδνίδδ βζα ηδ δοκαηυηδηα πμο ιμο έδςζε κα εηπμκήζς ηδκ πανμφζα δζπθςιαηζηή ενβαζία ζημκ ημιέα ηδξ εκένβεζαξ. Δπίζδξ, εοπανζζηχ ημοξ θίθμοξ ιμο ηαζ ημοξ ζοιθμζηδηέξ ιμο βζα ηδκ πμθφηζιδ αμήεεζα ημοξ ηυζμ ηαηά ηδ ζοββναθή ηδξ δζπθςιαηζηήξ ενβαζίαξ, υζμ βζα ηδκ ζηήνζλδ ημοξ υθα αοηά ηα πνυκζα. Σέθμξ εα ήεεθα κα εοπανζζηήζς ηδκ μζημβέκεζά ιμο βζα ηδκ ροπμθμβζηή ηονίςξ ζηήνζλδ ζε υθδ ηδκ δζάνηεζα ηςκ ζπμοδχκ ιμο. Εαθεζνυπμοθμξ Ακαζηάζζμξ

10 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΗΑΓΧΓΖ ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ Ακακεχζζιεξ πδβέξ εκένβεζαξ Ζθζαηή εκένβεζα Αζμθζηή εκένβεζα Γεςεενιζηή εκένβεζα Βζμιάγα Γζαδζηαζία αζμηθζιαηζηήξ ιεθέηδξ Γζαδζηαζία εηπυκδζδξ αζμηθζιαηζηήξ ιεθέηδξ Βζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ ηηζνίςκ Ζθζαηή αηηζκμαμθία Τπμθμβζζιυξ Ζθζαηχκ Γςκζχκ Ζθζαημί πάνηεξ Πανάδεζβια εθανιμβήξ δθζαηχκ πανηχκ Υςνμεέηδζδ ημο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ Λεζημονβζηή μνβάκςζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ Μμνθή ηηζνίμο Σμ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ Θενιμβςνδηζηυηδηα δμιζηχκ ζημζxείςκ Σμ ηηίνζμ ςξ παβίδα εενιυηδηαξ Πνμζηαζία απυ ροπνμφξ ακέιμοξ Θενιμιυκςζδ Ζθζμπνμζηαζία Ο ζηζαζιυξ ημο ηηζνίμο ηαζ ηςκ ακμζβιάηςκ Ο ζπεδζαζιυξ ηδξ δθζμπνμζηαζίαξ Θενιζηή πνμζηαζία ηςκ ελςηενζηχκ δμιζηχκ ζημζβείςκ ημο ηεθφθμοξ Αενζζιυξ ηηζνίςκ Μέηνα πμο αθμνμφκ ηδκ εενζκή πενίμδμ Τθζηά δυιδζδξ Οζημθμβζηά ημκζάιαηα Υαναηηδνζζηζηά δμιζηχκ ζημζπείςκ αζμηθζιαηζηχκ ηαημζηζχκ Ραδζεκένβεζα Οζημδμιζηά οθζηά Μμκςηζηά οθζηά Ξφθζκα δάπεδα Οζ λφθζκεξ ζηέβεξ Οζημθμβζηά Υνχιαηα Παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα οζηήιαηα εένιακζδξ ηαζ ηεπκζηέξ φζηδια άιεζμο ηένδμοξ Σμίπμξ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ ή ημίπμξ ιάγαξ ή δθζαηυξ ημίπμξ Θενιμηήπζμ ή δθζαηυξ πχνμξ Θενιμζζθςκζηυ πακέθμ ή αενμζοθθέηηδξ Σμζπμπμζία ιε δζαθακή ιυκςζδ Δπζθμβή παεδηζημφ ζοζηήιαημξ εένιακζδξ Φοζζηυξ δνμζζζιυξ

11 4.2.1 Ζθζμπνμζηαζία ημο ηηζνίμο Υνχια ηαζ οθή ελςηενζηχκ επζθακεζχκ Δπάνηεζα εενιζηήξ ιάγαξ Φοζζηυξ Αενζζιυξ Νοπηενζκή αηηζκμαμθία Μζηνμηθίια - Φφηεοζδ δςιάηςκ Φοζζηυξ θςηζζιυξ Ανπζηέξ επζθμβέξ ζπεδζαζιμφ Ο ζπεδζαζιυξ ηςκ δζαθακχκ ζημζπείςκ ημο ηεθφθμοξ Γζαθακή οθζηά ακμζβιάηςκ Ζθζμπνμζηαηεοηζηέξ ηαζ θςημεκζζποηζηέξ δζαηάλεζξ Πενζαάθθςκ πχνμξ-ιζηνμηθίια Φφηεοζδ Έθεβπμξ ηδξ ακειμννμήξ Πνμζηαζία απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία Δλαηιζζμδζαπκμή Οπηζηή άκεζδ Ζπμπνμζηαζία Πμζυηδηα πενζαάθθμκημξ Τθζηά επίζηνςζδξ οπαίενζςκ πχνςκ Φοπνά οθζηά Δκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα Δκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα Ζθζαηυξ ζοθθέηηδξ φζηδια ηοηθμθμνίαξ φζηδια εθέβπμο Πνμτπμεέζεζξ εβηαηάζηαζδξ Δθανιμβέξ εκενβδηζηχκ δθζαηχκ εενιζηχκ ζοζηδιάηςκ Θένιακζδ γεζημφ κενμφ πνήζδξ Θένιακζδ πχνμο ηαζ γεζημφ κενμφ πνήζδξ Ζθζαηυξ ηθζιαηζζιυξ (Ζθζαηή ρφλδ πχνμο) Πθεμκεηηήιαηα ηαζ ιεζμκεηηήιαηα ηςκ δθζαηχκ εενιζηχκ ζοζηδιάηςκ Πενζααθθμκηζηυ υθεθμξ Βζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ ιε ηδκ εκζςιάηςζδ ΑΠΔ Φςημαμθηασηά ζημζπεία Γμιή ηαζ θεζημονβία ηςκ θςημαμθηασηχκ ζημζπείςκ Πενζβναθή θςημαμθηασημφ ζοζηήιαημξ Σαλζκυιδζδ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ ηαζ εθανιμβέξ Υνήζδ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ςξ θεζημονβζηά δμιζηά ζημζπεία ημο ηηζνίμο Δκένβεζα απυ αζμιάγα Σδθεεένιακζδ ιε αζμιάγα Θένιακζδ ιε αζμιάγα Γεςεενιία Γίηηομ ζςθδκχζεςκ Γεςεενιζηή Ακηθία Θενιυηδηαξ Γίηηομ απμκμιήξ εένιακζδξ οιπαναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ Ζθεηηνμπνςιζηά πανάεονα

12 9.1 Ζθεηηνμπνςιζηά πανάεονα Διπμνζηέξ δθεηηνμπνςιζηέξ δζαηάλεζξ Ζθεηηνμπνςιζηέξ δζαηάλεζξ "δεφηενδξ βεκζάξ" Γοκαιζηή πνυζμρδ ηηζνίςκ οκεήηεξ άκεζδξ Θενιζηή άκεζδ Οπηζηή άκεζδ Αημοζηζηή άκεζδ Δθανιμβέξ αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ Καημζηία ιοηανά ζηδ Νέα Φζθμεέδ Καημζηία ηαζ λεκχκαξ ζηα Υακζά Καημζηία Loblolly ζηα Taylor Island Maryland θαζνζηή ηαημζηία Domespace ζημ Quimper, Γαθθία Βζμηθζιαηζηέξ επειαάζεζξ ζε ήδδ οπάνπμκηα ηηίνζα Μεζμκεηηήιαηα αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ οιπενάζιαηα Βζαθζμβναθία Πανάνηδια

13 ΔΗΑΓΧΓΖ Ζ ζοκεπήξ αφλδζδ ηςκ ηαηακαθςηζηχκ αβαεχκ, δ οπεναμθζηή αφλδζδ ημο πθδεοζιμφ ηαζ δ αεθηίςζδ ημο αζμηζημφ επζπέδμο, μδήβδζε ζηδκ ηαπεία αφλδζδ ηδξ εκενβεζαηήξ ηαηακάθςζδξ ηα ηεθεοηαία είημζζ πνυκζα. Ζ παναβςβή πεηνεθαίμο έπεζ ελαπθαζζαζηεί ηδκ ηεθεοηαία δεηαεηία, εκχ δ γήηδζδ ζε δθεηηνζηή εκένβεζα δεηαπθαζζάγεηαζ ακά δέηα πνυκζα. Ζ απενίζηεπηδ πνήζδ ιδ ακακεχζζιςκ πδβχκ εκένβεζαξ, έπεζ ζοιαάθθεζ ζηδκ αφλδζδ ηςκ εηπειπυιεκςκ νφπςκ μζ μπμίμζ ηαηαζηνέθμοκ ηδ ζημζαάδα ημο υγμκημξ ηαζ έπμοκ οπμααειίζεζ ημ πενζαάθθμκ ναβδαία ζε ιεβάθμ ααειυ ηαηαζηνέθμκηαξ ζηαδζαηά ηα μζημζοζηήιαηα. Κφνζμζ οπαίηζμζ αοηήξ ηδξ ηαηαζηνμθήξ είκαζ μζ αζμιδπακίεξ, μζ ιεηαθμνέξ, ηα ενβμζηάζζα δθεηηνμπαναβςβήξ αθθά ηαζ ημ δμιδιέκμ πενζαάθθμκ. Με ημκ υνμ «Γμιδιέκμ Πενζαάθθμκ», ακαθενυιαζηε ζημ ζοκμθζηυ πχνμ πμο έπεζ ακαπηοπεεί απυ ηζξ ακενχπζκεξ ηαηαζηεοέξ ζοιπενζθαιαακμιέκμο υθςκ ηςκ ηηζνίςκ πμο ηαθφπημοκ ηζξ ακάβηεξ ζηέβαζδξ, απαζπυθδζδξ ηαζ ακαροπήξ. Βάζεζ ημο ιεβέεμοξ ηςκ ηηζνίςκ ηαζ ηςκ βεζημκζηχκ οπμδμιχκ ημ δμιδιέκμ πενζαάθθμκ παναηηδνίγεηαζ αζηζηυ, διζαζηζηυ ηαζ αβνμηζηυ. Ζ εκαζπυθδζδ ιε ημ αζηζηυ πενζαάθθμκ ηςκ ιεβαθμοπυθεςκ, βίκεηαζ εκδζαθένμοζα βζα ηδκ εθθδκζηή πναβιαηζηυηδηα θαιαάκμκηαξ οπυρδ ηα ιζηνά μζημδμιζηά ηεηνάβςκα, ημ αολδιέκμ φρμξ ηςκ ηηζνίςκ αθθά ηαζ ημ ιεβάθμ ιέβεεμξ ηδξ πυθδξ πμο πενζπθέηεζ ηδκ θεζημονβία ημο αζμηθίιαημξ. αοηυ ημ ζδιείμ αλίγεζ κα ακαθενεμφκ ηάπμζα πμζμζηά βζα ηζξ ηηζνζαηέξ ηαηαζηεοέξ, απθά ηαζ ιυκμ βζα κα βίκμοκ πζμ απηά ηα ζδιενζκά δεδμιέκα. Παβημζιίςξ αθθά ηαζ ζηδκ Δονχπδ, ημ 45% ηδξ παναβυιεκδξ εκένβεζαξ ακαθίζηεηαζ ζημκ ηηζνζαηυ ημιέα, ιε ηα 2/3 αοημφ ημο πμζμζημφ κα ακήηεζ ζηα ζδζςηζηά ζπίηζα. Παν υθμ πμο ηα πμζμζηά αοηά εοεφκμκηαζ βζα ημ 50% ηςκ εηπμιπχκ CO 2, ιυθζξ ημ 15% ηςκ ακαβηχκ ηαθφπηεηαζ απυ Α.Π.Δ., ιε πνςηαβςκζζηή ηδκ δθζαηή (ζπήια 1). Παβημζιίςξ δ ζοκεζζθμνά ημο ηθάδμο ηςκ ηηζνζαηχκ ηαηαζηεοχκ ζηζξ εηπμιπέξ εκχζεςκ ημο άκεναηα C, αββίγεζ ημοξ 6 δζξ ηυκμοξ, ιε 4,5 δζξ ηυκμοξ απυ αοημφξ κα ακήημοκ ζηζξ εηαζoιδπακμπμζδιέκεξ πχνεξ ηαζ πζμ ζοβηεηνζιέκα 2,25 δζξ ηυκμοξ απυ ημοξ 4,5, κα μθείθμκηαζ άιεζα ή έιιεζα ζηζξ ηηζνζαηέξ ηαηαζηεοέξ. Γζα ηα εθθδκζηά δεδμιέκα, ζημκ ηηζνζαηυ ημιέα ηαηακαθχκεηαζ ημ 30% ηδξ παναβυιεκδξ εκένβεζαξ, ιε 40% ζοκεζζθμνά ζημ CO 2. Σμ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ εκένβεζαξ ηαηακαθχκεηαζ βζα ρφλδ ηαζ εένιακζδ, εθυζμκ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ ζηα εθθδκζηά ηηίνζα είκαζ ηενάζηζεξ, ιζαξ ηαζ ιυκμ ημ 6% ηςκ ηηζνίςκ ηςκ πυθεςκ έπεζ ηαηαζηεοαζηεί ιεηά ημ 1981, έημξ πμο έβζκε οπμπνεςηζηή δ εενιμιυκςζδ. Ζ πνήζδ ηεπκζηχκ ιείςζδξ ηδξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ είκαζ οπμπνεςηζηή βζα υθεξ ηζξ ηηζνζαηέξ ηαηαζηεοέξ ιυθζξ απυ ημ 2007.

14 πήια 1 Δηήζζμ ηυζημξ ηαζ νφπακζδ απυ ηδκ εένιακζδ εονςπασηχκ ηαημζηζχκ Ζ πνχηδ πεηνεθασηή ηνίζδ ημ 1973, ακδζφπδζε ημοξ επζζηήιμκεξ πμο αζπμθμφκηακ ιε ημκ ζπεδζαζιυ ηαζ ηδκ ηαηαζηεοή ηηζνίςκ ηαζ ημοξ μδήβδζε ζηδ ιεθέηδ ηαζ ζηδκ ένεοκα κέςκ ιμνθχκ εκένβεζαξ υπςξ δ δδιζμονβία εκυξ μζημκμιζηυηενμο, πναηηζηυηενμο ηαζ πζμ μζημθμβζημφ ηηζνίμο. Μζα κέα ακάβηδ βεκκήεδηε βζα δοκαιζηή πνμζέββζζδ, υπμο ημ ηηίνζμ ακηζιεηςπζγυηακ ςξ έκαξ γςκηακυξ μνβακζζιυξ ηζ υπζ ςξ ακηζηείιεκμ ηαηακάθςζδξ ηαζ ιαηαζμδμλίαξ. Πνμξ αοηή ηδκ ηαηεφεοκζδ μ πανάβμκηαξ «μζημθμβζηήξ ζζμννμπίαξ» απμηεθεί ηδκ πνχηδ πνμηεναζυηδηα ζε ηάεε ζπέδζμ, μδδβχκηαξ ημοξ ιεθεηδηέξ ζηδ θφζδ ηδξ άιεζδξ εθανιμβήξ ηςκ ανπχκ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ ηαζ ηδξ μζημθμβζηήξ ηαηαζηεοήξ. ηδ αζμηθζιαηζηή δυιδζδ επζπεζνείηαζ μ ζπεδζαζιυξ, δ ηαηαζηεοή ηαζ δ θεζημονβία εκυξ ηηζνίμο, ή ζε ιεβαθφηενδ ηθίιαηα εκυξ μζηζζηζημφ ζοκυθμο, ζε ανιμκία ηαζ ζοκενβαζία ιε ηζξ ημπζηέξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ ιε ηδ πνήζδ Α.Π.Δ., ζημ ααειυ πμο αοηυ είκαζ δοκαηυ, έηζζ χζηε κα ηαθφπημκηαζ μζ εηάζημηε πνμδζαβναθέξ ημο ηηζνίμο, αθθά πςνίξ κα επζαανφκεηαζ ζδζαίηενα ημ πενζαάθθμκ ημο ηαζ πνμζπαεχκηαξ κα δζαηδνείηαζ δ εκενβεζαηή ημο ηαοηυηδηα υζμ πζμ μζημθμβζηή βίκεηαζ. Ζ ηαηαζηεοή πζμ εκενβεζαηά απμδμηζηχκ ζπζηζχκ ιπμνεί κα ιεζχζεζ ηζξ εηπμιπέξ άκεναηα ηαηά 60%, ηάηζ πμο ζζμδοκαιεί ιε 1.35 δζξ ηυκμοξ. Δπίζδξ, επζηοβπάκεηαζ ελμζημκυιδζδ ηςκ ζοιααηζηχκ εκενβεζαηχκ πυνςκ, πμο μδδβεί ιαηνμπνυεεζια ζηδ ιείςζδ ηδξ ελάνηδζδξ απυ εζζαβυιεκμ πεηνέθαζμ. Αηυια δ πνήζδ ημπζηχκ οθζηχκ ηαηαζηεοήξ, υζμ αοηυ είκαζ επζηνεπηυ, ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζδιακηζηά ζηδ ιείςζδ ημο ηυζημοξ ηαηαζηεοήξ, αθμφ ιεζχκμκηαζ ηα έλμδα ιεηαθμνάξ. Σα ηηίνζα επδνεάγμοκ ημ πενζαάθθμκ ιε πμθθμφξ ηνυπμοξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ηαηαζηεοήξ, θεζημονβίαξ ηαζ ηαηεδάθζζδξ. Δπίζδξ, ημ πενζαάθθμκ έπεζ ιεβάθδ επίδναζδ ζηα ηηίνζα. Γζα κα ιπμνεί κα βίκεζ ζςζηά μ ζπεδζαζιυξ ηςκ ηηζνίςκ εα πνέπεζ κα οπάνπεζ πθήνδξ βκχζδ ηδξ αθθδθεπίδναζδξ αοηήξ. Σα ηηίνζα ηςκ ιεβάθςκ αζηζηχκ ηέκηνςκ ηδξ Δθθάδαξ επδνεάγμοκ ηδ δδιζμονβία ημο πενζαάθθμκημξ

15 δοζηοπχξ υιςξ πνμηαθμφκ ανηεηά πνμαθήιαηα υπςξ δ ιεηααμθή ζηδκ ζζμννμπία ηςκ ηφνζςκ ζοζηαηζηχκ ηδξ αηιυζθαζναξ, ημ κενυ ημο εδάθμοξ ηαζ ημο οπεδάθμοξ θυβς ηςκ πδιζηχκ εηπμιπχκ πμο πνμένπμκηαζ απυ ηα αζηζηά θήιιαηα ηαζ ηα ζημοπίδζα. Αοηυ ημ θαζκυιεκμ είκαζ ζδζαίηενα έκημκμ ζηζξ πενζζζυηενεξ εθθδκζηέξ πυθεζξ. Ζ ελάκηθδζδ ηςκ θοζζηχκ πυνςκ πνμηφπηεζ απυ ηδκ εκηαηζηυηδηα ζηδκ πνήζδ εκένβεζαξ βζα ηδ δυιδζδ. Ζ πνήζδ ηςκ ιδ ακακεχζζιςκ πδβχκ εκένβεζαξ έπεζ μδδβήζεζ ζηδ ααειζαία αφλδζδ ηδξ αηιμζθαζνζηήξ νφπακζδξ ηαζ ημο θαζκμιέκμο ημο εενιμηδπίμο. Δπζπθέμκ δ δζαηάναλδ ζημοξ βεςαζμθμβζημφξ ηφηθμοξ ημο κενμφ, ημο μλοβυκμο ηαζ ημο δζμλεζδίμο ημο άκεναηα έπεζ ςξ απμηέθεζια ηζξ αζηαεείξ ηθζιαηζηέξ αθθαβέξ ζε μθυηθδνεξ πενζμπέξ. Έκα αηυια πνυαθδια είκαζ δ άκανπδ μζημδυιδζδ δ μπμία έπεζ οπμααειίζεζ ηυζμ ημ αζηζηυ υζμ ηαζ ημ αβνμηζηυ πενζαάθθμκ πνμηαθχκηαξ πονηαβζέξ, ελαθάκζζδ ηδξ ημπζηήξ πθςνίδαξ ηαζ πακίδαξ. Σέθμξ, δ πνήζδ ναδζεκενβχκ ηαζ ιδ μζημθμβζηχκ δμιζηχκ οθζηχκ έπεζ ςξ άιεζμ απμηέθεζια ηδκ πνυηθδζδ πνμαθδιάηςκ ζηδκ οβεία ηςκ εκμίηςκ ηαζ οπμαάειζζδ ηδξ πμζυηδηαξ γςήξ, ηάηζ πμο μθείθεηαζ ζηδκ εζζπκμή ημλζηχκ αενίςκ. Όθα αοηά πνμαθδιάηζζακ ημοξ ανπζηέηημκεξ ζηδκ εφνεζδ εκυξ κέμο ηνυπμο μζημδυιδζδξ ηςκ ηαημζηζχκ πενζζζυηενμ οβζή ηαζ θζθζηυ πνμξ ημ πενζαάθθμκ. Σμ απμηέθεζια ήηακ δ ζηνμθή πνμξ ηδ Βζμηθζιαηζηή Ανπζηεηημκζηή ιε ηδ πνήζδ Ακακεχζζιςκ Πδβχκ Δκένβεζαξ ηαζ ηεπκζηχκ ελμζημκυιδζδξ εκένβεζαξ. Ο ζςζηυξ πνμβναιιαηζζιυξ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζηδ ζηαδζαηή ιείςζδ ηδξ πενζααθθμκηζηήξ ηνίζδξ ηαζ ζηδκ ακααάειζζδ ημο αζηζημφ πενζαάθθμκημξ. Ο Βζμηθζιαηζηυξ πεδζαζιυξ ακαπηφπεδηε ηδ δεηαεηία ημο 1980 ςξ κέα ηάζδ ημο αζηζημφ ζπεδζαζιμφ ιε ακαθμνέξ ζημ ημπζηυ ιζηνμηθίια. Με ημκ υνμ Βζμηθζιαηζηυξ πεδζαζιυξ, ακαθενυιαζηε ζημκ ανπζηεηημκζηυ ηαζ πμθεμδμιζηυ ζπεδζαζιυ ηηζνίςκ ηαζ μζηζζιχκ πμο ζημπεφμοκ ζηδκ πνμζανιμβή ημοξ ζημ ημπζηυ ηθίια ηαζ ζημ θοζζηυ πενζαάθθμκ, πνμζηαηεφμκηαξ ηαοηυπνμκα εοαίζεδηεξ πενζμπέξ ιε ζπάκζα μζημζοζηήιαηα. Σμ ιζηνμηθίια, ημ ιεζμηθίια ηαζ ημ ιαηνμηθίια, ηαεμνίγεζ ημ θςηζζιυ, ημκ αενζζιυ, ημ ζπεδζαζιυ ηαζ ηδκ εκενβεζαηή ζοιπενζθμνά ηςκ ηηζνίςκ Σμ ιαηνμηθίια ιζαξ πενζμπήξ αθμνά ηα βεκζηυηενα ηθζιαηζηά παναηηδνζζηζηά ηδξ. Ονίγεηαζ απυ ηθζιαηζηά δεδμιέκα, υπςξ είκαζ δ εενιμηναζία, δ δθζαηή αηηζκμαμθία, δ δθζμθάκεζα, μ άκειμξ, δ οβναζία, ηα κέθδ ηαζ μζ ανμπμπηχζεζξ. Σμ ιεζμηθίια ιζαξ πενζμπήξ είκαζ μ ιεηαζπδιαηζζιυξ ημο ιαηνμηθίιαημξ, θυβς ημπζηχκ ζδζαζηενμηήηςκ, υπςξ είκαζ ημ ακάβθοθμ ημο εδάθμοξ, δ φπανλδ ιεβάθςκ επζθακεζχκ κενμφ ηαζ δ αθάζηδζδ. Σμ ιζηνμηθίια ιζαξ πενζμπήξ είκαζ δ δζαθμνμπμίδζδ ημο ιαηνμηθίιαημξ ηαζ ημο ιεζμηθίιαημξ, δ μπμία μθείθεηαζ ηονίςξ ζε ακενχπζκεξ πανειαάζεζξ, υπςξ π.π. ημ δμιδιέκμ πενζαάθθμκ ή μζ βεςνβζηέξ ηαθθζένβεζεξ. Ο Βζμηθζιαηζηυξ πεδζαζιυξ, ζημπεφεζ ζηδκ εηιεηάθθεοζδ ηςκ εεηζηχκ πενζααθθμκηζηχκ παναιέηνςκ χζηε κα ιεζςεμφκ μζ εκενβεζαηέξ ακάβηεξ ημο ηηζνίμο ηαε' υθδ ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ ηαζ κα ελμζημκμιήζεζ ηδ ζοιααηζηή εκένβεζα. Ζ εθανιμβή ηδξ Βζμηθζιαηζηήξ Ανπζηεηημκζηήξ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζε εκενβεζαηή ακελανηδζία ηςκ ιδ Ακακεχζζιςκ Πδβχκ Δκένβεζαξ έςξ 60%. Πανάθθδθα ζοιαάθθεζ ζηδκ αολακυιεκδ ιείςζδ ηςκ εηπμιπχκ CO 2 ηαεχξ ηαζ άθθςκ αενίςκ, ηςκ μπμίςκ δ φπανλδ επζδεζκχκεζ ηδκ μνεμθμβζηή πνήζδ ηςκ οδάηςκ υπςξ ηαζ δ εονεία πνήζδ ηςκ ημπζηχκ οθζηχκ οπμδμιήξ, ηα μπμία είκαζ θζθζηά πνμξ ημ πενζαάθθμκ. Αοηά ηα οθζηά ηαεμνίγμοκ ςξ έκα ιεβάθμ ααειυ ηδ εενιζηή ηαζ ηδκ μπηζηή ζοιπενζθμνά ηςκ ηηζνίςκ εκχ δ δζάνηεζα γςήξ ημοξ έπεζ ζδιακηζηέξ ζοκέπεζεξ πνμξ ημ πενζαάθθμκ. Πμθθά δμιζηά οθζηά υπςξ ηα πνχιαηα, ηα ημφαθα, μζ ηαπεηζανίεξ η.α. πενζέπμοκ επζηίκδοκεξ μοζίεξ πμο νοπαίκμοκ ημ εζςηενζηυ πενζαάθθμκ ημο ηηζνίμο. Δπζπθέμκ, ηάπμζεξ θμνέξ μζ πθίκεεξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ πνμένπμκηαζ απυ πενζμπέξ ορδθήξ ναδζεκένβεζαξ. Έπεζ

16 παναηδνδεεί υηζ ηα παναδμζζαηά μζημθμβζηά οθζηά ηδξ πνμαζμιδπακζηήξ πενζυδμο είκαζ αλζυπζζηα, έπμοκ ιεβάθδ δζάνηεζα γςήξ, δεκ είκαζ επζαθααή βζα ηδκ οβεία ημο ακενχπμο ηαζ ημ πενζαάθθμκ ηαζ επίζδξ επζηνέπμοκ ηδκ ελμζημκυιδζδ ηςκ Ακακεχζζιςκ Πδβχκ Δκένβεζαξ. Ο Βζμηθζιαηζηυξ πεδζαζιυξ, εκζςιαηχκεζ ζημζπεία πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηδ θοζζμβκςιία ηδξ ηάεε πενζμπήξ, ηδκ ημπζηή ημοθημφνα, ιε ηονίανπεξ ηζξ παναδμζζαηέξ ηεπκζηέξ δυιδζδξ. οβηεηνζιέκα, δ Βζμηθζιαηζηή Ανπζηεηημκζηή, είκαζ απμηέθεζια ηονίςξ ιζαξ μθμηθδνςιέκδξ ηαζ πενίπθμηδξ ζφκεεζδξ πμο ζοκδέεηαζ ιε έκα εονφ θάζια παναιέηνςκ υπςξ μ πνμζακαημθζζιυξ, δ ηαηάθθδθδ επζθμβή ηςκ ακμζβιάηςκ, δ ιεθέηδ ημο ηεθφθμοξ αθθά ηαζ δ μνεή επζθμβή ηςκ οθζηχκ. Αοηυ υιςξ δεκ ζδιαίκεζ υηζ δ πανέιααζδ ζε ήδδ οπάνπμκηα ηηίνζα είκαζ πενζμνζζιέκδ. Με παιδθυ ηυζημξ ηαζ ιε θζθζηέξ πνμξ ημ πνήζηδ ηεπκμθμβίεξ, μζ απχθεζεξ ζηδ εένιακζδ ιπμνμφκ κα ιεζςεμφκ, ηα ηηίνζα ιπμνμφκ κα πνμζηαηεοεμφκ απυ ηδκ οπενεένιακζδ, μζ ζοκεήηεξ θςηζζιμφ ιπμνμφκ κα αεθηζςεμφκ ηαζ κα ιεζςεεί μ ευνοαμξ. Όθα ηα παναπάκς ζοκδέμκηαζ ιε ημ Βζμηθζιαηζηυ πεδζαζιυ ηαζ ζοιαάθθμοκ ζηδκ δδιζμονβία ηαηαζηεοχκ πμο ηαθφπημοκ ηζξ ακάβηεξ ημο ζφβπνμκμο ηνυπμο γςήξ πςνίξ κα απμηεθμφκ απεζθή βζα ηζξ επυιεκεξ βεκζέξ. ηδκ πανμφζα ενβαζία δζενεοκάηαζ δ αζμηθζιαηζηή δυιδζδ ηαζ ακαθφμκηαζ εέιαηα άιεζα ζοκοθαζιέκα ιε αοηή. Ζ Βζμηθζιαηζηή Ανπζηεηημκζηή, υπςξ έπεζ ακαθενεεί ζημπεφεζ ζηδκ ηαηαζηεοή αζχζζιςκ ηαημζηζχκ ηαζ πυθεςκ, έηζζ είκαζ ελέπμοζαξ ζδιαζίαξ δ πνδζζιμπμίδζδ ακακεχζζιςκ πδβχκ εκένβεζαξ βζα ηδκ μνεή θεζημονβία ηδξ ηαημζηίαξ, ααζζζιέκδ ζηζξ ανπέξ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ. ηυπμξ είκαζ δ ηαηαζηεοή ηαημζηζχκ πμο δεκ νοπαίκμοκ ημ πενζαάθθμκ ηαζ ηαθφπημοκ ηζξ ακάβηεξ ηςκ εκμίηςκ ιε θοζζημφξ ηνυπμοξ πςνίξ κα ημοξ επζαανφκμοκ μζημκμιζηά μφηε κα πνμηαθμφκ πνμαθήιαηα ζηδκ οβεία ημοξ ηαζ νφπακζδ ζημ πενζαάθθμκ. Καηά ηδκ ηαηαζηεοή ιζαξ παεδηζηήξ δθζαηήξ ηαημζηίαξ, υπςξ αθθζχξ μκμιάγεηαζ, είκαζ ζδιακηζηυ κα πνμδβδεεί ιζα ιεθέηδ ζπεηζηά ιε ημ ηθίια, ηδ ιμνθμθμβία ημο εδάθμοξ, ηδ εέζδ ημο ήθζμο, ηδκ ηθίζδ ημο μζημπέδμο, έηζζ χζηε μ ιεθεηδηήξ κα ζοθθέλεζ ηα απαναίηδηα ζημζπεία ηαζ κα πνμπςνήζεζ ζημ ζπεδζαζιυ ηδξ. Γκςνίγμκηαξ αοηά, εα ιπμνέζεζ κα πςνμεεηήζεζ ζςζηά ηδκ ηαημζηία ζημ μζηυπεδμ ηαζ κα ηδξ δχζεζ ημ ηαηάθθδθμ ζπήια ηαζ πνμζακαημθζζιυ θαιαάκμκηαξ οπυρδ ηζξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ ζηδκ πενζμπή ηαζ ηα ζημζπεία ημο πενζαάθθμκημξ, χζηε κα ηα εηιεηαθθεοηεί ηαζ κα ελαζθαθίζεζ ηαηά ημ δοκαηυ ιεβαθφηενδ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ. Ο ζδακζηυξ πνμζακαημθζζιυξ, βζα ηα δεδμιέκα ηδξ Δθθάδαξ εεςνείηαζ μ κυηζμξ, υιςξ ζηζξ πενζπηχζεζξ πμο οπάνπεζ ηυθθδια ή ηάπμζμ άθθμ ζημζπείμ (υπςξ βζα πανάδεζβια εέα ζηδκ ακαημθή) εα πνέπεζ μ ιεθεηδηήξ κα πνμζακαημθίζεζ ηδκ ηαημζηία ηαηά ηέημζμ ηνυπμ πμο κα ηδκ πνμζηαηεφεζ απυ ημοξ δοκαημφξ ακέιμοξ, κα ιπμνεί κα εηιεηαθθεφεηαζ ηδκ δθζαηή εκένβεζα ηαζ κα εθέβπεζ ηα πμζά δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ πμο πνμζπίπημοκ ζημ ηηίνζμ ηζ έηζζ κα ημπμεεηήζεζ ηα ηαηάθθδθα ακμίβιαηα ζηζξ ηαηάθθδθεξ εέζεζξ ηαεχξ επίζδξ ηαζ ηα δςιάηζα, χζηε μζ πχνμζ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοπκυηενα ηαζ έπμοκ ιεβαθφηενεξ ακάβηεξ ζε εένιακζδ ηαζ θχξ κα ημπμεεημφκηαζ ζημ κυημ ηαζ ζημ αμννά κα ημπμεεημφκηαζ ηονίςξ μζ απμεδηεοηζημί πχνμζ ηαζ βεκζηυηενα πχνμζ ιε πενζμνζζιέκεξ ακάβηεξ ζε εένιακζδ. Έκα άθθμ ααζζηυ ζημζπείμ αθμνά ζηα δμιζηά οθζηά πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ ηα μπμία είκαζ ζδιακηζηυ κα είκαζ θζθζηά ζημ πενζαάθθμκ, ακαηοηθχζζια ηαζ κα ιδκ πνμηαθμφκ πνμαθήιαηα ζηδκ ακενχπζκδ οβεία. Ο ζηεθεηυξ ημο ηηζνίμο είκαζ ζδιακηζηυ κα είκαζ βενυξ, κα δζαεέηεζ ιεβάθδ εενιζηή ιάγα ηα ηαθή εενιμιυκςζδ. Δπίζδξ είκαζ ζδιακηζηυ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ οθζηά ορδθήξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ.

17 Γεκζηά ζηυπμξ ηςκ ιεθεηδηχκ είκαζ δ επίηεολδ ζοκεδηχκ άκεζδξ ζηδκ ηαημζηία ηαζ δ φπανλδ ημο ζδακζημφ ιζηνμηθίιαημξ. Γζ' αοηυ ημ θυβμ, μ ιεθεηδηήξ ηαηαζηεοάγεζ ηδκ ηαημζηία πνδζζιμπμζχκηαξ παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα βζα ηδκ απμδμηζηυηενδ εένιακζδ, ρφλδ ηαζ θςηζζιυ ημο ηηζνίμο, εηιεηαθθεουιεκμξ ηαηά ημ δοκαηυ ηδκ δθζαηή ηαζ αζμθζηή εκένβεζα ηαεχξ επίζδξ ηαζ ηζξ οπυθμζπεξ ακακεχζζιεξ πδβέξ εκένβεζαξ, εθυζμκ αοηέξ είκαζ δζαεέζζιεξ. Υαναηηδνζζηζηυ ζημζπείμ ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ηαημζηζχκ είκαζ δ πνήζδ εκζζποιέκδξ εενιζηήξ ιάγαξ ηαζ ηαθχκ ιμκχζεςκ ιε ηδ πνήζδ υζμ ημ δοκαηυκ μζημθμβζηυηενςκ εενιμιμκςηζηχκ οθζηχκ. Σμ απμηέθεζια είκαζ δ δζαηήνδζδ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ ζηαεενή, ηαζ ηδκ εζςηενζηή οβναζία ζε ανηεηά παιδθά επίπεδα. Γζάθμνεξ ηεπκζηέξ έπμοκ πνδζζιμπμζδεεί ζηδ αζμηθζιαηζηή ανπζηεηημκζηή, μζ μπμίεξ πανέπμοκ ζημ ηηίνζμ εενιζηή ηαζ μπηζηή άκεζδ, ζηζξ μπμίεξ έπμοκ ζοκδοαζηεί ηα παναηηδνζζηζηά ημο ηθίιαημξ ηδξ πενζμπήξ ηαζ ηα ζημζπεία ηδξ ημπμβναθίαξ ημο ηυπμο. Έηζζ ιέζς αοηχκ ηςκ ηεπκζηχκ εα ελαζθαθίγεηαζ μ επανηήξ θοζζηυξ θςηζζιυξ αθθά ηαζ δ απαναίηδηδ εένιακζδ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο πεζιχκα ηαζ ρφλδ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο ηαθμηαζνζμφ. ηδκ παεδηζηή εένιακζδ, ηα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα θεζημονβμφκ ανπζηά ιε ηδ ζοθθμβή ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ, ζηδ ζοκέπεζα ιε ηδ πνήζδ ηςκ δζαθυνςκ παεδηζηχκ ζοζηδιάηςκ επζηοβπάκμκηαξ ηδκ απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ ηδκ παβίδεοζδ ηδξ ζηδκ ηαημζηία. Γζα κα ζοθθέβεζ ημ ηηίνζμ ζηακά πμζά δθζαηήξ εκένβεζαξ είκαζ απαναίηδηδ δ θεζημονβία ημο ςξ δθζαηυξ ζοθθέηηδξ, βζ' αοηυ ηαζ μ ζπεδζαζιυξ πνέπεζ κα βίκεηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ πμο κα εηιεηαθθεφμκηαζ ηα παναηηδνζζηζηά ημο πενζαάθθμκημξ ηαζ ημο ηηζνίμο πμο εα ζοιαάθθμοκ ζηδκ ιέβζζηδ απμννυθδζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ ηαηάθθδθδ πςνμεέηδζδ, πνμζακαημθζζιυ ημο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ, επίζδξ ιε ημ ηαηάθθδθμ ιέβεεμξ ηαζ πνμζακαημθζζιυ ηςκ ακμζβιάηςκ, ηδ δζαννφειζζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ, ημ αάρζιμ ηςκ ελςηενζηχκ επζθακεζχκ ιε ηα ηαηάθθδθα πνχιαηα αθθά ηαζ ιε ηδκ πζεακή βεζηκίαζδ ημο ηηζνίμο ιε άθθα ηηίνζα. Σα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα εένιακζδξ πςνίγμκηαζ ζε άιεζμο ηαζ ζε έιιεζμο ηένδμοξ. Σα άιεζμο ηένδμοξ, αθμνμφκ ζηα ζημζπεία πμο ακαθένεδηακ παναπάκς, δδθαδή ζηδκ ζηακυηδηα ημο ηηζνίμο κα θεζημονβεί ςξ δθζαηυξ ζοθθέηηδξ. Ακ αοηυ δεκ είκαζ εθζηηυ επζζηναηεφμκηαζ ζημζπεία έιιεζμο ηένδμοξ πμο πενζθαιαάκμοκ ημ εενιμηήπζμ, ημοξ δθζαημφξ ημίπμοξ, ημοξ ημίπμοξ Trombe, ημοξ ημίπμοξ κενμφ ηαεχξ ηαζ άθθα πμο εα ακαθενεμφκ παναηάης. Γζα κα δζαηδνείηαζ δ εενιυηδηα ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ ηαζ κα ιδκ οπάνπμοκ απχθεζεξ, είκαζ ζδιακηζηή δ φπανλδ εενιμιυκςζδξ ζημοξ ελςηενζημφξ ημίπμοξ ηαεχξ, ζηα ακμίβιαηα ημο ηηζνίμο, ζημ έδαθμξ ηαζ ζηδκ μνμθή ηαζ δ φπανλδ ιεβάθδξ εενιζηήξ ιάγαξ. Σα παεδηζηά ζοζηήιαηα θοζζημφ θςηζζιμφ πενζθαιαάκμοκ ηα πανάεονα, ηα ακμίβιαηα μνμθήξ, ημοξ θςηαβςβμφξ ηαζ ημ αίενζμ. Οζ ηεπκζηέξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ πενζθαιαάκμοκ ημοξ οαθμπίκαηεξ, ηα πνζζιαηζηά θςημδζαπεναηά ζημζπεία, ημοξ ακαηθαζηήνεξ, ηζξ ακαηθαζηζηέξ πενζίδεξ ηαζ ηα δζαθακή ιμκςηζηά οθζηά. Όζμκ αθμνά ζηα ζοζηήιαηα δνμζζζιμφ, είκαζ ζδιακηζηή δ πνήζδ ελςηενζηχκ ζημζπείςκ υπςξ δ αθάζηδζδ ηαζ ηα οδάηζκα ζημζπεία. Δλίζμο ζδιακηζηή είκαζ δ φπανλδ δθζμπνμζηαζίαξ ιε ηδ πνήζδ ζηαεενχκ ηαζ ηζκδηχκ ζηζάζηνςκ, ηα μπμία ιεζχκμοκ ηδ δζείζδοζδ ηδξ δθζαηήξ εενιυηδηαξ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο, υπμο ηνίκεηαζ απαναίηδημ. Άθθμ παεδηζηυ ζφζηδια δνμζζζιμφ είκαζ μ θοζζηυξ ελαενζζιυξ μ μπμίμξ πναβιαημπμζείηαζ ιε ημ άκμζβια ηςκ ηαηάθθδθςκ παναεφνςκ ιε

18 ζημπυ ηδ δδιζμονβία νεοιάηςκ αένμξ, ηα μπμία εα ζοιαάθθμοκ ζηδ ιείςζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ηδκ απμθοβή ηδξ οπενεένιακζδξ αθθά ηαζ ζηδ αεθηίςζδ ηδξ πμζυηδηαξ ημο εζςηενζημφ αένα. Δηηυξ απυ ηα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα, πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαζ ηα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα, ηα μπμία πενζθαιαάκμοκ ημοξ δθζαημφξ εενιμζίθςκεξ ηαζ ηα θςημαμθηασηά ζημζπεία ηα μπμία ιεηααάθθμοκ ηδκ δθζαηή εκένβεζα ζε άθθεξ ιμνθέξ εκένβεζαξ. ημ αζμηθζιαηζηυ ζπεδζαζιυ πνδζζιμπμζμφκηαζ ηονίςξ ακακεχζζιεξ πδβέξ εκένβεζαξ ιε ηδ ιμνθή ηδξ δθζαηήξ ηαζ ηδξ αζμθζηήξ εκένβεζαξ, ηδξ βεςεενιζηήξ, εκένβεζαξ ιε ηδ ιμνθή αζμιάγαξ ηαεχξ ηαζ ιε ηδ πνήζδ αζμαενίμο. Σα ιέζα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ημ ζημπυ αοηυ είκαζ ηα θςημαμθηασηά πακέθα (ηα μπμία ιεηαηνέπμοκ ηδκ δθζαηή εκένβεζα ζε δθεηηνζηή), ηα ζοζηήιαηα ηδθεεένιακζδξ (ηα μπμία πνδζζιμπμζμφκ ηδ αζμιάγα ηαζ πανάβμοκ ηαζ πανέπμοκ γεζηυ κενυ πνήζδξ αθθά ηαζ εένιακζδξ ημ μπμίμ ιεηαθένεηαζ ιέζς αβςβχκ ζηζξ ηαημζηίεξ) ηαζ ηέθμξ ηα βεςεενιζηά ζοζηήιαηα εένιακζδξ ηαζ ρφλδξ. οπκά ζημ αζμηθζιαηζηυ ζπεδζαζιυ οθίζηαηαζ δ ζοιπαναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ απυ ηδ πνήζδ εκυξ ηαοζίιμο, αέααζα δ εθανιμβή ηδξ εθανιυγεηαζ ηονίςξ ζημκ αζμιδπακζηυ ημιέα. Ζ αθάζηδζδ απμηεθεί ζδιακηζηυ παναηηδνζζηζηυ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ, ηαεχξ ζοιαάθθεζ ζηζξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ ηαηά ιήημξ ηςκ ακμζπηχκ πχνςκ, ζηυπμξ απυ ηδ πνήζδ ηδξ αθάζηδζδξ είκαζ δ απμθοβή ηδξ οπενεένιακζδξ ιε ηδκ ελαζθάθζζδ θοζζηήξ νμήξ ημο αένα, επζπθέμκ ζοιαάθεζ ζηδ ζηίαζδ ηαζ ζηδκ ρφλδ ιε ελάηιζζδ. Ζ φπανλδ αθάζηδζδξ, εθυζμκ έπεζ ημπμεεηδεεί ζηα ζςζηά ζδιεία επζηοβπάκεζ ηδκ δζαηνάηδζδ ηςκ αζςνμφιεκςκ ζςιαηζδίςκ, πνμζηαηεφμκηαξ απυ ημοξ επζηίκδοκμοξ νφπμοξ, επίζδξ επζηοβπάκεηαζ ηαθφηενδ απμννμή ηαζ πνμζηαζία ημο εδάθμοξ απυ ηδ δζάανςζδ θυβς ηδξ ζηακυηδηάξ ηςκ θοηχκ κα ηαηαηναημφκ ημ ανυπζκμ κενυ. Ζ φπανλδ αθάζηδζδξ ζοιαάθεζ ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ θυβς ηδξ ζηακυηδηαξ εθέβπμο ηδξ εενιμηναζίαξ, πανέπμκηαξ δθζμπνμζηαζία ημ ηαθμηαίνζ, ακειμπνμζηαζία ημ πεζιχκα ηαζ αημοζηζηή άκεζδ θυβς ηδξ απμννυθδζδξ ηςκ εμνφαςκ. Όιςξ δ ηφνζα ζοιαμθή ηδξ αθάζηδζδξ είκαζ δ ελαηιζζμδζαπκμή. Ζ αθάζηδζδ ζοπκά πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ ηάθορδ ηςκ ζηεβχκ δδιζμονβχκηαξ πχνμοξ ακαροπήξ ή ιζηνμφξ αζμηυπμοξ. Σα μθέθδ απυ ηδκ φπανλδ θοηειέκμο δχιαημξ είκαζ δ αφλδζδ ηδξ παναβςβήξ μλοβυκμο, δ φπανλδ εοκμσημφ ιζηνμηθίιαημξ, δ αζζεδηζηή ακααάειζζδ ηςκ ηηζνίςκ, δ ιείςζδ ημο θαζκμιέκμο αζηζηήξ κδζίδαξ, δ πανμπή δπμιυκςζδξ, εενιμιυκςζδξ ηαζ οβνμιυκςζδξ ηαεχξ ηαζ δ ιείςζδ ηςκ ακαβηχκ ζε αμδεδηζηή ρφλδ ηαζ εένιακζδ. ηδ ζοκέπεζα πανμοζζάγμκηαζ 4 αζμηθζιαηζηέξ ηαημζηίεξ ηαζ ακαθφμκηαζ ηα ηονζυηενα παναηηδνζζηζηά ημοξ ζημζπεία υπςξ ηα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα πμο δζαεέημοκ, ηα οθζηά δυιδζδξ ηαζ ιυκςζδξ πμο έπμοκ πνδζζιμπμζδεεί ηαεχξ ηαζ ηδ ιέζδ εενιμηναζία ημοξ ηυζμ ημ πεζιχκα υζμ ηαζ ημ ηαθμηαίνζ. Όζμκ αθμνά ζηα ιεζμκεηηήιαηα ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ, αοηά οπάνπμοκ ιυκμ ζηδκ πενίπηςζδ πμο δεκ έπεζ πναβιαημπμζδεεί πνμζεηηζηή ιεθέηδ ηαζ εθανιμβή ηςκ ανπχκ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ. Γζα κα επζηεοπεεί επζηοπήξ απυδμζδ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ δυιδζδξ, εα πνέπεζ κα οπάνλεζ ζςζηυξ ζπεδζαζιυξ ηαζ μνεμθμβζηή επζθμβή ηεπκζηχκ, μνεή οθμπμίδζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή, ζςζηή πνήζδ ηαζ θεζημονβία ημο ηηζνίμο ηαζ ηςκ ζοζηδιάηςκ ημο αθθά ηαζ ηδκ φπανλδ επανημφξ ζοκηήνδζδξ ηδξ ηαημζηίαξ. Σμ πζμ ζδιακηζηυ επαηυθμοεμ ημο πμθζηζζιμφ ιαξ είκαζ δ απμιάηνοκζή ιαξ απυ ημ θοζζηυ πενζαάθθμκ, ηαζ δ έκηαλή ιαξ ιέζα ζε έκα ηηζζηυ-δμιδιέκμ πχνμ. Οζ εθεφεενμζ γςηζημί πχνμζ έπμοκ δεζιεοηεί απυ ηηίνζα ηαζ αζθαθημζηνςιέκμοξ

19 δνυιμοξ. Ζ θοζζηή πθςνίδα ηαζ πακίδα έπεζ δχζεζ ηδ εέζδ ηδξ ζημ ιπεηυκ. Δπί πθέμκ ηα ηεθεοηαία πνυκζα ηα θοζζηά οθζηά ακηζηαηαζηάεδηακ απυ πδιζηά πνμσυκηα πμο ζε πμθθέξ πενζπηχζεζξ είκαζ ημλζηά βζα ημκ ακενχπζκμ μνβακζζιυ. Ο πχνμξ ζημκ μπμίμ γμφιε έπεζ βίκεζ αθζθυλεκμξ. Δπζγδηχκηαξ ημ αοημκυδημ, ηδκ επαθή ιαξ ιε ηδ θφζδ, ημ ιυκμ πμο ηαηαθένκμοιε είκαζ κα ακμίβμοιε δνυιμοξ ηαζ κα ηαηαζηνέθμοιε ημοξ ηεθεοηαίμοξ ακέββζπημοξ «παναδείζμο». Σμ γδημφιεκμ ζήιενα δεκ είκαζ ακ εα ηηίζμοιε έκα αζμηθζιαηζηυ ηηήνζμ, αθθά ακ δεκ εα ηηίζμοιε έκακ εθεφεενμ πχνμ. Παν υθα αοηά ηα αζμηθζιαηζηά-παεδηζηά δθζμεενιαζκυιεκα ηηίνζα απμηεθμφκ ιζα εθπζδμθυνα πνυηαζδ, ακαθμνζηά ιε ηδκ αεθηίςζδ ηςκ ζοκεδηχκ δζααίςζδξ ηαζ ηδκ ανιμκζηή ζπέζδ ημο δμιδιέκμο ιε ημκ θοζζηυ ημο πενίβονμ. Δίκαζ ηα θεβυιεκα έλοπκα ηηίνζα υπμο εκζςιαηχκμκηαζ πνςημπμνζαηέξ ηεπκζηέξ ιε ζηυπμ ηδ αεθηίςζδ ηςκ ιζηνμηθζιαηζηχκ ζοκεδηχκ ιέζα ηαζ έλς απυ ημ ζπίηζ. ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ Οζ εκενβεζαηέξ εεςνήζεζξ ηαηείπακ ζδιακηζηή εέζδ ζημ ζπεδζαζιυ ηαημζηζχκ ηαε' υθδ ηδ δζάνηεζα ηδξ πμνείαξ ηδξ Ανπζηεηημκζηήξ. Ήηακ πμθφ πνήζζιδ ηαζ ζπμοδαία δ ηαηακυδζδ ημο εκενβεζαημφ πανάβμκηα υζμκ αθμνά ζηδκ πνχηδ ηαημζηία, δ μπμία είπε ζδζαίηενεξ ακάβηεξ θυβς ηθίιαημξ, πμθζηζζιμφ, ημπμεεζίαξ, χζηε κα είκαζ ιεκ θεζημονβζηή αθθά ηαζ αζζεδηζηή. Όθεξ αοηέξ μζ πανειαάζεζξ ηαζ ζηέρεζξ ιε ζημπυ ηδ δδιζμονβία ηαηάθθδθςκ ζπζηζχκ ακάθμβα ιε ηζξ ακάβηεξ ηδξ ηάεε πενζμπήξ έδςζακ ιμκαδζηυηδηα ζηδκ πενζμπή αθθά ηαζ ελαζνεηζηέξ ηαηαζηεοέξ. Απυ ηδκ ανπαζυηδηα παναηδνμφιε ιέζα απυ ηα ζοββνάιιαηα ηςκ ανπαίςκ θζθμζυθςκ ηαζ υπζ ιυκμ ηδ ζδιαζία ηαζ ηδ πνήζδ ηςκ ζδζμηήηςκ ηδξ βδξ, ημο αένα, ημο ήθζμο ηαζ ημο κενμφ ζηδκ ηαηαζηεοή ηδξ ηαημζηίαξ, υπμο ηαηά ημ ςηνάηδ (ζηα απμικδιμκεφιαηα ημο Ξεκμθχκηα π.Υ.) ζδεχδδξ ηαημζηία υπςξ ηδκ πενζβνάθεζ είκαζ αοηή πμο πνμζθένεζ γέζηδ ημοξ πεζιενζκμφξ ιήκεξ ηαζ δνμζζά ηαηά ημοξ ηαθμηαζνζκμφξ. Σέημζεξ ηαημζηίεξ παναηδνμφκηαζ ζηδκ Πνζήκδ ηδξ Ηςκίαξ, ζηδ Γήθμ, ζηδκ Όθοκεμ ηδξ Υαθηζδζηήξ. οβηεηνζιέκα ζηδκ Πνζήκδ ηδξ Ηςκίαξ ηα μζημδμιζηά ζοιπθέβιαηα ήηακ ημ ηαθμηαίνζ ζηζενά ηαζ ημ πεζιχκα εοήθζα. ηδ Γήθμ πμο παναηδνμφκηαζ εοεφβναιια ηαζ ηαιποθυβναιια ηηίζιαηα. Σέθμξ δ Όθοκεμξ ηδξ Υαθηζδζηήξ, παναηηδνίγεηαζ ςξ ημ ηεθεζυηενμ δθζαηυ άζηο, ηαεχξ ακαηαθφθεδηακ δθζαημί ηθίαακμζ ζημοξ μπμίμοξ έρδκακ ημοξ πθίκεμοξ. Βθέπμοιε πςξ ζε ιζα ηέημζα επμπή πμο δεκ οπήνπακ ηα ιέζα ηαζ δ ηεπκμθμβία πμο οπάνπεζ ζηζξ ιένεξ ιαξ, μζ άκενςπμζ ήλενακ ημκ ηνυπμ κα ηαηαζηεοάζμοκ έκα θεβυιεκμ μζημθμβζηυ-δθζαηυ ζπίηζ, αθμφ ζε δζάθμνα ζοββνάιιαηα βίκμκηαζ ακαθμνέξ ζε ημίπμοξ πμο απμννμθμφκ ηδ ιένα εενιυηδηα ηδκ μπμία (αηηζκμαμθμφκ) δζαπέμοκ ηδ κφπηα. Γεκζηά ηαζ μ πμθεμδμιζηυξ ζπεδζαζιυξ ήηακ ηέημζμξ πμο δζεοηυθοκε ηδ δζαδζηαζία. Παναηδνχκηαξ ηδκ ζζημνζηή ελέθζλδ ηαηά ηδκ ανπαζυηδηα, δ ηαηαζηεοή «δθζαηχκ ηαημζηζχκ» ήηακ εονέςξ δζαδεδμιέκδ. Μενζημί απυ ημοξ ηφνζμοξ εηπνμζχπμοξ ηδξ ήηακ μ Βζηνμφαζμξ, μ Πθίκζμξ αθθά ηαζ μ Ονεζαάζζμξ Έθθδκαξ βζαηνυξ οπμζηδνζηηήξ ηδξ ηαηαζηεοήξ δθζαηχκ ηαημζηζχκ [1]. πμοδαία παναδείβιαηα ακηθμφιε απυ ηδ Λασηή Ανπζηεηημκζηή υπμο ζοπκά ηα ζπίηζα πςνίγμκηαζ ζε μνυθμοξ ηαζ ακάθμβα ηδκ επμπή, πυηε ηαημζημφζακ ζημκ πνχημ ή ζημ δεφηενμ υνμθμ ημοξ εενζκμφξ ιήκεξ ημκ μπμίμ απμηαθμφζακ 'εενζκυ' ηαζ ζημ 'πεζιενζκυ' ημ μπμίμ ήηακ έκα δςιάηζμ ιε ηγάηζ ζοκήεςξ, ζημ παιδθυηενμ

20 επίπεδμ ημο ζπζηζμφ. Άθθμ παναηηδνζζηζηυ ηδξ παναδμζζαηήξ ανπζηεηημκζηήξ πμο ειθακίγεηαζ ζηδκ Δθθάδα είκαζ ημ 'θζαηςηυ', ημ μπμίμ ήηακ έκαξ πχνμξ ημο ζπζηζμφ, πμο ζοκήεςξ ανζζηυηακ ζε υνμθμ, ημ μπμίμ ηαθοπηυηακ ιε ηγαιανία ηαζ είπε κυηζμ πνμζακαημθζζιυ [2]. Σμ θζαηςηυ ημ ζοκακηάιε ζοκήεςξ ζηα παθζά Αεδκασηά ζπίηζα. Ζ πνδζζιυηδηα ημο θζαηςημφ ήηακ δ ιείςζδ ηδξ έκηαζδξ ημο θςηυξ πνζκ εζζπςνήζεζ ζηα δςιάηζα ηαεχξ ηαζ δ δζαηήνδζδ απμζηάζεςκ απυ ηζξ δθζαηέξ αηηίκεξ. Παναηδνμφιε πςξ ζηδκ Δθθάδα, πχνα ιε ιεβάθδ δθζμθάκεζα ηαζ ήπζμ ηθίια, είπε δδιζμονβδεεί έκα είδμξ ανπζηεηημκζηήξ πμο αμδεμφζε ζημ ιεηνζαζιυ ηςκ ελςηενζηχκ ηαζνζηχκ ζοκεδηχκ ημο έημοξ, ακάθμβα ιε ηζξ ακάβηεξ ηδξ ηάεε επμπήξ πνμζθένμκηαξ ζημοξ ηαημίημοξ ηδκ απαναίηδηδ άκεζδ. Δπίζδξ οπήνπε επζημζκςκία ιεηαλφ εζςηενζημφ ηαζ ελςηενζημφ πχνμο βζα ηδ θοζζηή νφειζζδ ημο ιζηνμηθίιαημξ. ηα κδζζά, υπμο παναηηδνζζηζηή είκαζ δ ηοαζζηζηή ζφκεεζδ ηςκ υβηςκ ηςκ ζπζηζχκ ζε άζπνμ πνχια, βζα ηδκ ηαηαζηεοή ηδξ ηαημζηίαξ δίκεηαζ ζδζαίηενδ αανφηδηα ζηδ εενιμιυκςζδ ηαζ ηδ νμή ηδξ εενιυηδηαξ. Σα οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκ ζηδκ ημζπμπμζία είκαζ μ πδθυξ ηαζ δ πέηνα, χζηε κα απμεδηεφμοκ ηδ εενιυηδηα ημο ήθζμο ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ιέναξ, εκχ ηδ κφπηα, δ εενιυηδηα δ μπμία απμεδηεφηδηε επακεηπέιπεηαζ εενιαίκμκηαξ ημ ζπίηζ, πανάθθδθα ρήκμκηαζ μζ ημίπμζ απυ ηδ δνμζζά χζηε κα ιπμνέζεζ κα επακαθδθεεί δ δζαδζηαζία, ηάηζ πμο αμδεά ζηδ δζαηήνδζδ ζηαεενήξ εενιμηναζίαξ υθμ ημ πνυκμ. Δπίζδξ, ζδακζηυξ είκαζ μ ιεζδιανζκυξ πνμζακαημθζζιυξ ζε ηθζιαηςηή δζάηαλδ, ιε αθθδθμεπίεεζδ ηςκ υβηςκ ιε ζημπυ μζ επζθάκεζεξ πμο «πέθηεζ» μ ήθζμξ κα είκαζ μζ ιέβζζηεξ δοκαηέξ. Δπζπθέμκ θυβς ημο ηοαζζηζημφ ζπεδζαζιμφ ηςκ ζπζηζχκ ζπδιαηίγμκηαζ ιζηνέξ πθαηείεξ ηαζ δνμζενέξ βςκίεξ αηυια ηαζ ζηζξ ηαημζηίεξ δεκ οπάνπμοκ πανάεονα ηαζ ηανάηζεξ χζηε κα εθαπζζημπμζμφκηαζ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ ημ πεζιχκα. Γεκζηυηενα, ζηδκ παβηυζιζα ζζημνία ηδξ ανπζηεηημκζηήξ, παναηδνμφιε ηδκ ηαηαζηεοή ηςκ ηαημζηζχκ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα εηιεηαθθεφμκηαζ ηζξ δοκαηυηδηεξ ημο πχνμο ηαζ ημο ηθίιαημξ ηαζ κα ιεζχκμοκ ηδκ εκενβεζαηή ημοξ ηαηακάθςζδ. Γζα πανάδεζβια μζ μζηζζιμί ηςκ Ηκδζάκςκ Hopi, ηα θεβυιεκα Pueblos5 ζηδκ Ανζγυκα ηαηάθενακ έλοπκα κα ιεηνζάζμοκ ηα αηναία ηαζνζηά θαζκυιεκα ηαζ κα δζαηδνήζμοκ ημ ιζηνμηθίια ηςκ θαζπυπηζζηςκ ηαημζηζχκ ημοξ ζηαεενυ υθμ ημ πνυκμ. Παναηδνμφιε υηζ μ ηυπμξ ηαζ ημ ηθίια είκαζ αοηά πμο ηαεμνίγμοκ ημκ ηνυπμ πμο εα ηηζζηεί δ ηαημζηία χζηε κα ιπμνεί δ εκένβεζα κα δζακειδεεί ζςζηά. ηδκ Τειέκδ βζα πανάδεζβια έπμοιε ημοξ βκςζημφξ ακειυπονβμοξ. Οζ άκενςπμζ αηυια ηαζ ζε ιζα ηέημζα δφζααηδ πενζμπή ηαηάθενακ κα αλζμπμζήζμοκ ηδκ ζηακυηδηα ημο εδάθμοξ δ μπμία απμεδηεφεζ ηδ εενιυηδηα, έηζζ έθηζαπκακ ηα ζπίηζα ημοξ ιέζα ζηδ βδ ιε απμηέθεζια κα δζαηδνμφκ ηδ γέζηδ ημ πεζιχκα ηαζ ηδ δνμζζά ημ ηαθμηαίνζ ιε ημ κα ακηθμφκ εενιυηδηα απυ ημ έδαθμξ. Αοηυξ μ ηνυπμξ ηαηαζηεοήξ ζπζηζχκ πνδζζιμπμζήεδηε επίζδξ απυ ημοξ Ηκδζάκμοξ Navajo, ημοξ Κζκέγμοξ, ημοξ Αθνζηακμφξ ηδξ Βυνεζαξ Αθνζηήξ αθθά ηαζ ανηεηά πνυκζα ανβυηενα απυ ημκ Wendell Thomas, ημ 1950 υπμο ιε αοηή ηδ ιέεμδμ εέθδζε κα αλζμπμζήζεζ ηδ εενιυηδηα ηδξ βδξ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ηαζ ημ θοζζηυ αενζζιυ. Ο άκενςπμξ αέααζα απυ κςνίξ ακαβκχνζζε ηδ πνδζζιυηδηα ημο παναεφνμο ηαζ ημο παηγμονζμφ χζηε κα εθέβπεζ ημ ιζηνμηθίια, ηδκ ζηακυηδηα ημο εδάθμοξ ηαζ ημο κενμφ κα απμεδηεφμοκ εενιυηδηα, ηδκ ζοιαμθή ηςκ θοηχκ ζηδ εενιμιυκςζδ ηαεχξ ηαζ ηδ ζδιαζία ημο ιεζδιανζκμφ πνμζακαημθζζιμφ. Όζμκ αθμνά ζηδ ζπμοδαζυηδηα ημο βοαθζμφ ςξ παβίδα εενιυηδηαξ, αοηυ ημ εηιεηαθθεφηδηε μ άκενςπμξ, ιε ηάεε ηνυπμ ζηδκ ηαηαζηεοή ηςκ ηαημζηζχκ, δδιζμονβχκηαξ αίενζα, εενιμηήπζα θζαηςηά, ζηεπαζηέξ ζημέξ, πμο υπζ ιυκμ θχηζγακ ημ πχνμ αθθά πανάθθδθα ημκ εένιαζκακ.

21 Κεθάθαζμ 1 μ Ακακεχζζιεξ πδβέξ εκένβεζαξ Πανά ημ βεβμκυξ υηζ δ Δθθάδα είκαζ ιζα πχνα ζδζαίηενα εοκμδιέκδ ζε ακακεχζζιεξ πδβέξ εκένβεζαξ (ηονίςξ δθζαηή εκένβεζα, αζμθζηή εκένβεζα, βεςεενιία ηαζ αζμιάγα) δεκ οπάνπμοκ μζ ηαηάθθδθεξ οπμδμιέξ χζηε κα αλζμπμζδεμφκ, ηάηζ πμο εα μδδβμφζε ζε αφλδζδ ηδξ ζοιιεημπήξ ημοξ ζημ εκενβεζαηυ ζζμγφβζμ ηδξ πχναξ ζε ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ζοβηνζκυιεκδ ιε ηζξ οπυθμζπεξ πχνεξ. Αλζμπμζχκηαξ ηζξ Ακακεχζζιεξ πδβέξ εκένβεζαξ, εα ιπμνμφζακ κα ακαπηοπεμφκ μζ αζμιδπακζηέξ δναζηδνζυηδηεξ πμο έπμοκ ζπέζδ ιε αοηέξ, ηάηζ πμο εα επέθενε ζδιακηζηά μθέθδ ζηδ πχνα ιαξ, εηηυξ απυ πενζααθθμκηζηά ηαζ μζημκμιζηά, ηαεχξ εα ακαπηφζζμκηακ δναζηδνζυηδηεξ βζα ηζξ μπμίεξ δ ζοιιεημπή ηδξ εκένβεζαξ ζημ ηυζημξ ημ ηεθζημφ πνμσυκημξ εεςνείηαζ ζδιακηζηή ιε ηδ πνήζδ ΑΠΔ ακηί ηδξ ζοιααηζηήξ ηεπκμθμβίαξ ηαζ εα μδδβμφζε ηδκ παναβςβή ηάπμζςκ πνμσυκηςκ, υπςξ ηα μπςνμηδπεοηζηά, ηα άκεδ, δ ζπεομημιεία η.α., ακηαβςκζζηζηή ηαζ ζοιθένμοζα. Δπζπθέμκ εα ακαπηοζζυηακ δ εεκζηή αζμιδπακία παναβςβήξ ζοζηδιάηςκ ζοθθμβήξ ηαζ ιεηαηνμπήξ ηδξ δθζαηήξ ηαζ αζμθζηήξ εκένβεζαξ ζε δθεηηνζηή εκένβεζα ηαζ απυ ηδ δδιζμονβία αοηχκ ηςκ ζοζηδιάηςκ εα είπαιε ςξ απμηέθεζια ηδ δδιζμονβία κέςκ εέζεςκ ενβαζίαξ ηαεχξ ηαζ ηδ ζοβηνάηδζδ ελαβςβήξ ζοκαθθάβιαημξ αθμφ ιέπνζ πνυηζκμξ βζκυηακ ιε εζζαβςβή αοηχκ ηςκ ζοζηδιάηςκ απυ ημ ελςηενζηυ. 1.1 Ζθζαηή εκένβεζα Ζθζαηή εκένβεζα παναηηδνίγεηαζ ημ ζφκμθμ ηςκ δζαθυνςκ ιμνθχκ εκένβεζαξ πμο πνμένπμκηαζ απυ ημκ Ήθζμ. Σέημζεξ είκαζ ημ θςξ ή θςηεζκή εκένβεζα, δ εενιυηδηα ή εενιζηή εκένβεζα ηαεχξ ηαζ δζάθμνεξ αηηζκμαμθίεξ ή εκένβεζα αηηζκμαμθίαξ. Ζ δθζαηή εκένβεζα ζημ ζφκμθυ ηδξ είκαζ πναηηζηά ακελάκηθδηδ, αθμφ πνμένπεηαζ απυ ημκ ήθζμ, ηαζ ςξ εη ημφημο δεκ οπάνπμοκ πενζμνζζιμί πχνμο ηαζ πνυκμο βζα ηδκ εηιεηάθθεοζή ηδξ. Όζμκ αθμνά ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ, εα ιπμνμφζαιε κα πμφιε υηζ πςνίγεηαζ ζε ηνεζξ ηαηδβμνίεξ εθανιμβχκ: ηα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα, ηα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα, ηαζ ηα θςημαμθηασηά ζοζηήιαηα. Σα παεδηζηά ηαζ ηα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα εηιεηαθθεφμκηαζ ηδ εενιυηδηα πμο εηπέιπεηαζ ιέζς ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, εκχ ηα θςημαμθηασηά ζοζηήιαηα ζηδνίγμκηαζ ζηδ ιεηαηνμπή ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζε δθεηηνζηυ νεφια ιέζς ημο θςημαμθηασημφ θαζκμιέκμο. Σα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα είκαζ ηα δμιζηά ζημζπεία εκυξ ηηζνίμο πμο οπμαμδεμφκ ηδκ ηαθφηενδ άιεζδ ή έιιεζδ εηιεηάθθεοζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ βζα ηδ εένιακζδ ή ημ δνμζζζιυ ημο ηηζνίμο.πνμτπυεεζδ βζα ηδκ εθανιμβή ζ' έκα ηηήνζμ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ δ εενιμιυκςζή ημο, χζηε κα πενζμνζζημφκ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ (πνήζδ ηαηάθθδθςκ οθζηχκ ηαζ δζπθχκ ηγαιζχκ, ζηεβακμπμίδζδ, η.ά.). Ζ ανπή θεζημονβίαξ ηςκ παεδηζηχκ ζοζηδιάηςκ εένιακζδξ ααζίγεηαζ ζημ "θαζκυιεκμ ημο εενιμηδπίμο" εκχ ηα παεδηζηά ζοζηήιαηα δνμζζζιμφ ααζίγμκηαζ

22 ζηδκ δθζμπνμζηαζία ημο ηηδνίμο, δδθαδή ζηδκ πανειπυδζζδ ηδξ εζζυδμο ηςκ ακεπζεφιδηςκ ηαηά ηδ εενζκή πενίμδμ αηηζκχκ ημο ήθζμο ζημ ηηήνζμ. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ πνήζδ ιυκζιςκ ή ηζκδηχκ ζηίαζηνςκ (πνυαμθμζ, ηέκηεξ, πενζίδεξ, ηθδιαηανζέξ η.ά.) πμο ημπμεεημφκηαζ ηαηάθθδθα, ηαεχξ ηαζ ιε ηδ δζεοηυθοκζδ ηδξ θοζζηήξ ηοηθμθμνίαξ ημο αένα ζημ εζςηενζηυ ηςκ ηηδνίςκ. Έκα ηηήνζμ πμο πενζθαιαάκεζ παεδηζηά ζοζηήιαηα εένιακζδξ, δνμζζζιμφ ή αηυιδ ηαζ θοζζημφ θςηζζιμφ, ηαηαζηεοαζιέκμ ελανπήξ ή ηνμπμπμζδιέκμ, μκμιάγεηαζ "αζμηθζιαηζηυ ηηήνζμ" ηαζ είκαζ δοκαηυ κα ηαθφρεζ ιεβάθμ ιένμξ ηςκ εκενβεζαηχκ ημο ακαβηχκ απυ ηδκ άιεζδ ή έιιεζδ αλζμπμίδζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ. Ζ πνήζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ ζηδκ εένιακζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ, ιε ηδ πνήζδ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ ηα μπμία εκζςιαηχκμκηαζ ζημ ηηζνζαηυ ηέθοθμξ ζοιθένμοκ μζημκμιζηά. Βέααζα βζα κα έπμοιε ηα επζδζςηυιεκα απμηεθέζιαηα, εα πνέπεζ κα πνμδβδεεί ζςζηή ιεθέηδ ηαζ ζπεδζαζιυξ ημο ηηζνίμο ιε αάζδ ηζξ ανπέξ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ, βζα κα επζηεοπεεί μ ηαθφηενμξ πνμζακαημθζζιυξ, κα ελμζημκμιείηαζ εκένβεζα ηαζ κα ιεζςεεί δ νφπακζδ ημο πενζαάθθμκημξ. Σα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα είκαζ υζα ζοθθέβμοκ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία, ηαζ ζηδ ζοκέπεζα ηδ ιεηαθένμοκ ιε ηδ ιμνθή εενιυηδηαξ ζε κενυ, ζε αένα ή ζε ηάπμζμ άθθμ νεοζηυ. Ζ ηεπκμθμβία πμο εθανιυγεηαζ είκαζ ανηεηά απθή ηαζ οπάνπμοκ πμθθέξ δοκαηυηδηεξ εθανιμβήξ ηδξ ζε εενιζηέξ πνήζεζξ παιδθχκ εενιμηναζζχκ. Ζ πθέμκ δζαδεδμιέκδ εθανιμβή ηςκ ζοζηδιάηςκ αοηχκ είκαζ δ παναβςβή γεζημφ κενμφ πνήζδξ, μζ βκςζημί ζε υθμοξ δθζαημί εενιμζίθςκεξ. Έκα ηοπζηυ ζφζηδια παναβςβήξ γεζημφ κενμφ απμηεθείηαζ απυ επίπεδμοξ δθζαημφξ ζοθθέηηεξ, έκα δμπείμ απμεήηεοζδξ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ ζςθδκχζεζξ. Ζ δθζαηή αηηζκμαμθία απμννμθάηαζ απυ ημ ζοθθέηηδ ηαζ δ ζοθθεβυιεκδ εενιυηδηα ιεηαθένεηαζ ζημ δμπείμ απμεήηεοζδξ. Οζ επίπεδμζ δθζαημί ζοθθέηηεξ ημπμεεημφκηαζ ζοκήεςξ ζηδκ μνμθή ημο ηηζνίμο, ιε κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ηαζ ηθίζδ ςξ πνμξ ημκ μνίγμκηα, χζηε κα ιεβζζημπμζδεεί ημ πμζυ ηδξ αηηζκμαμθίαξ πμο ζοθθέβεηαζ εηδζίςξ. Πένα απυ ηδκ μζηζαηή πνήζδ, δ μπμία είκαζ ηαζ δ πζμ δζαδεδμιέκδ ζήιενα, εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ μπμοδήπμηε απαζηείηαζ εενιυηδηα παιδθήξ εενιμηναζζαηήξ ζηάειδξ. Έηζζ, δ πνήζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ βζα ηδκ παναβςβή ρφλδξ, βζα ημκ ηθζιαηζζιυ πχνςκ ηαζ άθθεξ εθανιμβέξ, ειθακίγεηαζ ςξ ιία απυ ηζξ πμθθά οπμζπυιεκεξ πνμμπηζηέξ, θυβς ηδξ αολδιέκδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ αηνζαχξ ηδκ επμπή πμο απαζημφκηαζ ηα ροηηζηά θμνηία. Τπάνπμοκ ήδδ ιενζηέξ επζηοπδιέκεξ εθανιμβέξ ηέημζςκ ζοζηδιάηςκ ζηδ πχνα ιαξ ηαζ ακαιέκεηαζ κα έπμοκ ηαπεία ακάπηολδ. Μζα άθθδ εθανιμβή πμο έπεζ ελαπθςεεί ζηδκ Δονςπασηή αβμνά είκαζ μ ζοκδοαζιυξ παναβςβήξ γεζημφ κενμφ πνήζδξ ηαζ εένιακζδξ πχνςκ ιε εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα. Ζ πνήζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ αοηχκ ζηζξ εθθδκζηέξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ βζα ηδ εένιακζδ πχνςκ, εεςνείηαζ ηεπκζηά αθθά ηαζ μζημκμιζηά απμδμηζηή, ακ ζοκδοαζηεί ιε ηδκ ηαηάθθδθδ ιεθέηδ/ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο (ηαθή ιυκςζδ, εηιεηάθθεοζδ ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ςθεθεζχκ, η.θπ.) ηαζ ηδ ζοκενβαζία ημο πνήζηδ. Μπμνεί κα ελμζημκμιήζεζ ζοιααηζηή εκένβεζα ζε κέα ή παθζά ηηίνζα, ζηα μπμία έπμοκ θδθεεί υθα ηα εθζηηά ιέηνα βζα ηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηςκ απςθεζχκ ηαζ ηδ ιεβζζημπμίδζδ ηδξ μζημκμιζηυηδηαξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ. Δίκαζ πάκηςξ, πμθφ ζδιακηζηυξ μ ζςζηυξ ζπεδζαζιυξ ημο δθζαημφ ζοζηήιαημξ ηαζ δ πνμζεηηζηή ελέηαζδ ηδξ μζημκμιζηυηδηαξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ βζα ηδκ απμθοβή θακεαζιέκςκ επζθμβχκ ηαζ ηδ αεθηζζημπμίδζδ ηδξ απυδμζδξ.

23 Έκα θςημαμθηασηυ ζφζηδια απμηεθείηαζ απυ έκα ή πενζζζυηενα πάκεθ (ή πθαίζζα, ή υπςξ θέβμκηαζ ζοπκά ζημ ειπυνζμ, «ηνφζηαθθα») θςημαμθηασηχκ ζημζπείςκ (ή «ηορεθχκ», ή «ηοηηάνςκ»), ιαγί ιε ηζξ απαναίηδηεξ ζοζηεοέξ ηαζ δζαηάλεζξ βζα ηδ ιεηαηνμπή ηδξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ πμο πανάβεηαζ ζηδκ επζεοιδηή ιμνθή. Σμ θςημαμθηασηυ ζημζπείμ είκαζ ζοκήεςξ ηεηνάβςκμ, ιε πθεονά mm. Γομ ηφπμζ πονζηίμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ δδιζμονβία θςημαμθηασηχκ ζημζπείςκ: ημ άιμνθμ ηαζ ημ ηνοζηαθθζηυ πονίηζμ, εκχ ημ ηνοζηαθθζηυ πονίηζμ δζαηνίκεηαζ ζε ιμκμηνοζηαθθζηυ ή πμθοηνοζηαθθζηυ. Σμ άιμνθμ ηαζ ημ ηνοζηαθθζηυ πονίηζμ πανμοζζάγμοκ ηυζμ πθεμκεηηήιαηα, υζμ ηαζ ιεζμκεηηήιαηα, ηαζ ηαηά ηδ ιεθέηδ ημο θςημαμθηασημφ ζοζηήιαημξ βίκεηαζ δ αλζμθυβδζδ ηςκ εζδζηχκ ζοκεδηχκ ηδξ εθανιμβήξ (ηαηεφεοκζδ ηαζ δζάνηεζα ηδξ δθζμθάκεζαξ, ηοπυκ ζηζάζεζξ ηθπ.) χζηε κα επζθεβεί δ ηαηάθθδθδ ηεπκμθμβία. ημ ειπυνζμ δζαηίεεκηαζ θςημαμθηασηά πάκεθ ηα μπμία δεκ είκαζ πανά πμθθά θςημαμθηασηά ζημζπεία ζοκδεδειέκα ιεηαλφ ημοξ, επζηαθοιιέκα ιε εζδζηέξ ιειανάκεξ ηαζ εβηζαςηζζιέκα ζε βοαθί ιε πθαίζζμ απυ αθμοιίκζμ ζε δζάθμνεξ ηζιέξ μκμιαζηζηήξ ζζπφμξ, ακάθμβα ιε ηδκ ηεπκμθμβία ηαζ ημκ ανζειυ ηςκ θςημαμθηασηχκ ηορεθχκ πμο ηα απμηεθμφκ. Έηζζ, έκα πάκεθ 36 ηορεθχκ ιπμνεί κα έπεζ μκμιαζηζηή ζζπφ W, εκχ ιεβαθφηενα πάκεθ ιπμνεί κα θηάζμοκ ηαζ ηα 200 W ή ηαζ παναπάκς. Ζ ηαηαζηεοή ιζαξ βεκκήηνζαξ ηνοζηαθθζημφ πονζηίμο ιπμνεί κα βίκεζ ηαζ απυ εναζζηέπκεξ, ιεηά απυ ηδκ πνμιήεεζα ηςκ ζημζπείςκ. Σμ ηυζημξ είκαζ απίεακμ κα είκαζ παιδθυηενμ απυ ηδκ αβμνά έημζιδξ βεκκήηνζαξ, ηαεχξ δ πνμιήεεζα πμζμηζηχκ ζημζπείςκ είκαζ πμθφ δφζημθδ. Δηηυξ απυ ημ πονίηζμ πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαζ άθθα οθζηά βζα ηδκ ηαηαζηεοή ηςκ θςημαμθηασηχκ ζημζπείςκ, υπςξ ημ Κάδιζμ - Σεθθμφνζμ (CdTe) ηαζ μ ζκδμδζζεθδκζμφπμξ παθηυξ. ε αοηέξ ηζξ ηαηαζηεοέξ, δ ιμνθή ημο ζημζπείμο δζαθένεζ ζδιακηζηά απυ αοηή ημο ηνοζηαθθζημφ πονζηίμο, ηαζ έπεζ ζοκήεςξ ηδ ιμνθή θςνίδαξ πθάημοξ ιενζηχκ πζθζμζηχκ ηαζ ιήημοξ ανηεηχκ εηαημζηχκ. Σα πάκεθ ζοκδέμκηαζ ιεηαλφ ημοξ ηαζ δδιζμονβμφκ ηδ θςημαμθηασηή ζοζημζπία, δ μπμία ιπμνεί κα πενζθαιαάκεζ απυ 2 έςξ ηαζ ανηεηέξ εηαημκηάδεξ θςημαμθηασηέξ βεκκήηνζεξ. Ζ δθεηηνζηή εκένβεζα πμο πανάβεηαζ απυ ιζα Φ/Β ζοζημζπία είκαζ ζοκεπμφξ νεφιαημξ (DC), ηαζ βζα ημ θυβμ αοηυ μζ πνχηεξ πνήζεζξ ηςκ θςημαμθηασηχκ αθμνμφζακ εθανιμβέξ DC ηάζδξ: ηθαζζηά παναδείβιαηα είκαζ μ οπμθμβζζηήξ ηζέπδξ («ημιπζμοηενάηζ») ηαζ μζ δμνοθυνμζ. Με ηδκ πνμμδεοηζηή αφλδζδ υιςξ ημο ααειμφ απυδμζδξ, δδιζμονβήεδηακ εζδζηέξ ζοζηεοέξ μζ ακαζηνμθείξ (inverters) - πμο ζημπυ έπμοκ κα ιεηαηνέρμοκ ηδκ έλμδμ ζοκεπμφξ ηάζδξ ηδξ Φ/Β ζοζημζπίαξ ζε εκαθθαζζυιεκδ ηάζδ. Με ημκ ηνυπμ αοηυ, ημ Φ/Β ζφζηδια είκαζ ζε εέζδ κα ηνμθμδμηήζεζ ιζα ζφβπνμκδ εβηαηάζηαζδ (ηαημζηία, εενιμηήπζμ, ιμκάδα παναβςβήξ ηθπ.) πμο πνδζζιμπμζεί ηαηά ηακυκα ζοζηεοέξ εκαθθαζζυιεκμο νεφιαημξ(ac). 1.2 Αζμθζηή εκένβεζα Ζ αζμθζηή εκένβεζα ιζα απυ ηζξ παθαζυηενεξ ιμνθέξ θοζζηήξ εκένβεζαξ, αλζμπμζήεδηε απυ πμθφ κςνίξ βζα ηδκ παναβςβή ιδπακζημφ ένβμο ηαζ έπαζλε απμθαζζζηζηυ νυθμ ζηδκ ελέθζλδ ηδξ ακενςπυηδηαξ.

24 Ζ ζδιαζία ηδξ εκένβεζαξ ημο ακέιμο θαίκεηαζ ζηδκ Δθθδκζηή ιοεμθμβία υπμο μ Αίμθμξ δζμνίγεηαζ απυ ημοξ Θεμφξ ημο Οθφιπμο ςξ "Σαιίαξ ηςκ ακέιςκ". Ο άκενςπμξ πνςημπνδζζιμπμίδζε ηδκ αζμθζηή εκένβεζα ζηα ζζηζμθυνα πθμία, βεβμκυξ πμο ζοκέααθε απμθαζζζηζηά ζηδκ ακάπηολδ ηδξ καοηζθίαξ. Μζα άθθδ εθανιμβή ηδξ αζμθζηήξ εκένβεζαξ είκαζ μζ ακειυιοθμζ. Μαγί ιε ημοξ κενυιοθμοξ ζοβηαηαθέβμκηαζ ζημοξ ανπζημφξ ηζκδηήνεξ πμο ακηζηαηέζηδζακ ημοξ ιοξ ηςκ γχςκ ςξ πδβέξ εκένβεζαξ. Γζαδυεδηακ πθαηζά ζηδκ Δονχπδ επί 650 πνυκζα, απυ ημκ 12μ ιέπνζ ηζξ ανπέξ ημο 19μο αζχκα, μπυηε άνπζζε ζηαδζαηά κα πενζμνίγεηαζ δ πνήζδ ημοξ, θυβς ηονίςξ ηδξ αηιμιδπακήξ. Ζ μνζζηζηή ημοξ εηηυπζζδ άνπζζε ιεηά ημκ Α' Παβηυζιζμ πυθειμ, πανάθθδθα ιε ηδκ ακάπηολδ ημο ηζκδηήνα εζςηενζηήξ ηαφζεςξ ηαζ ηδκ δζάδμζδ ημο δθεηηνζζιμφ. Καηά ηδ δεηαεηία ημο 1970, ημ εκδζαθένμκ βζα ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ αζμθζηήξ εκένβεζαξ ιε ακειμβεκκήηνζεξ ηαζ ακειυιοθμοξ ακακεχεδηε θυβς ηδξ εκενβεζαηήξ ηνίζδξ ηαζ ηςκ πνμαθδιάηςκ πμο δδιζμονβεί δ νφπακζδ ημο πενζαάθθμκημξ. Οζ ακειμβεκκήηνζεξ είκαζ ηα ζοβηνμηήιαηα πμο ιεηαηνέπμοκ ηδκ ηζκδηζηή εκένβεζα ημο ακέιμο (αζμθζηή εκένβεζα) ζε δθεηηνζηή εκένβεζα θέβμκηαζ ακειμβεκκήηνζεξ ή ακειμδθεηηνζηέξ βεκκήηνζεξ. Ο ακειυιοθμξ πνδζζιμπμζήεδηε βζα πνχηδ θμνά ςξ ακειμβεκκήηνζα ημ 1890 υηακ εβηαηαζηάεδηε πάκς ζε παθφαδζκμ πφνβμ μ ακειυιοθμξ ημο Π. Λα Κμφν ζηδ Γακία, ιε ζζπία ιε ζπζζιέξ ηαζ δζπθά πηενφβζα αοηυιαηδξ ιεηάπηςζδξ πνμξ ηδ δζεφεοκζδ ημο ακέιμφ. Μεηά ημκ Α' Παβηυζιζμ πυθειμ, έβζκακ πεζνάιαηα ιε ακειυιοθμοξ πμο είπακ ζζπία αενμημιήξ, δδθαδή υιμζα ιε πηενφβζα αενμπμνζηήξ έθζηαξ. Σμ 1931 ιζα ηέημζα ακειμβεκκήηνζα εβηαηαζηάεδηε ζηδκ Κνζιαία ηαζ δ παναβυιεκδ δθεηηνζηή ζζπφξ δζμπεηεουηακ ζημ ηιήια παιδθήξ ηάζδξ ημο ημπζημφ δζηηφμο. Πναβιαηζηέξ ακειμβεκκήηνζεξ ιε δφμ πηενφβζα θεζημφνβδζακ ηαηά ζηζξ ΖΠΑ ηαηά ηδ δεηαεηία ημο 1940, ζηδκ Αββθία ζηδ δεηαεηία ημο 1950 ηαεχξ ηαζ ζηδ Γαθθία. Ζ πζμ πεηοπδιέκδ ακειμβεκκήηνζα ακαπηφπεδηε ζηδ Γακία απυ ημκ J.Juul ιε ηνία πηενφβζα αθθδθμζοκδευιεκα ιεηαλφ ημοξ ηαζ ιε έκακ πνυαμθμ ζημ ιπνμζηζκυ ιένμξ ημο άλμκα πενζζηνμθήξ. ηδκ Οθθακδία εηηεθέζηδηακ πεζνάιαηα απυ ημκ F.G. Pigeaud ιε ακηζηείιεκμ ηδ ιεηαζηεοή ηςκ παθαζχκ ακειυιοθςκ άθεζδξ δδιδηνζαηχκ, έηζζ χζηε δ πθεμκάγμοζα εκένβεζα κα πνδζζιμπμζείηαζ βζα δθεηηνμπαναβςβή. Υνδζζιμπμζήεδηε έκαξ αζφβπνμκμξ δθεηηνμηζκδηήναξ πμο ηζκμφζε ημκ ακειυιοθμ (ζε πενίπηςζδ άπκμζαξ) ή θεζημονβμφζε ζακ βεκκήηνζα, υηακ θοζμφζε. Ο ιδπακζζιυξ ιεηάδμζδξ ηίκδζδξ πενζθάιαακε ζοιπθέηηδ πανάηαιρδξ ιε ζημπυ μ δθεηηνμηζκδηήναξ κα ιδκ ηζκεί ηα ζζηία πανά ιυκμ κα εηηεθεί πνήζζιμ ένβμ. Ζ μνμθή ζηνεθυηακ ιε ηδ αμήεεζα ζεναμηζκδηήνα πμο εθεβπυηακ απυ έκακ ακειμδείηηδ. Μεηά ημκ Β' Παβηυζιζμ πυθειμ πμθθμί πενίιεκακ υηζ δ αζμθζηή εκένβεζα εα ζοκέααθθε ζδιακηζηά ζηδκ παναβςβή δθεηηνζζιμφ, αθθά μζ πνμζπάεεζεξ ακάπηολδξ ακειμβεκκδηνζχκ αηυκδζακ ιέπνζ ηζξ ανπέξ ηδξ δεηαεηίαξ ημο Οζ πνμζπάεεζεξ αοηέξ λακάνπζζακ πζμ έκημκεξ ιεηά ηδκ πνχηδ πεηνεθασηή ηνίζδ (1973) ηαζ ζηδνίπεδηακ ηαηά ιεβάθμ ιένμξ ζηδκ ζφβπνμκδ αενμδζαζηδιζηή ηεπκμθμβία. Έηζζ ακαπηφπεδηακ δζάθμνμζ ηφπμζ ακειμβεκκδηνζχκ ηαζ ζηζξ ανπέξ ηδξ δεηαεηίαξ ημο 1980 δζαηίεεκηακ ζημ ειπυνζμ ζοβηνμηήιαηα ιζηνήξ ζζπφμξ (ιέπνζ KW) εκχ είπακ ηαηαζηεοαζηεί ηαζ ακειμβεκκήηνζεξ ιεβαθφηενδξ ζζπφμξ (3-4 MW). Οζ ακειμβεκκήηνζεξ πνμδβιέκδξ ηεπκμθμβίαξ πμο πανμοζζάγμοκ ημ ιεβαθφηενμ εκδζαθένμκ είκαζ ηονίςξ δφμ ηφπςκ: ακειμβεκκήηνζεξ μνζγμκηίμο άλμκα ιε πηενφβζα ηαζ ακειμβεκκήηνζεξ Νηανζέ ιε ηαηαηυνοθμ άλμκα (απυ ημκ Γάθθμ GJ.M.Darrieus πμο ηζξ εθεφνε ημ 1925).

25 Οζ ακειμβεκκήηνζεξ μνζγμκηίμο άλμκα, πμο είκαζ πζμ ελεθζβιέκεξ ηαζ δζαδεδμιέκεξ, έπμοκ ζοκήεςξ δφμ ή ηνία πηενφβζα ηαζ δ ζζπφξ ημοξ ηοιαίκεηαζ απυ θίβα KW έςξ ιενζηά MW. Οζ ακειμβεκκήηνζεξ Νηανζέ είκαζ απθμφζηενεξ ηαζ ιζηνυηενδξ ζζπφμξ. Οζ ακειμβεκκήηνζεξ θεζημονβμφκ ςξ ελήξ: Ζ ζζπφ πμο απμδίδεζ, ηαη' επέηηαζδ ηαζ δ εκένβεζα πμο πανάβεζ, ιζα ακειμβεκκήηνζα είκαζ ζοκάνηδζδ ημο ηφαμο ηδξ ηαπφηδηαξ ημο ακέιμο, ηδξ ποηκυηδηαξ ημο ακέιμο ηαζ ηςκ ηεπκζηχκ παναηηδνζζηζηχκ ημο ζοβηνμηήιαημξ. Ζ ηαπφηδηα ημο ακέιμο αολάκεζ ιε ημ φρμξ ηαζ βζ αοηυ μζ ακειμβεκκήηνζεξ ημπμεεημφκηαζ πάκηα ζηδκ ημνοθή ορδθχκ πφνβςκ ζηήνζλδξ. Παν' υθα αοηά μζ εεςνδηζημί οπμθμβζζιμί δείπκμοκ υηζ βζα ηδκ παναβςβή ςθέθζιμο ένβμο ιπμνεί κα αλζμπμζδεεί ιυκμ ημ 53,9% ηδξ ζοκμθζηήξ εκένβεζαξ ημο ακέιμο. Ζ ακειμβεκκήηνζα μνζγμκηίμο άλμκα ιε πηενφβζα ακηαπμηνίκεηαζ ζηζξ ιεηααμθέξ ηδξ ηαπφηδηαξ ημο ακέιμο ιε αοηυιαηδ αθθαβή ηδξ ηθίζδξ ηςκ πηενοβίςκ. Ο άλμκαξ ηδξ παναθθδθίγεηαζ αοηυιαηα πνμξ ηδ δζεφεοκζδ ημο ακέιμο έηζζ χζηε μ άκειμξ κα πνμζαάθθεζ ηάεεηα ηδκ επζθάκεζα πμο δζαβνάθμοκ ηα πηενφβζα. Μ' αοηυκ ημκ ηνυπμ επζηοβπάκεηαζ ηεθζηά δ αέθηζζηδ παναβςβή εκένβεζαξ απυ ημ άκειμ ιε ζοκηεθεζηή ιέπνζ 46 έςξ 48% ηαζ ελαζθαθίγμκηαζ ζηακμπμζδηζηά υνζα ζηα παναηηδνζζηζηά ηδξ παναβυιεκδξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ. Ζ ιδπακζηή ζζπφξ πμο ακαπηφζζεηαζ ζημκ άλμκα ηςκ πηενοβίςκ απυ ημκ άκειμ ιεηαδίδεηαζ ζηδκ δθεηηνζηή βεκκήηνζα ιε ηζξ ηαηάθθδθεξ ζηνμθέξ. Ζ βεκκήηνζα, πμο ιπμνεί κα είκαζ ζφβπνμκδ ή αζφβπνμκδ, πανάβεζ ηδκ δθεηηνζηή εκένβεζα ηαζ ηνμθμδμηεί ηδκ ηαηακάθςζδ. Ζ παναβυιεκδ δθεηηνζηή εκένβεζα είκαζ πνμκζηά αζοκεπήξ, επεζδή αημθμοεεί ηδ νμή ημο άκειμο, εκχ δ γήηδζδ ηδξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ελανηάηαζ απυ ηζξ χνεξ ηδξ διέναξ, ηδκ επμπή, ηδκ μζημκμιζηή ηαζ ημζκςκζηή δμιή ηςκ ηαηακαθςηχκ, ηηθ. Σμ απμηέθεζια είκαζ ζηζξ ακειμβεκκήηνζεξ κα πανμοζζάγμκηαζ ζδιακηζηέξ ηαθακηχζεζξ ζζπφμξ αηυιδ ηαζ ζε ιζηνά πνμκζηά δζαζηήιαηα, εκχ υηακ επζηναηεί άπκμζα ή πμθφ ζζπονυξ άκειμξ παφεζ δ παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ. Γζα ημκ ζπεδζαζιυ εκυξ αοηυκμιμο αζμθζημφ δθεηηνζημφ ζοζηήιαημξ εα πνέπεζ κα πνμαθεθεεί απμεήηεοζδ. Ο ζοκδεέζηενμξ ηνυπμξ είκαζ δ εβηαηάζηαζδ ζοζζςνεοηχκ, αθθά ζημ ιέθθμκ ίζςξ πνδζζιμπμζδεμφκ ηαζ άθθμζ ιέεμδμζ, υπςξ οδνμδοκαιζηή εηιεηάθθεοζδ, πεπζεζιέκμο αένα, παναβςβή οδνμβυκμο, ηθπ. ηζξ ανπέξ ηδξ δεηαεηίαξ ημο 1980 είπακ επίζδξ δζαπζζηςεεί ηα πμθοάνζεια ηεπκζηά ηαζ μζημκμιζηά πθεμκάζιαηα πμο πανμοζζάγεζ δ εβηαηάζηαζδ αζμθζηχκ πάνηςκ, δδθαδή ζοβηνμηδιάηςκ πμθθχκ ακειμβεκκδηνζχκ εβηαηεζηδιέκςκ ζε ιζα ημπμεεζία. Γζα πανάδεζβια ζε ακηίεεζδ ιε ηδκ ζζπφ ιειμκςιέκςκ ακειμβεκκδηνζχκ, ημ ζφκμθμ ηδξ ζζπφμξ εκυξ αζμθζημφ πάνημο δεκ πανμοζζάγεζ ιεβάθεξ ηαθακηχζεζξ θυβς ηδξ αζοκεπμφξ πκμήξ ημο ακέιμο. Απυ ηδκ άθθδ ιενζά, δ εβηαηάζηαζδ αζμθζημφ πάνημο απαζηεί ιζηνή ζπεηζηά επζθάκεζα ζε ζπέζδ ιε ηζξ εβηαηαζηάζεζξ εηιεηάθθεοζδξ άθθςκ ιμνθχκ εκένβεζαξ, εκχ ηαοηυπνμκα δεκ πανειπμδίγεζ ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ βδξ. Σμ πνχημ αζμθζηυ πάνημ ηδξ Δονχπδξ εβηαηαζηάεδηε ημ 1982 ζηδκ κήζμ Κφεκμ. Με ζζπφ 100 KW (5 ακειμβεκκήηνζεξ ηςκ 20 KW, ηφπμο μνζγυκηζμο άλμκα ιε δφμ πηενφβζα) ηαθφπηεζ ημ 25% ηςκ εκενβεζαηχκ ακαβηχκ ημο κδζζμφ. Ζ αζμθζηή εκένβεζα ζηδκ Δθθάδα πανμοζζάγεζ ανηεηέξ δοκαηυηδηεξ ζοιιεημπήξ ζημ εκενβεζαηυ ζζμγφβζμ ηδξ πχναξ. Αοηυ ζοιααίκεζ θυβς ηςκ εηηεηαιέκςκ αηηχκ ηςκ κδζζχκ, ηαεχξ ηαζ ηδξ θοζζμθμβίαξ ημο εδάθμοξ, επζπθέμκ δ πνδζζιμπμίδζδ ακειμβεκκδηνζχκ είκαζ ανηεηά ζοιθένμοζα. ε πμθθά κδζζά ηδξ Δθθάδαξ έπμοκ ήδδ εβηαηαζηαεεί ακειμβεκκήηνζεξ ζοκμθζηήξ ζζπφμξ 1MW ηαζ είκαζ ζε ζηάδζμ ιεθέηδξ ηαζ εβηαηάζηαζδξ αζμθζηχκ πάνηςκ ζοκμθζηήξ ζζπφμξ 17MW ηα μπμία πνδιαημδμημφκηαζ ηαηά 50% ηαζ πενζζζυηενμ απυ ηδκ Δ.Δ., επίζδξ δ ΓΔΖ

26 έπεζ ζπεδζάζεζ έκα πνυβναιια εβηαηάζηαζδξ ακειμβεκκδηνζχκ βζα παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ζοκμθζηήξ ζζπφμξ 150MW. Γεκζηά παναηδνείηαζ ιζα ηζκδηζηυηδηα υζμκ αθμνά ζημκ ημιέα ηδξ αζμθζηήξ εκένβεζαξ. Γζα ηδκ ηαθφηενδ δοκαηή αλζμπμίδζδ ηδξ αζμθζηήξ εκένβεζαξ είκαζ απαναίηδηδ δ μνβάκςζδ ζοζηδιαηζηχκ ιεηνήζεςκ ημο αζμθζημφ δοκαιζημφ ηδξ πχναξ, μ εκημπζζιυξ ηςκ ζδακζηχκ ημπμεεζζχκ βζα ηδκ εβηαηάζηαζδ αζμθζηχκ πάνηςκ, δ πανμπή εβηαηάζηαζδξ ηαζ θεζημονβίαξ ζηαειχκ δθεηηνμπαναβςβήξ απυ ηδκ ημπζηή αοημδζμίηδζδ ή απυ ζδζχηεξ. Δπίζδξ πνεζάγεηαζ κα βίκεζ πνμζπάεεζα δδιζμονβίαξ εβπχνζςκ αζμιδπακζχκ παναβςβήξ ακειμβεκκδηνζχκ ιε ιεηαθμνά ηεπκμθμβίαξ ηαζ εκίζποζδ ημοξ βζα ηδκ επέηηαζδ ηςκ δναζηδνζμηήηςκ ημοξ, χζηε κα ιπμνεί κα βίκεζ ηαζ ελαβςβή ηςκ ζοζηδιάηςκ εηηυξ απυ ηδκ εβπχνζα ηάθορδ ηδξ αβμνάξ. Σέθμξ εα πνέπεζ κα βίκεηαζ ηαθφηενμξ πνμβναιιαηζζιυξ ημο εκενβεζαημφ ζζμγοβίμο ηδξ πχναξ χζηε κα οπάνπεζ ιεβαθφηενδ ζοιιεημπή ηδξ αζμθζηήξ εκένβεζαξ. 1.3 Γεςεενιζηή εκένβεζα Γεςεενιζηή εκένβεζα μκμιάγεηαζ δ εενιζηή εκένβεζα πμο πνμένπεηαζ απυ ημ εζςηενζηυ ηδξ βδξ ηαζ ειθακίγεηαζ ιε ηδ ιμνθή εενιμφ κενμφ ή αηιμφ. Ζ εκένβεζα αοηή ζπεηίγεηαζ ιε ηδκ δθαζζηεζυηδηα ηαζ ηζξ εζδζηυηενεξ βεςθμβζηέξ ηαζ βεςηεηημκζηέξ ζοκεήηεξ ηδξ ηάεε πενζμπήξ. Δίκαζ ιζα ήπζα ηαζ ζπεηζηά ακακεχζζιδ εκενβεζαηή πδβή, πμο ιε ηα ζδιενζκά ηεπκμθμβζηά δεδμιέκα ιπμνεί κα ηαθφρεζ ζδιακηζηέξ εκενβεζαηέξ ακάβηεξ. Οζ βεςεενιζηέξ πενζμπέξ ζοπκά εκημπίγμκηαζ απυ ημκ αηιυ πμο αβαίκεζ απυ ζπζζιέξ ημο θθμζμφ ηδξ βδξ ή απυ ηδκ πανμοζία εενιχκ πδβχκ. Γζα κα οθίζηαηαζ δζαεέζζιμ εενιυ κενυ ή αηιυ ζε ιζα πενζμπή πνέπεζ κα οπάνπεζ ηάπμζμξ οπυβεζμξ ηαιζεοηήναξ απμεήηεοζδξ ημο ημκηά ζε έκα εενιζηυ ηέκηνμ. ηδκ πενίπηςζδ αοηή, ημ κενυ ημο ηαιζεοηήνζα πμο ζοκήεςξ είκαζ ανυπζκμ κενυ πμο έπεζ δζεζζδφζεζ ζημοξ ααεφηενμοξ μνίγμκηεξ ηδξ βδξ, εενιαίκεηαζ ηαζ ακεααίκεζ πνμξ ηδκ επζθάκεζα. Σα εενιζηά αοηά νεοζηά ειθακίγμκηαζ ζηδκ επζθάκεζα είηε ιε ηδ ιμνθή εενιμφ κενμφ ή αηιμφ υπςξ πνμακαθένεδηε είηε ακηθμφκηαζ ιε βεχηνδζδ ηαζ αθμφ πνδζζιμπμζδεεί δ εενιζηή ημοξ εκένβεζα, βίκεηαζ επακέβποζδ ημο νεοζημφ ζημ έδαθμξ ιε δεφηενδ βεχηνδζδ. Έηζζ εκζζπφεηαζ δ ιαηνμαζυηδηα ημο ηαιζεοηήνζα ηαζ απμθεφβεηαζ δ εενιζηή νφπακζδ ημο πενζαάθθμκημξ. Ζ βεςεενιζηή εκένβεζα είκαζ ιζα ακακεχζζιδ ιμνθή εκένβεζαξ πμο πδβάγεζ απυ ημ εζςηενζηυ ηδξ βδξ. Μεηαθένεηαζ ζηδκ επζθάκεζα ιε εενιζηή επαβςβή ηαζ ιε ηδκ είζμδμ ζημκ θθμζυ ηδξ βδξ θεζςιέκμο ιάβιαημξ απυ ηα ααεφηενα ζηνχιαηά ηδξ. Γζα ηδκ παναβςβή δθεηηνζημφ νεφιαημξ, γεζηυ κενυ ζε εενιμηναζίεξ πμο ηοιαίκμκηαζ απυ 150μC ιέπνζ πενζζζυηενμ απυ 370μC ιεηαθένεηαζ ζε βεςηνήζεζξ απυ οπυβεζεξ δελαιεκέξ ζε εζδζηέξ δελαιεκέξ ηαζ ιε ηδκ απεθεοεένςζδ ηδξ πίεζδξ ιεηαηνέπεηαζ ζε αηιυ. Ο αηιυξ δζαπςνίγεηαζ απυ ηα νεοζηά δζμπεηεφμκηαζ ζε πενζθενεζαηά ηιήιαηα ηδξ δελαιεκήξ βζα κα αμδεήζμοκ κα δζαηδνδεεί δ πίεζδ. Ακ δ δελαιεκή πνδζζιμπμζδεεί βζα άιεζδ πνήζδ ηδξ εενιυηδηαξ ηα βεςεενιζηά νεοζηά ηνμθμδμημφκ έκακ εκαθθαηηήνα εενιυηδηαξ ηαζ κα επζζηέρμοκ ζηδ βδ. Σμ γεζηυ κενυ απυ ηδκ έλμδμ ημο εκαθθαηηήνα πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ εένιακζδ ηηδνίςκ, εενιμηδπίςκ η.α.

27 Τπάνπμοκ δομ ηφνζεξ εθανιμβέξ ηδξ βεςεενιζηή εκένβεζαξ. Ζ πνχηδ ααζίγεηαζ ζηδ πνήζδ ηδξ εενιυηδηαξ ηδξ βδξ βζα ηδκ παναβςβή δθεηηνζημφ νεφιαημξ ηαζ άθθεξ πνήζεζξ (εένιακζδ ηηδνίςκ, εενιμηδπίςκ). Αοηή δ εενιυηδηα ιπμνεί κα πνμένπεηαζ απυ βεςεενιζηά βηάζγεν πμο θεάκμοκ ιε θοζζηυ ηνυπμ ςξ ηδκ επζθάκεζα ηδξ βδξ ή βεχηνδζδ ζημκ θθμζυ ηδξ βδξ ζε πενζμπέξ πμο δ εενιυηδηα ανίζηεηαζ ανηεηά ημκηά ζηδκ επζθάκεζα. Αοηέξ μζ πδβέξ είκαζ ζοκήεςξ απυ ιενζηέξ εηαημκηάδεξ ιέπνζ 3000 ιέηνα ηάης απυ ηδκ επζθάκεζα ηδξ βδξ. Ζ δεφηενδ εθανιμβή ηδξ βεςεενιζηήξ εκένβεζαξ εηιεηαθθεφεηαζ ηζξ εενιέξ ιάγεξ εδάθμοξ ή οπμβείςκ οδάηςκ βζα κα ηζκήζμοκ εενιζηέξ ακηθίεξ βζα εθανιμβέξ εένιακζδ ηαζ ρφλδξ. Θενιζηέξ εθανιμβέξ Ζ ηονζυηενδ εενιζηή πνήζδ ηδξ βεςεενιζηήξ εκένβεζαξ ζήιενα, ηυζμ ζηδκ Δθθάδα υζμ ηαζ παβηυζιζα, αθμνά ζηδ εένιακζδ εενιμηδπίςκ. Μπμνεί επίζδξ κα πνδζζιμπμζδεεί ζηζξ οδαημηαθθζένβεζεξ, δεδμιέκμο υηζ πμθθά είδδ οδνμαίςκ μνβακζζιχκ, υπςξ πέθζα, βανίδεξ ή θφηζα ακαπηφζζμκηαζ βνδβμνυηενα ζε αολδιέκεξ εενιμηναζίεξ(25 έςξ 30 μ C). Άθθδ δζαδεδμιέκδ πνήζδ ηδξ βεςεενιίαξ είκαζ δ εένιακζδ μζηζζιχκ. Ζ εενιζηή εκένβεζα πμο δεζιεφεηαζ απυ ηδ βεςεενιζηή πδβή δζμπεηεφεηαζ πνμξ ημοξ πνήζηεξ ιε ηδκ αμήεεζα εκυξ δζηηφμο αβςβχκ (ηδθεεένιακζδ). ηζξ άκοδνεξ κδζζςηζηέξ ηαζ παναεαθάζζζεξ πενζμπέξ, ιζα άθθδ εθανιμβή ιπμνεί κα είκαζ εενιζηή αθαθάηςζδ εαθαζζζκμφ κενμφ, εκχ ζηζξ πενζπηχζεζξ βεςεενιζηχκ νεοζηχκ ορδθήξ εενιμηναζίαξ (>150μC) ιπμνεί κα βίκεζ παναβςβή δθεηηνζημφ νεφιαημξ ιε ηδκ εηηυκςζδ αηιμφ. Ζ Δθθάδα δζαεέηεζ ιεβάθμ ανζειυ επζαεααζςιέκςκ βεςεενιζηχκ πεδίςκ πμο είκαζ δζάζπανηα ζε μθυηθδνδ ζπεδυκ ηδ πχνα, υπςξ ζηδ Ν.Κεζζάκδ Ξάκεδξ, Νζβνίηα εννχκ, Λαβηαδά, Θεζζαθμκίηδ, Δθαζμπχνα Υαθηζδζηήξ, ηφρδ ηαζ Άνβεκκμ Λέζαμο, Μήθμ, ακημνίκδ ηαζ Νίζονμ. Ζ ζοζηδιαηζηή εηιεηάθθεοζδ ημοξ ιπμνεί κα επζθένεζ ζηδ πχνα ιαξ ζδιακηζηά μθέθδ. Όζμκ αθμνά ηδ πνδζζιυηδηα ηδξ βεςεενιζηήξ εκένβεζαξ δ εηιεηάθθεοζδ ηδξ βεςεενιίαξ ζοιαάθεζ ζηδκ ελμζημκυιδζδ ζοκαθθάβιαημξ, ιε ιείςζδ ηςκ εζζαβςβχκ πεηνεθαίμο, ζηδκ ελμζημκυιδζδ θοζζηχκ πυνςκ, ηονίςξ ιε ηδκ εθάηηςζδ ηαηακάθςζδξ ηςκ εβπχνζςκ απμεειάηςκ θζβκίηδ ηαεχξ ηαζ ζηδ δδιζμονβία ηαεανυηενδξ αηιυζθαζναξ. 1.4 Βζμιάγα Ζ αζμιάγα απμηεθεί ημ ζφκμθμ ηςκ εκενβεζαηχκ πυνςκ πμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηα αβνμηζηά, πενζααθθμκηζηά, δαζζηά, γςζηά ζοζηήιαηα ιζαξ πενζμπήξ. Ζ ζοκμθζηή εκένβεζα ηδξ αζμιάγαξ πνμένπεηαζ απυ ημ εκενβεζαηυ πενζεπυιεκμ απυ ημ αζμαένζμ, πμο πνμένπεηαζ απυ ηα γςζηά παναπνμσυκηα, απυ ηδκ ηαφζδ ζημοπζδζχκ, λοθακενάηςκ, ηαοζυλοθςκ, εάικςκ ηαζ εθαζμπονδκυλοθμο. Γζα κα βίκεζ απμηίιδζδ ηδξ ζοιαμθήξ ηδξ αζμιάγαξ ζημ εκενβεζαηυ ζζμγφβζμ ηδξ Δθθάδαξ εα πνέπεζ κα πνμδβδεεί ζεζνά ιεθεηχκ ηαζ ενεοκχκ χζηε κα πνμζδζμνζζημφκ μζ δζαεέζζιεξ πμζυηδηεξ ηαζ ηα εκενβεζαηά παναηηδνζζηζηά πμο πνμένπμκηαζ απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ζημοπζδζχκ, ηα αζηζηά θήιιαηα, ηα αζμιδπακζηά απυαθδηα, ηδ γςζηή παναβςβή, ηδ δαζζηή παναβςβή ηαζ ηδκ αβνμηζηή παναβςβή. Σδ δεηαεηία ημο 1960 δ ζοιιεημπή ηδξ αζμιάγαξ ζημ εκενβεζαηυ ζζμγφβζμ ηδξ πχναξ ακήνπεημ ζε πμζμζηυ πενίπμο 40% ακηίεεηα ηαηά ηδ δεηαεηία ημο 1980 ημ

28 πμζμζηυ πενζμνίζηδηε ζημ 8%. Γζα κα ακαπηοπεεί δ πνήζδ ηδξ αζμιάγαξ ηαζ κα ζοιαάθθεζ ζε ιεβαθφηενμ ααειυ ζημ εκενβεζαηυ ζζμγφβζμ εα πνέπεζ κα ακαπηοπεμφκ μζ ηεπκμθμβίεξ ηαφζδξ ζημοπζδζχκ, παναβςβήξ αζμαενίμο απυ ηδ αζμιάγα, κα ζοζηδιαημπμζδεεί δ πνδζζιμπμίδζδ εθαζμπονδκυλοθμο ηαεχξ ηαζ βεςνβζηχκ ηαζ δαζζηχκ ηαοζυλοθςκ ςξ ηαφζζιδ φθδ αθθά ηαζ κα ηαεζενςεεί δ ζοθθμβή ηςκ δαζζηχκ ηαζ αβνμηζηχκ παναπνμσυκηςκ.

29 Κεθάθαζμ 2 μ Γζαδζηαζία αζμηθζιαηζηήξ ιεθέηδξ Ξεηζκχκηαξ ηδ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ πνέπεζ κα βίκεζ ζςζηή επζθμβή μζημπέδμο, υπμο ηαθυ εα είκαζ κα έπεζ εέα ζηζξ ημ κυημ, ηαζ ηφνζμ άλμκα ηαηά ηδ θμνά ακαημθήξ-δφζδξ. Αοηυ είκαζ επζεοιδηυ χζηε κα ηαθφπηεηαζ ημ ηηίνζμ απυ ζηζξ αμνζκμφξ ακέιμοξ ιε ηαοηυπνμκδ εηιεηάθθεοζδ ζηζξ εενιζηήξ δθζαηήξ εκένβεζαξ. Δπίζδξ είκαζ ζδιακηζηυ κα απμθεφβεηαζ μ ζηζαζιυξ ζηδ κυηζα υρδ ημο μζημπέδμο. Έκα άθθμ ζημζπείμ πμο εα πνέπεζ κα πνμζέπεηαζ ηαζ κα απμθεφβεηαζ είκαζ ηα μζηυπεδα κα ιδκ ανίζημκηαζ ημκηά ζε ηαθχδζα οπένρδθδξ ηάζδξ, ζε οπμζηαειμφξ ζηζξ ΓΔΖ, ζε ηεναίεξ ναδζμηδθεμπηζηέξ ηαζ ηζκδηήξ ηδθεθςκίαξ. Ακηίεεηα πνμηζιάηαζ ημ μζηυπεδμ κα ανίζηεηαζ ημκηά ζε πχνμοξ πνάζζκμο, κα οπάνπεζ δοκαηυηδηα εδαθμθμβζηήξ ιεθέηδξ ηαεχξ ηαζ ιεθέηεξ ναδζμζοπκμηήηςκ ηαζ πθέβιαημξ οπεδάθμοξ. Ο ιεθθμκηζηυξ πνήζηδξ ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ πνέπεζ κα πνμζέλεζ ηα δμιζηά οθζηά πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ, ηα μπμία εα πνέπεζ κα είκαζ αολδιέκδξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ ζοκδοαζιέκα ιε ηαθή ελςηενζηή ιυκςζδ ημο ηηζνίμο [3]. Σμ βοαθί απμηεθεί ηδκ εοημθυηενδ ηαζ ηδ θεδκυηενδ ιέεμδμ απμννυθδζδξ εκένβεζαξ ζηζξ ηηζνίμο αθθά βζα κα απμθεοπεμφκ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ ζε ιεβάθμ ααειυ είκαζ ηαθυ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ δζπθά ηγάιζα, ηαζ ηυζμ μζ ανιμί υζμ ηαζ ηα ημοθχιαηα κα είκαζ ηαθά ζηεβακμπμζδιέκα. Σα πενζζζυηενα ακμίβιαηα ημο ηηζνίμο είκαζ ηαθυ κα ανίζημκηαζ ζηζξ ηδ κυηζα υρδ ημο ηηζνίμο, ζηδ αμνζκή πθεονά ακ δεκ οπάνπεζ ηάπμζμ ηηίνζμ κα πνμζηαηεφμκηαζ απυ ρδθά δέκηνα, ηθεζζημφξ πχνμοξ ζηάειεοζδξ ή απμεήηεοζδξ ζηζξ απμθοβή ζηζξ άιεζδξ επαθήξ ιε ζηζξ ροπνμφξ αμνζκμφξ ακέιμοξ. Ζ δοηζηή ηαζ δ ακαημθζηή υρδ δέπμκηαζ ίζα πμζά αηηζκμαμθίαξ. Σα ιμκςηζηά οθζηά εα πνδζζιμπμζδεμφκ ηυζμ ζηζξ ελςηενζημφξ ημίπμοξ υζμ ηαζ ζηδκ πθάηα ημο δχιαημξ αθθά ηαζ ζηδκ ηεναιμζηεπή. Ζ ιυκςζδ είκαζ πμθφ ζδιακηζηή χζηε κα ελαζθαθζζημφκ μζ ιεζςιέκεξ εενιζηέξ απχθεζεξ ημ πεζιχκα ηαζ ηα ιεζςιέκα δθζαηά ηένδδ ημ ηαθμηαίνζ. ηζξ μ πνήζηδξ εα πνέπεζ κα θνμκηίζεζ χζηε κα οπάνπεζ ηαηάθθδθμξ ζηζαζιυξ ιε πένβημθεξ, ζηίαζηνα ηαζ ιε ηδ πνήζδ θοθθμαυθςκ δέκηνςκ ζε ηαηάθθδθδ εέζδ, ζηζξ απμθοβή ζηζξ οπενεένιακζδξ ημο ηηζνίμο ηαηά ηδ εενζκή πενίμδμ. ηζξ, ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ηαζ ηζκδηά ζοζηήιαηα δθζμπνμζηαζίαξ υπμηε πνεζάγεηαζ. Έκα άθθμ ζημζπείμ πμο εα πνέπεζ κα πνμζέλεζ μ πνήζηδξ είκαζ υηζ ημ ηηίνζμ εα πνέπεζ κα δζαεέηεζ ζφζηδια εκαθθαβήξ αένα ηαηά ηδ δζάνηεζα ζηζξ κφπηαξ ζηζξ εενζκμφξ ιήκεξ βζα κα ιπμνεί δ εενιμηναζία κα ιεζχκεηαζ ζημ εζςηενζηυ ημο ζπζηζμφ ηαζ κα δζαηδνείηαζ ζηαεενή δ εενιμηναζία ηαε υθδ ηδ δζάνηεζα ζηζξ διέναξ [4]. Σα πνχιαηα πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ έπμοκ ζδιακηζηυ νυθμ ζηδ δζαδζηαζία ζηζξ αζμηθζιαηζηήξ δυιδζδξ, δζυηζ ηα ζημφνα πνχιαηα ζημ ελςηενζηυ απμννμθμφκ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ηδκ μπμία ιεηαδίδμοκ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο, εκχ ηα ακμζπηά πνχιαηα ακηακαηθμφκ ιεβάθμ ιένμξ ζηζξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ηδ ζηέθκμοκ ζημ πενζαάθθμκ, ιε αοηυ ημκ ηνυπμ απμθεφβεηαζ ημ θαζκυιεκμ ζηζξ οπενεένιακζδξ. Σέθμξ είκαζ δεδμιέκμ υηζ έκα αζμηθζιαηζηυ ηηίνζμ ζημπεφεζ ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ηαζ οπάνπμοκ πμθθά αζμθμβζηά, δμιζηά οθζηά, θζθζηά ζηζξ ημ πενζαάθθμκ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο, ηαεχξ ηαζ ζοζηεοέξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαζ θεζημονβμφκ ιε δθζαηή εκένβεζα, πανέπμκηαξ ακαηοηθχζζιμ κενυ ζηζξ ημοαθέηεξ, ηα ηαγακάηζα δζπθήξ νμήξ κενμφ ηαεχξ ηαζ

30 ανφζεξ πνμκζηά εθεβπυιεκεξ. Γεκζηά ιζα αζμηθζιαηζηή ηαημζηία δεκ πνεζάγεηαζ πμθφπθμηα ζοζηήιαηα αθθά πενζααθθμκηζηά εοαζζεδημπμζδιέκμοξ ζδζμηηήηεξ. 2.1 Γζαδζηαζία εηπυκδζδξ αζμηθζιαηζηήξ ιεθέηδξ Ζ δζαδζηαζία ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ιεθέηδξ πςνίγεηαζ ζε πέκηε θάζεζξ. Ζ πνχηδ θάζδ, πενζθαιαάκεζ ζςζηυ ημπμβναθζηυ δζάβναιια ιε ζζμτρείξ ηαιπφθεξ ηαζ απμηοπςιέκδ ηδ ζςζηή εέζδ ημο αμννά, επίζδξ πενζθαιαάκεζ ηδ ιεθέηδ ημο ναδμκίμο ημο εδάθμοξ ιε ηδ πνήζδ εζδζημφ μνβάκμο, ηδ ιεθέηδ επζπέδμο ημο εμνφαμο ιε ηδ πνήζδ δπυιεηνμο, ηδκ απμηφπςζδ ηςκ βεςιαβκδηζηχκ βναιιχκ Hartmann ιε ηδ πνήζδ νάαδςκ ηαζ βεςιαβκδημιέηνμο. Δπίζδξ πενζθαιαάκεζ ηδ ιεθέηδ ημο οπεδάθμοξ πνδζζιμπμζχκηαξ βεςθμβζηυ πάνηδ, ηδ ιεθέηδ ημο επζπέδμο ηδξ δθεηηνμιαβκδηζηήξ αηηζκμαμθίαξ δ μπμία εηπέιπεηαζ απυ ηζξ ηεναίεξ ηζκδηήξ ηδθεθςκίαξ, ημο ποθχκεξ ηαζ ηα δθεηηνζηά ηαθχδζα η.α., ηδ ιεθέηδ ηδξ οπάνπμοζαξ θοημηάθορδξ ηαζ ημο ακάβθοθμο ημο εδάθμοξ ηδξ βφνς πενζμπήξ. Σέθμξ, ιεθεηάηαζ δ εέζδ ημο ήθζμο ιε Solar Pathfinder. Ζ δεφηενδ θάζδ πενζθαιαάκεζ ηδ ιεθέηδ ημο ηθίιαημξ, ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ ηαζ ηδξ δθζαηήξ βεςιεηνίαξ. Ζ Σνίηδ θάζδ, πενζθαιαάκεζ ημ ηηζνζμθμβζηυ πνυβναιια ηαζ ηδκ εθανιμβή ημο Γ.O.K.(Γεκζηυξ Οζημδμιζηυξ Κακμκζζιυξ). Ζ ηέηανηδ θάζδ, πενζθαιαάκεζ ηδ ιεθέηδ ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ βζα ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ βζα εένιακζδ, ηδ ιεθέηδ ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ βζα ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ βζα δνμζζζιυ αθθά ηαζ ηδ ιεθέηδ δθζαζιμφ, ζηζαζιμφ ηαζ θοζζημφ θςηζζιμφ. Σδκ πζεακή ιεθέηδ ζε ζπέζδ ιε ηδκ εκενβεζαηή αοημδοκαιία ημο ηηζνίμο ιε ηδ πνήζδ θςημαμθηασηχκ ή ηαζ ακειμβεκκήηνζςκ. Σδ ιεθέηδ ζπεηζηά ιε ηδ πνήζδ μζημθμβζηχκ δμιζηχκ οθζηχκ ή ηδκ αδνακμπμίδζδ ηςκ ανκδηζηχκ επζπηχζεςκ ζηδκ οβεία απυ άθθα οθζηά, υπςξ ημ μπθζζιέκμ ζηονυδεια ηαζ ηέθμξ πενζθαιαάκεηαζ ηαζ δ εκενβεζαηή ηαοηυηδηα ημο ηηζνίμο. Καηά ηδκ Πέιπηδ θάζδ βίκεηαζ δ ιεθέηδ εθανιμβήξ.

31 Κεθάθαζμ 3 μ Βζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ ηηζνίςκ Βζμηθζιαηζηή Ανπζηεηημκζηή μνίγμοιε ηδ δζαδζηαζία ζπεδζαζιμφ ηηζνίςκ ηαηά ηδκ μπμία μ ιεθεηδηήξ θαιαάκεζ οπυρδ ιζα ζεζνά παναιέηνςκ, πμο ςξ ζηυπμ έπμοκ ηδκ μνεμθμβζηή πνήζδ ηδξ εκένβεζαξ ιε ζημπυ ηδκ ελμζημκυιδζδ ηδξ. Οζ πανάβμκηεξ πμο θαιαάκμκηαζ οπυρδ είκαζ ημ ημπζηυ ηθίια χζηε κα ελαζθαθζζηεί δ μπηζηή ηαζ δ εενιζηή άκεζδ πνδζζιμπμζχκηαξ ηδκ δθζαηή εκένβεζα, ηα δζάθμνα θοζζηά θαζκυιεκα ημο ηθίιαημξ ηαεχξ ηαζ άθθεξ πενζααθθμκηζηέξ παναιέηνμοξ υπςξ δ δθζμθάκεζα, δ αθάζηδζδ, μ άκειμξ, δ ζπεηζηή οβναζία, δ εενιμηναζία ημο ελςηενζημφ αένα αθθά ηαζ δ ζηίαζδ απυ άθθα ηηίνζα. Σα ηφνζα ζημζπεία ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ είκαζ ηα παεδηζηά ζοζηήιαηα πμο εκζςιαηχκμκηαζ ζηα ηηίνζα ηαζ ζημπεφμοκ ζηδκ αλζμπμίδζδ ηςκ δζαεέζζιςκ πενζααθθμκηζηχκ πδβχκ χζηε κα ελαζθαθίζμοκ ρφλδ, εένιακζδ ηαζ θοζζηυ θςηζζιυ βζα ηηίνζα. Δθανιυγμκηαξ ηζξ ανπέξ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ επζηοβπάκεηαζ δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ θυβς ηδξ αεθηζςιέκδξ πνμζηαζίαξ ημο ηεθφθμοξ ηαζ ηδξ ζοιπενζθμνάξ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ πμο μδδβεί ζηδ ιείςζδ ηςκ απςθεζχκ, δδιζμονβμφκηαζ ζοκεήηεξ εενιζηήξ άκεζδξ ηαζ εθαηηχκμκηαζ μζ απαζηήζεζξ ζε εένιακζδ, πανάβεηαζ εενιυηδηα ιέζς δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ άιεζμο ηαζ έιιεζμο ηένδμοξ ηάηζ πμο πνμηαθεί ηδ ιείςζδ ηςκ ακαβηχκ ηδξ ηαημζηίαξ ζε εένιακζδ ηαηαθένκμκηαξ έηζζ κα ηαθφπηεζ ηζξ ακάβηεξ ημο ηηζνίμο μζημκμιζηυηενα ηαζ πςνίξ ιεβάθεξ εκενβεζαηέξ απαζηήζεζξ [5]. Δπζπθέμκ επζηοβπάκεηαζ δ ιενζηή δζαηήνδζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο αένα ζημ εζςηενζηυ ζηα ζδακζηά επίπεδα, ακάθμβα ηδκ επμπή, ορδθά ημ πεζιχκα ηαζ παιδθά ημ ηαθμηαίνζ έηζζ δεκ οπάνπεζ ακάβηδ βζα πνμζάνηδζδ επζπθέμκ ζοζηδιάηςκ πμο εα αμδεήζμοκ ζηδ δζαηήνδζδ ηςκ ζδακζηχκ επζπέδςκ [6]. Σα μθέθδ πμο πνμηφπημοκ απυ ηδ πνήζδ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ πςνίγμκηαζ ζε: εκενβεζαηά (ιέζς ηδξ ελμζημκυιδζδξ εκένβεζαξ ηαζ ηδξ ελαζθάθζζδξ εενιζηήξ ηαζ μπηζηήξ άκεζδξ), μζημκμιζηά (ηαεχξ ιεζχκμκηαζ μζ ακάβηεξ αθθά ηαζ ημ ηυζημξ απυ ηδκ εβηαηάζηαζδ Ζ/Μ), πενζααθθμκηζηά (ηαεχξ ιεζχκμκηαζ μζ νφπμζ, μζ εηπμιπέξ CO 2 ) αθθά ηαζ ημζκςκζηά ηαεχξ αεθηζχκεηαζ δ πμζυηδηα ηδξ γςήξ. Όθα αοηά επζηοβπάκμκηαζ ιε ηεπκζηέξ πάκς ζηδκ ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο, ημ ζπεδζαζιυ, ημκ πνμζακαημθζζιυ ηαζ ηδ δζαννφειζζδ ηδξ ηαημζηίαξ ζοιαάθθμκηαξ ζημκ πενζμνζζιυ ηςκ ακαβηχκ ηδξ ηαημζηίαξ ζε ιδπακμθμβζηυ ελμπθζζιυ βζα ηδ εένιακζδ ή ηδκ ρφλδ ηδξ. Γζα ηδκ εθανιμβή ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ πνέπεζ κα θαιαάκμκηαζ οπυρδ ηάπμζα ηνζηήνζα, υπςξ δ πνήζδ ηεπκζημμζημκμιζηά απμδμηζηχκ εκενβεζαηχκ ηεπκμθμβζχκ, ηδ πνήζδ ήδδ εθανιμζιέκςκ ζοζηδιάηςκ, δ απμθοβή ηδξ πνήζδξ πενίπθμηςκ ηεπκζηχκ ηαζ παεδηζηχκ ζοζηδιάηςκ αθθά ηαζ δ ιζηνή ζοιαμθή ημο πνήζηδ ζηδ θεζημονβία ηςκ ζοζηδιάηςκ αοηχκ. Ζ εκενβεζαηή ζοιπενζθμνά ηςκ ηηζνίςκ ιέζς ηδξ αλζμπμίδζδξ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ βζα εένιακζδ, ζοιαάθθεζ απμηεθεζιαηζηά ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ. Πανάθθδθα υιςξ εα πνέπεζ κα θαιαάκμκηαζ ιέηνα ζηίαζδξ ηαζ δθζμπνμζηαζίαξ χζηε κα ιεζχκμκηαζ ηα δθζαηά ηένδδ ημ ηαθμηαίνζ ηαζ κα ζηακμπμζμφκηαζ μζ ακάβηεξ ημο ηηζνίμο βζα θοζζηυ δνμζζζιυ. Ζ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ πμο πνμηφπηεζ απυ ζοβηνίζεζξ ιεηαλφ αζμηθζιαηζηχκ ηαζ ζοιααηζηχκ ηαημζηζχκ ακένπεηαζ ζε πμζμζηυ ηδξ ηάλδξ ημο 80%. Γεκζηυηενα αοηά ηα εενιζηά μθέθδ πνμηφπημοκ απυ ηδ πνήζδ ζοζηδιάηςκ άιεζμο ηαζ έιιεζμο ηένδμοξ:

32 Όζμκ αθμνά ηδκ εκενβεζαηή απυδμζδ απυ πθεονάξ παεδηζηχκ ζοζηδιάηςκ ή ζοζηδιάηςκ έιιεζμο δθζαημφ ηένδμοξ έπμοιε ημ πανάδεζβια ημο εενιμηδπίμο, ημο μπμίμο δ απυδμζδ ελανηάηαζ απυ ημκ ηνυπμ πνήζδξ αθθά ηαζ απυ ημ ιέβεεμξ ημο. Ζ απμδμηζηυηενδ θεζημονβία ημο είκαζ αοηή ηαηά ηδκ μπμία ημ εενιμηήπζμ πνμζδίδεζ ηα δθζαηά ηένδδ ημο άιεζα ηδ ιένα εκχ ηδ κφπηα είκαζ απμιμκςιέκα δζαηδνχκηαξ ηθεζζηά ηα εκδζάιεζα ακμίβιαηα [7]. Δίκαζ ζδιακηζηυ επίζδξ ζε αοημφξ ημοξ πχνμοξ κα οπάνπμοκ ηαηάθθδθα ηαζ επανηή ζοζηήιαηα ζηίαζδξ ηαζ οαθμζηάζζα ιε ακμίβιαηα χζηε κα ζοιαάθθμοκ ζημκ αενζζιυ ηαηά ημ ηαθμηαίνζ ηάηζ πμο μδδβεί ζηδκ ιζηνή επζαάνοκζδ ημο ηηζνίμο απυ ηα εενιμηήπζα [8]. Οζ δθζαημί ημίπμζ ηαζ αοημί, ηδκ απμδμηζηυηδηά ημοξ ηδκ μθείθμοκ ζηδ πνήζδ ημο ηηζνίμο αθθά ηαζ ζημ ιέβεεμξ ημοξ. Έκα υιςξ πνυαθδια πμο ειθακίγμοκ είκαζ υηζ δ θεζημονβία ημοξ ιπμνεί κα επζαανφκεζ ημ ηηίνζμ ηαηά ημ ηαθμηαίνζ εθυζμκ ζε αοηυ δεκ οπάνπμοκ ζοζηήιαηα ζηίαζδξ ηαζ θοζζημφ δνμζζζιμφ. Πανυθα αοηά δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ πμο πνμηφπηεζ είκαζ πενίπμο 40% βζα ηα ηηίνζα ηαημζηίαξ ζηδκ ηθζιαηζηή γχκδ ΑΑ ηαζ ΒΑ, 12% ζηα ηηίνζα ηδξ ηθζιαηζηήξ γχκδξ ΓΑ αθμφ μζ ακάβηεξ πμο πνμηφπημοκ απυ ημ ηθίια ηδξ πενζμπήξ είκαζ ιεβαθφηενεξ [4]. Όζμκ αθμνά ζηζξ αζμηθζιαηζηέξ ηαημζηίεξ πμο δε δζαεέημοκ ζοζηήιαηα έιιεζμο ηένδμοξ, εενιμηήπζα, δθζαημφξ ημίπμοξ, πνδζζιμπμζμφκ ζοζηήιαηα άιεζμο ηένδμοξ ηα μπμία απμηεθμφκηαζ απυ ηα ακμίβιαηα πμο ανίζημκηαζ ζημ κυηζμ ιένμξ ηδξ ηαημζηίαξ, ηα μπμία είκαζ ηαηάθθδθα βζα ημ ηθίια ηδξ Δθθάδαξ ηαζ εθανιυγμκηάξ ηα, επζηοβπάκεηαζ δ ιεζςιέκδ ακάβηδ ζε εένιακζδ ημ πεζιχκα, υιςξ αοηυ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ηαζ ζε αολδιέκεξ ακάβηεξ ζε ρφλδ ημ ηαθμηαίνζ ηάηζ πμο ιπμνεί κα ιεζςεεί ιέζς ημο ζςζημφ θοζζημφ αενζζιμφ πμο πνμηφπηεζ απυ ηα ακμίβιαηα (πανάεονα, θεββίηεξ, ακμίβιαηα μνμθήξ). Βέααζα ημ πμζμζηυ ελμζημκυιδζδξ εκένβεζαξ θυβς ηςκ ζοζηδιάηςκ άιεζμο δθζαημφ ηένδμοξ ελανηάηαζ απυ ημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ, ηδ εενιμιυκςζδ, ημ ηθίια ηδξ πενζμπήξ η.α. Γζα πανάδεζβια, πμθφ ιεβάθα ακμίβιαηα ιπμνεί κα μδδβήζμοκ ζε ορδθέξ ακάβηεξ ζε εένιακζδ ημ πεζιχκα ηαεχξ πάκμκηαζ ιεβάθα πμζά εενιυηδηαξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ απυ ηζξ αολδιέκεξ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ, εκχ πανάθθδθα κα αολδεμφκ μζ ακάβηεξ ηδξ ηαημζηίαξ ζε ρφλδ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο εένμοξ θυβς ηςκ ιεβάθςκ βοάθζκςκ επζθακεζχκ πμο αολάκμοκ ημ πμζυ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ εενιυηδηαξ πμο εζζένπεηαζ ζημ ζπίηζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ιέναξ ημ ηαθμηαίνζ. Απυ ηα παναπάκς πνμηφπηεζ υηζ βζα ηδκ ηθζιαηζηή γχκδ ΑΑ πανά ημ βεβμκυξ υηζ ηα ιμκά ηγάιζα είκαζ αμθζηά ηονίςξ ημ πεζιχκα ζε ιζηνυ ααειυ αέααζα, πνμηζιχκηαζ ηα δζπθά ηγάιζα ζηα κυηζα ακμίβιαηα, χζηε κα ελμζημκμιείηαζ πενζζζυηενδ εκένβεζα βζα εένιακζδ αθθά ηαζ ρφλδ. Όθα αοηά αέααζα πνμηφπημοκ ζε ζοκδοαζιυ ιε ημκ ηαηάθθδθμ αενζζιυ. ηζξ ηθζιαηζηέξ γχκεξ ΒΑ ηαζ ΓΑ ζοκζζηχκηαζ δζπθμί οαθμπίκαηεξ χζηε κα πνμηφπημοκ μζ ηαθφηενεξ ημ δοκαηυ απμδυζεζξ. Όζμκ αθμνά ημ θοζζηυ δνμζζζιυ ιε αενζζιυ ζε υθεξ ηζξ αζμηθζιαηζηέξ ηαημζηίεξ ζηδκ Δθθάδα εθανιυγεηαζ, ιε απμηέθεζια κα επζηναημφκ ζοκεήηεξ εενιζηήξ άκεζδξ αθθά ηαζ κα δζαηδνείηαζ ζε παιδθά επίπεδα δ εζςηενζηή εενιμηναζία ημο ζπζηζμφ. ηζξ πενζπηχζεζξ πμο δεκ εθανιυγεηαζ μ θοζζηυξ δνμζζζιυξ παναηδνμφκηαζ θαζκυιεκα οπενεένιακζδξ ηαζ δ εενιζηή άκεζδ ιεζχκεηαζ ζδιακηζηά. Ο θοζζηυξ αενζζιυξ εθανιυγεηαζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ ιέζς δζαιπενχκ ακμζβιάηςκ ή ακμζβιάηςκ ηαε' φρμξ ηδξ ηαημζηίαξ (ηαη' αοηή ηδ δζαδζηαζία παναηδνείηαζ ημ θαζκυιεκμ θοζζημφ εηθοζιμφ πμο πνμηαθεί ηδκ εκαθθαβή ημο αένα ακά ιζα χνα). Σα πμζμζηά ιείςζδξ ηςκ ακαβηχκ ηδξ ηαημζηίαξ ζε ρφλδ θυβς θοζζημφ αενζζιμφ ακένπμκηαζ ζημ 75% εκχ ακ πνυηεζηαζ βζα αυνεζεξ πενζμπέξ ημ πμζμζηυ θεάκεζ ημ 100%, έηζζ ημ ηηίνζμ δεκ έπεζ ακάβηδ ζοζηήιαηα ρφλδξ βζα ηδ δζαηήνδζδ ηδξ εενιζηήξ ημο άκεζδξ.

33 ηδκ Δονχπδ μ ηηζνζαηυξ ημιέαξ πανάβεζ ημ 55% ηςκ ζοκμθζηχκ εηπμιπχκ ημο δζμλεζδίμο ημο άκεναηα, έκα απυ ηα ααζζηυηενα αένζα πμο πνμηαθεί ηθζιαηζηέξ αθθαβέξ ηαζ ιμθφκεζ ημ πενζαάθθμκ. Ζ πνδζζιμπμίδζδ ακακεχζζιςκ πδβχκ εκένβεζαξ ζε ακηζηαηάζηαζδ ηςκ μνοηηχκ ηαοζίιςκ ζοιαάθθεζ ηυζμ ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ υζμ ηαζ ζηδκ εκίζποζδ ηδξ οζμεέηδζδξ ηδξ ηάζδξ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ ηςκ ηηζνίςκ. Καεχξ υπςξ είκαζ βκςζηυ μ αζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ ακηαπμηνίκεηαζ ζηζξ ιεηααμθέξ ηςκ ηαζνζηχκ ζοκεδηχκ ηαζ ιπμνεί κα αεθηζχζεζ ημκ ηνυπμ πμο βίκεηαζ δ δζαπείνζζδ ηδξ εκένβεζαξ. Σα ζοβηνζηζηά πθεμκεηηήιαηα ημο εοκμσημφ ηθίιαημξ ηαζ ηςκ θοζζηχκ, ακακεχζζιςκ πυνςκ πμο δζαεέηεζ δ πχνα ιαξ μθείθμοιε κα ηα αλζμπμζήζμοιε, πνμηεζιέκμο κα ακαααειζζηεί δ εκενβεζαηή ιαξ πμθζηζηή ζημκ ηηζνζαηυ ημιέα. Οζ πυθεζξ ιαξ ηαζ ηα ηηήνζα πνέπεζ κα ηαηαζημφκ αζχζζια ςξ πνμξ ηδκ εκενβεζαηή ημοξ ζοιπενζθμνά, αλζμπμζχκηαξ ηζξ δζαεέζζιεξ ακακεχζζιεξ πδβέξ εκένβεζαξ, υπζ ιυκμκ βζα ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ, αθθά ηαζ βζα ημκ πενζμνζζιυ ηδξ νφπακζδξ ηδξ αηιυζθαζναξ, ζοκεπχξ βζα θυβμοξ οβζεζκήξ δζααίςζδξ ηςκ ηαημίηςκ. Ζ αζμηθζιαηζηή ακηίθδρδ βζα ημ ζπεδζαζιυ ηηδνίςκ ηαζ μζηζζηζηχκ ζοκυθςκ εκηάζζεηαζ ζηδκ ζηναηδβζηή ηδξ αζςζζιυηδηαξ, ιζαξ ήπζαξ, ζοιαζςηζηήξ δζαπείνζζδξ ημο πενζαάθθμκημξ, θοζζημφ ηαζ δμιδιέκμο. Ο αζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ απμζημπεί ζηδκ πνμζανιμβή ηςκ ηηζνίςκ ζημ πενζαάθθμκ ηαζ ζημ ημπζηυ ηθίια, δζαζθαθίγμκηαξ πανάθθδθα ζοκεήηεξ εενιζηήξ άκεζδξ ζημ εζςηενζηυ ημοξ. Ζ οζμεέηδζδ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ ηςκ ηηζνίςκ ελοπδνεηεί ηέζζενζξ (4) ααζζημφξ ζηυπμοξ [10]: Σδκ απελάνηδζδ απυ ηα μνοηηά ηαφζζια, ιέζς ηδξ ελμζημκυιδζδξ εκένβεζαξ ηαζ ηδξ οπμηαηάζηαζήξ ημοξ απυ ακακεχζζιεξ πδβέξ εκένβεζαξ (ΑΠΔ), άνα ηδκ ελμζημκυιδζδ ζοιααηζηήξ εκένβεζαξ. Σδκ ελμζημκυιδζδ πνήιαημξ. Ζ πνδζζιμπμίδζδ ηδξ αδάπακδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ βζα ηδκ εένιακζδ ηςκ ηηζνίςκ ή/ηαζ ηςκ δνμζενχκ ακέιςκ βζα ημκ δνμζζζιυ ημοξ απμηεθμφκ πνυηθδζδ μζημκμιζηή, ιζα ηαζ δ πνμηφπημοζα ελμζημκυιδζδ πνδιάηςκ είκαζ ηδξ ηάλδξ ημο 50%, εκδεπμιέκςξ ηαζ ιεβαθφηενδ. Σδκ πνμζηαζία ημο πενζαάθθμκημξ, θυβς ημο πενζμνζζιμφ ζηδ πνήζδ ζοιααηζηχκ ηαοζίιςκ ηαζ δθεηηνζζιμφ, ζοκεπχξ ηδ ιείςζδ ηςκ εηθουιεκςκ νφπςκ ζηδκ αηιυζθαζνα. Σδ αεθηίςζδ ημο εζς-ηθίιαημξ ηςκ ηηζνίςκ ιε ηδ δζαζθάθζζδ ζοκεδηχκ αζμθμβζηήξ άκεζδξ εενιζηήξ ηαζ μπηζηήξ, πμζυηδηαξ αένα ηαζ ηδ δδιζμονβία οβζεζκχκ ζοκεδηχκ ηαημζηδζζιυηδηαξ. Οοζζαζηζηά δ αζμηθζιαηζηή ακηίθδρδ δζαηοπχκεζ ιζα ειπθμοηζζιέκδ άπμρδ βζα ημκ ζπεδζαζιυ ημο δμιδιέκμο πχνμο, δ μπμία ειπενζέπεζ ηδκ πενζααθθμκηζηή δζάζηαζδ ηαζ ηδκ ακηίζημζπδ εοαζζεδζία. Πνυηεζηαζ βζα ιζα ανπζηεηημκζηή θζθζηή πνμξ ημ πενζαάθθμκ ηαζ ημοξ πνήζηεξ, βζα ιζα εκαθθαηηζηή εεχνδζδ ηδξ δυιδζδξ ημο πχνμο -ακαπυθεοηηδξ δναζηδνζυηδηαξ ημο ακενχπμο- δ μπμία μθείθεζ κα επζθένεζ ηδ ιζηνυηενδ δοκαηή επζαάνοκζδ ζημ θοζζηυ πχνμ, ιε ημ ιζηνυηενμ δοκαηυ εκενβεζαηυ ηαζ πενζααθθμκηζηυ απμηφπςια. οκεπχξ, δ ζηυπεοζδ ημο Κακμκζζιμφ Δκενβεζαηήξ Απυδμζδξ Κηδνίςκ (Κ.Δκ.Α.Κ.), υκηαξ ιαηνμπνυεεζιδ, επζδζχηεζ ηδκ εκενβεζαηή αζςζζιυηδηα ηςκ ηηδνίςκ ηαζ ηςκ πυθεςκ. ηδκ αζμηθζιαηζηή ανπζηεηημκζηή είκαζ ζδιακηζηυ ηαηά ημ ζπεδζαζιυ ηδξ ηαημζηίαξ κα πνμζανιυγεηαζ ημ ηηίνζμ ζημ ηθίια ηδξ πενζμπήξ, ημ θοζζηυ πενζαάθθμκ, κα ζημπεφεζ ζηδκ παιδθυηενδ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ ηαζ ηδ δζαηήνδζδ

34 ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ [1]. Βαζζηή πνμτπυεεζδ βζα κα ζοιαμφκ αοηά είκαζ δ πνήζδ ηδξ εβπχνζαξ εκένβεζαξ δ μπμία πνέπεζ κα είκαζ ακακεχζζιδ. Οζ ααζζηέξ ανπέξ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ πμο πνέπεζ κα αημθμοεμφκηαζ ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή ιζαξ παεδηζηήξ ηαημζηίαξ έπμοκ ςξ ελήξ: ημ ηηίνζμ κα θεζημονβεί ςξ απμεήηδ εενιυηδηαξ, κα θεζημονβεί ςξ θοζζηυξ δθζαηυξ ζοθθέηηδξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο πεζιχκα ηαζ ημ ηηίνζμ κα ιπμνεί κα απμεδηεφεζ ηαηά ημ ηαθμηαίνζ θοζζηή ρφλδ. Γζα κα ιπμνεί κα θεζημονβεί ημ ηηίνζμ ςξ θοζζηυξ δθζαηυξ ζοθθέηηδξ εα πνέπεζ κα ααζίγεηαζ ζε ηάπμζεξ πνμτπμεέζεζξ μζ μπμίεξ ζπεηίγμκηαζ ιε ημ ηαηάθθδθμ ζπήια ημο ηηζνίμο, ιε ημκ ηαηάθθδθμ πνμζακαημθζζιυ ηαζ ηδ πςνμεέηδζδ ημο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ, ηδ θεζημονβζηή δζάνενςζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ ηαζ ημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ ζε ζπέζδ ιε ημκ πνμζακαημθζζιυ. Σμ ζπήια ημο ηηζνίμο επδνεάγεζ ηζξ ακάβηεξ ημο ζε ρφλδ, εένιακζδ ηαζ θςηζζιυ. Σμ ζπήια επδνεάγεηαζ απυ ηα ηθζιαηζηά δεδμιέκα. Έκα επίιδηεξ ηηίνζμ ηαηά ημκ άλμκα ακαημθήξ- δφζδξ πνμζθένεζ ιεβαθφηενδ επζθάκεζα πνμξ ημ κυημ χζηε κα ζοθθέβεηαζ ιεβαθφηενδ πμζυηδηα δθζαηήξ εκένβεζαξ ημ πεζιχκα. Όζμκ αθμνά ζηδ ζηίαζδ πμο είκαζ απαναίηδηδ ημ ηαθμηαίνζ, αοηή επζηοβπάκεηαζ εφημθα ζηδ κυηζα πθεονά. Οζ πνμζακαημθζζιμί πνμξ ακαημθή ηαζ δφζδ έπμοκ ιζηνή επζαάνοκζδ απυ ημκ ήθζμ ημ ηαθμηαίνζ. ε ένεοκεξ πμο έπμοκ πναβιαημπμζδεεί ζπεηζηά ιε ημ ηαηαθθδθυηενμ ζπήια ημο ηηζνίμο ακάθμβα ιε ημ βεςβναθζηυ πθάημξ ηαζ ηζξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ πνμηφπημοκ ηα ελήξ: υθα ηα ζπήιαηα ημο ηηζνίμο πμο έπμοκ επίιδηεξ ζπήια ηαηά άλμκα αμννά-κυημο, δεκ είκαζ ηυζμ απμηεθεζιαηζηά ζε ζπέζδ ιε ημ ηηίνζμ ηφαμξ ιε ανκδηζηά απμηεθέζιαηα ηυζμ ημ πεζιχκα υζμ ηαζ ημ ηαθμηαίνζ. Σμ ηοαζηυ ζπήια ημο ηηζνίμο δεκ απμηεθεί ημ ηαθφηενμ ζπήια βζα ηηίνζα ακ ηαζ οπάνπμοκ ιζηνυηενεξ εενιζηέξ απχθεζεξ ημ πεζιχκα. Ζ ηαθφηενδ ιμνθή ηηζνίμο βζα μπμζμδήπμηε ηθίια είκαζ δ επζιήηδξ ζημκ άλμκα ακαημθή-δφζδ ιε δζαθμνεηζηέξ ακαθμβίεξ. Ο πνμζακαημθζζιυξ ημο ηηζνίμο απμηεθεί έκα ζφκεεημ γήηδια ηαεχξ ελανηάηαζ απυ πμθθμφξ πανάβμκηεξ υπςξ ημ θοζζηυ ημπίμ, μζ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ ζηδκ πενζμπή, δ ημπμβναθία ηδξ πενζμπήξ ηαζ ημ ακάβθοθμ ημο εδάθμοξ αθθά ηαζ μ ηοηθμθμνζαηυξ ευνοαμξ. Γζα ηα ηθζιαηζηά δεδμιέκα πμο αθμνμφκ ζηδκ Δθθάδα, ςξ ηαηαθθδθυηενμξ πνμζακαημθζζιυξ εεςνείηαζ μ κυηζμξ ηαεχξ δ δζαεέζζιδ δθζαηή αηηζκμαμθία είκαζ ηνεζξ θμνέξ ιεβαθφηενδ απυ αοηή πμο δέπεηαζ μ δοηζηυξ ηαζ μ ακαημθζηυξ πνμζακαημθζζιυξ. Έηζζ επζθέβμκηαξ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ελαζθαθίγεηαζ ιεβαθφηενδ πμζυηδηα δθζαζιμφ ημ πεζιχκα ηαζ δθζμπνμζηαζία ημ ηαθμηαίνζ ηαεχξ ιεζχκμκηαζ μζ πζεακυηδηεξ οπενεένιακζδξ. Γζα βεςβναθζηά πθάηδ ιζηνυηενα απυ 40, μζ κυηζεξ υρεζξ έπμοκ ιεβαθφηενα δθζαηά μθέθδ ημ πεζιχκα εκχ μζ ακαημθζηέξ ηαζ μζ δοηζηέξ υρεζξ είκαζ ζδζαζηένςξ επζαανδιέκεξ ημ ηαθμηαίνζ [11]. Πνζκ ακαθενεμφιε ζηδ πςνμεέηδζδ ημο ηηζνίμο ζε έκα μζηυπεδμ ηαθυ εα ήηακ κα ακαθενεμφιε ζημοξ δθζαημφξ πάνηεξ, βζα ημ ηζ ηεθζηά είκαζ ηαζ ηζ πθδνμθμνίεξ ιπμνμφιε κα ακηθήζμοιε ιεθεηχκηαξ ημοξ.

35 3.1 Ζθζαηή αηηζκμαμθία Ζ αηηζκμαμθία πμο εηπέιπεηαζ απυ ηδκ επζθάκεζα ημο ήθζμο πενζθαιαάκεζ υθα ηα ιήηδ ηφιαημξ ημο δθεηηνμιαβκδηζημφ θάζιαημξ, απυ ηδ ιεβάθμο ιήημοξ εενιζηή αηηζκμαμθία, ιέπνζ ηδκ πμθφ ιζηνμφ ιήημοξ οπενζχδδ αηηζκμαμθία. Σμ μναηυ θςξ, ζημ μπμίμ ημ ακενχπζκμ ιάηζ είκαζ εοαίζεδημ, απμηεθεί ημ 46% ηδξ ζοκμθζηήξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ειπενζέπεζ υθμ ημ θάζια ηςκ πνςιάηςκ. Σμ 49% ηδξ αηηζκμαμθίαξ ακήηεζ ζηδκ οπένοενδ γχκδ, ηδκ μπμία αζζεακυιαζηε ςξ εενιυηδηα, εκχ δ οπυθμζπδ πμζυηδηα (5%) ακήηεζ ζηδκ οπενζχδδ ηαζ ημζιζηή αηηζκμαμθία, ηδκ μπμία δεκ ακηζθαιαακυιαζηε [12]. Πνμηεζιέκμο κα πνμζδζμνζζηεί μ δθζαζιυξ εκυξ ηηζνίμο ή εκυξ μζημπέδμο οζμεεηείηαζ δ παναδμπή ηςκ θαζκυιεκςκ ηνμπζχκ ημο ήθζμο, δδθαδή εεςνείηαζ υηζ δ βδ παναιέκεζ ζηαεενή, εκχ μ ήθζμξ ηζκείηαζ. Αοηή δ παναδμπή δζεοημθφκεζ ζηδ βεςιεηνζηή απεζηυκζζδ ηςκ θαζκυιεκςκ ηνμπζχκ ημο ήθζμο, μζ μπμίεξ αημθμοεμφκ ιζα ιεβάθδ ζοκεπή ζπείνα (πήια 3.1.1). Οζ θαζκυιεκεξ ηνμπζέξ ημο ήθζμο ηαοηίγμκηαζ ακά δφμ ιήκεξ εηηυξ ημο Γεηειανίμο ηαζ ημο Ημοκίμο. Ο ιήκαξ Γεηέιανζμξ έπεζ ηδ παιδθυηενδ ηνμπζά, εκχ μ Ημφκζμξ ηδκ ορδθυηενδ. Γζα κα ζοζπεηζζημφκ μζ θαζκυιεκεξ ηνμπζέξ ημο ήθζμο ιε ηα βεςιεηνζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ηηζνίςκ, ηαηά ημ ζπεδζαζιυ ημοξ, πνέπεζ κα είκαζ βκςζηή δ εέζδ ημο ήθζμο ζημκ μονακυ ηαζ ζημκ μνίγμκηα ακηίζημζπα. πήια πδιαηζηή ακαπανάζηαζδ ηςκ θαζκυιεκςκ ηνμπζχκ ημο ήθζμο Ζ εέζδ αοηή πνμζδζμνίγεηαζ απυ ηδ ζηενεά βςκία, δ μπμία ακαθφεηαζ ζε δφμ επίπεδεξ βςκίεξ: ηδ βςκία φρμοξ, πμο μνίγεηαζ απυ ηδ εέζδ ημο ήθζμο ζημκ μονακυ ςξ πνμξ ημ μνζγυκηζμ επίπεδμ ηαζ ηδ βςκία αγζιμοείμο, δ μπμία μνίγεηαζ απυ ηδκ μνεή πνμαμθή ηδξ εέζδξ ημο ήθζμο ζημ μνζγυκηζμ επίπεδμ ζε ζπέζδ ιε ηδκ πναβιαηζηή ηαηεφεοκζδ ημο κυημο (πήια 3.1.2). Ο πνμζδζμνζζιυξ ημο δθζαζιμφ ααζίγεηαζ ζηδ

36 ζοζπέηζζδ ηςκ βεςιεηνζηχκ δεδμιέκςκ ημο ηηζνίμο ιε ηα βεςιεηνζηά δεδμιέκα ηδξ εηάζημηε εέζδξ ημο ήθζμο. 002 Οζ βςκίεξ φρμοξ ηαζ αγζιμοείμο μνίγμοκ ηδ εέζδ ημο ήθζμο. Ονεή πνμαμθή ηςκ θαζκυιεκςκ ηνμπζχκ ημο ήθζμο ζημκ δθζαηυ πάνηδ 3.2 Τπμθμβζζιυξ Ζθζαηχκ Γςκζχκ Ζ εέζδ ημο δθίμο, υπςξ ακαθένεδηε ηαζ πνμδβμοιέκςξ, πενζβνάθεηαζ απυ δφμ βςκίεξ: Σμ δθζαηυ φρμξ (α) Σμ δθζαηυ αγζιμφεζμ (β s ) Σμ φρμξ ημο δθίμο (α) (ζε ιμίνεξ) είκαζ δ βςκία πμο ζπδιαηίγεηαζ ιεηαλφ ηδξ εέζδξ ημο ήθζμο ζημκ μονακυ ηαζ ημο μνζγυκηζμο επζπέδμο, εκχ ημ αγζιμφεζμ (βs) (ζε ιμίνεξ) είκαζ δ βςκία ηδξ μνεήξ πνμαμθήξ ημο ήθζμο επάκς ζημ μνζγυκηζμ επίπεδμ, ζε ζπέζδ ιε ημκ ημπζηυ ιεζδιανζκυ Βμννά-Νυημο. ηδκ ηαηεφεοκζδ ημο Νυημο, ζφιθςκα ιε παναδμπή, μνίγεηαζ δ βςκία αγζιμοείμο ίζδ ιε 0 o, ανκδηζηή πνμξ ηδκ ακαημθή ηαζ εεηζηή πνμξ ηδ δφζδ. Οζ ζπέζεζξ οπμθμβζζιμφ ηςκ βςκζχκ δίκμκηαζ ακηίζημζπα απυ ηζξ ζπέζεζξ 4.11 ηαζ 4.12 ηδξ ΣΟΣΔΔ /2010 «Κθζιαηζηά Γεδμιέκα Δθθδκζηχκ Πενζμπχκ». ημοξ δθζαημφξ πάνηεξ, πμο δίκμκηαζ ζημ πανάνηδια Γ ηδξ ΣΟΣΔΔ /2010, δ εέζδ ημο δθίμο, ζε ζοβηεηνζιέκμ βεςβναθζηυ πθάημξ, μνίγεηαζ αάζεζ ηςκ δφμ αοηχκ βςκζχκ: δδθαδή ημο αγζιμοείμο ζημκ μνζγυκηζμ άλμκα ηαζ ημο φρμοξ ζημκ ηαηαηυνοθμ άλμκα.

37 πήια Γςκία φρμοξ (α) ηαζ αγζιμοείμο ημο ήθζμο (β s ) Ο ζηζαζιυξ ή μ δθζαζιυξ εκυξ ηηζνίμο ή εκυξ ζημζπείμο ημο ιπμνεί κα οπμθμβζζηεί, βκςνίγμκηαξ ηδ βεςιεηνία ημο ήθζμο, ημ βεςβναθζηυ πθάημξ υπμο ανίζηεηαζ ημ ηηίνζμ ιαξ ηαζ ημκ πνμζακαημθζζιυ ηςκ επζθακεζχκ, ιε ηδ αμήεεζα ηδξ μνζγυκηζαξ (HSA) ηαζ ηδξ ηαηαηυνοθδξ βςκίαξ ζηίαζδξ (VSA) ηδξ επζθάκεζαξ. Ζ μνζγυκηζα βςκία ζηίαζδξ (HSA) (ζε ιμίνεξ) είκαζ δ βςκία πμο ζπδιαηίγεηαζ ιεηαλφ ημο αγζιμοείμο ηδξ επζθάκεζαξ (β) ηαζ ημο δθζαημφ αγζιμοείμο, εκχ δ ηαηαηυνοθδ βςκία ζηίαζδξ (VSA) (ζε ιμίνεξ) είκαζ δ βςκία ιεηαλφ ηδξ δζεφεοκζδξ ημο δθίμο, ζε ζπέζδ ιε ημ επίπεδμ ηδξ επζθάκεζάξ ιαξ ηαζ ημ μνζγυκηζμ επίπεδμ ηαζ ελανηάηαζ απυ ημ φρμξ ημο ήθζμο ηαζ ηδκ μνζγυκηζα βςκία ζηίαζδξ. Σμ αγζιμφεζμ ηδξ επζθάκεζαξ (-180 μ β 180μ) είκαζ δ βςκία πμο ζπδιαηίγεηαζ ιεηαλφ ημο ιεζδιανζκμφ πμο πενκά απυ ημ επίπεδμ ακαθμνάξ ηαζ ηδκ πνμαμθή ζε μνζγυκηζμ επίπεδμ ηδξ ηαεέημο επί ημο επζπέδμο. φιθςκα ιε ηδκ παναδμπή, βζα ημοξ οπμθμβζζιμφξ ημο δθζαζιμφ / ζηζαζιμφ βζα επίπεδμ ιε κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ζζπφεζ β=0 μ, βζα δοηζηυ πνμζακαημθζζιυ β=90 μ, βζα ακαημθζηυ πνμζακαημθζζιυ β=-90 μ ηαζ βζα αυνεζμ πνμζακαημθζζιυ β=180 μ.

38 Έηζζ, δ μνζγυκηζα βςκία ζηίαζδξ (HSA) δίκεηαζ απυ ηδ ζπέζδ: HSA - 90 Καζ δ ηαηαηυνοθδ βςκία ζηίαζδξ (VSA) δίκεηαζ απυ ηδ ζπέζδ: VSA arctan(tan( a) / cos( HSA)) Γκςνίγμκηαξ ηδκ ηαηαηυνοθδ βςκία ζηίαζδξ, ιπμνεί εφημθα κα μνζζηεί μ δθζαζιυξ ηαζ μ ζηζαζιυξ απυ ηδκ άιεζδ δθζαηή αηηζκμαμθία ηςκ επζθακεζχκ ημο ηηζνίμο ή/ηαζ ζημζπείςκ ημο, ζε ζοβηεηνζιέκεξ πνμκζηέξ ζηζβιέξ. Γζα ημ πανάδεζβια ημο πήιαημξ 3.2.2, υπμο θαίκεηαζ ημ ζηανίθδια ημο ημπμβναθζημφ εκυξ ηηζνίμο ημο μπμίμο γδηείηαζ κα οπμθμβζζεεί δ ζηίαζδ, ημο μπμίμο δ κυηζα επζθάκεζα έπεζ 10 μ απυηθζζδ πνμξ ηδ δφζδ, ιπμνμφκ κα μνζζεμφκ ζπδιαηζηά (ζηζξ ημιέξ πμο θαίκμκηαζ ζηα πήιαηα ηαζ 3.2.4) μ δθζαζιυξ ηαζ δ ζηίαζδ ημο ηηζνίμο, ημ ιεζδιένζ, ηυζμ απυ ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ηδξ, υζμ ηαζ απυ ηζξ ανπζηεηημκζηέξ πνμελμπέξ βζα ημκ Ημφκζμ ηαζ ημ Γεηέιανζμ ακηίζημζπα, ιε ηζξ βςκίεξ πμο οπμθμβίζεδηακ παναπάκς. Παναηδνείηαζ υηζ ημκ Ημφκζμ, πμο μ ήθζμξ ανίζηεηαζ ρδθά, δ κυηζα πθεονά ημο ηηδνίμο ιπμνεί κα ζηζαπεεί ηονίςξ απυ μνζγυκηζεξ πνμελμπέξ. Σμ Γεηέιανζμ, πμο μ ήθζμξ ανίζηεηαζ παιδθά, ηα ρδθά βεζημκζηά ηηήνζα ιπμνεί κα ειπμδίζμοκ ημκ δθζαζιυ ηδξ κυηζαξ πθεονάξ ημο ηηδνίμο ζε ιεβάθμ ααειυ. Όπςξ ακαθφεηαζ ηαζ ζηδκ πανάβναθμ 3.3.4, μ πεζιενζκυξ δθζαζιυξ ημο ηηδνίμο είκαζ ζδιακηζηυ κα θαιαάκεηαζ οπυρδ ηαηά ηδ πςνμεέηδζδ ημο ηηδνίμο ζημ μζηυπεδμ. Γζα ηδ δζαζηαζζμθυβδζδ ηςκ ανπζηεηημκζηχκ πνμελμπχκ πμο πνμζθένμοκ ζηζαζιυ ζε κυηζα ακμίβιαηα ηδ εενζκή πενίμδμ, θαιαάκεηαζ οπυρδ μ εενζκυξ δθζαζιυξ (πήια 3.2.3). Ο ηνυπμξ ακάβκςζδξ ηςκ βςκζχκ απυ ημκ δθζαηυ πάνηδ ακαθφεηαζ ζηδκ επυιεκδ πανάβναθμ. Δπζζδιαίκεηαζ, ηέθμξ, υηζ ζηδκ αβμνά δζαηίεεηαζ πθδεχνα θμβζζιζηχκ βζα ημκ οπμθμβζζιυ ηδξ ζηίαζδξ / δθζαζιμφ ζημζπείςκ ημο ηηδνίμο ηαεχξ ηαζ ηηζνζαηχκ ζοκυθςκ.

39 πήια ηανίθδια ημπμβναθζημφ δζαβνάιιαημξ ηηζνίμο πμο γδηείηαζ μ δθζαζιυξ, ζηζαζιυξ ημο απυ ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ηαζ πνμελμπέξ, ημο μπμίμο μζ ημιέξ θαίκμκηαζ ζηα πήιαηα ηαζ 3.2.4

40 πήια Ζθζαζιυξ ηαζ ζηζαζιυξ ηηζνίμο απυ ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ηαζ απυ πνμελμπέξ, βζα κυηζα πνμζακαημθζζιέκδ επζθάκεζα ιε 10 μ απυηθζζδ πνμξ ηδ δφζδ, ζηζξ 12:00 ημ ιεζδιένζ ημκ Ημφκζμ, βζα βεςβναθζηυ πθάημξ 38 μ Β.

41 πήια Ζθζαζιυξ ηαζ ζηζαζιυξ απυ ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ηαζ απυ πνμελμπέξ, βζα κυηζα πνμζακαημθζζιέκδ επζθάκεζα ιε 10 μ απυηθζζδ πνμξ ηδ δφζδ, ζηζξ 12:00 ημ ιεζδιένζ ημ δεηέιανζμ, βζα βεςβναθζηυ πθάημξ 38 μ Β. 3.3 Ζθζαημί πάνηεξ Ζθζαημί πάνηεξ μκμιάγμκηαζ ηα δζαβνάιιαηα, ηα μπμία απεζημκίγμοκ ηζξ θαζκυιεκεξ ηνμπζέξ ημο ήθζμο ζημ επίπεδμ μνεήξ πνμαμθήξ βζα ζοβηεηνζιέκμ βεςβναθζηυ πθάημξ [13]. Με ηα δζαβνάιιαηα αοηά πνμζδζμνίγεηαζ δ εέζδ -φρμξ ηαζ αγζιμφεζμ- ημο ήθζμο βζα ηάεε ιήκα -ζοκήεςξ ηδκ 21 δ ημο ιήκα- βζα υθεξ ηζξ χνεξ ηδξ διέναξ. Έπμοκ δδιζμονβδεεί δθζαημί πάνηεξ βζα υθα ηα βεςβναθζηά πθάηδ. Γζα ηδκ Δθθάδα, υπςξ ακαθένεδηε ηαζ παναπάκς, οπάνπμοκ δζαεέζζιμζ δθζαημί πάνηεξ ζημ Πανάνηδια Γ ηδξ ΣΟΣΔΔ /2010 «Κθζιαηζηά δεδμιέκα Δθθδκζηχκ Πενζμπχκ», βζα βεςβναθζηά πθάηδ απυ 35 μ Β έςξ 40 μ Β, ιε αήια 1 μ. Ζθζαημί πάνηεξ απεζημκίγμκηαζ ζηα πήιαηα ηαζ 3.3.2, βζα αυνεζα βεςβναθζηά πθάηδ 36 μ ηαζ 40 μ ακηίζημζπα.

42 πήια Ζθζαηυξ πάνηδξ βζα Βυνεζμ βεςβναθζηυ πθάημξ 36 μ

43 πήια Ζθζαηυξ πάνηδξ βζα Βυνεζμ βεςβναθζηυ πθάημξ 40 μ ε ηάεε δθζαηυ πάνηδ απεζημκίγμκηαζ επηά (7) θαζκυιεκεξ ηνμπζέξ ημο ήθζμο, απυ ηζξ μπμίεξ αοηή ημο Γεηειανίμο έπεζ ηδ παιδθυηενδ ηνμπζά (ηδκ 21δ Γεηειανίμο παναηδνείηαζ ημ πεζιενζκυ δθζμζηάζζμ), εκχ ημο Ημοκίμο έπεζ ηδ ιεβαθφηενδ (ηδκ 21δ Ημοκίμο παναηδνείηαζ ημ εενζκυ δθζμζηάζζμ). Οζ οπυθμζπεξ θαζκυιεκεξ ηνμπζέξ ακήημοκ ζε δφμ ιήκεξ (Ηακμοάνζμξ ηαζ Νμέιανζμξ έπμοκ ηδκ ίδζα θαζκυιεκδ ηνμπζά, ακηίζημζπα Φεανμοάνζμξ ηαζ Οηηχανζμξ, Απνίθζμξ ηαζ Αφβμοζημξ, Μάζμξ ηαζ Ημφθζμξ). Σδκ 21δ Μανηίμο ηαζ επηειανίμο παναηδνείηαζ δ ζζδιενία, εανζκή ηαζ θεζκμπςνζκή, ακηίζημζπα. Ζ εηάζημηε εέζδ ημο ήθζμο μνίγεηαζ απυ ηδ βςκία αγζιμοείμο ηαζ ηδ βςκία φρμοξ. ηδκ ηάης μνζγυκηζα εοεεία ημο δθζαημφ πάνηδ ηαηαβνάθμκηαζ μζ βςκίεξ αγζιμοείμο ςξ πνμξ ημκ δθζαηυ κυημ, πμο ανίζηεηαζ ζημ ηέκηνμ, ιε βςκία 0 μ. Ανζζηενά ημο κυημο, ζηδ βςκία ηςκ 90 μ μνίγεηαζ δ ακαημθή ηαζ δελζά, πάθζ ζηδ βςκία ηςκ 90 μ, μνίγεηαζ δ δφζδ. Ζ ηάεεηδ εοεεία (ηεηαβιέκδ) πνμζδζμνίγεζ ηζξ βςκίεξ φρμοξ ημο ήθζμο, βζα υθεξ ηζξ χνεξ ηδξ διέναξ ηαζ βζα υθμοξ ημοξ ιήκεξ. Οζ δζαηεημιιέκεξ ηαιπφθεξ πνμζδζμνίγμοκ ηζξ δθζαηέξ χνεξ, απυ ηδκ ακαημθή ιέπνζ ηδ δφζδ.

44 Γζα πανάδεζβια, βζα κα πνμζδζμνζζηεί δ εέζδ ημο ήθζμο ηδκ 21δ Ηακμοανίμο, ζηζξ 10:00 π.ι., ζε έκα ηυπμ ιε 40 μ βεςβναθζηυ πθάημξ (Θεζζαθμκίηδ), αημθμοεείηαζ δ ελήξ πμνεία: επζθέβεηαζ μ δθζαηυξ πάνηδξ πμο ακηζζημζπεί ζε 40 μ Β.Γ.Π. ανίζηεηαζ δ ηνμπζά ημο ήθζμο πμο ακηζζημζπεί ζηδκ 21δ Ηακμοανίμο ηαζ δ ηαιπφθδ ηδξ 10δξ πνςζκήξ χναξ. ζημ ζδιείμ υπμο ηέικμκηαζ δ ηνμπζά ημο ήθζμο ηαζ δ ηαιπφθδ ηδξ χναξ, πανάγεηαζ ιία εοεεία ηάεεηδ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα ηαζ δζααάγεηαζ δ βςκία αγζιμοείμο, δ μπμία είκαζ 31 μ ακαημθζηά ημο κυημο. ιε ηνυπμ ακάθμβμ πνμζδζμνίγεηαζ ηαζ δ βςκία φρμοξ ημο ήθζμο, πανάγμκηαξ ιία πανάθθδθδ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα εοεεία ηαζ δζααάγεηαζ ημ φρμξ ημο ήθζμο, ημ μπμίμ πνμηφπηεζ 23 μ επάκς απυ ημκ μνίγμκηα. Ο ιεηνδηήξ ζηζαζιμφ (πήια 3.3.3) πνδζζιμπμζείηαζ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ηδξ ζηζάξ πμο δδιζμονβμφκ ηα απέκακηζ ή ηα ηάεεηα πνμξ ημ ηηίνζμ ή ημ μζηυπεδμ ειπυδζα, βζα ηα μπμία ακαγδηείηαζ μ δθζαζιυξ ημοξ ζε υθδ ηδ δζάνηεζα ημο πνυκμο. Οζ βςκίεξ φρμοξ απεζημκίγμκηαζ ιε ηζξ ηαιπφθεξ, απυ 0 μ -80 μ ηαζ μνίγμοκ ηδ βςκία φρμοξ ημο/ηςκ απέκακηζ ειπμδίςκ ςξ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα εοεεία [14]. πήια Μεηνδηήξ ζηζαζιμφ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ηδξ ζηίαζδξ απυ ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ -ηηίνζα, δέκηνα

45 Με αάζδ ημ ημπμβναθζηυ ηαζ ημοξ υνμοξ δυιδζδξ πμο ζζπφμοκ βζα ηδκ πενζμπή, πνμζδζμνίγεηαζ δ βςκία φρμοξ ηςκ ειπμδίςκ πμο πενζαάθθμοκ ημ μζηυπεδμ, είηε επί ηδξ μζημδμιζηήξ βναιιήξ είηε ζε οπμπχνδζδ απυ ηδκ μζημδμιζηή βναιιή ζε εέζδ ηδξ επζθμβήξ ιαξ [15]. Πζμ ακαθοηζηά αημθμοεμφκηαζ ηα ελήξ αήιαηα: α) Πνμζακαημθίγεηαζ ημ μζηυπεδυ ιαξ ή ημ ηηίνζμ ζημκ δθζαηυ πάνηδ. Δάκ είκαζ κυηζμ, ηαοηίγεηαζ δ βςκία αγζιμοείμο ημο μζημπέδμο ιε ηδ βςκία 0 μ ημο δθζαημφ πάνηδ, δ μπμία ακηζζημζπεί ζημκ δθζαηυ κυημ. Δάκ είκαζ ακαημθζηυ ηαοηίγεηαζ ιε ηδ βςκία ηςκ 90 μ ζηα ανζζηενά ημο κυημο, εκχ ακ είκαζ δοηζηυ ιε ηδ βςκία ηςκ 90 μ δελζά ημο κυημο. Γδθαδή, ςξ παναηδνδηέξ αθέπμοιε πνμξ ημ κυημ, μπυηε ανζζηενά ιαξ είκαζ δ ακαημθή ηαζ δελζά δ δφζδ. α) ηδκ πενίπηςζδ πμο ημ μζηυπεδμ ή ηηίνζμ έπεζ άθθμ πνμζακαημθζζιυ -υπζ αηνζαχξ κυηζμ, ακαημθζηυ ή δοηζηυ- πανάγεηαζ δ ηάεεηδ ζηδκ μζημδμιζηή βναιιή ημο μζημπέδμο ηαζ πνμζδζμνίγεηαζ δ βςκία απυηθζζδξ απυ ημ κυημ, δ μπμία ζδιεζχκεηαζ ζημκ δθζαηυ πάνηδ ιε έκα αέθμξ (πήια 3.3.4). β) ηδ ζοκέπεζα μνίγμκηαζ ηα αγζιμφεζα ηςκ απέκακηζ ειπμδίςκ ηαζ ορχκμκηαζ ηάεεηεξ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα εοεεία. Σα ζδιεία ημιήξ ηςκ βςκζχκ πμο ακηζζημζπμφκ ζηδ βςκία φρμοξ ηςκ ειπμδίςκ ιε ηζξ ηάεεηεξ πμο ορχεδηακ (βςκίεξ αγζιμοείμο), μνίγμοκ ζδιεζαηά ηα απέκακηζ ειπυδζα (πήια 3.3.5). δ) Ζ ίδζα δζαδζηαζία αημθμοεείηαζ βζα ηάεε ειπυδζμ, μπυηε πνμηφπημοκ πμθθά ζδιεία ημιήξ (πήια 3.3.5). Σμ απμηέθεζια είκαζ ιία ηεεθαζιέκδ βναιιή, δ μπμία ηαεμνίγεζ ηδ ζηζά ημο πενζαάθθμκημξ πχνμο. Ζ επζθάκεζα πμο ανίζηεηαζ ηάης απυ ηδκ ηεεθαζιέκδ ανίζηεηαζ ζηδ ζηζά, εκχ δ επάκς απυ ηδκ ηεεθαζιέκδ δέπεηαζ ήθζμ. ε) Δάκ ηα απέκακηζ ηηίνζα είκαζ ζζμτρή, θυβς ζζπφμκημξ μζημδμιζημφ ηακμκζζιμφ, ηυηε δ βναιιή ζηζαζιμφ είκαζ ιζα ηαιπφθδ, δ μπμία ακηζζημζπεί ζηδ βςκία φρμοξ ηςκ απέκακηζ ειπμδίςκ ζε ζπέζδ ιε ημ οπυ ελέηαζδ μζηυπεδμ ή ηηίνζμ ηαζ ιπμνεί κα πνμζδζμνζζηεί άιεζα ιε ηδκ πνήζδ ημο ιεηνδηή ζηζαζιμφ, ζημκ μπμίμ απεζημκίγμκηαζ μζ βςκίεξ φρμοξ ηςκ απέκακηζ ειπμδίςκ. ημ πήια θαίκεηαζ μ έθεβπμξ δθζαζιμφ ηαημζηζχκ απυ ηα βφνς ηηίνζα βζα ημ Γεηέιανζμ, ιε ηδ δζαδζηαζία πμο ακαθφεδηε παναπάκς.

46 πήια Σαφηζζδ δθζαημφ πάνηδ ιε ημκ ιεηνδηή ζηζαζιμφ βζα βςκία 45 μ δοηζηυηενα ημο κυημο

47 πήια Ζ πνήζδ ημο δθζαημφ πάνηδ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ημο ζηζαζιμφ απυ ημ πενζαάθθμκ ηηίνζα, δέκηνα. πήια Έθεβπμξ δθζαζιμφ ηαημζηζχκ, ημκ Γεηέιανδ βζα φρμξ ήθζμο 30 μ

48 3.4 Πανάδεζβια εθανιμβήξ δθζαηχκ πανηχκ ε ζοβηεηνζιέκμ μζηυπεδμ, πμο μνίγεηαζ απυ ηα ζδιεία (Α) ηαζ (Β) (πήια 3.4.1), πνυηεζηαζ κα ηαηαζηεοαζηεί ηεηναχνμθδ μζημδμιή. Σμ μζηυπεδμ ανίζηεηαζ απέκακηζ απυ οθζζηάιεκμ ηηήνζμ (4 μνυθςκ), φρμοξ 13,50 ι., ζε απυζηαζδ ίζδ ιε ημ πθάημξ ημο δνυιμο, δδθαδή 12,00 ι. Ο πνμζακαημθζζιυξ ημο μζημπέδμο δίκεηαζ απυ ηδκ ηαηεφεοκζδ Βμννά Νυημο ζημ ημπμβναθζηυ δζάβναιια. Γζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ηδξ ηαηαθθδθυηενδξ πςνμεέηδζδξ ημο κέμο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ ιε αάζδ ηδκ εννζιέκδ ζηζά ημο οθζζηάιεκμο βεζημκζημφ ηηζνίμο, αημθμοεμφκηαζ ηα ελήξ αήιαηα: α) Πνμζδζμνίγεηαζ μ αηνζαήξ πνμζακαημθζζιυξ ημο Οζημπέδμο. Πνμξ ημφημ πανάζζεηαζ δ ηάεεηδ πνμξ ηδκ μζημδμιζηή βναιιή ζημ ζδιείμ (α) ημο μζημπέδμο (πήια 3.4.1). α) Πνμηφπηεζ βςκία απυηθζζδξ απυ ημ Νυημ ίζδ ιε 30 μ πνμξ ηα δελζά, πμο ζδιαίκεζ υηζ ημ μζηυπεδμ είκαζ κμηζμδοηζηυ. β) ηδ ζοκέπεζα ζπεδζάγεηαζ δ ημιή (πήια 3.4.2) ηάεεηα πνμξ ημ μζηυπεδμ, ιε ηαεμνζζιυ ηδξ εέζδξ ημο οπυ ακέβενζδ ηηζνίμο (ιε δζαηεημιιέκδ βναιιή), ημ οθζζηάιεκμ ηαζ μ δνυιμξ. δ) Ονίγεηαζ δ βςκία ηςκ 30 μ ςξ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα, δ μπμία ακηζζημζπεί ζημ φρμξ ημο ήθζμο ηδκ 21δ Γεηειανίμο, ζηζξ 12 ημ ιεζδιένζ, βζα 36 μ Β.Γ.Π. ε) ημ απμηέθεζια πμο πνμηφπηεζ είκαζ: ημ οπυ ακέβενζδ ηηίνζμ, ζηδ εέζδ ηδξ μζημδμιζηήξ βναιιήξ, ζηζάγεηαζ ιέπνζ ημ φρμξ ηςκ 6,60 ι., πμο ζδιαίκεζ υηζ ημ ζζυβεζμ (φρμοξ 4,50 ι.) δε δέπεηαζ ήθζμ, εκχ μ 1μξ υνμθμξ έπεζ ήθζμ επάκς απυ 1,10 ι. φρμξ (4,50+1,10=6,60 ι.) ζη) ηδκ πενίπηςζδ πμο δ πςνμεέηδζδ ημο κέμο ηηζνίμο οπμπςνήζεζ ηαηά 4,00 ι., ζημ μζηυπεδμ, μ δθζαζιυξ ημο δζαζθαθίγεηαζ απυ ημ φρμξ ηςκ 4,25ι.

49 πήια Σμπμβναθζηυ δζάβναιια πήια Σμιή εβηάνζζα: Τθζζηάιεκμ ηηίνζμ-δνυιμξ-μζηυπεδμ

50 3.5 Υςνμεέηδζδ ημο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ Ζ δζαιυνθςζδ ημο πενζαάθθμκημξ πχνμο ημο ηηζνίμο αεθηζχκεζ ζδιακηζηά ημ ιζηνμηθίια. Ζ αθάζηδζδ ζοκεζζθένεζ πνμζθένμκηαξ δθζμπνμζηαζία ηαζ θοζζηυ δνμζζζιυ ιέζς ηδξ ελάηιζζδξ, ελάηιζζδ υιςξ πνμηαθμφκ ηαζ μζ δελαιεκέξ, μζ ηεπκδηέξ θίικεξ, ηα ζζκηνζαάκζα η.α. Μζα ηαθή ηαηηζηή πμο πνδζζιμπμζείηαζ βζα κα πνμζηαηεφμκηαζ μζ γςηζημί πχνμζ ημο ηηζνίμο είκαζ μ δζαπςνζζιυξ ημο ηηζνίμο ζε εενιζηέξ γχκεξ, εκχ δ δζάηαλδ ηςκ πχνςκ αμδεά χζηε κα αενίγμκηαζ μζ πχνμζ δζαιπενχξ. Σμ ιζηνμηθίια ιπμνεί κα δζαιμνθςεεί ιε ηδ αμήεεζα ηςκ οπαίενζςκ ηαζ διζ-οπαίενζςκ πχνςκ, υπςξ ηα ιπαθηυκζα, μζ αοθέξ, ηζ έηζζ κα πνμζηαηεφμοκ ηα ακμίβιαηα ηαζ ημοξ ημίπμοξ απυ ημκ ήθζμ αθθά ηαζ κα ηαηεοεφκμοκ ημκ άκειμ [11]. Όζμκ αθμνά ζημκ πνμζακαημθζζιυ ηςκ οαθμζηαζίςκ είκαζ πνμηζιυηενμξ μ κυηζμξ, ηαεχξ δζεοημθφκεζ ημ ζηζαζιυ, ζε ακηίεεζδ ιε ημκ δοηζηυ μ μπμίμξ επζαανφκεζ ημ θμνηίμ ημο δνμζζζιμφ ηςκ ηηζνίςκ ηαηά ηζξ εενζκέξ απμβεοιαηζκέξ χνεξ. Σα μθέθδ πμο πνμηφπημοκ απυ ηα κυηζα ηαηαηυνοθα οαθμζηάζζα είκαζ υηζ ηαηά ηδ εενζκή πενίμδμ δέπμκηαζ θζβυηενδ δθζαηή αηηζκμαμθία ζε ζπέζδ ιε ημ πεζιχκα υπμο δέπμκηαζ πενζζζυηενδ [1]. Όπςξ πνμακαθένεδηε μ κυηζμξ πνμζακαημθζζιυξ είκαζ μ πνμηζιυηενμξ υιςξ μζ ανπζηέηημκεξ ζοπκά ακηζιεηςπίγμοκ πνμαθήιαηα ζημκ ηνυπμ πμο εα πςνμεεηήζμοκ ηα ηηίνζα ζημ μζηυπεδμ, ημκ πνμζακαημθζζιυ πμο εα έπμοκ αθθά ηαζ ημ ζηζαζιυ πμο εα δέπμκηαζ απυ ηα βεζημκζηά ηηίνζα. Αοηυ απμηεθεί ζφκδεεξ θαζκυιεκμ ηςκ αζηζηχκ αθθά ηαζ βεκζηυηενα ηςκ ποηκμηαημζηδιέκςκ πενζμπχκ. Ζ πςνμεέηδζδ ημο κέμο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ μθείθεζ κα δζαζθαθίγεζ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ηδξ ιεβαθφηενδξ υρδξ ημο. Δπζηνέπμκηαζ απμηθίζεζξ έςξ ± 30o (ακαημθζηά ή δοηζηά) ημο κυημο. ηδκ πενίπηςζδ αζηζημφ μζημπέδμο ιε δοζιεκή πνμζακαημθζζιυ, δδθαδή ιε υρεζξ εθεφεενεξ ιυκμκ ζε ακαημθή ηαζ δφζδ, δ δοκαηυηδηα πνμζακαημθζζιμφ πνμξ ημ κυημ ιπμνεί κα επζηεοπεεί ιέζς πνμελμπχκ ημο ηεθφθμοξ, ηςκ μπμίςκ δ υρδ ζηνέθεηαζ πνμξ ημ κυημ. Μυκμ έκα 25% ηςκ ηηζνίςκ έπμοκ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ηαεχξ μ πμθεμδμιζηυξ ζπεδζαζιυξ ηαζ δ πάναλδ ηςκ ηεκηνζηχκ δνυιςκ ηαηά ημκ άλμκα ακαημθήξ- δφζδξ ή αμννά-κυημο πνμηαεμνίγεζ ημκ πνμζακαημθζζιυ ηςκ υρεςκ ηςκ ηηζνίςκ [8]. Αοηυ έπεζ ςξ απμηέθεζια μζ ιεθεηδηέξ κα ιδκ ηαηαθένκμοκ κα αλζμπμζμφκ ηα δζαεέζζια εενιζηά μθέθδ ηαζ κα πεηοπαίκμοκ κα ηαηαζηεοάγμοκ ηηίνζα ιε πμθθά πνμαθήιαηα, υπςξ οπενεένιακζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ (ζε ηηίνζα ιε ακαημθζηυ ή δοηζηυ πνμζακαημθζζιυ) αθθά ηαζ ακαβηαζηζηή απμιυκςζδ ηςκ ηηζνίςκ ιε αυνεζμ πνμζακαημθζζιυ απυ ημκ ήθζμ. Όιςξ πανά ημ βεβμκυξ υηζ έκα ηηίνζμ ιπμνεί κα έπεζ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ, ζοπκά μζ ηάημζημζ δεκ απμθαιαάκμοκ ηα πθεμκεηηήιαηα θυβς άθθςκ ηαηαζηάζεςκ υπςξ μ ζηζαζιυξ ημοξ απυ ηα απέκακηζ ηηίνζα υπμο εδχ θαιαάκεηαζ οπυρδ δ ζπέζδ φρμοξ ηςκ ηηζνίςκ ηαζ πθάημοξ ηςκ δνυιςκ. Ο έθεβπμξ ημο δθζαζιμφ ημο ηηζνίμο πναβιαημπμζείηαζ ιε ηδκ πνήζδ ηςκ δθζαηχκ πανηχκ-δζαβναιιάηςκ, αάζεζ ηςκ μπμίςκ ηαεμνίγεηαζ ηαζ δ απυζηαζδ απυ ηα βεζημκζηά ηηίνζα-ειπυδζα [10]. Ο έθεβπμξ αοηυξ ηαεμνίγεζ ηδκ ηεθζηή ημπμεέηδζδ ημο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ (πήια 3.5.1). Τθίζηαηαζ έκαξ ειπεζνζηυξ ηακυκαξ πνήζζιμξ ζηδ θάζδ ηςκ πνμζπεδίςκ βζα ημκ έθεβπμ ημο δθζαζιμφ ημ πεζιχκα, μ μπμίμξ ηαεμνίγεζ υηζ: βζα κυηζμ πνμζακαημθζζιυ δ απυζηαζδ ακάιεζα ζημ πςνμεεημφιεκμ ηηίνζμ ηαζ ημ οθζζηάιεκμ ειπυδζμ πνέπεζ κα ζζμφηαζ ιε 1,5 ημ φρμξ ημο ειπμδίμο (πήια 3.5.2). Ακαβηαία δ πνήζδ ηδξ ημιήξ ημο οθζζηάιεκμο ειπμδίμο ηαζ ημο κέμο ηηζνίμο. Γζα πανάδεζβια, εάκ ημ οθζζηάιεκμ ηηίνζμ-ειπυδζμ έπεζ φρμξ 15

51 ι., δ εθάπζζηδ απυζηαζδ πςνμεέηδζδξ ημο κέμο ηηζνίμο πνέπεζ κα είκαζ ίζδ ιε 1,5 15ι.= 22,50 ι., πνμηεζιέκμο ημ κέμ ηηίνζμ κα έπεζ ήθζμ ημκ πεζιχκα. πήια Έθεβπμξ ημο δθζαζιμφ ιζαξ ακεβεζνυιεκδξ ηαζ ιζαξ πνμηεζκυιεκδξ εέζδξ ηδξ μζημδμιήξ πήια Ζθζαζιυξ μζημδμιήξ, ζηδκ πενίπηςζδ οπμπχνδζδξ ζημ μζηυπεδμ

52 Γζα κα ηαηαθένεζ μ ιεθεηδηήξ κα ελαζθαθίζεζ ημκ ζηακμπμζδηζηυ δθζαζιυ, χζηε κα θςηίγμκηαζ ηαζ κα εενιαίκμκηαζ θοζζηά, βζα υθα ηα ηηίνζα πςνίξ υιςξ κα ιεζχκεηαζ δ μπηζηή άκεζδ ή κα ειθακίγμκηαζ άθθα πνμαθήιαηα, πανά ημ βεβμκυξ υηζ δεκ ιπμνεί κα ελαζθαθίζεζ ημ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ιπμνεί κα επζθέλεζ άθθμοξ ηνυπμοξ [16]. Κάπμζεξ πνμηάζεζξ πμο ιπμνμφκ κα βίκμοκ είκαζ : Ζ απμθοβή δοηζηχκ ή ακαημθζηχκ ηηζνίςκ ζηζξ δφμ απέκακηζ πθεονέξ ημο δνυιμο έηζζ χζηε κα ζπδιαηίγεηαζ ζηαηζένα αθθά ηδκ ημπμεέηδζδ ηςκ ηηζνίςκ πνμξ ημ κυημ. Ζ δοκαηυηδηα ζηνμθήξ ημο άλμκα ημο ηηζνίμο πνμξ ημ κυημ ή ιυκμ ηδξ ηφνζαξ υρδξ ημο ή απθχξ ηςκ ακμζβιάηςκ ημο. Ζ ακάπηολδ ημο ηηζνίμο ηαηά άλμκα ακαημθή-δφζδ, εθυζμκ ημ ηηίνζμ έπεζ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ηαζ δεκ ακηζιεηςπίγεζ πνμαθήιαηα ζηζαζιμφ, χζηε κα ιεβζζημπμζδεεί υζμ είκαζ δοκαηυ δ κυηζα υρδ ημο. ε αοηή ηδκ πενίπηςζδ ιπμνεί κα ελεηαζηεί ιζα απυηθζζδ ηδξ ηάλδξ ηςκ 25, δ μπμία εεςνείηαζ απμδεηηή εκενβεζαηά. ε αοηή υιςξ ηδκ πενίπηςζδ υιςξ εα πνέπεζ κα ελεηαζηεί δ πζεακυηδηα πνδζζιμπμίδζδξ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ χζηε κα ιεβζζημπμζδεμφκ ηα εενιζηά δθζαηά ηένδδ πμο είκαζ ακεηιεηάθθεοηα. Ζ πςνμεέηδζδ ημο ηηζνίμο ζηδκ πίζς αμνζκή πθεονά ημο μζημπέδμο, χζηε κα απμιαηνοκεεί δ ηαημζηία απυ ηα απέκακηζ ηηίνζα ηαζ ιε αοηυ ημκ ηνυπμ κα ιδκ οπάνπεζ ζηίαζδ πμο εα μδδβμφζε ζε ιεζςιέκα δθζαηά μθέθδ. ηδ κυηζα πθεονά ημο ηηζνίμο εα ιπμνμφζακ κα θοηεοημφκ ρδθά ηαζ παιδθά δέκηνα ή κα ημπμεεηδεμφκ οδάηζκεξ επζθάκεζεξ, οπυ ηζξ αέθηζζηεξ ιζηνμηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ χζηε κα οπάνπεζ μ ζδακζηυξ ζηζαζιυξ αθθά ηαζ μ ελαηιζζηζηυξ δνμζζζιυξ υπςξ έπεζ ακαθενεεί παναπάκς. Οζ επειαάζεζξ πμο εα ιπμνμφζακ κα βίκμοκ ζηδ αμνζκή πθεονά, δ μπμία επδνεάγεηαζ απυ ημοξ δοκαημφξ, ροπνμφξ ακέιμοξ ημο πεζιχκα, είκαζ δ θφηεοζδ αεζεαθχκ δέκηνςκ ιε ζημπυ κα ιεηνζαζημφκ αοηέξ μζ δοζιεκείξ ζοκεήηεξ. Αοηή δ θμβζηή έπεζ εονέςξ εθανιμζεεί ζε Δθθάδα ηαζ ελςηενζηυ χζηε κα ηαηαθένεζ μ ιεθεηδηήξ κα εζζάβεζ υθα ηα απαναίηδηα ζημζπεία ημο αζμηθζιαηζζιμφ ζε πενζμπέξ πμο δεκ είπακ ηδκ εθεοεενία πςνμεέηδζδξ ηςκ ηηζνίςκ ηςκ μζημπέδςκ ηςκ ιδ αζηζηχκ πενζμπχκ. ηδκ πενίπηςζδ αέααζα αοηχκ ηςκ πενζμπχκ μζ ιυκμζ θυβμζ πμο ιπμνμφκ κα απμηνέρμοκ έκα ιεθεηδηή απυ ημ κα επζθέλεζ ημκ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ είκαζ δ εέα, δ ηθίζδ ημο εδάθμοξ, δ πνμζπεθαζζιυηδηα, η.α. Γεκζηυηενα ζηδκ Δθθάδα δ πζμ ηνίζζιδ πνμκζηή ζηζβιή είκαζ ηα ηαθμηαζνζκά απμβεφιαηα υπμο μ ήθζμξ πανά ημ βεβμκυξ υηζ είκαζ αηυιδ ρδθά είκαζ ανηεηά εενιυξ. Γζ' αοηυ ηαζ εα πνέπεζ κα πνμζηαηεφεηαζ δ δοηζηή πθεονά ημο ηηζνίμο χζηε κα απμθεφβεηαζ δ οπενεένιακζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ιζηνέξ δζαζηάζεζξ, κα είκαζ ηοθθή ή κα οπάνπεζ δ ζδακζηή ζηίαζδ δδθαδή θοηά, θοηζημί θνάπηεξ ηθπ. Βέααζα δ δοηζηή πθεονά είκαζ ηαθυ κα δζαεέηεζ ιυκςζδ ζημοξ ημίπμοξ, ηα πανάεονα κα είκαζ εθμδζαζιέκα ιε ελςηενζηά ιέηνα πνμζηαζίαξ χζηε κα δζεοημθφκεηαζ δ δζέθεοζδ ημο αένα ηζ έηζζ κα ιεβζζημπμζείηαζ δ επίδναζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ εζςηενζηήξ πνμζηαζίαξ [12]. ηζξ δοηζηέξ υρεζξ δ πνμζηαζία πμο οπάνπεζ ιέζς ηςκ ζηεβχκ αθθά ηαζ ηςκ ακειμζηεπχκ ιε πνμελμπή είκαζ ιζηνή βζ' αοηυ ηαζ πνμηζιχκηαζ άθθμζ ηνυπμζ πνμζηαζίαξ. Δπζπθέμκ ιπμνεί κα ημπμεεηδεεί δζάηαλδ αεζεαθμφξ αθάζηδζδξ ιε δέκηνα ποηκμφ θοθθχιαημξ υπςξ ημ ηοπανίζζζ. Ο ιεθεηδηήξ βζα κα ιπμνέζεζ κα εθέβλεζ ηδκ ηοηθμθμνία ημο αένα ιπμνεί κα πνδζζιμπμζήζεζ ηαζ θοηζημφξ θναβιμφξ εηηυξ απυ ηα ηαηαζηεοαζηζηά ζημζπεία, υπςξ

53 εάικμζ, δέκηνα, πενζθνάλεζξ ηαεχξ ηαζ άθθα ιέζα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ςξ ακειμθνάηηεξ πμο απμζημπμφκ ζηδ δδιζμονβία γςκχκ δνειίαξ. Σα δέκηνα ηαζ μζ εάικμζ ιεζχκμοκ ηδκ ηαπφηδηα ημο ακέιμο ηαηά 50% ζε απυζηαζδ ίζδ πνμξ ημ πεκηαπθάζζμ ημο φρμοξ ημοξ. Σμ πυζμ απμηεθεζιαηζηυ είκαζ έκα «ειπυδζμ» ελανηάηαζ απυ ημ φρμξ ηαζ ημ ζπήια ημο. Γεκζηυηενα ζζπφεζ υηζ υζμ θεπηυηενμ είκαζ ημ ζημζπείμ πνμζηαζίαξ ηυζμ ιεβαθφηενδ είκαζ δ πνμζηαηεοιέκδ γχκδ, βζ' αοηυ ηαζ ζφιθςκα ιε ημκ ηακυκα ημ πθάημξ ημο ζημζπείμο πνμζηαζίαξ δεκ πνέπεζ κα είκαζ ιεβαθφηενμ απυ ημ 1/10 ημο φρμοξ ημο [17]. Ζ ποηκυηδηα απυ ηδκ άθθδ πθεονά απμηεθεί έκα άθθμ ζδιακηζηυ ζημζπείμ ηςκ «ειπμδίςκ». ηζξ πθήνεζξ πενζθνάλεζξ πανά ημ βεβμκυξ υηζ ελαζθαθίγεηαζ ιεβάθδ γχκδ δνειίαξ, αοηή δζαεέηεζ πμθφ ιζηνή απυζηαζδ ηζ έηζζ ιεηά ημ ειπυδζμ ηα παναηηδνζζηζηά ζημζπεία ημο ακέιμο επακένπμκηαζ βνήβμνα. Σα ειπυδζα πμο απμηεθμφκηαζ απυ δέκηνα ή εάικμοξ θυβς ημο πμνχδμοξ ημοξ επζηνέπμοκ ζε έκα ιένμξ ημο αένα κα δζένπεηαζ, ιε απμηέθεζια κα εθαηηχκμκηαζ μζ ζηνμαζθζζιμί ηαζ κα επζηναηεί ιζα εονεία γχκδ δνειίαξ. Ακαθφζεζξ πμο δζελήπεδζακ ζημ Πακεπζζηήιζμ ημο Wisconsin ιε πνήζδ ελεθζβιέκςκ πνμβναιιάηςκ πνμζμιμίςζδξ, ηαηέδεζλακ υηζ : Οζ ηαθφηενμζ ακειμθνάηηεξ απυ ηδκ άπμρδ ημο πενζμνζζιμφ ηδξ ηαπφηδηαξ ημο ακέιμο είκαζ ζημζπεία, ηςκ μπμίςκ ημ πμνχδεξ ηοιαίκεηαζ ιεηαλφ 25% ηαζ 60%. Διπυδζα ιε πμνχδεξ ίζμ πνμξ 50% πανέπμοκ ηδ ιεβαθφηενδ πνμζηαζία ζε απμζηάζεζξ 5πθάζζεξ έςξ 20πθάζζεξ ημο φρμοξ ημοξ. ηδκ πενζμπή αοηή, δ ηαπφηδηα ημο ακέιμο ιεζχκεηαζ ζημ 30%. Διπυδζα ιε πμνχδεξ 25% πανέπμοκ ηδ ιεβαθφηενδ πνμζηαζία ζε απυζηαζδ απυ ημ ειπυδζμ ηεηναπθάζζα ημο φρμοξ ημο. ηδ γχκδ πμο πενζθαιαάκεηαζ ιεηαλφ ημο ηεηναπθαζίμο ηαζ ημο εζημζαπθαζίμο ημο φρμοξ, δ ηαπφηδηα ημο ακέιμο ιεζχκεηαζ ζηδκ πενίπηςζδ αοηή ζημ 60%. Ο ζςζηυξ ζπεδζαζιυξ ηδξ ημπμεεζίαξ αθθά ηαζ ημο ηηζνίμο επζηνέπεζ ηδκ αλζμπμίδζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαηά ηζξ ροπνέξ πενζυδμοξ εκχ πανάθθδθα πνμζηαηεφεζ ημ ηηίνζμ απυ ηδκ οπενεένιακζδ ηαηά ηζξ εενιέξ πενζυδμοξ. Μέζς αοηχκ ηςκ ηεπκζηχκ ιπμνεί κα ελαζθαθζζεεί επίζδξ μ θοζζηυξ θςηζζιυξ ηάηζ πμο έπεζ ςξ απμηέθεζια ηδκ ιείςζδ ηδξ εκενβεζαηήξ δαπάκδξ ηαζ ζδακζημφ ηένδμοξ εενιυηδηαξ απυ ηεπκδηυ θςηζζιυ. Δπζπθέμκ ιε ημκ ηαηάθθδθμ ζπεδζαζιυ ηαζ ημπμεέηδζδ ημο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ επζηοβπάκεηαζ δ εθεβπυιεκδ ηαζ εκενβεζαηά απμηεθεζιαηζηή αλζμπμίδζδ ηδξ νμήξ ημο αένα ηάηζ πμο αοηυιαηα μδδβεί ζηδκ ιείςζδ ηςκ ακαβηχκ ηδξ ηαημζηίαξ ζε ζοιααηζηή ρφλδ ηαζ εένιακζδ. Έηζζ εθέβπμκηαξ ηα πμζά αένα πμο εζζένπμκηαζ ζημ ηηίνζμ ιπμνμφιε κα εθαηηχζμοιε ημ εενιζηυ θμνηίμ ημο ηηζνίμο ηαηά ηδκ πενίμδμ εένιακζδξ [16]. Δκχ ηαηά ηδκ πενίμδμ ρφλδξ αενίγμκηάξ ημ επανηχξ, θοζζηά, ηαθφπημκηαζ ηαηά έκα ιεβάθμ πμζμζηυ μζ ακάβηεξ ημο ηηζνίμο ζε ρφλδ. 3.6 Λεζημονβζηή μνβάκςζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ Ο πνμζακαημθζζιυξ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ παναιέκεζ έκα ηνίζζιμ γήηδια, ελανηχιεκμξ απυ ηδ πνήζδ εκυξ πχνμο ηαζ ηζξ ακάβηεξ ηςκ εκμίηςκ. πεδζάγμκηαξ ηδκ ηάημρδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ πνέπεζ κα βίκεζ μνβάκςζδ ηαζ μιαδμπμίδζδ ηςκ πχνςκ αοηχκ έηζζ χζηε μζ πχνμζ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ πενζζζυηενμ κα πςνμεεηδεμφκ ζηδ κυηζα πθεονά ημο ηηζνίμο ιε ζημπυ κα ελαζθαθζζεμφκ μζ

54 επζεοιδηέξ εζςηενζηέξ εενιμηναζίεξ πμο ζοκήεςξ μθείθμοκ κα είκαζ ορδθέξ. ηδ κυηζα πθεονά ημπμεεημφκηαζ μζ πχνμζ ηφνζαξ ηαζ πμθφςνδξ πνήζδξ, έηζζ χζηε κα απμθαιαάκμοκ ηα εενιζηά ηένδδ απυ ημκ ήθζμ ημ πεζιχκα, είκαζ πζμ εοπάνζζημζ ηαζ πζμ θςηεζκμί, εκχ πανάθθδθα πανέπμοκ ηδ δοκαηυηδηα έκηαλδξ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ (πήιαηα ηαζ 3.6.2). ε ακηίεεζδ ιε ημοξ πχνμοξ πενζμνζζιέκδξ πνήζδξ μζ μπμίεξ δεκ έπμοκ ορδθέξ εενιμηναζζαηέξ απαζηήζεζξ ηαζ εα πνέπεζ κα πςνμεεηδεμφκ ζηδκ εκδζάιεζδ εενιζηή γχκδ. Ζ αμνεζκή πθεονά ημο ηηζνίμο ημ πεζιχκα είκαζ δ πζμ ροπνή, δ θζβυηενδ θςηεζκή ηαζ δε δέπεηαζ ηαευθμο ήθζμ. Γζα ημοξ θυβμοξ αοημφξ, ζηδκ πθεονά αοηή ημπμεεημφκηαζ μζ πχνμζ ηςκ μπμίςκ δ πνήζδ είκαζ μθζβυςνδ, εκχ ηαοηυπνμκα θεζημονβμφκ ςξ γχκδ πνμζηαζίαξ απυ ημοξ ροπνμφξ ακέιμοξ ηαζ ςξ πχνμζ ακάζπεζδξ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ ηςκ ηφνζςκ πχνςκ γςήξ. Γζα πανάδεζβια, ζηδκ ηαημζηία πνμξ ημ αμννά ημπμεεημφκηαζ ηα ηθζιαημζηάζζα, θμοηνυ -W.C., απμεήηδ ηαζ πχνμξ ζηάειεοζδξ αοημηζκήηςκ. πήια Δζςηενζηή δζάηαλδ πχνςκ ηαημζηίαξ - Γζαβναιιαηζηή ηάημρδ

55 πήια Δζςηενζηή δζάηαλδ πχνςκ ηαημζηίαξ - ημιή αζμηθζιαηζημφ ηεθφθμοξ Γεκζηυηενα ζζπφεζ υηζ υζμ πζμ ιεβάθμ είκαζ έκα δςιάηζμ ηυζμ ιεβαθφηενδ εενιμηναζία πνέπεζ αοηυ κα δζαηδνείηαζ ηαζ ηυζμ ιεβαθφηενεξ μζ ακάβηεξ ημο ζε εένιακζδ. Μέζς ηδξ παεδηζηήξ δθζαηήξ εένιακζδξ ιπμνμφιε κα ζοιαάθθμοιε εεηζηά ζε ηάεε δςιάηζμ, αέααζα βζα κα επζηεοπεεί ημ επζεοιδηυ απμηέθεζια ελανηάηαζ απυ ημ ζπεδζαζιυ ηςκ παναεφνςκ ηαζ ηςκ ζδζμηήηςκ ηςκ δμιζηχκ οθζηχκ πμο πενζαάθθμοκ ημ δςιάηζμ. Έκα αηυια ζδιακηζηυ ζημζπείμ πμο εα πνέπεζ κα θδθεεί οπυρδ είκαζ δ ακηαθθαβή εενιυηδηαξ απυ ηα εζςηενζηά πςνίζιαηα, ηζξ πυνηεξ ηαζ ημ πάηςια. Οζ εενιακηζηέξ ζοζηεοέξ πμο εα επζθέβμκηαζ πνέπεζ κα έπμοκ ακημπή ηαζ ηδκ εκενβεζαηή πνήζδ υζμ ηαζ ηδκ εοηαιρία αθθά ηαζ ηδ δοκαηυηδηα αθθαβήξ ηδξ πνήζδξ ημο δςιαηίμο. Ζ θφζδ, δ ζδιαζία ηςκ εενιζηχκ ηενδχκ, δ αθθδθεπίδναζδ ημοξ ιε ηα δθζαηά ηένδδ ηαζ ηδ ζοιααηζηή εένιακζδ εα πνμζαάθθμοκ ηδκ άκεζδ ηαζ ηδκ εκενβεζαηή πνήζδ. Δηεί πμο έπμοκ θδθεεί ηα απαναίηδηα ιέηνα βζα ηδκ ημπμεεζία χζηε κα απμθεοπεεί μ οπεναμθζηυξ ζηζαζιυξ, ηάεε δςιάηζμ ιπμνεί κα επςθεθδεεί απυ ηδκ κυηζα υρδ. Έκα δςιάηζμ ζπεδζαζιέκμ βναιιζηά ιε άλμκα ακαημθή-δφζδ επζηνέπεζ ζε υθα ηα δςιάηζα ημο ζπζηζμφ κα έπμοκ κυηζα υρδ. Χζηυζμ αοηή δ ιμνθή δεκ είκαζ πάκηα εθζηηή ή επζεοιδηή. Γζα ηζξ ιμκμηαημζηίεξ πμο δεκ βεζημκεφμοκ ιε ηακέκα άθθμ ζπίηζ, έκα ιέηνζα επζιοηδκιέκμ ζπέδζμ ιπμνεί κα ελαζθαθίζεζ ζηα πενζζζυηενα δςιάηζα κυηζα υρδ. Γζα κα πενζμνζζηεί ημ ιεζμκέηηδια ηςκ δςιαηίςκ πμο δζαεέημοκ αυνεζμ πνμζακαημθζζιυ ημπμεεημφκηαζ ηάπμζα πανάεονα ζημ δοηζηυ ή ακαημθζηυ ημίπμ [18]. ηζξ ηαημζηίεξ πμο ζοκμνεφμοκ ιε άθθεξ, μζ ιεθεηδηέξ ζοκδείγμοκ κα ημπμεεημφκ ζημ αάεμξ ηδξ πνυζμρδξ ηδκ είζμδμ. ηζξ ιζηνέξ ηαημζηίεξ αοηή δ ζπεδζαζηζηή πανέιααζδ ιεζχκεζ ημκ ανζειυ ηςκ δςιαηίςκ πμο έπμοκ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ. Ακηίεεηα απυ ηδ βεζηκίαζδ ηςκ ζπζηζχκ επεηηείκμκηαζ ηα εενιζηά ηένδδ, θαιαάκμκηαξ οπυρδ υηζ μζ εκδζάιεζμζ ημίπμζ είκαζ ιμκςιέκμζ. Απυ εκενβεζαηήξ άπμρδξ οπάνπμοκ θίβα πνάβιαηα πμο ιπμνείξ κα επζθέλεζξ ιεηαλφ ηδξ αφλδζδξ ημο αάεμοξ ζηδ πνυζμρδ ή ηδκ πνυζμρδ, ιπμνμφιε κα πεηφπμοιε ηδκ ίδζα εκενβεζαηή ζζμννμπία θαιαάκμκηαξ ηα απαναίηδηα ζπεδζαζηζηά ιέηνα πμο πνεζάγμκηαζ ζε ηάεε πενίζηαζδ [16]. Αοηυ μθείθεηαζ ζημ υηζ ηυζμ ζηα ιεβάθα υζμ ηαζ ζηα ιζηνά ζπίηζα, υπμζμ ηένδμξ έπμοιε, πμο ιπμνεί κα δδιζμονβδεεί απυ ιενζηά επζπθέμκ ηεηναβςκζηά εκυξ κμηίμο πνμζακαημθζζιμφ παναεφνμο, ζοβηνζκυιεκμ ιε ιζα αφλδζδ ημο αάεμοξ, θαίκεηαζ πςξ είκαζ πμθφ ιζηνυ. ηα οπκμδςιάηζα ηονίςξ,

56 ηυζμ δ άκεζδ υζμ ηαζ δ πενζααθθμκηζηή πμζυηδηα επδνεάγεηαζ απυ ημκ ηφπμ ηαημζηίαξ ηαζ βζ' αοημφ ημο ηφπμο ηζξ ηαημζηίεξ μζ ζηέρεζξ πνέπεζ κα θδθεμφκ ζμαανά οπυρδ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο ζπεδζαζιμφ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ. Δηηυξ απυ ηα εενιζηά δθζαηά ηένδδ, ηζ άθθμζ πανάβμκηεξ εα επδνεάζμοκ ηδκ επζθμβή ημο πνμζακαημθζζιμφ, υπςξ δ εέα, δ αζθάθεζα, δ αζζεδηζηή η.α.. Κάπμζεξ απυ αοηέξ ηζξ παναιέηνμοξ έπμοκ ήδδ ζοιπενζθδθεεί ζηδ ζηέρδ βζα ημκ ηνυπμ πμο εα ζπεδζαζηεί δ ηαημζηία. Απμθάζεζξ ζπεηζηά ιε ημκ πνμζακαημθζζιυ εα πνέπεζ κα ζοιπενζθάαμοκ ηδ πνδζηζηυηδηα ημο πχνμο ζε ζοκδοαζιυ ιε ηα εενιζηά ηένδδ ημο πχνμο. Γζα πανάδεζβια, ορδθέξ απαζηήζεζξ ζε δθζαηά εενιζηά μθέθδ έπεζ ημ ηαεζζηζηυ ή ημ οπκμδςιάηζμ ζε ζπέζδ ιε ηδκ ημογίκα, δ μπμία ήδδ δέπεηαζ επζπθέμκ εενιζηά μθέθδ απυ ημ θμφνκμ, ηδκ δθεηηνζηή ημογίκα ηαζ ηζξ άθθεξ μζηζαηέξ ζοζηεοέξ. Σμ ηαεζζηζηυ ηαζ δ ηναπεγανία έπμοκ ηζξ ιεβαθφηενεξ ακάβηεξ ζε εενιζηά δθζαηά μθέθδ, ηαεχξ ζοκήεςξ είκαζ ηα ιεβαθφηενα δςιάηζα ημο ζπζηζμφ ηαζ εενιαίκμκηαζ, ζοκήεςξ, πενζζζυηενμ απυ ηάεε άθθμ πχνμ ημο ζπζηζμφ. Χζηυζμ, ηα εενιζηά ηένδδ ημοξ πνμένπμκηαζ ηονίςξ απυ ημοξ ίδζμοξ ημοξ εκμίημοξ, ηζξ δθεηηνζηέξ ζοζηεοέξ ηαζ ηα θςηζζηζηά. Όθα αοηά είκαζ πμθφ θζβυηενα ζε ζπέζδ ιε ηα εενιζηά ηένδδ πμο έπεζ ιζα ημογίκα [16]. Τπάνπεζ έκα πεδίμ δνάζδξ υπμο ηα δθζαηά ηένδδ ζοκεζζθένμοκ ζδιακηζηά ζηδ εένιακζδ αοηχκ ηςκ δςιαηίςκ ηαζ έκαξ κυηζμξ πνμζακαημθζζιυξ πνμζδίδεζ ελαζνεηζηυ πθεμκέηηδια. Ζ πνήζδ ιμκςιέκςκ παηγμονζχκ ή δ οζμεέηδζδ δζπθχκ ηγαιζχκ ζοκίζηαηαζ ζε δςιάηζα ιε ιεβάθα πανάεονα ή ζε πχνμοξ πμο είκαζ ακαβηαία δ δζαηήνδζδ ορδθήξ εενιμηναζίαξ. ηδκ ημογίκα, μζ μζηζαηέξ δθεηηνζηέξ ζοζηεοέξ ηαζ δ δθεηηνζηή ημογίκα εηθφμοκ ιεβάθα πμζά εκένβεζαξ, ζοκεζζθένμκηαξ ζηδ εένιακζδ ηδξ. Χζηυζμ εα πνέπεζ κα απμιαηνφκεηαζ δ οβναζία πμο δδιζμονβείηαζ πνμξ απμθοβή ηδξ ζοιπφηκςζδξ, έηζζ πνέπεζ κα αενίγεηαζ ηαθά μ πχνμξ. οκήεςξ δ ημογίκα ημπμεεηείηαζ ζηδ αυνζα πθεονά ηοπαία ή ιε ηδκ οπυεεζδ υηζ ιε ημ κα είκαζ εοήθζα δεκ απμηεθεί πθεμκέηηδια ηαζ ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ πνυαθδια. οκήεςξ απμηεθεί ηαθή επζθμβή ζε πενίπηςζδ πμο μ πχνμξ ηδξ ημογίκαξ είκαζ πενζμνζζιέκμξ. Δπίζδξ είκαζ ηαθυ κα απμθεφβεηαζ μ δοηζηυξ πνμζακαημθζζιυξ βζα ηδκ ημογίκα δζυηζ ηα δθζαηά ηένδδ εα είκαζ ιεβάθα ηαζ εζδζηά ηα εενζκά απμβεφιαηα, υπμο δ εενιμηναζία εα είκαζ ζηα ορδθυηενα επίπεδά ηδξ ηζ αοηυ εα δδιζμονβεί απμπκζηηζηή ηαζ ελαζνεηζηά γεζηή αηιυζθαζνα, ζοκδοαζιέκδ ηαζ ιε ηα εενιζηά ηένδδ πμο πνμηφπημοκ απυ ηδ πνήζδ ηςκ δθεηηνζηχκ ζοζηεοχκ ηαζ ημο θμφνκμο. ηδκ πενίπηςζδ ηδξ ακμζπηήξ ημογίκαξ, δ μπμία ζοκδέεηαζ ιε ημ ηαεζζηζηυ ηαζ ηδκ ηναπεγανία, εα πνέπεζ ηζ εηεί κα βίκεζ πνμζεηηζηή επζθμβή ηδξ ημπμεεζίαξ ηδξ ζημ πχνμ, ηαεχξ εα είκαζ έκα δςιάηζμ ζοπκήξ πνήζδξ. Μεβάθδ ζδιαζία έπεζ, δ ημπμεέηδζδ ηδξ ημογίκαξ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα έπεζ ηαθυ θοζζηυ θςηζζιυ, ηάηζ πμο ιπμνεί κα οθμπμζδεεί ιε ηδκ ηαηαζηεοή εκυξ ιεβάθμο παναεφνμο, πμο υιςξ εα απμηεθεί πνυαθδια ακ έπεζ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ. Σμ ιπάκζμ, ζοκήεςξ είκαζ έκα παναιεθδιέκμ δςιάηζμ ζοπκά ημπμεεηείηαζ ζε ζημηεζκμφξ ηαζ πςνίξ εένιακζδ πχνμοξ. Σμ ιπάκζμ εα πνέπεζ βζα ηάπμζεξ χνεξ ηδξ διέναξ κα δζαηδνεί ιεβάθμ πμζμζηυ εενιυηδηαξ χζηε κα πανέπεζ εενιζηή άκεζδ. ε ηάπμζεξ ηαημζηίεξ ημπμεεηείηαζ ζηδ κυηζα υρδ ζε ζοκδοαζιυ ιε ιεβάθμ πανάεονμ πμο ακ ηαζ θαίκεηαζ εθηοζηζηυ βζα ιενζηά ζπίηζα, δεκ ιπμνεί κα ελαζθαθίζεζ υηζ εα δέπεηαζ ζηακή εένιακζδ απυ ημκ ήθζμ υπμηε ηδ πνεζάγεηαζ. Δκαθθαηηζηά, ημ ιπάκζμ ιπμνεί κα ημπμεεηδεεί εηεί πμο ιαξ αμθεφεζ ηαζ δ έηεεζδ ζημκ ήθζμ κα είκαζ δ εθάπζζηδ δοκαηή. Σα οπκμδςιάηζα, ζε υηζ έπεζ ζπέζδ ηζξ ακάβηεξ ημοξ ζε εένιακζδ ελανηάηαζ απυ ημκ ηνυπμ πνήζδξ ημοξ. ηα παζδζηά δςιάηζα αθθά ηαζ ζηα δςιάηζα ηςκ

57 δθζηζςιέκςκ αηυιςκ, βζα πανάδεζβια, μζ ακάβηεξ ζε εένιακζδ είκαζ αολδιέκεξ ιένα-κφπηα. Οζ έθδαμζ, δεκ έπμοκ ηυζδ ακάβηδ ζε εενιζηή άκεζδ, εηηυξ απυ ηζξ πενζυδμοξ έκημκμο δζααάζιαημξ. Σα οπκμδςιάηζα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ιυκμ βζα φπκμ ζοπκά εενιαίκμκηαζ θζβυηενμ ζε ζπέζδ ιε άθθα δςιάηζα ημο ζπζηζμφ ή δςιάηζα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ςξ βναθεία. Όθεξ αοηέξ μζ δζαθμνέξ πνέπεζ κα θδθεμφκ οπυρδ ηαηά ημ ζπεδζαζιυ ημο ηηζνίμο, ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ αθθά ηαζ ηςκ ζοζηδιάηςκ εένιακζδξ, ηαεχξ εα επδνεάζμοκ ηδκ ακηαθθαβή εενιυηδηαξ ιεηαλφ ηςκ πχνςκ ημο ζπζηζμφ αθθά ηαζ ηδξ βεκζηήξ εενιζηήξ επίδμζδξ ηαζ άκεζδξ ηςκ εκμίηςκ. Όζμκ αθμνά ημοξ ιδ εενιαζκυιεκμοξ πχνμοξ ή ημοξ πχνμοξ ιε πενζμνζζιέκδ εένιακζδ, ημπμεεηχκηαξ ημοξ κυηζα ημοξ ιεηαηνέπμοιε ηαοηυπνμκα ζε δθζαημφξ ζοθθέηηεξ. Σμ εενιμηήπζμ ααζίγεηαζ ζε αοηή ηδ θμβζηή. Σμ βηανάγ αθθά ηαζ μζ λδνμί δζάδνμιμζ είκαζ πζμ απμηεθεζιαηζημί υηακ ημπμεεημφκηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα πνμθοθάζζμοκ ημ ζπίηζ απυ ημ ηνφμ ηαζ ημοξ ακέιμοξ. Ο πςνζζιυξ ηδξ ηαημζηίαξ ζε εενιζηέξ γχκεξ αμδεά ημ ιεθεηδηή ζημκ ηνυπμ πμο εα πςνμεεηήζεζ ηα δςιάηζα ημο ζπζηζμφ. ηζξ ηαημζηίεξ υπςξ είκαζ βκςζηυ οπάνπεζ δζαθμνά εενιμηναζίαξ απυ δςιάηζμ ζε δςιάηζμ ηαζ ζοπκά έπμοιε ακηαθθαβή εενιυηδηαξ απυ ημ έκα δςιάηζμ ζημ άθθμ, ηάηζ πμο είκαζ επζεοιδηυ ζε ηάπμζεξ πενζπηχζεζξ υπςξ ζε δςιάηζα πμο οπενεενιαίκμκηαζ εκχ ακηίεεηα ηάπμζα άθθα είκαζ ανηεηά ροπνά, αοηή δ ακηαθθαβή εενιυηδηαξ ελζζμννμπεί ηδκ ηαηάζηαζδ. Ζ ζπμοδαζυηδηα αοηχκ ηςκ ακηαθθαβχκ επδνεάγεηαζ απυ ηδ δζάηαλδ ημο ζπζηζμφ ζε ημιείξ, απυ ημ άκμζβια ή ημ ηθείζζιμ ηςκ εονχκ, απυ ηζξ εενιζηέξ ζδζυηδηεξ ηςκ εζςηενζηχκ πςνζζιάηςκ ηαεχξ ηαζ ηζξ δζαθμνέξ ζηζξ εενιμηναζίεξ. Ο αοζηδνυξ δζαπςνζζιυξ ημο εζςηενζημφ ηδξ ηαημζηίαξ ζε αυνεζεξ ηαζ κυηζεξ γχκεξ είκαζ ηαθυ κα απμθεφβεηαζ ηαεχξ ιπμνεί κα επδνεάζεζ ηδκ ηίκδζδ ημο αένα, ηδκ ηαηακμιή ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ αοηυ κα έπεζ ςξ απμηέθεζια ηδ δδιζμονβία ζημηεζκχκ ηαζ ιμοκηχκ δςιαηίςκ ζηδ αυνεζα πθεονά. Ζ δζεοεέηδζδ ημο πχνμο ηαηά ημκ άλμκα ακαημθή- δφζδ, πνμζθένεζ ηαθυ θοζζηυ θςηζζιυ αθθά ηαζ αενζζιυ ζε υθδ ηδκ ηαημζηία ηαεχξ ηαζ ηδκ εζξ αάεμξ δζείζδοζδ ηςκ δθζαηχκ ηενδχκ. Ζ ηθαζζηή πςνμεέηδζδ ηςκ οπκμδςιαηίςκ ζημκ πάκς υνμθμ, εθυζμκ αοηυξ οπάνπεζ, ζοιαάθθεζ ζηδ εένιακζδ ημοξ απυ ηα εενιζηά ηένδδ ημο ηάης μνυθμο. Όιςξ, ζε αοηέξ ηζξ πενζπηχζεζξ οπάνπεζ επζζηίαζδ ημο ζζμβείμο βζ' αοηυ οπάνπεζ δ ζηέρδ ημπμεέηδζδξ ηςκ οπκμδςιαηίςκ ζημ ζζυβεζμ ηαζ ημο ηαεζζηζημφ ζημκ υνμθμ [19]. 3.7 Μμνθή ηηζνίμο Γζα ημ εφηναημ ηθίια ηδξ Δθθάδαξ, ημ ηαηαθθδθυηενμ ζπήια είκαζ ημ επίιδηεξ ηαηά ημκ άλμκα ακαημθήξ-δφζδξ, βζαηί πνμζθένεζ ιεβαθφηενδ επζθάκεζα πνμξ ημ κυημ βζα ηδκ ζοθθμβή ηδξ δθζαηήξ εενιυηδηαξ ημ πεζιχκα. Ζ ακαθμβία αάεμοξ πνμξ πθάημξ ηδξ ηάημρδξ πνέπεζ κα είκαζ 1/1,5. Βεααίςξ, υηακ ημ μζηυπεδμ είκαζ επίιδηεξ ηαηά ημκ άλμκα αμννά-κυημο, ηυηε επζθέβμοιε θφζεζξ ιε υβημοξ ζπαζημφξ, ή ηθζιαηςηή μνβάκςζδ ημο ηηζνίμο, έηζζ χζηε μζ πίζς πχνμζ κα δέπμκηαζ ήθζμ ημ πεζιχκα (πήια 3.7).

58 πήια 3.7 Κηίνζμ επίιδηεξ ηαηά ημκ άλμκα αμννά-κυημο, ζε ηθζιαηςηή δζάηαλδ Απυ εκενβεζαηή άπμρδ, δ "ιμνθή ημο ηηζνίμο" απμηεθεί ζδιακηζηυ πανάβμκηα ζε υηζ έπεζ ζπέζδ ιε ηδ εενιζηή ημο ζοιπενζθμνά, δζυηζ ιέζς ημο ηεθφθμοξ πμο θεζημονβεί ςξ θίθηνμ πνμδζαβνάθεζ, ηδκ ακηαθθαβή εενιυηδηαξ ιε ημ πενζαάθθμκ. Ο ιεθεηδηήξ ζηδ θάζδ ημο ζπεδζαζιμφ εα επζθέλεζ κα δδιζμονβήζεζ "ακμζηηή" ή "ηθεζζηή" ιμνθήξ ηηζνίμο, δδθαδή επζεεηζηή ή αιοκηζηή [20]. Ακμζηηυ είκαζ ημ ηηίνζμ ιε ιεβάθα ακμίβιαηα εκχ ημ ηθεζζηυ αοηυ ιε ηα ιζηνά ακμίβιαηα. Γζα ηδκ επζθμβή ημο ηαηαθθδθυηενμο, θαιαάκμκηαζ οπυρδ ηάπμζα ηνζηήνζα υπςξ ημ ηθίια ηδξ πενζμπήξ, δ πνήζδ ημο ηηζνίμο, μ πνμζακαημθζζιυξ ημο, δ εέα, δ αζθάθεζα, μ ευνοαμξ, ημ ηυζημξ ηαηαζηεοήξ η.α. Δκενβεζαηά ηαζ μζ δφμ βεκζημί ηφπμζ ιμνθχκ ηηζνίμο, ιπμνμφκ κα μδδβήζμοκ ζηα ίδζα απμηεθέζιαηα, οπυ μνζζιέκεξ πνμτπμεέζεζξ. Μία ακμζηηή ιμνθή επζθέβεηαζ ζε πενζπηχζεζξ πμο είκαζ δζαζθαθζζιέκμξ μ κυηζμξ πνμζακαημθζζιυξ ηαζ δεκ οπάνπεζ πνυαθδια ζηζαζιμφ ηςκ υρεςκ ημο ηηζνίμο απυ βεζημκζηά ηηίνζα, δέκηνα ή άθθα ειπυδζα. Έηζζ αολάκμκηαζ ηα μθέθδ απυ ηδ εενιζηή δθζαηή εκένβεζα, ιέζς ηάπμζςκ πανειαάζεςκ ζημ ηηίνζμ υπςξ ιε ηδκ εθανιμβή παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ, είηε ιέζς ηςκ ακμζβιάηςκ, απυ ηα μπμία έπμοιε άιεζμ δθζαηυ ηένδμξ. Ακ ημ ηηίνζμ δεκ έπεζ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ, ηυηε είκαζ πνμηζιυηενμ κα επζθέβεηαζ δ ηθεζζηή ιμνθή ηηζνίμο, ιε ηφνζμ παναηηδνζζηζηυ ηα ιζηνά ακμίβιαηα, ηδ ζςζηή ηαζ εκζζποιέκδ ιυκςζδ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ χζηε κα ιεζςεμφκ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ, αθθά ηαζ ιε ηδ ζςζηή δθζμπνμζηαζία. 3.8 Σμ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ Όζμκ αθμνά ζημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ, ζε ζοκδοαζιυ ιε ημκ πνμζακαημθζζιυ απμηεθμφκ ααζζηυ πανάβμκηα ζηδ θεζημονβία ημο ηηζνίμο ςξ δθζαηυξ ζοθθέηηδξ. ηα ακμίβιαηα ημ ααζζηυ οθζηυ πμο πνδζζιμπμζείηαζ είκαζ ημ βοαθί ημ μπμίμ δεκ είκαζ ζδζαίηενα εενιμιμκςηζηυ οθζηυ ηζ έηζζ οπάνπμοκ ιεβάθεξ

59 εενιζηέξ απχθεζεξ απυ ηα οαθμζηάζζα. Όιςξ, ηα οαθμζηάζζα εοεφκμκηαζ βζα ηζξ εενιζηέξ απμθααέξ εθυζμκ οπάνπεζ ηζ μ ηαηάθθδθμξ πνμζακαημθζζιυξ, πνμξ ημ κυημ ιε ακμπή ±30 ακαημθζηυηενα ή δοηζηυηενα ημο κυημο [21]. Έηζζ πνμηείκμκηαζ ιεβάθα ακμίβιαηα ζημ κυημ ιε ιμκυ ή δζπθυ ηγάιζ, ηα πανάεονα ιεζαίςκ δζαζηάζεςκ πνμηζιχκηαζ ζηδκ ακαημθή ηαζ ηδ δφζδ, εκχ ηα ιζηνυηενα πανάεονα ζηδ αυνεζα υρδ ιε δζπθά ηγάιζα. Όιςξ αοηά ιπμνεί κα αθθάλμοκ ακ οπάνπεζ εέα ζημ αμννά. Όζμκ αθμνά ζημ εενιζηυ ζζμγφβζμ ηςκ κμηίςκ ακμζβιάηςκ ακ οπάνπμοκ δζπθά ηγάιζα, ηα δθζαηά ηένδδ είκαζ ιεβαθφηενα απυ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ ηαζ αοηυ έπεζ απμηέθεζια ηδ δδιζμονβία εεηζημφ ζζμγοβίμο ηαηά 23% ηδ πεζιενζκή πενίμδμ. Ακ οπάνπμοκ δζπθά ηγάιζα ηαζ παηγμφνζα ηυηε ημ εεηζηυ ζζμγφβζμ εα είκαζ αηυιδ ιεβαθφηενμ ηαηά 56% ζε ζπέζδ ιε ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ. Σέθμξ βζα κα ιπμνεί ημ κυηζμ άκμζβια κα θεζημονβεί ςξ δθζαηυξ ζοθθέηηδξ εα πνέπεζ κα οπάνπμοκ δζπθά ηγάιζα, ελχθοθθα ιμκςιέκα ηαζ ζςζηή ημπμεέηδζδ ηςκ ημοθςιάηςκ. Ζ πνμζπίπημοζα δθζαηή αηηζκμαμθία ζε ιζα βοάθζκδ επζθάκεζα, ακαηθάηαζ ηαηά έκα ιένμξ πνμξ ηα έλς, έκα άθθμ ιένμξ ηδξ απμννμθάηαζ απυ ημ βοαθί ηαζ δζεζζδφεζ πνμξ ημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο. Ζ δθζαηή εκένβεζα πμο δζένπεηαζ απυ ημ βοάθζκμ άκμζβια ιεηαηνέπεηαζ ζε εενιζηή εκένβεζα, ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ απμεδηεφεηαζ ζημ δάπεδμ εκχ ημ οπυθμζπμ ακαηθάηαζ απυ ημ δάπεδμ πνμξ ημκ εζςηενζηυ ημίπμ ηαζ ηα δμιζηά ζημζπεία ηαζ ιένμξ αοηήξ απμεδηεφεηαζ ζημκ ημίπμ. Έκα ιένμξ ηδξ ακαηθχιεκδξ εενιζηήξ εκένβεζαξ εενιαίκεζ ημκ εζςηενζηυ αένα, έκα ηιήια ηδξ απμεδηεοιέκδξ εενιυηδηαξ ζημκ ημίπμ ιεηαθένεηαζ πνμξ ημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ εκχ έκα άθθμ ιένμξ πάκεηαζ πνμξ ηα έλς οπυ ιμνθή εενιζηχκ απςθεζχκ [24]. Ζ εενιυηδηα πμο είκαζ απμεδηεοιέκδ ζημ δάπεδμ ηαζ ηδκ ημζπμπμζία δζεζζδφεζ ζημ πχνμ ηαζ ηέθμξ έκα ιένμξ απυ ηα εενιζηά ηένδδ πάκεηαζ ιέζς ηςκ οαθμπζκάηςκ. Σα ηφνζα παναηηδνζζηζηά πμο πνέπεζ κα έπεζ ημ ηηίνζμ βζα κα θεζημονβεί ςξ απμεήηδ εενιυηδηαξ, είκαζ κα δζαεέηεζ δμιζηά οθζηά ορδθήξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ ηα μπμία εα είκαζ ηαηακειδιέκα ζζμιενχξ ζε υθμ ημ ηηίνζμ. Ζ πενζμδζηή νμή εενιυηδηαξ είκαζ έκαξ επακαθαιαακυιεκμξ ηφηθμξ ιε δζαθμνεηζηή έκηαζδ ζηδ δζάνηεζα ημο έημοξ πμο δείπκεζ ηδ δζαδζηαζία απμεήηεοζδξ ηαζ επακαπυδμζδξ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ μθείθεηαζ ζηδ ζοκεπή νμή εενιυηδηαξ απυ ημ εενιυηενμ ζημ ροπνυηενμ πενζαάθθμκ. Σα παναηηδνζζηζηά ιεβέεδ αοηήξ ζημ ηηίνζμ είκαζ δ πνμκζηή οζηένδζδ αθθά ηαζ μ ζοκηεθεζηήξ ιείςζδξ ηδξ εενιμηναζίαξ, ηα μπμία πνμζδζμνίγμοκ ηδ ιάγα ηςκ οθζηχκ ηαζ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ ηδξ ηαηαζηεοήξ δζυηζ νοειίγμοκ ηδκ πμζυηδηα ηδξ εενιυηδηαξ πμο απμεδηεφεηαζ ζε ζοιπαβή ζημζπεία ιε απμηέθεζια κα ηαεμνίγμοκ ηα επίπεδα ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ. Αοηυ πμο επζδζχηεηαζ ιέζς ηδξ ηαηάθθδθδξ επζθμβήξ οθζηχκ, είκαζ δ ιείςζδ ηςκ εενιμηναζζαηχκ δζαηοιάκζεςκ αθθά ηαζ δ επανηήξ πνμκζηή οζηένδζδ [25]. Ζ πνμκζηή οζηένδζδ δείπκεζ ημ πνυκμ πμο ιεζμθααεί ακάιεζα ζηδκ ειθάκζζδ αζπιήξ ηδξ ελςηενζηήξ ηαζ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ, δ μπμία εηθνάγεηαζ ζε χνεξ ηζ ελανηάηαζ απυ ηδκ εενιμπςνδηζηυηδηα ηςκ οθζηχκ ηαηαζηεοήξ αθθά ηαζ ηδκ εενιζηή αδνάκεζα ημο ηηζνίμο. Ο ζοκηεθεζηήξ ιείςζδξ δείπκεζ ημ θυβμ ημο ιέβζζημο εφνμοξ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ πνμξ ημκ θυβμ ιέβζζημο εφνμοξ ηδξ ελςηενζηήξ εενιμηναζίαξ, μ θυβμξ αοηυξ αολάκεηαζ ιε ηδκ αφλδζδ ηδξ εενιμιυκςζδξ ημο ηεθφθμοξ ηαζ ιεζχκεηαζ ιε ηδκ αφλδζδ ηδξ εενιζηήξ αδνάκεζαξ. Σα οθζηά ιε ιεβάθδ εενιμπςνδηζηυηδηα έπμοκ ιζηνή εενιζηή αβςβζιυηδηα, άνα είκαζ εενιμιμκςηζηά.

60 3.9 Θενιμβςνδηζηυηδηα δμιζηχκ ζημζxείςκ Ζ εενιζηή πςνδηζηυηδηα είκαζ έκα ιέηνμ πμο δείπκεζ ημ επίπεδμ εκένβεζαξ πμο απαζηείηαζ βζα ηδκ αφλδζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο οθζημφ. Απμηεθεί ημ πνμσυκ ηδξ ποηκυηδηαξ πμθθαπθαζζαζιέκμ ιε ηδ εενιυηδηα ηαζ ημκ υβημ ημο ηαηαζηεοαζιέκμο ζηνχιαημξ. Αοηυ οπμδεζηκφεζ ηδκ εενιυηδηα πμο απμεδηεφεηαζ ζηδκ ηηζνζαηή δμιή. ημκ πίκαηα πμο παναηίεεηαζ ηαηαβνάθμκηαζ μζ ηοπζηέξ αλίεξ ιζαξ θίζηαξ δμιζηχκ οθζηχκ, ζοιπενζθαιαακμιέκμο ηαζ ηςκ εζςηενζηχκ θζκζνζζιάηςκ. Γεκζηά ζζπφεζ υηζ υζμ ορδθυηενδ είκαζ δ ποηκυηδηα ημο οθζημφ ηυζμ ορδθυηενδ είκαζ ηαζ δ εενιμπςνδηζηυηδηά ημο. Γζ' αοηυ ημ θυβμ, ηα ηηίνζα πμο έπμοκ ηαηαζηεοαζηεί ιε οθζηά ορδθήξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ ακαθένμκηαζ ςξ αανζέξ ηαηαζηεοέξ εκχ ηα ηηίνζα πμο έπμοκ ηαηαζηεοαζηεί ιε οθζηά παιδθήξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ παναηηδνίγμκηαζ ςξ εθαθνζάξ ηαηαζηεοήξ. Σοπζηά έκα ηηίνζμ πμο δζαεέηεζ λφθζκμ ζηεθεηυ έπεζ παιδθή εενιμπςνδηζηυηδηα εκχ έκα ηηίνζμ πμο δζαεέηεζ ζηεθεηυ μπθζζιέκμο ζηονμδέιαημξ έπεζ ορδθή εενιμπςνδηζηυηδηα. Θενιμπςνδηζηυηδηα Τθζηχκ Ζ ηφνζα επίδναζδ ηδξ απμεδηεοιέκδξ εενιυηδηαξ ζηδκ ηηζνζαηή ηαηαζηεοή είκαζ κα ιεηνζάζεζ ηζξ δζαηοιάκζεζξ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ. Οζ ααζζηέξ πδβέξ ηςκ δζαηοιάκζεςκ είκαζ μζ ηαεδιενζκέξ εκαθθαβέξ ζηδκ ελςηενζηή εενιμηναζία, μζ απμηθίζεζξ ζηα εζςηενζηά εενιζηά ηένδδ ηαζ μζ απμηθίζεζξ ζηδκ απμννμθδεήζα δθζαηή αηηζκμαμθία [26]. Οζ ααζζηέξ δζαθμνέξ ιεηαλφ ιζαξ αανζάξ ηαζ ιζαξ εθαθνζάξ ηαηαζηεοήξ ζοκακηχκηαζ ζηα επίπεδα εένιακζδξ ηαζ ρφλδξ αθθά ηαζ ζηζξ ακηίζημζπεξ ιέβζζηεξ ηαζ εθάπζζηεξ ηζιέξ ζηζξ εζςηενζηέξ εενιμηναζίεξ. Μζα εθαθνζά ηαηαζηεοή, ιε ιζηνή εενιζηή ιάγα, εα γεζηαεεί βνδβμνυηενα ζε ζπέζδ ιε ιζα πζμ αανζά ηαηαζηεοή, δ μπμία δζαεέηεζ ορδθυηενδ εενιζηή ιάγα. Δπίζδξ ιζα εθαθνζά ηαηαζηεοή εα ροπνακεεί πζμ βνήβμνα απυ ιζα αανζά ηαηαζηεοή. Δηηυξ αοημφ, ζε ιζα ηαημζηία ιε ιέηνζα δθζαηά ηένδδ, ιζα εθαθνζά ηαηαζηεοή ιπμνεί κα ειθακίγεζ έκα ζπεηζηυ πθεμκέηηδια ζε ζπέζδ ιε ιζα αανζά ηαηαζηεοή θυβς ηδξ ζδζυηδηάξ ηδξ κα εενιαίκεζ ζε ιζηνυ πνμκζηυ δζάζηδια ημ πχνμ. Ακηίεεηα, ζηα ηηίνζα ιε ζδιακηζηά δθζαηά ηένδδ, πνμηζιάηαζ δ δδιζμονβία αανζάξ

61 ηαηαζηεοήξ θυβς ηδξ παιδθυηενδξ ακάβηδξ πμο πνμηφπηεζ βζα εένιακζδ ηαζ ημκ έθεβπμ πνμξ απμθοβή ηδξ οπενεένιακζδξ. ε ηάεε ηηίνζμ, δ εζςηενζηή επέκδοζδ ηςκ ηηζνζαηχκ ημο ζημζπείςκ ζοιπενζθαιαακμιέκμο ηςκ θζκζνζζιάηςκ ηαζ ηςκ εζςηενζηχκ πςνζζιάηςκ, πνμζδζμνίγμοκ ηδ εενιμπςνδηζηυηδηά ημο. Γεκζηά ιυκμ ηα πνχηα εηαημζηά ημο οθζημφ ειπθέημκηαζ ζηδκ απμεήηεοζδ εενιυηδηαξ. Σα δάπεδα ζοκήεςξ απμηεθμφκ ημοξ ηφνζμοξ παναθήπηεξ ηδξ εζζενπυιεκδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ εζδζηά ημ ηαθμηαίνζ υπμο μζ βςκίεξ ημο ήθζμο έπμοκ ιεβαθφηενδ ηθίζδ. Χζηυζμ, πνέπεζ κα θδθεεί οπυρδ υηζ ηα έπζπθα, ηα παθζά ηζ άθθα εθαθνζά ηαθφιιαηα εα ειπμδίζμοκ ηδκ απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ [16]. Παναηάης αημθμοεμφκ βεκζηέξ πνμηάζεζξ βζα ηδκ ηαηαζηεοή ιε μπθζζιέκμ ζηονυδεια, ηαηά ηδκ μπμία βζα ηα δςιάηζα ιε ζδιακηζηά δθζαηά ηένδδ, εα πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ δ ηάθορδ ηςκ εζςηενζηχκ πςνζζιάηςκ απυ ζηονυδεια αθθά ηαζ ηςκ ηζζιεκηέκζςκ δαπέδςκ ιε εθαθνά θζκζνίζιαηα. Δκχ βζα ηα δςιάηζα πμο δεκ έπμοκ ανηεηά δθζαηά ηένδδ ή εζςηενζηά εενιζηά ηένδδ κα πνμηζιμφκηαζ ηα εθαθνά θζκζνίζιαηα εζδζηά ακ μ πνμβναιιαηζζιυξ εένιακζδξ πμο εα πνδζζιμπμζδεεί δεκ εα είκαζ ζοκεπήξ. Σέθμξ ζηζξ λφθζκεξ ηαηαζηεοέξ ηαημζηζχκ είκαζ ζδιακηζηυ κα εκζςιαηχκμκηαζ ηάπμζα εζςηενζηά ζημζπεία ιε ορδθή εενιμπςνδηζηυηδηα υπςξ έκαξ ηζζιεκηέκζμξ ημίπμξ χζηε κα βίκεηαζ ηαθή πνήζδ ηςκ δθζαηχκ ηενδχκ. Δίκαζ πμθφ ζδιακηζηή δ επζθμβή οθζηχκ ορδθήξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ, δζυηζ αοηά ζοιαάθθμοκ ζηδκ απμεήηεοζδ ηδξ εενιζηήξ εκένβεζαξ πμο ζοθθέβεηαζ δζα ιέζμο ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ. Δπζπθέμκ είκαζ πνήζζια ζηα αζμηθζιαηζηά ηηίνζα αθθά ηαζ ζε πχνμοξ ζοκεπμφξ πνήζδξ υπςξ ηαζ ζε πενζμπέξ ιε ορδθέξ εενιμηναζίεξ ηαηά ημ ηαθμηαίνζ. Με ηδ εενιμπςνδηζηυηδηα ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ επζηοβπάκεηαζ ιεηάδμζδ ηδξ απμεδηεοιέκδξ εενιυηδηαξ ιε πνμκζηή ηαεοζηένδζδ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ πμο κα ζοιπίπηεζ ιε ηζξ αναδζκέξ χνεξ υπμο μζ ακάβηεξ ζε εένιακζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ είκαζ ιεβαθφηενεξ. Σα δμιζηά ζημζπεία ιε ορδθή εενιμπςνδηζηυηδηα ζοκήεςξ ζοκδοάγμκηαζ ιε εζδζηά ζπεδζαζιέκεξ απμεήηεξ εενιυηδηαξ μζ μπμίεξ είκαζ ζοκήεςξ ηα δμιζηά ζημζπεία ημο ηεθφθμοξ υπςξ ηα δάπεδα ηαζ μζ ημζπμπμζίεξ, ή εζδζηά δζαιμνθςιέκμζ πχνμζ ιε οθζηά πμο έπμοκ ηδκ ζηακυηδηα κα ζοθθέβμοκ ηαζ κα απμεδηεφμοκ ιεβάθα πμζά εενιυηδηαξ, ηα οθζηά αοηά είκαζ είηε θίεμζ είηε δμπεία κενμφ ηαεχξ ηαζ πμθθά άθθα, ηαζ αοηά απμδίδμοκ ηδ εενιυηδηα ζημ πχνμ ιε θοζζηυ ηνυπμ ή ελακαβηαζιέκα ιε ηδ πνήζδ ηάπμζςκ ακειζζηήνςκ υπμο πνεζάγεηαζ [27]. Ζ φπανλδ, ημ ιέβεεμξ ηαζ ημ είδμξ ηδξ εενιζηήξ απμεήηδξ ελανηάηαζ απυ ηα ακαιεκυιεκα εενιζηά μθέθδ απυ ηα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα, απυ ηδ πνήζδ ημο πχνμο ηαζ ημο ηηζνίμο αθθά ηαζ απυ ηα ηαζνζηά θαζκυιεκα πμο επζηναημφκ ηαηά ημ εένμξ, ηαζ ζπεηίγεηαζ ιε ηζξ εενιμηναζίεξ ηαζ ηδκ αηηζκμαμθία. Όπςξ ακαθένεδηε παναπάκς, δ πνδζζιμπμίδζδ οθζηχκ ιεβάθδξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ ζοιαάθθεζ ζηδ θεζημονβία ημο ηηζνίμο ςξ απμεήηδ εενιυηδηαξ. Ζ εενιζηή αδνάκεζα ηδξ ηαηαζηεοήξ είκαζ ζδιακηζηή εζδζηά ηαηά ηδ εενζκή πενίμδμ δζυηζ ημ ηηίνζμ ιπμνεί κα απμεδηεφζεζ δνμζζά ζηα δμιζηά ζημζπεία ημο ηηζνίμο ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ απμθεφβμκηαξ έηζζ ηδκ οπενεένιακζδ. Έηζζ ιε ηδ εενιζηή αδνάκεζα επζαναδφκεηαζ δ ιεηαθμνά ηδξ εενιυηδηαξ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο ιέπνζ δ ελςηενζηή εενιμηναζία κα ιεζςεεί ηαζ ημ ηηίνζμ κα απμαάθθεζ ημ πνυζεεημ εενιζηυ θμνηίμ πμο απμεδηεφηδηε ζηδ ιάγα ημο ιέζς ηςκ δζαδζηαζζχκ θοζζημφ αενζζιμφ ηαζ αηηζκμαμθίαξ ηδξ εενιυηδηαξ ζηδκ αηιυζθαζνα ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ. Ζ πζμ επζαανδιέκδ εενιζηά πενζμπή ημο ηηζνίμο είκαζ δ επζηάθορή ημο ηαεχξ δέπεηαζ υθδ ηδ ιένα ηδκ αηηζκμαμθία ημο ήθζμο. Έκαξ ηνυπμξ επίθοζδξ αοημφ ημο

62 πνμαθήιαημξ είκαζ μζ εμθςηέξ επζηαθφρεζξ ζε πενζμπέξ γεζηχκ ηαζ λδνχκ ηαθμηαζνζχκ, δζυηζ έπμοκ ηδκ ζηακυηδηα κα δζακέιμοκ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ζε ιεβαθφηενδ επζθάκεζα ζε ζπέζδ ιε ηδκ μνζγυκηζα ηαζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ αοηή δ ιμνθή απμαάθθεζ ιεβαθφηενδ πμζυηδηα εενιυηδηαξ ιέζς αηηζκμαμθίαξ ζηδκ αηιυζθαζνα, επζηαπφκμκηαξ ηδ δζαδζηαζία θοζζηήξ ρφλδξ. Όζμκ αθμνά ζημ ηθίια ηδξ Δθθάδαξ, δ πανμοζία εενιζηήξ ιάγαξ ζοιαάθθεζ ζηδ δζαηήνδζδ ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ, θυβς ηδξ απμννυθδζδξ ιεβάθδξ πμζυηδηαξ εενιυηδηαξ πςνίξ κα επζαανφκεζ ημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ ηςκ ηηζνίςκ. Οζ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ είκαζ ήπζεξ ιε ιεβάθδ πνμκζηή οζηένδζδ ζοιαάθθεζ ζηδκ απμθοβή ηδξ πνήζδξ ηθζιαηζζηζηχκ. Έκα ζδιακηζηυ ζημζπείμ πμο πνέπεζ κα δζαεέηεζ ημ ηηίνζμ, είκαζ δ ζηακυηδηά ημο κα παβζδεφεζ ηδ εενιυηδηα ημο ηηζνίμο πμο ζοθθέβεηαζ απυ ημκ ήθζμ, ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο ηαζ κα ιδκ δζαζημνπίγεηαζ πνμξ ηα έλς. Σμ πμζυ εενιυηδηαξ πμο δζαζπείνεηαζ ζημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ ηαεμνίγεηαζ απυ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ ημο ηηζνίμο ημ πεζιχκα. Γζα ημ ηαθμηαίνζ, μζ ελςηενζηέξ εενιμηναζίεξ είκαζ ρδθυηενεξ απυ ηζξ εζςηενζηέξ, ημ ηηίνζμ απμννμθά εενιυηδηα, δ μπμία εζζένπεηαζ ζημ πχνμ ιε ηίκδοκμ οπενεένιακζδξ. Αοηυ μθείθεηαζ ζηδκ εκαθθαβή ηςκ επμπχκ, δ μπμία ακηζιεηςπίγεηαζ ιε ηδκ ημπμεέηδζδ ιυκςζδξ ζηδκ ελςηενζηή πθεονά ημο ηηζνίμο. Με αοηυ ημκ ηνυπμ πενζμνίγμκηαζ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ ηαζ παβζδεφεηαζ ιεβαθφηενδ πμζυηδηα εενιυηδηαξ. Ζ εενιμιυκςζδ πνμζηαηεφεζ ημ ηηζνζαηυ ηέθοθμξ ιεζχκμκηαξ ημ εκδεπυιεκμ οπενεένιακζδξ, επζπθέμκ, πνμζθένεζ ζοκεήηεξ εενιζηήξ άκεζδξ. Όθα ηα ηηίνζα έπμοκ εενιζηέξ απχθεζεξ, μζ μπμίεξ πνμηφπημοκ ιέζς κοπηενζκήξ αηηζκμαμθίαξ ηδξ εενιυηδηαξ απυ ημ ηέθοθμξ ζηδκ αηιυζθαζνα. Με ιεηαθμνά ηδξ εενιυηδηαξ ιέζς ηδξ ηίκδζδξ ημο αένα ή ιέζς ηςκ ανιχκ ηςκ ημοθςιάηςκ ηαζ απυ ηα ακμζπηά πανάεονα, αθθά ηαζ ιε αβςβή ηδξ εενιυηδηαξ απυ ημ ηέθοθμξ ζημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ [28].Οζ εενιζηέξ απχθεζεξ ελανηχκηαζ απυ ημ θυβμ ηδξ ζοκμθζηήξ ελςηενζηήξ επζθάκεζαξ πνμξ ημκ υβημ ημο ηηζνίμο, απυ ηδκ πνμζηαζία ηςκ εηηεεεζιέκςκ πθεονχκ ημο ηηζνίμο ζημοξ ροπνμφξ ακέιμοξ ιε ηδ πνήζδ αθάζηδζδξ ή ιε πεζνζζιμφξ ζημ ηηζνζαηυ ηέθοθμξ ηαζ ηέθμξ απυ ηδ ιείςζδ ηςκ εηηεεεζιέκςκ πθεονχκ ημο ηηζνίμο πνμξ ημ αμννά, ηαθφπημκηαξ ηιήια ή μθυηθδνδ ηδ αμνζκή πθεονά ιε πχια ακ δ ηθίζδ ημο εδάθμοξ ημ επζηνέπεζ. Σα ιέηνα πμο πνέπεζ κα θδθεμφκ βζα ημκ πενζμνζζιυ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ είκαζ δ ηαηάθθδθδ εενιμιυκςζδ ηςκ ζοιπαβχκ ζημζπείςκ ημο ηεθφθμοξ, ιεζχκμκηαξ έηζζ ημ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ. Ζ ημπμεέηδζδ δζπθχκ ηγαιζχκ ζε ακμίβιαηα πμο ανίζημκηαζ ζημ αμννά, ζηδ δφζδ ηαζ ζηδκ ακαημθή. Σέθμξ δ φπανλδ ηζκδηήξ εενιμιυκςζδξ ζηα ακμίβιαηα, υπςξ παηγμφνζα ή άθθα είδδ ελχθοθθςκ ηα μπμία ιπμνεί κα δζαεέημοκ εενιμιμκςιέκεξ εζςηενζηά πενζίδεξ. Πνμηζιάηαζ δ εενιμιυκςζδ ημο ηεθφθμοξ κα βίκεηαζ ελςηενζηά ηαζ κα ελαζθαθίγεηαζ δ παβίδεοζδ ηδξ απμεδηεοιέκδξ δθζαηήξ εενιυηδηαξ. Οζ εενιζηέξ απχθεζεξ πμο μθείθμκηαζ ζηδ ιεηαθμνά γεζημφ αένα απυ ημ ηηίνζμ πνμξ ημ ελςηενζηυ, ιέζς ηςκ ανιχκ ηςκ ημοθςιάηςκ, απμηεθεί ζδιακηζηή πμζυηδηα εενιυηδηαξ πμο πάκεηαζ. Ζ ιεηαθμνά αοηή πνμηαθείηαζ θυβς ηδξ δζαθμνεηζηήξ πίεζδξ ιεηαλφ εζςηενζημφ ηαζ ελςηενζημφ αένα, θυβς δζαθμνάξ εενιυηδηαξ αθθά ηαζ θυβς ηδξ πίεζδξ ημο ακέιμο πνμξ ηα ακμίβιαηα [28].Ζ ακακέςζδ υιςξ ημο αένα είκαζ ηαοηυπνμκα ζδιακηζηή ηαεχξ απμιαηνφκμκηαζ μζ ημλζηέξ μοζίεξ, μζ μζιέξ, πανέπεηαζ μλοβυκμ βζα ηδκ ακαπκμή ημο ακενχπμο ηθπ. Ζ εκαθθαβή ημο αένα πνέπεζ κα εθέβπεηαζ χζηε μζ εενιζηέξ απχθεζεξ κα είκαζ ιεζςιέκεξ ηαζ κα ελαζθαθίγεηαζ δ εενιζηή άκεζδ. Δίκαζ βκςζηυ υηζ δ δθζαηή εενιυηδηα απμεδηεφεηαζ ζηδ εενιζηή ιάγα ηδξ ηαημζηίαξ. Ζ εενιμιυκςζδ υηακ είκαζ ελςηενζηή πνμζηαηεφεζ ηδ εενιζηή ιάγα ηαζ

63 ηυζμ μ ααειυξ εενιμιυκςζδξ υζμ ηαζ δ πμζυηδηα εενιζηήξ ιάγαξ ελανηχκηαζ απυ ηζξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ηδξ πενζμπήξ. ε γεζηά ηαζ λδνά ηθίιαηα, δ εενιζηή ιάγα είκαζ ελαζνεηζηά ζδιακηζηή ηαεχξ απμννμθά ηζξ έκημκεξ ελςηενζηέξ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ ακάιεζα ζε ιένα ηαζ κφπηα. Δκχ ζε ροπνά ηθίιαηα δ εενιμιυκςζδ είκαζ αοηή πμο παίγεζ ζδιακηζηυηενμ νυθμ ηαζ πνέπεζ κα είκαζ ιεβαθφηενδ απυ υηζ ζηα γεζηά ηθίιαηα, δζυηζ δ εενιμηναζία ζπεδζαζιμφ απμηθίκεζ πενζζζυηενμ ζε ζπέζδ ιε ηζξ ελςηενζηέξ εενιμηναζίεξ. Γζα ημ ηθίια ηδξ Δθθάδαξ, ηυζμ δ εενιμιυκςζδ, υζμ ηαζ δ εενιζηή ιάγα, απμηεθμφκ ζζμδφκαιμοξ πανάβμκηεξ απμηεθεζιαηζηήξ θεζημονβίαξ ημο ηηζνίμο. Ζ εενιζηή πνμζηαζία είκαζ ζδιακηζηή βζα ηδ αυνεζα υρδ ημο ηηζνίμο, ηαζ ιεβάθδ εενιζηή ιάγα απαζηείηαζ ζηδ δοηζηή πθεονά δ μπμία επζαανφκεηαζ ιε ιεβάθα πμζά εενιυηδηαξ ηδ εενζκή πενίμδμ Σμ ηηίνζμ ςξ παβίδα εενιυηδηαξ Γζα ηδκ απμηεθεζιαηζηή θεζημονβία ημο ηηζνίμο, ςξ θοζζημφ δθζαημφ ζοθθέηηδ, είκαζ ακάβηδ δ εενιυηδηα, πμο πνμένπεηαζ απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία, κα παβζδεφεηαζ ζημ εζςηενζηυ ημο. Πνμξ ημφημ ζοκζζηάηαζ αθεκυξ πνμζηαζία ημο ηηζνίμο απυ ημοξ ροπνμφξ πεζιενζκμφξ ακέιμοξ ηαζ αθεηένμο εενιμιυκςζδ ημο ηεθφθμοξ ημο Δθυζμκ ημ ηηίνζμ θεζημονβεί ςξ δθζαηυξ ζοθθέηηδξ, δ εενιυηδηα πμο δέπεηαζ ιπμνεί κα απμεδηεοηεί χζηε κα απμδμεεί ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ηδ κφπηα. Ο απμηεθεζιαηζηυηενμξ ηνυπμξ απμεήηεοζδξ ηδξ εενιυηδηαξ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο ςξ απμεήηδ εενιυηδηαξ, ζε αοηυ ζοιαάθθμοκ μζ μνμθέξ, μζ ημζπμπμζίεξ ηαζ ηα δάπεδα. Σα δμιζηά οθζηά απμννμθμφκ ηαζ απμεδηεφμοκ ηδ εενιυηδηα ζε δζαθμνεηζηυ ααειυ ηαζ πμζυηδηα, ακάθμβα ιε ηδκ ποηκυηδηα ηδξ ιάγαξ αθθά ηαζ ημ ζοκηεθεζηή εζδζηήξ εενιυηδηαξ. Σα αανζά οθζηά υπςξ ημ ιπεηυκ, δ πέηνα, ηα ημφαθα έπμοκ ιεβαθφηενδ ποηκυηδηα ηζ επμιέκςξ ιεβαθφηενδ εενιμπςνδηζηυηδηα. Ζ δζαδζηαζία απμεήηεοζδξ ηδξ δθζαηήξ εενιυηδηαξ βίκεηαζ άιεζα απυ ημ δάπεδμ ηαζ ημοξ ημίπμοξ, υπμο πνμζπίπηεζ μ ήθζμξ ή ιε ηδκ ηίκδζδ ημο αένα, πμο εενιαίκεηαζ βνδβμνυηενα απυ ηάεε άθθμ οθζηυ ηαζ ιε ηδκ ηίκδζή ημο ιεηαθένεζ ηδ εενιυηδηα ζηα ζοιπαβή οθζηά. Όζμ ιεβαθφηενδ δ ιάγα ηδξ ηαηαζηεοήξ πμο απμεδηεφεζ εενιυηδηα ηυζμ δ εενιμηναζία ημο πχνμο παναιέκεζ ζηαεενή ανηεηέξ χνεξ, πςνίξ κα πνεζάγεηαζ αμδεδηζηή εένιακζδ ή κα πνμηαθείηαζ οπενεένιακζδ ηαζ δοζθμνία Πνμζηαζία απυ ροπνμφξ ακέιμοξ Ζ πνμζηαζία ημο ηηζνίμο απυ ημοξ ροπνμφξ, πεζιενζκμφξ ακέιμοξ επζηοβπάκεηαζ ιε ηαηάθθδθμοξ πεζνζζιμφξ ζημ άιεζμ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ ημο: ιε ηδ θφηεοζδ αεζεαθχκ δέκηνςκ ή παιδθήξ αθάζηδζδξ ή ακειμθνάηηδ βζα ηδκ

64 εηηνμπή ηςκ ακέιςκ (πήια ) ή ιε ηδκ πνυαθερδ ηαηάθθδθςκ πνμελμπχκ ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο [12]. πήια Δηηνμπή ροπνμφ ακέιμο ιε ηδκ πνήζδ ακειμθνάηηδ, δέκηνςκ ή εάικςκ: (α) μζ ζοιπαβείξ θνάηηεξ πνμηαθμφκ ζηνμαζθζζιμφξ, εκχ μζ δζάηνδημζ -ζοκδοαζιυξ εάικςκ ηαζ δέκηνςκ- αολάκμοκ ηδ γχκδ δνειίαξ. (α) Εχκδ επίδναζδξ ακειμθνάηηδ, ακάθμβα ιε ηδ ιμνθή ηαζ ημ πάπμξ ημο. (β) Ηηακυηδηα ιείςζδξ ηδξ δζείζδοζδξ ημο ακέιμο απυ ακειμθνάηηεξ δζαθυνςκ ηφπςκ.

65 Θενιμιυκςζδ Γζα ημκ πενζμνζζιυ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ απυ ημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ επζαάθθεηαζ: Καηάθθδθδ εενιμιυκςζδ ηςκ ζοιπαβχκ ζημζπείςκ ημο ηεθφθμοξ, δδθαδή ημίπςκ, δαπέδςκ, μνμθχκ. Οζ επζθμβέξ, ςξ πνμξ ηα οθζηά ηαζ ημ πάπμξ ηδξ εενιμιυκςζδξ, ελανηχκηαζ απυ ηδκ ηθζιαηζηή γχκδ (ιέβζζηεξ επζηνεπυιεκεξ ηζιέξ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ). Χζηυζμ, επζζδιαίκεηαζ υηζ βζα κα θεζημονβήζεζ ημ ηηίνζμ απμηεθεζιαηζηυηενα, ςξ απμεήηδ εενιυηδηαξ, πνέπεζ δ εενιμιυκςζδ ηςκ ζοιπαβχκ δμιζηχκ ημο ζημζπείςκ κα ημπμεεηείηαζ ζηδκ ελςηενζηή ημοξ πθεονά (πήια ). Έηζζ πενζμνίγμκηαζ ηαζ μζ εενιμβέθονεξ. Δπζθμβή ηαηάθθδθςκ ημοθςιάηςκ, ακάθμβα ιε ηδκ ηθζιαηζηή γχκδ, ιε δζπθά ή πμθθαπθά ηγάιζα ιε παιδθυ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ ηαζ ελχθοθθα ιε εενιμιυκςζδ ή υπζ. Καθή αενμζηεβάκςζδ ηςκ ανιχκ ηςκ ημοθςιάηςκ. πήια Γζαβναιιαηζηή ημιή ηεθφθμοξ βζα ηδκ απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ Έκα απυ ηα ααζζηά ζημζπεία πμο πνέπεζ κα έπεζ έκα παεδηζηυ δθζαηυ ζπίηζ βζα κα θεζημονβεί ζςζηά, είκαζ δ ηαηάθθδθδ εενιμιυκςζδ. Ζ ηζιή ημο ζοκηεθεζηή εενιζηήξ αβςβζιυηδηαξ βζα ημοξ ημίπμοξ πνέπεζ κα είκαζ ιζηνυηενδ απυ 0,30W/m 2 εκχ βζα ηδκ μνμθή πνέπεζ κα είκαζ ιζηνυηενδ απυ 0,15 W/m2 ηαζ βζα ηα πανάεονα υπζ ιεβαθφηενδ απυ 3,5 W/m 2. Ζ εενιμπςνδηζηυηδηα ηδξ ημζπμπμζίαξ πνέπεζ κα είκαζ πενίπμο ίζδ ιε 0,80 W/m 2. Σα εενιμιμκςηζηά οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηα παεδηζηά δθζαηά ζπίηζα είκαζ πανυιμζα ιε αοηά ηςκ ζοιααηζηχκ ηαημζηζχκ αθθά πζμ ποηκά. Σα οθζηά πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ ζηδκ ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο, δ ενβαζία πμο εα πνεζαζηεί αθθά ηαζ δ θεπημιένεζα ηαζ δ πνμζεηηζηυηδηα, ειπενζέπμοκ ιζα

66 ιαηνμπνυεεζιδ επίδναζδ ζηδ θοζζηή θεζημονβία ημο ηηζνίμο ηαεχξ ηαζ ζηδκ οβεία ηςκ πνδζηχκ, ζηδκ αζθάθεζά ημοξ αθθά ηαζ ζημοξ θμβανζαζιμφξ πμο πθδνχκμοκ. Σμ πνυηοπμ εενιμιυκςζδξ, έπεζ ιζα ζδιακηζηή επίδναζδ ζηδ εενιζηή επίδμζδ, ημ ζπεδζαζιυ ηαζ ηδ θεζημονβία ηςκ ζοζηδιάηςκ εένιακζδξ αθθά ηαζ ζηζξ ακάβηεξ βζα ηαφζζια ηαζ ζηδκ άκεζδ ηςκ πνδζηχκ.ζ επζθμβή ηςκ οθζηχκ, εα έπεζ επζδνάζεζξ ζηδκ οβεία ηςκ εκμίηςκ αθθά ηαζ ζηδκ πμζυηδηα ημο αένα. Ζ πμζυηδηα ζηδ θεπημιένεζα ηαζ ζηδκ ενβαζία, απμηεθεί ααζζηυ υνβακμ πμο ζοιαάθεζ ζηδκ απμηεθεζιαηζηυηδηα ηδξ εενιμιυκςζδξ ηαζ ζηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηςκ εενιμβέθονςκ ηαζ ηςκ νίζηςκ ηδξ ζοβηέκηνςζδξ. Ζ εενιμπςνδηζηή ζηακυηδηα ηδξ ηηζνζαηήξ ηαηαζηεοήξ έπεζ ιζα ακημπή ζηδ εενιζηή άκεζδ ηαζ ηζξ ακάβηεξ ζε ηαφζζια. Ζ εθανιμβή εενιμιυκςζδξ ζηα ελςηενζηά ζημζπεία ημο ηηζνζαημφ ηεθφθμοξ απμηεθεί ααζζηυ παναηηδνζζηζηυ ηάεε εκενβεζαηά παιδθήξ ζηναηδβζηήξ. οπκέξ ακαεεςνήζεζξ ζημοξ ηηζνζαημφξ ηακμκζζιμφξ ζε ζπέζδ ιε ηζξ εθάπζζηεξ απαζηήζεζξ βζα εενιμιυκςζδ οπμβναιιίγμοκ ηδ ζδιαζία ηαζ ηα μθέθδ πμο πνμηφπημοκ απυ ηδκ επζηοπή εθανιμβή ηδξ ζε ανηεηά ανπζηεηημκζηά ζπέδζα. Ζ ζδιαζία ημο ζπεδζαζιμφ ηςκ παναεφνςκ ζε ζπέζδ ιε ηδ εενιμιυκςζδ είκαζ πμθφ ζδιακηζηή ηαζ αοηά ηα δφμ ζημζπεία ζοκδέμκηαζ άιεζα. Γεκζηά έκα ιεβάθμ ιένμξ ημο ηηζνζαημφ ηεθφθμοξ ηαθφπηεηαζ απυ πανάεονα ηαζ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ. Πθέμκ ηα ιμκά ηγάιζα ακηζηαείζηακηαζ ιε δζπθά. Δζδζηά βζα ηα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα πνδζζιμπμζμφκηαζ ιεβάθεξ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ πμο αεθηζχκμοκ ηαζ αολάκμοκ ηα δθζαηά ηένδδ. Αοηυ είκαζ ζφκδεεξ ζηα ροπνά ηαζ ήπζα ηθίιαηα ηαζ ζζπφεζ βζα υθδ ηδ δζάνηεζα ημο πνυκμο υπζ υιςξ ηαζ βζα ηα εενιά ηθίιαηα. Όιςξ, μζ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ πνμηαθμφκ πνμαθήιαηα, δεκ οπάνπεζ εενιζηή άκεζδ εκχ οπάνπεζ ακάβηδ ζε ζηζαζιυ δ μπμία επζδνά ζηδκ εζζνμή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ. Οζ θφζεζξ ζε αοηά ηα πνμαθήιαηα είκαζ δ πνήζδ πνμδβιέκδξ ηεπκμθμβίαξ ηγαιζχκ ή ιε εζδζηυ θοζζηυ ή ηεπκδηυ ζηζαζιυ, ακάθμβα ιε ηζξ ακάβηεξ ημο ηηζνίμο. Σα ηγάιζα πνμδβιέκδξ ηεπκμθμβίαξ, απμηεθμφκηαζ απυ βοαθί ή πθαζηζηυ ηα μπμία είκαζ επαθεζιιέκα ιε ιζα εονεία πμζηζθία εζδζηά επζθεβιέκςκ πνμσυκηςκ. Ζ επάθεζρδ βίκεηαζ ιε ιείβιαηα πμο ανίζημκηαζ ζε ιμνθή αηιχκ πμο ρεηάγμκηαζ ζημ γεζηυ βοαθί ή ιπμνεί κα βίκεζ ιε ηεκή επάθεζρδ ιε θεπηά ζηνχιαηα πάκς ζηδ βοάθζκδ επζθάκεζα. Ζ ιεηαηνμπή ημο βοαθζμφ, ιπμνεί κα δδιζμονβήζεζ έκα οθζηυ ιε ηζξ ηαθφηενεξ επζεοιδηέξ ζδζυηδηεξ. Ζ πμζυηδηα ημο βοαθζμφ ηαζ δ ακηίδναζή ημο ακάθμβα ηδ εέζδ πμο ανίζηεηαζ, ελεηάγμκηαζ ζε εβηαηαζηάζεζξ δμηζιχκ ζφιθςκα ιε ηζξ εεκζηέξ ηαζ ηζξ δζεεκείξ πνμδζαβναθέξ. ηδκ αβμνά οπάνπεζ ιεβάθδ πμζηζθία ζε δζπθά ηγάιζα ιε παιδθέξ εηπμιπέξ, επίζδξ οπάνπεζ πμζηζθία ζε δζπθά-ηνζπθά ηγάιζα ιε polycarbonate, ιε ζηακυηδηα δζάποζδξ θςηυξ αθθά ηαζ εενιμιμκςηζηά ηγάιζα, ήπζα εενιμιμκςηζηά ηγάιζα, «κηοιέκα» ηγάιζα ηθπ. Δπζπθέμκ οπάνπεζ ιεβάθμξ ανζειυξ ηακμκζηχκ ηαζ εζδζηχκ παναεφνςκ, ηα μπμία πνδζζιμπμζμφκ εζδζηά ηγάιζα βζα ηδ πνήζδ ημοξ ζε αζμηθζιαηζηέξ ηαημζηίεξ. Αοηά ηα εζδζηά ηγάιζα ηαθμφκηαζ ηαζ μπηζηά ζηίαζηνα, δζυηζ ιεηααάθθμοκ ηδκ ακαηθαζηζηυηδηά ημοξ ςξ ακηίδναζδ ζηδκ πνμζπίπημοζα εενιυηδηα απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία, ημ θςηζζιυ ηαζ ημκ δθεηηνζζιυ. Δπίζδξ ηα ανπζηεηημκζηά μθέθδ απυ ηδ πνήζδ ημοξ είκαζ ηενάζηζα: δθζαηή εένιακζδ ηαζ θςηζζιυξ πςνίξ πνυηθδζδ οπενεένιακζδξ ή εάιαςζδξ-ζφιθςκα ιε ημκ ηνυπμ ζπεδζαζιμφ ηδξ παεδηζηήξ δθζαηήξ ηαημζηίαξ, ηα εενιμπςνδηζηά οθζηά αθθάγμοκ ημ πνχια ημοξ ακάθμβα ιε ημ ααειυ εενιυηδηαξ πμο δέπμκηαζ. Σα νεοζηά εενιμπνςιζηά οθζηά πνδζζιμπμζμφκ γεθ ή νεοζηέξ μοζίεξ υπμο ημ ηφνζμ ζοζηαηζηυ ημοξ ακηζδνά άιεζα ζημ θοζζηυ θςηζζιυ υπςξ ηα πενζζζυηενα αζμθμβζηά πμθοιενή.

67 Σα δθεηηνμπνςιζηά οθζηά αθθάγμοκ πνχια ακηζδνχκηαξ ζημ δθεηηνζηυ πεδίμ πμο δέπμκηαζ. Ζ εενιμιυκςζδ, είκαζ απαναίηδηδ ζηα πανάεονα χζηε κα δζαηδνείηαζ δ εκένβεζα ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ. Ζ ιυκςζδ ηςκ παναεφνςκ απμηεθεί ζδιακηζηυ πανάβμκηα βζα ηα παεδηζηά δθζαηά ζπίηζα. Ανηεηά απυ ηα οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ, δεκ ιεζχκμοκ απθά ημ πμζμζηυ εενιυηδηαξ πμο πάκεηαζ απυ ημ ηγάιζ. Σα πθεμκεηηήιαηα πμο οπάνπμοκ είκαζ δ ιείςζδ ημο εμνφαμο, μ έθεβπμξ ημο εζζενπυιεκμο θοζζημφ θςηζζιμφ, δ πνμζηαζία απυ ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ αθθά ηαζ δ ζδζςηζηυηδηα/απμιυκςζδ. ηα κευδιδηα ηηίνζα, ηα εενιμιςκμιέκα ζηίαζηνα ή παηγμφνζα ακηζηαεζζημφκ ηα ζοιααηζηά ζηίαζηνα ή ημονηίκεξ, ηα μπμία δεκ είκαζ ιμκςιέκα, εθυζμκ μ πνςηανπζηυξ ζηυπμξ ηδξ ηζκδηήξ κοπηενζκήξ εενιμιυκςζδξ είκαζ δ ιείςζδ ηδξ εενιυηδηαξ πμο ιεηαθένεηαζ. Οζ ηφνζμζ πανάβμκηεξ οπμθμβζζιμφ, υηακ επζθέβμοιε ηδ κοπηενζκή εενιμιυκςζδ ηςκ οαθμζηαζίςκ είκαζ: πυζμ ηαθά εενιμιμκχκεζ ηαζ πςξ θαίκεηαζ αζζεδηζηά, πυζμ εφπνδζημ είκαζ ηαζ ακ απμεδηεφεηαζ εφημθα, πυζμξ είκαζ μ πνυκμξ γςήξ ημο ηαζ ηζ ζοκηήνδζδ απαζηεί, ηαεχξ ηαζ πμζα είκαζ ηα πζεακά πνμαθήιαηα πμο εα πνμηφρμοκ. Σα οθζηά πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ βζα ηδ κοπηενζκή εενιμιυκςζδ, ηςκ οαθμζηαζίςκ, ελανηχκηαζ απυ ημ ιένμξ πμο ανίζημκηαζ ηα πανάεονα. Σα ελςηενζηά ζηίαζηνα ηαζ ηα παηγμφνζα, πνμζηαηεφμοκ απυ ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ, ηζξ ιεβάθεξ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ. Γεκ επειααίκμοκ αζζεδηζηά ή θοζζηά ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο αθθά επζδνμφκ ζηδκ ελςηενζηή ειθάκζζδ ημο ηηζνίμο ηαεχξ εηηίεεκηαζ ζηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ ηζ έηζζ πνέπεζ κα έπμοκ ηναπζά/βενή ηαηαζηεοή. Σα πενζζζυηενα ελςηενζηά ζηίαζηνα ιπμνμφιε κα ηα πεζνζζημφιε απυ ημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ. Αοηυ απμηεθεί πθεμκέηηδια ηαεχξ δεκ πνεζάγεηαζ μ πνήζηδξ κα αβεζ έλς απυ ηδκ μζηία ημο βζα κα ακμίλεζ ή κα ηθείζεζ ηα παηγμφνζα. Σα ελςηενζηά ηάεεηα ζηίαζηνα ιε νμθά, ηαηαζηεοάγμκηαζ απυ λφθμ, αθμοιίκζμ, PVC η.α. ηάεε νμθυ ηαηαζηεοάγεηαζ ακάθμβα ιε ηα παναηηδνζζηζηά ημο ηάεε ακμίβιαημξ [30]. Οζ ιμκχζεζξ ιεηαλφ ηςκ ηγαιζχκ δεκ απαζημφκ πχνμ βφνς απυ ημ ηγάιζ ζημ εζςηενζηυ ημο ή ζημ ελςηενζηυ ημο, βζα ηδκ απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ πμο απμεδηεφεηαζ υηακ ηα ζηίαζηνα δεκ πνδζζιμπμζμφκηαζ. Σα ζηίαζηνα επδνεάγμοκ εθάπζζηα ηδκ ειθάκζζδ ημο ηηζνίμο αζζεδηζηά, υηακ αοηά είκαζ ακμζπηά. Οζ ιμκάδεξ παναεφνςκ, μζ μπμίεξ δζαεέημοκ δζπθά ηγάιζα, ιε ιζηνμζημπζηά αεκεηζηά ζηυνζα ιεηαλφ ηςκ βοάθζκςκ επζθακεζχκ είκαζ δζαεέζζια ζηδκ αβμνά. Δπζπθέμκ, οπάνπμοκ ιμκάδεξ πμο ιεηαλφ ηςκ βοάθζκςκ επζθακεζχκ οπάνπμοκ ιζηνμί ηυηημζ πμθοζηενίκδξ ςξ ιμκςηζηυ οθζηυ. Σα εζςηενζηά ζηίαζηνα ηαζ παηγμφνζα, απμηεθμφκ ηα ζοκδεέζηενα ιμκςηζηά ηςκ παναεφνςκ. Ζ αβμνά δζαεέηεζ ιεβάθδ ζοθθμβή απυ αοηά χζηε κα ηαζνζάγμοκ ιε ημκ εζςηενζηυ πχνμ. Σα εζςηενζηά βοάθζκα πακέθα ηαθήξ πμζυηδηαξ, δεκ πνεζάγμκηαζ ζοκηήνδζδ, ηαζ δζανημφκ ιζα γςή. Αοηά ηα πακέθα είκαζ δζαεέζζια ζε βοαθί, ζε άηαιπηα ιμκά ηαζ δζπθά ηγάιζα αθθά ηαζ ζε ιδ άηαιπηεξ θεπηέξ ιειανάκεξ. Έκα πνυαθδια ηςκ εζςηενζηχκ ιμκςηζηχκ οθζηχκ είκαζ δ πζεακυηδηα δζαθοβήξ ηδξ ζοβηεκηνςιέκδξ οβναζίαξ ιέζς ή βφνς απυ ημ ιμκςηζηυ οθζηυ. Σα ζδακζηά κοπηενζκά ιμκςηζηά οθζηά πνέπεζ κα έπμοκ παιδθυ ηυζημξ, ηαζ δ ηζιή ημοξ κα ζοιπενζθαιαάκεζ υθεξ ηζξ απαναίηδηεξ εκδείλεζξ ηαζ πθδνμθμνίεξ βζα ηδκ πθήνδ εβηαηάζηαζδ ημο ζοζηήιαημξ, ηαεχξ ηαζ απθέξ μδδβίεξ χζηε ηαεέκαξ κα ιπμνεί κα ηα ημπμεεηήζεζ ιυκμξ ημο. Πνέπεζ δ ηζιή ημο πανάβμκηα R κα είκαζ ιέζδ, κα έπμοκ έκα εζςηενζηυ «κεθεθχδεξ ειπυδζμ» ηαζ ηαθή πενζιεηνζηή ζηεβακυηδηα. Σα οθζηά πνέπεζ κα έπμοκ ιεβάθμ πνμζδυηζιμ γςήξ, κα ιδκ είκαζ εφθθεηηα μφηε ημλζηά. Σμ ζοκμθζηυ ζπέδζμ πνέπεζ κα επζηνέπεζ ημκ εφημθμ πεζνζζιυ, ηδκ δζαζθάθζζδ υηζ ημ ζφζηδια πμο εα πνδζζιμπμζδεεί κα ιπμνεί εφημθα κα ακμζπεεί ζε πενίπηςζδ ακάβηδξ.

68 Γεκζηά ημ πεδίμ δνάζδξ πμο αθμνά ζηδ εενιμιυκςζδ, αολάκεηαζ ςξ θεζημονβία ηςκ παναηείιεκςκ: Σδξ επζεοιίαξ ιεβζζημπμίδζδξ ηδξ αοημκμιίαξ απυ ηζξ ζοιααηζηέξ πδβέξ ηαοζίιςκ Σςκ εενιμηναζζαηχκ δζαηοιάκζεςκ ιεηαλφ εζςηενζημφ ηαζ ελςηενζημφ πενζαάθθμκημξ, θαιαάκμκηαξ οπυρδ ηδκ επζπθέμκ ιυκςζδ υηακ μζ ελςηενζηέξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ είκαζ ζμαανέξ ηαζ μζ απαζηήζεζξ ημο εζςηενζημφ ζπεδζαζιμφ είκαζ αολδιέκεξ. Σμο εηηεεεζιέκμο ηηζνζαημφ ηεθφθμοξ, δζυηζ ηα ζπίηζα πμο είκαζ εκςιέκα ιε ιεζμημζπία είκαζ πζμ ιμκςιέκα ηαζ πνμζηαηεοιέκα απυ ηζξ ηαημζηίεξ πμο δεκ εθάπημκηαζ ιε άθθεξ. Σςκ ειπμδίςκ ηδξ ημπμεεζίαξ ηαεχξ ηαζ άθθεξ ακάβηεξ βζα δθζαηή πνυζααζδ, επζθέβμκηαξ ιζηνυηενα πανάεονα ή πενζζζυηενδ εενιμιυκςζδ βζα αδζαθακή ζημζπεία. Ακ ζηζξ παναπάκς πενζπηχζεζξ, οζμεεηδεμφκ επίπεδα εενιμιυκςζδξ ορδθυηενα απυ ηζξ εθάπζζηεξ εκδείλεζξ ηςκ ηακμκζζιχκ, ιπμνεί κα απμθένμοκ ζδιακηζηά εκενβεζαηά μθέθδ ιε ζπεηζηά ιζηνυ επζπθέμκ ηυζημξ, ζημ ζοκμθζηυ ηεθάθαζμ. Ζ επζθμβή εκυξ ζοβηεηνζιέκμο ιμκςηζημφ οθζημφ, δ ποηκυηδηά ημο, ηαζ δ U- value πμο πνμηφπηεζ, δεκ απμηεθμφκ απυ ιυκα ημοξ επανηή ζημζπεία βζα κα δζααεααζχζμοκ ηδκ ηαθή θεζημονβία ημο ζοζηήιαημξ ή ηδκ απμθοβή ηεπκζηχκ νίζηςκ. ηδκ πνάλδ, δ θεζημονβζηυηδηα ημο ζοζηήιαημξ ιπμνεί κα ελαζθαθζζηεί ιε πνμζμπή ζηδ θεπημιένεζα ηαζ ζηδκ ενβαζία. Γεκζηά ζοζηήκεηαζ, μ έθεβπμξ ηδξ ακάβηδξ ηαζ ηδξ ζοκέπεζαξ ηςκ κεθεθςδχκ θναβιχκ, δ ελαζθάθζζδ επανημφξ ελαενζζιμφ ζηζξ αένζεξ ημζθυηδηεξ ηαζ ζηζξ ζηέβεξ πνμξ απμθοβή ηδξ ζοιπφηκςζδξ ηδξ οβναζίαξ, ηδξ εενιυηδηαξ ηθπ., δ θνμκηίδα ζηα ακχθθζα, ζηζξ ημθχκεξ, ζηα πεναάγζα ηαζ ζηζξ εκχζεζξ ηςκ ημίπςκ ιε ημ πάηςια ηαζ ηδκ ζηέβδ χζηε κα ιεζςεμφκ μζ εενιζηέξ βέθονεξ ηαζ ηδκ ελαζθάθζζδ ηδξ ζοκέπεζαξ ηαζ ηδξ αηεναζυηδηαξ ηςκ ιμκςηζηχκ οθζηχκ ηυζμ ακάιεζα υζμ ηαζ ιέζα ζηα ζημζπεία ημο ηηζνζαημφ ηεθφθμοξ.ζ επζθμβή ηςκ ιμκςηζηχκ οθζηχκ πνέπεζ κα βίκεηαζ ιε ιεβάθδ πνμζμπή, εα πνέπεζ κα ζέαμκηαζ ηδκ οβεία ηςκ εκμίηςκ ηαζ κα είκαζ θζθζηά πνμξ ημ πενζαάθθμκ. Θα πνέπεζ μπςζδήπμηε κα απμθεφβμκηαζ οθζηά πμο πανάπεδηακ ιε ηδ πνήζδ πθςνμθεμνακενάηςκ ή οδνμπθςνμθεμνακενάηςκ. Σα πζεακά πνμαθήιαηα πμο ιπμνεί κα πνμηφρμοκ απυ ηεπκζηά νίζηα είκαζ δ ζοβηέκηνςζδ οβναζίαξ ζε ιδ εενιαζκυιεκμοξ πχνμοξ ηαζ ζε ημζθυηδηεξ ή ηεκμφξ πχνμοξ, θυβς ηδξ ελάηιζζδξ ημο κενμφ απυ ημοξ εενιαζκυιεκμοξ πχνμοξ. Αοηυ ιπμνεί κα πνμαθεθεεί ιε ημκ ελαενζζιυ, ιε ηδ ιυκςζδ ιεηαλφ εενιαζκυιεκςκ ηαζ ιδ πχνςκ υηακ αθμνά ιδ εενιαζκυιεκμοξ πχνμοξ, εκχ βζα ηζξ ηεκέξ ημζθυηδηεξ πνμαθέπεηαζ ιε ημκ ελαενζζιυ ημοξ πνμξ ηα έλς, ιε ηδκ απυζπαζδ απυ ηδκ πδβή ηαζ ιε ηδκ πνυαθερδ ή ημκ έθεβπμ ημο ελαηιζζηζημφ θναβιμφ. Οζ εενιμβέθονεξ απμηεθμφκ έκα αηυιδ πνυαθδια ηαζ ζπδιαηίγμκηαζ βφνς απυ ηζξ πυνηεξ ηαζ ηα πανάεονα αθθά ηαζ ζηζξ εκχζεζξ ιεηαλφ ηςκ ημίπςκ, ημο παηχιαημξ ηαζ ηδξ μνμθήξ. Σμ αίηζμ πμο πνμηαθεί αοηυ ημ θαζκυιεκμ είκαζ ηεκά ζηδκ ιυκςζδ ή υηακ βίκεηαζ δ ιυκςζδ ιε ποηκά οθζηά. Αοηυ ιπμνεί κα απμθεοπεεί ιε ηδκ δζαηήνδζδ ηδξ ζοκέπεζαξ ηδξ ιυκςζδξ ηαζ ηδκ απμθοβή πνήζδξ ποηκχκ

69 οθζηχκ ζηζξ ημζθυηδηεξ. Γζα ηζξ πυνηεξ ηαζ ηα πανάεονα αοηή δ ηαηάζηαζδ απμθεφβεηαζ ιε ηδκ πνμζεήηδ ιυκςζδξ βφνς απυ αοηά αθθά ηαζ ιε ηδκ ημπμεέηδζδ πθαζζίμο ζημ αάεμξ ημο ακμίβιαημξ. Ζ θςηζά είκαζ έκα αηυιδ πνυαθδια πμο πνμηαθείηαζ απυ ηδκ οπενεένιακζδ ηςκ ηαθςδίςκ πμο πενκμφκ ιέζα απυ ηδ εενιμιυκςζδ ηαζ απμθεφβεηαζ ιε ηδκ πνήζδ ηαθςδίςκ ιεβαθφηενδξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ, ηδκ απμθοβή εφθθεηηςκ εενιμιμκςηζηχκ οθζηχκ ηαεχξ ηαζ ιε ηδκ ημπμεέηδζδ ηςκ ηαθςδίςκ πάκς απυ ηδ ιυκςζδ. Σέθμξ, δ ρφλδ ηςκ δελαιεκχκ απμηεθεί έκα αηυιδ πνυαθδια ηςκ ιμκχζεςκ πμο πνμηαθείηαζ θυβς ημο ηνφμο αένα ηαζ ηδξ παιδθήξ νμήξ εενιυηδηαξ απυ ηζξ ζςθδκχζεζξ ηδξ εενιμιυκςζδξ ηδξ ζμθίηαξ. Αοηυ παναηδνείηαζ ζηζξ ζμθίηεξ ηαζ ζε υθμοξ ημοξ ιδ εενιαζκυιεκμοξ πχνμοξ. Ο ηνυπμξ απμθοβήξ αοημφ ημο θαζκμιέκμο είκαζ δ εενιμιυκςζδ ηςκ δελαιεκχκ κενμφ αθθά ηαζ ηςκ ζςθδκχζεςκ. Δηηυξ υιςξ απυ ηδ εενιμιυκςζδ ηςκ παναεφνςκ, δ εενιμιυκςζδ ηςκ ημίπςκ είκαζ ελίζμο ζδιακηζηή. ε έκα πχνμ πμο εενιαίκεηαζ έπεζ ηδκ ηάζδ κα αηηζκμαμθεί πνμξ ημκ ροπνυηενμ πχνμ πμο ημκ πενζαάθθεζ εενιυηδηα, δ μπμία δζαθεφβεζ απυ ηζξ αηέθεζεξ ζηδκ ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο ηαζ μζ μπμίεξ εα πνέπεζ κα ακηζιεηςπίγμκηαζ ιε ηδκ ηαηάθθδθδ ιυκςζδ ακάθμβα ηδκ πενίπηςζδ. ε αοηή ηδκ πενίπηςζδ εα πνέπεζ κα ιδκ ειπμδίγεηαζ μ επανηήξ αενζζιυξ ηδξ ηαημζηίαξ ηαζ κα ιπμνεί κα ακακεχκεηαζ ζοζηδιαηζηά ηαζ ακειπυδζζηα πνμξ υθμοξ ημοξ πχνμοξ ηδξ ηαημζηίαξ. Ζ ζςζηή εενιμιυκςζδ, ζε ζοκδοαζιυ ιε έκα ζηακμπμζδηζηυ ζφζηδια ηθζιαηζζιμφ, ελαζθαθίγμοκ ηδκ άκεηδ δζαιμκή ηςκ ηαημίηςκ ιέζα ζηδκ ηαημζηία. Σμ πεζιχκα, εα ελαζθαθίγεηαζ δ πνμζηαζία ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ απυ ημ ηνφμ ηαζ ημ ηαθμηαίνζ απυ ηδκ οπεναμθζηή γέζηδ. Δπζπθέμκ, δ ζςζηή εενιμιυκςζδ ελαζθαθίγεζ μζημκμιία ζηδκ ανπζηή δαπάκδ ηδξ εβηαηάζηαζδξ αθθά ηαζ ζηζξ δαπάκεξ θεζημονβίαξ ηδξ εένιακζδξ, ιεζχκμκηαξ ηζξ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ ιεηαλφ ηςκ ελςηενζηχκ ηαζ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ. οιαάθθεζ αηυια ζηδκ ελμζημκυιδζδ πνδιάηςκ απυ ηα έλμδα ζοκηήνδζδξ, αολάκμκηαξ ημ πνμζδυηζιμ γςήξ ηδξ ηαημζηίαξ ηαζ πνμζηαηεφμκηάξ ηδκ απυ ηζξ θεμνέξ ηαζ ηζξ αθάαεξ. ε ένεοκεξ πμο έπμοκ πναβιαημπμζδεεί ζπεηζηά ιε ηδ εενιμιυκςζδ ηςκ ηαημζηζχκ ηαζ ηαηά πυζμ είκαζ ζςζηά εθανιμζιέκεξ ζε αοηυ, ακ αολδεεί ημ ανπζηυ ηυζημξ ηαηαζηεοήξ ημο ηηζνίμο βζα επζπθέμκ εενιμιυκςζδ ηαηά 2% ιε 5% ηυηε δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ πμο εα πνμηφρεζ εα ιεζχκεζ ημ ηυζημξ εκένβεζαξ βζα εένιακζδ ηαηά 50%.Τπάνπμοκ ηέζζενζξ ααζζημί ηφπμζ εενιμιυκςζδξ δ εζςηενζηή, δ ελςηενζηή, δ εενιμιυκςζδ ιε πνήζδ εζδζηχκ ημφαθςκ αθθά ηαζ δ εενιμιυκςζδ ημο πονήκα ιεηαλφ δφμ ημίπςκ. Σα πθεμκεηηήιαηα απυ ηδκ εζςηενζηή εενιμιυκςζδ είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ είκαζ μζημκμιζηυηενδ ιέεμδμξ ζε ζπέζδ ιε ηδκ ελςηενζηή εενιμιυκςζδ, δ ηαηαζηεοή ηδξ βίκεηαζ ζε ζφκημιμ ζπεηζηά πνμκζηυ δζάζηδια, είκαζ απθή δ ηαηαζηεοή, μ πχνμξ εενιαίκεηαζ ζφκημια, δεκ πνεζάγεηαζ ζδζαίηενδ πνμζηαζία ηδξ ιυκςζδξ απυ ηζξ ελςηενζηέξ επζδνάζεζξ ηαζ δ ηαηαζηεοή βίκεηαζ ακελάνηδηα απυ ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ. Όιςξ αοηή δ ιέεμδμξ ειθακίγεζ ηαζ ηάπμζα ιεζμκεηηήιαηα, αοηά είκαζ μ πενζμνζζιυξ ημο εζςηενζημφ πχνμο, δζυηζ μ πχνμξ πανά ημ βεβμκυξ υηζ εενιαίκεηαζ βνήβμνα, ρφπεηαζ ακηίζημζπα βνήβμνα, ηαζ ιέκεζ ακεηιεηάθθεοηδ δ εενιμπςνδηζηυηδηα ημο ελςηενζημφ ημίπμο. Δπίζδξ αοηή δ ιέεμδμξ δεκ θφκεζ ημ πνυαθδια ηςκ εενιμβέθονςκ, ηα δμιζηά ζημζπεία ηζκδοκεφμοκ απυ ηζξ ζοζημθέξ ηαζ ηζξ δζαζημθέξ πμο πνμηαθμφκ μζ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ ιε άιεζδ επίπηςζδ, ηδκ πνυηθδζδ νδβιαηχζεςκ ηαζ ηδκ εζζνμή ανυπζκμο κενμφ. Σέθμξ, δ εζςηενζηή ιυκςζδ δδιζμονβεί άθθμ έκα πνυαθδια ζπεηζηά ιε ηδκ ηαηημπμίδζδ ηςκ δθεηηνμθμβζηχκ εβηαηαζηάζεςκ.

70 Όζμκ αθμνά ζηδκ ελςηενζηή εενιμιυκςζδ, ημ ιμκςηζηυ ημπμεεηείηαζ ζημ ελςηενζηυ ιένμξ ημο ημίπμο, ηα πθεμκεηηήιαηα αοημφ ημο ηνυπμο ιυκςζδξ είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ μ πχνμξ έπεζ ηδκ ζηακυηδηα δζαηήνδζδξ ηδξ εένιακζδξ αθυημο δζαημπεί δ θεζημονβία ηδξ εένιακζδξ ηζ αοηυ μθείθεηαζ ζηδ εενιμπςνδηζηυηδηα ηςκ ημίπςκ. Οζ κυηζμζ πχνμζ ηςκ ηηζνίςκ δζαηδνμφκ ηδ εενιυηδηα ημο δθζαημφ ηένδμοξ πμο απμεδηεφεηαζ ζημοξ ιεβάθμο αάνμοξ εζςηενζημφξ ημίπμοξ. Δπίζδξ, δεκ ιεζχκεηαζ μ ςθέθζιμξ ηαημζηήζζιμξ πχνμξ, μζ ελςηενζηέξ επζθάκεζεξ ηςκ ημίπςκ πνμζηαηεφμκηαζ απυ ηζξ ζοζημθέξ ηαζ ηζξ δζαζημθέξ, ελαζθαθίγεηαζ δ ηάθορδ ηςκ εενιμβέθονςκ ζηα δμηάνζα, ζηζξ ημθυκεξ ηαζ ζηζξ πθάηεξ ζηονμδέιαημξ. Σέθμξ, δεκ ειπμδίγεηαζ δ μιαθή θεζημονβία ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηαηαζηεοήξ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμιυκςζδξ. Σα ιεζμκεηηήιαηα αοηήξ ηδξ ιεευδμο είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ είκαζ αηνζαή ζε ζπέζδ ιε ηδκ εενιμιυκςζδ ηδξ εζςηενζηήξ πθεονάξ ημο ημίπμο, δ εθανιμβή ηδξ ελςηενζηήξ εενιμιυκςζδξ δεκ είκαζ εφημθδ ζηδκ πενίπηςζδ πμο μζ ημίπμζ δζαεέημοκ πμθθέξ ανπζηεηημκζηέξ πνμελμπέξ αθθά ηζ υηακ μζ ελςηενζηέξ υρεζξ ηςκ ηηζνίςκ ειθακίγμοκ έκημκδ ιμνθμθμβία. Δπζπθέμκ, απαζηείηαζ εζδζηή πνμζηαζία ηςκ οθζηχκ ηαζ ηςκ ζηνχζεςκ απυ ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ. ηδ εενιμιυκςζδ ιε ηδ πνήζδ εζδζηχκ ημφαθςκ, μ ημίπμξ πηίγεηαζ ιε εζδζηά εενιμιμκςηζηά ημφαθα πμο ιε ημ ζπήια, ηζξ δζαζηάζεζξ, ημκ ηνυπμ ηαηαζηεοήξ ημοξ ηθπ. εα πνέπεζ κα ελαζθαθίγμοκ ηζιέξ βζα ημκ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ ζηα πθαίζζα πμο επζαάθθεζ μ ηακμκζζιυξ εενιμιυκςζδξ. Ακ πνεζαζηεί κα αολδεεί αοηυξ μ ζοκηεθεζηήξ, πνμζηίεεηαζ ιμκςηζηυ οθζηυ πμο ιπμνεί κα είκαζ εκζςιαηςιέκμ ζημ εενιμιμκςηζηυ ημφαθμ. Πανά ημ βεβμκυξ υηζ μ ζοβηεηνζιέκμξ ηνυπμξ εενιμιυκςζδξ πανμοζζάγεζ ανηεηά πθεμκεηηήιαηα, αοηυ εα βίκεζ εθυζμκ ελαζθαθζζηεί δ ζςζηή ηαηαζηεοή ηςκ επζπνζζιάηςκ ιε ηδκ ηαηάθθδθδ ζηεκυηδηα, χζηε ζηδ ιάγα ηςκ εενιμιμκςηζηχκ ημφαθςκ, κα ιδκ εζζένπεηαζ οβναζία. ηδ εενιμιυκςζδ ημο πονήκα ιεηαλφ δφμ ημίπςκ, ημ ιμκςηζηυ οθζηυ ημπμεεηείηαζ ακάιεζα ζε δφμ δνμιζημφξ ημίπμοξ, έηζζ επζηοβπάκεηαζ εενιμιυκςζδ αθθά είκαζ άβκςζημ ηαηά πυζμ οπάνπεζ πνμζηαζία απυ ηδ ζηαηζηή ακημπή ημο ζοζηήιαημξ ζημκ ακηζζεζζιζηυ ηακμκζζιυ. Αοηή δ ηεπκζηή ιπμνεί κα αεθηζςεεί αηυιδ ηζ ακ ζπδιαηζζεμφκ εενιμβέθονεξ απυ ηδκ ηαηαζηεοή ηςκ ζεκάγ. Οζ ζδζυηδηεξ ηςκ ιμκςηζηχκ οθζηχκ είκαζ, μ ζοκηεθεζηήξ ακηίζηαζδξ ζηδ δζάποζδ οδναηιχκ, δ ιδπακζηή ημοξ ακημπή, δ ζηαεενυηδηα ζηζξ δζαζηάζεζξ, δ ακηίζηαζδ ζηδ θςηζά ηαζ ημ εζδζηυ αάνμξ [7]. Όζμκ αθμνά ζημ ζοκηεθεζηή ακηίζηαζδξ ζηδ δζάποζδ οδναηιχκ, ηα εενιμιμκςηζηά οθζηά πνέπεζ κα ιέκμοκ ζηεβκά, ηάηζ πμο επζηοβπάκεηαζ ακάθμβα ιε ημ ααειυ ακηίζηαζδξ ημο ηάεε οθζημφ ζηδκ δζάποζδ ηςκ οδναηιχκ, μ μπμίμξ ηαεμνίγεηαζ απυ ημ ζοκηεθεζηή ακηίζηαζδξ ζηδ δζάποζδ οδναηιχκ μ. Αοηυξ μ ζοκηεθεζηήξ ιαξ δίκεζ πθδνμθμνίεξ ζπεηζηά ιε ηδκ ακηίζηαζδ ζηδ δζάποζδ εκυξ ζηνχιαημξ ημο οθζημφ ζε ζπέζδ ιε ημ ζηνχια αένα ίζμο πάπμοξ. Όζμ ιεβαθφηενμξ είκαζ μ ζοκηεθεζηήξ ηυζμ ημ ηαθφηενμ δζυηζ υζμ ιζηνυηενμξ είκαζ ηυζμ πζμ εοαίζεδημ είκαζ ημ οθζηυ ζηδκ οβναζία. Σέθμξ μ ζοκηεθεζηήξ αοηυξ είκαζ έκα ζπεηζηυ ηαζ αδζάζηαημ ιέβεεμξ. Έκα ζφζηδια εενιμιυκςζδξ πμο εα ηαηαζηεοαζηεί, πνεζάγεηαζ επανηή ιδπακζηή ακημπή. Σα οθζηά πμο δζαεέημοκ ιεβάθδ ιδπακζηή ακημπή, πνδζζιμπμζμφκηαζ ςξ αοημθενυιεκα, εκχ αοηά ιε ιζηνυηενδ ιδπακζηή ακημπή ιπμνμφκ κα ιπμοκ ζε θένμκ πθέβια, ηζ αοηά ιε αηυια ιζηνυηενδ πνδζζιμπμζμφκηαζ ςξ οθζηά πθήνςζδξ. Ζ ακημπή υπςξ ηαζ δ ζοιπίεζδ είκαζ πμθφ ζδιακηζηέξ ζηδ εενιμιυκςζδ ηςκ δαπέδςκ. ε πμθθέξ πενζπηχζεζξ, είκαζ ακαβηαία δ βκχζδ ηςκ εκδζάιεζςκ παναιμνθχζεςκ ιέπνζ ηδ εναφζδ απυ ιενζηέξ θμνηίζεζξ πμο πνμηαθμφκ ηαηαπμκήζεζξ ζε θένμκηα ζημζπεία ή επεκδφζεζξ. Δπίζδξ ηάπμζεξ θμνέξ

71 πνεζάγμκηαζ πθδνμθμνίεξ βζα ηδκ ακημπή ηςκ οθζηχκ ζε ηάιρδ ή εθεθηοζιυ. Αοηή δ βκχζδ είκαζ απαναίηδηδ ζηζξ εζςηενζηέξ εενιμιμκχζεζξ μνυθςκ πμο δζαεέημοκ ιεβάθα ακμίβιαηα αθθά ηαζ ζε αοημθενυιεκεξ ηαηαζηεοέξ πμο ηαηαπμκμφκηαζ απυ ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ [31]. Ζ ζηαεενυηδηα ηςκ δζαζηάζεςκ ηςκ εενιμιμκςηζηχκ πθαηχκ πμο ηαηαζηεοάγμκηαζ ιε εενιζηέξ δζενβαζίεξ έπμοκ ηδκ ζηακυηδηα δζαθμνμπμίδζήξ ημοξ ζηδ θάζδ ηδξ ρφλδξ πμο υιςξ έπεζ ςξ απμηέθεζια ηδκ επζδείκςζδ ηδξ ηαηάζηαζήξ ημοξ θυβς ηδξ βήνακζδξ. Αοηυ απμθεφβεηαζ ιε ηεπκζηή έκακηζ ζηδ βήνακζδ ηαηά ηδκ παναβςβζηή δζαδζηαζία βζα κα ζηαεενμπμζδεμφκ μζ δζαζηάζεζξ. ηδκ πενίπηςζδ πμο οπάνπμοκ ιεβάθεξ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ οπάνπεζ βναιιζηή ζοννίηκςζδ ζε υθα ηα ζηενεά ιμκςηζηά οθζηά. Κάπμζα ιμκςηζηά οθζηά δζαεέημοκ ορδθυ ζοκηεθεζηή δζαζημθήξ πμο εα πνέπεζ μ ηαηαζηεοαζηήξ κα ημ θάαεζ οπυρδ ηαηά ηδκ ημπμεέηδζδ. Δίκαζ ελίζμο ζδιακηζηυ κα βίκεηαζ έθεβπμξ ζηζξ ακμπέξ ηςκ δζαζηάζεςκ αθθά ηαζ ζηδκ ζοιπενζθμνά ημοξ. ηζξ ιένεξ ιαξ πνμηζιάηαζ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ εενιμιμκςηζηά οθζηά ηα μπμία δεκ είκαζ εφθθεηηα, πανά ημ αολδιέκμ ηυζημξ ημοξ. Ζ ζοιπενζθμνά ημοξ ζηδ θςηζά έπεζ άιεζεξ μζημκμιζηέξ επζπηχζεζξ. Σδκ ηαθφηενδ ζοιπενζθμνά ζηδ θςηζά, έπμοκ ηα ζκχδδ οθζηά, μ πενθίηδξ ηαζ ημ αθνχδεξ βοαθί. Σμ εζδζηυ αάνμξ ηςκ εενιμιμκςηζηχκ οθζηχκ, απμηεθεί ααζζηή ημοξ ζδζυηδηα δζυηζ αηυιδ ηαζ ημ εθαθνφηενμ οθζηυ ιπμνεί κα έπεζ πεζνυηενεξ εενιμιμκςηζηέξ ζδζυηδηεξ απυ ηάπμζμ αανφηενμ ηαεχξ αοηυ έπεζ ποηκυηενεξ ηορέθεξ. Σα οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηδ ιυκςζδ ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ηαημζηζχκ πνέπεζ κα είκαζ μζημθμβζηά. Σα παναηηδνζζηζηά πμο πνέπεζ κα έπεζ έκα οθζηυ βζα κα ηαθείηαζ μζημθμβζηυ είκαζ κα είκαζ ακαηοηθχζζιμ, κα ιδκ ηαηακαθίζηεζ ιεβάθα πμζά εκένβεζαξ ηαηά ηδκ πανάβςβή ημο, κα είκαζ θζθζηυ πνμξ ημ πενζαάθθμκ, ηαζ κα ιδκ πενζέπεζ ημλζημφξ/ηανηζκμβυκμοξ νφπμοξ, επζηίκδοκμοξ βζα ηδκ οβεία ηςκ ακενχπςκ. Σα ααζζηά εενιμιμκςηζηά οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαηά ηδ ιυκςζδ ηςκ ηαημζηζχκ είκαζ δ ελδθαζιέκδ πμθοζηενίκδ, δ πμθομονεεάκδ, μ οαθμαάιααηαξ, μ πεηνμαάιααηαξ, μ πενθίηδξ, ημ Heraklith ηαζ μ δζμβηςιέκμξ θεθθυξ. Ζ ελδθαζιέκδ πμθοζηενίκδ πνμένπεηαζ απυ οδνμβμκάκεναηεξ, ιζα ιδ ακακεχζζιδ πδβήξ εκένβεζαξ, υπμο ηαηακαθχκεηαζ ιεβάθδ πμζυηδηα εκένβεζαξ ηαηά ηδκ παναβςβή ηδξ, δ μπμία ηοιαίκεηαζ απυ kwh/m3, ιμθφκεζ ημ πενζαάθθμκ ηαεχξ εηθφμκηαζ ημλζηά πηδηζηά αένζα ζημ πενζαάθθμκ υπςξ πθςνμθεμνάκεναηεξ, πεκηάκζμ η.α., δεκ είκαζ ακαηοηθχζζιμ ημ οθζηυ ηαζ έπεζ επζπηχζεζξ ζηδκ οβεία ημο ακενχπμο ηαεχξ πανάβεηαζ ζηονέκζμ. Σέθμξ, δδιζμονβεί ζζπονά δθεηηνμζηαηζηά πεδία ηαζ ημ ηηίνζμ δεκ έπεζ ηαιία δοκαηυηδηα δζαπκμήξ. Ζ πμθομονεεάκδ, δεκ πανάβεηαζ απυ οθζηά ακακεχζζιςκ πδβχκ εκένβεζαξ, ηαηά ηδκ παναβςβή ηδξ ηαηακαθχκμκηαζ kwh/m 3, δεκ ακαηοηθχκεηαζ, ημ ηηίνζμ δεκ έπεζ δοκαηυηδηα δζαπκμήξ, εηθφεζ ηαηά ηδ πνήζδ ηδξ οδνμπθςνμθεμνάκεναηεξ, ίζμ-ηοακάηεξ πμο απεθεοεενχκμοκ ζημ πενζαάθθμκ αιίκεξ άηνςξ επζηίκδοκεξ βζα ημκ άκενςπμ, ζε πενίπηςζδ πονηαβζάξ πανάβεηαζ ηοάκζμ ημ μπμίμ είκαζ ζδζαζηένςξ ημλζηυ. Ο οαθμαάιααηαξ ηαζ μ πεηνμαάιααηαξ, ακ ηαζ είκαζ ιδ ακακεχζζια, πνμένπμκηαζ απυ οθζηά πμο οπάνπμοκ ζε αθεμκία ζηδ θφζδ. Καηά ηδκ παναβςβή ημοξ ηαηακαθχκμοκ kwh/m 3, δ ηφνζα ιυθοκζδ πμο πνμηαθμφκ είκαζ ηαηά ηδκ παναβςβή, δ έηθοζδ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα. Όζμκ αθμνά ζηδκ οβεία ημο ακενχπμο απμηεθεί έκα απυ ηα ηανηζκμβυκα οθζηά ηαζ είκαζ ηαθυ κα απμθεφβεηαζ δ πνήζδ ημο. Ο πενθίηδξ, είκαζ πνμσυκ δθαζζηεζαηήξ πνμέθεοζδξ, απμηεθείηαζ απυ ιδ ακακεχζζιεξ πδβέξ πμο υιςξ ανίζηεηαζ ζε αθεμκία ζηδ θφζδ, ιπμνεί κα

72 ακαηοηθςεεί ηαηά έκα ιένμξ ηαζ δεκ εηθφεζ ημλζηά αένζα ηυζμ ηαηά ηδκ παναβςβή ημο υζμ ηαζ ζε πενίπηςζδ πονηαβζάξ. Δίκαζ έκα ηαθυ εενιμιμκςηζηυ οθζηυ ηαζ ηαηά ηδκ παναβςβή ημο ηαηακαθχκεζ 230 kwh/m 3 εκένβεζα. To Heraklith, απμηεθεί έκα απμδεηηυ μζημθμβζηά πνμσυκ, είκαζ ακακεχζζιμ υζμκ αθμνά ζημ λοθυιαθθμ ηαζ θζβυηενμ υζμκ αθμνά ζημκ ιαβκδζίηδ, ηαηά ηδκ παναβςβή ημο απαζηεί θζβυηενδ εκένβεζα ζε ζπέζδ ιε ηα άθθα ιμκςηζηά οθζηά. Έκα άθθμ παναηηδνζζηζηυ ημο είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ ιπμνεί κα ακαηοηθςεεί εφημθα, δεκ είκαζ εφθθεηημ, δεκ εηθφεζ ημλζηέξ μοζίεξ ηαζ δεκ πνμηαθεί πνμαθήιαηα ζηδκ οβεία ημο ακενχπμο. Όιςξ πανμοζζάγεζ ιζηνή δθεηηνζηή αβςβζιυηδηα θυβς ημο ηζζιέκημο ηαζ είκαζ ακαβηαία δ ζςζηή βείςζδ ημο μπθζζιέκμο ζηονμδέιαημξ. Πανά ημ βεβμκυξ υηζ ζηδκ Δονχπδ οπάνπμοκ ηνία είδδ ηέημζςκ οθζηχκ υπςξ ημ Heraklith, ημ Eco-lith ηαζ ημ Fibralith, ζηδκ Δθθάδα οπάνπεζ ιυκμ ημ Heraklith. Σέθμξ, μ δζμβηςιέκμξ θεθθυξ, απμηεθείηαζ απυ ακακεχζζιεξ πδβέξ, είκαζ πθήνςξ ακαηοηθχζζιμ οθζηυ, δ εκένβεζα πμο ηαηακαθχκεζ ηαηά ηδκ πανάβςβή ημο είκαζ πμθφ παιδθή 80 kwh/m 3 ιε 90 kwh/m 3, είκαζ απυθοηα θζθζηυ ηαζ οβζεζκυ, εθυζμκ μζ ηαηαζηεοάζηνζεξ εηαζνίεξ δεκ πνδζζιμπμζμφκ ζοκεεηζηέξ ηυθθεξ. Σμ ηφνζμ ιεζμκέηηδιά ημο είκαζ ημ ηυζημξ ημο ημ μπμίμ είκαζ ανηεηά ορδθυ ηαεχξ ζηδκ Δθθάδα δεκ οπάνπμοκ θοηείεξ ηέημζςκ θοηχκ ηζ έηζζ δ Δονχπδ πνμιδεεφεηαζ αοηυ ημ οθζηυ απυ ηδκ Πμνημβαθία, δ μπμία είκαζ δ ηφνζα παναβςβυξ Quercusαεθακζδζχκ. ηζξ πενζζζυηενεξ Δονςπασηέξ πχνεξ ζηδκ αβμνά οπάνπμοκ ανηεηά μζημθμβζηά ιμκςηζηά οθζηά ηα μπμία δεκ ανίζημκηαζ αηυια ζηδ πχνα ιαξ, μφηε πανάβμκηαζ πανά ημ βεβμκυξ υηζ ζηδκ Δθθάδα οπάνπεζ ημ θζκάνζ, ημ ααιαάηζ ηαζ μ άνβζθμξ. Αοηά είκαζ ημ θζκανυιαθθμ, ημ νμθθυ απυ ίκεξ ημημθμίκζηα, δ ηγίαα ζε θφθθα ηαζ θςνίδεξ, μ δζμβηςιέκμξ άνβζθμξ ηαζ ημ ιμκςηζηυ οθζηυ απυ ηα οπμθείιιαηα ημο ααιααηζμφ. Ακηίεεηα ζηδ πχνα ιαξ ζοκεπίγεηαζ δ πνήζδ οθζηχκ πθμφζζςκ ζε αιίακημ ηαζ θμνιαθδεφδδ ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή ηηζνίςκ, πανά ημ βεβμκυξ υηζ έπεζ απαβμνεοεεί δ πνήζδ ημοξ. Όζμκ αθμνά ζηδ θεζημονβία ημο ηηζνίμο ςξ ζοθθέηηδξ ηαζ απμεήηδ ρφλδξ, θυβς ηδξ ακηίζηνμθδξ ηαηάζηαζδξ πμο ζζπφεζ ζηζξ εενιμηναζίεξ ημ ηαθμηαίνζ, ζε ακηίεεζδ ιε ημ πεζιχκα, μζ εενιμηναζίεξ δζαηδνμφκηαζ ζε ορδθυηενα επίπεδα ζημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ ηζ έηζζ ημ ηηίνζμ απμννμθά ιεβαθφηενα πμζά δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ δδιζμονβχκηαξ ζοκεήηεξ οπενεένιακζδξ ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ. Γζ' αοηυ ημ θυβμ πνέπεζ κα θδθεμφκ ιέηνα βζα ηδκ απμθοβή ηςκ επζαανφκζεςκ ημο ηηζνίμο ηαζ ηδ θεζημονβία ημο ςξ θοζζημφ ζοθθέηηδ δνμζζζιμφ ιε ηδκ πνμζηαζία ημο ηηζνίμο απυ ημκ ήθζμ ιε ηδ ζηίαζδ ηςκ ακμζβιάηςκ, απμηθείμκηαξ ηδκ ακεπζεφιδηδ δθζαηή εκένβεζα ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο, ιε ηδκ ελαζθάθζζδ ζηακήξ πμζυηδηαξ θοζζημφ δνμζζζιμφ,ηονίςξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ, ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ, χζηε κα απμιαηνφκεηαζ ημ επζπθέμκ εενιζηυ θμνηίμ, πμο απμννμθάηαζ απυ ηα οθζηά ηαηαζηεοήξ ηδ ιένα. Με ηδκ ελαζθάθζζδ εενιζηήξ αδνάκεζαξ ζηδκ ηαηαζηεοή ηαζ ιε ηδ πνήζδ οθζηχκ ορδθήξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ. Δπίζδξ, ιε ηδκ ααθή ηςκ ελςηενζηχκ επζθακεζχκ ιε ακμζπηά πνχιαηα, χζηε κα ιεζχκεηαζ δ απμννμθμφιεκδ εενιυηδηα ηαζ ηέθμξ ιε ηδκ θοζζηή ρφλδ ιέζς ηδξ ελάηιζζδξ υηακ ημ ηθίια είκαζ γεζηυ ηαζ λδνυ.

73 3.11 Ζθζμπνμζηαζία Σμ ηαθμηαίνζ μζ ελςηενζηέξ εενιμηναζίεξ είκαζ ορδθέξ ηαζ δ δθζαηή αηηζκμαμθία έκημκδ, ιε απμηέθεζια ημ ηηίνζμ κα απμννμθά εενιυηδηα, πμθφ πενζζζυηενδ ιάθζζηα υηακ είκαζ εηηεεεζιέκμ ζημκ ήθζμ, ιε άιεζεξ επζπηχζεζξ ζημ εζςηενζηυ ημο (ηίκδοκμξ οπενεένιακζδξ). Γζα ηα εθθδκζηά ηθζιαηζηά δεδμιέκα, μ ζηζαζιυξ ημο ηηζνίμο, ζδζαίηενα ηςκ ακμζβιάηςκ ημο, είκαζ ακαβηαίμξ βζα ημοξ ιήκεξ Ημφκζμ, Ημφθζμ, Αφβμοζημ, εκχ βζα ημοξ ιήκεξ Μάζμ, επηέιανζμ ηαζ Οηηχανζμ είκαζ επζεοιδηυξ ηαηά ηακυκα ηζξ ιεζδιανζκέξ χνεξ. Καηά ζοκέπεζα, ηα ζοζηήιαηα ζηίαζδξ πνέπεζ κα πανέπμοκ απμηεθεζιαηζηή πνμζηαζία απυ ημκ ήθζμ ημ ηαθμηαίνζ, πςνίξ υιςξ κα πανειπμδίγμοκ ημκ δθζαζιυ ημο ηηζνίμο ημ πεζιχκα ή κα πενζμνίγμοκ ημκ θοζζηυ ημο θςηζζιυ Ο ζηζαζιυξ ημο ηηζνίμο ηαζ ηςκ ακμζβιάηςκ Ο ζηζαζιυξ μθυηθδνμο ημο ηηζνίμο ιπμνεί κα επζηεοπεεί οπυ ηδκ πνμτπυεεζδ υηζ πνυηεζηαζ βζα παιδθυ ηηίνζμ- ιε ηδκ ημπμεέηδζδ θοθθμαυθςκ δέκηνςκ ηαζ αθάζηδζδξ ζε εέζεζξ ηαηάθθδθεξ (πήια ), έηζζ χζηε κα δζαηυπηεηαζ μ δθζαζιυξ ημοξ ηαθμηαζνζκμφξ ιήκεξ. Πανάθθδθα δ αθάζηδζδ, απμννμθχκηαξ εενιυηδηα, ιεζχκεζ ηδκ ελςηενζηή εενιμηναζία. Ζ ζηίαζδ ηςκ ακμζβιάηςκ επζαάθθεηαζ κα είκαζ ζηδκ ελςηενζηή πθεονά ημο οαθμζηαζίμο, πνμηεζιέκμο κα απμθεοπεεί δ δζείζδοζδ ημο ήθζμο ηαζ δ ζοκεπαβυιεκδ οπενεένιακζδ ημο πχνμο. Ζ πνμζηαζία ιε ζηίαζηνα ζημ εζςηενζηυ ηςκ οαθμζηαζίςκ (π.π. ημονηίκεξ, πενζίδεξ) ή ακάιεζα ζημοξ οαθμπίκαηεξ (π.π. πενζίδεξ) πνμζθένεζ ιεκ ιείςζδ ηδξ εάιαςζδξ απυ ημ έκημκμ δθζαηυ θςξ, δεκ απαθθάζζεζ υιςξ ημ πχνμ απυ ηδκ οπενεένιακζδ. Ζ δθζμπνμζηαζία ηςκ ακμζβιάηςκ ηαζ δ επζθμβή ημο ηαηάθθδθμο ζοζηήιαημξ ζηίαζδξ, ζε ιμνθή, ιέβεεμξ ηαζ εέζδ, είκαζ ζοκάνηδζδ ημο πνμζακαημθζζιμφ ηδξ υρδξ.

74 πήια ηίαζδ ιε δέκηνα. Σμ φρμξ ημο δέκηνμο ηαζ δ εννζιέκδ ζηζά ημο Σα ααζζηά ηνζηήνζα βζα ηδκ επζθμβή ημο ηαηαθθδθυηενμο ζοζηήιαημξ δθζμπνμζηαζίαξ ηςκ ακμζβιάηςκ είκαζ: μ πνμζακαημθζζιυξ ηδξ υρδξ, δ πνήζδ ημο πχνμο (ηαημζηία, ζπμθείμ, ενβαζζαηυξ πχνμξ), δ ιμνθή ηςκ ακμζβιάηςκ - ακμίβιαηα ζοκεπυιεκα ή δζαημπηυιεκα απυ ημίπμοξ, δ αζζεδηζηή ημο ηηζνίμο, μ πανάβςκ μζημκμιία, ςξ ανπζηή επέκδοζδ ηαζ ςξ ηυζημξ θεζημονβίαξ ημο ηηζνίμο. ε ζπέζδ ιε ημκ πνμζακαημθζζιυ, απυ ιεθέηεξ έπεζ πνμηφρεζ υηζ: α) βζα ημ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ, ηα πζμ ηαηάθθδθα ζημζπεία ζηίαζδξ είκαζ ηα μνζγυκηζα, ζηαεενά ή ηζκδηά, θυβς ηδξ ορδθήξ ηνμπζάξ ημο ήθζμο ημοξ ιήκεξ Ημφκζμ, Ημφθζμ, Αφβμοζημ (πήια ). Σμ ηνίζζιμ ζδιείμ είκαζ ημ πθάημξ ηδξ πνμελμπήξ -πνμαυθμο ή πενζίδςκ- απυ ημ ηηίνζμ, έηζζ χζηε ημ ιεκ ηαθμηαίνζ κα δζαζθαθίγεηαζ πθήνδξ ζηζαζιυξ ηςκ ακμζβιάηςκ, εκχ ημ πεζιχκα, ακηίζηνμθα, κα επζηνέπεηαζ δ δζείζδοζδ ημο ήθζμο ιέζα ζημ πχνμ.

75 Όρδ Σμιή Μάζηα ζηζαζιμφ πήια Μμνθέξ μνζγυκηζςκ ζηζάζηνςκ ζηαεενχκ ή ηζκδηχκ βζα κυηζα υρδ α) βζα ημκ ακαημθζηυ ηαζ δοηζηυ πνμζακαημθζζιυ, δ ζηίαζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ιε ηαηαηυνοθεξ πενζίδεξ, ηάεεηεξ ζηδκ υρδ ή οπυ ηθίζδ, είκαζ πζμ απμηεθεζιαηζηή, βζαηί μ ήθζμξ ανίζηεηαζ παιδθά, ημκηά ζημκ μνίγμκηα (πήια ).

76 Όρδ Σμιή Μάζηα ζηζαζιμφ πήια Μμνθέξ πενζίδςκ βζα ακαημθζηή ηαζ δοηζηή υρδ β) βζα πνμζακαημθζζιυ κμηζακαημθζηυ ηαζ κμηζμδοηζηυ, ηα δθζμπνμζηαηεοηζηά ζημζπεία, βζα κα είκαζ απμηεθεζιαηζηά, πνέπεζ κα είκαζ ζοκδοαζιυξ μνζγυκηζςκ ηαζ ηαηαηυνοθςκ πενζίδςκ, οπυ ιμνθή εζπάναξ (πήια ). Ζ δζάηαλδ αοηή ηςκ πενζίδςκ ηαεμνίγεηαζ απυ ημ φρμξ ηαζ ημ αγζιμφεζμ ημο ήθζμο, βζα ημοξ ιήκεξ ημο ηαθμηαζνζμφ.

77 Όρδ Σμιή Μάζηα ζηζαζιμφ πήια Μμνθέξ πενζίδςκ βζα κμηζακαημθζηή ηαζ κμηζμδοηζηή υρδ Ζ δθζμπνμζηαζία ιε εζςηενζηά ζηίαζηνα ή πενζίδεξ, ημπμεεηδιέκεξ ακάιεζα ζημοξ οαθμπίκαηεξ, δεκ εκδείηκοηαζ βζαηί δεκ απαθθάζζεζ ημκ εζςηενζηυ πχνμ απυ ημκ ηίκδοκμ οπενεένιακζδξ, πανυθμ πμο ιεζχκεζ ηδ εάιαςζδ απυ ημ έκημκμ δθζαηυ θςξ. Δπίζδξ, πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ μ εβηθςαζζιυξ ημο εενιμφ αένα ηάης απυ ηα ζηίαζηνα, υπςξ ζοιααίκεζ ζε ζοιπαβείξ πνμελμπέξ, πνμαυθμοξ, ιανηίγεξ η.θ.π., βζαηί δ ζοζζςνεοιέκδ πνυζεεηδ εενιυηδηα επδνεάγεζ ημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο. Καηαζηεοέξ πμο επζηνέπμοκ ηδκ ακειπυδζζηδ απμιάηνοκζδ ημο εενιμφ αένα απυ ημ ηηίνζμ είκαζ ηα δζάηνδηα ζηίαζηνα ιεηαθθζηά, λφθζκα ή ηαζ ζοιπαβή ιε ηεκυ/ζπζζιή ακάιεζα ζημ ηηίνζμ ηαζ ζημκ πνυαμθμ-, ηα μπμία δεκ εβηθςαίγμοκ ημκ εενιυ αένα. Δπίζδξ ηαζ ημ οθζηυ ηαηαζηεοήξ ημο δθζμπνμζηαηεοηζημφ ζοζηήιαημξ επδνεάγεζ ηδκ απυδμζή ημο. ηίαζηνα ηαηαζηεοαζιέκα ιε οθζηά ιε ιεβάθδ εενιμπςνδηζηυηδηα, υπςξ ημ ζηονυδεια, απμεδηεφμοκ εενιυηδηα ηδκ μπμία αηηζκμαμθμφκ ηαζ εκχ ειπμδίγμοκ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία κα εζζέθεεζ ζημ πχνμ, δεκ απμηνέπμοκ ηδκ οπενεένιακζδ ημο ηηζνίμο. Ζ επζθμβή ημο ηαηάθθδθμο ζοζηήιαημξ ζηίαζδξ -ιμνθήξ ηαζ απμδμηζηυηδηαξ- ελανηάηαζ άιεζα ηαζ απυ ηδ πνήζδ ημο ηηζνίμο ηαζ απυ ηζξ χνεξ θεζημονβίαξ ημο. Ζ δθζμπνμζηαζία ιζαξ ηαημζηίαξ ηαθφπηεηαζ πθήνςξ ιε ιζα ηέκηα, εκχ βζα έκα ηηίνζμ βναθείςκ ή ιζα αζαθζμεήηδ ημ είδμξ ημο ζηζάζηνμο μθείθεζ κα ακηαπμηνίκεηαζ ζηζξ απαζηήζεζξ ηςκ ιυκζιςκ, ζηαεενχκ εέζεςκ ενβαζίαξ. Αλζμθμβχκηαξ ηδκ απμηεθεζιαηζηυηδηα ηςκ ζοζηδιάηςκ δθζμπνμζηαζίαξ, ζοιπεναίκεηαζ υηζ: ηα ζηαεενά πνμζηεβάζιαηα ή ζηίαζηνα, ακελάνηδηα απυ

78 πνμζακαημθζζιυ, πανμοζζάγμοκ πνμαθήιαηα ςξ πνμξ ηδκ απυδμζή ημοξ, βζαηί δ πθήνδξ ζηίαζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ημ ιήκα Αφβμοζημ, πμο είκαζ απμθφηςξ επζεοιδηή, δζαηυπηεζ ημκ δθζαζιυ ημο πχνμο ηαζ ημ ιήκα Απνίθζμ, θυβς ηδξ ίδζαξ θαζκυιεκδξ ηνμπζάξ ημο ήθζμο. οκεπχξ δ ηζκδηή ελςηενζηή δθζμπνμζηαζία πανμοζζάγεζ πθεμκεηηήιαηα, βζαηί ιπμνεί κα νοειίγεηαζ ακάθμβα ιε ηζξ επμπέξ ηαζ ηζξ ακάβηεξ ηςκ πνδζηχκ ημο ηηζνίμο. Ζ επζθμβή ημο ζοζηήιαημξ δθζμπνμζηαζίαξ ηαεμνίγεηαζ ηαζ απυ ηνζηήνζα αζζεδηζηά. Σμ ''παζβκίδζ'' ιε ημ θςξ ηαζ δ ζπέζδ ημο εζςηενζημφ ηαζ ημο ελςηενζημφ πχνμο, δ δζαθάκεζα ημο ηεθφθμοξ απμηεθμφκ γδηήιαηα ζοκεεηζηήξ μνβάκςζδξ. Ζ δζαθμνμπμζμφιεκδ ιμνθή ηδξ δθζμπνμζηαζίαξ, ζοκανηήζεζ ημο πνμζακαημθζζιμφ ηδξ υρδξ, πνμζθένεζ δοκαηυηδηεξ ζπεδζαζηζηχκ πεζνζζιχκ ηαζ ιπμνεί κα απμηεθέζεζ ααζζηυ ζημζπείμ ζφκεεζδξ ηαζ αζζεδηζηήξ ηςκ υρεςκ ημο ηηζνίμο. Σέθμξ, ςξ πνμξ ημ μζημκμιζηυ ζηέθμξ, πανά ημ βεβμκυξ υηζ δ ηζκδηή ελςηενζηή δθζμπνμζηαζία είκαζ πζμ αηνζαή ζε ζπέζδ ιε ηδ ζηαεενή ή ηα εζςηενζηά ζηίαζηνα, υιςξ είκαζ πζμ απμδμηζηή, άνα ηαζ πζμ μζημκμιζηή ζηδ θεζημονβία ηδξ, βζαηί απαθθάζζεζ ηα ηηίνζα απυ ηδκ οπεναμθζηή γέζηδ ημο ηαθμηαζνζμφ ηαζ ζοκεπχξ απυ ηδ ζοκεπή πνήζδ ημο ηθζιαηζζιμφ Ο ζπεδζαζιυξ ηδξ δθζμπνμζηαζίαξ Γζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ημο ζοζηήιαημξ ζηίαζδξ πνδζζιμπμζμφκηαζ μζ δθζαημί πάνηεξ ηαζ μ ιεηνδηήξ ζηζαζιμφ (πήια ). Ζ δζαδζηαζία πμο αημθμοεείηαζ πενζθαιαάκεζ ηα παναηάης αήιαηα: α) Δπζθέβεηαζ μ δθζαηυξ πάνηδξ πμο ακηζζημζπεί ζημ βεςβναθζηυ πθάημξ ημο ηυπμο ή αοηυξ πμο ακηζζημζπεί ζηδκ πθδζζέζηενδ βεςβναθζηά πενζμπή. Γζα ηδκ Δθθάδα οπάνπμοκ δζαεέζζιμζ δθζαημί πάνηεξ ζημ Πανάνηδια Γ ηδξ ΣΟΣΔΔ /2010 «Κθζιαηζηά εδμιέκα Δθθδκζηχκ Πενζμπχκ», βζα βεςβναθζηά πθάηδ απυ 35 μ έςξ 40 μ Β. α) Ο ιεηνδηήξ ζηζαζιμφ είκαζ μ ίδζμξ βζα υθα ηα βεςβναθζηά πθάηδ. Απεζημκίγεζ ηζξ ηαηαηυνοθεξ βςκίεξ ζηζαζιμφ ηςκ μνζγυκηζςκ πνμελμπχκ-ζηζάζηνςκ. β) Ηδζαίηενδ πνμζμπή απαζηείηαζ ζημκ ηαεμνζζιυ ημο πνμζακαημθζζιμφ ηδξ υρδξ. Δθυζμκ είκαζ κυηζα, ημ αέθμξ ζημ κυημ ημο δθζαημφ πάνηδ ηαοηίγεηαζ ιε ημ ιέζμκ ημο ιεηνδηή ζηζαζιμφ. Δάκ δεκ είκαζ κυηζα, αθθά απμηθίκεζ ακαημθζηά ή δοηζηά ημο κυημο, μνίγεηαζ δ απυηθζζδ ςξ βςκία αγζιμοείμο, μπυηε ημ ηέκηνμ ημο ιεηνδηή ζηζαζιμφ ηαοηίγεηαζ ιε ημ ζδιείμ ηδξ βςκίαξ απυηθζζδξ απυ ημ κυημ (πήια ).

79 πήια Ζθζαηυξ πάνηδξ βζα 40 μ Β.Γ.Π. Μεηνδηήξ ζηζαζιμφ δ) Ο αηνζαήξ πνμζακαημθζζιυξ ηδξ υρδξ μνίγεηαζ απυ ηδκ πάναλδ ηδξ ηάεεηδξ ζημ ηέκηνμ ηδξ ηαζ ηδκ ηαηεφεοκζδ αμννά-κυημο ζημ ίδζμ ζδιείμ. Δάκ δ πνμηφπημοζα βςκία ανίζηεηαζ ζηα ανζζηενά ημο κυημο δ υρδ είκαζ ζηναιιέκδ πνμξ ηδκ ακαημθή. Δάκ δ βςκία ανίζηεηαζ ζηα δελζά ημο κυημο ηυηε δ υρδ ανίζηεηαζ πνμξ ηδ δφζδ.

80 πήια Σαφηζζδ δθζαημφ πάνηδ ηαζ ιεηνδηή ζηζαζιμφ βζα πνμζακαημθζζιυ υρδξ 45 μ πνμξ ηδκ δφζδ Γζα ηζξ μνζγυκηζεξ πνμελμπέξ - ζηίαζηνα πνδζζιμπμζείηαζ δ ημιή ημο ακμίβιαημξ -οαθμζηαζίμο, αημθμοεχκηαξ ηα παναηάης αήιαηα: οκδέεηαζ δ απυθδλδ ηδξ πνμελμπήξ ιε ημ ηαηχθθζ ημο παναεφνμο, μνίγμκηαξ έηζζ ηδκ ηαηαηυνοθδ βςκία (α) πμο ζπδιαηίγεηαζ ςξ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα εοεεία (πήια ). Ζ πνμελμπή αοηή πνμζθένεζ ζηίαζδ ζε υθμ ημ φρμξ ημο παναεφνμο, υηακ δ βςκία φρμοξ δθίμο είκαζ ιεβαθφηενδ απυ ηδ βςκία (α). ηδκ πενίπηςζδ πμο ιάξ εκδζαθένεζ κα ζηζάγεηαζ ιυκμκ ημ 50% ημο ακμίβιαημξ, ηυηε ζοκδέεηαζ δ απυθδλδ ηδξ πνμελμπήξ ιε ημ ιέζμκ ημο παναεφνμο, μνίγμκηαξ έηζζ ηδ βςκία (α) ςξ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα εοεεία. ημ ιεηνδηή ζηζαζιμφ πνμζδζμνίγμκηαζ μζ ηαιπφθεξ πμο ακηζζημζπμφκ ζηζξ βςκίεξ (α) ηαζ (α). ηδ ζοκέπεζα επάκς ζημ ιεηνδηή ζηζαζιμφ ηίεεηαζ μ δθζαηυξ πάνηδξ (ζε δζάθακδ ιμνθή ηαζ ζηδκ ίδζα ηθίιαηα) ηαζ πανάγεηαζ δ ηαιπφθδ, υπςξ μνίζηδηε πνμδβμοιέκςξ. Ζ πενζμπή πμο ζηζάγεηαζ ανίζηεηαζ επάκς απυ ημ υνζμ ηδξ βςκίαξ (α) ή (α), εκχ δ πενζμπή πμο ανίζηεηαζ απυ ηάης δέπεηαζ ήθζμ.

81 πήια Πνμζδζμνζζιυξ ηςκ ηαηαηυνοθςκ βςκζχκ (α) ηαζ (α) Δθυζμκ ηαθφπημκηαζ μζ ηνμπζέξ ημο ήθζμο ημοξ ιήκεξ Ημφκζμ, Ημφθζμ ηαζ Αφβμοζημ εεςνείηαζ υηζ δ πνμελμπή ή ημ ζηζάζηνμ είκαζ επανηέξ βζα ηδκ δθζμπνμζηαζία ημο ακμίβιαημξ (πήια ). πήια Ονζγυκηζεξ πνμελμπέξ βζα ζηίαζδ κυηζαξ υρδξ Δάκ βζα θυβμοξ αζζεδηζηήξ δεκ είκαζ επζεοιδηή ιζα εκζαία πνμελμπή, ιπμνμφιε κα έπμοιε ιζηνυηενεξ πενζίδεξ -εθάπζζηα πνμελέπμοζεξ- ανηεί δ ηαηαηυνοθδ βςκία (α) ή (α) κα παναιέκεζ ζηαεενή. Γδθαδή ημ ηέθμξ ηδξ πνμελμπήξ

82 ηδξ ηάεε πενζίδαξ ηαζ δ ανπή ηδξ επυιεκδξ κα ζπδιαηίγμοκ ηδκ ίδζα βςκία, πνάβια πμο ζδιαίκεζ υηζ μζ εοεείεξ είκαζ πανάθθδθεξ ιεηαλφ ημοξ (πήια ). πήια ηίαζηνα ηεηθζιέκα, δζαημπηυιεκα ζε κυηζα υρδ Απυ ιεθέηεξ έπεζ πνμηφρεζ υηζ βζα κα είκαζ ηα ζηίαζηνα απμηεθεζιαηζηά πνέπεζ: βζα 32 μ ηαζ 36 μ Β.Γ.Π. δ ηαηαηυνοθδ βςκία (α) κα είκαζ ίζδ ιε 60 μ ςξ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα, βζα 40 μ Β.Γ.Π. δ ηαηαηυνοθδ βςκία (α) κα είκαζ ίζδ ιε 55 μ ςξ πνμξ ηδκ μνζγυκηζα. Γζα ηζξ ηαηαηυνοθεξ πνμελμπέξ, ζηδκ πενίπηςζδ ζηζαζιμφ ακαημθζηχκ ή δοηζηχκ υρεςκ, πνδζζιμπμζείηαζ δ ηάημρδ ημο ακμίβιαημξ-οαθμζηαζίμο, αημθμοεχκηαξ ηα παναηάης αήιαηα: α) οκδέεηαζ δ απυθδλδ ηδξ πνμελμπήξ (ηάεεηδ ζηδκ ηάημρδ) ιε ηζξ ακηίζημζπεξ παναζηάδεξ ημο ακμίβιαημξ. Πνμηφπημοκ μζ βςκίεξ (α) ηαζ (α) ακηζζημίπςξ, μζ μπμίεξ ακηαπμηνίκμκηαζ ζε ζηίαζδ 100% ημο ακμίβιαημξ (πήια ). ηδκ πενίπηςζδ πμο εκδζαθενυιαζηε βζα ζηίαζδ ιεζςιέκδ, ηαηά 50%, δ ζφκδεζδ ηςκ απμθήλεςκ βίκεηαζ ιε ημ ιέζμκ ημο παναεφνμο, μπυηε πνμηφπημοκ μζ βςκίεξ (β) ηαζ (δ) ακηζζημίπςξ (αθ. πήια ). α) Μεηαθένμκηαζ μζ μνζγυκηζεξ πνμζδζμνζζεείζεξ βςκίεξ ζημ ιεηνδηή ζηζαζιμφ ηαζ πανάγμκηαζ ηαηαηυνοθεξ εοεείεξ. Πένακ απυ ηα υνζα αοηχκ ηςκ ηαηαηυνοθςκ εοεεζχκ (ανζζηενά ηαζ δελζά) οπάνπεζ ζηζά, εκχ ημ οπυθμζπμ ηιήια παναιέκεζ

83 εηηεεεζιέκμ ζημκ ήθζμ. Με αοηυ ημκ ηνυπμ δζαηυπημκηαζ μζ παιδθέξ ηνμπζέξ ημο ήθζμο, πμο ακηζζημζπμφκ ζε ακαημθή ηαζ δφζδ. Όηακ μζ ηαηαηυνοθεξ πνμελμπέξ δεκ είκαζ ηάεεηεξ ζημ άκμζβια, αθθά οπυ ηεηθζιέκδ βςκία, αημθμοεείηαζ δ ίδζα δζαδζηαζία βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ηδξ ιάζηαξ ζηζαζιμφ (πήια ). Σμ πθεμκέηηδια ζηδκ πενίπηςζδ αοηή είκαζ υηζ βζα ημ ίδζμ απμηέθεζια ζηζαζιμφ μζ ηεηθζιέκεξ πνμελμπέξ είκαζ ιζηνυηενεξ ζε ζπέζδ ιε ηζξ ηάεεηεξ ζηδκ ηάημρδ ημο ακμίβιαημξ. πήια Υάναλδ ηςκ βςκζχκ βζα πθήνδ ή 50% ζηίαζδ, βζα ηαηαηυνοθα, ηάεεηα ζηίαζηνα πήια Υάναλδ ηςκ βςκζχκ βζα ηαηαηυνοθεξ, ηεηθζιέκεξ πνμελμπέξ

84 Γζα ηα βεςβναθζηά πθάηδ ημο εθθδκζημφ πχνμο έπεζ πνμηφρεζ απυ ιεθέηεξ υηζ: μζ βςκίεξ (α) ηαζ (α) πνέπεζ κα ακηζζημζπμφκ ζε 55 μ (βςκία αγζιμοείμο), πνμηεζιέκμο κα δζαζθαθίγεηαζ πθήνδξ ζηίαζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ημοξ ιήκεξ Ημφκζμ, Ημφθζμ ηαζ Αφβμοζημ. Γζα πνμζακαημθζζιυ κμηζμ-δοηζηυ ή κμηζμ-ακαημθζηυ, αημθμοεείηαζ δ δζαδζηαζία πμο ήδδ πενζβνάθδηε βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ηυζμ ηςκ μνζγυκηζςκ, υζμ ηαζ ηςκ ηαηαηυνοθςκ ζηζάζηνςκ, πνμηεζιέκμο κα επζηεοπεεί πθήνδξ ζηζαζιυξ ημο ακμίβιαημξ (πήια ). Κνίζζιμ ζδιείμ είκαζ δ απμζαθήκζζδ ημο πνμζακαημθζζιμφ ημο ακμίβιαημξ (πήια ). Γζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ημο ζηζαζιμφ εα πνέπεζ κα θδθεεί οπυρδ δ βςκία απυηθζζδξ απυ ημ Νυημ, χζηε κα ημπμεεηδεεί δ ιάζηα ζηζαζιμφ ζηδκ ηαηάθθδθδ εέζδ επί ημο δθζαημφ πάνηδ. Γζα πανάδεζβια, βζα επζθάκεζα ιε 30 απυηθζζδ απυ ημ Νυημ πνμξ ηδ Γφζδ, δ ιάζηα ζηζαζιμφ ημπμεεηείηαζ 30 δοηζηά ημο Νυημο. πήια Υάναλδ ηςκ βςκζχκ βζα μνζγυκηζεξ ηαζ ηαηαηυνοθεξ πνμελμπέξ

85 πήια ηίαζδ ιε μνζγυκηζεξ ηαζ ηαηαηυνοθεξ πνμελμπέξ Δζδζηά δ ζηίαζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ιε δοηζηυ, ακαημθζηυ ηαζ εκδζάιεζμ πνμζακαημθζζιυ είκαζ πνμηζιυηενμ κα είκαζ ηζκδηή, έηζζ χζηε ημ ιεκ πεζιχκα κα επζηνέπεζ ημ θςηζζιυ ηαζ εκδεπμιέκςξ ημκ δθζαζιυ ημο πχνμο, ημ δε ηαθμηαίνζ κα ελαζθαθίγεζ ηδκ πθήνδ πνμζηαζία ημο πχνμο απυ ηδ δζείζδοζδ ημο ήθζμο ηαζ ηαη επέηηαζδ ηδκ πνμζηαζία ημο απυ οπενεένιακζδ Θενιζηή πνμζηαζία ηςκ ελςηενζηχκ δμιζηχκ ζημζβείςκ ημο ηεθφθμοξ Έκα απυ ηα πζμ ζδιακηζηά ιέηνα πενζμνζζιμφ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ ημ πεζιχκα ηαζ ηδ δζαηήνδζδ ηςκ δθζαηχκ ηενδχκ βζα ανηεηυ πνμκζηυ δζάζηδια ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ, είκαζ δ ζζπονμπμίδζδ ηδξ εενιζηήξ πνμζηαζίαξ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ ημο ηεθφθμοξ. Σμ πάπμξ ηδξ ιυκςζδξ ηςκ ελςηενζηχκ ημίπςκ ηαζ ημο δχιαημξ επζδνά εεηζηά ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ. Με ηα πνχηα 5 εηαημζηά ιυκςζδξ έπεζ παναηδνδεεί υηζ δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ πμο επζηοβπάκεηαζ είκαζ πμθθαπθάζζα ζε ζπέζδ ιε ηα επυιεκα 5 εηαημζηά. Αοηυ πμο ζζπφεζ ςξ ζηέρδ ζηδκ ανπζηεηημκζηή είκαζ υηζ υζμ πζμ εθεφεενδ είκαζ δ ανπζηεηημκζηή ιμνθή ημο ηηζνίμο ζε ζπέζδ ιε ηδ ζφκεεζδ ηςκ υβηςκ ημο, ηυζμ ζζπονυηενεξ εα πνέπεζ κα είκαζ μζ ιμκχζεζξ ημο πενζαθήιαημξ ημο χζηε κα ιπμνέζμοκ κα ιεζςεμφκ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ ηαζ κα δδιζμονβδεμφκ ζοκεήηεξ άκεζδξ ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ ιε πενζμνζζιέκεξ ηαηακαθχζεζξ. Ζ απχθεζα εενιυηδηαξ απυ ημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο ιπμνεί κα ιεζςεεί δδιζμονβχκηαξ έκα ηηίνζμ ζοιπαβμφξ ιμνθήξ. Ηζπφεζ υηζ υζμ ιζηνυηενδ είκαζ δ επζθάκεζα ηςκ ελςηενζηχκ ημίπςκ ακά εενιαζκυιεκμ υβημ ηυζμ θζβυηενδ εκένβεζα απαζηείηαζ βζα ηδ θεζημονβία ημο ηηζνίμο. Έκα ηηίνζμ ιζηνμφ υβημο πνεζάγεηαζ

86 θζβυηενδ εκένβεζα βζα ηδ εένιακζδ ημο ηαεανμφ αένα πμο πανέπεηαζ πανά ημ βεβμκυξ υηζ πανέπεηαζ ζδακζηή πμζυηδηα αένα, χζηε κα επζηναημφκ ζοκεήηεξ άκεζδξ ηαζ κα απμθεφβμκηαζ ηα πνμαθήιαηα οβείαξ. Σα ακμίβιαηα, είκαζ ηαθυ βζα ηδκ απμθοβή οπενεένιακζδξ ημ ηαθμηαίνζ, κα πενζμνίγμκηαζ ζηζξ ακαημθζηέξ ηαζ δοηζηέξ υρεζξ, εκχ βζα κα πενζμνίγμκηαζ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ ημ πεζιχκα κα πενζμνίγμκηαζ ζηζξ αμνζκέξ υρεζξ. ηα ακμίβιαηα πμο οπάνπμοκ ζε αοηέξ ηζξ υρεζξ πνμηζιάηαζ κα έπμοκ ηέημζεξ δζαζηάζεζξ πμο κα ηαθφπημοκ ηζξ ακάβηεξ ηςκ δςιαηίςκ ζε αενζζιυ ηαζ θοζζηυ θςηζζιυ, βζ' αοηυ ηαζ δεκ είκαζ ζδζαζηένςξ ιεβάθα [21]. Σα αμνζκά ακμίβιαηα, επεζδή δέπμκηαζ έιιεζα δζάποημ θςξ, αμδεμφκ ζε ιζα ηαθή πμζυηδηα θςηζζιμφ βζ' αοηυ ηαζ ζοκζζηχκηαζ ζε πχνμοξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ηονίςξ ηζξ εενζκέξ πενζυδμοξ. Αολάκμκηαξ ηζξ δζαζηάζεζξ ημοξ ζε ιεβάθμ ααειυ, έπμοιε ςξ απμηέθεζια ηδκ αφλδζδ ημο εενιζημφ θμνηίμο, βζα πχνμοξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ημ πεζιχκα. Ζ ηαηαθθδθυηενδ υρδ βζα ηδκ φπανλδ ακμζβιάηςκ είκαζ δ κυηζα. ε αοηή ζοκίζηαηαζ δ ηάθορδ ημο 60% ηδξ επζθάκεζάξ ηδξ ιε ακμίβιαηα, χζηε κα εενιαίκμκηαζ μζ πχνμζ θοζζηά ιέζς ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. ε υθεξ υιςξ ηζξ πενζπηχζεζξ ζοζηήκεηαζ δ ημπμεέηδζδ εενιμιςκμηζηχκ οαθμπζκάηςκ πνμδβιέκδξ ηεπκμθμβίαξ ή οαθμπζκάηςκ ιε παιδθυ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ, βζα ηδκ απμθοβή εενιζηχκ απςθεζχκ. Ο ζοκηεθεζηέξ εενιμπεναηυηδηαξ ηαζ μ ζοκηεθεζηήξ ιεηάδμζδξ ηδξ εενιζηήξ δθζαηήξ εκένβεζαξ απμηεθμφκ ηα ααζζηά ηνζηήνζα επζθμβήξ ημο ηαηάθθδθμο απυ πθεονάξ πμζυηδηαξ ακμίβιαημξ [27]. Δίκαζ πμθφ ζδιακηζηυ μ ζοκηεθεζηήξ εενιμπεναηυηδηαξ κα είκαζ μ ιζηνυηενμξ δοκαηυξ εκχ ακηίεεηα μ ζοκηεθεζηήξ δζείζδοζδξ ηδξ ζοκμθζηήξ εενιζηήξ εκένβεζαξ μ ιεβαθφηενμξ δοκαηυξ, χζηε ημ άκμζβια κα είκαζ απμηεθεζιαηζηυηενμ βζα κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ηονίςξ. Όζμκ αθμνά ζηα ακαημθζηά ηαζ δοηζηά ακμίβιαηα πνμηζιχκηαζ μζ ιζηνέξ ηζιέξ ηαζ ζημοξ δφμ ζοκηεθεζηέξ. Δπζπθέμκ εα πνέπεζ κα βίκεζ δ ηαηαθθδθυηενδ επζθμβή ζπεηζηά ιε ημκ οαθμπίκαηα πμο εα ημπμεεηδεεί ζημκ ηάεε πνμζακαημθζζιυ ηαζ ηζξ απαζηήζεζξ ηςκ πχνςκ δζυηζ ζε ακηίεεηδ πενίπηςζδ εα πνμηθδεμφκ ανκδηζηά απμηεθέζιαηα υπςξ αφλδζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ, ιείςζδ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ, ηδξ μπηζηήξ άκεζδξ η.α. Κάεε υρδ ηδξ ηαημζηίαξ πνέπεζ κα ζπεδζάγεηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ, πμο κα αλζμπμζμφκηαζ ηα μθέθδ ηδξ, χζηε κα δζαηδνμφκηαζ μζ ζοκεήηεξ άκεζδξ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο Αενζζιυξ ηηζνίςκ Δίκαζ ελαζνεηζηά ζδιακηζηή δ δδιζμονβία εκυξ αενμζηεβακμφ πενζαθήιαημξ ηαζ κα οπάνπεζ δοκαηυηδηα εθέβπμο ηαζ πενζμνζζιμφ ημο αενζζιμφ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ, χζηε κα ιδκ πνμηαθμφκηαζ εενιζηέξ απχθεζεξ απυ ημκ εηηεηαιέκμ αενζζιυ αθθά ηαζ απυ ηζξ δζαθοβέξ αένμξ απυ ημοξ ανιμφξ ηςκ ακμζβιάηςκ, ηαζ ακάθμβα ιε ηδ πνήζδ ημο ηηζνίμο, πςνίξ κα οπενααίκμκηαζ ηα υνζα ηδξ ςνζαίαξ εκαθθαβήξ ημο αένα ηα μπμία είκαζ πνμηαεμνζζιέκα απυ δζεεκείξ ηακμκζζιμφξ, δζυηζ μ ακελέθεβηημξ ηαζ εηηεηαιέκμξ αενζζιυξ πςνίξ ζοβηεηνζιέκμ θυβμ επζδνά ανκδηζηά ζημ εκενβεζαηυ ζζμγφβζμ ημο ηηζνίμο ηαζ κα αολδεμφκ μζ εκενβεζαηέξ ακάβηεξ ημο ζε ιεβάθμ ααειυ [29]. ε ένεοκεξ πμο έπμοκ πναβιαημπμζδεεί, απμδεζηκφμοκ πςξ οπάνπεζ πζεακυηδηα ημ θαζκυιεκμ κα επζδεζκςεεί ακ ζοκδοαζηεί ιε ορδθέξ εζςηενζηέξ εενιμηναζίεξ

87 αθθά ηαζ ιε παιδθυ ααειυ απυδμζδξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ εένιακζδξ θυβς εθθζπμφξ ζοκηήνδζδξ. Ζ ζοκεπήξ ακακέςζδ ημο εζςηενζημφ αένα είκαζ πμθφ ζδιακηζηή βζα ηδκ οβεία ηςκ πνδζηχκ, αθθά ηαζ βζα ηδκ απμιάηνοκζδ ηδξ οβναζίαξ, ηςκ μζιχκ ηαζ ηςκ νφπςκ. Όηακ πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοζηεοέξ ιε ακμζπηέξ ζςθδκχζεζξ, δ είζμδμξ ημο ελςηενζημφ αένα απαζηείηαζ βζα ηαφζδ. Ο ελαενζζιυξ απμηεθεί έκα θοζζηυ ιδπακζζιυ βζα ημκ αενζζιυ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ υηακ δ εενιμηναζία ημοξ είκαζ ανηεηά ορδθή.ζ ακαθμβία ημο ελαενζζιμφ πμο απαζηείηαζ, βζα ηδκ πανμπή ηαεανμφ αένα ζημ εζςηενζηυ ηςκ ηηζνίςκ, ελανηάηαζ απυ ημοξ πνήζηεξ, ηζξ δναζηδνζυηδηέξ ημοξ αθθά ηαζ ημ ααειυ ζοβηέκηνςζδξ νφπςκ. Ζ ακηαθθαβή ιεηαλφ εζςηενζημφ ηαζ ελςηενζημφ αένα, ζοιααίκεζ θοζζηά θυβς ηδξ δζαθμνεηζηήξ πίεζδξ πμο οπάνπεζ θυβς ημο εζζενπυιεκμο αένα. Ο ελςηενζηυξ αέναξ, εζζένπεηαζ απυ ηζξ παναιάδεξ ηαζ ηα πθασκά ακμίβιαηα ημο ηηζνίμο, ηα μπμία είκαζ οπυ εεηζηή πίεζδ, ηαζ μ εζςηενζηυξ αέναξ ελένπεηαζ ιε ανκδηζηή πίεζδ. Αοηή δ ζοκεπήξ δζαδζηαζία ακηαθθαβήξ αένα ιε δζείζδοζδ ηαζ ελαβςβή είκαζ ιζα θεζημονβία ηδξ ηαπφηδηαξ ημο ακέιμο, ηςκ εενιμηναζζαηχκ δζαηοιάκζεςκ ηαζ ηδξ ζηακυηδηαξ δζείζδοζδξ ημο αένα ζημ ηηίνζμ [35]. Ο δζπθυξ ζπεδζαζηζηυξ ζηυπμξ είκαζ δ ιείςζδ ηδξ ιδ εθεβπυιεκδξ ακηαθθαβήξ αένα εκχ εα ελαζθαθίγεηαζ επανηήξ πμζυηδηα θνέζημο αένα ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο. Όζμκ αθμνά ζηα ηηίνζα πμο είκαζ ζπεδζαζιέκα ηαηά ηέημζμ ηνυπμ πμο κα ααζίγμκηαζ ζημκ θοζζηυ ελαενζζιυ, μ ααειυξ δζείζδοζδξ δζα ιέζμο ηςκ παναιάδςκ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηαηαζηεοήξ ιπμνεί κα δζαηδνδεεί ζε παιδθυηενα επίπεδα απυ 0,5ac/h ιε απθά ιέηνα αενμζηεβακυηδηαξ. Σα εθεβπυιεκα ιέζα ελαενζζιμφ ιπμνμφκ ηυηε κα πανάζπμοκ επζπνυζεεηα πμζά ηαεανμφ αένα ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο. Γζα ηαημζηίεξ πμο δζαεέημοκ ιδπακζηυ ελαενζζιυ, οπάνπεζ πενζεχνζμ βζα ηδ θήρδ πενζζζυηενςκ ιέηνςκ αενμζηεβακυηδηαξ [36]. ημ θοζζηυ ελαενζζιυ, ηαηά ηδ πεζιενζκή πενίμδμ υπμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ηα ζοζηήιαηα εένιακζδξ, μ ζηυπμξ είκαζ δ ζηακμπμίδζδ ηςκ ακαβηχκ ζε ελαενζζιυ πςνίξ κα πνεζάγεηαζ κα ακμζπεμφκ ηα πανάεονα. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ πνήζδ ελαενζζηχκ ιζηνήξ νμήξ ζημ ζηεθεηυ ηςκ παναεφνςκ ηαεχξ ηαζ ζε άθθα εθεβπυιεκα ιέζα. Ζ ηαθή πνήζδ αοημφ ημο ζοζηήιαημξ ιπμνεί κα βίκεζ ιε ηδκ εβηαηάζηαζδ αβςβχκ πμο εα ζοιαάθθμοκ ζηδκ ελάηιζζδ ηδξ οβναζίαξ απυ ηδκ ημογίκα ηαζ ημ ιπάκζμ. Οζ αβςβμί εα πνέπεζ κα είκαζ ηάεεημζ ηαζ κα εηηείκμκηαζ ημ εθάπζζημ ζημ φρμξ ηδξ ημνθήξ ηδξ ζηέβδξ. Οζ πχνμζ ημοξ μπμίμοξ δζαπενκά μ αβςβυξ ηαζ δεκ είκαζ εενιαζκυιεκμζ πνέπεζ κα ιμκχκμκηαζ. Δπίζδξ πνέπεζ κα δίκμκηαζ μδδβίεξ ζπεηζηά ιε ημ ακ μζ αβςβμί ιπμνμφκ κα ακηζηαηαζηαεμφκ ιε απμζπχιεκμοξ ακειζζηήνεξ, μζ μπμίμζ απαζημφκηαζ απυ ημοξ ηηζνζαημφξ ηακμκζζιμφξ. ηζξ ηαημζηίεξ πμο δζαεέημοκ πνμζημθθδιέκμ ή εκζςιαηςιέκμ εενιμηήπζμ, ιένμξ ή μθυηθδνδ δ δζαδζηαζία ελαενζζιμφ ηςκ βεζημκζηχκ δςιαηίςκ βίκεηαζ ιέζς ημο εενιμηδπίμο. Καεχξ μ αέναξ έπεζ ηδκ ηάζδ κα έπεζ ορδθυηενδ εενιμηναζία ζημ εζςηενζηυ απυ υηζ ζημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ, πανέπεζ ηδ δοκαηυηδηα ιείςζδξ ηδξ εκένβεζαξ βζα ελαενζζιυ ηςκ εενιαζκυιεκςκ πχνςκ. ημ ιδπακζηυ ελαενζζιυ, επζηνέπεηαζ αηυιδ ιεβαθφηενμξ έθεβπμξ ζηδκ πανμπή ηαεανμφ αένα. Αοηυ έπεζ ςξ απμηέθεζια ηδκ ηαθφηενδ πμζυηδηα εζςηενζημφ αένα ηαζ ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ. Δίκαζ ζδιακηζηυ ημ ηηίνζμ κα δζαεέηεζ αενμζηεβή ηαηαζηεοή [37]. Σα πενζζζυηενα ζοζηήιαηα ιδπακζημφ ελαενζζιμφ, εκζςιαηχκμοκ εκαθθάηηεξ εενιυηδηαξ βζα κα ακαηηδεεί δ παιέκδ εκένβεζα. Μέπνζ ηαζ 75% ηδξ εενιυηδηαξ πμο απμζπάζεδηε απυ ημκ αένα, ιπμνεί κα ακαηηδεεί ιε αοηυ ημκ ηνυπμ.

88 Ζ πνυαθερδ ηδξ πζεακήξ δζαννμήξ αένα ηαζ ηδξ δζείζδοζδξ αοημφ, ημο ηηζνίμο ηαηά ημ ζηάδζμ ζπεδζαζιμφ ιπμνεί κα απμηεθέζεζ πνυαθδια. Οζ πδβέξ δζαννμήξ αένα πμο ιπμνμφκ κα απμθεοπεμφκ απυ ηδκ θεπημιενεζαηή ενβαζία ηαζ έθεβπμ είκαζ: ηα παθανά ημπμεεηδιέκα πανάεονα ηαζ πυνηεξ, ηα λφθζκα παηχιαηα, ηα ηεκά βφνς απυ ηα ζδιεία εζζυδμο ηςκ ζςθδκχζεςκ, ηςκ δζαημπηχκ θςηζζιμφ, ηζξ πνίγεξ, ηζξ παναιάδεξ ηςκ εκχζεςκ ηςκ ημίπςκ, ηδξ μνμθήξ ηαζ ημο δαπέδμο, ηα ζηζζιέκα αηεθή ή ηαηχξ εκςιέκα θνάβιαηα αηιμφ. Γεκζηά ζε ιζα ηαημζηία επζεοιείηαζ ςξ εθάπζζημ ημ 0,5 ac/h εθεβπυιεκμο ελαενζζιμφ, ηδκ φπανλδ δζελυδςκ αένα ζημοξ ημίπμοξ ηαζ ηα πανάεονα βζα εθεβπυιεκδ πεζιενζκή εενιμιυκςζδ, ημ πνμζεηηζηυ ζθνάβζζια ηςκ εκχζεςκ χζηε κα ελαζθαθίζμοιε αενμζηεβακχηδηα ζηδκ ηαηαζηεοή, ημ ιδπακζηυ ελαενζζιυ ιε εενιζηή επακαθμνά δ μπμία ιπμνεί κα επζηφπεζ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ιέζς ημο ακαηοηθχζζιμο εζςηενζημφ αένα. Δπίζδξ μζ πχνμζ ηδξ μνμθήξ ηαζ μζ αενζγυιεκεξ ημζθυηδηεξ πνέπεζ κα ελαενίγμκηαζ επανηχξ Μέηνα πμο αθμνμφκ ηδκ εενζκή πενίμδμ Έκα ζδιακηζηυ πνυαθδια πμο ειθακίγεηαζ ημ ηαθμηαίνζ ηαζ πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ ιε ηδ θήρδ ιέηνςκ είκαζ δ οπενεένιακζδ. Γζα κα απμθεοπεεί δ οπενεένιακζδ είκαζ ζδιακηζηυ κα αεθηζςεμφκ μζ ιζηνμηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ιε ηδκ ηαηάθθδθδ θφηεοζδ βζα ζηίαζδ ηαζ ελαηιζζηζηυ δνμζζζιυ, ηδκ επζθμβή επζζηνχζεςκ ιε ηδ πνήζδ οθζηχκ ιεβάθδξ ακαηθαζηζηυηδηαξ αθθά ηαζ ζηδκ ηαηαζηεοή οδάηζκςκ επζθακεζχκ βζα ηδκ εκίζποζδ ημο ελαηιζζηζημφ δνμζζζιμφ [38]. Έκα άθθμ απμηεθεζιαηζηυ ιέηνμ είκαζ δ επζθμβή δθζμπνμζηαηεοηζηχκ δζαηάλεςκ ζε ζπέζδ ιε ημκ πνμζακαημθζζιυ ηςκ υρεςκ, ζοκήεςξ πνμηζιχκηαζ μνζγυκηζεξ δζαηάλεζξ ζημ κυημ, ηαηαηυνοθεξ δζαηάλεζξ ζηδκ ακαημθή ηαζ ζηδ δφζδ ιε ζςζηή ηθίζδ ζε ζπέζδ ιε ηδκ πμνεία ηςκ δθζαηχκ αηηίκςκ ιε ζημπυ ηδκ απμιάηνοκζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ απυ ημ πενίαθδια ημο ηηζνίμο. Δπίζδξ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ εζδζημί ηνφζηαθθμζ ζε πανάεονα ηαζ πυνηεξ ηα μπμία ιεζχκμοκ ηδ δζαπεναηυηδηα ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ιέζς ακαηθαζηζηχκ, απμννμθδηζηχκ ηαζ παιδθήξ εηπμιπήξ οαθμπζκάηςκ. Ο δζαιπενήξ αενζζιυξ ηςκ πχνςκ ηαζ δ εκίζποζδ ημο κοπηενζκμφ αενζζιμφ βζα ηδκ απμθυνηζζδ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ απυ ηδ εενιυηδηα πμο ζοζζςνεφεηαζ ζηζξ χνεξ αζπιήξ εεςνείηαζ απαναίηδημ βζα ημ ηθίια ηδξ Δθθάδαξ. Ακ ηα ήδδ οπάνπμκηα ακμίβιαηα δεκ ιπμνμφκ κα ζηακμπμζήζμοκ αοηέξ ηζξ ακάβηεξ ηνίκεηαζ ζηυπζιδ δ πνήζδ ακμζβιάηςκ ζηδκ μνμθή ημο ηηζνίμο, ηδκ ηαηαζηεοή δθζαηήξ ηαιζκάδαξ ηα μπμία εα επζηαπφκμοκ ηδκ απαβςβή ημο εενιμφ αένα απυ ημ ηηίνζμ ή ηδ πνήζδ ακειυπονβμο δ μπμία θυβς ηδξ ελακαβηαζιέκδξ ηίκδζδξ ημο αένα απμηεθμφκ απμηεθεζιαηζηέξ ηεπκζηέξ. Μζα άθθδ θφζδ είκαζ δ πνήζδ οθζηχκ πμο δζαεέημοκ ιεβάθδ εενιμπςνδηζηυηδηα ηαεχξ πνμηαθμφκ πνμκζηή ηαεοζηένδζδ ηδξ ιεηάδμζδξ ηδξ εενιυηδηαξ ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ ηαζ ζε ζοκδοαζιυ ιε ημκ κοπηενζκυ αενζζιυ επζηοβπάκεηαζ μ θοζζηυξ δνμζζζιυξ ηςκ πχνςκ ηαζ δ απμθοβή ηδξ οπενεένιακζδξ. Ζ ηαηαζηεοή ακμζπηυπνςιςκ επζπνζζιάηςκ ηα μπμία εθαπζζημπμζμφκ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία πμο απμννμθάηαζ ηαζ ιεβζζημπμζμφκ ηδκ ακαηθχιεκδ [39]. Σέθμξ δ εκίζποζδ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ ηςκ πχνςκ ιε ημκ ηαοηυπνμκμ πενζμνζζιυ ηςκ ακαβηχκ ζε πνήζδ ηεπκδημφ θςηζζιμφ έπεζ ςξ απμηέθεζια ημκ πενζμνζζιυ ηςκ

89 εζςηενζηχκ εενιζηχκ θμνηίςκ. Κάηζ πμο πνμηαθείηαζ ηαζ απυ ηδκ πνήζδ δθεηηνζηχκ ηαζ θςηζζηζηχκ ζοζηεοχκ ορδθήξ απυδμζδξ. Σα ηθζιαηζηά παναηηδνζζηζηά ηδξ πενζμπήξ ηαεχξ ηαζ δ πνήζδ ημο ηηζνίμο είκαζ αοηά πμο εα μδδβήζμοκ ημκ ιεθεηδηή ζηδκ επζθμβή ζοζηδιάηςκ πμο εα ααζίγμκηαζ ζηδ εενζκή ή ηδκ πεζιενζκή πενίμδμ. Σμ ηφνζμ υιςξ ζημζπείμ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ είκαζ δ μνεή ζοιπενζθμνά ηδξ ηαημζηίαξ ηαε' υθδ ηδ δζάνηεζα ημο πνυκμο. Γεκζηά ηαηά ημκ παεδηζηυ δθζαηυ ζπεδζαζιυ θαιαάκμκηαζ οπυρδ δ παεδηζηή εένιακζδ, μ θοζζηυξ δνμζζζιυξ αθθά ηαζ μ θςηζζιυξ ηςκ ηηζνίςκ χζηε κα πενζμνζζηεί δ ηαηακάθςζδ ηδξ εκένβεζαξ, κα αεθηζςεεί ημ ιζηνμηθίια ηαζ δ πμζυηδηα γςήξ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ. Γζα κα εθεβπεεί δ μιαθή θεζημονβία ηςκ ζοζηδιάηςκ ηαζ κα ηνζεεί ημ ηηίνζμ ςξ παιδθήξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ εα πνέπεζ ηαηά ημ ζηάδζμ ημο ζπεδζαζιμφ κα πναβιαημπμζδεμφκ πνμζμιμζχζεζξ ηαζ απυ ηα απμηεθέζιαηα ηςκ οπμθμβζζιχκ κα απμθεοπεμφκ ηα θάεδ ηαζ μζ παναθήρεζξ, δζυηζ ακ αιεθδεεί ηαζ πνεζαζηεί κα βίκμοκ αεθηζςηζηέξ επειαάζεζξ αθμφ μθμηθδνςεεί δ ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο ηυηε πνμηαθμφκηαζ ηα μζημκμιζηά πνμαθήιαηα ηαζ ηα πνμαθήιαηα ζηδκ μιαθή θεζημονβία ημο ηηζνίμο Τθζηά δυιδζδξ ηζξ ιένεξ ιαξ βίκεηαζ μθμέκα ηαζ ζοπκυηενα ειθακήξ δ επίδναζδ ηδξ εκυπθδζδξ ζημοξ εκμίημοξ ηςκ ηαημζηζχκ ηα ζφβπνμκα οθζηά ηαζ πνμσυκηα υπςξ είκαζ μζ νδηίκεξ, ηα αενκίηζα, μζ ηυθθεξ αθθά ηαζ μνζζιέκα ιμκςηζηά οθζηά ηα μπμία ακαθένμκηαζ παναπάκς, ηαζ ηα μπμία πνδζζιμπμζμφκηαζ εονφηαηα ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή πακηυξ είδμοξ ηηζνίμο, ιε ζημπυ ηδ ιείςζδ ημο ηυζημοξ, ημο πνυκμο ηαηαζηεοήξ ηαζ ηδξ ημπμεέηδζδξ. Όθα αοηά έπμοκ επζπηχζεζξ ηαζ πνμηαθμφκ πνμαθήιαηα ζημοξ εκμίημοξ δδιζμονβχκηαξ ημ ζφκδνμιμ ηςκ άννςζηςκ ηηζνίςκ αθθά ηαζ ηδ δζαπίζηςζδ ηδξ ζπέζδξ πμο οπάνπεζ ακάιεζα ζηδκ πανμοζία οθζηχκ πζεακχξ αθααενχκ βζα ηδκ οβεία ημο ακενχπμο ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ ηαζ ζηδκ ειθάκζζδ παεμθμβζηχκ ηαηαζηάζεςκ ζε ενβαγμιέκμοξ. Αοηυ εα έπνεπε κα αθοπκίζεζ ημοξ οπεφεοκμοξ ηαζ κα αζπμθδεμφκ ιε ηδκ ηαηαζηεοαζηζηή ηεπκμθμβία πμο εκδζαθένεηαζ βζα ημ ηένδμξ ηζ υπζ ζηδκ ακενχπζκδ άκεζδ, υπςξ εα έπνεπε. Γζα κα επζζηνέρμοιε ζηδκ επίηεολδ ηδξ ακενχπζκδξ άκεζδξ έπεζ ανπίζεζ κα αημθμοεείηαζ δ αζμμζημθμβζηή πνμζέββζζδ πμο ζημπυ έπεζ ηδκ ζηνμθή πνμξ ηδκ αζχζζιδ ακάπηολδ. ε ιεθέηεξ πμο εηπμκήεδηακ πάκς ζηα ζοκήεδ μζημδμιζηά οθζηά, αθθά ηαζ ζε υθδ ηδκ δζαδζηαζία ηαηαζηεοήξ, ανέεδηε υηζ αοηά είκαζ οπεφεοκα βζα ηδκ πνυηθδζδ πμκμηεθάθςκ, αθθενβζχκ, εηκεονζζιχκ η.α., ζημοξ εκμίημοξ ηςκ ηηζνίςκ.οζ ιεθέηεξ αοηέξ ζηδνίπηδηακ εέημκηαξ ςξ πνςηανπζηυ ζηυπμ ημκ έθεβπμ ηδξ θοζζηυηδηαξ ηδξ ηαηαζηεοήξ. Κάπμζα απυ ηα οβζεζκά ηαζ μζημθμβζηά οθζηά πμο οπάνπμοκ ζηδκ αβμνά είκαζ μ ςζηεκζηζηυξ πάθοααξ, δ ςιή άνβζθμξ, μ αζαέζηδξ, δ ηυθθα απυ ηαμοηζμφη ηαζ μ ηεηζέξ απυ ηανφδα [1]. Ο ςζηεκζηζηυξ πάθοααξ, ζε ακηίεεζδ ιε ημκ ηακμκζηυ δμιζηυ πάθοαα, μ μπμίμξ είκαζ ιαβκδηζηυξ ηαζ πνμηαθεί ιεηααμθή ημο βήζκμο δθεηηνμιαβκδηζημφ πεδίμο ηαεχξ πνμηαθεί πνυςνδ βήνακζδ ζηζξ ηηζνζαηέξ ηαηαζηεοέξ, είκαζ αιαβκδηζηυξ ηαζ ακμλείδςημξ, ηαζ πενζμνίγεζ ηα πνμαθήιαηα βήνακζδξ ηςκ ηαηαζηεοχκ ηαζ ηδξ μλείδςζδξ ηςκ εηηεεεζιέκςκ νάαδςκ ζζδδνμπθζζιμφ. Σμ ιυκμ ιεζμκέηηδια ημο ςζηεκζηζημφ πάθοαα είκαζ ημ ορδθυ ημο ηυζημξ.

90 Ζ ςιή άνβζθμξ, οπυ ηδ ιμνθή ςιυπθζκεςκ ή ποηή ζε ηαθμφπζα, ζα ζηονυδεια, απμηεθεί έκα άνζζηα μζημθμβζηυ δμιζηυ οθζηυ, υζμκ αθμνά ηδ ιδπακζηή ημο ακμπή, ηδ εενιζηή ημο ιυκςζδ αθθά ηαζ ηδ δοκαηυηδηα ακαπκμήξ ηςκ ελςηενζηχκ ημίπςκ. Σα ζπίηζα πμο πνδζζιμπμζμφκ ςιυπθζκεμοξ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζήζμοκ ημ ίδζμ ζηάιια βζα ηδ εειεθίςζδ ηδξ ακςδμιήξ, πενζμνίγμκηαξ ηδκ επίπηςζδ ηςκ μζημδμιζηχκ ενβαζζχκ ζημ πενζαάθθμκ. Ο αζαέζηδξ, είκαζ έκα οθζηυ πμο ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί ζε ηάεε ηφπμ ηεθεζχιαημξ ηςκ ημίπςκ δζυηζ «ακαπκέεζ» ηζ έηζζ επζηνέπεζ ιζα ζηαεενή ακηαθθαβή αένα ιεηαλφ εζςηενζημφ ηαζ ελςηενζημφ πενζαάθθμκημξ. Πανάθθδθα ζοκηδνείηαζ εφημθα ηαζ ακαηαηαζηεοάγεηαζ επίζδξ εφημθα ζηα ζδιεία πμο οπάνπμοκ θεμνέξ απυ ημ πνυκμ. Ζ ηυθθα απυ ηαμοηζμφη, ακηίεεηα απυ ηζξ ηυθθεξ απυ ζοκεεηζηέξ νδηίκεξ πμο πνμηαθμφκ επζαθααείξ ακαεοιζάζεζξ, είκαζ θοζζηυ πνμσυκ, αημλζηυ, ζηαεενυ, πμο δζαηδνεί ηζξ ζοβημθθδηζηέξ ηδξ ζδζυηδηεξ ιε ημ πέναζια ημο πνυκμο. Ο ηέηζεξ απυ ηανφδα, εεςνείηαζ πνάζζκμ οθζηυ ζφιθςκα ιε ημ ελεζδζηεοιέκμ ζκζηζημφημ μζημδμιζηήξ αζμθμβίαξ ημο Ρυπεκπάζι. Αοηυ ημ οθζηυ έπεζ πμθθά πθεμκεηηήιαηα ςξ δπμιμκςηζηυ οθζηυ ζε επεκδφζεζξ μνυθςκ, πμο ζοιαάθθεζ ζηδκ απυζαεζδ ηςκ ηαθακηχζεςκ ηαζ ζηδκ ελαζεέκζζδ ηδξ ιεηάδμζδξ ηςκ εμνφαςκ Οζημθμβζηά ημκζάιαηα Δηηυξ απυ ημ ηζζιέκημ, πμο πνδζζιμπμζείηαζ ςξ ζμαάξ οπάνπμοκ ηαζ ηα θεβυιεκα εκαθθαηηζηά-μζημθμβζηά ημκζάιαηα, ηα μπμία απμηεθμφκηαζ απυ ζοκδοαζιμφξ ημκίαξ ηαζ ηεναιζηχκ πνμσυκηςκ δζαθυνςκ ημηημιεηνζηχκ δζαααειίζεςκ, ηα μπμία απμηεθμφκηαζ απυ εδνασηή βδ, ηεναιάθεονα η.α. ηα μπμία πνδζζιμπμζμφκηαζ ςξ επζπνίζιαηα ζε μζημδμιέξ, ςξ ημκζάιαηα δυιδζδξ πθζκεμδμιχκ ηαζ αθθμφ. Σα ηφνζα πθεμκεηηήιαηα αοηχκ ηςκ ημκζαιάηςκ είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ είκαζ θοζζηά πνμσυκηα, έπμοκ ακημπή ζημ πνυκμ, δεκ πνεζάγμκηαζ ζοκηήνδζδ μφηε αάρζιμ ηαεχξ αοηά έπμοκ ήδδ θοζζηυ πνχια, ηέθμξ έπμοκ ιεβαθφηενδ ακημπή ζε ζπέζδ ιε ηα ημζκά ημκζάιαηα. Ζ εδνασηή βδ, είκαζ πμγμθακζηυ οθζηυ, ημ μπμίμ πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ εκίζποζδ ηςκ αζαεζημημκζαιάηςκ ηαζ ηςκ ηζζιεκημημκζαιάηςκ, ηαζ ημ μπμίμ έπεζ ηδκ ζδζυηδηα κα εκχκεηαζ ιε ημκ αζαέζηδ ζπδιαηίγμκηαξ αζαεζημπονζηζηέξ εκχζεζξ πμο ζηθδναίκμοκ ημ ημκίαια, πανμοζία οβναζίαξ. Ζ ζδζυηδηα αοηή μθείθεηαζ ζημ δναζηζηυ πονίηζμ πμο πενζθαιαάκεζ δ εδνασηή βδ ηαζ ηδ δζαθμνμπμζεί απυ ημκ ποθυ, ηδ ιανιανυζημκδ η.α. Οζ ηαηενβαζίεξ πμο βίκμκηαζ βζα κα ζπδιαηζζηεί δ ηεθζηή ιμνθή ηδξ εδνασηήξ βδξ, είκαζ ημ πθφζζιμ χζηε κα εθαηηςεμφκ ηα οδαημδζαθοηά άθαηα, αθθά ηαζ δ άθεζδ ηδξ βζα ηδκ αφλδζδ ηδξ θεπηυηδηαξ ηςκ ηυηηςκ [1]. Σμ ηεναιάθεονμ, πνδζζιμπμζείηαζ απυ ηδκ ανπαζυηδηα ςξ ημκίαια ορδθήξ πμζυηδηαξ. Ζ φπανλδ ηεναιάθεονμο ζηα ημκζάιαηα, ημοξ πνμζδίδεζ ακημπή ηζ ακεεηηζηυηδηα ζημ πνυκμ, επίζδξ υζμκ αθμνά ζηα ηηίνζα, ζοιαάθθεζ ζηδκ αζζεδηζηή ημοξ άκεζδ, θυβς ημο πνχιαημξ ημοξ αθθά ηαζ θυβς ηδξ ημηηχδμοξ οθή ημοξ. Ζ πμγμθάκδ Μήθμο, ιαγί ιε ημκ αζαέζηδ, ημ ηεναιάθεονμ ηαζ άθθα αδνακή οθζηά απμηεθμφκ ηα ηονζυηενα ζοζηαηζηά ηςκ ημκζαιάηςκ. Ζ πμγμθάκδ Μήθμο δζαεέηεζ ιεβάθδ ακημπή ηζ ακεεηηζηυηδηα ζημ πνυκμ ηαεχξ έπεζ πνδζζιμπμζεζεεί ζε

91 ικδιεία ηδξ ανπαζυηδηαξ πμο δζαηδνμφκηαζ ιέπνζ ηζξ ιένεξ ιαξ. Ζ πμγμθάκδ απμηεθείηαζ απυ άιμνθμ οθζηυ ορδθήξ πενζεηηζηυηδηαξ ζε εκενβυ SiO 2. Ο αζαέζηδξ απμηεθεί ηδ αάζδ δδιζμονβίαξ ηςκ παναδμζζαηχκ ημκζαιάηςκ, πνμζεέημκηαξ ζε αοηυ ηεναιάθεονα πμθθαπθαζζάγμοκ ηδκ ακημπή ημοξ δ μπμία είκαζ πενίπμο 18,4kg/cm 2. Ακ πνμζηεεεί ηαζ εδνασηή βδ, ηυηε δ ακημπή ημοξ αολάκεηαζ αηυιδ πενζζζυηενμ ζηα 20kg/cm 2. Σέθμξ ακ πνμζηεεεί ηζζιέκημ ζε ιζηνή πμζυηδηα, μζ ακημπή ημο ημκζάιαημξ θηάκεζ ηα 25 ιε 35kg/cm 2. Σα πνμαθήιαηα πμο οπάνπμοκ ηαηά ηδκ εθανιμβή ηςκ εκαθθαηηζηχκ ημκζαιάηςκ είκαζ δ άβκμζα ηςκ μζημδυιςκ κα θηζάλμοκ ημ ημκίαια ιε ηζξ ζδακζηέξ ακαθμβίεξ αθθά ηαζ δ άνκδζδ ημοξ κα αημθμοεήζμοκ ηζξ οπμδείλεζξ ηςκ ηαηαζηεοαζηχκ, χζηε κα ηαηαζηεοαζηεί ημ ημκίαια ζηζξ ζδακζηέξ ακαθμβίεξ. Έκα άθθμ πνυαθδια είκαζ δ πζεακυηδηα ειθάκζζδξ αθάηςκ ζηδκ ημζπμπμζία θυβς ηδξ ορδθήξ πενζεηηζηυηδηαξ ζε οδαημδζαθοηα αθηάθζα. Όζμ ιεβαθφηενδ δ πενζεηηζηυηδηα ζε αθηάθζα ηυζμ πεζνυηενμξ μ ζμαάξ. Γζ' αοηυ είκαζ επζεοιδηυ δ πνδζζιμπμίδζδ θοζζηχκ νδηζκχκ ζημ ζμαά, πνζκ ηδκ εθανιμβή ημο ζμαά ημ ανέλζιμ ηςκ ημίπςκ αθθά ηαζ ημ άπθςια ημο ζμαά ζε λεπςνζζηά ζηνχιαηα χζηε κα πεηφπμοιε ημ ζδακζηυ πάπμξ. Ο ηνυπμξ ιε ημκ μπμίμ ζμααηίγμκηαζ ηα ηηίνζα ιε ηα θεβυιεκα εκαθθαηηζηά ημκζάιαηα, είκαζ, ανπζηά ιε ηδκ ζςζηή πμζυηδηα ηαζ ακάιεζλδ ηςκ οθζηχκ, ηδκ πνμζεήηδ ιζαξ ιζηνήξ πμζυηδηαξ θοζζηχκ νδηζκχκ χζηε κα αολδεεί δ ακημπή ημο ηαζ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηεπκζηέξ πμο πνδζζιμπμζμφκ ίκεξ πνμποθεκίμο ακ ηαζ αοηυ δεκ είκαζ μζημθμβζηυ, ηδκ πνμζεήηδ ζδακζηήξ πμζυηδηαξ κενμφ, χζηε κα ιδκ είκαζ ημ ιίβια πμθφ οδανέξ βζαηί έηζζ οπάνπεζ πζεακυηδηα πνυηθδζδξ νςβιχκ. Όπςξ πνμακαθένεδηε μζ εκαθθαηηζημί ζμαάδεξ είκαζ πζμ ακεεηηζημί ζημ πνυκμ απυ υηζ μζ ζοκδεζζιέκμζ, ηαζ δεκ πνεζάγμκηαζ αάρζιμ Υαναηηδνζζηζηά δμιζηχκ ζημζπείςκ αζμηθζιαηζηχκ ηαημζηζχκ Σα οθζηά ηα μπμία εα πνδζζιμπμζδεμφκ βζα ηδκ ακέβενζδ ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ εα πνέπεζ κα δζαεέημοκ ηα ελήξ παναηηδνζζηζηά: Να είκαζ ακαηοηθχζζια ηαζ επακαπνδζζιμπμζήζζια Να πανέπμοκ ηαθή εενιζηή ηαζ αημοζηζηή ιυκςζδ Καηά ηδ δζάνηεζα ηδξ παναβςβήξ ημοξ κα έπμοκ ηαηακαθχζεζ υζμ ημ δοκαηυ θζβυηενδ εκένβεζα Να ιδκ επζαανφκμοκ ημ πενζαάθθμκ ιε ημλζηά απυαθδηα ηαζ απμννίιιαηα ηαηά ηδκ παναβςβζηή δζαδζηαζία. Γεκ εα πνέπεζ κα απεθεοεενχκμοκ ζηδκ αηιυζθαζνα ημλζηά αένζα, αιίακημ ηαζ εεηζηά ζυκηα Θα πνέπεζ κα επζηνέπμοκ ηδκ είζμδμ εοκμσηχκ βζα ηδκ οβεία ιζηνμηοιάηςκ, Γεκ εα πνέπεζ κα αολάκμοκ ημ πμζμζηυ θοζζηήξ ναδζεκένβεζαξ ηαζ ζηαηζημφ δθεηηνζζιμφ Θα πνέπεζ κα πανάβμκηαζ ζε ημκηζκή απυζηαζδ απυ ημκ ηυπμ ηαηακάθςζήξ ημοξ Θα πνέπεζ κα ιπμνμφκ κα δζαηδνμφκ έκα ακεηηυ βζα ημκ ακενχπζκμ μνβακζζιυ επίπεδμ οβναζίαξ Θα πνέπεζ κα ιδκ πνμένπμκηαζ απυ θοηζηά είδδ πμο απεζθμφκηαζ ιε ελαθάκζζδ [34].

92 Ραδζεκένβεζα Ζ ναδζεκένβεζα, απμηεθεί έκα ζδιακηζηυ ηίκδοκμ βζα ηδκ ακενςπυηδηα, μζ άκενςπμζ ηαεδιενζκά δέπμκηαζ αηηζκμαμθίεξ ιζηνήξ ηαζ ιεβάθδξ έκηαζδξ πμο πνμένπμκηαζ απυ ηδ θφζδ ηαζ απυ ηζξ ίδζεξ ημοξ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ. Όζμκ αθμνά ζηδ θοζζηή ναδζεκένβεζα πνμένπεηαζ απυ ημ ζφιπακ εζδζηυηενα απυ ημκ Ήθζμ, δ θεβυιεκδ ημζιζηή αηηζκμαμθία, ηαζ ηδ δεπυιαζηε ηαεδιενζκά ιε ζοκεπή νμή ιζηνμζςιαηζδίςκ. Πανά ημ βεβμκυξ υηζ δ αηιυζθαζνα ιαξ πνμζηαηεφεζ απυ ηδ ναδζεκένβεζα, δ εάθαζζα δζαεέηεζ ναδζεκένβεζα πενίπμο ίζδ ιε 40 milliards. Μζα άθθδ θοζζηή πδβή ναδζεκένβεζαξ πνμένπεηαζ απυ ηζξ ελμνφλεζξ πεηνςιάηςκ ηα μπμία πενζέπμοκ μονάκζμ ιε ηδ ιέεμδμ ακμζπηχκ μνοβιάηςκ. Δπζπθέμκ, θοζζηή ναδζεκένβεζα οπάνπεζ ζε πχνμοξ υπμο ημ οπέδαθμξ είκαζ πθμφζζμ ζε βνακζηζηά πεηνχιαηα. Γοζηοπχξ ζηδκ Δθθάδα δεκ οπάνπεζ δ απαναίηδηδ οθζημηεπκζηή οπμδμιή πμο κα ιπμνεί κα θοθάζζεζ ηα ναδζεκενβά οθζηά ηαζ απμννίιιαηα ιε απμηέθεζια κα αολάκμκηαζ ηα ηνμφζιαηα κεμπθαζζχκ. Ζ ναδζεκένβεζα πμο οπάνπεζ ζηα οθζηά ακ ηαζ είκαζ ιζηνή ζε πμζυηδηα ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδ θοζζηή ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ ζμαανά πνμαθήιαηα ζηδ οβεία ηςκ εκμίηςκ. Υαναηηδνζζηζηά, ημ ιπεηυκ εηθφεζ εηδζίςξ 100 ιε 180mR, ηα ηυηηζκα ημφαθα 140 ιε 180 mr, ηα ιάνιανα 40 mr, ημ λφθμ 30 mr, εκχ μ βνακίηδξ ημο μπμίμο δ πνήζδ αολάκεηαζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ πνυκμ ιε ημ πνυκμ ζηζξ ζφβπνμκεξ ηαημζηίεξ απεθεοεενχκεζ εηδζίςξ 240 ιε 400 mr [6]. Έκα απυ ηα ααζζηυηενα οθζηά πμο πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ ηαηαζηεοή ηηζνίςκ είκαζ ημ ιπεηυκ ανιέ ημ μπμίμ πανά ηα ιεζμκεηηήιαηά ημο έπεζ ηαζ ηάπμζα ζδιακηζηά πθεμκεηηήιαηα πμο ημ ηνίκμοκ απαναίηδημ ηαηά ηδκ μζημδυιδζδ ακηζζεζζιζηχκ ηηζνίςκ ηαεχξ έπεζ ιεβάθδ ακημπή ζηζξ ιεβάθεξ εθζπηζηέξ ηαζ εθεθηοζηζηέξ δοκάιεζξ. Όιςξ, ηεθεοηαία έπεζ ανπίζεζ κα πνδζζιμπμζείηαζ ςξ οπμηαηάζηαημ ημο ηζζιέκημο, πηδηζηή ηέθνα απυ ηα θζβκζημνοπεία ηδξ Πημθειασδαξ, εοηοπχξ υιςξ δεκ έπεζ πάνεζ έηηαζδ δ πνήζδ ηδξ. Σμ αεαανδιέκμ ιε ηέθνα ιπεηυκ, πενζέπεζ ναδυκζμ ημ μπμίμ είκαζ ναδζεκενβυ οθζηυ ηαζ ημ μπμίμ ιπμνεί κα εηθοεεί ζηδκ αηιυζθαζνα ηαζ κα πνμηαθέζεζ πνμαθήιαηα ζηδκ οβεία ηςκ ακενχπςκ. Σμ ναδυκζμ είκαζ έκα ναδζεκενβυ εοβεκέξ αένζμ πμο απεθεοεενχκεζ ηαηά ηδ θοζζηή δζάζπαζδ ηςκ ζημζπείςκ θευνζμ ηαζ μονάκζμ πμο απμηεθμφκ δμιζηά ζοζηαηζηά ηςκ πεηνςιάηςκ ηαζ ημο εδάθμοξ. Δίκαζ έκα αένζμ άμζιμ, αεέαημ ηαζ άβεοζημ ηαζ δεκ ιπμνεί κα ακζπκεοεεί απυ ηζξ ακενχπζκεξ αζζεήζεζξ. Όηακ δζαζπάηαζ ημ ναδυκζμ222 πανάβμκηαζ ημ πμθχκζμ 218 ηαζ ημ πμθχκζμ 214, ηα μπμία εηπέιπμοκ ζςιαηίδζα Α ηαζ ηα μπμία αθάπημοκ ημοξ ζζημφξ ηςκ πκεοιυκςκ ηαζ ιπμνμφκ κα πνμηαθέζμοκ ηανηίκμ ημο πκεφιμκα Ραδυκζμ Όζμ ημ ναδυκζμ ανίζηεηαζ ζημκ ελςηενζηυ αένα δεκ απμηεθεί ιεβάθμ ηίκδοκμ βζα ημοξ ακενχπμοξ ηαεχξ ανίζηεηαζ ζε ιζηνέξ ζοβηεκηνχζεζξ. Ακηίεεηα, δ ζοβηέκηνςζή ημο ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ απμηεθεί ιεβάθμ ηίκδοκμ. Ζ ζοζζχνεοζή ημο πνμηαθείηαζ απυ ηδκ ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο αθθά ηαζ απυ ηδκ πμζυηδηα ημο ναδμκίμο πμο ανίζηεηαζ ζημ έδαθμξ πμο ηαθφπηεζ ημ ηηίζια. Σμ ναδυκζμ ημο εδάθμοξ, πνμένπεηαζ απυ ηδκ απμζάενςζδ ηςκ μονακζμφπςκ πεηνςιάηςκ, αοηυ δζαπέεηαζ ιέζς ηςκ νςβιχκ ηαζ ηςκ ακμζβιάηςκ ζηα δζαπεναηά

93 εδάθδ ηαζ εζζενπυιεκδ ζηδκ αηιυζθαζνα δζαζημνπίγεηαζ βζ' αοηυ ηαζ έπεζ ιζηνή ζοβηέκηνςζδ Σμ έδαθμξ είκαζ αοηυ πμο επδνεάγεζ ηα επίπεδα ημο ναδμκίμο αθθά ηαζ ημκ ηνυπμ πμο αοηυ εζζένπεηαζ ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ. Οζ ηακμκζηέξ δζαθμνέξ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ πίεζδξ ημο αένα ιεηαλφ ζπζηζμφ ηαζ εδάθμοξ έπμοκ ηδ δοκαηυηδηα κα δδιζμονβήζμοκ νςβιή ζημ ζπίηζ, δ μπμία εα έθηεζ ημ ναδυκζμ πνμξ ημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ. Σμ ναδυκζμ [1] εζζένπεηαζ ζηδκ ηαημζηία απυ ηζξ νςβιέξ πμο ανίζημκηαζ ζημ δάπεδμ, ζηα ζημζπεία ημο ζηονμδέιαημξ, απυ ηζξ ζςθδκχζεζξ απμπέηεοζδξ, ιέζς ακηθζχκ θνεαηίςκ απμζηνάββζζδξ, ιέζς ηςκ ηαηαζηεοαζηζηχκ ανιχκ ηαζ ηςκ ιζηνμζημπζηχκ πυνςκ ηαζ νςβιχκ ηςκ ημίπςκ. Ζ ζοβηέκηνςζδ ημο ναδμκίμο είκαζ ορδθυηενδ ζηα δςιάηζα πμο ανίζημκηαζ ζημ ζζυβεζμ ή ημ οπυβεζμ ηαεχξ οπάνπεζ άιεζδ επαθή ιε ημ έδαθμξ, πανά ζημοξ ορδθυηενμοξ μνυθμοξ ηαεχξ ημ ναδυκζμ είκαζ αανφ αένζμ ηαζ ηείκεζ κα ζοβηεκηνχκεηαζ ζηζξ αάζεζξ ηςκ ηηζνίςκ (ζπήια ). Με ηδκ είζμδμ ημο ζημ ηηίνζμ ημ ναδυκζμ δζαζπάηαζ ζοκεπχξ ναδζεκενβά ηαζ ιενζηά απυ ηα πνμσυκηα έπμοκ ηδκ ηάζδ κα πνμζημθθχκηαζ ζηδ ζηυκδ ηαζ κα ιέκμοκ ζηα παιδθυηενα επίπεδα ημο ηηζνίμο. Σμ ιεβαθφηενμ πνυαθδια ιε ηδκ είζμδμ ημο ναδμκίμο ζηδκ ηαημζηία είκαζ υηακ μ αέναξ είκαζ ιμθοζιέκμξ ιε ναδυκζμ ή ιε ηάπμζμ απυ ηα πνμσυκηα δζάζπαζδξ ημο ηαζ εζζπκέεηαζ απυ ημοξ εκμίημοξ. Αοηυ ζοιααίκεζ δζυηζ εηθφμκηαζ ζςιαηίδζα Α πμο ηαηαζηνέθμοκ ημοξ ακενχπζκμοξ ζζημφξ ηαζ πνμηαθμφκ ηανηζκχιαηα. Γζ' αοηυ ηαζ εα πνέπεζ κα βίκεηαζ πνμζεηηζηή ιεθέηδ, ζπεδζαζιυξ, ηαηαζηεοή ηδξ ηαημζηίαξ ιε ηαηάθθδθα ζοζηήιαηα ελαενζζιμφ, χζηε κα ιδκ έθηεηαζ ημ ναδυκζμ ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ. πήια Πςξ ιπαίκεζ ημ ναδυκζμ ζημ ζπίηζ

94 Γζα κα εθεβπεεί δ πμζυηδηα ημο ναδμκίμο θαιαάκμκηαζ οπυρδ ηνεζξ πανάβμκηεξ: δ πμζυηδηα ημο ελςηενζημφ αένα πμο εζζένπεηαζ ζημ ζπίηζ, μ νοειυξ θεζημονβίαξ ημο ζοζηήιαημξ ελαενζζιμφ αθθά ηαζ ημ ιέβεεμξ ηαζ δ δζεφεοκζδ ηςκ δζαθμνχκ ζηδκ πίεζδ ακάιεζα ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ. Δπίζδξ πνέπεζ κα εθέβπεηαζ δ ηαημζηία ζε πενίπηςζδ πμο οπάνπεζ ναδυκζμ ηζ ακ ηα επίπεδά ημο είκαζ ορδθά εα πνέπεζ κα θδθεμφκ ιέηνα ηαζ κα επζζηεοαζηεί ημ ζπίηζ. Ο έθεβπμξ βζα ηδκ φπανλδ ναδμκίμο ζηζξ ηαημζηίεξ βίκεηαζ εφημθα ηαζ θεδκά ιε έκα ηεζη. Οζ ιέεμδμζ πμο οπάνπμοκ βζα ηδ ιείςζδ ημο ναδμκίμο ζημ εζςηενζηυ ηςκ ηαημζηζχκ επζηοβπάκεηαζ δζαιέζμο εκυξ πνμβνάιιαημξ πμο πενζθαιαάκεζ ηζξ ελήξ ζηναηδβζηέξ: i. Ο αενζζιυξ ηδξ ηαημζηίαξ ιπμνεί κα αεθηζςεεί ιε ηδ δζαηήνδζδ πενζζζυηενςκ παναεφνςκ ακμζπηχκ ή ιε ηδ θεζημονβία ακειζζηήνςκ υπμο πνεζάγεηαζ. ii. Σα ζδιεία εζζυδμο ημο ναδμκίμο εα πνέπεζ κα εκημπίγμκηαζ ηαζ κα ζθναβίγμκηαζ. iii. Θα πνέπεζ κα πνμηζιάηαζ δ επζθμβή ιδ ναδζεκενβχκ ηαηαζηεοαζηζηχκ οθζηχκ. iv. Οζ νςβιέξ ηςκ ηηζνίςκ εα πνέπεζ κα ιμκχκμκηαζ χζηε κα ιεζχκεηαζ δ είζμδμξ ημο ναδμκίμο. v. Θα πνέπεζ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαηαζηεοαζηζηέξ ιέεμδμζ μζ μπμίεξ εα επζηνέπμοκ ηδκ εβηαηάζηαζδ εκυξ ζοζηήιαημξ αενζζιμφ [1]. Βέααζα οπάνπμοκ ανηεηέξ ηαηαζηεοαζηζηέξ θφζεζξ πμο κα ιεζχκμοκ ηδκ είζμδμ ημο ναδμκίμο ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ υπςξ ηα ζοζηήιαηα αενζζιμφ ζηα εειέθζα ηδξ ηαημζηίαξ ή κα ηαηαζηεοάγμκηαζ ζπίηζα ιε παναηηδνζζηζηά πμο ειπμδίγμοκ ηδκ είζμδμ ημο ναδμκίμο. Ακ ημπμεεηδεμφκ αοηά ηα ζοζηήιαηα ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή ηδξ ηαημζηίαξ είκαζ πζμ μζημκμιζηά απυ υηζ ζε έκα ήδδ οπάνπμκ ζπίηζ ηαζ ηαηαθένκμοκ κα δζαηδνμφκ ηα επίπεδα ημο ναδμκίμο ζε επίπεδα παιδθά. Σμ ηυζημξ ηςκ επζζηεοχκ βζα ηδ ιείςζδ ημο ναδμκίμο ελανηάηαζ απυ ημκ ηνυπμ ηαηαζηεοήξ ημο ζπζηζμφ ηαεχξ επίζδξ ηαζ απυ άθθμοξ πανάβμκηεξ. Οζ ηνυπμζ απμθοβήξ ημο ναδμκίμο ζημ πχνμ ηδξ μζημδμιήξ πναβιαημπμζείηαζ ιέζς ηδξ αενζγυιεκδξ εειεθίςζδξ ηαζ ηδξ πνήζδξ εζδζηχκ ζηεβακμπμζδηζηχκ οθζηχκ. οβηεηνζιέκα, ζηδκ αενζγυιεκδ εειεθίςζδ, είκαζ ακαβηαία δ δδιζμονβία εκυξ δεφηενμο δαπέδμο πάκς απυ ημ οπυβεζμ ιε εκδζάιεζμ ηεκυ ή ιε ηδκ ημπμεέηδζδ εζδζηχκ πθαζηζηχκ ηειαπίςκ, ηφπμο igloo, ηα μπμία ζοιαάθθμοκ ζηδ ζοβηέκηνςζδ ηςκ νφπςκ μδδβχκηαξ ηα ιέζς ημο αενζζιμφ εηηυξ μζημδμιήξ. Μζα αηυιδ μζημκμιζηή θφζδ είκαζ δ δδιζμονβία δζηηφμο θνεαηίςκ πμο ζοκδέμκηαζ ιεηαλφ ημοξ ιε πθαζηζημφξ ζςθήκεξ μδδβχκηαξ ημ ναδυκζμ ιέζς ζςθήκα εηηυξ ημο ηηζνίμο. Αοηά ηα θνεάηζα ημπμεεημφκηαζ ιεηά ημ ιπάθςια ηςκ πέδζθςκ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα ημπμεεηείηαζ δμιζηυ πθέβια αθθά ηαζ ζηονυδεια ζημ δάπεδμ. Γδθαδή ηα θνεάηζα ηαζ μζ αβςβμί εάαμκηαζ ζημ δάπεδμ ηαζ ημ ιυκμ πμο ελέπεζ είκαζ μ αβςβυξ πμο μδδβεί ημ ναδυκζμ εηηυξ ημο ηηζνίμο [40]. Πμθφ ζδιακηζηή είκαζ επίζδξ δ πνήζδ εζδζηχκ ζηεβακμπμζδηζηχκ ιειανακχκ, δοζηοπχξ δεκ οπάνπμοκ ζηδκ Δθθάδα ανηεηά εζδζηεοιέκα πνμσυκηα πμο κα εκενβμπμζμφκηαζ ζηδκ παναβςβή ζηεβακμπμζδηζηχκ ιειανακχκ. Αοηά ηα οθζηά θεζημονβμφκ ςξ ελήξ: Ζ ιειανάκδ ημοξ ημθθά πςνίξ θθυβζζηνμ ηαζ δεκ απαζηεί

95 επελενβαζία ζηζξ ναθέξ ηαζ ηυαεηαζ ιε απθυ λονάθζ πανηζμφ. Οζ εθανιμβέξ αοηήξ ηδξ ηεπκζηήξ έπμοκ απμδείλεζ ιεβάθδ ιείςζδ ημο εζζενπυιεκμο ναδμκίμο [1] Μζηνμηφιαηα Όζμκ αθμνά ζηα ιζηνμηφιαηα, πνμηζιάηαζ δ πνήζδ οθζηχκ πμο επζηνέπμοκ ηδ νμή ηςκ κεηνμκίςκ πμο πνμένπμκηαζ απυ ηδ βδ ηαζ ειθακίγεηαζ ιε ηδ ιμνθή ιζηνμηοιάηςκ ζε πενζμπή 2,85 ιε 3GHz [6] δ μπμία είκαζ εοκμσηή βζα ηδκ ακενχπζκδ οβεία, δζυηζ ζε αοηέξ ηζξ ζοπκυηδηεξ οπάνπεζ ηαθή ακηαθθαβή ιεηαλφ ημζιζηήξ ηαζ βήζκδξ αηηζκμαμθίαξ. Όιςξ αηυια ηαζ ζε αοηή ηδκ πενίπηςζδ δ ζπέζδ αοηή ακαηνέπεηαζ ακ ημ ηηίνζμ λεπενκά ημοξ πέκηε μνυθμοξ Οζημδμιζηά οθζηά Σμ μπθζζιέκμ ζηονυδεια έπεζ ηδκ ζδζυηδηα κα δδιζμονβεί ζηδκ ηαηαζηεοή έκα πχνμ ηεθείςξ ιμκςιέκμ απυ δθεηηνζηά ηαζ δθεηηνμιαβκδηζηά ηφιαηα αθθά υπζ υιςξ βζα ηα ιαβκδηζηά, ακηίζημζπμ ιε ημ θαζκυιεκμ ηθςαμφ ημο Faraday [40], πμο υιςξ θυβς ηδξ αδοκαιίαξ πνμζηαζίαξ απυ ηα ιαβκδηζηά ηφιαηα δδιζμονβεί πνμαθήιαηα ζηδκ οβεία ηςκ εκμίηςκ υπςξ ηυπςζδ, πμκμηεθάθμοξ, ζηνεξ. ε ζοκδοαζιυ δε ιε ηεκηνζηυ ζφζηδια ηθζιαηζζιμφ, ηαηυ θοζζηυ αενζζιυ ηαζ ακεοβζεζκά οθζηά δυιδζδξ δδιζμονβεί ηενάζηζα πνμαθήιαηα οβείαξ ζημοξ πνήζηεξ. Γζα κα απμθεοπεεί αοηυ ιία ηαθή θφζδ είκαζ κα βεζςεμφκ μζ μπθζζιμί ημο ζηονμδέιαημξ. φιθςκα ιε ηα θεβυιεκα ημο ηαεδβδηή Karl Ernst Lotz [6], δ απμδεηηή ακαθμβία οθζηχκ ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ εα πνέπεζ κα απμηεθείηαζ ηαηά 1/3 απυ ζηθδνά οθζηά υπςξ μπθζζιέκμ ζηονυδεια, ηαηά 1/3 απυ μοδέηενα οθζηά υπςξ ημφαθα ηαζ ηεναιίδζα ηαζ ηαηά 1/3 απυ θοζζηά οθζηά υπςξ λφθμ. Ζ πμζυηδηα ηςκ μζημδμιζηχκ οθζηχκ ζηδνίγεηαζ ζε ιζα ζεζνά ζδζμηήηςκ υπςξ δ πδβή πνμέθεοζδξ, δ αζμθμβζηή δζάνηεζα γςήξ, δ μζημθμβζηή ζοιααηυηδηα, δ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ, δ ναδζεκένβεζα, μζ δθεηηνζηέξ, εενιζηέξ ηαζ αημοζηζηέξ ημοξ ζδζυηδηεξ, δ δοκαηυηδηα δζαπκμήξ, δ ακηίζηαζδ ζηα ιζηνμηφιαηα, δ οβναζία, δ αθμιμίςζδ, μζ ημλζηέξ πηδηζηέξ εκχζεζξ, μζ μζιέξ. Χξ ηα πζμ μζημθμβζηά οθζηά πμο πθδνμφκ ηζξ παναπάκς πνμτπμεέζεζξ εεςνμφκηαζ ημ λφθμ, μ θεθθυξ, μ άνβζθμξ ηαζ ημ ηενί ιέθζζζαξ ζηδ ζοκέπεζα αημθμοεεί ημ ημφαθμ, ημ αζαεζημημκίαια, ημ θοζζηυ θζκέθαζμ, εκχ ηζξ παιδθυηενεξ εέζεζξ ηαηαθαιαάκμοκ οθζηά υπςξ ημ ηζζιέκημ ηφπμο Portland πθάηα αιζάκημο, μ ζοκεεηζηυξ βφρμξ, ημ βοαθί, ημ αζθαθηυπακμ, μ πμθοεζηέναξ, ημ PVC, δ ζοκεεηζηή ηυθθα, ημ Betaname ηαζ ημ ζοκεεηζηυ αενκίηζ πμο είκαζ ηαθυ κα απμθεφβμκηαζ

96 Μμκςηζηά οθζηά Σα ιμκςηζηά οθζηά πμο εα επζθεβμφκ πνέπεζ κα έπμοκ υζμ ημ δοκαηυ ορδθυηενμ ζοκηεθεζηή Κ χζηε κα πνμζθένμοκ ηαθφηενδ εενιμιυκςζδ, κα έπμοκ ηδ δοκαηυηδηα κα ακακεχκμοκ ηδκ εκένβεζα πμο ηαηακάθςζακ βζα κα παναπεμφκ ηαζ κα έπμοκ ιζηνυ πνυκμ εκενβεζαηήξ απυζαεζδξ. Σα οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαηά ηδ εενιμιυκςζδ είκαζ δ πμθοζηονυθδ, δ πμθομονεεάκδ, μ πενθίηδξ, μ ημημθμίκζηαξ, μ θεθθυξ ηαζ μ οαθμαάιααηαξ. Ζ πμθοζηονυθδ δζαεέηεζ εζδζηυ αάνμξ kg/m 3 ηαζ ζοκηεθεζηή Κ 0,035-0,040 (W/m 2 K). Όζμκ αθμνά ημ εκενβεζαηυ ηυζημξ, δ ζοκμθζηή εκένβεζα πμο δαπακάηαζ βζα ηδκ παναβςβή ημο είκαζ KWh/m 3 εκχ ημ πμζμζηυ ηδξ ζοκμθζηήξ εκένβεζαξ πμο δεκ ακακεχκεηαζ ηοιαίκεηαζ απυ KWh/m 3 ηαζ μ πνυκμξ πμο πνεζάγεηαζ χζηε κα βίκεζ δ εκενβεζαηή απυζαεζδ ηαζ κα ιπμνεί κα ελμζημκμιεί εκένβεζα είκαζ 7 ιε 20 ιήκεξ. Ζ πμθομονεεάκδ πμο είκαζ έκα απυ ηα ζοκήεδ οθζηά εενιμιυκςζδξ, έπεζ kg/m 3 εζδζηυ αάνμξ, ζοκηεθεζηή Κ 0,020 ιε 0,035, δ ζοκμθζηή ηαηακάθςζδ εκένβεζάξ ημο είκαζ kwh/m 3 ηαζ ημ πμζμζηυ ηδξ εκένβεζαξ πμο δεκ ακακεχκεηαζ είκαζ kwh/m 3 εκχ μ πνυκμξ εκενβεζαηήξ απυζαεζδξ είκαζ πενίπμο 9 ιε 23 ιήκεξ. Ο πενθίηδξ έπεζ ζοκηεθεζηή Κ 0,050, ημ εζδζηυ ημο αάνμξ ηοιαίκεηαζ ζηα kg/m 3, ηάκεζ εκενβεζαηή απυζαεζδ ζε 3,5 ιήκεξ εκχ απυ εκενβεζαηήξ άπμρδξ ηαηακαθχκεζ ζοκμθζηά kwh/m 3 ηαζ ημ πμζμζηυ ηδξ εκένβεζαξ πμο δεκ ιπμνεί κα ακακεςεεί ηοιαίκεηαζ ζηα ίδζα επίπεδα. Ο ημημθμίκζηαξ, έπεζ εζδζηυ αάνμξ kg/m 3, ζοκηεθεζηή Κ 0,045, ηάκεζ απυζαεζδ ζε 1,5 ιε 2 ιήκεξ, ηαηακαθχκεζ ζοκμθζηά kwh/m 3 εκένβεζα ηαζ δεκ ακακεχκεζ 95 kwh/m 3 εκένβεζα. Ο θεθθυξ έπεζ εζδζηυ αάνμξ kg/m 3, ζοκηεθεζηή Κ 0,045, ηάκεζ απυζαεζδ ζε ιζζυ ιε εκάιζζδ ιήκα, δ ζοκμθζηή εκένβεζα πμο ηαηακαθχκεηαζ ηαηά ηδκ παναβςβή ημο είκαζ kwh/m 3 ηαζ δεκ ακακεχκεηαζ ηαζ ηέθμξ μ οαθμαάιααηαξ έπεζ εζδζηυ αάνμξ kg/m 3, ζοκηεθεζηή Κ 0,045-0,053, ηάκεζ απυζαεζδ ζε 8 ιε 16 ιήκεξ, δ εκένβεζα πμο ηαηακαθχκεζ βζα ηδκ παναβςβή ημο είκαζ kwh/m 3 ηαζ δεκ ακακεχκεζ kwh/m 3. Παναηδνμφιε πςξ ημ ηαθφηενμ ιμκςηζηυ οθζηυ είκαζ μ θεθθυξ αθθά ηαζ μ ημηημθμίκζηαξ εκχ ημ πεζνυηενμ πμο ηαθυ είκαζ κα απμθεφβεηαζ είκαζ δ πμθομονεεάκδ. Καηά ηδ πνδζζιμπμίδζδ ηςκ οθζηχκ αοηχκ μζ ηίκδοκμζ πμο πνμηαθμφκ ζημ πενζαάθθμκ ηαζ ηδκ οβεία ημο ακενχπμο ακαθένμκηαζ παναηάης. Ζ πμθοζηονυθδ υπςξ ηαζ δ πμθομονεεάκδ ηαηά ηδκ παναβςβή ημοξ ειθακίγμοκ ιεβάθεξ πζεακυηδηεξ ιυθοκζδξ ημο πενζαάθθμκημξ αθθά ηαζ ζε πενίπηςζδ πονηαβζάξ απμηεθμφκ ζδιακηζηυ ηίκδοκμ βζα ηδκ οβεία ηςκ ακενχπςκ. Ο πενθίηδξ, μ ημηημθμίκζηαξ ηαζ μ οαθμαάιααηαξ δεκ απεζθμφκ ημ πενζαάθθμκ μφηε ηαηά ηδκ ημπμεέηδζδ μφηε ηαηά ηδκ παναβςβή ημοξ ηαζ δεκ πνμηαθμφκ πνμαθήιαηα ζηδκ οβεία ηςκ ακενχπςκ ζε ηαιία πενίπηςζδ. Σέθμξ μ θεθθυξ μ ιυκμξ ηίκδοκμξ πμο οπάνπεζ αθμνά ζηδ ιυθοκζδ ημο πενζαάθθμκημξ ηαηά ηδκ παναβςβζηή ημο δζαδζηαζία. Έκα άθθμ ιμκςηζηυ οθζηυ πμο εεςνείηαζ μζημθμβζηυ είκαζ ημ πανηί ηδξ εθδιενίδαξ ημ μπμίμ έπεζ οπμζηεί ηάπμζα επελενβαζία πνμημφ πνδζζιμπμζδεεί βζα ηδ ιυκςζδ ηδξ ζηέβδξ ηαζ ηςκ εζςηενζηχκ ημίπςκ. Σμ επελενβαζιέκμ πανηί εθδιενίδαξ έπεζ ηδ ιμνθή κζθάδςκ ηαζ εηημλεφεηαζ ιε εζδζηή ακηθία ζημ εζςηενζηυ ηςκ ημίπςκ, ακάιεζα ζηδκ επέκδοζδ ηαζ ηδ ζηέβδ αθθά ηαζ ηάης απυ ηα παηχιαηα.

97 Οζ μνβακζηέξ πηδηζηέξ μοζίεξ, απμηεθμφκ έκα απυ ηα ηονζυηενα αένζα πμο εηθφμκηαζ ζημ εζςηενζηυ ηςκ ηαημζηζχκ απυ ηα πνχιαηα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηζξ ηαημζηίεξ ηαζ απμηεθμφκ ηδκ αζηία πνυηθδζδξ ανηεηχκ αζεεκεζχκ ζημοξ ακενχπμοξ. Οζ ηονζυηενεξ μνβακζηέξ πηδηζηέξ εκχζεζξ είκαζ δ θμνιαθδεφδδ, ημ ηνζπθςνμαζεάκζμ ηαζ ημ ημθμοάθζμ Φμνιαθδεΰδδ Ζ θμνιαθδεφδδ, απμηεθεί ζδιακηζηυ νφπμ πμο ειθακίγεηαζ ζοπκά ζημ εζςηενζηυ ηςκ ηαημζηζχκ ηαεχξ ανίζηεηαζ ζε πμθθά απυ ηα ηαηακαθςηζηά αβαεά πμο ανίζημκηαζ ζηζξ ηαημζηίεξ. Δίκαζ έκαξ απυ ημοξ πνχημοξ νφπμοξ πμο πνμηάθεζε πνμαθήιαηα οβείαξ ζε εζςηενζημφξ πχνμοξ. Ζ θμνιαθδεφδδ είκαζ άπνςιδ ιε μλεία παναηηδνζζηζηή μζιή υηακ ανίζηεηαζ ζε ηακμκζηή πίεζδ ηαζ εενιμηναζία ηαζ είκαζ δζαθοηή ζημ κενυ. Ζ ειθάκζζδ ηδξ ζηδκ αηιυζθαζνα πνμηαθείηαζ απυ ηζξ θςημπδιζηέξ ακηζδνάζεζξ ηαζ απμηεθεί ζοζηαηζηυ ηςκ ηαοζαενίςκ ηςκ αοημηζκήηςκ. ηζξ ηαημζηίεξ εηπέιπεηαζ απυ ζοιπζεζιέκα πνμσυκηα λφθμο, πμο πενζέπμοκ ηυθθα μονίαξ θμνιαθδεφδδξ, ζε ζοβημθθδηζηέξ μοζίεξ, ζε ζοκεεηζηά οθάζιαηα επίπθςκ, ζε νμφπα απυ ζοκεεηζηέξ ίκεξ, ζηα πθαζηζηά, ζηα αενκίηζα ηαζ αθθμφ. Ζ θμνιαθδεΰδδ απμηεθεί πνμσυκ αηεθμφξ ηαφζδξ έηζζ ιπμνεί κα παναπεεί απυ ιδ αενζγυιεκεξ ζοζηεοέξ ηαφζδξ θοζζημφ αενίμο, βζα εένιακζδ ηαζ ιαβείνεια, ηαεχξ ηαζ απυ ημκ ηαπκυ ημο ηζζβάνμο. Ζ αφλδζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ηαζ ηδξ ζπεηζηήξ οβναζίαξ, αολάκμοκ ηδ ζοβηέκηνςζδ ηδξ θμνιαθδεφδδξ. Ακηίεεηα ιεζχκεηαζ ιε ηδκ παθαζυηδηα ημο ηηζνίμο ηαζ ιε ηδκ αφλδζδ ημο νοειμφ ελαενζζιμφ. Σμ υνζμ ζοβηέκηνςζδξ ηδξ θμνιαθδεφδδξ ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ είκαζ 0,1ppm, υιςξ ζοπκά δ ζοβηέκηνςζή ηδξ ζηα ηηίνζα είκαζ ορδθυηενδ απυ ηα επζηνεπηά υνζα. Σζξ ιεβαθφηενεξ ζοβηεκηνχζεζξ ειθακίγμοκ ηα θουιεκα ηαζ πνμηαηαζηεοαζιέκα ζπίηζα. Ζ θμνιαθδεφδδ απμηεθεί ζδζαζηένςξ επζηίκδοκδ πδιζηή μοζία βζα ηδκ ακενχπζκδ οβεία ηαζ πνμηαθεί πμκμηεθάθμοξ, ζθίββμοξ, αθθενβίεξ, ενεεζζιμφξ ζηα ιάηζα, δενιαηίηζδεξ, δοζημθία ζηδκ ακαπκμή αηυιδ ηαζ ηανηίκμ βζ' αοηυ ηαζ εα πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ δ πνήζδ οθζηχκ πμο ηδκ πενζέπμοκ. Ζ μζημθμβζηή ηαηαζηεοή δαπέδςκ ηαζ ημίπςκ, ζοκίζηαηαζ ιε ηδκ ηαηαζηεοή λφθζκμο δαπέδμο πςνίξ ηδ πνήζδ πδιζηχκ αενκζηζχκ ή ιε ηδκ ημπμεέηδζδ ηεναιζηχκ πθαηζδίςκ ή ηαζ ημπμεέηδζδ ιανιάνςκ παιδθμφ πμζμζημφ ναδζεκένβεζαξ, χζηε κα επζηνέπεηαζ δ δζαπεναηυηδηα ηςκ εοκμσηχκ βζα ηδκ οβεία ιζηνμηοιάηςκ ζηδ αζμθμβζηή πενζμπή ηςκ 0,6-6GHz. Θα πνέπεζ κα απμθεφβμκηαζ ηα πθαζηζηά ζοκεεηζηά δάπεδα απυ PVC ηαζ άθθα οθζηά αθθά ηαζ μζ ιμηέηεξ Ξφθζκα δάπεδα Σα λφθζκα δάπεδα, δεκ έπμοκ οπμζηεί επελενβαζία ιε ημλζηά ιοηδημηηυκα, αενκίηζα, θμφζηνα, πδιζηέξ μοζίεξ ηθπ. Πνμένπμκηαζ απυ δάζδ ηα μπμία δεκ έπμοκ

98 λοθεοηεί ηαζ πμο έπμοκ απμηαηαζηαεεί ιεηά απυ λφθεοζδ, ζοκήεςξ πνμένπμκηαζ απυ ηακδζκααζηέξ πχνεξ, ηαεχξ οπάνπεζ ζπεηζηή κμιμεεζία εκχ δ λφθεοζδ απυ ηνμπζηά δάζδ είκαζ πανάκμιδ ηαζ εβηθδιαηζηή. Οζ ααζζημί ηφπμζ δαπέδςκ είκαζ ημ ιαζίθ λφθζκμ δάπεδμ, ημ ζοβημθθδιέκμ δάπεδμ αθθά ηαζ ημ έημζιμ πνμαενκζημιέκμ δάπεδμ πμθθαπθχκ ζηνςιάηςκ. Σα δέκηνα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή λφθζκςκ δαπέδςκ είκαζ ημ πεφημ, δ δνοξ, ημ θεθθυδεκηνμ ημ μπμίμ απμηεθεί ελαζνεηζηήξ πμζυηδηαξ αάζδ δδιζμονβίαξ δαπέδςκ. Σέθμξ οπάνπμοκ ηάπμζα δάπεδα ηφπμο iroko, doumil, Cameron, niagan η.α. πμο εα πνέπεζ κα ελεηάγεηαζ δ πχνα πνμέθεοζήξ ημο. Σα ηεναιζηά δάπεδα ηφπμο Cotto, πςνίγμκηαζ ζε εζςηενζηά ή ελςηενζηά, ημίπμο ή δαπέδμο, εθοαθςιέκα ή ακοάθςηα. Αοημφ ημο ηφπμο ηα δάπεδα εεςνμφκηαζ δζαπνμκζηά οθζηά εθανιυγμκηαζ απυ ηδκ ανπαζυηδηα, ηαζ ζοκακηχκηαζ ζηδκ αβμνά θοζζηυ ή εηζιαθηςιέκμ. Πανά ημ βεβμκυξ υηζ είκαζ πνμσυκηα ελαζνεηζηήξ πμζυηδηαξ δεκ πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοπκά. Σα δάπεδα απυ θζκέθαζμ, είκαζ ηα πζμ δζαδεδμιέκα ζοκεεηζηά μζημθμβζηά οθζηά, μζημθμβζηά δζυηζ απμηεθμφκηαζ απυ θοζζηέξ πνχηεξ φθεξ ηαζ ζοκεεηζηά δζυηζ απμηεθμφκηαζ απυ λοθάθεονα ηαζ ζηυκδ θεθθμφ ακαιειεζβιέκα ιε θζκέθαζμ, νεηζίκζ ηαζ μνοηηά πνχιαηα πάκς ζε αάζδ απυ θοηζηυ κήια. Σα δάπεδα αοημφ ημο ηφπμο δζαηίεεκηαζ ζε νμθά ιε δζάθμνα πάπδ. Καηά ηδκ πνδζζιμπμίδζή ημοξ πνέπεζ κα βίκεηαζ πνμζεηηζηή επζθμβή ζηζξ ηυθθεξ ηαζ ζημ οπμεεηζηυ αηνοθζηυ ημο θζκίνζζια, χζηε κα αολδεεί δ ιδπακζηή ημοξ ακημπή. Σα μθέθδ αοημφ ημο οθζημφ είκαζ υηζ είκαζ ηαθυ, λεημφναζημ ζημ πενπάηδια θυβς ημο θαζκμιέκμο επακαθμνάξ απυ ηδκ φπανλδ ημο θεθθμφ ηαζ είκαζ ανηεηά ιμκςηζηυ. Ακηίεεηα δεκ είκαζ ακεεηηζηυ ζηα αθηαθζηά ηαζ ακηεκδείηκοηαζ ζε μνζζιέκεξ πνήζεζξ. Σμ λφθμ απμηεθεί έκα απυ ηα παθαζυηενα ηαζ πενζααθθμκηζηά θζθζηυηενα οθζηά δυιδζδξ. Υνδζζιμπμζείηαζ ζηδ ζηήνζλδ ηδξ ζηέβδξ, ζηδκ ηαηαζηεοή ημοθςιάηςκ, εονχκ, παναεφνςκ, ζηδκ επζπθμπμζία. Βέααζα πανά ημ βεβμκυξ υηζ είκαζ έκα θοζζηυ πνμσυκ πμο ηακμκζηά εα έπνεπε κα είκαζ άθεμκμ ηαζ θεδκυ, μζ μζημπεδμπμζήζεζξ, μζ πονηαβζέξ ηαζ μζ απαθθμηνζχζεζξ ημ έπμοκ ηαηαζηήζεζ πακάηνζαμ ηαζ δοζεφνεημ. Σμ επαηυθμοεμ αοηήξ ηδξ ηαηάζηαζδξ έζηνερε ημοξ ηαηαζηεοαζηέξ ζε πζμ θεδκέξ εκαθθαηηζηέξ θφζεζξ, πμο δεκ είκαζ ανηεηά μζημθμβζηέξ. Δηηυξ υιςξ απυ αοηά ηα οθζηά, έπμοκ ανπίζεζ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ ακαηοηθχζζια οθζηά, κα επακένπμκηαζ ηαζ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ παθαζυηενεξ ιέεμδμζ ηαεχξ μζ άκενςπμζ έπμοκ ηαηαθάαεζ πςξ πνέπεζ κα πνμζηαηεφζμοκ ημ πενζαάθθμκ ηαζ κα ηδνήζμοκ ιζα μνεμθμβζηυηενδ ζπέζδ ιε ημκ οθζηυ ηυζιμ πμο ημοξ πενζαάθθεζ. Σα πνμσυκηα ημο λφθμο πςνίγμκηαζ ζε δφμ ηαηδβμνίεξ ηδ αζμιδπακζηή λοθεία δ μπμία πενζθαιαάκεζ ημ κμαμπάκ, ημ ηυκηνα πθαηέ ηαζ ημ MDF, ηαζ ηδκ πνζζηή λοθεία. Ακάθμβα ιε ημ πάπμξ ημοξ, μζ δζάθμνμζ ηφπμζ λοθείαξ ηαηαηάζζμκηαζ ζηζξ ελήξ ηαηδβμνίεξ: ζηα ζημονέηζα ιε πάπμξ 1-1,2 εηαημζηά, ζηζξ ιζζυηααθεξ ιε πάπμξ 1,8-2 εηαημζηά, ζηζξ ηάαθεξ ιε πάπμξ 2,5 ηαζ πθάηδ ηαζ πενζζζυηενα εηαημζηά, ζηα πμκηζζέθζα ιε πάπμξ 3 ιε 4 εηαημζηά, ζημοξ πυκημοξ ιε πάπμξ 4 ιε 5 εηαημζηά, ζηα ιαδένζα υηακ ημ πάπμξ ημοξ ηοιαίκεηαζ απυ 5-7 εηαημζηά ηαζ ζηα ηαδνυκζα μνεμβχκζαξ ή ηεηναβςκζηήξ δζαημιήξ υηακ δ ιία πθεονά είκαζ 20 εηαημζηά ή ηαζ πενζζζυηενμ, ιε ζοκδεζζιέκεξ δζαημιέξ 20x26 εηαημζηά έςξ ηαζ 30 εηαημζηά δ ιεβαθφηενδ πθεονά. Όζμκ αθμνά ζηα ιήηδ βζα ηδκ πνζζηή λοθεία ηοιαίκμκηαζ ιεηαλφ 4-6 ιέηνςκ.

99 Δίδδ λοθείαξ Ζ λοθεία πμο πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ Δθθάδα πνμένπεηαζ απυ ημ έθαημ, ημ πεφημ, ηδκ μλζά, ηδκ εθζά, ηδκ ηανοδζά ηαζ ηδκ ηαζηακζά. Σμ έθαημ, ημ πεφημ, δ μλζά ηαζ δ εθζά πνδζζιμπμζμφκηαζ ηονίςξ ςξ ηαοζυλοθα. Ζ ηανοδζά απμηεθεί έκα ζπάκζμ πακέιμνθμ ηαζ πακάηνζαμ λφθμ βζ' αοηυ ηαζ ζηδκ αβμνά ηοηθμθμνμφκ οπμηαηάζηαηά ηδξ. Ζ ζδζαζηενυηδηα ηδξ εθθδκζηήξ ηανοδζάξ απυ ηδκ Δονςπασηή ηαζ Αιενζηάκζηδ είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ δεκ πνμηαθεί θηένκζζια ηαηά ηδκ επελενβαζία ηδξ. Ζ ηαζηακζά, είκαζ αοημθοέξ δέκηνμ ζηδκ Δθθάδα ηαζ ειθακίγεηαζ ζε ανηεηέξ εονςπασηέξ πχνεξ. Σμ λφθμ ηδξ δεκ πνδζζιμπμζείηαζ ηυζμ ζηδκ επζπθμπμζία αθθά πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ πμθημπμίδζδ πανημιάγαξ. Έπεζ θεοηυ ηνειχδεξ ή ηζηνζκςπυ πνχια ιε θεπηή οθή πανυιμζμ ιε αοηυ ηδξ θεφηαξ ηαζ ηδξ ζηζάξ βζα ζηθδνυλοθμ είκαζ ιαθαηυ, εθαθνφ ιε ιέζδ ποηκυηδηα 0,51kg/m 3. Ζ ηαζηακζά έπεζ ηδ δοκαηυηδηα κα λδναίκεηαζ βνήβμνα ηαζ κα ιδκ θοναίκεζ ηαηά ημ ζηέβκςια. Μπμνεί εφημθα κα δμοθεοηεί υιςξ πνμζαάθθεηαζ απυ έκημια ηαζ ιφηδηεξ βζ' αοηυ ηαζ είκαζ απαναίηδηδ δ πνμζηαζία ηδξ ιε ζοκηδνδηζηά. ηζξ πενζμπέξ παναβςβήξ ηδξ, πνδζζιμπμζείηαζ ηονίςξ ζηδκ επζπθμπμζία, ζε πυνηεξ, πανάεονα αθθά ηαζ ςξ μζημδμιζηυ οθζηυ. ηδκ Δονχπδ, ηα είδδ λοθείαξ πμο οπάνπμοκ είκαζ δ μλζά, δ δνοξ, ημ ζμοδδζηυ πεφημ ηαζ ημ έθαημ. Ζ μλζά, απμηεθεί έκα απυ ηα ζδιακηζηυηενα είδδ ζηθδνήξ λοθείαξ πμο θφεηαζ ζηδ Κεκηνζηή ηαζ Γοηζηή Δονχπδ. Δίκαζ ζοκήεςξ ζζυαεκδ ιε θεπηή ηαζ μιμζυιμνθδ οθή, έπεζ θεοηυ θοζζηυ πνχια αθθά ζοκήεςξ θμονκίγεηαζ βζα κα ημηηζκίζεζ. Έπεζ ιέζδ ποηκυηδηα 0,67kg/m 3, λδναίκεηαζ βνήβμνα υιςξ ακμίβεζ ηαζ θοναίκεζ. Όηακ είκαζ λεναιέκδ έπεζ ιεβάθδ δφκαιδ ηαιπφθςζδξ, ιεβάθδ ζηθδνυηδηα ηαζ ακηίζηαζδ ζημ ζηίζζιμ ηαζ ηδκ ηνμφζδ. Γέπεηαζ εφημθα ζοκηδνδηζηά εηηυξ απυ ηδκ ζημονυπνςιδ ηανδζά ημο λφθμο. Γμοθεφεηαζ εφημθα, ημθθζέηαζ επίζδξ εφημθα ηαζ ζημοναίκεζ ιε ηδ πνήζδ πνςζηζηχκ χζηε κα ιμζάγεζ ιε δνο, ιαυκζ ή ηανοδζά. Υνδζζιμπμζείηαζ ηονίςξ ζηδκ επζπθμπμζία, ζηδκ ηαηαζηεοή ηαεζζιάηςκ, επίζδξ πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ ηαηαζηεοή παηςιάηςκ ηυζμ αανζάξ υζμ ηαζ εθαθνζάξ πνήζδξ. α ηαπθαιάξ πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ ηαηαζηεοή ηυκηνα πθαηέ αθθά ηαζ βζα ηδκ ηαηαζηεοή κημοθαπζχκ ηθπ. Ζ δνοξ, θφεηαζ ζηδκ Κεκηνζηή ηαζ Γοηζηή Δονχπδ, είκαζ λφθμ πμο θυβς ηδξ ηαθήξ ειθάκζζδξ ημο ηαζ ηςκ ελαζνεηζηχκ ημο ζδζμηήηςκ ημ ηαεζζημφκ πενζγήηδημ ζηδκ επζπθμπμζία, ηδκ αζμιδπακία πανηέηςκ, ζηδ καοπδβζηή αθθά ηαζ ζηδκ παναβςβή αανεθζχκ. Ζ ιέζδ ποηκυηδηά ηδξ είκαζ 0,67kg/m 3, λδναίκεηαζ δφζημθα ηαζ ηαηά ηδ θοζζηή λήνακζδ ημο εζςηενζημφ ηςκ πμκηνχκ ημιιαηζχκ παναιέκεζ οβνή βζα πμθθά πνυκζα. Ζ ηεπκζηή λήνακζδ είκαζ ανβή ηαζ πνμζεηηζηή, ιπμνεί κα μλεζδχκεζ ηα ιέηαθθα βζ' αοηυ ηαζ ζηζξ εκχζεζξ ημο πνδζζιμπμζμφκηαζ ιδ ζζδδνμφπα πνμσυκηα. Ζ δνοξ είκαζ ανηεηά ζηθδνυ, ζηαεενυ ηαζ ιε ακημπή λφθμ, δμοθεφεηαζ εφημθα ηαζ δίκεζ ςναίμ θζκίνζζια. Σμ ζμοδδζηυ πεφημ, θφεηαζ ζηδ Β. Δονχπδ, έπεζ ηδκ ζηακυηδηα κα λδναίκεηαζ πςνίξ κα θοναίκεζ, δ ακημπή ημο ελανηάηαζ απυ ηδκ πανμοζία εθαηηςιάηςκ ζημ δέκηνμ υπςξ νυγμζ. Ζ «ηανδζά» ημο ακηζζηέηεηαζ ζπεηζηά ζημκ ειααπηζζιυ ιε ζοκηδνδηζηά. Δπελενβάγεηαζ εφημθα, είκαζ μζημκμιζηυ, ζε αθεμκία είκαζ εφημθμ ζηδ πνήζδ ηαζ ζηδκ επελενβαζία, δίκεζ ςναίμ θζκίνζζια ακ αενκζηςεεί. Σέθμξ ημ πεφημ πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ επζπθμπμζία, ζηδκ λοθμονβζηή, ζηδκ ηαηαζηεοή ζηεθεηχκ ηαζ ηζαςηίςκ, πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ παναβςβή πανηζμφ αθθά ηαζ ζηδκ παναβςβή ζηφθςκ ηαθςδζαηχκ δζηηφςκ. Σμ έθαημ, θφεηαζ ηζ αοηυ ηονίςξ ζηδ Β. Δονχπδ, έπεζ ζπεδυκ θεοηυ πνχια, δ ιέζδ ποηκυηδηά ημο είκαζ 0,42kg/m 3 ηαζ δζαεέηεζ αηακυκζζηα δζαζημνπζζιέκμοξ

100 νυγμοξ. Ξδναίκεηαζ εφημθα εεςνείηαζ ηαηχηενμ απυ ημ πεφημ απυ ζηαηζηή άπμρδ, ζαπίγεζ εφημθα. Έπεζ ιεβάθδ ακηίζηαζδ ζημκ ειπμηζζιυ ιε ζοκηδνδηζηά, δμοθεφεηαζ εφημθα, αάθεηαζ ηαζ αενκζηχκεηαζ ηαθά. Οζ πνήζεζξ ημο είκαζ μζ ίδζεξ ιε αοηέξ ημο πεφημο ηαζ απμηεθεί ημ ααζζηυ οθζηυ παναβςβήξ πανημπμθημφ ζηδκ Δονχπδ. Ζ αιενζηάκζηδ λοθεία πενζθαιαάκεζ ημ pitch pine, ημ douglas fir ή Oregon pine, ημ ζνυημ ηαζ ημ niangon. To pitch pine, θφεηαζ ζηζξ δοηζηέξ ΖΠΑ, έπεζ πμνημηαθί πνχια έςξ ηυηηζκμ ηαθέ ηαζ είκαζ νδηζκχδεξ. Ζ ιέζδ ποηκυηδηά ημο είκαζ 0,67kg/m 3 απμηεθεί ημ αανφηενμ λφθμ απυ ηδκ ηαηδβμνία ηςκ ιαθαηχκ, λδναίκεηαζ δφζημθα ηαζ ανβά ηαζ θοναίκεζ, εκχ ζοπκά ζηίγεηαζ. Όιςξ εεςνείηαζ ανηεηά ζηαεενυ λφθμ, δμοθεφεηαζ δφζημθα ηζ ακ έπεζ λεναεεί ζςζηά, δίκεζ θεία επζθάκεζα πανά ηα πνμαθήιαηα πμο πνμηαθεί ημ νεηζίκζ. Ζ ηφνζα πνήζδ ημο είκαζ ζηζξ μζημδμιζηέξ ηαηαζηεοέξ, ζηδκ παναζηεοή πανημπμθημφ, ζηδκ ηαηαζηεοή ημοθςιάηςκ, ζηδ καοπδβζηή, ζηδκ επζπθμπμζία, ζηα εθαθνζά παηχιαηα, ζηδκ επέκδοζδ νμιπμηέ βζα ημίπμοξ ηαζ ηααάκζα, ςξ δζαημζιδηζηυξ ηαπθαιάξ, εκχ δ νδηίκδ ημο πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ παναβςβή κεθηζμφ. To Oregon pine, θφεηαζ ζηζξ Γοηζηέξ ΖΠΑ ηαζ ημκ Κακαδά, επίζδξ ηαθθζενβείηαζ ζημ Ζκςιέκμ Βαζίθεζμ, ζηδ Νέα Εδθακδία, ηαζ ζηδκ Αοζηναθία. Σμ φρμξ ημο θηάκεζ ηα 50 ιέηνα ηαζ μ ημνιυξ ημο έπεζ πάπμξ 1,5 ιέηνα. Δλάβεηαζ ζε υθμ ημκ ηυζιμ ζε ιμνθή ηυκηνα πθαηέ αθθά ηαζ οπυ ιμνθή άνζζηδξ λοθείαξ. Σμ πνχια ημο είκαζ ηίηνζκμ ηαθέ ηαζ θηάκεζ έςξ ηυηηζκμ ηαθέ ιε ίζα κενά πμο είκαζ ηαζ ηάπμζεξ θμνέξ ηοιαημεζδή ή ζπζνάθ. Ζ ιέζδ ποηκυηδηα αοημφ ημο λφθμο είκαζ 0,53kg/m 3 είκαζ νδηζκχδεξ, λδναίκεηαζ εφημθα ηαζ βνήβμνα πςνίξ κα πανμοζζάγεζ ιεβάθεξ παναιμνθχζεζξ ηαζ ζηζζίιαηα, αθθά μζ νυγμζ έπμοκ ηδκ ηάζδ κα ακμίβμοκ ηαζ κα παθανχκμοκ. Γφζημθα δμοθεφεηαζ ζε ζπέζδ ιε ηα άθθα είδδ λφθμο, υιςξ δίκεζ υιμνθμ θζκίνζζια ηαζ ζημοναίκεζ εφημθα ιε πνςζηζηέξ. οκήεςξ δζαηίεεηαζ ζε ιεβάθεξ επζθάκεζεξ ηαζ πνδζζιμπμζείηαζ ζηζξ μζημδμιζηέξ ηαηαζηεοέξ, ζηδκ ηαηαζηεοή ζηεβχκ, ζηδ καοπδβζηή, ζηδκ λοθμονβζηή ελςηενζηχκ ηαζ εζςηενζηχκ ηαηαζηεοχκ, ζηδκ ηαηαζηεοή εαθάζζζςκ απμαάενςκ αθθά ηαζ ζηδκ ηαηαζηεοή αανεθζχκ. Σμ ζνυημ, πνμένπεηαζ απυ ηδ Νζβδνία, θφεηαζ ζε υθδ ηδκ αθνζηακζηή ήπεζνμ υπςξ επίζδξ ηαζ ζηδκ ακαημθή ηαζ ηδ δφζδ. Δλάβεηαζ ζε ημνιμφξ ιε δζάιεηνμ 0,6 ιε 1,3 ιέηνα, ιε ιήημξ πάκς απυ 4 ιέηνα, πάπμξ 16 ιε 100πζθζμζηά, πθάημξ 75 ιε 600 ή ηαζ πενζζζυηενμ πζθζμζηά ηαζ ιήημξ 1 ιε 6 ιέηνα. Σμ πνχια ημο πμζηίθθεζ, είκαζ ακμζπηυ ηίηνζκμ έςξ ακμζπηυ ηαθέ ιυθζξ ημπεί ηαζ ιεηά βίκεηαζ ηαθέ. Ζ ιέζδ ποηκυηδηά ημο είκαζ 0,64kg/m 3, λδναίκεηαζ βνήβμνα, ηζ έπεζ ιεβάθδ ακημπή ζημοξ ιφηδηεξ ηαζ ηα έκημια, υιςξ δεκ ειπμηίγεηαζ απμηεθεζιαηζηά απυ ηα ζοκηδνδηζηά. Καηά ηδκ ηαηενβαζία ημο ειθακίγεηαζ δοζημθία ηαζ πνδζζιμπμζείηαζ ςξ οπμηαηάζηαημ ημο ηζη, δζυηζ είκαζ πζμ μζημκμιζηυ, ηαζ πνδζζιμπμζείηαζ ζηδ καοπδβζηή, ζηδκ λοθμονβζηή ορδθμφ επζπέδμο, ζε δδιυζζα ηηίνζα, ζηδκ ηαηαζηεοή επίπθςκ ηήπμο, ενβαζηδνζαηχκ πάβηςκ αθθά ηαζ παηςιάηςκ. Σμ κζαβημκ θφεηαζ ζηα δάζδ ηδξ Γοηζηήξ Αθνζηήξ, ελάβεηαζ έπμκηαξ 25 ιε 50 πζθζμζηά πάπμξ, 150 ηαζ πάκς πζθζμζηά πθάημξ, ηαζ απυ 2 ιέηνα ηαζ πάκς ιήημξ. Ζ ιέζδ ποηκυηδηά ημο είκαζ 0,64kg/m 3, είκαζ νδηζκχδεξ, λδναίκεηαζ βνήβμνα, ιμζάγεζ ιε ημ ιαυκζ ζηδ δφκαιδ ακ ηαζ είκαζ ζηθδνυηενμ ηζ ειθακίγεζ ιεβάθεξ ακηζζηάζεζξ ζημ ζηίζζιμ, δφζημθα ειπμηίγεηαζ ιε ζοκηδνδηζηά, ηαζ επελενβάγεηαζ εφημθα. Υνδζζιμπμζείηαζ ηυζμ βζα εζςηενζηή υζμ ηαζ βζα ελςηενζηή πνήζδ ζηδκ λοθμονβζηή, πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ ηαηαζηεοή παηςιάηςκ αθθά ηαζ ζηδ καοπδβζηή. Αθθα είδδ λοθείαξ πμο εζζάβεζ δ Δθθάδα είκαζ ηα ελήξ: αιπμονά-θίιπα, ιπεηέ, ηζάια, ηάβα, ελπεθέ ηαζ ζζπυ.

101 Ζ οβναζία ημο αένα ημο πενζαάθθμκημξ, δεκ πνέπεζ ηαηά ηδκ ημπμεέηδζή ημο κα οπενααίκεζ ημ 60%. Ζ λοθεία ηδξ επίζηνςζδξ παναδίδεηαζ απυ ημ ενβμζηάζζμ ιε ηέημζα οβναζία πμο κα έπεζ ηζξ ιζηνυηενεξ δοκαηέξ αολμιεζχζεζξ δζαζηάζεςκ ζε ζοκήεεζξ ζοκεήηεξ πνήζδξ ηαζ δ μπμία εα ηοιαίκεηαζ απυ 7 ιε 11%. Ζ οβναζία ημο οπμαάενμο, πνέπεζ κα είκαζ ιεηαλφ 2% ηαζ 3%. Γζα οπυααενμ ιε εβηαηάζηαζδ ζοζηήιαημξ εκδμδαπέδζαξ εένιακζδξ δ ζηάειδ πνέπεζ κα είκαζ 1,5%. Γκςνίγμκηαξ ηδκ οβνμιεηνζηή ηαηάζηαζδ ημο ελςηενζημφ αένα ιπμνμφιε κα πνμζδζμνίζμοιε ηδκ οβναζία ζζμννμπίαξ ημο λφθμο. Σμ λφθμ απεζθείηαζ απυ ηάπμζμοξ πανάβμκηεξ μζ μπμίμζ οπμααειίγμοκ ηδκ οβζεζκή ημο, ηδκ ακημπή ημο αθθά ηαζ ηδκ αζζεδηζηή ημο γεοηημφ ημο. Αοημί μζ πανάβμκηεξ είκαζ δ οβναζία, ηα έκημια, δ θςηζά ηαζ μζ ιφηδηεξ. Ζ οβναζία, ζε ζοκδοαζιυ ιε ηζξ εενιμηναζζαηέξ ιεηααμθέξ ηαζ ημκ εθθζπή αενζζιυ, ζοκηεθεί ζηδκ ακάπηολδ θοηζηχκ ηαζ γςζηχκ ιοηήηςκ. Γζα κα απμθεοπεεί αοηή δ ηαηάζηαζδ, πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηεβκά λφθα ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή ημο γεοηημφ ηζ αθμφ μθμηθδνςεεί δ ημπμεέηδζδ κα ελαζθαθίγεηαζ μ αενζζιυξ ημοξ. Θα πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ επζπθέμκ ζηζξ πενζπηχζεζξ πμο ηα λφθα εθάπημκηαζ ιε ζηονυδεια ή ιε ημζπμπμζίεξ ηαζ εα πνέπεζ κα πανειαάθθμκηαζ ζηεβακςηζηά ιέζα. Έκαξ άθθμξ ηνυπμξ πνμζηαζίαξ ηδξ λοθείαξ απυ ηδκ οβναζία είκαζ μ ειπμηζζιυξ ημο ιε ζηεβακςηζηά αενκίηζα ηα μπμία εζζπςνμφκ ζημοξ πυνμοξ ημοξ. Σα έκημια, ιε ηονζυηενμ επενυ ηςκ ηαηενβαζιέκςκ λφθςκ ημ ζανάηζ, ακαπηφζζεηαζ ζε ζοκεήηεξ εθθζπμφξ αενζζιμφ ηαζ θςηζζιμφ. Θα πνέπεζ κα ηαηαπμθειδεεί εβηαίνςξ, δζυηζ ζε ακηίεεηδ πενίπηςζδ ελαπθχκεηαζ ηαζ ηαηαζηνέθεζ ιεβάθεξ ιάγεξ λφθμο. Ζ απμιάηνοκζδ ηςκ πνμζαεαθδιέκςκ ηιδιάηςκ βίκεηαζ ιε ηδκ μθζηή αθαίνεζδ ημοξ αθθά ηαζ ιε ημκ ηαοηδνζαζιυ ημοξ ιε θθυβα. ηδ ζοκέπεζα αμονηζίγεηαζ ιε ιεηαθθζηή αμφνηζα ή ηνίαεηαζ ιε βοαθυπανημ, έπεζηα ρεηάγεηαζ ιε εζδζηά εκημιμηηυκα. Έκαξ άθθμξ ηνυπμξ είκαζ μ ειπμηζζιυξ ημο λφθμο ιε εκημιμηηυκμ ζε εκέζζιδ ιμνθή, ιέζα απυ μπέξ δζαιέηνμο 7 ιε 12 ΠΗΠΗ πμο ακμίβμκηαζ ζημκ λφθζκμ θμνέα ακά 15 εηαημζηά. Σα λφθα πμο έπμοκ πνμζαθδεεί απυ άθθμο είδμοξ έκημια ελοβζαίκμκηαζ ιε ηδκ αθαίνεζδ ηςκ «άννςζηςκ» ηιδιάηςκ ηαζ μζ μπέξ παναιέκμοκ ακμζπηέξ βζα ανηεηέξ ιένεξ ζε ζοκεήηεξ ηαθμφ αενζζιμφ, ηαοηδνζάγμκηαξ ιε ηαοηυ αένα ή εζδζηά αένζα ηαζ ζηδ ζοκέπεζα ηθείκμκηαζ ιε ηενί. Σέθμξ μ θμνέαξ ρεηάγεηαζ ιε ηαηάθθδθμ εκημιμηηυκμ. Έκαξ άθθμξ πανάβμκηαξ απυ ημκ μπμίμ εα πνέπεζ κα πνμζηαηεφμκηαζ ηα λφθα είκαζ δ θςηζά ηαζ αθμνά ζηζξ απμζηάζεζξ πμο εα πνέπεζ κα έπμοκ αοηά απυ ηζξ ηαπκμδυπμοξ, ηζξ εζηίεξ θςηζάξ, ηα εφθθεηηα οθζηά ηθπ. Γζ' αοηυ ηαζ εα πνέπεζ κα επαθείθμκηαζ ή κα ρεηάγμκηαζ ηα λφθα ιε πονμπνμζηαηεοηζηά οθζηά. Έκαξ απμηεθεζιαηζηυξ ζοκδοαζιυξ πνμζηαζίαξ ημο λφθμο απυ ηδ θςηζά είκαζ μ ζοκδοαζιυξ ηδξ νδηζκχδμοξ επάθεζρδξ ιε αθνχδεξ πονμπνμζηαηεοηζηά οθζηυ. Ζ εθανιμβή ηςκ πονμπνμζηαηεοηζηχκ οθζηχκ πνέπεζ κα απμηεθεί ημ ηεθεοηαίμ ζηάδζμ πνμζηαζίαξ ημο λφθμο ιεηά ηα ζηαβακςηζηά ηαζ ηα ιοηδημηηυκα οθζηά. Γζα κα ακαπηοπεμφκ ιφηδηεξ ζημ λφθμ εα πνέπεζ κα έπμοκ απμζοκηεεεί μζ ίκεξ ημο λφθμο, κα οπάνπεζ οβναζία ιε πανάθθδθδ έθθεζρδ αενζζιμφ. Όηακ δ οβναζία ζημ λφθμ είκαζ ιζηνυηενδ απυ 20% δεκ ακαπηφζζμκηαζ ιφηδηεξ. Οζ ιφηδηεξ πνμζαάθθμοκ ημ λφθμ ζημ εζςηενζηυ ηςκ ηοηηάνςκ ημο πνμζδίδμκηάξ ημο βαθαγςπυ πνχια. Ζ πνμζαμθή ημο λφθμο απυ ιφηδηεξ λεηζκά απυ ιέζα ηαζ ζζβά ζζβά αβαίκεζ πνμξ ηα έλς, έηζζ δεκ βίκεηαζ αιέζςξ ακηζθδπηή. Σέθμξ, ζηδκ αβμνά ηοηθμθμνεί ιεβάθδ πμζηζθία ζε οθζηά πμο πνμζηαηεφμοκ ημ λφθμ απυ ηζξ πνμακαθενεείζεξ επζδνάζεζξ πνμζδίδμκηαξ πανάθθδθα ζημ λφθμ δζάθμνεξ επζεοιδηέξ απμπνχζεζξ. Αοηά ηα οθζηά είκαζ ημλζηά βζ' αοηυ ηαζ

102 εθανιυγμκηαζ ζε ηαθά αενζγυιεκμοξ πχνμοξ ηαζ μζ ηεπκίηεξ πνέπεζ κ πνμζηαηεφμκηαζ ιε ιάζηεξ ηαζ βάκηζα Οζ λφθζκεξ ζηέβεξ Ζ λοθεία πμο πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ ηαηαζηεοή λφθζκςκ ζηεβχκ πνμένπεηαζ απυ ιαθαηά λφθα πμο έπμοκ ζηθδνυ πονήκα υπςξ ημ άβνζμ πεφημ, δ δνοξ, δ ηανοδζά η.α. Ζ δμιζηή λοθεία πςνίγεηαζ ζε ηνεζξ ηαηδβμνίεξ πμζυηδηαξ ζηζξ μπμίεξ θαιαάκεηαζ οπυρδ, δ θένμοζα ζηακυηδηα ημο λφθμο, δ ζπέζδ δζαημιήξ ημο λφθμο ιε ηδ δζαημιή ημο ημνιμφ απυ ημκ μπμίμ πνμένπεηαζ, ηα επζηνεπηά εθαηηχιαηά ημο αθθά ηαζ ηα πθάηδ ηςκ εηήζζςκ δαηηοθίςκ. Σα λφθα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ ηαηαζηεοή λφθζκςκ ζηεβχκ πνέπεζ κα έπμοκ ακαπηοπεεί ίζα, πςνίξ ζοζηνμθέξ αθθά ηαζ πςνίξ δοκαηυηδηα ακ αοηυ είκαζ δοκαηυ. Ο θυβμξ βζα ημκ μπμίμ βίκεηαζ αοηή δ επζθμβή είκαζ δζυηζ ηα λφθα πμο δεκ έπμοκ ακαπηοπεεί ίζα ζοννζηκχκμκηαζ ακμιμζυιμνθα ηαζ ζηεανχκμοκ ηαζ ηα ζοκεζηναιιέκα θαλεφμοκ ηαηά ηδκ λήνακζδ. Οζ νυγμζ απμδοκαιχκμοκ ηδκ ακημπή ηςκ λφθζκςκ δζαημιχκ ηαζ μζ ααεζέξ νςβιέξ ή απμθεπίζεζξ ηαεζζημφκ ημ λφθμ άπνδζημ βζα θένμοζεξ ηαηαζηεοέξ, εκχ μζ θεπηέξ επζθακεζαηέξ νςβιέξ πμο δδιζμονβμφκηαζ απυ ηδ ζοννίηκςζδ ηαζ ηδκ λήνακζδ ημο λφθμο δεκ επδνεάγμοκ ηδκ ακημπή ημο λφθμο. Σέθμξ έκα παναηηδνζζηζηυ ημο λφθμο είκαζ δ ακζζμννμπία ημο, δ δοκαηυηδηά ημο κα ζοιπενζθένεηαζ δζαθμνεηζηά ηαηά ηδ δζεφεοκζδ ηςκ ζκχκ ζοβηνζκυιεκδ ιε ηδ δζεφεοκζδ ηδκ ηάεεηδ πνμξ ηζξ ίκεξ ημο. Γζα κα θεζημονβεί ζςζηά δ λφθζκδ ζηέβδ εα πνέπεζ κα βίκεηαζ ηέθεζα δ ιεηααίααζδ ηςκ θμνηίςκ ζηα ζδιεία ηςκ ηυιαςκ. Παθζά πνδζζιμπμζμφζακ ςξ ζοκδεέζηενδ ιμνθή ζφκδεζδξ ηδ ζφκδεζδ ιμνθήξ δ μπμία πθέμκ απμθεφβεηαζ ηαεχξ ελαζεεκίγεζ ηζξ δζαημιέξ. ηζξ ιένεξ ιαξ πνδζζιμπμζμφκηαζ ιεηαθθζημί ζοκδεηήνεξ, ήθμζ, απθμί ημπθίεξ ηαζ πίνμζ. Αοηά ιπμνμφκ κα θεζημονβήζμοκ ιε ηδκ πανάθθδθδ εθανιμβή απθχκ εβημπχκ ηςκ λφθςκ, ημιαμεθαζιάηςκ αθθά ηαζ ηειαπίςκ λφθζκςκ θφθθςκ. Ζ λφθζκδ ζηέβδ πνέπεζ κα αενίγεηαζ ηαθά χζηε ηα οθζηά ηδξ κα έπμοκ ακημπή ζημ πνυκμ αθθά ηαζ πανάθθδθα κα δζαηδνείηαζ δ οβζεζκή ημο ηηζνίμο. Ο αενζζιυξ εα ζοιαάθθεζ ζηδ δζαηήνδζδ ηςκ οθζηχκ ζε ηακμκζηέξ ζοκεήηεξ εενιμηναζίαξ ηαζ οβναζίαξ ειπμδίγμκηαξ ηδκ οπμαάειζζδ ημοξ αθθά ηαζ ηζξ ακάβηεξ ζοκηήνδζδξ ηαζ ακηζηαηάζηαζήξ ημοξ. Οζ επζπηχζεζξ ημο αενζζιμφ ηδξ λφθζκδξ ζηέβδξ είκαζ υηζ ειπμδίγεηαζ δ ακάπηολδ ιζηνμμνβακζζιχκ πμο πνμηαθμφκ ημ ζάπζζια ημο, μ αενζζιυξ ηςκ εενιμιμκςηζηχκ οθζηχκ ειπμδίγεζ ηδκ απμννυθδζδ οβναζίαξ αθθά ηαζ ηδξ ζοβηέκηνςζδξ οδναηιχκ, μ αενζζιυξ ηδξ επζηάθορδξ ηδξ ζηέβδξ δζεοημθφκεζ ημ ζηέβκςια οθζημφ επζηάθορδξ απυ ηδ ανμπή ηαζ επζπθέμκ ειπμδίγεζ ηδ εναφζδ ημοξ απυ ημκ παβεηυ. Σέθμξ μ αενζζιυξ ημο πχνμο ηάης απυ ηδ ζηέβδ ειπμδίγεζ ηδ ζοβηέκηνςζδ οδναηιχκ αθθά ηαζ ηδ ζοιπφηκςζδ ημοξ ζηδκ ηάης επζθάκεζα ηδξ ζηέβδξ. Ζ εενιμιυκςζδ ηδξ λφθζκδξ ζηέβδξ απμηεθεί απαναίηδημ δμιζηυ ζημζπείμ βζα ηδ εενιζηή άκεζδ ημο εζςηενζημφ πχνμο ημο ηηζνίμο. Σα οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδ εενιμιυκςζδ είκαζ ζκχδδ οθζηά οπυ ιμνθή παπθχιαημξ υπςξ διζάηαιπηεξ πθάηεξ ή οαθμαάιααηαξ επίζδξ ιπμνεί κα είκαζ απυ πμθομονεεάκδ ή πμθοζηενίκδ [41]. Ακ μ πχνμξ ηάης απυ ηδ ζηέβδ δεκ πνδζζιμπμζείηαζ ηυηε δ εενιμιυκςζδ ημπμεεηείηαζ πάκς ή ηάης απυ ηδ δζαπςνζζηζηή

103 επζθάκεζα δ μπμία απμηεθεί ημ δάπεδμ ηδξ ζμθίηαξ ηαζ ηδκ μνμθή ημο ηαημζηδιέκμο μνυθμο. Ακ υιςξ μ πχνμξ ηάης απυ ηδ ζηέβδ ηαημζηείηαζ ηυηε δ εενιμιυκςζδ ημπμεεηείηαζ ζημ επίπεδμ ηςκ αιεζαυκηςκ, δ μπμία ηαηαθαιαάκεζ ημοξ πχνμοξ ιεηαλφ ηςκ αιεζαυκηςκ, αθήκμκηαξ ημοξ ειθακείξ ζημ εζςηενζηυ ή ηαθφπημκηάξ ημοξ, επζπθέμκ δ εενιμιυκςζδ ιπμνεί κα ημπμεεηδεεί πάκς απυ ημοξ αιείαμκηεξ. Ζ ηάης πθεονά ηδξ εενιμιμκςηζηήξ ζηνχζδξ πνέπεζ κα πνμζηαηεφεηαζ απυ ηδκ οβναζία πμο πνμένπεηαζ απυ ημκ εζςηενζηυ πνυκμ ιε ηδ πνήζδ θνάβιαημξ οδναηιχκ. Μεηαλφ ηδξ ζηέβδξ ηαζ ημο οθζημφ επζηάθορήξ ηδξ πνέπεζ κα οπάνπεζ ηαηάθθδθδ ζηεβακςηζηή ζηνχζδ πμο κα πνμζηαηεφεζ ηδ ζηέβδ ηαζ ηδ ιυκςζδ απυ ημ ανυπζκμ κενυ, ημ πζυκζ, ημκ αένα αθθά ηαζ ηδ ζηυκδ. Όιςξ εα πνέπεζ κα επζηνέπεζ ζημοξ οδναηιμφξ ημο εζςηενζημφ ημο ηηζνίμο κα ηδ δζαπενκμφκ χζηε κα απμθεφβεηαζ δ ζοιπφηκςζή ημοξ. Οζ ζηεβακςηζηέξ ιειανάκεξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ εα πνέπεζ κα έπμοκ ακημπή ζηζξ ιδπακζηέξ ηαηαπμκήζεζξ, ζηζξ εενιμηναζζαηέξ ιεηααμθέξ ηαζ ζηζξ πδιζηέξ ακηζδνάζεζξ. Οζ ιειανάκεξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ είκαζ απυ αζθαθηζηά ή πθαζηζηά θφθθα, ιπμνεί κα είκαζ εκζζποιέκεξ ιε εκζςιαηςιέκα θεπηά πθέβιαηα [42]. Γφμ ιειανάκεξ πμο πενζηθείμοκ πθέβια ιεηαλφ ημοξ δδιζμονβμφκ ιζα ζηνχζδ ιε ιεβάθδ ακημπή ζημ ζπίζζιμ, δ πάκς πθεονά ηδξ ιειανάκδξ ιπμνεί κα δζαεέηεζ εκζςιαηςιέκδ επέκδοζδ αθμοιζκίμο βζα κα ακηακαηθά ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία. Οζ ιειανάκεξ ιπμνμφκ κα ημπμεεηδεμφκ ιε ηέκηςια, πανειαάθθμκηαξ πνυζεεηεξ δμηίδεξ μζ μπμίεξ ηανθχκμκηαζ ηάεεηα ζημοξ αιείαμκηεξ ηδξ ζηέβδξ. Ζ ιειανάκδ ηεκηχκεηαζ πάκς ζε πέηζςια ή πάκς ζε άηαιπημ εενιμιμκςηζηυ οθζηυ ηαζ πάκς ζε αοηέξ ηανθχκμκηαζ ζηαονςηά μζ ηεβίδεξ ζηήνζλδξ ημο οθζημφ επζηάθορδξ. Ο άθθμξ ηνυπμξ ημπμεέηδζδξ ηςκ ιειανακχκ είκαζ εθεφεενα πάκς ζημοξ αιείαμκηεξ πςνίξ ηέκηςια, αθήκμκηαξ ηδ ιειανάκδ εθεφεενδ κα παναιμνθχκεηαζ ή κα ακαδζπθχκεηαζ οπυ άζπδιεξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ ή ηαζ κα πνμηαθεί ευνοαμ ζηζξ πενζπηχζεζξ πμο μ άκειμξ είκαζ δοκαηυξ. ηδκ πενίπηςζδ υιςξ ηδξ ελςηενζηήξ ιυκςζδξ είκαζ ηαθφηενα αοηή δ ιέεμδμξ κα απμθεφβεηαζ. Σα οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ επζηάθορδ ηςκ λφθζκςκ ζηεβχκ είκαζ ηα ανβζθζηά ηεναιίδζα ηαζ μζ ζπζζηυπθαηεξ. Σα ανβζθζηά ηεναιίδζα, απμηεθμφκ ημ ζοκδεέζηενμ οθζηυ επζηάθορδξ ηςκ λφθζκςκ ζηεβχκ ζηδ πχνα ιαξ, θυβς ηδξ ζηεβακυηδηάξ ημοξ, ηδξ δοκαηυηδηαξ ακαπκμήξ αθθά ηαζ ηδξ αζζεδηζηήξ ημοξ. Δπζπθέμκ είκαζ άηαοζηα ιε ιεβάθδ εενιμπςνδηζηυηδηα ηαζ ακάθμβα ιε ημ ζπήια ημοξ πνμζανιυγμκηαζ ζηδκ λφθζκδ ζηέβδ. Σα ηεναιίδζα έπμοκ δζάθμνεξ πμζηζθίεξ ηαλζκμιμφκηαζ ζηα αογακηζκά πμο είκαζ ημίθα ηαζ ημπμεεημφκηαζ «ημθοιαδηά» ιε αζαεζημ-ηζζιεκημημκίαια, ακάθμβα ιε ηδκ ηθίζδ ηδξ ζηέβδξ ηαζ ηδκ έκηαζδ ηςκ ακέιςκ ζηδκ πενζμπή οπάνπεζ δ δοκαηυηδηα επζηυθθδζδξ ιυκμ ιενζηχκ ζεζνχκ ηεναιζδζχκ. Σα νςιασηά ηεναιίδζα ηα μπμία απμηεθμφκ ζοκδοαζιυ πηοπςηχκ ηαζ ημίθςκ ηεναιζδζχκ ημπμεεημφκηαζ ιε ζοκδοαζιυ επζηυθθδζδξ ηαζ δεζίιαημξ. Σα πηοπςηά ηαζ ηα ηοιαημεζδή ηεναιίδζα βαθθζηά ηαζ μθθακδζηά ακηίζημζπα, έπμοκ αηιέξ ιε ηέημζμ ζπήια χζηε κα εθανιυγμοκ ιεηαλφ ημοξ, δ πίζς πθεονά ημοξ έπεζ εζδζηή πνμελμπή ιε μπή, απυ ηδκ μπμία δέκμκηαζ ιε ζφνια ζηζξ ηεβίδεξ ηδξ ζηέβδξ. Ακάθμβα ιε ημ ιήημξ ηςκ ηεναιζδζχκ δζαιμνθχκεηαζ δ απυζηαζδ ιεηαλφ ηςκ ηεβίδςκ. Δπζπθέμκ ακάθμβα ιε ηδκ ηθίζδ ηδξ ζηέβδξ αθθά ηαζ ηδξ έκηαζδξ ηςκ ακέιςκ. Σέθμξ ηα επίπεδα ηεναιίδζα δεκ έπμοκ εονεία πνήζδ ζηδκ Δθθάδα. Αβηονχκμκηαζ ζηζξ ηεβίδεξ ιε πνμελμπέξ πμο έπμοκ ζημ πίζς ιένμξ ημοξ ή ηανθχκμκηαζ ιέζα απυ ηζξ δζαιμνθςιέκεξ μπέξ. Αθθδθεπζηαθφπημκηαζ ηαηά ιήημξ ηαηά ηα 2/3 ημοξ εκχ ηαηά πθάημξ εθάπημκηαζ. Οζ ζπζζηυπθαηεξ απμηεθμφζακ ημ ηονζυηενμ οθζηυ επζηάθορδξ ηςκ ζηεβχκ ζηα μνεζκά πςνζά ηδξ Δθθάδαξ. Ο ηνυπμξ πμο ημπμεεημφκηαζ είκαζ μ ελήξ: μζ

104 ιεβαθφηενεξ πθάηεξ ημπμεεημφκηαζ ζηδκ πενίιεηνμ ηδξ ζηέβδξ εκχ ζηδκ ημνοθή πθάηεξ ζζζςιέκμο πθάημοξ. Σμ φρμξ ημοξ πνέπεζ κα είκαζ ζηαεενυ, εκχ δ πμζηζθία ημο πθάημοξ δίκεζ ζηδ ζηέβδ ιζα ηαθαίζεδηδ θοζζηή ειθάκζζδ. Οζ πθάηεξ πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ πνέπεζ κα είκαζ επίπεδεξ ηαζ θεπηέξ ηάης απυ ηδκ επζθάκεζα βζα ηαθή έδναζδ. Οζ πθάηεξ ημπμεεημφκηαζ ιε ηδκ πανειαμθή πεηζχιαημξ ή πςνίξ ηαζ ζηδνίγμκηαζ ζηζξ ηεβίδεξ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ χζηε ζε ηάεε ζδιείμ ημ πάπμξ ηδξ επζηάθορδξ κα ζζμφηαζ ιε ηνία πάπδ πθαηχκ ηαζ ζηενεχκμκηαζ ζε ηεβίδεξ ή απεοεείαξ ζημ πέηζςια ιε ηανθζά ή ζοκδεηήνεξ απυ ακμλείδςημ πάθοαα ή παθηυ. Σα ηανθζά εζζπςνμφκ ζε πνμηαηαζηεοαζιέκεξ μπέξ ζημ ιέζμ ηςκ πθαηχκ ή πάκς ζηδκ αηιή. Ζ ημνοθμβναιιή ηδξ επζηάθορδξ δζαιμνθχκεηαζ ιε δφμ ακηζηνζζηέξ θμονίδεξ πθαηχκ μζ μπμίεξ αθθδθεπζηαθφπημκηαζ ηαζ ζοκδέμκηαζ ιεηαλφ ημοξ ιε εθαζηζηυ ηζζιεκημημκίαια.αθθα οθζηά επζηάθορδξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ αθθά εα πνέπεζ κα απμθεφβμκηαζ είκαζ ηα αζθαθηζηά ηεναιίδζα ηαζ ηα ιεηαθθζηά θφθθα Οζημθμβζηά Υνχιαηα Σα μζημθμβζηά πνχιαηα ζε ακηίεεζδ ιε ηα ημζκά πνχιαηα ημο ειπμνίμο, είκαζ απαθθαβιέκα απυ δεηάδεξ πδιζηέξ εκχζεζξ, επζηίκδοκεξ βζα ηδκ ακενχπζκδ οβεία ηαζ ημ πενζαάθθμκ. Ζ θφζδ είκαζ βειάηδ πνχιαηα ηαζ μ άκενςπμξ γεζ ιέζα ζε αοηά ηαζ επδνεάγεηαζ απυ αοηά. Ο άκενςπμξ πνδζζιμπμζεί ηα πνχιαηα πακημφ ζηδκ έκδοζδ ημο, ζημ ζημθζζιυ ημο ηαζ αέααζα ζηζξ ηαημζηίεξ ημο. Γοζηοπχξ ηα πνχιαηα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ημ αάρζιμ ηςκ ηαημζηζχκ ειπενζέπμοκ ημλζηά πμο ηα ηαεζζημφκ επζηίκδοκα βζα ηδκ οβεία ιαξ. Ο θυβμξ πμο πνδζζιμπμζμφιε ηα πνχιαηα ζηα ηηίνζα είκαζ βζα κα πνμζηαηεφζμοιε ηζξ δζάθμνεξ επζθάκεζεξ απυ ηδ θεμνά ημο πνυκμο, ηδκ μλείδςζδ αθθά ηαζ ηδκ πνμζαμθή ημοξ απυ ιφηδηεξ, αηάνεα ηθπ. Έκαξ άθθμξ θυβμξ είκαζ βζα κα δζαημζιήζμοιε ημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ ηαζ κα ημοξ ηάκμοιε πζμ εοπάνζζημοξ ζηδ δζαιμκή, ζφιθςκα ιε ημ βμφζημ ιαξ αθθά ηαζ ηδκ αηιυζθαζνα πμο επζεοιμφιε κα έπεζ μ πχνμξ ακάθμβα ιε ηδ πνήζδ ημο. Πανά ημ βεβμκυξ υηζ ηα μζημθμβζηά πνχιαηα δζαηίεεκηαζ ζηζξ παβηυζιζεξ αβμνέξ εδχ ηαζ 20 πνυκζα ζηδκ Δθθάδα ηα ηεθεοηαία πνυκζα έπμοκ ανπίζεζ κα ειθακίγμκηαζ ζηδκ αβμνά, μ θυβμξ αοηήξ ηδξ ηαηάζηαζδξ ήηακ ημ ορδθυ ημοξ ηυζημξ. Πθέμκ ηαζ ζηδ πχνα ιαξ εζζάβμκηαζ αθθά ηαζ πανάβμκηαζ πνχιαηα ηαθήξ πμζυηδηαξ ηαζ ήπζαξ πδιείαξ. Όηακ ιζθάιε βζα μζημθμβζηά πνχιαηα, εκκμμφιε ηα πνχιαηα πμο έπμοκ παναπεεί ελ μθμηθήνμο απυ θοηζηά οθζηά, ημ ιυκμ ιεζμκέηηδια ημοξ είκαζ ημ ορδθυ ηυζημξ. Δηηυξ υιςξ απυ ηα ηαεανά μζημθμβζηά πνχιαηα οπάνπμοκ ηαζ ηα πνχιαηα ήπζαξ πδιείαξ, ηα μπμία είκαζ θζθζηά πνμξ ημ πενζαάθθμκ ηαζ πενζέπμοκ ήπζαξ ζφζηαζδξ πδιζηά πνυζεεηα. Σα ηφνζα παναηηδνζζηζηά ηαζ ηςκ δφμ ηφπςκ πνςιάηςκ είκαζ δ ιζηνή ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ ηαηά ηδκ παναβςβή ημοξ, ηαεχξ ηα ακυνβακα πνχιαηα βζα κα παναπεμφκ δεκ πνεζάγμκηαζ ιεβάθα πμζά εκένβεζαξ. Πανάβμοκ νφπμοξ ζε πενζμνζζιέκμ ααειυ ηυζμ ηαηά ηδκ παναβςβζηή ημοξ δζαδζηαζία υζμ ηαζ ηαηά ηδκ εθανιμβή ημοξ. Δίκαζ ζε εέζδ κα ακαηοηθχκμκηαζ ηαζ κα δζαηίεεκηαζ ηα απυαθδηα, εκχ ακηίεεηα ηα πνχιαηα πμο πενζέπμοκ πεηνμπδιζηά υπςξ αηνοθζηά, πθαζηζηά ηαζ αζκοθζηά πανάβμοκ ιεβάθδ πμζυηδηα απμαθήηςκ, ημ ηυζημξ ακαηφηθςζήξ ημο κενμφ πμο πνδζζιμπμζείηαζ, είκαζ πμθφ ορδθυ ηαζ δεκ ζοιθένεζ ηζξ αζμιδπακίεξ παναβςβήξ πνςιάηςκ κα ημ ακαηοηθχκμοκ, ιε απμηέθεζια ημ ιμθοζιέκμ κενυ κα ιμθφκεζ ημ πενζαάθθμκ ηαεχξ δζαηίεεηαζ ζημ πενζαάθθμκ. Έκα

105 άθθμ παναηηδνζζηζηυ ηςκ μζημθμβζηχκ πνςιάηςκ είκαζ υηζ ηαηά ηδκ παναβςβή ημοξ εηθφμοκ πμθφ ιζηνυηενα πμζά δζμλεζδίμο ημο άκεναηα ζε ζπέζδ ιε ηα πδιζηά πνχιαηα. Σέθμξ υθα ηα μζημθμβζηά πνχιαηα δζαεέημοκ πζζημπμίδζδ ηδξ μζημθμβζηήξ ημοξ ζδζυηδηαξ αθθά ηαζ ηδ δζαδζηαζία παναβςβήξ ημοξ ιε ημ πζζημπμζδηζηυ ISO 14001, εκχ ιε ημ IS0 5001, ζοιπενζθαιαάκεηαζ ηαζ μ ημιέαξ ένεοκαξ ηαζ ελέθζλδξ ηδξ αζμιδπακίαξ ηςκ πνςιάηςκ. ε ιεθέηεξ πμο έπμοκ δζελαπεεί ζε ιζα ηαημζηία 200η.ι., πμο έπμοκ πνδζζιμπμζδεεί μζημθμβζηά πνχιαηα, ελμζημκμιείηαζ εκένβεζα ηδξ ηάλδξ 3.350KWh, πανάβμκηαζ 80Mio/m3 θζβυηενμζ νφπμζ, πανάβεηαζ ηαηά θίηνα θζβυηενμ ιμθοζιέκμ κενυ ηαζ 170 θίηνα θζβυηενα ζηενεά απυαθδηα, εκχ εηθφεηαζ ηαηά 560 ηζθά θζβυηενα δζμλείδζμ ημο άκεναηα. Γεκζηά, ηα οθζηά πμο εα επζθεπεμφκ ηαζ εα πνδζζιμπμζδεμφκ ζηδκ ηαηαζηεοή ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ πνέπεζ έπμοκ ςξ ηφνζμ ζηυπμ ηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ εκένβεζαξ πμο πνδζζιμπμζείηαζ ηυζμ ζε αοηά υζμ ηαζ ζηδκ ηαηαζηεοή. Σα οθζηά πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ είκαζ ζηυπζιμ κα πνεζάγμκηαζ πενζμνζζιέκδ εκένβεζα βζα ηδκ ελυνολδ, ηδκ παναβςβή, ηδ ιεηαθμνά, ηδ πνήζδ, ηδκ ηαηεδάθζζδ αθθά ηαζ ηδκ απυεεζή ημοξ. Ακ είκαζ ακαβηαία δ πνήζδ ηάπμζμο οθζημφ, ημ μπμίμ ηαηακαθχκεζ ιεβάθα πμζά εκένβεζαξ, εα πνέπεζ κα βίκεζ ιε ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα αλζμπμζείηαζ ζηδκ απμδμηζηυηενδ ιμνθή ημο ηαζ κα οπάνπεζ δ δοκαηυηδηα ακαηφηθςζήξ ημο. Δπίζδξ είκαζ ζδιακηζηυ ηα πνδζζιμπμζμφιεκα οθζηά κα ιπμνμφκ κα επακαπνδζζιμπμζδεμφκ ή κα επακαλζμπμζδεμφκ ιε ηδκ εθάπζζηδ δζαδζηαζία επακαθμνάξ, ηαζ κα απμθεφβεηαζ δ πνήζδ ζφκεεηςκ οθζηχκ ηα μπμία δεκ ιπμνμφκ εφημθα κα ζοθθεπεμφκ ηαζ κα ακαηοηθςεμφκ. Δπίζδξ εα πνέπεζ κα είκαζ θζθζηά πνμξ ημ πενζαάθθμκ, ηαζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο ηφηθμο γςήξ ημοξ κα επζδνμφκ ζημ πενζαάθθμκ ημ εθάπζζημ δοκαηυ, κα είκαζ ακαηοηθχζζια ηαζ κα ιδκ πνμηαθμφκ αηιμζθαζνζηή νφπακζδ. Δπζπθέμκ, εα πνέπεζ κα ιεβζζημπμζείηαζ μ πνυκμξ γςήξ ηςκ ηηζνίςκ ηαζ κα βίκεηαζ έθεβπμξ, ζηα οθζηά πμο έπμοκ πνυκμ γςήξ θζβυηενμ απυ αοηυκ ημο ηηζνίμο χζηε κα ελεηαζηεί ηαηά πυζμ αοηά ιπμνμφκ κα ακηζηαηαζηαεμφκ ηαζ κα ζοκηδνδεμφκ. Σέθμξ, μζ ηαηαζηεοαζηέξ εα πνέπεζ κα πθδνμθμνμφκ ημοξ πνήζηεξ ζπεηζηά ιε ημ εκενβεζαηυ δοκαιζηυ ηςκ οθζηχκ πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ αθθά ηαζ ηδκ επίδναζή ημοξ ζημ πενζαάθθμκ ηυζμ ζηδκ παναβςβή υζμ ηαζ ζηδ πνήζδ.

106

107 Κεθάθαζμ 4 μ Παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα Γζα ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ βζα ηδ εένιακζδ ηαζ ηδκ ρφλδ ηςκ ηηζνίςκ έπμοκ ακαπηοπεεί ηνεζξ ηαηδβμνίεξ ηεπκζηχκ ζοζηδιάηςκ, ακάθμβα ιε ημ ακ πανειαάθθμκηαζ ή υπζ ιδπακμθμβζηά ζοζηήιαηα: ηα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα ηαζ ηα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα, εκχ ιία ηνίηδ ηαηδβμνία είκαζ ηα οανζδζηά ζοζηήιαηα. Παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα είκαζ εηείκα πμο εηιεηαθθεφμκηαζ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία βζα εένιακζδ ή ρφλδ ηαζ δεκ ηάκμοκ πνήζδ ιδπακζηχκ ιέζςκ βζα ηδ ιεηαθμνά ηδξ εενιυηδηαξ πνμξ ημ πχνμ. Βαζίγμκηαζ ζηδ θοζζηή νμή ηδξ εενιζηήξ εκένβεζαξ, εηιεηαθθεφμκηαζ ηζξ θοζζηέξ ζδζυηδηεξ ηςκ οθζηχκ ημο ηηζνίμο ηαζ πνδζζιμπμζμφκ, βζα ηδ ζοθθμβή ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ ηαζ ηδκ απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ, ηα δμιζηά ζημζπεία ημο ηεθφθμοξ (ημίπμοξ, δάπεδα, μνμθέξ, δχια). Σα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα απαζημφκ ηδ πνδζζιμπμίδζδ ιδπακζηχκ ιέζςκ -απθχκ ιέπνζ ορδθήξ ηεπκμθμβίαξ (ακηθίεξ εενιυηδηαξ, εκαθθάηηεξ εενιυηδηαξ, ηθπ)-ηαζ πνμτπμεέημοκ ζφκεεημοξ ιδπακζζιμφξ ζοθθμβήξ, ιεηαθμνάξ ηαζ απμεήηεοζδξ ηδξ εενιυηδηαξ πμο έπεζ πνμέθεεζ απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία πμο δεζιεφηδηε. Ζθζαημί ζοθθέηηεξ πμο εενιαίκμοκ κενυ ή αένα, ημ μπμίμ ζηδ ζοκέπεζα δζμπεηεφεηαζ ζημ ζφζηδια δζακμιήξ ηδξ εενιυηδηαξ ζημ πχνμ ιε ηδ ιεζμθάαδζδ εκαθθάηηδ εενιυηδηαξ απμηεθμφκ παναηηδνζζηζηυ πανάδεζβια. Σα οανζδζηά είκαζ ζοζηήιαηα πμο ζοκδοάγμοκ ηδ θοζζηή ηαζ ηδ ιδπακζηή νμή εενιυηδηαξ. Βαζίγμκηαζ ζηδκ παεδηζηή εηιεηάθθεοζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ, πανειαάθθμκηαξ ζοβπνυκςξ ιδπακζηά ζοζηήιαηα παιδθήξ ηαηακάθςζδξ ηαζ απθήξ ηαηαζηεοήξ. Γζα πανάδεζβια, δ πνμζεήηδ εκυξ ακειζζηήνα ζε έκα παεδηζηυ ζφζηδια, βζα κα οπμαμδεήζεζ ηδ ιεηαθμνά εενιυηδηαξ ζημοξ πίζς πχνμοξ ημο ηηδνίμο ή εκυξ εενιμζηάηδ βζα κα οπάνπεζ έθεβπμξ ηδξ εενιυηδηαξ πμο απμδίδεηαζ, ιεηαηνέπμοκ έκα παεδηζηυ δθζαηυ ζφζηδια ζε οανζδζηυ. 4.1 οζηήιαηα εένιακζδξ ηαζ ηεπκζηέξ Σα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα εένιακζδξ, θεζημονβμφκ απμεδηεφμκηαξ ηδκ δθζαηή εκένβεζα οπυ ιμνθή εενιυηδηαξ ηζ έπεζηα ηδ δζαπέμοκ ζημ πχνμ. Σα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα πςνίγμκηαζ ζε ζοζηήιαηα άιεζμο ηαζ έιιεζμο δθζαημφ ηένδμοξ. Σα ζοκδεέζηενα παεδηζηά ζοζηήιαηα είκαζ: φζηδια άιεζμο ηένδμοξ - κυηζμ οαθμζηάζζμ

108 Σμίπμξ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ ή ημίπμξ ιάγαξ ή δθζαηυξ ημίπμξ Θενιμηήπζμ ή δθζαηυξ πχνμξ Θενιμζζθςκζηυ πακέθμ ή αενμζοθθέηηδξ Σμζπμπμζία ιε δζαθακή ιυκςζδ. Ζ εθανιμβή ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ πνμτπμεέηεζ έκα ηηίνζμ ζπεδζαζιέκμ ζφιθςκα ιε ηζξ ανπέξ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ πμο ήδδ ακαπηφπεδηακ. Ζ θεζημονβία ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ ααζίγεηαζ ζημ «θαζκυιεκμ ημο εενιμηδπίμο» βζα ηδ δέζιεοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ηδ ιεηαηνμπή ηδξ ζε εενιυηδηα, ζηδ εενιμπςνδηζηυηδηα ηςκ οθζηχκ βζα ηδκ απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ ζημοξ ααζζημφξ κυιμοξ ηδξ εενιμδοκαιζηήξ βζα ηδ ιεηαθμνά ηδξ εενιυηδηαξ απυ ημ πχνμ ηδξ ζοθθμβήξ ζηδκ απμεήηδ εενιυηδηαξ ή ηαζ ζημ πχνμ πμο εα εενιακεεί [10]. Σμ θαζκυιεκμ ημο εενιμηδπίμο ακαθένεηαζ ζηδ ιεηαηνμπή ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ πμο δζένπεηαζ απυ ημκ οαθμπίκαηα ζε εενιζηή αηηζκμαμθία ηαζ ζηδ δέζιεοζή ηδξ ςξ εενιυηδηα ζημκ εζςηενζηυ πχνμ. Με ηδκ πνυζπηςζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ (άιεζδξ ηαζ δζάποηδξ) επάκς ζημκ οαθμπίκαηα θαιαάκμοκ πχνα ηνεζξ δζαθμνεηζημί ιδπακζζιμί ιεηάδμζήξ ηδξ: έκα πμζμζηυ ακαηθάηαζ πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ έκα πμζμζηυ, πμο είκαζ ημ ηιήια πμο ακηζζημζπεί ζημ μναηυ ηιήια ημο θάζιαημξ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ -θςηεζκή αηηζκμαμθία- δζαπενκά ημκ οαθμπίκαηα, ηαζ έκα πμζμζηυ ηδξ αηηζκμαμθίαξ απμννμθάηαζ απυ ημκ οαθμπίκαηα, απυ ημ μπμίμ έκα ιένμξ επακαηηζκμαμθείηαζ πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ, έκα ιένμξ πνμξ ημκ εζςηενζηυ πχνμ ηαζ έκα ιένμξ ιεηαηνέπεηαζ ζε εενιζηή αηηζκμαμθία. Σμ πμζμζηυ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ πμο δζαπενκά, ακαηθάηαζ ή απμννμθάηαζ απυ ημκ οαθμπίκαηα ελανηάηαζ απυ ηα θςημιεηνζηά παναηηδνζζηζηά ημο: g + ν + α =1 Όπμο: g: δζαπεναηυηδηα, ν: ακαηθαζηζηυηδηα, ηαζ α: απμννμθδηζηυηδηα Σμ μναηυ ηιήια ημο θάζιαημξ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, πμο ακάθμβα ιε ηδ δζαπεναηυηδηα ημο οαθμπίκαηα, δζένπεηαζ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ είκαζ ιζηνμφ ιήημοξ ηφιαημξ ( ιm). Ζ αηηζκμαμθία πνμζπίπηεζ ζηα δμιζηά ζημζπεία ηαζ ηα ακηζηείιεκα πμο ανίζημκηαζ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ηαζ, αθθάγμκηαξ ιήημξ ηφιαημξ, ιεηαηνέπεηαζ ζε εενιζηή αηηζκμαμθία (αηηζκμαμθία ιεβάθμο ιήημοξ ηφιαημξ). Ο οαθμπίκαηαξ ηαζ ηα δζαθακή εκ βέκεζ οθζηά είκαζ αδζαπέναζηα ζηδ ιεβάθμο ιήημοξ ηφιαημξ αηηζκμαμθία πμο εηπέιπεηαζ απυ ηα ζχιαηα [43]. Ζ ιε αοηυ ημκ ηνυπμ πνμενπυιεκδ εενιυηδηα, δεκ ιπμνεί κα δζαπενάζεζ ςξ εενιζηή αηηζκμαμθία ημκ οαθμπίκαηα, εβηθςαίγεηαζ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ, απμννμθάηαζ απυ ηα δμιζηά ζημζπεία ή απυ εζδζηά δζαιμνθςιέκδ «απμεήηδ εενιυηδηαξ» ηαζ πθέμκ ιεηαδίδεηαζ ζημ πχνμ ιε αβςβή, ζοκαβςβή ηαζ αηηζκμαμθία, ζοιαάθθμκηαξ ζηδ δζαιυνθςζδ ημο εενιζημφ ζζμγοβίμο ημο πχνμο (πήια 4.1).

109 πήια 4.1 οιιεημπή ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζημ εενιζηυ ζζμγφβζμ ημο ηηζνίμο φζηδια άιεζμο ηένδμοξ Ο πζμ ζοκδεζζιέκμξ ηνυπμξ εηιεηάθθεοζδξ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ βζα ηδ εένιακζδ ηςκ ηηζνίςκ είκαζ δ δέζιεοζή ηδξ ιέζα απυ ηα βοάθζκα ακμίβιαηα ημο ηηζνίμο. ηδκ πενίπηςζδ αοηή ημ ηηίνζμ θεζημονβεί ςξ ζοθθέηηδξ, απμεήηδ ηαζ δζακμιέαξ ηδξ εενιυηδηαξ (πήια 4.1.1). Όθα ηα ακμίβιαηα ημο ηηζνίμο ζοθθέβμοκ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία (άιεζδ ηαζ δζάποηδ) πμο ζηδ ζοκέπεζα ιεηαηνέπεηαζ ζε εενιυηδηα ηαζ απμεδηεφεηαζ ςξ εενιζηή εκένβεζα ζηα δμιζηά ζημζπεία ημο πχνμο, ζδζαίηενα ζε εηείκα πμο δέπμκηαζ άιεζα ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία. Ζ εενιυηδηα πμο απμεδηεφεηαζ, απμδίδεηαζ ιε πνμκζηή οζηένδζδ, ακαθυβςξ ηςκ παναηηδνζζηζηχκ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ, ζε υθδ ηδ δζάνηεζα ημο 24ςνμο [ ]. Δίκαζ ζδιακηζηυ, ζδζαίηενα ηα δμιζηά οθζηά ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο πμο δέπμκηαζ άιεζδ δθζαηή αηηζκμαμθία, κα έπμοκ ζηακή απμννμθδηζηυηδηα ηαζ εενιζηή ιάγα, χζηε αθεκυξ κα ιεβζζημπμζείηαζ δ απμθααή ηςκ δθζαηχκ ηενδχκ, αθεηένμο κα απμεδηεφεηαζ δ εενιυηδηα. Έηζζ μιαθμπμζμφκηαζ μζ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ -ηαεχξ δ εενιυηδηα απυ ηα αολδιέκα δθζαηά ηένδδ πμο έπεζ απμεδηεοηεί απεθεοεενχκεηαζ ζηαδζαηά ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο- απμθεφβεηαζ δ οπενεένιακζδ ηαηά ηζξ πενζυδμοξ ιε ιεβάθδ δθζμθάκεζα ηαζ δ εενιυηδηα απμδίδεηαζ ζημ πχνμ υηακ δεκ οπάνπεζ δθζαηή αηηζκμαμθία (απμβεοιαηζκέξ ηαζ κοπηενζκέξ χνεξ).

110 ηδ εενζκή πενίμδμ, ιε ημ άκμζβια ηςκ παναεφνςκ ημ ανάδο ηαζ ηδ δδιζμονβία κοπηενζκμφ αενζζιμφ, πναβιαημπμζείηαζ δ εενιζηή απμθυνηζζδ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ, χζηε αοηά κα είκαζ δζαεέζζια ηδκ επυιεκδ ιένα βζα κέα απμεήηεοζδ ηδξ πθεμκάγμοζαξ εενιυηδηαξ. Ζ δζαθμνά εκυξ ηηζνίμο ζπεδζαζιέκμο κα εενιαίκεηαζ ιε ημ παεδηζηυ ζφζηδια ημο «άιεζμο ηένδμοξ» απυ έκα ηηίνζμ ιε ζοιααηζηυ ζπεδζαζιυ, εκημπίγεηαζ ζηδ εενιζηή απυδμζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ημο ηαζ ζηα δμιζηά ζημζπεία πμο είκαζ ηαηαζηεοαζιέκα απυ οθζηά ιε ζηακή εενιμπςνδηζηυηδηα. Ακάθμβα ιε ηζξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ηδξ πενζμπήξ, ημ ζπεδζαζιυ ημο ηεθφθμοξ ημο ηηζνίμο, ημκ πνμζακαημθζζιυ, ημ ιέβεεμξ ηαζ ηδ εέζδ ηςκ ακμζβιάηςκ, ηζξ εενιμθοζζηέξ ζδζυηδηεξ ημο δζαθακμφξ οθζημφ ηαεχξ ηαζ ηδ εέζδ, ημ ιέβεεμξ ηαζ ημ οθζηυ ηδξ εενιζηήξ απμεήηδξ, δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ βζα εένιακζδ ιπμνεί κα ηοιαίκεηαζ απυ 30% έςξ ηαζ 100%. Γεκζηά, υζμ ιεβαθφηενα είκαζ ηα ακμίβιαηα ζημ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ηαζ ζηακμπμζδηζηή ζε ιέβεεμξ δ επζθάκεζα απμεήηεοζδξ, ηυζμ ιεζχκεηαζ δ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ βζα εένιακζδ. πήια Ανπή θεζημονβίαξ δθζαημφ παεδηζημφ ζοζηήιαημξ άιεζμο ηένδμοξ Γεκ εα πνέπεζ κα πανααθέπεηαζ υηζ ηα ιεβάθα ακμίβιαηα πνμηαθμφκ ηίκδοκμ εάιαςζδξ ηαζ ιείςζδ ηδξ ζδζςηζηυηδηαξ. Ζ μνεμθμβζηή πςνμεέηδζδ, πνμζηαζία ηςκ ακμζβιάηςκ ηαζ ζοβπνυκςξ δ αφλδζδ ηδξ θαιπνυηδηαξ ηςκ πενζααθθμοζχκ επζθακεζχκ ημο θςηζγυιεκμο πχνμο, απμιαηνφκεζ ημκ ηίκδοκμ ηδξ εάιαςζδξ ηαζ ηδξ μπηζηήξ υπθδζδξ.

111 Κνζηήνζα ζπεδζαζιμφ βζα ημ άκμζβια Σα ηνζηήνζα ζπεδζαζιμφ βζα ημ άκμζβια ζημ ζφζηδια ημο άιεζμο ηένδμοξ αθμνμφκ: ζηδκ πενίμδμ δθζαζιμφ ημο ακμίβιαημξ: Ζ δθζαηή αηηζκμαμθία πνέπεζ κα εζζένπεηαζ ζημ ηηίνζμ ημ πεζιχκα ηαζ κα απμηνέπεηαζ ημ ηαθμηαίνζ. Ο πνμζακαημθζζιυξ ηαζ δ ηαηάθθδθδ δθζμπνμζηαζία ζοιαάθθμοκ ζε αοηυ. Ζ κυηζα πνυζμρδ ή ιε απυηθζζδ 30 μ ακαημθζηά ή δοηζηά απυ ημ Νυημ δέπεηαζ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ηαηακειδιέκδ ζηζξ δζάθμνεξ επμπέξ ημο έημοξ, ιε ημκ πζμ εοκμσηυ ηνυπμ: ηδ ιέβζζηδ ιέζδ ηζιή ζηδ πεζιενζκή πενίμδμ ηαζ ηδκ εθάπζζηδ ιέζδ ηζιή ζηδ εενζκή. Δπίζδξ δέπεηαζ ηδ ιεβαθφηενδ δζάνηεζα δθζαζιμφ ζηδ πεζιενζκή πενίμδμ. Μμκχνμθα ηηίνζα ιε ιζηνυ αάεμξ, ημπμεεηδιέκα ιε ηδκ ηφνζα υρδ ημοξ ζημ Νυημ, ή πμθοχνμθα ηηίνζα ιε κυηζα πνυζμρδ ή ηθζιαηςηέξ δζαηάλεζξ ηηζνίςκ, βζα κα εηιεηαθθεφμκηαζ ημ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ, είκαζ ανπζηεηημκζηέξ ζοκεέζεζξ πμο εοκμμφκ ηδκ εθανιμβή ημο ζοζηήιαημξ άιεζμο ηένδμοξ. Δπίζδξ ημ άκμζβια πνέπεζ κα ημπμεεηείηαζ ζε ηέημζα εέζδ ζηδκ υρδ ημο ηηζνίμο χζηε κα δέπεηαζ δθζαηή αηηζκμαμθία βζα υζμ ημ δοκαηυκ ιεβαθφηενδ δζάνηεζα. Πανάεονα μνμθήξ, πνζμκςηέξ ζηέβεξ, θεββίηεξ ηθπ. εηιεηαθθεφμκηαζ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ηαζ ζοιαάθθμοκ ζηδ δζακμιή ηδξ αηυιδ ηαζ ζε πχνμοξ ιε δοζιεκή πνμζακαημθζζιυ (π.π. αμνζκυ). Σα ακμίβιαηα πμο είκαζ πνμζακαημθζζιέκα ζημ Νυημ (ή ±30 μ ) δέπμκηαζ πενίπμο ημ 90% ηδξ διενήζζαξ αηηζκμαμθίαξ, αθθά απαζημφκ δθζμπνμζηαζία βζα ηδκ απμθοβή ηδξ οπενεένιακζδξ ηδ εενζκή πενίμδμ. Ακμίβιαηα ζε ακαημθζηυ, δοηζηυ πνμζακαημθζζιυ ζοκεζζθένμοκ επίζδξ, αθθά ζε ιζηνυηενμ ααειυ, ζηδ εένιακζδ ημο πχνμο. Καζ ζ αοημφξ ημοξ πνμζακαημθζζιμφξ απαζηείηαζ δθζμπνμζηαζία βζα ημκ έθεβπμ ηςκ εενιζηχκ ηενδχκ ηδ εενζκή πενίμδμ. Με ηδ πνήζδ ελςηενζηχκ ακαηθαζηήνςκ (οθζηά ιε ορδθυ ζοκηεθεζηή ακαηθαζηζηυηδηαξ, δ πμζυηδηα ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ πμο πνμζπίπηεζ ζημ άκμζβια ιπμνεί κα αολδεεί έςξ ηαζ 40%. Ακαηθαζηζηέξ επζθάκεζεξ ή επζζηνχζεζξ ιπμνεί επίζδξ κα ημπμεεηδεμφκ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο βζα κα ηαηεοεφκμοκ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ζηζξ εέζεζξ υπμο οπάνπεζ εενιζηή ιάγα. ε ζπέζδ ιε ηδκ ηθίζδ, ημ ηαηαηυνοθμ κυηζμ οαθμζηάζζμ είκαζ πνμηζιυηενμ απυ ημ ηεηθζιέκμ, βζαηί ημ ηαθμηαίνζ ζηζάγεηαζ εοημθυηενα, εκχ ημ πεζιχκα δέπεηαζ ελίζμο ιε ημ ηεηθζιέκμ ζδιακηζηή πμζυηδηα δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Γεκζηά δ ηαηακμιή ηςκ ακμζβιάηςκ επζθέβεηαζ έηζζ χζηε κα δζακέιεηαζ δ εενιυηδηα ζε υθμ ημκ εζςηενζηυ πχνμ ημο ηηζνίμο. Δπίζδξ ηα ακμίβιαηα δζαηάζζμκηαζ ιε ηέημζμ ηνυπμ ζηδκ υρδ χζηε δ εενιζηή ιάγα βζα ηδκ απμεήηεοζδ κα δέπεηαζ άιεζα ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία. Γεκ εα πνέπεζ κα πανααθέπεηαζ ηαζ δ ζοιαμθή ημο ακμίβιαημξ ζηδκ πμζυηδηα ηαζ μιμζυιμνθδ ηαηακμιή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ.

112 ζηδκ δθζμπνμζηαζία: Ζ δθζμπνμζηαζία είκαζ απαναίηδηδ, επεζδή ημ ιεβάθμ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ βζα ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ιπμνεί κα έπεζ ςξ ζοκέπεζα ηδκ οπενεένιακζδ ημο πχνμο, αηυιδ ηαζ ηαηά ηδκ πενίμδμ εένιακζδξ. Ο ηαηάθθδθμξ ζοκδοαζιυξ ηαζ δ δζαζηαζζμθυβδζδ ελςηενζηχκ δθζμπνμζηαηεοηζηχκ δζαηάλεςκ ιπμνεί κα δζαζθαθίζεζ απμηεθεζιαηζηυ δθζαηυ έθεβπμ ηαζ ιείςζδ ηςκ ροηηζηχκ θμνηίςκ ηδ εενζκή πενίμδμ. ζηδκ επζθμβή ημο οαθμζηαζίμο: Πθαίζζμ ιε παιδθυ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ (εενιμιμκςιέκμ πθαίζζμ, ιεηαθθζηυ πθαίζζμ ιε εενιζηή δζαημπή, λφθζκμ πθαίζζμ ημη), δζπθυξ οαθμπίκαηαξ ή εζδζημί εενιμιμκςηζημί οαθμπίκαηεξ ηαζ αενμζηεβακυηδηα ημο ημοθχιαημξ ζοιαάθθμοκ ζε εεηζηυ εενιζηυ ζζμγφβζμ, ιε ημ εενιζηυ υθεθμξ απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία κα οπενηαθφπηεζ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ απυ ημ άκμζβια. Γζα ηδκ αφλδζδ ηδξ απυδμζδξ ημο ζοζηήιαημξ ημ πεζιχκα εθανιυγεηαζ ζηα ακμίβιαηα κοπηενζκή ηζκδηή εενιμιυκςζδ, πμο πενζμνίγεζ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ ημ ανάδο. Δκδείηκοκηαζ εζδζηά εενιμιμκςιέκα θφθθα αζθαθείαξ ηαζ εενιμιμκςηζηά πεηάζιαηα. Αηυιδ ηαζ δ πνήζδ ζοιααηζηχκ νμθχκ ιεζχκεζ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ απυ ημ άκμζβια πενίπμο ηαηά 30%, ηαζ ηα αεκεηζηά ζηυνζα ηαζ μζ ημονηίκεξ ηαηά 5%. Όζμ ιεβαθφηενμ είκαζ ημ άκμζβια ηυζμ πζμ επζηαηηζηή είκαζ δ εθανιμβή κοπηενζκήξ ιυκςζδξ. ηδκ ακηίεεηδ πενίπηςζδ, ημ άκμζβια ιπμνεί κα απμδχζεζ ανκδηζηά ζημ ζφκμθμ ημο 24ςνμο, ηαεχξ επζηνέπεζ, θυβς ιεβέεμοξ, αολδιέκεξ εενιζηέξ απχθεζεξ ηδ κφπηα. Ζ πνδζζιμπμίδζδ ζοζηδιάηςκ αοηυιαημο εθέβπμο αεθηζχκεζ ηδ θεζημονβία ηδξ ηζκδηήξ ιυκςζδξ ηςκ ακμζβιάηςκ, ζδζαίηενα ζε ηηήνζα ημο ηνζημβεκμφξ ημιέα. ζηδκ απαίηδζδ βζα θοζζηυ θςηζζιυ ημο ηηζνίμο ιε ζφβπνμκδ απμθοβή εάιαςζδξ, ακάθμβα ιε ηδ πνήζδ ημο ηηζνίμο: Ζ πςνμεέηδζδ ηαζ δζαζηαζζμθυβδζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ζε ζπέζδ ιε ημ αάεμξ ημο θςηζγυιεκμο πχνμο, δ πνμζηαζία ηςκ ακμζβιάηςκ ηαζ δ θαιπνυηδηα ηςκ πενζααθθμοζχκ επζθακεζχκ ημο θςηζγυιεκμο πχνμο πνέπεζ κα ζοκοπμθμβίγμκηαζ. Δπίζδξ βζα ηδκ επζθμβή ημο οαθμπίκαηα, εηηυξ απυ ημ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ εα πνέπεζ κα παίνκεηαζ οπυρδ δζαπεναηυηδηά ημο ζηδ θςηεζκή αηηζκμαμθία ηαζ κα ζοκεηηζιχκηαζ ημ επίπεδμ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ πμο πανέπεηαζ ηαζ μζ ζοκεήηεξ μπηζηήξ άκεζδξ.

113 Κνζηήνζα ζπεδζαζιμφ βζα ηδ εενιζηή απμεήηδ Σα ηνζηήνζα ζπεδζαζιμφ βζα ηδ εενιζηή απμεήηδ ζημ ζφζηδια ημο άιεζμο ηένδμοξ αθμνμφκ: ζηδ εέζδ ηαζ ηδ δζακμιή ηςκ ζημζπείςκ απμεήηεοζδξ: Σα δμιζηά ζημζπεία πμο θεζημονβμφκ ςξ εενιζηή απμεήηδ δέπμκηαζ άιεζα ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία πμο έπεζ δζαπενάζεζ ημ οαθμζηάζζμ ή εενιαίκμκηαζ απυ ημκ αένα ημο πχνμο πμο ήδδ έπεζ εενιακεεί. Γεκζηά, απαζηείηαζ ηεηναπθάζζα εενιζηή ιάγα βζα κα απμεδηεφζεζ ηδκ ίδζα πμζυηδηα εενιυηδηαξ, ακ αοηή εενιαίκεηαζ έιιεζα απυ ημκ αένα ημο δςιαηίμο απ υηζ ακ εενιαίκεηαζ άιεζα απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία [50]. Σμ δάπεδμ οπενηενεί ςξ εενιζηή απμεήηδ επεζδή ζοκήεςξ δέπεηαζ άιεζα ηδκ αηηζκμαμθία, ζε ακηίεεζδ ιε ηδκ μνμθή. Γεκζηά, υιςξ, δ ηάθορδ ημο δαπέδμο ιε έπζπθα ηαζ παθζά απυ ημοξ πνήζηεξ, ιπμνεί κα ειπμδίγεζ ηδκ απμεήηεοζδ εενιυηδηαξ ζε αοηυ. Οζ ημζπμπμζίεξ απυ οθζηά ιεβάθδξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ πμο δέπμκηαζ άιεζα δθζαηή αηηζκμαμθία (εζςηενζηέξ ή ελςηενζηέξ) είκαζ πμθφ ζηακέξ απμεήηεξ εενιυηδηαξ. ζημ οθζηυ ηδξ εενιζηήξ απμεήηδξ: Όζμ ιεβαθφηενδ είκαζ δ εενιμπςνδηζηυηδηα ημο οθζημφ ηυζμ ιεβαθφηενδ πμζυηδηα εενιυηδηαξ απμηαιζεφεηαζ. οβπνυκςξ, υζμ ιζηνυηενμξ είκαζ μ ζοκηεθεζηήξ εενιμπεναηυηδηαξ ημο δμιζημφ ζημζπείμο πμο θεζημονβεί ςξ απμεήηδ ηυζμ ιζηνυηενεξ είκαζ μζ δζαηοιάκζεζξ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ. Απυ ηα ζοκήεδ μζημδμιζηά οθζηά ημ ζηονυδεια έπεζ ηδκ ηαθφηενδ απυδμζδ, εκχ ηδ αέθηζζηδ έπεζ ημ κενυ. ζημ ιέβεεμξ ηδξ επζθάκεζαξ ηαζ ημ πάπμξ ηδξ εενιζηήξ απμεήηδξ: οκήεςξ ηα πνχηα 10εη. ηδξ εενιζηήξ απμεήηδξ ζοιιεηέπμοκ εκενβά ηαζ ιε ιεβάθδ απυδμζδ ζηδ δζαδζηαζία ηδξ απμεήηεοζδξ, εκχ ιεηά ηα 20εη. δ ιάγα δεκ έπεζ ζπεδυκ ηακέκα απμηέθεζια ζηδκ διενήζζα απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ ζηδκ διενήζζα δζαηφιακζδ ηδξ εενιμηναζίαξ. Ακηίεεηα, ιεβάθδ δζαεέζζιδ επζθάκεζα εενιζηήξ απμεήηδξ ζοιαάθθεζ ζε ιζηνυηενεξ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ ζημ πχνμ. Γεκζηά ζοκζζηάηαζ δ πμζυηδηα ηδξ εενιζηήξ ιάγαξ κα δζακέιεηαζ ζε ιεβάθδ επζθάκεζα πανά ζε ιεβάθμ πάπμξ ηαηαζηεοήξ. Γδθαδή: ημ παεδηζηυ ζφζηδια ημο «άιεζμο ηένδμοξ» απμηεθείηαζ αθεκυξ απυ κυηζα ακμίβιαηα ή ιέπνζ 30 μ απυηθζζδ απυ ημ Νυημ πνμξ ηδκ Ακαημθή ή ηδ δφζδ, ηαηαζηεοαζιέκα έηζζ χζηε κα πενζμνίγμοκ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ πνμξ ημ πενζαάθθμκ (ζφιθςκα ιε ηζξ πνμδζαβναθέξ βζα ηδ εενιζηή δζαπεναηυηδηα ηςκ δζαθακχκ ζημζπείςκ πμο μνίγεζ μ Κ.Δκ.Α.Κ.) ηαζ εθμδζαζιέκα ιε κοπηενζκή ηζκδηή ιυκςζδ βζα ημκ πενζμνζζιυ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ ηαζ ιε δθζμπνμζηαηεοηζηυ ζφζηδια βζα ηδ ιείςζδ ηδξ οπενεένιακζδξ ηαζ αθεηένμο απυ επανηή εενιζηή ιάγα ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο βζα ηδκ απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ, ζοκήεςξ ζηα ίδζα ηα δμιζηά ζημζπεία ημο ηηζνίμο.

114 4.1.2 Σμίπμξ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ ή ημίπμξ ιάγαξ ή δθζαηυξ ημίπμξ Ο ημίπμξ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ είκαζ δ ζοκδοαζιέκδ ηαηαζηεοή ημίπμο ηαζ οαθμπίκαηα (ή άθθμο δζαθακμφξ ζημζπείμο ιε ορδθυ ζοκηεθεζηή δζαπεναηυηδηαξ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ), δ μπμία απμηεθεί ηιήια ημο ηηζνζαημφ πενζαθήιαημξ (πήιαηα ηαζ ). Ακαθυβςξ ηδξ ηαηαζηεοήξ ημο δζαηνίκεηαζ ζε: Ζθζαηυ ημίπμ ιδ εενιμζζθςκζηήξ νμήξ (ηoίπμξ ιάγαξ ηαζ δθζαηυξ ημίπμξ κενμφ) Ζθζαηυ ημίπμ εενιμζζθςκζηήξ νμήξ (ημίπμξ Trombe-Michelle) Ο ημίπμξ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ είκαζ έκα ζφζηδια πμο πενζθαιαάκεζ έκακ ημίπμ πςνίξ εενιμιυκςζδ, ιε κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ή ιε απυηθζζδ έςξ 30 μ, πνμξ ηδκ Ακαημθή ή ηδ Γφζδ, ηαηαζηεοαζιέκμ απυ οθζηά ιεβάθδξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ πμο θεζημονβεί ςξ απμεήηδ ηαζ δζακμιέαξ ηδξ εενιυηδηαξ, ηαζ έκα δζαθακέξ οθζηυ ημπμεεηδιέκμ ζε ιζα εθάπζζηδ απυζηαζδ 10 εη. πνμξ ηδκ ελςηενζηή ημο πθεονά, πμο πνδζζιεφεζ βζα ηδ δέζιεοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. ημκ ημίπμ ιπμνεί κα εκζςιαηχκμκηαζ εονίδεξ βζα ηδκ ηοηθμθμνία ημο αένα (ημίπμξ Trombe-Michelle) [ ]. Ζ δθζαηή αηηζκμαμθία πμο εζζένπεηαζ απυ ημ δζαθακέξ ζημζπείμ ιεηαηνέπεηαζ ζε εενιυηδηα ζημ πχνμ ιεηαλφ ημο οαθμζηαζίμο ηαζ ημο ημίπμο ηαζ απμεδηεφεηαζ ςξ εενιζηή εκένβεζα ζημκ ημίπμ. Απυ εηεί ιεηαδίδεηαζ ιε αβςβζιυηδηα, ιε αηηζκμαμθία ή ηαζ ιε ιεηαθμνά, ακάθμβα ιε ηδκ ηαηαζηεοή ημο ζοζηήιαημξ, ζημ πχνμ. Σαοηυπνμκα ημ δζαθακέξ οθζηυ ηαζ, ζε μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ επζπνυζεεηα ηαζ ημ αηίκδημ ζηνχια αένα ιεηαλφ ημίπμο ηαζ οαθμζηαζίμο θεζημονβεί ςξ ιμκςηζηυ ζηνχια βζα ηδ ιείςζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ απυ ημ εενιυ ημίπμ πνμξ ημ ελςηενζηυ ροπνυ πενζαάθθμκ. Όζμ ιεβαθφηενδ απμννμθδηζηυηδηα ζηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ειθακίγεζ δ ελςηενζηή πανεζά ημο ημίπμο (ααθή ιε ζημφνμ πνχια ηαζ αδνή επζθάκεζα) ηυζμ αολάκεηαζ δ απυδμζδ ημο ζοζηήιαημξ. ε ημίπμ ιε ζημονυπνςιδ επζθάκεζα ακαπηφζζεηαζ επζθακεζαηή εενιμηναζία ιέπνζ ηαζ 65 μ C. Ακάθμβα ιε ημ οθζηυ ηαηαζηεοήξ ημοξ, μζ ημίπμζ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ δζαηνίκμκηαζ ζε: ημίπμοξ πμο είκαζ ηαηαζηεοαζιέκμζ απυ οθζηά ημζπμπμζίαξ, δδθαδή ποηυ ζηονυδεια, ηζζιεκηυθζεμοξ, μπηυπθζκεμοξ (πθήνεζξ ή ιε μπέξ), πέηνα ηαζ ςιμπθίκεμοξ ηαζ ημίπμοξ πμο απμηεθμφκηαζ απυ δμπεία ιεηαθθζηά, πθαζηζηά ή απυ ιπεηυκ ηαζ πενζέπμοκ κενυ. Γζα ηδκ ηαθή θεζημονβία ημο ημίπμο, ημ αάεμξ ημο εενιαζκυιεκμο πχνμο δεκ πνέπεζ κα οπενααίκεζ ηα 4,5 ιε 6,0 ιέηνα, πμο είκαζ δ ιέβζζηδ απυζηαζδ βζα κα είκαζ απμηεθεζιαηζηή δ εένιακζδ ημο πχνμο ιε ηδκ αηηζκμαμθία πμο εηπέιπεηαζ απυ ημκ εενιυ ημίπμ. Μζα παναθθαβή ημο ζοζηήιαημξ είκαζ μ ημίπμξ Trombe-Michelle. Δίκαζ έκαξ ημίπμξ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ ηαηαζηεοαζιέκμξ απυ οθζηά ημζπμπμζίαξ, ιε εονίδεξ ζημ επάκς ηαζ ηάης ηιήια ημο ζοιπαβμφξ ηιήιαημξ, μπυηε δ ιεηάδμζδ ηδξ εενιυηδηαξ πνμξ ηδκ πθεονά ημο εζςηενζημφ πχνμο βίκεηαζ -εηηυξ απυ ηδκ αβςβζιυηδηα- ηαζ ιε θοζζηυ εενιμζζθςκζζιυ. Ο αέναξ, πμο ανίζηεηαζ ιεηαλφ ημο οαθμζηαζίμο ηαζ ημο ημίπμο, εενιαίκεηαζ ηαεχξ εθάπηεηαζ ζημ εενιυ ημίπμ ηζ απυ ηζξ

115 εονίδεξ πμο ανίζημκηαζ ζημ επάκς ιένμξ ημο ημίπμο εζζένπεηαζ ζημκ ηαημζηήζζιμ πχνμ, εκχ ζοβπνυκςξ εζζένπεηαζ απυ ηδκ ηάης εονίδα ζημ δζάηεκμ ροπνυξ αέναξ απυ ημ εζςηενζηυ ημο ηηδνίμο, μ μπμίμξ ηαζ εενιαίκεηαζ. Με αοηυκ ημκ ηνυπμ απμδίδεηαζ πνυζεεηδ εενιυηδηα ζημ πχνμ ζηζξ πενζυδμοξ ηδξ δθζμθάκεζαξ ηαζ δ εένιακζδ ημο πχνμο ανπίγεζ αιέζςξ ιε ηδ εένιακζδ ημο ημίπμο ηαζ ζοκεπίγεηαζ έςξ 2 ιε 3 χνεξ ιεηά ημ ζηζαζιυ ημο. Καηά ηζξ κοπηενζκέξ χνεξ ηδξ πεζιενζκήξ πενζυδμο μζ εονίδεξ πνέπεζ κα ηθείκμοκ (ανηεί ιυκμκ ημ ηθείζζιμ ηςκ επάκς εονίδςκ), χζηε κα ιδκ πνμηαθείηαζ ακηίζηνμθδ ηοηθμθμνία ημο αένα. Οζ εονίδεξ ιπμνεί κα ηθείκμοκ πεζνμηίκδηα ή ιε αοημιαηζζιυ, ιε πνμκμιεηνδηή ή ιε εενιζηή ή μπηζηή δζέβενζδ (υηακ ιεζςεεί δ ελςηενζηή εενιμηναζία ή ημ επίπεδμ θςηζζιμφ). Οζ εονίδεξ ημπμεεημφκηαζ ηαηά ιήημξ υθμο ημο ημίπμο ηαζ υζμ ημ δοκαηυκ πζμ ημκηά ζηδκ μνμθή ηαζ ζημ δάπεδμ. Ζ απυζηαζδ ιεηαλφ ηςκ επάκς ηαζ ηάης εονίδςκ δεκ πνέπεζ κα είκαζ ιζηνυηενδ απυ 2.0m ηαζ δ ζοκμθζηή επζθάκεζα ηςκ εονίδςκ κα ιδκ οπμθείπεηαζ ημο 2% ηδξ ζοκμθζηήξ επζθάκεζαξ ημο ημίπμο. Σμ πάπμξ ημο ημίπμο, ζδίςξ αοημφ πμο θεζημονβεί πςνίξ εονίδεξ, είκαζ ηαεμνζζηζηυ. Σμ αέθηζζημ πάπμξ εκυξ ημίπμο ιε οθζηά ημζπμπμζίαξ αολάκεηαζ ηαεχξ αολάκεηαζ ηαζ μ ζοκηεθεζηήξ εενιζηήξ αβςβζιυηδηαξ ηςκ οθζηχκ. Ζ πνδζζιμπμίδζδ ηςκ εονίδςκ βίκεηαζ απαναίηδηδ υζμ αολάκεζ ημ πάπμξ ημο ημίπμο, βζαηί ηυηε δ ηοηθμθμνία ημο εενιμφ αένα παίγεζ ιεβαθφηενμ νυθμ ζηδ βνήβμνδ εένιακζδ ημο εζςηενζημφ πχνμο, πανά ηδ ιεηάδμζδ εενιυηδηαξ ιε αβςβζιυηδηα απυ ηδκ ελςηενζηή ζηδκ εζςηενζηή επζθάκεζα ημο ημίπμο. Σμ πάπμξ ημο ημίπμο επδνεάγεζ ηαζ ηδ δζαηφιακζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο αένα ζημ εενιαζκυιεκμ πχνμ. Γεκζηά, υζμ ιεβαθφηενμ είκαζ ημ πάπμξ ημο ημίπμο ηυζμ ιεβαθφηενδ είκαζ δ πνμκζηή οζηένδζδ ζηδ ιεηάδμζδ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ ιζηνυηενεξ μζ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ ηδξ επζθακεζαηήξ εενιμηναζίαξ ηδξ εζςηενζηήξ πανεζάξ ημο ημίπμο ηαζ ηαηά ζοκέπεζα ηαζ ημο αένα ζημ εζςηενζηυ ημο ηηδνίμο. ε ζπέζδ ιε ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ πμο ειθακίγμκηαζ, δ πνδζζιμπμίδζδ δζπθμφ οαθμπίκαηα ηνίκεηαζ ζηακμπμζδηζηή. Ζ κοπηενζκή ηζκδηή ιυκςζδ είκαζ απαναίηδηδ ζηζξ ροπνυηενεξ πενζμπέξ. Δπίζδξ βζα κα αεθηζςεεί δ απυδμζδ ημο ζοζηήιαημξ, μ ημίπμξ πνέπεζ κα ιμκςεεί απυ υθα ηα δμιζηά ζημζπεία ιε ηα μπμία εθάπηεηαζ, βζα κα πενζμνζζημφκ μζ εενιμβέθονεξ. Γζα ημ ηαθμηαίνζ, εα πνέπεζ κα πνμαθεθεεί δθζμπνμζηαζία ηαζ κα ακμίβμοκ ηιήιαηα ημο οαθμζηαζίμο (θεββίηεξ ή εονίδεξ ζημ επάκς ηαζ ηάης ηιήια ημο οαθμζηαζίμο) βζα κα επζηνέπεηαζ δ δζαθοβή ημο εενιμφ αένα, πμο οπάνπεζ ζημ πχνμ ιεηαλφ οαθμζηαζίμο ηαζ ημίπμο πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ ηαζ κα ελαζθαθίγεηαζ απμθυνηζζδ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ δνμζζζιυξ ημο ημίπμο. Όηακ πνυηεζηαζ βζα ημίπμ Trombe, πένακ ηδξ ελςηενζηήξ ζηίαζδξ, πνέπεζ κα ηθείκμοκ μζ εζςηενζηέξ εονίδεξ πνμξ ημ πχνμ, χζηε κα ιδ θεζημονβεί ημ ζφζηδια ηαζ ιεηαθένεζ εενιυ αένα ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο. ημκ ημίπμ Trombe οπάνπεζ επίζδξ δ δοκαηυηδηα, ιε ηδκ φπανλδ ακηζδζαιεηνζηχκ ακμζβιάηςκ ζημ πχνμ, ζε ζοκδοαζιυ ιε ηζξ εονίδεξ ημο ημίπμο ηαζ ακμζβιάηςκ (θεββζηχκ) ζηα οαθμζηάζζα κα δδιζμονβείηαζ δζαιπενήξ αενζζιυξ πμο εα ζοιαάθθεζ ζημ δνμζζζιυ ημο πχνμο. οβηεηνζιέκα, ιπμνεί κα ακμίβεζ έκαξ θεββίηδξ ζημ επάκς ιένμξ ημο οαθμζηαζίμο ηαζ ζε ζοκδοαζιυ ιε άκμζβια ηδξ αυνεζαξ υρδξ ημο ηηζνίμο, δζαηδνχκηαξ ηθεζζηή ηδκ επάκς εονίδα αενζζιμφ ημο ημίπμο ηαζ ακμζπηή ηδκ ηάης, κα δδιζμονβείηαζ ηίκδζδ αένα ζημ πχνμ (ιε ημ θαζκυιεκμ ηδξ ηαιζκάδαξ). Ο δνμζζζιυξ ημο πχνμο επζηοβπάκεηαζ ιε ημ δνμζενυ αένα πμο ιπαίκεζ απυ ημ αμνζκυ άκμζβια ηαζ ηδκ ηίκδζδ ημο αένα ζημ πχνμ.

116 ε ηάεε πενίπηςζδ, βζα ημκ ηαεανζζιυ ημο ζοζηήιαημξ εα πνέπεζ κα πνμαθέπεηαζ ηζκδηυ οαθμζηάζζμ ή οαθμζηάζζμ πμο ιπμνεί εφημθα κα απμζοκανιμθμβδεεί, ζδζαίηενα ζηδκ πενίπηςζδ ημο ημίπμο ιε εονίδεξ. πήια Ανπή θεζημονβίαξ ημίπμο εενιζηήξ απμεήηεοζδξ

117 πήια Υεζιενζκή ηαζ εενζκή θεζημονβία ημίπμο εενιζηήξ απμεήηεοζδξ ιε εονίδεξ (ημίπμξ Σrombe-Michelle) Θενιμηήπζμ ή δθζαηυξ πχνμξ Ο δθζαηυξ πχνμξ ή εενιμηήπζμ είκαζ μ ζοκδοαζιυξ παεδηζημφ ζοζηήιαημξ άιεζμο ηένδμοξ ηαζ ημίπμο εενιζηήξ απμεήηεοζδξ. Σμ ηηίνζμ, δδθαδή, απμηεθείηαζ απυ δφμ εενιζηέξ γχκεξ: ημκ δθζαηυ πχνμ πμο πνμζανηάηαζ ζημ ηηίνζμ, υπμο βίκεηαζ ζοθθμβή ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, ηαζ ημκ έιιεζα εενιαζκυιεκμ απυ ημκ δθζαηυ πχνμ, ηφνζμ ηαημζηήζζιμ πχνμ. Οζ δφμ γχκεξ πςνίγμκηαζ ιεηαλφ ημοξ ιε ζοιπαβή ημίπμ ιε εενιζηή ιάγα (ιε ή πςνίξ εενιμιυκςζδ) ηαζ ιε ή πςνίξ οαθμζηάζζα. Ακηί βζα οαθμζηάζζα μ εκδζάιεζμξ ημίπμξ ιπμνεί κα δζαεέηεζ εονίδεξ βζα ηδ ιεηαθμνά ημο εενιμφ αένα απυ ημ εενιμηήπζμ ζημκ ηφνζμ πχνμ (πήια 4.1.3). Ακάθμβα ιε ηδκ ανπζηεηημκζηή θφζδ, μ δθζαηυξ πχνμξ ζοκδέεηαζ ιε έκακ ημζκυ ημίπμ ιε ημ ηηίνζμ ή εκζςιαηχκεηαζ ζ αοηυ ηαζ ζοκδέεηαζ ιε ημ ηηήνζμ ιε πενζζζυηενμοξ ημζκμφξ ημίπμοξ, ζοιπαβείξ ή ιε ζοκδοαζιυ ημζπμπμζίαξ ηαζ οαθμζηαζίμο [51]. Δοκυδημ είκαζ υηζ μζ βοάθζκεξ υρεζξ ημο εενιμηδπίμο πνέπεζ κα έπμοκ ημκ ηαηάθθδθμ πνμζακαημθζζιυ βζα ηδ ιεβζζημπμίδζδ ηδξ ζοθθμβήξ ηδξ δθζαηήξ

118 αηηζκμαμθίαξ. Ζ επζζηέβαζδ ημο δθζαημφ πχνμο ιπμνεί κα είκαζ ζοιπαβήξ ή δζαθακήξ. Δπίζδξ, ημ εενιμηήπζμ ιπμνεί κα εκζςιαηςεεί ζημ ηηίνζμ, χζηε κα έπεζ ηνεζξ ημζκμφξ ημίπμοξ ηαζ έκακ οάθζκμ ημίπμ πνμξ ημ Νυημ. Θενιμηήπζα εεςνμφκηαζ ηαζ ηα αίενζα ζημκ πονήκα ηςκ ηηζνίςκ, ζηεπαζιέκα ιε βοάθζκδ επζζηέβαζδ, πμο είκαζ ακελάνηδημζ ιδ εενιαζκυιεκμζ πχνμζ. Ο δθζαηυξ πχνμξ ζοιαάθθεζ ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ηαζ ζηδκ ελαζθάθζζδ ζοκεδηχκ άκεζδξ, αμδεά ζηδκ ακάπηολδ ηςκ θοηχκ, δζεοημθφκεζ ηδκ παναβςβή αβνμηζηχκ πνμσυκηςκ βζα μζηζαηή πνήζδ ηαζ πνμζθένεζ πνδζηζηυ πχνμ ζημοξ εκμίημοξ. Γζα κα παναηηδνζζηεί έκαξ πχνμξ ςξ εενιμηήπζμ, πνέπεζ κα ιδκ είκαζ εενιαζκυιεκμξ, κα πνμζανηάηαζ ζημ ηηίνζμ ηαζ κα δζαεέηεζ ιεβάθα οαθμζηάζζα ιε εοκμσηυ πνμζακαημθζζιυ (πνμξ ημ Νυημ, ιε απυηθζζδ έςξ ±30μ), δζακειδιέκα ζηζξ ελςηενζηέξ ημο επζθάκεζεξ βζα ηδ δέζιεοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Ο πχνμξ ημο εενιμηδπίμο εενιαίκεηαζ απεοεείαξ απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ηαζ θεζημονβεί υπςξ ημ παεδηζηυ ζφζηδια ημο «άιεζμο ηένδμοξ». οβπνυκςξ δ δθζαηή εκένβεζα απμννμθάηαζ απυ ημκ πίζς ζοιπαβή ημίπμ ημο εενιμηδπίμο ή/ηαζ ημ δάπεδμ, ιεηαηνέπεηαζ ζε εενιυηδηα ηαζ έκα πμζμζηυ ιεηαθένεηαζ ζημ ηηίνζμ. Απυ αοηή ηδκ άπμρδ, ημ πνμζανηδιέκμ εενιμηήπζμ είκαζ έκα εηηεηαιέκμ ζφζηδια ημίπμο εενιζηήξ απμεήηεοζδξ, ιε ηδ ιυκδ δζαθμνά υηζ ημ οαθμζηάζζμ είκαζ ημπμεεηδιέκμ ζε ανηεηή απυζηαζδ απυ ημκ ημίπμ, χζηε κα δδιζμονβείηαζ ηαημζηήζζιμξ πχνμξ βζα ηδκ διένα ή έκαξ πχνμξ υπμο ηαθθζενβμφκηαζ θοηά. Σμ εενιμηήπζμ παναηηδνίγεηαζ απυ έκημκδ εενιζηή δζαζηνςιάηςζδ, ιε ηζξ πζμ εενιέξ ιάγεξ ημο αένα κα ακορχκμκηαζ πνμξ ηδκ ακχηαηδ ζηάειδ ημο. Έηζζ, ημπμεέηδζδ εονίδςκ ζηα ορδθυηενα ζδιεία ημο ζημζπείμο πμο ζοκδέεζ ημ εενιμηήπζμ ιε ημ ηηίνζμ είκαζ ζηακέξ κα πνμζάβμοκ εενιυ αένα ζημοξ εενιαζκυιεκμοξ πχνμοξ ημο ηηζνίμο. Σμ εενιμηήπζμ-δθζαηυξ πχνμξ, επίζδξ, θεζημονβεί ςξ θνάβια εενιζηχκ απςθεζχκ ημο ηηζνίμο πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ (πχνμξ εενιζηήξ ακάζπεζδξ, tampon espace, buffer zone). πεδυκ υθεξ ηζξ χνεξ ηδξ διέναξ μ δθζαηυξ πχνμξ έπεζ ορδθυηενδ εενιμηναζία απυ ηδ εενιμηναζία ημο πενζαάθθμκημξ ηζ έηζζ ζοιαάθθεζ ζηδ ιείςζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ απυ ημ ηηίνζμ. ε ροπνά υιςξ ηθίιαηα, ηαηά ηζξ κοπηενζκέξ χνεξ, ιπμνεί κα ζοιαάθθεζ ζε αφλδζδ εενιζηχκ απςθεζχκ, υηακ μ εκδζάιεζμξ ημίπμξ δεκ είκαζ επανηχξ ιμκςιέκμξ. ε διένεξ πςνίξ δθζμθάκεζα, δ εζςηενζηή εενιμηναζία ζ έκα εενιμηήπζμ ιε δζπθυ οαθμζηάζζμ θεάκεζ ημοθάπζζημκ ζημοξ 10 μ C υηακ δ ελςηενζηή είκαζ 0 μ C. Ζ εενιζηή ζοκεζζθμνά ημο δθζαημφ πχνμο ελανηάηαζ απυ ημ βεςιεηνζηυ ζπήια ηαζ ημκ ηνυπμ ζφκδεζήξ ημο ιε ημ ηηίνζμ. Ζ απυδμζή ημο είκαζ ζοβηνίζζιδ ηαζ πμθθέξ θμνέξ ηαθφηενδ απυ ηδκ απυδμζδ εκυξ ημίπμο εενιζηήξ απμεήηεοζδξ, πμο έπεζ ηδκ ίδζα επζθάκεζα οαθμζηαζίμο. Οζ επί πθέμκ εενιζηέξ απχθεζεξ ιέζς ηδξ μνμθήξ ηαζ ηςκ ημίπςκ πμο πενζαάθθμοκ έκακ δθζαηυ πχνμ ακηζζηαειίγμκηαζ απυ ημ βεβμκυξ υηζ ημ οαθμζηάζζμ έπεζ ηδ αέθηζζηδ ηθίζδ. Τπμθμβίγεηαζ υηζ ηαηά ημοξ πεζιενζκμφξ ιήκεξ 10% έςξ 30% απυ ηδκ εενιυηδηα πμο πνμένπεηαζ απυ ηδ δέζιεοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ απυ έκακ δθζαηυ πχνμ ιεηαθένεηαζ ζημοξ παναηείιεκμοξ πχνμοξ ημο ηηζνίμο.

119 Τπάνπμοκ πέκηε ααζζηέξ ιέεμδμζ ιεηαθμνάξ εενιυηδηαξ απυ ημκ δθζαηυ πχνμ ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ ημο ηηζνίμο: Με απεοεείαξ είζμδμ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο (ζηδκ πενίπηςζδ πμο οπάνπμοκ δζαθακή ζημζπεία ζημκ εκδζάιεζμ ημίπμ). Με ιεηαθμνά ημο εενιμφ αένα απυ ημ εενιμηήπζμ ζημ πχνμ ιε εενιμζζθςκζζιυ (ζηδκ πενίπηςζδ πμο οπάνπμοκ ακμίβιαηα ή εονίδεξ ζημκ εκδζάιεζμ ημίπμ) ή ιε αεαζαζιέκδ ιεηαθμνά (εονίδεξ εκζζποιέκεξ ιε ακειζζηήνεξ). Με αβςβζιυηδηα ιέζς ηςκ δζαπςνζζηζηχκ ημίπςκ εενιμηδπίμο-ηηζνίμο (ζε αοηή ηδκ πενίπηςζδ μ εκδζάιεζμξ ημίπμξ δε δζαεέηεζ εενιμιυκςζδ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ). Με ηδ πνήζδ απθχκ ιδπακζηχκ ιέζςκ (π.π. ακειζζηήναξ) ηαζ απμεήηεοζδ ηδξ εενιυηδηαξ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ απ υπμο ηαζ ιεηαδίδεηαζ ιε αηηζκμαμθία ή ιεηαθμνά. αοηή ηδκ πενίπηςζδ, δ εενιυηδηα ιπμνεί κα ιεηαθενεεί ηαζ ζε πχνμοξ πμο δεκ δέπμκηαζ απεοεείαξ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία. Με ζοκδοαζιυ ηςκ ακςηένς. Ακάθμβα ιε ηδ εενιζηή ζφκδεζδ ηαζ ημκ επζεοιδηυ ηνυπμ ιεηαθμνάξ, απμεήηεοζδξ ηαζ δζακμιήξ ηδξ εενιυηδηαξ, μ δζαπςνζζηζηυξ ημίπμξ ηαζ ημ δζαπςνζζηζηυ οαθμζηάζζμ ιεηαλφ εενιμηδπίμο ηαζ ηαημζηήζζιμο πχνμο, εενιμιμκχκεηαζ ή υπζ ηαζ εθανιυγεηαζ κοπηενζκή ιυκςζδ (δ μπμία εθανιυγεηαζ ηαζ ηδ εενζκή πενίμδμ). ηδ ιέεμδμ ηδξ απεοεείαξ εζζυδμο ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζημ ηηήνζμ, ηιήια ημο ημζκμφ ημίπμο ιεηαλφ ημο εενιμηδπίμο ηαζ ημο ηηζνίμο απμηεθείηαζ απυ οαθμζηάζζμ. Έκα ζδιακηζηυ πμζμζηυ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ πμο πνμζπίπηεζ ζημ οαθμζηάζζμ ημο εενιμηδπίμο εζζένπεηαζ ζημ ηηίνζμ απεοεείαξ ιέζα απυ εκδζάιεζα ακμίβιαηα, εκχ ημ οπυθμζπμ παναιέκεζ ζημ εενιμηήπζμ ηαζ ημ εενιαίκεζ. αοηήκ ηδκ πενίπηςζδ ημ ζφζηδια θεζημονβεί υπςξ ημ παεδηζηυ ζφζηδια ημο «άιεζμο ηένδμοξ». Σμ πθεμκέηηδια ζε ζπέζδ ιε ημ ζφζηδια ημο άιεζμο ηένδμοξ είκαζ υηζ ιεζχκμκηαζ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ απυ ημ οαθμζηάζζμ ημο εενιαζκυιεκμο πχνμο, επεζδή ιεζμθααεί ημ εενιμηήπζμ, υπμο ακαπηφζζεηαζ ορδθυηενδ εενιμηναζία απυ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ. Ζ ιεηαθμνά ημο εενιμφ αένα απυ ημ εενιμηήπζμ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ (είηε μ δζαπςνζζηζηυξ ημίπμξ δζαεέηεζ ακμίβιαηα είηε υπζ) ααζίγεηαζ ζημ θοζζηυ εενιμζζθςκζζιυ ή οπμζηδνίγεηαζ απυ ακειζζηήνεξ. Γζα ηδ θοζζηή ιεηαθμνά ηδξ εενιυηδηαξ απαζημφκηαζ ακμίβιαηα (πανάεονα ή πυνηεξ ή εονίδεξ) ζημκ ημζκυ ημίπμ εενιμηδπίμο - ηηζνίμο, πμο ακμίβμοκ αοηυιαηα ή πεζνμηίκδηα ηαζ έηζζ δδιζμονβείηαζ θοζζηή ηοηθμθμνία ημο εενιμφ αένα. Όζμ ορδθυηενα είκαζ ημπμεεηδιέκα ηα ακμίβιαηα ζημ δζαπςνζζηζηυ ημίπμ ηαζ υζμ ορδθυηενδ είκαζ δ εενιμηναζία ζημ εενιμηήπζμ, ηυζμ ιεβαθφηενδ είκαζ δ νμή ηδξ εενιυηδηαξ απυ ημ εενιμηήπζμ ζημκ ηονίςξ πχνμ. Ζ εενιυηδηα πμο απμδίδεηαζ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ιπμνεί, ζηδ ζοκέπεζα, κα απμηαιζεοεεί ζηα εζςηενζηά δμιζηά ζημζπεία υπςξ ηαζ ζηδκ πενίπηςζδ ημο άιεζμο ηένδμοξ. Ακ πνδζζιμπμζδεμφκ ακειζζηήνεξ, ιε πεζνμηίκδηδ ή αοηυιαηδ θεζημονβία, δ εενιμηναζία ιπμνεί κα δζμπεηεοεεί ηαζ ζημοξ αμνζκμφξ πχνμοξ, πμο δεκ δέπμκηαζ δθζαηή αηηζκμαμθία, ηαζ κα απμηαιζεοεεί ζε εζδζηά ζημζπεία απμεήηεοζδξ, ή ζηα δμιζηά ημοξ ζημζπεία.

120 Ζ ιεηάδμζδ ηδξ εενιυηδηαξ ιε αβςβζιυηδηα ιέζα απυ ημοξ ημζκμφξ ημίπμοξ εενιμηδπίμο- ηηζνίμο είκαζ μ πζμ ζοκδεζζιέκμξ ηαζ απμηεθεζιαηζηυξ ηνυπμξ βζα ηδ εενιζηή ζφκδεζδ ημο ηηζνίμο ιε ημ εενιμηήπζμ. αοηή ηδκ πενίπηςζδ μ δζαπςνζζηζηυξ ημίπμξ δεκ έπεζ εενιζηή ιυκςζδ ηαζ μοζζαζηζηά θεζημονβεί υπςξ ημ παεδηζηυ ζφζηδια ημο ημίπμο εενιζηήξ απμεήηεοζδξ. Ζ απμηεθεζιαηζηυηδηα ημο ζοζηήιαημξ ελανηάηαζ απυ ημοξ ίδζμοξ πανάβμκηεξ υπςξ ηαζ ζημ ζφζηδια ημο ημίπμο εενιζηήξ απμεήηεοζδξ: απυ ημ ιέβεεμξ ημο οαθμζηαζίμο, ημκ πνμζακαημθζζιυ, ηδκ ηθίζδ ηαζ ηζξ ζδζυηδηεξ ημο οαθμζηαζίμο ημο δθζαημφ πχνμο ηζ απυ ηδκ επζθάκεζα, ημ πάπμξ, ημ οθζηυ ηαηαζηεοήξ ηαζ ημ πνχια ημο δζαπςνζζηζημφ ημίπμο. Σμ πάπμξ ημο ιδ εενιμιμκςιέκμο δζαπςνζζηζημφ ημίπμο (απυ ζηονυδεια ή ζοιπαβή πθζκεμδμιή) ηοιαίκεηαζ απυ εη. Όηακ οπάνπεζ οδάηζκμξ ημίπμξ ιεηαλφ ημο εενιμηδπίμο ηαζ ημο ηηζνίμο, μ υβημξ ημο κενμφ πνμζδζμνίγεζ ηδ δζαηφιακζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ζημ εενιμηήπζμ ηαζ ζημοξ παναηείιεκμοξ ηαημζηήζζιμοξ πχνμοξ. Όζμ ιεβαθφηενμξ είκαζ μ υβημξ ημο κενμφ ηυζμ ιζηνυηενεξ είκαζ μζ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ. ηδκ πενίπηςζδ πμο δ ηαηαζηεοή ημο εενιμηδπίμο βίκεηαζ ζε πενζμπή πμο παναηηδνίγεηαζ απυ παιδθέξ εενιμηναζίεξ ημ ανάδο, επζαάθθεηαζ δ ηζκδηή κοπηενζκή εενιμιυκςζδ ημο δζαπςνζζηζημφ ημίπμο, ηυζμ ημο δζαθακμφξ υζμ ηαζ ημο αδζαθακμφξ ηιήιαημξ υηακ δεκ είκαζ εενιμιμκςιέκμ. Ζ ιεηάδμζδ ηδξ εενιυηδηαξ ιε ηδ πνήζδ απθχκ ιδπακζηχκ ιέζςκ (π.π. ακειζζηήναξ) ιπμνεί κα ζοκδοαζηεί ηαζ ιε ζφζηδια ζςθδκχζεςκ πμο μδδβεί ημκ εενιυ αένα ζε πχνμ ιε εναοζηυ οθζηυ (rock bed, lit de pierres), υπμο ηαζ απμεδηεφεηαζ δ εενιυηδηα ηαζ απμδίδεηαζ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ιε αηηζκμαμθία ή ιεηαθμνά. Ζ ιέεμδμξ αοηή πνδζζιμπμζείηαζ ηονίςξ ζε εφηναηα ηθίιαηα, υπμο ηδκ διένα ζοθθέβεηαζ πμθφ πενζζζυηενδ εενιυηδηα απυ υζδ είκαζ ακαβηαία βζα ηδ εένιακζδ ημο πχνμο. Γζα ηδκ απμδμηζηή θεζημονβία ημο εενιμηδπίμο, ακελάνηδηα απυ ημκ ηνυπμ εενιζηήξ ημο ζφκδεζδξ ιε ημ ηηίνζμ, πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ δ οπενεένιακζδ, δ μπμία εφημθα ιπμνεί κα πνμηφρεζ αηυιδ ηαζ ημ πεζιχκα, θυβς ηδξ ιεβάθδξ επζθάκεζαξ ηςκ οαθμζηαζίςκ. Γζα ηδκ απμθοβή ηδξ οπενεένιακζδξ απαζηείηαζ δθζμπνμζηαζία ημ ηαθμηαίνζ ηαζ ζοκζζηάηαζ κα πνμαθέπμκηαζ απμζπχιεκεξ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ. Δπίζδξ είκαζ απαναίηδημξ μ αενζζιυξ ημο εενιμηδπίμο, μ μπμίμξ θεζημονβεί ηαζ ςξ ιέζμ εθέβπμο ηδξ οπενεένιακζδξ ηαζ ηδξ οβναζίαξ αθθά ηαζ βζα ηδκ απμιάηνοκζδ ημο CO 2 πμο πανάβεηαζ ημ ανάδο, ζηδκ πενίπηςζδ πμο μ δθζαηυξ πχνμξ πνδζζιμπμζείηαζ ηαζ βζα ηδκ ηαθθζένβεζα ηςκ θοηχκ. Γζα κα δδιζμονβδεεί νεφια αένα πνέπεζ κα ημπμεεηδεμφκ πενίπμο ίδζμο ιεβέεμοξ ακμίβιαηα ζημοξ απέκακηζ ημίπμοξ, ή ακμζβυιεκεξ εονίδεξ ζημ άκς ηιήια ημο εενιμηδπίμο.

121 πήια Υεζιενζκή ηαζ εενζκή θεζημονβία εενιμηδπίμο, ιε ακμζβυιεκα οαθμζηάζζα

122 4.1.4 Θενιμζζθςκζηυ πακέθμ ή αενμζοθθέηηδξ Σμ εενιμζζθςκζηυ πακέθμ είκαζ ζοθθέηηδξ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, μ μπμίμξ δεκ δζαεέηεζ εενιζηή ιάγα ηαζ είκαζ πνμζανηδιέκμξ ζημ ηηζνζαηυ ηέθοθμξ ή ημπμεεηείηαζ ακελάνηδηα απυ αοηυ. Δπεζδή απμιμκχκεηαζ εενιζηά απυ ημ ηηίνζμ, ακήηεζ ζηδκ ηαηδβμνία ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ ημο «απμιμκςιέκμο ηένδμοξ». Ζ εενιυηδηα πμο ζοθθέβεηαζ απυ αοηυ απμεδηεφεηαζ είηε ζηα δμιζηά ζημζπεία ημο ηηζνίμο είηε ζε οπμδαπέδζα απμεήηδ εενιυηδηαξ (ζφζηδια rock bed ). Έπεζ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ, ιε απυηθζζδ έςξ ±30 μ απυ ημ κυημ ηαζ ηθίζδ είηε ηαηαηυνοθδ, είηε οπυ βςκία, ιε αέθηζζηδ ηθίζδ ηζξ μ βζα ημκ εθθαδζηυ πχνμ. Υαναηηδνζζηζηυ είκαζ υηζ επεζδή απμιμκχκεηαζ εφημθα απυ ημ ηηίνζμ δεκ απαζημφκηαζ ζημζπεία δθζμπνμζηαζίαξ ηαζ επίζδξ ιπμνεί κα αλζμπμζδεεί δ αέθηζζηδ ηθίζδ βζα ηδ πεζιενζκή δέζιεοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, πςνίξ επζπηχζεζξ οπενεένιακζδξ. Απμηεθείηαζ απυ οαθμπίκαηα, ημπμεεηδιέκμ ζε ιζηνή απυζηαζδ (2-5cm) ιπνμζηά απυ ιεηαθθζηή επζθάκεζα, ζημφνμο πνχιαημξ (ιαφνμο) ηαζ ημ υθμ ζφζηδια εενιμιμκχκεηαζ. οκδέεηαζ ιε ημ ηηίνζμ ιε εονίδεξ εζζνμήξ ηαζ εηνμήξ ημο αένα ημο εζςηενζημφ πχνμο πνμξ ηαζ απυ ημ πακέθμ. Οζ εονίδεξ αοηέξ ημπμεεημφκηαζ ηαε υθμ ημ πθάημξ ημο πακέθμο, ιε δζάιεηνμ 20-30cm. Ο πχνμξ εενιαίκεηαζ ιέζς ημο θαζκμιέκμο ημο εενιμζζθςκζζιμφ. Ο ροπνυξ αέναξ απυ ημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο εζζένπεηαζ ζημ ηαηχηενμ ιένμξ ημο εενιμζζθςκζημφ πακέθμο απυ ηδκ ηαηχηαηδ εονίδα ημο υπμο εενιαίκεηαζ, ακένπεηαζ ςξ εθαθνυηενμξ ηαζ ελένπεηαζ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ απυ ηδκ ακχηαηδ εονίδα ημο. πδιαηζηή πανάζηαζδ ηδξ θεζημονβίαξ ημο εενιμζζθςκζημφ πακέθμο θαίκεηαζ ζημ πήια Απμηεθεί ζφζηδια πανυιμζαξ ηαηαζηεοήξ ηαζ θεζημονβίαξ ιε ημκ ημίπμ Trombe - Michel, πςνίξ ηδκ φπανλδ ηαζ θεζημονβία ηδξ εενιζηήξ ιάγαξ. Ζ ααζζηή δζαθμνά απυ ημκ ημίπμ ιάγαξ εενιμζζθςκζηήξ νμήξ είκαζ υηζ μ ημίπμξ ημο πακέθμο απμιμκχκεηαζ εενιζηά απυ ημ δζάηεκμ ιε πνήζδ εενιμιυκςζδξ ηαζ δ ιεηαθμνά εενιυηδηαξ βίκεηαζ ιυκμ ιε ζοκαβςβή (ιεηαθμνά) απυ ημκ αένα ημο δζαηέκμο, μ μπμίμξ ιεηαθένεηαζ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ιέζς ηςκ εονίδςκ ή αβςβχκ. Ζ απυδμζδ ημο εενιμζζθςκζημφ πακέθμο αολάκεηαζ ιε ηδ πνήζδ δζπθχκ οαθμπζκάηςκ ζημ ζοθθέηηδ, ζε ζπέζδ ιε απθμφξ οαθμπίκαηεξ, ζδζαίηενα βζα ηα πζμ ροπνά ηθίιαηα. Σμ αέθηζζημ ιήημξ ημο ζοθθέηηδ έπεζ εηηζιδεεί ζηα 3m (Norton & Probert, 1984). Σμ εενιμζζθςκζηυ πακέθμ εκδείηκοηαζ βζα πχνμοξ πμο πνεζάγμκηαζ άιεζδ απυδμζδ εενιυηδηαξ απυ ηα δθζαηά ηένδδ, υπςξ πχνμοξ βναθείςκ, ζπμθζηέξ αίεμοζεξ ημη. Σμ πθεμκέηηδιά ημο, ζε ζπέζδ ιε ημ άιεζμ ηένδμξ πμο, επίζδξ, απμδίδεζ άιεζα εενιυηδηα ζημ πχνμ, είκαζ υηζ απμθεφβεηαζ δ εάιαςζδ απυ ιεβάθμοξ οαθμπίκαηεξ, δ οπενεένιακζδ ηδ εενζκή πενίμδμ, ηαεχξ ηζ μζ αολδιέκεξ απχθεζεξ εενιυηδηαξ ηδ κφπηα. Δηηυξ αοημφ, ηδ εενζκή πενίμδμ, ιπμνεί κα απμηυπηεηαζ εενιζηχξ απυ ημ ηηήνζμ (ηθείζζιμ ηςκ εονίδςκ, ζηίαζδ ημο πακέθμο, άκμζβια ημο οαθμπίκαηα ζημ ακχηαημ ηαζ ηαηχηενμ ιένμξ ημο), απμθεφβμκηαξ έηζζ ηδκ οπενεένιακζδ ημο πχνμο [52]. Σμ ηθείζζιμ ηςκ εονίδςκ είκαζ επίζδξ πμθφ ζδιακηζηυ ηδ κοπηενζκή πενίμδμ, πνμξ απμθοβή εενιζηχκ απςθεζχκ. Κάηζ ηέημζμ ηαεζζηά ηδκ εθανιμβή ζοζηήιαημξ αοημιαηζζιχκ ζπεδυκ επζηαηηζηή, πνμξ απμθοβή δοζθεζημονβίαξ ημο ζοζηήιαημξ απυ αιέθεζα ηςκ πνδζηχκ. ε πενίπηςζδ πμο ημπμεεηείηαζ ηεηθζιέκα, ημ εενιμζζθςκζηυ πακέθμ έπεζ ηαθφηενδ απυδμζδ αθθά πνεζάγεηαζ πενζζζυηενμ εθεφεενμ πχνμ. Πνμζανηδιέκμ ηαηαηυνοθα ζημκ ημίπμ ιπμνεί κα εκανιμκζζεεί αζζεδηζηά ιε ημ ηηίνζμ πζμ εφημθα.

123 πήια Ανπή θεζημονβίαξ εενιμζζθςκζημφ πακέθμο εηηυξ ηηζνζαημφ πενζαθήιαημξ Σμζπμπμζία ιε δζαθακή ιυκςζδ Πνυηεζηαζ βζα ημίπμ κυηζμο πνμζακαημθζζιμφ ιε απυηθζζδ έςξ ±30 μ, ιε οθζηυ ιεβάθδξ εενιμπςνδηζηυηδηαξ (ζοκήεςξ ημφαθμ), ελςηενζηά ημο μπμίμο ημπμεεηείηαζ δζαθακήξ ιυκςζδ πςνίξ επίπνζζια (πήια 4.1.5). Ζ ελςηενζηή πανεζά ημο ημίπμο αάθεηαζ ιε ζημφνμ πνχια. Οοζζαζηζηά πνυηεζηαζ βζα ημίπμ ιάγαξ, μ μπμίμξ υιςξ εενιμιμκχκεηαζ. Με αοηυ ημκ ηνυπμ, ιεζχκεηαζ ιεκ μ ζοκηεθεζηήξ εενιζηχκ δθζαηχκ απμθααχκ ημο δζαθακμφξ εενιμιμκςηζημφ οθζημφ (ιζηνυηενμξ ζε ζπέζδ ιε εηείκμκ ημο ηαεανμφ βοαθζμφ), αθθά ηαεχξ μ ημίπμξ είκαζ πθέμκ εενιμιμκςιέκμξ, αολάκμοκ ηα ηαεανά ηένδδ, ζε ζπέζδ ιε ημκ ημίπμ ιάγαξ [53]. Ζ δζαθακήξ ιυκςζδ είκαζ εενιμιμκςηζηυ οθζηυ, ηορεθςηήξ δμιήξ, ηα παναηηδνζζηζηά ηδξ μπμίαξ ακαθένεδηακ παναπάκς. Λυβς ηδξ δμιήξ ηδξ, επζηνέπεζ ζηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία κα δζαπενάζεζ ηδ ιάγα ηδξ, πανάθθδθα υιςξ ιεζχκεζ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ. Με αοηυ ημκ ηνυπμ επζηοβπάκμκηαζ δθζαηά ηένδδ, ιζηνυηενα ζε ζπέζδ ιε ηα δθζαηά ηένδδ ηαεανμφ ηγαιζμφ, ιε πμθφ ιζηνυηενεξ υιςξ εενιζηέξ

124 απχθεζεξ. Έπεζ ιεβάθδ απυδμζδ, ζδζαίηενα ηαηά ημοξ ροπνυηενμοξ ιήκεξ ηαζ δεκ απαζηεί αοημιαηζζιμφξ ή ηδ ζοιιεημπή ημο πνήζηδ βζα ηδκ μνεή εενιζηή θεζημονβία ημο ζοζηήιαημξ. Σδ εενζκή πενίμδμ πνέπεζ μπςζδήπμηε κα ζηζάγεηαζ ελςηενζηά είηε ιε πνμελμπέξ είηε ιε ηαηαηυνοθα, ελςηενζηά ζηίαζηνα, πνμηεζιέκμο κα απμθεφβεηαζ δ οπενεένιακζδ ημο πχνμο. Χξ πνμξ ηδ πεζιενζκή ημο θεζημονβία, δε πνεζάγεηαζ κοπηενζκή εενιζηή πνμζηαζία. Ζ εκένβεζα πμο απμδίδεηαζ απυ ημ αδζαθακέξ ζημζπείμ ιε δζαθακή ιυκςζδ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο ελανηάηαζ απυ ηα ελήξ: Σμκ πνμζακαημθζζιυ ηαζ ηδ ζηίαζδ ημο ημίπμο απυ ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ, πνμελμπέξ ημο ηηζνίμο ή/ηαζ ελςηενζηά ζηίαζηνα Σμ δζαθακέξ οθζηυ ηαζ ηα εενιμθοζζηά παναηηδνζζηζηά ημο (ζοκηεθεζηήξ εενιζηήξ δζαπεναηυηδηαξ, ζοκηεθεζηήξ εενιζηχκ δθζαηχκ απμθααχκ) Σμ ειααδυκ ηδξ ζοθθεηηζηήξ επζθάκεζαξ ημο ημίπμο, ηδκ απμννμθδηζηυηδηα ηαζ ηδκ εενιμπεναηυηδηα. πήια Ανπή θεζημονβίαξ αδζαθακμφξ ζημζπείμο ιε δζαθακή ιυκςζδ

125 4.1.6 Δπζθμβή παεδηζημφ ζοζηήιαημξ εένιακζδξ Ζ επζθμβή ημο παεδηζημφ δθζαημφ ζοζηήιαημξ ελανηάηαζ απυ ηζξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ηδξ πενζμπήξ, ηδ θεζημονβζηυηδηα ημο ηηζνίμο ηαζ ηα ακαιεκυιεκα εκενβεζαηά απμηεθέζιαηα, υπςξ εα πνμηφρμοκ ιεηά απυ ημοξ ζπεηζημφξ οπμθμβζζιμφξ, ζε ζοκδοαζιυ ιε ημ ηυζημξ ηαζ ηδκ απυζαεζδ ηδξ επί πθέμκ δαπάκδξ. οκήεδξ πναηηζηή είκαζ κα ζοκοπάνπεζ ημ ζφζηδια ημο άιεζμο ηένδμοξ, ημ μπμίμ είκαζ απαναίηδημ ηαζ βζα ημ θοζζηυ θςηζζιυ ημο πχνμο, ιαγί ιε ηάπμζμ απυ ηα άθθα παεδηζηά ζοζηήιαηα (Δζηυκεξ , , ). ηδ ζοκέπεζα ακαθένμκηαζ ζοκμπηζηά μνζζιέκα απυ ηα πθεμκεηηήιαηα ηαζ ιεζμκεηηήιαηα ηςκ παεδηζηχκ ζοζηδιάηςκ πμο ζοζπεηίγμκηαζ ιε ηδκ απυδμζδ, ημ ηυζημξ, ηδκ απθυηδηα ηδξ ηαηαζηεοήξ ηαζ ηδκ επίδναζή ημοξ ζηδ θεζημονβία ημο ηηζνίμο. Δζηυκα Σμ δθζαηυ πςνζυ ζηδ Λοηυανοζδ Αηηζηήξ (ανπζηεηημκζηή ιεθέηδ: Α. Σμιπάγδξ,1984). Δθανιυζηδηε πθδεχνα δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ ιε ζηυπμ ηδκ αλζμθυβδζή ημοξ.

126 Δζηυκα Καημζηία ζηδ Λεοηάδα. Μεβάθα ακμίβιαηα, έθεβπμξ δθζαζιμφ (αάζδ επμπήξ) ιέζς πνμαυθςκ, εενιζηή ιάγα, θοζζηυξ αενζζιυξ (ανπζηεηημκζηή ιεθέηδ: Κ. Γνάραξ 2007) Δζηυκα οβηνυηδια ηαημζηζχκ ζημ Λμοβηάκμ ηδξ Δθαεηίαξ. Ζ κυηζα υρδ δζαιμνθχκεηαζ ιε ηαηαηυνοθμοξ αενμζοθθέηηεξ

127 φζηδια άιεζμο ηένδμοξ Πθεμκεηηήιαηα Σμ παιδθυ ηυζημξ: ηα οαθμζηάζζα είκαζ έκαξ ζπεηζηά μζημκμιζηυξ ηνυπμξ δδιζμονβίαξ δθζαημφ ζοθθέηηδ Ζ εοημθία ηαηαζηεοήξ: ηζξ πενζζζυηενεξ πενζπηχζεζξ ανηεί δ ζςζηή πςνμεέηδζδ ηςκ ακμζβιάηςκ. Γεκ απαζηείηαζ πνυζεεηδ ιάγα εενιζηήξ απμεήηεοζδξ, βζα ζοιιεημπή έςξ 25% ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ ζηδ εένιακζδ ημο πχνμο. Ο έςξ ζήιενα ηνυπμξ ηαηαζηεοήξ ηςκ ηηζνίςκ ζηδκ Δθθάδα πανέπεζ ηδκ απαναίηδηδ εενιζηή ιάγα βζα ηδ θεζημονβία ημο ζοζηήιαημξ. Σα ζοκδοαζιέκα μθέθδ: Σα βοάθζκα ακμίβιαηα ζοιαάθθμοκ ζε πμθθέξ ηαοηυπνμκα θεζημονβίεξ, επζηνέπμκηαξ ηδκ είζμδμ ημο θοζζημφ θςηυξ ζημ ηηίνζμ ηαζ ηδκ μπηζηή επαθή ιε ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ. Μεζμκεηηήιαηα Ο ηίκδοκμξ εάιαςζδξ απυ ηα ιεβάθα ακμίβιαηα. Ζ είζμδμξ οπενζχδμοξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, δ μπμία ιπμνεί κα αθθμζχζεζ οθάζιαηα ηαζ ακηζηείιεκα. Οζ ζπεηζηά ιεβάθεξ δζαηοιάκζεζξ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ πμο ειθακίγμκηαζ εάκ δεκ οπάνπεζ επανηήξ εενιζηή ιάγα. Ζ ιείςζδ ηδξ ζδζςηζηυηδηαξ. Ζ ιεβάθδ επζθάκεζα εενιζηήξ ιάγαξ πμο απαζηείηαζ, υηακ πνμαθέπεηαζ δθζαηή ζοιιεημπή ιεβαθφηενδ απυ 50% (ζδζαίηενα ζε ροπνά ηθίιαηα). Σμ ηυζημξ ηδξ κοπηενζκήξ ιυκςζδξ πμο απαζηείηαζ βζα ηδ ιείςζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ. Σμίπμξ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ Πθεμκεηηήιαηα Θάιαςζδ ηαζ ηίκδοκμξ αθθμίςζδξ οθαζιάηςκ απυ οπενζχδδ αηηζκμαμθία δεκ οπάνπεζ. Οζ δζαηοιάκζεζξ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ είκαζ ζπεηζηά ιζηνέξ (ιζηνυηενεξ απυ υηζ ζημ ζφζηδια άιεζμο ηένδμοξ). Ζ ιεβάθδ πνμκζηή ηαεοζηένδζδ βζα ηδ ιεηάδμζδ ηδξ εενιυηδηαξ, πμο έπεζ ζακ απμηέθεζια δ εενιυηδηα κα απμδίδεηαζ ηαηά ηζξ κοπηενζκέξ χνεξ, υηακ είκαζ πενζζζυηενμ απαναίηδηδ. Μεζμκεηηήιαηα Ζ ιείςζδ ηςκ κυηζςκ ακμζβιάηςκ ηαζ δ δδιζμονβία ηθεζζηήξ κυηζαξ υρδξ. Σμ ηυζημξ ηδξ κοπηενζκήξ ιυκςζδξ, εάκ απαζηείηαζ. Ζ ηαεδιενζκή θεζημονβία ηςκ εονίδςκ, υηακ πνυηεζηαζ βζα ημίπμ Σrombe. Ζ απαίηδζδ ηαεανζζιμφ ημο οαθμζηαζίμο.

128 Πνμζανηδιέκμ εενιμηήπζμ Πθεμκεηηήιαηα Γδιζμονβείηαζ πνυζεεημξ ηαημζηήζζιμξ πχνμξ ιε ιζηνυ ηυζημξ. Γδιζμονβείηαζ πχνμξ βζα ηδκ ηαθθζένβεζα θοηχκ. Λεζημονβεί ςξ θνάβια εενιζηχκ απςθεζχκ ημο ηηζνίμο ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ. Δκζςιαηχκεηαζ εφημθα ζε οθζζηάιεκα ηηίνζα. Οζ εενιμηναζζαηέξ δζαηοιάκζεζξ ζημκ ηαημζηήζζιμ πχνμ είκαζ ιζηνέξ. Μεζμκεηηήιαηα Ζ εενιζηή απυδμζδ επδνεάγεηαζ ζε ιεβάθμ ααειυ απυ ημ ζπεδζαζιυ ηαζ βζ αοηυ είκαζ δφζημθμ κα πνμαθεθεεί. Τπάνπεζ ηίκδοκμξ οπενεένιακζδξ, ζδίςξ βζα ημ ηαθμηαίνζ, εάκ δε θδθεμφκ ηα απαναίηδηα ιέηνα δθζμπνμζηαζίαξ ηαζ αενζζιμφ. Θενιμζζθςκζηυ πακέθμ Πθεμκεηηήιαηα Πνμζανιυγεηαζ εφημθα ηαζ ζε οθζζηάιεκα ηηίνζα ιε κυηζμ πνμζακαημθζζιυ. Απμδίδεζ άιεζα εενιυηδηα ζημοξ πχνμοξ, απμθεφβμκηαξ ηδ εάιαςζδ. Σδ εενζκή πενίμδμ ιπμνεί εφημθα κα απμημπεί εενιζηά απυ ημ ηηίνζμ, απμθεφβμκηαξ έηζζ ηδκ οπενεένιακζδ ημο πχνμο. Μεζμκεηηήιαηα Όηακ ημπμεεηείηαζ ιε ηθίζδ είκαζ ζπεηζηά δφζημθδ δ αζζεδηζηή ημο εκανιυκζζδ ιε ημ ηηίνζμ. Ζ ιείςζδ ηςκ κυηζςκ ακμζβιάηςκ ηαζ δ δδιζμονβία ηθεζζηήξ κυηζαξ υρδ. Πνυηεζηαζ βζα ιζα ιδ εονέςξ δζαδεδμιέκδ ηεπκμθμβία ζηδ πχνα ιαξ. Σμζπμπμζία ιε δζαθακή ιυκςζδ Πθεμκεηηήιαηα Έπεζ ιεβαθφηενδ απυδμζδ, ζε ζπέζδ ιε ημκ ημίπμ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ. Γεκ απαζηείηαζ επζπθέμκ κοπηενζκή ιυκςζδ. Σα πθεμκεηηήιαηα πμο ακαθένμκηαζ ζημκ ημίπμ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ Μεζμκεηηήιαηα Ζ ιείςζδ ηςκ κυηζςκ ακμζβιάηςκ ηαζ δ δδιζμονβία ηθεζζηήξ κυηζαξ υρδξ.. Πνυηεζηαζ βζα ιζα ιδ εονέςξ δζαδεδμιέκδ ηεπκμθμβία ζηδ πχνα ιαξ.

129 4.2 Φοζζηυξ δνμζζζιυξ Ζ ζηναηδβζηή ημο θοζζημφ δνμζζζιμφ απμζημπεί ζηδκ απμηνμπή ηδξ οπενεένιακζδξ ημο ηηζνίμο. Πνχημ αήια βζα ηδκ επίηεολή ηδξ είκαζ δ πνμζηαζία ημο ηηζνίμο, ζδζαίηενα ηςκ ακμζβιάηςκ ημο, απυ ηδκ πνυζπηςζδ ηδξ έκημκδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Σμ επυιεκμ αήια είκαζ δ απμιάηνοκζδ ηδξ πθεμκάγμοζαξ εενιυηδηαξ απυ ημκ εζςηενζηυ πχνμ πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ [57 63]. Ο αζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ επζπεζνεί ιε ηεπκζηέξ ηαζ κέεξ ηεπκμθμβίεξ κα απμηαηαζηήζεζ ημ θοζζηυ δνμζζζιυ ηςκ ηηζνίςκ, βζα ημοξ ελήξ ηονίςξ θυβμοξ: βζα ιείςζδ ηδξ ηαηακάθςζδξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ή ημοθάπζζημκ ηδ ζηαεενμπμίδζή ηδξ ζε πενζυδμοξ αζπιήξ -ηαφζςκα, βζα πενζμνζζιυ ηςκ εηπμιπχκ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα (CO 2 ) ζηδκ αηιυζθαζνα, βζα πενζμνζζιυ ηςκ εηπμιπχκ πθςνμθεμνακενάηςκ απυ ηδ δζανηχξ αολακυιεκδ ηάζδ πνήζδξ ηθζιαηζζηζηχκ, βζα ηδ δζαζθάθζζδ ζοκεδηχκ εενιζηήξ άκεζδξ ιέζα ζηα ηηίνζα. Οζ ηεπκζηέξ ηαζ ζπεδζαζηζηέξ νοειίζεζξ ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο, μζ μπμίεξ ζοιαάθθμοκ ζημκ θοζζηυ ημο δνμζζζιυ, είκαζ μζ αηυθμοεεξ: Ζθζμπνμζηαζία ημο ηηζνίμο απυ ηδκ έκημκδ δθζαηή αηηζκμαμθία ηαζ ηονίςξ ζηίαζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ημο, έηζζ χζηε κα απμθεφβεηαζ δ οπενεένιακζδ ημο εζςηενζημφ πχνμο. Υνχια ηαζ οθή ηςκ ελςηενζηχκ επζθακεζχκ. Δπάνηεζα εενιζηήξ ιάγαξ ημο ηηζνίμο, δ μπμία πενζμνίγεζ ηζξ δζαηοιάκζεζξ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο εζςηενζημφ αένα. Θενιμιυκςζδ ημο ηεθφθμοξ ημο ηηζνίμο, δ μπμία ιεζχκεζ ημ ροηηζηυ ημο θμνηίμ. Φοζζηυξ αενζζιυξ ημο εζςηενζημφ πχνμο ημο ηηζνίμο, είηε ιε θοζζηυ, είηε ιε ελακαβηαζιέκμ-ιδπακζηυ ηνυπμ βζα ηδκ απμιάηνοκζδ ηδξ ζοζζςνεοιέκδξ εενιυηδηαξ ζηα δμιζηά ημο ζημζπεία. Νοπηενζκή αηηζκμαμθία εενιυηδηαξ πνμξ ημκ μονακυ. Γζαιυνθςζδ ιζηνμηθίιαημξ, αεθηίςζδ ηςκ ζοκεδηχκ ημο άιεζμο ελςηενζημφ πενζαάθθμκημξ ημο ηηζνίμο, ιε ηδ πνήζδ αθάζηδζδξ, οδάηζκςκ επζθακεζχκ ηαζ ηαηάθθδθςκ οθζηχκ επίζηνςζδξ δαπέδςκ (ροπνχκ οθζηχκ, οδαημδζαπεναηχκ οθζηχκ ηθπ) Ζθζμπνμζηαζία ημο ηηζνίμο Όζμκ αθμνά ηδκ δθζμπνμζηαζία ημο ηηζνίμο έπμοιε ακαθενεεί εηηεκχξ ζημ 3 μ ηεθάθαζμ.

130 4.2.2 Υνχια ηαζ οθή ελςηενζηχκ επζθακεζχκ Σμ πνχια ηαζ δ οθή ηςκ ελςηενζηχκ επζθακεζχκ ημο ηεθφθμοξ ημο ηηζνίμο ηαεμνίγμοκ ηδκ πμζυηδηα ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ πμο απμννμθάηαζ, ηαεχξ ηαζ ηδκ πμζυηδηα ηδξ εενιυηδηαξ πμο απμαάθθεηαζ ημ ανάδο πνμξ ηδκ αηιυζθαζνα, νοειίγμκηαξ έηζζ ηδ εενιμηναζία ηδξ ελςηενζηήξ επζθάκεζαξ ημο ηηζνίμο ηαζ ηαη επέηηαζδ ηδ δζαηφιακζδ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ. Γζα πανάδεζβια, έκα δχια ααιιέκμ ιε ζημφνμ πνχια ιπμνεί κα πανμοζζάγεζ επζθακεζαηή εενιμηναζία αολδιέκδ ηαηά 32 μ C, ζε ζπέζδ ιε ηδ ιέβζζηδ εενιμηναζία ημο πενζαάθθμκημξ αένα. Ακηίεεηα, δ επζθακεζαηή εενιμηναζία εκυξ δχιαημξ ααιιέκμο ιε αζαέζηδ, ιυθζξ λεπενκά ημκ 1 μ C ζε ζπέζδ ιε ηδκ εενιμηναζία ημο πενζαάθθμκημξ. Δπζζδιαίκεηαζ υηζ μζ επζθάκεζεξ ημο ηεθφθμοξ, μζ πνμζακαημθζζιέκεξ πνμξ ηδκ δφζδ, ηαεχξ ηαζ μζ μνζγυκηζεξ ηα δχιαηα οπμθένμοκ ζδζαίηενα απυ ηδκ έκημκδ δθζαηή αηηζκμαμθία ημ ηαθμηαίνζ. οκεπχξ ζοκζζηάηαζ δ ααθή ημοξ ιε ακμζπηά πνχιαηα. Δζδζηά βζα ηα δχιαηα απμηεθεζιαηζηή είκαζ δ επζηάθορή ημοξ ιε ακαηθαζηζηή επζθάκεζα, υπςξ βζα πανάδεζβια δ επίζηνςζδ ιε θφθθμ αθμοιζκίμο, ροπνά πνχιαηα ή βεκζηυηενα ιε ροπνά οθζηά ηαεχξ ηαζ ιε θοηά (ιεηαηνμπή ζε θοηειέκα δχιαηα). Δπίζδξ, δ οθή ηςκ ελςηενζηχκ επζθακεζχκ αδνή ή θεία επδνεάγεζ ηδκ ακαηθαζηζηή ημοξ ζηακυηδηα ηαζ ηαηά ζοκέπεζα ηδκ απμννυθδζδ ή ιδ ηδξ εενιυηδηαξ Δπάνηεζα εενιζηήξ ιάγαξ Μζα ζδιακηζηή πανάιεηνμξ βζα ηδ αζμηθζιαηζηή θεζημονβία ημο ηηζνίμο ημ ηαθμηαίνζ, είκαζ δ δζαζθάθζζδ επανημφξ εενιζηήξ ιάγαξ ζηα δμιζηά ημο ζημζπεία ημίπμοξ, δάπεδα, μνμθέξ, ζηα μπμία απμεδηεφεηαζ δ πενίζζεζα εενιυηδηαξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ, ιε απμηέθεζια κα δζαηδνείηαζ δ εενιμηναζία ημο αένα ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ζε ακεηηά επίπεδα (άκεζδξ). Σδ κφπηα δ απμεδηεοιέκδ εενιυηδηα δζμπεηεφεηαζ πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ ιέζς αενζζιμφ ή/ηαζ εηπμιπήξ εενιυηδηαξ Ζιζτπυζηαθεξ ηαηαζηεοέξ ε πενζμπέξ λδνέξ-γεζηέξ δ πνήζδ ημο πχιαημξ-εδάθμοξ πνμζθένεζ πμθφ ηαθφηενα εενιζηά απμηεθέζιαηα απυ ημ μπθζζιέκμ ζηονυδεια, θυβς ηδξ ιεβάθδξ εενιζηήξ ημο αδνάκεζαξ ηαζ ηδξ δοκαηυηδηαξ κα πνδζζιμπμζδεεί ζε επζθεβιέκμ αάεμξ, δδιζμονβχκηαξ διζτπυζηαθεξ ηαηαζηεοέξ (πήια ). Πνμτπυεεζδ βζα ηδκ επζθμβή διζτπυζηαθμο ηηίζιαημξ απμηεθεί ημ ακάβθοθμ ημο εδάθμοξ ιε ιεβάθδ ηθίζδ, δ ζφζηαζδ ημο εδάθμοξ, ηαεχξ ηαζ δ πνήζδ ημο ηηδνίμο. Γζα πανάδεζβια, ηα διζτπυζηαθα ηηίζιαηα ζηδ ακημνίκδ μοδυθςξ ακηαπμηνίκμκηαζ ζηζξ διενήζζεξ ιεηααμθέξ ηδξ εενιμηναζίαξ, πανά ιυκμκ ζε επμπζαηή αάζδ. Γδθαδή, δ αφλδζδ ηδξ ελςηενζηήξ εενιμηναζίαξ ημ ηαθμηαίνζ

131 επδνεάγεζ εθάπζζηα ημκ εζςηενζηυ πχνμ ηαηά ημκ Αφβμοζημ πενίπμο. Θενιμηναζίεξ πάκς απυ 26 μ C ζημ εζςηενζηυ ηςκ ηηζζιάηςκ δεκ παναηδνμφκηαζ ζοκήεςξ. πήια Σμιή ηιήιαημξ ημο Οζηζζιμφ ηδξ Οίαξ ακημνίκδ Τπεδάθζμζ αβςβμί Αβςβμί εκζςιαηςιέκμζ ιέζα ζημ έδαθμξ απμηεθμφκ έκα ζφζηδια παεδηζηυ, ημ μπμίμ ιπμνεί κα ηνμθμδμηεί ημ ηηίνζμ ιε δνμζενυ αένα ημ ηαθμηαίνζ, είηε ιε θοζζηυ ηνυπμ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηαιζκάδα αενζζιμφ, είηε ηαζ ιε ιδπακζηυ ελακαβηαζιέκδ ηίκδζδ ημο αένα ιέζα ζημοξ αβςβμφξ ιε ηδ θεζημονβία ακειζζηήνςκ. Ζ θεζημονβία ημο οπεδάθζμο αοημφ ζοζηήιαημξ ααζίγεηαζ ζηδκ ρφλδ ημο εζζαβυιεκμο ζημοξ αβςβμφξ γεζημφ αένα, θυβς ηδξ παιδθήξ εενιμηναζίαξ ημο εδάθμοξ ζε ζπέζδ ιε εηείκδ ημο ελςηενζημφ πενζαάθθμκημξ. Υαναηηδνζζηζηά παναδείβιαηα παναηδνμφκηαζ ζηα ηηίνζα ηδξ Μέζδξ Ακαημθήξ (πήια ). Δλέθζλδ ημο παεδηζημφ αοημφ ζοζηήιαημξ απμηεθμφκ μζ εθανιμβέξ ηδξ αααεμφξ βεςεενιίαξ.

132 πήια Φοζζηή ρφλδ ηεθφθμοξ ακαηαζκζζιέκδξ παναδμζζαηήξ ηαημζηίαξ ιε οπεδάθζμ ζφζηδια αβςβμφ ηαζ θοζζηυ αενζζιυ Φοζζηυξ Αενζζιυξ Ο θοζζηυξ αενζζιυξ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ έπεζ άιεζδ επίδναζδ ζηδκ οβεία ηςκ εκμίηςκ, ζηδ εενιζηή άκεζδ ηαζ ζηδκ αίζεδζδ εοελίαξ. Γζεοημθφκεζ ηδκ ακηαθθαβή εενιυηδηαξ ημο ακενχπζκμο ζχιαημξ ιε ημ πενζαάθθμκ ηαζ πανάθθδθα ζοιαάθθεζ ζηδ θοζζηή ρφλδ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ ηδξ ηαηαζηεοήξ. Οζ πανάιεηνμζ πμο επδνεάγμοκ ηζξ ζοκεήηεξ θοζζημφ αενζζιμφ ζημ εζςηενζηυ ηςκ ηηζνίςκ είκαζ : Ζ ηαηεφεοκζδ ηςκ δνμζενχκ ακέιςκ ζηδκ πενζμπή, Οζ ηαηαζηεοαζηζηέξ νοειίζεζξ ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο, Ζ εέζδ ηαζ ημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ Ζ ηίκδζδ ημο αένα ιέζα ζημ ηηζνίμο Οζ πκέμκηεξ δνμζενμί άκειμζ ημ ηαθμηαίνζ ηδκ διένα είκαζ μζ εαθάζζζεξ αφνεξιεθηέιζα, ηα μπμία έπμοκ ζοκήεςξ κμηζακαημθζηή ή αμνεζκή ηαηεφεοκζδ (ελανηάηαζ αεααίςξ απυ ημ ακάβθοθμ ημο πενζαάθθμκημξ πχνμο). Σμ ανάδο, δ δνμζενή απυβεζμξ αφνα πνμένπεηαζ απυ ηδ ζηενζά, θυβς ηδξ ηαπφηενδξ ρφλδξ ημο εδάθμοξ. Γζα ηδ δζείζδοζδ ηςκ δνμζενχκ ακέιςκ ιέζα ζημ ηηίνζμ ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί, εθυζμκ είκαζ εθζηηυ, ηαηάθθδθδ δζάηαλδ αθάζηδζδξ ζημκ ελςηενζηυ πχνμ. Ζ ημπμεέηδζδ δέκηνςκ ή εάικςκ ζε ηαηάθθδθδ απυζηαζδ απυ ημ ηηίνζμ δζεοημθφκεζ ή υπζ ηδ δζέθεοζδ ημο δνμζενμφ ακέιμο ιέζα ζημ ηηίνζμ (πήια ). Ζ έκηαλδ πνμελμπχκ ζε ηαηάθθδθδ εέζδ ζημ ίδζμ ημ ηηίνζμ ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζημκ θοζζηυ αενζζιυ ημο εζςηενζημφ πχνμο (πήια ).

133 πήια Ζ εέζδ ηςκ δέκηνςκ ή/ηαζ εάικςκ ηαεμνίγεζ ηδκ ηαηεφεοκζδ ημο δνμζενμφ ακέιμο πήια Ο νυθμξ ηςκ ελςηενζηχκ ζημζπείςκ ζημκ αενζζιυ ημο εζςηενζημφ πχνμο Καηαζηεοαζηζηέξ νοειίζεζξ ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο

134 Ζ δζαζθάθζζδ θοζζημφ αενζζιμφ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ιπμνεί κα πναβιαημπμζδεεί ηαζ ιε ηαηαζηεοέξ εκηαβιέκεξ ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο. α) Ζ δθζαηή ηαιζκάδα απμηεθεί απμηεθεζιαηζηή ηεπκζηή βζα ημ θοζζηυ αενζζιυ ηαζ ηδκ απμιάηνοκζδ ηδξ οβναζίαξ απυ ημκ εζςηενζηυ πχνμ. Ζ ζοκδεζζιέκδ ηαηαζηεοή είκαζ ιζα πνμελέπμοζα απυ ημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο ηαηαζηεοή (πήια ηαζ Δζηυκα ), ηδξ μπμίαξ δ ιζα πθεονά, κυηζα, ακαημθζηή ή δοηζηή είκαζ βοάθζκδ ιε πενζίδεξ ζημ άκς ιένμξ. Μπμνεί επίζδξ κα είκαζ ιία μνεμβςκζηή δζαημιή, πνμζανηδιέκδ ζηδκ ελςηενζηή πθεονά ημο ημίπμο, πμο ζοκδέεηαζ ιε ημκ εζςηενζηυ πχνμ ιε άκμζβια/εονίδα. ημ ακχηαημ ζδιείμ ηδξ ηαιζκάδαξ ημπμεεηείηαζ εονίδα αενζζιμφ πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ, επζηνέπμκηαξ ηδ ζοκεπή ηίκδζδ ημο αένα. Ακάθμβα ιε ηδ θεζημονβία ηδξ, βζα κοηηενζκυ ή διενήζζμ αενζζιυ, επζθέβεηαζ εθαθνμαανήξ ή ιε ιεβάθδ εενιζηή ιάγα ηαηαζηεοή, ακηίζημζπα [55 56]. Ζ ελςηενζηή πθεονά ηδξ δθζαηήξ ηαιζκάδαξ ιπμνεί κα έπεζ εενιζηή ιάγα απεοεείαξ εηηεεεζιέκδ ζημκ ήθζμ, εενιζηή ιάγα ηαθοιιέκδ ιε βοάθζκδ ελςηενζηή επζθάκεζα, βοάθζκδ ελςηενζηή επζθάκεζα ηαζ εενιζηή ιάγα ζηδκ εζςηενζηή πανεζά ηδξ ηαιζκάδαξ ή ηάπμζα εθαθνμαανή ηαηαζηεοή, ή ιεηαθθζηή επζθάκεζα, η.ά. Οζ ιεβαθφηενεξ απμδυζεζξ ηδξ δθζαηήξ ηαιζκάδαξ παναηδνμφκηαζ βζα κυηζμ ή κμηζμδοηζηυ πνμζακαημθζζιυ, ιε αέθηζζημ πνμζακαημθζζιυ ημκ ηεθεοηαίμ. Γζα διενήζζμ αενζζιυ, μ ήθζμξ γεζηαίκεζ ημκ αένα πμο ανίζηεηαζ ιέζα ζηδκ ηαιζκάδα, μ μπμίμξ βίκεηαζ εθαθνφηενμξ ηαζ απμιαηνφκεηαζ πνμξ ηα πάκς, εκχ ροπνυηενμξ αέναξ απυ ηάης ημκ ακηζηαεζζηά. Γζα απμβεοιαηζκυ κοηηενζκυ αενζζιυ, δ δθζαηή ηαιζκάδα παναιέκεζ ηθεζζηή ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ ηαζ απμεδηεφεζ εενιυηδηα ζηδ εενιζηή ηδξ ιάγα, δ μπμία απμδίδεηαζ ζημκ αένα υηακ ανπίγεζ μ αενζζιυξ ηαζ αημθμοεείηαζ δ δζαδζηαζία πμο πενζβνάθδηε πνμδβμοιέκςξ. Ζ δζαδζηαζία αοηή επακαθαιαάκεηαζ ιε απμηέθεζια ηδ δζανηή ακακέςζδ ημο εζςηενζημφ αένα ηαζ ημ θοζζηυ δνμζζζιυ ημο πχνμο. Ζ εθανιμβή ηδξ είκαζ απμθφηςξ ηαηάθθδθδ, υηακ ιάθζζηα απμηεθεί ηαζ ιμνθμθμβζηυ ζημζπείμ ημο μζηζζιμφ ή ημο ηηζνίμο [58]. πήια Δκδεζηηζηή ημιή δθζαηήξ ηαιζκάδαξ

135 Δζηυκα Ζθζαηέξ ηαιζκάδεξ ζημ Building Research Establishment, Watford, United Kingdom (Feilden Clegg Architects, 1996 α) Ζ ηαιζκάδα αενζζιμφ απμηεθεί ηεπκζηή ααζζγυιεκδ ζηδκ ελακαβηαζιέκδ ηίκδζδ ημο αένα, ιε ηδκ θεζημονβία ιζηνμφ ακειζζηήνα ζηδκ ημνοθή, ζημ άκμζβια ηδξ ηαιζκάδαξ (πήια ). Ζ ηαιζκάδα αενζζιμφ θεζημονβεί απμηεθεζιαηζηά ηαζ ιε ημκ άκειμ, ανηεί κα έπεζ ημκ ηαηάθθδθμ πνμζακαημθζζιυ (Δζηυκα ). πήια Δκδεζηηζηή ιμνθή ηαιζκάδαξ αενζζιμφ

136 Δζηυκα IONICA, Κηήνζμ Γναθείςκ ζημ Cambridge - ηαιζκάδεξ αενζζιμφ (Ανπζη: R. H.Partnership, 1994) β) Ζ δζπθή επζδενιίδα (ή δζπθυ ηέθοθμξ) απμηεθεί ιζα κέα ηεπκζηή, δ μπμία εθανιυγεηαζ ζε ηηήνζα ηαηαζηεοαζιέκα απυ βοαθί. Υνδζζιμπμζείηαζ είηε βζα ηδκ ακακέςζδ ημο εζςηενζημφ αένα είηε βζα ηδκ απαβςβή ηδξ εενιυηδηαξ απυ ημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο (πήια ηαζ εζηυκα ). Ζ δζπθή επζδενιίδα απμηεθείηαζ απυ δφμ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ ιε εκδζάιεζμ ηεκυ, ζημ μπμίμ ηζκείηαζ αέναξ. Ζ θεζημονβία ηδξ ααζίγεηαζ ζημ θαζκυιεκμ Venturi, υπςξ ηαζ δ δθζαηή ηαιζκάδα. Γζα ηδκ εκενβεζαηή απυδμζδ ημο ζοζηήιαημξ είκαζ ακαβηαία δ φπανλδ εονίδςκ ζηδκ αάζδ ημο ακμίβιαημξ βζα ηδκ είζμδμ θνέζημο αένα ηαζ ζηδκ ημνοθή ημο βζα ηδκ απαβςβή ημο γεζημφ αένα. Πνέπεζ, ςζηυζμ, κα ημκζζηεί υηζ απαζηείηαζ ζδζαίηενδ πνμζμπή βζα ηδκ ζηίαζδ ημο εζςηενζημφ πχνμο, πνμηεζιέκμο κα απμθεοπεμφκ θαζκυιεκα εάιαςζδξ ή απεοεείαξ πνυζπηςζδξ ημο ήθζμο ζε επζθάκεζεξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ απυ ημοξ ενβαγυιεκμοξ (ηηίνζα βναθείςκ). Πνμξ ημφημ επζαάθθεηαζ δ πνυαθερδ ζηζάζηνςκ/πενζίδςκ ζημ ηεκυ, ακάιεζα ζηζξ δομ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ, ζε επαθή ιε ηδκ εζςηενζηή πανεζά ημο βοαθζμφ.

137 πήια Φοζζηή ηοηθμθμνία ημο αένα εενιμφ, δνμζενμφ- ζημ εκδζάιεζμ ηεκυ ηδξ δζπθήξ επζδενιίδαξ

138 Δζηυκα Κηίνζμ βναθείςκ ιε δζπθυ ηέθοθμξ ζηδ Λοχκ ηαζ θεπημιένεζά ημο. Ανπζηέηημκαξ: Renzo Piano δ) Αενζγυιεκμ ηέθοθμξ. Πνυηεζηαζ βζα ηαηαζηεοή δζπθμφ ηεθφθμοξ, είηε ζημ δχια είηε ζημοξ ελςηενζημφξ ημίπμοξ ημο ηηζνίμο ιε εκδζάιεζμ ηεκυ, ιέζα ζημ μπμίμ ηοηθμθμνεί ελςηενζηυξ αέναξ. Καηά ηδ δζάνηεζα ημο ηαθμηαζνζμφ, ημ αενζγυιεκμ ηέθοθμξ ζοιαάθθεζ ζηδ ιείςζδ ηδξ εενιζηήξ επζαάνοκζδξ ηδξ πθάηαξ ηδξ μνμθήξ ή ημο ημίπμο απυ ηδκ έκημκδ δθζαηή αηηζκμαμθία. Σμ αενζγυιεκμ ηέθοθμξ ιπμνεί κα ζοκεζζθένεζ ηαζ ζηδκ αολδιέκδ εενιζηή πνμζηαζία ημο ηηδνίμο ηαηά ημοξ πεζιενζκμφξ ιήκεξ, βζαηί πενζμνίγμκηαζ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ. Χξ πνμξ ηδκ ηαηαζηεοή ημο αενζγυιεκμο δχιαημξ απαζηείηαζ ζδζαίηενδ πνμζμπή ζηδκ ημπμεέηδζδ ηδξ εενιμιυκςζδξ, δ μπμία πνέπεζ κα ανίζηεηαζ ζε επαθή ιε ηδκ πθάηα ημο μπθζζιέκμο ζηονμδέιαημξ (πήια ). Σμ ηεκυ, ζημ μπμίμ ηοηθμθμνεί μ αέναξ, δδιζμονβείηαζ επάκς απυ ηδ εενιμιυκςζδ ηαζ αημθμοεμφκ μζ ζηνχζεζξ ζηεβάκςζδξ.

139 πήια Σμιή ζε αενζγυιεκμ δχια Ζ εέζδ ηαζ ημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ Ζ εέζδ ηαζ ημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ ημο ηηζνίμο, ζε ζπέζδ ιε ηδκ ηαηεφεοκζδ ημο δνμζενμφ ακέιμο, απμηεθμφκ ηαεμνζζηζηυ πανάβμκηα βζα ηδ δζαζθάθζζδ επανημφξ θοζζημφ αενζζιμφ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ. α) Ωξ βεκζηή ηαηεφεοκζδ ζζπφεζ δ ημπμεέηδζδ ακμζβιάηςκ ζε πενζζζυηενμοξ απυ έκακ ημίπμοξ ηαζ ιάθζζηα ακηζιέηςπμοξ, έηζζ χζηε κα δδιζμονβείηαζ αενζζιυξ ζε υθμ ημκ πχνμ. Ο ηφπμξ αοηυξ αενζζιμφ παναηηδνίγεηαζ ςξ δζαιπενήξ. Καθφηενεξ ζοκεήηεξ αενζζιμφ επζηοβπάκμκηαζ υηακ δ νμή ημο αένα αημθμοεεί ηίκδζδ ιεηαααθθυιεκδ ιέζα ζημ πχνμ, βζαηί έηζζ έπμοιε πζμ μιμζυιμνθδ δζακμιή ηδξ ηαπφηδηαξ ημο αένα ηαζ θοζζηυ δνμζζζιυ ζε υθμοξ ημοξ πχνμοξ δζααίςζδξ (πήια ).

140 πήια Ζ δζάηαλδ ηςκ ακμζβιάηςκ ηαζ δ νμή ημο αένα ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο

141 α) Σμ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ εζζυδμο ηαζ ελυδμο πνέπεζ κα είκαζ πενίπμο ημ ίδζμ, ανηεί δ εέζδ ημοξ ζηδκ ημιή ημο ηηζνίμο κα ιδ ανίζηεηαζ ζημ ίδζμ επίπεδμ. Γδθαδή, υηακ ημ άκμζβια εζζυδμο είκαζ παιδθά, ημ άκμζβια ελυδμο πνέπεζ κα είκαζ ζπεηζηά ρδθά (πήια ) ή ημ ακηίζηνμθμ, έηζζ χζηε κα ελαζθαθίγεηαζ δνμζζά ζημ επίπεδμ γςήξ. ηδκ πενίπηςζδ αενζζιμφ ημο ηηζνίμο ιέζς αζενίμο ή ιέζς οπενορςιέκμο πχνμο ζημ εζςηενζηυ ημο, ηυηε δ ιμνθή ημο αενζζιμφ παναηηδνίγεηαζ ςξ ακμδζηή (πήια ). πήια Γζαθμνεηζηέξ ηαε φρμξ εέζεζξ ακμζβιάηςκ εζζυδμο ηαζ ελυδμο ημο αένα

142 πήια Φοζζηυξ αενζζιυξ αζεμοζχκ δζδαζηαθίαξ ακμδζηή πμνεία ημο γεζημφ αένα Λφηεζμ ζηδ Lyon, Γαθθία, Ανπζηέηημκεξ: Sir Norman Foster and Associates ε πενζμπέξ ιε ιεβάθδ ελςηενζηή εενιμηναζία, είκαζ πνμηζιυηενμ κα απμθεφβεηαζ μ αενζζιυξ ημο πχνμο ηδκ διένα ζημ εθάπζζημ δοκαηυ. Ακηίεεηα, ηδ κφπηα μ θοζζηυξ αενζζιυξ επζαάθθεηαζ βζα ηδκ ρφλδ ηςκ ζημζπείςκ ηδξ ηαηαζηεοήξ Ζ πνήζδ ημο ηηζνίμο Ζ πνήζδ ημο ηηζνίμο ηαζ ηαηά ζοκέπεζα δ δναζηδνζυηδηα ηςκ εκμίηςκ ηαεμνίγμοκ ζε ιεβάθμ ααειυ ηζξ ακάβηεξ ζε θοζζηυ αενζζιυ. Γζα πανάδεζβια, ζε έκα ηαεζζηζηυ δ ηαθφηενδ ηαηακμιή ηδξ ηίκδζδξ ημο αένα, ζε υθα ηα ζδιεία ημο πχνμο, είκαζ ζημ φρμξ ηςκ 0,70-1,20 ι., δδθαδή ζημ επίπεδμ γςήξ. Γζα πχνμοξ βναθείςκ, εθυζμκ ζοβηεκηνχκμκηαζ πμθθά άημια, μ θοζζηυξ αενζζιυξ πνέπεζ κα ελαζθαθίγεζ 3 m 3 /h/m 2, ζφιθςκα ιε ηδκ ΣΟΣΔΔ /2010, εκχ ημ ανάδο μ αενζζιυξ πνέπεζ κα αολάκεηαζ, έηζζ χζηε κα δνμζίγεηαζ μ πχνμξ ηαζ ηα δμιζηά ζημζπεία ημο, πνμηεζιέκμο ηδκ επυιεκδ διένα κα έπμοκ ηδκ δοκαηυηδηα απμεήηεοζδξ ηδξ εενιυηδηαξ βζα πμθθέξ χνεξ, πενζμνίγμκηαξ έηζζ ηδκ πνήζδ ημο ηθζιαηζζιμφ.

143 οκεπχξ, μ ιεθεηδηήξ πνέπεζ ηαηά ημκ ζπεδζαζιυ ημο ηηζνίμο βναθείςκ, ή άθθςκ δδιυζζςκ ηηζνίςκ, κα πνμαθέπεζ θεββίηεξ ζηα ακμίβιαηα ιζηνμφ ιεβέεμοξ, μζ μπμίμζ κα παναιέκμοκ ακμζπημί ηδ κφπηα ημ ηαθμηαίνζ, οπυ ημκ υνμ υηζ ημ ηηίνζμ είκαζ αζθαθέξ Νοπηενζκή αηηζκμαμθία Όθεξ μζ ελςηενζηέξ επζθάκεζεξ ηςκ ηηζνίςκ αηηζκμαμθμφκ εενιυηδηα πνμξ ημκ μονακυ, ζδζαίηενα ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ ημ ηαθμηαίνζ. Όζμ πζμ ηαεανυξ είκαζ μ μονακυξ ηυζμ ιεβαθφηενδ είκαζ δ πμζυηδηα ηδξ εηπειπυιεκδξ εενιζηήξ αηηζκμαμθίαξ. Οζ επζθάκεζεξ ηςκ ηηζνίςκ πμο αηηζκμαμθμφκ ημ ιεβαθφηενμ πμζυ εενιυηδηαξ είκαζ ηα δχιαηα ηςκ ηηζνίςκ (πήια 4.2.6). Όιςξ, πνέπεζ κα επζζδιακεεί υηζ δ ελςηενζηή εενιμιυκςζδ επζαναδφκεζ ηαηά πμθφ ηδκ εηηυκςζδ ηδξ εενιυηδηαξ απυ ηα δχιαηα ηςκ ηηδνίςκ, εκχ είκαζ απαναίηδηδ βζα ηδκ πνμζηαζία ημοξ απυ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ ημκ πεζιχκα. Γζα ημοξ θυβμοξ αοημφξ ιπμνεί κα εθανιμζημφκ εζδζηά ζοζηήιαηα - ηαηαζηεοέξ επάκς ζηα δχιαηα ηςκ ηηζνίςκ. Σα ζοκδεέζηενα είκαζ μζ ιεηαθθζημί αηηζκμαμθδηέξ [60 61]. πήια Αηηζκμαμθία ηδξ ζοζζςνεοιέκδξ εενιυηδηαξ πνμξ ημκ μονακυ

144 Μεηαθθζηυξ αηηζκμαμθδηήξ Σμ ζφζηδια αοηυ απμηεθείηαζ απυ ιεηαθθζηή πθάηα ημπμεεηδιέκδ ζηδκ ελςηενζηή επζθάκεζα ημο εενιμιμκςιέκμο δχιαημξ, ζε ιζηνή απυζηαζδ απυ αοηυ. Ζ ελςηενζηή ηδξ επζθάκεζα είκαζ αοθαηςηή, ακαηθαζηζηή (πήια ). Μέζα ζημ ζφζηδια ημο αηηζκμαμθδηή ηάης απυ ηδκ ιεηαθθζηή πθάηα- δζμπεηεφεηαζ ιε ιδπακζηυ ηνυπμ (π.π. ακειζζηήνα) εενιυξ αέναξ απυ ημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο, μ μπμίμξ, ενπυιεκμξ ζε επαθή ιε ηδκ ροπνή πθάηα, ρφπεηαζ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα επακαδζμπεηεφεηαζ ςξ δνμζενυξ αέναξ ιέζα ζημ ηηίνζμ. Ο ιεηαθθζηυξ αηηζκμαμθδηήξ εεςνείηαζ οανζδζηυ ζφζηδια δνμζζζιμφ, δζυηζ ααζίγεηαζ ζηδκ ελακαβηαζιέκδ νμή ημο εκαθθαζζυιεκμο -εενιμφ ηαζ δνμζενμφαένα. Σμ ζφζηδια θεζημονβεί ζδζαίηενα απμηεθεζιαηζηά ζε πενζμπέξ ιε εενιά ηαζ λδνά ηαθμηαίνζα ηαζ παιδθή ζπεηζηή οβναζία (ακέθεθμ μονακυ). πήια φζηδια δνμζζζιμφ δχιαημξ, ιε ηδ πνήζδ αηηζκμαμθδηή Μζηνμηθίια - Φφηεοζδ δςιάηςκ Ζ πενζζζυηενμ επζαανοιέκδ πενζμπή ημο ηηζνίμο είκαζ δ επζηάθορή ημο -ημ δχια-, βζαηί ζε υθδ ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ, πένακ ηςκ ορδθχκ εενιμηναζζχκ, δέπεηαζ ηδκ έκημκδ αηηζκμαμθία ημο ήθζμο.

145 Φφηεοζδ δςιάηςκ Οζ πνάζζκεξ ζηέβεξ ζοιαάθθμοκ απμηεθεζιαηζηά ζηδ αεθηίςζδ ημο ιζηνμηθίιαημξ, βζαηί απμννμθμφκ ιεβάθδ πμζυηδηα ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, επμιέκςξ ιεζχκμοκ ηδ εενιμηναζία ημο αένα ζημ άιεζμ πενζαάθθμκ, πανάβμοκ μλοβυκμ ηαζ θζθηνάνμοκ ηδ ζηυκδ. Ζ εθανιμβή ημοξ ζε ηθίιαηα βεζημκζάξ έπεζ πμθθαπθά εοενβεηζηά απμηεθέζιαηα, υπςξ πενζμνζζιυ ημο Φαζκμιέκμο ηδξ Θενιζηήξ Νδζίδαξ ζημ ηέκηνμ ηδξ πυθδξ (ιείςζδ ηςκ επζθακεζαηχκ εενιμηναζζχκ ηαζ ηδξ εενιμηναζίαξ αένα) ηαζ ζδιακηζηή ιείςζδ ηδξ παναβυιεκδξ πμζυηδηαξ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα ημ μπμίμ ηαζ απμννμθμφκ. Γζα ημ εθθαδζηυ ηθίια, δ εενιμηναζία ημο αένα πάκς απυ έκα θοηειέκμ δχια ιπμνεί κα είκαζ ηαηά 17 μ C παιδθυηενδ ημκ Ημφθζμ (ιέζμξ υνμξ), ζε ζπέζδ ιε ηδ εενιμηναζία ημο αένα πάκς απυ έκα ζοιααηζηυ δχια απυ ηζζιεκηέκζεξ πθάηεξ [54 59]. Χξ πνμξ ηδκ εκενβεζαηή επίδναζδ ηςκ θοηειέκςκ-πνάζζκςκ ζηεβχκ ζημ ίδζμ ημ ηηίνζμ παναηδνμφκηαζ ηα ελήξ: Ζ εενιμηναζία ημο αένα ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο ιε θοηειέκδ ζηέβδ ιπμνεί ημ ηαθμηαίνζ κα είκαζ απυ 3 έςξ ηαζ 10 μ C παιδθυηενδ. Δλοπαημφεηαζ υηζ αοηή δ ιείςζδ ηδξ εενιμηναζίαξ παναηδνείηαζ ζημοξ ηεθεοηαίμοξ μνυθμοξ- ηάης απυ ημ δχια-υηακ πνυηεζηαζ βζα πμθοχνμθα ηηίνζα. Σμ πεζιχκα ιεηαθένεηαζ θζβυηενδ εενιυηδηα απυ ημκ εζςηενζηυ πχνμ πνμξ ηα έλς. Σμ δχια πμο ανίζηεηαζ ηάης απυ ηδκ «πνάζζκδ» επζθάκεζα πνμζηαηεφεηαζ ηαθφηενα απυ ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ ηδ δζαηφιακζδ ηςκ εενιμηναζζχκ πεζιχκα ηαζ ηαθμηαίνζ, βεβμκυξ πμο ζοκηείκεζ ζηδκ επζιήηοκζδ ηδξ δζάνηεζαξ γςήξ ημο. Δπζπνυζεεηα, ηα θοηειέκα δχιαηα πνμζθένμοκ ζδιακηζηή πνμζηαζία απυ εμνφαμοξ ηαζ ζοιαάθθμοκ ζηδκ μνεμθμβζηή δζαπείνζζδ ημο ανυπζκμο κενμφ. Σέθμξ, ζηδ εέζδ ηςκ απνδζζιμπμίδηςκ, απνυζςπςκ δςιάηςκ δζαιμνθχκμκηαζ πχνμζ αζζεδηζηά εοπάνζζημζ, οβζεζκμί, πνήζζιμζ βζα επζημζκςκία ή/ηαζ ροπαβςβία ηςκ εκμίηςκ ημο ηηδνίμο (Δζηυκα ).

146 Δζηυκα Φοηειέκμ δχια Χξ πνμξ ηδκ ηαηαζηεοή ηςκ θοηειέκςκ δςιάηςκ απαζηείηαζ ζδζαίηενδ πνμζμπή ζηδκ δζάζηνςζδ ηςκ ακαβηαίςκ δζαδμπζηχκ ζηνχζεςκ. οβηεηνζιέκα: Δπάκς απυ ηδκ εενιμιυκςζδ ζηνχκεηαζ εζδζηή ιειανάκδ βζα επζπθέμκ πνμζηαζία απυ ημ κενυ ηαζ ηδκ οβναζία (πήια ). Δπάκς απυ ηδκ ιειανάκδ, απθχκεηαζ έκα δίπηο βζα ηδκ πνμζηαζία ημο νζγζημφ πθέβιαημξ ηςκ θοηχκ, αθθά ηαζ βζα κα ειπμδίγμκηαζ μζ νίγεξ κα δζεζζδφζμοκ ζηδκ εενιμιυκςζδ ηαζ κα ηδκ ηαηαζηνέρμοκ. ηδ ζοκέπεζα, επάκς απυ έκα οπυζηνςια ζοβηνάηδζδξ οβναζίαξ ηαζ ενεπηζηχκ ζοζηαηζηχκ, ημπμεεηείηαζ έκα ζφζηδια απυ ιζηνέξ ζοκδεδειέκεξ ιεηαλφ ημοξ πθαζηζηέξ εήηεξ, βζα κα ζοβηναηείηαζ ημ κενυ ηδξ ανμπήξ ή ημ κενυ άνδεοζδξ ημοξ εενζκμφξ ιήκεξ. Δπάκς απυ αοηέξ ηζξ ηορέθεξ ζηνχκεηαζ έκα δζδεδηζηυ θφθθμ (βεςφθαζια) πμο αθήκεζ ιεκ ημ κενυ κα πενκάεζ, αθθά υπζ ημ πχια ηαζ άθθα ακεπζεφιδηα ζςιαηίδζα. Χξ ηεθζηή ζηνχζδ ημπμεεηείηαζ εζδζηυ εδαθζηυ οθζηυ, ανηεηά εθαθνφ, πμνχδεξ ηαζ πθμφζζμ ζε ζοζηαηζηά απαναίηδηα βζα ηδκ ακάπηολδ ηςκ θοηχκ. Όθα αοηά δδιζμονβμφκ έκα ζηνχια πάπμοξ απυ 10 έςξ 20 εηαημζηχκ. Σέθμξ βίκεηαζ δ επζθμβή ηςκ θοηχκ.

147 πήια Οζ δζαδμπζηέξ ζηνχζεζξ ηςκ οθζηχκ βζα ηδκ θφηεοζδ Μζα πμθζηζηή ιέηνςκ ηαζ ηζκήηνςκ βζα ηδ θφηεοζδ ηςκ δςιάηςκ απμηεθεί ζηναηδβζηήξ ζδιαζίαξ ζοιαμθή βζα ημκ πενζμνζζιυ ηςκ αενίςκ νφπςκ ηαζ ιζηνμζςιαηζδίςκ ζηδκ αηιυζθαζνα, ηδ ιείςζδ ηδξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ ηονίςξ ημο ηθζιαηζζιμφ- ηδκ ακάηηδζδ εκυξ οβζμφξ ηαζ αζζεδηζηά εοπάνζζημο πενζαάθθμκημξ βζα ημοξ ηαημίημοξ ηςκ πυθεςκ Δλάηιζζδ άιεζδ ή έιιεζδ Γνμζζζιυξ επζηοβπάκεηαζ ηαζ ιέζς ηδξ ελάηιζζδξ κενμφ, ιε ηδ πνήζδ επζθακεζχκ κενμφ, πφνβςκ δνμζζζιμφ ή ηαζ αθάζηδζδξ θυβς ηδξ ελαηιζζμδζαπκμήξ ηςκ θοηχκ. α) Ζ πνήζδ ημο κενμφ ε πενζμπέξ ιε ηθίια γεζηυ ηαζ λδνυ, υπμο δ ζπεηζηή οβναζία είκαζ παιδθή, δ ελάηιζζδ ημο κενμφ πνμηαθεί πηχζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο αένα ηαζ αφλδζδ ηδξ ζπεηζηήξ οβναζίαξ. ε ηηίνζα παναδμζζαηά μ ηνυπμξ θοζζημφ δνμζζζιμφ ζοκδφαγε ηδκ νμή ημο γεζημφ αένα επάκς απυ κδζίδεξ κενμφ, πνζκ ηδκ είζμδυ ημο κα ζημ ηηίνζμ (πήιαηα ηαζ ). ήιενα, επακένπεηαζ ζηδκ ανπζηεηημκζηή δ πνήζδ ιζηνχκ δελαιεκχκ κενμφ ζε ηαηάθθδθεξ εέζεζξ, έηζζ χζηε μ γεζηυξ ελςηενζηυξ αέναξ πμο δζένπεηαζ επάκς απυ ημ κενυ κα πνμηαθεί ελάηιζζδ, θυβς ηδξ απμννμθμφιεκδξ εενιυηδηαξ απυ ηδκ επζθάκεζα ημο κενμφ ηαζ, ζοκεπχξ, κα εζζένπεηαζ πζμ δνμζενυξ ιέζα ζημ ηηίνζμ, δδιζμονβχκηαξ ζοκεήηεξ εοπάνζζηδξ δνμζζάξ. Δάκ ιάθζζηα ζοκδοαζηεί ιε ηδκ

148 ηαηαζηεοή δθζαηήξ ηαιζκάδαξ, ηυηε δ νμή ημο γεζημφ αένα επζηαπφκεηαζ ηαζ απμιαηνφκεηαζ πζμ βνήβμνα (πήια ). πήια Φοζζηή ρφλδ ηηζνίμο ιέζς ελάηιδζδξ κενμφ ηδκ διένα ηαζ αηηζκμαμθία εενιυηδηαξ ηδ κφπηα πήια νμζζζιυξ ιε ελάηιζζδ απυ πφνβμ ρφλδξ, πμο εκδείηκοηαζ βζα θοζζηυ δνμζζζιυ ζε λδνά ηθίιαηα

149 πήια Φοζζηυξ αενζζιυξ ιέζς ελάηιζζδξ κενμφ ηαζ πνήζδ δθζαηήξ ηαιζκάδαξ βζα ηδκ επζηάποκζδ ημο αενζζιμφ α) Ζ αθάζηδζδ Ζ αθάζηδζδ δέκηνα, εάικμζ, αηυιδ ηαζ ηαθθςπζζηζηά θοηά- ζοιαάθθεζ ζηδκ απμννυθδζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, εκχ πανάθθδθα ιε ηδ δζαδζηαζία ηδξ ελαηιζζμδζαπκμήξ ιεζχκεζ ηδκ εενιμηναζία ημο αένα ημ ηαθμηαίνζ. Ζ πνήζδ ηδξ αθάζηδζδξ ζημκ ελςηενζηυ πχνμ νοειίγεζ ημ ιζηνμηθίια ημο άιεζμο πενζαάθθμκημξ, ιεζχκμκηαξ ζδιακηζηά ηζξ ορδθέξ ελςηενζηέξ εενιμηναζίεξ. Ζ ζφβπνμκδ ανπζηεηημκζηή, ακηαπμηνζκυιεκδ ζηζξ ακάβηεξ ηςκ ακενχπςκ, επζπεζνεί κα εζζαβάβεζ ηδκ θφζδ ηαζ ιέζα ζηα ηηήνζα. 4.3 Φοζζηυξ θςηζζιυξ Ζ αεθηίςζδ ηδξ εκενβεζαηήξ ζοιπενζθμνάξ εκυξ ηηζνίμο δεκ ιπμνεί κα επζηεοπεεί πςνίξ ηδκ πανάθθδθδ ιεθέηδ ημο θςηζζιμφ ημο. Ζ αλζμπμίδζδ ημο δζαεέζζιμο θοζζημφ θςηυξ επδνεάγεζ ηδκ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ εκυξ ηηζνίμο άιεζα ηαζ έιιεζα: Άιεζα, υηακ ημ θοζζηυ θςξ ακηζηαεζζηά ημκ ηεπκδηυ θςηζζιυ, ιεζχκμκηαξ ηδ πνήζδ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ηαζ έιιεζα, υηακ ιε ηδκ αφλδζδ ημο ιεβέεμοξ ηςκ ακμζβιάηςκ αολάκεηαζ ηαζ δ εενιζηή νμή απυ ηαζ πνμξ ημ ηηίνζμ (ιεβαθφηενεξ εενιζηέξ απχθεζεξ ημ πεζιχκα ηαζ πενζζζυηενα εενιζηά ηένδδ ημ ηαθμηαίνζ).

150 Σα ηνζηήνζα βζα ημ ζπεδζαζιυ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ πνέπεζ κα ακηαπμηνίκμκηαζ ηυζμ ζε πμζμηζηέξ υζμ ηαζ ζε πμζμηζηέξ απαζηήζεζξ. Ο ανπζηεηημκζηυξ ζπεδζαζιυξ ηαεμνίγεζ ηδκ πμζυηδηα ημο θοζζημφ θςηυξ πμο εζζένπεηαζ ζημ ηηίνζμ ηαζ ηδκ ηαηακμιή ημο. Ζ απαζημφιεκδ πμζυηδηα θςηζζιμφ ελανηάηαζ απυ ηδ θεζημονβία ημο πχνμο ηαζ ηζξ ζοβηεηνζιέκεξ ενβαζίεξ πμο πναβιαημπμζμφκηαζ ιέζα ζ αοηυκ. Οζ πμζμηζηέξ απαζηήζεζξ δίκμκηαζ απυ δζεεκή ή εονςπασηά πνυηοπα. Πένακ ηδξ απαζημφιεκδξ πμζυηδηαξ, πνέπεζ κα ελαζθαθίγεηαζ επίζδξ ηαηάθθδθδ ηαηακμιή ημο θςηζζιμφ ζημ πχνμ, μφηςξ χζηε κα απμθεφβεηαζ δ εάιαςζδ. Θάιαςζδ είκαζ δ αίζεδζδ πμο πνμηαθείηαζ υηακ δ θαιπνυηδηα ζημ μπηζηυ πεδίμ είκαζ ζδιακηζηά ιεβαθφηενδ απυ ηδ θαιπνυηδηα ζηδκ μπμία είκαζ πνμζανιμζιέκα ηα ιάηζα ηαζ πνμηαθεί εκυπθδζδ, δοζθμνία ή ιείςζδ ηδξ απυδμζδξ ή ηαζ ηδξ μναηυηδηαξ. Θάιαςζδ ιπμνεί κα πνμηφρεζ απυ ηδκ άιεζδ εέαζδ ημο ήθζμο ή ηιήιαημξ ημο μονακμφ ιεβάθδξ θςηεζκυηδηαξ, δζα ιέζμο ηςκ ακμζβιάηςκ ή απυ ηδκ πνυζπηςζδ άιεζδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζημ επίπεδμ ενβαζίαξ. Δπμιέκςξ, έκα ζςζηά ζπεδζαζιέκμ ζφζηδια θοζζημφ θςηζζιμφ: πανέπεζ ζημ ηηίνζμ ηδκ ακαβηαία πμζυηδηα θςηζζιμφ βζα ηδκ εηηέθεζδ ηςκ ζοβηεηνζιέκςκ ενβαζζχκ ζοκεζζθένεζ ζηδ ζςζηή ηαηακμιή ημο θςηζζιμφ ζημ πχνμ χζηε κα δδιζμονβμφκηαζ ζοκεήηεξ μπηζηήξ άκεζδξ ζοιαάθθεζ ζηδκ εένιακζδ ηςκ πχνςκ ιε ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ζοβπνυκςξ απμηνέπεζ ηδκ οπενεένιακζή ημοξ Σμ μναηυ θςξ, ζημ μπμίμ ημ ακενχπζκμ ιάηζ είκαζ εοαίζεδημ, εηηείκεηαζ πενίπμο απυ 390 nm έςξ 750 nm, ακαθυβςξ ιε ηδκ έκηαζδ ηδξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ηδκ μπηζηή μλφηδηα ημο παναηδνδηή [64]. Ζ θςηεζκή αηηζκμαμθία, πμο θεάκεζ ζε έκα ζδιείμ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ, είκαζ ημ άενμζζια ηνζχκ (3) ζοκζζηςζχκ (πήια 4.3): α. SC: Οονάκζα ζοκζζηχζα (sky component) α. ERC: Δλςηενζηή ακαηθχιεκδ ζοκζζηχζα (externally reflected component) β. IRC: Δζςηενζηή ακαηθχιεκδ ζοκζζηχζα (internally reflected component) α) δ μονάκζα ζοκζζηχζα ή άιεζδ ζοκζζηχζα (SC) ακηζζημζπεί ζηδ θςηεζκή αηηζκμαμθία πμο πνμένπεηαζ άιεζα απυ ημ μναηυ, ιέζς ημο παναεφνμο, ηιήια ημο μονακμφ ηαζ ελανηάηαζ απυ ηδ βςκία πνυζπηςζδξ ημο θςηυξ, απυ ημ ιέβεευξ ημο ακμίβιαημξ (φρμξ ηαζ πθάημξ), απυ ηα ειπυδζα πμο πνμζδζμνίγμοκ ημ μναηυ ηιήια ημο μονακμφ ηαζ απυ ηζξ θςημιεηνζηέξ ζδζυηδηεξ ημο δζαθακμφξ οθζημφ. α. δ ελςηενζηή ακαηθχιεκδ ζοκζζηχζα (ERC) ακηζζημζπεί ζηδ θςηεζκή αηηζκμαμθία πμο πνμένπεηαζ, ηαηυπζκ ακάηθαζδξ, απυ ημ μναηυ ηιήια ηςκ επζθακεζχκ ημο πενζαάθθμκηα πχνμο ηαζ ελανηάηαζ απυ ηδκ ακαηθαζηζηή ζηακυηδηα ηςκ επζθακεζχκ αοηχκ, δδθαδή ημ πνχια ηαζ ηδκ οθή ημοξ. β. δ εζςηενζηή ακαηθχιεκδ ζοκζζηχζα (IRC) ακηζζημζπεί ζηδ θςηεζκή αηηζκμαμθία πμο πνμένπεηαζ απυ δζαδμπζηέξ ακαηθάζεζξ ζηζξ εζςηενζηέξ επζθάκεζεξ ημο πχνμο ηαζ ελανηάηαζ απυ ηδ βεςιεηνία ημο εζςηενζημφ πχνμο, ηαζ ηδκ ακαηθαζηζηή ζηακυηδηα αοηχκ ηςκ επζθακεζχκ.

151 πήια 4.3. Οζ ζοκζζηχζεξ ηδξ θςηεζκήξ αηηζκμαμθίαξ πμο θηάκεζ ζε έκα ζδιείμ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ Λυβς ηδξ ζοκεπχξ ιεηαααθθυιεκδξ έκηαζδξ ημο ελςηενζημφ θςηζζιμφ, είκαζ πμθφ δφζημθμ κα οπμθμβζζηεί μ εζςηενζηυξ θοζζηυξ θςηζζιυξ ιε θςημιεηνζημφξ υνμοξ (lm/m 2 ή lux), βζα ηάεε πνμκζηή ζηζβιή. 'Όιςξ, μ θυβμξ ημο θςηζζιμφ πμο δέπεηαζ έκα ζδιείμ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ζοκήεςξ ζημ επίπεδμ ενβαζίαξ πνμξ ημκ ακηίζημζπμ θςηζζιυ ζηδκ φπαζενμ είκαζ ζηαεενυξ, βζαηί υζμ αολάκεζ μ ελςηενζηυξ δζαεέζζιμξ θςηζζιυξ, ηυζμ αολάκεζ ηαζ μ ακηίζημζπμξ εζςηενζηυξ, ζοκεπχξ μ θυβμξ ηςκ δφμ αοηχκ ηζιχκ παναιέκεζ ζηαεενά μ ίδζμξ. Αοηυξ μ ζηαεενυξ θυβμξ, εηθναζιέκμξ ζε πμζμζηυ επί ημζξ %, μκμιάγεηαζ ζοκηεθεζηήξ (ή πανάβμκηαξ) θοζζημφ θςηυξ ΦΦ (ή DF- daylight Factor). Γζα κα οθμπμζδεεί μ ζηυπμξ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ, δδθαδή δ πανμπή ζηακμπμζδηζηήξ πμζυηδηαξ ηαζ πμζυηδηαξ ηαζ δ μιαθή ηαηακμιή ημο θοζζημφ θςηυξ ζημ ηηίνζμ, πνέπεζ κα θδθεμφκ οπυρδ μζ αηυθμοεμζ πανάβμκηεξ ηαζ ζηναηδβζηέξ ζπεδζαζιμφ: μζ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ηδξ πενζμπήξ (κέθςζδ ημο μονακμφ, θςηεζκυηδηα) ηαζ ημ βεςβναθζηυ πθάημξ (βςκία πνυζπηςζδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ) μζ ακάβηεξ θςηζζιμφ ημο πχνμο, ακαθυβςξ ιε ηδ θεζημονβία ημο ηα ελςηενζηά ειπυδζα ημ ζπήια ημο ηηζνίμο (ααεφ - νδπυ) μ πνμζακαημθζζιυξ, δ βεςιεηνία ημο ηηζνίμο ηαζ δ μνβάκςζδ ηςκ πχνςκ πμο πνυηεζηαζ κα θςηζζημφκ δ εέζδ ηαζ μζ μπηζηέξ ζδζυηδηεξ ηςκ επζθακεζχκ ημο εζςηενζημφ πχνμο πμο ακαηθμφκ ημ θςξ δ δζαιυνθςζδ ημο πενζαάθθμκηα πχνμο μ πνμζακαημθζζιυξ, δ εέζδ, ημ ζπήια ηαζ ημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ ηαζ ηςκ εκ βέκεζ δζαθακχκ ζημζπείςκ ηα βεςιεηνζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ιυκζιςκ ή ηζκδηχκ ζημζπείςκ πμο εθανιυγμκηαζ ζηα ακμίβιαηα ηαζ εκ βέκεζ υθςκ ηςκ δζαηάλεςκ πμο νοειίγμοκ ηδκ είζμδμ ηαζ ηδκ ηαηακμιή ημο θςηυξ μζ μπηζηέξ ζδζυηδηεξ ηαζ ηα εενιζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ οαθμζηαζίςκ ηαζ ηςκ δζαθακχκ εκ βέκεζ ζημζπείςκ. Απυ αοημφξ ημοξ πανάβμκηεξ, μ πνμζακαημθζζιυξ ηαζ ημ ζπήια ημο ηηζνίμο, δ μνβάκςζδ ηςκ πχνςκ, δ βεςιεηνία ηςκ ελςηενζηχκ ειπμδίςκ ηαζ μζ ζδζυηδηεξ ηςκ

152 εζςηενζηχκ ηαζ ελςηενζηχκ επζθακεζχκ, ζε ζπέζδ ιε ηδκ ακαηθαζηζηυηδηά ημοξ, αθμνμφκ ηνίζζιεξ απμθάζεζξ βζα ημκ ζηακμπμζδηζηυ θοζζηυ θςηζζιυ ημο ηηζνίμο, μζ μπμίεξ πνέπεζ κα θαιαάκμκηαζ ζημ ανπζηυ ζηάδζμ ημο ανπζηεηημκζημφ ζπεδζαζιμφ (πνμιεθέηδ). ηδκ επυιεκδ θάζδ ηδξ ζπεδζαζηζηήξ δζαδζηαζίαξ βίκεηαζ δ επζθμβή ηςκ δζαθακχκ ζημζπείςκ ααζζηχκ νοειζζηχκ ημο εζζενπυιεκμο θοζζημφ θςηυξ ςξ πνμξ ημκ πνμζακαημθζζιυ, ηδ εέζδ, ημ ιέβεεμξ, ημ πθήεμξ, ηζξ βεςιεηνζηέξ ακαθμβίεξ. Ζ επζθμβή ηςκ ακμζβιάηςκ ηαεμνίγεηαζ απυ ημ ιέβεεμξ ηαζ ηδ θεζημονβία ημο ηηζνίμο ηαεχξ ηαζ απυ ηδκ ελςηενζηή ημο ειθάκζζδ. Ζ ηεθζηή απυθαζδ, υζμκ αθμνά ημ θοζζηυ θςηζζιυ, εζηζάγεηαζ ζηδκ επζθμβή ηςκ οαθμπζκάηςκ ηαζ ηςκ πνυζεεηςκ δθζμπνμζηαηεοηζηχκ ή θςημεκζζποηζηχκ ζημζπείςκ ηςκ ακμζβιάηςκ. ηδ ζοκέπεζα ακαθένμκηαζ ηα ηνίζζια ζηάδζα ημο ανπζηεηημκζημφ ζπεδζαζιμφ, υζμκ αθμνά: α) ζηζξ ανπζηέξ απμθάζεζξ ζπεδζαζιμφ: πνμζακαημθζζιυξ, ζπήια ηηζνίμο, δζαιυνθςζδ εζςηενζηχκ πχνςκ, δζαιυνθςζδ πενζαάθθμκημξ πχνμο α) ζημ ζπεδζαζιυ ηςκ ακμζβιάηςκ: πθεονζηά ακμίβιαηα, ακμίβιαηα μνμθήξ ηαζ δζαθακείξ ημίπμζ ηαζ μνμθέξ β) ζηδκ επζθμβή ηςκ οαθμπζκάηςκ ηαζ ηςκ δζαθακχκ εκ βέκεζ οθζηχκ, ζε ζοκδοαζιυ ιε ηα ζοζηήιαηα εθέβπμο ηδξ αηηζκμαμθίαξ Ανπζηέξ επζθμβέξ ζπεδζαζιμφ Πνμζακαημθζζιυξ Ο κυηζμξ πνμζακαημθζζιυξ είκαζ ανηεηά ηαθυξ ςξ πνμξ ηδ δζαεέζζιδ πμζυηδηα θοζζημφ θςηυξ, ζδζαίηενα ηδ πεζιενζκή πενίμδμ. Ζ κυηζα υρδ ηςκ ηηζνίςκ δέπεηαζ ηδκ απεοεείαξ δθζαηή αηηζκμαμθία ζε ιεβαθφηενμ πμζμζηυ, ιε ζηαεενυηενμ νοειυ ηαζ ιε ηαθφηενδ ηαηακμιή ηυζμ ζηζξ επμπέξ ημο έημοξ, υζμ ηαζ ζηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ. Σδ εενζκή πενίμδμ υιςξ, θυβς ηδξ ορδθήξ θαιπνυηδηαξ πμο παναηδνείηαζ ζηζξ ιεζμβεζαηέξ πχνεξ ηαζ ηδ ζοκεπή ιεηααμθή ηδξ ζηάειδξ ημο θςηζζιμφ, εάκ δε ζοκδοαζηεί ιε ηαηάθθδθδ ζηίαζδ, ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ πνμαθήιαηα ακζζμηαηακμιήξ ηαζ εάιαςζδξ [65]. Ο δεφηενμξ ηαθφηενμξ πνμζακαημθζζιυξ, ζε ζπέζδ ιε ημ θοζζηυ θςηζζιυ ημο πχνμο, είκαζ μ αμνζκυξ, ελαζηίαξ ηδξ ζηαεενυηδηαξ ημο θςηυξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ, ηαζ ημο ιεζςιέκμο ηζκδφκμο βζα εάιαςζδ. Ακ ηαζ δ πμζυηδηα ημο θςηζζιμφ ιπμνεί κα είκαζ παιδθή ηαηά ηδ πεζιενζκή πενίμδμ, δ πμζυηδηα είκαζ ζηαεενή, επεζδή δεκ οπάνπεζ πνυζπηςζδ άιεζδξ αηηζκμαμθίαξ. Δπίζδξ ημ αμνζκυ θςξ ειθακίγεζ ηδκ ηαθφηενδ ηαηακμιή ημο θάζιαημξ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Ο ζηαεενυξ μιμζυιμνθμξ δζάποημξ θςηζζιυξ, ηαεζζηά ημ αμνζκυ πνμζακαημθζζιυ ημκ πθέμκ ηαηάθθδθμ βζα μνζζιέκεξ πνήζεζξ, υπςξ αζαθζμεήηεξ, πχνμοξ ενβαζίαξ, ηθπ. Δζδζηυηενα, πνμηζιάηαζ βζα ημοξ εηεεζζαημφξ πχνμοξ ηαζ ηα ιμοζεία επεζδή δεκ οπάνπεζ ηίκδοκμξ ηαηαζηνμθήξ ηςκ εηεειάηςκ απυ ηδκ οπενζχδδ αηηζκμαμθία. Οζ πεζνυηενμζ πνμζακαημθζζιμί, ζε ζπέζδ ιε ημ θοζζηυ θςξ, είκαζ μ ακαημθζηυξ ηαζ μ δοηζηυξ, βζαηί δέπμκηαζ ακμιμζμβεκή ηαηακμιή ηδξ αηηζκμαμθίαξ (ιεζςιέκδ αηηζκμαμθία ηδ ιζζή ιένα), ηυζμ διενήζζα υζμ ηαζ δζεπμπζαηή (ιεβαθφηενδ πμζυηδηα ημ ηαθμηαίνζ ηαζ ιζηνυηενδ ημ πεζιχκα). Σμ ζδιακηζηυηενμ

153 υιςξ πνυαθδια είκαζ υηζ δ παιδθή εέζδ ημο ήθζμο ζημκ ακαημθζηυ ηαζ δοηζηυ πνμζακαημθζζιυ δδιζμονβεί έκημκα πνμαθήιαηα εάιαςζδξ Σμ ζπήια ημο ηηζνίμο Σμ ζπήια ημο ηηζνίμο ηαεμνίγεζ ηδκ πμζυηδηα ηςκ ακμζβιάηςκ ακά πνμζακαημθζζιυ ζε ζπέζδ ιε ημ θςηζγυιεκμ πχνμ (ηιήια ημο δαπέδμο πμο ιπμνεί κα θςηζζηεί ιε θοζζηυ θςξ). Ζ πμζυηδηα ημο θοζζημφ θςηυξ ιέζα ζ έκα πχνμ ιεζχκεηαζ ζοκανηήζεζ ηδξ απυζηαζδξ απυ ημ άκμζβια. Πενζιεηνζηή γχκδ πθάημοξ πενίπμο 5m, είκαζ αοηή πμο ιπμνεί κα θςηζζηεί πθήνςξ απυ ηα πθεονζηά ακμίβιαηα. Μζα δεφηενδ, πνμξ ημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο, πενζιεηνζηή γχκδ θςηίγεηαζ ιενζηχξ ιε θοζζηυ θςξ. Ζ ακαθμβία πθήνςξ θςηζζιέκδξ / ιενζηχξ θςηζζιέκδξ / ζημηεζκήξ πενζμπήξ ζε έκα ηηίνζμ ελανηάηαζ απυ ηζξ δζαζηάζεζξ ημο. ηα ιεβάθα ηηίνζα δζαιμνθχκεηαζ ιεβαθφηενδ ζημηεζκή πενζμπή ζημ εζςηενζηυ, υηακ δ πενζαάθθμοζα επζθάκεζα είκαζ ιζηνή ζε ζπέζδ ιε ημ ζπήια ηδξ ηάημρδξ. Γεκζηά, ακάθμβα ιε ημ ζπήια ημο ηηζνίμο, δίκεηαζ πανάδεζβια ζφβηνζζδξ πθήνςξ θςηζζιέκδξ / ιενζηχξ θςηζζιέκδξ / ζημηεζκήξ πενζμπήξ ζημ πήια , πςνίξ κα ζδιαίκεζ υηζ ηα πμζμζηά αοηά είκαζ απυθοηα (ηα ιεβέεδ ηςκ ακμζβιάηςκ, ηα οθζηά ημο ακμίβιαημξ, ημο εζςηενζημφ ηαζ ημο ελςηενζημφ πχνμο παίγμοκ ζδιακηζηυ νυθμ ζηδκ ηαηακμιή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ). ε ηηίνζμ ιε ηεηνάβςκδ ηάημρδ ημ 16% ηδξ ηάημρδξ δε δέπεηαζ ηαευθμο θοζζηυ θςηζζιυ. Έκα πμζμζηυ 51% θςηίγεηαζ πθήνςξ ηαζ ημ οπυθμζπμ 33% ιενζηχξ. ε ηηίνζμ ιε μνεμβχκζα ηάημρδ δεκ δδιζμονβμφκηαζ «ζημηεζκμί πχνμζ». Ζ πενζμπή πμο θςηίγεηαζ πθήνςξ ακένπεηαζ ζε πμζμζηυ 59% ηαζ δ θςηζγυιεκδ ιενζηχξ ζε πμζμζηυ 41%. ε ηηίνζμ ιε ηεηνάβςκδ ηάημρδ ηαζ ηεκηνζηυ αίενζμ, υθμζ μζ πχνμζ θςηίγμκηαζ πθήνςξ ιε θοζζηυ θςξ.

154 πήια Σνεζξ πενζπηχζεζξ επίθοζδξ ηδξ ηάημρδξ πμθοχνμθςκ ηηζνίςκ, ηαζ δ επίδναζή ημοξ ζημ θοζζηυ θςηζζιυ ηςκ πχνςκ Γεκζηά: Βάεμξ 13m εεςνείηαζ ημ αέθηζζημ αάεμξ ηηζνίμο βζα κα βίκεζ πθήνδξ εηιεηάθθεοζδ ημο θοζζημφ θςηυξ ιε ακηζδζαιεηνζηά ακμίβιαηα. Κηίνζα ιε πηένοβεξ εηιεηαθθεφμκηαζ πενζζζυηενμ ημ θοζζηυ θςξ, Ζ φπανλδ αζενίμο δζεοημθφκεζ ημκ θοζζηυ θςηζζιυ Γζαηάλεζξ εκζςιαηςιέκεξ ζημκ πονήκα ημο ηηζνίμο Ζ φπανλδ αζενίμο είκαζ εεηζηυ ζημζπείμ βζα ημ ζπεδζαζιυ ηηζνίςκ ιε ιεβάθμ υβημ ηαζ πενίιεηνμ ηάημρδξ. Σα αίενζα ζοκήεςξ ηαθφπημκηαζ ιε βοάθζκδ μνμθή ηαζ θεζημονβμφκ ςξ πχνμζ εενιζηήξ ακάζπεζδξ, ςξ ανπζηεηημκζηέξ νοειίζεζξ, πμο αολάκμοκ ηδκ πμζυηδηα ημο θοζζημφ θςηυξ ηαζ ςξ πχνμζ πμο δζεοημθφκμοκ ημ θοζζηυ αενζζιυ ζηα ιεβάθα ηαζ πμθφπθμηα ηηζνζαηά ζοβηνμηήιαηα. Σα ηηίνζα πμο ακαπηφζζμκηαζ βφνς απυ έκα ζηεπαζιέκμ αίενζμ έπμοκ ιεζςιέκεξ εενιζηέξ απχθεζεξ ηαζ ζοβπνυκςξ έπμοκ ιεβάθδ δζαεέζζιδ επζθάκεζα βζα θςηζζιυ, ηυζμ ζημ ελςηενζηυ ημοξ πενίαθδια, υζμ ηαζ ζημ εζςηενζηυ ημοξ πενίαθδια πνμξ ημ αίενζμ (πήια ). Ωζηυζμ, δ πςνμεέηδζδ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ πνέπεζ κα ζημπεφεζ χζηε κα δζαζθαθίγεηαζ ηφνζμξ θςηζζιυξ απυ ηα ακμίβιαηα ηςκ ελςηενζηχκ υρεςκ ηαζ επζημονζηά απυ ημ αίενζμ. Ζ βεςιεηνία ημο αζενίμο έπεζ ηαεμνζζηζηυ νυθμ ζηδ δζαιυνθςζδ ηςκ επζπέδςκ θςηζζιμφ ζημ εζςηενζηυ ημο. Αίενζα ιε μνεμβςκζηή ηάημρδ ειθακίγμοκ έςξ ηαζ 10% ορδθυηενεξ ηζιέξ ζοκηεθεζηή θοζζημφ θςηυξ ζηδ αάζδ ημοξ, ζε ζπέζδ ιε αίενζα ίζδξ επζθάκεζαξ αθθά ηνζβςκζηήξ ή πμθοβςκζηήξ ιμνθήξ. Ηηακμπμζδηζηά επίπεδα θςηζζιμφ επζηοβπάκμκηαζ ζημ εζςηενζηυ ημο αζενίμο υηακ ημ φρμξ ημο δεκ

155 οπενααίκεζ ημ πθάημξ ημο. Ζ ηθζιαηςηή δζάηαλδ ηςκ μνυθςκ πμο πενζηθείμοκ ημ αίενζμ ζοκεζζθένεζ ζηδ αεθηίςζδ ηςκ επζπέδςκ θςηζζιμφ ζηδ αάζδ ημο. Γζα ηδκ ηαθφηενδ αλζμπμίδζδ ημο αζενίμο εκδείηκοηαζ δ πςνμεέηδζδ πχνςκ ιε ιζηνυ αάεμξ ηαζ ιεβαθφηενμ εθεφεενμ φρμξ ζημοξ παιδθυηενμοξ μνυθμοξ. πήια Πανμπή θοζζημφ θςηυξ ζε έκα αίενζμ Ζ πμζυηδηα ημο θοζζημφ θςηυξ, πμο θηάκεζ ζημοξ πχνμοξ πμο ακαπηφζζμκηαζ βφνς απυ έκα αίενζμ, ελανηάηαζ, εηηυξ απυ ηδ βεςιεηνία ημο αζενίμο, απυ ηδ δζαπεναηυηδηα ζημ θςξ ηδξ μνμθήξ ημο αζενίμο ηαζ απυ ηδκ ακαηθαζηζηυηδηα ηςκ πθεονζηχκ ημίπςκ ηαζ ημο δαπέδμο ημο αζενίμο. Ζ επζννμή ηδξ ακαηθαζηζηυηδηαξ ηςκ πθεονζηχκ ημζπςιάηςκ είκαζ ιεβαθφηενδ υζμ αολάκεζ ημ φρμξ ημο αζενίμο. Σα ακχηενα ηιήιαηα ηςκ πενζιεηνζηχκ επζθακεζχκ ημο αζενίμο, απυ υπμο ανπίγμοκ μζ πνχηεξ ακαηθάζεζξ, ηαεμνίγμοκ ηδκ ηαηακμιή ημο θςηζζιμφ. Γζα ημ θυβμ αοηυ εκδείηκοηαζ μ πενζμνζζιυξ ηςκ ακμζβιάηςκ ζημοξ ορδθυηενμοξ μνυθμοξ ηαζ ακηίζημζπα δ αφλδζδ ηδξ ακαηθαζηζηυηδηαξ ηςκ ζοιπαβχκ ηιδιάηςκ. Με ημκ ηνυπμ αοηυ αεθηζχκεηαζ μ θςηζζιυξ ζημοξ παιδθμφξ μνυθμοξ ηαζ πανάθθδθα ιεζχκεηαζ μ ηίκδοκμξ εάιαςζδξ ζημοξ ορδθυηενμοξ. Δπίζδξ βζα ηδκ αφλδζδ ημο θςηζζιμφ ζημοξ παιδθμφξ μνυθμοξ δεκ εα πνέπεζ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ ζημονυπνςια οθζηά επίζηνςζδξ ημο δαπέδμο. Σα αίενζα ιπμνεί κα έπμοκ ελμθμηθήνμο βοάθζκδ μνμθή ή κα θένμοκ πανάεονα μνμθήξ ή ηαζ κα ζοκδοάγμοκ βοάθζκδ μνμθή ηαζ ηαηαηυνοθα πανάεονα. Οζ επζηαθφρεζξ ηςκ αζενίςκ ιεζχκμοκ ημ εζζενπυιεκμ θχξ ηαηά 20% έςξ 50%, ακάθμβα ιε ηζξ μπηζηέξ ζδζυηδηεξ ηδξ επζηάθορδξ ηαζ ηδκ ηαηαζηεοή ημο ζηεθεημφ ζηήνζλδξ, πμο πνέπεζ κα δδιζμονβεί ηζξ εθάπζζηεξ δοκαηέξ ζηζάζεζξ.

156 Όηακ ηα εζςηενζηά αίενζα είκαζ πμθφ ιζηνά βζα κα είκαζ πνήζζιμζ εηιεηαθθεφζζιμζ πχνμζ, ιεηαηνέπμκηαζ ζε ζηεκμφξ θςηαβςβμφξ, πμο θένκμοκ ημ θςξ ααεζά ηαζ πμθθέξ θμνέξ ηαζ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ζημκ εζςηενζηυ πχνμ. (πήια ). Ο θςηαβςβυξ ηαηαθαιαάκεζ ιζηνυηενμ ειααδυκ ζε ζπέζδ ιε ημ αίενζμ ηαζ ζοπκά δεκ είκαζ ζηεβαζιέκμξ. πήια ζαβναιιαηζηή απεζηυκζζδ θςηαβςβμφ. Με ηζξ δζαδμπζηέξ ακαηθάζεζξ ζηακμπμζδηζηή πμζυηδηα θοζζημφ θςηυξ ιπμνεί κα θηάζεζ ζημοξ παιδθμφξ μνυθμοξ Γζάηαλδ εζςηενζημφ πχνμο ηαζ επζθμβή οθζηχκ Σα εζςηενζηά ζοιπαβή δζαπςνζζηζηά ζημζπεία ειπμδίγμοκ ηδ θςηεζκή αηηζκμαμθία κα θηάζεζ ζημ αάεμξ ημο πχνμο, εκχ μζ «ακμζηημί» ζε ηάημρδ πχνμζ επζηνέπμοκ ζημ θςξ κα δζεζζδφζεζ ζηα πίζς ηιήιαηα ημο ηηζνίμο. Γεκζηά είκαζ απμδεηηυ υηζ, βζα ζηακμπμζδηζηή πμζυηδηα θοζζημφ θςηυξ ημ αάεμξ ημο πχνμο δεκ πνέπεζ κα λεπενκά ηα 6-7ι. Σέημζεξ απμθάζεζξ είκαζ ηαεμνζζηζηήξ ζδιαζίαξ, ηυζμ βζα ηδκ ανπζηεηημκζηή ζφκεεζδ ηαζ ηδ θεζημονβία ημο ηηζνίμο, υζμ ηαζ βζα ηδ δοκαηυηδηά ημο κα ελμζημκμιεί εκένβεζα, ιέζς ηδξ εηιεηάθθεοζδξ ημο θοζζημφ θςηυξ. Ζ ηαηακμιή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ επδνεάγεηαζ επίζδξ απυ ηδκ ακαηθαζηζηυηδηα ηςκ οθζηχκ ημο θςηζγυιεκμο πχνμο, ηαζ βζ αοηυ εάκ είκαζ επζεοιδηή δ δζείζδοζδ ημο θςηυξ ζε ιεβαθφηενμ αάεμξ υπςξ ζηδκ πενίπηςζδ πχνςκ ιεβάθμο αάεμοξ, δ μνμθή πνέπεζ κα

157 έπεζ ορδθυ ζοκηεθεζηή ακάηθαζδξ (ακμζπηυ πνχια) (πήια ). Ζ ακαηθαζηζηυηδηα ηςκ οπμθμίπςκ επζθακεζχκ ημο πχνμο ελανηάηαζ απυ ηζξ βεςιεηνζηέξ ακαθμβίεξ ημο [66 67]. Γεκζηά, μζ ακμζπηυπνςιεξ εζςηενζηέξ ημζπμπμζίεξ δδιζμονβμφκ ηδκ «αίζεδζδ» θςηεζκμφ πενζαάθθμκημξ, αολάκμκηαξ ζε ηάπμζμ ααειυ ηα επίπεδα θςηζζιμφ ζημ πχνμ. Χξ βεκζηυξ ηακυκαξ, βζα πχνμοξ ιεζαίμο ιεβέεμοξ ηαζ φρμοξ, πνμηείκμκηαζ μζ παναηάης ζοκηεθεζηέξ ακάηθαζδξ: Καηαηυνοθεξ επζθάκεζεξ: 40-70% Γάπεδμ: 15-40% Ονμθή 70-85% πήια Καηακμιή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ ζε πχνμ βναθείμο. Ο ζοκηεθεζηήξ θοζζημφ θςηζζιμφ οπμθμβίζηδηε βζα δζαθμνεηζηυ ιέβεεμξ ακμίβιαημξ ηαζ ακάθμβα ιε ηδκ ακαηθαζηζηυηδηα ηδξ ημζπμπμζίαξ. Δίκαζ ζαθήξ δ πηχζδ ηδξ έκηαζδξ ημο θςηζζιμφ υζμ απμιαηνοκυιαζηε απυ ημ άκμζβια Πενζαάθθςκ πχνμξ Σμ θςξ πμο εζζένπεηαζ ζημ ηηίνζμ μθείθεηαζ ζε ιεβάθμ ααειυ ηαζ ζηζξ ακαηθάζεζξ πμο οθίζηαηαζ ζημ έδαθμξ. ηα ιμκχνμθα ηηίνζα, ηα πεγμδνυιζα, μζ δνυιμζ, μζ πθαηυζηνςηεξ αοθέξ, αηηζκμαμθμφκ ζδιακηζηή πμζυηδηα θςηυξ πνμξ ημ ηηίνζμ. Με ηδ ιείςζδ ηδξ ακαηθαζηζηυηδηαξ ημο πενζαάθθμκηα πχνμο, εθαηηχκεηαζ ζδιακηζηά ηαζ δ πμζυηδηα ημο θοζζημφ θςηυξ πμο εζζένπεηαζ ζημ πχνμ. Ζ πανμοζία αθάζηδζδξ επδνεάγεζ ανκδηζηά ηδκ εζζενπυιεκδ πμζυηδηα θοζζημφ θςηυξ. Ακηίεεηα

158 ιζα πένβημθα, ιε ακαννζπχιεκα θοηά έλς απυ έκα άκμζβια, ζοιπενζθένεηαζ ηαθφηενα, βζαηί απμηυπηεζ ιυκμκ ηδκ άιεζδ αηηζκμαμθία πςνίξ κα επδνεάγεζ ηδκ ακαηθχιεκδ, ηαζ ζοκεπχξ νοειίγεζ εεηζηά ηδκ πμζυηδηα ηαζ ηδκ πμζυηδηα ημο θοζζημφ θςηζζιμφ πμο δέπεηαζ μ εζςηενζηυξ πχνμξ. ημκ πίκαηα ακαβνάθμκηαζ μζ ηζιέξ ακαηθαζηζηυηδηαξ μνζζιέκςκ μζημδμιζηχκ οθζηχκ ηαζ ζημκ πίκαηα δ ακαηθαζηζηυηδηα μνζζιέκςκ πνςιάηςκ ηαζ έβπνςιςκ μζημδμιζηχκ οθζηχκ. Τθζηυ Πίκαηαξ οκηεθεζηέξ ακάηθαζδξ μνζζιέκςκ μζημδμιζηχκ οθζηχκ οκηεθεζηήξ Ακάηθαζδξ (%) Τθζηυ Άζθαθημξ 10 Πέηνα 5-50 Αθμοιίκζμ (βοαθζζηενυ) Δθοαθςιέκα πθαηίδζα (άζπνα) ηονυδεια Υζυκζ Γοαθί δζαοβέξ 7 Γναζίδζ ζημφνμ 10 πνάζζκμ Γοαθί ακαηθαζηζηυ Γναζίδζ λεναιέκμ 35 Γοαθί ιε επζηάθορδ Μέζδ θφηεοζδ 25 ηαενέθηδ Ξφθμ 5-40 οκηεθεζηήξ Ακάηθαζδξ (%) Πίκαηαξ Ακαηθαζηζηυηδηα μνζζιέκςκ πνςιάηςκ ηαζ έβπνςιςκ μζημδμιζηχκ οθζηχκ Xνχια οκηεθεζηήξ ακάηθαζδξ (%) Xνχια οκηεθεζηήξ ακάηθαζδξ (%) Μαφνμ πνχια 3 Κυηηζκδ θαδμιπμβζά 26 Μαφνμ πνχια (ιαη) 5 Κυηηζκα ημφαθα 30 Μαφνδ θαδμιπμβζά 9 Φοζζηυ ζηονυδεια 35 Μαφνμ ζηονυδεια 10 Πνάζζκμ 41 ημφνμ βηνί 9 Πμνημηαθί 42 ημφνμ πνάζζκμ (θαδί) 11 Κίηνζκμ 43 ημφνμ ηαθέ 12 Ακμζπηυ πνάζζκμ 53 Καθέ ζηονυδεια 15 Άζπνμ 75 ημφνμ ιπθε-βηνζ 12 Αζδιί 75

159 4.3.2 Ο ζπεδζαζιυξ ηςκ δζαθακχκ ζημζπείςκ ημο ηεθφθμοξ Σα δζαθακή ζημζπεία ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο ηαεμνίγμοκ ηδκ πμζυηδηα ηαζ ηδκ πμζυηδηα ημο εζζενπυιεκμο θοζζημφ θςηυξ, ηαεχξ ηαζ ηδκ μπηζηή επαθή ηςκ πνδζηχκ ιε ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ. Με ημ ζπεδζαζιυ ηςκ δζαθακχκ ζημζπείςκ ηαζ ηδ δζαιυνθςζδ ηςκ επζθακεζχκ ημο θςηζγυιεκμο πχνμο πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ ηυζμ δ ακμιμζυιμνθδ ηαηακμιή ημο θςηζζιμφ ηαζ δ άιεζδ πνυζπηςζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζημ επίπεδμ ενβαζίαξ υζμ ηαζ δ ιεβάθδ δζαθμνά θαιπνυηδηαξ ιεηαλφ ηςκ εζςηενζηχκ επζθακεζχκ πμο δέπμκηαζ δζαθμνεηζηή πμζυηδηα θοζζημφ θςηυξ. Σα δζαθακή ζημζπεία, ελεηαγυιεκα ςξ πνμξ ημκ θοζζηυ θςηζζιυ, δζαηνίκμκηαζ ζε: πθεονζηά ακμίβιαηα ακμίβιαηα μνμθήξ δζαθακείξ ημίπμοξ ηαζ μνμθέξ αίενζα ηαζ θςηαβςβμφξ. Ζ ζςζηή πςνμεέηδζδ, δζαζηαζζμθυβδζδ ηαζ πνμζηαζία ηςκ ακμζβιάηςκ, μζ μπηζηέξ ζδζυηδηεξ ημο οαθμπίκαηα ηαζ ζοβπνυκςξ, δ αφλδζδ ηδξ θαιπνυηδηαξ ηςκ πενζααθθμοζχκ επζθακεζχκ ημο θςηζγυιεκμο πχνμο, απμιαηνφκμοκ ημκ ηίκδοκμ ηδξ εάιαςζδξ ηαζ ηδξ μπηζηήξ δοζθμνίαξ Πθεονζηά ακμίβιαηα Σα ακμίβιαηα πνέπεζ κα ηαηακέιμκηαζ ζςζηά ζηδκ υρδ ηαζ κα έπμοκ ημ ηαηάθθδθμ ιέβεεμξ ηαζ ζπήια. Οζ ζπεδζαζηζηέξ πναηηζηέξ πμο αθμνμφκ ζηδκ επζθμβή ηςκ πθεονζηχκ ακμζβιάηςκ ζοκμρίγμκηαζ παναηάης: Σμ ιέβεεμξ ημο ακμίβιαημξ ζπεηίγεηαζ άιεζα ιε ημ ιέβεεμξ ημο θςηζγυιεκμο πχνμο. Έκαξ ειπεζνζηυξ ηακυκαξ ηαεμνίγεζ υηζ πμζμζηυ ακμίβιαημξ ίζμ ιε ημ 20% ηδξ επζθάκεζαξ ημο θςηζγυιεκμο πχνμο πανέπεζ ζηακμπμζδηζηή πμζυηδηα θοζζημφ θςηυξ ηαζ ζοβπνυκςξ απμθεφβμκηαζ μζ οπεναμθζηέξ εενιζηέξ απχθεζεξ ημ πεζιχκα, δ οπενεένιακζδ ημ ηαθμηαίνζ ηαζ ιεζχκεηαζ μ ηίκδοκμξ εάιαςζδξ. Ζ αφλδζδ ημο ιεβέεμοξ ηςκ ακμζβιάηςκ πένακ αοημφ ημο μνίμο επζθένεζ ιζηνή αφλδζδ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ, εκχ πνμηαθεί δοζακάθμβα ιεβάθδ αφλδζδ ημο εενιζημφ ηαζ ροηηζημφ θμνηίμο ημο πχνμο. φιθςκα ιε ημκ εθθδκζηυ Κηζνζμδμιζηυ Κακμκζζιυ, ημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ πνέπεζ κα είκαζ ημοθάπζζημκ ημ 10% ηδξ επζθάκεζαξ ημο δαπέδμο ημο θςηζγυιεκμο πχνμο, βζα κα επζηοβπάκεηαζ μ εθάπζζημξ θςηζζιυξ ηαζ αενζζιυξ. Βέααζα αοηή δ πνμδζαβναθή δεκ είκαζ ανηεηή, βζαηί δε θαιαάκεηαζ οπυρδ δ αολμιείςζδ ηδξ έκηαζδξ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ, ζε ζπέζδ ιε ηα οπάνπμκηα ελςηενζηά ειπυδζα, ημκ υνμθμ πμο ανίζηεηαζ αοηυξ μ πχνμξ ηθπ. ε βεκζηέξ βναιιέξ δ επζθάκεζα ημο ακμίβιαημξ είκαζ ακάθμβδ ιε ηα επίπεδα θοζζημφ θςηζζιμφ ζημ πχνμ ηαζ αφλδζδ ημο ιεβέεμοξ ημο ακμίβιαημξ ηαηά 10% ζοιαάθθεζ ζηδκ αφλδζδ ημο ιέζμο ζοκηεθεζηή θοζζημφ θςηυξ ηαηά πενίπμο 1%. Ζ εέζδ ημο ακμίβιαημξ ζημκ ημίπμ. Όζμ πζμ ρδθά είκαζ ημπμεεηδιέκμ έκα άκμζβια, ηυζμ πζμ ααεζά θηάκεζ ημ θοζζηυ θςξ ζημ πχνμ. Με ηδκ ημπμεέηδζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ορδθά, ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ αφλδζδ ηδξ ακαηθαζηζηυηδηαξ ημο πίζς

160 ημίπμο ημο θςηζγυιεκμο πχνμο, επένπεηαζ μιμζυιμνθδ ηαηακμιή ημο θςηζζιμφ ζε υθμ ημ αάεμξ. Δάκ ημ αάεμξ ημο πχνμο λεπενκά ηαηά 2,5 θμνέξ ημ φρμξ ημο ακμίβιαημξ ιέπνζ ημ ακχθθζ, ηυηε μ θςηζζιυξ ζημ πίζς ιένμξ ημο πχνμο δεκ είκαζ ζηακμπμζδηζηυξ, ηυζμ ςξ πνμξ ηδκ πμζυηδηα, υζμ ηαζ ςξ πνμξ ηδκ πμζυηδηα (πήια ). πήια Δπίδναζδ ηδξ εέζδξ ημο παναεφνμο ζηδκ ηαηακμιή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ Σμ ζπήια ημο ακμίβιαημξ επδνεάγεζ ηδκ ηαηακμιή ημο θςηυξ ζημ πχνμ. Με ακμίβιαηα ιεβάθμο πθάημοξ (ακαθμβίεξ πθάημοξ πνμξ φρμξ πενίπμο 2:1), μ θςηζζιυξ ημο πχνμο δζαιμνθχκεηαζ ζε γχκεξ δζαθμνεηζηήξ έκηαζδξ, πανάθθδθεξ πνμξ ημκ ημίπμ πμο θένεζ ημ άκμζβια. Ζ έκηαζδ ημο θςηζζιμφ παναιέκεζ ζπεδυκ ζηαεενή υθδ ηδκ διένα ηαζ ειθακίγεηαζ ιζηνυξ ηίκδοκμξ εάιαςζδξ. Με ηαηαηυνοθα ακμίβιαηα (ακαθμβίεξ πθάημοξ πνμξ φρμξ πενίπμο 1:2), μ θςηζζιυξ δζακέιεηαζ ζε ιζα γχκδ ηάεεηδ πνμξ ημκ ημίπμ ημο ακμίβιαημξ, ιε απμηέθεζια ηδ δζαθμνεηζηή έκηαζδ ημο θςηζζιμφ ζηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ. Αοηυξ μ ηφπμξ ημο ακμίβιαημξ πνμζθένεζ ηαθφηενμ θςηζζιυ ζε πενζμπέξ απμιαηνοζιέκεξ απυ ημ άκμζβια, αθθά πνμηαθεί ηαζ ιεβαθφηενδ εάιαςζδ. Πμθθά ιζηνυηενα ακμίβιαηα ακηί βζα έκα άκμζβια ιεβάθμο ιεβέεμοξ ζοιαάθθμοκ ζε ηαθφηενδ ηαηακμιή ημο θοζζημφ θςηυξ ζημ πχνμ. (πήιαηα ηαζ ). Δάκ μ πχνμξ έπεζ ιεβάθμ αάεμξ, δεκ επανηεί μ ιμκυπθεονμξ θςηζζιυξ. Απαζηείηαζ ζοιπθδνςιαηζηυξ θςηζζιυξ απυ πθεονζηά πανάεονα, θεββίηεξ ηαζ ακμίβιαηα ζηδκ μνμθή. Με ηα δζαιπενή ακμίβιαηα επζηοβπάκεηαζ ηαθφηενδ ηαηακμιή ημο θςηυξ ηαζ ιεζχκεηαζ δ εάιαςζδ. Ηδζαίηενα υηακ ηα ακμίβιαηα ημπμεεημφκηαζ ζε παναηείιεκμοξ ημίπμοξ ιεζχκεηαζ ζδιακηζηά μ ηίκδοκμξ εάιαςζδξ, επεζδή ελμιαθφκεηαζ δ δζαθμνά θαιπνυηδηαξ ιεηαλφ ηςκ ημίπςκ ηαζ ημο ακμίβιαημξ. Σμπμεέηδζδ ηςκ ακμζβιάηςκ ημκηά ζημοξ εζςηενζημφξ ημίπμοξ. Με ηδ αμήεεζα ηςκ δζαδμπζηχκ ακαηθάζεςκ ηδξ θςηεζκήξ αηηζκμαμθίαξ υθμζ, μζ ημίπμζ θςηίγμκηαζ ηζ έηζζ ιεζχκεηαζ δ δζαθμνά θαιπνυηδηαξ ηςκ επζθακεζχκ ηαζ μ ηίκδοκμξ εάιαςζδξ (πήια ). Γζαιυνθςζδ ηςκ παναζηάδςκ ή ημο ακςθθίμο ή ηαζ ηδξ πμδζάξ ηςκ παναεφνςκ ιε ηθίζδ ή ιε ζηνμββοθειέκεξ βςκίεξ, βζα κα δζεοημθοκεεί δ ιεηάααζδ απυ ηδ θςηεζκή πενζμπή ημο παναεφνμο ζηδ ιδ θςηζγυιεκδ γχκδ ηδξ ημζπμπμζίαξ, έηζζ χζηε κα απμθεοπεεί δ εάιαςζδ ηαζ κα αεθηζςεεί δ μπηζηή άκεζδ ( ).

161 πήια Μεηααμθή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ ζ έκα πχνμ ζε ζπέζδ ιε ηδκ φπανλδ ηαζ ημ ιέβεεμξ δεφηενμο ακμίβιαημξ (δζαιπενήξ θςηζζιυξ)

162 πήια Καηακμιή θοζζημφ θςηζζιμφ (ζοκηεθεζηήξ θοζζημφ θςηζζιμφ) ζημ πχνμ βζα ηέζζενζξ δζαθμνεηζηέξ δζαηάλεζξ ακμζβιάηςκ

163 πήια Ζ πμζυηδηα ηαζ δ ηαηακμιή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ επδνεάγεηαζ απυ ηδκ ακάηθαζδ ημο θςηυξ απυ ημοξ παναηείιεκμοξ ζηα ακμίβιαηα ημίπμοξ πήια ζαιυνθςζδ ημο ακςθθίμο ηαζ ημο ηαηςθθίμο ηςκ παναεφνςκ, βζα κα απμθεοπεεί δ εάιαςζδ

164 Ακμίβιαηα μνμθήξ Ονζγυκηζα, ηεηθζιέκα ή ηαηαηυνοθα, επίπεδα ή ηαιποθυιμνθα, οπενορςιέκα ή ζοκεπίπεδα ακμίβιαηα ζηδκ μνμθή είκαζ δζαηάλεζξ πμο επζηνέπμοκ ημ θςηζζιυ ηςκ πχνςκ απυ ρδθά (πήια ). Καηά ηακυκα, ζε ζπέζδ ιε ηα πθεονζηά ακμίβιαηα, επζηνέπμοκ ηδκ εζζπχνδζδ ιεβαθφηενδξ πμζυηδηαξ θοζζημφ θςηυξ ηαζ μ άκςεεκ θςηζζιυξ ηαηακέιεηαζ μιμζυιμνθα ζημ πχνμ πανέπμκηαξ ηαθφηενεξ μπηζηέξ ζοκεήηεξ. Αοηά ηα ακμίβιαηα εθανιυγμκηαζ ζε ιμκχνμθα ηηίνζα ή ζημκ ηεθεοηαίμ υνμθμ πμθοςνυθςκ ηηζνίςκ [68]. Δζδζηή πενίπηςζδ απμηεθμφκ μζ θςημζςθήκεξ, πμο εθανιυγμκηαζ ζε πμθοχνμθα ηηίνζα ηαζ πενζβνάθμκηαζ ζηδ ζοκέπεζα. Σα ακμίβιαηα μνμθήξ επεζδή δεκ ζοκεζζθένμοκ ζηδκ μπηζηή επαθή ιε ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ δεκ πνέπεζ κα απμηεθμφκ ηα ιμκαδζηά ακμίβιαηα, αθθά κα πνδζζιμπμζμφκηαζ ςξ ζοιπθδνςιαηζηά βζα ημ θςηζζιυ ημο πχνμο.

165 πήια ζάθμνεξ δζαηάλεζξ ακμζβιάηςκ μνμθήξ Σα μνζγυκηζα ή εθαθνά ηεηθζιέκα ακμίβιαηα μνμθήξ (skylights) ειθακίγμοκ ιεβάθα πθεμκεηηήιαηα: Δπζηνέπμοκ ηδκ εζζπχνδζδ πενζζζυηενμο θοζζημφ θςηυξ, ζδζαίηενα ζηζξ ζοκεήηεξ κεθμζηεπμφξ μονακμφ, ζε ακηίεεζδ ιε ηα ηαηαηυνοθα ακμίβιαηα πμο επζηνέπμοκ ζημ θςξ κα εζζπςνήζεζ ζε αάεμξ ιέπνζ πενίπμο 5m. οιαάθθμοκ ζηδκ μιμζυιμνθδ ηαηακμιή ημο θςηζζιμφ ζε ιεβάθδ επζθάκεζα ημο εζςηενζημφ πχνμο. Δίκαζ πενζμνζζιέκμξ μ ηίκδοκμξ κα ζηζαζημφκ απυ ελςηενζηά ή εζςηενζηά ειπυδζα. Σμ ααζζηυ πνυαθδια πμο πανμοζζάγμοκ είκαζ μ ηίκδοκμξ εάιαςζδξ απυ ημ άιεζμ δθζαηυ θχξ. Σα ακμίβιαηα μνμθήξ πνέπεζ κα πνμαθέπμκηαζ ζε εέζεζξ ηαηάθθδθεξ έλς απυ ηδκ πενζμπή πμο ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ εάιαςζδ απυ ακάηθαζδ (πήια α) ή κα πνμζηαηεφμκηαζ ιε πενζίδεξ βζα κα απμηναπεί ηαζ δ εάιαςζδ απυ ηδ εέαζδ ημο μονακμφ (πήια α). Μπμνεί κα ζοκδοάγμκηαζ ιε αδζαθακείξ οαθμπίκαηεξ, ιε δζαποηζηά θςημδζαπεναηά οθζηά ηαζ ιε ζηίαζηνα / ακαηθαζηήνεξ ημπμεεηδιέκα οπυ ηθίζδ. Μεζμκέηηδια επίζδξ είκαζ υηζ ζοθθέβμοκ πενζζζυηενδ δθζαηή εκένβεζα ηαηά ημοξ ηαθμηαζνζκμφξ ιήκεξ, υηακ αοηή δεκ είκαζ επζεοιδηή.

166 πήια Καηάθθδθμξ ζπεδζαζιυξ ηαζ πνμζηαζία ημο μνζγυκηζμο ακμίβιαημξ μνμθήξ βζα κα απμθεοπεεί δ εάιαςζδ απυ ακηακάηθαζδ Οζ ζπεδζαζηζηέξ πνμηάζεζξ πμο αθμνμφκ ηα μνζγυκηζα ή εθαθνά ηεηθζιέκα ακμίβιαηα μνμθήξ είκαζ: Δάκ ηα μνζγυκηζα ακμίβιαηα είκαζ ηα ιμκαδζηά ακμίβιαηα ημο πχνμο, ηυηε δ αέθηζζηδ εέζδ ημοξ θαίκεηαζ ζημ πήια α. Δάκ πνμαθέπμκηαζ ηαζ πθεονζηά πανάεονα, ηυηε ηα ακμίβιαηα μνμθήξ ιπμνεί κα ημπμεεηδεμφκ ζε απυζηαζδ απυ ηδκ πενζιεηνζηή ημζπμπμζία, υπςξ θαίκεηαζ ζημ πήια α. Ζ ηαθφηενδ εέζδ βζα ηα μνζγυκηζα ακμίβιαηα μνμθήξ είκαζ ημκηά ζημ αμνζκυ ημίπμ, βζαηί δ ημζπμπμζία ιπμνεί κα θεζημονβήζεζ ςξ ζημζπείμ πμο δζαπέεζ ιέζς ακάηθαζδξ ημ θςξ. ηδκ πενίπηςζδ δζαιπενμφξ θςηζζιμφ, ηα ακμίβιαηα πμο ανίζημκηαζ ζημκ αμνεζκυ ημίπμ ζοκδοαγυιεκα ιε ηα κυηζα ακμίβιαηα δδιζμονβμφκ ηαθφηενμ θςηζζιυ ημο πχνμο, μ μπμίμξ θαίκεηαζ ιεβαθφηενμξ ηαζ πζμ εοπάνζζημξ (πήια β). Δπίζδξ, δ δδιζμονβία ακμίβιαημξ ζημ ορδθυηενμ ζδιείμ ηδξ μνμθήξ αμδεά ζηδ δζάποζδ ημο θςηυξ πνζκ αοηυ θηάζεζ ζημ δάπεδμ. Ζ απεοεείαξ εάιαςζδ απμθεφβεηαζ βζαηί ημ άκμζβια ανίζηεηαζ έλς απυ ηδκ μπηζηή γχκδ ημο πνήζηδ (πήια δ).

167 πήια Πνμηεζκυιεκδ ημπμεέηδζδ μνζγυκηζςκ ακμζβιάηςκ μνμθήξ: α) πχνμξ πςνίξ πθεονζηά ακμίβιαηα α) πχνμξ ιε πθεονζηά ακμίβιαηα β) άκμζβια μνμθήξ ημκηά ζε αμνζκυ ημίπμ ζοιαάθθεζ ζε ηαθφηενδ ηαηακμιή ημο θοζζημφ θςηυξ δ) άκμζβια μνμθήξ ζε πχνμοξ ιε ιεβάθμ φρμξ, απμηνέπεζ ηδ εάιαςζδ απυ ηδ εέαζδ ημο μονακμφ Λαιαάκμκηαξ οπυρδ υηζ ηα μνζγυκηζα ακμίβιαηα είκαζ δφζημθμ κα δθζμπνμζηαηεοημφκ, είκαζ πνμηζιυηενμ κα επζθέβμκηαζ ηεηθζιέκα ακμίβιαηα ζηδκ μνμθή ή ηαηαηυνοθα ακμίβιαηα μνμθήξ, υπςξ θεββίηεξ οπυ ιμνθή

168 πνζμκςηή ή ποναιίδαξ, πμο επίζδξ δζεοημθφκμοκ ηδ δζείζδοζδ ηδξ άιεζδξ ηαζ δζάποηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζημοξ πίζς πχνμοξ, αθθά ζηζάγμκηαζ πζμ εφημθα (πήια ). Κεηθζιέκα οαθμζηάζζα μνμθήξ, πνμζακαημθζζιέκα πνμξ ημ κυημ, θεζημονβμφκ επίζδξ ςξ παεδηζηυ δθζαηυ ζφζηδια άιεζμο ηένδμοξ ηαζ αεθηζχκμοκ ηδκ εκενβεζαηή ζοιπενζθμνά ημο ηηζνίμο, ηυζμ ημ πεζιχκα, υζμ ηαζ ημ ηαθμηαίνζ. Πνμζακαημθζζιέκα πνμξ ημ αμνά αμδεμφκ ζηδκ πανμπή ζηαεενμφ θςηζζιμφ ηαζ ζηδκ μιμζυιμνθδ ηαηακμιή ημο (πήια ). Γζ αοηυ ημ θυβμ δ πνζμκςηή ζηέβδ ιε ηαηαηυνοθμοξ αμνζκμφξ θεββίηεξ έπεζ ηαεζενςεεί ςξ δ ηαηάθθδθυηενδ επζηάθορδ αζμιδπακζηχκ ηηζνίςκ. πήια Νυηζμ ηαηαηυνοθμ άκμζβια μνμθήξ, ημπμεεηδιέκμ ημκηά ζημ αμνζκυ ημίπμ

169 Γζαθακείξ ημίπμζ ηαζ μνμθέξ Οζ ημζπμπμζίεξ ηαζ μζ μνμθέξ, υηακ πνμαθέπεηαζ απυ ημκ ανπζηεηημκζηυ ζπεδζαζιυ κα θεζημονβμφκ ςξ ζημζπεία πμο ζοιαάθθμοκ ζημ θοζζηυ θςηζζιυ ηςκ πχνςκ, ακάθμβα ιε ημ εάκ είκαζ επζεοιδηή δ μπηζηή επαθή ιε ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ ηαηαζηεοάγμκηαζ ιε δζαθακή ή διζδζαθακή οθζηά. Σα οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ είκαζ βοαθί, πθαζηζηά ή ζοκεεηζηά οθζηά (πμθοηαναμκζηά, αηνοθζηά, οαθμτθάζιαηα, ηθπ.) ή ηαζ δζαθακήξ ιυκςζδ [69]. Οζ ημζπμπμζίεξ ηαηαζηεοαζιέκεξ ιε οαθυημοαθα ή άθθα διζδζαθακή οθζηά, π.π. αηνοθζηά, επζηνέπμοκ ηδκ είζμδμ ημο θοζζημφ θςηυξ, ημ μπμίμ δζαπέεηαζ απυ ημ διζδζαθακέξ οθζηυ, έηζζ χζηε κα δδιζμονβμφκηαζ εζςηενζηέξ γχκεξ, ημκηά ζηδκ ημζπμπμζία, ιε ορδθυ επίπεδμ δζάποημο θςηζζιμφ. Σμ πάπμξ αοηχκ ηςκ ημζπμπμζζχκ ηοιαίκεηαζ απυ 5 έςξ 30εη., ακάθμβα ιε ημ οθζηυ ηαηαζηεοήξ ημοξ. οπκά ηαηαηυνοθα ζημζπεία απυ βοαθί ή πθαζηζηυ, δζαθακή ή διζδζαθακή, δζαιμνθχκμοκ μθυηθδνδ ηδκ υρδ ημο ηηζνίμο. Ζ ζφβπνμκδ ανπζηεηημκζηή ηςκ ιεβάθςκ εζδζηχκ ηηζνίςκ ζηνέθεηαζ ζηδ πνδζζιμπμίδζδ ημο «δμιζημφ οαθμζηαζίμο» (structural glazing) βζα ηδ δζαιυνθςζδ ηςκ ελςηενζηχκ υρεςκ. Σμ απμηέθεζια πμο πνμηφπηεζ είκαζ ιεβάθμζ πχνμζ ιε ορδθυ επίπεδμ θςηζζιμφ. Απαζηείηαζ υιςξ ηα οαθμζηάζζα κα ηαηαζηεοαζημφκ απυ οθζηά ιε εζδζηέξ εενιζηέξ ζδζυηδηεξ, πνμηεζιέκμο κα ιεζςεεί ημ εενιζηυ ηαζ ροηηζηυ θμνηίμ ηςκ ηηζνίςκ. Ακηίζημζπα, μζ μνμθέξ -επίπεδεξ, ηεηθζιέκεξ ή ευθμζ- ιπμνεί κα ηαηαζηεοαζημφκ απυ οαθμπίκαηεξ, οαθυπθαηεξ ή άθθα πθαζηζηά οθζηά ή ιειανάκεξ δζαθακείξ ή διζδζαθακείξ. Πμθθέξ θμνέξ δζαθακείξ ή διζδζαθακείξ ηαηαζηεοέξ ηαθφπημοκ ελμθμηθήνμο έκα πχνμ. Οζ διζδζαθακείξ ηαθφρεζξ πθεμκεηημφκ έκακηζ ηςκ ζοιπαβχκ, επεζδή δζαπέμοκ ημ θςξ ηαζ ιεζχκμοκ ημκ ηίκδοκμ ηδξ απεοεείαξ εάιαςζδξ βζα ημοξ πνήζηεξ. Ζ πθήνδξ επζηάθορδ υιςξ ηςκ πχνςκ ιε δζαθακήδιζδζαθακή οθζηά δεκ πανέπεζ ζηακμπμζδηζηή εενιμιυκςζδ, εηηυξ ακ πνυηεζηαζ βζα δζαθακή εενιμιυκςζδ ηαζ, ςξ εη ημφημο, μζ εενιζηέξ απχθεζεξ αολάκμκηαζ ελμοδεηενχκμκηαξ έηζζ ηα μθέθδ απυ ημ θοζζηυ θςηζζιυ. Σμζπμπμζίεξ ηαζ μνμθέξ ιπμνεί κα ηαηαζηεοαζημφκ ηαζ απυ δζαθακή εενιμιυκςζδ (TIM Transparent Insulation Material). Πνυηεζηαζ βζα διζδζαθακέξ εενιμιμκςηζηυ οθζηυ, ηορεθςηήξ δμιήξ, ηονίςξ πμθοηαναμκζηήξ πνμέθεοζδξ, πμο ημπμεεηείηαζ ζημ δζάηεκμ δίδοιμο οαθμπίκαηα ιε πθαίζζμ. Λυβς ηδξ δμιήξ ημο επζηνέπεζ ζηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ηαζ ημ θοζζηυ θςξ κα εζζέθεεζ ζημ εζςηενζηυ ημο πχνμο, πανάθθδθα υιςξ ιεζχκεζ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ. Ακαθυβςξ ιε ηδ δμιή ημο εενιμιμκςηζημφ, ηδκ ημπμεέηδζδ ηςκ ηορεθχκ ζε ζπέζδ ιε ηδ δζαημιή ημο ημίπμο, ημ πάπμξ ημο, ηαεχξ ηαζ ημκ ηφπμ ηςκ οαθμπζκάηςκ, δ δζαπεναηυηδηα ημο ΣΗΜ ζημ μναηυ θςξ ηοιαίκεηαζ απυ 0,73 έςξ 0,82, ιε ακηίζημζπεξ ηζιέξ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ απυ 0,800 έςξ 1,100W/m 2 K, πςνίξ κα απμηθείμκηαζ ιεβαθφηενα εφνδ ηζιχκ ιε ηδκ ελέθζλδ ηδξ ηεπκμθμβίαξ. Με αοηυ ημκ ηνυπμ επζηοβπάκμκηαζ δθζαηά ηένδδ ιζηνυηενα ζε ζπέζδ ιε εηείκα ημο δζαθακμφξ οαθμπίκαηα ηαζ δζάποημξ θοζζηυξ θςηζζιυξ, αθθά πμθφ ιζηνυηενεξ εενιζηέξ απχθεζεξ. Σμ πάπμξ ηδξ δζαθακμφξ εενιμιυκςζδξ ιε ηεηθζιέκεξ πνμξ ηδ δζαημιή ηορέθεξ ηοιαίκεηαζ απυ 12 έςξ 50mm, εκχ βζα ηάεεηεξ πνμξ ηδ δζαημιή ηορέθεξ έπεζ ιεβαθφηενμ πάπμξ.

170 4.3.3 Γζαθακή οθζηά ακμζβιάηςκ Γζα ημ ζπεδζαζιυ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ, είκαζ απαναίηδημ κα βκςνίγεζ μ ιεθεηδηήξ ηζξ ζδζυηδηεξ ηςκ δζαθακχκ οθζηχκ, χζηε κα πνμααίκεζ ζηζξ ακάθμβεξ επζθμβέξ, θαιαάκμκηαξ οπυρδ ημ ιέβεεμξ, ηδ πνήζδ ημο ηηζνίμο ηαζ ηδ εέζδ ηςκ ακμζβιάηςκ. Λακεαζιέκδ επζθμβή ιπμνεί κα ιεζχζεζ ή ηαζ κα αηονχζεζ ηα πθεμκεηηήιαηα ημο θοζζημφ θςηζζιμφ [70]. Ζ αλζμθυβδζδ ηςκ δζαθακχκ οθζηχκ ζε ζπέζδ ιε ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία, βίκεηαζ ιε αάζδ ημοξ ηνεζξ ζοκηεθεζηέξ: ακαηθαζηζηυηδηαξ (α), απμννμθδηζηυηδηαξ (θ) ηαζ δζαπεναηυηδηαξ (η) ηδξ ζοκμθζηήξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, δεδμιέκδξ θαζιαηζηήξ ζφζηαζδξ, πμο πνμζπίπηεζ ζημ δζαθακέξ ιέζμ: α + θ + η =1 Σα δζαθακή οθζηά, ακάθμβα ιε ηζξ μπηζηέξ ζδζυηδηεξ πμο έπμοκ, επζηνέπμοκ ηδ δζέθεοζδ δζαθμνεηζημφ πμζμζημφ ηδξ άιεζδξ ηαζ ηδξ δζάποηδξ αηηζκμαμθίαξ, δζαζημνπίγμοκ ημ θςξ, ακαηθμφκ ηδκ αηηζκμαμθία ιε ηαημπηνζηυ ηνυπμ ή ηδ δζαπέμοκ ή ηέθμξ ιεηααάθθμοκ ημ πνχια ημο θςηυξ, θυβς αθθαβήξ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο θςηυξ. ημ πήια δζαηνίκμκηαζ μζ ηέζζενζξ ααζζηέξ ηαηδβμνίεξ οθζηχκ, υζμκ αθμνά ηδ δζαθμνεηζηή ζοιπενζθμνά ημοξ ζηδ δζαπεναηυηδηα ηδξ θςηεζκήξ αηηζκμαμθίαξ. Οζ οαθμπίκαηεξ είκαζ ηα πθέμκ ζοκδεζζιέκα δζαθακή οθζηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηα ακμίβιαηα ηςκ ηηζνζαηχκ ηαηαζηεοχκ. Γεκζηά δ δζαπεναηυηδηα ηςκ οαθμπζκάηςκ ελανηάηαζ απυ ηδκ ηαεανυηδηα ημο οθζημφ, απυ ημκ ανζειυ, ημκ ηφπμ ηαζ ημ πάπμξ ηςκ οαθμπεηαζιάηςκ ηαεχξ ηαζ απυ ημ πάπμξ ημο δζαηέκμο ηαζ ημο οθζημφ πθήνςζήξ ημο. πήια ζαπεναηυηδηα ζηδ θςηεζκή αηηζκμαμθία ηςκ δζαθακχκ οθζηχκ: Α. ηάεεηδ πνυζπηςζδ / ηάεεηδ δζαπεναηυηδηα, Β. ηάεεηδ πνυζπηςζδ / διζζθαζνζηή δζαπεναηυηδηα ζοκακηάηαζ ζηα βοαθζά πμο δζαπέμοκ ημ θςξ), Γ. διζζθαζνζηή πνυζπηςζδ / διζζθαζνζηή δζαπεναηυηδηα,. ακάηθαζδ Γζα ηδ αεθηζζημπμίδζδ ημο θοζζημφ θςηζζιμφ πνδζζιμπμζμφκηαζ ιε ανηεηή επζηοπία, αθθά ορδθυ ηυζημξ, εζδζημφ ηφπμο οαθμπίκαηεξ, μζ μπμίμζ αθθάγμοκ ηδκ πμνεία ημο θςηυξ ηαζ ημ ηαηεοεφκμοκ πνμξ ημ εζςηενζηυ ημο πχνμο. Σέημζμζ οαθμπίκαηεξ είκαζ μζ πνζζιαηζημί, ηα εζδζηά πεηάζιαηα επελενβαζιέκα ιε θέζγεν ηαζ μζ μθμβναθζημί οαθμπίκαηεξ.

171 Οζ πνζζιαηζημί οαθμπίκαηεξ είκαζ θεπηέξ, επίπεδεξ, πνζμκςηέξ δζαηάλεζξ ηαηαζηεοαζιέκεξ απυ ηαεανυ αηνοθζηυ οθζηυ, μζ μπμίεξ ημπμεεημφκηαζ ιεηαλφ δφμ απθχκ οαθμπζκάηςκ βζα κα πνμζηαηεφμκηαζ απυ ηδ ζηυκδ. οκήεςξ είκαζ ζηαεενέξ, αθθά ιπμνεί κα είκαζ ηαζ ηζκδηέξ οπυ ιμνθή πενζίδςκ. Υνδζζιμπμζμφκηαζ βζα κα ακαηαηεοεφκμοκ ημ θςξ ζημ αάεμξ ημο πχνμο, εκχ πανάθθδθα ιεζχκμοκ ημ εκδεπυιεκμ εάιαςζδξ, ηαεχξ ημ άκμζβια ειθακίγεηαζ θζβυηενμ θςηεζκυ. Τπάνπεζ δ δοκαηυηδηα, ακάθμβα ιε ηδκ ηαηαζηεοή ηδξ πνζμκςηήξ δζάηαλδξ, κα επζηνέρμοκ ηδ δζέθεοζδ αηηζκμαμθίαξ ιε ζοβηεηνζιέκδ βςκία πνυζπηςζδξ, πανέπμκηαξ δθζμπνμζηαζία ημοξ ηαθμηαζνζκμφξ ιήκεξ πςνίξ κα πενζμνίγεηαζ δ δζέθεοζδ ηδξ πεζιενζκήξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ (πήια ηαζ Δζηυκα ). Οζ πνζζιαηζημί οαθμπίκαηεξ εκδείηκοκηαζ βζα ακμίβιαηα μνμθήξ ηαζ βζα πθεονζηά ακμίβιαηα ζε ορδθή ζηάειδ, επεζδή δζαηανάζζμοκ ηδ εέα πνμξ ημ ελςηενζηυ πενζαάθθμκ, πανυθμ πμο είκαζ δζαθακή. Δπίζδξ ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεμφκ ηαζ ζε δθζμπνμζηαηεοηζηέξ δζαηάλεζξ. πήια πδιαηζηή ακαπανάζηαζδ πμθθαπθχκ θεζημονβζχκ πνζζιαηζηχκ οαθμπζκάηςκ Δζηυκα Οζ πνζζιαηζημί οαθμπίκαηεξ ακαηαηεοεφκμοκ ημ θςξ

172 Οζ οαθμπίκαηεξ εζδζηήξ επελενβαζίαξ ιε θέζγεν απμηεθμφκηαζ απυ θεπηά αηνοθζηά θφθθα ζηα μπμία έπμοκ δδιζμονβδεεί πανάθθδθεξ εβημπέξ ιε ηδ αμήεεζα θέζγεν. Οζ εβημπέξ θεζημονβμφκ ςξ ιζηνμί εζςηενζημί ηαενέθηεξ, μζ μπμίμζ εηηνέπμοκ ηδκ εζζενπυιεκδ άιεζδ αηηζκμαμθία, δίδμκηάξ ηδ ακμδζηή πμνεία πνμξ ηδκ μνμθή ημο πχνμο. Σα αηνοθζηά θφθθα ημπμεεημφκηαζ ζημ δζάηεκμ ηςκ δίδοιςκ οαθμπζκάηςκ βζα πνμζηαζία. Γεκ δζαηανάζζμοκ ηδκ μπηζηή επαθή ηαζ βζ αοηυ πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαζ ζε πθεονζηά ακμίβιαηα. Ζ απυδμζή ημοξ είκαζ ιεβαθφηενδ ζε πενζμπέξ ιε ζοκεπή δθζμθάκεζα, (πήια ηαζ Δζηυκα ). πήια πδιαηζηή ακαπανάζηαζδ οαθμπζκάηςκ εζδζηήξ επελενβαζίαξ ιε θέζγεν

173 Δζηυκα Υνήζδ οαθμπζκάηςκ εζδζηήξ επελενβαζίαξ ιε θέζγεν Οζ μθμβναθζημί οαθμπίκαηεξ αλζμπμζμφκ ημ θαζκυιεκμ ηδξ δζάεθαζδξ ημο θςηυξ βζα κα ιεηααάθθμοκ ηδκ ηαηεφεοκζή ημο πνμξ ζοβηεηνζιέκεξ πενζμπέξ ηαζ ζοκήεςξ πνμξ ηδκ μνμθή ημο πχνμο. Δζδζηή πμθοιενήξ ιειανάκδ πμο θένεζ θεπηέξ θςνίδεξ ακαηαηεοεφκεζ ιυκμκ ηδκ αηηζκμαμθία πμο πνμζπίπηεζ οπυ ζοβηεηνζιέκδ βςκία, εκχ δεκ αθθμζχκεζ ηδκ αηηζκμαμθία πμο πνμζπίπηεζ απυ άθθεξ ηαηεοεφκζεζξ. Σα μθμβναθζηά ζημζπεία δεκ είκαζ απμηεθεζιαηζηά ςξ πνμξ ηδκ άιεζδ αηηζκμαμθία ηαζ βζ αοηυ εθανιυγμκηαζ ζηζξ αμνεζκέξ υρεζξ ηαζ ζε ακμίβιαηα πμο ζηζάγμκηαζ, ηα μπμία δέπμκηαζ ιυκμ δζάποηδ αηηζκμαμθία. Λεζημονβμφκ ηαθφηενα οπυ ηθίζδ 45 μ επεζδή θαιαάκμοκ πενζζζυηενμ δζάποημ θςξ απυ ηα ακχηενα ηιήιαηα ημο μονάκζμο ευθμο. Δπίζδξ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ςξ «επζθεηηζηά» ζηίαζηνα ηα μπμία απμηνέπμοκ ηδκ άιεζδ αηηζκμαμθία, εκχ επζηνέπμοκ ηδ δζέθεοζδ ηδξ δζάποηδξ αηηζκμαμθίαξ (πήιαηα ηαζ ).

174 πήια πδιαηζηή ακαπανάζηαζδ μθμβναθζηχκ οαθμπζκάηςκ πήια Οζ μθμβναθζημί οαθμπίκαηεξ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ηαζ ςξ «επζθεηηζηά» ζηίαζηνα Ζθζμπνμζηαηεοηζηέξ ηαζ θςημεκζζποηζηέξ δζαηάλεζξ Τπάνπμοκ δζαηάλεζξ πμο εθανιυγμκηαζ ζηα ακμίβιαηα βζα ηδκ εηιεηάθθεοζδ ημο θοζζημφ θςηυξ ηαζ ηδ αεθηίςζδ ηδξ ηαηακμιήξ ημο ζημ πχνμ. Ονζζιέκεξ απυ αοηέξ είκαζ ζοβπνυκςξ ηαζ δθζμπνμζηαηεοηζηέξ δζαηάλεζξ.

175 Ράθζα θςηζζιμφ Δίκαζ επίπεδα ή ηαιπφθα ζημζπεία πμο ημπμεεημφκηαζ ζηα ακμίβιαηα, πάκς απυ ηδ βναιιή υναζδξ. οκήεςξ έπμοκ ζηζθπκή ηδκ άκς επζθάκεζά ημοξ (ηαημπηνζηή επζθάκεζα ή επζθάκεζα πμο πνμηαθεί δζάποζδ), ζηδκ μπμία ακαηθάηαζ δ πνμζπίπημοζα θςηεζκή αηηζκμαμθία ηαζ ηαηεοεφκεηαζ πνμξ ηδκ μνμθή ημο πχνμο, ή δζαπέεηαζ ακηίζημζπα, αεθηζχκμκηαξ έηζζ ηδκ ηαηακμιή ημο θςηζζιμφ. Πανάθθδθα πανέπμοκ πνμζηαζία απυ ηδ εάιαςζδ απυ ηδ εέαζδ ημο μονακμφ απυ ημ εζςηενζηυ ηαζ θεζημονβμφκ ςξ δθζμπνμζηαηεοηζηή δζάηαλδ βζα ημ ηιήια ημο παναεφνμο πμο ανίζηεηαζ ηάης απυ αοηά. Ζ ηάης πθεονά ημοξ ακαηθά επίζδξ ηζξ θςηεζκέξ δέζιεξ ηζξ πνμενπυιεκεξ απυ ημ έδαθμξ ηαζ αολάκεζ ηδκ πμζυηδηα ημο θςηυξ πμο εζζένπεηαζ ζημ πχνμ. Σα νάθζα θςηζζιμφ ηαηαζηεοάγμκηαζ ζηδκ εζςηενζηή ή ελςηενζηή πθεονά ή εηαηένςεεκ ημο οαθμζηαζίμο (πήια ) ηαζ απμηεθμφκ ζοβπνυκςξ ζημζπείμ ηδξ ανπζηεηημκζηήξ ζφκεεζδξ. πήια Ακαηθαζηζηά νάθζα (α) ελςηενζηά ή (α) εηαηένςεεκ ημο ακμίβιαημξ

176 Ακαηθαζηήνεξ Δλςηενζηέξ ή εζςηενζηέξ πενζίδεξ ιε ακαηθαζηζηή ηδκ άκς πανεζά ημοξ αολάκμοκ ηδκ πμζυηδηα ημο θςηζζιμφ θςηυξ πμο δέπεηαζ μ πχνμξ, πανέπμκηαξ ζοβπνυκςξ ζηζαζιυ ηαζ πνμζηαζία απυ ηδ εάιαςζδ (πήια ). Γεκ πνέπεζ κα πανααθέπεηαζ ημ βεβμκυξ υηζ ημ ηαθμηαίνζ ή ηαηά ηδ δζάνηεζα διενχκ ιε ιεβάθδ δθζμθάκεζα, μζ πμθφ ζηζθπκέξ επζθάκεζεξ ηςκ πενζίδςκ ιπμνεί κα πνμηαθέζμοκ εάιαςζδ. Δπίζδξ, ιε ηδ πνδζζιμπμίδζδ ακαηθαζηήνςκ ζηδκ μνμθή ή ιε ηδ ααθή ηδξ μνμθήξ ιε οθζηυ ιε ιεβάθδ ακαηθαζηζηυηδηα αολάκεηαζ δ δζείζδοζδ ηδξ απεοεείαξ θςηεζκήξ αηηζκμαμθίαξ ααεζά ζημ πχνμ, εκχ ιε ηδ πνδζζιμπμίδζδ εζςηενζηχκ ακαηθαζηήνςκ, πμο δζαπέμοκ ημ θςξ, ελαζθαθίγεηαζ ηαθφηενδ ηαηακμιή ημο θςηυξ ζημ πχνμ. Ο Louis Kahn, δ ανπζηεηημκζηή ημο μπμίμο ααζίγεηαζ ζημ θοζζηυ θςξ, πνδζζιμπμίδζε ηέημζμοξ ακαηθαζηήνεξ ζημ Kimbell Art Museum ζημ Texas βζα κα απμθφβεζ ηδ εάιαςζδ ηαζ κα ακαδείλεζ ηα ένβα ηέπκδξ.

177 πήια Γζάθμνεξ δζαηάλεζξ πενζίδςκ ιε ακαηθαζηζηή ηδκ άκς πανεζά ημοξ πμο ζοιαάθθμοκ ζημ κα μδδβδεεί ημ θοζζηυ θχξ ζηδκ μνμθή ημο πχνμο

178 Κακάθζα θςηζζιμφ ή θςηεζκμί αβςβμί ή θςημζςθήκεξ Δίκαζ απθή ζπεηζηά ηαηαζηεοή, δ μπμία εζζάβεζ θςξ απυ ηδκ μνμθή ζε ζημηεζκά ζδιεία ηςκ ηηζνίςκ αηυια ηαζ ζε παιδθυηενμοξ μνυθμοξ (light ducts ή sun ducts ή light wells ή light pipes). Πνυηεζηαζ βζα ζςθήκα επζζηνςιέκμ ζημ εζςηενζηυ ημο ιε οθζηυ ιεβάθδξ ακαηθαζηζηυηδηαξ - υπςξ ηαενέθηεξ, εθάζιαηα απυ αθμοιίκζμ ή ααιιέκμ ιε πμθφ ζηζθπκά πνχιαηα, πμο θένεζ δζαθακή ηαθφιιαηα ζηα δφμ άηνα ημο. οκήεςξ μζ δζαζηάζεζξ ημο είκαζ ιζηνέξ: απυ ι, έςξ ι (πήια ). Ο θςημζςθήκαξ ιπμνεί κα είκαζ εκζαίμξ ηαηαηυνοθμξ ή κα απμηεθείηαζ απυ ηιήιαηα οπυ ηθίζδ (Δζηυκα ). Ζ απυδμζή ημο ελανηάηαζ απυ ηδκ έκηαζδ θςηζζιμφ ζημ επίπεδμ ημο θςημζςθήκα ελςηενζηά, ημ φρμξ ημο ήθζμο, ηδκ ακαηθαζηζηυηδηα ημο οθζημφ ζημ εζςηενζηυ ημο ζςθήκα, ηδκ φπανλδ ή υπζ βςκζχκ ζημ θςημζςθήκα ηαζ απυ ημ θυβμ ημο ιήημοξ ημο πνμξ ηδ δζάιεηνυ ημο. Γζα αολδιέκδ απυδμζδ ημ ιήημξ ημο δε εα πνέπεζ κα οπενααίκεζ ηα 10ι. (Lechner, 1991), δεδμιέκμο υηζ υζμ αολάκεζ ημ ιήημξ, ιεζχκεηαζ ζδιακηζηά δ έκηαζδ ημο θςηζζιμφ. Οζ αβςβμί, ιε ηαηάθθδθμ ζπεδζαζιυ, ιπμνμφκ επίζδξ κα ζοκεζζθένμοκ ζημκ θοζζηυ αενζζιυ ηςκ πχνςκ. πήια δζαβναιιαηζηή απεζηυκζζδ θεζημονβίαξ θςημζςθήκα

179 Δζηυκα : Φςημζςθήκαξ ημπμεεηδιέκμξ οπυ ηθίζδ ζε ζηέβδ

180

181 Κεθάθαζμ 5 μ Πενζαάθθςκ πχνμξ-ιζηνμηθίια Ζ πνδζζιμπμίδζδ ηςκ ηαηάθθδθςκ οθζηχκ, ζδζαίηενα ηςκ ροπνχκ οθζηχκ ηαζ δ πνήζδ ηδξ αθάζηδζδξ -δέκηνςκ, εάικςκ, θοηχκ- ζηδ δζαιυνθςζδ ηςκ οπαίενζςκ πχνςκ ηαεχξ ηαζ ζηζξ επζθάκεζεξ ηςκ ηηζνίςκ (δχιαηα ηαζ ελςηενζηέξ ημζπμπμζίεξ) ζοιαάθθεζ αθεκυξ ζηδ αεθηίςζδ ηςκ ζοκεδηχκ εενιζηήξ ηαζ μπηζηήξ άκεζδξ ημο άιεζμο πενζαάθθμκημξ ηαζ αθεηένμο ζηδ δδιζμονβία εοκμσημφ ιζηνμηθίιαημξ, πμο ζοκεζζθένεζ ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ βζα ηδ εένιακζδ ηαζ ηδκ ρφλδ ηςκ ηηζνίςκ ηαζ ζηδ αεθηίςζδ ηςκ ζοκεδηχκ δζααίςζδξ ηςκ ηαημίηςκ. Ζ ζοιαμθή αοηή ελεζδζηεφεηαζ ζηα ηαηςηένς: ηδκ πνμζηαζία ηςκ ηηζνίςκ απυ ημοξ ροπνμφξ ακέιμοξ ημ πεζιχκα ηαζ ηαηά ζοκέπεζα ζημκ πενζμνζζιυ ηςκ απςθεζχκ εενιυηδηαξ. ημκ απνυζημπημ δθζαζιυ ημο οπαίενζμο πχνμο ηαζ ηςκ ηηζνίςκ ημ πεζιχκα βζα ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ βζα εένιακζδ. ηδ ιείςζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο οπαίενζμο πχνμο ημ ηαθμηαίνζ, ηαζ ηαη επέηηαζδ ζηδ ιείςζδ ηδξ εκενβεζαηήξ ηαηακάθςζδξ βζα ημ δνμζζζιυ ηςκ ηηζνίςκ, υπςξ ακαπηφπεδηε ηαζ ζημ πνμδβμφιεκμ ηεθάθαζμ. ημ ζηζαζιυ ηςκ ηηζνίςκ ημ ηαθμηαίνζ. 5.1 Φφηεοζδ Ο άκειμξ ηαζ δ δθζαηή αηηζκμαμθία είκαζ μζ δφμ ζδιακηζηυηενμζ θοζζημί πανάβμκηεξ πμο ακηζιεηςπίγμκηαζ ιε ηδ δζαιυνθςζδ ημο πενζαάθθμκηα πχνμο, ηα θοηά ηαζ ημκ αζηζηυ ελμπθζζιυ. Ζ ηαηάθθδθδ βεςιεηνζηή ημπμεέηδζδ ηδξ αθάζηδζδξ ηαζ ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ ζημοξ ακμζπημφξ πχνμοξ δδιζμονβεί ζοκεήηεξ ζηίαζδξ ηδ εενζκή πενίμδμ ηαζ δθζαζιμφ ηδ πεζιενζκή πενίμδμ, ιε πανάθθδθδ δζμπέηεοζδ ή πεζναβχβδζδ ηςκ ακέιςκ. Δζδζηυηενα, μ ζπεδζαζιυξ ηδξ θφηεοζδξ ιε δέκηνα ή εάικμοξ ή παιδθή αθάζηδζδ ζημοξ οπαίενζμοξ πχνμοξ θεζημονβεί απμηεθεζιαηζηά ζε ζπέζδ ιε ηα ηηίνζα ζηζξ αηυθμοεεξ πενζπηχζεζξ: ςξ ακειμθνάηηδξ βζα ημ πεζιχκα, πνμζηαηεφμκηαξ ηα ηηίνζα, ςξ ζημζπείμ εθέβπμο ηδξ ακειμννμήξ, ηαηεοεφκμκηαξ ημ δνμζενυ άκειμ ημ ηαθμηαίνζ, ςξ ζημζπείμ ζηζαζιμφ απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ηςκ ακμζηηχκ πχνςκ ηαζ ηςκ ηηζνίςκ, ςξ πδβή δνμζζζιμφ ημ ηαθμηαίνζ, πανέπμκηαξ δνμζζά ιέζς ηδξ ελαηιζζμδζαπκμήξ, ςξ νοειζζηήξ ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ, ιε ημκ έθεβπμ ηδξ εενιμηναζίαξ, ηδξ οβναζίαξ ηαζ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, ςξ θίθηνμ ημο θοζζημφ θςηυξ υθμ ημ πνυκμ, ςξ θίθηνμ ηδξ ζηυκδξ ηαζ ηςκ ιζηνμζςιαηζδίςκ.

182 Δπίζδξ: πνμζηαηεφεζ απυ ηδ δζάανςζδ, ιεζχκεζ ημ ευνοαμ απυ ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ, αεθηζχκεζ ηδκ πμζυηδηα ημο αένα ηαζ ιεζχκεζ ηδ ιυθοκζδ ηδξ αηιυζθαζναξ, ιεζχκεζ ηδκ μπηζηή υπθδζδ ηαζ δδιζμονβεί ζδζςηζηυηδηα. Ηδζαίηενδ πνμζμπή απαζηείηαζ ζηδκ επζθμβή ηδξ ηαηάθθδθδξ θφηεοζδξ. Γδθαδή βζα ηδκ πνμζηαζία ηςκ οπαίενζςκ πχνςκ ηαζ ηςκ ηηζνίςκ απυ ημοξ ροπνμφξ ακέιμοξ ημ πεζιχκα επζθέβμκηαζ δέκηνα ή θοηά αεζεαθή. Ακηίεεηα, βζα ηδ δζεοηυθοκζδ ημο δθζαζιμφ ηςκ οπαίενζςκ πχνςκ ημ πεζιχκα επζθέβμκηαζ δέκηνα ηαζ θοηά θοθθμαυθα. Σμ είδμξ ημο θοημφ (εάικμζ, δέκδνα, ακαννζπυιεκα, ηθπ), ημ ιέβεεμξ ηαζ ημ ζπήια ημο θοημφ, υηακ αοηυ είκαζ πθήνςξ ακαπηοβιέκμ, δ ακαθμβία ιεηαλφ ημνιμφ ηαζ ηυιδξ, δ ποηκυηδηα ημο θοθθχιαημξ, δ ηαπφηδηα ηδξ ακάπηολδξ, δ δοκαηυηδηα δζαηήνδζδξ ή υπζ ημο θοθθχιαημξ υθεξ ηζξ επμπέξ (αεζεαθή, θοθθμαυθα), μ πνυκμξ έκανλδξ ακάπηολδξ ημο θοθθχιαημξ, είκαζ ιενζημί απυ ημοξ πανάβμκηεξ πμο πνέπεζ κα θαιαάκμκηαζ οπυρδ ζε ζπέζδ ηαζ ιε ημκ ηφνζμ ζημπυ ηδξ θφηεοζδξ, βζα ηδκ επζθμβή ηςκ πθέμκ ηαηάθθδθςκ θοηζηχκ εζδχκ. Ζ πμζυηδηα ημο εδάθμοξ ηαζ μζ ζδζαίηενεξ απαζηήζεζξ βζα ηδκ ακάπηολδ ηαζ δζαηήνδζδ ηδξ θφηεοζδξ (ακάβηεξ ζε κενυ, εοημθία ζοκηήνδζδξ ημη) πνέπεζ επίζδξ κα αλζμθμβμφκηαζ. Πάκηςξ ηα ημπζηά θοηζηά είδδ πμο εοδμηζιμφκ ζηδκ πενζμπή εα πνέπεζ κα είκαζ δ αάζδ βζα ηδκ μπμζαδήπμηε επζθμβή Έθεβπμξ ηδξ ακειμννμήξ Ο ζπεδζαζιυξ βζα ημκ έθεβπμ ημο ακέιμο ζε υθδ ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ είκαζ πμθφπθμημξ, εθυζμκ εθανιυγμκηαζ δζαθμνεηζηέξ ζηναηδβζηέξ βζα ηδ πεζναβχβδζδ ηςκ ροπνχκ ακέιςκ ή βζα ηδ δζεοηυθοκζδ ηδξ εενζκήξ αφναξ. Καηάθθδθδ δζάηαλδ ηδξ αθάζηδζδξ: ηνμπμπμζεί ηδκ πμνεία ημο ακέιμο, αθθάγεζ ηδ νμή ημο ακέιμο, νοειίγεζ ηδκ ηαπφηδηα ηαζ ηδκ έκηαζδ ημο ακέιμο. Σα θοηά ζοκεζζθένμοκ ζηδ ιείςζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ ηςκ ηηζνίςκ, βζαηί ιπμνμφκ κα εηηνέρμοκ ημκ ροπνυ άκειμ ή κα ιεζχζμοκ ηδκ ηαπφηδηά ημο. οκήεςξ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ αενζζιμφ πμο πνμηαθμφκηαζ απυ ηδ δζαθοβή απυ ημοξ ανιμφξ είκαζ οπεφεοκεξ βζα ημ 1/3 απυ ηζξ ζοκμθζηέξ εενιζηέξ απχθεζεξ ηςκ ηηζνίςκ. ε διένεξ ιε έκημκμ άκειμ ηαζ βζα ηηίνζα πμο ανίζημκηαζ ζηδκ φπαζενμ, μζ απχθεζεξ αενζζιμφ ιπμνεί κα θηάζμοκ ηαζ ημ 50% ηςκ ζοκμθζηχκ εενιζηχκ απςθεζχκ (Lechner,1991). Μζηνή ιείςζδ ζηδκ ηαπφηδηα ημο ακέιμο πμο πνμζπίπηεζ ζημ ηηίνζμ, ζοιαάθθεζ ζε ιεβάθδ ιείςζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ αενζζιμφ, επεζδή μζ απχθεζεξ αενζζιμφ είκαζ εοεέςξ ακάθμβεξ ιε ημ ηεηνάβςκμ ηδξ ηαπφηδηαξ ημο ακέιμο. Δπίζδξ, μ νυθμξ ηςκ θοηχκ ζηδ ιείςζδ ηδξ οπενεένιακζδξ ημ ηαθμηαίνζ είκαζ ζδιακηζηυξ. Βμδεμφκ ζηδκ αθθαβή ηδξ ηαηεφεοκζδξ ημο ακέιμο ηαζ πμθθέξ θμνέξ ζηδκ αφλδζδ ηδξ ηαπφηδηάξ ημο, ζοιαάθθμκηαξ ζημ θοζζηυ δνμζζζιυ ηαζ ζηδ εενιζηή άκεζδ ημο εζςηενζημφ πχνμο. οζηάδεξ δέκηνςκ, δδιζμονβχκηαξ έκα πςκί, ηαηεοεφκμοκ ημκ άκειμ ζημ ηηήνζμ, ή εάκ ημπμεεηδεμφκ ηάεεηα ζηδκ υρδ αμδεμφκ χζηε κα ιδ δζαζημνπζζηεί μ αέναξ, αθθά έκα ηιήια ημο κα θηάζεζ ςξ ημ ηηίνζμ (πήιαηα ηαζ ).

183 οκεπχξ είκαζ απαναίηδηδ δ βκχζδ ηδξ ηαηεφεοκζδξ ηαζ ηδξ έκηαζδξ ηςκ ημπζηχκ ακέιςκ ζηδ δζάνηεζα ημο έημοξ. Αοηέξ μζ θφζεζξ δεκ επδνεάγμοκ ημκ δθζαζιυ ηδξ κυηζαξ υρδξ ημ πεζιχκα. Γέκδνα ιε ορδθυ ημνιυ ηαζ ηυιδ πμο πνμηείκμκηαζ βζα ημ ζηζαζιυ ηδξ κυηζαξ υρδξ, δεκ ειπμδίγμοκ ακηίζημζπα ημκ ηαθμηαζνζκυ αενζζιυ. πήια Γζμπέηεοζδ εενζκχκ ακέιςκ ζημ ηηίνζμ ιε ηδ αμήεεζα ζπδιαηζζιμφ θοθθμαυθςκ δέκηνςκ πήια (α) εθαπζζημπμίδζδ ηδξ επίδναζδξ ημο πεζιενζκμφ ακέιμο (α) αεθηζζημπμίδζδ ηδξ επζννμήξ ημο ηαθμηαζνζκμφ αενζζιμφ-δνμζζζιμφ Ζ απμηεθεζιαηζηυηδηα ηδξ θφηεοζδξ ελανηάηαζ απυ ημ ζπήια, ηδκ ποηκυηδηα, ηδ δμιή, ημ φρμξ ηαζ άθθα παναηηδνζζηζηά ηςκ θοηχκ, ηαεχξ ηαζ απυ ηδκ απυζηαζδ ηδξ θφηεοζδξ απυ ημ ηηίνζμ ή απυ ημκ πνμξ πνήζδ οπαίενζμ πχνμ (πήια ). Ωξ αέθηζζηδ ποηκυηδηα, εεςνείηαζ δ ακαθμβία ηςκ θφθθςκ, ηθαδζχκ, ημνιμφ ηθπ κα είκαζ 50-60% ζημ ζφκμθμ ηδξ ζοζηάδαξ ηςκ θοηχκ. Δπίζδξ μ ζοκδοαζιυξ θοηχκ ή θοηχκ ηαζ ζηαεενχκ ζημζπείςκ δζαιυνθςζδξ ηςκ οπαίενζςκ πχνςκ επδνεάγεζ ηδ ιμνθή ηδξ ακειμννμήξ. Έκαξ ειπεζνζηυξ ηακυκαξ ακαθένεζ υηζ «ηα δέκηνα πνέπεζ κα θοηεφμκηαζ ζε απυζηαζδ απυ ηα ηηίνζα ίζδ ιε ημ φρμξ ημοξ» (Brown et al, 1995).

184 πήια Γδιζμονβία οπήκειςκ πενζμπχκ: (α) επζιήηδξ δαζζηή ζοζηάδα δέκδνςκ δδιζμονβεί ιζηνή πνμζηαηεουιεκδ πενζμπή (α) ιζα ιζηνή ζοζηάδα δέκδνςκ πνμζηαηεφεζ ιζα ιεβαθφηενδ πενζμπή (β, δ) ιζα ζοζηάδα ιε ηεηθζιέκδ ηχιδ είκαζ θζβυηενμ απμηεθεζιαηζηή απυ ηδ ζοζηάδα δέκδνςκ ιε επίπεδδ ηχιδ φιθςκα ιε ηα απμηεθέζιαηα ενεοκχκ (Brown et al, 1995, Lechner, 1991, Boutet, 1987, Givoni, 1994): Ζ ποηκή αθάζηδζδ, υηακ ανίζηεηαζ ημκηά ζημ ηηίνζμ, είκαζ απμηεθεζιαηζηή βζα ηδ δδιζμονβία ακειμθνάηηδ ζε ιζηνά μζηυπεδα, εκχ δ εκδζάιεζδξ ποηκυηδηαξ θφηεοζδ εκδείηκοηαζ βζα ιεβαθφηενεξ απμζηάζεζξ απυ ημ ηηίνζμ, υζμ 4 θμνέξ ημ φρμξ ηδξ θφηεοζδξ, ή ηαζ ιεβαθφηενδ. Οζ εάικμζ ειπμδίγμοκ ημκ αένα ημκηά ζημ έδαθμξ, εκχ ιειμκςιέκα δέκηνα ιε ρδθή ηχιδ αεθηζχκμοκ ημκ αενζζιυ ημκηά ζημ έδαθμξ, ηάης απυ ημ θφθθςια. Οζ θνάηηεξ απυ ποηκά δέκηνα ακαηυπημοκ ημκ άκειμ ηαζ ιεζχκμοκ ηδκ ηαπφηδηα. Όζμ ορδθυηενδ είκαζ δ ζοζηάδα ηδξ αθάζηδζδξ, ηυζμ ιεβαθφηενδ οπήκειδ πενζμπή δδιζμονβείηαζ. Δπίζδξ ιζα ζοζηάδα δέκδνςκ ιε ηεηθζιέκδ ηχιδ είκαζ θζβυηενμ απμηεθεζιαηζηή απυ ηδ ζοζηάδα δέκδνςκ ιε επίπεδδ ηχιδ (πήια β, δ). Μζα επζιήηδξ δαζζηή ζοζηάδα δέκδνςκ δδιζμονβεί ιζηνή πνμζηαηεουιεκδ πενζμπή, εκχ ιζα ιζηνή ζοζηάδα δέκδνςκ πνμζηαηεφεζ ιζα ιεβαθφηενδ πενζμπή (πήια , α, α). Γζα ηδ αέθηζζηδ δδιζμονβία οπήκειδξ πενζμπήξ εα πνέπεζ ημ ιήημξ ημο ακειμθνάηηδ κα είκαζ ημοθάπζζημκ 10 θμνέξ ημ φρμξ ημο. Ζ ποηκυηδηα ηδξ θφηεοζδξ πνμζδζμνίγεζ ημ ιέβεεμξ ηδξ οπήκειδξ πενζμπήξ ηαζ ηδ ιείςζδ ηδξ ηαπφηδηαξ ημο ακέιμο. Μζα ακμιμζμβεκήξ ζοζηάδα δέκηνςκ (απμηεθμφιεκδ απυ δζάθμνα είδδ) είκαζ πθέμκ απμηεθεζιαηζηή βζα ηδ ιείςζδ ηδξ ηαπφηδηαξ ημο ακέιμο, απυ ιζα μιμζυιμνθδ ζοζηάδα δέκηνςκ. Οζ ζοιπαβείξ θνάηηεξ πνμηαθμφκ ζηνμαζθζζιμφξ, εκχ μζ δζάηνδημζ αολάκμοκ ηδ γχκδ δνειίαξ. Οζ πμνχδεζξ θνάηηεξ (δέκηνα ηαζ εάικμζ) δδιζμονβμφκ ιζα εονφηενδ γχκδ δνειίαξ ηαζ πενζμνίγμοκ ημοξ ζηνμαζθζζιμφξ ζημ εθάπζζημ, επεζδή επζηνέπμοκ ηδ δζέθεοζδ εκυξ ιένμοξ ημο αένα (πήια ).

185 Οζ θνάηηεξ ιε λοθχδεζξ εάικμοξ θεζημονβμφκ ιε δζπθυ ηνυπμ. Ο αέναξ πμο πενκά πάκς απυ ημ θφθθςια επζηαπφκεηαζ, εκχ δ πμζυηδηα ημο αένα πμο πενκά ιέζα απυ ημ θφθθςια, θζθηνάνεηαζ ηαζ επζαναδφκεηαζ. ημ επίπεδμ ημο ημνιμφ, μ αέναξ απθχξ δζαπενκά ημ θνάηηδ ηδξ θφηεοζδξ. Σδκ ίδζα ζοιπενζθμνά ιε ημοξ λοθχδεζξ εάικμοξ ειθακίγμοκ ηαζ ηα δέκηνα, ιυκμκ πμο ημ φρμξ ημοξ δζαθένεζ. Ζ παιδθή θφηεοζδ ειθακίγεζ ηδ ιζηνυηενδ ακηίζηαζδ ζημκ άκειμ ηαζ ζοιαάθθεζ ζημκ ηαθυ αενζζιυ. Οζ ηαθφηενμζ ακειμθνάηηεξ απυ ηδκ άπμρδ ημο πενζμνζζιμφ ηδξ ηαπφηδηαξ ημο ακέιμο είκαζ ζημζπεία ηςκ μπμίςκ ημ πμνχδεξ ηιήια ηοιαίκεηαζ απυ 25-60%. πήια Οζ ζοιπαβείξ θνάηηεξ δδιζμονβμφκ ζηνμαζθζζιμφξ, εκχ ζοκδοαζιυξ δέκηνςκ ηαζ εάικςκ αολάκεζ ηδκ δνειία πήια Σα δέκηνα (α) εηηνέπμοκ ημκ αένα ηαζ (α) ημκ δζεοεφκμοκ πνμξ ημ ηηίνζμ

186 5.1.2 Πνμζηαζία απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία Ο ζηζαζιυξ ηυζμ ημο οπαίενζμο πχνμο υζμ ηαζ ηςκ ηηζνίςκ ιε ηδ θφηεοζδ είκαζ πμθφ απμηεθεζιαηζηυξ. Αηυιδ ηαζ δέκηνα πςνίξ θφθθςια, ειπμδίγμοκ ηαηά 40-80% ηδ δζείζδοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Ζ επζθμβή ηδξ θφηεοζδξ, ιε ορδθυ ή παιδθυ πνάζζκμ, ηαεμνίγεηαζ απυ ηδκ επζεοιδηή δθζμπνμζηαζία ηςκ ηηζνίςκ ηαζ ηςκ οπαίενζςκ πχνςκ. Σμ είδμξ ημο θοημφ, ηαζ ζδζαίηενα ημ ζπήια ηδξ ηυιδξ (π.π. ζηνμββοθυ, ποναιζδμεζδέξ ημη) νοειίγμοκ ημ πμζμζηυ ημο ζηζαζιμφ. Όηακ επζγδηείηαζ δθζαζιυξ ημ πεζιχκα ηαζ ζηζαζιυξ ημ ηαθμηαίνζ, ηα θοθθμαυθα θοηά είκαζ ηα πθέμκ ηαηάθθδθα. Γζα πανάδεζβια, έκα ιεβάθμ θοθθμαυθμ δέκηνμ πμο ζηζάγεζ ημ κυηζμ ημίπμ ηδ εενζκή πενίμδμ ζοκεζζθένεζ ζημ δνμζζζιυ ημο ηηδνίμο ημ ηαθμηαίνζ, πςνίξ κα επδνεάγεζ ζδιακηζηά ημκ δθζαζιυ ημο ημ πεζιχκα (πήια ). Δπίζδξ ηα ρδθά δέκηνα ιε ρδθή ποηκή ηυιδ (αεζεαθή ή θοθθμαυθα), θοηειέκα ημκηά ζηδ κυηζα υρδ πνμζηαηεφμοκ ημ ηηήνζμ απυ ημ εενζκυ ήθζμ, εκχ δεκ ειπμδίγμοκ ημ παιδθυ πεζιενζκυ ήθζμ. οβπνυκςξ δεκ ειπμδίγμοκ ημκ ηαθμηαζνζκυ αενζζιυ. Ακ ηα δέκηνα είκαζ παιδθά (ιε ηχιδ ζημ φρμξ ηςκ κυηζςκ ακμζβιάηςκ) εα πνέπεζ μπςζδήπμηε κα είκαζ θοθθμαυθα. ηδκ ακαημθζηή ηαζ δοηζηή υρδ πνμηείκμκηαζ θοθθμαυθα ή αεζεαθή δέκηνα ιζηνμφ φρμοξ ηαζ ιζηνήξ ποηκυηδηαξ, θοηειέκα ημκηά ζημ ηηήνζμ. Φζθηνάνμοκ ημκ ήθζμ ημ πεζιχκα ηαζ ζοβπνυκςξ πνμζθένμοκ μθμηθδνςιέκδ δθζμπνμζηαζία ημ ηαθμηαίνζ.δπίζδξ δ απυζηαζδ ηδξ θφηεοζδξ απυ ημ ηηίνζμ είκαζ ηαεμνζζηζηήξ ζδιαζίαξ (πήια ). Γζα ηδ αέθηζζηδ ημπμεέηδζδ ηςκ δέκηνςκ πνέπεζ κα πνμδβείηαζ ιεθέηδ δθζαζιμφ-ζηζαζιμφ. ημκ πίκαηα δίκμκηαζ ζημζπεία πμο αθμνμφκ ζημ ζηζαζιυ πμο πανέπμοκ μνζζιέκα δέκηνα ημο εθθδκζημφ πχνμο. Ο ζηζαζιυξ ηςκ ζοιπαβχκ ηιδιάηςκ ημο ηεθφθμοξ ηςκ ηηδνίςκ επζηοβπάκεηαζ επίζδξ ιε ηδκ εθανιμβή θοηειέκςκ δςιάηςκ ηαζ ηδ πνδζζιμπμίδζδ ακαννζπχιεκςκ θοηχκ ή ιε οδνμπμκζημφξ θοηειέκμοξ ημίπμοξ (ηαηαηυνοθμζ ηήπμζ). Δπζπθέμκ, μνζγυκηζεξ πνμελμπέξ βζα ηδ ζηίαζδ κμηίςκ ακμζβιάηςκ ιπμνεί κα ηαθοθεμφκ ιε θοηά, απμηνέπμκηαξ έηζζ ηδκ απμεήηεοζδ εενιυηδηαξ ζηα δμιζηά οθζηά ηδξ πνμελμπήξ (πήια ). Πίκαηαξ Πμζμζηυ ζηζαζιμφ δέκηνςκ ημο εθθδκζηχκ πχνμο ακάθμβα ιε ημ ζπήια, ηαζ ηα παναηηδνζζηζηά ηδξ ηυιδξ Λαηηληθή νλνκαζία δέληξνπ Acer platanoides Quercus palustris Robinia pseudoacacia Tilia cordata ρήκα Ύςνο πεξίνδνο σξίκαλζεο (m) ηάκεηξνο θώκεο (m) Υεηκεξη- Θεξηλόο Φζηλνπσ- Δαξηλή λόο ζθηα- ξηλή αλάπηπμε ζθηαζκόο ζκόο θπιινξξνή θπιιώκαηνο (%) (%) ηνμββοθυ Μέηνζα Μέζδ Πνυςνδ Αλάπηπμε Ποναιζδμεζδέξ Μέηνζα Όρζιδ Όρζιδ Δπίιδηεξ 21 9 Μέηνζα/ βνήβμνδ ηνμββο- θειέκδ ποναιίδα Μέηνζα/ ανβή Πνυςνδ Όρζιδ Πνυςνδ Όρζιδ

187 πήια ηίαζδ κυηζαξ υρδξ ηηζνίμο απυ θοθθμαυθμ δέκηνμ ηδ εενζκή πενίμδμ, πςνίξ κα πανειπμδίγεηαζ ζδιακηζηά μ δθζαζιυξ ημο ηδ πεζιενζκή πενίμδμ

188 πήια Πνμηεζκυιεκα φρδ θφηεοζδξ, ακαθυβςξ ιε ηδκ απυζηαζδ, βζα κυηζμ πνμζακαημθζζιυ πήια Ονζγυκηζμ ζηίαζηνμ ιε πένβημθα ιε θοηά Δλαηιζζμδζαπκμή Ζ ζπεηζηή οβναζία ημο αένα ηάης απυ ημ θφθθςια ηςκ δέκηνςκ ή ζε επαθή ιε αοηά αολάκεηαζ θυβς ηδξ ελαηιζζμδζαπκμήξ, εκχ ζοβπνυκςξ ιεζχκεηαζ δ εενιμηναζία ημο αένα. ε γεζηά ηαζ λδνά ηθίιαηα δ αφλδζδ ηδξ οβναζίαξ αεθηζχκεζ πεναζηένς ηδκ αίζεδζδ ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ ημ ηαθμηαίνζ. Γεκζηά ηα θοηά ιε ημ παπφ θφθθςια απμννμθμφκ ιεβάθεξ πμζυηδηεξ εενιυηδηαξ ηαζ μ αέναξ βίκεηαζ πζμ δνμζενυξ. Πανάθθδθα δ επζηάθορδ ιε θοηά, ακηί ηδξ επίζηνςζδξ ιε ζηθδνά οθζηά, ιεζχκεζ ζδιακηζηά ηδκ άιεζδ απμννμή ηςκ

189 μιανίςκ, ιε απμηέθεζια ηδ αεθηίςζδ ημο ιζηνμηθίιαημξ θυβς αναδείαξ ελάηιζζδξ ημο κενμφ ηαζ ζοβπνυκςξ ζοκεζζθένεζ ζημκ ειπθμοηζζιυ ημο οπυβεζμο οδνμθυνμο μνίγμκηα ηαζ ζηδκ απμθυνηζζδ ημο δζηηφμο μιανίςκ. Δκδείηκοηαζ επζθμβή ημπζηχκ θοηχκ, πνμζανιμζιέκςκ ζημ ιζηνμηθίια ηδξ πενζμπήξ, βζα απμθοβή αθυβζζηςκ πμζμηήηςκ κενμφ βζα άνδεοζδ Οπηζηή άκεζδ Γεοηενμβεκήξ νυθμξ ηδξ θφηεοζδξ, αθθά ελίζμο ζδιακηζηυξ, είκαζ δ ζοιαμθή ηδξ ζημκ έθεβπμ ηδξ ακηακάηθαζδξ ηδξ θςηεζκήξ αηηζκμαμθίαξ πμο πνμζπίπηεζ ζημ έδαθμξ ηαεχξ ηαζ ζε ηαηαηυνοθεξ επζθάκεζεξ. Ζ δθζαηή αηηζκμαμθία δζαπέεηαζ ηαζ ιεζχκεηαζ ζε έκηαζδ, εκχ δ εάιαςζδ απυ ηδκ μπηζηή επαθή ιε ημκ έκημκα θςηεζκυ μονάκζμ ευθμ εθαηηχκεηαζ ιε ηδ πνήζδ δέκηνςκ. Ο έθεβπμξ ηδξ θςηεζκήξ αηηζκμαμθίαξ απυ ηα θοηά πμο ανίζημκηαζ ημκηά ζηα ηηήνζα ή ζημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ή δζαιμνθχκμοκ δθζμπνμζηαηεοηζηέξ δζαηάλεζξ, επζηνέπεζ ζημ ιεθεηδηή κα αολήζεζ ημ ιέβεεμξ ηςκ ακμζβιάηςκ ηςκ ηηζνίςκ, πςνίξ κα πνμηαθμφκηαζ πνμαθήιαηα ζηδκ μπηζηή άκεζδ Ζπμπνμζηαζία Ζ ζηακυηδηα ηςκ θοηχκ κα νοειίγμοκ ημκ ήπμ (ιε απμννυθδζδ, ακάηθαζδ ηαζ δζάποζδ) ηαεμνίγεηαζ απυ ηδκ έκηαζδ, ηδ ζοπκυηδηα ηαζ ηδκ ηαηεφεοκζδ ημο ήπμο, υπςξ επίζδξ ηζ απυ ηδ εέζδ, ημ φρμξ, ημ πθάημξ ηαζ ηδκ ποηκυηδηα ηςκ θοηχκ. Ζ αθάζηδζδ απμηυπηεζ εοημθυηενα ήπμοξ ορδθήξ ζοπκυηδηαξ. Φοηζηέξ ιάγεξ ιε πμζηζθία θοηζηχκ εζδχκ είκαζ απμηεθεζιαηζηυηενεξ ςξ ζημζπεία δπμπνμζηαζίαξ, θυβς ηδξ δζαθμνεηζηήξ ζηακυηδηαξ ηςκ δζαθυνςκ εζδχκ ζηδ ιείςζδ παιδθχκ, ιέζςκ ηαζ ορδθχκ ζοπκμηήηςκ. Γεκζηά εκδείηκοκηαζ δέκηνα πμο ημ θφθθςιά ημοξ ανπίγεζ παιδθά απυ ηδ αάζδ ημο ημνιμφ ηαζ είκαζ ζπεηζηά ποηκυ. Οζ θνάηηεξ πνέπεζ κα έπμοκ πθάημξ ημοθάπζζημκ 7 ιέηνα ηαζ ανηεηυ φρμξ χζηε κα πενζμνίγεηαζ δ δζάδμζδ ημο ήπμο πάκς απυ ηζξ ημνοθέξ ημοξ. Πμθθέξ θμνέξ θοηζημί θνάηηεξ, μζ μπμίμζ δεκ επζηνέπμοκ μπηζηή επαθή ιε ηδκ πδβή ημο εμνφαμο, εθαηηχκμοκ ροπμθμβζηά ηζξ επζπηχζεζξ ημο εμνφαμο, πανυθμ πμο δε ιεζχκμοκ μοζζαζηζηά ηδκ έκηαζδ ημο ήπμο. Δηηυξ απυ ηα δέκηνα ηαζ ημοξ εάικμοξ, δ πανμοζία πθμμηάπδηα ιεζχκεζ επίζδξ ημ ευνοαμ, ζε ζφβηνζζδ ιε ηζξ επζζηνςιέκεξ ιε ζηθδνά μζημδμιζηά οθζηά επζθάκεζεξ Πμζυηδηα πενζαάθθμκημξ διακηζηή είκαζ δ ζοιαμθή ηςκ θοηχκ ζηδ αεθηίςζδ ηδξ πμζυηδηαξ ημο αένα ηαζ ηδκ οδαηζηή μζημκμιία. Ζ αθάζηδζδ ηαεανίγεζ ημκ αένα: α) Με ιδπακζηυ ηνυπμ: ζοβηνάηδζδ ζηυκδξ απυ ημ θφθθςια δέκηνςκ/ εάικςκ ή/ηαζ απυ ηδ πθυδ, έςξ 85% βζα θοηά ιε πθήνεξ θφθθςια. α) Με ααηηδνζαηυ ηνυπμ: επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ έηθοζδ ααηηδνζμηηυκςκ μοζζχκ απυ μνζζιέκα είδδ θοηχκ (ηονίςξ ηςκμθυνςκ).

190 β) Με πδιζηυ ηνυπμ: ζοκδέεηαζ ζδζαίηενα ιε ηδ θςημζοκεεηζηή δναζηδνζυηδηα ηςκ θοηχκ. Τπμθμβίγεηαζ υηζ έκα δχια 200ι² πενίπμο, θοηειέκμ ιε βναζίδζ, ιπμνεί κα ηαθφρεζ ηζξ εηήζζεξ ακάβηεξ μλοβυκμο βζα 100 πενίπμο ακενχπμοξ. Δπίζδξ, μζ θοηειέκεξ επζθάκεζεξ ζοιαάθθμοκ ζηδ ζοβηνάηδζδ, ελοβίακζδ ηαζ πνυθδρδ ηδξ δζάανςζδξ ηςκ εδαθχκ, ηαεχξ ηαζ ζηδ νφειζζδ ηδξ νμήξ ηςκ μιανίςκ, ιε απμηέθεζια ιζα ζεζνά πθεμκεηηδιάηςκ, υπςξ ηδ ζοβηέκηνςζδ ηαζ πνήζδ ηςκ μιανίςκ, ηδ ιείςζδ δζμπέηεοζδξ κενμφ ζηα δίηηοα απμπέηεοζδξ έςξ ηαζ 50% ηαζ ηδκ απμθοβή πθδιιονχκ 5.2 Τθζηά επίζηνςζδξ οπαίενζςκ πχνςκ Σμ είδμξ ηςκ οθζηχκ επίζηνςζδξ ηςκ επζθακεζχκ ημο οπαίενζμο πχνμο επδνεάγεζ ηαεμνζζηζηά ηυζμ ημ εενιζηυ υζμ ηαζ ημ μπηζηυ πενζαάθθμκ. Τθζηά ιε ακμζπηά πνχιαηα ή/ηαζ ακαηθαζηζηέξ επζθάκεζεξ απμηνέπμοκ ηδκ οπενεένιακζδ ηδ εενζκή πενίμδμ, αθθά πανάθθδθα ιπμνεί κα πνμηαθέζμοκ εάιαςζδ ηαζ ακάηθαζδ ηδξ εενιυηδηαξ πνμξ ημοξ πνήζηεξ ημο πχνμο ηαζ ηζξ επζθάκεζεξ ηςκ βφνς ηηδνίςκ. Ακηζεέηςξ, οθζηά ιε ζημονυπνςιεξ επζθάκεζεξ οπενεενιαίκμκηαζ, υηακ εηηίεεκηαζ ζηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία. Ζ επζηάθορδ ηςκ επζθακεζχκ ημο οπαίενζμο πχνμο ιε αθάζηδζδ πανειπμδίγεζ ηζξ ακαηθάζεζξ, εκχ ηαοηυπνμκα ζοκεζζθένεζ ζημ δνμζζζιυ ημο αένα ιέζς ηδξ ελαηιζζμδζαπκμήξ ημο θοθθχιαημξ. Ένεοκεξ ζπεηζηά ιε ηδκ ακαπηοζζυιεκδ επζθακεζαηή εενιμηναζία οπαζενίςκ πχνςκ ζε αζηζηέξ πενζμπέξ ζηδκ Αεήκα ηδ εενζκή πενίμδμ ακαθένμοκ δζαθμνά ζηδκ επζθακεζαηή εενιμηναζία ηςκ επζηαθφρεςκ ιε βναζίδζ ηαζ άζθαθημ έςξ ηαζ 35,7 μ C εκχ βζα βναζίδζ ηαζ πθάηεξ πεγμδνμιίμο έςξ ηαζ 27,6 μ C (Alexandri, 2001 ηαζ Υαηγδδδιδηνίμο et al, 2008) (πήια 5.2). Όηακ δ επζθάκεζα πμο ηαθφπηεηαζ ιε πνάζζκμ είκαζ ζδιακηζημφ ιεβέεμοξ, ηυηε παναηδνμφκηαζ δζαθμνέξ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο αένα, έςξ ηαζ 8 μ C ακάιεζα ζε θοηειέκεξ πενζμπέξ ηαζ πενζμπέξ ιε ζοιπαβή δμιζηά οθζηά (Givoni, 1994). Δπζθάκεζεξ κενμφ, υπςξ θεπηά ζηνχιαηα ηνεπμφιεκμο κενμφ, ηαηαννάηηεξ, θίικεξ ή ζζκηνζαάκζα, ζοκεζζθένμοκ επίζδξ ζηδκ ιείςζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ημο αένα ηαζ ηαηά ζοκέπεζα ζημ δνμζζζιυ ημο πχνμο. ημκ παναηάης πίκαηα(πίκαηαξ 5.2.) ηαηαβνάθμκηαζ δ ακαηθαζηζηυηδηα ηαζ δ εηπειρζιυηδηα ηςκ πζμ ζοκήεςκ μζημδμιζηχκ οθζηχκ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ςξ επζζηνχζεζξ οπαίενζςκ πχνςκ.

191 πήια 5.2. Μεηνήζεζξ επζθακεζαηχκ εενιμηναζζχκ ζε θοηειέκδ επζθάκεζα ιε βναζίδζ ηαζ ζε άζθαθημ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ ημ ηαθμηαίνζ, ζημ ηέκηνμ ηδξ Αεήκαξ Πίκαηαξ 5.2. Ηδζυηδηεξ οθζηχκ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζε δαπεδμζηνχζεζξ. Οζ ηζιέξ ιε (*) πνμένπμκηαζ απυ επζηυπζεξ ιεηνήζεζξ ζε οπαίενζμοξ πχνμοξ ζηδ Θεζζαθμκίηδ (Υαηγδδδιδηνίμο et al, 2008). Τθζηυ δαπέδμο Ακαηθαζηζηυηδηα ζηδκ οκηεθεζηήξ εηπμιπήξ δθζαηή αηηζκμαμθία οπένοενδξ αηηζκμαμθίαξ Άζθαθημξ 0,05-0,26 (*) 0,95 πζζηυπθαηεξ 0,08-0,10 0,90 Κοαυθζεμζ βνακίηδ βηνζ 0,27 (*) Μάνιανμ θεοηυ 0,53 (*) Πθάηεξ ηζζιέκημο βηνζ 0,34 (*) Γανιπζθμιςζασηυ βηνζ 0,38 (*) Γανιπζθμιςζασηυ 0,87-0,90 0,82-0,84 (αμηζαθςηυ) -ιε ηεπκμθμβία ροπνχκ οθζηχκ Πνμσυκηα ηζζιέκημο 0,10-0,35 0,90 (ηοαυθζεμζ)-ιε ηεπκμθμβία ροπνχκ οθζηχκ Πνμσυκηα λφθμο-ζακίδεξ 0,30-0,40 0,95 Κεναιζηά πθαηίδζα, ηυηηζκα 0,21(*) Γναζίδζ ηαζ αθάζηδζδ 0,15-0,30 0,67-0,69 Υχια άιιμξ (ζηεβκυ) 0,25-0,30 0,90 Νενυ 0,10-0,47 0,96 Δπίζδξ, ακηί βζα επίζηνςζδ ιε εκζαίεξ επζθάκεζεξ, ηαθυ είκαζ κα πνμηζιμφκηαζ πθάηεξ πμο επζηνέπμοκ ηδ δζείζδοζδ ημο κενμφ ηαζ ηδκ ακάπηολδ αθάζηδζδξ ζημοξ ανιμφξ ή ημοθάπζζημκ κα πνδζζιμπμζείηαζ οδαημπεναηή ζηνχζδ αδνακχκ. Δίκαζ πμθφ

192 εεηζηυ, ηυζμ απυ εενιζηήξ πθεονάξ, υζμ ηζ απυ πθεονάξ ειπθμοηζζιμφ ημο οπυβεζμο οδνμθυνμο μνίγμκηα ηαζ πανάθθδθδξ απμθυνηζζδξ ημο δζηηφμο μιανίςκ. Ζ πνήζδ ζοιποηκςιέκμο πχιαημξ, είηε ζηδ θοζζηή ημο ηαηάζηαζδ, είηε ιε ζηαεενμπμζδηέξ αδνακχκ (ηαηά πνμηίιδζδ θοζζηήξ πνμέθεοζδξ) ή ηεναιζηχκ δαπέδςκ ηφπμο «ημοναζάκζ», εηηυξ απυ αολδιέκδ ακαηθαζηζηυηδηα ζε ζπέζδ ιε ηζξ αζθαθηζηέξ επζηαθφρεζξ έπμοκ επίζδξ ηαζ αολδιέκδ οδαημπεναηυηδηα, ιεζχκμκηαξ ηδκ αζηζηή εενιμηναζία υπμο εθανιυγμκηαζ (πεγυδνμιμζ, πμδδθαηυδνμιμζ, αεθδηζηέξ εβηαηαζηάζεζξ, ηδπεοηζηέξ επζθάκεζεξ ημη). ε ιμκμπάηζα, εέζεζξ ζηάειεοζδξ η.μ.η. ηαθυ είκαζ κα ημπμεεημφκηαζ δζάηνδηα οθζηά (δζάηνδηεξ ηζζιεκηυπθαηεξ, ηοαυθζεμζ ιε μπέξ ημη). Με αοηυ ημκ ηνυπμ δίκεηαζ δ δοκαηυηδηα ακάπηολδξ ηδξ ημπζηήξ παιδθήξ πθςνίδαξ ζημ πχια ιεηαλφ ηςκ μπχκ ηαεχξ ηαζ δ απμννυθδζδ ημο κενμφ Φοπνά οθζηά Ζ πνήζδ ροπνχκ οθζηχκ ζημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ηαζ ζηζξ ελςηενζηέξ επζθάκεζεξ ηςκ ηηδνίςκ είκαζ επίζδξ πμθφ ζδιακηζηή βζα ηδ ιείςζδ ηςκ αολδιέκςκ εενιμηναζζχκ πμο παναηδνμφκηαζ ζημ δμιδιέκμ πενζαάθθμκ. Με ημκ υνμ «ροπνά οθζηά» κμμφκηαζ οθζηά πμο δεκ απμννμθμφκ ιεβάθεξ πμζυηδηεξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ δεκ απμεδηεφμοκ ζηδ ιάγα ημοξ ιεβάθα πμζά εενιυηδηαξ. Πνυηεζηαζ δδθαδή βζα οθζηά ιε ορδθυ ζοκηεθεζηή εηπμιπήξ οπένοενδξ αηηζκμαμθίαξ (εηπέιπμοκ ιε ηαπφ νοειυ ηα πμζά ηδξ εενιυηδηαξ πμο έπμοκ απμννμθήζεζ), πςνίξ κα παναηηδνίγμκηαζ απυ ζδζαίηενα ορδθή ακαηθαζηζηυηδηα ζηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία, μπυηε ηαζ δεκ πνμηαθμφκ έκημκα πνμαθήιαηα εάιαςζδξ. Ακαθυβςξ ιε ημ πμφ ημπμεεηείηαζ ημ ροπνυ οθζηυ, έπμοκ εεζπζζεεί υνζα ςξ πνμξ ηδκ ακαηθαζηζηυηδηα ηαζ ημ ζοκηεθεζηή εηπμιπήξ ημο. φιθςκα ιε ηδκ οπάνπμοζα ΠΔΣΔΠ (Πνμζςνζκέξ Δεκζηέξ Σεπκζηέξ Πνμδζαβναθέξ) πνμηείκεηαζ δ ακαηθαζηζηυηδηά ημοξ βζα ηδκ εθανιμβή ημοξ ζε επίπεδμ δνυιμο κα είκαζ ημοθάπζζημκ 0,60 βζα έβπνςια επζθακεζαηά οθζηά ηαζ ημοθάπζζημκ 0,75 βζα οθζηά θεοημφ πνχιαημξ (ΤΠΔΥΩ Δ, 2010). Σα ροπνά οθζηά εθανιυγμκηαζ είηε ζε επζθάκεζεξ ηηζνίςκ (επζηαθφρεζξ, επζπνίζιαηα) είηε ζηζξ οπυθμζπεξ επζθάκεζεξ ημο δμιδιέκμο πενζαάθθμκημξ (πεγμδνυιζα, δνυιμζ, πθαηείεξ, πχνμζ ζηάειεοζδξ ημη). Λυβς ημο βεβμκυημξ υηζ απμεδηεφμοκ ιζηνά πμζά εενιυηδηαξ, ιε ηδκ εθανιμβή ημοξ ελαζθαθίγμκηαζ παιδθυηενεξ επζθακεζαηέξ εενιμηναζίεξ ζημ δμιδιέκμ πχνμ, ζε ζπέζδ ιε άθθα οθζηά επίζηνςζδξ. Οζ επζθακεζαηέξ εενιμηναζίεξ ηςκ ροπνχκ οθζηχκ ζοκήεςξ δεκ λεπενκμφκ ημοξ 50 o C, εκχ βζα ζοκήεδ δμιζηά οθζηά μζ επζθακεζαηέξ εενιμηναζίεξ ηδ εενζκή πενίμδμ ιπμνεί ζε μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ (π.π. επίζηνςζδ δςιάηςκ ιε ιαφνμο πνχιαημξ ζηεβακμπμζδηζηά θφθθα) κα θηάζμοκ ηαζ ημοξ 90 o C. Έκα απυ ηα πνμαθήιαηα πμο ακηζιεηςπίγμοκ ηα ροπνά επζθακεζαηά οθζηά είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ ιε ηδκ πάνμδμ ημο πνυκμο ιεζχκεηαζ δ ακαηθαζηζηυηδηά ημοξ (βήνακζδ ημο οθζημφ, επζηάεζζδ ζηυκδξ ημη). Ακαθυβςξ ιε ηδ θφζδ ημο οθζημφ, ηδ πνήζδ ηαζ ηδ ζοκηήνδζή ημο, δ ιείςζδ αοηή ιπμνεί κα ηοιαίκεηαζ απυ 0% έςξ 30%. ε ηάεε πενίπηςζδ εθανιμβήξ ροπνχκ οθζηχκ ηυζμ ζε ηαηαηυνοθεξ υζμ ηαζ ζε μνζγυκηζεξ επζθάκεζεξ πνέπεζ κα δίκεηαζ πνμζμπή ζηδκ μπηζηή ηαζ εενιζηή υπθδζδ πμο ιπμνεί κα πνμηαθέζμοκ ζηα βφνς ηηήνζα ηαζ ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ημοξ.

193 οκδοαζιυξ ροπνχκ οθζηχκ ιε ηαηάθθδθμοξ υβημοξ θφηεοζδξ βζα ζηίαζδ ηαζ ελαηιζζμδζαπκμή θεζημονβμφκ πμθφ εεηζηά ζηδ δδιζμονβία εοκμσημφ ιζηνμηθίιαημξ ηδ εενζκή πενίμδμ. Ζ ακάπθαζδ εκυξ οθζζηάιεκμο ή μ ζπεδζαζιυξ εκυξ κέμο οπαίενζμο πχνμο ιε αζμηθζιαηζηά ηνζηήνζα ζοιαάθθεζ ζηδ δζαιυνθςζδ ζοκεδηχκ εενιζηήξ ηαζ μπηζηήξ άκεζδξ αθεκυξ ζημκ ίδζμ ημκ οπαίενζμ πχνμ ηαζ αθεηένμο ζηδ δζαιυνθςζδ ιζηνμηθζιαηζηχκ ζοκεδηχκ πμο ζοκεζζθένμοκ ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ηαζ ζηδ αεθηίςζδ ηςκ ζοκεδηχκ δζααίςζδξ ιέζα ζηα ηηίνζα. οκμρίγμκηαξ, δεκ οπάνπμοκ ιμκμζήιακηεξ θφζεζξ, ηαεχξ ηάεε επζθμβή πνμξ ιζα ηαηεφεοκζδ επδνεάγεζ άθθεξ παναιέηνμοξ ηδξ εενιζηήξ ηαζ μπηζηήξ άκεζδξ. Οοζζαζηζηά μ ζπεδζαζιυξ ημο οπαίενζμο πχνμο πνμηφπηεζ απυ ημ ζοκδοαζιυ ηςκ επί ιένμοξ επζδζχλεςκ, θαιαάκμκηαξ οπυρδ υθεξ ηζξ παναιέηνμοξ άκεζδξ, ηαεχξ ηαζ ηα ζδζαίηενα ιμνθμθμβζηά ηαζ ηθζιαηζηά παναηηδνζζηζηά ηδξ ημπμεεζίαξ.

194

195 Κεθάθαζμ 6 μ Δκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα 6.1 Δκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα Ζ ααζζηή ανπή θεζημονβίαξ ηςκ εκενβδηζηχκ δθζαηχκ εενιζηχκ ζοζηδιάηςκ ζηδνίγεηαζ ζηδ πνήζδ εκυξ ζοθθέηηδ. Καεχξ δ δθεηηνμιαβκδηζηή αηηζκμαμθία ημο ήθζμο δζαπενκά ημ ζοθθέηηδ, παβζδεφεηαζ ζημ εζςηενζηυ ημο ηαζ απμννμθάηαζ απυ ηδκ επζθάκεζα πμο ανίζηεηαζ ιέζα ζημκ ζοθθέηηδ, ιε απμηέθεζια ηδκ αφλδζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ηδξ. Έκα δθζαηυ εενιζηυ ζφζηδια απμηεθείηαζ απυ ημκ δθζαηυ ζοθθέηηδ, έκα ζφζηδια ηοηθμθμνίαξ ηαζ ημ ζφζηδια εθέβπμο Ζθζαηυξ ζοθθέηηδξ Ζ "ηανδζά" εκυξ εκενβδηζημφ δθζμεενιζημφ ζοζηήιαημξ είκαζ μ δθζα ηυξ ζοθθέηηδξ, μ μπμίμξ ιεηαηνέπεζ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ζε εενιυηδηα ηαζ ηδ ιεηαθένεζ ζε ηάπμζμ νεοζηυ (κενυ, δθζαηυ νεοζηυ, αένα). Οζ δζαθμνεηζηέξ ηεπκμθμβίεξ δθζαηχκ ζοθθεηηχκ είκαζ: οθθέηηεξ πςνίξ ηάθοιια: Δίκαζ απθμί ηαζ μζημκμιζημί. Απμηεθμφκηαζ απυ ιαφνμοξ πθαζηζημφξ ή ιεηαθθζημφξ ζςθήκεξ πςνίξ ιυκςζδ ιέζα ζημοξ πμίμοξ ηοηθμθμνεί ημ οβνυ. Ζ ιέβζζηδ εενιμηναζία πμο επζηοβπάκεηαζ είκαζ 20 μ C πάκς απυ ηδ εενιμηναζία πενζαάθθμκημξ. Δπίπεδμζ ζοθθέηηεξ: Δίκαζ μ πζμ δζαδεδμιέκμξ ηφπμξ δθζαημφ ζοθθέηηδ. Απμηεθείηαζ απυ επίπεδμ ιμκςιέκμ πθαίζζμ, ημ μπμίμ ηαθφπηεηαζ απυ ηδ ιζα πθεονά ιε δζαθακέξ ηάθοιια απυ ηγάιζ ή πθαζηζηυ. Σμ πθαίζζμ πενζέπεζ ιζα ιαφνδ/ζημονυπνςιδ πθάηα πμο απμννμθά ηδκ δθζαηή εκένβεζα (ζπήια ). Σμ νεοζηυ ιεηαθμνάξ εενιυηδηαξ ηοηθμθμνεί ιέζα ή πάκς απυ ηδκ απμννμθδηζηή πθάηα ιεηαθένμκηαξ ηδ εενιυηδηα. Ζ εενιμηναζία πμο πανάβεηαζ ιπμνεί κα θηάζεζ ςξ 70 μ C πάκς απυ ηδ εενιμηναζία πενζαάθθμκημξ. ςθήκεξ ηεκμφ: Απμηεθμφκηαζ απυ ζεζνά βοάθζκςκ ζςθήκςκ ηεκμφ. Ο ηάεε ζςθήκαξ πενζέπεζ έκακ απμννμθδηή (π.π. ιζα ιαφνδ ιεηαθθζηή πθάηα) πμο απμννμθά ηδκ δθζαηή εκένβεζα (ζπήια ). Λυβς ηδξ ιμκςηζηήξ ζδζυηδηαξ ημο ηεκμφ δ εενιμηναζία πμο πανάβεηαζ ιπμνεί κα θηάζεζ ςξ 100 μ C πάκς απυ ηδ εενιμηναζία πενζαάθθμκημξ.

196 πήια Ζθζαηυξ επίπεδμξ ζοθθέηηδξ πήια δθζαηυ πθαίζζμ ιε ζςθήκεξ ηεκμφ Ο πίκαηαξ πανμοζζάγεζ ζοβηνίκεζ ηζξ παναπάκς ηεπκμθμβίεξ υζμκ αθμνά ηζξ παναιέηνμοξ ηυζημξ, ιέβζζηδ εενιμηναζία, απυδμζδ ηαζ πνήζδ. Υνδζζιμπμζχκηαξ επίπεδμοξ επζθεηηζημφξ δθζαημφξ ζοθθέηηεξ, επζθάκεζαξ ίζδξ ιε ημ 15-20% ημο ειααδμφ ημο εενιαζκυιεκμο πχνμο, επζηοβπάκεηαζ πενίπμο 40% ηάθορδ ηςκ ζοκμθζηχκ ακαβηχκ ιζαξ ηαημζηίαξ ζε εένιακζδ ηαζ γεζηυ κενυ.

197 Πίκαηαξ φβηνζζδ δζαθμνεηζηχκ ηεπκμθμβζχκ δθζαηχκ ζοθθεηηχκ Σεπκμθμβία Κυζημξ Μέβζζηδ Απυδμζδ Σοπζηή πνήζδ οθθέηηδ παναβυιεκδ εενιμηναζία kwh/m 2 /πνυκμ Υςνίξ Υαιδθυ 20 μ C 300 Θένιακζδ ηάθοιια Δπίπεδμξ ζοθθέηηδξ (ιαφνδ ιπμβζά) Δπίπεδμξ ζοθθέηηδξ (Δπζθεηηζηυξ Απμννμθδηήξ) οθθέηηεξ ηεκμφ πίζζκαξ Μεζαίμ 70 μ C 650 Θένιακζδ πζζίκαξ Θένιακζδ Υχνμο ΕΝΥ Μεζαίμ 700 ΕΝΥ Θένιακζδ πχνμο Ζθ. ηθζιαηζζιυξ Τρδθυ 100 μ C 850 Ζθ. ηθζιαηζζιυξ Βζμιδπακζηέξ εθανιμβέξ φζηδια ηοηθμθμνίαξ Ο ηοηθμθμνδηήξ ιεηαθένεζ ηδ εενιυηδηα απυ ημ ζοθθέηηδ ζημ ζδιείμ πμο εα πνδζζιμπμζδεεί ή εα απμεδηεοηεί. Π.π. ζε έκα μζηζαηυ εενιμζίθςκα ημ νεοζηυ ιεηαθμνάξ εενιυηδηαξ ηοηθμθμνεί απυ ημ ζοθθέηηδ ζημκ εκαθθάηηδ εενιυηδηαξ ιέζα ζημ δμπείμ κενμφ. οκήεςξ ημ νεοζηυ ιεηαθμνάξ εενιυηδηαξ είκαζ κενυ ή έπεζ αάζδ ημ κενυ, ζημ μπμίμ ιπμνεί κα πνμζηεεεί ακηζροηηζηυ βζα κα ιδκ παβχζεζ ημ πεζιχκα. Σα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα πςνίγμκηαζ ζε δφμ ηφπμοξ: ζηα ζοζηήιαηα ελακαβηαζιέκδξ ηοηθμθμνίαξ ηαζ ζηα ζοζηήιαηα θοζζηήξ ηοηθμθμνίαξ [71]. Σα εενιμζζθςκζηά ζοζηήιαηα ζηδνίγμκηαζ ζηδ θοζζηή ηοηθμθμνία ημο κενμφ ζημοξ ζοθθέηηεξ ηαζ ηδ δελαιεκή, δ μπμία είκαζ ημπμεεηδιέκδ πάκς απυ ημ ζοθθέηηδ. Σμ κενυ εενιαίκεηαζ ζημκ δθζαηυ ζοθθέηηδ, βίκεηαζ εθαθνφηενμ ηαζ ακένπεηαζ θοζζηά πνμξ ηδ δελαιεκή απμεήηεοζδξ. Σμ ροπνυηενμ κενυ ηδξ δελαιεκήξ, νέεζ ιε ηδ αμήεεζα ζςθδκχζεςκ ζημ ηαηχηενμ ζδιείμ ημο ζοθθέηηδ πνμηαθχκηαξ ζε υθμ ημ ζφζηδια ηοηθμθμνία (ζπήια ). Σα ζοζηήιαηα ελακαβηαζιέκδξ ηοηθμθμνίαξ θεζημονβμφκ πνδζζιμπμζχκηαξ ααθαίδεξ, δθεηηνζηέξ ακηθίεξ ηαζ ζοζηήιαηα εθέβπμο χζηε κα ιπμνμφκ κα ηοηθμθμνμφκ ημ κενυ ηαζ ηα άθθα νεοζηά ιεηαθμνάξ εενιυηδηαξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ιέζα ζημοξ ζοθθέηηεξ [72] (ζπήια ).

198 πήια εενιμζζθςκζηυ ζφζηδια θοζζηήξ ηοηθμθμνίαξ πήια δθζαηή εβηαηάζηαζδ εένιακζδξ κενμφ ελακαβηαζιέκδξ ηοηθμθμνίαξ Σα ζοζηήιαηα θοζζηήξ ηοηθμθμνίαξ είκαζ ηαθφηενα ηαζ πνμηζιυηενα απυ ηα ζοζηήιαηα ελακαβηαζιέκδξ ηοηθμθμνίαξ δζυηζ έπμοκ ιεβαθφηενδ δζάνηεζα γςήξ, ζοκηδνμφκηαζ εφημθα ηαζ μζημκμιζηά ηαζ εεςνμφκηαζ πζμ αλζυπζζηα [42].

199 6.1.3 φζηδια εθέβπμο Όπςξ ζε ηάεε ζφζηδια εένιακζδξ, είκαζ απαναίηδημ έκα ζοιααηζηυ ζφζηδια εθέβπμο βζα κα δζαζθαθίγεηαζ δ απμδμηζηή θεζημονβία ηαζ κα δζαηδνείηαζ δ επζεοιδηή εενιμηναζία ζηδ πνήζδ. 6.2 Πνμτπμεέζεζξ εβηαηάζηαζδξ είκαζ: Ζ ημπμεέηδζδ εκυξ δθζαημφ ζοθθέηηδ ιπμνεί κα είκαζ: Ονζγυκηζα υηακ ημπμεεηείηαζ ζε μνμθέξ ή έδαθμξ (εηηυξ ζοθθεηηχκ ηεκμφ ιε ζςθήκα εενιυηδηαξ λδνήξ ή οβνήξ ζφκδεζδξ) Δπζηθζκήξ βζα ημπμεέηδζδ ζε ζηέβεξ, έδαθμξ, πνμζυρεζξ ηηζνίςκ. H αέθηζζηδ ηθίζδ ηςκ ζοθθεηηχκ ακάθμβα ιε ηδ πνήζδ ημοξ εκδεζηηζηά βζα πνήζδ υθμ ημ πνυκμ ζοκζζηάηαζ δ ηθίζδ ζοθθεηηχκ κα είκαζ ίζδ ιε ημ βεςβναθζηυ πθάημξ ηδξ. βζα πνήζδ ημοξ πεζιενζκμφξ ιήκεξ: ηθίζδ ζοθθεηηχκ = βεςβναθζηυ πθάημξ ηδξ πενζμπήξ + 15 μ βζα πνήζδ ημοξ ηαθμηαζνζκμφξ ιήκεξ: ηθίζδ ζοθθεηηχκ = βεςβναθζηυ πθάημξ ηδξ πενζμπήξ 15 μ Γζα ηδκ εβηαηάζηαζδ εκυξ εκενβδηζημφ δθζαημφ εενιζημφ ζοζηήιαημξ εα πνέπεζ κα πνμαθεθεμφκ: Χθέθζιμξ πχνμξ βζα ημοξ ζοθθέηηεξ: ημ ηηίνζμ πνέπεζ κα έπεζ ζηακμπμζδηζηυ πχνμ βζα ηδκ εβηαηάζηαζδ ηδξ απαζημφιεκδξ επζθάκεζαξ ζοθθεηηχκ. Δκδεζηηζηά ανημφκ 2m 2 επίπεδςκ δθζαηχκ ζοθθεηηχκ βζα κα ηαθοθεμφκ μζ ακάβηεξ ζε γεζηυ κενυ ιζαξ μζημβέκεζαξ 2 αηυιςκ. Γζα ηάεε επζπθέμκ άημιμ απαζημφκηαζ πενίπμο 0,75 m 2 πνυζεεηδξ ζοθθεηηζηήξ επζθάκεζαξ. Ο ζοθθέηηδξ πνέπεζ έπεζ κυηζμ πνμζακαημθζζιυ ηαζ κα ιδ ζηζάγεηαζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ. Ο πχνμξ αοηυξ ιπμνεί κα ανίζηεηαζ είηε ζηδκ μνμθή ημο ηηζνίμο (ιε ηδκ πνμτπυεεζδ υηζ ρδθυηενα βεζημκζηά ηηίνζα δεκ πνμηαθμφκ ζηίαζδ) ή ζε ηάπμζμ άθθμ ακμζπηυ πχνμ. Χθέθζιμξ πχνμξ βζα ημκ δθεηηνμιδπακμθμβζηυ ελμπθζζιυ (ακηθίεξ, εκαθθάηηεξ εενιυηδηαξ ηαζ δελαιεκέξ απμεήηεοζδξ): Πνέπεζ κα είκαζ πνμζηαηεοιέκμξ απυ ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ, π.π. ιπμνεί κα ημπμεεηδεεί είηε ζημ οπάνπμκ θεαδημζηάζζμ ή ζε ηάπμζμκ άθθμ ηθεζζηυ πχνμ (ζηδκ πενίπηςζδ ηςκ εενιμζζθςκζηχκ ζοζηδιάηςκ δεκ απαζηείηαζ επζπθέμκ πχνμξ). Τδναοθζηέξ ζοκδέζεζξ: Οζ ζοθθέηηεξ, μζ δελαιεκέξ απμεήηεοζδξ, δ πανμπή ηνφμο κενμφ ηαζ ημ δίηηομ γεζημφ κενμφ πνέπεζ κα ζοκδεεμφκ οδναοθζηά. Οζ ζςθδκχζεζξ πνέπεζ κα είκαζ επζζηέρζιεξ βζα επζζηεοή πζεακχκ αθααχκ. Ζθεηηνζηέξ ζοκδέζεζξ: Ο βεκζηυξ πίκαηαξ ημο ηηζνίμο πνέπεζ κα ακηέπεζ πνυζεεηα θμνηία, ηα μπμία υιςξ βζα ηδκ πενίπηςζδ ηςκ δθζαηχκ είκαζ ιζηνά.

200 6.3 Δθανιμβέξ εκενβδηζηχκ δθζαηχκ εενιζηχκ ζοζηδιάηςκ Σα εκενβδηζηά δθζαηά εενιζηά ζοζηήιαηα ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ βζα εένιακζδ κενμφ πνήζδξ, εένιακζδ ηαζ ρφλδ πχνςκ ζημκ μζηζαηυ ημιέα, βζα αζμιδπακζηέξ δζενβαζίεξ (παναβςβή αηιμφ, δθζαηή ρφλδ), βζα ηδθεεένιακζδ, βζα εένιακζδ ημο κενμφ ζε πζζίκεξ, βζα αθαθάηςζδ ηαεχξ ηαζ βζα δζάθμνεξ αβνμηζηέξ εθανιμβέξ. Ζ πζμ απθή ηαζ δζαδεδμιέκδ ιμνθή ηςκ εενιζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ μζ βκςζημί ζε υθμοξ ιαξ δθζαημί εενιμζίθςκεξ. Ο μδδβυξ αοηυξ εζηζάγεζ ζηζξ εθανιμβέξ ηςκ εκενβδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ βζα εένιακζδ κενμφ πνήζδξ ηαζ βζα εένιακζδ/ρφλδ πχνςκ Θένιακζδ γεζημφ κενμφ πνήζδξ Έκα ζφζηδια παναβςβήξ γεζημφ κενμφ πνήζδξ (μ βκςζηυξ δθζαηυξ εενιμζίθςκαξ) απμηεθείηαζ απυ επίπεδμοξ δθζαημφξ ζοθθέηηεξ πμο ημπμεεημφκηαζ ζοκήεςξ ζηδκ μνμθή ημο ηηζνίμο, ιζα δελαιεκή απμεήηεοζδξ βζα ημ γεζηυ κενυ, ηζξ απαναίηδηεξ ζςθδκχζεζξ ηαζ ημ ζφζηδια εθέβπμο. Οζ δθζαημί εενιμζίθςκεξ δζαηνίκμκηαζ ζε: ακμζηημφ ηοηθχιαημξ (ζπήια ), ιε απεοεείαξ εένιακζδ ημο κενμφ πνήζδξ (ημ εενιαζκυιεκμ ιέζμ είκαζ ημ ίδζμ ημ κενυ πμο εα πνδζζιμπμζήζμοιε) ηθεζζημφ ηοηθχιαημξ (ζπήια ) ιε έιιεζδ εένιακζδ ημο κενμφ πνήζδξ (ημ εενιαζκυιεκμ ιέζμ ηοηθμθμνεί ζε ζδζαίηενμ ηφηθςια ημ μπμίμ εενιαίκεζ ημ κενυ πνήζδξ πςνίξ κα βίκεηαζ ακάιζλή ημοξ, ιέζς εκαθθάηηδ εενιυηδηαξ. Οζ εενιμζίθςκεξ ακμζηημφ ηοηθχιαημξ είκαζ απθμφζηενμζ ηαζ θεδκυηενμζ, υιςξ μζ εενιμζίθςκεξ ηθεζζημφ ηοηθχιαημξ ακηέπμοκ πενζζζυηενμ ζηζξ παιδθέξ εενιμηναζίεξ ημ πεζιχκα ηαεχξ θεζημονβμφκ ιε ακηζροηηζηυ ημ μπμίμ πνμζηαηεφεζ ημ ζοθθέηηδ. Γζα ηδ εένιακζδ γεζημφ κενμφ πνήζδξ ιπμνεί επίζδξ κα πνδζζιμπμζδεεί ζφζηδια εένιακζδξ κενμφ αεαζαζιέκδξ ηοηθμθμνίαξ (ζπήια 6.3.1), ημ μπμίμ δζαεέηεζ δθεηηνζηέξ ακηθίεξ, ααθαίδεξ, δζαθμνζημφξ εενιμζηάηεξ ηαζ ζοζηήιαηα εθέβπμο βζα κα ηοηθμθμνήζεζ ημ νεοζηυ ιεηαθμνάξ εενιυηδηαξ ιέζα ζημοξ ζοθθέηηεξ.

201 πήια Θενιζηά δθζαηά Βζαζιέκδξ ηοηθμθμνίαξ Θένιακζδ πχνμο ηαζ γεζημφ κενμφ πνήζδξ Ζ αλζμπμίδζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ βζα ημ ζοκδοαζιυ παναβςβήξ γεζημφ κενμφ πνήζδξ ηαζ εένιακζδξ πχνςκ δεκ είκαζ αηυια πμθφ δζαδεδμιέκδ. Ζ θεζημονβία αοηχκ ηςκ ζοζηδιάηςκ (solar combi systems ή απθά combi) (ζπήια 6.3.2) είκαζ ζπεηζηά απθή. Σμ κενυ εένιακζδξ πχνςκ (νεοζηυ πμο νέεζ ζηα ζχιαηα ηεκηνζηήξ εένιακζδξ ή ζε οπμδαπέδζα εένιακζδ), ημ μπμίμ πνμμνίγεηαζ βζα ηδ εένιακζδ πχνςκ, εενιαίκεηαζ απυ ημοξ δθζαημφξ ζοθθέηηεξ ηαζ απμεδηεφεηαζ ζε έκα δμπείμ εενιμφ κενμφ. Σμ γεζηυ κενυ πνήζδξ απμεδηεφεηαζ ζε έκα δεφηενμ δμπείμ εενιμφ κενμφ ιζηνυηενμο υβημο. Δπεζδή υιςξ δ δθζαηή αηηζκμαμθία δεκ είκαζ δζαεέζζιδ ηαε υθδ ηδ δζάνηεζα ηδξ ιέναξ ηαζ ημο έημοξ, απαζηείηαζ δ εβηαηάζηαζδ εθεδνζηήξ ιμκάδαξ ηεκηνζηήξ εένιακζδξ (ζοιααηζηυξ θέαδηαξ πεηνεθαίμο ήοβναενίμο, θέαδηαξ αζμιάγαξ ή δθεηηνζζιυξ) βζα κα εενιαίκεζ ημ κενυ υηακ δεκ επανηεί δ δθζαηή εκένβεζα. ήιενα οπάνπμοκ 10 ααζζηέξ παναθθαβέξ ηςκ ζοζηδιάηςκ Combi. Σα ζοζηήιαηα αοηά πανμοζζάγμοκ ιέβζζηδ απυδμζδ υηακ θεζημονβμφκ ζε εενιμηναζίεξ o C. Σα combi ζε οθζζηάιεκεξ ηηζνζαηέξ ηαηαζηεοέξ θεζημονβμφκ ηαθφηενα ζε ζοκδοαζιυ ιε fan-coils, εκδμδαπέδζα ή εκδμημίπζα εένιακζδ. H θεζημονβία ημοξ είκαζ εθζηηυ κα ζοκδοαζηεί ιε οθζζηάιεκμ θέαδηα ζοιααηζημφ ηφπμο ηαζ ιε ηοπζηά εενιακηζηά ζχιαηα (ηαθμνζθέν), ηα μπμία υιςξ εα πνέπεζ κα θεζημονβμφκ ζε εενιμηναζία μ C. H πνήζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ combi ζηζξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ηδξ πχναξ ιαξ εεςνείηαζ μζημκμιζηά απμδμηζηή, ζδζαίηενα εάκ ζοκδοαζηεί ιε ηαηάθθδθδ ιεθέηδ / ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο (ηαθή ιυκςζδ, εηιεηάθθεοζδ παεδηζηχκ δθζαηχκ ςθεθεζχκ, εθαπζζημπμίδζδ απςθεζχκ). Δηηζιάηαζ υηζ ιε ηδκ εβηαηάζηαζδ δθζαηχκ ζοθθεηηχκ ζε πμζμζηυ 15% ηδξ επζθάκεζαξ ηςκ εενιαζκυιεκςκ πχνςκ ιίαξ ηαημζηίαξ, ιπμνεί κα ηαθοθεεί πενίπμο ημ 40% ηςκ ζοκμθζηχκ ακαβηχκ εένιακζδξ πχνςκ ηαζ κενμφ ιε πνήζδ δθζαηήξ εκένβεζαξ.

202 πήια Δπελδβδιαηζηυ δζάβναιια ζοζηήιαημξ solar combi βζα ηδ εένιακζδ πχνςκ ηαζ ΕΝΥ Ζθζαηυξ ηθζιαηζζιυξ (Ζθζαηή ρφλδ πχνμο) Ζ δθζαηή εκένβεζα ιπμνεί κα αλζμπμζδεεί βζα ημκ ηθζιαηζζιυ πχνςκ ηαηά ηδκ ηαθμηαζνζκή πενίμδμ. Έκα ηοπζηυ ζφζηδια Ζθζαημφ Κθζιαηζζιμφ απμηεθείηαζ απυ ημοξ δθζαημφξ ζοθθέηηεξ, ηδ δελαιεκή απμεήηεοζδξ, ηδ ιμκάδα εθέβπμο, ζςθδκχζεζξ, ακηθίεξ ηαζ έκα εενιμμδδβμφιεκμ ρφηηδ (chiller), υπςξ θαίκεηαζ ζημ ζπήια Οζ ρφηηεξ απμηεθμφκ ημκ πονήκα ηςκ εβηαηαζηάζεςκ δθζαημφ ηθζιαηζζιμφ. Ακ ηαζ μζ δθζαημί ζοθθέηηεξ είκαζ αοημί πμο πανέπμοκ ηδκ ακαβηαία εκένβεζα ζε ιζα εβηαηάζηαζδ, μζ ρφηηεξ απμηεθμφκ ημ ιδπακζζιυ πμο πανάβεζ ροηηζηά θμνηία πνδζζιμπμζχκηαξ ημ εενιυ κενυ πμο ένπεηαζ απυ ημοξ δθζαημφξ ζοθθέηηεξ ςξ ηφνζα πδβή εκένβεζαξ. Σμ παναβυιεκμ ροπνυ κενυ ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί βζα ηθζιαηζζιυ ημο αένα (αθφβνακζδ, νφειζζδ εενιμηναζίαξ) ή βζα ρφλδ/δνμζζζιυ πχνςκ (fan coil, chilled ceilings ηα.). Σα ζοζηήιαηα δθζαημφ ηθζιαηζζιμφ δζαηνίκμκηαζ ζε ηθεζζηά ζοζηήιαηα βζα ρφλδ κενμφ ηαζ ζε ακμζπηά ζοζηήιαηα βζα ηθζιαηζζιυ αένα. Ζ πνήζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ αοηχκ ζηδκ Δθθάδα είκαζ ηεπκζηά ηαζ μζημκμιζηά απμδεηηή ηονίςξ ζε εβηαηαζηάζεζξ ιεβάθδξ ηθίιαηαξ (ζοβηνμηήιαηα ηαημζηζχκ, λεκμδμπεία η.θ.π.), ηονίςξ θυβς ηδξ ζφιπηςζδξ ηδξ ορδθήξ γήηδζδξ ζε ηθζιαηζζιυ ιε ηδ ιέβζζηδ δζαεεζζιυηδηα ζε δθζαηή εκένβεζα.

203 πήια πδιαηζηή δζάηαλδ ζοζηήιαημξ δθζαημφ ηθζιαηζζιμφ Πδβή: SOLCO 6.4 Πθεμκεηηήιαηα ηαζ ιεζμκεηηήιαηα ηςκ δθζαηχκ εενιζηχκ ζοζηδιάηςκ Ζ δθζαηή εκένβεζα είκαζ ηαεανή, ακελάκηθδηδ ηαζ ακακεχζζιδ. Ζ αλζμπμίδζή ηδξ πανέπεζ ακελανηδζία ηαζ αζθάθεζα ζηδκ εκενβεζαηή ηνμθμδμζία. Με ηδ θεζημονβία ηςκ δθζαηχκ εενιζηχκ ζοζηδιάηςκ απμθεφβεηαζ δ πνήζδ μνοηηχκ, εζζαβμιέκςκ ηαοζίιςκ βζα ηδκ παναβςβή εκένβεζαξ εένιακζδξ. Σα ηονζυηενα πθεμκεηηήιαηα ημοξ είκαζ: Δίκαζ αλζυπζζηδ ηαζ χνζιδ ηεπκμθμβία, θζθζηή πνμξ ημ πενζαάθθμκ, πςνίξ εηπμιπέξ αένζςκ νφπςκ ηαηά ηδ θεζημονβία ηδξ. Ζ εενιζηή εκένβεζα πανάβεηαζ ζηα ζδιεία γήηδζήξ ηδξ. Απμθεφβμκηαζ έηζζ πζεακέξ απχθεζεξ ιεηαθμνάξ εκένβεζαξ Δλμζημκμιμφκ ημ 30-50% ηδξ εκένβεζαξ πμο απαζηείηαζ βζα εένιακζδ ηαζ ρφλδ ηηζνίμο Πνμζθένμοκ ζδιακηζηά μζημκμιζηά πθεμκεηηήιαηα απυ ηδκ ελμζημκυιδζδ ζοιααηζηχκ ηαοζίιςκ, π.π. μ δθζαηυξ εενιμζίθςκαξ ιπμνεί κα ιεζχζεζ ημ θμβανζαζιυ έςξ 100 ακά έημξ Μπμνμφκ κα ζοκδοαζημφκ ιε ζφζηδια αζμιάγαξ (εκενβεζαηυ ηγάηζ), ηαθφπημκηαξ έηζζ ημ 100% ηςκ ακαβηχκ εκένβεζαξ βζα εένιακζδ ιζαξ ηαημζηίαξ. Δπίζδξ, ιπμνμφκ κα ζοκδοαζημφκ ιε ζοιααηζηά εενιακηζηά ζχιαηα (εκζςιάηςζδ ζε ήδδ εβηαηεζηδιέκμ ζφζηδια). Λεζημονβμφκ αευνοαα Έπμοκ παιδθυ ηυζημξ ζοκηήνδζδξ εβηαηάζηαζδξ ηαζ ελμπθζζιμφ ηαζ ιδδεκζηυ θεζημονβζηυ ηυζημξ. Ηδζαίηενα βζα ηδκ Δθθάδα, είκαζ ιζα μζημκμιζηά απμδμηζηή θφζδ ηαεχξ οπάνπεζ ιεβάθδ δθζμθάκεζα ζπεδυκ υθμ ημ πνυκμ

204 Σα ζδιακηζηυηενα ιεζμκεηηήιαηα βζα ηα δθζμεενιζηά ζοζηήιαηα είκαζ: Απαζημφκ ηδκ εβηαηάζηαζδ εθεδνζηήξ πδβήξ εκένβεζαξ βζα ηδκ πθήνδ ηάθορδ ηςκ ακαβηχκ ιία ηαημζηίαξ υθμ ημ έημξ Ζ δθζμθάκεζα, άνα ηαζ δ παναβςβή εκένβεζαξ εένιακζδξ, είκαζ ιζηνυηενδ ηαηά ηδκ πενίμδμ ηδξ ορδθυηενδξ γήηδζδξ, ημ πεζιχκα πμο έπμοιε ζοκκεθζά ηαζ ιζηνυηενδ δζάνηεζα διέναξ Ονζζιέκμζ ηφπμζ δθζαηχκ ζοθθεηηχκ ιπμνεί κα πανμοζζάζμοκ πνμαθήιαηα ζηδ θεζημονβία ημοξ ζε πενζμπέξ ιε παβεηυ, ή ηαζ κα ειθακίζμοκ ζδιακηζηέξ θεμνέξ (ζπάζζιμ ηαθφιιαημξ, ζςθδκχζεςκ). Ζ αζζεδηζηή (μπηζηή) επίπηςζδ ημοξ είκαζ ιεβαθφηενδ απυ άθθεξ ηεπκμθμβίεξ ΑΠΔ, ακ ηαζ ζήιενα οπάνπμοκ ηάπμζεξ θφζεζξ βζα ηδ αεθηίςζδ ημο αζζεδηζημφ απμηεθέζιαημξ Σα εκενβεζαηά δθζαηά ζοζηήιαηα είκαζ ηαθυ κα εθέβπμκηαζ ιζα θμνά ημ ηνίιδκμ, χζηε κα αεααζςεεί δ φπανλδ δζαννμχκ απυ ηα ναηυν ηςκ ζςθδκχζεςκ ζημοξ δθζαημφξ ζοθθέηηεξ, κα εθεβπεεί δ φπανλδ ναβζζιάηςκ ζημοξ οαθμπίκαηεξ, αθάαεξ ζηζξ αοηυιαηεξ ακαημοθζζηζηέξ ααθαίδεξ, βήνακζδ ηςκ πθαζηζηχκ οθζηχκ, ηαζ ζοιπθήνςζδ ημο οβνμφ ιεηαθμνάξ εενιυηδηαξ ακ απαζηείηαζ. Δπζπθέμκ πνέπεζ κα εθέβπεηαζ ημ οδναοθζηυ ηφηθςια ςξ πνμξ ηδ θεζημονβία ηδξ ακηθίαξ ημο πνςηεφμκημξ ηοηθχιαημξ ηαζ ςξ πνμξ ημ δζαθμνζηυ εενιμζηάηδ. Θα πνέπεζ κα επζεεςνμφκηαζ ηα ακυδζα, ηδξ δελαιεκήξ απμεήηεοζδξ, ηαζ υηακ θεείνμκηαζ κα ακηζηαείζηακηαζ [72]. Σέθμξ ακ οπάνπεζ ακηίζηαζδ εα πνέπεζ ηαζ αοηή κα εθέβπεηαζ ηαηηζηά. Οζ επζδζμνεχζεζξ ηςκ αθααχκ εα πνέπεζ κα βίκμκηαζ απυ ελεζδζηεοιέκα άημια. 6.5 Πενζααθθμκηζηυ υθεθμξ Σα πενζααθθμκηζηά μθέθδ απυ ηδ πνήζδ ηςκ εκενβδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ δ ελμζημκυιδζδ ηαοζίιςκ πμο ζζμδοκαιεί ιε 50-70kg πεηνεθαίμο ακά ηεηναβςκζηυ ιέηνμ δθζαημφ ζοθθέηηδ ακά έημξ, δ ιείςζδ εηπμιπχκ άκς ηςκ 750kg ακά ηεηναβςκζηυ ιέηνμ δθζαημφ ζοθθέηηδ ακά έημξ υηακ οπμηαείζηαηαζ ημ δθεηηνζηυ νεφια ηαζ πάκς απυ 250kg ακά ηεηναβςκζηυ ιέηνμ δθζαημφ ζοθθέηηδ ακά έημξ υηακ οπμηαείζηαηαζ ημ πεηνέθαζμ. οκμρίγμκηαξ ηα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα είκαζ ανηεηά βκςζηά ζηδκ αβμνά απυ ηδ δεηαεηία ημο 1970 ηαζ έπμοκ ακαπηοπεεί απυ ηυηε ζδιακηζηά, πενζθαιαάκμοκ αλζυπζζηα πνμσυκηα ιε ακηαβςκζζηζηέξ ηζιέξ. Σμ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηςκ εκενβδηζηχκ ζοζηδιάηςκ πμο πςθμφκηαζ πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ πανμπή γεζημφ κενμφ. ηδκ Δθθάδα ηα εκενβδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα έπμοκ ιεβάθδ γήηδζδ ηαζ εθανιυγμκηαζ ζηζξ πενζζζυηενεξ ηαημζηίεξ, πάκς απυ ζπίηζα δζαεέημοκ δθζαημφξ εενιμζίθςκεξ βζα ηδκ παναβςβή γεζημφ κενμφ ηαζ μζ πςθήζεζξ ημοξ ακένπμκηαζ ζημοξ ημ πνυκμ, εηηυξ υιςξ απυ ηζξ ιειμκςιέκεξ ηαημζηίεξ δθζαηά ζοζηήιαηα εθανιυγμκηαζ ζε κμζμημιεία, λεκμδμπεία, μζηζζηζηά ζφκμθα, ζηάδζα ηαζ αθθμφ.

205 Κεθάθαζμ 7 μ Βζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ ιε ηδκ εκζςιάηςζδ ΑΠΔ 7.1 Φςημαμθηασηά ζημζπεία Ζ πνήζδ θςημαμθηασηχκ βζα ηδκ παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ απυ ημκ ήθζμ είκαζ πμθφ ζδιακηζηή δζυηζ ελμζημκμιεί ιεβάθα πμζά εκένβεζαξ ηαζ πνμζηαηεφεζ ημ πενζαάθθμκ, υιςξ ςξ ηεπκμθμβία είκαζ αηνζαή ηαζ δ εθανιμβή ηδξ ζε ηάπμζεξ πενζπηχζεζξ αζφιθμνδ. ηδ πχνα ιαξ υπμο οπάνπεζ δθζμθάκεζα ηζξ πενζζζυηενεξ ιένεξ ημο πνυκμο, δ πνδζζιμπμίδζδ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ ηαθή επζθμβή, δζυηζ δίκεηαζ δ δοκαηυηδηα παναβςβήξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ζε απμιαηνοζιέκεξ ηαζ ηαημζηδιέκεξ πενζμπέξ πςνίξ κα επζαανφκεηαζ ημ πενζαάθθμκ. ηδκ Δθθάδα, ζδίςξ ζε πενζμπέξ πμο δεκ οπάνπεζ δθεηηνζηυ δίηηομ, δ πνήζδ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ εκδεδεζβιέκδ ηαζ μζημκμιζηή βζα ηδκ ηάθορδ ηςκ ακαβηχκ ημοξ ζε δθεηηνζζιυ Γμιή ηαζ θεζημονβία ηςκ θςημαμθηασηχκ ζημζπείςκ Σα θςημαμθηασηά ζημζπεία απμηεθμφκηαζ απυ διζαβςβμφξ υπςξ είκαζ ημ πονίηζμ. Όηακ ημ θςξ πέθηεζ πάκς ζ έκα θςημαμθηασηυ ζημζπείμ, ιζα ζοβηεηνζιέκδ πμζυηδηα απμννμθάηαζ απυ ημ οθζηυ ημο διζαβςβμφ. Ζ εκένβεζα αοηή απμννμθάηαζ απυ ηάπμζα απυ ηα δθεηηνυκζα, ηα μπμία απμδεζιεφμκηαζ απυ ημκ πονήκα ηαζ ηζκμφκηαζ πθέμκ εθεφεενα. Αηυια, ηα θςημαμθηασηά ζημζπεία έπμοκ έκα ή πενζζζυηενα δθεηηνζηά πεδία ηα μπμία εκενβμφκ πάκς ζηα εθεφεενα δθεηηνυκζα χζηε κα ιεηαηζκδεμφκ ζε ζοβηεηνζιέκδ ηαηεφεοκζδ. Ζ ηίκδζδ αοηή ηςκ δθεηηνμκίςκ δδιζμονβεί δθεηηνζηυ νεφια ημ μπμίμ ιπμνμφιε κα πάνμοιε απυ έκα ελςηενζηυ ηφηθςια αάγμκηαξ ιεηαθθζηέξ επαθέξ ζημ πάκς ηαζ ζημ ηάης ιένμξ ημο ζημζπείμο. Σμ νεφια αοηυ ιαγί ιε ηδκ ηάζδ ημο ζημζπείμο, δ μπμία είκαζ απμηέθεζια ημο εζςηενζημφ ημο δθεηηνζημφ πεδίμο, ηαεμνίγεζ ηδκ ζζπφ ημο ζημζπείμο. Ζ παναπάκς δζαδζηαζία δεκ είκαζ ηυζμ απθή ηαζ ζηδνίγεηαζ ζε ιζα ζεζνά απυ θοζζηά θαζκυιεκα. Πνχηα απ υθα, ζηδνίγεηαζ ζηζξ ζδζυηδηεξ ηςκ διζαβςβχκ (μιάδα 14 (IVΑ) ημο πενζμδζημφ πίκαηα) πμο έπεζ εζδζηέξ πδιζηέξ ζδζυηδηεξ θυβς ηδξ ηνοζηαθθζηήξ ημο δμιήξ. Ο πζμ βκςζηυξ ηαζ δζαδεδμιέκμξ διζαβςβυξ είκαζ ημ άημιμ ημο πονζηίμο(si). Έκα άημιμ πονζηίμο έπεζ 14 δθεηηνυκζα ηαηακειδιέκα ζε ηνεζξ ζημζαάδεξ. Οζ δφμ πνχηεξ έπμοκ 2 ηαζ 8 δθεηηνυκζα ακηίζημζπα ηαζ είκαζ πθήνςξ ζοιπθδνςιέκεξ, εκχ δ ηνίηδ πμο είκαζ ηαζ δ ελςηενζηή έπεζ ιυθζξ 4. Αοηυ έπεζ ςξ απμηέθεζια ημ άημιμ κα επζδζχηεζ κα ζοιπθδνχζεζ ηδκ ελςηενζηή ημο ζημζαάδα ιε ζφκμθμ 8 δθεηηνμκίςκ. Γζα κα βίκεζ αοηυ εθζηηυ δδιζμονβεί μιμζμπμθζημφξ δεζιμφξ ιε ηέζζενα βεζημκζηά άημια πονζηίμο. Έηζζ δδιζμονβείηαζ δ ηνοζηαθθζηή δμιή ημο πονζηίμο, δ μπμία υιςξ δεκ είκαζ ηαθυξ αβςβυξ ημο νεφιαημξ αθμφ ηακέκα απυ ηα δθεηηνυκζα δεκ είκαζ εθεφεενμ κα ιεηαηζκδεεί υπςξ βζα πανάδεζβια ζοιααίκεζ ζημκ παθηυ. Όηακ πνμζδίδεηαζ εκένβεζα ζημ ηαεανυ πονίηζμ, ιπμνεί κα ζπάζμοκ ηάπμζμζ

206 δεζιμί ηαζ κα εθεοεενςεμφκ ηάπμζα δθεηηνυκζα μπυηε αθήκμοκ πίζς ημοξ ιζα μπή. Σα δθεηηνυκζα αοηά πενζθένμκηαζ ζημκ ηνφζηαθθμ ιέπνζ κα επακαζοκδεεμφκ ζε ηάπμζμκ δεζιυ (δδθαδή κα δεζιεοημφκ ζε ηάπμζα μπή). Γζα ηδκ δζάνηεζα πμο ηζκμφκηαζ απμηαθμφκηαζ εθεφεενμζ θμνείξ δθεηηνζημφ νεφιαημξ. Όιςξ ζημ πονίηζμ μζ θμνείξ αοημί είκαζ πμθφ θίβμζ μπυηε ηαζ ημ νεφια πμο δδιζμονβμφκ ιζηνυ ηαζ δεκ είκαζ ζοιθένμκ κα θηζαπημφκ θςημαμθηασηά ζημζπεία ιυκμ απυ άημια πονζηίμο. Σα θςημαμθηαΐηά ζημζπεία ιεηαηνέπμοκ ηδκ δθζαηή εκένβεζα ζε δθεηηνζηή, ιέζς ημο θςημδθεηηνζημφ θαζκμιέκμο. Κάεε θςημαμθηαΐηά ζημζπείμ απμηεθείηαζ απυ δφμ ζηνχιαηα διζαβςβμφ οθζημφ ζοκήεςξ πονζηίμο. Όηακ δ δθζαηή αηηζκμαμθία πνμζπίπηεζ ζηδκ έκςζδ ηςκ δομ αοηχκ ζηνςιάηςκ, πανάβεηαζ ζοκεπέξ δθεηηνζηυ νεφια. Ζ απυδμζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζημζπείςκ ελανηάηαζ απυ ημ οθζηυ ηαζ ημκ ηνυπμ ηαηαζηεοήξ ημοξ. ηα θςημαμθηασηά ζημζπεία πνδζζιμπμζείηαζ πονίηζμ ιε αηέθεζεξ, δδθαδή πονίηζμ ιε ηάπμζμ άθθμ ζημζπείμ ημπμεεηδιέκμ ακάιεζα ζηα άημια ημο, ημ μπμίμ αθθάγεζ εθαθνχξ ηζξ θοζζηέξ ζδζυηδηεξ ηςκ ηνοζηάθθςκ. Σα ζημζπεία πμο δφκαηαζ κα ημπμεεηδεμφκ πνμένπμκηαζ απυ ηζξ μιάδεξ 13 (IIIA) ηαζ 15 (VA) ημο πενζμδζημφ πίκαηα. Έκα απυ ηα πζμ δζαδεδμιέκα ζημζπεία ηδξ μιάδαξ 15 πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ είκαζ μ θχζθμνμξ (P) πμο έπεζ 5 ακηί βζα 4 δθεηηνυκζα ζηδκ ηεθεοηαία ημο ζημζαάδα. Με έκα άημιμ P ακηζηαεζζημφιε έκα άημιμ ακά άημια πονζηίμο δζαδζηαζία πμο απμηαθείηαζ κημπάνζζια ή κυεεοζδ ημο πονζηίμο (ζπήια ) [1]. Αοηυ έπεζ ςξ απμηέθεζια ημ άημιμ ημο Ρ κα ζοκδέεηαζ ιε 4 δεζιμφξ ιε ηα άημια ημο πονζηίμο ηαζ κα ημο πενζζζεφεζ έκα αδέζιεοημ δθεηηνυκζμ, ημ μπμίμ δεκ ζοβηναηείηαζ απυ μιμζμπμθζηυ δεζιυ. Αοηά ηα δθεηηνυκζα βζα κα απμδεζιεοημφκ πνεζάγμκηαζ πμθφ θζβυηενδ εκένβεζα, μπυηε μ ανζειυξ ηςκ εθεφεενςκ δθεηηνμκίςκ είκαζ πμθφ ιεβαθφηενμξ απ υηζ πνζκ. Με αοηυ ημκ ηνυπμ δδιζμονβμφκηαζ διζαβςβμί ηφπμο n, μζ μπμίμζ είκαζ πμθφ ηαθφηενμζ αβςβμί απυ ημ ηαεανυ πονίηζμ. πήια Άημια θςζθυνμο έπμοκ ακηζηαηαζηήζεζ άημια πονζηίμο δδιζμονβχκηαξ έκακ n-ηφπμο διζαβςβυ[73].

207 Με πανυιμζμ ηνυπμ δδιζμονβμφκηαζ διζαβςβμί ηφπμο-p υηακ ημ πονίηζμ κημπάνεηαζ ιε ζημζπεία ηδξ μιάδαξ 13, ιε πζμ δζαδεδμιέκμ ημ αυνζμ (Β), μπυηε ηαζ ειθακίγεηαζ πθδεχνα μπχκ πμο είκαζ ηεκέξ εέζεζξ πςνίξ δθεηηνυκζα (ζπήια ). πήια Άημια αμνίμο έπμοκ ακηζηαηαζηήζεζ άημια πονζηίμο δδιζμονβχκηαξ έκακ p-ηφπμο διζαβςβυ[73]. Σα θςημαμθηασηά ζημζπεία απμηεθμφκηαζ απυ ηφπμο-n ηαζ ηφπμο-p διζαβςβμφξ εκςιέκμοξ μπυηε ζημ εζςηενζηυ ημοξ δδιζμονβείηαζ έκα δθεηηνζηυ πεδίμ (ζπήια ) [74]. ημοξ διζαβςβμφξ ηφπμο-n μ πθεμκάγςκ ανζειυξ δθεηηνμκίςκ ζζμννμπμφζε ιε ηα πνςηυκζα ημο Ρ, ηαζ ζημοξ διζαβςβμφξ ηφπμο-p μζ μπέξ ζζμννμπμφζακ ιε ημ πνςηυκζμ πμο έθεζπε απυ ημκ πονήκα ημο Β. Με ηδκ έκςζδ ηςκ δφμ διζαβςβχκ ημ p-n ζημζπείμ πμο δδιζμονβείηαζ δεκ εα θεζημονβμφζε ζςζηά πςνίξ ημ δθεηηνζηυ πεδίμ πμο ειθακίγεηαζ ζηδκ p-n επαθή, δζυηζ ηα εθεφεενα δθεηηνυκζα πμο είκαζ ζηδκ n-πθεονά ηαζ «ακαγδημφκ» μπέξ, «αθέπμοκ» υθεξ ηζξ μπέξ ηδξ p- πθεονάξ ηαζ πνμζπαεμφκ κα ηζξ ζοιπθδνχζμοκ. Αοηυ πμο ζοιααίκεζ υιςξ είκαζ υηζ υηακ ζημ ζδιείμ επαθήξ ηςκ διζαβςβχκ ακαιεζβκφμκηαζ μζ μπέξ ιε ηα δθεηηνυκζα, δ μοδεηενυηδηα ηςκ δφμ διζαβςβχκ δζαηανάζζεηαζ ηαζ δδιζμονβείηαζ έκα θνάβια δοκαιζημφ ημ μπμίμ ηάκεζ υθμ ηαζ πζμ δφζημθδ ηδκ ηίκδζδ ηςκ δθεηηνμκίςκ απυ ηδκ n-πθεονά ζηδκ p-πθεονά. Σεθζηά επζηοβπάκεηαζ ζζμννμπία. Έπμοιε έκα πεδίμ ιεηαλφ ηςκ δφμ πενζμπχκ πμο ζοιπενζθένεηαζ ζακ ααθαίδα επζηνέπμκηαξ ζηα δθεηηνυκζα κα ηζκδεμφκ ιυκμ πνμξ ηδκ ιζα ηαηεφεοκζδ (δίμδμξ).

208 πήια Ζιζαβςβμί ηφπμο-n ηαζ ηφπμο-p εκςιέκμζ ιεηαλφ ημοξ δδιζμονβχκηαξ έκα δθεηηνζηυ πεδίμ[74] Όηακ ημ θςξ πέθηεζ πάκς ζημ ζημζπείμ ιε ηδκ ιμνθή θςημκίμο, δ εκένβεζα ημο απεθεοεενχκεζ γεφβδ μπχκ-δθεηηνμκίςκ. Ζ δζαδζηαζία αοηή απμηεθεί ημ θωηοβοληαϊκό θαινόμενο. Κάεε θςηυκζμ πμο έπεζ ανηεηή εκένβεζα ηακμκζηά εα απεθεοεενχζεζ αηνζαχξ έκα δθεηηνυκζμ, μπυηε εα δδιζμονβδεεί ηαζ ιία μπή. Δάκ αοηυ ζοιαεί ανηεηά ημκηά ζημ πεδίμ ή εάκ ημ εθεφεενμ δθεηηνυκζμ ηαζ δ μπή ηζκμφκηαζ ζηδκ αηηίκα επζννμήξ ημο, ημ πεδίμ εα «ςεήζεζ» ηδκ μπή πνμξ ηδκ p- πθεονά ηαζ ημ δθεηηνυκζμ πνμξ ηδκ n-πθεονά. Αοηυ δδιζμονβεί πεναζηένς δζαηαναπή ηδξ δθεηηνζηήξ ζζμννμπίαξ, μπυηε εάκ δχζμοιε ελςηενζηή δζέλμδμ (ζφκδεζδ ιε ελςηενζηυ ηφηθςια) ζημ νεφια, δθεηηνυκζα εα ηζκδεμφκ πνμξ ηδκ p-πθεονά βζα κα εκςεμφκ ιε μπέξ (ζπήια ). Ζ ηίκδζδ ηςκ δθεηηνμκίςκ δδιζμονβεί δθεηηνζηυ νεφια ηαζ μ πςνζζιυξ ηςκ θμνηίςκ ιέζς ημο πεδίμο δδιζμονβεί ηάζδ. Έηζζ ηαζ ηα δφμ ιαγί πανάβμοκ ζζπφ P=VI. Ζ απυδμζδ απυ πθεονάξ ζζπφμξ είκαζ ηδξ ηάλδξ πενίπμο ημο 15%. πήια Γδιζμονβία δθεηηνζημφ νεφιαημξ ηαζ ηάζδξ Πάκς ζηα θςημαμθηασηά ζημζπεία πέθηεζ υθμ ημ δθεηηνμιαβκδηζηυ θάζια ημο θςηυξ. Ζ δθεηηνμιαβκδηζηή αηηζκμαμθία δεκ είκαζ ιμκμπνςιαηζηή, αθθά απμηεθείηαζ απυ πμθθά δζαθμνεηζηά ιήηδ ηφιαημξ πμο ακηζζημζπμφκ ζε δζαθμνεηζηά επίπεδα εκένβεζαξ. Άνα υηακ ημ θςξ πέθηεζ ζημ ζημζπείμ έπεζ ιεβάθδ πμζηζθία θςημκίςκ ιε δζαθμνεηζηέξ εκένβεζεξ, μπυηε ηάπμζα απ αοηά δεκ έπμοκ ανηεηή εκένβεζα κα δδιζμονβήζμοκ γεφβδ δθεηηνμκίςκ-μπχκ ηαζ εα απμννμθδεμφκ απυ ημ ζημζπείμ πςνίξ κα ζπάζμοκ μιμζμπμθζημφξ δεζιμφξ. Με ηα θςηυκζα πμο έπμοκ

209 πενζζζυηενδ εκένβεζα απ αοηή πμο πνεζάγεηαζ δ πενίζζζα απμννμθάηαζ ηαζ βίκεηαζ εενιυηδηα. Μυκμ έκα ζοβηεηνζιέκμ ιένμξ ηδξ αηηζκμαμθίαξ, ιεηνμφιεκμ ζε ev, εα απμννμθδεεί απυ ημ ζημζπείμ ηαζ εα πνμηαθέζεζ ημ θςημαμθηασηυ θαζκυιεκμ. Αοηή δ ζοβηεηνζιέκδ πμζυηδηα ηδξ αηηζκμαμθίαξ απμηαθείηαζ εκενβεζαηυ πάζια ηαζ βζα ηνφζηαθθμ πονζηίμο είκαζ 1.1eV. Αοηέξ μζ δφμ πενζπηχζεζξ εοεφκμκηαζ βζα ημ πάζζιμ πενίπμο ημο 70% ηζξ πνμζπίπημοζαξ αηηζκμαμθίαξ. Λφζδ εα απμηεθμφζε δ πνήζδ οθζημφ ιε ιζηνυηενμ εκενβεζαηυ πάζια μπυηε εα ιαξ ήηακ ςθέθζια πενζζζυηενα θςηυκζα. Όιςξ ημ πάζια αοηυ ηαεμνίγεζ ημ πεδίμ άνα ηαζ ηδκ ηάζδ, μπυηε ιε ηδκ απμννυθδζδ πενζζζμηένςκ θςημκίςκ καζ ιεκ αολάκεηαζ ημ νεφια, αθθά πάκμοιε έπμκηαξ ιζηνυηενδ ηζιή ηάζδξ ηαζ δ ζζπφξ ηεθζηά παναιέκεζ πενίπμο ίδζα. Σμ ζδακζηυ πάζια ζζμννμπχκηαξ ηα παναπάκς είκαζ 1.4eV βζα έκα απθυ ζημζπείμ. Δπίζδξ, οπάνπμοκ ηαζ άθθεξ απχθεζεξ αθμφ ηα δθεηηνυκζα πνέπεζ κα ηζκδεμφκ απυ ηδκ ιζα πθεονά ημο ζημζπείμο ζηδκ άθθδ ιέζς ημο ελςηενζημφ ηοηθχιαημξ Πενζβναθή θςημαμθηασημφ ζοζηήιαημξ Σμ ααζζηυ δμιζηυ ζημζπείμ εκυξ θςημαμθηασημφ ζοζηήιαημξ είκαζ δ δθζαηή ηορέθδ (solar cell). Μζα δθζαηή ηορέθδ πανάβεζ ιζηνή πμζυηδηα ζζπφμξ πμο είκαζ 1 ιε 2W. Γζα κα αολδεεί δ ζζπφξ ζηδκ έλμδμ ηςκ ηορέθδ, ημπμεεημφιε πμθθέξ ηορέθεξ ιαγί (εκχκμκηαξ ηδκ εεηζηή επαθή ημο εκυξ ιε ηδκ ανκδηζηή ημο επυιεκμο, δδθαδή εκ ζεζνά, αολάκμοιε ηδκ ηάζδ, εκχ εκχκμκηαξ ηζξ εεηζηέξ ιεηαλφ ημοξ ηαζ ηζξ ανκδηζηέξ ιεηαλφ ημοξ, δδθαδή πανάθθδθα, αολάκμοιε ημ νεφια) ηαζ έηζζ δδιζμονβμφκηαζ ηα θςημαμθηασηά πθαίζζα. Με ηδκ ζοκέκςζδ πμθθχκ πθαζζίςκ ιαγί δδιζμονβμφκηαζ ιμκάδεξ ιεβαθφηενδξ ζζπφμξ πμο θέβμκηαζ ζοζημζπίεξ. Σμ ααζζηυ ζημζπείμ ζημ ειπυνζμ είκαζ ημ θςημαμθηασηυ (PV) πθαίζζμ (module). Σμ ιέβεεμξ εκυξ PV πθαζζίμο παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ ζζπφ πμο ιπμνεί κα πανάβεζ ηαζ ζοβηεηνζιέκα ιε αάζδ ηδκ ζζπφ πμο δίκεζ οπυ ηαεμνζζιέκεξ ζοκεήηεξ εενιμηναζίαξ PV ηοηηάνμο (25 μ C) ηαζ αηηζκμαμθίαξ (1000W/m 2 ) ηαζ είκαζ βκςζηή ςξ «ζζπφξ αζπιήξ» (peak Watt, Wp). Γζα πανάδεζβια, υηακ ιζα θςημαμθηασηή βεκκήηνζα δφκαηαζ κα πανάβεζ 10 Wp αοηυ ζδιαίκεζ υηζ πανάβεζ 10W βζα δθζαηή αηηζκμαμθία 1000W/m 2 ηαζ εενιμηναζία ηοηηάνμο 25 o C. Οζ άθθεξ ζοζηεοέξ πμο ιπμνμφκ κα ζοκδέμκηαζ ζημ πθαίζζμ ιπμνμφκ κα ηαλζκμιδεμφκ ζε ηέζζενζξ ηαηδβμνίεξ: οζζςνεοηέξ, πμο πνδζζιεφμοκ ζηδκ απμεήηεοζδ εκένβεζαξ ηαζ ζηδκ απυδμζή ηδξ υηακ αοηυ απαζηείηαζ (ημ ανάδο ή ηζξ ανμπενέξ ιένεξ). Ακηζζηνμθείξ, πμο απαζημφκηαζ βζα ηδκ ακηζζηνμθή ημο ζοκεπμφξ εκένβεζα (DC) πμο πανάβεηαζ ζημ θςημαμθηασηυ ζε εκαθθαζζυιεκδ (AC). οζηήιαηα νφειζζδξ ζζπφμξ, πμο δζαπεζνίγμκηαζ ηδκ απμεδηεοιέκδ εκένβεζα ζημκ ζοζζςνεοηή ηαζ δζμπεηεφμοκ εκένβεζα ζημ θμνηίμ. Καηαζηεοέξ, πμο απαζημφκηαζ βζα ηδκ εβηαηάζηαζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ ηαζ ηςκ θμζπχκ ζοζηεοχκ. Πναηηζηά δεκ είκαζ απαναίηδημ κα οπάνπμοκ υθεξ μζ παναπάκς ζοζηεοέξ ζε υθα ηα ζοζηήιαηα. Γζα πανάδεζβια, ζε ζοζηήιαηα ζοκεπμφξ νεφιαημξ δεκ πνεζάγεηαζ ακηζζηνμθέαξ. Γζα ζοζηήιαηα ζοκδεδειέκα ιε ημ δίηηομ δεκ είκαζ απαναίηδημξ μ

210 ζοζζςνεοηήξ δζυηζ ημ δίηηομ πνδζζιεφεζ ηαζ βζα απμεήηεοζδ. Γδθαδή, υηακ οπάνπεζ πενίζζεζα εκένβεζαξ ζημ ζφζηδια θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ-θμνηίμο, ηυηε αοηή δζμπεηεφεηαζ ζημ δίηηομ, εκχ ζε πενίπηςζδ έθθεζρδξ εκένβεζαξ, δ επζπθέμκ εκένβεζα πμο απαζηείηαζ θαιαάκεηαζ απυ ημ δίηηομ. Κάπμζα ζοζηήιαηα απαζημφκ ζοζηεοέξ πμο δεκ ζπεηίγμκηαζ άιεζα ιε ηα θςημαμθηασηά πθαίζζα. Όπςξ βζα πανάδεζβια είκαζ ιενζηά απμιμκςιέκα ζοζηήιαηα πμο έπμοκ κηζγεθμβεκκήηνζα βζα ηδκ πανμπή νεφιαημξ υηακ ελακηθδεεί δ εκένβεζα ηςκ ζοζζςνεοηχκ Φςημαμθηασηά πθαίζζα Έκα ηοπζηυ θςημαμθηασηυ πθαίζζμ πονζηίμο απμηεθείηαζ απυ 36 δθζαηά ηφηηανα ζε ζεζνά, έπεζ έλμδμ ιε ζοκεπέξ νεφια ηαζ ζοκεπή ηάζδ. οκήεςξ ηνμθμδμηεί ζοζζςνεοηή ηάζδξ 17V. Όπςξ θαίκεηαζ ηαζ ζημ ζπήια [74] ζηδκ επζθάκεζα πμο είκαζ πνμξ ημκ ήθζμ ηαθφπηεηαζ απυ βοάθζκμ ηάθοιια πμο είκαζ ακεεηηζηυ ζηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ ζηδκ οπενζχδδ αηηζκμαμθία, πνμθοθάζζεζ ηζξ ηορέθεξ ηαζ ηζξ δθεηηνζηέξ επαθέξ απυ ηδκ ανμπή, ημ παθάγζ ηαζ ημ πζυκζ πμο ιπμνμφκ κα πνμηαθέζμοκ δζάανςζδ. Κάης απυ ημ βοάθζκμ ηάθοιια οπάνπεζ ακηίακαηθαζηζηή ιειανάκδ, χζηε κα ιεζςεεί ημ πμζμζηυ ηδξ ακαηθμφιεκδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Πάκς ηαζ ηάης απυ ηδκ επζθάκεζα ημο πονζηίμο οπάνπμοκ δθεηηνζηέξ επαθέξ απυ οθζηυ ιζηνήξ εενιζηήξ ακηίζηαζδξ πμο ημ ζοκδέμοκ ιε ημ ελςηενζηυ ηφηθςια. Σέθμξ, ημ θςημαμθηασηυ πθαίζζμ αζθαθίγεηαζ ιέζα ζε ιζα ιεηαθθζηή εήηδ αθμοιζκίμο. πήια Σοπζηή δμιή θςημαμθηασημφ πθαζζίμο Σα θςημαμθηασηά ζοζηήιαηα πςνίγμκηαζ ζε δφμ ααζζηέξ ηαηδβμνίεξ: α) ζηα ηθαζζζηά επίπεδα ζοζηήιαηα ηαζ α) ζηα ζοζηήιαηα ζοβηεκηνςηζηχκ ζοθθεηηχκ.

211 οζηήιαηα επίπεδςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ Πνυηεζηαζ βζα ημκ πζμ ημζκυ ηφπμ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ. Σα πθαίζζα ιπμνμφκ είηε κα είκαζ ιυκζια ζε ιζα ζηαεενή βςκία ηθίζδξ είηε κα είκαζ ηζκδηά ηαζ κα αημθμοεμφκ ηδκ ηίκδζδ ημο ήθζμο. Απμννμθμφκ ηαζ ηδκ δζάποηδ ηαζ ηδκ άιεζδ αηηζκμαμθία. Ζ ζδιακηζηυηδηα ημο παναπάκς θαίκεηαζ απυ ημ βεβμκυξ υηζ αηυια ηαζ ιε ηαεανυ μονακυ δ δζάποηδ αηηζκμαμθία είκαζ ημ 10 ιε 20% ηδξ ζοκμθζηήξ, ζε επίπεδδ επζθάκεζα. ε ιενζηχξ ζοκκεθζαζιέκεξ ιένεξ ημ πμζμζηυ αοηυ θηάκεζ ημ 50% ηαζ ζε ηεθείςξ ζοκκεθζαζιέκεξ ιένεξ θηάκεζ ημ 100%. Σα πζμ απθά επίπεδα πθαίζζα είκαζ ζε ζηαεενή εέζδ. Σα πθεμκεηηήιαηα ηςκ ζηαεενχκ πθαζζίςκ είκαζ υηζ δεκ έπμοκ ηζκδηά ιένδ, πναηηζηά δεκ οπάνπεζ ακάβηδ βζα επζπθέμκ ελμπθζζιυ, ηαζ είκαζ ζπεηζηά εθαθνζά. Αοηά ηα παναηηδνζζηζηά ηα ηάκμοκ ηαηάθθδθα βζα κα πνδζζιμπμζδεμφκ ζε ιζα ζεζνά απυ πενζπηχζεζξ, υπςξ είκαζ ηαζ μζ ζηέβεξ ηςκ ζπζηζχκ. Ο πνμζακαημθζζιυξ ηςκ πθαζζίςκ αοηχκ χζηε κα απμδίδμοκ ζηακμπμζδηζηά πνέπεζ κα είκαζ πνμξ ημ Νυημ ηαζ δ ηθίζδ (θ+15 μ )±5 μ υπμο θ είκαζ ημ βεςβναθζηυ πθάημξ ηδξ πενζμπήξ. Σα επίπεδα πθαίζζα ιε ιδπακζζιυ ηίκδζδξ επζηοβπάκμοκ ιεβαθφηενδ απμννυθδζδ αηηζκμαμθίαξ ακά ιμκάδα επζθάκεζαξ αθμφ ιπμνμφκ ηαζ έπμοκ ηδκ αέθηζζηδ βςκία ηθίζδξ ηαζ πνμζακαημθζζιμφ ηάεε πνμκζηή ζηζβιή. Όιςξ έπμοκ επζπθέμκ ηυζημξ (αβμνά ηαζ ζοκηήνδζδ) ηαζ αάνμξ θυβς ημο ιδπακζζιμφ ηίκδζδξ. Βνίζημκηαξ ιζα ζζμννμπία ιεηαλφ ηςκ δφμ ιπμνεί κα βίκεζ δ ζςζηή επζθμβή βζα ηδκ ηάεε πενίπηςζδ οζηήιαηα ζοβηεκηνςηζηχκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ Ο ηφνζμξ θυβμξ πνήζδξ ζοζηδιάηςκ ζοβηεκηνςηζηχκ Φ/Β πθαζζίςκ είκαζ δ ζηακυηδηά ημοξ κα πνεζάγμκηαζ θζβυηενεξ δθζαηέξ ηορέθεξ απυ ηα επίπεδα ζοζηήιαηα ηδκ παναβςβή ηδξ ίδζαξ ζζπφμξ. Οζ ηορέθεξ απμηεθμφκ ημ πζμ αηνζαυ ηιήια εκυξ ζοζηήιαημξ ιεηνχκηαξ ημ ηυζημξ ακά ιμκάδα επζθάκεζαξ. Γζα ημ ζφζηδια ζοβηέκηνςζδξ ηδξ αηηζκμαμθίαξ πνδζζιμπμζμφκηαζ θεδκά οθζηά, υπςξ είκαζ πθαζηζηά ηάημπηνα ηαζ ιεηαθθζηέξ εήηεξ, πμο ζοθθέβμοκ ηδκ δθζαηή εκένβεζα απυ ιζα ζοβηνζηζηά ιεβάθδ επζθάκεζα ηαζ ηδκ εζηζάγμοκ ζε ιζα ιζηνυηενδ επζθάκεζα ζηδκ μπμία ανίζηεηαζ δ ηορέθδ. Γζα ηδκ ζοβηέκηνςζδ ημο θςηυξ πνδζζιμπμζμφκηαζ μζ ακαηθαζηήνεξ ηαζ μζ θαημί πμο έπμοκ δζαημιή ζακ δυκηζ πνζμκζμφ βζα κα ζοβηεκηνχζμοκ ημ εζζενπυιεκμ θςξ. Όιςξ, δεκ οπάνπεζ θαηυξ πμο κα ιπμνεί κα ιεηαθένεζ ημ 100% ημο πνμζπίπημκημξ θςηυξ αθθά ζοκήεςξ ιεηαθένεηαζ 90-95% ή ηαζ θζβυηενμ (θυβς απμννυθδζδξ ηαζ ακαηθάζεςξ). Ανηεηά είκαζ ηα πθεμκεηηήιαηα ηςκ ζοβηεκηνςηζηχκ ζοζηδιάηςκ έκακηζ ηςκ επίπεδςκ. Έπμοκ αολδιέκδ ζζπφ ελυδμο ηαζ δ απυδμζδ ημο ζοζηήιαημξ είκαζ ιεβαθφηενδ έπμκηαξ ηαοηυπνμκα ιζηνυηενμ ιέβεεμξ ηορεθχκ ή ιζηνυηενμ ανζειυ ηορεθχκ. Σμ πυζμ εα αολδεεί δ απυδμζδ ελανηάηαζ ζε ιεβάθμ ααειυ απ ημ ζπήια ηδξ ηορέθδξ ηαζ απυ ημ οθζηυ πμο είκαζ ηαηαζηεοαζιέκδ. Αηυια, δ δοκαηυηδηα

212 πνήζδξ ιζηνχκ ηορεθχκ απμηεθεί ζδιακηζηυ πθεμκέηηδια δζυηζ είκαζ πζμ δφζημθμ κα παναπεμφκ ηορέθεξ ιεβάθδξ επζθάκεζαξ ιε ιεβάθδ απυδμζδ απ υηζ ιζηνήξ επζθάκεζαξ. Απ ηδκ άθθδ πθεονά, οπάνπμοκ ανηεηά ιεζμκεηηήιαηα πμο πνέπεζ κα ακηζιεηςπζζημφκ ζημ ιέθθμκ. Γζα πανάδεζβια ηα απαζημφιεκα μπηζηά ημο ζοζηήιαημξ είκαζ ζδιακηζηά πζμ αηνζαά απυ ηα ηαθφιιαηα ηςκ επίπεδςκ ζοζηδιάηςκ. Δπζπθέμκ, δεκ ιπμνμφκ κα εηιεηαθθεοημφκ ηδκ δζάποηδ αηηζκμαμθία, δδθαδή αηυιδ ηαζ ζε ιία δθζυθμοζηδ ιένα πάκεηαζ ημ 20% ηδξ αηηζκμαμθίαξ, μπυηε πνεζάγεηαζ κα αημθμοεμφκ ηδκ ηίκδζδ ημο ήθζμο ηαε υθδ ηδκ δζάνηεζα ηδξ ιέναξ ηαζ ζοκμθζηά ημο έημοξ. Άνα, βζα ηδκ επίηεολδ ιεβαθφηενδξ απυδμζδξ πνέπεζ μ ιδπακζζιυξ ηίκδζδξ κα είκαζ ιεβαθφηενδξ αηνίαεζαξ απυ αοημφξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηα επίπεδα ζοζηήιαηα. Έκα άθθμ πνυαθδια είκαζ αοηυ ηδξ οπενεένιακζδξ ηςκ ηορεθχκ πμο πανάβεηαζ απυ ηδκ ιεβάθδ ζοβηέκηνςζδ αηηζκμαμθίαξ πμο βεκζηά είκαζ επζεοιδηή. Ζ εενιμηναζία ηςκ ηορεθχκ πνέπεζ κα δζαηδνείηαζ ζε παιδθά επίπεδα δζυηζ ιε ηδκ αφλδζδ υπζ ιυκμ ιεζχκεηαζ δ απυδμζή ημοξ αθθά ηαζ ιαηνμπνυεεζια ιπμνεί κα δζαηαναπεεί δ ζηαεενυηδηα ζηδ θεζημονβία ημοξ ή αηυια ηαζ κα ηαηαζηναθμφκ πνυςνα. Μζα απυ ηζξ πζμ ζδιακηζηέξ πνμζπάεεζεξ βζα δζαηήνδζδ παιδθήξ εενιμηναζίαξ απμηεθεί δ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ δθεηηνζηήξ ακηίζηαζδξ ηςκ επαθχκ πμο ιεηαθένμοκ ημ νεφια ζημ ελςηενζηυ ηφηθςια. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ πνδζζιμπμζχκηαξ επαθέξ ιεβαθφηενδξ επζθάκεζαξ, ημ μπμίμ έπεζ υιςξ ζακ απμηέθεζια κα πνμηαθείηαζ ζηίαζδ ζηδκ ηορέθδ. Γζ αοηυ οπάνπμοκ δφμ θφζεζξ. Ζ ιζα είκαζ δ ημπμεέηδζδ πνζζιαηζημφ ηαθφιιαημξ πάκς απυ ηδκ επαθή μπυηε ημ θςξ πμο εα πνμζέπζπηε ζηδκ επαθή, ηχνα πνμζπίπηεζ ζημ πνίζια, εηηνέπεηαζ ηαζ δζμπεηεφεηαζ ζηδκ ηορέθδ. Ζ άθθδ θφζδ είκαζ κα ημπμεεηδεμφκ ηαζ μζ δφμ επαθέξ πίζς απυ ηδκ ηορέθδ ημ μπμίμ υιςξ απαζηεί πμθφ ηαθήξ πμζυηδημξ οθζηυ πονζηίμο Μδπακζζιυξ ηίκδζδξ Ο ιδπακζζιυξ ηίκδζδξ ημο θςημαμθηασημφ πθαζζίμο ιπμνεί κα επζηνέπεζ ηδκ ηίκδζδ ζε έκακ ή ζε δφμ άλμκεξ. Σα ζοζηήιαηα εκυξ άλμκα είκαζ ζπεδζαζιέκα κα αημθμοεμφκ ηδκ πμνεία ημο ήθζμο απυ ηδκ ακαημθή ζηδ δφζδ. Υνδζζιμπμζμφκηαζ ηονίςξ ιε ζοζηήιαηα επίπεδςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ηαζ ιενζηέξ θμνέξ ιε ζοζηήιαηα ζοβηεκηνςηζηχκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ. Σα ζοζηήιαηα δφμ αλυκςκ υπζ ιυκμ ηάκμοκ ηδκ παναπάκς θεζημονβία, αθθά ηαζ παναημθμοεμφκ ηδκ ιεηααμθή ηδξ απυηθζζδξ ημο ήθζμο ηαηά ηδκ δζάνηεζα ημο έημοξ. Υνδζζιμπμζμφκηαζ ηονίςξ ιε ζοβηεκηνςηζηά πθαίζζα. Σα ζοζηήιαηα δφμ αλυκςκ είκαζ πζμ πμθφπθμηα, πζμ αηνζαά ηαζ πνεζάγμκηαζ ιεβαθφηενδ ζοκηήνδζδ ζε ζφβηνζζδ ιε αοηά ημο εκυξ άλμκα.

213 οζζςνεοηέξ ε ζοζηήιαηα απμιμκςιέκα απυ ημ δίηηομ, ημ θςημαμθηασηυ ζφζηδια πνέπεζ κα πανέπεζ ηδκ εκένβεζα ηάεε θμνά πμο απαζηείηαζ ακελανηήηςξ ακ έπεζ ήθζμ ή υπζ. Γζ αοηυ ημ θυβμ πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοζζςνεοηέξ πμο απμεδηεφμοκ ηδκ πενίζζεζα εκένβεζαξ. Οζ πζμ ζοπκά πνδζζιμπμζμφιεκμζ ηφπμζ ιπαηανζχκ είκαζ μζ ιμθφαδμοαζαεζηίμο ηαζ ιμθφαδμο-ακηζιμκίμο. Γζα πενζπηχζεζξ υπμο μ ζοζζςνεοηήξ είκαζ εηηεεεζιέκμξ ζε ιεβάθμ εφνμξ εενιμηναζζχκ πνδζζιμπμζμφκηαζ μζ κζηεθίμο-ηαδιίμο. Δλαζηίαξ ηδξ ζοκεπχξ ιεηαααθθυιεκδξ ηζιήξ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ημο θμνηίμο, μζ ζοζζςνεοηέξ πνέπεζ κα πενκμφκ απυ πμθθμφξ ηφηθμοξ θυνηζζδξ ηαζ εηθυνηζζδξ πςνίξ κα πάκμοκ ηζξ ζδζυηδηέξ ημοξ βνήβμνα. Σμ πμζμζηυ ηδξ πςνδηζηυηδηαξ ημο ζοζζςνεοηή πμο ιπμνεί κα εηθμνηζζηεί πςνίξ κα ηαηαζηναθεί μκμιάγεηαζ αάεμξ εηθυνηζζδξ ηαζ ελανηάηαζ απυ ημκ ηφπμ ημο. Οζ ιμθφαδμοαζαεζηίμο είκαζ ιζηνμφ αάεμοξ εηθυνηζζδξ ηαζ ακηέπμοκ 20% εηθυνηζζδ ζε ηάεε ηφηθμ. Οζ κζηεθίμο-ηαδιίμο είκαζ ιεβάθμο αάεμοξ εηθυνηζζδξ ηαζ ακηέπμοκ 80% εηθυνηζζδ ζε ηάεε ηφηθμ. Οζ ζοζζςνεοηέξ πνεζάγμκηαζ αθθαβή ηάεε 5 ιε 10 πνυκζα ακάθμβα ιε ημκ ανζειυ ηςκ ηφηθςκ θυνηζζδξ ηαζ εηθυνηζζδξ πμο ηάκμοκ. Οζ ζοζζςνεοηέξ πανέπμοκ αοημκμιία ζημ ζφζηδια απυ ιενζηέξ ιένεξ ιέπνζ δφμ αδμιάδεξ. Ζ πνμκζηή δζάνηεζα ελανηάηαζ απυ ηα παναηηδνζζηζηά ημο ηάεε ζοζηήιαημξ, δδθαδή απυ ηδκ ημπμεεζία ημο, ηδκ φπανλδ ή υπζ βεκκήηνζαξ ηαζ απυ ημ θμνηίμ. Οζ ζοζζςνεοηέξ παναηηδνίγμκηαζ απυ ηδκ ηάζδ ημοξ, δ μπμία ζοκήεςξ είκαζ πμθθαπθάζζμ ηςκ 12V, ηαζ απυ ηδκ πςνδηζηυηδηά ημοξ, πμο ιεηνζέηαζ ζε αιπενχνζα (Ah). Οζ ζοζζςνεοηέξ, πένακ ηδξ ιείςζδξ ηδξ απυδμζδξ πμο πνμηαθμφκ, πνεζάγμκηαζ πενζμδζηή ζοκηήνδζδ (έθεβπμ οβνχκ) ηαζ έκακ ιεβάθμ πχνμ βζα κα απμεδηεοημφκ. Ο ζςζηυξ οπμθμβζζιυξ ημο ιεβέεμοξ ημο ζοζζςνεοηή ημο ζοζηήιαημξ είκαζ ηαεμνζζηζηυξ βζα ηδκ επίηεολδ ιεβάθδξ δζάνηεζαξ γςήξ ημο, βζα ηδκ ζδακζηή απυδμζδ ηαζ βζα ηδκ επίηεολδ μκμιαζηζημφ ηυζημοξ ηφηθμο γςήξ ημο ζοζηήιαημξ οζηήιαηα νφειζζδξ ζζπφμξ Τπάνπμοκ ανηεηά δθεηηνμκζηά ζοζηήιαηα πμο πνδζζιεφμοκ ζημκ έθεβπμ ηαζ ζηδκ νφειζζδ ηδξ δθεηηνζηήξ ζζπφμξ πμο πανάβεζ ημ θςημαμθηασηυ. Πζμ ζοβηεηνζιέκα είκαζ: Οζ νοειζζηέξ θυνηζζδξ ιπαηανζχκ βζα ηδκ νφειζζδ ηςκ ηφηθςκ θυνηζζδξ ηαζ εηθυνηζζδξ ηδξ ζοζζςνεοηή. Όηακ μ ζοζζςνεοηήξ είκαζ ηεθείςξ θμνηζζιέκμξ, μ νοειζζηήξ δεκ αθήκεζ άθθμ νεφια κα εζζνεφζεζ απυ ημ θςημαμθηασηυ ζημζπείμ ζημκ ζοζζςνεοηή. Οιμίςξ, υηακ μ ζοζζςνεοηήξ έπεζ αδεζάζεζ ζε έκα πνμαπμθαζζζιέκμ επίπεδμ, ημ μπμίμ εθέβπεηαζ ιε ιέηνδζδ ηδξ ηάζδξ ημο ζοζζςνεοηή, μ εθεβηηήξ δεκ επζηνέπεζ κα δχζμοκ άθθμ νεφια μζ ζοζζςνεοηέξ πνμημφ επακαθμνηζζημφκ. Αοηυ έπεζ ζακ απμηέθεζια ηδκ επζιήηοκζδ ημο πνυκμο γςήξ ημο ζοζζςνεοηή.

214 Ο ακζπκεοηήξ ζδιείμο ιέβζζηδξ ζζπφμξ (ΜΡΡΣ), δ μπμία είκαζ ιζα ζοζηεοή πμο επελενβάγεηαζ ηαηάθθδθα ημ νεφια ηαζ ηδκ ηάζδ ελυδμο ημο θςημαμθηασημφ, χζηε ζε ηάεε πνμκζηή ζηζβιή ημ ζφζηδια, κα απμννμθά ηδ ιέβζζηδ δοκαηή ζζπφ απυ ημ θςημαμθηασηυ Σαλζκυιδζδ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ ηαζ εθανιμβέξ Σα θςημαμθηασηά ζοζηήιαηα ανίζημοκ εθανιμβή ζε ιία ιεβάθδ βηάια πενζπηχζεςκ. Σα ζοζηήιαηα πςνίγμκηαζ ζε ηνεζξ ηαηδβμνίεξ: οζηήιαηα πμο είκαζ δζαζοκδεδειέκα ιε ημ δίηηομ. οζηήιαηα πμο είκαζ απμιμκςιέκα απυ ημ δίηηομ. Τανζδζηά ζοζηήιαηα οζηήιαηα δζαζοκδεδειέκα ιε ημ δίηηομ εκαθθαζζμιέκμο νεφιαημξ ηα δζαζοκδεδειέκα ζοζηήιαηα δ θςημαμθηασηή ζοζημζπία ηνμθμδμηεί απεοεείαξ ιε δθεηηνζηή εκένβεζα ημ δίηηομ, μπυηε δεκ είκαζ απαναίηδηδ δ φπανλδ ζοζζςνεοηή. Σα ζοζηήιαηα αοηά ιπμνμφκ κα πςνζζημφκ ζε ηνεζξ ηαηδβμνίεξ: 1. ηα θςημαμθηασηά ενβμζηάζζα παναβςβήξ (ηα μπμία δ ζζπφξ ημοξ είκαζ ιεβαθφηενδ απυ 100KW). 2. ε Φ/Β ζηαειμφξ παναβςβήξ ηα μπμία ανίζημκηαζ ημκηά ζηα ζδιεία υπμο ηάκμοιε πνήζδ ηδξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ (20-100KW). 3. Οζηζαηά Φ/Β (1-10KW). ηζξ πνχηεξ δφμ πενζπηχζεζξ έπμοιε μθυηθδνεξ ιμκάδεξ παναβςβήξ πμο απμηεθμφκηαζ απυ ζοζημζπίεξ θςημαμθηασηχκ μζ μπμίεξ ζοκδέμκηαζ ιε οπμζηαειμφξ ηαζ ιεηά ιε ημ δίηηομ. Αοηέξ απμηεθμφκ ηεκηνζηέξ ιμκάδεξ παναβςβήξ υπμο ηνμθμδμημφκ ιεβάθεξ πενζμπέξ πμο έπμοκ απαίηδζδ ζε ιεβάθα πμζά εκένβεζαξ. Οζ ιμκάδεξ αοηέξ εβηαείζηακηαζ ηαζ ζοκδέμκηαζ εφημθα ιε ημ δίηηομ, μπυηε ηαηαζηεοάγμκηαζ πμθφ πζμ βνήβμνα απυ ηζξ ζοιααηζηέξ. Αηυια, ιπμνμφκ κα ημπμεεηδεμφκ ημκηά ζηα ζδιεία ημο δζηηφμο υπμο οπάνπεζ ιεβαθφηενδ ακάβηδ ηαζ ιπμνεί κα αολδεεί ημ ιέβεευξ ημοξ πνμζεέημκηαξ ζοζημζπίεξ υηακ αολδεεί δ γήηδζδ. Έπμοκ ημ πθεμκέηηδια υηζ δεκ ηαηακαθχκμοκ ηαφζζια, δεκ πανάβμοκ ηαοζαένζα ή απυαθδηα ηαζ επζπθέμκ είκαζ αευνοαεξ. Σέημζμο είδμοξ ιμκάδεξ πανμοζζάγμοκ απχθεζεξ ιεηαθμνάξ εκένβεζαξ θυβς ηδξ απυζηαζδξ απυ ηδ ηαηακάθςζδ ηδξ εκένβεζαξ αθθά επίζδξ πνέπεζ κα ελαζθαθζζηεί ιεβάθμξ πχνμξ έηζζ χζηε κα πναβιαημπμζδεεί δ εβηαηάζηαζδ. Σέθμξ, πνυαθδια δδιζμονβεί ημ υηζ δ παναβςβή δεκ ιπμνεί κα αημθμοεήζεζ ηδκ γήηδζδ ηδκ κφπηα ή υηακ δεκ έπεζ δθζμθάκεζα. ηδκ ηνίηδ πενίπηςζδ μ ηαηακαθςηήξ-ζδζμηηήηδξ πμο έπεζ ηδ ζοζημζπία, ιπμνεί κα παίνκεζ ηαζ κα δίκεζ εκένβεζα ηάεε πνμκζηή ζηζβιή. Δίκαζ ζε εέζδ κα παίνκεζ ηδκ εκένβεζα πμο πνεζάγεηαζ απυ ηδ ζοζημζπία ηαζ κα πνδζζιμπμζεί ημ δίηηομ

215 ιυκμ υηακ είκαζ απαναίηδημ (ηαηά ηδκ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ, ζε πμθφ ζοκκεθζαζιέκεξ ιένεξ ή υηακ έπεζ ιεβάθμ θμνηίμ). Αοηυ βίκεηαζ εθζηηυ ιε ηδκ πνήζδ ηαηάθθδθμο ιεηνδηή πμο έπεζ ηδκ ζδζυηδηα κα είκαζ αιθίδνμιμξ (δζπθυ νμθυζ). Όηακ δ ζοζημζπία ηνμθμδμηεί ημ θμνηίμ ημο ηηζνίμο ηαζ ηδξ πενζζζεφεζ εκένβεζα, ηδκ δίκεζ ζημ δίηηομ. Όηακ ημ θμνηίμ είκαζ ιεβαθφηενμ απυ ηδκ παναβςβή ηδξ ζοζημζπίαξ ηυηε δ γήηδζδ ζηακμπμζείηαζ ιε εζζαβςβή εκένβεζαξ απυ ημ δίηηομ. Έηζζ, ημ δίηηομ δνα ζακ ιμκάδα απμεήηεοζδξ βζα ημ θςημαμθηασηυ ζφζηδια. Σοπζηέξ ηζιέξ βζα μζηζαηά θςημαμθηασηά είκαζ 1 ιε 4 kwp (ζπήια )[75] εκχ βζα ιεβάθα δδιυζζα ηηίνζα είκαζ 100kWp ή ηαζ πενζζζυηενμ. πήια Γζαζοκδεδειέκμ ζφζηδια ιε ημ δίηηομ παιδθήξ ηάζδξ ηδξ ΓΔΖ Σα πθεμκεηηήιαηα ηςκ παναπάκς ζοζηδιάηςκ είκαζ δ πνμαθεπυιεκδ ιείςζδ ημο ηυζημοξ παναβςβήξ εκένβεζαξ ηαζ δ πνμζηαζία ημο πενζαάθθμκημξ. Με ηδκ παναβςβή εκένβεζαξ ημκηά ζημ ζδιείμ γήηδζδξ ιεζχκεηαζ δ απυζηαζδ πμο πνέπεζ κα δζακφζεζ ημ νεφια ηαζ επζηοβπάκεηαζ ιείςζδ ηςκ εκενβεζαηχκ απςθεζχκ ηαζ ηςκ απςθεζχκ ζζπφμξ ζημ δίηηομ. Με αοηυκ ημκ ηνυπμ, ιπμνεί κα απμθεοπεεί ή κα ανβήζεζ ζδιακηζηά δ ακάβηδ βζα ακααάειζζδ ημ δζηηφμο ιεηαθμνάξ αθμφ ζε πμθθέξ πενζπηχζεζξ δ αζπιή ηδξ γήηδζδξ ηαοηίγεηαζ ιε ηδκ ιεβαθφηενδ παναβςβή ηςκ θςημαμθηασηχκ υπςξ είκαζ π.π. ηζξ χνεξ 11:00-16:00 ημ ηαθμηαίνζ. Δπίζδξ, βίκεηαζ πνμζπάεεζα ιείςζδξ ημο ηυζημοξ δμιζηχκ οθζηχκ ηηζνίςκ υπςξ είκαζ ηεναιίδζα ιε πνμζανιμβή πάκς ημοξ θφθθςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ, χζηε κα βίκμοκ πζμ ζοιθένμκηα ηςκ ζοιααηζηχκ δμιζηχκ οθζηχκ ηαζ κα πνδζζιμπμζδεμφκ εονέςξ.

216 οζηήιαηα απμιμκςιέκα απυ ημ δίηηομ ηα απμιμκςιέκα ζοζηήιαηα ημ θςημαμθηασηυ δεκ δζαζοκδέεηαζ ιε ημ δίηηομ. Σέημζμο είδμοξ θςημαμθηασηά ζοζηήιαηα πνδζζιμπμζμφκηαζ ηονίςξ ζε πενζπηχζεζξ υπμο δεκ οπάνπεζ AC δίηηομ είηε επεζδή έπεζ ιεβάθμ ηυζημξ κα εβηαηαζηαεεί βναιιή δζαζφκδεζδξ ημο θςημαμθηασημφ ζοζηήιαημξ ιεηαλφ ηδξ πενζμπήξ ηαζ ημο AC δζηηφμο είηε ηέθμξ δ ζφκδεζδ δεκ είκαζ εθζηηή θυβς ιεβάθδξ απυζηαζδξ απυ ηζξ ιμκάδεξ παναβςβήξ. Σα ζοζηήιαηα αοηά είκαζ ιζηνήξ ζζπφμξ, ζοκήεςξ θζβυηενμ απυ 10 kwp (ζπήια )[75]. πήια φζηδια Απμιμκςιέκμ απυ ημ Γίηηομ (Αοηυκμιμ ζφζηδια) Μπμνεί κα απμηεθμφκηαζ ιυκμ απυ ηδ θςημαμθηασηή ζοζημζπία ή κα έπμοκ ηαζ ζοζζςνεοηή ή ακηθία κενμφ ή αηυια ηαζ βεκκήηνζα. Σα ζοζηήιαηα πμο απμηεθμφκηαζ ιυκμ απυ ιία θςημαμθηασηή ζοζημζπία είκαζ ζοζηήιαηα πμο δεκ πνεζάγμκηαζ ιμκίιςξ εκένβεζα. Δηιεηαθθεφμκηαζ ημ βεβμκυξ υηζ μζ δθζυθμοζηεξ ιένεξ πμο ηάκμοκ ημ ζφζηδια κα έπεζ ιεβάθδ παναβςβή ζζπφμξ πανάθθδθα πνμηαθμφκ αολδιέκεξ ακάβηεξ βζα ρφλδ ηαζ ελαενζζιυ πχνςκ. Έηζζ, ζοκδέμκηαξ ηδ ζοζημζπία ιε ακειζζηήνεξ ελαενζζιμφ αεθηζχκμκηαζ μζ ζοκεήηεξ ημο πχνμο. ηδ πενίπηςζδ φπανλδξ ζοζζςνεοηή (ζπήια 7.3.2) ημ θςημαμθηασηυ ζφζηδια πανέπεζ ηδκ εκένβεζα ηάεε θμνά πμο απαζηείηαζ ακελανηήηςξ ακ έπεζ ήθζμ ή υπζ δζυηζ μζ ζοζζςνεοηέξ απμεδηεφμοκ ηδκ πενίζζεζα εκένβεζαξ υηακ αοηή οπάνπεζ ηαζ ηδκ επζζηνέθμοκ υηακ πνεζάγεηαζ. Σμ πυζδ εκένβεζα εα επζζηνέρεζ ελανηάηαζ απυ ημ ιέβεεμξ ηαζ ημ είδμξ ημο ζοζζςνεοηή. Υνδζζιμπμζμφκηαζ βζα θςηζζιυ ή ηαζ βζα άθθεξ ζοζηεοέξ, ηονίςξ ζε ηνμπυζπζηα ηαζ ζζηζμθυνα.

217 Τανζδζηά ζοζηήιαηα Σα οανζδζηά ζοζηήιαηα είκαζ ζοκδοαζιυξ θςημαμθηασημφ ζοζηήιαημξ ιε άθθμο είδμοξ βεκκήηνζα. Ζ βεκκήηνζα ιπμνεί κα είκαζ πεηνεθαίμο ή θοζζημφ αενίμο. ηα ζοζηήιαηα αοηά δ βεκκήηνζα ηαζ ημ θςημαμθηασηυ αθθδθμζοιπθδνχκμκηαζ. Σμ δθεηηνμπαναβςβυ γεφβμξ (Ζ/Ε), ζοκήεςξ εκενβμπμζείηαζ αοηυιαηα ζε έηηαηηεξ πενζπηχζεζξ βζα κα οπμαμδεήζεζ ημ θςημαμθηασηυ ζφζηδια. Ακ ημ οανζδζηυ ζφζηδια είκαζ ζε ζοκδοαζιυ ιε ημ ηεκηνζηυ δίηηομ, ηυηε ημ ηεκηνζηυ δίηηομ πνδζζιμπμζείηαζ ςξ εθεδνζηή πδβή ζε πενίπηςζδ ακάβηδξ. Σα οανζδζηά ζοζηήιαηα απεοεφκμκηαζ ζε ιεβαθφηενεξ μζηζαηέξ ή επαββεθιαηζηέξ εθανιμβέξ. Κονίςξ πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ αδζάθεζπηδ θεζημονβία ζηναηδβζηήξ ζδιαζίαξ δθεηηνζηχκ θμνηίςκ ή εοαίζεδηςκ θμνηίςκ, ζε πενζμπέξ υπμο ημ ηεκηνζηυ δίηηομ πανμοζζάγεζ πνμαθήιαηα (δζαημπέξ ή ιεηααμθή ηάζδξ). Σμ πθεμκέηηδια ηςκ ζοζηδιάηςκ αοηχκ είκαζ υηζ βζα κα έπμοιε επάνηεζα ζε πνμκζηέξ πενζυδμοξ ιζηνήξ δθζμθάκεζαξ ακηί κα αάθμοιε θςημαμθηασηή ζοζημζπία ιεβαθφηενδξ επζθάκεζαξ ηαζ ζοζζςνεοηή ιεβαθφηενδξ πςνδηζηυηδηαξ, παίνκμοιε ηδκ ζζπφ απυ ηδκ βεκκήηνζα. Δπίζδξ, δ ηαηακάθςζδ ηδξ βεκκήηνζαξ ηαζ ημ ηυζημξ ζοκηήνδζήξ ηδξ είκαζ ιζηνυηενμ ζε ζπέζδ ιε έκα ίδζαξ ζζπφμξ ζοζηήιαημξ παναβςβήξ ιε ιζα ιυκμ βεκκήηνζα Υνήζδ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ςξ θεζημονβζηά δμιζηά ζημζπεία ημο ηηζνίμο Ζ πνήζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ςξ θεζημονβζηά δμιζηά ζημζπεία ημο ηηζνίμο δζαιμνθχκεζ κέεξ ηαζ μζημκμιζηά εθηοζηζηυηενεξ θφζεζξ. ε αοηυ ζοιαάθθεζ ηαζ δ ακάπηολδ κέςκ διζδζαθακχκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηδ εέζδ ηςκ οαθμπζκάηςκ πανέπμκηαξ πανάθθδθα δθζμπνμζηαζία ηαζ δθζαηή εκένβεζα ηαηά ημοξ εενζκμφξ ιήκεξ. Ζ εκζςιάηςζή ημοξ ζηδκ πνυζμρδ ή ηδκ μνμθή ημο ηηζνίμο βίκεηαζ ιε δζάθμνμοξ ηνυπμοξ. Οζ ηέζζενζξ ααζζημί ηνυπμζ ημπμεέηδζδξ ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ζημ ηηίνζμ βίκεηαζ ιε [5]: Σδκ ημπμεέηδζδ ζε ηεηθζιέκα ζηδνίβιαηα, ηαεχξ ζηδκ αβμνά οπάνπεζ πμζηζθία ιεηαθθζηχκ ηαζ λφθζκςκ ζηδνζβιάηςκ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ πμο κα ηαζνζάγεζ ζημ ηάεε θςημαμθηασηυ πθαίζζμ. ε ηάπμζα απυ αοηά δ ηθίζδ ημοξ είκαζ νοειζγυιεκδ, αοηυ δζεοημθφκεζ ηδκ πνυζααζδ ζημ ειπνυξ ηαζ ημ πίζς ιένμξ ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ζε πενίπηςζδ πμο βίκεζ ζοκηήνδζδ ηαζ ζοιαάθθεζ ζημκ ηαθυ αενζζιυ ηαζ δνμζζζιυ ημοξ αολάκμκηαξ ηδκ απυδμζή ημοξ. Όιςξ ημ ηυζημξ είκαζ ορδθυ ηαζ απαζηείηαζ πνήζδ πνυζεεηςκ οθζηχκ ηαζ επζπθέμκ ενβαζία [76]. Σδκ απεοεείαξ ημπμεέηδζδ, ζηδκ μπμία δ ελςηενζηή επίζηνςζδ ημο ηηζνίμο ακηζηαείζηακηαζ απυ ηα θςημαμθηαΐηά πθαίζζα. Έκαξ ηνυπμξ κα ημπμεεημφκηαζ ηα θςημαμθηαΐηά πθαίζζα είκαζ ημ έκα κα επζηαθφπηεζ εκ ιένεζ ημ άθθμ, πνμζηαηεφμκηαξ ημ ηηίνζμ, υιςξ δεκ είκαζ πθήνςξ ζηεβακυ ηαζ απαζημφκηαζ ιέηνα ζηεβακμπμίδζήξ ημο. Σμ ηυζημξ αοηήξ ηδξ ιεευδμο είκαζ παιδθυ δζυηζ δεκ απαζηεί πμθθά πνυζεεηα οθζηά, εκχ δ οπμηαηάζηαζδ ηάπμζςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ βζα ηδκ ελςηενζηή ηάθορδ ημο ηεθφθμοξ απυ ηα θςημαμθηαΐηά πθαίζζα ιεζχκεζ ημ ζοκμθζηυ ημζημξ [77].

218 Σδκ ημπμεέηδζδ ζε εζδζηή αάζδ πνμζανιμζιέκδ ζημ ελςηενζηυ ημο ηεθφθμοξ, δ μπμία ελέπεζ απυ ηδκ μνμθή ή ηδκ πνυζμρδ ημο ηηζνίμο. Ζ ηαηαζηεοή αοηή ζηδνίγεηαζ ζημ ελςηενζηυ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο, εα πνέπεζ υιςξ ημ ηηίνζμ κα έπεζ ηαθή ιυκςζδ ζηα ζδιεία πμο ζηδνίγεηαζ δ αάζδ. Βέααζα, εηηυξ απυ ηδ ιυκςζδ εα πνέπεζ κα δζεοημθφκεζ ημκ αενζζιυ ηαζ ηδκ ρφλδ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζημζπείςκ. Σμ ηυζημξ αοηήξ ηδξ ηεπκζηήξ ημπμεέηδζδξ είκαζ ιζηνυηενμ απυ ημ ηυζημξ ημπμεέηδζδξ ζε ηεηθζιέκα ζηδνίβιαηα, αθθά ορδθυηενμ απυ ημ ηυζημξ ηδξ απεοεείαξ ημπμεέηδζδξ ή ηδξ εκζςιάηςζδξ ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο. Ζ πνήζδ αοηήξ ηδξ ηεπκζηήξ είκαζ ζδακζηή υηακ βίκεηαζ ακαηαίκζζδ ζε ηηίνζα υπμο δεκ ιπμνμφκ κα βίκμοκ εφημθα ελςηενζηέξ πανειαάζεζξ ζημ ελςηενζηυ ηέθοθμξ. Σδκ εκζςιάηςζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο, ηαηά ηδκ μπμία οπμηαείζηακηαζ μθυηθδνα ηιήιαηα ημο ηηζνζαημφ ηεθφθμοξ απυ θςημαμθηαΐηά πθαίζζα. Γζα ηδκ ζςζηή εθανιμβή αοηήξ ηδξ ιεευδμο, απαζηείηαζ ζηεβακή ζφκδεζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ιεηαλφ ημοξ. Γζα πανάδεζβια, ηα θςημαμθηαΐηά ζημζπεία πμο δεκ δζαεέημοκ ιεηαθθζηυ ζηεθεηυ ημπμεεημφκηαζ ζε ζηδνίβιαηα πανυιμζα ιε αοηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδ ζηήνζλδ ζοιααηζηχκ δζαθακχκ μνυθςκ ή πνμζυρεςκ. Σα κέα διζδζαθακή ζημζπεία ιπμνμφκ κα ημπμεεηδεμφκ ζηδ εέζδ οαθμπζκάηςκ ή αδζαθακχκ ζημζπείςκ πανέπμκηαξ ηδ δοκαηυηδηα εθανιμβήξ ηεπκζηχκ δθζμπνμζηαζίαξ ηαζ θςηζζιμφ ιε ηδκ πανάθθδθδ παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ. Ζ εκζςιάηςζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο ζοιαάθθεζ ζηδ ιείςζδ ημο ηυζημοξ, θυβς ηδξ ελμζημκυιδζδξ ημο ηυζημοξ απυ ηα δμιζηά ζημζπεία ημο ηεθφθμοξ πμο ακηζηαεζζηχκηαζ απυ ηα θςημαμθηασηά ζημζπεία. Σμ ηυζημξ ηςκ θςημαμηασηχκ ζοζηδιάηςκ εηθνάγεηαζ ζε E/W αζπιήξ. Σμ ζοκμθζηυ ηυζημξ βζα έκα θςημαμθηασηά ζφζηδια πνμηφπηεζ απυ ηα ελήξ: θςημαμθηασηά πθαίζζα 40%- 60%, ζοζζςνεοηέξ 15%-25%, ακηζζηνμθείξ 10%-15%, οπμδμιή ζηήνζλδξ 10%-15%, ζπεδζαζιυξ ηαζ εβηαηάζηαζδ 8%-12% [1]. Ζ δζάνηεζα γςήξ εκυξ θςημαμθηασημφ ζοζηήιαημξ είκαζ πενίπμο 20 πνυκζα πςνίξ ζδζαίηενδ ζοκηήνδζδ εκχ ηαηά ηδ δζάνηεζα αοηήξ ηδξ εζημζαεηίαξ μζ ζοζζςνεοηέξ ακηζηαείζηακηαζ 4 ιε 5 θμνέξ. Οζ πανάβμκηεξ πμο επδνεάγμοκ ημ ηυζημξ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ ημ είδμξ εθανιμβήξ ηαζ ακ ημ ζφζηδια είκαζ ζοκδεδειέκμ ή υπζ. Σα ζοζηήιαηα πμο είκαζ ζοκδεδειέκα ιε ημ δίηηομ είκαζ πζμ μζημκμιζηά απυ ηα αοηυκμια ζοζηήιαηα. Αοηυ μθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ αοηά ηα ζοζηήιαηα δεκ απαζημφκ ζοζζςνεοηέξ, έηζζ ημ ηυζημξ ακά W ιεζχκεηαζ ιε ηδκ αφλδζδ ημο ιεβέεμοξ ημο θςημαμθηασημφ ζοζηήιαημξ. Σμ ηυζημξ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ ζηδκ Δθθάδα ηοιαίκεηαζ απυ 2.5 εονχ/wp ιε 3.3 εονχ/ Wp. Σμ ηυζημξ παναβυιεκδξ εκένβεζαξ απυ ηα θςημαμθηασηά ζοζηήιαηα εηηζιάηαζ ζηα 0,55εονχ/ kwh βζα ημ ζφζηδια θίβςκ kw. Σμ ηνάημξ επζδμηεί ηδκ αβμνά ηαζ εβηαηάζηαζδ μζηζαηχκ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ ιέζς ηδξ θμνμαπαθθαβήξ έςξ ηαζ ηαηά 75% ημο ηυζημοξ ημοξ. ηδκ ημπμεέηδζδ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ ακ ηαζ πνμαθέπεηαζ επζδυηδζδ αθμνά ιεβάθα ζοζηήιαηα ηαζ απμηθείμκηαζ μζ ιζηνμί ηαηακαθςηέξ.

219 Ζ παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ιε βεκκήηνζεξ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ζοκμδεφεηαζ απυ πμθθά πθεμκεηηήιαηα, ηα ζδιακηζηυηενα εη ηςκ μπμίςκ είκαζ : Λεζημονβμφκ πςνίξ ηζκδηά ιένδ ηαζ είκαζ απθά, απαζημφκ εθάπζζηδ ζοκηήνδζδ ηαζ έπμοκ ιεβάθδ αλζμπζζηία. Λεζημονβμφκ αευνοαα ηαζ πςνίξ ηδκ πνήζδ ηαοζίιςκ πμο ηα ηαεζζηά θζθζηά πνμξ ημ πενζαάθθμκ. Δφημθα ιπμνεί κα επζηεοπεεί μπμζαδήπμηε δθεηηνζηή ζζπφξ υζμ ιζηνή ή ιεβάθδ ηζ ακ είκαζ (απυ mw ιέπνζ MW). Λεζημονβμφκ αηυια ηαζ ιε κεθεθχδδ μονακυ αλζμπμζχκηαξ ηδκ δζάποηδ αηηζκμαμθία. Έπμοκ ιεβάθδ δζάνηεζα γςήξ: μζ ηαηαζηεοαζηέξ εββοχκηαζ ηα «ηνφζηαθθα» βζα πνυκζα θεζημονβίαξ Μπμνμφκ κα ιαξ πανέπμοκ δθεηηνζηή εκένβεζα πςνίξ ηδ δζαιεζμθάαδζδ ημο δζηηφμο ηδξ Γ.Δ.Ζ. Απυ ηδκ εβηαηάζηαζδ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ ζε ηηίνζα ημ ηονζυηενμ υθεθμξ πμο πνμηφπηεζ είκαζ δ πνήζδ ημοξ ςξ δμιζηά ζημζπεία ηα μπμία ακηζηαεζζημφκ άθθα οθζηά ελςηενζηήξ επζθάκεζαξ ηςκ ηηζνίςκ ηα μπμία έπμοκ ζδιακηζηυ ηυζημξ υπςξ αοηά πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ ηάθορδ πνμζυρεςκ ηςκ ηηζνίςκ. Ζ ελμζημκυιδζδ πμο πνμηφπηεζ απυ ηδκ απμθοβή αοημφ ημο ηυζημοξ ηαεζζηά μζημκμιζηυηενδ ηδ πνήζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ. Σα θςημαμθηασηά ζοζηήιαηα πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηα ηηίνζα βζα ηδκ ηάθορδ μθυηθδνδξ ή ιένμοξ ηδξ μνμθήξ ημο ηηζνίμο, βζα ηδ πνήζδ ημοξ ζε βοάθζκεξ πνμζυρεζξ ημο ηηζνίμο αθθά ηαζ ζε επζθάκεζεξ πνμζηαζίαξ απυ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ υπςξ ζηέβαζηνα ηαζ ζηίαζηνα [34]. Καηά ηδκ εκζςιάηςζή ημοξ ζημ ηηίνζμ εα πνέπεζ κα θαιαάκεηαζ οπυρδ ημ ανπζηεηημκζηυ ζπέδζμ χζηε κα δέκμοκ ιε ημ ηηίνζμ αζζεδηζηά. ηδκ εβηαηάζηαζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζε ήδδ οπάνπμοζεξ ηαηαζηεοέξ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ηα ημζκά πθαίζζα ιε ημ πθαίζζμ ημο αθμοιζκίμο πμο δζαεέημοκ, ηζ απαζηείηαζ ιζα πνυζεεηδ εκδζάιεζδ ηαηαζηεοή ζηδκ μπμία εα ημπμεεηδεμφκ ηα θςημαμθηαΐηά πθαίζζα. ηα κέα ηηίνζα, ηαηά ηδκ εβηαηάζηαζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ πνμηζιάηαζ δ πνήζδ πθαζζίςκ πμο δεκ δζαεέημοκ αθμοιίκζμ ηαζ επζηνέπμοκ ηδκ εκζςιάηςζδ ημοξ ςξ δμιζηέξ επζθάκεζεξ ημο ηηζνίμο. Δπίζδξ ιπμνεί κα βίκεζ ιε εζδζηά ζπεδζαζιέκα οθζηά ή ιε ηοπμπμζδιέκα οθζηά πμο ηα πνδζζιμπμζμφκ βζα ηδ ζηήνζλδ ηςκ οαθμπζκάηςκ. Γζα ηδκ ημπμεέηδζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ απαναίηδηδ δ ιεθέηδ ημο ηαηάθθδθμο πνμζακαημθζζιμφ ηαζ ηδξ ηθίζδξ χζηε κα οπάνπεζ δ ιέβζζηδ δοκαηή εηιεηάθθεοζδ ηδξ πνμζπίπημοζαξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Αοηυ ιπμνεί κα βίκεζ ζηα θςημαμθηαΐηά πμο είκαζ ημπμεεηδιέκα ζημ έδαθμξ, αέααζα αοηυ είκαζ επζεοιδηυ ηαζ ζηζξ εθανιμβέξ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζηα ηηίνζα, υιςξ μζ απχθεζεξ απυ ημ ιδ ζςζηυ πνμζακαημθζζιυ δεκ είκαζ ηυζμ ζδιακηζηέξ ζοβηνζκυιεκεξ ιε ηα μθέθδ πμο πνμηφπημοκ απυ ηδ πνήζδ πθαζζίςκ ζε ακηζηαηάζηαζδ άθθςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ ημο ηηζνίμο. Θα πνέπεζ μ ιεθεηδηήξ κα θνμκηίγεζ ηαηά ηδκ εθανιμβή ημοξ κα ιδκ πνμηαθείηαζ ζηζαζιυξ ζηδκ επζθάκεζα ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ απυ παναηείιεκα ηηίνζα ή ακηζηείιεκα, ηζξ χνεξ ορδθήξ αηηζκμαμθίαξ, δζυηζ αοηυ ιπμνεί κα ιεζχζεζ ηδκ παναβυιεκδ ζζπφ. Ακ δ δθζαηή αηηζκμαμθία δεκ πνμζπίπηεζ μιμζυιμνθα ζε υθα ηα θςημαμθηαΐηά πθαίζζα, ζοκίζηαηαζ δ ζφκδεζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ πθαζζίςκ ζε ιζηνέξ ζοζημζπίεξ ιε μιμζυιμνθδ πνυζπηςζδ ηδξ αηηζκμαμθίαξ. Ακ ζε αοηή ηδ ζοζημζπία δεκ οπάνπεζ πνυζπηςζδ αηηζκμαμθίαξ ή ζε

220 πενίπηςζδ ιενζημφ ζηζαζιμφ αοηήξ, δ απυδμζδ μθυηθδνδξ ηδξ ζοζημζπίαξ ηαεμνίγεηαζ απυ ηδκ απυδμζδ ημο πθαζζίμο ιε ηδ ιζηνυηενδ απυδμζδ. Οζ εκενβεζαηέξ ακάβηεξ πμο ηαθφπημοκ ηα θςημαμθηαΐηά ζοζηήιαηα είκαζ μ θςηζζιυξ, δ ρφλδ, μζ ηδθεπζημζκςκίεξ, δ δπδηζηή ηάθορδ ηαζ ηάεε άθθδ εκενβεζαηή ακάβηδ πμο ιπμνεί κα ηαθοθεεί εθυζμκ ημ θςημαμθηαΐηά ζφζηδια είκαζ ηαηάθθδθα ζπεδζαζιέκμ. Σα θςημαμθηαΐηά πανάβμοκ ζοκεπέξ νεφια ημ μπμίμ είηε πνδζζιμπμζείηαζ ςξ έπεζ είηε ιε ηζξ ηαηάθθδθεξ ιεηαηνμπέξ βίκεηαζ εκαθθαζζυιεκμ. Γζα θυβμοξ απυδμζδξ ηαζ μζημκμιίαξ, είκαζ πνμηζιυηενμ κα απμθεφβεηαζ δ πνήζδ ηςκ θςημαμθηασηχκ ζοζηδιάηςκ βζα ηδκ ηνμθμδυηδζδ εενιζηχκ δθεηηνζηχκ ζοζηεοχκ. Γζ' αοηέξ ηζξ πενζπηχζεζξ πνμηζιάηαζ δ πνήζδ δθζαηχκ εενιμζζθχκςκ, δθζαημφ ηθζιαηζζιμφ, εθανιμβέξ ιε θοζζηυ αένζμ αθθά ηαζ οβναένζμ. Ακηίεεηα, μζ ακάβηεξ πμο δδιζμονβμφκ μ θςηζζιυξ ιε θάιπεξ ελμζημκυιδζδξ εκένβεζαξ ηαζ δ πνήζδ δθεηηνζηχκ ζοζηεοχκ ηαθφπημκηαζ εφημθα ηαζ μζημκμιζηά ιε ηα θςημαμθηασηά ζοζηήιαηα. 7.2 Δκένβεζα απυ αζμιάγα Γεκζηά ιεηά ηδκ εκενβεζαηή ηνίζδ ημο 1973, δ αζμιάγα άνπζζε κα παίγεζ υθμ ηαζ ζδιακηζηυηενμ νυθμ ζηδκ ηάθορδ ηςκ παβηυζιζςκ εκενβεζαηχκ ακαβηχκ. ήιενα εεςνείηαζ υηζ είκαζ ιία ζπμοδαία πδβή εκένβεζαξ, δ μπμία είκαζ δοκαηυ κα ζοιαάθεζ ζηδκ εκενβεζαηή επάνηεζα ιεηά ηδκ ελάκηθδζδ ηςκ απμεειάηςκ ημο ανβμφ πεηνεθαίμο, ημο μνοηημφ άκεναηα ηαζ ημο θοζζημφ αενίμο. Ο υνμξ αζμιάγα πνδζζιμπμζείηαζ βζα κα οπμδδθχζεζ: α) Σα οθζηά ή ηαθφηενα ηα οπμπνμσυκηα ηαζ ηαηάθμζπα ηδξ θοζζηήξ, γςζηήξ δαζζηήξ ηαζ αθζεοηζηήξ παναβςβήξ. α) Σα οπμπνμσυκηα ηα μπμία πνμένπμκηαζ απυ ηδ αζμιδπακζηή επελενβαζία ηςκ οθζηχκ αοηχκ. β) Σα αζηζηά θφιαηα ηαζ ζημοπίδζα. δ) Σζξ θοζζηέξ φθεξ πμο πνμένπμκηαζ είηε απυ θοζζηά μζημζοζηήιαηα π.π, αοημθοή θοηά δάζδ είηε απυ ηεπκδηέξ θοηείεξ αβνμηζημφ ή δαζζημφ ηφπμο. Ζ αζμιάγα είκαζ ακακεχζζιδ αθμφ απμηεθεί απμεήηδ εκένβεζαξ ηδξ μπμίαξ πδβή είκαζ μ ήθζμξ ηαζ επίζδξ ηαηά ηδκ ηαφζδ ηδξ δεκ πανάβεηαζ CO 2. Ζ λδνή αζμιάγα (0% οβναζία) έπεζ εκένβεζα 4000 kcal/kg. Σμ πεηνέθαζμ έπεζ εκένβεζα kcal/kg. οκεπχξ μ ζοκηεθεζηήξ 0.4 ιεηαηνέπεζ ηδκ εκένβεζα λδνήξ αζμιάγαξ ζε ζζμδφκαιδ εκένβεζα πεηνεθαίμο. ήιενα οπάνπμοκ αλζυθμβεξ πμζυηδηεξ ακεηιεηάθθεοηςκ βεςνβζηχκ ηαζ δαζζηχκ οπμπνμσυκηςκ πμο, ιαγί ιε ηα μζηζαηά απμννίιιαηα ηαζ ηδκ ηηδκμηνμθζηή ημπνζά, ηαεχξ ηαζ ηζξ εκενβεζαηέξ ηαθθζένβεζεξ επανημφκ βζα κα ηαθφρμοκ ημ ζφκμθμ ηςκ εενιζηχκ ηαζ εκενβεζαηχκ ιαξ ακαβηχκ, εάκ αέααζα ήηακ δοκαηή δ αλζμπμίδζδ ημοξ ζε υθεξ ηζξ εκενβεζαηέξ απαζηήζεζξ. Πνμθακχξ, μζ πχνεξ εηείκεξ πμο ηαηακαθχκμοκ εκένβεζα, πμο πνμένπεηαζ απυ αζμιάγα, ζε ζδιακηζηέξ ακαθμβίεξ, είκαζ εηείκεξ, πμο ανίζημκηαζ ζημ ζηάδζμ ηδξ ακάπηολδξ θυβμο πάνδ ζηδκ Αθνζηή 65% ηδξ εκένβεζαξ πνμένπεηαζ απυ αζμιάγα, ζηδκ Ηκδία ημ 50% ηαζ ζηδ Λαηζκζηή Αιενζηή ημ 45%. Ακηίεεηα, ζηδκ Δθθάδα δ εκένβεζα αοηή πνδζζιμπμζείηαζ πενζμνζζιέκα.

221 7.2.1 Σδθεεένιακζδ ιε αζμιάγα Σδθεεένιακζδ, ηαθείηαζ δ πανμπή εένιακζδξ ηςκ πχνςκ ηδξ ηαημζηίαξ αθθά ηαζ δ πανμπή εενιμφ κενμφ ζε μζηζζιμφξ, ζε πυθεζξ ηαζ πςνζά απυ έκα ηεκηνζηυ ζηαειυ παναβςβήξ εενιυηδηαξ, υπμο δ εενιυηδηα ιεηαθένεηαζ ζηζξ ηαημζηίεξ ιε δίηηομ ιμκςιέκςκ αβςβχκ. Σα ζοζηήιαηα ηδθεεένιακζδξ απμηεθμφκηαζ απυ [5]: ημ ζηαειυ παναβςβήξ εενιυηδηαξ πμο είκαζ εβηαηεζηδιέκμξ μ ηεκηνζηυξ ελμπθζζιυξ ηαζ εηεί οπάνπμοκ επίζδξ μζ θέαδηεξ, ημ ζφζηδια ηνμθμδμζίαξ ηαοζίιμο, δ ηαπκμδυπμξ, μζ ακηθίεξ ηθπ. ημ δίηηομ δζακμιήξ ημο εενιαζκυιεκμο ιέζμο, ημ μπμίμ είκαζ εενιυ ή οπένεενιμ κενυ απυ ημ ζηαειυ παναβςβήξ εενιυηδηαξ πνμξ ηα εενιαζκυιεκα ηηίνζα, ημοξ οπμζηαειμφξ ζφκδεζδξ, μζ μπμίμζ ζοιαάθθμοκ ζηδ ζφκδεζδ ηςκ εζςηενζηχκ εβηαηαζηάζεςκ εένιακζδξ ηςκ ηηζνίςκ ιε ημ δίηηομ δζακμιήξ ηδθεεένιακζδξ. ηζξ εζςηενζηέξ εβηαηαζηάζεζξ εένιακζδξ ηςκ ηηζνίςκ, μζ μπμίεξ απμηεθμφκηαζ απυ ηα δίηηοα ζςθδκχζεςκ, εενιακηζηά ζχιαηα ηθπ. Σα πθεμκεηηήιαηα απυ ηδ πνήζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ ηδθεεένιακζδξ ιε αζμιάγα είκαζ [5]: δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ιε ηδκ αλζμπμίδζδ εκυξ εβπχνζμο εκενβεζαημφ πυνμο δ ελμζημκυιδζδ ζδιακηζημφ πμζμφ ζοκαθθάβιαημξ, θυβς ηδξ ιείςζδξ ηςκ εζζαβυιεκςκ ζοιααηζηχκ ηαοζίιςκ δ αεθηίςζδ ημο αζμηζημφ επζπέδμο θυβς ηαθφηενδξ πμζυηδηαξ εένιακζδξ, εζδζηά ακ οπάνπμοκ ημπζηέξ εενιάκζεζξ υπςξ ηγάηζ, ζυιπεξ ηθπ, ηζ μ ηαηακαθςηήξ ελαζθαθίγεζ ηδ εένιακζή ημο πςνίξ κα πνεζάγεηαζ πνυζεεηδ δζηή ημο θνμκηίδα υπςξ δ πνμιήεεζα πεηνεθαίμο, ζοκηήνδζδ ημο ηαοζηήνα ηθπ. δ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ νφπακζδξ ημο πενζαάθθμκημξ θυβς ηδξ πνδζζιμπμίδζδξ εκυξ ηεκηνζημφ ζηαειμφ παναβςβήξ εενιυηδηαξ ζςζηά ζοκηδνμφιεκμο, αθθά ηαζ θυβς ηδξ πνήζδξ ηδξ αζμιάγαξ ακηί ημο πεηνεθαίμο ςξ ηαφζζιμ, δζυηζ έηζζ ιεζχκμκηαζ μζ εηπμιπέξ ΝΟ x ηαζ SΟ x, εκχ πανάθθδθα ελμζημκμιείηαζ CO 2 δ ιείςζδ ηδξ ελάνηδζδξ ηδξ πχναξ απυ λέκεξ εκενβεζαηέξ πδβέξ ηαζ δ επίηεολδ ιεβαθφηενμο ααειμφ απυδμζδξ, θυβς ηδξ ζοκεπμφξ ζοκηήνδζδξ πμο βίκεηαζ ζε ηεκηνζηά ζοζηήιαηα ιε απμηέθεζια ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ. ημοξ ζηαειμφξ παναβςβήξ εενιυηδηαξ οπάνπμοκ εζδζημί θέαδηεξ ζημοξ μπμίμοξ ηαίβεηαζ δ αζμιάγα ηαζ πανάβεηαζ εενιυ κενυ. Οζ θέαδηεξ μζ μπμίμζ πνδζζιμπμζμφκηαζ είκαζ ιε εζηίεξ ηζκμφιεκςκ ζπανχκ. Ζ αζμιάγα πμο ηαίβεηαζ ζημοξ θέαδηεξ ηνμθμδμηείηαζ ιε πθήνςξ αοημιαημπμζδιέκα ζοζηήιαηα. Σα ηαοζαένζα πμο εηθφμκηαζ ηαηά ηδκ ηαφζδ ηδξ αζμιάγαξ, ηαεανίγμκηαζ ιε εζδζηέξ δζαηάλεζξ υπςξ μζ πμθοηοηθχκεξ, ηα ζαηηυθζθηνα, ηα δθεηηνμζηαηζηά θίθηνα ηζ έπεζηα μδδβμφκηαζ ζηδκ ηαιζκάδα ηζ απυ εηεί ζηδκ αηιυζθαζνα [77]. Οζ αβςβμί ημο δζηηφμο δζακμιήξ είκαζ ιμκςιέκμζ ηαζ απμηεθμφκηαζ απυ εζςηενζηυ παθφαδζκμ αβςβυ ιε ιυκςζδ πμθομονεεάκδξ εκχ ελςηενζηά, οπάνπεζ πνμζηαηεοηζηυ πενίαθδια πμθοαζεοθεκίμο.

222 ηδ ιυκςζδ ηδξ πμθομονεεάκδξ οπάνπμοκ πάθηζκα ζφνιαηα χζηε κα εκημπίγμκηαζ ηα ζδιεία πμο οπάνπεζ οβναζία ηαηά ιήημξ ημο δζηηφμο, ιέζς εκυξ εζδζημφ δθεηηνμκζημφ ζοζηήιαημξ εθέβπμο. Αοημί μζ αβςβμί ημπμεεημφκηαζ ζημ έδαθμξ. Ζ ειθάκζζδ ηδξ οβναζίαξ μθείθεηαζ ζοκήεςξ ζε δζαννμή ημο παθφαδζκμο αβςβμφ ή ζε είζμδμ οβναζίαξ ημο εδάθμοξ ζηδ ιυκςζδ. Σέθμξ ημ παναβυιεκμ εενιυ κενυ ακαηοηθμθμνεί ζημ δίηηομ δζακμιήξ ιε ηδ αμήεεζα ακηθζχκ. Ζ ηεπκμθμβία πμο πνδζζιμπμζείηαζ ζηα ζοζηήιαηα εένιακζδξ ιε αζμιάγα είκαζ ακεπηοβιέκδ ιε ιεβάθμ ααειυ υζμκ αθμνά ηδ δζακμιή ημο εενιμφ κενμφ απυ ηαφζδ αζμιάγαξ ζε θέαδηεξ αθθά ηαζ ηδ δζακμιή ημο εενιμφ κενμφ απυ ημ ζηαειυ παναβςβήξ εενιυηδηαξ πνμξ ηα ζοκδεδειέκα ηηίνζα ιέζς ημο δζηηφμο ηςκ ιμκςιέκςκ αβςβχκ. Οζ εθανιμβέξ ηδξ ηδθεεένιακζδξ ιε αζμιάγα, είκαζ επεκδφζεζξ έκηαζδξ ηεθαθαίμο θυβς ημο ορδθμφ απαζημφιεκμο ανπζημφ ηεθαθαίμο. Σμ ηυζημξ ημο ηαοζίιμο απμηεθεί ζδιακηζηυ πανάβμκηα ζηδ δζαιυνθςζδ ηςκ ελυδςκ ηςκ ζοζηδιάηςκ ηδθεεένιακζδξ, ιε ζοκέπεζα, δ μζημκμιζηυηδηα ηέημζςκ επεκδφζεςκ κα είκαζ εοαίζεδηδ ζηζξ ιεηααμθέξ ημο. Έκα πνυαθδια πμο πνέπεζ κα θοεεί πνζκ λεηζκήζεζ δ ηαηαζηεοή εκυξ ηέημζμο ζοζηήιαημξ είκαζ δ ελαζθάθζζδ πνμιήεεζαξ ηςκ απαζημφιεκςκ πμζμηήηςκ αζμιάγαξ ηαζ ζε πνμηαεμνζζιέκεξ ηζιέξ. Δπίζδξ είκαζ ελίζμο ζδιακηζηή δ δοκαηυηδηα πνδζζιμπμίδζδξ εκαθθαηηζημφ ηαοζίιμο χζηε κα ιπμνεί κα ελαζθαθζζεεί δ ηνμθμδμζία ημο ζοζηήιαημξ ιε ηαφζζιμ ζε ηάεε πενίπηςζδ [78]. Γζα κα είκαζ αζχζζιδ δ επέκδοζδ, εα πνέπεζ μ ανζειυξ ηςκ ηαημζηζχκ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ημ ζφζηδια κα είκαζ εκδιενςιέκμξ βζα ηα μθέθδ ηαζ ημκ ηνυπμ θεζημονβίαξ ημο ζοζηήιαημξ χζηε κα πνμιδεεφμκηαζ εενιυηδηα απυ αοηυ μ ιεβαθφηενμξ δοκαηυξ ανζειυξ ηαημζηζχκ. Έκα άθθμ εέια πμο εα πνέπεζ κα θδθεεί οπυρδ απυ ηδκ επζπείνδζδ δζαπείνζζδξ ημο ζοζηήιαημξ ηδθεεένιακζδξ, είκαζ δ ηζιμθμβζαηή πμθζηζηή πμο εα αημθμοεδεεί, χζηε δ ηζιή ηδξ εενιζηήξ εκένβεζαξ πμο εα πςθείηαζ κα είκαζ πμθφ παιδθυηενδ απυ ηδκ ηζιή πμο πνμηφπηεζ απυ ηδ πνήζδ ημπζημφ θέαδηα πεηνεθαίμο, ηζ έηζζ μζ ηαηακαθςηέξ κα απμηημφκ έκα επζπθέμκ ηίκδηνμ βζα κα ζοκδεεμφκ ιε ημ δίηηομ. ηδκ Δθθάδα ημ ζφζηδια ηδθεεένιακζδξ ιε αζμιάγα δεκ θεζημονβεί, ακ ηαζ έπμοκ βίκεζ ηάπμζεξ ιεθέηεξ ζε μνζζιέκμοξ μζηζζιμφξ πμο ιπμνμφκ κα αλζμπμζήζμοκ ηδ δζαεέζζιδ δαζζηή ηαζ βεςνβζηή αζμιάγα ηδξ πενζμπήξ. ήιενα είκαζ οπυ ηαηαζηεοή έκα ζφζηδια ηδθεεένιακζδξ ιε αζμιάγα ζηδ Μεβαθυπμθδ ημο Ν. Ανηαδίαξ Θένιακζδ ιε αζμιάγα μαανά ελεηάγεηαζ ημ εκδεπυιεκμ κα ανεεί δ απαβυνεοζδ ηςκ θεαδηχκ pellets ζημοξ κμιμφξ Αηηζηήξ ηαζ Θεζζαθμκίηδξ ηαζ κα ακμίλεζ μ δνυιμξ ηδξ ηαφζδξ αζμιάγαξ ςξ πδβή εένιακζδξ, έκεηα ημο ορδθμφ ηυζημοξ πεηνεθαίμο ηαζ ηδξ ακαιμκήξ ηδξ αφλδζδξ ημο ΔΦΚ (Δζδζημφ Φυνμο Καηακάθςζδξ) ιέζα ζημ επηέιανζμ πμο πθήηημοκ ημ πμνημθυθζ ημο ηαηακαθςηή. Ζ αζμιάγα ηαηέπεζ ηδκ πνχηδ εέζδ ακάιεζα ζηζξ ΑΠΔ ζηδκ Δονςπασηή Έκςζδ ηςκ 27, ιε πμζμζηυ άκς ημο 50% ηαζ ζηζξ πχνεξ ηδξ Δονχπδξ ηα pellets απμηεθμφκ ηδ ααζζηή πδβή ακηζηαηάζηαζδξ ημο πεηνεθαίμο εένιακζδξ. Μάθζζηα, μζ

223 ηοαενκήζεζξ ηςκ πενζζζυηενςκ ηναηχκ ηδξ Δ.Δ. εοκμμφκ ηδκ εβηαηάζηαζδ θεαήηςκ ηαζ ζμιπχκ pellets ιε ιζα ζεζνά επζδμηήζεςκ. Δηηυξ απυ ηδκ επελενβαζιέκδ ιμνθή αζμιάγαξ (ιπνζηέηεξ-ζοζζςιαηχιαηα αζμιάγαξ-pellets) οπάνπεζ ηαζ αηαηένβαζηδ ιμνθή (ηαοζυλοθα, πονδκυλοθμ, ζπαζιέκα ημοημφηζζα, η.η.θ), ηαφζδ ηδξ μπμίαξ βίκεηαζ ζε εζδζημφξ θέαδηεξ-ηγάηζα ημκ μπμίςκ δ απυδμζδ ηοιαίκεηαζ ζε ζηακμπμζδηζηά επίπεδα. Δκδεζηηζηά ακαθένμοιε υηζ έκα εκενβεζαηυ ηγάηζ (εενιαίκεζ ηαζ άθθμοξ πχνμοξ ή κενυ) δ απυδμζή ημο ηοιαίκεηαζ απυ 80 έςξ 85% (ζπήια ) εκχ έκαξ θέαδηαξ λφθμο ή pellets ηεκηνζηήξ εένιακζδξ έπεζ απυδμζδ απυ 70 έςξ 90% (ζπήια ) πήια Δκενβεζαηυ ηγάηζ αζμιάγαξ

224 πήια Λέαδηαξ pellets Σα ηονζυηενα πθεμκεηηήιαηα απυ ηδ πνήζδ ηδξ αζμιάγαξ είκαζ: Ζ αζμιάγα είκαζ ακακεχζζιμ οθζηυ, εκχ ηα μνοηηά δεκ ακακεχκμκηαζ ηαζ ελακηθμφκηαζ ζοκεπχξ. Ζ αζμιάγα πανάβεηαζ ζε υθεξ ηζξ πχνεξ ημο ηυζιμο ηαζ είκαζ εφημθα πνμζζηή, εκχ ηα μνοηηά ηαφζζια πανάβμκηαζ ιυκμκ ζε θίβεξ πχνεξ ηα ζδ δζαεεζζιυηδηά ηςκ ελανηάηαζ απυ δζεεκείξ πμθζηζηέξ, ζηναηζςηζηέξ, ηαζ μζημκμιζηέξ ζοκεήηεξ. Ζ παναβςβή ηαζ πνδζζιμπμίδζδ ηδξ αζμιάγαξ δεκ ιμθφκεζ ημ πενζαάθθμκ Σα ζοβηνμηήιαηα δθεηηνμιδπακμθμβζημφ ελμπθζζιμφ ηαφζεςξ αζμιάγαξ έπμοκ πμθφ ιζηνυ πνυκμ απυζαεζδξ απυ1 έςξ 3 πνυκζα. Αξ ακαθενεμφιε υιςξ ηαζ ζηα ιεζμκεηηήιαηά ημοξ: Σμ ααζζηυ ιεζμκέηηδια ηδξ αζμιάγαξ ςξ ηαφζζιμ, είκαζ υηζ έπεζ παιδθή εενιακηζηή αλία ηαηά ιμκάδα αάνμοξ ηαζ αηυιδ ιζηνυηενδ ηαηά ιμκάδα υβημο ζε ζφβηνζζδ ιε ηα μνοηηά ηαφζζια Πανά ημ ιζηνυ πνυκμ απυζαεζδξ πμο έπεζ ιία ιμκάδα ηαφζεςξ αζμιάγαξ, έπεζ ιεβαθφηενμ ανπζηυ ηυζημξ εβηαηάζηαζδξ, ζε ακηίεεζδ ιε ιζα ιμκάδα ηαφζεςξ μνοηηχκ ηαοζίιςκ. Γζα πμθθμφξ εεςνείηαζ ημ πθέμκ ζζπονυ ακηίπαθμ δέμξ ημο πεηνεθαίμο ηαεχξ, εκ ιέζς ηνίζδξ, είκαζ έκα ηαφζζιμ ημ μπμίμ ιπμνεί κα ηαθφρεζ πθήνςξ ηζξ ακάβηεξ εκυξ ιέζμο ζπζηζμφ πςνίξ πνήζδ άθθδξ εενιακηζηήξ πδβήξ, ιε ζδιακηζηά ιεζςιέκμ ηυζημξ ζοβηνζηζηά ιε ημ πεηνέθαζμ, πμο αββίγεζ ιέπνζ ηαζ ημ 40-50%. Σα pellets είκαζ ιζα ιμνθή αζμιάγαξ απμηεθμφιεκδ μοζζαζηζηά απυ λφθμ, απαθθαβιέκμ απυ ηάεε οβναζία, δ μπμία ιέζς ηαφζδξ ζε εζδζημφξ θέαδηεξ ή ζυιπεξ αλζμπμζείηαζ βζα ηάθορδ εενιζηχκ ακαβηχκ. Πανέπμοκ ζηαεενή πμζυηδηα, είκαζ ηαεανά ηαζ εφημθα ζηδ πνήζδ ηαζ ηδκ απμεήηεοζδ, βεβμκυξ πμο ηα ηαεζζηά ακηαβςκζζηζηά αηυια ηαζ ζε παναδμζζαηά ηαφζζια υπςξ ημ λφθμ. ημκ παναηάης πίκαηα θαίκεηαζ ημ ηυζημξ εένιακζδξ ιε δζάθμνμοξ ηφπμοξ ζηενεάξ αζμιάγαξ ζε ζπέζδ ιε ημ πεηνέθαζμ (πίκαηαξ 7.2.2)

225 Πίκαηαξ Κυζημξ εένιακζδξ ιε δζαθυνμοξ ηφπμοξ ζηενεάξ αζμιάγαξ Δίδμξ ηαοζίιμο Κυζημξ ηαοζίιμο Βαειυξ απυδμζδξ Κυζημξ ςθέθζιδξ εκένβεζαξ Πεηνέθαζμ 0.85Δονχ/θη 90% Δονχ/KWh 0.073Δονχ/KWh Pellets 0.25Δονχ/kg 90% 0.053Δονχ/KWh 0.048Δονχ/KWh Ξφθμ 0.12Δονχ/kg 70% 0.037Δονχ/KWh 0.026Δονχ/KWh Πονδκυλοθμ 0.06 Δονχ/kg 0.013Δονχ/KWh 80% 0.015Δονχ/KWh Σα πθεμκεηηήιαηα αοηά εηιεηαθθεφμκηαζ ζημ έπαηνμ δ Γενιακία, δ μπμία ημ 2009 είπε ζε θεζημονβία θέαδηεξ ηαζ ιε πενζζζυηενεξ απυ ζυιπεξ ηαζ δ Ηηαθία υπμο ηονζανπεί δ ζυιπα pellet ηαζ έπμοκ ηεεεί ζε θεζημονβία πενζζζυηενμ απυ 1 εηαη. ηειάπζα. Ζ Δθθάδα ηαηέπεζ ηδκ ηεθεοηαία εέζδ ζηδκ ΔΔ ηςκ 27 ζηδ πνήζδ αζμιάγαξ, ελαζηίαξ ιζαξ ζεζνάξ «ακηζηζκήηνςκ», ηα μπμία ηάκμοκ ημοξ ακενχπμοξ ηδξ αβμνάξ αζμιάγαξ κα ιζθμφκ αηυιδ ηαζ βζα «δίςλδ» ημο ζοβηεηνζιέκμο ηαοζίιμο. Σμ ααζζηυηενμ ακηζηίκδηνμ είκαζ δ απαβυνεοζδ θέαδηα pellets ζε Αηηζηή, αθαιίκα ηαζ Ν. Θεζ/κίηδξ, εκχ, πανάθθδθα, «ειπυδζμ» ζηδ δζάδμζδ ημο ηαοζίιμο απμηεθμφκ ζημζπεία υπςξ μ ορδθυξ ΦΠΑ ζηα εβπχνζα pellets ηαζ δ ακοπανλία ηζκήηνςκ αβμνάξ θέαδηα ζυιπαξ αζμιάγαξ ζε ακηίεεζδ ιε ηζξ πενζζζυηενεξ πχνεξ ηδξ ΔΔ-27. Σμ ηεθεοηαίμ δζάζηδια, ςζηυζμ, οπάνπεζ ςξ θαίκεηαζ πνυεεζδ κα αθθάλεζ ημ οθζζηάιεκμ status quo ζε Αηηζηή ηαζ Θεζζαθμκίηδ. Ζ ηαφζδ αζμιάγαξ βζα εένιακζδ απαβμνεφεηαζ ιε οπμονβζηή απυθαζδ απυ ημ 1993, ιε ααζζηή αζηζμθμβία ηδκ ακάβηδ ιείςζδξ ηςκ εηπμιπχκ αηιμζθαζνζηχκ νφπςκ, δεδμιέκμο υηζ ηα ηυηε δζαεέζζια ζοζηήιαηα ηαφζδξ αζμιάγαξ παναηηδνίγμκηακ απυ ζπεηζηά ορδθέξ εηπμιπέξ αζςνμφιεκςκ ζςιαηζδίςκ ηαζ άθθςκ νφπςκ. Πθέμκ, μζ ζφβπνμκμζ θέαδηεξ ηαφζδξ pellets παναηηδνίγμκηαζ απυ εθάπζζηεξ εηπμιπέξ ηαζ ελαζνεηζηή ηαφζδ, ηάηζ ημ μπμίμ «ακμίβεζ» ημ δνυιμ βζα ηδ ζφκηαλδ εκυξ ζπεδίμο βζα ηδκ μιαθυηενδ δοκαηή αθθά ηαζ άιεζδ απεθεοεένςζδ ηδξ εβπχνζαξ αζμιδπακίαξ παναβςβήξ pellets ηαζ ηαηαζηεοήξ ηαοζηήνςκ ηαζ θεαήηςκ pellets έηζζ χζηε κα δδιζμονβδεεί μ ηαηάθθδθμξ ιδπακζζιυξ εθέβπμο ηαζ πζζημπμίδζδξ ηςκ πνμσυκηςκ (θέαδηεξ αζμιάγαξ ηαζ ηαφζζιμ) πμο εα δζαηίεεκηαζ ζηδκ αβμνά. Ήδδ, ιεηά απυ πνςημαμοθίεξ ηδξ Δθθδκζηήξ Δηαζνίαξ Βζμιάγαξ (ΔΛΛΔΒΗΟΜ), έπμοκ πναβιαημπμζδεεί ζοκακηήζεζξ ιε ζοιιεημπή θμνέςκ ηαζ ακηζπνμζχπςκ ηςκ ΤΠΔΚΑ, ΔΛΛΔΒΗΟΜ, ΚΑΠΔ, ΔΣΔΚΑ/ΗΣΔΚ, GREENPEACE, ΔΑΡΘ ζηζξ μπμίεξ έπεζ ζογδηδεεί ακαθοηζηά ημ εκδεπυιεκμ ηδξ άιεζδξ απεθεοεένςζδξ ηδξ αβμνάξ ημο ζοβηεηνζιέκμο ηαοζίιμο ηαεχξ ηαζ υθα ηα επζιένμοξ γδηήιαηα υπςξ πνυηοπα πμζυηδηαξ ηα μπμία εα πνέπεζ κα εθανιμζημφκ ηαζ μζ πενζααθθμκηζηέξ επζπηχζεζξ απυ ηδ πνήζδ θεαήηςκ πέθθεη. Αοηή ηδ ζηζβιή, ζηδκ Δθθάδα, οπάνπμοκ ήδδ ηάπμζα ενβμζηάζζα παναβςβήξ pellets εκχ ημ εκδζαθένμκ ηςκ επεκδοηχκ βζα ηαηαζηεοή κέςκ ιμκάδςκ μθμέκα ηαζ αολάκεηαζ. Θα πνέπεζ κα ζδιεζςεεί υηζ δ Δθθάδα, έπμκηαξ πανάδμζδ ζηδκ ηαφζδ εθαζμπονήκα, ήηακ απυ ηζξ πνχηεξ πχνεξ πμο ακέπηολε ζμαανή θεαδημπμζία ζηενεχκ ηαοζίιςκ εκχ, ήδδ, μζ ζοβηεηνζιέκεξ ιμκάδεξ έπμοκ πνμζανιυζεζ ηδκ εζηία ηαφζδξ ηαζ ηδκ θζθμζμθία ηςκ θεαήηςκ εθαζμπονήκα, ζε θέαδηα pellets. Χζηυζμ, ηαζ μ

226 ηθάδμξ ηςκ θεαδημπμζχκ αζμιάγαξ ανίζηεηαζ εκ ακαιμκή ηδξ άνζδξ ηςκ ακηζηζκήηνςκ, έπμκηαξ ςξ ηφνζα εκαζπυθδζδ ηδκ ελαβςβή ημο ηαοζίιμο ζε εονςπασηέξ πχνεξ. 7.3 Γεςεενιία Ζ βεςεενιία, ζοκήεςξ πνδζζιμπμζείηαζ ζηζξ ηαημζηίεξ βζα ηδ εένιακζδ ηςκ εενιμηδπίςκ, επίζδξ πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ ηδθεεένιακζδ ηςκ ηηζνίςκ ζηδ εένιακζδ ηαζ ρφλδ ηςκ ηηζνίςκ, αθθά ηαζ ζε άθθμοξ ημιείξ εηηυξ ηδξ ανπζηεηημκζηήξ [5]. Όζμκ αθμνά ζηδ εένιακζδ ηαζ ηδκ ρφλδ ηςκ πχνςκ ηδξ ηαημζηίαξ, δ μπμία εθανιυγεηαζ εδχ ηαζ ανηεηά πνυκζα ζε πχνεξ ημο δοηζημφ ηυζιμο, πνδζζιμπμζμφκηαζ ηονίςξ βεςεενιζηέξ ακηθίεξ εενιυηδηαξ. Σα ζοζηήιαηα αοηά θεζημονβμφκ εηιεηαθθεφμκηαξ ηδ ζηαεενή εενιμηναζία ηδξ βδξ ιε ζημπυ κα ακηθμφκ εκένβεζα ηαζ είηε κα εενιαίκμοκ ημοξ πχνμοξ είηε κα απμαάθθμοκ ηδ εενιυηδηα ηαζ κα ρφπμοκ ημ ηηίνζμ. Σμ έδαθμξ είκαζ έκαξ πχνμξ απμεήηεοζδξ εκένβεζαξ, ηαεχξ μζ εενιμηναζίεξ ημο ηοιαίκμκηαζ απυ 7 έςξ 13 o C ζπεδυκ ζε υθδ ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ (ζε αάεμξ 2ι), (ζπ ). πήια Γζαηφιακζδ εενιμηναζίαξ οπεδάθμοξ

227 Ονζγυκηζα ζοζηήιαηα ζςθδκχζεςκ ή ηαηαηυνοθα ζοζηήιαηα ιέζα ζε βεςηνήζεζξ ιεηαθένμοκ ηδκ εκένβεζα ημο εδάθμοξ ιε έκα ιείβια κενμφ ηαζ ροηηζημφ (ροηηζηυ ζημ πνςημβεκή ηαζ κενυ ζημ δεοηενμβεκή (εένιακζδξ) ζφζηδια).ζ εκένβεζα ημο εδάθμοξ ελάβεηαζ ιε ηδ αμήεεζα ιεβάθςκ πθαζηζηχκ ζςθδκχζεςκ πμο ανίζημκηαζ ζημ οπέδαθμξ. Ζ εκένβεζα πμο απμεδηεφεηαζ ζημ έδαθμξ πνμένπεηαζ απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία, ηδ ανμπή ή άθθεξ πενζααθθμκηζηέξ επζδνάζεζξ. Σα ζοζηήιαηα πμο θεζημονβμφκ πνδζζιμπμζχκηαξ βεςεενιζηέξ ακηθίεξ εενιυηδηαξ πενζθαιαάκμοκ ηνία ιένδ. Σμ πνχημ απμηεθείηαζ απυ έκα δίηηομ ζςθδκχζεςκ ιέζα ζημ μπμίμ ηοηθμθμνεί κενυ ηζ απμηαθείηαζ εκαθθάηηδξ ηθεζζημφ ηοηθχιαημξ, ζε αοηυ ημ δίηηομ μζ ζςθήκεξ απθχκμκηαζ ζε πακηάηζα υπμο οπάνπεζ δζαεέζζιδ εθεφεενδ έηηαζδ μζημπέδμο, επίζδξ ιπμνμφκ κα ημπμεεηδεμφκ ζε πμθθέξ ηάεεηεξ βεςηνήζεζξ ζε πενίπηςζδ πμο μ δζαεέζζιμξ πχνμξ είκαζ πενζμνζζιέκμξ ή δ ηαημζηία ανίζηεηαζ ζε αναπχδδ έηηαζδ (ζπήια 7.3.2). Κάεε ζςθήκαξ πενζμνίγεηαζ ζε ιήημξ 100ι, δζαθμνεηζηά απαζηείηαζ ελαζνεηζηή ακηθία εενιυηδηαξ. Όθμζ μζ πθαζηζημί ζςθήκεξ εα πνέπεζ κα έπμοκ ημ ίδζμ ιήημξ χζηε κα δδιζμονβείηαζ ίδζα πηχζδ πίεζδξ ηαζ ςξ εη ημφημο κα επζηεοπεμφκ πακμιμζυηοπεξ ζοκεήηεξ νμήξ. Με αοηυ ημκ ηνυπμ, ημ ζφζηδιά απμζπά εκένβεζα μιμζυιμνθα απυ ημ έδαθμξ. Δπζπθέμκ ακηί βζα ημ δίηηομ ζςθδκχζεςκ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ οπυβεζα φδαηα, ιζα ιζηνή θίικδ ή ηαζ δ εάθαζζα εθυζμκ οπάνπμοκ. Συηε μ βεςεενιζηυξ εκαθθάηηδξ ηαθείηαζ εκαθθάηηδξ ακμζπημφ ηοηθχιαημξ. πήια Ονζγυκηζμ-ηαηαηυνοθμ ηθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια Σμ δεφηενμ ιένμξ, απμηεθείηαζ απυ ηδκ ακηθία εενιυηδηαξ, ζηδκ ακηθία εενιυηδηαξ, ημ κενυ θηάκεζ απυ ημ δίηηομ ημο βεςεενιζημφ εκαθθάηηδ, ζε ζηαεενή εενιμηναζία, ηαζ πνδζζιμπμζείηαζ είηε βζα ηδ εένιακζδ ημο πχνμο είηε βζα ηδκ ρφλδ ημο. Ζ θεζημονβία αοημφ ημο ζοζηήιαημξ είκαζ πανυιμζα ιε αοηή ηςκ ηθζιαηζζηζηχκ, δ δζαθμνά είκαζ υηζ ηα ηθζιαηζζηζηά πνδζζιμπμζμφκ ηδ εενιμηναζία ημο ελςηενζημφ αένα ελαενχκμκηαξ ή οβνμπμζχκηαξ ημ πηδηζηυ αένζμ πμο πενζέπμοκ εκχ δ βεςεενιζηή ακηθία πνδζζιμπμζεί ηδ εενιμηναζία ημο κενμφ. Σμ ηνίημ ηιήια ημο ζοζηήιαημξ απμηεθείηαζ ηζ αοηυ απυ δίηηομ ζςθδκχζεςκ πμο ηνέπεζ ιέζα ζημ δίηηομ ζημ μπμίμ απμδίδεζ ή απυ ημ μπμίμ παναθαιαάκεζ εενιυηδηα, ηζ αοηυ ιπμνεί κα είκαζ είηε εκδμδαπέδζμ, είηε επζημίπζμ είηε δίηηομ ιε εενιακηζηά ζχιαηα ιε εκζςιαηςιέκμ ακειζζηήνα ηα θεβυιεκα fan coils.

228 Σμ ζφζηδια ζςθδκχζεςκ ηαεχξ ηαζ εκαθθαβέξ εενιμηναζίαξ πμο πνμηαθμφκ ζηδκ πενζμπή βφνς απυ αοηυ δεκ ειπμδίγμοκ ηδκ ακάπηολδ θοηχκ. Χζηυζμ θοηά ιε ιεβάθεξ νίγεξ πνέπεζ κα απμθεφβμκηαζ εηεί υπμο έπμοκ εαθηεί μζ πθαζηζημί ζςθήκεξ. Ζ αφλδζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ηςκ ανμπμπηχζεςκ ηδκ άκμζλδ ηαζ ημ ηαθμηαίνζ ακαγςμβμκεί ημ ροπνυ έδαθμξ, ημ μπμίμ ελαζθαθίγεζ πςξ ηαζ πάθζ εα είκαζ δζαεέζζιμ ςξ πδβή εκένβεζαξ ηδκ πνμζεπή πενίμδμ εένιακζδξ. Ζ επζθάκεζα πάκς απυ ηζξ ζςθδκχζεζξ δεκ πνέπεζ κα πηζζηεί ή κα ηαθοθεεί. ε πενίπηςζδ ιζαξ κέαξ ηαηαζηεοήξ, ηα ένβα εδάθμοξ βζα ηδκ ζοκήεςξ ιπμνμφκ κα πναβιαημπμζδεμφκ πςνίξ κα επζαανοκεμφιε ιε οπεναμθζηά πμθθά επζπνυζεεηα έλμδα. ε οθζζηάιεκα ηηίνζα, ςζηυζμ, μζ δαπάκεξ αοηέξ είκαζ βεκζηά απαβμνεοηζηέξ ηάκμκηαξ ιζα εη ηςκ οζηένςκ ημπμεέηδζδξ ημο ένβμο ιδ πναηηζηή. Σμ ςθέθζιμ πμζμζηυ εκένβεζαξ ηαζ ςξ εη ημφημο ημ ιέβεεμξ ημο απαζημφιεκμο πχνμο ελανηάηαζ απυ ηζξ θοζζηέξ ζδζυηδηεξ ημο εδάθμοξ ηαεχξ ηαζ απυ ηζξ επζηναημφζεξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ. Με ημκ υνμ θοζζηέξ ζδζυηδηεξ ημο εδάθμοξ ακαθενυιαζηε ηαηά ηφνζμ θυβμ ζηδκ πενζεηηζηυηδηα ζε κενυ, ημ πμζμζηυ ηςκ ιεηάθθςκ (υπςξ παθαγίαξ δ άζηνζμξ ) ηαεχξ ηαζ ζημ ιέβεεμξ ηςκ πυνςκ. Όζμ πζμ οβνυ είκαζ ημ έδαθμξ ηαζ ιεβαθφηενδ δ ακαθμβία ηςκ μνοηηχκ ημο εδάθμοξ ηυζμ ιζηνυηενμ ημ πμζμζηυ ηςκ πυνςκ ηαζ ιεβαθφηενα ηα πμζμζηά απμεήηεοζδξ εκένβεζαξ. Σμ πμζμζηυ ελαβςβήξ ηοιαίκεηαζ απυ ιεηαλφ 10 ηαζ 35 W/m 2. Παναηάης δίκμκηαζ εκδεζηηζηέξ ηζιέξ βζα ημοξ δζάθμνμοξ ηφπμοξ εδάθμοξ. Ξδνά αιιχδδ εδάθδ: q E = 10 έςξ 15 W/m 2 Βνεβιέκα αιιχδδ εδάθδ: q E = 15 έςξ 20 W/m 2 Ξδνά ανβζθχδδ εδάθδ: q E = 20 έςξ 25W/m 2 Βνεβιέκα ανβζθχδδ εδάθδ: q E = 25 έςξ 30W/m 2 Έδαθμξ ιε οπυβεζα φδαηα: q E = 30 έςξ 35W/m Γίηηομ ζςθδκχζεςκ Σμ δίηηομ ζςθδκχζεςκ ιπμνεί κα είκαζ ακμζπημφ ή ηθεζζημφ ηφπμο. Σμ ηθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια ιπμνεί κα πςνζζηεί ζε δφμ επζιένμοξ ηαηδβμνίεξ, ημ ηαηαηυνοθμ ηαζ ημ μνζγυκηζμ Ακμζπηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια Υαναηηδνζζηζηυ ημο ζοζηήιαημξ είκαζ δ άκηθδζδ ηαζ επακαθμνά οδάηςκ οπμβείςκ ή επζθακεζαηχκ- ηαζ δ εενιζηή εηιεηάθθεοζδ ημοξ. Σμ κενυ ακηθείηαζ απυ ημκ οδνμθυνμ μνίγμκηα -οπέδαθμξ, εάθαζζα, θίικδ ή πμηάιζ-, δζένπεηαζ απυ ηδκ ακηθία εενιυηδηαξ υπμο απμννμθά ή απμδίδεζ εενιυηδηα ηαζ ηαηυπζκ επακεζζάβεηαζ ζηδκ ίδζα πδβή. Σμ βεςεενιζηυ ζφζηδια ακμζπημφ ηφπμο (ζπήια ) είκαζ μζημκμιζηυηενμ ηαηαζηεοαζηζηά απυ ημοξ ηθεζζημφξ βεςεκαθθάηηεξ, αθθά εκδείηκοηαζ ζε πενζμπέξ ιε πθμφζζα οδνμθμνία ηαζ ιυκμ υηακ δ ηαηχηενδ ζηάειδ άκηθδζδξ απυ ηδκ βεχηνδζδ δεκ οπενααίκεζ ηα 50 ιέηνα. Ο ζπεδζαζιυξ ημο βεςεενιζημφ εκαθθάηηδ ακμζπημφ ηοηθχιαημξ οπεδαθζημφ οδνμθυνμο πενζθαιαάκεζ ζοκήεςξ δφμ βεςηνήζεζξ, ιία παναβςβζηή ζηδκ μπμία ειααπηίγεηαζ δ οπμανφπζα ακηθία- ηαζ ιία επακεζζαβςβήξ.

229 διακηζημί πανάβμκηεξ πμο ηαεμνίγμοκ ηδκ θεζημονβία αθθά ηαζ ημ ααειυ απυδμζδξ ηςκ οπεδαθζηχκ ακμζπηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ: Ζ πμζυηδηα ημο οπυβεζμο κενμφ χζηε κα ιδκ δδιζμονβμφκηαζ δζαανχζεζξ ή θναλίιαηα ζηδκ οπμανφπζα ακηθία απυ ζςιαηίδζα ζημ κενυ. Ζ πμζυηδηα ηδξ βεχηνδζδξ ηαζ εζδζηά μ ηνυπμξ ηαηαζηεοήξ, δ παθίηςζδ βφνς απυ ημ θίθηνμ ηαζ δ ζηαεενμπμίδζδ ηςκ δζαθμνεηζηχκ ζπδιαηζζιχκ ημο οπεδάθμοξ. Ο ζπεδζαζιυξ ηςκ βεςηνήζεςκ υζμκ αθμνά ηδκ απυζηαζδ ιεηαλφ ηδξ βεχηνδζδξ άκηθδζδξ ηαζ αοηήξ ηδξ επακαθμνάξ, δ δζάιεηνμξ ηδξ βεχηνδζδξ ηαζ ηδξ εζςηενζηήξ ζςθήκςζδξ. Ανηεζζακά κενά πανμοζζάγμοκ ιεηααμθέξ ζηζξ εενιμηναζίεξ ημο κενμφ ηαζ ιεηααάθθμοκ ημοξ ζοκηεθεζηέξ απυδμζδξ. ε πενζπηχζεζξ πμο δ βεζηκίαζδ ιε ηδ εάθαζζα ή ιε θίικδ είκαζ ηέημζα πμο κα επζηνέπεζ ηδκ πνήζδ ηδξ, δεκ οπάνπεζ ακάβηδ βζα δζάκμζλδ βεςηνήζεςκ αθμφ ιε έκα απθυ οδναοθζηυ δίηηομ ημ κενυ πνμζάβεηαζ ηαζ απάβεηαζ απυ ηδκ ακηθία εενιυηδηαξ ιέζς εκυξ ηοηθμθμνδηή. Φοζζηά ζηα ζοζηήιαηα αοηά ηαζ εζδζηά ζηδξ εάθαζζαξ, είκαζ απαναίηδημξ μ εκδζάιεζμξ εκαθθάηηδξ εενιυηδηαξ απυ ηζηάκζμ -Ti-, ή κημοναθμοιίκζμ -Ni/Cu-, βζα κα πνμζηαηεφεζ ηα εζςηενζηά ηοηθχιαηα ηδξ ακηθίαξ εενιυηδηαξ απυ ημ οθάθιονμ κενυ. πήια Ακμζπηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια Κθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια Όπςξ πνμείπαιε ημ ηθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια πνίγεηαζ ζε δφμ επζιένμοξ ηαηδβμνίεξ ημ ηαηαηυνοθμ ηαζ ημ μνζγυκηζμ

230 Καηαηυνοθμ ηθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια Σμ ιέβεεμξ ημο δζαεέζζιμο εθεφεενμο πχνμο ηαζ δ ζφζηαζδ ημο οπεδάθμοξ ηαεμνίγμοκ ζε ιεβάθμ ααειυ ημκ ηφπμ ημο βεςεενιζημφ εκαθθάηηδ. Ο ηάεεημξ βεςεκαθθάηηδξ ηθεζζημφ ηοηθχιαημξ εθανιυγεηαζ ζε εβηαηαζηάζεζξ ιε πενζμνζζιέκμ πενζαάθθμκηα πχνμ ηαζ ζε πενζμπέξ ιε αδοκαιία πνυζθδρδξ κενμφ απυ ημκ οδνμθυνμ μνίγμκηα (ζπήια ). Σμ πθήεμξ ηςκ βεςηνήζεςκ είκαζ ζοκάνηδζδ ηδξ ζζπφμξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ, εκχ δ απυδμζή ηςκ ηαηαηυνοθςκ ζοζηδιάηςκ πανμοζζάγεζ ζηαεενυηδηα ζε υθδ ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ. διακηζηυ πθεμκέηηδια ηςκ ηάεεηςκ ζοζηδιάηςκ απμηεθεί ημ βεβμκυξ ηδξ βνήβμνδξ απμηαηάζηαζδξ ηςκ εενιμηναζζαηχκ δζαηαναπχκ ημο οπεδάθμοξ, μζ μπμίεξ πνμηαθμφκηαζ απυ ηδκ εηιεηάθθεοζδ ημο εενιζημφ πενζεπμιέκμο ημο. Ο ζπεδζαζιυξ, δ εβηαηάζηαζδ ηαζ δ δμηζιαζηζηή θεζημονβία ηςκ βεςεενιζηχκ εκαθθαηηχκ πενζβνάθμκηαζ θεπημιενχξ ηαζ αημθμοεμφκ ημ βενιακζηυ πνυηοπμ VDI φιθςκα ιε αοηυ, δ ακάπηολδ ημο ηαηαηυνοθμο βεςεενιζημφ εκαθθάηηδ βίκεηαζ ιε ηζξ παναηάης βεκζηέξ πνμδζαβναθέξ: Ζ δζάιεηνμξ ηδξ ηάεε βεχηνδζδξ είκαζ 6-8 ηαζ ημ αάεμξ ημοξ ηοιαίκεηαζ ιεηαλφ m. ηα βεςεενιζηά ζοζηήιαηα εένιακζδξ-ρφλδξ, είκαζ απαναίηδηδ δ εβηαηάζηαζδ ζςθδκχζεςκ απυ αηηζκμδζηηομιέκμ πμθοαζεοθέκζμ Pex βζα ηδκ ελαζθάθζζδ ηδξ θεζημονβίαξ ζε αάεμξ πνυκμο. Μεηά ηδκ ημπμεέηδζδ ημο δζηηφμο, βίκεηαζ δ πθήνςζδ ηςκ βεςηνήζεςκ ιε εενιμαβχβζιμ ιίβια (ηζζιέκημ, ιπεημκίηδξ ή ιε ημ πανάβςβμ δζάκμζλδξ ηδξ ίδζαξ ηδξ βεχηνδζδξ). Ζ απυζηαζδ ιεηαλφ ηςκ ηάεεηςκ βεςηνήζεςκ, πνμηείκεηαζ κα είκαζ ιεβαθφηενδ ηςκ 6m βζα ηδκ απμθοβή ημπζημφ εενιζημφ ημνεζιμφ ημο οπεδάθμοξ. Ζ ιέζδ απυδμζδ ημο ηάεεημο βεςεενιζημφ εκαθθάηηδ ηοιαίκεηαζ ιεηαλφ 35 65w/m ακάθμβα ιε ηα βεςθμβζηά ζημζπεία ημο οπεδάθμοξ ηαζ ηδ ζοκεπή απαίηδζδ ζε ιέβζζημ θμνηίμ. πήια Καηαηυνοθμ ηθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια

231 Ονζγυκηζμ ηθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια Ο μνζγυκηζμξ βεςεκαθθάηηδξ ηαηαζηεοάγεηαζ ζε ζηάιια μνζζιέκδξ επζθάκεζαξ ζημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ημο ηηζνίμο ζε αάεμξ 1,0-2,5m ηαζ ιε ποηκυηδηα ζςθδκχζεςκ 0,5-0,8m. ημ επίπεδμ αοηυ ακαπηφζζεηαζ ημ μνζγυκηζμ ζφζηδια απμηεθμφιεκμ απυ ηοηθχιαηα ζςθήκςκ δζηηοςιέκμο πμθοαζεοθεκίμο ορδθήξ ποηκυηδηαξ ιέβζζημο ιήημοξ 100m, ηα μπμία ιέζς ηςκ επζιένμοξ ζοθθεηηχκ μδδβμφκηαζ ζηδκ ακηθία εενιυηδηαξ (ζπήια ). ημ μνζγυκηζμ ηθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια ημ οπέδαθμξ θεζημονβεί ηαζ ςξ επμπζαηή απμεήηδ εενιζηήξ ηαζ ροηηζηήξ εκένβεζαξ, βεβμκυξ πμο ζοιαάθθεζ ζδιακηζηά ζηδκ ορδθυηενδ απυδμζδ ηδξ εβηαηάζηαζδξ. Σα μνζγυκηζα βεςεενιζηά ζοζηήιαηα απμηεθμφκ ίζςξ ηδκ μζημκμιζηυηενδ ηαηαζηεοαζηζηή θφζδ απυ μπμζμδήπμηε άθθμ βεςεενιζηυ ζφζηδια. Ζ απαζημφιεκδ έηηαζδ πμο είκαζ ακαβηαία είκαζ ζοκάνηδζδ ηςκ εενιζηχκ ηαζ ροηηζηχκ απαζηήζεςκ ημο ηηζνίμο. Γζα ηδκ δζαζηαζζμθυβδζδ ημο βεςεενιζημφ εκαθθάηηδ, απαζηείηαζ δ βκχζδ ηςκ εενιμηναζζχκ ημο εδάθμοξ ηαζ ηςκ εενιζηχκ απμηνίζεςκ ζημ αάεμξ εβηαηάζηαζδξ. Δπζπνυζεεηα, ηαεμνίγμκηαζ δ πενζμπή εβηαηάζηαζδξ, δ ακηίζηαζδ ημο εδάθμοξ ηαζ ημο ζςθήκα, ηαεχξ ηαζ ηα υνζα ιέβζζηδξ ηαζ εθάπζζηδξ εενιμηναζίαξ ημο δζαθφιαημξ πμο εζζένπεηαζ ζηδκ ακηθία εενιυηδηαξ. Ζ απυδμζδ ημο μνζγμκηίμο εκαθθάηηδ ηοιαίκεηαζ ιεηαλφ 20-35w/m, ακάθμβα ιε ηα βεςθμβζηά ζημζπεία ημο οπεδάθμοξ. πήια Ονζγυκηζμ ηθεζζηυ βεςεενιζηυ ζφζηδια

232 7.3.2 Γεςεενιζηή Ακηθία Θενιυηδηαξ Ζ ιεηαθμνά ηςκ εκενβεζαηχκ θμνηίςκ απυ ημ ηηίνζμ ζημ έδαθμξ ή ζηα οπυβεζα φδαηα πναβιαημπμζείηαζ ιέζς ηδξ βεςεενιζηήξ ακηθίαξ εενιυηδηαξ, δ μπμία πανάβεζ ρφλδ, εένιακζδ ηαζ γεζηυ κενυ πνήζδξ βζα μζηζαηέξ αθθά ηαζ εονφηενδξ ηθίιαηαξ εθανιμβέξ. Οζ ακηθίεξ εενιυηδηαξ είκαζ ροηηζηέξ ζοζηεοέξ μζ μπμίεξ ακηζζηνέθμοκ ηδκ θοζζηή δζεφεοκζδ ηδξ εενιυηδηαξ, ηδκ ελακαβηάγμοκ δδθαδή κα ηαηεοεοκεεί απυ έκα ροπνυ ιέζμ ζε έκα άθθμ εενιυηενμ. Ακηίζημζπεξ ροηηζηέξ ζοζηεοέξ είκαζ ηαζ μζ βκςζηέξ αενυροηηεξ ελςηενζηέξ ιμκάδεξ ηςκ ηθζιαηζζηζηχκ, μζ μπμίεξ πανμοζζάγμοκ ιεβάθδ πηχζδ ηδξ απυδμζδξ ημοξ ζε ελςηενζηέξ εενιμηναζίεξ άκς ηςκ 40 C. Σμ θαζκυιεκμ ελδβείηαζ εενιμδοκαιζηά, ηαεχξ δ ζοζηεοή πνέπεζ κα απμαάθεζ εενιυηδηα ζε έκα πενζαάθθμκ ήδδ ημνεζιέκμ απυ εενιζηυ θμνηίμ, ηαηακαθχκμκηαξ έηζζ ιεβάθα πμζά δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ. ηδκ ζδακζηή πενίπηςζδ πμο δ ηθζιαηζζηζηή ζοζηεοή ιπμνμφζε κα απμαάθθεζ ηδ εενιυηδηα ζε έκα ροπνυηενμ πενζαάθθμκ, υπςξ αοηυ ημο εζςηενζημφ ημο εδάθμοξ ακχηενδ εενιμηναζία 20 C-, ηυηε μ ααειυξ απυδμζή ηδξ εα ήηακ μ αέθηζζημξ ιε ζοκέπεζα ηδκ ιέβζζηδ ελμζημκυιδζδ ζε δθεηηνζηή εκένβεζα. ε αοηή ηδκ ανπή ηδξ εενιμδοκαιζηήξ ααζίγεηαζ δ πνήζδ ηςκ βεςεενιζηχκ εκαθθαηηχκ, πμο ηαηά ιζα έκκμζα ιεηαθένμοκ, ιε ηδ αμήεεζα ηδξ ακηθίαξ εενιυηδηαξ, ημοξ 20 C ημο εδάθμοξ ιέζα ζημ ηηίνζμ, ηαηακαθχκμκηαξ έηζζ ηδκ εθάπζζηδ δοκαηή δθεηηνζηή εκένβεζα. Ο ορδθυξ ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ C.O.P πμο πανμοζζάγεζ μθείθεηαζ ζηδκ ζηαεενά ορδθή, ιδ ημνεζιέκδ εενιμηναζία ημο εδάθμοξ ηδξ βεςεενιζηήξ ακηθίαξ εενιυηδηαξ παναιέκεζ ζηαεενά ζε θυβμ 5 πνμξ 1. Γδθαδή, βζα ηάεε kw δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ Wδθ πμο ηαηακαθχκεζ δ ακηθία εενιυηδηαξ απυ ημ μζηζαηυ δίηηομ, απμδίδεζ 4kw εένιακζδξ ή ρφλδξ ακηίζημζπα.

233 Σμ ηθεζδί βζα ηδ θεζημονβία ημο ζοζηήιαημξ, είκαζ δ ζδζυηδηα πμο έπεζ ημ ροηηζηυ ιέζμ κα ελαηιίγεηαζ ζε πμθφ παιδθέξ εενιμηναζίεξ. Σμ ροηηζηυ οβνυ R407C ή R410A - πμο πνδζζιμπμζείηαζ ζηζξ ακηθίεξ εενιυηδηαξ ηηζνζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ, ελαηιίγεηαζ ζημοξ 5-10 C. Ζ βεςεενιζηή ακηθία εενιυηδηαξ πνδζζιμπμζεί ηδ εενιμηναζία ημο βεςεκαθθάηηδ βζα ηδκ ελάηιζζδ ημο οβνμφ ροηηζημφ ιέζμο ηαζ ιε ηδ αμήεεζα ηδξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ζοιπζέγεζ ημ αένζμ πθέμκ ροηηζηυ ιέζμ, ιε ζηυπμ ηδκ ακφρςζδ ηδξ πίεζδξ ηαζ εενιμηναζίαξ ημο. Σμ αένζμ ροηηζηυ απμδίδεζ ηδ εενιμηναζία ημο ζημκ ηθζιαηζγυιεκμ πχνμ, υηακ ένπεηαζ ζε επαθή ιε ημ κενυ ηοηθμθμνίαξ εένιακζδξ ημο ηηζνίμο, δζαιέζμο εκυξ εκαθθάηηδ εενιυηδηαξ. Σμ εενιυ κενυ ιεηααζαάγεηαζ ζημ ηηίνζμ ιε ζηυπμ ηδ εένιακζδ ημο, εκχ ημ οβνυ πζα ροηηζηυ ιέζμ εηημκχκεηαζ βζα ηδ πηχζδ ηδξ πίεζδξ ημο. Ζ επακάθδρδ ημο ηφηθμο δδιζμονβεί ηδ ζοκεπή εένιακζδ ημο ηηζνίμο. ηδκ ηαθμηαζνζκή θεζημονβία, ακηζζηνέθεηαζ μ ηφηθμξ ημο ροηηζημφ δζα ηδξ ααθαίδαξ ακηζζηνμθήξ, ιε απμηέθεζια ημ έδαθμξ κα απμηεθεί ημκ απμδέηηδ ηδξ εενιυηδηαξ, εκχ ημ ηηίνζμ ηδκ πδβή εκένβεζαξ ελαηιζζηήξ-. Ζ ζπδιαηζηή απεζηυκζζδ ημο ηφηθμο θεζημονβίαξ ηδξ βεςεενιζηήξ ακηθίαξ, θαίκεηαζ παναπάκς Γίηηομ απμκμιήξ εένιακζδξ Σμ ηνίημ ηιήια ημο ζοζηήιαημξ απμηεθείηαζ, υπςξ είπαιε, ηζ αοηυ απυ δίηηομ ζςθδκχζεςκ πμο ηνέπεζ ιέζα ζημ δίηηομ ζημ μπμίμ απμδίδεζ ή απυ ημ μπμίμ παναθαιαάκεζ εενιυηδηα, ηζ αοηυ ιπμνεί κα είκαζ είηε εκδμδαπέδζμ, είηε επζημίπζμ είηε δίηηομ ιε εενιακηζηά ζχιαηα ιε εκζςιαηςιέκμ ακειζζηήνα ηα θεβυιεκα fan coils. Θα ακαθενεμφιε ζηδκ εκδμδαπέδζα εένιακζδ-ρφλδ εεςνχκηαξ ηδκ πθέμκ ζοιθένμοζα ηαζ απμδμηζηή θφζδ Δκδμδαπέδζα Φφλδ Σμ ζφζηδια ημο μνζγμκηίμο δζηηφμο ηδξ εένιακζδξ, είκαζ ζδακζηυ ηαζ βζα ημκ δνμζζζιυ ημο πχνμο. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ εβηαηάζηαζδ εκυξ ρφηηδ κενμφ (chiller) μ μπμίμξ δζμπεηεφεζ ζημ δίηηομ ηςκ ζςθδκχζεςκ ροπνυ κενυ. Πανάθθδθα, βζα ημκ έθεβπμ ηδξ οβναζίαξ πνμζηίεεκηαζ ημπζηά ηαζ ζχιαηα ελακαβηαζιέκδξ ηοηθμθμνίαξ (fan-coils).ζ θεζημονβία ημο ζοζηήιαημξ ααζίγεηαζ ζηδκ ζηακυηδηα πμο έπεζ έκα ροπνυηενμ ζχια -δάπεδμ- κα απμννμθάεζ εενιυηδηα απ υθα ηα δμιζηά ζημζπεία ηαζ ημκ αένα ημο πχνμο ηαζ κα ηδκ απμαάθθεζ ζημ πενζαάθθμκ. Ζ ρφλδ δαπέδμο θεζημονβεί ιε εενιμηναζία πνμζαβςβήξ κενμφ C, ιε ηδκ ακηίζημζπδ εενιμηναζία επζζηνμθήξ κα είκαζ 5 ααειμφξ ορδθυηενδ. Ζ εθάπζζηδ επζηνεπυιεκδ εενιμηναζία ημο ηεθζημφ δαπέδμο είκαζ C (ζπήια ) ηζιή πμο πενζμνίγεζ ηδκ ιέζδ απυδμζδ ημο ζοζηήιαημξ ζηα 35-50Watt/m, απμηνέπεζ υιςξ ημ θαζκυιεκμ ηςκ οβνμπμζήζεςκ.

234 πήια Έκανλδ Λεζημονβίαξ φζηδια ζε Ηζμννμπία Ζ εκδμδαπέδζα ρφλδ, εηιεηαθθεφεηαζ ηδ εενιμπςνδηζηυηδηα ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ (εζςηενζηή ηαζ ελςηενζηή ημζπμπμζία, ημθυκεξ ηαζ ημζπία) δ μπμία απμηνέπεζ ιεβάθεξ ιεηααμθέξ ηδξ εζςηενζηήξ εενιμηναζίαξ ημο πχνμο, έηζζ χζηε κα απμδχζεζ ημ απαζημφιεκμ ροηηζηυ θμνηίμ. Σαοηυπνμκα ημ ζφζηδια ηςκ fan-coils νοειίγεζ ηδκ ζπεηζηή οβναζία ημο πχνμο, ιε απμηέθεζια κα δζαζθαθίγεηαζ ημ ζδακζηυ πενζαάθθμκ μθυηθδνμ ημ ηαθμηαίνζ. Ζ ζοιπενζθμνά ιίαξ εθθδκζηήξ ηαημζηίαξ ζε ηνεζξ δζαθμνεηζηέξ πνμκζηέξ ζηζβιέξ ιία ηαθμηαζνζκή διένα, ελμπθζζιέκδ ιε ζφζηδια εκδμδαπέδζαξ ρφλδξ πενζβνάθεηαζ παναηάης. Καηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ ηαζ ςξ ηζξ πνχηεξ πνςζκέξ χνεξ, ημ ροηηζηυ ιδπάκδια δεκ θεζημονβεί, δζυηζ δ ελςηενζηή εενιμηναζία ηαζ ηα δμιζηά ζημζπεία ηδξ ηαηαζηεοήξ ανίζημκηαζ ιεηαλφ ημοξ ζε απυθοηδ ζζμννμπία (ζπήια ). Σμ παναηηδνζζηζηυ αοηυ δ απμθυνηζζδ δδθαδή ηςκ δμιζηχκ ζημζπείςκ απυ ημ εενιζηυ θμνηίμ, είκαζ πμο πνμδίδεζ ηα ζημζπεία ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ ηαζ ηδξ μζημκμιζηήξ θεζημονβίαξ ζημ ζφζηδια ηδξ εκδμδαπέδζαξ ρφλδξ. Με αοηυ ημκ ηνυπμ ηαζ ιε ημ ζφζηδια ζε πθήνδ ζζμννμπία, μζ χνεξ θεζημονβίαξ ημο ρφηηδ ζηδ δζάνηεζα ημο 24χνμο πενζμνίγμκηαζ ζημ εθάπζζημ.

235 πήια Φοηηζηυ ιδπάκδια εηηυξ θεζημονβίαξ ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ ηαζ υζμ δ ελςηενζηή εενιμηναζία αολάκεηαζ, ημ ροηηζηυ ιδπάκδια θεζημονβεί βζα κα απμαάθθεζ ημ εενιζηυ θμνηίμ ημο πχνμο ιέζς ηδξ ροηηζηήξ επζθάκεζαξ (δάπεδμ). ημ εζςηενζηυ δ εενιμηναζία παναιέκεζ ζημοξ 25 C πςνίξ ηδκ ακεοβζεζκή πανμοζία νεοιάηςκ ροπνμφ αένα, ηαεχξ δ ακηαθθαβή εενιυηδηαξ ιεηαλφ ακενχπζκμο μνβακζζιμφ ηαζ ζοζηήιαημξ βίκεηαζ ιε ημκ ίδζμ ηνυπμ (δζα αηηζκμαμθίαξ). ημ παναηάης ζπήια θαίκεηαζ δ ηαηακμιή ηςκ εενιμηναζζχκ ζηα δμιζηά ζημζπεία (μνμθή, δάπεδμ ηαζ ημίπμζ). ζπήια Καηακμιή ηςκ εενιμηναζζχκ Όηακ δ ζπεηζηή οβναζία ημο πχνμο λεπενάζεζ ημ 55-60% λεηζκάεζ δ θεζημονβία ηςκ F.C.U. Με αοηυ ημκ ηνυπμ ιεζχκεηαζ δ οβναζία ζημ εζςηενζηυ ηαζ

236 απμηνέπμκηαζ μζ οβνμπμζήζεζξ ζημ δάπεδμ, θαζκυιεκμ πμο πνμηαθείηαζ απυ ηδκ ιεβάθδ δζαθμνά ιεηαλφ εζςηενζηήξ ηαζ ελςηενζηήξ εενιμηναζίαξ. Ο έθεβπμξ ηδξ ζπεηζηήξ οβναζίαξ ζοκηεθεί επζπνυζεεηα ηαζ ζηδ ιείςζδ ημο δείηηδ δοζθμνίαξ ζημ πχνμ. Ζ εενιμηναζία δαπέδμο ζε αοηέξ ηζξ ζοκεήηεξ είκαζ 20 C ηαζ μ ρφηηδξ θεζημονβεί ζημ ιέβζζημ ημο θμνηίμ (ζπήια ). ηδ ζοκέπεζα ηδξ διέναξ δ υθδ δζαδζηαζία ακηζζηνέθεηαζ, ζηαιαηάεζ δδθαδή δ θεζημονβία ηςκ F.C.U. ηαζ ζηαδζαηά δ ελςηενζηή ιμκάδα παφεζ κα θεζημονβεί έςξ ημ πνςζκυ ηδξ επυιεκδξ διέναξ. πήια Φοηηζηυ ιδπάκδια ζημ ιέβζζημ θμνηίμ ημο Ο αζμηθζιαηζηυξ ανπζηεηημκζηυξ ζπεδζαζιυξ ηαζ δ ιυκςζδ ηδξ ηαηαζηεοήξ, ηαεμνίγμοκ ηδκ απυδμζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ ρφλδξ δαπέδμο. Δπζπθέμκ, πανάβμκηεξ πμο επδνεάγμοκ ημκ δνμζζζιυ είκαζ δ ηεθζηή επίζηνςζδ ημο δαπέδμο ηαζ ημ πάπμξ ηδξ ηζζιεκημημκίαξ. Όζμκ αθμνά ημ είδμξ ηδξ επίζηνςζδξ, ημ πθαηάηζ ηαζ ημ ιάνιανμ έπμοκ ημοξ ηαθφηενμοξ ζοκηεθεζηέξ ακηίζηαζδξ εενιζηήξ αβςβζιυηδηαξ, δ λφθζκδ ηεθζηή επέκδοζδ επζθένεζ ιείςζδ ηδξ απυδμζδξ ηδξ ρφλδξ πενίπμο 5%, εκχ δ ιμηέηα ακηεκδείηκοηαζ Δκδμδαπέδζα Θένιακζδ Ζ εκδμδαπέδζα εένιακζδ θεζημονβεί ζηδκ Δονχπδ ηα ηεθεοηαία 50 έηδ εκχ ζηδκ Δθθάδα μζ πνχηεξ εβηαηαζηάζεζξ έπμοκ ηθείζεζ ιία 25εηία. ηδκ πναβιαηζηυηδηα, δ εκδμδαπέδζα εένιακζδ απμηεθεί έκα δζαθμνεηζηυ είδμξ απυδμζδξ εενιυηδηαξ ζημκ πχνμ απυ αοηυ πμο ιπμνεί κα πνδζζιμπμζείηε ήδδ. Ζ πνήζδ ημο δαπέδμο ζακ εενιακηζηυ ζχια είκαζ ημ παναηηδνζζηζηυ πμο πνμζδίδεζ ζηδκ εένιακζδ δαπέδμο ηδκ πθεζμρδθία ηςκ πθεμκεηηδιάηςκ πμο ειθακίγεζ. Άκεηδ ηαζ μιμζυιμνθδ ηαηακμιή ηδξ εενιυηδηαξ ζημ πχνμ (ιμκαδζηή επζθμβή βζα πχνμοξ ιεβάθμο φρμοξ)

237 Υαιδθυ θεζημονβζηυ ηυζημξ Δλαζηίαξ ηδξ μιμζυιμνθδξ ηαηακμιήξ ηδξ εενιυηδηαξ, ηςκ ιδδεκζηχκ απςθεζχκ ημο δαπέδμο ηαζ ηδξ ζςζηήξ δζαζηνςιάηςζδξ ηδξ εενιμηναζίαξ ηαηά φρμξ, έπμοιε ηδ δοκαηυηδηα κα πεηφπμοιε ζοκεήηεξ άκεζδξ ιε ηδκ εενιμηναζία πχνμο παιδθυηενδ ημοθάπζζημκ ηαηά 2 C (ζπήια ). ε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ παιδθυηενδ εενιμηναζία πνμζαβςβήξ επζηοβπάκμοιε θζβυηενεξ χνεξ θεζημονβίαξ ημο θέαδηα, επμιέκςξ ηαζ παιδθυηενδ ηαηακάθςζδ ηαοζίιμο. Ζ μνζγυκηζα ηαζ έιιεζδ εένιακζδ ημο πχνμο, θυβς αηηζκμαμθίαξ εενιυηδηαξ, έπεζ ζακ ζοκέπεζα ηδκ επίηεολδ ηδξ ζδακζηήξ ηαηακμιήξ ηδξ εενιμηναζίαξ βζα ημ ακενχπζκμ ζχια (γεζηά πυδζα-ηνφμ ηεθάθζ). πήια Δκδμδαπέδζα εένιακζδ Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ νμή γεζημφ κενμφ ζε παιδθή εενιμηναζία ηάης απυ ημ ηεθζηυ δάπεδμ. Έηζζ, δ εενιμηναζία ζημ δάπεδμ είκαζ C, εκχ ζε φρμξ 1.6m, δ εενιμηναζία είκαζ 20 C. Καη` αοηυ ημκ ηνυπμ επζηοβπάκεηαζ ζδακζηή ηαηακμιή εενιμηναζίαξ βζα ημ ακενχπζκμ ζχια. Ακηίεεηα, ηαηά ηδκ θεζημονβία ημο εενιακηζημφ ζχιαημξ θυβς άιεζδξ επαθήξ εενιαίκεηαζ μ αέναξ ημπζηά ζημοξ 50 C ηαζ ηαεχξ ημ θαζκυιεκμ ζοκεπίγεηαζ, δ εενιυηδηα ζοζζςνεφεηαζ ζηα ακχηενα ζηνχιαηα ημο πχνμο (ζπήια ). Έηζζ ζε φρμξ 1.6m απυ ημ δάπεδμ πμο ανίζηεηαζ ημ ηεθάθζ, δ εενιμηναζία είκαζ 24 C, εκχ ζημ δάπεδμ δ εενιμηναζία είκαζ πενίπμο 17 C.

238 πήια Λεζημονβία εενιακηζημφ ζχιαημξ ημ παναηάης δζάβναιια (πήια ) ηαηακμιήξ ηδξ εενιμηναζίαξ ζημκ πχνμ, βίκεηαζ άιεζδ ζφβηνζζδ ηςκ δζαθυνςκ ζοζηδιάηςκ απυδμζδξ εενιυηδηαξ ηαζ ηδξ εεςνδηζηά ζδακζηήξ πνυζθδρδξ εενιυηδηαξ απυ ημκ ακενχπζκμ μνβακζζιυ. πήια Καηακμιή εενιμηναζίαξ βζα ηα δζάθμνα ζοζηήιαηα απυδμζδξ Κεθάθαζμ 8 μ

239 οιπαναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ Ζ ζοιπαναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ απμηεθεί ηδκ ηαοηυπνμκδ εηιεηάθθεοζδ ηαζ παναβςβή ηδξ δθεηηνζηήξ ηαζ ηδξ εενιζηήξ εκένβεζαξ, ιέζς εκυξ ζοζηήιαημξ ιδπακχκ ηα μπμία πνδζζιμπμζμφκ ημ ίδζμ ηαφζζιμ. Ζ ζοιαμθή ηδξ ζοιπαναβςβήξ ζηδκ επίηεολδ ηςκ ανπχκ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ δυιδζδξ είκαζ υηζ βίκεηαζ μνεμθμβζηυηενδ πνήζδ ηδξ εκένβεζαξ ημο πνδζζιμπμζμφιεκμο ηαοζίιμο πμο πνμηαθεί ηδκ ακάθμβδ ιείςζδ ηςκ εηπειπυιεκςκ νφπςκ. Ζ ζοιπαναβςβή εθανιυγεηαζ ηονίςξ ζε αζμιδπακίεξ ηαεχξ ηαζ ζε ηηίνζα ιε γήηδζδ ηυζμ ζε δθεηηνζζιυ υζμ ηαζ ζε εενιυηδηα υηακ μζ εηήζζεξ χνεξ θεζημονβίεξ λεπενκμφκ ηζξ Ζ ιέζδ απμδμηζηυηδηα εκυξ ζοιααηζημφ ζηαειμφ παναβςβήξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ είκαζ πενίπμο 37%, ιε απχθεζεξ ιεηαθμνάξ ημο δθεηηνζζιμφ πνμξ ημοξ ηαηακαθςηέξ πενίπμο 8%, αοηυ ιεζχκεζ ηδκ απμδμηζηυηδηα ζε 34%. ηδκ Δθθάδα θυβς ηδξ πνήζδξ ημο θζβκίηδ ηονίςξ, βζα ηδκ παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ δ απμδμηζηυηδηα είκαζ ανηεηά παιδθυηενδ, ηζ αοηυ πνμηαθεί ηδκ απχθεζα ημο 66% ηδξ εκένβεζαξ ημο ηαοζίιμο ςξ εενιυηδηα ζημ πενζαάθθμκ. Ακηίεεηα ζημοξ ζηαειμφξ ζοιπαναβςβήξ εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ ακένπεηαζ ζημ 85% [5]. Οζ εβηαηαζηάζεζξ ζοιπαναβςβήξ έπμοκ ςξ ηφνζμ ιένμξ ημοξ ηδ ιδπακή πμο πανάβεζ δθεηηνζζιυ ηαζ εενιυηδηα (ζπήια 8.1 ). Οζ ααζζηέξ ηεπκμθμβίεξ πμο πνδζζιμπμζμφκ είκαζ μ αηιμζηνυαζθμξ, μ μπμίμξ εηημκχκεζ αηιυ ορδθήξ εκεαθπίαξ πανάβμκηαξ ιδπακζηυ ένβμ αθθά ηαζ ημκ αηιυ ιε παιδθυηενδ εκεαθπία. Ο αενζμζηνυαζθμξ ζοιπζέγεζ ημκ αένα ιέπνζ ημκ εάθαιμ ηαφζδξ ηαζ έπεζηα εηημκχκεηαζ. Ο αηιμζηνυαζθμξ θεζημονβεί ιε αάζδ ημκ ηφηθμ Rankine εκχ μ αενζμζηνυαζθμξ ζφιθςκα ιε ημκ ηφηθμ Brayton. Ο ζοκδοαζιέκμξ ηφηθμξ ζηδνίγεηαζ ζηδ θεζημονβία ηυζμ ημο ηφηθμο Rankine υζμ ηαζ ημο ηφηθμο Brayton, υπμο ακάιεζά ημο οπάνπεζ έκαξ θέαδηαξ ακάηηδζδξ. Ζ παθζκδνμιζηή ιδπακή εζςηενζηήξ ηαφζδξ, δ μπμία ζηδνίγεηαζ ζημκ ηφηθμ ημο Otto, απμηεθεί ηζξ πεηνεθαζμιδπακέξ αανέςκ μπδιάηςκ ή αεκγζκμηζκδηήνεξ ιζηνυηενςκ μπδιάηςκ. Σέθμξ, ηα ζημζπεία ηαοζίιμο, πμο δ θεζημονβία ημοξ ζηδνίγεηαζ ζηδκ ζοιπαναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ πςνίξ ηαφζδ, ηαηά ηδ δζαδζηαζία αοηή ημ ηαφζζιμ, πμο είκαζ ζοκήεςξ θοζζηυ αένζμ, δζαζπάηαζ θυβς δθεηηνμπδιζηχκ δζενβαζζχκ ηαζ απυ ηζξ πδιζηέξ ακηζδνάζεζξ πανάβεηαζ εενιυηδηα ηαζ δθεηηνζζιυξ οπυ ιμνθή ζυκηςκ. Ο αενζμζηνυαζθμξ, μ αηιμζηνυαζθμξ, μ ζοκδοαζιέκμξ ηφηθμξ ηαζ δ παθζκδνμιζηή ιδπακή εζςηενζηήξ ηαφζδξ, πανάβμοκ δθεηηνζζιυ ιε ηδ αμήεεζα ιζαξ βεκκήηνζαξ δ μπμία είκαζ ζοκδεδειέκδ ζημκ άλμκά ημοξ. Ζ εενιυηδηα πμο πανάβμοκ βίκεηαζ ζε θέαδηεξ ακάηηδζδξ ιε ή πςνίξ επζπθέμκ ηαφζδ ηαζ δ ρφλδ πανάβεηαζ ιε ημκ ηφηθμ πνμζνυθδζδξ ή απμννυθδζδξ [25]. Ζ επζθμβή ημο ηαηαθθδθυηενμο ζοζηήιαημξ, ζηδνίγεηαζ ζημ θυβμ εενιυηδηαξ/ δθεηηνζζιμφ, μ μπμίμξ οπμθμβίγεηαζ ιε ηδκ ηαηαβναθή ηςκ ηαηακαθςεέκηςκ ηαοζίιςκ ηα πνμδβμφιεκα έηδ, υπςξ ηαζ μ αηιυξ ηαζ ημ γεζηυ κενυ πμο πνδζζιμπμζήεδηε. Οζ διενήζζεξ ηαιπφθεξ πμο πνμηφπημοκ δίκμοκ ηδ δοκαηυηδηα αλζμπμίδζδξ ηδξ ιμκάδαξ ηαζ ηδ δδιζμονβία πνμαθέρεςκ βζα ιεθθμκηζηέξ ηαηακαθχζεζξ ηαζ πνήζεζξ. Δπίζδξ πνέπεζ κα ηαηαβναθμφκ μζ εκενβεζαηέξ απαζηήζεζξ ηδξ ηαημζηίαξ ή ηδξ ιμκάδαξ ηαζ εθυζμκ έπμοκ θδθεεί υθα ηα απαναίηδηα ιέηνα πμο ελαζθαθίγμοκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ επζθέβεηαζ ημ ζφζηδια πμο εα εβηαηαζηαεεί. Σα πθεμκεηηήιαηα πμο πνμηφπημοκ απυ ηδκ εβηαηάζηαζδ ζοζηδιάηςκ ζοιπαναβςβήξ είκαζ δ ιείςζδ ηδξ ηαηακάθςζδξ ημο ηαοζίιμο ηαηά 25% πανάθθδθα

240 ιεζχκεηαζ ηαζ δ αηιμζθαζνζηή νφπακζδ. Ακ ημ ζφζηδια πνδζζιμπμζεί θοζζηυ αένζμ ηυηε ιδδεκίγεηαζ δ έηθοζδ αζεάθδξ ηαζ δζμλεζδίμο ημο εείμο. Δπζπθέμκ μ πνήζηδξ αοηχκ ηςκ ζοζηδιάηςκ έπεζ μζημκμιζηά μθέθδ ηαεχξ ημ ηυζημξ θεζημονβίαξ είκαζ ηαηά πμθφ ιζηνυηενμ ζε ζπέζδ ιε ηζξ ζοιααηζηέξ ιμκάδεξ ηδξ ηάλδξ ημο 20% ιε 30%. ε επίπεδμ ιμκάδαξ δ εβηαηάζηαζδ ζοιπαναβςβήξ υηακ είκαζ εκςιέκδ ιε ημ δθεηηνζηυ δίηηομ, υπμο δίκεζ ή παίνκεζ δθεηηνζζιυ, ηζ εββοάηαζ ζοκεπή θεζημονβία αηυιδ ηαζ ζε πενίπηςζδ δζαημπήξ ημο νεφιαημξ ηάκμκηαξ ηδ αλζυπζζηδ. Ζ ζοιπαναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ πνήζδ ακακεχζζιςκ πδβχκ εκένβεζαξ [79]. Κάκμκηαξ μζημκμιζηή ακάθοζδ παναηδνμφιε ακ δ εβηαηάζηαζδ εκυξ ζηαειμφ ζοιπαναβςβήξ δθεηηνζζιμφ ηαζ εενιυηδηαξ είκαζ ζοιθένμοζα. Σμ ηυζημξ επέκδοζδξ απμηεθεί ημ ζφκμθμ ηςκ ααζζηχκ ιδπακδιάηςκ παναβςβήξ εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ, ηςκ εβηαηαζηάζεςκ απμεήηεοζδξ ημο ηαοζίιμο ηςκ πζεακχκ θίθηνςκ ηαεανζζιμφ ηςκ απαενίςκ ηαφζδξ, ηςκ ηηζνζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ, ηςκ ενβαηζηχκ, ηςκ ζςθδκχζεςκ, ηςκ ηαθςδζχζεςκ, ηςκ ζοζηδιάηςκ εθέβπμο αθθά ηαζ ηςκ ιδπακμθμβζηχκ ιεθεηχκ ηαζ επζαθέρεςκ. Σα ηυζημξ θεζημονβίαξ ηαζ ζοκηήνδζδξ απμηεθείηαζ απυ ημ ηυζημξ ημο ηαοζίιμο πμο είκαζ ηαζ ημ ηονζυηενμ θεζημονβζηυ ηυζημξ, ημ ενβαηζηυ ηυζημξ ηαεχξ ηαζ ημ ηυζημξ ηςκ ακηαθθαηηζηχκ βζα ηδ ζοκηήνδζδ ημο ζοζηήιαημξ αθθά ηαζ δ δζαθμνά πμο πνμηφπηεζ απυ ηα έζμδα πμο πνμηφπημοκ θυβς πχθδζδξ ημο παναβυιεκμο δθεηηνζημφ νεφιαημξ ζημ δίηηομ ιείμκ ηα έλμδα απυ ηδκ αβμνά δθεηηνζζιμφ απυ ημ δίηηομ. Έηζζ οπμθμβίγμκηαξ ηα παναπάκς πνμηφπηεζ ηαηά πυζμ δ εβηαηάζηαζδ ζοζηήιαημξ ζοιπαναβςβήξ απμηεθεί ζοιθένμοζα θφζδ. ηδκ Δθθάδα ημ εέια ζοιπαναβςβήξ πνμπςνά ιε ανβμφξ νοειμφξ, ιέπνζ ζήιενα οπάνπμοκ 20 ιμκάδεξ μζ μπμίεξ ανίζημκηαζ ζε αζμιδπακίεξ ηαζ ιυκμ ηαηά 2% ζοιαάθθμοκ ζηδκ δθεηηνμπαναβςβή ηδξ πχναξ. πήια 8.1 απθυ ζφζηδια ζοιπαναβςβήξ

241 Κεθάθαζμ 9 μ Ζθεηηνμπνςιζηά πανάεονα Οζ δθεηηνμπνςιζηέξ ζοζηεοέξ ανίζημοκ εθανιμβή ηονίςξ ζε πανάεονα ιεηαααθθυιεκδξ μπηζηήξ δζαπεναηυηδηαξ. Δίκαζ δζαηάλεζξ πμο απμηεθμφκηαζ απυ επάθθδθα ζηνχιαηα θεπηχκ οιεκίςκ ηαηάθθδθςκ οθζηχκ πμο εκαπμηίεεκηαζ ζε βοαθί. Με εθανιμβή ζοκεπμφξ ηάζδξ δ μπηζηή δζαπεναηυηδηα αοηχκ ηςκ δζαηάλεςκ ιπμνεί κα ιεηααάθθεηαζ ακηζζηνεπηά ακάιεζα ζε δφμ αηναίεξ ηαηαζηάζεζξ: ηδκ πθήνςξ δζαθακή ηαζ ηδκ πθήνςξ πνςιαηζζιέκδ. Ζθεηηνμπνςιζζιυξ μκμιάγεηαζ ημ θαζκυιεκμ ηδξ ακηζζηνεπηήξ ιεηααμθήξ ηςκ μπηζηχκ παναηηδνζζηζηχκ εκυξ οθζημφ πμο πνμηαθείηαζ απυ ηδκ εζζαβςβήελαβςβή ζυκηςκ ζε αοηυ οπυ ηδκ επίδναζδ ελςηενζημφ δθεηηνζημφ πεδίμο. Διθακίγεηαζ ζε ανηεηά ακυνβακα ηαζ μνβακζηά οθζηά ιε ηα πνχηα κα είκαζ πενζζζυηενμ βκςζηά θυβς ηςκ δοκαημηήηςκ πμο έπμοκ βζα πναηηζηέξ εθανιμβέξ [80]. Σμ δθεηηνμπνςιζηυ θαζκυιεκμ ειθακίγεηαζ ζδζαίηενα έκημκμ ζηα μλείδζα ηςκ ιεηάθθςκ ιεηαπηχζεςξ ηαζ ηονίςξ ζηα μλείδζα ηςκ: αμθθναιίμο (WO 3 ), ιμθοαδεκίμο (MoO 3 ), κζηεθίμο (NiO) ηαζ αακαδίμο (V 2 O 5 ). Οζ δθεηηνμπνςιζηέξ ζοζηεοέξ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ζε "έλοπκα" πανάεονα ιεηαααθθυιεκδξ δζαπεναηυηδηαξ. Απμηεθμφκηαζ απυ επάθθδθα ζηνχιαηα οθζηχκ ιεηαλφ δφμ δζαθακχκ ηαζ δθεηηνζηά αβχβζιςκ οιεκίςκ. Ζ ηοπζηή ιμνθή αοηχκ ηςκ δζαηάλεςκ, υπςξ θαίκεηαζ ζημ πήια 9.1, είκαζ: βοαθί / αβχβζιδ επίζηνςζδ / δθεηηνμπνςιζηυ οθζηυ / αβςβυξ ζυκηςκ / απμεήηδ ζυκηςκ / αβχβζιδ επίζηνςζδ / βοαθί. Ο πνςιαηζζιυξ ηδξ δζάηαλδξ μθείθεηαζ ζηδ ιεηααμθή ηςκ μπηζηχκ παναηηδνζζηζηχκ ημο εκενβμφ δθεηηνμπνςιζημφ οιεκίμο, πμο ζοιααίκεζ ηαηά ηδ δζάνηεζα εθανιμβήξ ζοκεπμφξ ηάζδξ ζηα άηνα ηδξ δζάηαλδξ. Με ηδκ εθανιμβή ημο ελςηενζημφ δοκαιζημφ εζζάβμκηαζ ζημ δθεηηνμπνςιζηυ οιέκζμ ζυκηα Li + απυ ημκ δθεηηνμθφηδ ηαζ δθεηηνυκζα απυ ημ ελςηενζηυ ηφηθςια. Ζ ιεηααμθή ζηδκ δθεηηνμκζηή ποηκυηδηα ημο δθεηηνμπνςιζημφ οιεκίμο είκαζ οπεφεοκδ βζα ηδ ιεηααμθή ηςκ μπηζηχκ ημο ζδζμηήηςκ. Ζ παναηάης ζπδιαηζηή ακαπανάζηαζδ πενζβνάθεζ θαζκμιεκμθμβζηά αοηή ηδ δζαδζηαζία βζα ηδκ πενίπηςζδ ημο μλεζδίμο ημο αμθθναιίμο: Ζ δζαδζηαζία πνςιαηζζιμφ ιίαξ δθεηηνμπνςιζηήξ δζάηαλδξ είκαζ πθήνςξ ακηζζηνεπηή ιε ηδκ αθθαβή ηδξ πμθζηυηδηαξ ημο εθανιμγυιεκμο δοκαιζημφ. Ζ απυδμζδ πνςιαηζζιμφ ηδξ δζάηαλδξ αολάκεηαζ ιε ηδ πνήζδ ημο οιεκίμο απμεήηδξ ζυκηςκ ημ μπμίμ πνςιαηίγεηαζ ζοιπθδνςιαηζηά ιε ημ ααζζηυ δθεηηνμπνςιζηυ οιέκζμ. ηζξ ζοβηεηνζιέκεξ δζαηάλεζξ είκαζ δοκαηή δ ιεηααμθή ημο πνχιαημξ απυ δζαθακέξ ζε ζπεδυκ πθήνςξ αδζαθακέξ ιε εθανιμβή ζοκεπμφξ ηάζδξ 1-4 Volt.

242 πήια 9.1: Ζθεηηνμπνςιζηή δζάηαλδ ηαζ δζαδζηαζία πνςιαηζζιμφ

243 9.1 Ζθεηηνμπνςιζηά πανάεονα Ζ εθανιμβή ηςκ ηεπκμθμβζχκ πμο ακαθένμοιε εεςνείηαζ δεδμιέκδ βζα ηα επυιεκα πνυκζα. Ήδδ ιεβάθεξ εηαζνείεξ δναζηδνζμπμζμφκηαζ ζημκ ημιέα ηςκ δθεηηνμπνςιζηχκ δζαηάλεςκ αθθά ηαζ ηςκ εζδζηχκ επζζηνχζεςκ εθέβπμο ηςκ εενιζηχκ ηενδχκ/απςθεζχκ. Ο ζοκδοαζιυξ δζαηάλεςκ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζε πνμσυκηα ηαηάθθδθα βζα πχνεξ ιε εενιά ζπεηζηά ηθίιαηα υπςξ είκαζ δ Δθθάδα. Ζ εζζαβςβή ζηδκ εβπχνζα αβμνά αοηχκ ηςκ δζαηάλεςκ εεςνείηαζ επζαεαθδιέκδ ηαεχξ εηηυξ απυ ημ εκενβεζαηυ ηένδμξ πνμζθένμοκ ηαζ αζζεδηζηά πθεμκεηηήιαηα. Σα δθεηηνμπνςιζηά ακήημοκ ζηα θεβυιεκα "έλοπκα" πανάεονα ηαζ είκαζ ζοζηεοέξ δοκαιζημφ εθέβπμο ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Έπμοκ ανηεηά πθεμκεηηήιαηα ζε ζφβηνζζδ ιε ακηίζημζπεξ παεδηζηέξ ηαζ ζοιααηζηέξ ζοζηεοέξ. Γεκ ειπμδίγμοκ ηδκ μναηυηδηα υπςξ μζ ημονηίκεξ ή μζ πενζίδεξ, εκχ ηαοηυπνμκα πνμζθένμοκ έθεβπμ ηδξ μπηζηήξ υπθδζδξ πμο πνμένπεηαζ απυ ηζξ δζάποηεξ δθζαηέξ αηηίκεξ ηαζ ιπμνμφκ κα ζοιαάθμοκ ζηδ δδιζμονβία ηαηάθθδθμο ηθίιαημξ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ηςκ ηηζνίςκ. Σα δθεηηνμπνςιζηά πανάεονα δεκ έπμοκ ηζκδηά ιένδ ηαζ άνα εθάπζζημ ηυζημξ ζοκηήνδζδξ. Απαζημφκ ιζηνή ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ (ιπμνμφκ κα θεζημονβμφκ ηαζ ιε θςημαμθηασηά) ηαζ μ έθεβπμξ ηδξ θεζημονβίαξ ημοξ ιπμνεί κα εκζςιαηςεεί ζημ ζφζηδια ηεκηνζηήξ δζαπείνζζδξ εκένβεζαξ ημο ηηζνίμο. Μπμνμφκ κα έπμοκ άπεζνεξ ηαηαζηάζεζξ ακάιεζα ζηδ δζαθακή ηαζ ηδ πνςιαηζζιέκδ ημο ηαηάζηαζδ. Διπμδίγμοκ ηδκ είζμδμ ηυζμ ηδξ άιεζδξ υζμ ηαζ ηδξ δζάποηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζε ακηίεεζδ ιε ηα παεδηζηά ζοζηήιαηα ζηίαζδξ. Πνμζθένμοκ δοκαηυηδηα ηαθφηενδξ πνήζδξ ημο θοζζημφ θςηυξ εθαηηχκμκηαξ ημ ηυζημξ βζα ηεπκδηυ θςηζζιυ. Έκα δθεηηνμπνςιζηυ πανάεονμ οπενηενεί ζδιακηζηά ζε ζπέζδ ιε ηα ηαθφηενα ζφβπνμκα εενιμιμκςηζηά πανάεονα [81]. Σα πνςημβεκή εκενβεζαηά ημο ηένδδ είκαζ: ιεζςιέκα εκενβεζαηά θμνηία βζα ρφλδ, εένιακζδ ηαζ αενζζιυ, ηαεχξ ηαζ δ δοκαηυηδηα εθάηηςζδξ ηδξ ακάβηδξ βζα ηεπκδηυ θςηζζιυ ιε ηαηάθθδθδ ιεηααμθή ηςκ μπηζηχκ ζδζμηήηςκ ημο παναεφνμο ηαζ δζαπείνζζδ ημο εζζενπυιεκμο δθζαημφ θςηυξ. Χξ ηεθεοηαίμ αθθά ελίζμο ζδιακηζηυ πθεμκέηηδια εα ακαθένμοιε ηδκ αζζεδηζηή έθλδ πμο πνμζθένεζ δ δοκαηυηδηα εκυξ δοκαιζηά ιεηαααθθυιεκμο ιακδφα ζε ανπζηεηημκζηέξ εθανιμβέξ. Πμθθέξ ζπεδζαζηζηέξ απμθάζεζξ θαιαάκμκηαζ ιε ααζζηυ βκχιμκα υπζ ηα ακηαπμδμηζηά μθέθδ ή ημ ηυζημξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ αθθά ιε αάζδ ημ ζηοθ ηαζ ηδκ ειθάκζζδ. Ζ εκζςιάηςζδ ηςκ "έλοπκςκ" δθεηηνμπνςιζηχκ παναεφνςκ ζηα ηηίνζα ίζςξ απμηεθεί αοηή ηδ ζηζβιή ελεγδηδιέκδ θφζδ, ηαεχξ ημ ηυζημξ ηαηά πνχημ θυβμ ηαζ δ πνμαθεπυιεκδ δζάνηεζα γςήξ (δ μπμία δεκ λεπενκά ηα 10 πνυκζα) ηςκ ήδδ οπανπυκηςκ ειπμνζηχκ δζαηάλεςκ (Pilkington E-Control [82 83], Sage Glass [84], Gentex Corporation [85] ) δεκ επζηνέπμοκ ηδ ιαγζηή ημοξ εθανιμβή. Σμ ιέθθμκ ημοξ υιςξ πνμαθέπεηαζ ελαζνεηζηά εομίςκμ ηαεχξ υπςξ ακαθέναιε ηα πθεμκεηηήιαηα πμο πνμζθένμοκ ζημοξ πνήζηεξ ημοξ είκαζ πμθφ ζδιακηζηά. 9.2 Διπμνζηέξ δθεηηνμπνςιζηέξ δζαηάλεζξ Παναηάης ακαθένμκηαζ ειπμνζηά δθεηηνμπνςιζηά πανάεονα ιε ηα ααζζηά ημοξ παναηηδνζζηζηά:

244 1. Pilkington E-Control. Απμηέθεζε ηδκ πνχηδ πνμζπάεεζα παναβςβήξ δθεηηνμπνςιζημφ παναεφνμο ηαζ πνμχεδζήξ ημο ζηδκ αβμνά. ημ ζοβηεηνζιέκμ πανάεονμ πνδζζιμπμζμφκηαζ οιέκζα WO 3 (εκενβυ δθεηηνμπνςιζηυ οθζηυ) ηαζ Li y V 2 O 5 (απμεήηδ ζυκηςκ) πμο παναζηεοάγμκηαζ ιε ηδ ιέεμδμ ηδξ απμζάενςζδξ ακυδμο εκχ ςξ δθεηηνμθφηδξ πνδζζιμπμζείηαζ άθαξ θζείμο δζαθοιέκμ ζε μνβακζηυ πμθοιενέξ. Σμ E-Control εκζςιαηχκεζ ηαζ έκα εενιμιμκςηζηυ ηιήια ιε δζάηεκμ πμο πενζέπεζ αδνακέξ αένζμ (ανβυκ). Ζ μπηζηή δζαπεναηυηδηα ζηδ δζαθακή ηαζ πνςιαηζζιέκδ ηαηάζηαζδ ηδξ δζάηαλδξ είκαζ 50 ηαζ 15 % ακηίζημζπα. Ο πνυκμξ βζα ημκ πθήνδ πνςιαηζζιυ (ή απμπνςιαηζζιυ) είκαζ πενίπμο 8 θεπηά/m 2 ηαζ δ ηαηακαθζζηυιεκδ ζζπφξ θζβυηενδ απυ 0,5 Wh/m 2 ή 8 W/m 2 (εθανιμγυιεκδ ηάζδ < 3 Volt). Οζ δζαζηάζεζξ ηςκ παναβυιεκςκ παναεφνςκ λεηζκμφκ απυ ηα cm ηαζ θηάκμοκ ημ ιέβζζημ ηςκ cm, εκχ δ ακημπή ημοξ δεκ λεπενκά" ηδ ιέβζζηδ πνήζδ ηςκ 6000 δθεηηνμπνςιζηχκ ηφηθςκ ακά πέκηε έηδ [83]". φιθςκα ιε ημοξ οπμθμβζζιμφξ ημο Fraunhofer Institute for Building Physics (Holzkirchen, Germany) πμο δίκεζ δ εηαζνεία δ εκζςιάηςζδ ημο E-Control ζε ηηίνζα ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζηδκ ελμζημκυιδζδ 50 % ημο πνςηεφμκημξ πμζμφ εκένβεζαξ πμο ηαηακαθχκεηαζ βζα ηθζιαηζζιυ. Σμ ηυζημξ ημο E-Control ήηακ πενίπμο 900 /m Asahi Glass. Ζ ζαπςκζηή εηαζνεία Asahi είκαζ δ πνχηδ εηαζνεία πμο εθάνιμζε δθεηηνμπνςιζηά πανάεονα ζε ηηίνζμ ιεβάθδξ ηθίιαηαξ ημ 1988 (Seto Bridge Museum, Japan). Ζ εηαζνεία αοηή ηδ ζηζβιή δεκ ηοηθμθμνεί ζημ ειπυνζμ ηάπμζμ δθεηηνμπνςιζηυ πανάεονμ αθθά ιεθεηά δφμ θφζεζξ: έκα πανάεονμ ιε μνβακζηυ δθεηηνμθφηδ πμθοιενμφξ ηαζ ηεθεοηαία ιία ελεθζβιέκδ ζοιιεηνζηή δθεηηνμπνςιζηή δζάηαλδ ιε οιέκζα WO 3, NiO ηαζ ιε ακυνβακμ δθεηηνμθφηδ Ta 2 O 5 ζε ιμνθή θεπημφ οιεκίμο. Ζ ζοβηεηνζιέκδ δζάηαλδ δ μπμία εα απμηεθέζεζ ηδκ πζεακυηενδ ειπμνζηή πνυηαζδ ηδξ εηαζνείαξ ιπμνεί κα ιεηααάθεζ ηδ δζαπεναηυηδηά ηδξ απυ ημ 73% ζημ 18% ιε δζάνηεζα γςήξ πάκς απυ ηφηθμοξ ή πενζζζυηενμ απυ 10 πνυκζα. Γεκ έπμοκ θοεεί αηυιδ ηα πνμαθήιαηα ιε ηα πανάεονα ιεβάθμο ιεβέεμοξ. 3. SAGE Glass. Ζ αιενζηακζηή εηαζνεία SAGE [84] δεκ έπεζ αηυια πνμπςνήζεζ ζε ιαγζηή παναβςβή ημο πνςημηφπμο δθεηηνμπνςιζημφ ηδξ παναεφνμο ιε ηςδζηυ υκμια SAGE Glass. Έπεζ υιςξ πνμπςνήζεζ ζε ζδιακηζηυ ααειυ ηζξ πεζναιαηζηέξ ιεθέηεξ βζα αοηυ ημ πνμσυκ ηονίςξ ζε υηζ αθμνά ζηα εέιαηα ακημπήξ ηαζ αλζμπζζηίαξ. Σμ δθεηηνμπνςιζηυ πανάεονμ ηδξ εηαζνείαξ ζηδνίγεηαζ ζηδκ ηεπκμθμβία απμζάενςζδξ ακυδμο βζα ηδκ παναζηεοή ηςκ οιεκίςκ ηαζ πνδζζιμπμζεί ζηενευ δθεηηνμθφηδ ζε ιμνθή οιεκίμο. Ζ ιεηααμθή ζηδ δζαπεναηυηδηά ημο είκαζ απυ 55% έςξ 8%. 4. Gentex. Ζ εηαζνεία πανάβεζ δθεηηνμπνςιζημφξ ηαενέπηεξ βζα αοημηίκδηα, εκχ δεκ έπεζ πνμπςνήζεζ ζηδκ παναβςβή δθεηηνμπνςιζημφ παναεφνμο. Υνδζζιμπμζεί οιέκζα πμο ηαηαζηεοάγμκηαζ ιε ηδκ ηεπκμθμβία sol-gel ηαζ δθεηηνμθφηδ πμθοιενμφξ βζα εθαζιαημπμίδζδ ηδξ ηεθζηήξ δζάηαλδξ [85]. ηζξ παναπάκς εηαζνείεξ εα πνέπεζ κα πνμζεέζμοιε ηαζ άθθεξ ιεβάθεξ πμθοεεκζηέξ εηαζνείεξ υπςξ δ Glaverbell [86], Saint Gobbain [87] ηαζ δ Intepane [88], μζ μπμίεξ δναζηδνζμπμζμφκηαζ ιε επεκδφζεζξ ζδιακηζηχκ ηεθαθαίςκ πνμξ ηδ ιεθέηδ ηαζ παναβςβή δθεηηνμπνςιζηχκ δζαηάλεςκ.

245 9.3 Ζθεηηνμπνςιζηέξ δζαηάλεζξ "δεφηενδξ βεκζάξ" Οζ δθεηηνμπνςιζηέξ δζαηάλεζξ πμο ακαθένμκηαζ ζηδκ πνμδβμφιεκδ πανάβναθμ εα ιπμνμφζακ κα παναηηδνζζημφκ ςξ δ πνχηδ βεκζά ηςκ δθεηηνμπνςιζηχκ παναεφνςκ. πεδυκ υθεξ μζ ακαθενυιεκεξ εηαζνείεξ ιεθεημφκ πεζναιαηζηά πνςηυηοπα δθεηηνμπνςιζηχκ παναεφνςκ έηζζ χζηε κα πνμπςνήζμοκ ζηδκ παναβςβή ηδξ επυιεκδξ βεκζάξ αεθηζςιέκςκ δζαηάλεςκ. Πζμ ακαθοηζηά έκα ιεθθμκηζηυ ειπμνζηά πνμζζηυ δθεηηνμπνςιζηυ πανάεονμ εα ιπμνεί κα πνμζθένεζ ζημ πνήζηδ ημο: ειεγρόκελε απνκόλσζε από ηηο εμσηεξηθέο ζπλζήθεο: έκα δθεηηνμπνςιζηυ πανάεονμ δεκ εα είκαζ πμηέ εκηεθχξ αδζαθακέξ. Έηζζ ακελάνηδηα απυ ηδκ έκηαζδ πνςιαηζζιμφ μ πνήζηδξ πμο ανίζηεηαζ ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ιπμνεί πάκηα κα αθέπεζ δζαιέζμο ημο παναεφνμο. Ο ζηυπμξ ηςκ δθεηηνμπνςιζηχκ δζαηάλεςκ δεκ είκαζ δ δδιζμονβία ζοκεδηχκ πθήνμοξ απμιυκςζδξ αθθά δ εθεβπυιεκδ ιεηααμθή ηςκ μπηζηχκ ημο παναηηδνζζηζηχκ (δζαπεναηυηδηα) ηαζ ηαοηυπνμκα δ απμηνμπή εζζυδμο ζημκ εζςηενζηυ πχνμ ηδξ δθζαηήξ εενιζηήξ αηηζκμαμθίαξ. ειαρηζηνπνίεζε ηεο εηζεξρόκελεο ππέξπζξεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο: ιπμνεί κα επζηεοπεεί ιε πνήζδ εζδζηχκ επζζηνχζεςκ παιδθήξ εηπειρζιυηδηαξ. βειηηζηνπνίεζε ηνπ θσηηζκνύ ησλ εζσηεξηθώλ ρώξσλ: Ζ αεθηίςζδ ηδξ θςηεζκυηδηαξ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζε ζδιακηζηή ελμζημκυιδζδ πνδιάηςκ θυβς αολδιέκδξ παναβςβζηυηδηαξ απυ ημοξ ενβαγμιέκμοξ [89]. γξήγνξε κεηαβνιή ησλ νπηηθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ: έκα δθεηηνμπνςιζηυ πανάεονμ δε ιεηααάθθεζ ηδ δζαπεναηυηδηά ημο ζηζβιζαία. Αοηυ απμηεθεί ζδιακηζηυ πθεμκέηηδια ηαεχξ δ βνήβμνδ ιεηααμθή ηςκ μπηζηχκ ζδζμηήηςκ ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ εενιζηά ζμη ζε επζιένμοξ ηιήιαηα ημο παναεφνμο. Έκα δθεηηνμπνςιζηυ πανάεονμ πνέπεζ κα πανέπεζ δοκαηυηδηα ιεηααμθήξ ηςκ μπηζηχκ ημο παναιέηνςκ ιε ηαοηυπνμκδ εθάηηςζδ ηςκ εενιζηχκ ηενδχκ. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ απμννυθδζδ ζδιακηζημφ πμζμζημφ οπένοενδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ απυ ηα επζιένμοξ οιέκζα ηδξ δθεηηνμπνςιζηήξ δζάηαλδξ. Δάκ δ ιεηααμθή αοηή είκαζ πμθφ βνήβμνδ είκαζ πζεακυ κα ζοιαεί εενιζηυ ζμη. Γζα αοηυκ αηνζαχξ ημ θυβμ πνέπεζ δ ιεηααμθή ηςκ μπηζηχκ ζδζμηήηςκ ηςκ παναεφνςκ κα βίκεηαζ ιε εθεβπυιεκμ ηνυπμ έηζζ χζηε κα εθέβπμκηαζ μζ εενιμηναζζαηέξ ιεηααμθέξ ηαζ ηαοηυπνμκα κα έπμοιε μιμζυιμνθδ ειθάκζζδ ζε μθυηθδνμ ημ πανάεονμ. ειαρηζηνπνίεζε ησλ ζεξκηθώλ απσιεηώλ/θεξδώλ κε ηαπηόρξνλε ειάηησζε ησλ εμόδσλ θιηκαηηζκνύ: δ ζοκδοαζιέκδ πνήζδ δθεηηνμπνςιζηχκ δζαηάλεςκ ηαζ οιεκίςκ παιδθήξ εηπειρζιυηδηαξ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζηδκ ηαηαζηεοή παναεφνςκ πμο εα πνμζηαηεφμοκ ημκ εζςηενζηυ πχνμ απυ ηζξ εενιμηναζζαηέξ ιεηααμθέξ ημο πενζαάθθμκημξ ιεζχκμκηαξ έηζζ ζδιακηζηά ημ ηυζημξ ηθζιαηζζιμφ. Ζ αέθηζζηδ ηζιή ημο ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ βζα έκα δθεηηνμπνςιζηυ πανάεονμ ακαιέκεηαζ είκαζ ηάης απυ ημ 1 Wm -2 K -1 ηαζ ιε πνήζδ εζδζηχκ ηεπκμθμβζχκ κα θηάζεζ ημ 0,6 Wm -2 K -1. Ζ ακάπηολδ ηαζ εκζςιάηςζδ αεθηζζημπμζδιέκςκ δθεηηνμπνςιζηχκ παναεφνςκ ζε ηηίνζα ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζηδ ιείςζδ ηςκ εηπμιπχκ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα (25% ζε ακαηαζκζγυιεκα ηαζ 35-50% ζε κέα ηηίνζα). Μπμνεί επίζδξ κα μδδβήζεζ ζε ιείςζδ ζε πμζμζηυ 30% ηδξ ζοκμθζηήξ εηήζζαξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ [81]. Μείςζδ ηδξ ηαηακάθςζδξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ βζα ηθζιαηζζιυ ιπμνεί επίζδξ κα επζηεοπεεί ιε ημκ

246 έθεβπμ ηςκ εενιζηχκ ηενδχκ ηαηά ηδκ πενίμδμ ημο ηαθμηαζνζμφ θυβς ηδξ εζζενπυιεκδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. απμεκέλε δηάξθεηα δσήο: δ πνμαθεπυιεκδ δζάνηεζα γςήξ βζα ηζξ δθεηηνμπνςιζηέξ δζαηάλεζξ δεφηενδξ βεκζάξ ακαιέκεηαζ κα λεπενκά ημοξ ζοκεπείξ ηφηθμοξ πνςιαηζζιμφ-απμπνςιαηζζιμφ πςνίξ ίπκδ βήνακζδξ. Αοηυ ακηζζημζπεί ζε 10 ηφηθμοξ ακά διένα βζα πενίπμο 29 πνυκζα ή δφμ ηφηθμοξ ηδκ διένα βζα 142 πνυκζα! κεησκέλν θόζηνο ζπληήξεζεο: ηα δθεηηνμπνςιζηά πανάεονα δεκ έπμοκ ηζκδηά ιένδ ηαζ έηζζ ζε ζπέζδ ιε ακηίζημζπα ζοζηήιαηα υπςξ π.π. πανάεονα ιε εκζςιαηςιέκα ιδπακζηά ζοζηήιαηα ζηίαζδξ (δθεηηνζηέξ πενζίδεξ), εα πανμοζζάγμοκ ιεζςιέκμ ηυζημξ ζοκηήνδζδξ. Πνέπεζ κα ακαθένμοιε υηζ ζηδ ζοκμθζηή δζάνηεζα γςήξ εκυξ ηηζνίμο ημ ηυζημξ ηαηαζηεοήξ απμηεθεί πενίπμο ημ 15% ημο ζοκυθμο εκχ ημ οπυθμζπμ 85% ακηζζημζπεί ζηα έλμδα θεζημονβίαξ ηαζ ζοκηήνδζδξ. Έηζζ ιπμνμφιε κα ηαηακμήζμοιε πυζμ ζδιακηζηυ είκαζ κα έπμοιε ηηίνζα ιε εθαπζζημπμίδζδ ηςκ ελυδςκ ζοκηήνδζδξ. εμαηξεηηθά ρακειό θόζηνο ιεηηνπξγίαο: υπςξ ακαθένεηαζ απυ ηαηαζηεοαζηέξ δθεηηνμπνςιζηχκ δζαηάλεςκ δ ζζπφξ πμο εα ηαηακαθχκεηαζ βζα ηδ θεζημονβία ιίαξ μζηίαξ ιε δθεηηνμπνςιζηά πανάεονα εα είκαζ θζβυηενδ απυ ηδκ εκένβεζα πμο απαζηείηαζ βζα ηδ θεζημονβία ιίαξ θάιπαξ ποναηηχζεςξ 75 W, ή θζβυηενδ απυ 0,5 Wh/m 2 ή 8 W/m 2. ζρεηηθά ρακειό θόζηνο αγνξάο θαη εγθαηάζηαζεο: ημ ηυζημξ ηςκ δθεηηνμπνςιζηχκ δζαηάλεςκ πνέπεζ κα βίκεζ ακηαβςκζζηζηυ βζα κα ιπμνέζεζ κα ζηακμπμζήζεζ ηζξ πνμζδμηίεξ ηδξ αβμνάξ βζα μζημκμιζηά "έλοπκα" πανάεονα εθέβπμο ηςκ δθζαηχκ ηενδχκ-απςθεζχκ. Ζ ηζιή ηςκ ήδδ οπανπυκηςκ ορδθήξ πμζυηδηαξ εενιμιμκςηζηχκ παναεφνςκ είκαζ πενίπμο 80 /m 2, εκχ δ ηζιή βζα ηα απθά δθεηηνμπνςιζηά πανάεονα οπμθμβίγεηαζ κα είκαζ πενίπμο /m 2 [90]. Ζ ακηίζημζπδ ηζιή θζακζηήξ πχθδζδξ βζα ημ E-Control ηδξ Pilkington (ζοκδοαζιυξ δθεηηνμπνςιζημφ ηαζ εενιμιμκςηζημφ παναεφνμο) είκαζ πενίπμο 900 /m 2. Ζ είζμδμξ αοηχκ ηςκ πνμσυκηςκ ζηδκ πμθφ ακηαβςκζζηζηή αβμνά ημο παναεφνμο βζα ανπζηεηημκζηέξ εθανιμβέξ, δ μπμία παβημζιίςξ οπμθμβίγεηαζ ζε 6 δζζεηαημιιφνζα, εα απαζηήζεζ ιία πενζζζυηενμ επζεεηζηή πμθζηζηή ιε πμθφ πζμ παιδθέξ ηζιέξ βζα κα ιπμνέζμοκ μζ εηαζνείεξ κα μδδβδεμφκ ζε αφλδζδ ηςκ πςθήζεςκ. Γζα κα έπμοιε ζδιακηζηή δζείζδοζδ ηςκ δθεηηνμπνςιζηχκ παναεφνςκ ζηδκ αβμνά, δ ηζιή ημοξ εα πνέπεζ κα ιεζςεεί πενίπμο ιία ηάλδ ιεβέεμοξ θεάκμκηαξ πενίπμο ηα /m 2, ηζιή παιδθυηενδ απυ ηα ήδδ οπάνπμκηα εενιμιμκςηζηά πανάεονα ιε ιδπακζηά ζοζηήιαηα ζηίαζδξ. Αοηή δ ηζιή ιπμνεί κα επζηεοπεεί ιαηνμπνυεεζια ιε ζςζηυ ζπεδζαζιυ ηαζ παναβςβή ιεβάθδξ ηθίιαηαξ.

247 Κεθάθαζμ 10 μ Γοκαιζηή πνυζμρδ ηηζνίςκ Οδδβμφιεκμζ απυ ηδκ ελέθζλδ ηδξ ηεπκμθμβίαξ, ηαεχξ ηαζ απυ ημ ηίκδηνμ ορδθήξ πμζυηδηαξ πνάζζκςκ ζπζηζχκ, έπμοιε ηαηαθφβεζ ζηζξ δοκαιζηέξ πνμζυρεζξ ηηζνίςκ ιε ζπδιαηζζιυ δζαθμνεηζηχκ (ακάθμβα ιε ηδκ πενίζηαζδ) ακμζβιάηςκ ηαζ αοηυιαηδξ ζηίαζδξ βζα αέθηζζημ έθεβπμ ημο θςηυξ ηαζ ιεβαθφηενα δθζαηά ηένδδ. Ζ έκκμζα ηδξ δοκαιζηήξ πνυζμρδξ ηηζνίμο (ιε ηδκ εβηαηάζηαζδ ηζκδηχκ ζημζπείςκ ζηδκ πνυζμρδ εκυξ ηηζνίμο) δεκ είκαζ ηαζκμφνβζα, ςζηυζμ ιυκμ ηα ηεθεοηαία πνυκζα μζ ιδπακζημί ηαζ μζ ανπζηέηημκεξ άνπζζακ κα ηα ειπζζηεφμκηαζ ηαζ κα ηα ζοιπενζθαιαάκμοκ ζηζξ ηαηαζηεοέξ ημοξ [91]. Οζ δοκαιζηέξ πνμζυρεζξ ηηζνίςκ ζοιπενζθαιαάκμοκ ακαπηοβιέκεξ ηεπκμθμβίεξ οαθμπζκάηςκ, ηαζκμηυια ζοζηήιαηα δζάηαλδξ παναεφνςκ ηαζ αοηυιαηα ζοζηήιαηα ζηίαζδξ (ζπήια 10.1) ηα μπμία υθα ιαγί παναηηδνίγμοκ ηδκ έκκμζα ηςκ έλοπκςκ ζπζηζχκ. Ακ ηαζ πνυηεζηαζ βζα ιζα έλοπκδ ζδέα, μ ζπεδζαζιυξ ηαζ δ εθανιμβή αοηχκ ηςκ ζοζηδιάηςκ είκαζ ιζα πμθφ πμθφπθμηδ δζαδζηαζία. πήια 10.1 Γοκαιζηή πνυζμρδ ηηζνίμο Κάεε ηηίνζμ απαζηεί δζαθμνεηζηή ανπζηεηημκζηή πνμζέββζζδ ακάθμβα ιε ημ είδμξ ηδξ πνήζδξ ημο, ημ ηθίια, ημκ πνμζακαημθζζιυ ημο ηαζ ηα βφνς ειπυδζα (ζπήια 10.2). Καηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ζπεδίαζδξ μ ιδπακζηυξ έπεζ έκα πθήεμξ επζθμβχκ βζα πμθθέξ απυ ηζξ μπμίεξ δ αλζμθυβδζδ ηςκ επζπηχζεχκ ημοξ ζηδκ απυδμζδ ημο ηηζνίμο είκαζ δφζημθδ, εζδζηά βζα ηζξ ηαζκμηυιεξ ηεπκμθμβίεξ. Ακαπυθεοηηα, δ

248 επζθμβή ηςκ ηεθζηχκ θφζεςκ ζπεδζαζιμφ πενζθαιαάκεζ ζοπκά πμθθέξ οπμηεζιεκζηέξ (απνυαθεπηεξ) θεζημονβίεξ. Χξ εη ημφημο, ιζα παναδμζζαηή ηαηαζηεοή ζοπκά πνμηείκεηαζ ςξ "αζθαθή" θφζδ ζημ ηεθζηυ ζηάδζμ. Χζηυζμ ηα πθεμκεηηήιαηα ιζαξ ηέημζαξ εθανιμβήξ είκαζ πάνα πμθθά, αλίγεζ θμζπυκ κα ακαθένμοιε ιενζηά. Γζα πανάδεζβια δ εάιαςζδ ιπμνεί κα απμθεοπεεί απμηεθεζιαηζηά ιε ηζκδηά ιένδ ζηίαζδξ πενζιεηνζηά ημο ηηζνίμο. Κζκδηά ζηέβαζηνα πμο εθέβπμκηαζ αοηυιαηα ιπθμηάνμοκ ηδκ άιεζδ δθζαηή αηηζκμαμθία ηαζ επζηνέπμοκ ημ δζάποημ θςξ ιέζα ζημ δςιάηζμ, ελαθείθμκηαξ έηζζ ημ έκημκμ θςξ ηαζ δδιζμονβχκηαξ έκα εοπάνζζημ θςηεζκυ πενζαάθθμκ. Ονζγυκηζεξ πενζίδεξ μδδβμφκ ηδκ άιεζδ δθζαηή αηηζκμαμθία πίζς ζημ δζάζηδια ηαζ δδιζμονβμφκ πανάθθδθα μιμζυιμνθμ θςηζζιυ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο. Αοηυιαηα πανάεονα δδιζμονβμφκ θοζζηυ δνμζζζιυ χζηε κα απμθεφβεηαζ δ οπενεένιακζδ ηαζ κα νέεζ θνέζημξ αέναξ εκηυξ ημο ηηζνίμο. πήια 10.2 Ο πενζζηνεθυιεκμξ μονακμλφζηδξ Δίκαζ βεβμκυξ υηζ μ ζπεδζαζιυξ ιζαξ δοκαιζηήξ πνυζμρδξ ελμπθζζιέκμξ ιε υθα ηα παναπάκς είκαζ ιία πμθφπθμηδ δζαδζηαζία πμο δεκ επζηνέπεζ ζε ηάεε ηηίνζμ κα ζπεδζάγεηαζ ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ. Ζ απυδμζδ ημο ηηζνζαημφ ηεθφθμοξ ζοκδέεηαζ ιε δζάθμνεξ πηοπέξ ηςκ θεζημονβζχκ ηςκ ηηζνίςκ (εένιακζδ, ρφλδ, θςηζζιυ) ηαζ ηδκ ακενχπζκδ άκεζδ (εενιζηή ηαζ μπηζηή). Χξ εη ημφημο, ιζα μθμηθδνςιέκδ πνμζέββζζδ εα πνέπεζ κα αημθμοεείηαζ απυ ηα πνχηα ζηάδζα ημο ζπεδζαζιμφ πνμηεζιέκμο κα επζηεοπεμφκ ηα αέθηζζηα απμηεθέζιαηα. Πνυζθαηεξ ιεθέηεξ έπμοκ δείλεζ υηζ ιε ηαηάθθδθδ δζάηαλδ ηαζ έθεβπμ ηςκ ακμζβιάηςκ ηαζ ηδξ ζηίαζδξ, ζοκδευιεκα ιε ηαοηυπνμκμ έθεβπμ ημο δθεηηνζημφ θςηζζιμφ ηαζ ηθζιαηζζιμφ, εα ιπμνμφζαιε κα ιεζχζμοιε ζδιακηζηά ημ θμνηίμ αζπιήξ βζα ρφλδ-εένιακζδ ηαεχξ ηδκ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ βζα θςηζζιυ, δζαηδνχκηαξ πανάθθδθα ηζξ ηαηάθθδθεξ ζοκεήηεξ ηςκ εζςηενζηχκ πχνςκ. Όζμκ αθμνά ηα πθεμκεηηήιαηα ηςκ αοημιαημπμζδιέκςκ ζημζπείςκ ηδξ πνυζμρδξ ηςκ ηηζνίςκ, οπάνπμοκ μνζζιέκα ααζζηά γδηήιαηα. ηα βναθεία ηαεχξ ηαζ ζε ηηίνζα μνβακζζιχκ, μζ ζπεδζαζηέξ πνέπεζ κα αζπμθδεμφκ ιε ηδκ

249 πνμζηαζία απυ ημ έκημκμ θςξ πνζκ απυ μηζδήπμηε άθθμ. Αοηυ ζδιαίκεζ υηζ εα πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ δ άιεζδ επαθή ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ιε ημοξ εκμίημοξ επζηνέπμκηαξ ιυκμ ημ δζάποημ θχξ, πνάβια ημ μπμίμ εα ιπμνμφζε κα απμηνέρεζ επίζδξ ηδκ οπενεένιακζδ. Σμ ζφζηδια εκαπυηεζηαζ ζημ πνυζςπμ πμο ηάεεηαζ ημκηά ζημ πανάεονμ βζα κα ακμίλεζ / ηθείζεζ ηδ ζηζά ή αοημιαημπμζείηαζ ιε ηαηάθθδθμ αθβυνζειμ. Δάκ υιςξ δεκ αοημιαημπμζδεεί δεκ εα ζοιαάθεζ ζηδ ιείςζδ ηδξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ βζα ηδκ ρφλδ ηαζ ημκ θςηζζιυ δεδμιέκμο υηζ είκαζ ιζα ηοπαία ηαζ οπμηεζιεκζηή δζαδζηαζία ελανηχιεκδ απυ ημ εηάζημηε πνυζςπμ. Έπεζ παναηδνδεεί υηζ ημοθάπζζημκ ημ 30% ηςκ ακενχπςκ εα αθήζεζ ηζξ ζηζέξ ηθεζζηέξ ηζξ ζοκκεθζαζιέκεξ ιένεξ (εθαπζζημπμζχκηαξ ηδ πνήζζιδ ιεηάδμζδ θςξ ηδξ διέναξ) ηαζ ακμζπηέξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηαεανχκ διενχκ (αφλδζδ ηδξ ρφλδξ).αηυια έκα άθθμ εέια πμο πνμηφπηεζ είκαζ ηζ βίκεηαζ υηακ δεκ οπάνπεζ ηακείξ ζημ δςιάηζμ (δζαθείιιαηα βζα βεφιαηα, ααααημηφνζαηα, ηθπ.). Έηζζ θμζπυκ δ αοημιαημπμζδιέκδ θεζημονβία ιπμνεί κα θφζεζ υθα αοηά ηα πνμαθήιαηα πςνίξ ζοιαζααζιμφξ ζηδκ άκεζδ (ιε ημκ ηαηάθθδθμ έθεβπμ). Αημιζηέξ ακάβηεξ ιπμνμφκ επίζδξ κα ζηακμπμζδεμφκ ιε ημκ έθεβπμ πεζνζζηδνίμο. Αθθά ηυηε ένπεηαζ ημ ενχηδια: Πμζεξ εα είκαζ ηεθζηά μζ ζδζυηδηεξ ηδξ δοκαιζηήξ πνυζμρδξ ηςκ ηηζνίςκ; Θέθμοιε αηυια θοζζηυ θςξ ζημ πχνμ (ηαζ εέα πνμξ ηα έλς), αθθά υπζ ακηδθζά. οκεπχξ, ηα ηζκδηά ιένδ ηζξ πνυζμρδξ εα πνέπεζ κα επζηνέπμοκ μνζζιέκμ θςξ ηδξ διέναξ (δζάποημ), αθθά ηδκ ίδζα ζηζβιή εα ιπθμηάνμοκ ηαζ έκα ιένμξ ημο. Ζ ηεθζηή επζθμβή ένπεηαζ ιεηά απυ ηδκ ζζμννμπία ιεηαλφ ηςκ εεηζηχκ ηαζ ανκδηζηχκ επζπηχζεςκ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Σμ πνχια ηδξ πνυζμρδξ επδνεάγεζ ηδ εέα πνμξ ηα έλς ηαεχξ ηαζ ηδ εενιυηδηα πμο απμννμθάηαζ απυ ημκ ήθζμ. Σα ζημφνα πνχιαηα επζηνέπμοκ ηαθφηενδ εέα αθθά απμννμθμφκ ηαοηυπνμκα πενζζζυηενδ εενιυηδηα ιε απμηέθεζια κα αολδεεί δ εενιμηναζία ημο εζςηενζημφ. Με άθθα θυβζα, ημ πνχια ηδξ πνυζμρδξ εα ιπμνμφζε κα αεθηζχζεζ ηδκ μπηζηή άκεζδ, αθθά ηαζ κα αολήζεζ πανάθθδθα ηαζ ηδ εενιζηή δοζθμνία. Τπάνπμοκ υιςξ θφζεζξ ζημ πνυαθδια αοηυ. Σμ οθζηυ ιπμνεί κα έπεζ ζημφνα απυπνςζδ ζηδκ εζςηενζηή επζθάκεζα ηαζ πζμ ακμζπηή ζημ ελςηενζηυ. Φοζζηά, ιεβάθδ δοκαηυηδηα ιαξ δίκμοκ μζ μνζγυκηζεξ πενζίδεξ, μζ μπμίεξ πενζζηνέθμκηαζ αοηυιαηα ακάθμβα ιε ηδ εέζδ ημο ήθζμο. Με αοημφξ ημοξ ηνυπμοξ ιπμνεί κα δζαζθαθζζηεί δ αέθηζζηδ απυδμζδ, ςζηυζμ, αοηυ ημ ζφζηδια πνέπεζ κα ζπεδζαζηεί πνμζεηηζηά. Ζ εέζδ ηδξ ζοζηεοήξ ζηίαζδξ είκαζ ζδιακηζηή: ελςηενζηέξ ζοζηεοέξ απμδίδμοκ ηαθφηενα απυ μπμζμδήπμηε εζςηενζηή, αθθά ζοκήεςξ αοηέξ ημπμεεημφκηαζ εζςηενζηά βζα αζζεδηζημφξ θυβμοξ ηαζ βζα ηδ ζοκηήνδζδ ημοξ. Όηακ ημ ένβμ ημο ζπεδζαζιμφ ζηίαζδξ ηαζ ημο εθέβπμο έπεζ θοεεί (ημοθάπζζημκ εκ ιένεζ ηαηά ημ ανπζηυ ζηάδζμ ημο ζπεδζαζιμφ), οπάνπεζ ανηεηά αηυια πμο ιπμνμφκ κα βίκμοκ. Ζ ελέθζλδ ηςκ εθέβπςκ θςηζζιμφ επζηνέπεζ ηχνα βζα ηδκ μζημκμιζηά απμδμηζηυηενδ ηαζ απμηεθεζιαηζηυηενδ θεζημονβία ημοξ ιε ηδκ ιείςζδ ηδξ έκηαζδξ ημοξ ή αηυια ηαζ ημ αοηυιαημ ζαήζζιυ ημοξ. Σα θχηα εα ζαήζμοκ (ή εα θεζημονβμφκ ζε εθάπζζηδ έκηαζδ) υηακ οπάνπεζ ανηεηυ θςξ ζημ πχνμ ηαζ εα εθέβπεηαζ ακαθυβςξ υηακ απαζηείηαζ δθεηηνζηυξ θςηζζιυξ. Αζζεδηήνεξ ηίκδζδξ εα δζαζθαθίζμοκ υηζ υηακ δεκ οπάνπεζ ηακείξ ζηδκ αίεμοζα δεκ εα ηαηακαθχκεηαζ εκένβεζα. Οζ αζζεδηήνεξ θςηυξ, ηχνα είκαζ ελμπθζζιέκμζ ιε πνμδβιέκμοξ αθβυνζειμοξ εθέβπμο πμο απαζημφκ ιυκμ 2-3 αζζεδηήνεξ ζηδκ πνυζμρδ ημο ηηζνίμο. Σα θχηα ιπμνμφκ κα εθέβπμκηαζ επίζδξ ιε αάζδ ημκ ηφπμ ενβαζίαξ ηαζ ηζξ πνμηζιήζεζξ ηςκ πνδζηχκ. Πθέμκ ημ ιυκμ πμο ιέκεζ είκαζ δ εκζςιάηςζδ ημο εθέβπμο θςηζζιμφ ιε ημ αοηυιαημ ζφζηδια ζηίαζδξ έηζζ χζηε κα επζηεοπεεί δ ηαθφηενδ δοκαηή απυδμζδ. Σα

250 ηζκδηά ιένδ ημο ελςηενζημφ ηεθφθμοξ εα πνέπεζ κα ακηαπμηνίκμκηαζ ζηζξ ζοκεπχξ ιεηαααθθυιεκεξ ελςηενζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ ηα θχηα επίζδξ κα ακηαπμηνίκμκηαζ ζηζξ αθθαβέξ ηαζ δζαηοιάκζεζξ ημο θςηυξ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο. Αοηυ ιπμνεί κα αημφβεηαζ απθυ, αθθά απαζηεί έκα είδμξ εκδμεπζημζκςκίαξ ιεηαλφ ηςκ δφμ ζοζηδιάηςκ ηαζ δ ηεπκμθμβία είκαζ εδχ ζήιενα βζα κα ακηαπμηνζεεί ηαζ αοηή ιε ηδ ζεζνά ηδξ ζηζξ μθμέκα αολακυιεκεξ απαζηήζεζξ ιαξ. Σμ ηεθεοηαίμ ιένμξ ηδξ εκζςιάηςζδξ ηδξ δοκαιζηήξ πνυζμρδξ ιε ηα άθθα ζοζηήιαηα ημο ηηζνίμο ζπεηίγεηαζ ιε ηα ζοζηήιαηα ρφλδξ εένιακζδξ ηαζ ελαενζζιμφ. Όζμκ αθμνά ηδκ ρφλδ ημ αοηυιαημ ζφζηδια εθέβπμο ηδξ ζηίαζδξ ηαζ ημο θςηζζιμφ πνμζπαεεί κα ιεζχζεζ ημ ιέβεεμξ ημο ηθζιαηζζηζημφ θυβς ηδξ απμηεθεζιαηζηήξ ζηίαζδξ ιεζχκμκηαξ πανάθθδθα ηαζ ημ ηεθάθαζμ ηαηά ηδκ εβηαηάζηαζδ. Δπζπθέμκ πνμζπαεεί κα ιεζχζεζ ηδκ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ βζα εένιακζδ έπμκηαξ ιεβαθφηενα δθζαηά ηένδδ. Λεζημονβζηά πανάεονα βζα θοζζηυ αενζζιυ ιπμνμφκ ηαζ αοηά ιε ηδκ ζεζνά ημοξ κα ιεζχζμοκ ηδκ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ. Όθα ηα παναπάκς πνέπεζ κα θδθεμφκ οπυρδ ηαηά ημκ ζπεδζαζιυ ηδξ πνυζμρδξ εκυξ ηηζνίμο. Γζα έκα ηηίνζμ μνυθςκ ιε βοάθζκδ πνυζμρδ, δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ βζα ρφλδ θυβς ηδξ αοηυιαηδξ ζηίαζδξ ηαζ ημο εθέβπμο θςηζζιμφ εα ιπμνμφζε κα θηάζεζ ημ 40%, εκχ δ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ βζα θςηζζιυ ιπμνεί κα ιεζςεεί ηαηά πενζζζυηενμ απυ 60% ζε ζφβηνζζδ ιε έκα παναδμζζαηυ ζπεδζαζιυ. Σμ θμνηίμ αζπιήξ ρφλδξ ιπμνεί επίζδξ κα ιεζςεεί ηαηά 20-40%. Αοηά ηάκμοκ ηζξ δοκαιζηέξ πνμζυρεζξ έκα πμθφ εθηοζηζηυ ηεθάθαζμ δεδμιέκμο υηζ ζοιαάθθμοκ ζηδ ιείςζδ ηδξ εκενβεζαηήξ γήηδζδξ, ιεζχκμκηαξ πανάθθδθα ηδκ εηπμιπή νφπςκ ηαζ δδιζμονβχκηαξ έκα οβζέζηενμ πενζαάθθμκ.

251 Κεθάθαζμ 11 μ οκεήηεξ άκεζδξ 11.1 Θενιζηή άκεζδ ε έκα ηηίνζμ πνέπεζ κα ελαζθαθίγεηαζ έκα άκεημ εζςηενζηυ ηθίια πθήνςξ πνμζανιμζιέκμ ζηζξ ακάβηεξ ηςκ πνδζηχκ ημο. Βέααζα, είκαζ ζδιακηζηυ αοηυ κα βίκεηαζ ιε ηδκ εθάπζζηδ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ. Γζα ημ θυβμ αοηυ, ηάεε ηηίνζμ πνέπεζ κα ιεθεηάηαζ ηαζ κα ηαηαζηεοάγεηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ, χζηε κα ηαηακαθχκεηαζ δ θζβυηενδ ηαηά ημ δοκαηυ εκένβεζα ιε ηδκ πανμπή υιςξ ηδξ απαζημφιεκδξ εενιζηήξ άκεζδξ, ηαηάθθδθδξ βζα ηδ πνήζδ ημο πχνμο. Ηδζαίηενα μζ παεδηζηέξ δθζαηέξ ηαηαζηεοέξ πνέπεζ κα ελαζθαθίγμοκ αοηυ ημ δζπθυ ζηυπμ. Σα ηηίνζα αοηήξ ηδξ ηαηδβμνίαξ, δε εεςνείηαζ υηζ θεζημονβμφκ ζηακμπμζδηζηά, πανά ιυκμ υηακ πνδζζιμπμζμφκ ηδκ δθζαηή εκένβεζα ιε ημκ ηαθφηενμ ηνυπμ ηαζ ιε ηαοηυπνμκδ ζηακμπμίδζδ ημο πνήζηδ απυ ημ ηθίια ημο εζςηενζημφ πχνμο. Γε εα πνέπεζ κα πανααθέπεηαζ ημ βεβμκυξ υηζ μζ έκμζημζ επζεοιμφκ ζε πνχηδ θάζδ κα ελαζθαθίγμοκ ηδκ άκεζή ημοξ ηαζ ζε δεφηενδ θάζδ, εθυζμκ είκαζ οπμπνεςιέκμζ βζ αοηυ, ζημ κα δζαπεζνίγμκηαζ υζμ είκαζ δοκαηυ ηαθφηενα ηδκ εκένβεζα. έκα ηηίνζμ ηαζ ζδζαίηενα ζ έκα παεδηζηυ δθζαηυ ηηίνζμ, πνέπεζ κα πανέπμκηαζ ζημοξ εκμίημοξ μζ δοκαηυηδηεξ χζηε κα ιπμνμφκ κα επδνεάζμοκ ημ ηθίια ημο. Σμ ηηίνζμ πνέπεζ κα είκαζ ιεθεηδιέκμ ηαηά ηνυπμ ηέημζμ, χζηε μζ δναζηδνζυηδηεξ αοηέξ κα ηαζνζάγμοκ ιε ιζα ηαθή δζαπείνζζδ ηδξ εκένβεζαξ. Χξ άκεζδ ιπμνεί κα μνζζηεί δ αίζεδζδ ηδξ απυθοηδξ θοζζηήξ ηαζ πκεοιαηζηήξ εοδιενίαξ. Ζ άκεζδ απμηεθεί ιζα οπμηεζιεκζηή αίζεδζδ πμο ααζίγεηαζ ζε έκα ζφκμθμ παναβυκηςκ ιεηαλφ ηςκ μπμίςκ είκαζ δ εενιμηναζία, ηα νεφιαηα αένα, δ οβναζία ηαζ δ πμζυηδηα ημο αένα, μ θςηζζιυξ, μ ευνοαμξ, ηαεχξ ηαζ ηα ζημζπεία πμο αθμνμφκ ηονίςξ ζημ άημιμ, υπςξ είκαζ ημ κηφζζιμ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηζξ δναζηδνζυηδηέξ ημο, δ ηαηάζηαζδ ηδξ οβείαξ ημο ή δ ζδζμζοβηναζία ημο [16]. Ζ εοαζζεδζία ηςκ αηυιςκ πμζηίθθεζ ακάθμβα ιε ημκ έκα ή ημκ άθθμ πανάβμκηα ηαζ μνζζιέκεξ πανάιεηνμζ έπμοκ, βεκζηά ή εζδζηά, πενζζζυηενδ ζδιαζία ή υπζ. Οζ ένεοκεξ πμο έπμοκ βίκεζ ιέπνζ ηχνα πάκς ζημ εέια ηδξ άκεζδξ επζηνέπμοκ ζε ηάπμζμ ααειυ κα βίκεζ πνυαθερδ ηδξ άκεζδξ πμο εα επζηναηεί ζ έκα ηηίνζμ αηυιδ ηαζ απυ ημ ζηάδζμ ηδξ ιεθέηδξ. Δίκαζ ηαηά ζοκέπεζα δοκαηυ κα βίκεζ ηάπμζα επζθμβή, ακάιεζα ζε πμθθέξ παναιέηνμοξ, ζδζαίηενα ζε εηείκεξ πμο εα δχζμοκ ηδκ ηαθφηενδ άκεζδ. Πνέπεζ κα ζδιεζςεεί αέααζα υηζ δεκ έπεζ ελαζθαθζζηεί αηυιδ δ μθμηθήνςζδ ηδξ επζθμβήξ, ιε απμηέθεζια κα δζαπςνίγμκηαζ, βζα ηδκ χνα, δ οβνμεενιζηή άκεζδ, δ μπηζηή άκεζδ, πμο ζοκδέεηαζ ιε ηδκ έκηαζδ θςηζζιμφ, δ αημοζηζηή άκεζδ ηαζ δ αέθηζζηδ θφζδ ζηα πνμαθήιαηα πμο ειθακίγμκηαζ απυ ηδκ πμζυηδηα ημο αένα. Ζ εενιζηή άκεζδ, δ πθεονά αοηή ηδξ άκεζδξ ζημ πχνμ είκαζ μοζζαζηζηά ηαζ αοηή πμο έπεζ ηδ ιεβαθφηενδ ζδιαζία ιζαξ ηαζ ζπεηίγεηαζ ιε ηδκ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ [11]. Ζ φπανλή ηδξ ζηα ηηίνζα επδνεάγεηαζ απυ ηα αζμθμβζηά, ηα ροπμθμβζηά ηαζ ηα θοζζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ακενχπςκ πμο δζαιέκμοκ ζε έκα ηηίνζμ. Ζ πανέιααζδ ημο ιεθεηδηή ζηδκ επίηεολή ηδξ πναβιαημπμζείηαζ ζε έκα πμθφ ιζηνυ πμζμζηυ. Κάεε άημιμ δεκ ακηζθαιαάκεηαζ ηδκ άκεζδ ιε ημκ ίδζμ ηνυπμ, έηζζ ζε έκα πχνμ πμο ζοιαζχκμοκ ηάπμζα άημια, δεκ ιπμνμφκ κα ζηακμπμζμφκ ηζξ ακάβηεξ ημοξ

252 ηαοηυπνμκα. Αοηυ πμο ιπμνεί κα ηάκεζ μ ιεθεηδηήξ ζε αοηή ηδκ πενίπηςζδ, είκαζ ηαηαζηεοαζηζηά κα απμδχζεζ ηδ ιέβζζηδ δοκαηή εενιζηή άκεζδ, βζα υθμοξ ημοξ εκμίημοξ ηδξ ηαημζηίαξ. Δζδζηά ζηα αζμηθζιαηζηά ηηίνζα, δ επίηεολδ άκεζδξ απμηεθεί ζδιακηζηυ ζημζπείμ, ηζ μ ηνυπμξ πμο δ δθζαηή εκένβεζα ζοθθέβεηαζ, απμεδηεφεηαζ, ηαζ δζακέιεηαζ ζημ πχνμ ζοιαάθθεζ ζηδκ άκεζδ ηςκ εκμίηςκ. Γζα κα οπάνπεζ εενιζηή άκεζδ εα πνέπεζ κα οπάνπεζ εενιζηή μοδεηενυηδηα, δδθαδή ημ άημιμ κα αζζεάκεηαζ άκεηα ζημ πχνμ ηαζ κα ιδκ επζεοιεί μφηε ημ πζμ ροπνυ μφηε ημ πζμ εενιυ. Όιςξ δ εενιζηή μοδεηενυηδηα δεκ ελαζθαθίγεζ απαναίηδηα ηδ εενιζηή άκεζδ. Ζ εενιζηή άκεζδ επδνεάγεηαζ απυ πνμζςπζηέξ ηαζ πενζααθθμκηζηέξ ιεηααθδηέξ. ηζξ πνμζςπζηέξ ζοβηαηαθέβμκηαζ δ δναζηδνζυηδηα ηαζ δ έκδοζδ εκχ ζηζξ πενζααθθμκηζηέξ δ εενιμηναζία ημο αένα, δ ιέζδ εενιμηναζία αηηζκμαμθίαξ, δ ηαπφηδηα ημο αένα αθθά ηαζ δ οβναζία ημο αένα. Οζ πενζααθθμκηζηέξ ιεηααθδηέξ ελανηχκηαζ άιεζα απυ ημκ ζπεδζαζιυ ημο ηηζνίμο ηαεχξ ηαζ απυ ηα ζοζηήιαηα εένιακζδξ ηαζ δνμζζζιμφ αοημφ [1]. Όζμκ αθμνά ζηζξ πνμζςπζηέξ ιεηααθδηέξ, ημ ζχια είκαζ αοηυ πμο ιεηαηνέπεζ ηδκ ηνμθή ζε εκένβεζα ηαζ ακάθμβα ιε ηδ δναζηδνζυηδηά ημο δ πμζυηδηα πμο ιεηαηνέπεηαζ ζ εκένβεζα αολάκεηαζ. Ζ εκένβεζα πμο απμαάθθεζ ημ ζχια ηαηά ηδ δζαδζηαζία αοηήξ ηδξ ιεηαηνμπήξ έπεζ ηδ ιμνθή εενιυηδηαξ. Ζ άκεζδ επζηοβπάκεηαζ ακάθμβα ιε ηδκ εοημθία πμο έπεζ ημ ζχια κα δζαηδνεί ηδ εενιζηή ημο ζζμννμπία ιεηαλφ παναβςβήξ εκένβεζαξ ηαζ εενιζημφ ηένδμοξ ηαζ απχθεζαξ εενιυηδηαξ, έηζζ χζηε κα δζαηδνείηαζ δ εενιμηναζία ημο ζχιαημξ ζηαεενά ζημοξ 37 μ C. Όπςξ είπαιε μζ πνμζςπζηέξ ιεηααθδηέξ ζοιπενζθαιαάκμοκ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ ηαζ ηδκ έκδοζδ (ζπήια 11.1). Οζ δναζηδνζυηδηεξ ημο αηυιμο επδνεάγμκηαζ απυ ηδκ ηζιή ιεηααμθζζιμφ ημο αηυιμο αθθά ηαζ ημο πμζμφ εκένβεζαξ πμο πανάβεηαζ ζηδ ιμκάδα ημο πνυκμο βζα ηδ ιεηαηνμπή ηδξ ηνμθήξ. Όζμκ αθμνά ζηδκ έκδοζδ, αοηή πανέπεζ ζημ άημιμ εενιζηή ιυκςζδ απυ ημ πενζαάθθμκ. πήια 11.1 Γναζηδνζυηδηα ηαζ έκδοζδ αηυιςκ ςξ πνμξ ηδκ εκένβεζα πμο πανάβεηαζ ή δζαθοθάζζεηαζ

253 Ζ εενιμηναζία ημο αένα, δ ιέζδ εενιμηναζία αηηζκμαμθίαξ, δ ηαπφηδηα ηαζ δ οβναζία ημο αένα απμηεθμφκ ζημζπεία ηςκ πενζααθθμκηζηχκ ιεηααθδηχκ. Ζ εενιμηναζία ημο αένα ζε έκα πχνμ είκαζ ζδιακηζηή βζα ηδ εενιζηή άκεζδ ηαζ μοδεηενυηδηα εκυξ αηυιμο. Δζδζηά βζα άημια πμο πενκμφκ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ χναξ ημοξ ηαεζζιέκμζ, δ ιέζδ εενιμηναζία ημο αένα απυ ημ πάηςια έςξ ημ φρμξ ημο είκαζ ανηεηά ζδιακηζηή [92]. Ζ ιέζδ εενιμηναζία αηηζκμαμθίαξ είκαζ δ ιέζδ εενιμηναζία ηςκ επζθακεζχκ πμο πενζαάθθμοκ ημ πχνμ. Καζ πενζθαιαάκεζ ημ θαζκυιεκμ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ πμο παναηδνείηαζ ηαζ έπεζ ζδιακηζηή επίπηςζδ ζηδκ ακενχπζκδ άκεζδ ςξ εενιμηναζία ημο αένα. Σδ ιέζδ εενιμηναζία αηηζκμαμθίαξ ιπμνμφιε κα ηδκ πνμζδζμνίζμοιε ιε ηδ πνήζδ εκυξ αηιμζθαζνζημφ εενιυιεηνμο. οβηνίκμκηαξ δφμ ηαημζηίεξ δ ιία είκαζ ηαθά ιμκςιέκδ ηαζ δ άθθδ ηαηά ιμκςιέκδ παναηδνμφιε υηζ βζα ημ ίδζμ επίπεδμ άκεζδξ ζηδκ πεζνυηενα ιμκςιέκδ μζ ελςηενζηέξ επζθάκεζεξ ημο ηηζνίμο είκαζ ροπνυηενεξ απυ αοηέξ ημο ηαθφηενα ιμκςιέκμο ηηζνίμο, ηαζ μζ εενιμηναζίεξ ημο αένα ζημ ηαθυ-ιμκςιέκμ ηηίνζμ ιπμνμφκ κα δζαηδνδεμφκ ζε παιδθυηενα επίπεδα ζε ζπέζδ ιε αοηέξ ημο ηαηυ-ιμκςιέκμο ηηζνίμο. Ζ ιέζδ εενιμηναζία αηηζκμαμθίαξ ημκηά ζε πανάεονα, είκαζ ζοκήεςξ ορδθυηενδ ή παιδθυηενδ απυ ημοξ οπυθμζπμοξ πχνμοξ, δζυηζ δέπμκηαζ ιεβάθεξ δζαηοιάκζεζξ εενιμηναζίαξ, ηαζ ιπμνμφκ κα πνμηαθέζμοκ δοζθμνία θυβς ηδξ αζφιιεηνδξ αηηζκμαμθίαξ. Έκα άημιμ πμο δέπεηαζ άιεζα δθζαηή αηηζκμαμθία ιπμνεί κα ακηζιεηςπίζεζ ιέζδ εενιμηναζία αηηζκμαμθίαξ ορδθυηενδ απυ ηδ εενιμηναζία ημο αένα ιε απμηέθεζια κα πνμηαθέζεζ δοζθμνία ζημ άημιμ, δ μπμία ιπμνεί κα είκαζ εκημκυηενδ ακ οπάνπεζ αζοιιεηνία ιεηαλφ ηδξ εηηεεεζιέκδξ πθεονάξ ηαζ ηδξ ζηζαζιέκδξ πθεονάξ. οκήεςξ δ εενιμηναζία ημο αένα ηαζ δ ιέζδ εενιμηναζία αηηζκμαμθίαξ θαιαάκμκηαζ οπυρδ ςξ ιζα πανάιεηνμξ επμκμιαγυιεκδ δνχζα εενιμηναζία. Ζ δνχζα εενιμηναζία είκαζ μ ιέζμξ υνμξ ηςκ δφμ αοηχκ εενιμηναζζχκ υηακ δ ηαπφηδηα ημο αένα είκαζ ιζηνή [93]. Ζ ηαπφηδηα ημο αένα έπεζ επζπηχζεζξ ζηδκ απχθεζα εενιυηδηαξ ημο ζχιαημξ ιε ιεηαθμνά, βζ αοηυ εα πνέπεζ δ ηαπφηδηα ημο αένα κα δζαηδνείηαζ ζε παιδθά επίπεδα ημ πεζιχκα χζηε κα οπάνπεζ εενιζηή άκεζδ αηυια ηαζ ζηζξ παιδθυηενεξ εενιμηναζίεξ. Θα πνέπεζ θμζπυκ κα βίκεηαζ πνμζεηηζηυξ ζπεδζαζιυξ ηςκ ηθζιαηζζηζηχκ ιδπακδιάηςκ πνμξ απμθοβή ηςκ ιεβάθςκ ηαποηήηςκ ημο αένα, εζδζηά ζημκ ηνυπμ πμο ημπμεεημφκηαζ μζ ελαβςβέξ [94]. Ζ οβναζία ημο αένα, έπεζ ιζηνή επίπηςζδ ζηδ εενιζηή αίζεδζδ ζε ιέζεξ εενιμηναζίεξ ημο αένα, υηακ ημ άημιμ παναιέκεζ βζα ιεβάθμ πνμκζηυ δζάζηδια ζημ πχνμ. Ακ αολδεεί δ ζπεηζηή οβναζία ηαηά 10% ηυηε δ εενιμηναζία ημο αένα εα αολδεεί ηαηά 0,3 μ C. Ακ ημ άημιμ ιεηαηζκείηαζ απυ ημκ έκα πχνμ ζημκ άθθμ, υπμο ηάεε πχνμξ έπεζ ημ δζηυ ημο επίπεδμ οβναζίαξ, δ εενιζηή επίδναζδ ηδξ αθθαβήξ ζηδκ οβναζία εα είκαζ 2 ιε 3 θμνέξ ιεβαθφηενδ. Γζα ηα εενιά πενζαάθθμκηα, υπμο δ εενιμηναζία είκαζ πάκς απυ 30 μ C δ αθθαβή ηδξ οβναζίαξ έπεζ ζδιακηζηέξ επζπηχζεζξ ζηδ εενιζηή άκεζδ. Δίκαζ ηαθυ πάκηςξ κα απμθεφβμκηαζ μζ ορδθέξ ηζιέξ οβναζίαξ ζημ πχνμ πνμξ απμθοβή ιμφπθαξ, ζηαηζημφ δθεηηνζζιμφ, ζηυνμο ηαζ λδνχκ αθεκκμβυκςκ οιέκςκ. Γεκζηά δ οβναζία έπεζ ιζα ιέζδ εενιζηή επίπηςζδ βζ αοηυ εα είκαζ ηαθυ κα δζαηδνείηαζ ιεηαλφ 30% ηαζ 60% βζα κα πενζμνίγμκηαζ ηα πνμαθήιαηα. Γζα κα οπάνπεζ εενιζηή άκεζδ πνέπεζ κα ιδκ οπάνπεζ ιένμξ ημο ζχιαημξ πμο κα κζχεεζ έθθεζρδ άκεζδξ ελαζηίαξ ορδθήξ ή παιδθήξ εενιμηναζίαξ εα πνέπεζ επίζδξ κα οπάνπεζ ζηακμπμίδζδ ιε ημ εενιζηυ πενζαάθθμκ ηαζ κα ιδκ οπάνπεζ ημπζηή έθθεζρδ άκεζδξ. Ζ ημπζηή έθθεζρδ άκεζδξ πνμηαθείηαζ απυ πμθφ ροπνυ ή πμθφ

254 εενιυ δάπεδμ, απυ ιεβάθδ δζαθμνά εενιμηναζίαξ ιεηαλφ ηάης άηνςκ ηαζ ηεθαθήξ, απυ αζοιιεηνία αηηζκμαμθίαξ υηακ έκα ιένμξ ημο ζχιαημξ είκαζ εενιυ εκχ ηάπμζμ άθθμ είκαζ ροπνυ απυ νεφιαηα αένα. Ζ αζοιιεηνία ζηδκ αηηζκμαμθία ιπμνεί κα πνμηθδεεί απυ άιεζδ έηεεζδ ζημ δθζαηυ θςξ, ημκηά ζε πχνμοξ ιε ιεβάθα πανάεονα. Ζ ημπζηή ρφλδ πμο πνμηαθεί μ αέναξ δδιζμονβχκηαξ νεφιαηα απμηεθεί ηδκ πζμ ημζκή ιμνθή ηδξ ημπζηήξ έθθεζρδξ άκεζδξ. Θα πνέπεζ κα δζαηδνμφκηαζ υπςξ ακαθένεδηε παναπάκς μζ ηαπφηδηαξ ημο αένα ζε παιδθά επίπεδα βζα κα δζαηδνείηαζ δ άκεζδ. ηζξ αζμηθζιαηζηέξ ηαημζηίεξ, μζ μπμίεξ θεζημονβμφκ εθεφεενα, δ εενιμηναζία ειθακίγεζ ζοπκά δζαηοιάκζεζξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ. Όπςξ έπεζ ακαθενεεί ζε πνμδβμφιεκα ηεθάθαζα, δ εενιυηδηα απμεδηεφεηαζ ζημ πενίαθδια ημο ηηζνίμο ηδκ διένα υπμο δ δθζαηή αηηζκμαμθία είκαζ δζαεέζζιδ ηαζ ηδ κφπηα δ απμεδηεοιέκδ αοηή εενιυηδηα εηθφεηαζ ζημ πχνμ, ηαεχξ ηδ κφπηα δ εενιμηναζία έπεζ ηδκ ηάζδ κα ιεζχκεηαζ. Δπίζδξ ακάθμβα ιε ηδ θεζημονβία ημο ηάεε πχνμο υπςξ ηαζ ημκ πνμζακαημθζζιυ ημο, οπάνπμοκ εενιμηναζζαηέξ δζαθμνέξ. ε ιζα ένεοκα πμο πναβιαημπμζήεδηε ζπεηζηά ιε ηζξ ακηζδνάζεζξ ηςκ αηυιςκ ζηζξ εενιζηέξ ιεηααμθέξ ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ, απμδείπεδηε υηζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ζηαδζαηήξ αφλδζδξ ή ιείςζδξ ηδξ εενιμηναζίαξ ιέπνζ 5Κ μζ άκενςπμζ αζζεάκμκηαζ υπςξ εα αζζεάκμκηακ ακ δ ηαηάζηαζδ πανέιεκε ζηαεενή. Οζ πενζπηχζεζξ πμο έκζςεακ ηδκ αθθαβή ήηακ υηακ πενπαημφζακ απυ ηζξ αυνεζεξ ζηζξ κυηζεξ πθεονέξ ηδξ ηαημζηίαξ ηαεχξ ηυηε δ θεζημονβζηή εενιμηναζία ιεηααάθθεηαζ ηθζιαηςηά, υηακ δ εενιμηναζία αολακυηακ ή υηακ ιεζςκυηακ, ιεηά απυ αοηή ηδκ αίζεδζδ επακενπυηακ δ ζζμννμπία. Σμ εφνμξ ηδξ εενιμηναζίαξ άκεζδξ, υζμκ αθμνά ηζξ ζηάειεξ έκδοζδξ είκαζ ζπεηζηά ιζηνυ, εηηυξ ηζ ακ ηα άημια είκαζ δζαηεεεζιέκα κα αθθάγμοκ ζοπκά ημ νμοπζζιυ ημοξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ μπυηε ηαζ ημ εφνμξ ηδξ εενιμηναζίαξ εα είκαζ ιεβαθφηενμ, ηάηζ πμο ζζπφεζ ζηδκ πενίπηςζδ ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ηαημζηζχκ [94]. ε αοηή ηδκ πενίπηςζδ πνέπεζ κα θαιαάκμκηαζ οπυρδ μζ εενιζηέξ απαζηήζεζξ ημο ηάεε αηυιμο ηαζ κα ιπμνεί κα πνμαθεθεεί δ ηαηάζηαζδ πμο ζηακμπμζεί ηδκ πθεζμρδθία ηςκ εκμίηςκ ιζαξ ηαημζηίαξ. Ακ ηα άημια πμο δζαιέκμοκ είκαζ θίβα, εα πνέπεζ κα βίκεζ ιεθέηδ χζηε κα ζηακμπμζμφκηαζ μζ απαζηήζεζξ υθςκ. Γζα κα ιεζςεμφκ ηα πνμαθήιαηα ηαζ κα ελαζθαθζζημφκ μζ ζοκεήηεξ εενιζηήξ άκεζδξ εα πνέπεζ εηεί πμο οπάνπμοκ ιεβάθα πανάεονα, οπάνπμοκ εενιζηέξ απχθεζεξ ηαζ δδιζμονβμφκηαζ νεφιαηα, κα οπάνλεζ ιυκςζδ ηαζ κα ημπμεεηδεμφκ δζπθά ή ηαζ ηνζπθά ηγάιζα, πανάεονα ιέηνζμο φρμοξ πμο εα ιεηνζάζμοκ ημ πνυαθδια. Σα ηγάιζα πμο δδιζμονβμφκ νεφιαηα ζοπκά δδιζμονβμφκ έθθεζρδ άκεζδξ θυβς αζφιιεηνδξ αηηζκμαμθίαξ [29]. Έκα άθθμ παναηηδνζζηζηυ ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ηαημζηζχκ είκαζ δ πνήζδ ημο παηχιαημξ ςξ ιέζμ εενιζηήξ απμεήηεοζδξ, αοηυ πνμηαθεί ζοπκά ηδ ιεηααμθή ηδξ εενιμηναζίαξ ημο ηαζ έπεζ ςξ απμηέθεζια κα παναπμκζμφκηαζ μζ έκμζημζ ακ δ εενιμηναζία ημο παηχιαημξ είκαζ παιδθυηενδ απυ 19 μ C ηαζ ορδθυηενδ απυ 29 μ C. Γζα κα βίκεζ ηάπμζα ηαηάηαλδ ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ, ηα άημια πμο ανίζημκηαζ ζημ πχνμ εηθνάγμοκ ηδ βκχιδ ημοξ ςξ πνμξ ηδκ άκεζδ πμο αζζεάκμκηαζ ζε αοηυκ, ιε αάζδ ιζα παναηηδνζζηζηή ηθίιαηα. Απαναίηδημ είκαζ, μ έθεβπμξ ηδξ ηαηάζηαζδξ πμο επζηναηεί ζε έκα πχνμ κα βίκεηαζ ηαηά ηαηηζηά δζαζηήιαηα, βζα πανάδεζβια ηάεε ιζα χνα, απυ ηδκ ίδζα μιάδα αηυιςκ. Ζ επζθμβή αοηή εα ηοιαίκεηαζ αζθαθχξ, βζαηί ηαηά ηδκ ηακμκζηή δζααίςζδ, ιε ηδκ πάνμδμ ημο πνυκμο αθθάγεζ δ εέζδ ηαζ δ εκδοιαζία ή βζαηί πμζηίθθμοκ μζ εενιζηέξ ζοκεήηεξ ημο πενζαάθθμκημξ. Αθμφ βίκεζ ζοβηέκηνςζδ πμθθχκ απμηεθεζιάηςκ έηθναζδξ βκχιδξ ηςκ εκμίηςκ βζα ηζξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ ζημ πχνμ, είκαζ δοκαηυ κα βίκεζ ιζα ζηαηζζηζηή ακάθοζή ημοξ. Σα

255 απμηεθέζιαηα ιε αάζδ ημοξ ααειμφξ ρδθμθμνίαξ ζπεδζάγμκηαζ ζε έκα δζάβναιια άκεζδξ. ε αοηυ θαίκεηαζ δ πνμκζηή πενίμδμξ ηαηά ηδκ μπμία δ άκεζδ ήηακ ζηακμπμζδηζηή ή υπζ. Δίκαζ ζδιακηζηυ κα ζδιεζςεεί υηζ ηάεε έκμζημξ ιπμνεί κα επζδνάζεζ ζηδκ άκεζδ πμο αζζεάκεηαζ ζε έκα πχνμ, ιε πζμ γεζηά ή πζμ εθαθνά νμφπα ή ιε ηνμπμπμίδζδ ηςκ ζοκεδηχκ θεζημονβίαξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ εένιακζδξ. Οζ ηεθεοηαίεξ αθθαβέξ ιπμνεί κα βίκμοκ ιε εενιμζηάηεξ ζημ πχνμ, ιε εενιμζηαηζηέξ δζηθίδεξ ζηα εενιακηζηά ζχιαηα ή ιε άκμζβια ή ηθείζζιμ ηςκ παναεφνςκ, ηςκ ζημνζχκ ηηθ. ε ζδακζηέξ ζοκεήηεξ, ιε ηα ζοζηήιαηα αοημιαηζζιμφ εα ήηακ δοκαηυ κα ελαζθαθίγεηαζ ζοκεπχξ εενιζηή άκεζδ βζα έκα ζοβηεηνζιέκμ άημιμ. ηδκ πενίπηςζδ πμο ελεηάγμκηαζ μζ ζοκεήηεξ άκεζδξ ζε ιζα αίεμοζα ζηδκ μπμία ανίζηεηαζ ιζα μιάδα αηυιςκ, εα δζαπζζηςεεί υηζ δεκ οπάνπεζ απυθοηδ ζοιθςκία ςξ πνμξ ηζξ ζοκεήηεξ άκεζδξ. ηδκ πναβιαηζηυηδηα, ακ ηαηά ηδκ ρδθμθμνία μ ιέζμξ υνμξ ηςκ αηυιςκ δχζεζ ςξ απμηέθεζια υηζ ζηδκ αίεμοζα επζηναηεί άκεζδ ηαζ ιυκμ έκα πενζμνζζιέκμ πμζμζηυ εκμίηςκ (ιέπνζ 5%) ειθακζζηεί υηζ δεκ είκαζ ζηακμπμζδιέκμ, ηυηε εεςνείηαζ υηζ μ πχνμξ έπεζ άκεζδ. φιθςκα ιε ηδ εεςνία ημο Γακμφ ηαεδβδηή O.L. Fanger: «Ζ εενιζηή άκεζδ είκαζ ηαηά ζοκέπεζα ιζα πνμζςπζηή αίζεδζδ πμο ελανηάηαζ απυ ηζξ εενιζηέξ ακηαθθαβέξ ιεηαλφ ημο ακενχπζκμο ζχιαημξ ηαζ ημο πενζαάθθμκημξ» [95]. Οζ ηνυπμζ ακηαθθαβχκ είκαζ δοκαηυ κα εηθναζημφκ ιαεδιαηζηά ζε ζοζπέηζζδ ιε πμζηίθεξ παναιέηνμοξ [96]. Οζ εενιζηέξ αοηέξ ακηαθθαβέξ εζζάβμοκ ηζξ αηυθμοεεξ παναιέηνμοξ: Πανάιεηνμζ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ημ πενζαάθθμκ: ζε αοηέξ πενζθαιαάκεηαζ δ εενιμηναζία ημο αένα, δ ιέζδ εενιμηναζία αηηζκμαμθίαξ, δ ζπεηζηή ηαπφηδηα ημο αένα ηαζ δ ζπεηζηή οβναζία. Πανάιεηνμζ πμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηα άημια: μζ ηαφζεζξ ημοξ απυ ηάεε δναζηδνζυηδηα, δ απυδμζδ απυ αοηή ηδ δναζηδνζυηδηα ηαζ δ έκδοζή ημοξ. Ζ ζπεηζηή οβναζία δεκ έπεζ πανά ιζηνή επίδναζδ ζηδκ αίζεδζδ ηδξ εενιζηήξ άκεζδξ, εθυζμκ πενζθαιαάκεηαζ ιεηαλφ 30% ηαζ 70% ηαζ μζ άθθεξ πανάιεηνμζ άκεζδξ δίκμοκ ακεηηή επζδμηζιαζία απυ ηα ηνία ηέηανηα ηςκ πνδζηχκ. Ακηίεεηα, δ ηαπφηδηα ημο αένα ζε ζπέζδ ιε ημοξ εκμίημοξ έπεζ απμηέθεζια πμο επδνεάγεζ ανκδηζηά ηδ εενιζηή άκεζδ [26]. Όζμκ αθμνά ζηδκ άκεζδ ηαζ ζηδκ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ, έπεζ ακαθενεεί απυ μνζζιέκμοξ επζζηήιμκεξ υηζ πνμηεζιέκμο κα ιεζςεεί δ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ, είκαζ απαναίηδημ κα πενζμνζζηεί δ εενιζηή άκεζδ. Πναβιαηζηά, ζε ιζα ηαημζηία πμο δε εενιαίκεηαζ ηαηακαθχκεηαζ θζβυηενδ εκένβεζα απυ ιζα άθθδ δ μπμία εενιαίκεηαζ. ηζξ ζδιενζκέξ ηαημζηίεξ αοηυ ιπμνεί κα απμδεζπεεί ιε ηάπμζεξ πνμηάζεζξ υπςξ είκαζ μζ αηυθμοεεξ: 1. Έκα ηαθυ ζφζηδια νφειζζδξ ηαζ εθέβπμο ηδξ εενιμηναζίαξ, πμο ζοιπθδνχκεηαζ απυ ιζα ηαθή οδναοθζηή ελζζμννυπδζδ ημο ζοζηήιαημξ ηοηθμθμνίαξ ημο νεοζημφ ιεηάδμζδξ ηδξ εενιυηδηαξ, ελαζθαθίγεζ ζε υθμοξ ημοξ πχνμοξ μιμζυιμνθδ εενιμηναζία. Έηζζ, δε εα είκαζ ακάβηδ κα βίκεηαζ οπενεένιακζδ μνζζιέκςκ πχνςκ πνμηεζιέκμο κα εενιακεμφκ άθθμζ πχνμζ πμο είκαζ ροπνμί, ιε απμηέθεζια ηδ ζπαηάθδ εκένβεζαξ. 2. Σα νεφιαηα αένα εκμπθμφκ πναβιαηζηά ηαζ πενζμνίγμοκ ηδκ άκεζδ επδνεάγμκηαξ δοζιεκχξ ηαζ ημ εενιζηυ ζζμγφβζμ. Έκα ηηίνζμ ιε ηαθή ζηεβακυηδηα ςξ πνμξ ηζξ ακελέθεβηηεξ δζεζζδφζεζξ αένα, ιπμνεί κα ειπμδίζεζ μοζζαζηζηά ηα νεφιαηα αένα πςνίξ κα βίκμκηαζ ζθάθιαηα ηαζ οπεναμθέξ. Ζ ηαθή ιυκςζδ αολάκεζ ηδ εενιμηναζία ηςκ πανεζχκ ηςκ πχνςκ, ηςκ δαπέδςκ, ηςκ μνμθχκ ηαζ ηςκ παναεφνςκ. Ζ άκεζδ ελαζθαθίγεηαζ έηζζ πζμ εφημθα ηαζ δ ηαηακάθςζδ εενιυηδηαξ ιεζχκεηαζ.

256 3. Καηάνβδζδ ακχθεθςκ πανμπχκ. Πμθθέξ θμνέξ ηαηακαθχκεηαζ εκένβεζα βζα ηδκ ελαζθάθζζδ πανμπχκ πμο δεκ αλζμπμζμφκηαζ απυ ημοξ πνήζηεξ. Ζ ηαηάνβδζδ αοηχκ ηςκ πανμπχκ έπεζ ςξ απμηέθεζια ηδ ιείςζδ ηδξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ πςνίξ κα είλεζ ηδκ άκεζδ. Πανάδεζβια απμηεθεί δ ηήνδζδ ζηζξ ηαημζηίεξ παιδθήξ ακηί ορδθήξ εενιμηναζίαξ ηαηά ηζξ κοπηενζκέξ χνεξ πμο μζ έκμζημζ ημζιμφκηαζ. Σμ ζοιπέναζια πμο πνμηφπηεζ είκαζ υηζ δ ελαζθάθζζδ ηαθήξ εενιζηήξ άκεζδξ δεκ πενζμνίγεηαζ ιυκμ ζηδκ ηήνδζδ εενιμηναζίαξ 20 μ C ζηζξ ηαημζηίεξ, αθθά ζημ κα δίκμκηαζ μζ ηαηάθθδθεξ ηζιέξ ζε έκα ζφκμθμ παναιέηνςκ. Οζ ηζιέξ αοηέξ ζπεηίγμκηαζ ιε ηζξ δναζηδνζυηδηεξ ηαζ ηδκ εκδοιαζία ηςκ εκμίηςκ. Ζ ιεθέηδ ηαζ δ πνυαθερδ ηδξ άκεζδξ ζφιθςκα ιε ηζξ ιμκηένκεξ ιεευδμοξ επζηνέπμοκ: Σμκ οπμθμβζζιυ ηςκ πναβιαηζηχκ εκενβδηζηχκ ζζμγοβίςκ ακάθμβα ιε ημοξ εκμίημοξ ηαζ ηζξ αζηζμθμβδιέκεξ απαζηήζεζξ ημοξ. Σδ ιεθέηδ ηςκ ηηζνίςκ πμο πανέπμοκ ηαθή εενιζηή άκεζδ ιε ηδ αέθηζζηδ πνήζδ ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ πνμζυδςκ [16]. Γζα ηδκ ελαζθάθζζδ ηαθήξ εενιζηήξ άκεζδξ ζε ιζα ηαημζηία είκαζ απαναίηδημ κα ιπμνεί μ έκμζημξ κα πνμζανιυγεζ ημ εζςηενζηυ ηθίια ζηζξ απαζηήζεζξ ημο. Ακ ημ ηηίνζμ είκαζ ζςζηά ιεθεηδιέκμ ηυζμ ςξ πνμξ ηζξ εενιζηέξ εβηαηαζηάζεζξ ημο, υζμ ηαζ ςξ πνμξ ηζξ ηαηαζηεοαζηζηέξ ημο θεπημιένεζεξ, μζ δοκαηυηδηεξ πνμζανιμβήξ ημο βζα ηδκ ελαζθάθζζδ εενιζηήξ άκεζδξ ζημοξ εκμίημοξ έπμοκ ςξ απμηέθεζια ηδκ ελαζθάθζζδ ζηακμπμζδηζημφ εενιζημφ ζζμγοβίμο. Σμ ηεθζηυ απμηέθεζια είκαζ υηζ ζε μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ ιπμνεί κα ελαζθαθίγεηαζ ζηακμπμζδηζηή εενιζηή άκεζδ αηυιδ ηαζ ιε ιείςζδ ηδξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ Οπηζηή άκεζδ Ζ επίηεολδ ζοκεδηχκ μπηζηήξ άκεζδξ ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ ααζίγεηαζ ζηδκ πμζυηδηα, ηδκ πμζυηδηα ηαζ ηδ δζάεεζδ ημο θςηυξ [1]. Δπανηήξ θοζζηυξ θςηζζιυξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ πνέπεζ κα πανέπεηαζ χζηε ηα ακηζηείιεκα ηαζ μζ πχνμζ κα βίκμκηαζ εφημθα μναηά πςνίξ κα ημονάγεηαζ ημ ιάηζ. Βαζζηή ανπή βζα ηδκ επίηεολδ ηδξ μπηζηήξ άκεζδξ είκαζ δ απμθοβή αηναίςκ ηαηαζηάζεςκ ζε ζπέζδ ιε ηδκ εάιαςζδ. Γζαδζηαζίεξ πνμζανιμζιέκεξ ζημ ιάηζ ηαζ ημκ εβηέθαθμ, πμο ζηζξ πενζζζυηενεξ ηαηαζηάζεζξ ιαξ πνμζθένμοκ ηδ δοκαηυηδηα κα δμφιε πένα απυ έκα εονφ πεδίμ θάιρδξ/ θςηεζκυηδηαξ, ςζηυζμ οπάνπμοκ ανηεημί πενζμνζζιμί. Πενζμπέξ ορδθήξ θςηεζκυηδηαξ ζημ πεδίμ εα ιεζχζμοκ ηδκ ζηακυηδηα θεπημιενμφξ ηαζ εοηνζκμφξ υναζδξ ζε άθθεξ πενζμπέξ ημο μπηζημφ πεδίμο, εκ ιένδ θυβς ηδξ πνμζανιμζηζηήξ δζαδζηαζίαξ ηαζ εκ ιένδ θυβς ημο δζαζημνπζζιμφ ημο θςηυξ ζημ ίδζμ ημ ιάηζ [27]. Ζ πνμζπάεεζα ακηίθδρδξ αοηήξ ηδξ εζηυκαξ δδιζμονβεί θοζζηή ηαζ πκεοιαηζηή ημφναζδ ηαζ επμιέκςξ μπηζηή δοζθμνία. Χζηυζμ, δεκ πνέπεζ κα εζπςεεί υηζ είκαζ επζεοιδηυξ μ έκημκμξ θςηζζιυξ. Σμ μπηζηυ ιαξ ζφζηδια έπεζ ακαπηοπεεί χζηε κα θεζημονβεί οπυ ζοκεήηεξ θοζζημφ θςηζζιμφ, πμο ηοπζηά ζοκδοάγμοκ ηυζμ ημκ δζάποημ υζμ ηαζ ημκ άιεζμ θςηζζιυ, μ μπμίμξ δζαθένεζ ακάθμβα ηδκ χνα ηαζ ημ πχνμ ηαζ ειπενζέπεζ έκα ζπεδυκ ζοκεπή θαζιαηζηυ ιίβια πνςιάηςκ πμο ηοιαίκεηαζ απυ ημ ηυηηζκμ ςξ ημ ιμα [96]. Γεκ ιαξ εηπθήζζεζ ημ βεβμκυξ υηζ μ ιμκυημκμξ θςηζζιυξ απυ ημίπμ ζε ημίπμ ιε πενζμνζζιέκα

257 θεμνίγμκηα πνχιαηα, ζοπκά πνμηαθεί ηνζηζηή ακ ηαζ ζηακμπμζεί ηα ζοιααηζηά ιδπακμθμβζηά ηνζηήνζα. Δίκαζ εκδζαθένμκ, υηακ μζ πνήζηεξ δίκμοκ ημκ έθεβπμ ημο θςηζζιμφ ζε πχνμοξ μζ μπμίμζ θςηίγμκηαζ ηονίςξ απυ ημ θςξ ηδξ διέναξ ηαζ ηαεχξ μ ήθζμξ δφεζ, αοημί ηαεοζηενμφκ κα ακάρμοκ ηα θχηα έςξ υημο μ θςηζζιυξ θηάζεζ ζε πμθφ παιδθά επίπεδα ηάης απυ 50 lux, υπμο είκαζ ακαβηαία δ πνήζδ ηεπκδημφ θςηζζιμφ. Αοηυ απμδεζηκφεζ ηδκ ανπή ηδξ ακεηηζηυηδηαξ υηακ δ θοζζηή αζηία βίκεηαζ ακηζθδπηή ηαζ δ επζθμβή ακάθδρδξ δνάζδξ είκαζ δζαεέζζιδ. Ζ δζάποζδ ημο θςηυξ ζε έκα πχνμ πνέπεζ κα βίκεηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα απμθεφβμκηαζ μζ έκημκεξ ακηζεέζεζξ θςηυξ ηαζ ζηζάξ, χζηε κα ιδκ εκμπθμφκηαζ μζ έκμζημζ ηαζ κα ιπμνμφκ κα αθέπμοκ ηαθά. Δπανηήξ ακηίεεζδ, πνέπεζ κα δζαηδνείηαζ χζηε ηάεε ακηζηείιεκμ κα ιπμνεί κα θακενχκεηαζ. Σα πανάεονα αθθά ηαζ μζ πδβέξ ηεπκδημφ θςηζζιμφ, εα πνέπεζ κα ημπμεεημφκηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα εθαπζζημπμζείηαζ δ εάιαςζδ. Δπζπθέμκ εα πνέπεζ κα δίκεηαζ πνμζμπή ζηδκ πμζυηδηα ημο θςηυξ πμο εα οπάνπεζ ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ ηδξ ηαημζηίαξ, ηαεχξ ηυζμ δ θαζιαηζηή ζφζηαζδ υζμ ηαζ δ ζηαεενυηδηα ημο θςηυξ εα πνέπεζ κα είκαζ μζ ηαηάθθδθεξ ακάθμβα ιε ηδ πνήζδ ημο πχνμο. Όζμκ αθμνά ζημ ααειυ θςηεζκυηδηαξ, πανά ημ βεβμκυξ υηζ ημ ακενχπζκμ ιάηζ ιπμνεί πμθφ εφημθα κα πνμζανιμζεεί ζηζξ δζάθμνεξ ζοκεήηεξ, ιπμνεί κα εηηεθέζεζ ηζξ μπηζηέξ ημο θεζημονβίεξ ζε πενζμνζζιέκμ πεδίμ επζπέδςκ θςηεζκυηδηαξ. Γζα ζοβηεηνζιέκμ ηαεήημκ, ημ μπηζηυ πεδίμ επδνεάγεηαζ απυ ηδκ μπηζηή πνμζπάεεζα πμο απαζηείηαζ, ηδ δζακμιή ημο θςηυξ ζημ πχνμ, ηαζ ηδκ θςηεζκυηδηα ηςκ ημίπςκ ηαζ ηςκ θμζπχκ επζθακεζχκ. φιθςκα ιε ημκ ηχδζηα ηηζνζαηχκ οπδνεζζχκ εα πνέπεζ ακάθμβα ιε ημκ ηφπμ ηδξ ενβαζίαξ πμο πνέπεζ κα βίκεζ, κα πνμηείκμκηαζ μζ υζμ ημ δοκαηυκ ηαθφηενεξ ηζιέξ θςηεζκυηδηαξ. Γζα ηδκ διένα, μζ απαζηήζεζξ ζε θςηεζκυηδηα ιπμνμφκ κα ιεηαθναζημφκ ζηζξ εθάπζζηεξ ηζιέξ βζα ημκ πανάβμκηα ημο θςηυξ ηδξ διέναξ. Γζα κα οπμθμβζζημφκ ηα επίπεδα αοηχκ ηςκ ηζιχκ θαιαάκμκηαζ οπυρδ, δ ιεηααθδηυηδηα ηαεχξ ηαζ άθθεξ ζδζυηδηεξ ημο θοζζημφ θςηυξ. Οζ ηζιέξ θςηεζκυηδηαξ βζα ημοξ δζάθμνμοξ πχνμοξ ιζαξ ηαημζηίαξ είκαζ μζ ελήξ: βζα ημ πμθ πνμηείκεηαζ θςηεζκυηδηα ηδξ ηάλδξ ηςκ 50 ιε 100 lux, βζα ηδκ ηναπεγανία δ ηζιή θςηεζκυηδηαξ είκαζ 100 lux, βζα ημ ηαεζζηζηυ ηαζ ηδκ ημογίκα είκαζ 200 lux, εκχ βζα ημοξ πχνμοξ ιεθέηδξ ηαζ ημ βναθείμ δ ηζιή θςηεζκυηδηαξ είκαζ 300 ιε 500 lux [39]. Όζμκ αθμνά ζημκ πανάβμκηα θοζζημφ θςηζζιμφ μζ πνμηεζκυιεκεξ ηζιέξ βζα ημ οπκμδςιάηζμ πνέπεζ κα απμηεθμφκ ημ 0,5% ζηα 3 4 ημο αάεμοξ ημο δςιαηίμο, βζα ηδκ ημογίκα πνέπεζ κα είκαζ ημ 2% ζημ ιζζυ ημο αάεμοξ ημο πχνμο ηαζ βζα ημ ηαεζζηζηυ ζημ 1% ημο ιζζμφ ημο αάεμοξ ημο δςιαηίμο [97]. Ο ααειυξ ακηίεεζδξ, ιεηαλφ ηδξ μπηζηήξ ειθάκζζδξ εκυξ ακηζηεζιέκμο ηαζ ημο άιεζμο θυκημο ημο, ιπμνεί κα εηθναζηεί ιε υνμοξ θςηεζκυηδηαξ ή ακαηθαζηζηυηδηαξ ιεηαλφ ηςκ επζθακεζχκ. Ζ πμζυηδηα ηαζ δ δζακμιή ημο θςηυξ αθθά ηαζ βζ αοηυ ημ θυβμ ημ πμζυ ακηίεεζδξ εκυξ δςιαηίμο ελανηάηαζ ζε ιεβάθμ ααειυ απυ ηδκ ακαηθαζηζηυηδηα ηςκ ημίπςκ ηαζ ηςκ άθθςκ επζθακεζχκ. Δίκαζ ζδιακηζηυ ςζηυζμ, ηα οθζηά ηάθορδξ πμο εα επζθεπεμφκ βζα ημκ ημίπμ, ημ πάηςια ηαζ ηδκ μνμθή κα ελεηαζημφκ ζπεηζηά ιε ηδκ ακαηθαζηζηυηδηά ημοξ. Γζα κα επζηεοπεεί δ ζςζηή δζακμιή θςηυξ, είκαζ βεκζηυξ ηακυκαξ, δ πνήζδ ακμζπηχκ πνςιάηςκ ζηζξ ιεβάθεξ επζθάκεζεξ υπςξ μζ ημίπμζ ηαζ θςηεζκά πνχιαηα ζε ιζηνυηενεξ επζθάκεζεξ υπςξ ηα έπζπθα, μζ πυνηεξ ηθπ. Οζ πνμηεζκυιεκεξ ακηακαηθαζηζηυηδηεξ βζα ηζξ δζάθμνεξ επζθάκεζεξ εκυξ ηηζνίμο ακαθένμκηαζ παναηάης, ηαζ δείπκμοκ ημ θυβμ ηδξ ζοκμθζηά ακαηθχιεκδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ πνμξ ηδκ οπάνπμοζα δθζαηή αηηζκμαμθία. Γζα ημ ηααάκζ εα πνέπεζ κα ηοιαίκεηαζ ιεηαλφ 0,7 ηαζ 0,85, βζα ημοξ ημίπμοξ πθδζίμκ θςηεζκχκ πδβχκ πνέπεζ κα είκαζ 0,6 ιε

258 0,7, ζημοξ οπυθμζπμοξ ημίπμοξ 0,4 ιε 0,5 ηαζ βζα ημ πάηςια μ ααειυξ ακαηθαζηζηυηδηαξ πνέπεζ κα είκαζ 0,15 ιε 0,3. Όζμκ αθμνά ζηδκ μπηζηή άκεζδ, οπάνπμοκ υνζα ζπεηζηά ιε ημ πμζυ ακηίεεζδξ πμο επζηνέπεηαζ ζηα δζάθμνα ιένδ ημο μπηζημφ πεδίμο. Οζ ζοκζζηχιεκεξ ιέβζζηεξ ηζιέξ είκαζ εηθναζιέκεξ ζε ακαθμβία ιε ηδκ θςηεζκυηδηα ηαζ μ θυβμξ βζα ημ θυκημ ηδξ μπηζηήξ ενβαζίαξ πνμξ ημ πενζαάθθμκ είκαζ 3:1, μ θυβμξ ημο θυκημο ηδξ μπηζηήξ ενβαζίαξ πνμξ ημκ πενζθενεζαηυ πχνμ είκαζ 10:1, μ θυβμξ ηδξ θςηεζκήξ πδβήξ πνμξ ημοξ βεζημκζημφξ πχνμοξ είκαζ 20:1 εκχ βεκζηά βζα ημ εζςηενζηυ είκαζ 40:1. Ζ εάιαςζδ, πνμηαθείηαζ απυ ηδκ είζμδμ ζημ εζςηενζηυ πμθφ έκημκμο θςηυξ, πμο επδνεάγεζ ανκδηζηά ημ μπηζηυ πεδίμ, ηαεχξ ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ απυζπαζδ απυ ημ ηαεήημκ ηαζ ζηζβιζαία ηφθθςζδ. ε υπμζμ ααειυ ηζ ακ είκαζ δ εάιαςζδ πάκηα δδιζμονβεί αίζεδια ημφναζδξ ηαζ δοζθμνίαξ. Ζ εάιαςζδ πνμηαθείηαζ άιεζα, έιιεζα ή ιέζς ακηακάηθαζδξ. Ζ άιεζδ εάιαςζδ πνμηαθείηαζ, υηακ δ πδβή θοζζημφ ή ηεπκδημφ θςηυξ ορδθήξ θςηεζκυηδηαξ εζζέθεεζ άιεζα ζημ μπηζηυ πεδίμ ημο αηυιμο. Μπμνεί κα ειθακζζηεί ζηδκ πενίπηςζδ πμο ημ θςξ ημο ήθζμο ή ημο μονακμφ θαίκεηαζ απυ ηα πανάεονα άιεζα ή ιέζς ακηακάηθαζδξ απυ ιζα ελςηενζηή επζθάκεζα. Ζ έιιεζδ εάιαςζδ πνμηαθείηαζ υηακ ημ επίπεδμ θςηεζκυηδηαξ ηςκ ημίπςκ είκαζ πμθφ ορδθυ. Ζ εάιαςζδ απυ ακηακάηθαζδ πνμηφπηεζ απυ ηδκ ακάηθαζδ ηςκ θςηεζκχκ πδβχκ πάκς ζε βοαθζζηενέξ εζςηενζηέξ επζθάκεζεξ. Σμ θαζκυιεκμ ηδξ εάιαςζδξ ιπμνεί κα ιεζςεεί ιε ηδκ πνμζεηηζηή ημπμεέηδζδ ηςκ θςηεζκχκ επζθακεζχκ αθθά ηαζ ιε ηδκ ηαηάθθδθδ επζθμβή ηυζμ θςηεζκχκ πδβχκ υζμ ηαζ θυκηςκ ιε ηαηάθθδθεξ θςηεζκυηδηεξ [6]. Ζ δζείζδοζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ζημ εζςηενζηυ ημο ηηζνίμο ζοιαάθθεζ ζε ιεβάθμ ααειυ ζηδκ πμζυηδηα ημο θςηυξ, υζμ μζ αηηίκεξ ημο ήθζμο δεκ εκμπθμφκ ηα ιάηζα ημο πνήζηδ, ηυζμ άιεζα υζμ ηαζ ιέζς ακηακάηθαζδξ. Ζ δζείζδοζδ ημο θοζζημφ θςηυξ ιπμνεί κα εθεβπεεί ιε ηνεζξ ηνυπμοξ: ιε ηδ ιείςζδ ηδξ πμζυηδηαξ ακηίεεζδξ, ηδξ θςηεζκυηδηαξ απυ ηα πανάεονα ηαζ ηδκ επεζζμδζαηή νμή ημο δθζαημφ θςηυξ. Ο έθεβπμξ ημο άιεζμο ή δζάποημο δθζαημφ θςηυξ, είκαζ ζδιακηζηυξ βζα ηδκ δζαηήνδζδ ηδξ μπηζηήξ άκεζδξ, ηαεχξ ιε αοηυ ημκ ηνυπμ ιεζχκεηαζ δ εάιαςζδ, ηάηζ πμο επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ εκζςιάηςζδ ιυκζιςκ ή ηζκδηχκ ελςηενζηχκ ζοζηεοχκ ηαηά ημκ ζπεδζαζιυ ημο ηηζνίμο ιε ζημπυ κα ιεζςεεί δ εέα ημο μονακμφ, ή ιε ηδ πνήζδ ηζκδηχκ εζςηενζηχκ πεηαζιάηςκ βζα κα ιεζςεεί δ θςηεζκυηδηα ημο παναεφνμο. Σέθμξ, δ ιείςζδ ηςκ οπεναμθζηχκ ακηζεέζεςκ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ πνήζδ ακμζπηχκ πνςιάηςκ ζημοξ ημίπμοξ ηαζ ημ ηααάκζ χζηε κα βίκεηαζ ηαθφηενδ δζακμιή θςηυξ. οβηεηνζιέκα, ηα ακμζπηά πνχιαηα πνέπεζ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ ζε ημίπμοξ πμο δζαεέημοκ πανάεονα Αημοζηζηή άκεζδ ηα ηηίνζα εηηυξ απυ ηδ εενιζηή άκεζδ εα πνέπεζ κα ελαζθαθίγεηαζ ηαζ δ αημοζηζηή άκεζδ, δ μπμία είκαζ απαναίηδημ κα θαιαάκεηαζ οπυρδ ηαηά ημκ ζπεδζαζιυ ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ηαημζηζχκ. Ζ αημοζηζηή άκεζδ ιπμνεί κα ελαζθαθζζηεί ιε ηαθή ιυκςζδ πνμξ απμθοβή ηςκ εκμπθδηζηχκ εμνφαςκ. Με ημκ υνμ αημοζηζηή άκεζδ εκκμμφιε ηδκ ζηακυηδηα ημο ηηζνίμο κα πνμζηαηεφεζ ημοξ εκμίημοξ ημο απυ ελςβεκείξ εμνφαμοξ ηαζ κα πανέπεζ αημοζηζηυ πενζαάθθμκ ηαηάθθδθμ βζα δζαιμκή ηαζ βζα ηζξ θμζπέξ δναζηδνζυηδηεξ [6].

259 Χξ ήπμξ ηαθείηαζ δ ιδπακζηή δζαηαναπή, πμο δζαδίδεηαζ ιέζα ζε έκα εθαζηζηυ ιέζμ ιε μνζζιέκδ ηαπφηδηα, δ μπμία έπεζ ηδκ ζηακυηδηα κα δζεβείνεζ ημ αζζεδηήνζμ ηδξ αημήξ πνμηαθχκηαξ αημοζηζηυ αίζεδια. Ο ήπμξ απμηεθεί έκα θοζζηυ θαζκυιεκμ, ημ μπμίμ πνεζάγεηαζ έκα θοζζηυ οπμζηήνζβια βζα κα δζαποεεί ηαζ δεκ έπεζ δθεηηνμιαβκδηζηή πνμέθεοζδ. Αοηυ ημ θοζζηυ οπμζηήνζβια είκαζ δ εκένβεζα πμο εζζπςνεί ζημ ακενχπζκμ ζχια ιέζς ηδξ αημήξ. Βέααζα ημ ηάεε άημιμ θαιαάκεηαζ δζαθμνεηζηά ημοξ ήπμοξ πανά ημ βεβμκυξ υηζ ιπμνεί κα οπάνπμοκ εθαηηχιαηα ζηδκ αημή. Γεκζηυηενα μ άκενςπμξ γεζ ζε έκα πενζαάθθμκ πμο πενζηνζβονίγεηαζ απυ ήπμοξ, ιμοζζηή, εμνφαμοξ. Ζ ιμοζζηή ιαξ αμδεάεζ, απμηεθεί ιζα ηέπκδ ηαηά ηδκ μπμία ζοκδοάγμκηαζ ήπμζ δδιζμονβχκηαξ έκα εοπάνζζημ ζοκαίζεδια ζημ αοηί ή ιπμνμφκ κα δδιζμονβήζμοκ αζζεήιαηα αίαξ ηθπ, αοηή δ ηαηάζηαζδ μθείθεηαζ ζηα εβηεθαθζηά ηφιαηα. Ακηίεεηα υιςξ απυ ηζξ εοενβεηζηέξ ζηακυηδηεξ ηδξ ιμοζζηήξ, ημ ακενχπζκμ αοηί δέπεηαζ απυ ημ ηαεδιενζκυ ημο πενζαάθθμκ αμιαανδζζιυ απυ ακεοβζεζκμφξ εμνφαμοξ, απυ ημνκανίζιαηα, αοημηίκδηα, ιδπακέξ η.α., πμο ζοπκά λεπενκμφκ ηα 80 κηεζζιπέθ ηα μπμία αθάπημοκ ηδκ αημή. οπκά παναηδνείηαζ απμγδιίςζδ ζε άημια πμο ενβάγμκηαζ ζε επζπεζνήζεζξ ιε ορδθμφξ ααειμφξ κηεζζιπέθ, δζυηζ ζοπκά ακηζιεηςπίγμοκ πνμαθήιαηα ιε ηδκ αημή ημοξ. Βέααζα δ ηαηή πμζυηδηα ήπμο ηαζ μ ευνοαμξ εηηυξ απυ ηδκ αημή επδνεάγμοκ ηαζ μθυηθδνμ ημκ μνβακζζιυ. Γζ αοηυ ηαζ είκαζ ζδιακηζηυ κα θαιαάκμκηαζ οπυρδ ηάπμζα ιέηνα χζηε κα επζηοβπάκεηαζ δ αημοζηζηή άκεζδ. Σα ηηίνζα εα πνέπεζ κα ζπεδζάγμκηαζ ηαζ κα ηαηαζηεοάγμκηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα πνμζηαηεφμκηαζ μζ έκμζημζ απυ ηάεε είδμξ εμνφαμο ηαζ υπθδζδξ ιέζα ζηα υνζα ηδξ ηαημζηίαξ, ημο ηυπμο δζαιμκήξ ηαζ ενβαζίαξ, υηακ μζ ευνοαμζ πνμένπμκηαζ απυ άθθμοξ. Έηζζ εα ελαζθαθίγεηαζ δ αημοζηζηή άκεζδ εθυζμκ θδθεμφκ ηα απαναίηδηα ιέηνα δπμπνμζηαζίαξ ηαζ δπμιυκςζδξ. Οζ πανάιεηνμζ αημοζηζηήξ άκεζδξ εκυξ ηηζνίμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηδκ δπμιυκςζδ ηαζ ηδκ δπμπνμζηαζία απυ ημκ αενυθενημ ηαζ ηηοπμβεκή ήπμ πμο πανάβεηαζ ζε βεζημκζημφξ πχνμοξ, ημκ αενυθενημ ήπμ πμο πανάβεηαζ απυ ζδζςηζηέξ ή ημζκυπνδζηεξ εβηαηαζηάζεζξ ημο ίδζμο ηηζνίμο ηαεχξ ηαζ απυ ημκ αενυθενημ ήπμ πμο πανάβεηαζ απυ ελςηενζηέξ πδβέξ [97]. Ζ αημοζηζηή άκεζδ πςνίγεηαζ ζε ηνεζξ ηαηδβμνίεξ: ζηδκ ηαηδβμνία Α ορδθήξ αημοζηζηήξ άκεζδξ, ζηδκ ηαηδβμνία Β ηακμκζηήξ αημοζηζηήξ άκεζδξ ηαζ ηδκ ηαηδβμνία Γ παιδθήξ αημοζηζηήξ άκεζδξ. Σα ηνζηήνζα δπμιυκςζδξ ηαζ δπμπνμζηαζίαξ είκαζ μζ μνζαηέξ ηζιέξ ηςκ παναιέηνςκ αημοζηζηήξ άκεζδξ βζα ηάεε είδμξ δπμιυκςζδξ ηαζ δπμπνμζηαζίαξ ηαεχξ ηαζ ηάεε ηαηδβμνίαξ αημοζηζηήξ άκεζδξ. Καηά ηδκ ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο, βζα κα ιεζςεμφκ μζ πθεονζηέξ ιεηαδυζεζξ ιπμνμφιε επίζδξ κα δζαηυρμοιε ηδ ζοκέπεζα ηςκ μζημδμιζηχκ ζημζπείςκ ιεηαλφ δφμ πχνςκ αθθά ηαζ κα αολήζμοιε ηδκ επζθακεζαηή ιάγα ηςκ πθεονζηχκ ζημζπείςκ. Γεκζηά μζ εθάπζζηεξ απαζηήζεζξ εκυξ ηηζνίμο ζε αημοζηζηή άκεζδ πνέπεζ κα ηαθφπημοκ ηζξ απαζηήζεζξ ηδξ ηαηδβμνίαξ αημοζηζηήξ άκεζδξ Β.

260

261 Κεθάθαζμ 12 μ Δθανιμβέξ αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ Δπζθέλαιε κα πανμοζζάζμοιε ιία ζεζνά παναδεζβιάηςκ, ιε εθανιμβέξ αζμηθζιαηζηχκ ζοζηδιάηςκ ηυζμ απυ ηδκ Δθθάδα υζμ ηαζ απυ ημ ελςηενζηυ. Σα παναδείβιαηα πμο αημθμοεμφκ επζθέπεδηακ υπζ ιυκμ ιε ηνζηήνζμ ηδκ άνηζα πζζηυηδηα ηδξ θεζημονβίαξ ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ζοζηδιάηςκ ημοξ αθθά ηαζ ιε ηνζηήνζμ ηδκ ηαηά ηδ βκχιδ ιαξ επζηοπδιέκδ ανπζηεηημκζηή ημοξ έκηαλδ ζηζξ ηαηαζηεοέξ Έηζζ επζθέπεδηακ παναδείβιαηα ζηα μπμία πζζηεφμοιε υηζ έπεζ ανεεεί δ πνοζή ημιή ιεηαλφ ηδξ απαίηδζδξ βζα ηδ θεζημονβζηυηδηα ηςκ ζοζηδιάηςκ αοηχκ ιε ηδκ ηαοηυπνμκδ απαίηδζδ βζα έκα εοπάνζζημ ανπζηεηημκζηυ απμηέθεζια. Θα παναηδνήζμοιε υηζ ζε πμθθέξ πενζπηχζεζξ ημ άνηζμ ανπζηεηημκζηυ απμηέθεζια θεζημονβεί εκάκηζα ζηδ ζςζηή θεζημονβία ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ζοζηδιάηςκ ηαζ άθθμηε δ απυδμζδ ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ζοζηδιάηςκ θεζημονβεί εκάκηζα ζημ επζηοπδιέκμ ανπζηεηημκζηυ απμηέθεζια. Όιςξ οπάνπμοκ ηαζ ανηεηέξ πενζπηχζεζξ πμο μ ζοκδοαζιυξ ηςκ δφμ πεηοπαίκεηαζ ζημ αέθηζζημ δοκαηυ ααειυ. Ακαγδηχκηαξ υιςξ παναδείβιαηα ζηδ αζαθζμβναθία εκημπίζαιε πςξ ζε ανηεηέξ πενζπηχζεζξ μ υνμξ αζμηθζιαηζηή ανπζηεηημκζηή πνδζζιμπμζείηαζ αηυιδ ηαζ βζα ζοιααηζηέξ ηαηαζηεοέξ πμο απθχξ έπμοκ ιεβάθα Νυηζα ακμίβιαηα αθθά ηακέκα είδμξ απμεήηεοζδξ ημο δθζαημφ ηένδμοξ βζα ιεηέπεζηα αλζμπμίδζδ. Έηζζ απυ αοηά απμιμκχζαιε εηείκα πμο έπμοκ ηα πενζζζυηενα ζημζπεία αζμηθζιαηζηχκ δζαηάλεςκ, αηυιδ ηαζ ακ δεκ ηδνμφκηαζ ζημ απυθοημ μζ ανπέξ ηδξ θεζημονβίαξ ημοξ. Γζα ηάεε πανάδεζβια, εα ακαθενεμφιε ζημκ ηνυπμ θεζημονβίαξ ημο εηάζημηε αζμηθζιαηζημφ ζοζηήιαημξ βζα διένα ηαζ κφηηα ηαζ βζα πεζιχκα ηαζ ηαθμηαίνζ ηαζ εα ζπμθζάζμοιε ηζξ παναηδνήζεζξ ιαξ. ηδκ ανπή ηάεε παναδείβιαημξ, πνδζζιμπμζμφκηαζ ηάπμζα εζημκίδζα πμο πενζβνάθμοκ εκ ζοκημιία ηα εηάζημηε αζμηθζιαηζηά ζοζηήιαηα πμο έπμοκ πνδζζιμπμζδεεί βζα παεδηζηή εένιακζδ, ζηίαζδ ηαζ αεθηίςζδ ημο ιζηνμηθίιαημξ. Αοηά παναηίεεκηαζ ζημκ παναηάης πίκαηα βζα εοημθυηενδ ακαγήηδζδ. ΠΑΘΗΣΙΚΗ ΘΔΡΜΑΝΗ ΑΜΔΟ ΚΔΡΓΟ EMΜΔΟ ΚΔΡΓΟ ΑΠΟΜΟΝΧΜΔΝΟ ΚΔΡΓΟ Νυηζμ άκμζβια ιε άιεζμ Σμίπμξ Μάγαξ Θενιμηήπζμ Κένδμξ

262 Θενιμηήπζμ ιε άιεζμ Σμίπμξ Trombe Θενιμζζθςκζηυ Κένδμξ πακέθμ ΚΙΑΗ Δλςηενζηή ζηαεενή Δλςηενζηή ηζκδηή Δζςηενζηή Με θφηεοζδ ΒΔΛΣΙΩΗ ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑΣΟ Με θφηεοζδ Με κενυ Με θοηειέκμ δχια ε ηάεε πανάδεζβια ακαβνάθεηαζ ημ βεςβναθζηυ πθάημξ ζε ιμίνεξ. Δπίζδξ ακαθένεηαζ δ ιέζδ εθάπζζηδ εενιμηναζία βζα ημκ ροπνυηενμ πεζιενζκυ ιήκα ηαζ δ ιέζδ ιέβζζηδ εενιμηναζία βζα ημκ εενιυηενμ ηαθμηαζνζκυ ιήκα ζε ηάεε ημπμεεζία.

263 12.1 Καημζηία ιοηανά ζηδ Νέα Φζθμεέδ Γεςβναθζηυ πθάημξ = 38º Ν Καηαζηεοαζηήξ: Μζπάθδξ μοααηγίδδξ, 1985 Θενιμηναζίεξ: απυ 6º C έςξ 31º C Θένιακζδ ηίαζδ Μζηνμηθίια Πνυηεζηαζ ηδκ ηνζχνμθδ ημο βκςζημφ γςβνάθμο πμο πενζθαιαάκεζ ηαζ δφμ ενβαζηήνζα γςβναθζηήξ (εζηυκα 12.1.). Ο πνμζακαημθζζιυξ ηδξ πνυζμρδξ είκαζ κυηζμξ ηαζ δ ηαημζηία εηιεηαθθεφεηαζ παθαζέξ ηαζ κέεξ αζμηθζιαηζηέξ ηεπκζηέξ, υπςξ παβζάηζ, θζαηςηυ, ηήπμ ζημ δχια, ηαζ ημίπμ trombe. Σα ακμίβιαηά ημο έπμοκ ζπεδζαζηεί θαιαάκμκηαξ οπυρζκ ηδκ δθζαηή βεςιεηνία ημο ηυπμο ηαζ πνμζθένμοκ άπθεημ θοζζηυ θςηζζιυ ζε υθμοξ ημοξ πχνμοξ ηδξ ηαημζηίαξ. Σμ δχια είκαζ θοηειέκμ βζα κα ζοιαάθεζ ζηδκ εκενβεζαηή απυδμζδ ηδξ ηαημζηίαξ.

264 Δζηυκα 12.1 Καημζηία Μοηανά ζηδ Νέα Φζθμεέδ Υεζιενζκή θεζημονβία Σμ πεζιχκα ηαζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ (ζπήια ), δ ηαημζηία εενιαίκεηαζ ιε άιεζδ δθζαηή αηηζκμαμθία απυ ηδ Νυηζα υρδ. Οζ αηηίκεξ ημο ήθζμο πέθημοκ ζηα δάπεδα πμο έπμοκ ζημφνμ ηεναιζηυ πθαηάηζ ηαζ βνακίηδ ηα μπμία απμννμθμφκ ηδ εενιζηή εκένβεζα. Δπζπθέμκ έπεζ ιεθεηδεεί ζδζαίηενα δ ηνμπζά ημο ήθζμο ηαζ έηζζ θεββίηεξ, ελςηενζηά ηαζ εζςηενζηά ακμίβιαηα, είκαζ ημπμεεηδιέκα ζε ηέημζεξ δζαηάλεζξ χζηε κα θεάκεζ δ δθζαηή αηηζκμαμθία αηυια ηαζ ζημοξ αυνεζμοξ πχνμοξ ηδξ ηαημζηίαξ. ε αοηυ ζοιαάθεζ ηαζ δ ηεηθζιέκδ πθάηα ηδξ μπμίαξ δ βςκία ηαοηίγεηαζ ιε ηδ βςκία φρμοξ ημο δθίμο ηαηά ημ πεζιενζκυ δθζμζηάζζμ. Δπζπθέμκ οπάνπεζ έιιεζμ δθζαηυ ηένδμξ απυ ηνεζξ ημίπμοξ Trombe, έκαξ ζε ηάεε υνμθμ, απυ ζοιπαβέξ βηνίγμ ημφαθμ.

265 πήια Υεζιχκαξ-διένα ημ δεφηενμ υνμθμ οπάνπεζ εενιμηήπζμ πμο επζημζκςκεί ιε ημ έκα οπκμδςιάηζμ ηαζ ημ εζςηενζηυ αίενζμ απμδίδμκηαξ ηδ εενιυηδηα ζηδκ ηαημζηία. Σα ενβαζηήνζα έπμοκ ημπμεεηδεεί ζηδ αμνζκή πθεονά ηδξ ηαημζηίαξ ηαζ θεζημονβμφκ ςξ πχνμζ ακάζπεζδξ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ ημ θοηειέκμ δχια, αμδεάεζ ζηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ. Σμ ανάδο, δ απμεδηεοιέκδ εενιυηδηα απμδίδεηαζ ζημοξ πχνμοξ δζααίςζδξ εκχ νμθά αθμοιζκίμο ιμκςιέκα ιε πμθομονεεά κδ πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα εενιμιυκςζδ ηςκ οαθμζηαζίςκ (ζπήια ).

266 πήια Υεζιχκαξ-κφπηα Καθμηαζνζκή θεζημονβία Σμ ηαθμηαίνζ, οπάνπεζ πθήνδξ δθζμπνμζηαζία απυ ηα ζηαεενά ελςηενζηά ζηεβάζιαηα, μνζγυκηζα ηαζ ηαηαηυνοθα, πμο απμηθείμοκ ηδκ πνυζπηςζδ δθζαηχκ αηηίκςκ ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ (ζπήια ). Οζ ημίπμζ trombe πνμζηαηεφμκηαζ απυ ημκ ήθζμ ιε ζηαεενά πνμελέπμκηα ζημζπεία απυ μπθζζιέκμ ζηονυδεια.

267 πήια ηαθμηαίνζ-διένα Σδ κφπηα δ πθεμκάγμοζα εενιυηδηα πμο ζοβηεκηνχκεηαζ ζημοξ ημίπμοξ Trombe απμιαηνφκεηαζ ιε ημ άκμζβια ηςκ εονίδςκ ηαζ ηιήιαημξ ηςκ οαθμζηαζίςκ (ζπήια ). Σμ εενιμηήπζμ ζηζάγεηαζ απυ ημκ ελχζηδ ημο δεφηενμο μνυθμο εκχ ημ 50% ηςκ οαθμζηαζίςκ ημο ακμίβεζ βζα αενζζιυ. Ο θοζζηυξ δνμζζζιυξ επζηοβπάκεηαζ ιε δζαιπενή αενζζιυ. Σα αμνζκά ακμίβιαηα ζε ζοκδοαζιυ ιε ημοξ κυηζμοξ θεββίηεξ, δδιζμονβμφκ ηαηάθθδθα νεφιαηα αένμξ, βζα δνμζζζιυ ηδξ ηαημζηίαξ.

268 πήια ηαθμηαίνζ-κφπηα Ζ δθζαηή ηαιζκάδα ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ φπανλδ ημο αίενζμο εκζζπφμοκ ηδκ νμή ημο αένα δνμζζζιμφ. Ζ θφηεοζδ ηυζμ ζημ ζζυβεζμ υζμ ηαζ ζημ δχια, αεθηζχκεζ ημ ιζηνμηθίια ηαζ ημκ πενζαάθθμκηα αενζζιμφ ημο ηηζνίμο. Έκα δέκηνμ πμο πνμτπήνπε ζημ μζηυπεδμ, έπεζ δζαηδνδεεί ηαζ έπεζ εκηαπεεί ιέζα ζημ ηηίνζμ. πμθζαζιμξ Παναηδνμφιε υηζ έπεζ ζοκδοαζηεί πμθφ ζηακμπμζδηζηά δ ανπζηεηημκζηή έηθναζδ ηδξ ηαημζηίαξ ιε ηδ θεζημονβζηυηδηα ηςκ παεδηζηχκ ζοζηδιάηςκ πμο έπμοκ πνδζζιμπμζδεεί Έπεζ οπμθμβζζηεί ζημ ζπεδζαζιυ ηδξ ηαημζηίαξ ιε ιεβάθδ αηνίαεζα δ δθζαηή βεςιεηνία ηαζ ηα ζηαεενά ζημζπεία ζηζαζιμφ πμο πνμηφπημοκ έπμοκ εκηαπηεί πάνα πμθφ εφζημπα ζηδκ πνυζμρδ ηδξ ηαημζηίαξ Υνδζζιμπμζείηαζ δζπθυ ηέθοθμξ ζηδ Νυηζα υρδ. Σμ εζςηενζηυ βζα ηδ ζοθθμβή ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ημ ελςηενζηυ βζα ημ ζηζαζιυ ηδξ.

269 12.2 Καημζηία ηαζ λεκχκαξ ζηα Υακζά Γεςβναθζηυ πθάημξ = 35º Ν Καηαζηεοαζηήξ: Γ. Καθθζβενδξ, 1985 Θενιμηναζία: απυ 7º C έςξ 30º C Θένιακζδ ηίαζδ Μζηνμηθίια Δζηυκα Καημζηία ηαζ λεκχκαξ ζηα Υακζά Πνυηεζηαζ βζα ιία ηαημζηία ιέζα ζημκ αζηζηυ ζζηυ ηδξ πυθδξ ηςκ Υακίςκ (εζηυκα 12.2). Σμ ηηίνζμ είκαζ ημπμεεηδιέκμ ζηδ αμνζκή πθεονά ημο μζημπέδμο, ιαηνζά απυ ημκ εμνοαχδδ δνυιμ ηαζ έηζζ χζηε κα ιδκ ζηζάγεηαζ απυ άθθα ηηίνζα. Ζ ηαημζηία μνβακχκεηαζ ζε πέκηε επίπεδα. Όθμζ μζ ηφνζμζ πχνμζ επζημζκςκμφκ ιε αενάκηεξ, ελχζηεξ ή διζοπαίενζμοξ πχνμοξ. Δπζδίςλδ ημο ιεθεηδηή ήηακ κα ζοκδοαζηεί δ ηαθφηενδ θφζδ ακάιεζα ζηδ θεζημονβζηυηδηα ηδξ ηαημζηίαξ, ηδκ αζζεδηζηή ηδξ, ηδ εέα ηαζ ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ. Δθανιυζηδηακ ανπέξ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ ιε ηα ιεβαθφηενα ακμίβιαηα ζηδκ κυηζα υρδ, ιζηνά ακμίβιαηα ζηδ αυνεζα υρδ, ημίπμζ Trombe, εενιμζζθςκζηυ πακέθμ ηαζ εενιμηήπζμ Υεζιενζκή θεζημονβία Όθμζ μζ πχνμζ πμο έπμοκ Νυηζμ πνμζακαημθζζιυ έπμοκ ιεβάθα ακμίβιαηα βζα

270 ημ θςηζζιυ ηαζ ημκ δθζαζιυ. Ζ δθζαηή αηηζκμαμθία εζζπςνεί απυ ηα ακμίβιαηα ηαζ ημοξ θεββίηεξ ζημ αάεμξ ηδξ ηαημζηίαξ ηαζ απμεδηεφεηαζ ζημοξ ημίπμοξ ηαζ ηα δάπεδα πμο έπμοκ ζημφνμ πθαηάηζ (ζπήια ). πήια πεζιχκαξ-διένα δθζαζιυξ ημίπμο Trombe Σμ ανάδο δ εενιυηδηα απμδίδεηαζ ζημ πχνμ (ζπήια ). Οζ ημίπμζ Tombe, έκαξ ιε δφμ ακά υνμθμ είκαζ απυ μπθζζιέκμ ζηονυδεια ααιιέκμζ ελςηενζηά ιε ηζζιεκηυπνςια. ε μνζζιέκεξ εέζεζξ βίκεηαζ ζοκδοαζιυξ άιεζμο δθζαημφ ηένδμοξ ηαζ ημίπμο Trombe ζηδκ πμδζά ημο παναεφνμο. Ζ εενιυηδηα απμεδηεφεηαζ ζηδ ιάγα ημοξ ηαζ ημ ανάδο απμδίδεηαζ ζημ πχνμ.

271 πήια πεζιχκαξ-κφπηα απυδμζδ εενιυηδηαξ Έκα εενιμζζθςκζηυ πακέθμ ζηδκ είζμδμ ηδξ ηαημζηίαξ πνμεενιαίκεζ ημ θνέζημ αένα. Σμ εενιμηήπζμ ζοθθέβεζ ηδκ εενιυηδηα απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία ηαζ ηδκ απμεδηεφεζ ζηδκ απμεήηδ εενιυηδηαξ απυ πμηαιμπάθζηα, εκχ αβςβμί ηοηθμθμνμφκ ημ εενιυ αένα ζημ πχνμ. Οζ εενιζηέξ απχθεζεξ είκαζ πενζμνζζιέκεξ θυβς ηδξ ηαθήξ εενιμιυκςζδξ ηαζ ηδξ πνήζδξ ηςκ εζςηενζηχκ εενιμιμκςηζηχκ πακηγμονζχκ. Καθμηαζνζκή θεζημονβία Σμ ηαθμηαίνζ δ δθζμπνμζηαζία ηςκ ακμζβιάηςκ ηαζ ηςκ ημίπςκ Trombe βίκεηαζ ιε ημοξ ελχζηεξ ηαζ ηα ιυκζια ζηίαζηνα (ζπήια ). Σμ ανάδο μ δζαιπενήξ αενζζιυξ πμο δδιζμονβείηαζ ιε ημ άκμζβια ηςκ αυνεζςκ ηαζ κυηζςκ οαθμζηαζίςκ απμιαηνφκεζ ηδκ πθεμκάγμοζα εενιυηδηα ηαζ ζοιαάθεζ ζημ δνμζζζιυ (ζπήια ).

272 πήια ηαθμηαίνζ-διένα δθζμπνμζηαζία Δπίζδξ δ θεζημονβία ημο ημίπμο Trombe ςξ δθζαηή ηαιζκάδα ιε ημ άκμζβια ημο επάκς θεββίηδ, δζεοημθφκεζ ηδκ ηαπφηενδ απμιάηνοκζδ ημο γεζημφ αένα. Ζ εενιζηή ιάγα απυ πμηαιμπάθζηα ημο εενιμηδπίμο θεζημονβεί ακηίζηνμθα ημ ηαθμηαίνζ, απάβμκηαξ εενιυηδηα απυ ημ εζςηενζηυ ιε ηδκ ηοηθμθμνία δνμζενμφ αένα ζημοξ αβςβμφξ ηζξ ηαθμηαζνζκέξ κφηηεξ.

273 πήια ηαθμηαίνζ-κφπηα θοζζηυξ αενζζιυξ πμθζαζιυξ Παναηδνμφιε υηζ βίκεηαζ πνήζδ ανηεηχκ ζοζηδιάηςκ παεδηζηήξ εένιακζδξ, μιαθά εκηεηαβιέκςκ ζηδ Νυηζα υρδ ηδξ ηαημζηίαξ Ζ πνήζδ δζαθμνεηζηχκ επζπέδςκ ζε ζοκδοαζιυ ιε ημοξ θεββίηεξ επζηνέπεζ δθζαζιυ ηαζ ηςκ αυνζςκ δςιαηίςκ Ζ έθθεζρδ ελςηενζηήξ ζηίαζδξ εκδεπμιέκςξ κα πνμηαθεί πνμαθήιαηα οπενεένιακζδξ ημ ηαθμηαίνζ Σα πνδζζιμπμζμφιεκα ζοζηήιαηα είκαζ απθά ηαζ απαζημφκ υιςξ ηάπμζα ιζηνή ηαεδιενζκή ηαζ επμπζηή πνήζδ απυ ημοξ ηαημίημοξ

274 12.3 Καημζηία Loblolly ζηα Taylor Island Maryland Γεςβναθζηυ πθάημξ: 38º Ν Καηαζηεοαζηήξ: Kieren Timberlake Associates Θενιμηναζία: απυ -2º C έςξ 31º C Θένιακζδ Μζηνμηθίια ηίαζδ Ζ πανάηηζα αοηή ηαημζηία πενζζημζπίγεηαζ απυ έκα ιζηνυ δαζάηζ πεφηςκ ηαζ είκαζ οπενορςιέκδ απυ ημ έδαθμξ βζα πνμζηαζία απυ ηδκ οβναζία ηαηά δφμ ιέηνα (Δζηυκα ηαζ ). Χξ ημθυκεξ βζα ημ ζημπυ αοηυ πνδζζιμπμζήεδηακ μζ ημνιμί ηςκ πεφηςκ. Ζ μνμθή είκαζ θοηειέκδ βζα ηαθφηενδ ιυκςζδ δ ζδζαζηενυηδηα αοηήξ ηδξ ηαημζηζαξ είκαζ δ δζπθμηέθοθδ πνυζμρδ. Σμ ελςηενζηυ ηέθοθμξ ακμζβμηθείκεζ υπςξ ιία πυνηα πάνηζκβη δ μπμία έπεζ ηδ δοκαηυηδηα κα πνμζανιυγεηαζ ζηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ.

275 Δζηυκα Καημζηία Loblolly ζηα Taylor Island Maryland

276 Δζηυκα Καημζηία Loblolly ζηα Taylor Island Maryland

277 πήια 12.3 Γοκαιζηή πνυζμρδ Σμ πεζιχκα ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ, ηα ηζκδηά ζηέβαζηνα ημο δεφηενμο ηεθφθμοξ παναιέκμοκ ακμζηηά βζα εηιεηάθθεοζδ ηςκ άιεζςκ δθζαηχκ ηενδχκ, εκχ ημ ανάδο ηθείκμοκ ηαζ θεζημονβμφκ ςξ εενιμιυκςζδ (ζπήια 12.3) Σμ ηαθμηαίνζ, ηα ηζκδηά ζηέβαζηνα ακμζβμηθείκμοκ ακάθμβα ιε ηδκ χνα ηδξ διέναξ χζηε πάκηα κα ειπμδίγμοκ ηδκ άιεζδ δθζαηή αηηζκμαμθία κα εζζέθεεζ ζηδκ ηαημζηία ηαζ κα ηδκ οπενεενιάκεζ. Πανάθθδθα δ θεζημονβία ημοξ επζηνέπεζ ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ εαθάζζζαξ αφναξ βζα δνμζζζιυ ηζξ γεζηέξ διένεξ (ζπήια 12.3). πμθζαζιυξ Σμ δζπθυ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο, έπεζ ηδ δοκαηυηδηα κα αημθμοεεί ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ έλς απυ ηδκ ηαημζηία, επζηνέπμκηαξ ή ειπμδίγμκηαξ ημκ ήθζμ ηαζ ημκ αένα κα εζζέθεμοκ ζηδκ ηαημζηία. Σμ ελςηενζηυ ηέθοθμξ έπεζ ηδ δοκαηυηδηα κα θεζημονβεί ηαοηυπνμκα ηαζ ςξ εενιμιυκςζδ Ζ ηαημζηία είκαζ μιαθά εκηαβιέκδ ζημ θοζζηυ πενζαάθθμκ ιέζα ζημ μπμίμ ανίζηεηαζ Σμ ζηίαζηνμ ζημ δεφηενμ ηέθοθμξ απαζηεί ζςζηή ηαζ ηαηηζηή πνήζδ ηαευθδ ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ βζα αλζμπμίδζδ ηςκ δθζαηχκ ηενδχκ ημ πεζιχκα ηαζ έθεβπυ ημοξ ημ ηαθμηαίνζ.

278 12.4 θαζνζηή ηαημζηία Domespace ζημ Quimper, Γαθθία Γεςβναθζηυ πθάημξ: 48º Ν Καηαζηεοαζηήξ: Patrick Marsilli, 1989 Θενιμηναζία: απυ 3º C έςξ 21º C Θένιακζδ Μζηνμηθίια Δζηυκα θαζνζηή ηαημζηία Domespace ζημ Quimper, Γαθθία

279 Ζ ηαημζηία αοηή έπεζ ηδκ ζδζαζηενυηδηα, κα ιπμνεί κα πενζζηνέθεηαζ αημθμοεχκηαξ ηδκ ηνμπζά ημο ήθζμο (εζηυκα ). Ζ πενζζηνμθή βίκεηαζ είηε πεζνμηίκδηα είηε ιε ηδθεπεζνζζιυ ηαζ δ ηαημζηία ιπμνεί κα πενζζηναθεί ανζζηενά ή δελζά 320 ιμίνεξ. Έκα θμβζζιζηυ πνδζζιμπμζείηαζ βζα κα νοειίζεζ ηδκ βςκία ηαζ ηδκ ηαπφηδηα πενζζηνμθήξ. Ζ δζχνμθδ αοηή ηαημζηία εηιεηαθθεφεηαζ ζημ ιέβζζημ ημ θοζζηυ θςηζζιυ ηαζ ηα δθζαηά ηένδδ Ο ζηεθεηυξ είκαζ απυ αηαηένβαζημ λφθμ ηαζ ηα δςιάηζα είκαζ αηηζκςηά δζαηαβιέκα βφνς απυ ημ εθεφεενμ ηέκηνμ (εζηυκα ). Σμ πεζιχκα ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ διέναξ, δ ηαημζηία πνμζακαημθίγεηαζ έηζζ χζηε κα ζηνέθμκηαζ ηα δςιάηζα πμο επζεοιμφιε πνμξ ημκ ήθζμ ηαζ κα αημθμοεμφκ ηδκ ηνμπζά ημο (εζηυκα ). Σα άιεζα ηένδδ εκζζπφμκηαζ απυ έκα ηγάηζ ζημ ηέκηνμ ηδξ ηαημζηίαξ. Σμ ηαθμηαίνζ, δ ηαημζηία πενζζηνέθεηαζ απμηνζκυιεκδ απυ ηδκ ηνμπζά ημο ήθζμο, έηζζ χζηε κα ειπμδίγεηαζ δ άιεζδ δθζαηή αηηζκμαμθία πνμξ ημοξ ηφνζμοξ πχνμοξ δζααίςζδξ αθθά ηαζ κα πνμζακαημθίγμκηαζ ηα δζαιπενή ακμίβιαηα πνμξ ηδ δζεφεοκζδ ηςκ επζηναημφκηςκ ακέιςκ. Σμ ιζηνμηθίια βφνς απυ ηδκ ηαημζηία εκζζπφεζ ημ δνμζζζιυ ημ ηαθμηαίνζ. Δζηυκα θαζνζηή ηαημζηία Domespace ζημ Quimper, Γαθθία

280 Δζηυκα θαζνζηή ηαημζηία εζςηενζηυ πμθζαζιυξ Γοκαηυηδηα κα ημπμεεηείηαζ ημ ηάεε δςιάηζμ ζημκ επζεοιδηυ πνμζακαημθζζιυ ακάθμβα ιε ηδκ χνα ηδξ διέναξ ηαζ ηδ πνήζδ ημο Γοκαηυηδηα κα ζηνέθμκηαζ ηα ακμίβιαηα πνμξ ημοξ επζηναημφκηεξ ακέιμοξ βζα ηαθφηενμ αενζζιυ. Τπάνπεζ ελάνηδζδ ηδξ ηαημζηίαξ απυ ιδπακζηά ηαζ δθεηηνμκζηά ιένδ βζα ηδ θεζημονβία ηδξ. Τπάνπεζ πθήνδξ απμοζία δζαηάλεςκ ζηίαζδξ πμο ιπμνεί κα μδδβήζεζ εάιαςζδ ηαζ αηυιδ ηαζ ζε οπενεένιακζδ ηάπμζεξ εενιέξ ηαθμηαζνζκέξ διένεξ, ηςκ δςιαηίςκ πμο αημθμοεμφκ ηδκ ηνμπζά ημο ήθζμο

281 Κεθάθαζμ 13 μ Βζμηθζιαηζηέξ επειαάζεζξ ζε ήδδ οπάνπμκηα ηηίνζα Ζ πνυηαζδ, ζηα πθαίζζα ημο ζοιιεημπζημφ πενζααθθμκηζημφ ζπεδζαζιμφ, αλζμπμζχκηαξ δδθαδή ηζξ ανπέξ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ, ηα απμηεθέζιαηα ηδξ ημζκςκζηήξ ένεοκαξ, ηαζ ηζξ βκχζεζξ πμο απμηηήεδηακ απυ ηδκ αλζμθυβδζδ ηδξ οπάνπμοζαξ ηαηάζηαζδξ, πνμζπαεεί κα αεθηζχζεζ ηδκ οπάνπμοζα ηαηάζηαζδ ηαζ κα πνμζθένεζ ζημοξ πνήζηεξ, ηαημζηίεξ θζθζηέξ πνμξ ημ πενζαάθθμκ, ελμζημκμιχκηαξ εκένβεζα, πμο εα ζηακμπμζμφκ ηζξ θεζημονβζηέξ ημοξ ακάβηεξ ηαζ ηδκ ακάβηδ ημοξ βζα αζθαθέξ πενζαάθθμκ απυ ροπμθμβζηή άπμρδ. ηδ ζοκέπεζα εα ακαθενεμφκ ιία ζεζνά επειαάζεςκ πμο ιπμνμφκ κα βίκμοκ ζε έκα οπάνπμκ ηηίνζμ ιε ζημπυ ηδ αεθηίςζδ ηδξ πμζυηδηαξ γςήξ ηςκ ηαημίηςκ ηαζ ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ. Με αθθαβή ημοθςιάηςκ ιπμνεί κα επζηεοπεεί ζδιακηζηή ιείςζδ ζηζξ εκενβεζαηέξ ακάβηεξ βζα εένιακζδ. Με ηδκ ημπμεέηδζδ παναεφνςκ ιε δζπθυ οαθμζηάζζμ παιδθήξ εηπμιπήξ (Low-e) ιε λφθζκμ πθαίζζμ επζηοβπάκεηαζ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ςξ ηαζ 25%. Με ημπμεέηδζδ ακειμθνάπηδ απυ αθάζηδζδ ή απυ ηάπμζμ ηεπκδηυ υβημ ζημ επίπεδμ ημο ζζμβείμο, ιπνμζηά κμδηά απυ ηζξ εζζυδμοξ ηαζ ηα πανάεονα ημο ηηζνίμο, ιπμνεί κα επζηεοπεεί πνυζεεηδ πνμζηαζία. Με αθθαβή θέαδηα πεηνεθαίμο ιε κέμ θοζζημφ αενίμο ή θέαδηα αζμιάγαξ, οπάνπμοκ ηαζ μζημκμιζηά ηαζ πενζααθθμκηζηά μθέθδ. Σμπμεέηδζδ δθζαηχκ ζοθθεηηχκ ζημ δχια ηαζ ακηζηαηάζηαζδ ηςκ δθεηηνζηχκ εενιμζίθςκςκ απυ έκα ηεκηνζηυ ζφζηδια γεζημφ κενμφ. Σμπμεέηδζδ ακειζζηήνςκ μνμθήξ. Οζ ακειζζηήνεξ μνμθήξ αεθηζχκμοκ ζδιακηζηά ηζξ ζοκεήηεξ εενιζηήξ άκεζδξ. Αηυια ηαζ ζηζξ πενζπηχζεζξ πμο μ πχνμξ είκαζ ηθζιαηζγυιεκμξ, ιε πνήζδ ακειζζηήνςκ μνμθήξ, δ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ βζα ημ δνμζζζιυ εκυξ πχνμο ιεζχκεηαζ ηαηά 28-40%, ακάθμβα ιε ηζξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ υπμο ανίζηεηαζ ημ ηηίνζμ. Έκαξ ακειζζηήναξ μνμθήξ έπεζ παιδθυ ανπζηυ ηυζημξ (20-100Έ), εκχ ιυθζξ πμο ηαηακαθχκεζ ηδκ εκένβεζα πμο πνεζάγεηαζ έκαξ ημζκυξ θαιπηήναξ. Ακηζεέηςξ, ηα εκενβμαυνα ηθζιαηζζηζηά ιπμνμφκ κα αολήζμοκ ημ θμβανζαζιυ δθεηηνζημφ έςξ ηαζ 50% ηαηά ημοξ εενζκμφξ ιήκεξ. Σμ υθεθμξ ηδξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ ηςκ ακειζζηήνςκ δεκ είκαζ ιυκμ μζημκμιζηυ αθθά ηαζ πενζααθθμκηζηυ, ηαεχξ υζμ θζβυηενμ δθεηηνζζιυ ηαηακαθχκεζ ηακείξ, ηυζμ θζβυηενμ δζμλείδζμ ημο άκεναηα απεθεοεενχκεηαζ ζηδκ αηιυζθαζνα. Αθθαβή θαιπηήνςκ ποναηηχζεςξ ιε θαιπηήνεξ θεμνζζιμφ. Τπάνπμοκ θαιπηήνεξ κέαξ ηεπκμθμβίαξ, μζ ζοιπαβείξ θαιπηήνεξ θεμνζζιμφ παιδθήξ ηαηακάθςζδξ, πμο ηαηακαθχκμοκ 4 έςξ 5 θμνέξ θζβυηενδ εκένβεζα ηαζ δζανημφκ 8-15 θμνέξ πενζζζυηενμ. Κάεε ηζθμααηχνα πμο ελμζημκμιείηαζ ζηδ πχνα ιαξ ζζμδοκαιεί ιε έκα ηζθυ θζβυηενμ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα ζηδκ αηιυζθαζνα. Σμπμεέηδζδ ζηζάζηνςκ. Ο ελςηενζηυξ ζηζαζιυξ είκαζ μ πζμ απμηεθεζιαηζηυξ ηνυπμξ πενζμνζζιμφ ηδξ εζζυδμο ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ηαη' επέηηαζδ ηδξ εενιυηδηαξ ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ. Γζα ημ ζημπυ αοηυ επζθέβμοιε κα ημπμεεηήζμοιε ζηίαζηνα ζηα πανάεονα ημο ηηίζιαημξ. Σμπμεέηδζδ ελςηενζηήξ ιυκςζδξ εζδζηά βζα παθζυηενα ηηίνζα, πνζκ ηδκ ρήθζζδ ημο ηακμκζζιμφ εενιμιυκςζδξ (1981)

282 Σμπμεέηδζδ ιυκςζδξ ζημ δχια ηαζ ζημοξ ιδ εενιαζκυιεκμοξ πχνμοξ εζςηενζηά (π.π. ηθζιαημζηάζζα). Βεθηίςζδ ηδξ εενιμιυκςζδξ ιε πνήζδ οαθμπζκάηςκ ή πθαηχκ πμθοζηζνεκίμο ζημ ηέθοθμξ ημο ηηζνίμο. Φφηεοζδ ηανάηζαξ ή αηυια ηαζ μθυηθδνςκ πνμζυρεςκ. Πζεακή ιδπακζηή επέιααζδ ζε ηιήιαηα ημο ηηζνίμο, ιε ζημπυ ηδκ ακαδζαιυνθςζδ ηςκ πχνςκ ημο βζα ηαθφηενεξ εζςηενζηέξ ζοκεήηεξ. Αθθαβή πνήζδξ ηςκ ημζκυπνδζηςκ πχνςκ ή δζαδνυιςκ, ακ αοηυ ηνίκεηαζ απαναίηδημ. Ακαννφειζζδ ημο ηθζιαηζζηζημφ ζοζηήιαημξ ιε ηαηάθθδθεξ πνμζεήηεξ ή δζμνεχζεζξ ζημ οπάνπμκ βζα ηαθφηενεξ ζοκεήηεξ αενζζιμφ. Σμπμεέηδζδ ζοζηδιάηςκ ελμζημκυιδζδξ κενμφ ζηζξ ανφζεξ (εζδζηέξ δζαηάλεζξ) Δπακαπνδζζιμπμίδζδ ημο κενμφ απυ ημπμεέηδζδ εβηαηάζηαζδξ ζοθθμβήξ ημο ανυπζκμο κενμφ ηαζ ηαεανζζιμφ ημο ζημ οπυβεζμ, βζα επακάπνδζδ ζημ πυηζζια ή απυ ηα ηαγακάηζα Σμπμεέηδζδ ζοζηήιαημξ ηαεανζζιμφ ηςκ θεβυιεκςκ βηνίγςκ κενχκ βζα ηδκ επακάπνδζδ ζηα ηαγακάηζα ηςκ ημοαθεηχκ. Σμπμεέηδζδ ηάδςκ ακαηφηθςζδξ βζα υθα ηα οθζηά Σμπμεέηδζδ οανζδζηχκ ζοζηδιάηςκ παναβςβήξ εκένβεζαξ ακ αοηυ είκαζ δοκαηυ Ακηζηαηάζηαζδ ηςκ δθεηηνζηχκ ζοζηεοχκ ιε άθθεξ πζμ απμδμηζηέξ εκενβεζαηά Πζεακή ιμκάδα αθαθάηςζδξ φζηδια ακαηυιζζδξ εενιυηδηαξ απυ ημ γεζηυ κενυ, πνζκ αοηυ ηαηαθήλεζ ζηδκ απμπέηεοζδ (heateco) Κάπμζα απυ αοηά ηα ιέηνα είκαζ πζμ δαπακδνά ηαζ άθθα πμθφ θζβυηενμ ή ζπεδυκ ηαευθμο. διαζία υιςξ δεκ έπεζ ηυζμ ημ άιεζμ ηυζημξ, αθθά ημ έιιεζμ ηυζημξ απυ ηζξ επζθμβέξ ηαζ ηζξ εκενβεζαηέξ ιαξ ζοκήεεζεξ. Μπμνεί θμζπυκ κα ακαθένμκηαζ ηαζ πνμηάζεζξ πμο δεκ ηάκμοκ ημ ηηίνζμ πζμ αζμηθζιαηζηυ, αθθά ηάκμοκ πζμ μζημθμβζηή ηδκ υθδ ηαοηυηδηα ημο ηηζνίμο ηαζ άνα ζοιαάθθμοκ ζηδ αζςζζιυηδηά ημο. Καζ αξ ιδ λεπκά ηακείξ υηζ έκα αζμηθζιαηζηυ ηαζ αζχζζιμ ηηίνζμ δε πνεζάγεηαζ ιεβάθεξ δαπάκεξ, αθθά εοαζζεδημπμζδιέκμοξ εκμίημοξ. Παναηάης έπμοιε ιζα ζπδιαηζηή ακαπανάζηαζδ ελμζημκυιδζδξ εκένβεζαξ ιε απθέξ θφζεζξ (ζπήια 13)

283 πήια 13 Ακαπανάζηαζδ ελμζημκυιδζδξ εκένβεζαξ ιε απθέξ θφζεζξ

284

285 Κεθάθαζμ 14 μ Μεζμκεηηήιαηα αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ Ο αζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ, ζοιαάθθεζ ζηδ αεθηίςζδ ηςκ ζοκεδηχκ δζααίςζδξ ελαζθαθίγμκηαξ εενιζηή άκεζδ, μπηζηή άκεζδ, ηαθή πμζυηδηα αένα, ζδακζηυ ιζηνμηθίια. Γζα κα επζηεοπεμφκ υιςξ αοηά ηαζ κα επζηεοπεεί δ ιέβζζηδ δοκαηή απυδμζδ πνέπεζ κα βίκεζ πνμζεηηζηή ιεθέηδ ηαζ πνμζεηηζηή εθανιμβή ηςκ ανπχκ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ ηαε υθδ ηδ δζάνηεζα ηαηαζηεοήξ ημο ηηζνίμο αθθά ηαζ ημο ηνυπμο πνήζδξ ηςκ εκενβεζαηχκ εθανιμβχκ. Όζμκ αθμνά ζηδκ απυδμζδ εκυξ παεδηζημφ ζοζηήιαημξ, αοηή ελανηάηαζ απυ ηδ ζοκμθζηή ηαηαζηεοή ημο ηηζνίμο αθθά ηαζ ηδκ ζοιαμθή ηςκ θμζπχκ δμιζηχκ ζημζπείςκ ηαεχξ ηαζ ηζξ απαζηήζεζξ άκεζδξ πμο ηίεεκηαζ απυ ημοξ πνήζηεξ ημο ηηζνίμο, πανά ημ βεβμκυξ υηζ ζπεηίγεηαζ ιε ημ ηθίια ηδξ πενζμπήξ ζηδκ μπμία ανίζηεηαζ ημ ηηίνζμ. Παναηδνμφιε θμζπυκ, υηζ ακ δεκ οπμθμβζζηεί πνμζεηηζηά ηαζ ακαθοεεί μθυηθδνμ ημ ηέθοθμξ, πανά ημ βεβμκυξ υηζ έπεζ επζθεπεεί ημ ηαηάθθδθμ ζφζηδια ακάθμβα ηδκ πενζμπή κα ιδκ έπμοιε ηα επζδζςηυιεκα απμηεθέζιαηα. Έκα άθθμ πνυαθδια πμο ειθακίγεηαζ είκαζ δ θακεαζιέκδ πνήζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ απυ ημοξ εκμίημοξ, αθθά ηαζ απμηθίζεζξ απυ ηδκ ηαηαζηεοή ημο, ιπμνεί κα έπμοκ ςξ απμηέθεζια ιεζςιέκα εκενβεζαηά μθέθδ αθθά ηαζ ανκδηζηή θεζημονβία. Αοηυ δεκ απμηεθεί ζηυπμ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ δ μπμία επζδζχηεζ κα ελμζημκμιεί εκένβεζα ηαζ πνήιαηα. Γζα κα έπμοιε ηα επζεοιδηά απμηεθέζιαηα υζμκ αθμνά ηδκ απυδμζδ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ πνέπεζ κα θδθεμφκ οπυρδ ηάπμζεξ πανάιεηνμζ μζ μπμίεξ είκαζ μζ ελήξ: μ ζςζηυξ ζπεδζαζιυξ ηαζ δ μνεμθμβζηή επζθμβή ηεπκζηχκ, δ επανηήξ ζοκηήνδζδ, δ ζςζηή πνήζδ ηαζ θεζημονβία ημο ηηζνίμο ηαζ ηςκ ζοζηδιάηςκ αθθά ηαζ δ μνεή οθμπμίδζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ ηαηά ηδκ ηαηαζηεοή.

286

287 Κεθάθαζμ 15 μ οιπενάζιαηα Σμ ζδζαίηενμ ηθίια ηδξ Δθθάδαξ, ιε ηδκ αολδιέκδ δθζμθάκεζα ηαζ ημοξ δνμζενμφξ ηαθμηαζνζκμφξ ακέιμοξ, απμηεθμφκ πανάβμκηεξ πμο επζηνέπμοκ ηδκ εθανιμβή ηαζ ηδκ απμηεθεζιαηζηή θεζημονβία ηςκ ανπχκ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ ζηα ηηίνζα. Ζ ιεβαθφηενδ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ πμο πνμηφπηεζ πνμένπεηαζ απυ ημ ζςζηυ ηαζ μνεμθμβζηυ ζπεδζαζιυ ζε ζπέζδ ιε ηδ πςνμεέηδζδ ηαζ ημκ πνμζακαημθζζιυ ημο ηηζνίμο, ημ ιέβεεμξ ηαζ ημκ πνμζακαημθζζιυ ηςκ ακμζβιάηςκ, μζ ηεπκζηέξ πνμζηαζίαξ ημο ηεθφθμοξ ιε ηδ εενιμιυκςζδ, ηδκ ακειμπνμζηαζία, ηδκ δθζμπνμζηαζία, ηαζ υθα αοηά εα πνέπεζ κα θαιαάκμκηαζ ζμαανά οπυρδ απυ ημοξ ιεθεηδηέξ. Γζα ηδ δζαιυνθςζδ ημο μζημπέδμο μ ηφνζμξ ζηυπμξ είκαζ δ ημπμεέηδζδ ημο ηηζνίμο ζημ μζηυπεδμ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα πανέπμκηαζ ηαθφηενεξ ζοκεήηεξ άκεζδξ ηυζμ ζημοξ εζςηενζημφξ υζμ ηαζ ζημοξ ελςηενζημφξ πχνμοξ. Γζα κα πναβιαημπμζδεεί αοηυ, είκαζ ακαβηαία δ ακάθοζδ ηδξ ζηίαζδξ πμο δδιζμονβείηαζ απυ ημ οθζζηάιεκμ πενζαάθθμκ ηαζ ηα ηηίνζα πμο πνμαθέπμκηαζ, δ αθάζηδζδ ηθπ. ηαηά ηδκ πενίμδμ εένιακζδξ ηαζ ηδκ ημπμεέηδζδ ηςκ ηηζνίςκ ζηδ γχκδ ιε ηδ θζβυηενδ ζηίαζδ, ηαηά ηδκ πενίμδμ εένιακζδξ, ηαηά ηζξ 8π.ι. έςξ ηδξ 4ι.ι.. Δπίζδξ πνεζάγεηαζ κα ημπμεεηδεεί ημ ηηίνζμ ηαζ δ αθάζηδζδ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ πμο κα ελαζθαθζζεεί δ πνυζααζδ ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ υηακ ημ ηηίνζμ εενιαίκεηαζ ηαζ κα ηαηαζηεοάγμκηαζ ρδθά ηηίνζα υηακ είκαζ εθζηηυ ζηδ αυνεζα πθεονά ηςκ παιδθυηενςκ υπμο δ ζηζά ημοξ δεκ επδνεάγεζ ηδκ δθζαηή πνυζααζδ ζημκ πενζαάθθμκηα πχνμ. Σα ηηίνζα επίζδξ πμο ανίζημκηαζ αυνεζα ημο μζημπέδμο ιεβζζημπμζμφκ ημκ έθεβπμ ηςκ ζοκεπεζχκ ηδξ ζηίαζδξ ζημ οπυθμζπμ ιένμξ ημο μζημπέδμο. Καηά ηζξ πενζυδμοξ ρφλδξ πνέπεζ κα ιεζχκμκηαζ ηα δθζαηά ηένδδ ιε ηδ δδιζμονβία ζηίαζδξ απυ ηδ αθάζηδζδ πςνίξ υιςξ κα εοζζάγεηαζ δ πνυζααζδ ημο ήθζμο ημ πεζιχκα. Ζ πνδζζιμπμίδζδ ηδξ αθάζηδζδξ ηαζ ηδξ ημπμβναθζηήξ δζαιυνθςζδξ ζοιαάθθεζ ζηδ δδιζμονβία ηακαθζμφ νμήξ ακέιμο βφνς απυ ημ ηηίνζμ αολάκμκηαξ ημκ θοζζηυ αενζζιυ μ μπμίμξ είκαζ απαναίηδημξ υηακ είκαζ ακαβηαία δ εενζκή ρφλδ. Σέθμξ υπμο ειθακίγεηαζ αολδιέκδ απχθεζα εενιυηδηαξ θυβς ηςκ επζηναημφκηςκ ακέιςκ, δ πνδζζιμπμίδζδ ηδξ ημπμβναθζηήξ δζαιυνθςζδξ ηαζ ηδξ αθάζηδζδξ πενζμνίγμοκ ηα νεφιαηα ημο αένα αθθά δεκ ιεζχκμοκ ηδκ δθζαηή πνυζααζδ ιε απμηέθεζια ηδ αεθηίςζδ ηςκ ελςηενζηχκ ζοκεδηχκ. Ο πνμζδζμνζζιυξ ημο ζπήιαημξ ημο ηηζνίμο πνέπεζ βίκεηαζ ιε ημ ζπεδζαζιυ ημο πενζβνάιιαημξ ηαζ ηδξ ιμνθήξ ημο χζηε κα ιεβζζημπμζμφκηαζ ηα δθζαηά ηένδδ ηαζ κα εθαπζζημπμζμφκηαζ μζ απχθεζεξ εενιυηδηαξ απυ ημ πενίαθδια υπμο δ εένιακζδ είκαζ ακαβηαία. Γζα κα πναβιαημπμζδεεί αοηυ πνεζάγεηαζ κα ιεβζζημπμζδεεί δ επζθάκεζα πμο είκαζ οπεφεοκδ βζα ηδ ζοθθμβή δθζαηήξ εκένβεζαξ ηαζ κα εθαπζζημπμζδεμφκ μζ οπυθμζπεξ ελςηενζηέξ επζθάκεζεξ. Δπίζδξ πνέπεζ κα ιεζςεεί μ θυβμξ ηαθοπηυιεκδξ επζθάκεζαξ ηαζ μ υβημξ βζα ηδ δδιζμονβία ζοιπαβχκ ηαηαζηεοχκ. Καεχξ ηα εθαπηυιεκα ηηίνζα έπμοκ πενίπμο δζπθάζζα ηαηακάθςζδ ακά ιμκάδα ζοβηνζκυιεκδ ιε ιζα πμθοηαημζηία, ηδξ μπμίαξ ηα δζαιενίζιαηα έπμοκ ιεζςιέκα δθζαηά ηένδδ ελζζμννμπχκηαξ έηζζ ηζξ ιζηνέξ ακάβηεξ θυβς ηςκ πενζμνζζιέκςκ απςθεζχκ εενιυηδηαξ.

288 Ο πνμζακαημθζζιυξ πνέπεζ κα επζθέβεηαζ πνμζεηηζηά ηαζ κα ααζίγεηαζ ζημ ιζηνμηθίια, ηδκ δθζαηή έηεεζδ, ιε ζημπυ ηδκ αφλδζδ ηδξ πζεακήξ ελμζημκυιδζδξ εκένβεζαξ. Αοηυ πναβιαημπμζείηαζ ιε ηδκ ημπμεέηδζδ ηδξ ιαηνφηενδξ πθεονάξ ημο ηηζνίμο ζημ κυημ ιεβζζημπμζχκηαξ ηδ ζοθθμβή ηδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ. Οζ πνμηάζεζξ πνμξ ηδκ απυηηδζδ ιέβζζηςκ απμηεθεζιάηςκ ηαζ εκενβεζαηχκ ηαζ μζημκμιζηχκ μθεθχκ είκαζ δ πνδζζιμπμίδζδ ζοζηδιάηςκ άιεζμο ηένδμοξ ζε υθεξ ηζξ ηθζιαηζηέξ γχκεξ ακάθμβα ιε ηα βεςιεηνζηά ηαζ εενιζηά παναηηδνζζηζηά ημο ηεθφθμοξ. Σδκ ιεβζζημπμίδζδ ηςκ κμηίςκ ακμζβιάηςκ ιε ηδκ επανηή εενιμπνμζηαζία ημο ηεθφθμοξ, ηδκ εθανιμβή ζοζηδιάηςκ έιιεζμο ηένδμοξ ζηζξ αυνεζεξ ηθζιαηζηέξ γχκεξ. φιθςκα ιε ημκ Κακμκζζιυ Ονεμθμβζηήξ Υνήζδξ ηαζ Δλμζημκυιδζδξ Δκένβεζαξ ζηα Κηίνζα απυ ένεοκα πμο εηπυκδζε ημ ΚΑΠΔ, πνμηείκεηαζ δ ιεβζζημπμίδζδ ημο πμζμζημφ ακμζβιάηςκ ζηδ κυηζα υρδ, εθυζμκ οπάνπεζ επανηήξ εενιμιυκςζδ, ηα οαθμζηάζζα πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ είκαζ παιδθμφ ζοκηεθεζηή εενιμπεναηυηδηαξ ακαθυβςξ ηδκ ηθζιαηζηή γχκδ, οπάνπεζ δζαιπενήξ κοπηενζκυξ αενζζιυξ ηαζ δθζμπνμζηαζία ηςκ ακμζβιάηςκ ημ ηαθμηαίνζ. Άθθμζ πανάβμκηεξ πμο ζοιαάθθμοκ ζηδ ιεβζζημπμίδζδ ηδξ απυδμζδξ ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ ζημ πνυκμ είκαζ μ ζπεδζαζιυξ ημο πενζαάθθμκημξ πχνμο ημο ηηζνίμο αθθά ηαζ ηςκ οπαίενζςκ πχνςκ ααζζζιέκμζ ζημ ιζηνμηθίια, δ δζείζδοζδ ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ηεπκμθμβζχκ ζηδκ ημπζηή αβμνά βζα ηδ αεθηίςζδ ηδξ δζαεεζζιυηδηαξ ηςκ οθζηχκ ηαζ ηςκ ζοζηδιάηςκ ζε παιδθυ ηυζημξ, δ ζηνμθή ηςκ ηαηεοεφκζεςκ ζπεδζαζιμφ ηαζ πναηηζηήξ ζηζξ ηεπκζηέξ δνμζζζιμφ πενζζζυηενμ, αθθά ηαζ δ ανκδηζηή θεζημονβία ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ ημ ηαθμηαίνζ ηαεχξ ηαζ μζ ηθζιαηζηέξ αθθαβέξ, δδιζμονβμφκ κέεξ απαζηήζεζξ εενιζηήξ άκεζδξ, επμπζαηχκ ακαβηχκ εκένβεζαξ ηαζ ζοκεπχξ κέςκ ηνζηδνίςκ ζπεδζαζιμφ. Ζ κμιμεεηζηή ηάθορδ ιε έκα κέμ εεζιζηυ πθαίζζμ ηαζ ηακμκζζηζηά πνυηοπα ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ πανμπή εεζιζηχκ ηαζ μζημκμιζηχκ ηζκήηνςκ εα πνμςεήζμοκ ημκ εκενβεζαηυ πανάβμκηα ζημκ ηηζνζαηυ ζπεδζαζιυ δίκμκηαξ αζχζζιεξ θφζεζξ δυιδζδξ. Ζ ιυκςζδ πνέπεζ κα βίκεηαζ ιε ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα πενζμνίγμκηαζ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ απυ ημ ηηζνζαηυ ηέθοθμξ εθανιυγμκηαξ ηζξ αοζηδνέξ πνμδζαβναθέξ ηδξ ιυκςζδξ. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ βκςζημπμίδζδ ηςκ ημπζηχκ ηθζιαηζηχκ ζοκεδηχκ ηαζ ηδκ ακάθμβδ ιυκςζδ. Όηακ πμθθαπθαζζαζηεί δ εενιμπεναηυηδηα εκυξ ζημζπείμο ηδξ υρδξ ιε έκα εζδζηυ ζοκηεθεζηή πμο ελανηάηαζ απυ ηζξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ πανέπεζ ιζα πμκδνζηή εηηίιδζδ ηδξ εηήζζαξ πμζυηδηαξ εκένβεζαξ πμο πάκεηαζ απυ ημ ζημζπείμ αοηυ. Δπίζδξ είκαζ ζδιακηζηή δ απμθοβή ηςκ εενιμβέθονςκ πμο πνμηαθμφκηαζ απυ ηδ δζαημπή ηδξ εενιμιυκςζδξ απυ οθζηά ορδθυηενδξ εενιμπεναηυηδηαξ θυβς ηαηήξ ζπεδίαζδξ ή ηαηαζηεοήξ. Έκα ζημζπείμ πμο πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ είκαζ δ ακελέθεβηηδ δζείζδοζδ ημο αένα ιε ηδκ πανμπή ζηακμπμζδηζηήξ ζηάειδξ εθεβπυιεκμο αενζζιμφ. Οζ εκένβεζεξ πμο ιπμνμφκ κα βίκμοκ βζα ηδκ οθμπμίδζδ αοημφ ημο ζηυπμο είκαζ μ πενζμνζζιυξ ηδξ ακελέθεβηηδξ δζείζδοζδξ αένα ιε ημκ ηαηάθθδθμ ζπεδζαζιυ, ηαηαζηεοή, ζθνάβζζια ηςκ νςβιχκ ηαζ ηςκ μπχκ ηαθςδίςκ, ζςθήκςκ ιε ηδκ επζθμβή ζοκεπχκ ηεθεζςιάηςκ ακηί βζα επζηαθφρεςκ ιε εκχζεζξ. Δπζπθέμκ ιε ηδ πνήζδ πχνςκ ακάζπεζδξ ζε υθεξ ηζξ εφνεξ εζζυδμο, μζ μπμίεξ ανίζημκηαζ ιαηνζά απυ βςκίεξ υπμο μ αέναξ έπεζ ορδθή ηαπφηδηα ηαζ μζ δζαηοιάκζεζξ πίεζδξ αολάκμοκ ηζξ απχθεζεξ εενιυηδηαξ πνμηαθχκηαξ εθθείρεζξ άκεζδξ. Ζ εηπαίδεοζδ ηςκ πνδζηχκ βζα ημκ αενζζιυ ιε ζηυπμ ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ηνίκεηαζ απαναίηδηδ ηαζ ηέθμξ δ ακηζιεηχπζζδ ηδξ δοκαηυηδηαξ εβηαηάζηαζδξ ζοζηδιάηςκ αενζζιμφ ιε ζφζηδια εκαθθάηηδ εενιυηδηαξ αένα-αένα.

289 Καηά ηδ δζεοεέηδζδ ηςκ πχνςκ ζε γχκεξ, ζηυπμξ είκαζ δ ιεβζζημπμίδζδ ηδξ μνεμθμβζηήξ πνήζδξ ηδξ εκένβεζαξ ηαζ δ δζεοεέηδζδ ηςκ πχνςκ αάζεζ ηςκ απαζηήζεςκ βζα εένιακζδ ηαζ ρφλδ. Θα πνέπεζ θμζπυκ, κα ημπμεεηδεμφκ μζ πχνμζ ιε ηδ ιέβζζηδ ακάβηδ ζε εένιακζδ ζηζξ πθεονέξ πμο δέπμκηαζ ηα ιεβαθφηενα δθζαηά ηένδδ, εκχ μζ αμδεδηζημί πχνμζ πνμηζιάηαζ κα ημπμεεημφκηαζ ζηδ αυνεζα πθεονά ημο ηηζνίμο ηαζ κα θεζημονβμφκ ςξ πχνμζ ακάζπεζδξ ηδξ εενιυηδηαξ. ηδκ πενίπηςζδ πμο ημ ηηίνζμ πνεζάγεηαζ ρφλδ ακηζζηνέθεηαζ δ δζάηαλδ. Δπίζδξ είκαζ ακαβηαίμξ μ δζαπςνζζιυξ ηςκ εενιμηδπίςκ απυ ημοξ εενιαζκυιεκμοξ πχνμοξ ιε ζηεβακά πανάεονα ηαζ πυνηεξ. Δπζπθέμκ είκαζ ζδιακηζηυ κα ημπμεεημφκηαζ μζ ηφνζεξ ελςηενζηέξ πυνηεξ ιαηνζά απυ ηζξ βςκίεξ ημο ηηζνίμο ηαζ κα πνμζηαηεφμκηαζ απυ ημοξ ακέιμοξ ηδξ πενζμπήξ. Οζ ηαημζηίεξ ηαηακαθχκμοκ ηα ιεβαθφηενα πμζά εκένβεζαξ βζα ηδ εένιακζδ αθθά ηαζ βζα ηδκ ρφλδ ηςκ πχνςκ. Ζ ρφλδ είκαζ ακαβηαία βζα κυηζεξ πχνεξ υπμο μζ εενιμηναζίεξ είκαζ ορδθυηενεξ ηαζ ηα ηηίνζα είκαζ ηαηαζηεοαζιέκα απυ αανζά οθζηά. Σα ηεθεοηαία πνυκζα υιςξ έπμοκ ανπίζεζ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ πζμ εθαθνά οθζηά ηαηά ηδκ μζημδυιδζδ ηςκ ηηζνίςκ. Ζ επζθμβή ηςκ παεδηζηχκ ζοζηδιάηςκ πμο εα εθανιμζεμφκ ζηδκ ηαημζηία, ααζίγεηαζ ζημ ηαηά πυζμ απθή είκαζ δ πνδζζιμπμίδζδ ηαζ μ πεζνζζιυξ ημο ηάεε ζοζηήιαημξ, δζυηζ ακ είκαζ πμθφπθμημξ μ πεζνζζιυξ έπεζ ανκδηζηέξ επζδνάζεζξ ζηδκ απμδμηζηυηδηα ημο ζοζηήιαημξ, ζοιπενζθαιαάκμκηαξ ηαζ ημ ααειυ ζοιαμθήξ ηςκ πνδζηχκ ζηδ θεζημονβία ηςκ ζοζηδιάηςκ. Ζ μνεμθμβζηή πνήζδ ηςκ ζοζηδιάηςκ ζε ζοκδοαζιυ ιε απθέξ επειαάζεζξ ζημ ηέθοθμξ βζα ηδκ αλζμπμίδζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ ηαζ ηςκ άθθςκ δζαεέζζιςκ πενζααθθμκηζηχκ πδβχκ, ζοιαάθμοκ ζηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ βζα εένιακζδ. Σα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα εένιακζδξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζε ιζα ηαημζηία πνέπεζ κα ααζίγμκηαζ ζηδκ πνδζζιμπμίδζδ ηδξ δθζαηήξ εκένβεζαξ βζα ηδκ ηάθορδ ηςκ απαζηήζεςκ εένιακζδξ ημο ηηζνίμο ζε ιεβάθμ ααειυ. Αοηυ ιπμνεί κα πναβιαημπμζδεεί ιε ηδκ απμηεθεζιαηζηή παεδηζηή εένιακζδ, ιε ηδκ ακηζηαηάζηαζδ ηδξ ζοιααηζηήξ ημζπμπμζίαξ ιε ηγάιζ, εθυζμκ ημ 60% ιε ημ 70% ηςκ οαθμζηαζίςκ ανίζηεηαζ ζηδ κυηζα υρδ ηαζ ημ 10% ιε 15% ανίζηεηαζ ζε ηάεε ιία απυ ηζξ οπυθμζπεξ. Ζ ιεβαθφηενδ αφλδζδ ηδξ επζθάκεζαξ ηςκ ηγαιζχκ δεκ εα έπεζ ιεβάθεξ απμδυζεζξ. Ζ εθαπζζημπμίδζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ ιέζς ηςκ οαθμπζκάηςκ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ πνδζζιμπμίδζδ εζδζηχκ δζπθχκ ηγαιζχκ πμο πενζέπμοκ αένζμ ζημ δζάηεκμ ηαζ ααθέξ παιδθμφ ζοκηεθεζηή ακαηθαζηζηυηδηαξ. Δίκαζ ζδιακηζηυξ μ ζπεδζαζιυξ ηςκ ακμζβιάηςκ ηαζ ηςκ ζηαεενχκ δζαηάλεςκ ζηίαζδξ ζηδ κυηζα υρδ ιε ηέημζμ ηνυπμ πμο κα δέπμκηαζ ιέβζζηα δθζαηά ηένδδ ημ πεζιχκα ηαζ ηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ δζείζδοζδξ ημο ήθζμο ημ ηαθμηαίνζ. Οζ ζηαεενέξ δζαηάλεζξ ζηίαζδξ ακ είκαζ ζςζηά ζπεδζαζιέκεξ ιπμνμφκ κα είκαζ πμθφ απμηεθεζιαηζηέξ ηαεχξ δεκ απαζημφκ ιδπακζηή θεζημονβία ή ηδ ζοιαμθή ημο πνήζηδ ηαζ νοειίγμκηαζ ιυκεξ ημοξ. Γζα κα θεζημονβμφκ ζςζηά ηα παεδηζηά δθζαηά ζοζηήιαηα είκαζ ηαθυ κα απμθεφβεηαζ δ οπενεένιακζδ ιε ηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ επζθάκεζαξ ηςκ παναεφνςκ ζηδ δοηζηή υρδ ηαζ δ απμθοβή ηςκ ηεηθζιέκςκ οαθμζηαζίςκ ζηζξ κυηζεξ ηαζ δοηζηέξ υρεζξ. Ζ ζοθθμβή ηςκ δθζαηχκ ηενδχκ ζημοξ δθζαημφξ πχνμοξ αεθηζχκεηαζ ιε ημ δζαπςνζζιυ ημοξ απυ ημοξ πχνμοξ πμο εενιαίκμκηαζ ιε πυνηεξ, πανάεονα ηθπ, ιε ηδκ ηαθή ιυκςζδ ηςκ δαπέδςκ χζηε κα απμθεφβμκηαζ μζ ιεβάθεξ απχθεζεξ εενιυηδηαξ, ηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ ζηίαζδξ ηςκ επζθακεζχκ πμο εενιαίκμκηαζ απυ ηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία, ηδ αέθηζζηδ πνήζδ ηςκ ηγαιζχκ πμο πναβιαημπμζείηαζ ιε ηδκ πνήζδ δζπθχκ ηγαιζχκ ζηζξ δζαπςνζζηζηέξ πυνηεξ ηαζ ζηα πανάεονα εκχ ιμκά ηγάιζα ζηζξ επζθάκεζεξ πμο εηηίεεκηαζ άιεζα ζηδκ δθζαηή αηηζκμαμθία. Γζα ημκ

290 πενζμνζζιυ ημο θαζκμιέκμο ηδξ ζοιπφηκςζδξ πνμηζιάηαζ ζηα εενιμηήπζα πμο οπάνπμοκ ανηεηά θοηά, ηα ελςηενζηά ηγάιζα κα είκαζ δζπθά. Ο δθζαηυξ πχνμξ πνέπεζ κα αενίγεηαζ απυ ημ έλς ιένμξ ακ δ παβζδεοιέκδ εενιυηδηα δεκ πνδζζιμπμζείηαζ ιέζα ζημ ηηίνζμ. Όηακ οπάνπεζ οπενεένιακζδ βζα ηδκ επίηεολδ ζοκεδηχκ άκεζδξ ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί μ θοζζηυξ αενζζιυξ ιε ηδ δδιζμονβία ακμζβιάηςκ ζημ πάκς ηαζ ζημ ηάης άηνμ ηδξ επζθάκεζαξ ακηί ηδξ πνήζδξ νοειζγυιεκδξ ζηίαζδξ, δ μπμία ιπμνεί κα ιεζχζεζ ηδ εέα. Σμ πεζιχκα βζα ηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ πνμηείκεηαζ δ πνμεένιακζδ ημο εζζενπυιεκμο κςπμφ αένα, ιε ηδκ δζέθεοζδ ημο ελςηενζημφ αένα απυ επζθάκεζεξ πμο εενιαίκμκηαζ απυ ημκ ήθζμ. Δκδείηκοηαζ δ δδιζμονβία πχνςκ ακάζπεζδξ ζηζξ ελςηενζηέξ εζζυδμοξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοπκά ηαζ πνμζηαηεφμκηαζ απυ ημοξ ακέιμοξ ηδξ πενζμπήξ. Ζ ηαηαζηεοή ιζηνχκ ακμζβιάηςκ ελαζθαθίγεζ ηαθφηενμ αενζζιυ ηαζ πανέπεζ αζθάθεζα, επζπθέμκ εα πνέπεζ κα δζαεέημοκ ηαθά ιμκςηζηά ηαθφιιαηα ηα μπμία ηθείκμοκ αενμζηεβχξ ηαζ οπάνπεζ δοκαηυηδηα νφειζζήξ ημοξ απυ ιέζα. Δίκαζ ζδιακηζηή δ ημπμεέηδζδ ηςκ ζημιίςκ εζζυδμο ηαζ ελυδμο ημο αένα, εηεί πμο ιεβζζημπμζείηαζ δ πίεζή ημο αένα ηαζ δ ζηνςιάηςζδ, ηαζ μζ είζμδμζ παιδθήξ ζηάειδξ κα ημπμεεημφκηαζ ζηζξ υρεζξ υπμο οπάνπεζ ευνοαμξ, εθθείρεζξ ζε δοκαηυηδηεξ πνυρολδξ ηαζ πνμεένιακζδξ, εκχ ηα ζηυιζα ορδθήξ ζηάειδξ κα ημπμεεημφκηαζ ζηζξ πθεονέξ πμο ημ θαζκυιεκμ ζηνςιάηςζδξ είκαζ απμηεθεζιαηζηυ ή ζηδκ οπήκειδ πθεονά βζα ηδ αεθηίςζδ ημο δζαζηαονμφιεκμο αενζζιμφ. Σέθμξ είκαζ ζδιακηζηή δ ιεβζζημπμίδζδ ημο αενζζιμφ ιε ηδ πνήζδ πενζίδςκ ή πακυ ηαζ ιε ηδ αμήεεζα ηςκ ημίπςκ ηαζ ηςκ πηενοβίςκ κα ηαηεοεφκμοκ ηδ νμή η μο αένα ζημοξ πχνμοξ πμο πνέπεζ κα αενζζημφκ. Οζ ημίπμζ Trombe, μζ δθζαημί ημίπμζ, μζ εενιμζζθςκζημί ημίπμζ, μζ ημίπμζ κενμφ ηαζ μζ δθζαηέξ δελαιεκέξ μνμθήξ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ εθυζμκ ελακηθδεμφκ μζ πενζπηχζεζξ, ηα πανάεονα ηαζ μζ δθζαημί πχνμζ, πμο δίκμοκ ηα πζμ εεαιαηζηά απμηεθέζιαηα. Σα πθεμκεηηήιαηα απυ ηδ πνήζδ ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ είκαζ πςξ ιε ηδκ πνυαθερδ, υηζ δ ημπμεέηδζή ημοξ δεκ εα ειπμδίζεζ ηζξ εζςηενζηέξ επζθάκεζεξ ιε ορδθυηενεξ εενιμηναζίεξ αηηζκμαμθίαξ, επζηνέπεζ ζημοξ εκμίημοξ κα πενζμνίζμοκ ηζξ απχθεζεξ εενιυηδηαξ, δζαηδνχκηαξ ηζξ εζςηενζηέξ ζοκεήηεξ άκεζδξ ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ. Έκαξ άθθμξ ηνυπμξ αεθηίςζδξ ηςκ απμηεθεζιάηςκ ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ εένιακζδξ είκαζ ιε ηδκ πνδζζιμπμίδζδ ηςκ εζςηενζηχκ ημίπςκ, ηςκ δαπέδςκ, ηςκ μνμθχκ πμο πενζαάθθμοκ ημοξ ηφνζμοξ πχνμοξ δζααίςζδξ ιεβάθδξ εενιζηήξ ιάγαξ, βζα ηδκ απμεήηεοζδ ηδξ δθζαηήξ εενιυηδηαξ, χζηε κα ελαζθαθίγεηαζ δ εενιυηδηα πμο απμεδηεφεηαζ ζημοξ ελςηενζημφξ ημίπμοξ. Ζ ιεβζζημπμίδζδ ηδξ δζαηήνδζδξ εενιυηδηαξ ηδ κφπηα ιε ηδ πνήζδ αενμζηεβακχκ ελςηενζηχκ νμθχκ ή παηγμονζχκ ζε υθεξ ηζξ βοάθζκεξ επζθάκεζεξ. Σέθμξ, είκαζ ακαβηαία δ δδιζμονβία ακμζβιάηςκ βζα αενζζιυ ιεηαλφ ηςκ δθζαηά εενιαζκυιεκςκ πχνςκ ηαζ ηςκ άθθςκ ροπνυηενςκ χζηε κα οπάνπεζ ηαηακμιή εενιυηδηαξ ιε θοζζηή εενιμηοηθμθμνία υπμο απαζηείηαζ. πεηζηά ιε ηδ αμδεδηζηή εένιακζδ πμο εα πνδζζιμπμζδεεί ζε ιζα ηαημζηία, εα πνέπεζ κα εθανιυγεηαζ υηακ δεκ επανημφκ ηα οπάνπμκηα παεδηζηά ζοζηήιαηα βζα ηδκ ηάθορδ ηςκ ακαβηχκ εένιακζδξ ή βζα ηδκ πνμζθμνά άκεηςκ ζοκεδηχκ δζααίςζδξ. Ζ απμηεθεζιαηζηυηδηα ηδξ αμδεδηζηήξ εένιακζδξ βίκεηαζ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηα παεδηζηά ζοζηήιαηα εένιακζδξ. Σα ζοζηήιαηα πμο επζθέβμκηαζ, έπμοκ ηαπεία ακηαπυηνζζδ ζηζξ εενιμηναζζαηέξ ιεηααμθέξ πμο μθείθμκηαζ ζηα δθζαηά ηένδδ ηα μπμία πανάζπμοκ ηδκ πενίζζεζα δθζαηχκ ηενδχκ ζε ροπνυηενμοξ πχνμοξ ιεηαθένμκηάξ ηα ιε αενζζιυ.

291 Ο θοζζηυξ θςηζζιυξ πνδζζιμπμζείηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ πμο κα ιεβζζημπμζείηαζ δ πνήζδ ηδξ δζαεέζζιδξ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ βζα ηδκ πανμπή ηαηάθθδθςκ ζοκεδηχκ θςηζζιμφ ζημ ηηίνζμ. Γζα κα επζηεοπεεί αοηυ, είκαζ ζδιακηζηυξ μ εκημπζζιυξ ηςκ δναζηδνζμηήηςκ πμο απαζημφκ θςηζζιυ ορδθυηενδξ ζηάειδξ. Δπίζδξ μζ ζοκεήηεξ θςηζζιμφ ζηζξ ηαημζηίεξ πνέπεζ κα ζηακμπμζμφκ ηζξ ακάβηεξ ηςκ πνδζηχκ ζε θςξ ηζξ πενζζζυηενεξ χνεξ ηδξ διέναξ. Ζ ζοκδεζζιέκδ ζηάειδ θςηζζιμφ ζε έκα ηαεζζηζηυ οπυ θοζζμθμβζηέξ ζοκεήηεξ είκαζ 100 ιε 200 lux. Δίκαζ ζδιακηζηή δ ιεηαηνμπή ημο δθζαημφ θςηυξ ζε δζάποημ θςξ. Ζ πνδζζιμπμίδζδ έβπνςιςκ εζςηενζηχκ επζθακεζχκ ζημοξ ηαημζηήζζιμοξ πχνμοξ αεθηζχκεζ ηδκ ηαηακμιή ηαζ ηδκ μιμζμβέκεζα ηςκ εζςηενζηχκ ζηαειχκ θςηζζιμφ, ιεζχκμκηαξ πανάθθδθα ηδκ ακηίεεζδ αθθά ηαζ ηδ ιείςζδ ηςκ οαθμζηαζίςκ ιε απμηέθεζια κα ιεζχκμκηαζ ηα πνμαθήιαηα πμο πνμηαθμφκηαζ απυ ηδκ οπενεένιακζδ. ε υθα ηα ακμίβιαηα ιε οαθμζηάζζα είκαζ ακαβηαία δ πνήζδ πανάεονςκ ιε ηεηθζιέκεξ πθάβζεξ πθεονέξ πνςιαηζζιέκεξ ιε ακμζπηά πνχιαηα ηαζ ηεκηνζηή δμηυ ελςηενζηά, εκχ εζςηενζηά ακμζπηυπνςιεξ ηεηθζιέκεξ πθάβζεξ πθεονέξ πμο εα αεθηζχκμοκ ηδ δζείζδοζδ ημο θςηυξ ηαζ εα πενζμνίγμοκ ηδκ ακηίεεζδ. Ζ πνήζδ ζημονυπνςιςκ πθαζζίςκ ζηα πανάεονα απυ ιέζα επζδεζκχκμοκ ηα πνυαθδια ακηίεεζδξ. Οζ πχνμζ ιε ιεβάθμ αάεμξ ή μζ πχνμζ πμο πνεζάγμκηαζ ορδθέξ ζηάειεξ θςηζζιμφ ηαζ ανίζημκηαζ ζε απυζηαζδ απυ ηα οαθμζηάζζα, αολάκμοκ ηδ δζείζδοζδ ημο θςηυξ ιε ορδθυηενα πανάεονα ή θεββίηεξ ιέπνζ ηδκ μνμθή. Σέθμξ εα πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ δ εάιαςζδ απυ ημκ ήθζμ, ελαζθαθίγμκηαξ υηζ δεκ οπάνπεζ άιεζδ εέαζδ ημο ήθζμο. Όζμκ αθμνά ζημκ ηεπκδηυ θςηζζιυ, ζηυπμξ είκαζ δ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ εκενβεζαηήξ ηαηακάθςζδξ απυ ηα ζοζηήιαηα ηεπκδημφ θςηζζιμφ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ. Γζα κα επζηεοπεεί αοηυ απαζηείηαζ δ πνήζδ ηεπκδημφ θςηζζιμφ ιυκμ υηακ μζ ζηάειεξ θοζζημφ θςηζζιμφ είκαζ πμθφ παιδθυηενεξ απυ ηζξ απαναίηδηεξ βζα ηδκ εηπθήνςζδ ηδξ ηάεε δναζηδνζυηδηαξ, ηαζ ζε αοηή ηδκ πενίπηςζδ πνμηζιάηαζ μ επζηυπζμξ θςηζζιυξ. Γζα ηδκ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ ζοζηήκεηαζ δ φπανλδ αοηυιαηςκ ακζπκεοηχκ αηυιςκ ζημ πχνμ. Δπζπθέμκ πνμηζιάηαζ δ πνήζδ, θοπκζχκ πενζμνζζιέκδξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ, ορδθήξ απυδμζδξ ηαζ ακαηθαζηήνεξ πμο πενζμνίγμοκ ηδ εάιαςζδ ηαζ εθαπζζημπμζμφκ ηδκ αεέιζηδ δζαννμή θςηζζιμφ, υιςξ μζ θοπκίεξ πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ εα πνέπεζ κα έπμοκ ηαθή πνςιαηζηή απυδμζδ. Σέθμξ, βζα ηδκ απμθοβή ηδξ εάιαςζδξ εα πνέπεζ κα ελαζθαθίγεηαζ πςξ δεκ οπάνπεζ άιεζδ εέαζδ ηδξ θςηεζκήξ πδβήξ. Ζ παεδηζηή ρφλδ, πνέπεζ κα βίκεηαζ ιε ηδ πνδζζιμπμίδζδ ηεπκζηχκ ιεευδςκ πμο δεκ ηαηακαθχκμοκ εκένβεζα, πνμξ απμθοβή ηδξ ζοζζχνεοζδξ ηςκ δθζαηχκ ηενδχκ πάκς απυ ημ υνζμ ζοκεδηχκ εενιζηήξ άκεζδξ. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ πνήζδ ακμζπηυπνςιςκ ακαηθαζηζηχκ επζθακεζχκ, ζηίαζδ βζα ημκ ημίπμ, ηαζ αεθηζςιέκδ ιυκςζδ ζε υθεξ ηζξ ελςηενζηέξ επζθάκεζεξ πμο εηηίεεκηαζ ζε οπεναμθζηή δθζαηή αηηζκμαμθία βζα ημκ έθεβπμ ηδξ απμννυθδζδξ εενιυηδηαξ απυ ημ πενίαθδια ημο ηηζνίμο. Δπίζδξ ιε ηδκ πνμζεήηδ εενιζηήξ ιάγαξ ζε ηηίνζα πενζμνζζιέκδξ ιάγαξ βζα ημκ πενζμνζζιυ ηςκ θμνηίςκ ρφλδξ ηαζ ηζξ αζπιέξ ορδθχκ εζςηενζηχκ εενιμηναζζχκ. Δπζπθέμκ, υζμ ιεβαθφηενα είκαζ ηα ακμίβιαηα ηυζμ πενζζζυηενδ είκαζ δ απαζημφιεκδ εενιζηή ιάγα. Με ηδ πνδζζιμπμίδζδ κοπηενζκμφ παεδηζημφ αενζζιμφ απμιαηνφκεηαζ δ πενίζζεζα εενιυηδηα απυ ημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ ηδξ ηαημζηίαξ. Ο ροπνυξ αέναξ ιπμνεί κα παναπεεί ιε δζάθμνεξ ηεπκζηέξ υπςξ έπμοκ ακαθενεεί. Ζ πνυθδρδ ηδξ οπενεένιακζδξ πμο μθείθεηαζ ζηα δθζαηά ηένδδ, επζηοβπάκεηαζ ιέζς ηδξ ελςηενζηήξ ζηίαζδξ ηςκ αιυκςηςκ ακμζβιάηςκ, ηα μπμία εηηίεεκηαζ ζηδκ άιεζδ δθζαηή αηηζκμαμθία, ιε ηδκ πανάθθδθδ δζαηήνδζδ ηςκ ζηαειχκ εζςηενζημφ θςηζζιμφ ηαζ ημκ ιδ ζοιαζααζιυ ηςκ πεζιενζκχκ δθζαηχκ

292 ηενδχκ. Σα ζηαεενά μνζγυκηζα ζηίαζηνα πανέπμοκ ηδ αέθηζζηδ ζηίαζδ ζηζξ κυηζεξ πθεονέξ ηαζ ηαηαηυνοθα πηενφβζα ηςκ ακαημθζηχκ ηαζ δοηζηχκ υρεςκ. Σα ηαηάθθδθα ιεβέεδ οπμθμβίγμκηαζ εφημθα ιε ηδ πνήζδ πζκάηςκ δθζαηχκ βςκζχκ βζα ημ βεςβναθζηυ πθάημξ ημο μζημπέδμο, δ επζαεααίςζδ ηςκ ζηαεενχκ μνζγυκηζςκ δζαηάλεςκ ζηίαζδξ πςνίγεηαζ απυ ηδκ επζθάκεζα ημο ημίπμο ιε έκα δζάηεκμ αενζζιμφ 100 πζθζμζηχκ, πνμθαιαάκμκηαξ ηδ ζοζζχνεοζδ εενιυηδηαξ. Σέθμξ μ πενζμνζζιυξ ηςκ εζςηενζηχκ ηενδχκ είκαζ ζδιακηζηυξ ηαζ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδ πνήζδ απμδμηζηυηενμο ελμπθζζιμφ ηζ αοηυ εα έπεζ ςξ απμηέθεζια ημκ πενζμνζζιυ ηςκ απαζηήζεςκ ζε ρφλδ ηςκ απμιεζκάκηςκ πχνςκ, έηζζ μ ελμπθζζιυξ ιπμνεί κα ημπμεεηδεεί ηαηά ηδ δζεφεοκζδ νμήξ ημο εζςηενζημφ αένα. Ο θοζζηυξ αενζζιυξ, έπεζ ςξ ζηυπμ ηδκ ιεβζζημπμίδζδ ηςκ εθεβπυιεκςκ παεδηζηχκ ιεευδςκ μζ μπμίεξ πανέπμοκ αενζζιυ βζα ρφλδ ημ ηαθμηαίνζ ηαζ πενζμνζζιυ ημο αενζζιμφ ημ πεζιχκα αθθά ηαζ ηδκ πανμπή ηδξ εθάπζζηδξ ακαβηαίαξ πμζυηδηαξ κςπμφ αένα. Οζ εκένβεζεξ πμο εα πναβιαημπμζδεμφκ πνμξ αοηή ηδκ ηαηεφεοκζδ είκαζ δ εοηαζνζαηή πνήζδ ημο αενζζιμφ ημ ηαθμηαίνζ βζα ηδκ πανμπή παεδηζηήξ ρφλδξ ιέζς ημο ηαηάθθδθμο ζπεδζαζιμφ ηοηθμθμνίαξ ημο θοζζημφ αένα ιέζα ηαζ βφνς απυ ημ ηηίνζμ ιε ηδ πνήζδ αένα πμο έπεζ πνμροπεεί. Δπίζδξ, δ ιείςζδ ηςκ εκαθθαβχκ ημο απαζημφιεκμο αένα ακά χνα ζημ εθάπζζημ ημ πεζιχκα, ηαεχξ ηαζ δ αενμζηεβάκςζδ ηςκ παναεφνςκ ηαζ ηςκ πυνηςκ. Ο ιδπακζηυξ αενζζιυξ ζε ηηίνζα ηαημζηζχκ δεκ ηνίκεηαζ απαναίηδημξ πανά ιυκμ ακ πνέπεζ κα ηαεμνζζημφκ ηα ιδπακζηά ζοζηήιαηα πμο εθαπζζημπμζμφκ ηδκ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ. Οζ ζοκεήηεξ πμο απαζημφκ ηδ πνήζδ αοηχκ ηςκ ζοζηδιάηςκ είκαζ βζα ηδκ πανμπή ηαεανμφ αένα ζε εζςηενζηά ιπάκζα, ημοαθέηεξ, ημογίκεξ, αθθά ηαζ βζα ηδκ πνμζηαζία απυ δοζιεκείξ ελςηενζηέξ ζοκεήηεξ υπςξ μ ευνοαμξ ηαζ δ ιυθοκζδ. Ο ιδπακζηυξ αενζζιυξ εα πνέπεζ κα εθέβπεηαζ ηαηηζηά βζα ηδκ ελαζθάθζζδ υηζ ιυκμ μζ πχνμζ ιε πνμαθήιαηα πμζυηδηαξ αένα αενίγμκηαζ ημκ ακαβηαίμ πνυκμ βζα ηδκ πανμπή κςπμφ αένα. Σέθμξ ηα ιδπακζηά ζοζηήιαηα αενζζιμφ, εθυζμκ οπάνπμοκ ιπμνμφκ κα εκζζπφζμοκ ημ ηαθμηαίνζ, ηδ κοπηενζκή ρφλδ πανέπμκηαξ ζημ εζςηενζηυ ηδξ ηαημζηίαξ ροπνυ ελςηενζηυ αένα. Καηά ηδ δδιζμονβία ηαζ ηδ δζακμιή ηδξ εένιακζδξ, είκαζ απαναίηδηδ δ επζθμβή ζοζηδιάηςκ εένιακζδξ, αενζζιμφ ηαζ εθέβπμο ηα μπμία οπμζηδνίγμοκ ηδ θεζημονβία ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζηναηδβζηχκ πμο οζμεεημφκηαζ ζημ ηηίνζμ. Αοηυ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ επζθμβή ζοζηήιαημξ εένιακζδξ ημ μπμίμ εα πνέπεζ κα είκαζ εβηαηεζηδιέκμ ζημ ηέκηνμ χζηε κα εθαπζζημπμζείηαζ ημ ηυζημξ εβηαηάζηαζδξ ηαζ πνήζδξ. Έκαξ ηεκηνζηυξ ηαπκαβςβυξ πάκεζ ηάπμζα εενιυηδηα ζημοξ εζςηενζημφξ πχνμοξ ηαζ επμιέκςξ είκαζ ηαθφηενμξ απυ έκα αβςβυ πμο ανίζηεηαζ ζε έκα απυ ημοξ ελςηενζημφξ ημίπμοξ. Δίκαζ ζδιακηζηή δ ακηζιεηχπζζδ ηςκ εθεβπυιεκςκ γςκχκ εένιακζδξ λεπςνζζηά. Σα ηηίνζα πμο δζαεέημοκ ζζπονή ιυκςζδ ιε δζπθά ηγάιζα παιδθήξ ζηακυηδηαξ εηπμιπήξ, δ πδβή εενιυηδηαξ ιπμνεί κα ημπμεεηδεεί ζε εζςηενζημφξ ημίπμοξ. Ακ ημπμεεηδεεί ζε ελςηενζηυ ημίπμ, απαζηείηαζ πνυζεεηδ ιυκςζδ. Δπίζδξ μζ πδβέξ εένιακζδξ δεκ πνέπεζ κα ημπμεεημφκηαζ ιπνμζηά ζε ηγάιζα ηζ ακ αοηυ δεκ είκαζ εθζηηυ είκαζ απαναίηδηδ δ ημπμεέηδζδ ιμκςηζημφ οθζημφ ιεηαλφ ημο ηγαιζμφ ηαζ ημο εενιακηζημφ ζχιαημξ. Γζα ηδκ πανμπή εενιμφ κενμφ, ζηυπμξ είκαζ δ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ εκένβεζαξ πμο πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδ εένιακζδ ημο κενμφ. Γζα κα επζηεοπεεί αοηυ πνμηείκμκηαζ ηα ελήξ ιέηνα: εκζςιάηςζδ εκενβδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ ιε κυηζεξ επζηθζκείξ ζηέβεξ ή δθζαημφξ πχνμοξ υπμο είκαζ μζ ηαθφηενμζ πχνμζ βζα ηδκ πθήνδ εκζςιάηςζή ημοξ. Δπίζδξ απαζηείηαζ πνμζεηηζηή ηαζ θεπημιενεζαηή ιεθέηδ ηδξ επζθάκεζαξ ημο ζοθθέηηδ, ημο υβημο απμεήηεοζδξ ηαζ ηςκ ζημζπείςκ εθέβπμο βζα ηδκ ελαζθάθζζδ ορδθήξ απυδμζδξ.

293 Καηά ηδκ επζθμβή ηαοζίιςκ, εα πνέπεζ κα επζθέβμκηαζ αοηά πμο επζδνμφκ εθάπζζηα ζημ πενζαάθθμκ. Ζ πνδζζιμπμίδζδ αοημφ ημο ηφπμο ηαοζίιςκ απμηεθεί ημκ πζμ απμηεθεζιαηζηυ ηνυπμ ιείςζδξ ηδξ πενζααθθμκηζηήξ ιυθοκζδξ, ηζ ακ ακηζηαηαζηαεμφκ ηα ζοιααηζηά ηαφζζια ιε δθζαηή εκένβεζα δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ πμο πνμηαθείηαζ ηαεχξ ηαζ ηα μθέθδ βζα ημ πενζαάθθμκ πμο πνμηφπημοκ είκαζ ηενάζηζα. Γοζηοπχξ, ζε ανηεηέξ πενζπηχζεζξ ηα μνοηηά ηαφζζια είκαζ απαναίηδηα ηζ επζθμβή αοηχκ ελανηάηαζ απυ έκα πθήεμξ ημπζηχκ ζοκεδηχκ, ηδ δζαεέζζιδ ηεπκμθμβία εένιακζδξ ηαζ ρφλδξ, ημ ηυζημξ ηαζ ηδκ αζθάθεζα δζάεεζήξ ηδξ. Μζα πμθφ εθηοζηζηή ηαζ πανάθθδθα μζημκμιζηή θφζδ βζα ηδκ ακηζηαηάζηαζδ ηςκ μνοηηχκ ηαοζίιςκ είκαζ δ αζμιάγα. Απμδείλαιε υηζ δ ηζιή ηδξ KWh ζηδκ πενίπηςζδ ηδξ αζμιάγαξ ιπμνεί κα ιεζςεεί έςξ ηαζ 80% ζε ζφβηνζζδ ιε ημ πεηνέθαζμ. Σα θςημαμθηασηά έπμοκ ακαπηοπεεί πάνα πμθφ ηυζμ ζε απυδμζή υζμ ηαζ ηζιή ηαζ έηζζ ζε ζοκδοαζιυ ιε ημ ηθίια ηδξ Δθθάδαξ ηα ηαεζζηά ιζα πμθφ ζοιθένμοζα θφζδ βζα ηδκ ακηζηαηάζηαζδ ηςκ μνοηηχκ ηαοζίιςκ. Σέθμξ δ βεςεενιζηή εκένβεζα ιπμνεί ηαζ αοηή κα ιεζχζεζ έςξ ηαζ 70% ηα θεζημονβζηά έλμδα εκυξ ζπζηζμφ. Βέααζα υθα αοηά εα επζαανφκμοκ ηδκ ανπζηή επέκδοζδ ιε έκα εοηαηαθνυκδημ πμζυ ηαζ δεδμιέκμο ηςκ δφζημθςκ ηαζνχκ πμο ακηζιεηςπίγμοιε υθμζ ιαξ δεκ είκαζ εφημθμ κα επεκδφζεζ πάκς ζε αοηέξ ηδξ ιμνθέξ εκένβεζαξ. Βέααζα δ απυζαεζδ ηδξ ανπζηήξ επέκδοζδξ βίκεηαζ ζε ζπεηζηά ιζηνυ πνμκζηυ δζάζηδια (4 πνυκζα) ηαεχξ ηαζ δ δζάνηεζα γςήξ ημοξ ηαζ ηα πενζααθθμκηζηά ςθέθεζ είκαζ πμθφ πενζζζυηενα. Σα δθεηηνμπνςιζηά πανάεονα είκαζ ηαζ αοηά οπυ ελέθζλδ έπμκηαξ ιία μθμέκα αολακυιεκδ πμνεία. ηδκ ανπή δ ηζιή ημοξ ηα ηαεζζημφζε απαβμνεοηζηά αθθά πθέμκ πμθθέξ εηαζνίεξ έπμοκ ηαηαθένεζ κα ηα ηάκμοκ ακηαβςκζζηζηά. Ζ δοκαηυηδηα πμο έπμοκ κα νοειίγμοκ ηδκ ακαηθαζηζηυηδηα ηαζ ηδκ δζαπεναηυηδηά ημοξ ιε ηδκ εθανιμβή εθάπζζηδξ ηάζδξ ηαζ ακάθμβα ιε ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ έπεζ ηάκεζ πμθθέξ εηαζνίεξ κα επεκδφζμοκ ζδιακηζηά ηεθάθαζα βζα ηδκ ιεθέηδ ηαζ ηδκ παναβςβή ηςκ δθεηηνμπνςιζηχκ παναεφνςκ. πεδυκ υθεξ μζ εηαζνείεξ ιεθεημφκ πεζναιαηζηά πνςηυηοπα δθεηηνμπνςιζηχκ παναεφνςκ έηζζ χζηε κα πνμπςνήζμοκ ζηδκ παναβςβή ηδξ επυιεκδξ βεκζάξ αεθηζςιέκςκ δζαηάλεςκ. Ζ πνυζμρδ εκυξ ηηζνίμο έπεζ ηαζ αοηή ανπίζεζ κα απαζπμθεί πμθθμφξ ιδπακζημφξ. Σα απμηεθέζιαηα είκαζ εκηοπςζζαηά, δ ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ βζα ρφλδ θυβς ηδξ αοηυιαηδξ ζηίαζδξ ηαζ ημο εθέβπμο θςηζζιμφ εα ιπμνμφζε κα θηάζεζ ημ 40%, εκχ δ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ βζα θςηζζιυ ιπμνεί κα ιεζςεεί ηαηά πενζζζυηενμ απυ 60% ζε ζφβηνζζδ ιε έκα παναδμζζαηυ ζπεδζαζιυ. Έκα αηυια ζδιακηζηυ ζημζπείμ βζα ηδκ μιαθή θεζημονβία ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ηαημζηζχκ είκαζ δ ζοιπενζθμνά ηςκ πνδζηχκ. Ο ααζζηυξ ζηυπμξ ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ είκαζ δ πανμπή ζοκεδηχκ άκεζδξ. Οζ ανπζηέηημκεξ εα πνέπεζ κα πνδζζιμπμζήζμοκ ηεπκζηέξ απθέξ ηαζ ηαηακμδηέξ ηαηά ηδκ εθανιμβή ημοξ απυ ημοξ πνήζηεξ ηαζ κα πεηοπαίκμοκ ηδκ εθάπζζηδ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ. Δπίζδξ υθμζ μζ εκενβεζαημί ιδπακζζιμί πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ πνέπεζ κα είκαζ ζηζαανμί, εφπνδζημζ, ιε απθή ζοκηήνδζδ ηαζ εθάπζζηεξ δαπάκεξ. Ακ μζ πνήζηεξ δεκ ηάκμοκ ηαθή πνήζδ ηςκ παεδηζηχκ δθζαηχκ ζοζηδιάηςκ ημ απμηέθεζια είκαζ δ πνυηθδζδ δοζθμνίαξ ηαζ ορδθήξ ηαηακάθςζδξ εκένβεζαξ. Αοηυ εα ελακαβηάζεζ ηδ ιεβζζημπμίδζδ ηδξ πνυαθερδξ αοημννοειζγυιεκςκ παεδηζηχκ ζημζπείςκ βζα ημκ πενζμνζζιυ ηδξ ακαπμηεθεζιαηζηυηδηαξ πμο πνμηφπηεζ απυ ηδ δοζθεζημονβία ηςκ ζοζηδιάηςκ. Καζ είκαζ ζδιακηζηυ κα ακαθενεεί, πςξ μζ απαζηήζεζξ ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ είκαζ ορδθυηενεξ απυ ιζα ζοιααηζηή ηαζ δ ηαηή πνήζδ ηδξ

294 πνχηδξ έπεζ ζδιακηζηέξ επζπηχζεζξ ζηδ θεζημονβία ηδξ εκχ ηαηή πνήζδ ζηδ ζοιααηζηή ηαημζηία δεκ έπεζ ηυζεξ επζπηχζεζξ. Σέθμξ είκαζ ζδιακηζηυ κα ηδνμφκηαζ μζ πνμδζαβναθέξ πμο έπμοκ ηεεεί δζυηζ εα ελαζθαθίζμοκ ζδιακηζηή ελμζημκυιδζδ εκένβεζαξ δ μπμία ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί ςξ ιέηνμ ζφβηνζζδξ απμηεθεζιαηζηυηδηαξ ιεηαλφ ηςκ δζαθυνςκ θφζεςκ πμο ιπμνεί κα εθανιμζεμφκ ηαηά ηδ ιεθέηδ. Οζ πνμδζαβναθέξ αοηέξ πενζθαιαάκμοκ ηδκ απμηεθεζιαηζηυηενδ ιυκςζδ, ηα ζημζπεία παεδηζηήξ ηαζ εκενβδηζηήξ εένιακζδξ αθθά ηαζ ρφλδξ. φιθςκα ιε ηδ αζαθζμβναθζηή ακάθοζδ, παναηδνείηαζ πςξ δ αζμηθζιαηζηή δυιδζδ έπεζ ανπίζεζ κα εθανιυγεηαζ ηα ηεθεοηαία 20 πνυκζα ζηδκ Δθθάδα πανά ημ βεβμκυξ υηζ ζημ ελςηενζηυ είπακ ανπίζεζ κα αζπμθμφκηαζ ιε αοηυ ημκ ηθάδμ ανηεηά πνυκζα πνζκ. Αοηυ είκαζ θίβμ πανάδμλμ ακ ακαθμβζζηεί ηακείξ ηζξ παναδμζζαηέξ ηαημζηίεξ ζηα κδζζά αθθά ηαζ ζηδκ δπεζνςηζηή Δθθάδα, μζ μπμίεξ ηαηαζηεοάγμκηακ ζφιθςκα ιε ηζξ ανπέξ ηζξ αζμηθζιαηζηήξ ανπζηεηημκζηήξ, απθά ηυηε δεκ οπήνπε αοηή δ μκμιαζία ηαζ εεςνμφζακ πςξ είκαζ απθά αοηυξ μ ηοπζηυξ ηνυπμξ ανπζηεηημκζηήξ ζφιθςκα ιε ηζξ ακάβηεξ ημοξ. Με ηδκ πάνμδμ ημο πνυκμο μζ άκενςπμζ άνπζζακ κα δίκμοκ αανφηδηα ζημκ εκηοπςζζαζιυ ηαζ ηδκ ηεπκμθμβία παναιεθχκηαξ ηζξ πναβιαηζηέξ ακάβηεξ ημοξ ηαζ ηδκ ηαηαζηεοή ηαημζηζχκ πμο εα θεζημονβμφκ μιαθά ηαζ ζηα μπμία εα γμοκ ζε ζοκεήηεξ άκεζδξ. Γεκζηά ημ ηυζημξ ιζαξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ δεκ είκαζ αηνζαυηενμ απυ ιζα ακηίζημζπδ ζοιααηζηή. Τπάνπμοκ αέααζα ηαζ ηαημζηίεξ πμο ηαηαζηεοάζηδηακ ιε εθάπζζηα πνήιαηα ηαζ άθθεξ πμο ηυζηζζακ ιζα πενζμοζία. Σμ ηυζημξ ηδξ ηαημζηίαξ ελανηάηαζ απυ ηδκ μζημκμιζηή ηαηάζηαζδ ηονίςξ ημο ζδζμηηήηδ απυ εηεί ηαζ πένα εηείκμξ απμθαζίγεζ ηζ εα πνδζζιμπμζήζεζ ζημ ζπίηζ ημο. Σμ ηυζημξ ηδξ ηαημζηίαξ δζαιμνθχκεηαζ ηζ απυ ηδκ πνμζςπζηή δμοθεζά ημο ζδζμηηήηδ δ μπμία ιπμνεί κα ιεζχζεζ ημ ζοκμθζηυ ηυζημξ ανηεηά ηαζ κα ζοιαάθεζ ζημ κα απμζαεζεμφκ ηα δζάθμνα ζοζηήιαηα ζε ζφκημιμ πνμκζηυ δζάζηδια. Γεκζηά δ ελμζημκυιδζδ πμο πνμηφπηεζ ζηα αζμηθζιαηζηά ζπίηζα ιπμνεί κα αββίλεζ ημ 90% ακ έπεζ βίκεζ ζςζηή ανπζηή ιεθέηδ ηαζ ζςζηή ηαηαζηεοή. Όιςξ αηυια ηαζ ιζα ελμζημκυιδζδ ηδξ ηάλδξ ημο 20 ιε 30% απμηεθεί ζδιακηζηυ πθεμκέηηδια βζα ημοξ ζδζμηηήηεξ ηδξ αζμηθζιαηζηήξ ηαημζηίαξ. Έκα ζδιακηζηυ πθεμκέηηδια ημο αζμηθζιαηζημφ ζπεδζαζιμφ είκαζ υηζ ιέζς ηδξ εενιζηήξ ιάγαξ ηαζ ηδξ αολδιέκδξ ιυκςζδξ παναηδνείηαζ ζηαεενυηδηα ζηδκ εζςηενζηή εενιμηναζία ηςκ ηαημζηζχκ ηαζ ιζα ζπεηζηή ιείςζδ ζηδκ εζςηενζηή εενιμηναζία ηδξ ηαημζηίαξ απυ ηδξ ελςηενζηή εενιμηναζία πμο επζηναηεί ζηδκ πενζμπή, εκχ ημ πεζιχκα ηαηαθένκεζ κα παναιέκεζ γεζηυξ μ πχνμξ ανηεηέξ χνεξ πςνίξ κα πνεζάγεηαζ κα πνδζζιμπμζδεεί ημ ηαθμνζθέν ή ημ ηγάηζ. Σα αζμηθζιαηζηά ζπίηζα ηαηαθένκμοκ κα επζηναημφκ ζε αοηά ζοκεήηεξ άκεζδξ, δζαηήνδζδ ζηαεενήξ εενιμηναζίαξ αθθά ηαζ παιδθχκ επζπέδςκ εζςηενζηήξ οβναζίαξ πμο πνμηφπηεζ απυ ημκ πνμζεηηζηυ ζπεδζαζιυ ηαζ οπμθμβζζιυ ηςκ δζαθυνςκ παναιέηνςκ πμο επδνεάγμοκ ηδκ ηαηαζηεοή. μ ηνυπμξ πμο πςνίγεηαζ δ ηαημζηία ζε γχκεξ επζηνέπεζ ηδ δδιζμονβία θεζημονβζηχκ πχνςκ, εκχ ηα ιεβάθα πανάεονα ζημ κυημ ηα ηα ιζηνά ζημ αμννά ηαηαθένκμοκ κα δδιζμονβμφκ ζζμννμπία ζημ ιζηνμηθίια ηαζ κα πανέπμοκ ημκ ζδακζηυ θςηζζιυ, αενζζιυ αθθά ηαζ εένιακζδ υπμηε αοηυ πνεζάγεηαζ ιε ημοξ ηαηάθθδθμοξ πεζνζζιμφξ απυ ημοξ ζδζμηηήηεξ. Γζυηζ έκαξ ζδιακηζηυξ πανάβμκηαξ απμηεθεζιαηζηήξ θεζημονβίαξ ηςκ αζμηθζιαηζηχκ ηαημζηζχκ είκαζ μ πανάβμκηαξ άκενςπμξ μ μπμίμξ ιε ηάπμζεξ ιζηνέξ αθθά ακαβηαίεξ ηαζ πμθφ ζδιακηζηέξ νοειίζεζξ ηαζ εκένβεζεξ πμο εα ηάκεζ εα θνμκηίζεζ κα θεζημονβεί ζςζηά δ ηαημζηία ηαζ κα ιδκ ειθακίγεζ πνμαθήιαηα. Δίκαζ απαναίηδηδ δ ζοιιεημπή ημο ιεθθμκηζημφ ζδζμηηήηδ ζε υθεξ ηζξ θάζεζξ ηαηαζηεοήξ ηδξ ηαημζηίαξ χζηε κα

295 «ιάεεζ» ηδκ ηαημζηία ημο κα βκςνίγεζ ηζξ ακάβηεξ ηζξ ηαζ κα θνμκηίγεζ κα ηδ ζοκηδνεί υπμηε πνεζάγεηαζ. Σα ιεζμκεηηήιαηα πμο ιπμνεί κα ειθακίγεζ ιζα αζμηθζιαηζηή ηαημζηία ζπάκζα είκαζ πενζζζυηενα απυ αοηά πμο πνμηφπημοκ ζηζξ ζοιααηζηέξ ηαημζηίεξ, εηηυξ ηζ ακ έπεζ βίκεζ θάεμξ πεζνζζιυξ ηαζ ζπεδζαζιυξ ηαζ ηυηε μζ ακάβηεξ ηαζ ηα πνμαθήιαηα πμο εα δδιζμονβμφκηαζ εα είκαζ ανηεηά. ε βεκζηέξ βναιιέξ, ηα πζεακά πνμαθήιαηα πμο ιπμνεί κα έπμοκ μζ ζδζμηηήηεξ ιε ηζξ ηαημζηίεξ ημοξ είκαζ δ πζεακυηδηα φπανλδξ οπενεένιακζδξ ημ ηαθμηαίνζ θυβς ηςκ ιεβάθςκ ακμζβιάηςκ ηζ ακηίζημζπα δζαθοβή εενιυηδηαξ ημ πεζιχκα βζα ημκ ίδζμ θυβμ ηάηζ πμο υιςξ ιπμνεί κα δζμνεςεεί ηαζ κα ελζζμννμπδεεί. Κάπμζμζ εεςνμφκ ιεζμκέηηδια ημ βεβμκυξ υηζ θυβς ηδξ ορδθήξ εενιζηήξ ιάγαξ ηαζ ιυκςζδξ πάκμκηαζ ανηεηά ηεηναβςκζηά. Ακ ηαζ ημ ααζζηυηενμ πνυαθδια πνμηαθείηαζ απυ θάεμξ ζπεδζαζιυ ή απυ ηνμπμπμζήζεζξ ζηδκ ηαηαζηεοή απυ ημ ανπζηυ ζπέδζμ.

296

297 Βζαθζμβναθία [1] Σζίπδναξ Κχζηαξ&Θέιδξ., Οζημθμβζηή Ανπζηεηημκζηή, Δηδυζεζξ Κέδνμξ 2005 [2] Κμκημνμφπδξ Μ.Γ, Δκενβεζαηυξ-Βζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ ηηζνίςκ ηαζ μζηζζιχκ, Αεήκα 2002 [3] Λάγανδ Δ. Α., Βζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ ζηδκ Δθθάδα, ΚΑΠΔ, επηέιανζμξ 2002 [4] Υνοζμιαθθίδμο Ν.Ν., Σεπκζηέξ Δλμζημκυιδζδξ Δκένβεζαξ ζημκ Κηζνζαηυ Σμιέα [5] ΚΑΠΔ, Ακακεχζζιεξ Πδβέξ Δκένβεζαξ ζε Οζηζζηζηά φκμθα [6] Κχζηαξ ηεθ. Σζίπδναξ, Σμ Οζημθμβζηυ πίηζ, Α. Α. Λζαάκδ, Αεήκα 1996 [7] Lewis Owen J., Goulding John, Brophy Vivienne, Solar Bioclimatic Architecture, Brussels 1997 [8] Stefanou J., Siakavelas M., Mitoula R., Greek bio-climatic design and the sustainable development, proceedings on the conference CORP 2004& Geomultimedia04, Austria, February 2004 [9] [10] Ακδνεαδάηδ-Υνμκάηδ, Δ., «Βζμηθζιαηζηυξ πεδζαζιυξ Πενζαάθθμκ ηαζ Βζςζζιυηδηα», University Studio Press, Θεζζαθμκίηδ, 2006 [11] The Energy Research Group-School of Architecture-University College Dublin, Energy in Architecture- The European Passive Solar Handbook, Brussels 1996 [12] Colombo, R., Landabaso, A., Sevilla, A., «Passive Solar Architecture for Mediterranean Area», Joint Research Centre, Commission of the European Communities, [13] Mazria (Ed.), «The Passive Solar Energy Book», Rodale Press, Emmaus, Pa., 1979 [14] Gevorkian, P., «Solar Power in Building Design», Mc Graw Hill, New York, 2008 [15] Muneer, T., «Solar Radiation and Daylight Models», Elsevier, Amsterdam, 2004 [16] Yannas Simos, Solar Energy And Housing Design Volume 1, Architectural Association, 1994 [17] Shaw Alexander, Energy Design for Architects, The Fairmont Press 1989 [18] Funaro G.,Fanchiotti A., and D Errico E., Edifici Solari Passivi in Italia, Viale Redina Margherita Roma 1985 [19] Brown G. Z., Sun, Wind, and Light: Architectural Design Strategies, John Wiley & Sons Limited, New York 1985 [20] Moffat A., Schiller M., Landscape Design Hot Save Energy, New York, William Norrow and Company,1981 [21] Chandra S., A Design Procedure to size Windows for Naturally Ventilated Rooms, Florida Solar Energy Center [22] Brown T. Robert, Gillespie J. Terry, Microclimatic landscape Design [23] Bowen A., Heating and Cooling of Building Sites Through Landscape Planning, Passive Cooling Handbook, Newark, DE:AS/ISES, 1980 [24] Fernandes Eduardo de Oliveira, Yannas Simos, Energy and Buildings for Temperate Climates A Mediterranean Regional Approach, Pergamon Press 1988 [25] Bedoya C., Carril A., Macias M., Neila J., The Alternative Energies in Architecture, Oficial de Arquitectos de Madrid 1982 [26] Watson D., Camous R., L Habitat Bioclimatique de la Conception a la construction, L Etincelle, Quebec 1983 [27] Ander G.D., Daylighing Performance and Design, Southern California Edison Rosemead, California 1986

298 [28] Granata G., Solidi Energetici-Proposte di Design e Tecnologia Solare Soffice, Paravia & C. Editori, Torino 1981 [29] Turner D.P., Window and Environment, McCorquodale1969 [30] South London Consortium Group Dept of Energy in assoc. with SLC Energy Group, Efficient Housing-A Demonstration of the integrated approach to energy efficient housing at Lawrie Pk. Rd [31] Lebens R., Passive Solar Heating Design, Applied Science Publishers, 1980 [32] Stephens H.S. & Associates, Solar Energy in Architecture and Urban Planning, Third European Conference on Architecture, Florence 1993 [33] Koblin Wolfram, Kruger Eckehard, Schuh Ulrich, Handbuch Passive Nutzung der Sonenenergie, Schrftenreihe des Bundesministers fur Raumordnung, Bauwesen und Stadtebau BMBau 84 [34] Anink David, Boonstra Chiel, Mak John, Handbook for a Sustainable Building, An Environmental Preference Method for Selection of Materials for Use in Construction & Refurbishment, James& James, April 1996 [35] Chadra S., Fairey P., Houston M., Cooling with Ventilation, Florida Energy Center, SERI Report, December 1986 [36] Lebrun J., Marret D., Heat Losses of Buildings with Different Heating Systems, University of Liege, Belgium, Markus T.A., Moris E.N., Buildings, Climate and Energy, E.N., Pitman, 1980 [37] Boutet T., Controlling Air Movement, McGraw Hill Book Company, 1987 [38] Izard Jean-Louis, Architecture d Ete: Construire pour le Comfort d Ete [39] Goulding John, LewisOwen J., Steeners Theo C., Energy Conscious Design, A primer for Architects, The Energy Research Group, Brussels 1992 [40] Barnotly M. F., Bioecological effects of magnetic fields, Plenum Press, 1969 [41] Coniglio M., Solidi Energetici-Proposte di Design e Tecnologia Solare Soffice, Pirola Editore, Milano 1985 [42] Richview, Clonskeagh, European Passive Solar Components Catalogue (DRAFT), ECD Partnership, London Energy Research Group, School of Architecture, University College Dublin 1990 [43] Aλανθή, Κ., Ανααακηζκυξ,., «Μεηνήζεζξ ηαζ αλζμθμβήζεζξ εζςηθζιαηζηχκ ζοκεδηχκ ηαζ έθεβπμξ ζπδιαηζζιμφ δνυζμο ζε πεζναιαηζημφξ πχνμοξ ελμπθζζιέκμοξ ιε δθζαηά παεδηζηά ζοζηήιαηα», πναηηζηά 7μο Δεκζημφ οκέδνζμο ΗΖΣ βζα ηζξ Ήπζεξ Μμνθέξ Δκένβεζαξ, ΗΖΣ, Πάηνα 6-8 Νμειανίμο 2002, ηυιμξ Α, ISSN [44] Crosbie, M., (Ed.), Σhe passive solar design and construction handbook, John Wiley and Sons, 1997 [45] Darvey, P., «Engineering for a Finite Planet», Birkhäuser, Basel, 2009 [46] Eicker, U., «Solar Technologies for Buildings», Wiley, Chichester, 2003 [47] Galloway, T., «Solar House, A Guide for the Solar Designer», Architectural Press, Elsevier, Amsterdam, 2004 [48] Goulding J.R, Lewis J.O., Steemers T,C. (Δπζι), «Energy in Architecture, The European Passive Solar Handbook», Commission of the European Communities, Δθθδκζηή έηδμζδ: «Δκένβεζα ζηδκ Ανπζηεηημκζηή. Σμ Δονςπασηυ εβπεζνίδζμ βζα ηα Παεδηζηά δθζαηά ηηίνζα», ιεηαθν. Δ. Σζίβηαξ, Μαθθζάνδξ Παζδεία βζα ηδκ Δονςπασηή Έκςζδ, 1996 [49] Kerschberger, A., & Binder, M., «Transparent Wärmedämmung im Vergleigh.» RK-Stuttgart, Fachartikel TWD, 2006 [50] Legrand, D. G., & Bendler, J. T., (Eds), «Handbook of Polycarbonate Science and Technology.» Markel Dekker Inc, New York, 2000

299 [51] McKeen, L. W., «The Effect of Temperature and Other Factors on Plastics and Elast omers.» William Andrew, New York, 2008 [52] Platzer, W. J., & Goetzberger, A., «Recent Advances in Transparent Insulation Technology», EUROSUN 1996 [53] Παπαδυπμοθμξ, Μ., & Αλανθή, Κ., «μιζηή Φοζζηή ΗΗ, Δκενβεζαηυξ πεδζαζιυξ Παεδηζηά Ζθζαηά οζηήιαηα», Αθμί Κονζαηίδδ, Θεζζαθμκίηδ, 1982 [54] Alexandri, Δ., «Investigations into Mitigating the Heat Island Effect through Green Roofs and Green Walls», ζδαηημνζηή ζαηνζαή, Welsh School of Architecture, Cardiff University, Cardiff, [55] Alexandri, Δ., and Jones, P., «Sustainable Urban Future in Southern Europe - What about the Heat Island Effect?» ERSA2006, Βυθμξ, 2006 [56] Ακδνμοηζυπμοθμξ, A., ΚΑΠΔ «Σεπκμθμβίεξ ηεθφθμοξ» [57] Αλανθή, Κ., «Φοζζηυξ δνμζζζιυξ: μ εκενβεζαηυξ ζπεδζαζιυξ ηςκ ηηζνίςκ ημ ηαθμηαίνζ», πενζμδζηυ ΚΣΗΡΗΟ, Νμ 129, Αφβμοζημξ 2009, - αθζένςια «Ανπζηεηημκζηή ηαζ Δκένβεζα» [58] Dimoudi, A., «Solar chimneys in buildings - State of the art», J. of Advances in Building Energy Research (ABER), Σεφπ. 3, [59] Δοιμνθμπμφθμο, Α., «Οζ Κήπμζ ζηα χιαηα ηςκ Κηζνίςκ. Ζ οιαμθή ημοξ ζημ Οζημζφζηδια ηςκ Αζηζηχκ Κέκηνςκ. Καηαζηεοαζηζηέξ Λφζεζξ ηαζ οκαηυηδηεξ Δθανιμβήξ ζημκ Δθθδκζηυ Υχνμ», ζδαηημνζηή ζαηνζαή ζημκ Σιήια Πμθζηζηχκ Μδπακζηχκ, Ανζζημηέθεζμ Πακεπζζηήιζμ Θεζζαθμκίηδξ, Θεζζαθμκίηδ, 1992 [60] Santamouris, M., (Ed). «Advances in building energy research», Earthscan, London, 2009 [61] Yannas, S., et al «Roof Cooling Techniques, A Design Handbook», Earthscan, Sterling, 2006 [63] [64] Ander, D.G., «Daylighting Design and Performance», Van Norstrand Reinhold, 1995 [65] Αλανθή, Κ., «Μέεμδμζ ηαζ ζοζηήιαηα ελμζημκυιδζδξ ηδξ εκένβεζαξ ιε αζμηθζιαηζηυ ζπεδζαζιυ-δ ζοιαμθή ημο θοζζημφ θςηζζιμφ», ζημ «Βζμηθζιαηζηυξ ζπεδζαζιυξ ηηζνίςκ ηαζ πενζαάθθμκημξ πχνμο», Συιμξ Α, Δθθδκζηυ Ακμζηηυ Πακεπζζηήιζμ, 2001 [66] Aravantinos D., Tsikaloudaki Aik. «A comparative analysis on the parameters determining the indoor daylight levels for the region of Thessaloniki, Greece», proceedings of the PLEA 2002 International conference Design with the environment, Toulouse, Γαθθία, [67] Axarli K., Tsikaloudaki Aik., Enhancing visual comfort in classrooms through daylight utilization proceedings of the 9th REHVA World Congress Clima 2007 «WellBeing Indoors», Helsinki, Finland, June 2007 [68] Axarli K., Meresi Aik. Objective and subjective criteria regarding the effect of sunlight and daylight in classrooms, proceedings of the 25nd PLEA 2008 International conference on Passive and Low Energy Architecture Towards zero energy architecture, Dublin, Ireland, October, 2008 [69] Baker, N., Fanchiott A., Steemers K., (Eds), «Daylighting in Architecture-A European Reference Book», Commission of the European Communities Directorate- General XII for Science Research and Development, Brussels, James &James Ltd, 1993 [70] IEA (International Energy Agency), «Daylight in buildings: a source book on daylighting systems and components», a report of IEA Task21, 2000

300 [71] Ακακεχζζιεξ Πδβέξ Δκένβεζαξ ζε Οζηζζηζηά φκμθα, ΚΑΠΔ [72] ΚΑΠΔ, Θενιζηά Ζθζαηά οζηήιαηα [73] Θ.Εαπανίαξ, Ήπζεξ Μμνθέξ Δκένβεζαξ 2, Δηδυζεζξ Πακεπζζηδιίμο Παηνχκ (2004) [74] [75] Κέκηνμ Ακακεχζζιςκ Πδβχκ Δκένβεζαξ [76] Givoni Baruch, Climate Considerations in Building and Urban Design, Van Reinhold, N.Y. 98 [77] O.E.C.D., Guidelines for the Economic Analysis of Renewable Energy Technology Applications, Chateau Montebello, Quebec, 1991 [78] Anderson B., Harnessing Solar Energy, MIT Press 1990 [79] ΚΑΠΔ, Δζζαβςβή ζηδ ζοιπαναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζζιμφ,1995 [80] Granqvist C.G., Handbook of inorganic electrochromic materials, 1995, Amsterdam, Elsevier [81] Selkowitz S.E., Rubin M., Lee E.S. and Sullivan R., "A review of electrochromic window performance factors", Lawrence Berkeley National Laboratory, presented at the SPIE International Symposium on Optical Materials Technology for Solar Energy Conversion XIII, Freiberg, Germany, 1994 [82] [83] Pilkington E-Control, Product and Functional description, Pilkington Presseinformation PR/15/00, 16 February 2000 [84] [85] [86] [87] [88] [89] Daneo A., Macrelli G., Polato P., Poli E., Solar Energy Materials and Solar Cells 56 (1999) [90] Sbar N., Badding M., Budziak R., Cortez K., Laby L., Michalski L., Ngo T., Schultz S., Urbanik K., Solar Energy Materials and Solar Cells 56 (1999) [91] [92] R.J. de Dear, H.N. Knudsen, P.O. Fagner, Impact of air humidity on thermal comfort during stepchanging,asrae Trans. 1989, Vol. 95 [93] Martin Centre for Architectural and Urban Studies, Comfort and Energy Conservation in Buildings,Proceedings of a Symposium held for Architectural and Urban Studies, Cambridge July 1981 [94] P.O. Fanger, Thermal comfort analysis and applications in environmental engineering, McGraw-Hill Book Company, New York, 1973 [95] H.N. Knudsen, R.J. de Dear, J.W. Ring, T.L. Li, T.W. Puntner, P.O. Fanger, Thermal comfort in passive solar buildings. Final report, CEC research project EN3S DK(B), Laboratory of Heating and Air-Conditioning, Technical University of Denmark, May 1989 [96] Solar Energy Symposium Proceedings, Athens 1993 [97] Francese D., Benessere Acustico e Visivo, Publ. Recuperare Milano 1987

301 Πανάνηδια Ζ αααεήξ βεςεενιία ηαζ δ ηεπκμθμβία ηςκ βεςεκαθθαηηχκ έπεζ ςξ ηεθζημφξ απμδέηηεξ υθμοξ ημοξ ζδζμηηήηεξ ηαζ πνήζηεξ ηηζνίςκ πμο επζεοιμφκ κα ιεζχζμοκ δναζηζηά ημ θεζημονβζηυ ημοξ ηυζημξ ηαηά 70% ζηδκ εένιακζδ ηαζ 50% ζηδκ ρφλδ. Δπίζδξ ηαθφπημκηαζ ακάβηεξ βζα γεζηυ κενυ πνήζδξ ή εζδζηέξ εθανιμβέξ υπςξ πζζίκεξ, spa ηηθ. Σαοηυπνμκα δ βεςεενιία ςξ Ακακεχζζιδ πδβή εκένβεζαξ ζοιαάθεζ ζηδ δζάζςζδ ημο πενζαάθθμκημξ ιε ηδ ιείςζδ ηςκ νφπςκ πμο είκαζ οπεφεοκμζ βζα ημ θαζκυιεκμ ημο εενιμηδπίμο ηαζ ηδκ οπενεένιακζδ ημο πθακήηδ. Θεςνχκηαξ ηδκ θμζπυκ απυ ηζξ πθέμκ απμδμηζηέξ ηαζ ζπεηζηά πνμζζηέξ εθανιμβέξ εεςνχ ζηυπζιμ κα ζοιπενζθάας ζηδκ ενβαζία ιμο ιία ακαθοηζηή βεςεενιζηή ιεθέηδ. Μεθέηδ εένιακζδξ-ηθζιαηζζιμφ Ανπζηά πνέπεζ κα βίκεζ μ οπμθμβζζιυξ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ ηαζ μ οπμθμβζζιυξ ηςκ ροηηζηχκ θμνηίςκ βζα κα βίκεζ δ ηαηάθθδθδ επζθμβή ιδπακδιάηςκ. ε πνχηδ θάζδ παναεέημοιε ηα ζπέδζα ημο ηηζνίμο πάκς ζημ μπμίμ εα ηάκμοιε ηδκ βεςεενιζηή ιεθέηδ. ημ ζπήια 1 έπμοιε ηδκ ηάημρδ ημο οπμβείμο ηαζ ζημ ζπήια 2 ηδκ ηάημρδ ημο ζζμβείμο. ηα ζπέδζα είκαζ ημπμεεηδιέκα ηα ηθζιαηζζηζηά πμο εα πνδζζιμπμζδεμφκ θυβς αδοκαιίαξ εονέζεςξ ηςκ ανπζηχκ ζπεδίςκ. Ζ επζθμβή ημοξ εα δζηαζμθμβδεεί ζηαδζαηά.

302 πήια 1 Κάημρδ οπμβείμο

303 πήια 2 ηάημρδ ζζμβείμο

304 Τπμθμβζζιυξ εενιζηχκ απςθεζχκ Ζ πανμφζα ιεθέηδ έβζκε ζφιθςκα ιε ηδκ ιεεμδμθμβία DIN 4701 ηαζ ηζξ 2421/86 (ιένμξ 1 & 2) ηαζ 2427/86 ΣΟΣΔΔ, εκχ αηυια πνδζζιμπμζήεδηακ ηαζ ηα αηυθμοεα αμδεήιαηα: α) Εrlaeterungen zur DIN 4701/83, mit Beispielen, Werner-Verlag β) Recknagel-Sprenger, Taschenbuch fuer Heizung und Klimatechnik, γ) Rietschel, Raiss, Heiz und Klimatechnik, Springer-Verlag δ) Κενηρικές Θερμάνζεις, Β. Σελλούνηος ε) Eγχειρίδιο για ηον Μηχανικό θερμάνζεων Garms/Pfeifer (ΤΕΕ) Με αάζδ ημ DIN 4701, μζ εενιζηέξ απχθεζεξ εκυξ πχνμο ζοκίζηακηαζ απυ: α) Απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q o, πμο πνμένπμκηαζ απυ ηα πενζαάθθμκηα δμιζηά ζημζπεία (ημίπμζ, ακμίβιαηα, δάπεδα, μνμθέξ ηθπ) α) Απχθεζεξ θυβς πνμζαολήζεςκ. β) Απχθεζεξ αενζζιμφ πχνμο Q L. α)οζ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ οπμθμβίγμκηαζ απυ ηδ ζπέζδ: F( t - t ) Q K f ( t - t ) i a o i a ζε w (ή Kcal/h) 1/ K υπμο: Q o : Απχθεζεξ εενιυηδηαξ F: Δπζθάκεζα ημο δμιζημφ ηιήιαημξ m 2 k: οκηεθεζηήξ εενιμπεναηυηδηαξ W/m 2 K (ή Kcal/m 2 K) 1/k: Ακηίζηαζδ εενιμπεναηυηδηαξ ζε m 2 K/W t i : Θενιμηναζία πχνμο ζε C μ t a : Θενιμηναζία ελςηενζημφ αένα ζε C μ α) Οζ πνμζαολήζεζξ οπμθμβίγμκηαζ % ηαζ δζαηνίκμκηαζ ζε: α1) πνμζαφλδζδ Ε Ζ ηδκ επίδναζδ ημο πνμζακαημθζζιμφ. (Ε Ζ =-5 βζα Ν, ΝΓ, ΝΑ Ε Ζ =+5 βζα Β, ΒΓ, ΒΑ ηαζ Ε Ζ =0 βζα Γ ηαζ Α) α2) πνμζαφλδζδ Ε U +Ε A =Ε D δζαημπήξ θεζημονβίαξ ηαζ ροπνχκ ελςηενζηχκ ημίπςκ (ζημ DIN 4701/83 αβκμείηαζ μ ζοκηεθεζηήξ Ε U ). H πνμζαφλδζδ Z D πνμζδζμνίγεηαζ ιε αάζδ ημ D= Q o /(Fges x Γt), υπμο Fges δ ζοκμθζηή επζθάκεζα πμο πενζαάθθεζ ημκ πχνμ, ηαζ ηζξ χνεξ θεζημονβίαξ ημο ζοζηήιαημξ εένιακζδξ, ζφιθςκα ιε ημκ πίκαηα: α2.1) Ε D βζα DIN77 ηζιή ημο D Σνυπμξ θεζημονβίαξ χνεξ δζαημπήξ χνεξ δζαημπήξ χνεξ δζαημπή

305 α2.2) Ο ζοκηεθεζηήξ ΕD βζα ημ DIN83 ιεηααάθθεηαζ ακάθμβα ιε ηδκ ηζιή ημο D πενίπμο βναιιζηά (αθ. ηαιπφθδ Z D βζα ημ DIN83) παίνκμκηαξ ηζιέξ απυ ημ 0 ιέπνζ ημ 13. Δπμιέκςξ μζ εενιζηέξ απαζηήζεζξ ιαγί ιε ηζξ πνμζαολήζεζξ είκαζ: Q T = Q o (1 + Ε D + Ε H ) = Q o x Ε β) Οζ απχθεζεξ αενζζιμφ Q L οπμθμβίγμκηαζ εκαθθαηηζηά: β1) απυ ηδκ ζπέζδ πμο οπμθμβίγεζ ημκ απαζημφιεκμ αενζζιυ: Q L = V x ν x c (t i - t a ) (ζε w) υπμο: V: Όβημξ εζζενπμιέκμο αένα ζε m 3 /s c: Δζδζηή εενιυηδηα ημο αένα ζε kj/g K ν: Ποηκυηδηα ημο αένα ζε kg/m 3 β2) απυ ηδκ ζπέζδ οπμθμβζζιμφ απςθεζχκ θυβς παναιάδςκ (ζηδκ πενίπηςζδ πμο δεκ οπάνπεζ ελαενζζιυξ): Q L = Q A i υπμο: Q Ai = α x l x R x H x Γt x Z Γ βζα ηάεε άκμζβια. Οζ πανάιεηνμζ ηδξ παναπάκς ζπέζδξ είκαζ: α: οκηεθεζηήξ δζείζδοζδξ αένα l: οκμθζηή πενίιεηνμξ ακμίβιαημξ (ζε m) R: οκηεθεζηήξ δζεζζδοηζηυηδηαξ (ζημ DIN 4701/83 μνίγεηαζ μ ζοκηεθεζηήξ r). Ζ: οκηεθεζηήξ εέζδξ ηαζ ακειυπηςζδξ (ζημ DIN 4701/83 o ζοκηεθεζηήξ Ζ πνμζαολάκεηαζ αοηυιαηα βζα φρμξ πάκς απυ 10 m ζφιθςκα ιε ημκ ζοκηεθεζηή ε GA ). Γt: Γζαθμνά εενιμηναζίαξ (ζε ααειμφξ μc) Ε Γ : οκηεθεζηήξ βςκζαηχκ παναεφνςκ (ζηδκ πενίπηςζδ βςκζαηχκ παναεφνςκ παίνκεζ ηδκ ηζιή 1.2 ακηί ηδξ ηακμκζηήξ 1) δ) Σμ ηεθζηυ ζφκμθμ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ δεκ είκαζ πανά ημ άενμζζια ηςκ Q T ηαζ Q L, δδθαδή: Qμθ = Q T + Q L Σα απμηεθέζιαηα ηςκ οπμθμβζζιχκ πανμοζζάγμκηαζ πζκαημπμζδιέκα ςξ ελήξ: α) ημ επάκς ιένμξ ημο πίκαηα πανμοζζάγμκηαζ ηα δμιζηά ζημζπεία πμο έπμοκ απχθεζεξ απυ εενιμπεναηυηδηα ιε ηα παναηηδνζζηζηά ημοξ. Οζ ζηήθεξ ημο πίκαηα ακηζζημζπμφκ ζηα αηυθμοεα ιεβέεδ: Δίδμξ ζημζπείμο (ππ. Σ= ημίπμξ, Α= άκμζβια, Ο= μνμθή Γ= δάπεδμ) Πνμζακαημθζζιυξ Πάπμξ Μήημξ Ύρμξ ή πθάημξ Δπζθάκεζα Ανζειυξ υιμζςκ επζθακεζχκ οκμθζηή Δπζθάκεζα οκηεθεζηήξ k

306 Γζαθμνά Θενιμηναζίαξ Γt Καεανέξ Θενιζηέξ Απχθεζεξ α) ζημ ηάης ιένμξ ημο πίκαηα ζοιπθδνχκμκηαζ μζ πνμζαολήζεζξ ηαζ μζ απχθεζεξ αενζζιμφ, ιε πθήνδ ακάθοζδ. ημζπεία ηηζνίμο Πυθδ Θεζζαθμκίηδ Μέζδ Δθάπζζηδ Δλςηενζηή Θενιμηναζία ( C) -5 Δπζεοιδηή Δζςηενζηή Θενιμηναζία ( C) 22 Θενιμηναζία Μδ Θενιαζκυιεκςκ Υχνςκ ( C) 3 Θενιμηναζία Δδάθμοξ ( C) 7.5 Ανζειυξ Δπζπέδςκ Κηζνίμο (1-15) 2 Δπίπεδμ ζηδ ηάειδ ημο Δδάθμοξ 1 Μεεμδμθμβία Τπμθμβζζιμφ DIN77 φζηδια Μμκάδςκ Watt Δλςηενζημί ημίπμζ Δλ. Σμίπμζ Πενζβναθή οκηεθεζηήξ k Σ Σ Σ Δζςηενζημί ημίπμζ Δζ. Σμίπμζ Πενζβναθή οκηεθεζηήξ k Δ Δ Δ Ονμθέξ Ονμθέξ Πενζβναθή οκηεθεζηήξ k Ο Γάπεδα Γάπεδα Πενζβναθή οκηεθεζηήξ k Γ Ακμίβιαηα Ακμίβιαηα Πενζβναθή οκηεθεζηήξ Πθάημξ Ύρμξ οκη. Α Φφθθα k Α Α

307 Τπμθμβζζιυξ Θενιζηχκ Απςθεζχκ ΔΠΗΠΔΓΟ : Δπίπεδμ 1 Υχνμξ : 1 Οκμιαζία Υχνμο : ΓΡΑΦΔΗΟ 04 Δίδμξ επζθάκε ζαξ Πνμζακαη μθζζιυξ Αθ αζν μφι εκδ πάπ μξ Μήημ ξ (m) Ύρμξ ή πθάημξ (m) Δπζθά κεζα (m 2 ). Ανζ ε. Δπζ θάκ οκμθ. Δπζθά κ. (m 2 ) Αθαζ ν. Δπζθα κ (m 2 ) Δπζθακ. Τπμθ. (m 2 ) οκηεθ Κ (watt/ m 2 K) Γζαθμν. Θενιμη. ( o C) Σ1 Β Α1 Β α Δ1 Α Α10 Α α Γ Καε. Απςθ. (Watt) Απχθεζεξ Θενιμπεναηυηδηαξ Qo 2365 οκμθζηή Πνμζαφλδζδ Z D +Z H = 20% 473 οκμθζηέξ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q T =Q o x (1+Z D +Z H ) 2838 Απχθεζεξ παναιάδςκ Q L =QAi (QAi=αxlxRxHxΓtxZΓ) = Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Κηζνίμο H = 0.6 Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Υχνμο R (ή r) = 0.9 οκηεθεζηήξ Γςκζαηχκ Παναεφνςκ ΕΓ = 1 Απχθεζεξ απυ εκαθθαβέξ αένα Q L =VxνxcxΓt = Όβημξ πχνμο V = 10.6x4x3= 127 Ανζειυξ Δκαθθαβχκ Αένα ακά χνα n = 0.5 φκμθμ εενιζηχκ απςθεζχκ Qμθ = Q T + Q L = 3852

308 Τπμθμβζζιυξ Θενιζηχκ Απςθεζχκ ΔΠΗΠΔΓΟ : Δπίπεδμ 1 Υχνμξ : 2 Οκμιαζία Υχνμο : ΓΡΑΦΔΗΟ 03 Δίδμξ επζθάκε ζαξ Πνμζακαη μθζζιυξ Αθ αζν μφι εκδ πάπ μξ Μήημ ξ (m) Ύρμξ ή πθάημξ (m) Δπζθά κεζα (m 2 ). Ανζ ε. Δπζ θάκ οκμθ. Δπζθά κ. (m 2 ) Αθαζ ν. Δπζθα κ (m 2 ) Δπζθακ. Τπμθ. (m 2 ) οκηεθ Κ (watt/ m 2 K) Γζαθμν. Θενιμη. ( o C) Σ1 Ν Α1 Ν α Γ Καε. Απςθ. (Watt) Απχθεζεξ Θενιμπεναηυηδηαξ Qo 605 οκμθζηή Πνμζαφλδζδ Z D +Z H = 20% 121 οκμθζηέξ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q T =Q o x (1+Z D +Z H ) 726 Απχθεζεξ παναιάδςκ Q L =QAi (QAi=αxlxRxHxΓtxZΓ) = Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Κηζνίμο H = 0.6 Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Υχνμο R (ή r) = 0.9 οκηεθεζηήξ Γςκζαηχκ Παναεφνςκ ΕΓ = 1 Απχθεζεξ απυ εκαθθαβέξ αένα Q L =VxνxcxΓt = Όβημξ πχνμο V = 3.6x2.6x3= 28 Ανζειυξ Δκαθθαβχκ Αένα ακά χνα n = 1 φκμθμ εενιζηχκ απςθεζχκ Qμθ = Q T + Q L = 1127

309 Τπμθμβζζιυξ Θενιζηχκ Απςθεζχκ ΔΠΗΠΔΓΟ : Δπίπεδμ 1 Υχνμξ : 3 Οκμιαζία Υχνμο : ΓΡΑΦΔΗΟ 02 Δίδμξ επζθάκε ζαξ Πνμζακαη μθζζιυξ Αθ αζν μφι εκδ πάπ μξ Μήημ ξ (m) Ύρμξ ή πθάημξ (m) Δπζθά κεζα (m 2 ). Ανζ ε. Δπζ θάκ οκμθ. Δπζθά κ. (m 2 ) Αθαζ ν. Δπζθα κ (m 2 ) Δπζθακ. Τπμθ. (m 2 ) οκηεθ Κ (watt/ m 2 K) Γζαθμν. Θενιμη. ( o C) Σ1 Ν Α1 Ν α Γ Καε. Απςθ. (Watt) Απχθεζεξ Θενιμπεναηυηδηαξ Qo 601 οκμθζηή Πνμζαφλδζδ Z D +Z H = 20% 120 οκμθζηέξ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q T =Q o x (1+Z D +Z H ) 721 Απχθεζεξ παναιάδςκ Q L =QAi (QAi=αxlxRxHxΓtxZΓ) = Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Κηζνίμο H = 0.6 Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Υχνμο R (ή r) = 0.9 οκηεθεζηήξ Γςκζαηχκ Παναεφνςκ ΕΓ = 1 Απχθεζεξ απυ εκαθθαβέξ αένα Q L =VxνxcxΓt = Όβημξ πχνμο V = 3.7x2.6x3= 29 Ανζειυξ Δκαθθαβχκ Αένα ακά χνα n = 1 φκμθμ εενιζηχκ απςθεζχκ Qμθ = Q T + Q L = 1129

310 Τπμθμβζζιυξ Θενιζηχκ Απςθεζχκ ΔΠΗΠΔΓΟ : Δπίπεδμ 1 Υχνμξ : 4 Οκμιαζία Υχνμο : WC-KOYZINA 01 Δίδμξ επζθάκε ζαξ Πνμζακαη μθζζιυξ Αθ αζν μφι εκδ πάπ μξ Μήημ ξ (m) Ύρμξ ή πθάημξ (m) Δπζθά κεζα (m 2 ). Ανζ ε. Δπζ θάκ οκμθ. Δπζθά κ. (m 2 ) Αθαζ ν. Δπζθα κ (m 2 ) Δπζθακ. Τπμθ. (m 2 ) οκηεθ Κ (watt/ m 2 K) Γζαθμν. Θενιμη. ( o C) Σ1 Ν Α1 Ν α Δ1 Α Γ Καε. Απςθ. (Watt) Απχθεζεξ Θενιμπεναηυηδηαξ Qo 685 οκμθζηή Πνμζαφλδζδ Z D +Z H = 20% 137 οκμθζηέξ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q T =Q o x (1+Z D +Z H ) 822 Απχθεζεξ παναιάδςκ Q L =QAi (QAi=αxlxRxHxΓtxZΓ) = Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Κηζνίμο H = 0.6 Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Υχνμο R (ή r) = 0.9 οκηεθεζηήξ Γςκζαηχκ Παναεφνςκ ΕΓ = 1 Απχθεζεξ απυ εκαθθαβέξ αένα Q L =VxνxcxΓt = Όβημξ πχνμο V = 3.1x2.6x3= 24 Ανζειυξ Δκαθθαβχκ Αένα ακά χνα n = 1 φκμθμ εενιζηχκ απςθεζχκ Qμθ = Q T + Q L = 1187 Ακηίζημζπδ δζαδζηαζία εα αημθμοεήζμοιε ηαζ βζα ημκ οπμθμβζζιυ ηςκ εενιζηχκ απςθεζχκ ημο ζζμβείμο.

311 Τπμθμβζζιυξ Θενιζηχκ Απςθεζχκ ΔΠΗΠΔΓΟ : Δπίπεδμ 2 Υχνμξ : 1 Οκμιαζία Υχνμο : ΓΡΑΦΔΗΟ 14 Δίδμξ επζθάκε ζαξ Πνμζακαη μθζζιυξ Αθ αζν μφι εκδ πάπ μξ Μήημ ξ (m) Ύρμξ ή πθάημξ (m) Δπζθά κεζα (m 2 ). Ανζ ε. Δπζ θάκ οκμθ. Δπζθά κ. (m 2 ) Αθαζ ν. Δπζθα κ (m 2 ) Δπζθακ. Τπμθ. (m 2 ) οκηεθ Κ (watt/ m 2 K) Γζαθμν. Θενιμη. ( o C) Σ1 Ν Α1 Ν α Δ1 Α Α10 Α α Καε. Απςθ. (Watt) Απχθεζεξ Θενιμπεναηυηδηαξ Qo 1725 οκμθζηή Πνμζαφλδζδ Z D +Z H = 20% 345 οκμθζηέξ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q T =Q o x (1+Z D +Z H ) 2070 Απχθεζεξ παναιάδςκ Q L =QAi (QAi=αxlxRxHxΓtxZΓ) = Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Κηζνίμο H = 0.6 Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Υχνμο R (ή r) = 0.9 οκηεθεζηήξ Γςκζαηχκ Παναεφνςκ ΕΓ = 1 Απχθεζεξ απυ εκαθθαβέξ αένα Q L =VxνxcxΓt = Όβημξ πχνμο V = 10.6x4x3= 127 Ανζειυξ Δκαθθαβχκ Αένα ακά χνα n = 0.5 φκμθμ εενιζηχκ απςθεζχκ Qμθ = Q T + Q L = 3084

312 Τπμθμβζζιυξ Θενιζηχκ Απςθεζχκ ΔΠΗΠΔΓΟ : Δπίπεδμ 2 Υχνμξ : 2 Οκμιαζία Υχνμο : ΓΡΑΦΔΗΟ 13 Δίδμξ επζθάκε ζαξ Πνμζακαη μθζζιυξ Αθ αζν μφι εκδ πάπ μξ Μήημ ξ (m) Ύρμξ ή πθάημξ (m) Δπζθά κεζα (m 2 ). Ανζ ε. Δπζ θάκ οκμθ. Δπζθά κ. (m 2 ) Αθαζ ν. Δπζθα κ (m 2 ) Δπζθακ. Τπμθ. (m 2 ) οκηεθ Κ (watt/ m 2 K) Γζαθμν. Θενιμη. ( o C) Σ1 Ν Α1 Ν α Καε. Απςθ. (Watt) Απχθεζεξ Θενιμπεναηυηδηαξ Qo 464 οκμθζηή Πνμζαφλδζδ Z D +Z H = 20% 93 οκμθζηέξ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q T =Q o x (1+Z D +Z H ) 557 Απχθεζεξ παναιάδςκ Q L =QAi (QAi=αxlxRxHxΓtxZΓ) = Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Κηζνίμο H = 0.6 Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Υχνμο R (ή r) = 0.9 οκηεθεζηήξ Γςκζαηχκ Παναεφνςκ ΕΓ = 1 Απχθεζεξ απυ εκαθθαβέξ αένα Q L =VxνxcxΓt = Όβημξ πχνμο V = 3.6x2.6x3= 28 Ανζειυξ Δκαθθαβχκ Αένα ακά χνα n = 0.5 φκμθμ εενιζηχκ απςθεζχκ Qμθ = Q T + Q L = 830

313 Τπμθμβζζιυξ Θενιζηχκ Απςθεζχκ ΔΠΗΠΔΓΟ : Δπίπεδμ 2 Υχνμξ : 3 Οκμιαζία Υχνμο : ΓΡΑΦΔΗΟ 12 Δίδμξ επζθάκε ζαξ Πνμζακαη μθζζιυξ Αθ αζν μφι εκδ πάπ μξ Μήημ ξ (m) Ύρμξ ή πθάημξ (m) Δπζθά κεζα (m 2 ). Ανζ ε. Δπζ θάκ οκμθ. Δπζθά κ. (m 2 ) Αθαζ ν. Δπζθα κ (m 2 ) Δπζθακ. Τπμθ. (m 2 ) οκηεθ Κ (watt/ m 2 K) Γζαθμν. Θενιμη. ( o C) Σ1 Ν Α1 Ν α Καε. Απςθ. (Watt) Απχθεζεξ Θενιμπεναηυηδηαξ Qo 456 οκμθζηή Πνμζαφλδζδ Z D +Z H = 20% 91 οκμθζηέξ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q T =Q o x (1+Z D +Z H ) 547 Απχθεζεξ παναιάδςκ Q L =QAi (QAi=αxlxRxHxΓtxZΓ) = Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Κηζνίμο H = 0.6 Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Υχνμο R (ή r) = 0.9 οκηεθεζηήξ Γςκζαηχκ Παναεφνςκ ΕΓ = 1 Απχθεζεξ απυ εκαθθαβέξ αένα Q L =VxνxcxΓt = Όβημξ πχνμο V = 3.7x2.6x3= 29 Ανζειυξ Δκαθθαβχκ Αένα ακά χνα n = 0.5 φκμθμ εενιζηχκ απςθεζχκ Qμθ = Q T + Q L = 823

314 Τπμθμβζζιυξ Θενιζηχκ Απςθεζχκ ΔΠΗΠΔΓΟ : Δπίπεδμ 2 Υχνμξ : 4 Οκμιαζία Υχνμο : WC-KOYZINA Δίδμξ επζθάκε ζαξ Πνμζακαη μθζζιυξ Αθ αζν μφι εκδ πάπ μξ Μήημ ξ (m) Ύρμξ ή πθάημξ (m) Δπζθά κεζα (m 2 ). Ανζ ε. Δπζ θάκ οκμθ. Δπζθά κ. (m 2 ) Αθαζ ν. Δπζθα κ (m 2 ) Δπζθακ. Τπμθ. (m 2 ) οκηεθ Κ (watt/ m 2 K) Γζαθμν. Θενιμη. ( o C) Σ1 Ν Α1 Ν α Δ1 Α Καε. Απςθ. (Watt) Απχθεζεξ Θενιμπεναηυηδηαξ Qo 564 οκμθζηή Πνμζαφλδζδ Z D +Z H = 20% 113 οκμθζηέξ απχθεζεξ εενιμπεναηυηδηαξ Q T =Q o x (1+Z D +Z H ) 676 Απχθεζεξ παναιάδςκ Q L =QAi (QAi=αxlxRxHxΓtxZΓ) = Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Κηζνίμο H = 0.6 Υαναηηδνζζηζηυξ Ανζειυξ Υχνμο R (ή r) = 0.9 οκηεθεζηήξ Γςκζαηχκ Παναεφνςκ ΕΓ = 1 Απχθεζεξ απυ εκαθθαβέξ αένα Q L =VxνxcxΓt = Όβημξ πχνμο V = 3.1x2.6x3= 24 Ανζειυξ Δκαθθαβχκ Αένα ακά χνα n = 0.5 φκμθμ εενιζηχκ απςθεζχκ Qμθ = Q T + Q L = 931

315 Τπμθμβζζιυξ ροηηζηχκ θμνηίςκ Ζ πανμφζα ιεθέηδ έβζκε ζφιθςκα ιε ηδκ ιεεμδμθμβία Carrier, αημθμοεχκηαξ επίζδξ ηζξ μδδβίεξ ηδξ 2425/86 ΣΟΣΔΔ ηαζ πνδζζιμπμζχκηαξ ηαζ ηα αηυθμοεα αμδεήιαηα: α) Recknagel-Sprenger, Taschenbuch fuer Heizung und Klimatechnik β) VDI Kuehlastregeln, VDI 2078 γ) Carrier Handbook of Air Conditioning System Design δ) Αεριζμός και Κλιμαηιζμός Κ. Λέθα Αημθμοεχκηαξ πζζηά ηδκ Carrier, ημ ροηηζηυ θμνηίμ (ή εενιζηυ ηένδμξ) εκυξ πχνμο πνμηφπηεζ απυ ημ άενμζζια ηςκ θμνηίςκ πμο μθείθμκηαζ ζηζξ αηυθμοεεξ αζηίεξ: 1. Δλςηενζημί ημίπμζ Q i = K x Α x Dt ei υπμο: Q i : Σμ θμνηίμ ηαηά ηδκ χνα i i: Οζ χνεξ ηδξ διέναξ K: Θενιζηή αβςβζιυηδηα ημίπμο Α: Σμ ειααδυκ ηδξ επζθάκεζαξ ημο ημίπμο Dt ei : Ζ ζζμδφκαιδ εενιμηναζζαηή δζαθμνά βζα ηδκ χνα i Ζ ζζμδφκαιδ εενιμηναζζαηή δζαθμνά παίνκεηαζ απυ πίκαηεξ ακάθμβα ιε ημ αάνμξ ημο ημίπμο ηαζ ημκ πνμζακαημθζζιυ ημο. Οζ ηζιέξ δζμνεχκμκηαζ ζφιθςκα ιε ζοκηεθεζηή δζυνεςζδξ (οπμθμβίγεηαζ απυ πίκαηα ζφιθςκα ιε ηδκ διενήζζα δζαηφιακζδ ηαζ ηδ δζαθμνά ηδξ ελςηενζηήξ εενιμηναζίαξ ζηζξ 3ιι ημο οπμθμβζγυιεκμο ιήκα απυ ηδ εενιμηναζία πχνμο) ηαζ ημ πνχια ημο ημίπμο. βζα ζημφνμ πνχια: Dt ei = (Dt emi + D) βζα εκδζάιεζμ πνχια: Dt ei = 0.78 x (Dt emi + D) x (Dt esi + D) βζα ακμζηηυ πνχια: Dtei = 0.55 x (Dt emi + D) x (Dt esi + D) υπμο: D: Ο ζοκηεθεζηήξ δζυνεςζδξ ημίπςκ Dt emi : Ηζμδφκαιδ εενιμηναζζαηή δζαθμνά ακάθμβα ιε ημκ πνμζακαημθζζιυ ηαζ ημ αάνμξ, βζα ημίπμ εηηεεεζιέκμ ζε ήθζμ Dt esi : Ηζμδφκαιδ εενιμηναζζαηή δζαθμνά απυ πίκαηα, ακάθμβα ιε ημ αάνμξ, βζα ημίπμ ζηζαζιέκμ (Βυνεζμξ πνμζακαημθζζιυξ) Ακ μ ημίπμξ είκαζ ζηζαζιέκμξ, ηυηε ημ ζηζαζιέκμ ηιήια ημο ημίπμο οπμθμβίγεηαζ ιε ζζμδφκαιδ εενιμηναζζαηή δζαθμνά (Dt esi +D) εκχ ημ οπυθμζπμ ηιήια ιε ηδκ εενιμηναζζαηή δζαθμνά πμο ακαθένεδηε παναπάκς δδθαδή: Q i = (K x Dt ei x R e ) + (K x (Dt esi + D) x R es ) υπμο: R e : Δπζθάκεζα εηηεεεζιέκδ ζημκ ήθζμ R es : ηζαζιέκδ επζθάκεζα

316 2. Ονμθέξ Ο οπμθμβζζιυξ ηςκ θμνηίςκ απυ μνμθέξ είκαζ ακηίζημζπμξ ιε ημκ οπμθμβζζιυ ηςκ ελςηενζηχκ ημίπςκ, πνδζζιμπμζχκηαξ δζαθμνεηζηυ πίκαηα ζζμδφκαιςκ εενιμηναζζαηχκ δζαθμνχκ. 3. Δζςηενζημί ημίπμζ Ο οπμθμβζζιυξ ηςκ θμνηίςκ απυ εζςηενζημφξ ημίπμοξ πνμηφπηεζ απυ ημκ πμθθαπθαζζαζιυ ηδξ εενιζηήξ αβςβζιυηδηαξ ημο ημίπμο ιε ημ ειααδυκ ηδξ επζθάκεζαξ ημο ημίπμο ηαζ ιε ηδκ ζζμδφκαιδ δζαθμνά εενιμηναζίαξ βζα ηάεε χνα. Q i = K x Α x Dt i υπμο: Q i : Σμ θμνηίμ ηαηά ηδκ χνα i i: Οζ χνεξ ηδξ διέναξ 8πι-6ιι K: Θενιζηή αβςβζιυηδηα ημίπμο Α: Σμ ειααδυκ ηδξ επζθάκεζαξ ημο ημίπμο Dt i : Ζ ζζμδφκαιδ εενιμηναζζαηή δζαθμνά ζε ιδ ηθζιαηζγυιεκμοξ πχνμοξ βζα ηδκ χνα i Ζ Dt i θαιαάκεηαζ ςξ δ δζαθμνά ιεηαλφ εενιμηναζίαξ ημο ιδ ηθζιαηζγυιεκμο πχνμο ηδκ χνα i (ιεηαααθθυιεκδ) ιείμκ ηδ εενιμηναζία πχνμο, δδθαδή: Dt i =t ι.ηθ.π - t π = (t πεν - Dt)-t π υπμο: t ι.ηθ.π : δ εενιμηναζία ημο ιδ ηθζιαηζγυιεκμο πχνμο ηδκ χνα i. t π : δ εενιμηναζία ημο πχνμο ιεθέηδξ. t πεν : δ εενιμηναζία ημο πενζαάθθμκημξ Dt: εηηζιμφιεκδ (ζηαεενή) εενιμηναζζαηή δζαθμνά πμο μνίγεηαζ απυ ημκ ιεθεηδηή ημο πνμβνάιιαημξ ηδξ 4Μ 4. Γάπεδα Σα θμνηία απυ ηα δάπεδα οπμθμβίγμκηαζ απυ ημκ παναηάης ηφπμ: Q = K x Α x Dt υπμο: Q: Σμ οπμθμβζγυιεκμ θμνηίμ K: Ζ εενιζηή αβςβζιυηδηα ημο δαπέδμο Α: Σμ ειααδυκ ηδξ επζθάκεζαξ ημο δαπέδμο Dt: Ζ δζαθμνά ηδξ εενιμηναζίαξ ημο ηθζιαηζγυιεκμο πχνμο απυ ηδ εενιμηναζία εδάθμοξ (εεςνείηαζ ζηαεενή) 5. Ακμίβιαηα Σα θμνηία απυ ηα ακμίβιαηα πνμηφπημοκ απυ ημ άενμζζια ηςκ θμνηίςκ απυ εενιζηή αβςβζιυηδηα ηαζ ηςκ θμνηίςκ απυ αηηζκμαμθία. Q i = Q ki + Q ai υπμο: Q i : Σμ ζοκμθζηυ θμνηίμ απυ ηα ακμίβιαηα ηαηά ηδκ χνα i Q ki : Σμ θμνηίμ θυβς εενιζηήξ αβςβζιυηδηαξ ηαηά ηδκ χνα i Q ai : Σμ θμνηίμ θυβς αηηζκμαμθίαξ ηαηά ηδκ χνα i Σμ θμνηίμ θυβς εενιζηήξ αβςβζιυηδηαξ (Q ki ) δίκεηαζ απυ ημκ παναηάης ηφπμ:

317 Q ki = K x A x Dti υπμο: i: Οζ χνεξ ηδξ διέναξ K: Ζ εενιζηή αβςβζιυηδηα ημο ακμίβιαημξ Α: Σμ ειααδυκ ηδξ επζθάκεζαξ ημο ακμίβιαημξ Dti: Ζ ζζμδφκαιδ εενιμηναζζαηή δζαθμνά βζα αβςβζιυηδηα ακμζβιάηςκ ηαηά ηδκ χνα i. Ο οπμθμβζζιυξ ηδξ ζζμδφκαιδξ εενιμηναζζαηήξ δζαθμνάξ βζα αβςβζιυηδηα ακμζβιάηςκ (Dti) ακαθένεηαζ ακαθοηζηά ζηα βεκζηά ζημζπεία ηδξ ιεθέηδξ. Σμ θμνηίμ θυβς αηηζκμαμθίαξ πνμηφπηεζ απυ ημκ πμθθαπθαζζαζιυ ηδξ επζθάκεζαξ ημο ακμίβιαημξ ιε ημ δθζαηυ εενιζηυ ηένδμξ ιέζα απυ ημζκυ ηγάιζ δζμνεςιέκμ ηαηά ημοξ απαναίηδημοξ ζοκηεθεζηέξ: Q ai = (A x D i x ES outi x E Sin x S 1 x S 2 x (1 + (A t x / 300)) x (1 + ((19.5-T adp ) x / 4))) + (A x D esi x (1 - ES outi ) x E Sin x S 1 x S 2 x (1 + (A t x / 300)) x(1 + ((19.5-T adp ) x / 4))) υπμο: i: Οζ χνεξ ηδξ διέναξ 8πι-6ιι Α: Σμ ειααδυκ ηδξ επζθάκεζαξ ημο ακμίβιαημξ D i : Σμ δθζαηυ εενιζηυ ηένδμξ ιέζα απυ ημζκυ ηγάιζ, βζά ημκ δμεέκηα πνμζακαημθζζιυ D esi : Σμ δθζαηυ εενιζηυ ηένδμξ ιέζα απυ ημζκυ ζηζαζιέκμ ηγάιζ (αυνεζμξ πνμζακαημθζζιυξ) ES outi : Ο ζοκηεθεζηήξ ελςηενζηήξ ζηίαζδξ Δ Sin : Ο ζοκμθζηυξ ζοκηεθεζηήξ βζα δθζαηυ εενιζηυ ηένδμξ ιέζα απυ ηγάιζα ιε ή πςνίξ ιδπακζζιυ ζηίαζδξ S1: Ο ζοκηεθεζηήξ αοηυξ ελανηάηαζ απυ ημ πθαίζζμ ημο ακμίβιαημξ. Έπεζ ηζιή 1 βζα ηγάιζα ιε λφθζκμ πθαίζζμ ηαζ 1.17 βζα ηγάιζα πςνίξ πθαίζζμ ή ιεηαθθζηυ πθαίζζμ S2: οκηεθεζηήξ πμο ελανηάηαζ απυ ηδκ φπανλδ ή υπζ μιίπθδξ. Έπεζ ηζιή 1 βζα πενζμπή πςνίξ μιίπθδ ηαζ ηζιή 0.90 βζα πενζμπή ιε μιίπθδ A t : Σμ ορυιεηνμ ζημ μπμίμ ανίζηεηαζ ημ ηηίνζμ T adp : Ζ ηζιή ημο ζδιείμο δνυζμο 6. Φμνηία θςηζζιμφ Σα εενιζηά ηένδδ θυβς θςηζζιμφ οπμθμβίγμκηαζ απυ ημκ παναηάης ηφπμ: q tot = q c,ε + q r,ε = (q t,ε x C p ) + R p x (r 0 x q r,ε + r 1 x q r,ε r 23 x q r,ε-23 ) υπμο: q t,ε : q ε x L c x H c,ε q r,ε : q t,ε x Rp q ε : Φμνηίμ θςηζζιμφ ακά χνα ε L c : οκηεθεζηήξ θςηζζιμφ H c,ε Δηενμπνμκζζιυξ ακά χνα ε R p, C p : Πμζμζηυ αηηζκμαμθχκ ηαζ ιεηαβςβζηχκ εενιζηχκ ηενδχκ. r 0, r 1,. : οκηεθεζηέξ αημθμοείαξ αηηζκμαμθίαξ

318 Σα εενιζηά ηένδδ ημο πνμδβμφιεκμο αήιαημξ πςνίγμκηαζ ζε δφμ ιένδ, ημ αηηζκμαμθχκ ηαζ ημ ιεηαβςβζηυ ημιιάηζ. Ο δζαπςνζζιυξ βίκεηαζ ιε πνήζδ ημο εκδεζηηζημφ πίκαηα ηδξ ASHRAE πμο έκα ιένμξ ημο θαίκεηαζ ηαζ παναηάης: Πίκαηαξ ASHRAE 7. Υπολογισμός υορτίων ατόμων Σμ εενιζηυ θμνηίμ απυ ηα άημια δζαηνίκεηαζ ζε αζζεδηυ ηαζ θακεάκμκ. Οζ ζπέζεζξ οπμθμβζζιμφ είκαζ μζ παναηάης: k Q F N ai ai ji j 1 k Q Fl N li i ji j 1 υπμο: Q ai : Σμ αζζεδηυ θμνηίμ απυ ηα άημια ηδκ χνα i Q li : Σμ θακεάκμκ θμνηίμ απυ ηα άημια ηδκ χνα i j: Ο ηφπμξ ααειμφ εκενβδηζηυηδηαξ ηςκ αηυιςκ ζφιθςκα ιε ημκ πίκαηα ηδξ Carrier. Fa j : Σμ αζζεδηυ θμνηίμ εκυξ αηυιμο ααειμφ εκενβδηζηυηδηαξ j πμο ελανηάηαζ απυ ηδκ εενιμηναζία λδνμφ αμθαμφ ημο πχνμο Fl j : Σμ θακεάκμκ θμνηίμ εκυξ αηυιμο ααειμφ εκενβδηζηυηδηαξ j. Δλανηάηαζ απυ ηδκ εενιμηναζία λδνμφ αμθαμφ ημο πχνμο Ν ji : Ο ανζειυξ ηςκ αηυιςκ ααειμφ εκενβδηζηυηδηαξ j πμο ανίζημκηαζ ζημ πχνμ ηαηά ηδκ χνα i

319 Δζδζηυηενα, ακάθμβα ιε ημκ ααειυ εκενβδηζηυηδηαξ ηαζ ηδκ εζςηενζηή εενιμηναζία ημο ηθζιαηζγυιεκμο πχνμο, ηα θακεάκμκηα ηαζ αζζεδηά θμνηία θαιαάκμκηαζ απυ ημκ αηυθμοεμ πίκαηα: Πίκαηαξ Carrier 8. Φμνηία ζοζηεοχκ Όπςξ ημ θμνηίμ απυ ηα άημια έηζζ ηαζ ημ θμνηίμ απυ ηζξ ζοζηεοέξ δζαηνίκεηαζ ζε αζζεδηυ ηαζ θακεάκμκ. Οζ ζπέζεζξ οπμθμβζζιμφ είκαζ μζ παναηάης: k Qa ( Fa N ) Q j 1 k Ql ( Fl N ) Q j 1 υπμο: Qa: Σμ ζοκμθζηυ αζζεδηυ θμνηίμ απυ ζοζηεοέξ Ql: Σμ ζοκμθζηυ θακεάκμκ θμνηίμ απυ ζοζηεοέξ j: Ο ηφπμξ ηδξ ζοζηεοήξ ζφιθςκα ιε ημκ πίκαηα 7 Fa j : Σμ αζζεδηυ θμνηίμ ιζαξ ζοζηεοήξ ηφπμο j Fl j : Σμ θακεάκμκ θμνηίμ ιζαξ ζοζηεοήξ ηφπμο j Ν j : Ο ανζειυξ ηςκ ζοζηεοχκ ηφπμο j πμο θεζημονβμφκ ζημ πχνμ Q 1 : οκμθζηυ αζζεδηυ θμνηίμ απυ ζοζηεοέξ πμο δεκ πενζέπμκηαζ ζημοξ πίκαηεξ Q 2 : οκμθζηυ θακεάκμκ θμνηίμ απυ ζοζηεοέξ πμο δεκ πενζέπμκηαζ ζημοξ πίκαηεξ Δζδζηυηενα, ηα εενιζηά ηένδδ βζα ηζξ δζάθμνεξ οζηεοέξ (ζε kcal/h), θαιαάκμκηαζ απυ ημκ αηυθμοεμ πίκαηα: j j j j 1 2

320 Πίκαηαξ Φμνηίμο οζηεοχκ 9. Φμνηία απυ παναιάδεξ Σα θμνηία αοηά θαιαάκμκηαζ οπυρδ ιυκμ υηακ δεκ οπάνπμοκ ζημ πχνμ εκαθθαβέξ αένα απυ ηθζιαηζζηζηέξ ζοζηεοέξ ηαζ οπμθμβίγμκηαζ απυ ημκ παναηάης ηφπμ: n Q ( P a b) Dt i j j i j 1 υπμο: Q i : Σμ ζοκμθζηυ θμνηίμ απυ παναιάδεξ ηδκ χνα i P j : Ζ πενίιεηνμξ ημο ακμίβιαημξ j n: Ο ανζειυξ ηςκ ακμζβιάηςκ a j : Ο ζοκηεθεζηήξ δζείζδοζδξ ημο αένα βζα ημ άκμζβια j. Δλανηάηαζ απυ ημκ ηφπμ ημο ακμίβιαημξ b: οκηεθεζηήξ πμο ελανηάηαζ απυ ηδκ έηεεζδ ημο ηηζνίμο ζε ακέιμοξ, ημ θυβμ ηδξ επζθάκεζαξ ηςκ ελςηενζηχκ ακμζβιάηςκ πνμξ ηδκ επζθάκεζα ηςκ εζςηενζηχκ ακμζβιάηςκ ηαζ ηδ εέζδ ημο ακμζβιάηςκ. Ζ ηζιή ημο ηοιαίκεηαζ απυ 0.24 έςξ 1.6 Dt i : Ζ δζαθμνά ηδξ ελςηενζηήξ απυ ηδκ εζςηενζηή εενιμηναζία λδνμφ αμθαμφ ηαηά ηδκ χνα i 10. Αενζζιυξ Ο οπμθμβζζιυξ αοηυξ αθμνά ηδκ εζζαβςβή ελςηενζημφ αένα βζα αενζζιυ ηςκ ηθζιαηζγυιεκςκ πχνςκ. Σμ θμνηίμ ημο αενζζιμφ δζαηνίκεηαζ ζε αζζεδηυ ηαζ ζε θακεάκμκ, ηαζ οπμθμβίγεηαζ απυ ημοξ παναηάης ηφπμοξ: Qa i = 0.29 x V x n x Dt i Ql i = 0.71 x V x n x D g υπμο: Qa i : Σμ αζζεδηυ θμνηίμ αενζζιμφ ηδκ χνα i Ql i : Σμ θακεάκμκ θμνηίμ αενζζιμφ ηδκ χνα i

321 V: Ο υβημξ ημο πχνμο n: Ο ανζειυξ εκαθθαβχκ αένα ακά χνα Dt i : Ζ δζαθμνά ηδξ ελςηενζηήξ απυ ηδκ εζςηενζηή εενιμηναζία λδνμφ αμθαμφ ηαηά ηδκ χνα i D g : Ζ δζαθμνά ηδξ ελςηενζηήξ απυ ηδκ εζςηενζηή απυθοηδ οβναζία. Ζ δζαθμνά αοηή εεςνείηαζ ζηαεενή βζα υθεξ ηζξ χνεξ οπμθμβζζιμφ Σα απμηεθέζιαηα ηςκ οπμθμβζζιχκ πανμοζζάγμκηαζ ζοβηεκηνςηζηά ηαζ ακαθοηζηά βζα υθεξ ηζξ χνεξ απυ 8 πι ιέπνζ 6 ιι. ηα θφθθα οπμθμβζζιχκ ακά πχνμ ηα απμηεθέζιαηα πζκαημπμζμφκηαζ ζηζξ παναηάης μιάδεξ: 1. Πίκαηαξ Γμιζηχκ ημζπείςκ, μζ ζηήθεξ ημο μπμίμο είκαζ μζ ελήξ: Δίδμξ Δπζθάκεζαξ (ππ. Σ= Σμίπμξ ηθπ) Πνμζακαημθζζιυξ Μήημξ (m) Πθάημξ (m) Δπζθάκεζα (m 2 ) Ανζειυξ Όιμζςκ Δπζθακεζχκ οκμθζηή Δπζθάκεζα (m 2 ) Αθαζνμφιεκδ Δπζθάκεζα (m 2 ) Δπζθάκεζα Τπμθμβζζιμφ (m 2 ) οκηεθεζηήξ Δζςηενζηήξ ηίαζδξ Ύπανλδ Δλςηενζηήξ ηίαζδξ 2. Φμνηία ημο παναπάκς πίκαηα ακά επζθάκεζα ηαζ χνα (btu/h, w, ή kcal/h) 3. Πνυζεεηα Φμνηία ακά χνα (btu/h, w, ή kcal/h) Φςηζζιμφ Αηυιςκ οζηεοχκ 4. οκμθζηά Φμνηία Υχνμο ακά χνα (kbtu/h, kw, ή Mcal/h) 5. Φμνηία Αενζζιμφ ακά χνα (ηαζ ιέβζζημ) (kbtu/h, kw, ή kcal/h) α) ηδκ πνχηδ μιάδα πενζθαιαάκμκηαζ μζ βεςιεηνζηέξ δζαζηάζεζξ ηςκ ζημζπείςκ, ηαεχξ επίζδξ ηαζ εκδείλεζξ ζπεηζηέξ ιε πζεακέξ ζηζάζεζξ ζε αοηά. α) ηδκ δεφηενδ μιάδα πανμοζζάγμκηαζ ηα ροηηζηά θμνηία υπςξ οπμθμβίζηδηακ βζα ηάεε ζημζπείμ, ζφιθςκα ιε ημοξ παναπάκς ηακυκεξ οπμθμβζζιχκ 1-5. β) Ζ ηνίηδ μιάδα πενζέπεζ ηα θμνηία πμο μθείθμκηαζ ζε πνυζεεηεξ αζηίεξ, δδθαδή ζημκ θςηζζιυ, ηα άημια, ζοζηεοέξ ηαζ παναιάδεξ (ηακυκεξ 6-9), ηαζ ακαθφμκηαζ ζε αζζεδηυ, θακεάκμκ ηαζ ζοκμθζηυ θμνηίμ. δ) ηδκ ηεθεοηαία μιάδα πανμοζζάγμκηαζ ηα ζφκμθα ηςκ θμνηίςκ ακά χνα, ηαζ λεπςνζζηά βζα αζζεδηυ ηαζ θακεάκμκ, αθθά ηαζ ζοκμθζηά, ηαεχξ επίζδξ ηαζ ηα θμνηία αενζζιμφ. Ακάθμβδ πανμοζίαζδ έπμοκ ηαζ ηα θφθθα οπμθμβζζιχκ ζοζηδιάηςκ, ζηα μπμία ζοβηεκηνχκμκηαζ ηα θμνηία ηςκ πχνςκ πμο ακηζζημζπμφκ ζημ ζφζηδια, ακαθουιεκα ζηζξ δζάθμνεξ αζηίεξ. ηα θφθθα αοηά ειθακίγεηαζ ηαζ μ αενζζιυξ. Σέθμξ, μζ ζοκηεθεζηέξ ζηίαζδξ πανμοζζάγμκηαζ ζε λεπςνζζηά θφθθα.

322

323

324

325

326

327

328 Δλςηενζημί ημίπμζ 1 Δλ. πενζβναθή ηφπμξ ηφπμξ ηφπμξ οκηεθ. Κ αάνμξ πνχια ημίπμζ ASHRAE ASH ASHRA Σ1 0.9 Σ2 0.9 Σ3 0.9 Σ11 Δζςηενζημί ημίπμζ Δζςηενζημί ημίπμζ πενζβναθή οκηεθεζηήξ Κ Δ1 0.9 Δ2 0.9 Δ3 0.9

329 Ονμθέξ Ονμθέξ πενζβναθή ηφπμξ ηφπμξ ηφπμξ οκηεθ. Κ αάνμξ πνχια ASHRAE ASH ASHRA Ο1 0.6 Ο2 Ο3 Ο4 Ο5 Γάπεδα δάπεδα πενζβναθή οκηεθεζηήξ Κ Γ1 0.9 Ακμίβιαηα ακμίβιαηα πενζβναθή πθάημξ φρμξ οκη. Κ οκη. Σγαι. Α Α Δζδ. Πθαζζ. οκη.α

330 Δπίπεδμ : Δπίπεδμ 1 Υχνμξ 1 Οκμιαζία ΓΡΑΦΔΗΟ 04

331

332

333 Δπίπεδμ : Δπίπεδμ 1 Υχνμξ 2 Οκμιαζία ΓΡΑΦΔΗΟ 03

334

335

336 Δπίπεδμ : Δπίπεδμ 1 Υχνμξ 3 Οκμιαζία ΓΡΑΦΔΗΟ 02

337

338

339 Δπίπεδμ : Δπίπεδμ 1 Υχνμξ 4 Οκμιαζία WC-KOYZINA 01

340

341

342 Δπίπεδμ: Δπίπεδμ 2 Υχνμξ 1 Οκμιαζία ΓΡΑΦΔΗΟ 14

343

344

345 Δπίπεδμ : Δπίπεδμ 2 Υχνμξ 2 Οκμιαζία ΓΡΑΦΔΗΟ 13

346

347

348 Δπίπεδμ : Δπίπεδμ 2 Υχνμξ 3 Οκμιαζία ΓΡΑΦΔΗΟ 12

349

350

351 Δπίπεδμ : Δπίπεδμ 2 Υχνμξ 4 Οκμιαζία WC-KOYZINA 11

352

353

354

355

356

357

358 Δπζθμβή ιδπακδιάηςκ Αθμφ πθέμκ έπμοιε οπμθμβίζεζ ηζξ εενιζηέξ απχθεζεξ ηαζ ημ ροηηζηυ θμνηίμ ηχνα ιπμνμφιε κα πενάζμοιε ζηδκ επζθμβή ηςκ ιδπακδιάηςκ. Ζ επζθμβή ημο ηθζιαηζζηζημφ πνέπεζ κα βίκεζ χζηε κα ζηακμπμζμφκηαζ ηυζμ μζ εενιζηέξ απχθεζεξ υζμ ηαζ ημ ροηηζηυ θμνηίμ. Έηζζ έπμκηαξ βζα πανάδεζβια ημ παναηάης πίκαηα ηθζιαηζζηζηχκ εα πάνμοιε εηείκα ηα ηθζιαηζζηζηά πμο εα ζηακμπμζμφκ ηζξ παναπάκς πνμτπμεέζεζξ. Ζ επζθμβή έπεζηα ηδξ βεςεενιζηήξ ακηθίαξ βίκεηαζ ηαζ αοηή ιε ηδκ ζεζνά ηδξ, ζηακμπμζχκηαξ ημ θμνηίμ ηςκ ηθζιαηζζηζηχκ.

359

360 Ζ ημπμεέηδζδ ημοξ θαίκεηαζ ζηα ζπήιαηα 1 ηαζ 2 παναπάκς. Γζα κα πάνμοιε έπεζηα ημκ βεςεκαθθάηηδ πμο πνεζαγυιαζηε παίνκμοιε ηδ εενιζηή ζηακυηδηα ηδξ ακηθίαξ εενιυηδηαξ, αθαζνχκηαξ ηδκ ζζπφ ημο δζηηφμο(βζα εένιακζδ). Ζ ίδζα δζαδζηαζία αημθμοεείηαζ ηαζ βζα ημ ροηηζηυ θμνηίμ. Έηζζ έπμοιε: Φμνηίμ εένιακζδξ (βεςεκαθθάηηδ): = 25.45KW Φμνηίμ ρφλδξ (βεςεκαθθάηηδ): = KW Έηζζ ημ δζάβναιια ημο βεςεκαθθάηηδ εα έπεζ ςξ ελήξ:

361